ΕΝΟΤΗΤΑ : «ΘΑΥΜΑΖΟΝΤΑΣ ΤΟ

ΩΡΑΙΟ»

ΘΕΜΑ : « Η ΤΕΧΝΗ »

Όλνκα: ΣΔΡΕΖ ΖΜΔΛΑ

Σάμε: Β’ Καηεύζπλζε: Θεσξεηηθή 2 Ζκεξ/λία: 15.04.2010

ρνιείν: 2ο ΓΔΛ ΔΛΔΤΘΔΡΗΟΤ - ΚΟΡΓΔΛΗΟΤ

ΣΕΦΝΗ Κύξην γλώξηζμα

θάζε θνηλσλίαο, αλεμάξηεηα από ην επίπεδν θαη ην βαζμό ηεο αλάπηπμήο ηεο, είλαη ε πξνζπάζεηα αλαδήηεζεο θαη επίηεπμεο ηνπ σξαίνπ. Ζ πξνζπάζεηα απηή, πνπ πεγάδεη από ηελ πλεπμαηηθή ππόζηαζε ηνπ αλζξώπνπ θαη θαζνδεγείηαη από ηηο αηζζεηηθέο αξρέο θάζε επνρήο θαη ηόπνπ, πινπνηείηαη με ηε βνήζεηα ηεο ηέρλεο.

Σέρλε νλνμάδεηαη ην απνηέιεζμα ηεο θαιιηηερληθήο δεμηνπξγίαο, μέζα ζην νπνίν απνθξπζηαιιώλεηαη ε αμία ηνπ σξαίνπ. Ωο θαηλόμελν εθδειώλεηαη παλαλζξώπηλα θαη δηαρξνληθά, γηαηί έμθπηεο είλαη νη πεγέο ηεο αλάγθεο ηεο θαη αλαβιύδνπλ από ην ζπλαίζζεμα θαη ηε θαληαζία, από ηελ επηζπμία ηνπ αλζξώπνπ λα μεπεξάζεη ηνπο πεξηνξηζμνύο ηεο ύιεο θαη με ηα αηζζεηηθά αγαζά λα θαηαθηήζεη πςειόηεξνπο αλαβαζμνύο νινθιήξσζεο, γηαηί είλαη γεγνλόο πσο ηα αγαζά απηά πξνζθέξνπλ αλεθηίμεηα νθέιε ζην πλεύμα θαη ηελ ςπρή.

Πξσηαξρηθά, ε ηέρλε απνηειεί έλα πξνλνμηαθό μέζν έθθξαζεο. Καλέλα άιιν δεμηνύξγεμα δελ εθθξάδεη με ηόζν πεγαίν θαη απζεληηθό ηξόπν ηνλ άλζξσπν όζν ην θαιιηηερληθό. Σν έξγν ηέρλεο είλαη ε

δσληαλή απνηύπσζε ηεο ςπρήο, ε ζπλνμηιία ηεο με ηε δσή θαη ηνλ έξσηα θαη ε αλαμέηξεζή ηεο με ην ζάλαην θαη ην ρξόλν. Δίλαη, με άιια ιόγηα, ε απάληεζε ηνπ ζπλαηζζήμαηνο θαη ηεο θαληαζίαο ζε ό,ηη ην ινγηθό δπζθνιεύεηαη λα θαηαλνήζεη θαη λα εθθξάζεη.

Έπειτα, είναι επηθνηλσλία, θαη μάιηζηα γλήζηα θαη βαζηά. Απνηειεί ηελ παγθόζμηα θαη δηαρξνληθή γιώζζα ηνπ σξαίνπ, πνπ απειεπζεξώλεη ηνλ άλζξσπν από ηε ζπμβαηηθόηεηα ησλ ζρέζεσλ, από ηνπο πεξηνξηζμνύο ηνπ ιόγνπ, γηα λα δώζεη απζεληηθό πεξηερόμελν ζηελ επαθή με ην ζπλάλζξσπν. Όηαλ ν ιόγνο ρσξίδεη ηνπο αλζξώπνπο, ε ηέρλε ηνπο ελώλεη, πιεμμπξίδνληαο ηηο ςπρέο ηνπο με θνηλά αηζζήμαηα θαη επαηζζεζίεο. Γη’ απηό άιισζηε ε ηέρλε αίξεη ηε μνλαμηά, όπσο έιεγε ν Ν. Δγγνλόπνπινο.

Αθόμε, ε θαιιηηερληθή δεμηνπξγία εθιεπηύλεη ηνλ άλζξσπν. Με ηα επγεληθά αηζζήμαηα, πνπ γελλάεη, εμεξεύεη ηελ ςπρή, γαιελεύεη ηα πάζε, απνθαζαίξεη, όπσο νη αξραίνη δίδαζθαλ, ηα μίζε, ηηο μηθξόηεηεο θαη ηηο θαθίεο. Ζ ηέρλε ιεηαίλεη ηνλ ςπρηθό θόζμν, ηνλ γνλημνπνηεί με ηελ αμία ηνπ σξαίνπ, ηνπ μέηξνπ θαη ηεο αξμνλίαο θαη θάλεη ην ηξαρύ θαη άγνλν ςπρηθό έδαθνο εύθνξν λα δερηεί ην ζπόξν ηνπ θαινύ.

Σέινο, πινπηίδεη θαη ην πλέπμα. Δηαπιέθεη μηα άιιε, παλνξαμηθή θαη βησμαηηθή ζρέζε αλάμεζα ζηνλ άλζξσπν θαη ζηελ πξαγμαηηθόηεηα. Μέζσ ηεο ηέρλεο ην άηνμν μαλαπιεζηάδεη ηνλ θόζμν θαη ηε θύζε με ηηο αγλέο θαη αμόιπληεο δπλάμεηο ηνπ ζπλαηζζήμαηνο θαη ηεο θαληαζίαο. Καη ε ζπλάληεζε απηή δεζηαίλεη ηνλ ςπρξό νξζνινγηζμό, ζπμπιεξώλεη θαη βαζαίλεη ηε μνλνδηάζηαηε ινγηθή ζεώξεζε ησλ πξαγμάησλ.

πμπιεξσμαηηθά, ε ηέρλε πξνάγεη ηνλ άλζξσπν ςπρηθά, εζηθά θαη πλεπμαηηθά. Σν θπξηόηεξν είλαη πσο ηνλ μαζαίλεη λα επηδεηά ηελ νμνξθηά θαη ηελ θαιαηζζεζία ζηε δσή ηνπ. Δμάιινπ, αλώηεξνο ζθνπόο θαη δηθαίσζή ηεο είλαη λα θαηαθηήζεη ηνλ σξαίν ζηόρν θαη ηξόπν δσήο,

ώζηε ζπλεηδεηά λα απνθεύγεη ν άλζξσπνο ηελ αζρήμηα θαη ηελ αθαιαηζζεζία πνπ εμσηεξηθά ηνλ πεξηβάιινπλ.

Η ΑΠΟΣΟΛΗ ΣΗ ΣΕΦΝΗ

Σν αλ ε ηέρλε πξέπεη λα ππεξεηεί θνηλσληθνύο ή θαζαξά αηζζεηηθνύο ζθνπνύο απνηέιεζε γηα πνιιέο δεθαεηίεο μέθξη θαη ζήμεξα αληηθείμελν πξνβιεμαηηζμνύ θαη δηρνγλσμηώλ αλάμεζα ζηνπο πλεπμαηηθνύο αλζξώπνπο. Ζ ζεμαληηθόηεξε απάληεζε δόζεθε από ην

δόγμα «ε Σέρλε γηα ηελ Σέρλε», αιιά δηθαηνινγεμέλα ήγεηξε πνιιέο αληηξξήζεηο θαη δηαθσλίεο.

ύμθσλα με ηε ζεσξία απηή, ζθνπόο θαη δηθαίσζε ηεο θαιιηηερληθήο δεμηνπξγίαο είλαη ην θαλέξσμα ηεο νμνξθηάο. Αλ εθπιεξώζεη πηζηά ηελ απνζηνιή ηνπ, ζα δεμηνπξγήζεη αγλή θαη θαζαξή ηέρλε, αμόιπληε από ηδενινγηθέο πξνζμίμεηο, θνηλσληθέο θαη πνιηηηθέο ζθνπημόηεηεο.

Μπνξεί όμσο λα ππάξμεη «θαζαξή» θαη «άδνιε» ηέρλε; Σν λα μελ αζρνιείζαη με ηδενινγηθά θαη πνιηηηθά δεηήμαηα, ην λα μέλεηο αδξαλήο μπξνζηά ζηα θνηλσληθά πξνβιήμαηα δε ζεμαίλεη όηη δελ παίξλεηο ζέζε. Θέζε είλαη θαη ε αδηαθνξία, θαη μάιηζηα πνιηηηθή. Πνιύ δε πεξηζζόηεξν ζηελ πεξίπησζε ηνπ θαιιηηέρλε, πνπ σο πλεπμαηηθόο ηαγόο βαξύλεηαη όρη μόλν με πλεπμαηηθή, εζηθή αιιά θαη με πνιηηηθή επζύλε απέλαληη ζην θνηλσληθό ζώμα. Ζ ηειεπηαία έρεη ην λόεμα ηνπ αγώλα γηα ηελ ππεξάζπηζε ηεο ειεπζεξίαο, ηεο δεμνθξαηίαο, ηεο δηθαηνζύλεο θαη ηεο εηξήλεο θαη ε άξλεζή ηεο ηζνδπλαμεί με απνδνρή ηεο θαζεζηεθπίαο ηάμεο, όζν απάλζξσπεο θαη αλ είλαη. Δπνμέλσο ε «γλήζηα» ηέρλε δελ είλαη άδνιε, όπσο ππνθξηηηθά δηαηείλνληαη νη ππνζηεξηθηέο ηεο : είλαη ηέρλε πνιηηηθνπνηεμέλε, ζηξαηεπμέλε ζην πιεπξό όζσλ αληηζηξαηεύνληαη ηελ θνηλσληθή αιιαγή θαη βειηίσζε.

Έπεηηα, ε θαζαξόηεηα, όπσο ηνπιάρηζηνλ ηελ ελλόεζαλ, δελ μπνξεί λα βξεζεί ζε θαλέλα αλζξώπηλν έξγν, νύηε βέβαηα ζην θαιιηηερληθό. Καζαξή ηέρλε ζεμαίλεη πσο ν δεμηνπξγόο θάζε θνξά πνπ μπαίλεη ζην εξγαζηήξη ηνπ αθήλεη από έμσ ηηο θνηλσληθέο επηξξνέο, ηηο πνιηηηθέο πεπνηζήζεηο, ηελ ηδενινγία θαη ηνπο πξνβιεμαηηζμνύο ηνπ. Απηό βέβαηα δελ μπνξεί λα ζπμβεί. Σν θνζμνείδσιν δε ζπλέρεη μόλν ηελ αλζξώπηλε ζπλείδεζε, αιιά δηαπνηίδεη θαη ηα έξγα ηεο. Δπνμέλσο, θάζε θαιιηηερληθό δεμηνύξγεμα έρεη θαη μηα ζπλεηδεηή ή αζπλείδεηε ηνπνζέηεζε απέλαληη ζηελ πξαγμαηηθόηεηα : ηελ απνδέρεηαη ή ηελ αξλείηαη, ηελ ππεξαζπίδεηαη ή ηελ θαηαγέιιεη. Καη απηό αίξεη ηελ αμίσζε ηεο θαζαξόηεηαο.

Σέινο, ν θαιιηηέρλεο, πνπ αδηαθνξεί γηα ηα πξνβιήμαηα θαη ηηο αγσλίεο ηεο θνηλσλίαο, δεμηνπξγεί έξγα αδηάθνξα γηα ηνπο πνιινύο.

Γηαηί μπνξεί ην σξαίν λα αλαγλσξίδεηαη από ηνπο θηιόηερλνπο με

μνλαδηθό αηζζεηηθό μέηξν, αιιά ην επξύ έρεη άιια θξηηήξηα. Πέξα από ην σξαίν, δεηά ην μήλπμα, ην όξαμα, ηελ αμία. Όηαλ ζην θαιιηηερληθό έξγν ην σξαίν δπμώλεηαη με ηνπο θνηλσληθνύο πξνβιεμαηηζμνύο θαη είλαη δνζμέλν με ηξόπν θαηαλνεηό, ηόηε θαηαμηώλεηαη θαη αηζζεηηθά θαη θνηλσληθά. Όηαλ απηό δε γίλεηαη, ηόηε μπνξεί λα γλσξίδεη απνδνρή από ηνπο ιίγνπο, αιιά γηα ηνπο ππόινηπνπο θαμία αμία δελ έρεη.

Καηαιήγνπμε ινηπόλ ζην ζπμπέξαζμα όηη, δελ είλαη ην σξαίν μνλαδηθόο ζθνπόο θαη θξηηήξην γηα ηε δηθαίσζε ηεο ηέρλεο. Πξννξηζμόο ηνπ θαιιηηερληθνύ δεμηνπξγήμαηνο είλαη λα ππεξεηεί ηνλ άλζξσπν θαη αηζζεηηθά θαη θνηλσληθά.

Η ΚΡΙΗ ΣΗ ΚΑΛΛΙΣΕΦΝΙΚΗ

ΔΗΜΙΟΤΡΓΙΑ – Η ΑΠΟΜΑΚΡΤΝΗ ΣΟΤ

ΑΝΘΡΨΠΟΤ ΑΠΟ ΣΗΝ ΣΕΦΝΗ

Σν θνηλό ζηεξείηαη ηεο ζηνηρεηώδνπο παηδείαο πξνθεημέλνπ λα θαηαλνήζεη ηελ ηέρλε πξνηημά ηελ εύθνιε δηαζθέδαζε από ηελ ςπραγσγία πνπ πξνζθέξεη ε ηέρλε - ζηελ εθπαίδεπζε δελ θαιιηεξγνύληαη νη θαιιηηερληθέο ηάζεηο ησλ λέσλ. Ζ ππνβάζμηζε ηεο θαληαζίαο ηνπ ζύγρξνλνπ αλζξώπνπ, ε έιιεηςε επαηζζεζίαο ( πνπ εληζρύεηαη από ηελ απνμάθξπλζε ηνπ αλζξώπνπ από ηε θύζε, γεγνλόο πνπ ηνπ πξνθαιεί ςπρηθή ζηεηξόηεηα ).

Ζ ππνβάζμηζε ησλ ςπρηθώλ θαη πλεπμαηηθώλ αμηώλ ν άλζξσπνο απνπξνζαλαηνιίδεηαη, απνμαθξύλεηαη από ηελ ηέρλε, έρεη εθπέζεη ζηε ζπλείδεζε ησλ πνιηηώλ ε αμία ηνπ θαιιηηέρλε.

ε εμπνξεπμαηνπνίεζε ηεο ηέρλεο μέζα ζηα πιαίζηα ηνπ ζύγρξνλνπ ηερλνθξαηηθνύ πλεύμαηνο θαη ηνπ ζηείξνπ νξζνινγηζμνύ μνλαδηθή αμία πξνβάιιεη ε ρξεζημνζεξία ησλ πάλησλ ε ηέρλε θαζίζηαηαη θαηαλαισηηθό πξντόλ, επέλδπζε γηα πινύζηνπο θαη εθθεληξηθνύο ζπιιέθηεο.

Μαδηθή θαιιηηερληθή παξαγσγή – ππνβάζμηζε ηεο θαιιηηερληθήο πνηόηεηαο.

Ζ πξνώζεζε πξντόλησλ ππνθνπιηνύξαο από ηα Μ.Μ.Δ., πνπ θαη’ απηόλ ηνλ ηξόπν ππνβαζμίδνπλ ηα θξηηήξηα αμηνιόγεζεο ησλ αλζξώπσλ.

Καιιηηέρλεο πνπ ιεζμνλνύλ ην ξόιν ηνπο σο πλεπμαηηθνί εγέηεο θαη θαηαιήγνπλ ζηνλ ¨ειηηηζμό¨ ή ην ιατθηζμό (θζείξνληαη δηαξθώο, πξνβαιιόμελνη από ηα Μ.Μ.Δ.)

Δηδηθά γηα ηελ θαιιηηερληθή παξαγσγή ζηελ Διιάδα : μελνμαλία, μημεηηζμόο, ζηείξα πηνζέηεζε μεληθώλ ηάζεσλ.

ΠΡΟΫΠΟΘΕΕΙ

ΓΝΗΙΑ

ΚΑΛΛΙΣΕΦΝΙΚΗ

ΔΗΜΙΟΤΡΓΙΑ

Διεπζεξία γλήζηα έθθξαζε ησλ ζπλαηζζεμάησλ ηνπ θαιιηηέρλε, αμηνπνίεζε ησλ έμθπησλ ηάζεώλ ηνπ, ησλ δεμηνηήησλ ηνπ, απνδέζμεπζε ηεο θαληαζίαο ηνπ θαη ηεο δεμηνπξγηθόηεηάο ηνπ – ε ηέρλε δε ζπμβηβάδεηαη με ηε ινγνθξηζία, ηελ πξνπαγάλδα, ηελ ππνηαγή ζε θνμπίλεο.

Τπεπζπλόηεηα ηνπ θαιιηηέρλε, αίζζεζε ηεο θνηλσληθήο ηνπ απνζηνιήο.

Σαιέλην, γλεζηόηεηα, πεγαία έθθξαζε.

Η ΗΜΑΙΑ ΣΗ ΣΕΦΝΗ

Ηθαλνπνηεί ηελ εζσηεξηθή αλάγθε ηνπ αλζξώπνπ γηα πξνζσπηθή δεμηνπξγία, γηα ζπμβνιηθή αλαπαξάζηαζε ηεο πξαγμαηηθόηεηαο.

Απειεπζεξώλεη ηνλ ςπρηθό μαο θόζμν εθθξάδνληαο ζπλαηζζήμαηα, δηαζθαιίδεη ηηο ςπρηθέο επαηζζεζίεο, πξνθαιεί ηζρπξά ζπλαηζζήμαηα, γελλά αηζζεηηθή ζπγθίλεζε.

πληειεί ζηελ ςπρηθή απνθόξηηζε (¨θάζαξζε¨) θαη εθηόλσζε, ηόζν ηνπ δεμηνπξγνύ, όζν θαη ηνπ θνηλνύ, πξνζθέξεη γαιήλε θαη επδαημνλία.

Απειεπζεξώλεη από άγρε, αγσλίεο, πξνβιήμαηα, ιπηξώλεη από πάζε, απαιύλεη ηνλ αλζξώπηλν πόλν, παξεγνξεί, απνδεζμεύεη από πηέζεηο, απνμαθξύλεη ηνλ άλζξσπν από ηελ πεδή θαζεμεξηλόηεηα.

Γηαπαηδαγσγεί, αλαπηύζζνληαο ηηο αηώληεο αηζζεηηθέο αμίεο (θάιινο, μέηξν, αξμνλία, ζπμμεηξία, ηζνξξνπία, ιηηόηεηα) ή θαη αλαδεηθλύεη λέεο.

Μέζα από ηελ ηέρλε ν δεμηνπξγόο αλαθαιύπηεη άγλσζηεο πηπρέο ηνπ εαπηνύ ηνπ θαη νδεγείηαη ζηελ απηνγλσζία.

Πξνβάιιεη πςειά ηδεώδε θαη πξόηππα.

Ψπραγσγεί θαη ηέξπεη

Πξνβιεμαηίδεη, ζηηγμαηίδεη άμεζα ή έμμεζα θνηλσληθά πξνβιήμαηα, επαηζζεηνπνηεί θαηελεξγνπνηεί ηελ θνηλή γλώμε ζπληειεί ζηνλ εμαλζξσπηζμό ηεο θνηλσλίαο

Μέζα από θάζε μνξθή ηέρλεο θαζίζηαηαη εθηθηή ε επηθνηλσλία ζε παγθόζμην επίπεδν (ε ηέρλε ρξεζημνπνηεί γιώζζα θνηλή, θαηαλνεηή ζε όια ηα έζλε) ζπλαδέιθσζε, αιιειεγγύε.

Απνηειεί θξηηήξην αμηνιόγεζεο θάζε πνιηηηζμνύ θαη ζηνηρείν ηεο εζληθήο ηαπηόηεηαο θάζε ιανύ.

ΑΠΟΠΑΜΑ ΑΠΟ ΤΝΕΝΣΕΤΞΗ ΣΟΤ

ΙΕΡΟΚΛΗ ΜΙΦΑΗΛΙΔΗ

ην εξώηεμα « γηαηί ε ηέρλε ζήμεξα όρη μόλν έπαςε λα δηεγείξεη πλεπμαηηθά ηνλ άλζξσπν, αιιά λα ηνλ μνιύλεη θηόιαο εζσηεξηθά; » απάληεζε:

- Δπεηδή νη θαιιηηέρλεο, αιιά θαη νη απνδέθηεο ηνπ θαιιηηερληθνύ έξγνπ, αληί λα θαιιηεξγνύλ ηελ ςπρή ηνπο θαη λα θξαηάλε δηαξθώο θαζαξή θαη πάληα δσληαλή ηελ εζσηεξηθή πεγή ηνπο, ην μέζα πεγάδη, ην μπαδώλνπλ ή ην μεηαηξέπνπλ ζε δνρείν ιπμάησλ. Έηζη, αληί γηα θσο εθπέμπνπλ ζθνηάδη...Μία αγλή δσή μνηάδεη ζαλ μία αλαβιύδνπζα πεγή πνπ δηώρλεη θαζεηί θαθό. Γηαηί παξαηεξήζηε μία πεγή: θπιάεη θαη αλαβιύδεη αζηαμάηεηα, θαη μάιηζηα αλ θάπνηνο ζειήζεη λα ηε ιεξώζεη, πεηώληαο ζθνππίδηα, απηή εμαθνινπζεί λα θπιάεη θαη ην ξεύμα παξαζύξεη όιεο ηηο βξσμηέο. Ζ πεγή ινηπόλ μέλεη πάληα θαζαξή, πάληα δσληαλή, γηαηί δε ζηαμαηάεη νύηε μία ζηηγμή λα θπιάεη. Κη αλ ηελ πάξνπμε ζαλ πξόηππν, θαη γίλνπμε όμνηνη με απηή, θαη θάλνπμε ηε δσή λα αλαβιύδεη, ηελ αγάπε λα αλαβιύδεη, ηόηε θαη ε ηέρλε ζα μαο μεδηςάεη θαη ζα μαο αλαδσνγνλεί.

ΑΡΦΑΙΑ ΓΝΨΜΙΚΑ ΓΙΑ ΣΗΝ ΣΕΦΝΗ

Ζ ηέρλε δελ είλαη απηό πνπ βιέπεηο, αιιά απηό πνπ θάλεηο ηνπο άιινπο λα δνπλ.

Ζ ηέρλε είλαη σξαία, όηαλ ην ρέξη, ην θεθάιη θαη ε θαξδηά πάλε μαδί.

Αλ ε ηέρλε, δελ είλαη γηα όινπο θη αλ είλαη γηα όινπο, δελ είλαη ηέρλε.

Ζ ηέρλε είλαη ε ππνγξαθή ησλ πνιηηηζμώλ.

Ζ ηέρλε εηλαη ην δέληξν ηεο Εσήο. Ζ Δπηζηήμε είλαη ην δέληξν ηνπ ζαλάηνπ.

Ζ ηέρλε δελ είλαη θαζξέθηεο, όπνπ θαζξεθηίδεηαη ν θόζμνο, αιιά έλα ζθπξί με ην νπνίν ηνπ δίλνπμε ζρήμα.

Δεμηνπξγηθόηεηα είλαη λα επηηξέπεηο ζηνλ εαπηό ζνπ λα θάλεηο ιάζε. Σέρλε είλαη λα μέξεηο πνηα από απηά λα θξαηήζεηο.

Ζ ηέρλε είλαη έλα ςέμα πνπ μαο βνεζά λα αλαθαιύςνπμε θαη λα δνύμε ηελ αιήζεηα.

ΣΕΦΝΗ ΜΕ ΝΕΡΟ

ΧΗΥΙΑΚΗ ΣΕΦΝΗ