Page 1 of 21

Lch s VNCH Ch : I VNCH

Tc gi: ngi lnh gi oregon

NG NH DIM: TRN NA TH K OAN KHIN

Ti khng mun bn v Thch Qung c, Nht Linh v m mu qu quyt ca Vit Cng trong nc v Vit Gian hi ngoi (1) lin quan n vic t chc rm r l tng nim v vinh danh h mt cch cng khai cho Thch Qung c ti cc cha, hoc kn o cho Nht Linh qua mt cuc hi tho v T Lc Vn on do bo Ngi Vit, CA, t chc nhm ng ngy 7/7/2013, l ngy ng t t, cch y 50 nm. Bi v nhiu ngi vit, ni, by t kin, tranh lun si ni. Nhng sau khi nghe v c nhng li ao to ba ln kt ti Ng nh Dim mc d ng b thm st mt cch qu d man bi m phn tng trn na th k ri trong cc bui l hi ngoi tng nim Thch Qung c t thiu (2), sau khi c bi S tht v ci cht ca Nht Linh ca Nguyn Tng Thit phn bc bi do nh bin kho Nguyn Vn Lc (3) vit v cha ca ng, trong ng Thit bi nh, vu khng ng Dim mt cch v trch nhim, v cn c, ti thy khng th im lng c. Lm cng vic u t ng nh th, nhng k ny v tnh hay hu tip tay vi Vit Cng trong mu ba ra nhng ti c tng tng ca Ng nh Dim v Nht Cng Ha lm cho dn chng, quc ni v hi ngoi, qun i nhng ti c ty tri, gh tm c thc ca bn Vit Cng trong hin ti cng nh qu kh, c bit vic bn nc cho Tu Cng. Ni ring v cuc Hi tho TLV 2013. chng minh vic phi hp chun b nhp nhng gia VC trong nc v t Ngi Vit hi ngoi, trn bo Tin Phong ca VC, ngy 16/9/2012, c ng bi Sp cng b ton b bo Phong Ha-Ngy Nay ca T Lc Vn on bi Vn Gi, trong tc gi tit l nh sau: T , nhm lin h vi nhiu ngi cng chung sc tm gip. bn hi ngoi c anh Tun Khanh; trong nc c nh vn Vu Gia ngi cng b mt s chuyn lun v Nht Linh, Khi Hng, Thch Lam, Hong o, Th L... c bit, anh Nguyn Tng Thit, con trai ca nh vn Nht Linh, chia s mt t liu v cng qu gi: Di co vit tay i lm bo ca Nht Linh. [NLGO nhn mnh]. Ngoi Nguyn Tng Thit, bi bo cn nu tn nh nghin cu Phm Tho Nguyn, con du ca Th L, v nhip nh gia Nguyn Trng Hin, con trai ca ha s Ct Tng Lemur. C ba u l khch mi quan trng trong bui hi tho ni trn (4). Cng xin c i li phi l. NLGO ti v gia nh cha h gp mt tng thng Ng nh Dim hay bt c vin chc chnh quyn no, cha h hng mt n ma mc no ca ch , d nh, khng phi l Cn Lao, hay gc Bc di c. Nhng khi nghe tin ng b st hi, cha ti ri nc mt, bo c nh, trong bui kinh ti, c thm kinh cu nguyn cho linh hn ng v bo Ng nh Nhu. Lc y, ti cn nh, cha ti ni knh thng

Page 2 of 21

c Dim bi c l ngi cng chnh, o c, nhn hu, lim khit, yu nc, v cng lao ca c rt to ln i vi Min Nam. Cng ln hn v gi thm, ti cng thy li cha ti tht qu ng. Mi y c dp lm vic trn bn tho hi k d dang bng Php ng ca b Ng nh Nhu, c nhng sch hoc bi ca nhiu tc gi c uy tn, nhng ti liu M c gii mt, nhng bi ri rc y ca nhng nhn chng cht hay cn sng (5), ti thy ng l mt nh lnh o ti ba v nhn c, tuyt vi. V, tri li, c nhng bi vit, nh ca Nguyn Tng Thit ni l bnh cha nhng k thc u t Ng nh Dim mt cch li nhi, d dn, ti khng sao khi thy bt bnh. Nh sau: Nguyn Tng Thit vit: 1. My nm sau ngy chp chnh ca ch nh Ng s bt mn ca dn chng gia tng vi s c ti gia nh tr ca gia nh ny [nhng on t mu, y cng nh pha di, l do NLGO]: - Nguyn Tng Thit bung nhng li hn th khng che giu i vi Ng nh Dim nhng li ngi ta nghe qu quen t nhng nm trc 1963 cho n hm nay. Trong bi, c ch ng ch tc gi Nguyn Vn Lc vit khng c bng c. Nhng chnh ng, y, cng lp li, thiu chng minh, nhng g nghe, hc t phe cung tn. - Nht Linh, cha ng, tham gia o chnh ht, b bt, t t cht. L xong, l ht. Cha h c mt bng c no cho thy ng Dim hay dng h Ng nh i i t bc, bt knh i vi nh vn Nht Linh, hay nh chnh tr Nguyn Tng Tam. Tri li th. NLGO ti c gng, qua bi vit, chng minh iu , ng thi phn bc lun iu sai tri ca nhng k c ci th bnh hon kinh nin, h m mm ra l ra r chi ra Ng nh Dim, mc d c nhn hay gia nh h, hay c t nc, khng h b thit hi iu g. 2. Ti khng phi l mt nh nghin cu, cng khng c tham vng vit lch s, ti ch nu ln y ting ni ca mt ngi con. Nu ting ni c gp phn soi sng thm cho s tht ca lch s th ti ngh rng l vic ti phi lm v bn phn i vi cha ti. Mt ngi con vit sch bnh vc cha mnh, thit tng khng c g sai tri, v, ti ngh thm na, l bn phn ng nhin. Nhng ly c bnh cha mnh, soi sng thm cho s tht ca lch s i vu khng, ph bng, ti cho i phng vi nhng lun c hm h, th l mt vic khng ng m ngi qun t khng bao gi lm. 3. ng t vn cnh co nhng ngi ch p ln mi th t do, nh ng vit ra trn giy trng mc en. [...] Nguyn nhn v ng lc a n ci cht ca Nht Linh c ng vit ra bng 71 ch rt minh bch v y : i ti lch s x, ti khng chu ai x ti c. S bt b v x ti tt c cc phn t i lp quc gia l mt ti nng s lm cho nc mt v tay cng sn. Ti chng i s v t hy mnh cng

Page 3 of 21

nh Ha Thng Thch Qung c t thiu cnh co nhng ngi ch p mi th t do. 7 thng 7, 1963. Nht Linh Nguyn Tng Tam. a- Cng nh nhng nh cch mng khc, Nht Linh tham gia vo v o chnh nm 1960 lt v mu st tng thng hp php Ng nh Dim. Nu thnh cng th chc chn ng s lm ln, khng chng c th l th tng, hay b trng ngoi giao nh tng l trong chnh ph lin hip, gm Vit Minh v Vit Nam Quc Dn ng, do H Ch Minh, tn i bp quc t, lm ch tch, thng 3 nm 1946. o chnh tht bi th b bt, b a ra ta. l l ng nhin, c chi l? cng l lut chi chnh tr cng bng (fair) mun thu, ngay ti nhng nc ni ting t do, dn ch. Ngoi ra, trong qung i lm lnh t Vit Nam Quc Dn ng chng Vit Minh cng sn, Nguyn Tng Tam hn mt ln tht bi, phi chy qua Tu trn. So what? Theo Minh V, nh vn Nht Linh khi thy cuc o chnh tht bi chy vo ta i s Trung Hoa Dn Quc xin t nn (6). Chi tit ny, Nguyn Tng Thit khng h nhc ti, v c th khng bit (trong khi ng bit qu nhiu chuyn khc), hoc c th l i chy ti cho cha, ngha l, theo ng, Nht Linh v gi t chnh tr nn ch b lin ly, ch khng ch ng lm iu g. Nhng nu ch v tnh lin ly thi, vic g phi s, phi chy vo mt ta i s lnh nn? b- Tc gi L Nguyn Phu, cu Trung t thm phn ti Ta n Qun s c bit thi Nht Cng Ha, trong quyn Trong Bng Ti Lch S (7), vit rng, sau khi o chnh tht bi, Nguyn Tng Tam vn khng b giam gi ngy no, khc vi nhng ngi khc: Nguyn Tng Tam sau khi b iu tra s khi ti Nha Cnh st, Nha An Ninh Qun i v thm vn sau cng ti Ta n Qun S c Bit, c i t L Vn Khoa y vin chnh ph phng thch ngay, khng b giam gi mt ngy no. Nh vy, nu khng c lnh v tm lng qu mn ca Tng thng Dim i vi Nht Linh, ng Ta no dm cho ng Tam c t do? iu ny, v tnh Nguyn Tng Thit cng xc nhn: My thng sau [NLGO: sau khi Nht Linh trn ti ta i s Trung Hoa Dn Quc hay mt ni no] chng ti ngc nhin thy cha ti tr v. Anh ti hi th ng c tr li gin d Cu c v can v khng tit l iu g hn. V can, v cng theo L Nguyn Phu: Trong bin bn do chnh i t L Vn Khoa thm vn, Nguyn Tng Tam khai thc s khng bit g ni v, khng c t chc cng biu ng, ri truyn n chng chnh ph trc Dinh c Lp. Nhng s vic ny hon ton do m em t ca ng (Trng Bo Sn, Nguyn Thnh Vinh, Vnh Li, Trn Tng v.v.) t ng lm ra [NLGO nhn mnh] ng ngn khng ni [sic]. ng thnh cu i t L Vn Khoa ng em ng i cht vi m thuc h. Ti tin iu L Nguyn Phu tit l l c thc (ng Phu cn sng ti Montral, v d nhin, phi chu trch nhim v nhng g ng vit ra), v c nh th mi ct ngha c s ngc nhin ca Nguyn Tng Thit khi thy cha mnh bnh yn tr v v cu tr li ca ng c (cu c v can). Mun tha bng mt ngi trong khi li giam gi nhng ti phm khc, d c ch th ca Tng thng, ng Ta no cng phi da vo mt ci c, khng th th v khi khi, s b mang ting thin v. i vi Nguyn Tng Tam, ci c y l ng khng bit g ni v,

Page 4 of 21

tt c do m n em ca ng, v bi th mi xin Ta khi phi i cht vi h. Trong khi y, Nguyn Tng Thit ni cha ng khng b giam gi v ta khng tm ra bng c. Khng c bng c th c bnh chn nh vi, ch ngy ra ta xt x, ti sao phi chy trn, v sau cng t t? ng Thit vit: Cuc o chnh tht bi. Ti nghe ni l b ti sau ln trn nhiu ni trong thnh ph. Sau ny ti nghe ni ng phi i trn v ng c tn trong mt t truyn n chng chnh ph c ri ra trong thnh ph vo bui sng ngy o chnh. [...] Ti thc mc ti sao ng c li v can c khi ng bit trc v o chnh xy ra li c tn ng trong t truyn n, trong khi hu ht nhng ngi c tn trong t truyn n b bt ht? Sau ny c tip xc vi Gio S Nguyn Thnh Vinh, mt n em cng l ng ch ca ng c, anh Vinh xc nhn vi ti: Anh Tam tuyn b khng lm chnh tr, v vy anh ng ngoi, anh ch ng h ngm vic lm ca cc anh em m thi. Tt c cc bui hp quan trng trc ngy o chnh u khng c mt anh Tam. Tuy nhin anh c thng bo mi din tin. V vy anh Tam bit trc c v o chnh xy ra. T nhng s kin trn v l ngi con gn gi v thu hiu ng c ti nht, ti suy lun th ny: Mt mt cha ti bt mn vi ch nh Ng v s c ti ca ch ny. Mt khc v li tuyn b khng lm chnh tr ca ng nm 1950, li l ngi rt trng danh d, ng c ti ht sc trnh mi hnh vi i ngc li li tuyn b ca ng. Gia hai ng lc tng phn y cha ti khn ngoan chn thi ng gia n c th gip ng mt lc t c hai mc tiu: l ngm tn tr cc hot ng ca anh em ng ch ca ng, nhng ring ng ng ngoi. S kin ng c ti khng b bt c th v ngi ta khng tm ra bng c. Th nht l ng c ti khng bao gi i hp [...] Th hai l c tn trong trong t truyn n cng khng hn l bng c r rng bt v c g chng minh ngc li l ngi khc tn ng c ti vo? [nhng ch in m l do ti]. - Qua li ng Thit, ta c th i n mt kt lun, ngoi mun ca ng: Ng nh Dim khng c ti. Ngha l, nu mun bt ngi v ti, mt ch c ti c th ngy to ra bao nhiu bng c m chng c, nh ngy quyn Vit Cng by gi v ang lm i vi ngi dn trong nc? - Mt iu na: nhng n em ca ng Nguyn Tng Tam by gi mun tn hu tn vn v ng sao cng c, khng ai cm, khng b b t hay ng thu v ti ni dc. Nhng nhng li khai ca h trc ta sau lc b bt mi c gi tr (8). Khi ng Tam tuyn b khng lm chnh tr na, khng i hp, khng tip xc, ngha l ng ngoi [...] ch ng h ngm, m vn c ng ng thng bo mi din tin v bit trc c v o chnh xy ra th qu thc ti khng hiu thc bo mt ca h cao n c no, nu h c thc bo mt. - Sau cng, ng Thit vit: c tn trong t truyn n cng khng hn l bng c r rng b bt v c g chng minh ngc li l ngi khc tn ng c ti vo? Tht sao? ng Thit thng trch nhng li n em ca Nht Linh nu thy c li, nhng l i nu thy bt li hoc c hi. y, cng th. Ny nh, ng Thit: Trng Bo Sn, trong bi Nhng k nim ring vi Nht Linh Nguyn Tng Tam in trong Nht Linh, ngi chin s - ngi ngh s, Th k 21 xut bn, 2004, vit cu ny do nh vn Nht

Page 5 of 21

Tin trch dn gim: Khi tho truyn n, trong danh sch nhng ngi k tn, chng ti tn Nguyn Tng Tam ln u, ri mi ti tn cc c Phan Khc Su, Trn Vn Hng, Trn Vn Vn, Nguyn Xun Ch v.v. ng Tam sa li tn ng sau tn ng Ch[NLGO nhn mnh]. Trc s ngc nhin ca ti, ng gii thch: ng ng qun ngi ta vn ni min Nam ca ngi Nam, mnh l ngi Bc di c, phi lu tm v tn trng iu . (9) Vic sa i truyn n chng minh Nguyn Tng Tam, mt ngi m ng con m t rt trng danh d, ti suy lun, khng gi ng li ha ca mnh, ngha l ng xung ni Langbian tham gia o chnh, d l n k. Ngoi ra, theo Wikipedia, nm 1960, Nguyn Tng Tam v Si Gn thnh lp Mt Trn Quc Dn on Kt. Ngoi ra na, chnh ng con cng (v , hay l ng) t t co ci xo, ci mu thun, cu n chi b cu kia, trong bi ca mnh: Nhng tu tin [NLGO: ti Lt] khng c v nhng bin chuyn chnh tr Si Gn khin cha ti khng th ngi yn. Hn na, nu cha ng thc s c tham gia o chnh th l iu nn hnh din ch, vic g Nguyn Tng Thit li phi chi bai chi bi nh th? Tht l lng! Hay v: *ng mun chng minh v bnh vc thi m ng cho khn ngoan chn thi ng gia ca cha mnh? Khn ngoan, hay khn li, ct la ng ch, chy ti, khi tht bi? *ng mun cho th gii thy cha ng v ti, nhng ch c ti Ng nh Dim c theo tr o, n ni ng c phi quyn sinh? Dm lm. c- T t cng l mt cch t x, l cung cch v truyn thng cao p, ng ngng m ca nhng hin nhn qun t. Tuy nhin, khi Nguyn Tng Tam vit rng bng cch t t ng mun cnh co Ng nh Dim ch p ln mi th t do ng v tnh lm hoen hnh ng t x can m y. y ng ly ci cht x ti ngi khc. Nghe rt phi l. i theo nhm qun s o chnh bng sng n cn khng n ci gii g th t t cnh co c ch li chi, nu Ng nh Dim l mt nh c ti thc s, nh ng kt n. - Tri li, theo li ca Minh V, th khi nghe tin Nht Linh cht, ng Dim rt bun ru, phi ln Lt tnh dng my ngy (10). iu ny, nu ng, chng t tm lng nhn i ca Ng nh Dim v s knh n ca ng i vi Nguyn Tng Tam, v ng Tam s ch c l nu ch cnh co c hiu trong cnh hung (context) ca mt Ng nh Dim nhn hu iu m ng (Nguyn Tng Tam) v gia nh khng bao gi cng nhn. ti mun ni: khng mt nh chnh tr sng sut no dng ci cht ca mnh cnh co mt cch c hiu qu mt lnh t gian c, v d Staline, Hitler, Pol Pot, H Ch Minh hay bn VC by gi. V ch. Ngc li, di ch cng sn c ti, tn bo hin nay ti Vit Nam, mi hnh thc t thiu, t hy, t m, tuyt thc... (11)), mc d per se (t n) cao c, phi thng, ging nh ci cht ca Nguyn Tng Tam, VC u coi nh pha, v nc M ca Obama v th gii ng la cng coi nh pha.

Page 6 of 21

- Cn vic ch p mi th t do? Nguyn Tng Thit hoc bt c ai, hy nu ra, thay cho Nguyn Tng Tam, ch mt bng chng c th, hp l, d nh. Ln gi nhng trang s c nay phi by l l di nh sng ca thi gian v chn l, ai cng bit v Pht gio b M, ng ra chnh ph Kennedy v CIA, li dng nh th no qua mt s kin khng ng thi im gy ra bi nhng k hng say di quyn ca tng thng Ng nh Dim (bt c Pht gio phi nh hn c quc gia trong ngy l Pht n ti Hu, ch khng phi cm treo c, nh m cung tn b Vit Cng git dy vn ru rao (12). Qu vy, ngi ta cn nh, lc y, John F Kennedy mun a qun M vo Vit Nam chin u, ct vut mt sau v tht bi Vnh Con Heo, nm 1961, v nhn trn p Bc, tnh Tin Giang, 2/1/1963, ch qun lc VNCH thiu kh nng chin u (thc ra trong trn ny VC cht v b bt kh nhiu). Nhng d nh y (a qun M vo VN) ca Kennedy b Ng nh Dim nht quyt t chi, v v vy bt c gi no k c tung tin ng Dim i m vi H Ch Minh v ra ti hu th phi loi b v chng bo Ng nh Nhu Kennedy phi trit h ng, v v Pht gio l dp may him c (13). Nhng g xy ra tip theo, nhng ngi Vit Nam thnh nin v c u c bnh thng vo thi gian y u bit qu r: Kennedy mn tay nhm phn tng tham tin git Ng nh Dim. Period. Khng c g phi hunh hoang. Ti s dn thm ti liu trong mt bi khc, nu cn, v vic ny. - Ngoi ra, trong di chc ca Nguyn Tng Tam, ngi ta c: S bt b v x ti tt c cc phn t i lp quc gia l mt ti nng s lm cho nc mt v tay cng sn. Sai qu. Ng nh Dim bt v x ti h khng phi v h l nhng thnh phn i lp, nhng v h tham gia o chnh, lt ng, mu git ng. Bng c, ch sau v o chnh ht, ngi ta mi nghe ni n nhm Caravelle gm nhng chnh khch, c c nhng cu cng s vin ca ng Dim b cho ngh vic, hoc vo ci th phi t ngh vic, m ra bt mn ngha l thi gian trc h vn t do nhm nhi c-ph, nc ru mnh ti khch sn, t do hi hp, t do by mu tnh k. - Ri nc mt, vo ngy 30/4/1975, khng phi do c ti Ng nh Dim, m do m phn tng, theo lnh quan thy M, st hi ng, chia nhau tng ng tin thng ca CIA (xem hi k ca Trn Vn n), tranh ginh gh ngi, nhng v bt ti v tng (xin hiu theo ngha tm sinh tng), tham li danh (ti liu y dy), gy ra bao nhiu ri lon v: * qun s: ph b p chin lc, th ht t Vit Cng * chnh tr: sau khi ng Dim cht, Pht gio b Thch Tr Quang v Vit Cng xch ng tip tc biu tnh, chng i cc chnh ph Trn Vn Hng v Nguyn Cao K, t thiu, em c bn th Pht xung ng, ti sao? Ti cn nh phn ng ca th tng Trn Vn Hng, mt Pht t, mt ngi trn cng v lnh o khng th khng thy m mu ph hoi trng trn ca Vit Cng v tay sai, buc phi tuyn b trn i pht thanh, nm 1964, gi nhng cuc biu tnh y l nhng tr kh mt cu rt nng n

Page 7 of 21

(ti ch trch ra mt na) m khng thy Pht t by gi v bo ch M lc y thc mc, khc vi trng hp b Ng nh Nhu (14). * x hi: nhy m th gin, im, try lc, tham nhng, bun lu... nhng t oan lm bng hoi Min Nam v gim st tinh thn chin u ca qun s, tt c ch lm li cho Vit Cng. y l cha k thi chng Cng th ng ca dn chng, cng vi s phn bi trng trn ca ng minh M, ni toc ra l hai chuyn vin la o, xo quyt Nixon v Kissinger, cng vi quyt nh t chc, o tu, khng dm cht theo thnh ca Tng thng Nguyn Vn Thiu... ngn y nguyn nhn, s kin gy nn v dn ti s sp ca Min Nam vo tay cng sn 12 nm sau. Ng nh Dim b git, H Ch Minh tuyn b phn chin thng t nay s thuc v y ta (15). d- Phi chng ung thuc c t t l mt phng cch m nh Nht Linh qua quyn Ging sng Thanh Thy, 1960-61, mt trong nhng tc phm cui cng ca ng? Theo truyn, khng c nhn vt no t t, nhng cc thnh vin Vit Quc th tiu nhng phn t gin ip Vit Minh ton bng thuc c, hoc tim hoc trn vi c-ph (16). Bit u, v y ch l mt gi thuyt, tc gi Nht Linh, trong mt cn khng hong, mun ng vai tr ca nhng nhn vt khi tng tng (bnh tm thn, theo Nguyn Vn Lc?) mnh l nn nhn b th tiu (thc ra l t th tiu) bi Ng nh Dim bng cch ung ly ru pha c dc? Ngoi cu ni ni ting ca Flaubert, Madame Bovary (va tn tc phm va tn nhn vt), cest moi. bc l o gic ca mt ngi mun tr thnh ging nh iu mnh mong c v nui nhng gic m khng th vi nm c nhng v d v vic tc gi ng ha vi nhng nhn vt ca mnh c nhiu trong vn hc s th gii (17). e- Trong khi hng say kt ti Ng nh Dim, Nguyn Tng Thit, Hunh Tn L, V nh, o Vn Bnh v bn Vit Gian n c nhan nhn ti hi ngoi, nhng a ngy xa ming ngm y cm quc gia by gi l tnh hnh chn tng phn bi hn h vi nhng bi pht biu in cung chng Ng nh Dim qun nhng ti c ca H Ch Minh, Vit Minh v Vit Cng t 1945: la phnh v tiu dit cc ng phi ln nh, trong c Vit Nam Quc Dn ng ca Nguyn Tng Tam, git hi bao nhiu thnh vin. H qun, nh trong bui hi tho v T Lc Vn on, ngy 7/7 va qua, din gi Trn Khnh Triu, con nui ca Khi Hng (tc Nguyn Tng Triu, con rut ca Nht Linh), khi pht biu, ch nhc nhng k nim v vn, khng cn thit v papa nui, c lm khn thnh gi ci mt cch gng go, m khng ni ly na li v s nghip v gi tr vn chng sng ngi ca Khi Hng v mi n sau cht mi k chuyn ng b Cng an dn i bit, nhng c ta khng h nghe ng din gi con nui kt ti Vit Cng th tiu ng nh vn b nui ca mnh. Ti sao? S, hay c lnh ca ai? (18) Gi nh Khi Hng cht bi tay Ng nh Dim th chc chn 100% Trn Khnh Triu v Ban iu hnh Ngi Vit tc thi mang ng Dim ra php trng ct. 4. u l ti c ca Ng nh Dim? Nhng cu sau y ca Nguyn Tng Thit c phi l mt trong nhng bng c?

Page 8 of 21

Cha ti chi lan, ha nhc ti gia vo cui tun. Thnh thong ba chng ti (cha ti, ch Thoa v ti) i picnic trn ni Langbian hoc Sui Vng. [...] Lu lu bn b ca cha ti t Si Gn ln Lt gh thm cha ti. Bn ca cha ti nhiu lm v loi: bn thn, bn vn, bn ng ch v c cc chnh khch na [...] nhng ti on th no h chng bn chuyn thi s v chnh tr. [...] Cha ti ni: Vic dp lon Bnh Xuyn l ng, nhng coi chng, n c th m u dn n c ti. a- Nh th l th no? c chi lan, ha nhc, i picnic, gp v ni chuyn, k c v chnh tr v thi s, vi bn b, ng ch... l sinh hot sc mi trng gi ca mt ngi lun ku ru l b i th c ti gia nh tr theo di, rnh m, km kp ? b- Cn na: ti sao dp c lon Bnh Xuyn, nm 1954, Ng nh Dim s tr thnh c ti? Li tin tri k quc y, Nht Linh, hay con ng, Nguyn Tng Thit, khng gii thch, hoc gii thch bng tim thc ca nhng s vic xy ra vo nm 1960 v v sau, trong khi hoc sau khi ng Tam tham gia v o chnh ht, ch khng phi vo thi Ng nh Dim dp lon Bnh Xuyn nm 1954. Thc vy, khi tr v chp chnh, ngy 7/7/1954, Ng nh Dim gp bit bao kh khn gy ra bi th trong gic ngoi, t Thc dn Php, cng sn Vit, v sau ny quc M, lun ph bnh, n nhng tng lnh theo Ty nh Nguyn Vn Hinh, Nguyn Vn Xun, Nguyn Vn V, bt phc tng, tm dp ni lon, n Bo i v n em By Vin, Li Vn Sang, Li Vn Ti, n cc gio phi ly khai v trang Cao i, Ha Ho chng li chnh quyn cn non tr... Cha k vic lo thc hin cng cuc di c v nh c v i cho gn mt triu ngi dn t Min Bc, ci t qun i, n nh i sng an ninh v x hi cho ngi dn Min Nam. Cha k s nh ph ca Vit Cng li dng thi c xm nhp vo nhng c s h tng. Bao nhiu cng vic y i hi mt kh nng xut chng, mt ngh lc v song, v, d nhin, mt biu l quyn uy ti thng, m nhng k chng i gi l c ti. Tic rng Nguyn Tng Tam, ngi c nhiu kinh nghim xng mu vi Vit Minh cng sn t 1945, khng cn sng chng kin nhng g xy ra di nhng ch qun phit sau khi Ng nh Dim b git v ti c ca Vit Cng v b h ca H Ch Minh t 1975 n nay nh th no. 5. Th x Lt trn y bng rn biu ng chng cng sn. Trong cc dp l tt th no cng c mn kch t cng vi nhng anh h cn ng o en nn ci nhy v iu tp th son m son m son m. Nhng song song vi phong tro t cng mt phong tro khc cng rm r khng km. l phong tro suy tn Ng Tng Thng. [...] Hai iu cn phi ghi nhn t on vn ny ca Nguyn Tng Thit: a- Ch giu phong tro t cng mt cch kho lo. Ti khng chp nn ci trn u ng u. Xin qu v c li, v n ging vn ma mai, n nhng ch trn y, th no cng c, t Cng, anh h, v nguyn vn cu ht, khng cn thit nu ra, son

Page 9 of 21

m son m son m. Nu khng c tnh l bch ha phong tro chng Cng, nh vn ti ba Nguyn Tng Thit c d kh nng vit mt cch khc, ng n v v t hn. b- Phong tro suy tn Ng Tng Thng: Bi ht suy tn do hai ngh s Ngc Bch v Thanh Nam sng tc, c ht sau bi quc ca trong cc bui l thng k, k c khi xem chiu bng, t 1956. C hai tc gi cht, nn khng ai bit v h t ng, cm khi trc cng lao to ln ca ng Dim i vi Min Nam lc y hay v nhn n t hng t chnh quyn. D trong trng hp no, Ng nh Dim cng yn, v nhng k chng i cho l mt trong nhng kha cnh c ti ca ng. c- C nhiu bi tranh lun v vn suy tn ny, k bnh ngi chng. Chng hn, tc gi Trn Vn Tch nu ra, mt cch hu l, trng hp chnh ph Vichy ca thng ch Ptain (cng hay ti, cha ni ti) tung ra bi ht rt thnh hnh Marchal, nous voil [...] ca Andr Montagnard, nm 1941, v trng hp bn quc ca ca nc Anh t trc n nay vn l God save the Queen / The King, m ngi dn Anh u phi ngu xun, lc hu g vn vui v chp nhn. kin ca Trn Vn Tch khng c tc gi Trn Lm tn ng (19). l hai v d suy tn mt c nhn lnh o, c xem l biu tng ca uy quyn quc gia. Trng hp Ng nh Dim cng khng khc chi. d- Theo thin , lnh t no trn th gii, trong thm tm hoc cng khai, cng mun c tn vinh. Nu c lm tng thng nh Ng nh Dim, khi c nhn dn suy tn nh th, Nguyn Tng Tam s phn ng ra sao? S bo, thi thi, dp i, hay c mc? Dn suy tn, nhng min mnh xng ng, vo mt thi im no , c sao u? Lc y Min Nam c hng mt thi k thi ha, thnh vng, tt c l do cng lao ca Ng nh Dim, cng lao m d ght ng cch my, ngi ta cng khng th ph nhn. y l cha k nhu cu cng c uy th iu m lnh t no cng phi nh n (20). So snh vi v vn hnh thc sng bi lnh t trong ch c Quc X, hay cng sn, c bit ti Vit Nam (v d nhng bi th con cc, n cp, ca H Ch Minh c b h bn c nng ht h khen ly khen , v d tng H Ch Minh c bn rng en m tu cng knh a ln bn th ngi ngang vi Pht, Cha), th bi ht suy tn Ng tng thng c phi l mt chuyn quan trng, bt thng, hay khng? e- Tr li vic suy tn Ng Tng Thng. Mt chuyn nh, nhng Nguyn Tng Tam, vn l nhn chng v nn nhn ca ch Vit Minh cng sn tham tn lc no cng tung h Bc H v i, Bc th ny, Bc th kia, vn cho l chuyn ln n con ng phi vit y l mt trong nhng iu khin cha ti bt mn vi ch nh Ng. Bt mn v bi ht , hay v khng c nh Ng mi, hay trng dng? Nguyn Tng Thit vit thm: Hy tng tng ng c ti, Nht Linh Nguyn Tng Tam, b buc phi ng dy (khng phi cho c) suy tn ng Ng nh Dim. Khoe g m d th, h ng? Qu thc, lc y ng c ca ng, v thnh qu chnh tr, bt qu cng ch l ho quang tn ln ca mt qu kh chng Vit Minh v cng sn, nhng tht bi, phi chy sang Tu v cui cng vo Nam. Nu khng c tham vng chnh tr, khng mc

Page 10 of 21

cm, th khi nghe bi ht suy tn ngi ta cng s ch nhn vai, hoc lc u, khng ai bt mn nh th n ni phi b cao nguyn xung Si Gn tham gia o chnh. 6. Nm 1958 cha ti ra t bo Vn Ha Ngy Nay.[...] Sau ny d hi hai ngi trong ban bin tp ca bo VHNN l ng Nguyn Thnh Vinh v ng Trng Bo Sn th ti cng kinh ngc hn na: bo khng ra ni v l vn. Trong cun sch Nht Linh, Ngi Ngh S-Ngi Chin S do Th K xut bn nm 2004, trang 78, ng Trng Bo Sn vit: T Vn Ha Ngy Nay ra c 11 s th nh bn, mc d c c gi khp ni hoan nghnh. i, ch v n c hoan nghnh qu x m cht non. Nguyn nhn th ny: Trc ht tp Vn Ha Ngy Nay khng c ch Ng nh Dim cho php xut bn nh mt tp ch m ch l mt giai phm pht hnh khng c nh k. V khng c nh k nn B Thng Tin kim duyt c tnh lu mi tr li bn tho in. ng Hong Nguyn, ch s phng kim duyt ni vi ti rng tuy c nhiu cm tnh vi chng ti, nhng khng th lm tri lnh cp trn l cn tr t Vn Ha Ngy Nay ra ng k hn (t d nh ng ngy mng 1 mi thng) c gi nh ngy mua bo. Hn na bi v phi kim duyt k, nht l bi ca Nht Linh v Bo Sn. Sau na, ngoi ch kim duyt, phn quyn t do ngn lun ny ra, ch Ng nh Dim cn c mt th on him c na l nh nc gi c quyn pht hnh bo ch, k c giai phm. Ng nh Dim c sng kin t ra Nh Pht Hnh Thng Nht, bt tt c cc bo ch phi a cho cng ty ny phn phi. Tp Vn Ha Ngy Nay bn chy nh tm ti my s u, b i. Nh pht hnh c quyn ca chnh ph thi hnh c k khng gi s bo cho cc tim sch t mua. Chng ti khi buc bo thnh tng b c nh du ring, khi nhn bo t nh pht hnh tr v, thy nhng du y vn cn y nguyn, tc l nh pht hnh khng lm ng nhim v, gi bo ca chng ti trong kho, khng phn phi i. C nhng tim sch n iu nh mua thng bo vi chng ti c bo bn, nhng chng ti phi t chi v s chnh quyn gi by. ngho li b thua l, chng ti nh nh bn t Vn Ha Ngy Nay. Ti c tnh trch ht on vn di ny qu v thy s ngy tn (mauvaise foi = gian) ca Nguyn Tng Thit v Trng Bo Sn (chng ca Nguyn Th Vinh, ngi coi Nht Linh nh thn tng), mt Trng Bo Sn lt lng m tc gi L Nguyn Phu nhc n tn trong sch ca ng (21). V sao? Lm bo (giy) thua l l chuyn thng, k c thi nay, bi k thut vi tnh tn tin. Lm bo, tr vi trng hp hn hu, c ngha l t cht n b thng. Ngi ta thng ni a, mun cho ai st nghip, c xi h lm bo. Ngay c bu in M cng than m, v ngi ta thng vit th qua email. V l tha cho nhng ngi pht minh ra my vi tnh l c ti, l dng c k? S thc, Nht Linh ch than v l vn l iu c tht. Nhng con ng v Trng Bo Sn th ngy to thm mt c k gn ln u Ng nh Dim v ch . S ngy to y qu vng v, n ni ngi ta phi nh du hi v kh nng suy lun v mc lng thin ca hai ng s qu coi thng tr tu ca c gi. y ny:

Page 11 of 21

a- T Vn Ha Ngy Nay ra c 11 s th t nh bn. Ra c 11 s nh vy l gii lm ri. Ra di dng tp ch hay giai phm, hay c nht bo, tun bo, cng u do ngi ch xng t chn, mc m chi n chnh quyn cho php hay khng cho php? Nguyn Tng Thit qun mt iu: ngi Vit Nam ta, thi no cng vy, t khi b tin mua bo, v lc y, hay ngay by gi, ti Vit Nam cha c bo ch, bo lm. tit kim, mt ngi mua, nhng c chc ngi c k. Lm sao bo sng c? b- Ngoi Vn Ha Ngy Nay, cn c nhiu t bo khc, v d Sng To, Bch Khoa, Th k 20... (22) cng rt b th, lm sao khi c s cnh tranh, lm sao c gi khi c s chn la, v tin bc eo hp khng th mua khun ht v m c. Qu thc, Vn Ha Ngy Nay khi mi ra l thu ht mt s ln c gi t m, trong c thn ph ti. Nhng ri, theo thi gian, nu ti nh khng lm, thy khng c g mi l na, ngoi mc th tn do Nht Linh ph trch chim qu nhiu trang, ng nhng bi im sch T Lc Vn on, ch cch trng v thng thc lan, v trng thin tiu thuyt mi di l th ca Nht Linh, nh Xm Cu Mi hay Ging Sng Thanh Thy, hay mt s truyn gi tr trung bnh ca nhng tc gi khc... nn ngi ta chn. c- Vn Ha Ngy Nay, nh th, hon ton thin v vn chng, vn hc, ging nh nhng t bo khc, th ly l do g chnh quyn Ng nh Dim phi dng tr hon k git cht n? M nu mun git cht n, Ng nh Dim lun lun b xem l mt nh c ti gia nh tr bi hai cha con ng Nht Linh cn s g m khng cho lnh mang sng n nim phong ta son, ng ca ci rt, thay v cn tr [n] ra ng k hn lm chi cho li thi, mt th gi? Ngay ti x M t do, t Th Gii Ngy Nay ca ng L Hng Long, Kansas, t khi ra ng hn k, m ch nhim hay c gi c bao gi than vn l do chnh quyn M cn tr? Ri na, chnh ph Ng nh Dim u i (Min Bc cng sn c lm nh vy khng?) cho in li v a vo chng trnh hc nhng tc phm ca T Lc Vn on, m Nht Linh l ch soi, th c l do g li lm kh d, cm cn giai phm thun ty vn chng ca ng? V nu nh nc gi c quyn pht hnh bo ch, k c giai phm th iu ny cng phi c p dng cho cc t bo khc ch, m nu c, sao khng nghe nhng ch nhim khc ku ca v chuyn y? d- Trng Bo Sn vit rng ch Ng nh Dim kim duyt bo ch, phn quyn t do ngn lun. Cng nh Nguyn Tng Thit, trong on sau, ph ha bng cu: Nhng iu nu trn l s thc xung quanh v nh bn ca t Vn Ha Ngy Nay. N ni ln s m cha ti l nn nhn trc tip. Cng nh tt c nhng nh vn, nh bo khc khi h b tc ot quyn t do ngn lun, c nhin l Nht Linh rt bt mn v chuyn ny.

Page 12 of 21

Nguyn Tng Thit hy k ra mt tn trong s nhng nh vn, nh bo khc [...] b tc ot quyn t do ngn lun th nghe coi! ng cng ng qun l bo Phong Ha-Ngy Nay (tin thn Vn Ha Ngy Nay?) ca cha ng b S Lim Phng ng ca vo nm 1943. Tr nhng nc u Chu thc s t do dn ch, tr nhng nc cng sn c ti, bo ngc, c c Vit Cng hin nay, xin hai ng Sn v Thit cho bit nc no trong lc chin tranh m khng kim duyt bo ch, nhiu hay t? Ni g th ni, Trng Bo Sn v Nguyn Tng Thit khi vit nhng iu trn khng bit rng Nht Tin, sau ny thuc Nhm TLV v tr thnh ngi thn ca Nht Linh, ph bin mt bi mi toanh, ngy 20/5/2013, c ta Sinh hot vn ha ca Nht Linh giai on cui i, trong ng nu nguyn nhn, rt n gin, v theo ti, rt trung thc, v sao VHNN nh bn: Mt s bo nh th bo hiu s sa st r rt v mt ni dung, cng l l do ta c th nh gi mc n nhn ca c gi i vi t VHNN ra sao (23). Ngha l bo VHNN xung dc, mt c gi, nn l vn, phi t nh bn, th thi! 7. Nhng khng bt b khng c ngha l cho ng c ti c hon ton t do. Trong cun Nht Linh Cha Ti trang 36 ti ghi li li ca cha ti ni vi ti bui sng ngy 7 thng 7, 1963: Cu chng s kt qu (ra ta) ngy mai ra sao v nh hay t th cng mt t do nh nhau. Ngoi tr nhng ngi trong gia nh ti rt t ngi bit rng trong hai nm sau cng ca i ng cha ti b giam lng ti gia nh th no. Cng an mt v canh chng n ni chng ti nhn din c tng ngi mi khi t trn lu cn gc chung c ch An ng (ni chng ti tr ng) nhn xung. Trang 40 cun hi k ti t mt on khi cha ti v ti ri khi nh: Trn chic tc-xi ri ch An-ng hng v pha Si Gn, ti thy cha ti c chc chc li ngoi v pha sau. ng bo ti: Con xem c xe no theo khng? Lc ny cu thy c my ngi l ng bn kia ng nhn vo nh mnh. Ti ra hiu cho ti x qut sang ng Trn Bnh Trng, chic xe hi duy nht chy pha sau vn tin thng i l Thnh Thi. Ti p: Khng! Khng c xe no theo mnh c! nh hay t cng mt t do ngang nhau: Khng thy Nguyn Tng Thit nu ln mt bng c cho bit ng c khng hon ton t do. Khng cho bit l v khng c bng c. Cn nhn thy ai cng l cng an mt v c th l do triu chng c tt git mnh, con chim b n m trong bnh l tm thn gi l paranoia, lc no cng s hi, tng mnh b theo di, b bt. V cu ng con tr li cho ng cha: Khng! Khng c xe no theo mnh c! chng minh hng hn triu chng tm thn y, cha k cu mc nhin p lun iu hm h on trc ca chnh Nguyn Tng Thit khi cho rng ng c nh hay t cng mt t do ngang nhau. 8. ng c rt t ra khi nh. Nhng tin tc ng bit c bn ngoi l do bo ch (cha ti sai ti i mua bo T Do hng ngy v ng ch c t bo ny thi), ngoi ra c hai ngi bn thn ca ng thng xuyn lui ti. l Bc S Nguyn Hu Phim v ng L

Page 13 of 21

Vn Kim. ng Kim (m chng ti gi l ch Kim v ch nh tui hn ng c ti) thng n hu nh hng ngy tng trnh din tin ca v Pht Gio. Ngy 11 thng 6, 1963 khi ch Kim n bo tin Ha Thng Thch Qung c t thiu ng t L Vn Duyt & Phan nh Phng th cha ti sng s. ng c rt t ra khi nh l t ng c, ch khng phi b giam lng ti gia, v cha c vn th no ca nh c ti Ng nh Dim cm cn (nu c, chc chn Nguyn Tng Thit cho in ra nguyn con). B cng an mt v tc trc canh chng m Nguyn Tng Tam vn mua v c bo (li chn t T Do!), vn c bn b n thm ti nh hu nh hng ngy tng trnh din tin ca v Pht Gio, th hoc cng an mt v ca Ng nh Dim b m v ic ht, hoc u c tc gi Nguyn Tng Thit c vn . 9. Ngoi ra ni v v binh bin 1960, ng L Nguyn Phu vit sai l v binh bin 11/11/1963 (trang 193). Nu ng L Nguyn Phu c nh sai chuyn ny, vit sai chuyn kia th lm sao ng y c th nh ng li khai ca b co Nguyn Tng Tam v cc b co khc? In sch, nh my sai l s thng, nhng Nguyn Tng Thit mun n tr thnh big deal, nn suy din trt lt. Tuy nhin, ti ang c trong tay quyn sch (khng ti bn) ca L Nguyn Phu. trang 193, c ta nguyn vn: Nhn nh V Phin x v Binh Bin ngy 11-11-1960 trc Ta n Qun S c Bit. Nh vy Nguyn Tng Thit hon ton sai. Nh vy nhng iu ng suy lun ph phn v tr nh ca ng L Nguyn Phu cng hon ton sai nt (24). 10. C l ng Lc cho y l mt bng chng r rt nht khng chi ci c trong phn bn lun v bng c php l ca ng. Ti xin ni ngay, y l mt gi thuyt thiu thng minh ca ng L Nguyn Phu. Khi ngi vit truyn ny, c l ng LN Phu ngh ti ci quyn nh p, bo hnh, tra tn b co trong nh t m chnh quyn ng phc v vn p dng. Hay c l ng hnh dung b co Nht Linh dng thiu no run s trc quan ta khi nghe ng LN Phu ng kch qut tho, mt st, p o tinh thn th Nht Linh s phi s ngay, rm rp lm theo lnh ta, rm rp phi i cht. Khch quan nhn xt, ng Nguyn Tng Thit, trong on vn ny, ni nng lung tung qu, c gi khng hiu ng m ch ci g, on vn no v ca ai. Ngoi tr vic ln n s tn bo ca ch Ng nh Dim, th rt hng hn, r rng, nh thng l. 11. Nht Linh c quyt nh ri. Nu phi ra ta ng s chn s im lng. s l mt quyt nh sng sut. Nhng cui cng, Nguyn Tng Tam chn cch t t m ng ngh c l tt hn. V cch y s lm cho ng tr thnh mt anh hng v cng cao c nu trong chc th ng khng km theo nhng li kt ti, thc ra l vu khng, ch Ng nh Dim, v nu qua bi vit, ngi con ng, Nguyn Tng Thit,

Page 14 of 21

khng ph ha theo ln n ng Dim mt cch v cn c. Nguyn Tng Tam khng mun b ta n Ng nh Dim xt x. Nhng qua nhng iu ng vit v Ng nh Dim trong chc th 71 ch ca ng, ta n Lch S, lun lun cng minh, thc s xt x ng ri, cha k ti Phng D Thm Ta n Qun s c Bit, ni ng b buc khai ht s vic (L Nguyn Phu, sd, tr. 191). Phi chng Lch S, cho n hm nay, mc d cha t mc thi gian chn mui cn thit, ngi ta c th a ra mt li phn xt tuyt i cng minh, nhng cng tm cho php thy Nguyn Tng Tam khng phi l mt nh chnh tr cha ni mt lnh t bnh thng v li lc? Phi chng ng khng dm hin ngang chp nhn mi trch nhim v hu qu do hnh ng ca mnh? Phi chng trc khi t t v mt l do thm kn quan trng (m L Nguyn Phu v vi tc gi khc tit l nhng b phn bc bi gia nh ng Tam), ng vn nui hn th, kt n v nguyn th t lng knh n v u i i vi c nhn ng, iu m gia nh Nguyn Tng ph nhn, d nhin, nhng khng ai c th cm S Tht l S Tht? Ci quan lun nh. Np quan ti ng trn Ng nh Dim v ch ca ng. Nhng ni oan khin ngt tri theo ng qu lu, trn na th k ri. Nhng iu di tr ba ra, li nhi kt n ng mt cch h , v ngha nh li ca nhng ngi in trong thnh ph, cn phi chm dt, nu khng ai mun b xt x sau ny bi ta n Lng Tm v Lch S. Bi vit ca ti s khng c nu Vit Cng trong nc v Vit Gian ngoi nc yn nhng ngi cht, Thch Qung c, Nguyn Tng Tam, Ng nh Dim, khng vc xc h dy bi mu c nhn en ti. Hoc nu, t ra, trong khi tng nim, vinh danh Thch Qung c v Nguyn Tng Tam, hay ai mc k, h yn Ng nh Dim trong gic ng c n, tc ti, v nu h bit nghe li Pht, hay Cha, dy, khng ln hng tha m ng, khng ly li l bm nt thn xc ng mt ln na, nh m phn tng cho b h lm sng ngy 2/11/1963 trn chic xe bc st. Nhng ngi i m Ng nh Dim hng nm vn t chc l cu hn cho ng, nhng h khng bao gi c s xi gic, tip tay ng la ca Vit Cng v khng bao gi c mt ai pht biu li nhc m Thch Qung c hay Nht Linh hay Pht gio ni chung. Sau ht, khi vit bi ny, ti vn nghe vng vng bn tai li ca Edmund Burke, chnh tr gia ngi Anh th k XVIII: iu duy nht cn thit cho chin thng ca S c l s bt ng ca nhng ngi cng chnh (The only thing necessary for the triumph of Evil is for good men to do nothing). Trc lun iu xng by ca l Ma vng, quc ni cng nh hi ngoi, ti t ca S c, mi thi bt ng hay im lng cng u tai hi, nu khng ni hn nht, ngang nhau. Cho nn, cui cng, trc m mu thm c ca Vit Cng li dng ci cht ca Thch Qung c v Nguyn Tng Tam chia r nhng ngi Vit quc gia ti cc cng ng hi ngoi, lm ngi ta qun v s ti c ty nh ca chng, che giu d

Page 15 of 21

tm bn nc cho quan thy Tu Cng, nhng ngi quc gia chnh tm, i quc, bt lun tn gio, giai cp, tui tc, ang can m ng ln nhp cuc, ct cao ting ni bo v Chn L v L Phi. V tt c tin tng rng, cui cng, Chn L v L Phi s thng.

CH THCH (1) Khi dng ch Vit Gian, ti mun ni n bn n c hi ngoi li dng dp l tng nim tha m Ng nh Dim v ch VNCH mt cch ba bi, v cn c, vi ging iu hm h khng thua l VC trong nc b tc gi Th gi ng mn tin s, c s HTL [Hunh Tn L], ph bin trn mng ngy 6/29/2013, phn bc kch lit bng nhng lun c vng chc v hu l. Ti khng m ch nhng ng hng Pht t thun thnh hay nhng bc chn tu, mt mt k li s tht ca ng v vic t thiu ca Thch Qung c, mt khc khuyn bo tn khng c nui dng hn th i vi ch Ng nh hay Thin Cha Gio, m ch nn on kt, dn ht quan tm v n lc cho vn mnh ca t nc trc s xm lng ca Trung Cng (cf bi thuyt ging trn Youtube, ca Ha thng Thch Tm Chu, do din n Vn Lam ph bin, ngy 11/7/2013). (2) vit bi ny, ti c mt s ti liu lin quan do bn b chuyn n, trn internet, cc din n, ca nhng tc gi m a s ti khng h quen bit. V d bi ca L Giang, ngy 20/6/2013, trong tc gi phn tch s toa rp gia Vit Cng v Nhm Giao im trong vic t chc mt cuc hi tho mang tn l 50 nm phong tro Pht Gio min Nam (1963 2013) ti Khu Du lch Phng Nam Bnh Dng. [...] Nhng thc hin cng tc phc v cho vic tuyn truyn ng li chnh sch ca ng v Nh nc ta nh B Cng An gii thiu, nhm Giao im c gp phn bng cch cho ph bin Tuyn Tp Ch Ng nh Dim 50 Nm Nhn Li 1963 - 2013 gm a s l nhng c gi c em ra nhai li. - Hoc bc th ca cu Thiu t Ch huy trng Cnh St Tha Thin, Lin Thnh, cng l mt Pht t, chu rut ca Ha thng Thch Tnh Khit, ngy 13/7/2013, t Orange County, gi Ha thng Thch Tm Chu, phn bc li ng tuyn b, m Lin Thnh cho l sai tri, v nguyn nhn ca v tranh u Pht Gio vo nm 1963 v v ng Lm vn Tc/Thch Qung c t thiu. ng thi ng chng minh, bng nhng hnh nh ly t bo ch ngoi quc, rng Thch Qung c b thiu, ch khng phi t thiu. iu ny, Minh V, trong Ng nh Dim v chnh ngha dn tc, Nguyt San Din n Gio Dn, 2009, trang 103, ch thch 72, cng c nhc, da trn sch, Vietnam, A History ca Stanley Karnow, mt ngi chng Dim. Ngoi ra, ngy 16/7/2013, Lin Thnh cn gi th cho Ha thng Thch Tm Chu, thch tranh lun vi ng v nhng iu trn. - Bi Nht k ca mt ngi bit qu nhiu, ngy 5/5/2013 ca Phm Hi, trong tc gi ph bin l lch ca Hunh Tn L v tit l rng Nht Linh t t v s phi i cht vi n em v vai tr ca ng trong v o chnh ht, ng thi Nht Linh lnh lng ca Trn Kim Tuyn, Gim c Phng Nghin Cu Chnh Tr, th vai tr i lp cui che mt th gian. Cha thy ng Nguyn Tng Thit vit bi tr li Phm Hi v iu sau. - Bi Tng thng Ng nh Dim l mt tn hu Cng gio ngy 31/5/2013 ca Lin Nguyn, Sydney. Tc gi phn bc tng im mt nhng co buc v l ca phe chng Dim.

Page 16 of 21

- Bi Xung quanh ci cht ca Nht Linh ca Khc H Linh, hay bi ca mt tc gi nc danh k chuyn i y phi cng Hunh Minh ng c lnh nm bom chin hm ch t nhn chnh tr ra Cn o... Hai bi ny, d nhin, theo phe chng Ng nh Dim. - Bi mi nht ca Nguyn Vn Lc, Gnh nng lch s ca Nguyn Tng Tam - nh vn v nh chnh tr - ai l ngi c th gnh vc ni, trn n Chim Vit online, 18-7-2013, trong tc gi va tng thut bui hi tho v TLV ti ta son bo Ngi Vit va nhn nh ph bnh cc din gi va tr li bi tr li ca Nguyn Tng Thit v Nht Linh. - Bi Nht Linh khn m khng ngoan ca TS Hng Lnh, 2/7/2013, trn D Chnh Ngha, trong tc gi nu l do ti sao Nht Linh khng cn phi t t. (3) Nguyn Tng Thit, S tht v ci cht ca Nht Linh Nguyn Tng Tam (ng trn t Ngi Vit online). Nguyn Vn Lc, Chc th vn hc ca Nht Linh: Mt ci cht nh sn, 17/3/2008, trch t tc phm Mt thi nh (m ti cha c c). (4) -Nguyn Huy & H Giang, T Lc Vn on: 80 nm nh hng khng ngng: tng thut v khen ngi bui hi tho thnh cng. -Chng trnh hi tho v TLV trong hai ngy, 6 v 7 Thng By nm 2013, ti phng sinh hot nht bo Ngi Vit. (5) -Minh V, Ng nh Dim, chnh ngha dn tc, Nguyt San Din n Gio Dn, 2009, -Minh V, H Ch Minh, Ng nh Dim v cuc chin Quc-Cng, Nguyt San Din n Gio Dn, 2011. Nhng sch ca Minh V c gi tr nghin cu v nhn nh rt cao qua v s ti liu vi nhng dn chng kh chi ci. -Suzanne Labin, Vietnam, An Eye-Witness Account, Crestwood Books, VA, 1964. Bng nhng chng liu r rng, thuyt phc, Labin phn bc nhng iu m ngi ta ngy to v ti c, c ti v chnh sch k th Pht gio, gia nhng iu khc, ca Ng nh Dim. -Mai Thch L Nguyn Phu, Trong bng ti lch s, Montral, 2008. Sch c vit bi mt cu thm phn Ta n c Bit xt x Nguyn Tng Tam v nhng can phm khc trong v o chnh ht 1960 vi nhiu chi tit nhy cm, cha ai bit, v mt s ngi v vic xy ra. ng khng thin v, lc no cng c thi ung dung t ti ca mt ngi bit nhiu, t tin. -Livido, phim ti liu, Tng thng Ng nh Dim, 2011 -Trng t, Nhng tc phm cui cng ca Nht Linh, i Nam, 2003 -Nm mi nm nhn li, 1963-2013, tuyn tp 106 bi vit ca 86 tc gi v ch Ng nh Dim, ph bin trn Mng, trong s gm a s nhng k cc k chng Dim nh Mu, V Vn Mu, Nguyn Mnh Quang, Trn Chung Ngc, Chnh o, Cao Huy Thun, v.v.

Page 17 of 21

-Nguyn Vn Minh, Dng h Ng nh, Gic m cha t, Hong Nguyn, CA, 2003. Cun sch hu ch, gip c gi bit r hn ng Dim v gia nh h Ng. -Phm Quang Trnh, Trng hp Nht Linh Nguyn Tng Tam, trch trong Nhng nhn vt dn s... cf Cn Lao Nhn V Cch Mng ng (trn 40 trang) cha ph bin. (6) Ng nh Dim v chnh ngha dn tc, sch dn, trang 89, ch thch 62 (7) Trong bng ti lch s, sd. trang 188 (8) Trong bng ti lch s, sd, trang188: ng [Nguyn Tng Tam] thnh cu i T L Vn Khoa ng em ng i cht vi m thuc h. S thnh cu ny c ghi r on cui bin bn thm vn. i T L Vn Khoa chp nhn li thnh cu, nn trong h s khng c bin bn i cht, mc du cc thuc h ca ng khai ngc li l hnh ng theo lnh ca ng. Cc thuc h ca Nguyn Tng Tam u b i T L Vn Khoa tng giam, ch mt mnh Nguyn Tng Tam c ti ngoi hu tra. Do , cc thuc h ca ng u t ra bt bnh v bt mn i vi ng, nht l Trng Bo Sn va cay ng va on hn, cho rng chnh ng ht ti li ln u ca h. T trong khm Ch Ha, Trng Bo Sn vit th ra cho b v mi chp ni l b Nguyn Th Vinh ch trch Nguyn Tng Tam iu, no l phn bi anh em, no l thiu t cch lnh t v.v... L th c gim c khm ng Ch Ha trnh Ta c Bit v c lu gi li trong h s [...]; trang 191: V t t ca Nguyn Tng Tam v sau c nhiu ngi khai thc, da vo lm nc thang danh vng, k c nhng ngi tng on hn ng nh Trng Bo Sn. Sau v o chnh 1-11-1963, h c tr t do, vi vng t chc l truy iu Nguyn Tng Tam rt trng th ti vn Tao n, ri sau mi ngi c chnh quyn qun phit tng thng mt s tin ln c th mua nh ca, ph x, m tim bun, tim thuc ty v.v... C ngi cn c gia nhp chnh quyn, hc n hc ni thng, h ngh vin. Ti mun hi nhng n em ca Nguyn Tng Tam lc h c din t truy iu Nguyn Tng Tam h c bao gi ngh rng Nguyn Tng Tam cht cng v nhng li bi xch xa gn ca h. [NLGO t mu nhn mnh) (9) Nht Tin, Sinh hot vn ha ca Nht Linh: Giai on cui i vi Hi Bt Vit v Giai phm Vn Ha Ngy Nay, Garden Grove, California ngy 20 thng 5 nm 2013. Bi vit ny, theo li tc gi, d tr s c trong bui hi tho, nhng sau Nht Tin t khc li mi tham d. (10) Minh V, Ng nh Dim v chnh ngha dn tc, sd, trang 89, ch thch 62. (11) Gn y nht, B ng Th Kim Ling, m ca nh tranh u T Phong Tn, t thiu ti Bc Liu ngy 30/7/2012. Hn hai thng sau, 4/10, c T Phong Tn b kt n mi nm t. C s V Thanh Lim, o Ha Ho, t m vo bng ngy 25/6/2013 ti huyn Ch Mi, An Giang. T nhn C Huy H V tuyt thc trong t v.v. (12) Lin Thnh, bi dn. Trong ng nhn mnh khng c mt bng c no cho thy Ng nh Dim cm treo c, m ch bt c cc tn gio phi nh hn c Quc gia. (13) Trong bn tho hi k dang d, B Ng nh Nhu c nhc v Vnh Con Heo v trn p Bc cng vi mu ca Kennedy, nhng khng c mt li no v vic Ng nh Dim mun bt tay vi H Ch Minh. Ti ngh, ch l mt s ba t ca M to c cho bn phn tng lt ng. Trong H Ch Minh, Ng nh Dim v Cuc Chin Quc-Cng, sd, tr. 53, Minh V cng trch li ca Tin s S hc Phm Vn Lu c rng ng Lu tm thy mt ti liu ca Hi ng An Ninh Quc Gia M ch th cho CIA t thng 8, 1963, ngy to nhng ti liu lin kt Nhu vi Vit Nam Dn Ch Cng Ha lm cho Nhu mt tn nhim vi cc tng lnh (ti liu tm thy trong Th vin John F Kennedy). Gn y, ng Cao Xun V, mt nhn vt thn tn ca ch , trong mt cuc phng vn, khng hiu sao,

Page 18 of 21

cng ha theo ba ra chuyn ng Nhu tip xc vi Phm Hng nhn cuc gi i sn, c ng (V) theo cng, ti rng Tnh Linh. NLGO phn tch v phn bc mt s chi tit rt phi l, kh tin, trong bi ca ng V. (14) Chnh tai ti nghe Th tng Trn Vn Hng ni cu ny trn i pht thanh, v bo ch thi tng thut li. Mun lc li nhng s bo VNCH c, c th ln Th vin Quc Hi Hoa K. t ngi cn nh cu ni ca Th tng Trn Vn Hng, m ch t nng cu nng thy tu (barbecue de bonze) ca B Ng nh Nhu, mc d b khng gi chc v g chnh thc, v thanh minh b ch lp li cu ca mt k gi M. (15) Cf Lin Nguyn, bd ( ch thch 2): -1 Cu Hong Bo i vit trong cun Con Rng Vit Nam (Le Dragon dAnnam) nh sau: ng Dim v Nhu l ngi cng gio, cc nh s b cng sn git giy v mt v M tip tay, lin bt u hnh ng. Chnh quyn phi i ph li, v hnh chung em n cm gic k th tn gio. Ai xi gic h gy lon, ai? H u ti? Lm sao bit c h t H Ni vo hay t Bc Kinh ti? -2 Phi on iu tra Lin Hip Quc xc nhn khng h c n p Tn gio, Pht gio g c, ng Abdul Rahman Pazhwak l trng phi on. -3 Tng Thng M Nixon ni: Ci gi l n p Pht gio ch l iu ba t [...] Chnh quyn Kennedy lm cho ngi ta on gin TT Dim qua vic xch ng v ym tr cuc o chnh lt chnh ph ca ng ta. -4 Tng Thng LB Johnson m t v cc tng lnh Vit Nam nhng tay vo vic h st Tng Thng Dim Chng ch l mt m du cn, c chng ta thu git mn. -5 Khi c tin ng Dim b lt , H Ch Minh ni vi k gi cng sn danh ting, Wilfrid Burchett: Ti khng th ng ti M ngu n th. Lc ny ngi ta bo cho Bc bit l ng Dim va b lt , ng Dim l k ch th gh gm nht ca Bc. Nay ng b loi ri, th chin thng chc chn s v ta ri. (16) Trng t, sd (ch thch 5), tr. 41, 44, 49, 54-59. (17) Ring trng hp Flaubert, hin tng ny c gi l bovarysme, tc l s khng tha mn iu g dn n nhng cn m ho huyn c xem nh b p cho mt hin ti ph phng. V d khc trong vn chng khng t. Phi chng Nguyn Du cng t ha thn l mt T Hi vy vng dc ngang? Phi chng trong on kt For whom the bell tolls, 1943, khi nhn vt chnh Robert cho php mnh b git cht trong cuc phi nga o thot trc hng sng ca qun i Franco, Ernest Hemingway cng cho php mnh t bn mt vin n vo ming, 18 nm sau (1961)? Vi Hemingway, cuc i ng nm ht trong truyn v v th nhng nhn vt ca ng khng khc ng bao nhiu: tnh n ng (masculinity) v tnh phi cht (mortality). y l cha ni, ti liu by gi cho thy, Hemingway t t v tm bnh paranoia (cung m) khi bit mnh b CIA theo di v chn nn (depressed) thy mnh mt dn kh nng sng tc. Voltaire, th k XVIII Php, bt chc nhn vt Candide trong tiu truyn ca mnh, t b mi tham vng vin vng, v nh vui th in vin: Il faut cultiver notre jardin. Mi ngi t t c mt duyn c ring: Mt Nguyn Tng Tam phi khc vi mt Nguyn Khoa Nam, hay mt s quan ci to t vn trong t, hay xa hn c vi Camus trong nh ngha kh khn v ch suicide, t t, trong Le Mythe de Sisyphe, trc s phi l (labsurde) ca cuc i. Vn vn...

Page 19 of 21

(18) Chc chn ni dung nhng bi pht biu phi c thng qua trc bi nhng ngi t chc, hoc tt c nhn ch th v l no (phi, tri) m bui hi tho phi i theo. Cho nn ngi ta khng h nghe ni n nhng v Vit Cng th tiu Phm Qunh, Khi Hng hoc bt b, giam cm nhng nh vn trong v Nhn Vn Giai Phm... d t d nhiu lin quan n nhng giai on quan trng ca vn hc s Vit Nam, trong TLV l mt. Xin ln youtube nghe bi thuyt trnh ca Trn Khnh Triu trong bui hi tho http://youtu.be/Xc37aRfIMRA. Hoc c bi tng thut ca Nguyn Vn Lc, dn, trn n Chim Vit online (ch thch 2), trong tc gi, ngoi ra, cng trch dn cu ni ca Ph Bnh Gia Nguyn Hng Quc khi bm TLV: Tt c chng ta nhng ngi cm bt, d thch hay khng thch TLV, th cng c nui dng bng dng sa ca TLV. [...] Tt c nhng ai cm bt thi nay u phi mang n. Mt cu tuyn b lng ngn, m ti mong c dp tr li. (19) Cf Trn Lm, Kiu dn Cng gio thi Ng nh Dim, trn Din n Nam Giao. (20) Minh V, trong Ng nh Dim v chnh ngha dn tc, sd, tr. 129, trch dn li ca William Colby, gim c CIA, nu v nhu cu ton quyn Ng nh Dim i n xu hng c ti, Ng nh Dim l mt nh c ti nhn t (A benevolent dictator, cf Honorable Men My Life in The CIA, nxb Simon and Schuster, NY, 1978, tr. 145). Phi chng kiu c ti ny, Voltaire, th k XVIII Php, cng mun thy mt despote clair (ng vua c ti sng sut) trong quyn Sicle de Louis XIV, bit lm cho dn giu nc mnh? (21) Cf L Nguyn Phu, ch thch 8 (ca NLGO) 22. Nguyn Vn Lc, S lng on ca cng sn i vi mt s bo ch min Nam t 1954-1975, trn din n namkyluctinh.org/a-lichsu/nvluc-baochimiennam[54-75].htm: Bn cnh , c mt s tp ch ra i nh Sng To ca Mai Tho, thng 10-1956, tp ch Bch Khoa vi Hunh Vn Lang, 15-2-1957. Tip theo l Hin i ca Nguyn Sa 1960. Tp ch Qu Hng vi gio s Nguyn Cao Hch, Vn Ha Chu vi Nguyn ng Thc, Lun m vi Nghim Ton, X Hi Mi vi Vng Quan, Th k 20 vi Nguyn Khc Hoch, Nhng vn ca chng ta vi Thi Lng Nghim. Tc gi khng ni n Vn Ha Ngy Nay. (23) Cf Nht Tin, bi dn (ch thch 9 ca NLGO): Ni th khng phi ti ph nhn quan im lm bo ca VHNN. Th gii ch ngha l c mt rng hoa vi nhiu mu sc. Vn Ha Ngy Nay ng nhin l mt tp ch t im thm cho sinh hot bo ch thi vn v cng si ni vi nhiu t bo danh ting khc nh i Mi, Vn , Sng To, Bch Khoa, Vn Ha Chu, Qu Hng... v..v... Tuy nhin, sau vi s pht hnh, c v nh Vn Ha Ngy Nay hin din nh mt bng hoa tuy nhiu hng sc nhng li c v nh lc lng gia dng i ang tri i hi h. c nhng trang chnh Nht Linh tr li th c gi nhng s u, ta thy hu nh ng cha nhn ra c s lc lng ny. ng vn bc l s ch quan qua nhng li l nh nhn mnh l con voi nm th l trong s th, hay trch c gi sao bt ng lm vic qu nhiu trong khi ng cng ch c 24 gi nh mi ngi... [...] Mt ni dung nh th, c th gy i cht cm gic ng ngng cho ngi c sau nhng ngy ch i. Gi l ng ngng v Giai phm VHNN hu nh khng p ng c nhu cu c sch ca c gi lc ng thi. Hng triu con ngi va di c vo Nam, trc cuc sng mi v vn kh khn, b ng, vi bit bao nhiu nhu cu t ra trc mt v bit bao nhiu vn phi i ph, tt nhin ni tm ca h phi si ng, tm tnh phi gn b vi cuc sng ang dn dp thay i xy ra tng ngy, tng gi chung quanh. Sng trong mt hin trng x hi nh th, hn c gi rt mun c nghe ting lng ca ng, hoc nghe ng k v nhng kinh nghim dy dn trong sinh hot c v Vn Chng ln Chnh tr khi h tuyn xng ng va l mt Vn gia, li cng va l mt Chnh tr gia lo thnh. Vy m trong nhng trang sng tc mi, nhng nhn vt vt khng gian v thi gian ca ng nh C Mi, nh ng Nm Bng, nh B m L ..v..v.. tuy vn l nhng hnh tng vnh cu, nhng li thiu ngn la hng hc ca cuc sng ng thi v khng phi l nhng nhu cu m ngi c nn nng ch i nh khi va nghe tin nh vn Nht Linh xung ni, ra bo tr li.

Page 20 of 21

Cm nhn ny khng ch pha a s c gi m ngay c nhng ngi trong nh, li l nhng ngi cng tr thnh nh vn sau ny. Ti mun ni n hai nh vn Th Uyn v Duy Lam, nhng ngi c h hng rut tht vi Nht Linh v cng tip cn vi ng khi VHNN ang c chun b ra s u. [...] Trong tp Chn Dung Nht Linh do tp ch Vn n hnh, Th Uyn vit trong bi Ngi Bc nh sau: C hai a u khng chu ni nhng bi kho lun linh tinh, nhng bc th Nht Linh vit tr li c gi. c lot bi ny i khi thy c k v lm cm. V vn, tuy vn phc ngh thut phn tch tm l, ngh thut trnh by nhn vt, nhng ti cm thy Nht Linh khng cn l nh vn ca th h tr. Trng giang tiu thuyt Xm Cu Mi c nhng nhn vt t trong mt khng gian tht xa cch. iu ny hu nh cng l nguyn do khin cho ch sau vi s, s lng bo VHNN bn ra st gim dn. [...] D t bo c b chnh quyn cm cn bng nhng th on no th cng khng th b qua yu t c gi, l nhng ngi cng t nhiu trc tip tham d vo s sng cn ca mt t bo. Sau vi s bo, c chng s kin c gi khng cn hng th theo di VHNN nh trc na nn bo v nh pht hnh c th km hm nhng cc bo khng gi i cc tnh cho tin cc ph? Du sao th s st gim c gi hn cng lm nn lng ngi ch trng VHNN. Cng trong bi Ngi Bc ni trn, nh vn Th Uyn cn cho bit: Sau khi Vn Ha Ngy Nay s 8 pht hnh, Nht Linh tuyn b vi ngi thn: Thi, khng lm na!. Bn b xm li can. N ngi thn, ng chu Tng Hng v Duy Lam tip tc. Ra tip hai s, ng cng quyt kt liu Vn Ha Ngy Nay. N lm xong nhim v!. Nu s th xy ra ng nh vy th s bo cui cng do Tng Hng v Duy Lam thc hin ch cn 98 trang k c 8 trang qung co, so vi s u dy ti 180 trang, tc l v hnh thc sa st gn mt na. Trong ngt 100 trang ca s 11, tc s cui cng ny, truyn di C Mi ca Nht Linh chim ti 25 trang, tc hn s bo, mt iu kh k trong k thut lm bo. Cng nh vy, truyn ngn Hu ca Tn cng b chia ct thnh 3 k (khi ng t s 9), cng lm c gi bt hng th theo di. Cng trong s ny, nh th Bi Khnh n chim ti 7 trang Th, cng l mt s thin v bt thng. V theo thng l, ngi bt Duy Lam vn gi vai tr ch lc. ng c ti 5 bi, 2 bi bnh lun: mt v Vn, mt v Hi Ha, 3 bi cn li l vn vui. Tng Hng ch c mt bi duy nht Kiu mu Thanh Nin, cng l vn vui. [...] Mt s bo nh th bo hiu s sa st r rt v mt ni dung, cng l l do ta c th nh gi mc n nhn ca c gi i vi t VHNN ra sao. (24) Ti khng dm mo him i su vo lnh vc tm thn lin quan n Nguyn Tng Tam, v khng c ti liu v kh nng chuyn mn. Ti ch nhn xt qua nhng biu hin do Nguyn Tng Thit k li trong on vn, ph hp vi nh ngha y khoa ca ch paranoia (bnh cung m, cf Thanh Ngh) gm c mt trong nhng triu chng m ti cho quan trng nht i vi trng hp Nht Linh, nhng khng kt lun ng b bnh y: A chronic psychotic entity characterized by fixed but ever-expanding systematized delusions of persecution (= o tng b bt b) (Tabers Cyclopedic Medical Dictionary) [...] Tuy nhin ti khng thc mc, nghi ng g v gi thuyt tm bnh trm cm ca Nguyn Tng Tam do Nguyn Vn Lc a ra, nhng b Nguyn Tng Thit phn bc. Bi v tm trng ca ngi t t lc y khc thng, ngha l khng ging bt c ai, v tm trng y c cu thnh bi nhiu nguyn do trc . iu ny chc tc gi Nguyn Vn Lc s c cu tr li xc ng cho ng Nguyn Tng Thit. Portland, 20/7/2013 ngi lnh gi oregon

Page 21 of 21

Ngun: Internet E-mail by ddcb chuyn

ng ngy Th Nm, November 9, 2017 Ban K Thut Kha 10A-72/SQTB/, 11/T1ND, QLVNCH