Kỹ thuật trồng và chăm sóc phong lan1. Thi t k v nế ế ườNếu trồng lan kinh doanh cần thiết kế khung giàn lan làm bằng sắt chắc chắn, đảm bảo bền, chống gió bão. Giàn che ánh sáng dùng lưới màu xám hay xanh đen. Giàn đặt chậu làm bằng sắt, giàn treo làm bằng tầm vông hay sắt ống nước. Xung quanh vườn cần dựng hàng rào chắn chắc chắn hay rào bằng lưới B40

Thiết kế hàng trồng theo hướng Bắc Nam để vuông góc với dường đi của ánh nắng. Các chậu lan cần chọn cùng cỡ kích thước, cùng giống, cùng độ tuổi, bố trí theo từng khu vực để dễ chăm sóc. Nước tưới phải sạch, có rãnh nước dưới dàn lan để tạo khí hậu mát cho vườn lan. Nếu trồng lan để chơi trên lan can, mái hiên, sân thượng cần chú ý rằng tiểu khí hậu các nơi này thường bị khô nóng do ảnh hưởng của các kết cấu bê tông, mái tole… xung quanh. Cần đặt thêm các chậu cảnh khác như cau, mai chiếu thuỷ, nguyệt quế… để giảm bớt ảnh hưởng của các yếu tố này. Cần che bớt ánh sáng mặt trời, tránh ánh nắng chiếu toàn bộ, nhất là vào buổi chiều.

2. Ch n gi ngọ ốLoài thích hợp cho trồng lan kinh doanh là Dendrobium, Phalaenopsis, Oncidium, Vanda, Cattleya… đây là những loài ra hoa khoẻ, đẹp và bền cây, cho thu hoạch liên tục. Nếu trồng lan để chơi, giải trí nên trồng Dendrobium, Vũ nữ, Hồ điệp; đây là những loài dễ chăm sóc và ra hoa. Có thể nhân giống bằng nuôi cấy mô hay tách mầm. Điều kiện môi trường nuôi cấy mô phong lan với nhiệt độ 22-27oC, cường độ ánh sáng thích hợp, pH từ 5-5,7. Khử trùng mô bằng Starner 20 WP cấy bằng Clorox hoặc Hipocloritcalci, bổ sung các chất điều hòa sinh trưởng. Có thể tách mầm từ các chậu lan lớn, mỗi phần để 2-3 nhánh. Dùng dao sắc khử trùng bằng cồn, vết cắt cần gọn, sau cắt bôi vôi vào vết cắt cho nhanh lành sẹo.

3. Chu n b giá th và ch uẩ ị ể ậCó thể than gỗ, xơ dừa, vỏ lạc làm giá thể để trồng lan. Than gỗ nung cần chặt khúc, kích thước 1 x 2 x 3cm, than phải ngâm, rửa sạch, phơi khô. Xơ dừa xé cho tơi ngâm khoảng 1 tuần cho bớt tanin và mặn, phơi khô. Mụn dừa cũng cần rửa sạch phơi khô. Vỏ dừa chặt khúc 1 x 2 x 3 cm xử lý bằng nước vôi 5%. Chậu trồng bằng nhựa hay đất nung, kích cỡ tuỳ loại và độ tuổi.

4. Kỹ thu t chuy n ch uậ ể ậNếu dùng lan cấy mô thì khi lan mô đạt khoảng 4cm cần chuyển ra ngoài. Cây mô rửa sạch để trên miếng lưới hay rổ kê trên chậu nước để giữ mát cho cây con. Giai đoạn trồng chung trên giàn lấy xơ dừa bó xung quanh cây lan cấy mô, dùng dây thun cuốn lại rồi đặt lên giàn. Sau khi trồng trên giàn được 6-7 tháng thì chuyển sang chậu nhỏ. Khoảng 6 tháng thì chuyển sang chậu lớn. Sau mỗi lần chuyển chậu khoảng 1 tuần mới được bón phân. Việc thay đổi chậu còn tùy kích cỡ của cây, mức độ thối, hư mục rêu bám… Nếu trồng lan để chơi, lan lâu ngày ra hoa ít cần dỡ lan ra khỏi chậu, cắt bớt các rễ già và quá dài, chuyển sang chậu mới, thay giá thể mới, lan sẽ sinh trưởng tốt và ra hoa trở lại.

5. Chăm sóc phong lanLan là cây trồng dễ chăm sóc nếu chúng ta đảm bảo được các điều kiện thuận lợi cho lan phát triển. Các yếu tố quan trọng nhất đối với lan là ánh sáng, nước tưới, độ ẩm, chậu hay giá thể và dinh

dưỡng.

Chiếu sáng: Mật độ chiếu sáng ảnh hưởng rất lớn tới quá trình sinh trưởng, phát triển và ra hoa của lan. Thiếu nắng cây lan vươn cao nhưng nhỏ và ốm yếu, lá màu xanh tối, dễ bị sâu bệnh tấn công, cây ít nảy chồi, khó ra hoa, hoa nhỏ và ngắn màu sắc không tươi, hoa nhanh tàn. Thừa nắng lan thấp cây, lá vàng có vết nhăn và khô, mép lá có xu hướng cụp vào, dễ ra hoa sớm khi cây còn nhỏ nên hoa ngắn, nhỏ, cây kém phát triển. Nếu nắng gắt quá lá sẽ bị cháy, khô dần rồi chết.

Lan có yêu cầu khác nhau về mức độ chiếu sáng tùy theo loài lan và tuổi cây. Lan Hồ điệp (Phalaenopsis) ít chịu nắng nhất, có thể chịu được 30% nắng, lan Cattleya chịu được 50% nắng, lan Dendrobium hay Vanda lá hẹp chịu được 70% nắng, trong khi lan Vanda lá dài và Bò cạp chịu được tới 100% nắng. Lan con từ 0-12 tháng đang trong giai đoạn tăng trưởng thân lá chỉ cần chiếu sáng 50%, lan nhỡ từ 12-18 tháng cần chiếu sáng tới 70% và thời điểm kích thích ra hoa có thể cho chiếu sáng nhiều hơn, thậm chí bỏ dàn che để chiếu sáng tự nhiên. Hướng chiếu sáng cũng rất quan trọng đối với lan. Lan đặt ở hướng Đông nhận ánh nắng buổi sáng sẽ tốt hơn nhiều so với lan đặt ở hướng Tây nhận ánh nắng buổi chiều. Chính vì vậy nếu trồng lan trên sân thượng hay ban công ở phía Tây lan kém phát triển và ít hoa. Khi trồng lan cần bố trí hàng theo hướng Bắc – Nam để cây nhận được ánh sáng phân bố đầy đủ nhất.

Phân bón:Dinh dưỡng đóng vai trò rất quan trọng đối với lan. Khi lan đầy đủ dinh dưỡng cây tươi tốt, ra nhiều hoa, hoa to đẹp, bền trong khi thiếu dinh dưỡng lan còi cọc, kém phát triển, không hoặc ít có hoa. Lan cần 13 chất dinh dưỡng khoáng, thuộc các nhóm đa, trung và vi lượng:

Dinh dưỡng đa lượng gồm Đạm (N), Lân (P) và Kali (K). Dinh dưỡng trung lượng gồm Lưu huỳnh (S), Magiê (Mg) và Canxi (Ca). Dinh dưỡng vi lượng gồm Sắt (Fe), Kẽm (Zn), Đồng (Cu), Mangan (Mn), Bo (B), Molypđen

(Mo) và Clo (Cl).

Thiếu đạm, cây còi cọc, ít ra lá, ra chồi mới, lá dần chuyển vàng theo qui luật lá già trước, lá non sau, rễ mọc ra nhiều nhưng cằn cỗi, cây khó ra hoa.

Thừa đạm, thân lá xanh mướt nhưng mềm yếu, dễ đổ ngã và sâu bệnh, đầu rễ chuyển xám đen, cây khó ra hoa.

Thiếu lân, cây còi cọc, lá nhỏ, ngắn, chuyển xanh đậm, rễ không trắng sáng mà chuyển màu xám đen, không ra hoa.

Thừa lân cây thấp, lá dày, ra hoa sớm nhưng hoa ngắn, nhỏ và xấu, cây mất sức rất nhanh sau ra hoa và khó phục hồi. Thừa lân thường dẫn đến thiếu Kẽm, Sắt và Mangan.

Thiếu kali, cây kém phát triển, lá già vàng dần từ hai mép lá và chóp lá sau lan dần vào trong, lá đôi khi bị xoắn lại, cây mềm yếu dễ bị sâu bệnh tấn công, cây chậm ra hoa, hoa nhỏ, màu không sắc tươi và dễ bị dập nát.

Thừa kali, thân lá không mỡ màng, lá nhỏ. Thừa kali dễ dẫn đến thiếu magiê và can xi. Thiếu lưu huỳnh, lá non chuyển vàng nhạt, cây còi cọc, kém phát triển, sinh trưởng của chồi

bị hạn chế, số hoa giảm. Thiếu magiê, thân lá èo uột, xuất hiện dải màu vàng ở phần thịt của các lá già trong khi hai

bên gân chính vẫn còn xanh do diệp lục tố hình thành không đầy đủ, cây dễ bị sâu bệnh và khó nở hoa.

Thiếu canxi, cây kém phát triển, rễ nhỏ và ngắn, thân mềm, lá nhỏ, cây yếu dễ bị đổ ngã và sâu bệnh tấn công.

Thiếu kẽm, xuất hiện các đốm nhỏ rải rác hay các vệt sọc màu vàng nhạt chủ yếu trên các lá đã trưởng thành, các lá non trở nên ngắn, hẹp và mọc sít nhau, các đốt mắt ngọn ngắn lại, cây thấp, rất khó ra hoa.

Thiếu đồng, xuất hiện các đốm màu vàng và quăn phiến lá, đầu lá chuyển trắng, số hoa hình thành ít bị hạn chế, cây yếu dễ bị nấm tấn công.

Thiếu sắt, các lá non chuyển úa vàng sau trở nên trắng nhợt, cây còi cọc, ít hoa và dễ bị sâu bệnh tấn công.

Thiếu mangan, úa vàng giữa các gân của lá non, đặc trưng bởi sự xuất hiện các đốm vàng và hoại tử, các đốm này xuất hiện từ cuống lá non sau lan ra cả lá, cây còi cọc, chậm phát triển.

Thiếu bo, lá dày, đôi khi bị cong lên và dòn, cây còi cọc, dễ bị chết khô đỉnh sinh trưởng, rễ còi cọc số nụ ít, hoa dễ bị bị rụng, không thơm và nhanh tàn.

Thiếu molypden, xuất hiện đốm vàng ở giữa các gân của những lá dưới, nếu thiếu nặng, các đốm này lan rộng và khô, mép lá cũng khô dần, cây kém phát triển.

Thiếu clo, xuất hiện các vệt úa vàng trên các lá trưởng thành sau chuyển màu đồng thau, cây còi cọc, kém phát triển.

Lan rất cần phân bón nhưng không chịu được nồng độ dinh dưỡng cao, vì vậy bón phân cho lan phải thực hiện thường xuyên và tốt nhất là bằng cách phun qua lá. Phân bón cho lan phải chứa đầy đủ các chất dinh dưỡng đa, trung và vi lượng với thành phần và tỷ lệ phù hợp với từng thời kỳ sinh trưởng và phát triển của cây. Nguyên tắc chung là lan trong thời kỳ sinh trưởng thân lá mạnh cần đạm cao, lân và kali thấp, trước khi ra hoa cần lân và kali cao, đạm thấp trong khi lan nở hoa cần kali cao, lân và đạm thấp hơn.

Phân bón thích hợp cho các thời kỳ này là Đầu Trâu 501, 701 và 901, đây là loại phân có đầy đủ và cân đối đa, trung, vi lượng và các chất điều hòa sinh trưởng. Nồng độ và liều lượng phun tùy thuộc tuổi và thời kỳ phát triển như sau:

Lan mới trồng 0-6 tháng hoặc lan mới ra chồi non sau cắt hoa: Phun phân bón lá Đầu Trâu 501 (30-15-10) nồng độ 500 ppm (0,5 g/lít). Giai đoạn trước 3 tháng phun định kỳ 3 ngày/lần, từ 3-6 tháng định kỳ 7 ngày/lần.

Lan mới trồng 6-12 tháng hay lan cũ có chồi mới đang phát triển mạnh: Phun phân bón lá Đầu Trâu 501 (30-15-10) nồng độ 2.000 ppm (2g/lít), định kỳ 7 ngày/lần.

Lan mới trồng 12-18 tháng hay lan cũ có chồi đã thành thục chuẩn bị ra hoa: Phun phân bón lá Đầu Trâu 701 (10-30-20) nồng độ 3.000 ppm (3g/lít), định kỳ 7 ngày/lần. Giai đoạn này cần giảm nước tưới và bỏ bớt mật độ giàn che để năng mức độ chiếu sáng nhằm kích thích ra hoa.

Khi vòi hoa xuất hiện: Phun phân bón lá Đầu Trâu 901 (15-20-25) nồng độ 2.000 ppm (2g/lít) nhằm thúc hoa nở to, đẹp, giữ hoa lâu tàn.

Tưới nước:Lan rất cần nước cho quá trình sinh trưởng phát triển. Nếu thiếu nước cây sẽ khô héo, giả hành teo lại, lá rụng nhưng không chết, nụ có thể trước khi nở hoa. Thừa nước, cây dễ bị thối đọt nhất là với các giống lan có lá đứng mọc sít nhau. Quá nhiều nước rễ có rong rêu và nấm bệnh phát triển mạnh. Nước tưới cho lan không quá mặn, phèn và clor dưới ngưỡng cho phép, pH 5,6. Chỉ tưới nước đủ ẩm, nên tưới vào sáng sớm hay chiều mát, tránh tưới buổi trưa khi trời đang nắng nóng. Sau những

trận mưa bất thường, nhất là mưa đầu mùa cần tưới lại ngay để rửa bớt các chất cặn đọng lại trên thân lá.

Phòng trừ sâu bệnh:Lan là cây cũng dễ bị sâu bệnh, nhất là trong điều kiện chăm sóc kém, điều kiện môi trường không thuận lợi. Tùy theo từng loại sâu bệnh mà dùng các loại thuốc thích hợp. Liều lượng và nồng độ phun cần theo đúng hướng dẫn trên bao bì sản phẩm. Nếu lan bị các loại sâu hại thân lá có thể dùng các thuốc chứa hoạt chất Fenitrothion, Trichlorfon như Ofatox 400EC, hoạt chất Cartap như Patox 95SP hay Captafon, Captan hoặc Actara 25WG. Lan bị rệp sáp, rệp trắng, rầy mềm dùng Supracid 40ED/ND, Suprathion 40EC, Bitox 40EC hay Ofatox 400EC. Lan bị nấm, vi khuẩn hay virus gây nên tình trạng cháy lá từng đám, vết cháy lan tròn dần, bệnh thối rễ dùng Zinep, Starner 20 WP hay Benomyl.

Cách tưới nước cho lanLuôn luôn nhớ rằng nếu không tưới trong vòng một tháng cây lan chỉ bị khựng lại chứ không chết, ngược lại nếu tưới hàng ngày sẽ bị thối rễ và chết. Ở trong rừng núi có khi mấy tháng mưa liền liền mà lan vẫn không sao vì bám vào cành cây cho nên rễ không bị úng nước như trồng ở trong chậu, và nếu không mưa lan cả tháng lan vẫn tươi tốt vì ở đó độ ẩm rất cao.

Vậy bao nhiêu lâu chúng ta tưới một lần? Mỗi tuần một lần hay hai lần? Một tuần hay hai tuần một lần? Vấn đề này tùy theo kinh nghiệm và phụ thuộc vào những điều kiện dưới dây:

1. Thời điểm vào mùa hè hay mùa đông? Nhiệt độ cao hay thấp?2. Nơi để lan ở trong chỗ rợp mát hay ngoài nắng? chỗ đó gió nhiều hay ít?3. Chậu bằng đất hay chậu nhựa? Chậu to hay chậu nhỏ?4. Vật liệu trồng lan dùng vỏ cây, đá, rễ cây (tree fern) hay rêu (sphagnum moss)?5. Loại lan nào? bỏi vì Cattleya cần phải khô rồi mới tưới, còn Paphiopedilum lúc nào

cũng phải ẩm ướt. Cây lớn hay cây nhỏ?6. Cách tưới ra sao? Tưới thật đẫm hay tưới sơ qua?

Nghe qua dường như khó hiểu, tuy nhiên có một lời khuyên tổng quát: Khi cây mọc mạnh ra nhiều rễ tưới nhiều, khi cây ngừng tăng trưởng bớt tưới. Theo kinh nghiệm vào mùa hè cây đang mọc mạnh rễ ra nhiều, trung bình mỗi tuần hay 3-4 ngày một lần cho tất các loại lan, ngoại trừ Cymbidium, Paphiopedilum, Odontoglossum, Miltonia lúc nào cũng phải ẩm ướt cho nên có thể tưới 2 ngày một lần, riêng loại Vanda mỗi ngày 2-3 lần. Mùa thu cây đã ngừng tăng trưởng, bớt tưới đi khoảng tuần một lần, mùa đông 10-15 ngày một lần ngoại trừ Dendrobium mỗi tháng 1 lần hoặc không cần tưới từ tháng 11 như loại Dendrobium nobile chẳng hạn.

Tưới bao nhiêu nước cho lan thì đủ?

Mùa hè tối thiểu, mỗi tháng một lần tưới đi, tưới lại cho thật sũng nước cho ngấm vào trong vỏ cây, đá hay vật liệu trồng lan và để xả cho sạch những chất muối có sẵn trong nước và phân bón. Vào mùa thu nên tưới thêm với Epson Salt theo chỉ dẫn ở dưới. Lan trồng trên các khúc cây (mounted) cần ngâm vào nuớc 15 phút mỗi tuần, nhưng nhớ phải thay nước nhiều

lần, vì mỗi lần nhúng cây khác vào sẽ nước không còn sạch và dễ nhiễm bệnh.

Lan trồng trong chậu đất mau khô nước hơn trong chậu nhựa. Chậu lớn hay cây lớn tưới thưa hơn chậu nhỏ và cây nhỏ.

Nên tưới nước cho lan bằng nước gì?

Nước lọc, nước máy, nước mưa, nước giếng hay nước trong hồ bơi, hồ cá? Nước mưa tốt nhất, nước lọc Reverse Osmosis (ROS) hay nước cất (Distilled) đều tốt nhưng quá tốn kém, nước lọc qua bình Deironized tốt nhưng cũng hơi tốn tiền. Không nên dùng nước hồ bơi vì có nhiều Chlorine.

Nước máy, nước hồ cá và nuớc giếng có ít cặn chỉ số dưới 300ppm (Part per million) hay TDS (total dissolved salt) tốt, dưới 500ppm tạm được, trên 700ppm không nên dùng dể tưới lan. Nước máy mỗi vùng đêù khác nhau vì có pha thêm nước giếng nhiều hay ít. Muốn biết chỉ số này hãy hỏi công ty cung cấp nuơcù hoặc lấy mẫu nhờ tiệm nước lọc đo hộ.

Một vài loại lan như: Disa đòi hỏi phải nưới bằng nước mưa, nước lọc ROS hay nuớc cất. Một vài loại khác như: Draculla, Masdevalia v.v... cũng đòi hỏi nước khá tinh khiết.Ngoài vấn đề cặn trong nước còn có vấn đề chỉ số nồng độ pH, từ 4.0 đến 8.0 đều có thể tưới lan được. Nhưng nếu trên 8.0 hay dưới 4.0 sẽ làm cho phân bón bị vô hiệu quả.

Mùa hè nên tưới nước nên tưới vào buổi sáng sớm hoặc buổi chiều gần tối, không khí mát mẻ sẽ giúp cho rể cây mọc mạnh. Các mùa khác nên tưới vào buổi sáng để cho lá cây được khô vào buổi tối khi nhiệt độ xuống thấp, tránh các bệnh tật dễ phát sinh trong môi trường lạnh và ướt át. Loại lan Hồ Diệp Phalaenopsis chẳng hạn nếu đọng nước trên lá non vào ban đêm sẽ bi thối ngọn và chết.

Tưới quá thường xuyên làm cho rễ lúc nào cũng ướt không hút được dưỡng khí nuôi cây và làm cho vật liệu nuôi cây chóng bị mục. Lá cây bị vàng và nhăn nheo, rễ mềm và ngả mầu nâu là dấu hiệu tưới quá nhiều. Trường hợp này cắt bỏ rễ thối, rắc bột Sulfur (diêm sinh) rồi cho vào túi nylon cột chặt lại, chờ cho rễ mọc khoảng 2 phân sẽ trồng lại.

Tưới quá ít sẽ làm cho rễ không mọc sâu xuống đước, muối sẽ đọng lại trong chất liệu trồng cây làm cho rễ bị khô, trở nên mầu xám dễ gẫy. Thấy lá non Oncidium, Miltonia hay bất cứ loạiï nào có lá dài bị chun xếp lại hay đổi thành mầu xám là dấu hiệu tưới không đủ nước.

Chăm sóc lan Ngọc Điểm (Đai Châu, Nghinh Xuân)

Loại này có nhiều tên gọi khác nhau, miền Nam gọi là Ngọc Điểm, miền Trung gọi là Nghinh Xuân, còn miền Bắc là Đai Châu. Đây là loại lan rừng có nhiều ở Việt Nam, đặc biệt là các vùng nóng. Khi trồng, bạn nên hiểu và tuân thủ những điều sau.

Độ bền hoa: 20 - 35 ngày.

Thời gian nở hoa: Tết Nguyên đán hàng năm, trừ những năm nhuận thì cây nở sớm hơn.

Ánh sáng: Tránh ánh sáng trực tiếp vì dễ làm cây bị cháy lá.

Nhiệt độ: phát triển tốt nhất là 26 - 30 độ C.

Độ ẩm: 40 - 70%.

Nên tưới nước 1 lần/ngày, thường là vào buổi sáng và chiều mát để giữ cho cây có độ ẩm thích hợp. Khi thời tiết chuyển lạnh đột ngột thì không nên tưới ngay mà để cách 1 - 2 ngày sau để cho cây thích hợp với môi trường mới.

Cứ 7 ngày thì tưới phân một lần với liều lượng quy định vào lúc sáng sớm hoặc chiều mát. Nên tưới qua nước một lần, sau đó 10-15 phút thì tưới phân để cây hấp thụ tốt hơn.

Với cây lan con hoặc cây mới ghép nên dùng phân NPK: 30-10-10. Lan trưởng thành dùng NPK: 20-20-20. Khi thấy cây nhú hoa thì dùng NPK: 6-30-30 để cho hoa mập hơn, bền và tươi hơn.

Hằng tháng nên phun thuốc phòng sâu bệnh, nấm.

Chú ý: Mùa đông, nếu nhiệt độ dưới 15 độ C, cây không phát triển, nụ sẽ bị hỏng, vì vậy cần chuyển cây đến chỗ ấm hơn hoặc có biện pháp che chắn.

KHỬ TRÙNG

Tại sao ta phải khử trùng và trong trong trường hợp nào?

Trường hợp thông thường nhất là dùng kéo để cắt lá hoặc dùng dao để xẻ lan ra thành nhiều nhánh.

Trước khi cắt, ta cần phải khử trùng chiếc kéo hay con dao vì đây là nguồn bệnh đi từ cây này sang cây khác. Vì vậy mỗi khi cắt hay xẻ

cho cây khác, trước hết ta cần phải khử trùng cho dao, kéo.

Cách bảo đảm nhất là hơ dao, kéo trên lửa khoảng một phút. Có thể dùng lửa ở bếp gas hay bằng chiếc đèn xì bằng gas. Trước khi hơ nóng dao, kéo cần phải chùi sạch nhựa cây hay những sơ hay mảnh vụn bám vào dao, kéo.

Có người dùng lưỡi lam cạo râu mới cho mỗi lần cắt xong rồi vất bỏ.

Có người dùng thuốc tẩy Chlorox (Eau de javel) 50% để lau dao, kéo nhưng cách này làm cho dao kéo chóng bị rỉ xét.

Cắt xẻ xong rồi chúng ta cần phải khử trùng ở vết cắt tránh cho vi trùng hay nấm xâm nhập vào cây lan.

Trên thị trường có rất nhiều thứ thuốc khử trùng, xin liệt kê một vài thứ thông dụng nhất:

Cinnamon Powder Bột Quế

Nhiều người nói rằng bột quế rất tốt cho việc khử trùng, khử nấm cho những cây lan khỏi bị bệnh. Nhưng cũng có người nói rằng bột quế chẳng có công hiệu chút nào cả.

Có nhiểu điều cần phải xem xét lại, thực sự bột quế chỉ dùng để khử trùng, khử nấm khi cắt cây hay cắt lá hay cây có một vài đốm nhỏ. Khi đó cây phải hơi ướt để bột quế dính vào vết cắt. Không nên rắc bột quế vào chậu vì có thể làm chết cây.

Phần khác, có nhiều thứ quế: thứ cay nồng, thứ chỉ hơi cay. Hơn nữa nếu để quá lâu, bột quế đã mất hết mùi, không còn công hiệu nữa

Nhưng bột quế không thể dùng như là một thứ thuốc để chữa cây bị bệnh do vi trùng hay do nấm mà phải dùng thuốc mạnh hơn như Daconil, Benomyl v.v... Ngay cả những thứ thuốc này khi đã pha với nước, 2 tuần lễ sau hiệu quả cũng đã giảm bớt.

Hydrogen Peroxide (H202)

Thứ nước sủi bọt này không mùi vị và cũng không có mầu sắc là một chất cường toan (acid) lỏng. Ngoài công dụng để tẩy sạch còn có tính cách sát trùng thường được bán với nồng độ 3% với 97% nước lã để súc miệng, hoặc 30-35% dùng để khử trùng.

Chúng ta có thể pha 60 ml thứ 3% và 60 gr đường cát với 1 lít nước để phun vào cây. Nhưng nếu muốn sát trùng cho dao kéo cần nhúng vào chất 30-35% trong vòng 1-2 phút.

Chlorine Thuốc tẩy

Chorine, tên thương mại là Clorox, một hóa chất với dùng để diệt trùng trong nước uống, tẩy trắng giấy, vải hay dùng để giết sâu bọ và nhiều công dụng khác nữa. Người ta thường dùng Chlorox 30-50 % để

sát trùng các vết cắt trên lá hay trên thân cây lan. Ngoài ra khi thay chậu nên dùng 20% chlorox ngâm các chậu cũ hay chậu mới qua đêm để diệt trừ mầm bệnh. Nên nhớ Chlorox rất dễ bay hơi, cho nên khi dùng xong nên đậy nút cho kín. Nếu đã pha với nước chỉ có công hiệu trong vòng một tuần lễ.

Sulfur Diêm Sinh

Từ 3000 năm trước người ta đã biết Sulfur hay là diêm sinh hay Lưu hoàng để diệt trùng và diệt nấm. Diêm sinh được tán ra thành bột nhỏ hay trộn chất dính khác hay pha với nước để diệt trừ các bệnh nấm trên lá lan. Lưu ý là nếu nhiệt độ trên 90F hay 32 C không nên phun thuốc có Diêm sinh. Ngoài ra không nên pha trộn diêm sinh với các thuốc diệt trùng khác vì sẽ gây ra phản ứng hóa học.

Physan 20

Khi cắt lá hay thân cây lan nên phun nước có pha Physan 20 với liều lượng 1 thìa súp cho 4 lít nước.

Diệt Bệnh

Xin lưu ý trên đây chỉ là những chất để diệt trùng cho các vết cắt trên cây lan. Nếu cây lan đã bị vi trùng xâm nhập muốn chữa trị phải dùng những thứ thuốc khác mới có hiệu quả.

Muốn diệt bệnh có 2 phương cách: Phòng Ngừa và Chữa bệnh.

Muốn phòng ngừa chúng ta phải gìn giữ cho cây được:• Thoáng gió không nên để cây vào chỗ kín gió, cây phải để xa, đừng để lá chạm vào nhau.• Không nóng quá và không lạnh quá.• Độ ẩm phải trên 40% và không quá 80%• Không nên tưới nước vào những ngày lạnh dưới 55°F hay 13°C mà không có nắng.• Không nên tưới quá thường xuyên mà phải đợi cho vật liệu trồng lan gần khô rồi mới tưới.• Không nên ngâm nhiều cây cùng trong một chậu nước.• Nếu thấy có dấu hiệu bị bệnh nên tìm cách chữa ngay.• Phun thuốc diệt trùng mỗi tháng 1 lần, diệt nấm vào khi trời lạnh mà lại ẩm ướt hay khi có dấu hiệu.

Lan thường hay bị 4 chứng bệnh: Thối lá (bacterial leaf rot) Thối rễ (bacterial root rot) và Thối ngọn (Crown rot). Nấm (fungus)

Thối lá

Khi lá bị thối, thường có dấu hiệu một vết có thể là đậm hay nhạt hơn mầu của lá cây. Lá cây chỗ đó thường mềm nhũn, có mùi và có thể loang to ra. Lấy dao hay kéo sắc tốt hơn cả là lấy lưỡi lam cắt bỏ lui vào phía trong chỗ thối chừng 2 phân hay cắt bỏ hẳn chiếc lá. Dao hay kéo cần phải khử trùng trước và sau khi cắt để đề phòng bệnh lây lan sang cây khác. Vết cắt cần được khử trùng như đã nói ở trên. Sau đó để cây ở chỗ thoáng gió và phun thuốc Physan 20. Pha 1 thìa súp với 4 lít nước.

Thối ngọn

Bệnh thối ngọn cũng giống như thối lá nhưng ở mức độ rộng lớn hơn và trầm trọng hơn. Ngọn cây cần phải cắt bỏ giống như bệnh thối lá. Vào mùa Xuân những mầm non của lan Cymbgidium, Cattleya và Dendodrobium và ngọn cây Vanda, Renanthera, Phalaenopsis thường hay bị thối vì nước đọng qua đêm v.v... Ta phải cắt tới khi nào không còn vết đen trong thân cây. Lấy cây ra khỏi chậu, rửa sạch rồi ngâm cây trong 4 lít nước có pha một thìa súp Physan 20 trong 15-20 phút. Trồng lại với vật liệu mới đã ngâm trong nước có chất sát trùng. Và để vào nơi rợp mát và thoáng gió.

Thối rễ

Khi bị thối rễ, cây lan không hút được nước cho nên lá bị nhăn nheo. Cần phải cắt bỏ hết rễ thối, rửa sạch rồi ngâm toàn cây vào nước có Physan 20 như trên. Sau đó để hơi khô rồi cho vào bao nylon, cột kín lại và để vào chỗ rợp mát. Khi nào thấy cây ra rễ mới dài chừng 2 phân đem ra trồng lại với vật liệu mới như đã nói ở trên.

Nấm

Khi bị nhiễm nấm lan thường có những chấm nhỏ mầu đen hay mầu nâu trên lá và lá cây trở

thành mầu vàng. Thoạt đầu ở mặt dưới lá sau đó hiện lên mặt trên rồi dần dần loang to ra. Phải cắt một phần hay toàn thể chiếc lá và phun thuốc như bị bị thối lá.

Lưu ý

Khi cây bị bệnh, nên vứt bỏ những vật liệu trồng lan và ngay cả những chậu và que cọc giữ cây.

Cách 7-10 ngày phải phun thuốc diệt trừ mầm bệnh, liên tiếp trong thời gian 1 tháng.

Ngoài Physan 20 ra chúng ta có thể dùng (Daconil) Garden Disease Control Stop and Prevents over 130 diseases do hãng

Ortho chế tạo với liều lượng 2 thìa cà phê cho 4 lít nước. Nhưng thuốc này để lại những vết trắng trên lá phải một thời gian mới rửa sạch được.

Ẩm độ là số lượng hơi nước ở trong không khí tính theo phần trăm trong một thước khối. Khi mưa nhiều hay khi có sương mù là lúc ẩm độ lên cao. Khi ẩm độ lên cao ta cảm thấy nóng nực hơn. Thông thường vào ban đêm ẩm độ sẽ lên cao hơn ban ngày.

Ẩm độ thực là tối cần cho việc nuôi trồng hoa lan. Đối với cây cỏ và nhất là loài lan lại càng cần nhiểu ẩm độ cho hoa và lá khỏi bị mất nước nếu không khí quá khô ráo. Những quốc gia thuộc miền nhiệt đới như Việt Nam, Thái lan, Lào, Nam Mỹ châu v.v... mưa nhiều lại có rừng cây rậm rạp cho nên nơi đây ẩm độ lúc nào cũng cao, khác hẳn với những vùng sa mạc khô cằn.

Phần lớn các loài lan ưa thích ẩm độ từ 50-80%, với ẩm độ như vậy lan sẽ mọc mạnh, ra hoa nhiều. Vào mùa hè khí hậu nóng nực và khô cho nên ẩm độ ban ngày xuống thấp hơn là ban đêm.

Ẩm độ thấp sẽ làm cho chồi hoa bị kẹt trong vỏ bao

làm cho nụ hoa bị vặn vẹo và biến dạng. Nếu xuống quá thấp sẽ làm cho nụ hoa bị khô nước và thui chột, mầm non sẽ bị queo quắt và lá non bị chun xếp lại. Trường hợp này thường xẩy ra cho những loài Miltonia và Oncidium. Nếu tình trạng này kéo dài, thân cây như Dendrobium, Cattleya v.v... bị teo tóp lại, lá bị nhăn nheo và rụng dần dần rồi chết nếu ẩm độ không gia tăng.

Nên nhớ rằng ẩm độ trong nhà rất thấp chỉ vào khoảng 10-20%, nếu mùa đông, cửa kính đóng kín lại dùng lò sưởi mà nhà lại trải thảm, có màn gió hay vào mùa hè lại mở máy lạnh ẩm độ có khi chỉ còn 5-10%. Với ẩm độ như vậy lan sẽ không sống được, cũng vì vậy khi mang lan ở bên ngoài vào trong nhà, lan dễ bị thui nụ vì ẩm độ thay đổi đột ngột và quá chênh lệch.

Trong trường hợp này ta nên gia tăng độ ẩm bằng cách:• Dùng những khay nước trong bỏ đá sỏi rồi để chậu lan lên trên. Nên nhớ không bao giờ để đáy chậu ngâm trong nước, như vậy rễ lan sẽ bị thối.• Dùng những khay có bán sẵn trên thị trường hoặc dùng phên nhựa hay gỗ rồi để chậu lan lên trên.• Phun sương với bình nước, tránh phun vào hoa và lá non.• Để nhiều cây gần nhau cũng làm cho tăng hơi ẩm.• Tưới nước xuống nền đất.• Dùng những dụng cụ làm tăng thêm hơi ẩm.

Nên nhớ rằng không thể tăng hơi ẩm bằng cách tưới quá thường xuyên, nếu rễ lan luôn luôn ướt sũng sẽ bi hư thối.

Thoáng gió cũng là điều quan trọng không kém. Ngoài trời không khí luôn luôn chuyển động mang không khí mới trong lành cho cây và làm giảm nhiệt độ. Nhưng nếu để cây ở trong góc kẹt không thoáng gió mà ẩm độ lại cao làm cho không khí tù túng, ngột ngạt cây dễ bị bệnh.

Do đó cần để cây ở nơi thoáng gió và không nên để quá gần nhau. Nếu trồng lan ở trong nhà nên có một chiếc quạt nhỏ, loại xoay chuyển được, không nên dùng thứ quạt chỉ thổi thẳng ra phía trước. Ngược lại nếu gió quá mạnh mà ẩm độ lại quá thấp, cây sẽ bi khô cằn và làm cho đầu lá bị cháy đen giống như hiện tượng của việc bón quá nhiều phân.

Nhiều người hỏi làm sao cho lan nở quanh năm? Làm sao cho hoa nở đúng vào Tết Nguyên Đán?

• Chúng ta nên biết rằng hầu hết hoa lan mỗi năm chỉ nở hoa một lần vào một mùa nào đó, ngoại trừ một vài giống như Ascocenda hay Vanda có thể nở hoa 2-3 lần trong một năm.• Muốn lan nở đúng vào Tết Nguyên Đán, ta phải chọn một số lan nở hoa vào dịp này. Nhưng nên nhớ lan có thể nở sớm hay muộn 1-2 tháng tùy theo thời tiết nóng hay lạnh, ngoại trừ chúng ta nuôi ở trong nhà kính có thể điều hòa nhiệt độ, ánh sáng, ẩm độ theo ý muốn.

Do đó nếu trồng ở ngoài trời mà muốn có hoa lan nở quanh năm phải có sự tính toán và hiểu biết căn cứ vào những điểm sau:

1. Lựa giống lan nở vào những mùa nhất định.2. Chọn những giống hoa lâu tàn.3. Nuôi trồng đúng cách.

Lựa chọn giống lan

Đa số nở hoa vào mùa Xuân như Cymbidium, Dendrobium, vào mùa Hạ như Stanhopea hay mùa Thu như Paphiopedilum.

Nhiều cây tuy cùng một loài nhưng lại nở hoa vào thời điểm khác nhau như Phalaenopsis hay Epidendrum hay Cattleya.

Có những giống lan nở bất cứ vào thời điểm nào trong năm như Brassavola nodosa, Epidendrum ibaguense hay Epidendrum radicans. Phần đông là những cây đã lai giống nhiều lần như: Phalaenopsis, Cattleya. Epicat. v.v... cho nên sẽ ra hoa bất cứ khi nào cây đã đủ lớn.

Vì vậy muốn có hoa nở quanh năm, chúng ta phải lựa chọn giống lan:

• Chia theo mùa hoa nở vào Xuân, Hạ, Thu Đông.• Sau đó chúng phải xem loài lan hay giống lan nào thích hợp với nơi chúng ta đang ở. Lập một bản liệt kê rồi sẽ mua lan.• Khi mua nên hỏi người bán về mùa hoa nở, tốt hơn hết là nên có một cuốn sách có nói về mùa nở hoa. Thông thường khi ta mua cây có hoa vào tháng nào, sang năm sẽ nở hoa vào tháng đó.

Chọn những giống hoa lâu tàn.

Hoa lan, thông thường sẽ tàn trong khoảng 2 tuần lễ, nhưng cò tùy thuộc vào nhiệt độ. Nếu quá nóng sẽ sớm tàn và nếu lạnh xuống khoảng 50°F hay 10°C sẽ lâu tàn hơn.

Paphiopedilum henryanum

Blc Morning glory

• Cymbidium, Renanthera hoa tàn trong khoảng 8-10 tuần• Phalaenopsis có khi 10-12 tuần mới tàn và hoa nở liên tiếp tới 3-4 tháng.• Dendrobium lai giống mầu xanh tím từ 8-10 tuần.• Cattleya từ 2-4 tuần tùy theo giống.• Paphiopedilum từ 4-8 tuần.• Psychopsis từ 3-4 tuần và nở liên tiếp trong mấy tháng liền.• Vanda, Mokara từ 3-6 tuần.

Nên nhớ, những giống nào có cánh hoa dầy sẽ lâu tàn hơn những giống có cánh hoa mỏng.

Đặc biệt cây Grammatophyllum multiflorum hoa phải 8-9 tháng mới tàn. Ngược lại Sobralia và Stanhopea chỉ 2-3 ngày là đã tàn nhưng có nhiều dò hoa hay nở liên tiếp cho nên có khi cả tháng mới hết hoa.

Nuôi trồng đúng cách.

Nếu không nuôi trồng đúng cách lan sẽ không ra hoa, hoặc hoa sẽ không nhiều, không đẹp. Vì vậy cần phải cung ứng cho lan những điều kiện nuôi trồng thích hợp:

• Ánh sáng nếu thiếu, cây sẽ yếu đuối và sẽ không ra hoa. Nếu quá nắng cây sẽ còi cọc, vàng úa, hoa nhỏ và ít.

Dendrobium Lee chong blue

Stanhopea jenishii

Dendrobium wardianum

• Nếu quá nóng hay quá lạnh cây sẽ không phát triển và chết dần.• Nếu không có sự cách biệt giữa nhiệt độ ban ngày và ban đêm khoảng 15°F hay 8°C lan sẽ không ra hoa.• Nhiều giống Cymbidium, Dendrobium hay Paphiopedilum nếu ban đêm không lạnh xuống 50°F hay 10°C khoảng 3-4 tuần lễ cũng không ra hoa.• Dendrobium, Rhynchostylis nếu tưới nhiều nước vào Thu-Đông sẽ không có hoa hoặc rất ít.• Nhiều giống như Ascocenda, Vanda, Mokara cần nhiều ánh sáng và phân bón mới ra hoa.• Trái lại nhiều phân bón cây sẽ chết như Disa, Masdevallia chẳng hạn.

Nói tóm lại khi muốn lan ra hoa quanh năm, chúng ta cần phải nghiên cứu kỹ càng mới có kết quả mỹ mãn.

Với những phát minh và kỹ thuật khoa học mới mẻ, chuyện nhân giống hoa lan không còn ở phạm vi cắt cành, tách nhánh hay gieo hạt theo phương thức cổ xưa khi được khi không nữa.

Trong phạm vi bài này chúng tôi xin chỉ trình bầy việc nhân giống một cách tổng quát để chúng ta có một ý niệm chung. Nếu muốn hiểu rõ ngọn ngành cần phải tìm hiểu kỹ càng hơn hay nói cách khác là phải theo một lớp huấn luyên chuyên ngành.

Mời các bạn hãy cùng chúng tôi sẽ xem lại bắt đầu, từ dễ đến khó.

TÁCH NHÁNH

Nhiều giống lan mỗi năm mọc thêm vài ba nhánh mới. Sau vài năm cây lan đã trở thành một khóm lớn có 9-10 nhánh. Những nhánh già nếu để lại chỉ là chiếc bầu chứa nước chứ không ra hoa và cũng không mọc cây non nữa. Để lại chỉ thêm chật chỗ, nhưng nếu tách rời ra, những nhánh già vì lý do sinh tồn sẽ mọc cây non. Khi tách ra, chúng ta cần phải có từ 3-5 nhánh. Nếu chỉ có 1-2 nhánh cây có thể chết vì không đủ sức, những nhánh non dù có mọc ra cũng khó lòng có hoa được.

Khi tách nhánh nên dùng dao kéo đã khử trùng và phun thuốc sát trùng vào các vết cắt hay những chỗ bị phạm. Thời gian tách nhánh tốt nhất là sau khi hoa tàn hay trong mùa hè. Không nên tách vào cuối mùa thu hay mùa đông.

CỦ GIÀ

Khi tách ra, những củ gìa của các giống lan như Cymbidium, Oncidium, Encyclia,

Stanhopea v.v... đừng nên vất đi, vì những củ này thường mọc ra cây non. Cần phải cắt

bỏ rễ thối, lá già rồi để vào chỗ rợp mát, thỉnh thoảng phun nước cho củ khỏi khô héo. Khoảng vài tháng sau các củ này sẽ

mọc cây non, đơi khi cây mọc rễ khoảng 4-5 cm hãy đem ra trồng.

TÁCH CÂY CON

Những loài như Phalaenopsis hay Dendrobium thường mọc cây non (keiki)

sau khi hoa đã tàn. Khi đó chúng ta vẫn tưới bón cho cây mẹ như thường. Khi cây non ra

rễ dài khoảng 4-5 cm sẽ dùng dao kéo đã

khử trùng tách ra và đem trồng với những vật liệu cỡ nhỏ.CẮT KHÚC

Chúng ta cũng có thể nhân giống bằng cách cắt khúc cành hoa hay thân cây như sau:

● Phalaenopsis

Là một loài lan thân đơn, ít khi mọc cây con ở gốc, nhưng lại hay mọc cây con ở trên đốt của

cành hoa. Có 3 cách nhân giống:

1. Khi bông hoa đầu tiên vừa nở, phía dưới có 2-3 đốt không có hoa nhưng có chiếc vỏ bọc. Dùng

dao hay tăm nhọn tách vỏ này ra, tránh phạm đến mầm bên trong, bôi thuốc mọc cây non (keiki paste) có chất Cytokinin giá bán khoảng 4-5$

USD vào mầm đó. Khi hoa tàn hãy cắt phía trên đi. Vài tháng sau sẽ mọc cây con, khi cây con ra

rễ dài 4-5 cm, cắt ra và đem trồng

2. Khi hoa đã tàn hết, cắt cành hoa sát đến tận gốc rồi cắm vào trong ly nước có pha phân bón 30-10-10 rất loãng 1/4 thìa cà phê cho 4 lít nước và

lâu lâu lại thay nước một lần. Có người dùng nước dừa (coconut milk) thay cho nước lạnh,

nhưng cách này dễ bị nhiễm trùng hay nhiễm nấm cho nên cần phải cho vài giọt Physan 20 hay Peroxide hydrogen vào. Để ở nơi rợp mát với

nhiệt độ từ 75-80°F hay 25°C trở lên, vài tháng sau sẽ mọc cây non ở các đốt.

3. Cắt các đốt ở dưới bông hoa đầu tiên (những đốt không có hoa) mỗi đầu chừa ra khoảng 2-3

cm, ngâm vào nước sát trùng trong vòng 20 phút rồi bỏ vào trong một chiếc bình bịt kín lai và để

như trên.

● Dendrobium, Phaius

Khi hoa tàn, cắt thân cây ra từng khúc như trên hay để nguyên cây, ngâm vào nước có pha chất

sát trùng rồi đặt lên khay có rêu sphagnum moss. Để vào chỗ rợp mát và ấm như trên, vài tháng sau sẽ mọc cây con. Xin xem chi tiết trong bài "Nhân

giống Đăng Lan".

● Aerides, Ascocenda, Arachnis, Renathera, Vanda, Staurochilus v.v...

Những cây lan thuộc các loài kể trên thường mọc quá dài và một đôi khi lại bị thối ngọn hay thối

gốc nhất là Ascocenda và Vanda. Trường hợp này nếu không cắt ra và kịp chữa trị cây sẽ chết.

Khi cây lan mọc quá dài, có thể cắt ra làm nhiều đoạn theo như hình bên, mỗi đoạn cần tối thiểu phải có từ 3-5 đốt và 2-3 rễ, gốc cây cũng vậy.

Sau đó bôi thuốc sát trùng vào 2 đầu, có thể dùng vôi ăn trầu thay thế.

Nếu cây bị thối ngọn, hay thối gốc, dùng dao thật sắc đã khử trùng để thân cây không bị dập. Cắt

cho tới khi nào không còn thấy chấm đen ở trong lõi và phải cắt thêm vào chừng 3 cm nữa, bôi thuốc sát trùng và để vào chỗ mát và ấm mỗi

ngày phun nước một lần, nhánh mới và rễ mới sẽ mọc ra.

THỤ PHẤN

Nếu chỉ muốn thu phấn (hand pollination) hay lai giống một vài cây như Cymbidium, Cattleya chúng ta có thể thực hành trong một vài phút, nhưng nếu muốn có hoa đẹp chúng ta cần phải nghiên cứu kỹ càng. Bởi vì khi thụ phấn giữa những bông hoa cùng một cây hay với 2 cây khác nhau. Thí dụ ta khi lai cây hoa vàng với cây hoa đỏ tưởng sẽ là có mầu cam nhưng kết quả không như ý muốn bởi vì nhưng cây cha và cây mẹ có khi đã lai giống nhiều lần. Chỉ có những giống lan nguyên thủy mới giữ được nguyên tính một phần nào.

Xin xem chi tiết trong bài "Cách thụ phấn Hoa lan" trong mục "Cách Trồng Lan"

GIEO HẠT

Nhân giống bằng cách gieo hạt (seedling) gồm có 3 điều chính yếu:

1. Thời điểm lấy hạt, có giống phải lấy hạt khi quả lan còn xanh, có giống lại phải đợị khi quả

chin. Thời gian khoảng từ 50 ngày cho tới 260 ngày, trái lan có thể cho từ vài chục cho đến trên nửa triệu hạt.

2. Việc trồng lan từ hạt hay trồng lan trong ống nghiệm không phải là dễ dàng, cần phải có những dụng cụ và nhiều lần kinh nghiệm. Vấn đề chính là phải khử trùng khử nấm trước khi geo hạt.

3. Thời gian từ khi mọc ra từ hạt cho tới khi ra hoa khoảng từ 2 năm như Phalaenopsis và 9-10 năm cho Dendrobium speciosum.

Xin xem bài "Cách Gieo Hạt Hoa Lan"

CẤY MÔ (mericlone)

Cấy mô là kỹ thuật nhân giống nhanh chóng và hữu hiệu nhất. Người ta có thể cấy một loạt ra hàng ngàn hay hàng trăm ngàn cây lan nhỏ với đặc tính y hệt như cây lan mẹ.

Những cây lan nhỏ này được lấy ra từ tế bào của lá, rể nhưng phần lớn từ lõi của các mầm non mới mọc. Thông thường người ta cắt thành 20 mảnh nhỏ, sau đó được bỏ vào trong một dung dịch đặc biệt rồi cho vào máy lắc chậm chạp xoay vòng hoặc nghiêng sang bên phải rồi bên trái, để cho các mảnh này chỉ lớn lên và không ra lá hay ra rễ.

Sau đó lại cắt ra thành 300- 400 mảnh rồi tiếp tục như vậy cho tới 7000-8000 mảnh nhỏ hay nhiều hơn nữa. Cuối cùng người ta cho vào những chai (Flask) để cho cây mọc lên như gieo từ hạt.

Lẽ tất nhiên công việc này phải do những nhà chuyên môn với dụng cụ đặc biệt mới bảo đảm kết quả.

Nếu các bạn muốn nhân giống hãy chịu khó đọc kỹ để hiểu bíết tường tận về phương pháp, kỹ thuật, dụng cụ v.v... để không đến nỗi hoàn toàn thất bại.

Chúc các bạn may mắn.

Vườn lan của chúng ta thường hay bị nạn ruồi trắng. Nhất là chỗ để lan lại ở gần những cây cam, cây bưởi, dâm bụt, cà chua, tía tô chẳng hạn lai càng dễ bi nạn ruồi trắng.

Ruồi trắng là một loài côn trùng nhỏ có cánh (Hemiptera: Aleyrodidae). Loài ruồi này gồm khoảng 1500 giống khác nhau. Thân thường có phấn và sáp bao che, lại hay bám vào

mặt sau của lá cho nên khó lòng diệt trừ.

Ruồi sinh sản mau lẹ, chỉ trong một thời gian ngắn chúng đã lan tràn khắp vườn. Những con rưồi con từ khi vừa mới nở đã gây ra nhiều vấn đề:• Chúng hút nhưa làm cho cây bị úa lá và làm cho cây bị nhiễm trùng nhiễm nấm.• Chúng lúc nào cũng đói cho nên cây không còn nhựa để nuôi cây già lẫn cây non.• Chúng tiết ra một chất mật, dẫn đường mang kiến và rệp đến.• Sau khi có cánh chúng di chuyển sang một cây khác bất kể là giống cây nào.

Trong số các cây lan, ruồi trắng thích những loài có lá lớn và mềm như Catassetum, Calanthe, Chysis, Phaius v.v... và ruồi trắng là kẻ truyền bệnh và vi rút từ cây này sang cây khác.

Muốn diệt trừ nạn ruồi trắng, chúng ta có 2 cách: Phun thuốc và dùng bẫy.1. Chúng ta có thể phun với loại thuốc ít độc nhất như: xà phòng diệt trùng (Insecticide soap, Safe soap) hoặc với Malathion 50 hay Diazinon. Nhưng phải phun liên tiếp 4 lần mỗi lần cách nhau một tuần lễ, vì thuốc không diệt được ấu trùng trong vỏ trứng.

2. Cách thứ 2 tuy kém hiệu quả hơn nhưng có thể đề phòng được trước khi ruồi trắng lây lan khắp nơi, đó là dùng các chất keo dính. Ruồi trắng ưa thích mầu vàng nhất là mầu vàng sáng hay vàng chanh. Tại các nơi bán cây và các vật dụng làm vườn như Home Depot, Armstrong, Walmart v.v... đều có bán những cuộn giấy hay những miếng giấy hay nhựa có trét keo. Hãy treo những giấy này ở các góc tối, ruồi trắng sẽ bị mầu vàng thu hút và bám vào trước khi tìm lá cây để đẻ trứng. Những miếng keo này sẽ bị khô trong vòng 2 tháng.

Giản dị và đỡ tốn kém hơn cả là nếu có các cuộc họp mặt, nên mua nhưng ly uống nước bằng nhựa mầu vàng. Khi dùng xong, rửa sạch rồi trét một lớp mỏng với keo dính (Tree tanglefoot) có bán ở các tiệm kể trên. Thứ keo này rất tốt và rẻ tiền. Một hộp giá độ 5-7$ mà có thể trét cho cả trăm chiếc ly giấy. Dùng giây kẽm nhỏ xuyên qua đáy ly rồi treo lên. Chúng ta cũng có thể dùng nhớt xe hơi cũ hay mở xe hơi thay thế nhưng những thứ này mau khô hơn.

Cách này cũng có thể diệt trừ được những loài rệp có cánh (winged aphids) bay từ đâu đến đẻ trứng vào các mầm non hoặc các nụ lan của chúng ta.

Trong các chứng bệnh của hoa lan, khi bị nhiễm vi rút, rất khó lòng nhận diện cũng như không có cách nào chữa trị hữu hiệu cả. Hiện nay coi như là vô phương cách.

Cây lan này nên vất bỏ để khỏi lây lan sang cây khác. Cũng đừng nên tìm cách bán đi hay cho người khác. Làm như vậy sẽ có hại cho mọi người. Cách đây không lâu có một vài vườn lan tại miền Nam California có nhiều cây bị nhiễm bệnh virus vẫn bán cây ra ngoài, sau đó bị phát giác, vườn lan bị tẩy chay và đành khai phá sản. Hiện nay trên Internet cũng có nhiều người than phiền một vườn lan bán cây bị nhiễm vi khuẩn.

Trong bài "Bệnh tật và Sâu bọ" viết vào tháng 5 năm 2006 chúng tôi chỉ trình bầy vắn tắt, nay xin nói rộng thêm ra để chúng ta biết cách đề phòng.

Hiện nay có khoảng 25 giống virus tìm thấy trên các cây lan, nhưng tệ hại hơn cả là 3 loại ORSV (Odontoglosum Ringspot Virus), TMV (Tobacco Mosaic Virus), và CyMV (Cymbidium Mosaic Virus). Những vi khuẩn này rất nhỏ, phải phóng lớn ra hàng ngàn lần mới nhìn thấy.

staugorchidsociety.org srgc.org.uk

Nguyên nhân

Nguyên nhân bị nhiễm vi rút tùy thuộc vào loài lan, loài vi rút và điều kiện về nhiệt độ và ánh sáng. Có khi cây lan bị nhiễm vi rút mà không có một dấu hiệu nào có thể nhìn thấy được. Ngoài ra nếu chất dinh dưỡng không cân bằng, quá nhiều muối, nắng quá, lạnh quá, bị bọ rệp, bị nấm hay bị nhiễm trùng hoặc rối loạn di truyền cũng có những dấu hiệu như là bị vi khuẩn. Thí dụ như quá nhiều chất urea trong phân bón sẽ tạo ra dấu hiệu Cymbidium Mosaic Virus trên lá cây lan đất (Cymbidium)

Vi rút thường lây lan vì cây nọ đụng cây kia, hoặc do côn trùng hay bọ rệp và con người dùng dao kéo hay tay không sạch mang bệnh từ cây này sang cây khác. Khi xâm nhập qua các vết cắt, vết thương vi rút sẽ sinh sản mau lẹ. Tobacco Mosaic Virus có thể nhân lên 11 triệu lần trong vòng 20 giờ và lan ra bởi nhựa cây.

Thông thường khi bị nhiễm vi rút trên lá lan có các dấu hiệu như sau:

Lá

Các đốm mầu, những chấm hay sọc vàng, mầu nâu hay mầu đen trên mặt lá.Những chỗ bị mất mầu và thường lõm xuống.Những vòng mầu vàng hay mầu nâuNhững mảng mầu vàng hay mầu xanh trên lá.

ont.co.za Brisbane orchid society

Hoa

Có những vệt nâu hoặc bị biến mất mầu, nhưng nhiều khi chỉ hiện ra khi hoa đã nở ra khoảng 2 tuần lễ. Những vệt biến mầu này đôi khi không phải là vi rút mà là vì gen bị thay đổi.

www.aos.org

Nhận diện

Rất khó lòng nhận diện chính xác là giống vi rút. Chỉ có thử nghiệm mới biết chắc được. Hiện nay có những nơi bán các dụng cụ để chúng ta thử nghiệm giá từ 40-50$ trở lên hoặc có những phòng thí nghiệm nhận thử nghiệm vi rút. Muốn biết rõ chi tiết xin vào Orchids virus testing kit hay www.agdia.com

Dấu hiệu khác thường

Khi lan bị nhiễm vi rút, cây lan trên lá có những đốm, những vệt đen hoặc nấu sẫm. Khổ một nỗi những dấu hiệu này chẳng khác gì dấu hiệu khi cây bị quá lạnh, bị quá nóng hay bị nhiễm trùng hay nhiễm nấm như sau:

www.crittercreeklab.com

Lá bị cháy nắng

Quá nhiều phân bón hoặc muối

Lá bị rệp sáp đốt

Lá bị nầm đỏ (rust)

Lá bị lạnh khi đọng nuớc

Lá bị rách và sắp rụng

Kể ra còn nhiều dấu hiệu trện thân, trên lá gần giống như là bị vi rút, nhưng nếu những tật bệnh do nhiễm trùng nhiễm nấm đã được chữa khỏi, các vết hay đốm sẽ không lan rộng ra. Muốn biết rõ hãy lấy bút khoanh một vòng chung quanh đốm để theo dõi. Nhưng các vết đó sẽ như là vết sẹo còn tồn tại cho tới khi lá rụng hoặc khi được chúng ta cắt bỏ.

Nếu thấy lá cây vàng úa và rụng toàn bộ chớ vội kết luận là lan bị bệnh, bởi vì có nhiều cây đến mùa thu sẽ vào chu kỳ rụng lá để sang năm mọc chồi mới như những loài Calanthe, Stenoglottis và nhiều giống Dendrobium chỉ ra hoa trên cành đã khô trụi lá.

Những đốm hay chấm trắng đục trên lá cũng không hoàn toàn là do nấm, bị nhiễm trùng hay virus mà chỉ là dấu hiệu thiếu chất lục diệp tố của cây lan như cây Phaius macculata và nhiều cây khác.

Những lá già phần đông đều có dấu hiệu trông chẳng khác gì bị bệnh. Chỉ có thí nghiệm mới biết chắc chắn.

Có một điều nên biết là những cây bị nhiễm trùng hay nấm nếu đã được chữa trị, vết đốm vẫn còn nhưng sẽ không lây lan sang các cây con.

Trái lại, nếu bị nhiễm vi rút sẽ lây lan sang các cây con và không có cách gì chữa trị được đành phải vất bỏ, bởi vì cây sẽ quặt quẹo, yếu đuối, hoa bị lệch lạc, cong queo, có những tì vết và chóng tàn.

Bệnh của hoa lan và cách chữa trịXem bình luận

Những chứng bệnh của hoa lan được xếp vào 4 nhóm như sau:

1. Nhiễm trùng(Bacterial diseases)2. Bệnh nấm (Fungal diseases)3. Nhiễm vi khuẩn (viral diseases)4. Sâu bọ

Nhi m trùng - Đ m và th i (Bacterial spot/Rot)ễ ố ố

Thối ngọn

Bệnh nay do vi trùng Pseudomonas và Erwirnia làm cho chết cây và lan sang các cây khác mau lẹ.

Dấu hiệu:Lá hay cuống lá có đốm hay vệt mầu nâu hay đen hay phỏng nước từ từ loang to. Hoa có đốm mầu hồng hay nâu nhạt .Rễ bị nhũn ra và ngửi có mùi hôi.

Cách ngăn ngừa và chữa trị:

Hãy cắt bỏ hết những chỗ bị thối và cắt sâu thêm ít nhất là 2 phân vào phần còn khỏe mạnh. Dao kéo cắt cây phải đốt qua lửa để diệt trùng. Rắc bột diêm sinh vào chỗ cắt để khử trùng, khử nấm. Nếu gốc cây hoặc rễ bị thối nên thay chậu bằng chậu sạch và vỏ cây mới. Để xa những cây lành mạnh Tăng cường sự thoáng gió Giảm độ ẩm Bớt tưới nước và tránh làm ướt lá.

B nh n m (Fungal diseases)ệ ấ

Bệnh nấm

1. Nấm thối đen (Black rot: Phythopthora) thường xảy ra cho lan Cattleya và nhiều loại khác.

Dấu hiệu: mầm non bị thối đen từ gốc lan lên trên và có những chấm mốc trắng bên ngoài. Bệnh này lan ra nhanh chóng từ cây nhỏ đến cây lớn. Thông thường cây sẽ chết, mặc dầu đã cắt bỏ và chữa trị như trên.

2. Thân cây bị thối hoặc chết khô (Black leg/ Dry rot) thường xảy ra cho các lọai Vanda và Dendrobium do nấm Fusarium và Rhizoctonia. Nguyên nhân nước đọng quá nhiều trong chậu và nhiễm bệnh.

Dấu hiệu: thân cây bị mềm hoặc khô lại, rụng lá dần dần từ gốc đến ngọn. Chữa trị như trên.3. Lá có đốm hay chấm nâu đen hay loang lổ (spot, dot, blotch), hơi sần sùi xảy ra cho

Cattleya, Dendrobium, Oncidium, Vanda v.v… do các thứ nấm Cercospora, Colletotrichum, Septoria, Phyllosticta gây ra làm cho lá rụng sớm hơn và làm cho cây cũng như hoa không được tươi tốt và mau tàn.

Cách chữa trị như trên và phải phun thuốc trừ nấm như Physan, Benomyl, Daconil v.v…, nhưng những chấm này để lại các vết sẹo trên lá không sao hết được ngoại trừ cắt bỏ.

Vi khuẩn (Virus)

Nhi m vi khu n (viral diseases)ễ ẩLan bị nhiễm vi khuẩn, có nhiều thứ rất khó lòng nhận diện, bởi vì vi khuẩn rất nhỏ, dấu hiệu thay đổi và nhiều khi lại giống như các bệnh nhiễm trùng hay nấm. Chỉ có thí nghiệm mới biết chắc chắn. Có một điều nên biết là những cây bị nhiễm trùng hay nấm nếu đã được chữa trị, sẽ không có dấu vết trên các cây con, còn vi khuẩn sẽ lây lan sang các cây con và không có cách gì chữa trị được đành phải vất bỏ, bời vì cây quặt quẹo, yếu đuối, hoa bị lệch lạc, cong queo, có nhửng tì vết và chóng tàn.

Vi khuẩn (Virus)

Nhưng cũng có 2 thứ vi khuẩn thông thường nhất rất dễ nhận diện đó là: Cymbidium mosaic virus và Odontoglossum Ring spot virus thường lan truyền sang cây khác bởi việc cắt xẻ cây bằng dao kéo không được khử trùng, nước tưới bắn sang cây bên cạnh hoặc côn trùng hút nhựa rồi mang bệnh từ cây này sang cây khác.

Sâu bọ

Rệp xanh hay đen (aphid) thường bám vào nụ hoa hay cây non. Rệp không những hút hết nhựa cây mà còn truyền bệnh nữa. Xit bằng nước hay cồn 75% hay dùng cây tăm nhúng vào cồn lấy ra. Phải coi chừng khỏang 5-7 ngày sau trứng sẽ nở và phải diệt lại.

Rệp trắng (false spider mites)

Rệp trắng (false spider mites) rất nhỏ nhưng người tinh mắt có thể nhìn thấy đuơc. Rệp hút nhựa cây, nếu không trị ngay, cây sẽ chết và lan rộng mau lẹ

nhất là khi nhiệt độ lên cao và ẩm độ lại quá thấp. Rệp trắng hay để lại những chấm vàng nhỏ trên mặt lá Paphiopedilum hay Phalaenopsis . Dùng xà phòng loại sát trùng (insecticidal soap) Mathalion hay pha 1 thía cà phê xà phòng rửa chén với 1 thìa cà phê dầu ăn loại thực vật, 250 ml cồn và 250 ml nuớc cho vào bình xit, lắc cho thật đều rồi xịt 3 lần, cách nhau một tuần lễ.

Rệp đỏ (Red Spider mites) cũng rất nhỏ để lại những chấm mầu bạc ở mặt dưới lá Cymbidium hay Dendrobium. Diệt trừ như trên.

Rệp bông (mealy bugs) có thể nhìn thấy dễ dàng, thường để lại dấu vết như bông gòn ở cuống hoa, gốc cây. Diệt trừ như trên.

Rệp vẩy (scales)

Rệp vẩy (scales) có 2 loại: vỏ cứng mầu nâu và gồ cao lên rất dễ nhận ở trên mặt, phía dưới lá hay thân cây. Loại thứ hai rệp sáp mầu trắng hay nâu nhạt, mềm và nhỏ còn có tên Boisduval scales. thường ở dưới lá, cuống hoa và tệ hại nhất là chui vào những ngóc ngách cúa cuống lá, bẹ hoa khó lòng diệt trừ. Loại vỏ cứng chỉ cần lấy ra còn loại mềm phai dùng thuốc diệt trùng loại ngấm vào cây (systemic insectiside) hay dung dịch kể trên phun nhiều lần mới hết.

Ruồi trắng (white fly) thường hay bám ở mặt dưới lá đẻ trứng và sinh sàn mau lẹ. Mới đầu chỉ là nhửng vòng trắng nho nhỏ sau đó thành bầy và lan ra các cây khác. Cách diệt trừ như trên.

Kiến tưởng như vô hại nhưng thực ra mang rệp và đủ chứng bệnh cho lan cần phải tuyệt diệt bằng Malathion hay Diazinon hay rắc Diazinon hạt trên mặt chậu rời tuới nước cho ngấm xuống.

Ốc sên và sên không vỏ (Snails, Slugs). Hai thứ này rất tai hại, không những ăn hoa, nụ còn ăn cả lá hoặc cây non, nhất là loại không vỏ thường trú ấn trong chậu cây. Chúng thường để lại những vết nhớt nên rất dễ nhận ra .Dièt trừ bắng các loại thuốc diệt sên có chất metaldehyde như Correy's chẳng hạn. Có thể rắc muối dưới đất, nhưng đừng rắc vào trong chậu.Ngoài ra có thể soi đèn vào buổi tối, hay đổ rượu bia vào chiếc đĩa để bắt sên.

3 Công th c c n nhứ ầ ớDiệt trừ sâu bọ

1 chai cồn rubbing alcohol 70% 16 Oz 1 chai 16 0z nước lã 1 thìa súp xà bông rửa chén 1 thìa súp dầu ăn 1 ly cà phê đen

Cho vào bình phun (Sprayer) lắc cho thật kỹ. Mỗi khi phun phải lắc cho đều. Tránh phun vào cây để ở chỗ nắng. Phun 4 lần, mỗi lần cách nhau một tuần lễ.

Cây nhập cảng trơ rễ (bare root)

1 thìa súp đường 1 thìa cà phê phân bón 30/10/10 10 giọt superthrive hay 1viên thuốc ngừa thai 2 gallon nước

Khuấy cho đều, ngâm cây trong 4 giờ, lấy ra để cho ráo nước. Ngâm 4 giờ nữa rồi để khô qua đêm. Ngày hôm sau tái tục, cây sẽ không bị khô kiệt (dehydrated) Dùng nước này nhưng không có đuờng ngâm vỏ cây tối thiểu 24 giờ rồi mới trồng.

Diệt trừ kiến và rệp

1 cup 250ml dung dịch 409 hay Fantastik 1 cup isopropyl rubbing alcohol 75% 2 cup nước cho vào bình xit, lắc cho đều trước khi phun.

hoặc

Dr. Bronner’s Peppermint Soap mua ở Health Food StorePha 1 thìa cà phê với 1 lit nước, lắc cho kỹ trước khi phun

Cách ngăn ng aừTất cả những chứng bệnh kể trên có thể ngăn ngừa được tới 90% nếu chúng ta:

1. Mua những cây khỏe mạnh không tì vết.2. Nuôi cây đúng cách từ ánh sáng, nhiệt độ, độ ẩm, tưới nước và thoáng khí.3. Để cây xa nhau.4. Giữ dao, kéo cho thật sạch5. Diệt côn trùng6. Quan sát thường xuyên và chữa trị kịp thời.

Tuy vậy khi thấy lá cây vàng úa và rụng toàn bộ chớ vội kết luận là lan bị bệnh, bởi vì có nhiều cây đến mùa thu là vào chu kỳ rụng lá để sang năm lên chồi mới như cây Bletia, Calanthe, Stenoglotis và nhiều giống Dendrobium chỉ ra hoa trên cành đã khô trụi lá. Những đốm hay chấm trên lá cũng không hoàn toàn là do nấm, bị nhiễm trùng hay virus mà chỉ là đặc điểm của cây lan bởi vì có những cây nhiều năm mới rụng lá. Những lá già phần đông đều có dấu hiệu trông chẳng khác gì bị bệnh. Nhiều cây lan khác thiếu chất lục diệp tố (chlorophyll) cũng có hiện tương như vậy. Cây lan Phaius maculata hình bên cạnh là một thí dụ diển hình.

Trên đây chỉ là một vài điều căn bản, muốn thấu hiểu chi tiết hơn xin tham khảo cuốn Orchid Pests

and Diseases do Hội hoa lan Hoa Kỳ và Home Orchid Growing của Rebeca Tyson Northen hay những tài liệu khác.

TRỒNG VÀ CHĂM SÓC LAN MOKARA 13/07/2011

Mokara là loại lan công nghiệp có giá trị kinh tế cao, chủ yếu phục vụ việc bán lan cắt cành

.Làm nhà lưới trồng lan+ Hướng giàn lan: Hướng của giàn lan rất quan trọng. Làm sao để lúc nào vườn cũng có ánh sáng và bóng râm.Hiện nay có lưới nilon màu đen có tác dụng tản nhiệt và hạn chế ánh sáng được bán rộng rãi nên rất thuận tiện, giàn lan không cần phải theo hướng nữa mà tùy theo thế đất của mình làm giàn lan thế nào cũng được.

 + Sườn giàn lan: Sườn giàn lan cần phải làm cho thật chắc chắn.- Trụ đứng: Trụ phải được trồng bằng sắt hoặc bằng bê tông để đảm bảo lâu dài, có nhiều cây chằng ngang dọc để giữ vững. Cột trụ phải cao khoảng 3-3.5m.

- Giàn che nắng: Dùng để che ánh sáng trực tiếp. Thường làm bằng lưới nilon, chỉ cần căng cho thật phẳng vài sợi dây thép là lợp lưới được.Tương tự làm giàn lan Dendrobium nhưng phải làm luống thay vì làm giàn treo và kệ.+ Luống trồng:–       Chiều dài của luống trồng lan tuỳ thuộc vào diện tích đất. Tuy nhiên chiều dài luống không nên làm quá dài bất tiện cho việc đi lại chăm sóc.

–      Chiều rộng luống có thể 0,7m hoặc 1,2m tùy theo bố trí trồng 2 hàng cây hay 4 hàng cây.

–         Chiều cao của luống tính từ mặt đất là 30cm–         Luống cách luống 0,6m để làm lối đi.2.        Điều kiện trồng và cách trồng:- Nhiệt độ: Mokara thuộc nhóm lan ưa nóng. Nhiệt độ thích hợp ban ngày không dưới 210C. Nhiệt độ ban đêm không dưới 18.50C.- Anh sáng: Mokara là loài cây ưa sáng. Anh sáng yếu cường độ quang hợp giảm khi đó cây thiếu dinh dưỡng và không ra hoa. Vườn che nắng 50-60% ánh sáng tự nhiên cây sẽ phát triển tốt.- Tưới nước: Tưới theo mùa. Do mokara cần độ ẩm cao nên mùa khô tăng cường tưới nước để tránh hiện tượng rụng lá và giảm cường độ quang hợp.- Độ thông thoáng: Những vùng thiếu thông thoáng dễ gia tăng bệnh cho lan. Còn trường hợp ở nơi quá thông thoáng như đồng trống gia tăng bốc hơi nước làm cho môi trường có độ ẩm thấp, cây thoát hơi nước mạnh làm cây kém phát triển do vậy cần phải che chắn.- Kiểu trồng: Lan Mokara có thể được trồng trên lưới, trồng trong luống có chứa vỏ đậu, trồng trong các chậu gốm, nhựa không có chất trồng hoặc có chất trồng là xơ dừa, vỏ đậu, than; hoặc được trồng bằng cách bó vào trụ xi măng đứng. Tuy nhiên kiểu trồng trên các luống có chứa vỏ đậu là cách trồng phổ biến nhất và hiệu quả nhất.- Đất trồng: Đất chọn trồng mokara phải cao ráo, thoáng mát và có tỷ lệ cát cao.- Chuẩn bị luống trồng: luống trồng làm thành khung hình chữ nhật để cho vỏ đậu vào không bị trôi chảy. -       Trồng cây: Cây giống MOKARA có hai nguồn chủ yếu, một là nhập khẩu từ Thái Lan; hai là từ các nhà vườn, nhưng cho dù từ nguồn nào thì việc phòng trừ nấm bệnh cho cây trước khi xuống giống.-       Dùng dây ni lon bó từ 5-10 cây và ngâm vào nước có pha thuốc trừ nấm VICARBEN theo tỷ lệ 2/3 lượng ghi trên  bao bì, nhúng vào cho ướt đều và  vớt ra treo ngược cho ráo nước, cứ treo như thế cho đến khi đem xuống giống.- Cách trồng: Các cây lan Mokara được buột đứng vào các nẹp đã chôn xuống vỏ đậu sao cho gốc lan không chạm vào vỏ đậu. Trồng cây cách cây 30cm3.  Chăm sóc và bón phân: Duy trì độ ẩm cao nếu mùa nắng tưới ngày 2 lần, Che nắng 50-60%- Phân bón: có thể chia ra 4 giai đoạn để tưới phâna. Giai đoạn lan phục hồi và ra rễ non: Một số loại phân thường dùng: - Terra sorb - 4 dùng 2ml/lít nước- NPK 30-10-10 hoặc NPK 30-15-10 dùng 1g/lít- Vitamin B1 dùng 1ml/lítCách phun: Phun định kỳ 5 ngày/ lần. b. Giai đoạn sinh trưởng: Một số loại phân thường dùng: - Phân cá Fish Emulsion 1ml/lít nước- NPK 20-20-20 (1-1.5gam/lít)- Vitamin B1 dùng 1ml/lít- NPK 30-15-10 dùng 1g-1.5/lít Phun định kỳ 5 ngày/ lần. - Phân Dynamic rải gốc 10g/gốc. Định kỳ rải gốc 1-1.5 tháng/lần. Rải phân khi rễ Mokara xuống nhiều và chạm với vỏ đậu . c. Giai đoạn ra hoaMột số loại phân thường dùng:

- Phân cá Fish Emulsion 1ml/lít nước- NPK 20-20-20 (1-1.5gam/lít)- Vitamin B1 dùng 1ml/lít- Phân Dynamic rải gốc 10g/gốc. Định kỳ rải gốc 1-1.5 tháng/lần - Rong biển 10g/30ml

- Phòng trừ sâu bệnh: Thực hiện phun phòng định kỳ 10-15 ngày /lần. Sử dụng luân phiên các loại thuốc khác nhau:Thuốc trừ bệnh thường dùng là Rhidomil, Aliette, Score, VicarbenThuốc sâu: Decis, Bassa, B thái lan…

LAN HỒ DIỆP

Hiện nay phong trào trồng lan đang phát triển mạnh vì đây là một nghề đưa lại

hiệu quả kinh tế rất cao. Tuy nhiên, cây lan hồ điệp rất khó tính, đòi hỏi một số yêu cầu sinh thái khắt khe, người trồng

phải hiểu biết và kỹ thuật cao mới có thể thành công được.

Điều kiện để trồng hồ điệp thành công: Lan hồ điệp là cây rất khó tính do đó khâu đầu tiên là phải chuẩn bị nhà trồng để có thể khống chế được các điều kiện ánh sáng, nhiệt độ và độ ẩm bên trong. Tuy nhiên để có được nhà phù hợp cho sinh trưởng, phát triển tốt, ra hoa đúng

thời vụ cần rất nhiều điều kiện do đó cần phải có các thiết bị kèm theo như thiết bị tăng nhiệt, thiết bị giảm nhiệt, thiết bị điều chỉnh ánh sáng. Với điều kiện các tỉnh phía Bắc nước ta thì làm nhà 2 mái vừa có tác dụng hạn chế ánh sáng mùa hè, giữ được nhiệt độ mùa đông.

Chuẩn bị giá thể: Giá thể trồng lan phải tơi xốp và thoáng khí, đồng thời phải có khả năng giữ nước như mùn cây, than bùn khô, hạt đá nhỏ, rêu, quyết, dớn hoặc rêu "Chi Lê" nhập nội đã được xử lý an toàn nấm bệnh.

Chuẩn bị chậu: Yêu cầu của chậu trồng lan hồ điệp phải là chậu không sâu, nhỏ, màu trắng và trong suốt thuận lợi cho bộ rễ phát triển và quang hợp. Khi cây còn nhỏ dùng chậu có đường kính 5cm, sau 4 - 6 tháng khi cây có khoảng cách giữa 2 lá lớn hơn 12cm thì chuyển sang chậu có đường kính 8,3cm. Sau giai đoạn trồng từ 9 đến 12 tháng khi khoảng cách giữa 2 lá lớn hơn 18cm thì tiếp tục chuyển sang chậu có đường kính 12cm.

Kỹ thuật trồng cây vào chậu: Khi mua cây giống về trồng bà con chú ý đến các cỡ của cây được phân cấp như sau: 2 lá cách nhau lớn hơn 5cm gọi là cỡ đặc cấp được trồng vào chậu có đường kính 7cm. Nếu chiều dài 2 lá cách nhau từ 3 đến 5cm là cỡ cấp 1 trồng vào chậu đường kính 5cm. Nếu 2 lá cách nhau 1,2-3 cm gọi là cỡ cấp 2 thì trồng vào các khay ươm cây con.

Chăm sóc: Nên giữ nhiệt độ thích hợp trong nhà trồng ở mức 23 độ C, không được thấp hơn 20 độ C, đảm bảo hệ thống thông gió hoạt động tốt, độ ẩm thích hợp. Trong giai đoạn đầu chế độ che sáng như sau: Mùa hè giảm bớt từ 80 - 90% lượng ánh sáng bình thường, mùa đông từ 60-70%. Sau trồng 1 tháng bón thêm phân NPK với tỷ lệ 30-10-10 pha với nồng độ 30-40 mg/1 lít nước để phun cách 7-10 ngày/lần.

Thay chậu lần thứ nhất: Sau khi trồng được từ 4 - 6 tháng, lúc này khoảng cách giữa 2 lá khoảng 12cm thì chuyển sang chậu có đường kính 8,3cm. Lấy cây ra khỏi bầu, tách bỏ giá thể cũ và thay bằng giá thể mới rồi trồng lại vào chậu mới nhẹ nhàng tránh làm tổn thương đến rễ. Dưới đáy chậu nên lót 1-2 miếng xốp giúp chậu thoát nước tốt, tránh làm cây bị úng. Lan hồ điệp sinh trưởng chậm, phải mất tới 40 ngày trong điều kiện chăm sóc tốt mới mọc thêm 1 lá hoàn chỉnh. Khi cây có trên 4 lá mới có khả năng phân hoá mầm hoa.

Để chăm sóc cho cây sau khi thay chậu lần 1 bà con phải phun dung dịch diệt khuẩn. Trong từ 3-5 ngày đầu không cần tưới nước nhưng vẫn phải giữ ẩm cho cây cũng như môi trường xung quanh. Sau khoảng 10 ngày tưới nước trở lại kết hợp bón phân. Lượng phân bón là đạm, lân, kali theo tỷ lệ 30-10-10 nồng độ 40mg/1lít nước. Ngoài ra có thể bổ sung thêm các loại phân hữu cơ khác như Komix.

Thay chậu lần 2: Lần thay chậu thứ 2 cũng là lần thay chậu cuối cùng được xác định khi cây có khoảng cách 2 lá đạt khoảng 18cm. Lúc này cây được từ 16 - 20 tháng, đường kính chậu chuyển sang phải đạt 12cm. Cách thay chậu lần này tương tự như lần đầu nhưng chú ý dùng dao, kéo sắc cắt bớt các rễ già trước khi trồng lại. Chú ý trong giai đoạn này chế độ che sáng như sau: Ánh sáng mùa hè giảm từ 60-70%, mùa đông giảm 40-50%, nhiệt độ từ 20-28 độ C, độ ẩm từ 70-85%. Sau khi chuyển chậu lần thứ 2 từ 5-6 tháng cây có từ 4 lá và bắt đầu phân hoá mầm hoa.

Trong thời gian này cần duy trì nhiệt độ thấp từ 18-25 độ C hoặc nhiệt độ chênh lệch ngày đêm từ 8-10 độ C. Lan hồ điệp có hoa liên tục do đó xử lý nhiệt độ thấp càng dài thì hoa càng nhiều, khoảng cách giữa các hoa càng ngắn. Nếu nhiệt độ trên 25 độ C thì không thể phân hoá hoa và dưới 15 độ C thì không ra nụ, ra hoa. Khi thấy cây lan nhú hoa tưới phân NPK 6-30-30 pha nồng độ 2g/lít nước, thời gian phun 7-10 ngày/lần, để cho hoa mập hơn, bền và sắc hoa tươi lâu hơn.

Ngoài ra, để cho hoa được bền lâu, khoảng 1-2 tháng cần đặt cây ở nơi thoáng mát, nhiệt độ thích hợp 20-25 độ C, ánh sáng che bớt 70%. Đặc biệt khi cây nở hoa không nên tưới nước hoặc dinh dưỡng lên hoa vì nước sẽ làm hoa bị úng hoặc cháy. Khi cành hoa nở gần tàn nên cắt ngay cành hoa và tưới phân NPK 30-10-10 để dưỡng cây cho trà hoa sau.

Sự ra hoa của lan Hồ ĐiệpHiện nay, trong khi nước láng giềng là Thái Lan và Đài Loan đã rất thành công trong ngành công nghiệp hoa lan của họ thì người Việt Nam vẫn chỉ làm kinh tế với hoa lan một cách thụ động. Nghĩa là họ chỉ chờ hoa nở, nếu như gần dịp lễ thì trúng, còn nếu trong những ngày bình thường mà hoa nở quá nhiều thì dội chợ vì không thể bán kịp. Đặc biệt là đối với lan Hồ Điệp, một loại lan có giá trị thương mại cao, nhưng lại rất khó trồng và kiểm soát.

Nhắc đến Hồ Điệp là nhắc đến Đài Loan, một quốc gia trồng có kỹ thuật trồng lan hàng đầu thế giới với khả

năng trồng Hồ Điệp cắt cành, điều khiển ra hoa... và bộ sưu tập giống cực kỳ đồ sộ.Kỹ thuật điều khiển ra hoa Hồ Điệp hiện là bí quyết công nghệ của người Đài Loan. Chỉ với phương pháp điều khiển nhiệt độ, họ có thể kích thích Hồ Điệp tạo phát hoa với hiệu quả gần như tuyệt đối.

Các giai đoạn phát triển của lan Hồ Điệp trong nhà kính có thể chia thành các giai đoạn chính dựa trên nhiệt độ như sau:

Giai đoạn đầu tiên (kéo dài 22-27 tuần)

Đây là giai đoạn phát triển từ cây trong ống nghiệm cho đến khi thành cây trung. Khoảng thời gian quan trọng nhất trong giai đoạn này là lúc ra cây con, cần tránh thay đổi điều kiện sống của cây một cách quá đột ngột.

Giai đoạn phát triển (kéo dài 22-27 tuần)

Cây Hồ Điệp phát triển sinh dưỡng, nhiệt độ cho giai đoạn này nằm trong khoảng 28 đến 32o C. Nhiệt độ cao vừa phải làm gia tăng khả năng quan hợp của Hồ Điệp, đồng thời hạn chế sự ra hoa sớm không cần thiết trong giai đoạn dưỡng sức này. Theo K. Kataoka và cộng sự, giai đoạn trước khi cây ra hoa cần hàm lượng Carbohydrate rất lớn, điều này cũng có nghĩa là nếu sự ra hoa xảy ra khi cây không đủ sức, chất lượng hoa sẽ không cao hoặc làm tổn hại đến cây mẹ.

Giai đoạn thọ hàn (kéo dài 4-6 tuần)

Cảm ứng ra hoa Hồ Điệp cần phản ứng stress nước nhẹ trong nhiệt độ thấp, từ 17 đến 25oC. Tại nhiệt độ này, hàm lượng Cytokinin nội sinh trong lá tăng lên, ngược lại với hàm lượng Acid Abscisic (Wen Yu Wang và cộng sự, 2002). Ngoài ra, cũng theo nghiên cứu của Wang năm 2003, số lượng cũng như hàm lượng protein trong mô lá tăng đáng kể trong giai đoạn này. Điều này cho thấy phản ứng ra hoa để đạt đến mức tối ưu cần được xảy ra trong điều kiện lạnh, nhiều nghiên cứu thực nghiệm khác cũng đã nói lên điều này. Giai đoạn xử lý ra hoa kết thúc khi phần lớn các cây xử lý tạo phát hoa non khoảng 2-5cm.

Giai đoạn kết thúc (kéo dài 8-15 tuần)

Sau khi cây Hồ Điệp được 4 đến 6 lá và chiều rộng lá khoảng 25cm, cây được đưa vào giai đoạn xử lý phát hoa, nhiệt độ xử lý nằm trong khoảng 17-26oC. Trong giai đoạn này, mục tiêu của người trồng là kéo dài phát hoa, tăng số lượng hoa, điều khiển cho hoa nở đồng thời và hoa xoay đều theo trục phát hoa. Có thể chia giai đoạn này thành 3 giai đoạn nhỏ hơn. Trước tiên, phát hoa cần được kéo dài ở nhiệt độ cao (26oC) trong một khoảng thời gian ngắn, sau đó chuyển sang nhiệt độ thấp hơn (17-25oC) để cảm ứng chồi sinh sản, hạn chế tối đa số chồi sinh dưỡng. Ngay sau khi có một số nụ nhất định hình thành, để làm cho phát hoa nở đều, nhiệt độ được tiếp tục giảm xuống khoảng 19-20oC nhằm kéo dài thời gian bung cánh hoa của những hoa bên dưới, tạo điều kiện cho các hoa bên trên tiếp tục hình thành phát triển và bung cánh hoa trong cùng một khoảng thời gian ngắn.

Nhiệt độ trong suốt quá trình xử phát hoa nếu vượt quá 26oC có thể gây ảnh hưởng trực tiếp lên phát hoa, làm chột đỉnh hoặc giảm số lượng hoa.

Ảnh hưởng của nhiệt độ lên khoảng thời gian trung bình để hoa nở

Nhiệt độ (C)------Thời gian từ khi phát hoa xuất hiện đến khi hoa đầu tiên nở (ngày) 14 -------------------------------266 17 -------------------------------133 20 --------------------------------87 23 --------------------------------68 26 --------------------------------52

Ánh sáng trong quá trình phát triển của lan Hồ Điệp vào khoảng 500-1500 footcandles, thuộc loại tương đối cao so với đa số các loài lan khác (Dù vậy cây không chịu được ánh sáng trực tiếp). Tuy nhiên so với nhiệt độ thì ánh sáng không ảnh hưởng nhiều đến sự ra hoa của Hồ Điệp mà chỉ quan trọng về yếu tố tích lũy dinh dưỡng thông qua quang hợp và ảnh hưởng đến đặc tính quang hướng động của hoa.

Để lan hồ điệp ra hoaLan hồ điệp là một loại hoa cao cấp, có giá trị kinh tế cao, tuy nhiên lại rất khó tính, có các yêu cầu sinh thái khắt khe, người trồng phải có những hiểu biết nhất định và thiết bị cần thiết để có thể chủ động điều tiết được nhiệt độ, ánh sáng, độ ẩm môi trường thích hợp cho mỗi giai đoạn sinh trưởng khác nhau thì cây mới có thể ra hoa được.

Khác với các giống lan hồ điệp bản địa có thể ra hoa bình thường nếu có chế độ chăm sóc tốt: bón phân đầy đủ, ánh sáng, nhiệt độ thích hợp thì các giống nhập nội có nguồn gốc ôn đới bắt buộc phải trải qua một thời gian lạnh để phân hóa mầm hoa (xuân hóa) rồi cây mới ra hoa được. Các cây hoa bạn mua chưa được xuân hóa vì còn nhỏ (mới có 2 lá) nên nếu trồng và chăm sóc trong điều kiện bình thường ở Hà Nội thì cây không thể ra hoa.

Kinh nghiệm cho thấy: vào giai đoạn sinh trưởng, khi cây có trên 4 lá to, khỏe mạnh (khoảng 1 năm sau trồng, tức sau thay chậu lần 2 hoặc 3) cần làm lạnh khoảng 2-3 tuần để kích thích hình thành chồi hoa. Yêu cầu nhiệt độ tối thiểu khoảng 16-18oC, tối đa 23oC, trung bình ngày đêm 19-19,5oC; độ chiếu sáng cần khoảng 5.000-6.000 lux. Giai đoạn nở hoa, yêu cầu nhiệt độ tối thiểu khoảng 19oC, tối đa 25oC, trung bình 21-22oC. Có thể dùng 1-2 lớp lưới hoặc tôn nhựa màu sáng để che chắn bớt ánh sáng, nhất là các tháng mùa hè có nhiệt độ trên 35oC. Để đáp ứng các yêu cầu sinh thái nói trên nhất thiết phải chuẩn bị nhà trồng theo kiểu 2 mái để có thể khống chế được các yếu tố nhiệt độ, ánh sáng, độ ẩm theo yêu cầu của cây vào từng giai đoạn nhất định.

Với những cơ sở kinh doanh lớn họ thường xây dựng 2 nhà lưới cho 2 giai đoạn trồng và chăm sóc, trong đó có 1 nhà được trang bị các thiết bị làm lạnh để giúp cây phân hóa mầm hoa thuận lợi. Với những đơn vị trồng hoa có qui mô nhỏ không có điều kiện đầu tư xây dựng các nhà lưới có thiết bị làm lạnh mà ở gần các điểm có khí hậu mát, lạnh như Sa Pa (Lào Cai), Tam Đảo (Vĩnh Phúc), Đà Lạt (Lâm Đồng)…, có thể trồng và chăm sóc hoa ở đồng bằng, đến khoảng tháng 7 thì chuyển cây lên khoảng 2 tháng cho cây phân hóa mầm hoa rồi lại chuyển về chăm sóc cho đến khi cây ra hoa, như vậy sẽ tiết kiệm được chi phí.

- Chế độ chăm sóc: Ngoài các điều kiện về nhà trồng như đã nói ở trên thì chế độ chăm sóc đặc biệt quan trọng. Cây con nuôi cấy mô từ khi bắt đầu đưa vào chậu cho tới khi ra hoa xuất bán thường phải trải qua ít nhất 2-3 lần thay chậu (thay giá thể có bổ sung dinh dưỡng) mất khoảng 24 tháng. Trong giai đoạn sinh trưởng cần giữ nhiệt độ khoảng 23oC, không thấp hơn 20oC, hệ thống thông gió hoạt động tốt. Mùa hè che bớt 80-90% ánh sáng, mùa đông từ 60-70%.

Sau trồng 1 tháng bón thêm phân NPK 30-10-10 pha 30-40mg/lít nước phun 7 ngày/lần. Thay chậu lần 1 sau trồng 4-6 tháng khi khoảng cách giữa 2 lá đạt 12cm bằng chậu có đường kính 8 cm, bỏ giá thể cũ thay giá thể mới. Trong 3-5 ngày đầu không cần tưới nước; sau 10 ngày tưới nước và tiếp tục chăm sóc bình thường cho đến khi cây có trên 4 lá khỏe mạnh mới có khả năng phân hóa mầm hoa. Phun NPK 30-10-10 (pha 40mg/lít); có thể bổ sung thêm các loại phân bón lá khác như Komix, Thiên nông.

Thay chậu lần 2 sau trồng từ 16-20 tháng, khoảng cách giữa 2 lá đạt khoảng 18cm bằng chậu có đường kính 12cm. Che bớt ánh sáng: mùa hè giảm từ 60-70%, mùa đông giảm 40-50%, nhiệt độ 28-30oC, ẩm độ 70-85%. Sau chuyển chậu lần 2 khoảng 5-6 tháng, cây có trên 4 lá là chuẩn bị ra hoa. Trong thời gian này cần duy trì nhiệt độ thấp từ 18-25oC hoặc nhiệt độ chênh lệch ngày đêm từ 8-10oC. Lan hồ điệp có hoa liên tục do đó xử lý nhiệt độ thấp càng dài thì hoa càng nhiều, khoảng cách giữa các hoa trên cành càng ngắn.

Nhiệt độ >25oC không thể phân hóa mầm hoa, thấp <15oC thì không ra nụ, ra hoa. Khi thấy cây nhú hoa tưới phân NPK 6-30-30 pha nồng độ 2g/lít nước, phun 7-10 ngày/lần để cho hoa mập hơn, màu sắc đẹp hơn, tươi lâu hơn. Trước khi xuất bán 1-2 tháng nên để hoa nơi thoáng mát, nhiệt độ thích hợp 20-25oC, ánh sáng che bớt 70% hoa sẽ tươi hơn, bền hơn. Khi cây nở hoa không nên tưới nước hoặc dinh dưỡng lên hoa dễ làm hoa bị úng hoặc cháy. Khi hoa nở gần tàn nên cắt ngay cành và tưới NPK 30-10-10 để dưỡng cây cho trà hoa sau.

Bệnh đốm lá trên cây lanXem bình luậnBệnh do nấm Cercospora sp. gây nên, bệnh thường phát sinh mạnh trên cây lan Dendrobium sp.

Bệnh đốm lá trên cây lan

Triệu chứng

Triệu chứng ban đầu là những đốm màu xanh nhạt xuất hiện trên lá lan, sau đó những đốm này mới ngả màu vàng, mặt dưới lá xuất hiện những mảng đen có nhiều chấm nhỏ li ti.

Bệnh phát triển nặng, lá lan sẽ có 3-4 đốm vàng lớn, đường kính 1-3 cm, khoảng  10-15 ngày sau xuất hiện nhiều đốm nâu đen đầy lá.

Điều kiện phát sinh bệnh

Bệnh gây hại vào mùa mưa ở những vườn lan có độ ẩm cao. Bệnh xuất hiện nhiều ở những vườn ít được chăm sóc, vệ sinh kém.

Biện pháp quản lý

Thường xuyên vệ sinh vườn, thu gom lá vàng, rụng đem xa khỏi vườn, hoặc chôn, đốt để tránh lây lan. Định kỳ phun thuốc phòng ngừa mỗi tháng 1 lần với nồng độ thấp khoảng 0,1%.

Có thể sử dụng các nhóm thuốc dạng bột như: Vimancoz 80 BTN, Viban 50 BTN, Cozeb 45 - Benyl, Vithi - M70 BTN hoặc nhóm thuốc dạng huyền phù như: Vicarben 50 HP, Carbenzim hoặc hỗn hợp Carbenzim + Dipamate, Cadilac, T - vil 5 SC, Vivil 5 SC với liều lượng từ 10-15cc hay 10-15g cho 01 bình 8 lít nước. Phun buổi chiều thật mịn, phun kỹ mặt dưới lá

Cách trồng địa lanXem bình luậnHiệp hội hoa lan Mỹ (The Americal Orchid Sosiety-A.O.S) đã công bố những thông tin về cách trồng những giống địa lan Mini. Chúng tôi muốn thêm vào những điều kiện phát triển chung một số điều kiện đặc biệt mà có thể ứng dụng cho Địa lan Châu Á nói riêng. Một số thông tin này đã được đúc kết ra từ kinh nghiệm trồng địa lan lâu năm và chúng tôi hi vọng chia sẻ những thông tin đó với mong muốn tất cả các cây địa lan của chúng ta ngày càng phát triển khoẻ mạnh hơn.

Chúng tôi đã dành cho chậu trồng lan Châu Á (Asian Orchid Vase) nhiều không gian trên Website này. Nếu bạn bỏ chút thời gian đọc và tìm hiểu tất cả những ghi chú ở đây thì bạn sẽ hiểu tại sao chúng tôi lại khuyến cáo bạn trồng cây trong các chậu lan Châu Á. Sức sống của của Địa lan Châu Á biểu hiện ở bộ rễ rất dài và khoẻ mạnh.

Chậu trồng mà sâu sẽ thúc đẩy sự phát triển rễ và giúp cây khỏe mạnh. Những chậu vừa sâu vừa rộng giúp cây phát triển nhiều chồi cây, nhưng hoa sẽ ít và yếu. Những chậu sâu và hẹp sẽ thúc đẩy việc cho ra những cành hoa hoa cao, khoẻ mạnh và những bông hoa đầy sức sống.

Không phải ngẫu nhiên mà mỗi địa lan Châu Á lại phát triển trong chậu có kích thước nhỏ tương tự. Chậu trồng lan Châu Á đã có sự cải tiến qua thời gian để có thể hoàn toàn cân xứng hài hoà với cây lan.

Thông tin về điều kiện phát triển chung.

1.Chọn chất trồng tốt cho phù hợp với điều kiện nuôi trồng của bạn

Có nhiều loại chất trồng khác nhau sẵn có. Mỗi một kiểu chất trồng có các đặc trưng mà đặc điểm đó sẽ được cung cấp cho các điều kiện trồng khác nhau:

Những nhân tố quan trọng trong việc trộn hỗn hợp chất trồng

Giữ cho rễ ẩm nhưng không được ướt Chất trồng phải khô ráo nhanh trong các điều kiện thời tiết Giữ cho rễ được mát trong mùa hè và ấm trong mùa đông Tránh để những khoảng không lớn trong hỗn hợp trồng (Đây chính là lý do phải nén

chặt chất trồng)

Việc lựa chọn hỗn hợp trồng to hay nhỏ sẽ bị tác động bởi khí hậu nơi bạn trồng, lượng thời gian mà bạn muốn dành ra để chăm sóc chu đáo cây của bạn, và những cái châu mà bạn sử dụng để trồng cây của bạn.

Khí hậu nóng và khô hơn thì cần phải có thêm chất cách nhiệt và thêm chất duy trì độ ẩm

trong hỗn hợp trồng. Khí hậu mát hơn và ẩm ướt hợn thì hạn chế các chất cách nhiệt và chất giữ nước.

Vào mùa mưa, nhiệt độ môi trường cao hơn (85 độ F vào ban ngày, 65 độ F vào ban đêm) có thể trồng bằng hỗn hợp đá nhỏ và thô hoặc có thể cho thêm dương xỉ, dớn cọng vào hỗn hợp đá. Một vài người trồng lan Á Châu trong thời tiết ấm áp chỉ sử dụng đá, tuy nhiên, chúng tôi không khuyến khích dùng cách này cho những nơi có khí hậu mát mẻ hơn. Hỗn hợp giữ nước ít và không nên sử dụng trong điều kiện trồng có độ ẩm thấp.Trong điều kiện nhiệt độ thấp hơn ( 65 độ F ban ngày, 45độ F ban đêm) với độ ẩm trung bình có thể dùng vỏ thông và đá bọt (đá trân châu thô) vào hỗn hợp đá và dương xỉ. Hỗn hợp đá, dương xỉ và vỏ thông là hỗn hợp linh hoạt nhất cho các kiểu khí hậu có mùa đông lạnh và mùa hè ấm. Vỏ thông giúp giữ lại thêm hơi ẩm trong hỗn hợp trồng.

Trong điều khiên khí hậu khô có thể dùng thêm hỗn hợp với rong biển hoặc rêu. Điều này không được lầm lẫn với việc đặt rong biển hoặc rêu lên bề mặt của hỗn hợp. Cái đó làm cho hơi ẩm chậm mất đi hoặc dùng cho mục đích trang trí. Cẩn trọng khi trộn thêm vào hỗn hợp rong biển hoặc rêu trong điều kiện khí hậu nóng ẩm, nếu bạn tưới nước bình thường thì hầu như chắc chắn sẽ bị thối rễ, và làm cho cây của bạn bị ảnh hưởng, dễ nhiễm bệnh, kết quả là cây sẽ yếu dần hoặc chết.

Tại Winterview chúng tôi sử dụng một hỗn hợp của đá, vỏ thông và đá Trân châu thô khi trồng cây trong chậu nhựa. Trong chậu gốm. chúng tôi thêm chút đá hoặc đá bọt (để giữ trọng lượng của cây với vài lý do). Hỗn hợp này dùng trong chậu gốm rất tốt cho mọi khí hậu tại Mỹ, nếu bạn có bất kỳ câu hỏi nào về liên quan đến các điều kiện trồng của bạn, hãy gửi email cho chúng tôi các điều kiện và chúng tôi có thể giúp bạn pha trộn một hỗn hợp thay thế phù hợp hơn.

2. Thay chậu và tách chiết cây

Phương pháp sinh sản chính của loài Địa Lan Á Châu là sự phân tách cây. Những cây trong chậu sâu và rộng sẽ sản sinh ra nhiều cây con hoặc "Bulbs" (các củ, thân, bầu...) mà sau đó có thể tách cây con từ cây chính ra. Cho dù bạn không chia tách cây thì nó vẫn cần phải được thay chậu trong 2 đến 3 năm để thayđổi hỗn hợp trồng, và sang thêm chậu cây để tạo ra các thân cây mới. Hãy nhớ rằng trong điều kiện chật chội sẽ cho nhiều nhánh hoa.

Cẩn thận đưa cây ra và lọại bỏ hết các chất trồng cũ ở rễ cây. Xem xét kỹ rễ cây, chúng sẽ mang lại cho bạn nhiều thông tin chính xác về tần số tưới nước, chất trồng và tình hình sức khoẻ chung của cây. Nếu bạn muốn tách cây chính ra thành 2-3 thân một cây mới, hãy xử lý các vết cắt bằng cách bôi lưu huỳnh vào các vết cắt đó để tránh rủi ro do sự lây lan của virus. Đặt 1 vật có hình nón trong chất trồng mới xuống dưới đáy chậu. Trải rễ cây ra vòng quanh vật hình nón. Đặt cây gần vào miệng chậu để cây có hướng phát triển rộng ra khắp mặt chậu. Cho hỗn hợp trồng mới cỡ nhỏ vào trong chậu trồng chỗ đặt cây xung quanh rễ. Thân rễ cần thấp hơn 1/2-1 in dưới bề mặt của môi trường trồng. Giữ độ ẩm cao, nhưng ngưng tưới nước vào cây để cho cây thích nghi với môi trường trồng mới (2-3 tuần). Tại Winterview chúng tôi dùng một lượng không đáng kể hỗn hợp thô dưới đáy chậu và một lượng hỗn hợp mịn bên trên chậu để kiểm soat độ ẩm tốt hơn.

3. Mua cây khoẻ mạnh

Điều này để đảm bảo thuận lợi cho việc duy trì sức sống của một cây đã trưởng thành. Khi chúng tôi thay chậu tại Winterview chúng tôi tạo ra các cây có thể trạng tố trước khi cúng tôi bán cây. COI CHỪNG những người trồng lan mà những người đó chỉ đơn thuần là đi nhập lan về và xuất bán. Những cây này sẽ yếu ớt và rễ sẽ không khoẻ để cung cấp dưỡng chất cho cây trong điều kiện khác tối ưu hơn.

Kinh nghiệm: Khi mua cây, trước tiên hãy kiểm tra rễ cây. Những cây khoẻ mạnh sẽ có nhiểu rễ. Rễ cây phải trắng và mập. Tổng chiều dài của tất cả các rễ cộng lại phải lớn hơn 18 in nếu bạn trồng trong nhà, phải dài hơn 12 in nếu trồng trong nhà kính. Nếu không thể kiểm tra rễ hãy cầm nhẹ nhàng vào cây và kéo mạnh ra. Một cây có bộ rễ khoẻ sẽ bám chặt vào xung quanh chậu.

Tháo cây của bạn ra một lần, đặt nó ở nơi ẩm thì nó sẽ hấp thụ ánh sáng mặt trời trong suốt một ngày. Duy trì cách tưới nước bình thường và theo dõi cây trong suốt quá trình tưới nước để thấy được nếu nó phản ứng lại với môi trường mới. Lá cây có giữ được thẳng đứng không? Lá cây màu xanh thẫm hay hơi bóng? Cây mới phải mất 3-4 tuần mới thích nghi được với môi trường mới của nó. Sử dụng những mẹo nhỏ bên dưới đây để đánh giá điều kiện trồng cây của bạn.

4. Tưới nước

Số lần tưới nước được quyết định bởi:

Hỗn hơp trồng và kiểu chất trồng Độ ẩm tại khu vực trồng Mùa Chậu trồng cây Nhiệt độ

Trong thời gian mùa hè, mùa phát triển chúng tôi khuyên nên 2 lần mỗi tuần, tưới nước từ mép chậu và cho nước chảy xuyên qua chậu trong 10 giây. Phân bón có thể được sử dụng sau khi tưới, dùng dưới dạng phun sương. Độ ẩm mùa hè tốt nhất nên giữ trong khoảng 75%, nhưng phải giữ cho không khí lưu thông cao suốt cả ngày.

Trong thời gian mùa đông, cần tưới nước 7-10 ngày/1 lần (tần số tưới nước 7-10 ngày). Các cây địa lan cần có thời kỳ nghỉ ngơi! Hãy giữ cho độ ẩm vào khoảng 40-60% và giữ cho không khí lưu thông.

5. Ánh sáng

Tại khí hậu phía bắc Bán cầu, che nắng khoảng 60-70% trong suốt những tháng mùa hè. Vùng khí hậu Nam bán cầu, cần tăng độ che nắng hơn. Suốt mùa đông, cần giảm che nắng và trong vùng khí hậu bắc bán cầu cần gia tăng tới 20%. Lá cây nhận được ánh sáng tốt nhất để có màu xanh bóng sâu và có đường cong duyên dáng, hài hoà. Một màu xanh vàng có thể cho biết cây đã thừa sáng. Lá cây có nếp và rủ xuống cho biết là nó thiếu ánh sáng.

6. Nhiệt độ

Sự chênh lệch nhiệt độ là nhân tố hết sức quan trọng đối với sự ra hoa. Mức chênh lệch nhiệt độ giữa ngày và đêm khoảng 20 độ F là hết sức lý tưởng. Cym Karan, Cym Gorengi phụ thuộc vào nhiệt độ ban đêm gần 40-50độ F để tạo ngồng hoa. Cym Ensifolium sẽ phát hoa cùng với mức chênh lệch nhiệt đột đó. Cym Siense ưa nhiệt độ ban đêm 50-60 độ F để phát hoa, tại vùng khí hậu nơi mà nhiệt độ mùa hè ở mức cao, không khí lưu thông cần phải tăng cường

7. Phân bón

Phân bón lan cân bằng cần được sử dụng 3 tuần....? Thỉnh thoảng chậu cây cần được ngâm vào nước không pha phân bón để rửa sạch các chất muối đọng. Dừng bón phân vào mùa đông, thời kỳ cây nghỉ ngơi.

8. Làm thế nào để kiểm tra rễ của cây lan?

Mùa xuân là thời gian tốt nhất thay chậu cho cây Địa lan Á châu của bạn và kiểm tra rễ của chúng. Cẩn thận giữ chậu xoay theo chiều ngang để nới lỏng chất trồng. Nếu như cây có rễ chật quá bạn cần đập vỡ chậu, nhưng cần kiên nhẫn xoay và nghiêng để rũ bỏ chất trồng và nhổ cây ra khỏi chậu.

Thêm sức cho địa lan Đà LạtTừ nhiều thập niên qua, địa lan là lọai hoa góp phần rất lớn tạo nên danh tiếng cho thương hiệu hoa Đà Lạt - Lâm Đồng. Trước nhu cầu ngày càng cao của thị trường và sự canh tranh khốc liệt của nhiều doanh nghiệp trồng lan trong và ngòai nước, nhiều nông dân địa phương đã có những sáng kiến hay, nhằm khai thác và làm giàu từ thế mạnh này. Trong chương trình NTNN hôm nay, xin giới thiệu đến bà con và các bạn cách làm và sử dụng giá thể chế biến từ vỏ trấu đốt bằng theo phương pháp ém khí để trồng địa lan của nghệ nhân Đoàn Văn Quỳnh (ở phường 7 - thành phố Đà Lạt).

Địa lan Đà Lạt

Với người trồng địa lan, nguồn giá thể đảm bảo chất lượng là một trong những yếu tố quan trọng hàng đầu. Bởi trên thực tế, có rất nhiều trường hợp do sử dụng nguồn giá thể kém chất lượng, độ thông thóang không đảm bảo... đã làm cho địa lan bị thối rễ, chết hàng lọat. Nhất là vài năm trở lại đây, khi nguồn zớn trồng lan trong tự nhiên ngày càng cạng kiệt do bị khai thác vô tội vạ, đã đẩy giá thành đầu tư địa lan tăng cao. Trước thực tế này, cũng như nhiều người trồng lan trong tỉnh, nghệ nhân Đòan Văn Quỳnh đã bỏ nhiều công sức - tiền của để tiềm hiểu những lọai giá thể thay thế phù hợp, nhằm từng bước giải quyết bài tóan về đầu tư.

Qua một vài người quen, anh Quỳnh mới hay ở một số quốc gia trên thế giới, người trồng địa lan đã sử dụng phương pháp đốt ém khí một số lọai phế phẩm NN để tạo ra những lọai giá thể sạch thay thế đảm bảo chất lượng. Như vớ được vàng, anh Quỳnh đã nhanh chóng tìm hiểu và áp dụng ngay vào thực tế của gia đình mình. Theo đó, anh đã tự thiết kế lò để đốt trấu theo phương pháp ém khí cao đến 3,5 mét. Khác với cách đốt thông thường, phương pháp đốt ém khí gần giống như cách đốt than truyền thống, nhằm hạn chế lượng tro và giữ lại phần trấu đã thành than còn lại để làm giá thể . Sau đó, tùy vào từng lọai lan mà anh Quỳnh sử dụng lọai giá thể sạch này đấu trộng với nhiều tỷ lệ khác nhau.

Nếu so với những lọai zớn thông thường, giá thể là vỏ trấu được đốt theo phương pháp ém khí không tồn dư bất kỳ lọai mầm bệnh gây hại nào, giá thành lại giảm, ít tốn mặt bằng và nhân công, thuận tiện cho người SX nếu muốn thay chậu hàng lọat. Quan trọng hơn là loại giá thể này rất thông thoáng, có thể hạn chế được tình trạng đọng nước dưới gốc làm cho địa lan bị thối củ rễ - nhất là vào những tháng mùa mưa… Tuy nhiên, do bị đốt ém khi, nên khi sử dụng lọai giá thể này, người SX phải bổ sung thêm khá nhiều những lọai dưỡng chất và vi sinh vật cần thiết cho sự sinh trưởng và phát triển của địa lan. Anh Quỳnh tính tóan, Cái bao zớn to 40 ngàn đồng, còn trấu đốt ra rồi 20 ngàn thôi. Tức là nó chênh lệch nhau khá nhiều. Còn về nhân công rẻ hơn nhiều: bình thường thì mình mua về mình phải có chỗ, mặt bằng để xay ra, rồi phải tốn nhân công ủ… Nhưng trấu mình mua bao về mình để đó là đốt xong là mai mình sử dụng được - tức là tôi không tốn mặt bằng. Nó đơn giản lắm, khi trồng mình chỉ lắc là nó xuống hết.

Chính vì những ưu điểm đó mà sau 4 năm thử nghiệm, vườn lan rộng 6 sào (với trên 20.000 chậu lan các lọai) hiện đã được nghệ nhân Đoàn Văn Quỳnh sử dụng toàn bộ lọai giá thể trấu đốt theo phương pháp ém khí. Tiếng lành đồn xa, một số người trồng lan trên địa bàn thành phố Dalat tìm đến mua về sử dụng. Anh Võ Xuân Đệ - người trồng lan ở phường 4 - Tp.Đà Lạt là một trong số đó. Anh Đệ khẳng định, sử dụng giá thể trấu đốt ếm khi tiện hơn nhiều, thông thoáng hạn chế tình trạng nhớt lên phá hoa. Mình tính là 1 bao trấu đốt đi có 8 ngàn, nó hao đi 40 - 50% thì mình hơn rất nhiều lọai gia thể khác. 1 bao trấu đố còn 1 nửa và trồng được 3 chậu số 4…

Việc đưa vào sử dụng lọai giá thể được làm từ vỏ trấu đốt theo phương pháp ém khí có ý nghĩa rất lớn đối vời ngành SX - KD địa lan Đà Lạt: không chỉ giúp người trồng lan giảm chi phí đầu tư, khắc phục được tình trạng giá thể bị đọng nước trong những ngày mưa bão gây bệnh thối rễ… loại giá thể sạch, thoáng khí này còn góp phần hạn chế tình trạng khai thác nguồn giá thể tự nhiên đang ngày một cạn dần. Ưu điểm thì đã rõ, nhưng vấn đề ở đây là muốn áp dụng phương pháp đốt vỏ trấu ém khí, người trồng lan cần phải đầu tư không dưới 200 triệu đồng làm lò đốt; kỹ thuật đốt ém khí và làm lò đốt cũng phải được tìm hiểu cặn kẽ… Những vấn đề này cần phải có sự hỗ trợ và tuyên truyền của các ban - ngành chức năng,

nếu cứ để tự người ND tự tìm hiểu và áp dụng, thì tốc độ ứng dụng sẽ rất lâu.

Bệnh thối đọt trên cây địa lanNguyên nhân bệnh có thể do bị nước nhiều hay do phân tưới có mang mầm bệnh. Do đổ vào mùa mưa nên che thêm cho giàn và giữ tỷ lệ bón cân đối giữa phân hữu cơ và vô cơ.

Bệnh thối đọt do nấm Phytophtora palmivora gây ra, làm cho các đọt Phong lan bị đen lại.

Lúc đầu ở gốc các lá non có màu nâu đậm sau đó trở thành đen và làm lá rụng dễ dàng. Bệnh lan dần xuống thân và làm chết cả cây. Nguyên nhân cơ bản cũng do nước đọng lại lâu ở gốc bẹ lá, làm nõn cây bị phá hoại. Do đó vào mùa mưa cố tránh không để giọt mưa rơi và đọng lại ở các nõn lá.

Cũng như các bệnh khác, cần phát hiện kịp thời và cắt bỏ đi phần bị bệnh và làm khô môi trường quá ẩm ướt xung quanh. Nếu bệnh có chiều hướng gia tăng, cần phun thuốc để trị. Hòa tan ít bột thuốc Thiram trong vài giọt nước, rồi trát ngay vào chỗ bị bệnh, để cứu chiếc lá đó khỏi bị rụng. Ngoài ra cần xịt thuốc (như các thuốc kể trên) với nồng độ đậm hơn, cách ly cây bệnh khỏi các cây còn lành, và cắt bỏ các phần bị bệnh, nếu có thể (Thiram pha mỗi muỗng cà phê 1 lít nước).

Chăm sóc lan Vũ nữLan vũ nữ có khoảng 400 - 600 loài, xuất xứ từ châu Mỹ và vùng cận nhiệt đới. Cành hoa có thể lưu giữ được từ 35 đến 45 ngày. Điều đặc biệt là hoa có thể nở tất cả các mùa trong năm.

Ánh sáng: Loài lan này ưa bóng mát vì vậy tránh để cây ngoài trời.

Nhiệt độ: Cây phát triển tốt ở nhiệt độ 15 đến 35 độ C.

Độ ẩm: 60%.

Cách tưới nước: Rễ của lan vũ nữ rất nhỏ, nên bồn trồng phải nhỏ hơn các loại khác. Mùa đông mỗi ngày tưới một lần. Mùa hè tưới ngày 2-3 lần vào lúc sáng sớm và chiều mát. Nếu ngày nắng nóng và gió nhiều thì tăng thêm một lần tưới. Di chuyển vòi phun nước qua một lượt rồi tưới trở lại để cho thấm đều vào chất trồng.

Cách tưới phân NPK: 7 ngày tưới một lần theo liều lượng quy định vào lúc sáng sớm hoặc chiều mát. Tưới quá liều lượng, cây sẽ bị vàng lá và chết. Tưới qua một lần nước, đợi 15-20 phút rồi mới tưới phân để cây hấp thụ tốt.

Hằng tháng nên phun thuốc phòng ngừa sâu bệnh, nấm.

Chú ý: Khi hoa nở gần tàn hoặc cây có hiện tượng yếu đi phải cắt ngay cành hoa và tưới phân NPK 20-20-20.

Mùa đông, nếu nhiệt độ dưới 15 độ C, cây không phát triển, nụ bị hỏng thì phải chuyển cây đến chỗ ấm hơn.

Kỹ thuật thuần dưỡng và chăm sóc lan rừngNhững năm gần đây, chơi lan là một thú chơi tao nhã của những người yêu hoa. Tuy nhiên, người yêu hoa lại muốn hướng tới một giò lan phong cách tự nhiên, hoang dã và không gì khác là lan rừng. Tuy nhiên, khi mua về nuôi trồng trong môi trường nhà thì gặp rất nhiều vấn đề như không phát triển, héo rũ, không ra hoa… Vì vậy, chúng tôi xin giới thiệu bí quyết thuần dưỡng và chăm sóc lan rừng.

Theo kinh nghiệm dân gian, muốn cho lan sinh trưởng tốt môi trường thuận lợi nhất cho lan bám vào cây tươi nơi thoáng gió, ít ánh sáng chói. Vì vậy, khi lan đưa vào trồng trong chậu cần chăm sóc từ từ cho cây quen dần, không bón thúc phân bón hóa học quá sớm. Lúc ấy lan rừng cần bóc cả vỏ gỗ mục (loại lan đang sống) bó lại để nơi thoáng mát, ngày tưới vài ba lần bằng cách phun sương đều cả lá thân rễ. Chăm sóc cho lan 1 tháng rồi chiết thành nhánh trồng vào giò. Chú ý lót giò bằng mùn cưa hay xơ dừa đều không được nén chặt. Tránh để ánh nắng gay gắt, thỉnh thoảng đưa lan ra ngoài trời đềm. Chơi lan không nên bón nhiều phân hóa học, chỉ cần đủ nước, ánh sáng và không gian phù hợp là cây phát triển tốt.

Khi muốn lan ra hoa bất thường, vào dịp tết chẳng hạn, thì bón phân qua lá dành riêng cho lan. Song cần rất hạn chế bón thúc cho hoa vì sau mỗi đợt bón như vậy cây sẽ yếu sức. Tốt nhất là cách hai tháng lại thay lót giò 1 lần bằng xơ dừa mạt cưa. Hoa tàn thì cắt ngay cuống lá để tập trung dinh dưỡng nuôi cây lại sức. Tứơi nước nhẹ đều đặn ngày vài ba lần là cây sống khỏe không cần bón phân.

Chăm sóc

Một trong những đặc điểm sinh học đặc trưng của lan- loài cây khó tính là o ử chỗ có khả năng chịu cớm cao, ưa ẩm và bóng râm nhưng nếu thiếu ánh sáng cũng giảm năng suất và phẩm chất. Còn bị ánh nắng trực tiếp nhất là nắng quá chiều sẽ gây lụi tàn nhanh chóng mặc dù vẫn được cung câp đầy đủ nước và khoáng hòa tan.

Phòng ngừa tác hại của nắng hạn đối với lan, ta cần chủ động tiến hành một số biện pháp sau:

Đối với phong lan: Không để cho nắng trời trực tiếp chiếu vào giỏ, bụi lan và toàn bộ giá thể (lồng lan), đặc biệt “kỵ” với nắng quái chiều và gió Tây (gió Lào). Nếu trồng đại trà thì phải làm giàn che bằng lưới nilon có lỗ để lan vẫn quanh hợp được. Chú ý phun tưới (tốt nhất là phun sương mù nhân tạo) cho tòan bộ cây và giá thể theo kinh nghiệm “2 ướt 1 khô” trong ngày đó là vào các thời điểm trước bình minh và sau hoàng hôn. Lượng nước vừa đủ để làm mát cây, ướt rễ và dự trữ. Phun vấy xối xả sẽ làm thất thoát chất khoáng nuôi cây.

Đối với địa lan: Chăm sóc như đối với phong lan, cần chú ý đảm bảo đất nền tơi xốp, nhiều mầu ở thể hữu cơ đang hoai mục là tốt nhất. Nên bổ sung từ 10-20% vụn gỗ mục (cả vỏ), 10-20% (theo khối lượng tổng thể) các mẩu than gỗ nhỏ luôn ẩm (nhưng không ướt sũng) để nhử rễ ăn ra mà ta quen gọi là hồ rễ. Tránh gió khô, gió lỳa qua phần nổi của cây. Làm mát đất bằng phun tưới nước loang theo bóng tán. Cần loại bỏ ngay những lá già (đã úa vàng) đẻ ngăn chặn sâu bệnh bội nhiễm, tỉa các cành khô, rễ đã hết chức năng hấp thụ hơi nước và cộng sinh với vi khuẩn cố định đạm nuôi cây.

Không nên dùng NPK - loại dùng cho cây hoa màu, cây lương thực để bón cho lan. Để cây tươi lâu đẹp bền, hoa sai thắm màu, hương đậm có thể thúc cho lan (phun tưới toàn bộ giá thể) nước gạo mới vo, nước ngâm tro hoai và rắc xỉ than (nguồn phân vi lượng tổng hợp). Nếu có điều kiện lấy bông (hoặc vải bông cotton) nhúng vào dung dịch glicerin 10- 15% cuốn vào cổ rễ để giữ ẩm.

Phong lan Mokara

Trong suốt quá trình sống của một cây lan có thể tạm chia ra làm 3 giai đoạn: Khi cây còn nhỏ anh dùng loại phân bón lá có tỷ lệ đạm cao để giúp cây ra chồi mới, ra lá, ra rễ nhiều, cây tăng trưởng nhanh. Hiện trên thị trường có nhiều hiệu phân bón loại này, nhưng anh thường dùng phân Piter có tỷ lệ đạm, lân, kali (NPK) 30-10-10 của Mỹ, xịt định kỳ 6-7 ngày/ một lần. Sau khi sử dụng loại phân này được khoảng 7-8 tháng (lúc này cây lan con có được 2 tép và cao khoảng

20 cm), thì cây bắt đầu bước sang giai đoạn trưởng thành.

Khi cây đã bước vào giai đoạn trưởng thành anh chuyển sang dùng phân Piter (loại 20-20-20) cũng xịt định kỳ khoảng 6-7 ngày/một lần. Sau khi sử dụng loại phân này khoảng 7-8 tháng cây lan sẽ bước vào giai đoạn cho bông (lúc này cây lan cao khoảng 50-60 cm). Khi cây lan bước vào giai đoạn cho bông anh dùng phân Piter (loại 10-30-20), xịt định kỳ 6-7 ngày/ một lần để "kích" cho cây lan ra bông. Sau khi xịt khoảng 3-4 lần thì nhánh lan bắt đầu búng ra

vòi hoa (lớn cỡ hạt lúa). Khi vòi hoa đạt độ dài khoảng 2-3 cm (vài ngày sau khi cây búng ra vòi hoa) thì thay phân Piter (loại 10-30-20), bằng phân Piter (loại 15-20-30), xịt định kỳ khoảng 6-7 ngày/một lần, để kích thích cho vòi hoa phát triển dài, và sau này mầu sắc hoa sẽ sáng đẹp, rực rỡ và lâu tàn, ít bị bệnh gây thối hoa.

Muốn cây cho bông vào dịp Tết Nguyên đán thì vào cuối tháng 9 đầu tháng 10 âm lịch anh chọn những cây lan trưởng thành, đã ra hết lá non (lá cuối cùng đã chuyển sang bánh tẻ, mà

cây không còn tiếp tục ra lá non nữa) đưa vào một khu vực riêng để phun xịt bằng phân Piter (loại 10-30-20) như đã nêu ở phần trên. Sau khi xịt phân 10-30-20 khoảng 45-50 ngày thì cành hoa đạt tiêu chuẩn xuất vườn (mỗi cành nở được 1-2 bông) lúc này là vào khoảng đầu tháng 12 âm lịch, sau đó những bông hoa phía trên tiếp tục nở và đến Tết Nguyên đán thì cành hoa đã nở gần hết, nhìn rất đẹp.

Phong Lan Dendro (Dendrobuims)

Lan Dendro (Dendrobuims) thường là lựa chọn đầu tiên của những người mới bắt đầu chơi lan. Chỉ với một nhánh hoa nhỏ, Dendro có thể cho bạn cả trăm bông hoa trắng tím thanh tú. Một số giống cho hoa vàng và hồng. Những loại lan cao quý này phần lớn đến từ vùng Đông Nam Á và Himalayas, thích vùng núi cao và khí hậu nhiệt đới ẩm.

Mặc dù chúng rất dễ trồng, nhưng có nhiều điểm bạn cần lưu ý để cây được khỏe mạnh và ra hoa hàng năm.

Ánh sáng

Dendro rất thích ánh sáng nhưng không nên phơi ra cả ngày dưới nắng để tránh lá bị cháy sém. Vào mùa đông, ưu tiên cho Dendro nơi có ánh sáng nhiều nhất để nhánh lá được phát triển toàn diện cả năm.

Nước

Không tưới nước từ giữa tháng 11 đến tháng 2. Nếu khí hậu quá khô, tưới đẫm một lần mỗi tháng. Những giống Dendro màu hồng và vàng cần một khoảng nghỉ sau đợt tưới để trổ hoa. Cần có sự cân bằng giữa việc để chúng khô hoàn toàn (giết chúng) và giữ chúng tiếp tục sống. Thời kì nghỉ đông kết thúc ở tháng 2, sau đó, bạn sẽ tưới đều 3 lần 1 tuần cho lan ra rễ mới. Vào mùa hè thu, từ tháng 6 – 9, tưới 2 lần một tuần.

Phân bón

Vì bạn sẽ không tưới nước cho Dendro suốt mùa đông nên cũng không bón phân trong thời gian này. Gần cuối tháng 3 đến tháng 9, bón thúc phân đạm cho cây phát triển nhanh và từ tháng 9 – 11 chuyển sang bón kali để dưỡng thân nuôi hoa.

Lịch thay chậu

Dendro cần thay chậu trong mùa xuân, ngay sau khi ra hoa hoặc khi có nhánh mới ra đời. Chúng có bộ rễ khỏe, nhiều rễ dài vươn ra trong không khí nên thích hợp với nhiều loại chậu khác nhau.

Phong lan Ngọc Điểm - Rhynchostylis

Cây Lan Ngọc Điểm (còn gọi Lan Tai trâu) hay lan Nghinh xuân ra hoa vào mùa xuân, dịp lễ Noel và Tết. Đây là loại lan rừng có tên khoa học là Rhynchostylis gigantea, mỗi năm chỉ ra hoa có 1 lần.

Đến tháng 11 âm lịch, nên quan sát kỹ xem tình trạng vòi hoa, vì đã có vòi hoa trong thì vòng 1 tháng sẽ nở hoa: nếu thấy ở nách lá mới nhú nụ hoa, sẽ có hoa vào đúng Tết. Còn

cây nào đã nhú nụ hoa dài cỡ 5cm trở lên thì hoa sẽ nở sớm hơn Tết, để chơi vào dịp Noel. Cây nào chưa nhú nụ sẽ nở hoa trễ hơn Tết.

Dựa trên nguyên tắc chung về thời tiết, năm nào trời lạnh nhiều thì hoa nở trễ, năm nào trời nóng nhiều hoa sẽ nở sớm. Gặp cây lan nào có triệu chứng nở sớm, phải đem để vào chỗ râm mát và tưới nước vào sáng sớm hoặc chiều mát để làm lạnh nhân tạo, cây lan sẽ nở trễ hơn (có thể vào dịp Tết). Cây nào có triệu chứng nở trễ hơn Tết thì phải đem ra phơi nắng hoặc tưới thúc thêm phân NPK 6- 30- 30 hoặc 10- 50- 10, loại có nhiều lân và kali để kích thích ra hoa, cây có thể ra hoa đúng Tết theo ý muốn.

Rhynchostylis gigantea thường được gọi là Ngọc điểm đai châu (chuỗi hạt châu) mà người bình dân gọi trại là tai trâu hay đuôi chồn hay gọi là lan me (vì thường mọc trên cây me tại Saigon). Hơn nữa lại nở vào mùa Xuân cho nên có thêm tên gọi là Nghinh Xuân. Cây lan này thường có 5-8 lá dài từ 20-30 cm, rộng 4-7 cm, mầu xanh vàng có những sọc trắng và những chấm tím. Cây lớn và khỏe manh có thể ra tới 3-4 chùm hoa cong và dài từ 15 đến 30 cm, hoa to chừng 3 cm, mầu hồng nhạt có những chấm tím, hương thơm ngát và 2-3 tuần mới tàn. Thỉnh thoảng có những giống trắng tuyền hay đỏ thẫm.

Theo Kamemoto và Sagarik (1975) tại Bangkok, Thái Lan có cây Ngọc điểm với nhiều nhánh đã ra tới 30 chùm hoa. Ngoài ra cây lan ra hoa có nhiều mầu đỏ đã lai giống với một cây mầu đỏ khác đã tạo ra một giống đỏ tuyền. Những cây lan hoa mầu đỏ này, nếu mùa thu quá nóng, sẽ thành trở thành sắc đỏ có pha lẫn trắng.

CÁCH TRỒNG

• Ánh sáng từ 3000-4000 ánh nến, hay ánh nắng không trực tiếp chiếu vào, nếu để ra ngoài nắng có thể bị cháy lá.• Cây cần phải để ở chỗ rộng rãi, thật thoáng gió.• Nhiệt độ vào mùa hè ban ngày: 85-90°F hay 29-32°C và phải có sự cách biệt tối thiểu giữa ngày và đêm là 15°F hay 10°C, nếu không sẽ không ra hoa.• Độ ẩm cần thiết từ 70-80%• Mùa hè tưới nước 2-3 lần một ngày nếu trồng trên miếng gỗ. Nếu trồng trong chậu với vỏ cây hay than có thể tưới 2-3 lần một tuần nhưng phải để cho khô rễ giữa 2 lần tưới và không được để rễ cây bị úng nước trong chậu.

• Chỉ bón phân khi thấy bắt đầu mọc lá hay đầu rễ có mầu xanh. Bón hàng tuần với ½ hay ¼ thìa cà phê gạt cho 4 lít nước. Phân bón có thể là 30-10-10 cho mùa xuân và mùa hè, đổi sang 10-20-30 vào cuối hè và thu, hoặc có thể dùng 20-20-20 quanh năm.

• Thời kỳ nghỉ ngơi thường vào mùa đông và rất quan trọng. Nếu không tôn trọng lan sẽ

không ra hoa hoặc sẽ chết.• Nhiệt độ mùa đông ban ngày cần từ 68-73°F hay 20-23°C• Nhiệt độ ban đêm không được dưới 60°F hay 16°C• Ẩm độ từ 50-60%, nếu quá thấp cần phun nước vào buổi sáng.• Ngưng tưới nước hoặc tưới rất ít suốt mùa đông và cần phải để khô lá và rễ trước khi trời tối.• Ngưng bón phân vào thời gian này.

Luôn nhớ lan Ngọc Điểm thường mọc trên cây cao rất thoáng gió cho nên không ưa không khí tù hãm vì thế rễ cây không được ẩm ướt suốt ngày. Lan cũng không ưa bị quấy nhiễu (disturb) hay thay chậu, cho nên cách trồng tốt nhất là cột vào miếng gỗ, miếng ngói hay vỏ cây hay trồng trong rỏ (basket) để phơi rễ ra ngoài. Nhưng trồng cách này cần phải có ẩm độ thật cao và mùa hè phải tưới tối thiểu mỗi ngày một lần, nhất là vào những ngày nóng nực hay khô ráo. Nếu trồng trong rỏ có thể bỏ thêm các miếng vỏ cây hoặc than cỡ lớn từ 4-5 cm trở lên. Một cách trồng khác là trồng trong chậu đất có nhiều lỗ. Muốn trồng cách này, hãy ngâm cây vào trong nước chừng 1 giờ, khi rễ đã mềm, bỏ vào trong chậu và xoay theo chiều kim đồng hồ hay ngược trở lại, rể sẽ bám vào chung quanh chậu.

Thông thường Ngọc điểm nở hoa vào cuối mùa đông hay đầu mùa xuân và vào dịp Tết Nguyên Đán. Khi thấy lan ra nụ, hãy phun nước hoặc tăng thêm độ ẩm hoặc tưới sơ qua. Muốn lan nở sớm hơn hãy tăng thêm nhiệt độ hay là mang vào trong nhà để dưới ánh đèn, nhưng cần thoáng gió và độ ẩm. Nếu muốn lan chậm nở hãy mang vào chỗ rợp mát, vào phòng lạnh hoặc để nước đá ở gần, nhưng đừng cho vào gốc hay để rễ chạm vào.

Tăng giảm nhiệt độ khá khó khăn với những người chơi lan tài tử, nhưng đối với nhà vườn có đủ hệ thống điều hòa nhiệt độ thì việc này chẳng có gì khó.

Lan Hồ Điệp (Phaleanopsis)

Trong số những loài hoa xinh đẹp trong vườn hoa muôn màu muôn vẻ của thế giới tự nhiên, có lẽ hiếm có loài hoa nào lại phong phú, tập hợp quanh mình nhiều họ, nhiều chủng loại, màu sắc, dáng nét và giàu sức quyến rũ, mê hoặc con người một cách vô điều kiện cho bằng phong lan. Phong lan không chỉ mang vẻ đẹp đài các, sang trọng nhưng ấm áp, gần gũi mà nó còn chất chứa trong mình những giá trị tiềm ẩn, luôn mới lạ, luôn hấp dẫn và mời gọi lòng say mê, khám

phá của những ai trót nặng lòng với loài hoa vương giả này. Trong số những loài phong lan được nuôi trồng chủ yếu ở nước ta, bên cạnh những loại hoa tương đối dễ chăm sóc như Mokara. Dendro, lan vũ nữ… thì vẫn có những loài phong lan chỉ thích hợp với một số khu vực địa lý nhất định mà cụ thể nhất là địa lan- loài hoa chỉ có thể nuôi trồng trong điều kiện lí tưởng của Đà Lạt… Không quá kén chọn và hạn chế nơi trồng như địa lan song Lan Hồ điệp cũng là một trong những giống lan quí mà qui trình chăm sóc, thuần dưỡng cũng đòi hỏi lắm công phu, tâm huyết của người trồng.

Lan Hồ điệp là giống lan có tên gọi Phalaenopsis, thuộc họ phụ Vandeae. Tên gọi Phalaenopsis bắt nguồn từ tiếng Hi Lạp trong đó Phalaina có nghĩa là “con bướm” và Opsis có nghĩa là “giống như”.

Lan Hồ điệp là cây đơn thân, ngắn, lá to, dày, mọc sát vào nhau. Hoa nở luân phiên hết cái này đến cái khác, thời kì nở hoa thay đổi theo loài và thường nở trong vài tháng. Phát hoa mọc từ nách lá, dài, chùm hoa nở từng cái, 3 đài to tròn, hai cánh xoè rộng kín, màu sắc đẹp. Môi hoa cong dẹp có hai râu dài nên cả đóa hoa trong giống như con bươm bướm. Hai hàng hoa xếp đều đặn 2 bên cành, khẽ đong đưa như đàn bướm xinh xắn đang bay lượn chập chờn. Trụ có hình bán nguyệt với hai phân khối u lên, chứa đầy phấn hoa. Số hoa trên cành biểu thị sức sống của cây. Số lượng càng nhiều thì cây càng sung sức. Riêng đặc tính phân nhành hoa lại tùy thuộc nhiều vào từng loại giống.

Lan Hồ điệp có màu sắc phong phú, không thua kém bất cứ giống lan nào khác từ trắng, hồng, đỏ, vàng, tím đến các loại hồ điệp có sọc nằm ngang hoặc thẳng đứng, hoặc có đốm to hay nhỏ v.v… Giống Hồ điệp có trên 70 loài và càng ngày càng lai tạo ra rất nhiều. Loài hoa này có xuất xứ ở miền Bắc Australia, Ấn Độ và các nước Đông Nam Á như Philippines, Inđônêsia, bán đảo Đông Dương. Cây có thể mọc ở xứ nhiệt đới và đồi núi cao 2.000 mét nên vừa chịu khí hậu nóng ẩm lại vừa chịu khí hậu mát, nhiệt độ trung bình từ 200C đến 300C, trong đó điều kiện khí hậu lí tưởng nhất cho việc nuôi trồng loài hoa này là từ 220C- 270C.

Việt Nam có khoảng 5-6 loài Hồ điệp thuần, bao gồm Phalaenopsis gibbosa Sweet, Phalaenopsis mannii Rchob.f, Phalaenopsis braceana (Hook.f), Christenson, Phalaenopsis lobbii (Rchob.f), Phalaenopsis fuscata Rchob.f.. Hầu hết đều có hoa nhỏ nhưng màu sắc sặc sỡ và hương thơm độc đáo. Bên cạnh những loài lan hồ điệp thuần, những người yêu thích loài hoa này còn không ngừng sưu tầm, nhập và thuần dưỡng các giống nhập ngoại khiến chủng loài, màu sắc của Lan Hồ điệp trong nước ngày càng đa dạng, đặc sắc.

Ở nước ta, Lan Hồ điệp không trồng được tại các vùng lạnh như Đà Lạt song với đặc tính vừa chịu khí hậu nóng ẩm lại vừa chịu khí hậu mát nên điều kiện tự nhiên của Di Linh được xem là địa điểm lí tưởng để nuôi trồng lan Hồ điệp. Tại đây toàn bộ Lan Hồ điệp đều nuôi trồng trong nhà kín bằng nguồn giống cấy mô và được trang bị lưới che, hệ thống quạt gió… để chủ động điều chỉnh lượng ánh sáng và nhiệt độ thích hợp trong từng giai đoạn tăng trưởng, phát triển cụ thể của cây. Bên cạnh đó, cần chú ý đến nguồn giống khỏe mạnh, sạch bệnh và khả năng cung cấp với số lượng lớn.

Thời gian từ lúc gieo hạt đến lúc đưa được cây giống từ bình cấy mô ra trồng là khoảng 6 tháng rưỡi. Dùng que có móc ở đầu, móc vào phần giữa rễ và thân lan, kéo theo từng thân cây một ra khỏi miệng bình, chú ý tránh làm gẫy rễ và giập nát thân cây. Cây sau khi được đưa ra khỏi bình thuỷ tinh, phải rửa bỏ lớp thạch bằng nước sạch rồi để cho cây khô ráo.

Cây được trồng vào khay nhựa 45 ly, bên dưới mỗi đáy ly ta lót một miếng xốp để giúp hút nước và thoát nước. Lan Hồ điệp phải được trồng trong điều kiện cây khô ráo hoàn toàn để hạn chế nấm, vi khuẩn gây bệnh có thể phát sinh. Giá thể tốt nhất cho tất cả các giai đoạn phát triển của lan Hồ điệp là “Rêu Chi Lê” (phải nhập khẩu), đã qua xử lý, đảm bảo đáp ứng yêu cầu khắt khe của thị trường xuất khẩu. Sau khi trồng Lan hồ điệp, ta không nên tưới nước ngay để tránh nấm lá, chỉ phun phân, thuốc chuyên dụng và giữ ấm vừa phải giá thể trồng.

Sau khi đưa từ bình thủy tinh ra trồng trong khay nhựa, khoảng 3-4 tháng có thể chuyển chậu 1 lần. Đối với Lan Hồ điệp, thời gian từ khi trồng cây cấy mô đến lúc ra hoa là khoảng hơn 1 năm. Từ cây con, sau khoảng 3- 4 tháng trồng, chúng ta sẽ chuyển chậu và cây con sẽ phát triển thành cây trung. Cứ thế sau khoảng 3- 4 tháng trồng, chúng ta tiếp tục chuyển chậu, cây trung sẽ phát triển thành cây đại rồi thành cây vòi mang nụ hoa và bắt đầu trổ bông. Bên cạnh đó, chế độ dinh dưỡng, nhu cầu nước tưới, ánh sáng, độ ẩm… cần được cung cấp và điều chỉnh hợp lí theo từng giai đoạn phát triển của cây.

Cụ thể Lan Hồ điệp ưa bóng mát, chịu sáng, nhưng ít chịu nắng. Ở giai đoạn cấy mô và cây con, Lan hồ điệp có nhu cầu ánh sáng thấp, chỉ khoảng 30%, vì vậy chúng ta cần che bớt 70% ánh sáng bằng cách phủ lưới tán xạ bên dưới mái che. Duy trì độ ẩm khoảng 70%, nhiệt độ 20-300C.

Ở thời kỳ cây trung và cây đại: nhiệt độ thích hợp 20-250C, ẩm độ 70-75%, ánh sáng che bớt khoảng 70%. Chế độ dinh dưỡng cho cây như sau: Cho vào mỗi chậu 1 viên phân tan chậm và sử dụng phân NPK có tỷ lệ 20:20:20, tưới hoặc phun 10 ngày/ lần (nồng độ 2-3g/ 10 lít nước sạch). Chu kì tưới nước: Mùa hè 7 ngày/lần, mùa đông 10 ngày/lần. Nước tưới cho lan phải là nước sạch, nếu nước giếng khoan phải qua hệ thống lọc. Lan Hồ điệp có đặc điểm chịu ẩm, nhưng không chịu nước do đó chúng ta chỉ nên tưới nước cho lan ở gốc. Nếu nước nhiễu từng giọt trên lá, lá sẽ dễ bị thối. Khi có nước động trên lá, lá sẽ có nhiều đốm đen rồi thối nhũn. Cho nên nhà kín trồng Lan Hồ điệp thường có mái che làm bằng tấm lợp nylon trong, vừa có đủ sáng vừa che được nước mưa nhỏ giọt đồng thời tránh vi khuẩn, mầm bệnh có thể hiện diện trong không khí.

Ở thời kỳ ra hoa, cây được tưới hoặc phun dinh dưỡng NPK. Khi thấy cây lan nhú hoa tưới phân NPK 6:30:30 nồng độ 2g/lít nước, thời gian phun 7-10 ngày/lần, để cho hoa mập hơn,

bền và sắc hoa tươi lâu hơn. Ngoài ra để hoa được bền lâu, khoảng 1-2 tháng cần đặt cây ở nơi thoáng mát, nhiệt độ thích hợp 20-25oC, ánh sáng che bớt 70%. Đặc biệt khi cây nở hoa người trồng không nên tưới nước hoặc dinh dưỡng lên hoa vì nước sẽ làm hoa úng hoặc bị cháy nắng. Khi hoa nở gần tàn, cây có hiện tượng yếu đi nên cắt ngay cành hoa và tưới phân NPK 30:10:10 để dưỡng cây.

Hiện tại, Lan Hồ điệp trên thị trường là những cây lan được nuôi trồng từ nguồn giống cấy mô, màu sắc đa dạng với khoảng 16- 17 màu khác nhau từ những màu phổ biến như màu tím, màu trắng lưỡi đỏ, trắng lưỡi vàng, màu đỏ đến những màu mới như trắng điểm đen, màu vàng… Ngoài dáng hoa độc đáo, đẹp mắt và đa dạng về màu sắc, Lan Hồ điệp còn có ưu điểm là cây trổ hoa quanh năm. Mỗi năm cây có thể trổ 3 lần hoa/chậu. Thông thường, sau khi hoa tàn, nếu cắt cành ngay và chăm sóc tốt thì chỉ sau khoảng 2 tháng rưỡi, cây sẽ ra nụ hoa mới.

Với điều kiện khí hậu mát như huyện Di Linh, Bảo Lộc. tỉnh Lâm Ðồng hoa thường nở chậm nhưng rất lâu tàn, có thể kéo dài đến 3, 4 tháng.

Thực tế cho thấy nuôi trồng lan Hồ điệp không quá khó khăn, phức tạp như chúng ta vẫn nghĩ. Loài hoa này vẫn có thể sinh trưởng, phát triển tốt trên nhiều vùng canh tác khác nhau của nước ta. Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa là bất cứ ai, bất cứ nơi nào cũng có thể thuần dưỡng thành công loài hoa này bởi trên thực tế Lan Hồ điệp vẫn là loài phong lan khó thích nghi và phức tạp trong chăm sóc, nuôi trồng so với những loài phong lan khác vẫn đã và đang được nuôi trồng đại trà ở nước ta như Mokara, Dendro… Vì thế, để có thể nuôi trồng thành công Lan hồ điệp, người trồng không chỉ cần sự đam mê, chịu khó nghiên cứu, kiên trì thử nghiệm mà còn phải biết học hỏi, am hiểu đặc tính sinh học cũng như nhu cầu, kĩ thuật cơ bản để có thể chăm sóc lan Hồ điệp phù hợp, đúng cách.

Với kết quả nuôi trồng bước đầu của các cá nhân, đơn vị tiêu biểu, đáng khích lệ như trên, hi vọng trong tương lai gần Lan Hồ điệp sẽ có điều kiện phát triển mạnh, góp phần làm phong phú hơn nữa chủng loại phong lan quí hiếm, độc đáo của Việt Nam đồng thời mang đến cho những ai yêu thích loài hoa vương giả này những cơ hội thưởng lãm mới lạ, đặc sắc.

Vanda – Loài hoa thích được chiều chuộng

Vanda là một trong số những giống lan đẹp nhất thế giới, màu tím gân nổi, một số có màu xanh rất lạ và hiếm. Trong tự nhiên, Vanda được tìm thấy ở vùng núi Himalaya hùng vĩ, vài nơi ở New Guinea và Úc. Phần lớn Vanda đều thích sống trên thân gỗ mục vì điều này giúp rễ của cây hút được hơi ẩm trong không khí tốt hơn. Trong vườn nhà, nên trồng Vanda trong giỏ có nhiều lỗ thoáng khi lớn, treo cao và thả rễ thòng xuống bên dưới.

Ánh sáng: Nhiệt độ để cây phát triển tốt: 12 - 28 C (53 - 82F)

Vanda lớn nhanh hơn dưới ánh sáng. Trong vườn kính, treo chúng cao càng gần kính càng tốt. Chúng thích tắm mình cả ngày dưới nắng nhưng ưa ánh sáng được phân tán hơn là tập trung làm cháy sém da quanh gốc. Nếu trồng trong nhà, nên để hoa kề cửa sổ nhiều nắng nhất và thay đổi vị trí theo mùa để hoa luôn nhận được ánh sáng đầy đủ.

Nước

Vanda cần nhiều nước. Bạn sẽ tưới tắm cho chúng ít nhất 1 lần 1 ngày trong khoảng tháng 6 đến tháng 9. Thời gian còn lại trong năm, dù là mùa đông, chúng cũng cần được giữ ẩm dều đặn. Khi Vanda đến kì ra hoa, ngừng tưới nước 2-3 tuần, sau đó tưới lại để kích thích hoa trổ bông.

Phân bón

Vào khoảng tháng 6-9, bón phân 2 tuần 1 lần. Dùng phân bón giàu kali cho cây khi vào tháng 9 đến giữa tháng 10 để cây cứng cáp hơn trong mùa đông. Vào các tháng còn lại, bón phân đều dặn 1 lần mỗi tháng.

Cty TNHH Thiết Bị Hơi & Nước VẠN VINH  ĐC: 44 Ký Con, P.Nguyễn Thái Bình, Q.1, HCM - BẢN ĐỒ  ĐT: (08) 3821.5237 -  2211.8238 - Fax: (08) 3915.2328

  Email: vanvinhcompany@yahoo.com  | thietbihoinuoc@yahoo.com  Web: www.ThietBiHoiNuoc.com  Blog: www.yume.vn/thietbihoinuoc  Chat:   Chi Nhánh: 180 Nguyễn Thái Bình, Q.1, HCM  |  48 Ký Con, Q.1, HCM

Lịch thay chậu

Loài hoa này không thích bị chia nhánh một khi chúng đã phát triển thành cụm. Sau vài năm chăm bón, cây trông sồ sề và rậm rạp với nhiều rễ phụ nhưng đây chính là thời gian chúng sẽ mang hoa. Thay chậu hoặc phân nhánh lúc này có thể khiến chúng ngừng ra hoa dù cây đã trưởng thành.