Chapter 4 ?????? No 3thaifta.com/trade/as36/as36_book2ch4-3.pdf · ประกอบธุรกิจของคนต่างด้าว พ.ศ. 2542) การขอใบอนุญาตประกอบอาชีพงานก่อสร้าง

โครงการศกษาผลกระทบจากการเปดตลาดการคาเสรภายใตกรอบอาเซยน+3 และอาเซยน+6 และแนวทางการเจรจาท $เหมาะสมสาหรบประเทศไทย

4-171/รายงานฉบบสมบรณ

� หนวยงานท�เก�ยวของตองปรบแกกฎหมายท�เก�ยวของเพ�อสรางแรงจงใจในการรกษาเสถยรภาพของระบบการเงน (เชน ภาษอากร การต )งสารองเงนทน) รวมท )งพจารณากฎระเบยบดานการคมครองนกลงทนและผบรโภคระหวางไทยกบประเทศคเจรจา

� เรงพฒนากฎหมาย e-commerce ท�รองรบการทาธรกรรมผานส�ออเลกทรอนกสเพ�อปองกนและคมครองผบรโภคจากการใชประโยชนส�ออเลกทรอนกสไปในทางฉอฉลและใชแกปญหาในกรณท�เกดขอพพาทระหวางกน

แผนงาน กาหนดเวลา หนวยงาน รบผดชอบ

ก) การพจารณาถงความเหมาะสม ความจาเปน และการเตรยมความพรอมสาหรบเกณฑมาตรการ Basel III ซ�งเปนระเบยบฉบบใหมในการกากบดแลภาคการธนาคารท�จะเสรมสรางเสถยรภาพการเงนระยะยาว

2011-2019 ธปท.

ข) การออกประกาศเพ�อรองรบหลกปฏบตใหมในการดารงเงนกองทนตามระดบความเส�ยง (risk-based capital)

2011 คปภ.

ค) การแกกฎหมายคมครองผบรโภคและกฎหมายรองรบการทาธรกจ e-commerce (เชน EDI การโอนเงน ฯลฯ) ใหสอดคลองกบ พ.ร.บ. วาดวยธรกรรมทางอเลคทรอนกสเพ�อใหการคมครองครอบคลมท�ชดเจนย�งข)นสาหรบการใชบรการ e-commerce

2011-2013 สานกงานคณะกรรมการกฤษฎกา/กระทรวงการคลง/

กระทรวงพาณชย/ธนาคารแหงประเทศไทย

4.4.2 การเปดเสรบรการกอสราง

4.4.2.1 บทนา

บรการกอสราง เปนธรกจบรการท�มความสาคญตอระบบเศรษฐกจไทย โดยเฉพาะอยางย�ง ในชวงกอนเกดวกฤตเศรษฐกจในป 1997 โดยสดสวนของมลคาเพ�มการกอสรางตอผลผลตมวลรวมในประเทศ (GDP) คดเปนรอยละ 7.0-7.4 ในป 1993 – 1996 และคอยๆ ลดลงจากรอยละ 5.7 ในป 1997 จนกระท �งเหลอเพยงรอยละ 2.9 ในป 2008

ในปจจบน บรษทกอสรางช )นนาระดบโลกจากประเทศคเจรจา (ญ�ปน จน เกาหลใต ออสเตรเลย และอนเดย) โดยเฉพาะอยางย�ง ประเทศญ�ปน และประเทศจน ไดเขามาดาเนนธรกจในอาเซยน รวมท )ง ประเทศไทยเปนจานวนมาก กลาวคอ ในปจจบน บรษทตางชาตช )นนาระดบโลกท�เขามาดาเนนธรกจกอสรางในประเทศไทยมจานวนประมาณ 49 ราย โดยสวนใหญเปนบรษทจากประเทศญ�ปน (14 ราย) รองลงมาคอ จน (9 ราย) สหรฐอเมรกา (6 ราย) ออสเตรเลย (4 ราย) อตาล (4 ราย) เกาหลใต (3 ราย) เยอรมน (3 ราย) และอนเดย (2 ราย) (ตารางท� 4.4.2.1)

นอกจากน) หากพจารณาจากขอเรยกรองของประเทศตางๆ 13 ประเทศ ท�ย�นขอเรยกรองใหไทยเปดตลาดการคาบรการกอสรางเพ�มข)นภายใตองคการการคาโลก (WTO) พบวา ขอเรยกรองท�สาคญจากประเทศคเจรจา ไดแก การขยายขอบเขตใหครอบคลมทกสาขายอยภายใตสาขาบรการกอสราง การยกเลกขอจากดทกประเภทสาหรบการคาบรการในการคาบรการขามแดน (Mode 1) การบรโภคขามแดน (Mode 2) และการจดต )งธรกจ (Mode 3)

ดงน )น ธรกจกอสรางจงนาจะเปนธรกจบรการท�ประเทศคเจรจาจะเรยกรองใหไทยเปดเสรบรการในสาขาน)ใหมากข)น โดยเฉพาะอยางย�ง การลดขอจากดเก�ยวกบการประกอบธรกจและการเคล�อนยายแรงงานซ�งเปนอปสรรคตอการดาเนนธรกจของคนตางชาตในธรกจกอสราง ภายใตกรอบความตกลงการคาเสรระหวางอาเซยน



และประเทศคเจรจา (โดยเฉพาะอยางย�ง ประเทศคเจรจา +3) ท )งน) ขอจากดทางดานกฎหมายภายในท�เก�ยวของกบธรกจกอสรางของประเทศไทยท�สาคญ เชน การจากดสดสวนการถอหนของตางชาต (ภายใต พ.ร.บ. การประกอบธรกจของคนตางดาว พ.ศ. 2542) การขอใบอนญาตประกอบอาชพงานกอสราง (ภายใต พ.ร.บ. การประกอบอาชพงานกอสราง พ.ศ. 2522) การสงเสรมกจการของคนไทย (ภายใตระเบยบสานกนายกรฐมนตร วาดวยการพสด พ.ศ. 2535) และการกาหนดงานในอาชพและวชาชพท�หามคนตางดาวทาเก�ยวกบงานกอสราง (ภายใต พ.ร.บ. กาหนดงานในอาชพและวชาชพท�หามคนตางดาวทา (ฉบบท� 4) พ.ศ. 2548)

วตถประสงคของการศกษาในสวนน)คอ เพ�อวเคราะหผลกระทบท�อาจเกดข)นตอประเทศไทย ตลอดจน เพ�อนาเสนอแนวทางการเปดเสรท�เหมาะสมสาหรบไทย และมาตรการในการปรบตวเพ�อรองรบผลกระทบท�อาจเกดข)นจากการยอมรบขอผกพนภายใตความตกลงการคาเสรระหวางอาเซยนและประเทศคเจรจา (+3 และ +6) ในการเปดเสรบรการกอสราง ในการวเคราะหขอผกพนในสาขาบรการกอสรางซ�งอาจเกดข)น คณะผวจยจะพจารณาขอเรยกรองกลมของสมาชก WTO ตอประเทศไทย ขอผกพนท�กลมประเทศอาเซยนไดตกลงไวกบประเทศคเจรจา (เชน ความตกลงอาเซยน-จน) ขอผกพนระหวางไทยและประเทศคเจรจา (เชน ความตกลงญ�ปน-ไทย (JTEPA)) และขอผกพนท�ประเทศคเจรจาไดทาการตกลงระหวางกน (เชน ความตกลงจน-นวซแลนด และความตกลงเกาหลใต-อนเดย) สวนในดานผลกระทบ คณะผวจยจะวเคราะหผลกระทบท�อาจเกดข)นตอประเทศไทยจากความตกลงการคาเสรระหวางอาเซยนและประเทศคเจรจาตอผประกอบการไทยในสภาวะท�ตองเผชญกบการแขงขนจากผประกอบการตางชาตและในดานโอกาสทางธรกจในประเทศคเจรจา และผลกระทบตอผบรโภคในประเทศในประเดนผลกระทบตอราคา คณภาพ และความหลากหลายของการบรการ โดยพจารณาจากสภาวะตลาด และสภาพแวดลอมทางกฎหมาย จากน )น คณะผวจยจะนาเสนอแนวทางการเปดเสรท�เหมาะสมของไทย และขอเสนอแนะในการปรบตวเพ�อรองรบผลกระทบของการเปดเสรท�อาจเกดข)น ตารางท# 4.4.2.1: บรษทช &นนาระดบโลกจากการจดอนดบของ Engineering News Record ท#เขามาลงทน

ในประเทศไทย

ประเทศ

บรษทท#เขามาลงทนในไทย

(ราย)

บรษทท#ตดอนดบโลก

(ราย)

สดสวนของบรษทช &นนาท#เขามาลงทนในไทยตอบรษทช &นนาจากประเทศน&นท &งหมด

(รอยละ)

รายช#อบรษท

ออสเตรเลย 4 4 100

Bovis Lend Lease Leighton Holdings Ltd. McConnell Dowell Corp. Ltd. WorleyParsons

จน 9 50 18

Anhui Construction Engineering Group China Communications Construction Group China Metallurgical Group Corp. China National Chemical Engineering Group Corp. China National Machinery Industry Corp. China Railway Construction Corp. Ltd. China Wu Yi Co. Ltd. Sinohydro Corp. Zhongding Int’l Engineering Co. Ltd.

อนเดย 2 2 100 Larsen & Toubro Ltd. Punj Lloyd Ltd.



ประเทศ

บรษทท#เขามาลงทนในไทย

(ราย)

บรษทท#ตดอนดบโลก

(ราย)

สดสวนของบรษทช &นนาท#เขามาลงทนในไทยตอบรษทช &นนาจากประเทศน&นท &งหมด

(รอยละ)

รายช#อบรษท

ญ#ป น 14 15 93.3

Chiyoda Corp. Hazama Corp. JGC Corp. Kajima Corp. Kinden Corp. Nishimatsu Construction Co. Ltd. Obayashi Corp. Shimizu Corp. Sumitomo Mitsui Construction Co. Ltd. Taikisha Ltd. Taisei Corp. Takenaka Corp. Toda Corp. Toyo Engineering Corp.

เกาหลใต 3 13 7.7 GS Engineering & Construction Samsung Engineering Co. Ltd. SK Engineering & Construction

ไตหวน 1 1 100 CTCI Corp. อสราเอล 1 2 50 Baran Group

เยอรมน 3 4 75 Bauer AG Bilfinger Berger AG Ed. Zublin AG

สหรฐอเมรกา 6 25 24

Bechtel Black & Veatch CB&I Foster Wheeler AG Kiewit Corp. McDermott International Inc.

ฝร #งเศส 2 5 40 BOUYGUES VINCI

อตาล 4 26 15.4

Danieli Group Maire Tecnimont Saipem Techint Group

ท�มา: Engineering News Record (2009). The Top 225 International Contractors.

4.4.2.2 การพจารณาขอผกพนท#อาจเกดข&นภายใตกรอบความตกลงอาเซยน +3+6

ในการพจารณาขอผกพนท�อาจเกดข)นภายใตกรอบความตกลงอาเซยน+3+6 คณะผวจยจะพจารณาจากขอเรยกรองกลม (Plurilateral requests) ของสมาชกองคการการคาโลกตอประเทศไทย ขอผกพนท�กลมประเทศอาเซยนไดทาความตกลงกบประเทศคเจรจา ขอผกพนระหวางไทยและประเทศคเจรจา และขอผกพนท�ประเทศคเจรจาไดทาความตกลงระหวางกน โดยมรายละเอยดดงน)



• ขอเรยกรองกลมของสมาชกองคการการคาโลกตอประเทศไทย

ประเทศสมาชกองคการการคาโลก 13 ประเทศ ประกอบดวย ญ�ปน ออสเตรเลย แคนาดา สหภาพยโรป เกาหลใต มาเลเซย เมกซโก นวซแลนด นอรเวย สงคโปร ตรก ไตหวน และสหรฐอเมรกา ไดย�นขอเรยกรองกลมใหประเทศไทยเปดตลาดบรการกอสราง โดยมขอเรยกรองท�สาคญคอ

- เรยกรองใหผกพนเพ�มเตมทกสาขายอย ซ�งในปจจบน ประเทศไทยผกพนเฉพาะในสาขางานกอสรางท �วไปสาหรบอาคาร งานกอสรางท �วไปสาหรบวศวกรรมโยธา และงานตดต )ง แตไมไดผกพนในสาขางานประกอบ งานสรางอาคารใหแลวเสรจและตกแตงงานใหแลวเสรจ และบรการกอสรางอ�นๆ (เชน งานเตรยมการกอสราง งานกอสรางพเศษ และการใหเชาอปกรณกอสรางหรอบรการร)อถอนอาคาร)

- เรยกรองใหผกพนใน Mode 2 และ 3 โดยยกเลกขอจากดท�เปนอปสรรคตองานบรการกอสราง เชน สดสวนการถอหนของตางชาต (ขอจากดในการเขาสตลาด) ประเภทของการจดต )งธรกจ และการรวมทน (ขอจากดในการเขาสตลาดและขอจากดในการประตบตเย�ยงคนชาต) การใหใบอนญาต (ขอจากดในการประตบตเย�ยงคนชาต) ประเภทและมลคาของโครงการท�ผใหบรการตางชาตสามารถดาเนนการได (ขอจากดในการเขาสตลาดและขอจากดในการประตบตเย�ยงคนชาต) และขอกาหนดดานสนทรพย

• ขอผกพนท#กลมประเทศอาเซยนไดตกลงไวกบประเทศคเจรจา

จากการพจารณาขอผกพนภายใตกรอบความตกลงอาเซยนกบประเทศคเจรจาท )ง 6 ประเทศท�ผานมาน )นพบวา ความตกลงท�ครอบคลมการเปดเสรการคาบรการและมผลบงคบใชแลว ไดแก อาเซยน-จน (มผลบงคบใชต )งแตวนท� 1 กรกฎาคม 2007) อาเซยน-เกาหลใต (มผลบงคบใชต )งแตวนท� 1 พฤษภาคม 200949) และอาเซยน-ออสเตรเลย-นวซแลนด (มผลบงคบใชต )งแตวนท� 1 มกราคม 201050)

ในสวนของสาขาบรการกอสรางและวศวกรรมท�เก�ยวเน�อง ประเทศไทยไมไดผกพนการเปดเสรการคาบรการกบประเทศจน แตประเทศไทยไดผกพนการเปดเสรการคาบรการกบประเทศออสเตรเลย-นวซแลนด และเกาหลใต ในสาขางานกอสรางท �วไปสาหรบอาคาร งานกอสรางท �วไปสาหรบวศวกรรมโยธา งานตดต )งและประกอบ (ตารางท� 4.4.2.2)

49สาหรบประเทศไทย ความตกลงมผลบงคบใชตอประเทศภาคอ�นยกเวนเกาหลใตวนท� 1 มถนายน 2009 โดยเกาหลใตและไทยสามารถใช

สทธประโยชนระหวางกนภายใตความตกลงในวนท� 1 มกราคม 2010 50 สาหรบประเทศไทย ความตกลงมผลบงคบใชต )งแตวนท� 12 มนาคม 2010



ตารางท# 4.4.2.2: ขอผกพนภายใตกรอบความตกลงอาเซยนกบประเทศคเจรจา ในสาขาบรการกอสรางและวศวกรรมท#เก#ยวของ

ความตกลงอาเซยน-จน

บรไน กมพชา อนโดนเซย ลาว มาเลเซย พมา ฟลปปนส สงคโปร ไทย เวยดนาม

A. งานกอสรางท �วไปสาหรบอาคาร (CPC 512)

* * * *

B. งานกอสรางท �วไปสาหรบวศวกรรมโยธา (CPC 513)

* * * * *

C. งานตดต )งและประกอบ * * * *

D. งานสรางอาคารใหแลวเสรจและตกแตงงานใหแลวเสรจส)น

* * *

E. อ�นๆ * * * *

ความตกลงอาเซยน ออสเตรเลย นวซแลนด



* * * * * * * *


* * * * * * * * *

C. งานตดต )งและประกอบ (CPC 514+516) * * * * * * * * D. งานสรางอาคารใหแลวเสรจและตกแตงงานใหแลวเสรจส)น (CPC 517)

* * * * * * *

E. อ�นๆ บรการใหเชาอปกรณกอสราง หรอร)อถอนอาคาร (CPC 518)

* * * * *

งานเตรยมการกอสราง (CPC 511) * * * * * *

งานกอสรางพเศษ (CPC 515) * * * * * *

ความตกลงอาเซยน-เกาหลใต



* * * * * * * *


* * * * * * * * *

C. งานตดต )งและประกอบ (CPC 514+516) * * * * * * * * D. งานสรางอาคารใหแลวเสรจและตกแตงงานใหแลวเสรจส)น (CPC 517)

* * * * * * *

E. อ�นๆ บรการใหเชาอปกรณกอสราง หรอร)อถอนอาคาร (CPC 518)

* * * * *

งานเตรยมการกอสราง (CPC 511) * * * * * *

งานกอสรางพเศษ (CPC 515) * * * * * *



หากเปรยบเทยบกบขอผกพนภายใตกรอบองคการการคาโลก (WTO) ในการเจรจารอบโดฮาพบวา ในสาขาบรการกอสรางและวศวกรรมท�เก�ยวของ ขอผกพนของไทยในความตกลงอาเซยน-ออสเตรเลย-นวซแลนด ไมแตกตางจากขอผกพนท�ประเทศไทยไดตกลงไวในกรอบ WTO ในการเจรจารอบโดฮา อยางไรกตาม ภายใตกรอบอาเซยน-เกาหลใต ประเทศไทยมขอผกพนเพ�มเตมมากกวาท�ตกลงไวภายใตกรอบ WTO (GATS plus) กลาวคอ สาขายอยท�ไทยผกพนเพ�มเตมไดแก งานประกอบ งานสรางอาคารใหแลวเสรจและตกแตงงานใหแลวเสรจส)น และอ�นๆ (ประกอบดวย งานเตรยมการกอสราง งานกอสรางพเศษ และการใหเชาอปกรณกอสรางหรอบรการร)อถอนอาคาร) (ตารางท� 4.4.2.2 และ 4.4.2.3)

ตารางท# 4.4.2.3: สรปขอจากดการเขาสตลาดของไทย สาหรบความตกลงภายใตกรอบ WTO ในการเจรจารอบโดฮา51, AANZFTA และ AKFTA ในสาขาบรการกอสรางและวศวกรรมท#เก#ยวของ

ลกษณะขอผกพน/ สาขาบรการ

ขอจากดการเขาสตลาด (Limitations on market access) WTO AANZFTA AKFTA

ขอผกพนท #วไป 3) การรวมหนโดยตางชาตตองไมเกนรอยละ 49 ของทนจดทะเบยน และผถอหนชาวตางชาตตองมจานวนนอยกวาคร�งหน�งของจานวนผถอหนท )งหมดของบรษทท�เก�ยวของ 3) คนตางชาตหรอบรษทในประเทศท�เปนตางชาตไมไดรบอนญาตใหซ)อหรอเปนเจาของท�ดน แตสามารถเชาท�ดนไดและสามารถเปนเจาของบางสวนของคอนโดมเนยมได 4) ไมผกพนการเคล�อนยายบคคลธรรมดาในลกษณะช �วคราว ยกเวน ผเย�ยมเยอนทางธรกจ ผโอนยายระหวางบรษทในเครอ และผใหบรการตามสญญา

1) 2) 3) ขอบงคบของไทยภายใตความตกลงน)ตอบคคลถาวรของประเทศภาคอ�น: ไมผกพน 3) การรวมหนโดยตางชาตตองไมเกนรอยละ 49 ของทนจดทะเบยน และผถอหนชาวตางชาตตองมจานวนนอยกวาคร�งหน�งของจานวนผถอหนท )งหมดของบรษทท�เก�ยวของ การครอบครองและใชประโยชนท�ดน: คนตางชาตหรอบรษทในประเทศท�เปนตางชาตไมไดรบอนญาตใหซ)อหรอเปนเจาของท�ดน แตสามารถเชาท�ดนไดและสามารถเปนเจาของบางสวนของคอนโดมเนยมได 4) การเคล�อนยายบคคลธรรมดาช �วคราว: ไมผกพน ยกเวนผเย�ยมเยอนทางธรกจ ผโอนยายระหวางบรษทในเครอ และผใหบรการตามสญญา

1) 2) 3) 4) สาหรบผใหบรการของภาคอ�นซ�งเปนบคคลธรรมดาของภาคน )นแตไมไดมสญชาตของภาคน )น: ไมผกพน 3) การรวมหนโดยตางชาตตองไมเกนรอยละ 49 ของทนจดทะเบยน และผถอหนชาวตางชาตตองมจานวนนอยกวาคร�งหน�งของจานวนผถอหนท )งหมดของบรษทท�เก�ยวของ 4) การเคล�อนยายบคคลธรรมดาช �วคราว: ไมผกพน ยกเวนผเย�ยมเยอนทางธรกจ ผโอนยายระหวางบรษทในเครอ และผใหบรการตามสญญา 3) 4) คนตางชาตหรอบรษทตางชาตไมไดรบอนญาตใหซ)อหรอเปนเจาของท�ดน แตสามารถเชาท�ดนไดและสามารถเปนเจาของบางสวนของคอนโดมเนยม

ขอผกพนเฉพาะ: บรการการกอสรางและวศวกรรมท#เก#ยวของ A. งานกอสรางท �วไปสาหรบอาคาร 1) ไมผกพน

2) ไมมขอจากด 3) ไมมขอจากด 4) a) ตามท�ระบไวในขอผกพนท �วไป b) ไมผกพน สาหรบวศวกรโยธา

1) ไมผกพน 2) ไมมขอจากด 3) ไมมขอจากด 4) a) ตามท�ระบไวในขอผกพนท �วไป b) ไมผกพน สาหรบวศวกรโยธา


B. งานกอสรางท �วไปสาหรบวศวกรรมโยธา 1) ไมผกพน 2) ไมมขอจากด 3) ไมมขอจากด 4) a) ตามท�ระบไวในขอผกพน

1) ไมผกพน 2) ไมมขอจากด 3) ไมมขอจากด 4) a) ตามท�ระบไวในขอผกพนท �วไป

1) ไมผกพน 2) ไมมขอจากด 3) ไมมขอจากด 4) a) ตามท�ระบไวในขอผกพน

51 TN/S/O/THA/Rev.1 8 November 2005




ขอจากดการเขาสตลาด (Limitations on market access) WTO AANZFTA AKFTA

ท �วไป b) ไมผกพน สาหรบวศวกรโยธา

b) ไมผกพน สาหรบวศวกรโยธา ท �วไป b) ไมผกพน สาหรบวศวกรโยธา

C. งานตดต )งและประกอบ 1) ไมผกพน 2) ไมมขอจากด 3) ไมมขอจากด 4) a) ตามท�ระบไวในขอผกพนท �วไป b) ไมผกพน สาหรบวศวกรโยธา

- งานตดต )ง 1) ไมผกพน 2) ไมมขอจากด 3) ไมมขอจากด 4) a) ตามท�ระบไวในขอผกพนท �วไป b) ไมผกพน สาหรบวศวกรโยธา


- งานประกอบ D. งานสรางอาคารใหแลวเสรจและตกแตงงานใหแลวเสรจส)น


E. อ�นๆ - งานเตรยมการกอสราง 1) ไมผกพน

2) ไมมขอจากด 3) ไมมขอจากด 4) a) ตามท�ระบไวในขอผกพนท �วไป b) ไมผกพน สาหรบวศวกรโยธา

- งานกอสรางพเศษ - การใหเชาอปกรณกอสราง หรอบรการร)อถอนอาคาร



ตารางท# 4.4.2.4: สรปขอจากดในการประตบตเย#ยงคนชาตของไทยสาหรบความตกลงภายใตกรอบ WTO ในการเจรจารอบโดฮา, AANZFTA และ AKFTA ในสาขาบรการกอสรางและวศวกรรมท#เก#ยวของ

ลกษณะขอผกพน/สาขาบรการ ขอจากดในการประตบตเย#ยงคนชาต (Limitations on national treatment)

GATS AANZFTA AKFTA ขอผกพนท #วไป 3) สาหรบการจดต )งหนวยธรกจตาม

กฎหมายและระเบยบของประเทศไทยท�มสดสวนการถอหนตางชาตไมเกนรอยละ 49 ของทนจดทะเบยน: ไมมขอจากด สาหรบอ�นๆ: ไมผกพน (รวมท )งการอดหนน) 3) 4) การครอบครองและใชประโยชนท�ดน: ไมผกพน เวนแตท�กาหนดไวใน “ขอจากดเร�องการเขาสตลาด” 4) ไมผกพน ยกเวนท�กาหนดไวใน “ขอจากดเร�องการเขาสตลาด”

1) 2) 3) ขอบงคบของไทยภายใตความตกลงน) ต อ บ คคลถาวรของประเทศภาคอ�น: ไมผกพน 3) สาหรบการจดต )งหนวยธรกจตามกฎหมายและระเบยบของประเทศไทยท�มสดสวนการถอหนตางชาตไมเกนรอยละ 49 ของทนจดทะเบยน: ไมมขอจากด สาหรบอ�นๆ: ไมผกพน (รวมท )งการอดหนน) การครอบครองและใชประโยชนท�ดน: ไมผกพน เวนแตท�กาหนดไวใน “ขอจากดเร�องการเขาสตลาด”

1) 2) 3) 4) สาหรบผใหบรการของภาคอ�นซ�งเปนบคคลธรรมดาของภาคน )นแตไมไดมสญชาตของภาคน )น: ไมผกพน 3) สาหรบการจดต )งหนวยธรกจตามกฎหมายและระเบยบของประเทศไทยท�มสดสวนการถอหนตางชาตไมเกนรอยละ 49 ของทนจดทะเบยน: ไมมขอจากด สาหรบอ�นๆ: ไมผกพน (รวมท )งการอดหนน) 4) ไมผกพน ยกเวนท�ไดระบไวในตารางขอจากดดานการเขาสตลาด ผใหบรการตามสญญา: ไมผกพน 3 ) 4 ) ก า ร ค ร อ บ ค ร อ ง แ ล ะ ใ ชประโยชนท�ดน: ไมผกพน เวนแตท�กาหนดไวใน “ขอจากดเร�องการเขาสตลาด”

ขอผกพนเฉพาะ: บรการการกอสรางและวศวกรรมท#เก#ยวของ A. งานกอสรางท �วไปสาหรบอาคาร 1) ไมผกพน

2) ไมมขอจากด 3) ไมมขอจากด 4) ไมผกพน เวนแตระบไวในขอผกพนท �วไป

1) ไมผกพน 2) ไมมขอจากด 3) ไมมขอจากด 4) ไมผกพน เวนแตระบไวในขอผกพนท �วไป


B. งานกอสรางท �วไปสาหรบวศวกรรมโยธา 1) ไมผกพน 2) ไมมขอจากด 3) ไมมขอจากด 4) ไมผกพน เวนแตระบไวในขอผกพนท �วไป



C. งานตดต )งและประกอบ - งานตดต )ง 1) ไมผกพน

2) ไมมขอจากด 3) ไมมขอจากด 4) ไมผกพน เวนแตระบไวในขอผกพนท �วไป



- งานประกอบ 1) ไมผกพน 2) ไมมขอจากด 3) เง�อนไขใหเปนไปตามขอเสนอการแกไขคาจากดความ “คนตางดาว” ท�ระบในพ.ร.บ. การประกอบธรกจของคนตางดาว พ.ศ. 2542 4) ไมผกพน เวนแตระบไวในขอผกพนท �วไป

D. งานสรางอาคารใหแลวเสรจและตกแตงงานใหแลวเสรจส)น

1) ไมผกพน 2) ไมมขอจากด 3) เง�อนไขใหเปนไปตามขอเสนอการ



ลกษณะขอผกพน/สาขาบรการ ขอจากดในการประตบตเย#ยงคนชาต (Limitations on national treatment)

GATS AANZFTA AKFTA

แกไขคาจากดความ “คนตางดาว” ท�ระบใน พ.ร.บ. การประกอบธรกจของคนตางดาว พ.ศ. 2542 4) ไมผกพน เวนแตระบไวในขอผกพนท �วไป


2) ไมมขอจากด 3) เง�อนไขใหเปนไปตามขอเสนอการแกไขคาจากดความ ”คนตางดาว” ท�ระบในพ.ร.บ. การประกอบธรกจของคนตางดาว พ.ศ. 2542 4) ไมผกพน เวนแตระบไวในขอผกพนท �วไป

- งานกอสรางพเศษ - การใหเชาอปกรณกอสราง หรอบรการร)อถอนอาคาร

• ขอผกพนระหวางไทยและประเทศคเจรจา

ประเทศไทยไดทาความตกลงการเปดเสรการคาสนคาและบรการกบประเทศคเจรจาท�ผานมา ไดแก ออสเตรเลย (ภายใตความตกลงการคาเสรไทย-ออสเตรเลย ซ�งมผลบงคบใชเม�อวนท� 1 มกราคม 2005) นวซแลนด (ภายใตความตกลงการคาเสรไทย-นวซแลนด ซ�งมผลบงคบใชเม�อวนท� 1 กรกฎาคม 2005) และญ�ปน (ภายใตความตกลงการคาเสรญ�ปน-ไทย ซ�งมผลบงคบใชเม�อวนท� 1 พฤศจกายน 2007) ในสวนน) คณะผวจยจะกลาวถงเฉพาะขอผกพนของไทยและญ�ปนภายใตความตกลงระหวางไทยกบญ�ปน เน�องจากเปนความตกลงท�มผลบงคบใชลาสด

ในสาขาบรการกอสรางและวศวกรรมท�เก�ยวของ ประเทศญ�ปนมขอผกพนการเปดเสรท�มา:กกวาไทยท )งในดานจานวนสาขายอย (เชน บรการงานประกอบ งานสรางอาคารใหแลวเสรจและตกแตงงานใหแลวเสรจ และบรการท�เก�ยวของกบการทาเหมองแร) และระดบของการผกพนในขอจากดการเขาสตลาดและขอจากดในการประตบตเย�ยงคนชาต กลาวคอ ไทยไมผกพนการเคล�อนยายบคคลธรรมดา ยกเวนในบางกรณเทาน )น (ตารางท� 4.4.2.5)



ตารางท# 4.4.2.5: สรปขอจากดการเขาสตลาดและขอจากดในการประตบตเย#ยงคนชาตสาหรบความตกลงหนสวนเศรษฐกจไทย-ญ#ป น ในสาขาบรการกอสรางและวศวกรรมท#เก#ยวของ

ลกษณะขอผกพน/

สาขาบรการ

ขอจากดการเขาสตลาด (Limitations on market access)

ขอจากดในการประตบตเย#ยงคนชาต (Limitations on national treatment)

ประเทศญ#ป น ประเทศไทย ประเทศญ#ป น ประเทศไทย

ขอผกพนท #วไป

3) การรวมหนโดยตางชาตตองไมเกนรอยละ 49 ของทนจดทะเบยน และผถอหนชาวตางชาตตองมจานวนนอยกวาคร�งหน�งของจานวนผถอหนท )งหมดของบรษทท�เก�ยวของ 3) 4) คนตางชาตหรอบรษทตางชาตไมไดรบอนญาตใหซ)อหรอเปนเจาของท�ดน แตสามารถเชาท�ดนได 4) ไมผกพน นอกจาก a) ผโอนยายภายในกจการ ท�เปนไปตามหลกเกณฑความจาเปนดานการจดการ และหลกเกณฑอ�นๆ ท�กาหนดโดยกรมจดหางาน ภายใต พ.ร.บ. การทางานของคนตางดาว พ.ศ. 2521 b) บคคลธรรมดาของญ�ปนท�กระทากจกรรม

3) การรวมหนโดยตางชาตตองไมเกนรอยละ 49 ของทนจดทะเบยน 3) 4) การไดมาและการใชท�ดน: ไมผกพน เวนแตท�กาหนดไวใน “ขอจากดเร�องการเขาสตลาด” 4) ไมผกพน ยกเวนท�กาหนดไวใน “ขอจากดเร�องการเขาสตลาด” บคคลธรรมดาของญ�ปนท�กระทากจกรรมทางธรกจท�ตองใชเทคโนโลยหรอความรในระดบสง: ไมผกพน








ทางธรกจท�ตองใชเทคโนโลยหรอความรในระดบสง ในสาขายอยตามท�ระบในตารางขอผกพนท �วไป

ขอผกพนเฉพาะ: บรการการกอสรางและวศวกรรมท#เก#ยวของ A. งานกอสรางท �วไปสาหรบอาคาร

1) ไมผกพน 2) ไมมขอจากด 3) ไมมขอจากด 4) ไมมขอจากด ยกเวนวาตองมก า ร จด ต )ง ท า งพาณชย

1) ไมผกพน 2) ไมมขอจากด 3) ไมมขอจากด 4) a) ตามท�ระบไวในขอผกพนท �วไป b) ไมผกพน ส า ห รบ วศ ว ก รโยธา

1) ไมผกพน 2) ไมมขอจากด 3) ไมมขอจากด 4) ไมมขอจากด


B. งานกอสรางท �วไปสาหรบวศวกรรมโยธา C. งานตดต )งและประกอบ

- ง า นตดต )ง

1) ไมผกพน 2) ไมมขอจากด 3) ไมมขอจากด 4) a) ตามท�ระบไ ว ใ นขอผกพนท �วไป b) ไมผกพน ส า ห รบ วศ ว ก รโยธา


- งานประกอบ

D. งานสรางอาคารใหแลวเสรจและตกแตงงานให








แลวเสรจส)น E. อ�นๆ - บรการเหลาน)ท�รวมไวขางตน ไมรวมถงบรการท�เก�ยวของกบการทาเหมองแร

- บรการท�เก�ยวของกบการทาเหมองแร

1) ไมผกพน 2) ไมมขอจากด 3) ไมมขอจากด ยกเวนวาบรการท�กาหนดให ตองมสทธในการทาเหมองแรหรอสทธในการเชาทาเหมองแร ตองใหโดยคนชาตญ�ปนหรอวสาหกจท�จดต )งข)นภายใตกฎหมายญ�ปน ตามกฎหมายการทาเหมองแร 4) ไมมขอจากด ยกเวนวา บรการท�กาหนดใหตองมสทธในการทาเหมองแรหรอสทธในการเชาทาเหมองแร ตองใหโดยคนชาตญ�ปนหรอวสาหกจท�จดต )งข)นภายใต

1) ไมผกพน 2) ไมมขอจากด 3) ไมมขอจากด ยกเวนวาบรการท�กาหนดให ตองมสทธในการทาเหมองแรหรอสทธในการเชาทาเหมองแร ตองใหโดยคนชาตญ�ปนหรอวสาหกจท�จดต )งข)นภายใตกฎหมายญ�ปน ตามกฎหมายการทาเหมองแร และตองมการแจงลวงหนาตามกฎหมายการแลกเปล�ยนเงนตราตางประเทศและการคาตางประเทศ 4) ไมมขอจากด ยกเวนวา บรการท�กาหนดใหตองมสทธในการทาเหมองแรหรอสทธในการเชาทา








กฎหมายญ�ปน ตามกฎหมายการทาเหมองแร และ ตองมการจดต )งทางพาณชย

เหมองแร ตองใหโดยคนชาตญ�ปนหรอวสาหกจท�จดต )งข)นภายใตกฎหมายญ�ปน ตามกฎหมายการทาเหมองแร

• ขอผกพนท#ประเทศคเจรจาไดทาการตกลงระหวางกน

ในบรรดาประเทศคเจรจาไดมการทาความตกลงการเปดเสรการคาบรการระหวางกนเชนกน โดยประเทศคเจรจาท�ทาความตกลงการเปดเสรการคาบรการระหวางกน ไดแก ออสเตรเลย-นวซแลนด (มผลบงคบใชนบต )งแต 3 มกราคม 1989) จน-นวซแลนด (มผลบงคบใชนบต )งแต 1 ตลาคม 2008) และเกาหลใต-อนเดย (มผลบงคบใชนบต )งแต 1 มกราคม 2010) ในสวนน) คณะผวจยจะกลาวถงเฉพาะขอผกพนระหวางจน-นวซแลนด และเกาหลใต-อนเดย เน�องจากเปนความตกลงท�มผลบงคบใชเม�อไมนาน

ในสาขาบรการกอสรางและวศวกรรมท�เก�ยวของ ภายใตกรอบความตกลงการคาเสรเกาหลใต-อนเดย ประเทศเกาหลใตมขอผกพนการเปดเสรในจานวนสาขาบรการยอยท�มา:กกวาอนเดย ขณะท� อนเดยมขอผกพนเฉพาะในสาขางานกอสรางท �วไปสาหรบอาคาร และงานกอสรางท �วไปสาหรบวศวกรรมโยธาเทาน )น อยางไรกตาม ในสาขาบรการยอยท�อนเดยมขอผกพนการเปดเสรน )น อนเดยมระดบการผกพนท�มา:กกวาเกาหลใต โดย อนเดยไมมขอจากดใน Mode 1 และ 3 ขณะท� เกาหลใตไมผกพน (ยกเวนงานสารวจสถานท�กอสราง) ใน Mode 1 และมขอจากดการเขาสตลาดใน Mode 3 (ตารางท� 4.4.2.6)



ตารางท# 4.4.2.6: สรปขอจากดการเขาสตลาดและขอจากดในการประตบตเย#ยงคนชาตสาหรบความตกลงการคาเสรเกาหลใต – อนเดยในสาขาบรการกอสรางและวศวกรรมท#เก#ยวของ




ประเทศเกาหลใต ประเทศอนเดย ประเทศเกาหลใต ประเทศอนเดย ขอผกพนท #วไป 3) มขอจากดในการซ)อหน

ธรกจพลงงานและการขนสงทางอากาศ รวมถงการลงทนในบรษทท�เพ�งมการแปรรปรฐวสาหกจ 4) ไมผกพน เวนแตท�ระบไวในบทบญญตวาดวยการใหบรการโดยบคคลธรรมดา

3) บรษทสามารถดาเนนงานไดในรปของบรษทยอยและบรษทรวมทน สานกงานตวแทน สานกงานสาขา 4) ไมผกพน เวนแตท�ระบไวในบทบญญตวาดวยการใหบรการโดยบคคลธรรมดา

3) ไมผกพนสาหรบการครอบครองท�ดน ยกเวนเปนการครอบครองโดยบรษทท�ไมใชของตางชาตตามกฎหมาย Alien Land Law หรอโดยตางชาตหากไดรบการอนญาตใหครอบครองท�ดนเพ�อประกอบการใหบรการตามปกต เพ�อจดทาท�อยอาศยใหแกเจาหนาท� เพ�อใหสอดรบกบขอผกพนตามกฎหมาย

3) ในกรณการรวมลงทนกบรฐวสาหกจหรอภาครฐ การสรรหาจะเลอกบรษทผใหบรการชาวเกาหลใตท�เสนอเง�อนไขท�ดท�สดในการถายทอดเทคโนโลย 3) การใหเงนอดหนน จะใหเฉพาะผใหบรการทองถ�น 4) ไมมขอจากด ยกเวนในกรณท�มขอกาหนดเก�ยวกบวซาและเง�อนไขการเขาประเทศและการพานกในประเทศช �วคราว


1) ไมผกพน ยกเวนในสาขา CPC 5111 (งานสารวจสถานท�กอสราง: site investigation work) 2) ไมมขอจากด 3) ระบบขอบงคบสาหรบการรบจางชวงตอ บงคบใชกบผรบจางท�ข )นทะเบยนในฐานะผรบจางท �วไป 4) ไมผกพน เวนแตระบไวในขอผกพนท �วไป

1) ไมมขอจากด 2) ไมมขอจากด 3) ไมมขอจากด 4) ไมผกพน เวนแตระบไวในขอผกพนท �วไป

1) ไมผกพน ยกเวนในสาขา CPC 5111 (งานสารวจสถานท�กอสราง: site investigation work) 2) ไมมขอจากด 3) ไมมขอจากด 4) ไมผกพน เวนแตระบไวในขอผกพนท �วไป

1) ไมมขอจากด 2) ไมมขอจากด 3) ไมมขอจากด 4) ไมผกพน เวนแตระบไวในขอผกพนท �วไป

B. งานกอสรางท �วไปสาหรบวศวกรรมโยธา

C. งานตดต )งและประกอบ - งานตดต )ง - งานประกอบ D. งานสรางอาคารใหแลวเสรจและตกแตงงานใหแลวเสรจส)น

E. อ�นๆ - งานเตรยมการกอสราง - งานกอสรางพเศษ - การใหเชาอปกรณกอสราง หรอบรการร)อถอนอาคาร

ขณะท�ภายใตกรอบความตกลงการคาเสรจน-นวซแลนด ขอผกพนการเปดเสรบรการสาขากอสรางและวศวกรรมท�เก�ยวของของท )งสองประเทศคอนขางคลายกน โดยมจานวนสาขาบรการยอยท�เปดเสรเทากน และระดบของขอจากดท�คอนขางใกลเคยงกน ยกเวน ในสาขายอยงานตดต )งใน Mode 1 ซ�งนวซแลนดไมมขอจากด สาหรบบรการท�ปรกษา ขณะท� จนไมผกพน (ตารางท� 4.4.2.7)



ตารางท# 4.4.2.7: สรปขอจากดการเขาสตลาดและขอจากดในการประตบตเย#ยงคนชาต สาหรบความตกลงการคาเสรนวซแลนด – จน ในสาขาบรการกอสรางและวศวกรรมท#เก#ยวของ




ประเทศนวซแลนด ประเทศจน ประเทศนวซแลนด ประเทศจน ขอผกพนท #วไป 3) บรษทตางชาตท�เขามา

ลงทนในจนจะประกอบดวย บรษทท�ถอหนโดยตางชาตท )งหมด และบรษทรวมทนโดยสดสวนการลงทนของบรษทตางชาตในธรกจรวมทน ตองถอหนข )นต�ารอยละ 25 ไมผกผนสาหรบการจดต )งสาขาของบรษทตางชาต ยกเวนจะระบในขอผกพนเฉพาะ อนญาตใหสามารถต )งสานกงานตวแทนของบรษทตางชาตในประเทศจนได แตตองไมเปนลกษณะกจกรรมเพ�อหากาไร ยกเวนสาขาธรกจบางประเภท การใชประโยชนจากท�ดนมการจากดเวลา เชน 70 ป (เพ�ออยอาศย) 50 ป (เพ�ออตสาหกรรม การศกษา วฒนธรรม สขภาพ) เปนตน

3) จะตองไดรบการอนมตจากคณะกรรมการการลงทนตางประเทศ (Overseas Investment Commission) ในกรณดงตอไปน) - มการถอหนโดยตางชาตมากกวารอยละ 25 หรอในธรกจท�มสนทรพยสงกวา 10 ลานเหรยญดอลลารนวซแลนด - การกอต )งกจการใหมในกรณท�มคาใชจายในการจดต )งธรกจสงกวา 10 ลานเหรยญดอลลารนวซแลนด - การซ)อสนทรพยของธรกจท�มมลคาสงกวา 10 ลานเหรยญดอลลารนวซแลนด - การออกหรอจดสรรหนในกรณท�สถานการณถอหนในปจจบนอยท�เกณฑการถอหนรอยละ 25 แลว 1) 2) 3) ไมผกพนสาหรบมาตรการปจจบนและในอนาคตสาหรบบคคลและธรกจของชาวเมารท�เขาซ)อกจการ กอต )งธรกจใหม หรอทาธรกจเชงพาณชย

3) ไมผกพน สาหรบการอดหนนท )งหมดในผใหบรการทองถ�นในภาคบรการโสตทศน การบน และการแพทย


1) ไมผกพน 2) ไมมขอจากด 3) ไมมขอจากด

1) ไมผกพน 2) ไมมขอจากด 3) อนญาตใหเฉพาะบรษทตางชาตท�รวมทนกบบรษทจนและมตางชาตเปนผถอหนรายใหญ หลงจากจนเขาเปนสมาชก WTO ภายใน 3 ป บรษทท�ถอห น โ ด ย ต า ง ช า ตท )ง ห ม ดสามารถเขามาจดต )งทา งพาณชยได


1) ไมผกพน 2) ไมมขอจากด 3) ไมมขอจากด ยกเวนบรษทกอสรางรวมทน อยางไรกตาม ภายใน 3 ปหลงจากจนเปนสมาชก WTO: ไมมขอจากด

B. งานกอสรางท �วไปสาหรบวศวกรรมโยธา

C. งานตดต )งและประกอบ - งานตดต )ง 1 ) ไม ม ขอ จ า กด ส าห รบ

บรการท�ปรกษา 2) ไมมขอจากด 3) ไมมขอจากด

1 ) ไม ม ขอ จ า กด ส าห รบบรการท�ปรกษา 2) ไมมขอจากด 3) ไมมขอจากด

- งานประกอบ D. งานสรางอาคารใหแลวเสรจและตกแตงงานใหแลวเสรจส)น


2) ไมมขอจากด 3) ไมมขอจากด


- งานบารงรกษาและซอมแซมโครงสรางแบบตายตว (fixed structure)



• สรปขอผกพนท#อาจเกดข&นระหวางไทยและประเทศคเจรจาภายใตกรอบอาเซยน+3+6

ภายใตกรอบเจรจาการทาความตกลงการเปดเสรการคาระหวางอาเซยนและประเทศคเจรจา (+3 และ +6) ประเทศไทยคาดวานาจะไดรบการเรยกรองใหเปดเสรบรการกอสรางและวศวกรรมท�เก�ยวของ โดยระดบของขอผกพนนาจะผกพนเพ�มเตมมากกวาท�ตกลงไวภายใตกรอบ WTO โดยเฉพาะอยางย�ง การเรยกรองใหเปดเสรจานวนสาขายอยใหมากข)น ดงเชนในกรณของความตกลงอาเซยน-เกาหลใต และความตกลงอาเซยน-ออสเตรเลย-นวซแลนด

ในสวนของประเทศไทยท�ไดทาความตกลงการเปดเสรการคาบรการกบประเทศคเจรจาท�ผานมา ประเทศไทยมกมระดบความผกพนท�ต�ากวาประเทศคเจรจาในสาขาบรการกอสรางและวศวกรรมท�เก�ยวของ ดงเชน ในกรณของความตกลงการคาเสรไทย-ญ�ปน ญ�ปนมขอผกพนการเปดเสรท�มา:กกวาไทยท )งในดานจานวนสาขายอย และระดบของการผกพนในดานการเคล�อนยายบคคลธรรมดา นอกจากน) ประเทศไทยมทาทท�มกไมเปดระดบการคาเสรบรการท�เกนกวาท�กฎหมายภายในประเทศกาหนด

ในการทาความตกลงการเปดเสรการคาบรการระหวางประเทศคเจรจาดวยกนเองน )น ภายใตกรอบความตกลงการคาเสรเกาหลใต-อนเดย ประเทศเกาหลใตมขอผกพนการเปดเสรในจานวนสาขาบรการยอยท�มา:กกวาประเทศอนเดย อยางไรกตาม ในสาขาบรการยอยท�อนเดยมขอผกพนการเปดเสรน )น อนเดยมระดบการผกพนท�มา:กกวาเกาหลใต โดยอนเดยไมมขอจากดใน Mode 1 และ 3 ขณะท� เกาหลใตไมผกพน (ยกเวนงานสารวจสถานท�กอสราง) ใน Mode 1 และมขอจากดการเขาสตลาดใน Mode 3 สวนภายใตกรอบความตกลงการคาเสรจน-นวซแลนด ระดบของขอผกพนการเปดเสรคอนขางคลายกน โดยมจานวนสาขาบรการยอยท�เปดเสรเทากน และระดบของขอจากดท�คอนขางใกลเคยงกน ยกเวน ในสาขายอยงานตดต )งใน Mode 1 ซ�งนวซแลนดไมมขอจากดสาหรบบรการท�ปรกษา ขณะท� จนไมผกพน

4.4.2.3 สภาวการณท #วไปของภาคบรการกอสรางของประเทศไทย

4.4.2.3.1 มลคาเพ#มและอตราการเตบโตของภาคบรการกอสราง

ภาคบรการกอสรางในประเทศไทยมการขยายตวอยางสงในชวงกอนเกดวกฤตเศรษฐกจป 1997 โดยมมลคาเพ�มสงถง 341,518 ลานบาทในป 1996 และลดลงอยางตอเน�องจนกระท �งถงจดต�าสดในป 2000 โดยมมลคา 150,615 ลานบาท จากน )น ธรกจกอสรางเร�มฟ)นตวข)นเร�อยๆ จนกระท �งลาสดในป 2008 มมลคา 260,717 ลานบาท

หากจาแนกตามประเภทของการกอสรางพบวา ในชวงกอนป 1997 มลคาเพ�มการกอสรางภาคเอกชนสงกวามลคาเพ�มการกอสรางภาครฐ แตนบจากป 1997-2007 มลคาเพ�มการกอสรางภาครฐสงกวามลคาเพ�มการกอสรางภาคเอกชนมาโดยตลอด จนกระท �งในป 2008 มลคาเพ�มการกอสรางภาคเอกชน (130,361 ลานบาท) จงกลบมาสงกวามลคาเพ�มการกอสรางภาครฐ (130,356 ลานบาท) เพยงเลกนอย (ภาพท� 4.4.2.1)



ภาพท# 4.4.2.1: มลคาเพ#มของภาคบรการกอสรางของประเทศไทย (ณ ราคาปปจจบน)

ท�มา: สานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (http://www.nesdb.go.th)

ในดานอตราการเตบโตของมลคาเพ�มการกอสราง ในป ค.ศ. 1994 อตราการเตบโตสงถงรอยละ 21.3 และคอยๆ ลดลงจนกระท �งมอตราการหดตวในชวงระหวางป ค.ศ. 1997-2000 (รอยละ 20.4, 34.3, 7.0 และ 9.4 ตามลาดบ) อยางไรกตาม อตราการเตบโตปรบตวเปนบวกนบจากป ค.ศ. 2001 (รอยละ 2.6) เปนตนมา (ภาพท� 4.4.2.2)

ท )งน) อตราการเตบโตของธรกจกอสรางและอตราการเตบโตของผลผลตมวลรวมในประเทศคอนขางแปรผนไปในทศทางเดยวกน กลาวคอ ในชวงท�ภาวะเศรษฐกจมการขยายตว (กอนป ค.ศ. 1997) ธรกจกอสรางกขยายตวเชนกน ในทางตรงขาม ในชวงท�ภาวะเศรษฐกจหดตว (หลงป ค.ศ. 1997) ธรกจกอสรางกหดตวเชนกน โดยเฉพาะการกอสรางภาคเอกชน ตอมา เม�อเศรษฐกจเร�มฟ)นตวหลงจากวกฤตเศรษฐกจในป ค.ศ. 1997 โดยเฉพาะอยางย�ง นบจากป ค.ศ. 2000 ธรกจกอสรางเร�มกลบมาขยายตว โดยเฉพาะการกอสรางภาคเอกชน ดงน )น อาจกลาวไดวา ภาวะเศรษฐกจของประเทศสงผลกระทบโดยตรงตอธรกจกอสราง โดยเฉพาะอยางย�ง การกอสรางภาคเอกชน

ในป ค.ศ. 2008 มลคาเพ�มการกอสรางมอตราการเตบโตรอยละ 4.6 ซ�งเปนผลจากมลคาเพ�มการกอสรางภาคเอกชนท�มการเตบโตรอยละ 11.8 เน�องจากการกอสรางอาคารท�อยอาศยและอาคารโรงงานท�เพ�มสงข)น ขณะท� มลคาเพ�มการกอสรางภาครฐมการหดตวรอยละ 1.7 เน�องจาก โครงการกอสรางของภาครฐมการเบกจายงบลงทนลาชาและโครงการสวนใหญเปนโครงการตอเน�องจากชวงกอนหนา ซ�งเปนโครงการท�ดาเนนงานมาถงชวงใกลจะแลวเสรจทาใหยอดเบกจายลดนอยลง เชน โครงการระบบขนสงทางรถไฟเช�อมทาอากาศยานสวรรณภมและสถานรบสงผโดยสารอากาศยานในเมองของการรถไฟแหงประเทศไทย และโครงการบานเอ)ออาทรระยะท� 4 และระยะท� 5 ของการเคหะแหงชาต เปนตน ประกอบกบ ตนทนการกอสรางท�เพ�มสงข)น โดยเฉพาะราคาเหลกและผลตภณฑเหลกเพ�มข)นรอยละ 38.452

52 ท�มา: รายไดประชาชาตของประเทศไทย ฉบบป ค.ศ. 2008. สานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต



ภาพท# 4.4.2.2: อตราการเตบโตของมลคาเพ#มการกอสรางของประเทศไทย (ณ ราคาปปจจบน)


4.4.2.3.2 ความสาคญของภาคบรการกอสรางตอระบบเศรษฐกจไทย

ภาคบรการกอสรางมความสาคญตอระบบเศรษฐกจไทยเปนอยางมาก โดยเฉพาะอยางย�ง ในชวงกอนเกดวกฤตเศรษฐกจในป ค.ศ. 1997 โดยสดสวนของมลคาเพ�มการกอสรางตอผลผลตมวลรวมในประเทศ (GDP) คดเปนรอยละ 7.0-7.4 ในป ค.ศ. 1993 – 1996 และคอยๆ ลดลงจากรอยละ 5.7 ในป ค.ศ. 1997 จนกระท �งเหลอเพยงรอยละ 2.9 ในป ค.ศ. 2008 (ภาพท� 4.4.2.3)

ภาพท# 4.4.2.3: สดสวนของมลคาเพ#มการกอสรางตอผลผลตมวลรวมในประเทศ (ณ ราคาปปจจบน)




4.4.2.3.3 สภาวะการดาเนนธรกจกอสรางในประเทศไทย

จากขอมลของกรมพฒนาธรกจการคา บรษทกอสรางในประเทศไทยไดเพ�มจานวนจากเดม 28,504 แหงในป 2004 เปน 33,663 แหงในป 2008 นอกจากน) ทนจดทะเบยนและสนทรพยรวมของบรษทกอสรางไดเพ�มข)นจาก 272,141 และ 584,033 ลานบาทในป 2004 เปน 300,818 และ 721,136 ลานบาทในป 2008 ตามลาดบ ในดานรายไดรวมน )น พบวา บรษทกอสรางมรายไดรวมท�เพ�มข)นจากเดม 549,522 ลานบาทในป 2004 เปน 778,091 ลานบาทในป 2008 อยางไรกตาม บรษทกอสรางกลบมกาไรสทธท�ลดลงจากเดม 15,733 ลานบาทในป 2004 เปน 15,131 ลานบาทในป 2008 ท )งน) ผลการประกอบการท�มกาไรสทธลดลง แมวาจะมรายไดรวมท�สงข)น อาจสะทอนถงสภาวะการแขงขนท�สงมากข)น (ตารางท� 4.4.2.8)

ตารางท# 4.4.2.8: สถานะทางการเงนและผลประกอบการของบรษทกอสรางในประเทศไทย

ปงบการเงน จานวนบรษท (ราย)

ทนจดทะเบยน

(ลานบาท)

สนทรพยรวม (ลานบาท)

รายไดรวม


กาไร (ขาดทน) สทธ (ลานบาท)

2008 33,663 300,817.69 721,135.90 778,090.54 15,131.21

2007 33,690 296,332.71 730,874.71 775,360.38 17,213.29

2006 32,242 296,835.78 732,066.72 781,050.55 7,413.58

2005 29,695 272,630.69 654,724.46 675,393.57 17,349.12

2004 28,504 272,141.43 584,033.06 549,521.76 15,733.00

ท�มา: กรมพฒนาธรกจการคา

4.4.2.4 โครงสรางของสถานประกอบการในธรกจบรการกอสราง

ในการศกษาโครงสรางของสถานประกอบการในธรกจบรการกอสรางในประเทศไทย คณะผวจยจะจาแนกตาม จานวนและขนาดของสถานประกอบการ รปแบบการจดต )งทางกฎหมาย วงเงนรบเหมากอสรางตอป และจานวนคนทางานและลกจาง โดยเปนการอางองผลการสารวจอตสาหกรรมกอสรางในป 2009 ซ�งจดทาโดยสานกงานสถตแหงชาต

4.4.2.4.1 จานวนและขนาดสถานประกอบการ

จากผลการสารวจอตสาหกรรมกอสรางในป 2009 โดยสานกงานสถตแหงชาต สถานประกอบการกอสรางในประเทศไทยมจานวนท )งส)น 29,360 แหง สวนใหญดาเนนกจการประเภทการกอสรางอาคารหรอส�งกอสราง (รอยละ 56.8) รองลงมาคอ การเตรยมสถานท�กอสราง (รอยละ 14.8) และการสรางอาคารใหเสรจสมบรณ (รอยละ 10.5) (ตารางท� 4.4.2.9)



ตารางท# 4.4.2.9: โครงสรางของสถานประกอบการในธรกจกอสราง จาแนกตามสาขายอยของการกอสราง (ป 2008)

สาขา จานวน รอยละ การกอสรางอาคาร/ส�งกอสราง 16,676 56.8 การกอสรางถนนและทางรถไฟ 940 3.2 การกอสรางโครงการสาธารณปโภค 646 2.2 การกอสรางโครงการงานวศวกรรมโยธาอ�นๆ การร)อถอน และการตดต )งส�งกอสรางอ�นๆ 323 1.1 การเตรยมสถานท�กอสราง 4,345 14.8 การตดต )งระบบไฟฟา 1,996 6.8 การตดต )งระบบประปา ระบบทาความความรอน และระบบระบายอากาศ 499 1.7 การสรางอาคารใหเสรจสมบรณ 3,083 10.5 กจกรรมการกอสรางเฉพาะงานอ�นๆ 851 2.9 รวม 29,360 100 ท�มา: สรปผลเบ)องตน การสารวจอตสาหกรรมกอสราง ค.ศ. 2009, สานกงานสถตแหงชาต (http://service.nso.go.th/nso/nsopublish/service/contsIndustry/IndusConst-wk.pdf) เม�อวนท� 7 ตลาคม 2010

หากจาแนกตามขนาดของสถานประกอบการ (จานวนคนทางาน) พบวา สถานประกอบการในธรกจกอสรางสวนใหญมขนาดเลก กลาวคอ สถานประกอบการท�มจานวนคนทางาน 1-5 คนคดเปนสดสวนรอยละ 61.4 ของจานวนสถานประกอบการท )งหมด รองลงมาคอ สถานประกอบการท�มจานวนคนทางาน 6-10 คน (รอยละ 21.7) สถานประกอบการท�มจานวนคนทางาน 11-20 คน (รอยละ 9.6) และสถานประกอบการท�มจานวนคนทางานมากกวา 20 คน (รอยละ 7.3) ท )งน) สถานประกอบการขนาดเลกท�มคนทางาน 1-5 คนสวนใหญดาเนนธรกจการกอสรางท�ไมใชประเภทการกอสรางถนนและทางรถไฟ เชน การกอสรางอาคารหรอส�งกอสราง การกอสรางโครงการสาธารณปโภค การเตรยมสถานท�กอสราง และการสรางอาคารใหเสรจสมบรณ ขณะท� สถานประกอบการขนาดคอนขางใหญท�มคนทางานมากกวา 20 คน สวนใหญดาเนนธรกจการกอสรางถนนและทางรถไฟ (ตารางท� 4.4.2.10)

ตารางท# 4.4.2.10: โครงสรางของสถานประกอบการในธรกจกอสราง จาแนกตามจานวนคนทางาน (ป 2008)

สาขา จานวนคนทางาน 1-5 6-10 11-15 16-20 มากกวา 20

การกอสรางอาคาร/ส�งกอสราง 55.1 28.3 8.4 2.4 5.8 การกอสรางถนนและทางรถไฟ 10.9 20.1 17.8 9.7 41.5 การกอสรางโครงการสาธารณปโภค 54.6 13.9 7.7 4.7 19.1 การกอสรางโครงการงานวศวกรรมโยธาอ�นๆ 19.1 29.4 20.6 5.9 25.0 การร)อถอน 30.5 34.8 8.7 4.3 21.7 การเตรยมสถานท�กอสราง 89.6 7.1 1.5 0.4 1.4 การตดต )งระบบไฟฟา 60.9 16.6 7.9 4.2 10.4 การตดต )งระบบประปา ระบบทาความความรอน และระบบระบายอากาศ 49.2 17.0 8.1 6.7 19.0 การตดต )งส�งกอสรางอ�นๆ 45.3 19.4 8.6 7.3 19.4 การสรางอาคารใหเสรจสมบรณ 76.4 14.8 3.5 1.4 3.9 กจกรรมการกอสรางเฉพาะงานอ�นๆ 66.9 13.3 5.0 3.9 10.9 รวม 61.4 21.7 7.0 2.6 7.3 ท�มา: สรปผลเบ)องตน การสารวจอตสาหกรรมกอสราง พ.ศ. 2552, สานกงานสถตแหงชาต

(http://service.nso.go.th/nso/nsopublish/service/contsIndustry/IndusConst-wk.pdf) เม อวนท 7 ตลาคม 2010



4.4.2.4.2 รปแบบการจดต &งตามกฎหมายของสถานประกอบการในธรกจกอสราง

จากผลการสารวจอตสาหกรรมกอสรางในป 2009 โดยสานกงานสถตแหงชาต สถานประกอบการกอสรางในประเทศไทยสวนใหญมรปแบบการจดต )งตามกฎหมายเปนสวนบคคลหรอหางหนสวนสามญท�ไมเปนนตบคคล (รอยละ 76.8) รองลงมา มรปแบบการจดต )งเปนบรษทจากด หรอบรษทจากด (มหาชน) (รอยละ 13.0) และมรปแบบการจดต )งเปนหางหนสวนสามญนตบคคลหรอหางหนสวนจากด (รอยละ 10.2)

4.4.2.4.3 วงเงนรบเหมากอสรางตอป

ผลการสารวจอตสาหกรรมกอสรางในป 2009 โดยสานกงานสถตแหงชาต แสดงใหเหนวา สถานประกอบการกอสรางในประเทศไทยสวนใหญเปนสถานประกอบการท�มวงเงนรบเหมากอสรางตอปนอยกวา 1 ลานบาท (รอยละ 61.6) รองลงมา 1-9 ลานบาท (รอยละ 17.5) 10-49 ลานบาท (รอยละ 8.5) และต )งแต 50 ลานบาทข)นไป (รอยละ 3.5) (ภาพท� 4.4.2.4)

ภาพท# 4.4.2.4: สดสวนของสถานประกอบการในธรกจกอสรางจาแนกตามวงเงนรบเหมากอสรางตอป

ท�มา: สรปผลเบ)องตน การสารวจอตสาหกรรมกอสราง ค.ศ. 2009, สานกงานสถตแหงชาต


4.4.2.4.4 จานวนคนทางานและลกจาง

ตารางท� 4.4.2.12 แสดงใหเหนวา ในป 2009 จานวนคนทางานในธรกจกอสรางรวมท )งส)น 364,694 คน และในจานวนน)เปนลกจางจานวน 335,150 คน หากพจารณาในแตละสาขายอยพบวา คนทางานและลกจางสวนใหญทางานในสถานประกอบการท�ดาเนนกจการกอสรางอาคารหรอส�งกอสราง (รอยละ 59.1 และ 59.2 ตามลาดบ) รองลงมาคอ ทางานในสถานประกอบการท�กอสรางถนนและทางรถไฟ (รอยละ 10.4 และ 11.0 ตามลาดบ) และ ทางานในสถานประกอบการท�ตดต )งระบบไฟฟา (รอยละ 7.2 และ 7.4)

นอยกวา 1 ลานบาท

61.6%

1-9 ลานบาท17.5%

10-49 ลานบาท8.5%

50 ลานบาทข)นไป3.5%

ไมรายงาน8.9%



ตารางท# 4.4.2.12: จานวนคนทางาน ลกจาง และมลคาเพ#มในธรกจกอสราง (ป 2008)

สาขา คนทางาน ลกจาง มลคาเพ#ม

จานวน (คน) รอยละ จานวน (คน) รอยละ มลคา (บาท) รอยละ

การกอสรางอาคาร/ส�งกอสราง 215,490 59.1 198,339 59.2 67,622.3 57.32

การกอสรางถนนและทางรถไฟ 37,915 10.4 36,929 11.0 15,732.9 13.34

การกอสรางโครงการสาธารณปโภค 10,995 3.0 10,458 3.1 4,866.9 4.13

การกอสรางโครงการงานวศวกรรมโยธาอ�นๆ การร)อถอน และการตดต )งส�งกอสรางอ�นๆ

7,552 2.1 7,277 2.2 3,618.8 3.07

การเตรยมสถานท�กอสราง 15,248 4.2 10,364 3.1 2,561.1 2.17

การตดต )งระบบไฟฟา 26,375 7.2 24,909 7.4 9,844.8 8.34

การตดต )งระบบประปา ระบบทาความรอน และระบบระบายอากาศ

7,227 2.0 6,945 2.1 3,027.6 2.57

การสรางอาคารใหเสรจสมบรณ 22,469 6.2 19,194 5.7 4,770.6 3.07

กจกรรมการกอสรางเฉพาะงานอ�นๆ 21,423 5.9 20,735 6.2 5,936.0 5.03

รวม 364,694 100.0 335,150 100.0 117,981.1 100.00

หมายเหต: มลคาเพ�ม คานวณโดย มลคาการกอสรางหรอรายรบของสถานประกอบการ หกดวย คาใชจายข )นกลาง (รายจายท�ใชในการดาเนนการกอสรางของสถานประกอบการในป 2008)

ท�มา: สรปผลเบ)องตน การสารวจอตสาหกรรมกอสราง ค.ศ. 2009, สานกงานสถตแหงชาต


4.4.2.5 โครงสรางตลาดและสภาพการแขงขนในภาคบรการกอสรางของประเทศไทย

โครงสรางตลาดธรกจบรการกอสรางในประเทศไทย อาจจาแนกไดเปน 3 ประเภทตามมลคาของโครงการกอสราง ไดแก โครงการกอสรางขนาดใหญและใชเงนทนและเทคโนโลยในการกอสรางในระดบสง โครงการกอสรางขนาดกลางซ�งใชเงนทนและเทคโนโลยในการกอสรางในระดบปานกลาง และโครงการกอสรางขนาดเลกท�ใชเงนทนและเทคโนโลยต�า โดยมรายละเอยด ดงน)

1. ตลาดของโครงการกอสรางขนาดใหญท�ตองใชเงนทน ความเช�ยวชาญเฉพาะดาน และเทคโนโลยในการกอสรางสง ไดแก

• โครงการระบบสาธารณปโภคพ)นฐานขนาดใหญ (Large scale infrastructure project) (เชน ถนน ทางดวน ทางยกระดบ อโมงคลอดถนน รถไฟฟาขนสงมวลชน สนามบน ทาเรอน)าลก และโรงไฟฟาขนาดใหญ)

• โครงการกอสรางโรงงานอตสาหกรรมขนาดใหญ (เชน โรงกล �นน)ามน โรงงานปโตรเคม โรงงานผลตปนซเมนต โรงงานบาบดน)าเสย และโรงงานผลตเหลก)

• โครงการกอสรางอาคาร (เชน อาคารสานกงาน คอนโดมเนยม โรงพยาบาล และโรงแรม) ซ�งเปนโครงการกอสรางอาคารของภาครฐหรอภาคเอกชนขนาดใหญท�มมลคาของงานกอสรางสง



ตลาดน)ประกอบดวยผประกอบการขนาดใหญท�มเงนทนสง รวมท )งมความชานาญและความรทางเทคนค และความพรอมทางดานเคร�องจกร นอกจากน) บางรายมบรษทในเครอท�เปนผผลตวสดกอสรางเพ�อใชในโครงการเอง ในปจจบน ผประกอบการไทยรายหลกในกลมน) ประกอบดวย บรษท อตาเลยน ไทย ดเวลอปเมนต จากด (มหาชน) บรษท ช.การชาง จากด (มหาชน) และบรษท ชโนไทย เอนจเนยร�ง แอนด คอนสตรคช �น จากด (มหาชน)53 โดยมสดสวนรายไดสงถงรอยละ 66.2 ของรายไดของบรษทกอสรางท�จดทะเบยนในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทยท )งหมด ในป 2009 (ตารางท� 4.4.2.13)

ตารางท# 4.4.2.13: บรษทกอสรางท#จดทะเบยนในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย (งบการเงน ณ วนท# 31 ธนวาคม 2009)

ลาดบ ช#อบรษท สนทรพยรวม

(ลานบาท) รายได

(ลานบาท) สดสวนรายได

(รอยละ)

1 บรษท อตาเลยนไทย ดเวลอปเมนต จากด (มหาชน) 53,982.40 41,455.50 40.58

2 บรษท ช.การชาง จากด (มหาชน) 29,469.90 14,017.10 13.72

3 บรษท ชโน-ไทย เอนจเนยร#ง แอนด คอนสตรคช #น จากด (มหาชน) 8,799.70 12,112.60 11.86

4 บรษท เพาเวอรไลน เอนจเนยร�ง จากด (มหาชน) 9,540.00 8,053.50 7.88

5 บรษท ซนเทค คอนสตรคช �น จากด (มหาชน) 4,594.10 6,275.70 6.14

6 บรษท ครสเตยนและนลเสน จากด (มหาชน) 3,123.30 4,375.50 4.28

7 บรษท ยนค เอนจเนยร�ง แอนด คอนสตรคช �น จากด (มหาชน) 4,831.70 3,419.10 3.35

8 บรษท เนาวรตนพฒนาการ จากด (มหาชน) 4,568.70 3,417.00 3.35

9 บรษท อเอมซ จากด (มหาชน) 1,972.00 2,871.20 2.81

10 บรษท ซฟโก จากด (มหาชน) 1,640.10 1,826.90 1.79

11 บรษท แอสคอน คอนสตรคช �น จากด (มหาชน) 1,995.90 1,704.70 1.67

12 บรษท พรบลท จากด (มหาชน) 1,130.90 1,653.20 1.62

13 บรษท พเออ (ประเทศไทย) จากด (มหาชน) 858.8 937.8 0.92

14 บรษท เพาเวอร-พ จากด (มหาชน) 116.1 27.8 0.03

บรษท 3 รายใหญ 92,252.0 67,585.2 66.16

รวม 126,623.60 102,147.60 100.00

ท�มา: ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย หมายเหต: ในตารางน) ไมไดรวมบรษท โตโย-ไทย คอรปอเรช �น จากด (มหาชน) เพราะเปนบรษทรวมทนระหวางบรษท โตโย เอนจเนยร�ง

คอรปอเรช �น จากด (Toyo Engineering Corporation: TOYO) (ประเทศญ�ปน) และบมจ. อตาเลยนไทย ดเวลอปเมนต จากด (ITD)

53 ท�มา: รายงานการเปดเผยขอมลประจาป 2009 (แบบ 56-1) บรษท ช. การชาง จากด (มหาชน)



ผประกอบการขนาดใหญในกลมน) สวนใหญเปนการรบงานโดยตรงจากเจาของงาน อยางไรกตาม ในบางคร )ง อาจเปนการรบงานในลกษณะเปนผรบจางเหมาชวง (Sub contractor) จากผรบเหมาตางประเทศ ซ�งมกเปนโครงการขนาดใหญท�ตองใชเทคโนโลยเฉพาะทางท�ตองใชผรบเหมาตางประเทศ เชน Foster Wheeler, ABB Lumus, Alstom, Chiyoda Corporation และ Mitsubishi Heavy Industries เปนตน54 ท )งน) ผประกอบการขนาดใหญ อาจรวมเปนพนธมตรในการดาเนนธรกจกบผประกอบขนาดใหญตางชาตซ�งมเทคโนโลยระดบสงในบางโครงการเฉพาะ เชน บรษทกอสรางจากประเทศญ�ปน (เชน บรษท คาจมา จากด บรษท โอบายาช จากด บรษท สมโตโม มตซย คอนสตรคช �น จากด บรษท โตคว คอนสตรคช �น จากด และบรษท กมาไก กม จากด) บรษทกอสรางจากสหภาพยโรป (เชน บรษท ซเมนส จากด และบรษท บลฟงเกอร แอนด เบอรเกอร โบคเตยน เกสเซลซอฟ จากด) และบรษทกอสรางจากประเทศจน (เชน บรษท ไชนา สเตท จากด) กลาวคอ เปนการดาเนนธรกจในรปแบบกจการรวมคา (Joint venture) หรอการจดต )งกลมบรษท (Consortium) ระหวางผประกอบการขนาดใหญของไทยและตางชาต ซ�งจดต )งข)นเฉพาะกจเพ�อรวมมอในโครงการท�มขนาดใหญซ�งตองใชเทคโนโลยและประสบการณเฉพาะทางของแตละบรษทมารวมกน โดยเฉพาะอยางย�ง โครงการขนาดใหญของรฐท�ตองใชเทคโนโลยระดบสงในการกอสราง (ดกรอบขอความท� 4.4.2.1)

กรอบขอความท# 4.4.2.1: การกอสรางงานโยธาของโครงการรถไฟฟามหานคร ในการกอสรางงานโยธาของโครงการรถไฟฟามหานคร สายเฉลมรชมงคล การรถไฟฟาขนสงมวลชนแหงประเทศไทย (รฟม.)

ไดจดจางผรบเหมากอสรางดาเนนการ โดยมการแบงการกอสรางงานโยธาเปน 5 สวน ดงน) 1. งานออกแบบและกอสรางอโมงคและสถานใตดนสวนใต ชวงหวลาโพง-หวยขวาง โดยมผรบเหมาคอ กลมรวมคา BCTK

(Joint Venture BCKT) ประกอบดวย (1) บรษท บลฟงเกอร แอนด เบอรเกอร โบคเตยน เกสเซลซอฟ จากด บรษท ช. การชาง จากด (มหาชน) บรษท กมาไก กม จากด และบรษท โตคว คอนสตรคช �น จากด

2. งานออกแบบและกอสรางอโมงคและสถานใตดนสวนเหนอ ชวงหวยขวาง-บางซ�อ โดยมผรบเหมาคอ กลมรวมคา ION ประกอบดวย บรษท อตาเลยนไทย ดเวลอปเมนต จากด (มหาชน) บรษท โอบายาช คอรปอเรช �น จากด และบรษท นชมตส จากด

3. งานออกแบบและกอสรางศนยซอมบารงหวยขวาง โดยมผรบเหมาคอ กลมบรษท SNMC (Siam Nippon Metro Consortium) ประกอบดวย บรษท คาจมา จากด บรษท ฮาซามา จากด บรษท มาเอดะ จากด บรษท สยาม ซนเทค จากด บรษท มตซย แอนด คมปน จากด และบรษท ท เอส บ เทรดด)ง จากด

4. งานออกแบบ จดหา และตดต )งงานวางรางรถไฟฟา โดยมผรบเหมาคอ กจการรวมคา CKSL ประกอบดวย บรษท ช. การชาง จากด (มหาชน) และบรษท เอสเอนซ ลาวาลน จากด

5. งานออกแบบ จดหา และตดต )งลฟตและบนไดเล�อน โดยมผรบเหมาคอ กจการรวมคา MMW ประกอบดวย บรษท มตซบช คอรปอเรช �น จากด บรษท มตซบช อเลกทรค คอรปอเรช �น จากด และบรษท วรจกร อนเตอรเนช �นแนล จากด ท�มา: http://www.mrta.co.th/frame/contractor.htm

54 ท�มา:รายงานการเปดเผยขอมลประจาป 2009 (แบบ 56-1) บรษท ชโน-ไทย เอนจเนยร�ง คอนสตรคช �น จากด (มหาชน)



ผประกอบการตางชาตสวนใหญท�เขามารวมลงทนกบผประกอบการไทย ไดแก สหรฐอเมรกา สหภาพยโรป ญ�ปน เกาหลใต และไตหวน โดยในป 2003 มบรษทออกแบบงานกอสรางตางชาตท�เขามารบงานในไทยประมาณ 79 แหง (ไดแก บรษทของสหรฐอเมรกา 36 แหง บรษทของสหภาพยโรป 22 แหง และบรษทของญ�ปน 9 แหง) และบรษทตางชาตท�เขามาดาเนนการกอสรางในไทยมากกวา 30 แหง (เชน บรษทของญ�ปน 15 แหง บรษทของสหภาพยโรป 9 แหง บรษทของสหรฐอเมรกา 8 แหง และบรษทของจน 6 แหง)55

สภาวะการแขงขนในตลาดน) เปนการแขงขนระหวางผประกอบการจานวนนอยราย เพราะเปนการกอสรางท�ตองอาศยเงนทน ประสบการณ ความเช�ยวชาญ และเทคโนโลยในระดบสงซ�งผประกอบการหลกท�มคณสมบตดงกลาวในประเทศไทยมจานวนนอย (ประมาณ 3 รายหลก) ท )งน) ในสวนของตลาดภาครฐ ผประกอบการท�ชนะการประมลในโครงการขนาดใหญของภาครฐท�มงบประมาณต )งแต 500 ลานบาทข)นไปซ�งทาการจดซ)อจดจางดวยวธประมลทางอเลกทรอนกส สวนใหญมกจากดอยในวงแคบ โดยบรษทหรอกจการรวมคาของ Big 3 (ประกอบดวย บรษท อตาเลยน ไทย ดเวลอปเมนต จากด (มหาชน) บรษท ช.การชาง จากด (มหาชน) และบรษท ชโนไทย เอนจเนยร�ง แอนด คอนสตรคช �น จากด (มหาชน)) มกชนะการประมลในโครงการขนาดใหญเหลาน) โดยเฉพาะอยางย�ง ในป 2008 ซ�งมสดสวนของจานวนโครงการท�ชนะการประมลสงถงรอยละ 20.8 และสดสวนของมลคาของโครงการสงถงรอยละ 55.9 (ตารางท� 4.4.2.14)

ตารางท# 4.4.2.14: โครงการงานกอสรางของภาครฐท#มงบประมาณต &งแต 500 ลานบาทข&นไปซ#งทาการจดซ&อจดจางดวยวธประมลทางอเลกทรอนกส

2005 2006 2007 2008 จานวนโครงการท )งหมด 46 13 25 24 จานวนโครงการซ�งบรษทหรอกจการรวมคาของ Big 3 ประมลได 6 1 4 5 สดสวนของจานวนโครงการซ�งบรษทหรอกจการรวมคาของ Big 3 ชนะการประมล 13.04 7.69 16.00 20.83 งบประมาณของโครงการ (ลานบาท) 39,797.82 17,307.47 38,290.23 48,113.49 มลคาของโครงการซ�งบรษทหรอกจการรวมคาของ Big 3 ชนะการประมล (ลานบาท)

9,380.53 3,678.00 2,831.68 26,874.63

สดสวนของมลคาโครงการซ�งบรษทหรอกจการรวมคาของ Big 3 ชนะการประมล 23.57 21.25 7.40 55.86

หมายเหต: Big 3 ประกอบดวย บรษท อตาเลยน ไทย ดเวลอปเมนต จากด (มหาชน) บรษท ช.การชาง จากด (มหาชน) และบรษท ชโนไทย เอนจเนยร�ง แอนด คอนสตรคช �น จากด (มหาชน)

ท�มา: กรมบญชกลาง

2. โครงการกอสรางขนาดกลางซ�งใชเงนทนและเทคโนโลยในการกอสรางในระดบปานกลาง โดยอาจจาแนกเปน

• โครงการกอสรางระบบสาธารณปโภคพ)นฐานท�ไมซบซอนและไมใชเทคโนโลยข )นสง เชน ถนนพ)นทางแอสฟลตกคอนกรต ถนนพ)นทางคอนกรตเสรมหลก ทานบดน และอางเกบน)า ซ�งผประกอบการสวนใหญมกเปนบรษทในทองถ�นและมขนาดกลาง ในตลาดน)มการแขงขนดานราคาสงเพราะมบรษทท�มคณสมบตเขารวมในการประมลจานวนมาก ท )งน) ในตลาดน)

55 ท�มา: สานกสงเสรมและพฒนาธรกจ กรมพฒนาธรกจการคา มถนายน 2553



ผประกอบการรายหลก เชน บรษทเนาวรตนพฒนาการ จากด บรษท ยนค เอนจเนยร�ง แอนด คอนสตรคช �น จากด บรษท กาแพงพฒนววฒนกอสราง จากด บรษท เชยงใหมคอนสตรคช �น จากด บรษท สระหลวงกอสราง จากด บรษท ส�แสงการโยธา (1979) จากด และบรษท แพรธารงวทย จากด

• โครงการกอสรางอาคารท �วไป (เชน อาคารสานกงาน คอนโดมเนยม บานจดสรร และโรงงานอตสาหกรรม) ซ�งสวนใหญเปนโครงการของภาคเอกชนหรอโครงการขนาดเลกของภาครฐ และมมลคาของงานกอสรางสงปานกลาง

ผประกอบการขนาดกลางบางรายอาจเปนผรบจางเหมาชวง (Sub contractor) ใหกบผประกอบการขนาดใหญดวย ท )งน) ผประกอบการขนาดกลางจานวนหน�งมการจดทะเบยนในรปแบบบรษทท�มเงนทนมากพอสมควร และมศกยภาพในการรบงานกอสรางในระดบสงถงปานกลาง กลาวคอ ในปจจบน บรษทกอสรางขนาดกลางท�จดทะเบยนในตลาดหลกทรพยมจานวนประมาณ 11 ราย ซ�งบรษทกอสรางขนาดกลางรายหลกท�มสนทรพยและรายไดสง ไดแก บรษท เพาเวอรไลน เอนจเนยร�ง จากด (มหาชน) บรษท ซนเทค คอนสตรคช �น จากด (มหาชน) บรษท ครสเตยนและนลเสน จากด (มหาชน) บรษท ยนค เอนจเนยร�ง แอนด คอนสตรคช �น จากด (มหาชน) บรษท เนาวรตนพฒนาการ จากด (มหาชน) บรษท อเอมซ จากด (มหาชน) บรษท ซฟโก จากด (มหาชน) บรษท แอสคอน คอนสตรคช �น จากด (มหาชน) และบรษท พรบลท จากด (มหาชน)

นอกจากน) จากขอมลของกรมพฒนาธรกจการคาเก�ยวกบบรษทกอสรางท�มสนทรพยสงสด 50 อนดบแรกของประเทศไทย (ตารางท� 4.4.2.15) พบวา บรษทกอสรางขนาดกลางรายหลกท�มสนทรพยและรายไดสงท�ไมไดจดทะเบยนในตลาดหลกทรพย เชน บรษท นนทวน จากด บรษท ฤทธา จากด บรษท ซยอแอล จากด บรษท ไทยทาเคนาคา สากล กอสราง จากด บรษท ซทซไอ (ประเทศไทย) จากด บรษท ไทคชา (ประเทศไทย) จากด และบรษท ไทยคาจมา จากด ท )งน) มขอสงเกตประการหน�งคอ บรษทกอสรางเหลาน)สวนใหญเปนบรษทท�มการรวมทนระหวางคนไทยและคนตางดาว เชน บรษท ไทคชา (ประเทศไทย) จากด และบรษท ไทยทาเคนาคา สากล กอสราง จากด มสดสวนการถอหนโดยคนไทยรอยละ 51 และคนญ�ปนรอยละ 49

แมวาการแขงขนในธรกจกอสราง มกเปนการแขงขนระหวางผประกอบการท�มขนาดใกลเคยงกน กลาวคอ ในตลาดของผประกอบการขนาดกลาง จะเปนการแขงขนกนเองระหวางผประกอบการขนาดกลาง แตในสภาวะเศรษฐกจตกต�า ซ�งธรกจกอสรางหดตวและมการแขงขนกนอยางรนแรงน )น ผประกอบการขนาดใหญอาจเขามาแขงขนกบผประกอบการขนาดกลางได



ตารางท# 4.4.2.15: บรษทกอสรางท#มสนทรพยสงสด 50 อนดบแรกของประเทศไทย

2008 2007 บรษท สนทรพยป 2008

(บาท) รายไดรวมป 2008

(บาท)

1 1 บรษท ทางดวนกรงเทพ จากด (มหาชน) 43,280,374,960 6,761,005,693

2 2 บรษท อตาเลยนไทย ดเวลอปเมนต จากด (มหาชน) 40,120,525,000 25,333,428,000

3 3 บรษท ช.การชาง จากด (มหาชน) 22,227,715,228 6,963,315,013

4 4 บรษท ซโน-ไทย เอนจเนยร�ง แอนด คอนสตรคช �น จากด (มหาชน) 11,414,591,374 14,564,506,069

5 5 บรษท ทางดวนกรงเทพเหนอ จากด 10,430,834,683 575,428,338

6 8 บรษท นนทวน จากด 7,324,044,000 9,881,231,000

7 - บรษท สยามซต) โอเวอรซ จากด 7,000,505,449 5,774,839

8 6 บรษท เพาเวอรไลนเอนจเนยร�ง จากด (มหาชน) 6,483,386,729 7,181,831,327

9 9 บรษท เบญจจนดา โฮลด)ง จากด 6,230,842,734 2,737,141,720

10 12 บรษท ฤทธา จากด 6,029,221,108 10,656,761,563

11 10 บรษท ซยอแอล จากด 5,663,691,427 10,851,676,637

12 7 บรษท คอม-ลงค จากด 5,361,811,932 849,029,285

13 13 บรษท นาแคป เอเซย แปซฟก (ไทยแลนด) จากด 3,798,114,256 770,188,108

14 22 บรษท ซนเทค คอนสตรคช �น จากด (มหาชน) 3,687,450,598 5,383,256,087

15 20 บรษท ไทยทาเคนาคา สากล กอสราง จากด 3,648,547,507 6,515,116,189

16 18 บรษท จสมน ซบมารน เทเลคอมมวนเคช �นส จากด 3,641,252,770 710,446,913

17 23 บรษท ซทซไอ (ประเทศไทย) จากด 3,621,696,474 6,808,540,285

18 21 บรษท ครสเตยนและนลเสน (ไทย) จากด (มหาชน) 3,314,371,767 5,088,783,979

19 17 บรษท ยนค เอนจเนยร�ง แอนด คอนสตรคช �น จากด (มหาชน) 2,899,631,580 2,275,562,171

20 25 บรษท ไทคชา (ประเทศไทย) จากด 2,820,872,534 6,699,673,308

21 27 บรษท ไทยนปปอน สตล เอนจเนยร�ง แอนด คอนสตรคช �นคอรปอเรช �น จากด 2,808,687,050 2,990,042,738

22 19 บรษท เนาวรตนพฒนาการ จากด (มหาชน) 2,803,270,559 2,940,766,815

23 14 บรษท เอ.เอส.แอสโซซเอท เอนยเนยร�ง (1964) จากด 2,778,393,398 1,118,002,669

24 29 บรษท วจตรภณฑกอสราง จากด 2,721,875,570 1,180,526,354

25 33 บรษท ไทยวฒนวศวการทาง จากด 2,486,502,869 1,721,135,905

26 31 บรษท ซวลเอนจเนยรง จากด 2,435,103,068 130,020,798

27 26 บรษท อควเมนท จากด 2,418,903,860 229,324,611

28 - บรษท ยโรเทค เอนจเนยร�ง อนเตอรเนช �นแนล จากด 2,378,913,979 2,144,808,716

29 32 บรษท กรงธนเอนยเนยร จากด 2,367,800,346 1,755,683,571

30 - บรษท ศรราชา คอนสตรคช �น (1994) จากด 2,333,848,087 1,758,947,799

31 35 บรษท กาจรกจกอสราง จากด 2,262,581,137 1,850,780,138

32 - ซมซง เอนจเนยร�ง คอมปาน ลมเตด - สาขาประเทศไทย 2,232,906,155 14,844,730,410



2008 2007 บรษท สนทรพยป 2008

(บาท) รายไดรวมป 2008

(บาท)

33 15 มตซย แอนด คอมปาน ลมเตด รวมสานกงาน โปรเจค ออฟฟซ ในประเทศไทย 2,206,834,947 231,995,989

34 47 บรษท แอสคอน คอนสตรคช �น จากด (มหาชน) 2,102,867,617 1,746,699,827

35 34 บรษท ไทยคาจมา จากด 2,066,406,867 5,142,422,313

36 45 บรษท อเอมซ จากด (มหาชน) 2,025,064,184 2,756,096,936

37 42 บรษท เอ บ ซ แปซฟค คอรเปอเรช �น จากด 1,999,702,000 ไมมขอมล

38 37 บรษท ถนอมวงศบรการ จากด 1,992,553,119 737,330,679

39 41 บรษท ไชนา สเตท คอนสตรคช �น เอนยเนยร�ง (ประเทศไทย) จากด 1,903,970,657 1,730,461,713

40 40 บรษท ส�แสงการโยธา(1979) จากด 1,807,726,425 1,378,082,124

41 - บรษท เชยงใหมคอนสตรคช �น จากด 1,760,011,246 811,557,248

42 - บรษท สแกน อนเตอร จากด 1,707,317,441 1,697,843,659

43 - บรษท เค ท เจ โฮลด)ง จากด 1,705,093,584 86,549

44 - หางหนสวนจากด ชพงษกอสราง 1,691,556,176 8,667,503

45 - บรษท วส คอนสตรคช �น จากด 1,545,453,757 2,075,503,468

46 38 บรษท พซซ ดเวลลอปเมนท แอนด คอนสตรคช �น จากด 1,467,012,442 2,360,050,250

47 50 บรษท ซฟโก จากด (มหาชน) 1,462,968,840 1,568,247,730

48 48 บรษท บญชยพาณชย (1979) จากด 1,449,263,181 541,657,901

49 - บรษท ส.ศรแสง จากด 1,407,115,054 2,270,257,397

50 36 บรษท เอสเคอซ (ไทย) จากด 1,377,965,587 3,642,405,426

ท�มา: ฐานขอมล Business Online กรมพฒนาธรกจการคา

3. โครงการกอสรางขนาดเลกซ�งใชเงนทนนอยและเคร�องมอท�ไมซบซอน เชน บานเด�ยว และการตอเตมหรอซอมแซมบาน ซ�งมมลคาของงานกอสรางคอนขางนอย (สวนใหญไมเกน 1 ลานบาท)

ตลาดน)ประกอบดวยผประกอบการขนาดเลก หรอเปนผรบเหมารายบคคล ซ�งสวนมากรบงานกอสรางท�มขนาดเลก นอกจากน) ผประกอบการขนาดเลกเหลาน)อาจเปนผรบจางเหมาชวง (sub-contractor) ของผประกอบการขนาดกลาง

สภาวะการแขงขนในตลาดน) เปนการแขงขนสงระหวางผประกอบการขนาดเลกซ�งมอยจานวนมาก เพราะเปนการกอสรางท�ใชเงนทนนอย และประสบการณ ความเช�ยวชาญ และเทคโนโลยต�า จากขอมลของสานกงานสถตแหงชาต พบวา สถานประกอบการกอสรางสวนใหญมขนาดเลก (กลาวคอ สถานประกอบการท�มจานวนคนทางาน 1-5 คน และ 6-10 คนมสดสวนรอยละ 61.4 และ 21.7 ตามลาดบ) และสถานประกอบการท�มวงเงนรบเหมากอสรางนอยกวา 1 ลานบาทมสดสวนสงถงรอยละ 61.6 ในป 2008



4.4.2.5 ความไดเปรยบโดยเปรยบเทยบทางการคาบรการกอสราง

ในการคานวณคาความไดเปรยบโดยเปรยบเทยบทางการคาบรการกอสราง คณะผวจยคานวณโดยใชสตรหาคา RCA (Revealed comparative advantage)56 เพ�อประเมนความสามารถในการแขงขนทางการสงออกบรการของประเทศ i ในสาขาบรการกอสราง j ในตลาดโลก (w) ดงแสดงในสมการดงตอไปน)

�� =��/��

��/�

=��/��

��/�

โดย �� คอ มลคาการสงออกของสาขาบรการกอสราง j จากประเทศ i และคาดชน RCA อยระหวาง 0 ถง ��/�

คาดชน RCA แสดงถง อตราสวนระหวางสดสวนของมลคาการสงออกของสาขาบรการกอสรางของประเทศตอมลคาของการสงออกภาคบรการท )งหมดของประเทศ และสดสวนของมลคาการสงออกของสาขาบรการกอสรางในตลาดโลกตอมลคาของการสงออกภาคบรการท )งหมดในตลาดโลก ดงน )น ดชน RCA จงเปนการเปรยบเทยบระหวางโครงสรางการสงออกในสาขาบรการกอสรางของประเทศและโครงสรางการสงออกสาขาบรการกอสรางในตลาดโลก หากคาดชน RCA เทากบ 1 แสดงวา สดสวนของสาขาบรการกอสรางในประเทศเทากบสดสวนของสาขาบรการน )นในตลาดโลก หากคาดชน RCA มากกวา 1 แสดงวาประเทศมความเช�ยวชาญ (specialized) ในสาขาบรการน )น หรอมความไดเปรยบโดยเปรยบเทยบ แตหากคา RCA ต�ากวา 1 แสดงวา ประเทศไมมความเช�ยวชาญในสาขาบรการกอสราง หรอมความเสยเปรยบโดยเปรยบเทยบ

อยางไรกตาม การประมาณคาดชน RCA มขอจากดบางประการ กลาวคอ คาดชน RCA มความสมพนธกบขนาดของประเทศเม�อเทยบกบขนาดของตลาดโลก ดงน )น หากประเทศท�ทาการเปรยบเทยบมขนาดท�แตกตางกนมาก การแปลความหมายของคาดชน RCA ของประเทศท�มขนาดท�แตกตางกนจงตองมความระมดระวง57 นอกจากน) ขอมลสถตดานการคาบรการท�รายงานใน Balance of Payment Statistics ครอบคลมเฉพาะการคาขามแดน (Cross border trade: Mode 1) เทาน )น ไมรวมถง การคาบรการในรปแบบอ�น เชน การบรโภคขามแดน (Consumption abroad: Mode 2) การจดต )งหนวยธรกจ (Commercial presence: Mode 3) และการเคล�อนยายบคคลธรรมดา (Movement of natural persons: Mode 4) ดงน )น คา RCA ท�คานวณไดในท�น) จงเปนคาท�แสดงความไดเปรยบโดยเปรยบเทยบในการคาบรการใน Mode 1 เพยงอยางเดยว ท )งน) Maruer and Chauvet (2002) ไดประมาณการวา ในชวงปลายทศวรรษ 1990 การคาบรการใน Mode 1 มสดสวนประมาณ

56 Balassa (1965) 57 ยกตวอยางเชน หากประเทศไทยมสวนแบงตลาดในบรการ j ในตลาดโลกเทากบสหภาพยโรป (รอยละ 50) แตเน�องจากประเทศไทยม

ขนาด (��/�) ท�แตกตางจากสหภาพยโรปมาก ทาใหคาดชน RCA ของประเทศไทยจะสงกวาสหภาพยโรปมาก ทาใหดเสมอนวาประเทศไทยมความเช�ยวชาญในสาขาบรการ j ท�สงกวาสหภาพยโรปมาก ซ�งอาจทาใหอาจเกดความเขาใจผดได โดยประเทศท�มขนาดเลกกวามแนวโนมท�จะมคา RCA ท�ประมาณการเกนความเปนจรง (overestimation) (ดรายละเอยดเพ�มเตมเก�ยวกบปญหาของดชน RCA ไดจาก Benedictis and Tamberi (2002))



รอยละ 38.5 ของการคาบรการท )งหมด ขณะท� สดสวนของการคาบรการใน Mode 2 Mode 3 และ Mode 4 คดเปนรอยละ 40, 20 และ 1.5 ของการคาบรการท )งหมด ตามลาดบ

ในสวนของความไดเปรยบโดยเปรยบเทยบทางการคาบรการกอสรางของประเทศไทยและประเทศสมาชกอาเซยน นบต )งแตป 2000 คา RCA ของประเทศไทยสวนใหญมคานอยกวา 1 ยกเวนในป 2001 และป 2008 หากพจารณาดลการคาบรการ พบวา ประเทศไทยไดดลการคาบรการกอสรางเพ�มข)นในป 2001 และคอยๆ ปรบตวลดลงจนกระท �งขาดดลการคาบรการกอสรางนบต )งแตป 2005 เปนตนมา เชนเดยวกบประเทศสมาชกอาเซยนสวนใหญท�คา RCA ไมไดสะทอนความไดเปรยบโดยเปรยบเทยบ และขาดดลการคาบรการกอสราง (ตารางท� 4.4.2.16)

หากเปรยบเทยบกบประเทศคเจรจา พบวาประเทศคเจรจาท�มความสามารถในการแขงขนในบรการกอสรางอยางเหนไดชด ไดแก ญ�ปน และจน โดยจะเหนไดจากคา RCA ท�มคามากกวา 1 มาโดยตลอด และมลคาการสงออกท�สงเพ�มข)นมาก ตลอดจนดลการคาบรการกอสรางท�เปนบวกอยางตอเน�อง นบต )งแตป 2000 (ตารางท� 4.4.2.17)

ตารางท# 4.4.2.16: ความสามารถในการแขงขนในบรการกอสรางของไทยและประเทศสมาชกอาเซยน

หนวย: มลคาลานเหรยญสหรฐ ประเทศ 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 คาเฉล#ย

ไทย

สงออก 230 296 244 188 236 255 336 518 614 324 นาเขา 105 110 72 152 229 314 581 640 786 332

ดลบรการ 125 186 172 36 7 -59 -245 -122 -172 -8 RCA ของการสงออก 0.90 1.19 0.87 0.68 0.67 0.64 0.67 0.80 1.20 0.85

กมพชา

สงออก 1.2 1.9 2.0 2.5 3.4 7.6 3.1 นาเขา 37.6 30.3 20.0 43.6 41.9 38.3 58.4 63.4 75.1 45.4

ดลบรการ -42.4 -40.0 -36.3 -55.9 -60.0 -67.5 -50.4 RCA ของการสงออก 0.12 0.13 0.09 0.10 0.10 0.30 0.14

อนโดนเซย

สงออก 463.0 484.1 456.4 458.8 666.7 505.8 นาเขา 707.9 725.5 985.8 740.5 749.3 781.8

ดลบรการ -244.9 -241.4 -529.4 -281.7 -82.6 -276.0 RCA ของการสงออก 2.09 1.91 1.96 1.73 2.84 2.11

มาเลเซย

สงออก 314.5 338.2 426.8 262.4 453.3 811.2 992.0 1,361.0 1,212.2 685.7 นาเขา 1,090.8 757.1 476.1 409.7 518.2 1,087.1 1,145.5 1,696.3 1,411.8 954.7

ดลบรการ -776.3 -418.9 -49.2 -147.3 -64.9 -275.9 -153.5 -335.3 -199.7 -269.0 RCA ของการสงออก 1.23 1.23 1.57 1.10 1.44 2.11 2.27 2.18 2.60 1.75

ฟลปปนส

สงออก 97 64 30 48 71 66 69 113 90 72 นาเขา 124 299 123 64 48 7 15 21 33 82

ดลบรการ -27 -235 -93 -16 23 59 54 92 57 -10 RCA ของการสงออก 1.56 1.09 0.48 0.81 0.96 0.74 0.53 0.55 0.60 0.81

สงคโปร

สงออก 134.4 193.3 303.3 426.3 647.3 541.6 555.2 699.1 893.3 488.2 นาเขา 124.1 172.7 132.2 141.6 324.8 203.5 187.6 255.4 326.2 207.6

ดลบรการ 10.3 20.6 171.1 284.7 322.5 338.1 367.5 443.7 567.1 280.6 RCA ของการสงออก 0.26 0.37 0.56 0.67 0.75 0.52 0.43 0.41 0.70 0.52

อาเซยน

สงออก 776 891 1,005 925 1,872 2,160 2,411 3,154 3,484 1,853 นาเขา 1,481 1,369 823 810 1,870 2,376 2,973 3,417 3,381 2,056

ดลบรการ -706 -478 181 115 2 -216 -562 -263 102 -203 RCA ของการสงออก 0.62 0.69 0.74 0.67 0.97 0.94 0.88 0.87 1.25 0.85

ท�มา: คานวณโดยคณะผวจย โดยใชขอมลจาก IMF, Balance of Payment Statistics



ตารางท# 4.4.2.17: ความสามารถในการแขงขนในบรการกอสรางของประเทศคเจรจา

หนวย: มลคาลานเหรยญสหรฐ

ประเทศ 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 คาเฉล�ย

ออสเตรเลย สงออก 28 53 68 63 78 95 98 67 66 69

RCA ของการสงออก 0.08 0.15 0.19 0.15 0.15 0.16 0.15 0.08 0.09 0.13

จน

สงออก 602 830 1,246 1,290 1,467 2,593 2,753 5,377 10,329 2,943

นาเขา 994 847 964 1,183 1,339 1,619 2,050 2,910 4,363 1,808

ดลบรการ -392 -17 283 106 129 974 703 2,467 5,965 1,135

RCA ของการสงออก 1.08 1.31 1.72 1.57 1.28 1.77 1.48 2.07 4.56 1.87

อนเดย

สงออก 502 65 231 276 516 346 619 753 722 448

นาเขา 127 470 601 1,209 829 602 794 728 755 679

ดลบรการ 375 -405 -370 -933 -313 -256 -175 25 -33 -232

RCA ของการสงออก 1.64 0.20 0.65 0.66 0.73 0.34 0.44 0.41 0.46 0.61

ญ#ป น

สงออก 5,849 4,793 4,625 4,550 6,865 7,224 8,981 10,322 13,814 7,447

นาเขา 4,000 3,815 3,587 3,379 4,802 4,765 6,202 7,938 11,359 5,539

ดลบรการ 1,848 978 1,039 1,170 2,063 2,459 2,779 2,384 2,455 1,908

RCA ของการสงออก 4.60 3.90 3.86 3.34 3.83 3.34 3.80 3.77 6.03 4.05

เกาหลใต

สงออก 29 82 39 37 99 111 133 128 278 104

นาเขา 16 15 24 14 4 6 3 11 133 25

ดลบรการ 13 67 16 24 96 105 130 117 145 79

RCA ของการสงออก 0.05 0.15 0.08 0.06 0.13 0.12 0.13 0.10 0.23 0.12

นวซแลนด

สงออก 7 16 17 38 36 37 10 7 5 19

นาเขา 3 5 6 6 14 29 50 85 110 34

ดลบรการ 5 11 12 32 22 8 -40 -78 -105 -15

RCA ของการสงออก 0.09 0.19 0.18 0.31 0.24 0.22 0.06 0.04 0.04 0.15

ท�มา: คานวณโดยคณะผวจย โดยใชขอมลจาก IMF, Balance of Payment Statistics หมายเหต: ประเทศออสเตรเลยไมมขอมลการนาเขาบรการกอสราง



4.4.2.6 ความสามารถในการแขงขนในธรกจกอสรางในระดบโลกของบรษทจากประเทศคเจรจา (+3 และ +6) กบบรษทจากประเทศไทย

Engineering News Record ไดทาการจดอนดบบรษทกอสรางช )นนาระดบโลกโดยพจารณาจาก บรษทท�มรายไดของโครงการกอสรางท�เกดข)นนอกประเทศสงสดในโลกจานวน 225 แหง โดยสวนใหญเปนบรษทจากประเทศสหรฐอเมรกา และสหภาพยโรป ท )งน) ในสวนของบรษทกอสรางจากประเทศคเจรจา (+3 และ +6) ท�ตดอนดบช )นนาในระดบโลก มจานวนมากถง 84 แหง ไดแก บรษทจากจน 50 แหง บรษทจากญ�ปน 15 แหง บรษทจากเกาหลใต 13 แหง บรษทจากออสเตรเลย 4 แหง และบรษทจากอนเดย 2 แหง (ตารางท� 4.4.2.18) ขณะท� หากเปรยบเทยบกบบรษทกอสรางจากกลมประเทศอาเซยนพบวา มเพยงบรษทจากมาเลเซย 1 รายเทาน )นท�ตดอนดบช )นนาระดบโลก58 ขณะท�บรษทกอสรางจากประเทศอาเซยนอ�นๆ (รวมท )ง ไทย) ไมตดอนดบเลย

ตารางท# 4.4.2.18: ผลการจดอนดบบรษทกอสรางช &นนาในระดบโลก 225 รายของ Engineering News Record ป ค.ศ. 2009: บรษทจากประเทศคเจรจา (+3 และ +6)

หนวย: ลานเหรยญดอลลารสหรฐ

ประเทศ

จานวนบรษท

บรษท

อนดบในป รายไดจากโครงการท#อย

นอกประเทศ (ป 2008)

รายไดรวมท &งหมด (ป 2008)

2009 2008

ออสเตรเลย 4

Bovis Lend Lease 10 10 9,241.9 11,255.3

Leighton Holdings 48 51 2,052.0 13,815.0 McConell Dowell Corp. 113 113 509.0 1,341.0 WorleyParsons 139 108 320.6 407.2

จน 50

Zhonghao Overseas Construction Engineering 14 - 7,671.0 7,671.0 China Communications Construction Group 17 18 5,858.8 25,965.9 China State Construction Engineering Corp. 25 21 3,523.2 27,659.4 China National Machinery Industry Corp. 28 48 3,080.7 3,857.9 China Railway Construction Corp 51 102 1,957.1 32,417.1 Sinohydro Corp 56 50 1,804.1 8,922.9 CITIC Construction 59 72 1,620.8 1,671.5 China Meta llurgical Group Corp., 61 81 1,372.6 23,314.4 China Railway Group 62 71 1,337.8 34,548.1 China Civil Engineering Construction Corp 72 100 1,082.5 1,232.7 Dongfang Electric Corp 80 86 901.6 5,111.2 Shanghai Electric Group 83 145 879.8 1,326.8 China National Chemical Engineering Group Corp. 90 97 736.6 4,398.9 Sinopec Engineering 94 103 713.6 1,435.3 SEPCOIII Electric Power Construction Corp. 95 142 710.0 903.0 China Gezhouba Group 99 129 671.1 2,888.2 China Petroleum Engineering & Construction (Group) Corp. 100 76 668.0 1,444.2 Shanghai Construction (Group) General 103 90 646.2 10,062.4 China National Technical Import & Export Corp 109 191 564.8 564.8 Zhongyuan Petroleum Exploration Bureau 112 94 519.3 2,192.9

58 บรษท Gamuda Berhad อยในอนดบท� 166 ในป 2009 โดยมรายไดจากการดาเนนการในโครงการนอกประเทศประมาณ 214 ลาน

เหรยญดอลลารสหรฐ และรายไดรวมท )งหมด 558 ลานเหรยญดอลลารสหรฐ (ท�มา: Engineering News Record (2009). The Top 225 International Contractors.)



ประเทศ


บรษท




2009 2008

China Petroleum Pipeline Bureau 120 118 452.5 1,966.5 China International Water & Electric Corp 122 110 444.7 512.2 Shandong Electric Power Construction Corp 123 107 442.1 1,909.2 China Geology Overseas Construction Group 131 * 369.0 381.9 Harbin Power Engineering 137 140 338.2 423.9 Beijing Construction Engineering Group 140 158 317.7 2,760.5 China Overseas Engineering Group 141 127 316.6 372.4 China Geo-Engineering Corp 142 132 313.4 610.6 Qingjian Group 143 135 310.0 1,962.0 Hefei Cement Research & Design Institute, 145 * 301.1 321.8 China Jiangsu International Econ.-Tech. Coop. Corp 147 143 281.0 449.2 China Wanbao Engineering Corp 153 122 259.0 280.5 China Henan International Cooperation Group 165 172 215.8 215.8 Anhui Construction Engineering Group 168 * 210.3 1,486.7 China Dalian International Econ. & Tech. Cooperative Group 172 154 203.8 222.7 China Zhongyuan Engineering Corp. 175 165 196.2 222.4 China National Machinery Import & Export Corp 185 183 177.5 177.5 China HuanQiu Contracting & Engineering Corp 189 210 169.0 893.9 Xinjiang Beixin Construction & Engineering 191 199 161.6 840.5 China Jiangxi Corp. For International Eco. & Tech 192 186 161.3 161.3 Sinostel Equipment & Engineering 193 178 159.5 482.6 China Nonferrous Meta l Ind. Foreign Engineering & Construction

194 134 148.3 148.3

Weihai International Eco. & Tech. Coop 199 180 138.7 138.7 Shanghai Urban Construction (Group) Corp 202 220 136.7 3,450.7 Anhui Foreign Econ. Construction (Group) 212 * 118.9 118.9 Hydrochina Corp. 214 * 117.8 1,204.0 Zhongding International Engineering 220 209 109.1 109.1 China Jiangsu Construction Corp 221 218 107.4 492.4 China Wu Yi 222 206 103.5 471.3 China National Complete Plant Imp. & Exp. Corp 224 226 102.7 102.7

อนเดย 2 Punj Lloyd 57 55 1,736.2 2,573.6 Larsen & Toubro 60 67 1,390.0 6,713.0

ญ#ป น 15

Obayashi Corp. 22 23 3,990.0 16,457.0 Kajima Corp. 24 24 3,727.8 17,853.3 Chiyoda Corp. 29 27 3,027.0 3,832.0 Taisei Corp 35 36 2,853.0 14,935.0 Toyo Engineering Corp 40 26 2,591.0 3,321.3 JGC Corp 46 25 2,070.0 3,000.0 Shimizu Corp 50 52 1,967.7 19,042.5 Takenaka Corp 63 49 1,332.0 13,284.0 Penta -Ocean Construction 78 92 924.8 4,024.2 Taikisha 89 79 769.4 1,742.4 Nishimatsu Construction 124 138 427.3 3,993.6 Kinden Corp 144 126 304.0 5,263.0 Hazama Corp 155 111 255.0 2,119.0 Sumitomo Mitsui Construction 156 115 244.0 3,332.0 Toda Corp 206 182 129.0 4,613.0



ประเทศ


บรษท




2009 2008

เกาหลใต 13

Hyundai Engineering & Construction 52 59 1,952.0 5,782.0 Samsung Engineering 53 46 1,856.7 2,455.3 Daewoo E&C 67 63 1,255.5 5,132.9 GS Engineering & Construction 68 64 1,251.7 5,459.9 Samsung C&T Corp 75 69 959.2 6,054.9 Daelim Industrial 77 * 941.0 3,911.0 SK Engineering & Construction 81 66 895.1 3,277.7 Ssangyong Engineering & Construction 93 112 720.0 1,586.3 Hanjin Heavy Industries & Construction 101 84 665.5 1,493.1 POSCO Engineering & Construction 115 192 495.6 3,533.1 Kumho Industrial 196 204 142.4 1,613.1 Lotte Engineering & Construction 198 215 141.7 3,388.1 Hanwha Engineering & Construction Corp. 203 781 133.4 1,837.8

ท�มา: Engineering News Record (2009). The Top 225 International Contractors. หมายเหต: * ในป 2008 ไมตดอนดบในการจดอนดบ

4.4.2.7 กฎระเบยบหรอมาตรการท#เก#ยวของกบการประกอบธรกจบรการกอสรางของประเทศไทย

ประเทศไทยมกฎหมายสาคญท�เก�ยวของกบการประกอบธรกจบรการกอสราง ไดแก พ.ร.บ. ประกอบอาชพงานกอสราง พ.ศ. 2522 พ.ร.บ. ควบคมอาคาร พ.ศ. 2522 ระเบยบสานกนายกรฐมนตรวาดวยการพสด พ.ศ. 2535 ระเบยบสานกนายกรฐมนตรวาดวยการพสดดวยวธการทางอเลกทรอนกส พ.ศ. 2549 นอกจากน) กฎหมายอ�นๆ ท�เก�ยวของกบการประกอบธรกจบรการกอสรางของประเทศไทย ไดแก พ.ร.บ. การประกอบธรกจของคนตางดาว พ.ศ. 2542 และพ.ร.บ. การทางานของคนตางดาว พ.ศ. 2521

หากพจารณาในดานขอจากดของผขอใบอนญาต พ.ร.บ. การประกอบอาชพงานกอสราง พ.ศ. 2522 ไดกาหนดให ผรบงานกอสรางซ�งประสงคจะเปนผรบงานกอสรางควบคมตองจดทะเบยนเปนผรบงานกอสรางควบคมจากคณะกรรมการสถาบนผรบงานกอสราง (ก.ก.ส.) (มาตรา 26) ท )งน) ผขอจดทะเบยนเปนผรบงานกอสรางควบคม59 อยางนอยตองเปนหางหนสวนสามญจดทะเบยน หางหนสวนจากด บรษทจากด หรอบรษทมหาชนจากด ท�มวตถประสงคเพ�อประกอบธรกจงานกอสราง และไมเปนคนตางดาวตามกฎหมายวาดวยการประกอบธรกจของคนตางดาว (มาตรา 28)60 อยางไรกตาม พ.ร.บ. การประกอบอาชพงานกอสราง พ.ศ. 2522

59 “ผรบงานกอสรางควบคม” หมายความวา ผท �จดทะเบยนเปนผรบหรอประกอบงานกอสรางควบคมตาม พ.ร.บ. การประกอบอาชพงาน

กอสราง พ.ศ. 2522 60 มาตรา ๒๘ ผขอจดทะเบยนเปนผรบงานกอสรางควบคม อยางนอยตองมคณสมบตดงตอไปน)

(๑) เปนหางหนสวนสามญจดทะเบยน หางหนสวนจากด บรษทจากด หรอบรษทมหาชนจากด ท�มวตถประสงคเพ�อประกอบธรกจงานกอสราง (๒) ไมเปนคนตางดาวตามกฎหมายวาดวยการประกอบธรกจของคนตางดาว (๓) มลกจางประจาซ�งเปนผไดรบใบอนญาตเปนผประกอบวชาชพวศวกรรมควบคมจาก ก.ว. และหรอเปนผไดรบใบอนญาตเปนผประกอบวชาชพสถาปตยกรรมควบคมจากก.ส. สาหรบควบคมกากบงานกอสรางตามจานวนท�กาหนดในขอบงคบของ ก.ก.ส. (๔) มเคร�องมอและอปกรณการกอสรางของตนเองในจานวนท�เพยงพอตามท�กาหนดในขอบงคบของ ก.ก.ส.



น)ไมใชบงคบแก นตบคคลตางประเทศซ�งมสทธเขามารบงานกอสรางในกจการตามพนธะท�รฐบาลตกลงกบทบวงการชานญพเศษแหงสหประชาชาต สถาบนระหวางประเทศอ�น หรอรฐบาลตางประเทศ61

ภายใต พ.ร.บ. การประกอบธรกจของคนตางดาว พ.ศ. 2542 ธรกจกอสรางเปนธรกจท�คนไทยยงไมมความพรอมท�จะแขงขนในการประกอบธรกจกบคนตางดาว (บญชสาม) จงหามมใหคนตางดาวประกอบธรกจการกอสราง เวนแตจะไดรบอนญาตจากอธบดกรมพฒนาธรกจการคาโดยความเหนชอบของคณะกรรมการการประกอบธรกจของคนตางดาว62 ยกเวน ธรกจการกอสรางส�งซ�งเปนการใหบรการพ)นฐานแกประชาชนดานการสาธารณปโภคหรอการคมนาคมท�ตองใชเคร�องมอ เคร�องจกร เทคโนโลย หรอความชานาญในการกอสรางเปนพเศษ โดยมทนข )นต�าของคนตางดาวต )งแต 500 ลานบาทข)นไป และธรกจการกอสรางประเภทอ�นตามท�กาหนดในกฎกระทรวง ซ�งคนตางดาวไมจาเปนตองขออนญาตในการประกอบธรกจ

นอกจากน) ระเบยบสานกนายกรฐมนตร วาดวยการพสด พ.ศ. 2535 ขอ 16 ไดระบใหสวนราชการใชพสดท�ผลตในประเทศหรอเปนกจการของคนไทย โดยหามกาหนดรายละเอยดหรอคณลกษณะเฉพาะซ�งอาจมผลกดกนไมใหผผลตหรอผขายพสดท�ผลตในประเทศหรอเปนกจการของคนไทยสามารถเขาแขงขนกนในการเสนอราคากบทางราชการ และในกรณการซ)อหรอการจางท�ดาเนนการดวยเงนกหรอเงนชวยเหลอ ใหสวนราชการสงเสรมกจการของคนไทยใหมากท�สดเทาท�จะทาได

ในดานการทางานของคนตางดาว ภายใต พ.ร.ฎ. กาหนดงานในอาชพและวชาชพท�หามคนตางดาวทา (ฉบบท� 4) พ.ศ. 2548 ไดกาหนดประเภทงานท�เก�ยวกบการกอสรางท�หามคนตางดาวทาเพ�อเปนการคาหรอหารายไดโดยเดดขาดในทกทองท�ในราชอาณาจกร ประกอบดวย (1) งานกรรมกร (2) งานกออฐ งานชางไม หรองานกอสรางอ�น (3) งานในวชาชพวศวกรรม สาขาวศวกรรมโยธาเก�ยวกบการออกแบบและคานวณจดระบบวจย วางโครงการ ทดสอบควบคมการกอสราง หรอใหคาแนะนา ท )งน)ไมรวมงานท�ตองใชความชานาญพเศษ (4) งานในวชาชพสถาปตยกรรมท�เก�ยวกบงานออกแบบ เขยนแบบ ประมาณราคา อานวยการสราง หรอใหคาแนะนา

(๕) มฐานะการเงนท�ม �นคงเพยงพอตามท�กาหนดในขอบงคบของ ก.ก.ส. (๖) มผลงานและคณสมบตอ�น ตามท�จะไดกาหนดในขอบงคบของ ก.ก.ส.

61 มาตรา ๔ พระราชบญญตน)ไมใชบงคบแก (๑) สวนราชการหรอรฐวสาหกจตามกฎหมายวาดวยวธการงบประมาณซ�งประกอบงานกอสรางดวยตนเอง (๒) นตบคคลตางประเทศซ�งมสทธเขามารบงานกอสรางในกจการตามพนธะท�รฐบาลตกลงกบทบวงการชานญพเศษแหงสหประชาชาต สถาบนระหวางประเทศอ�นหรอรฐบาลตางประเทศ (๓) นตบคคลอ�นตามท�กาหนดโดยพระราชกฤษฎกา

62 มาตรา ๘ ภายใตบงคบมาตรา ๖ มาตรา ๗ มาตรา ๑๐ และมาตรา ๑๒ (๑) หามมใหคนตางดาวประกอบธรกจท�ไมอนญาตใหคนตางดาวประกอบกจการดวยเหตผลพเศษตามท�กาหนดไวในบญชหน�ง (๒) หามมใหคนตางดาวประกอบธรกจท�เก�ยวกบความปลอดภยหรอความม �นคงของประเทศธรกจท�มผลกระทบตอศลปวฒนธรรม จารตประเพณ และหตถกรรมพ)นบาน หรอธรกจท�มผลกระทบตอทรพยากรธรรมชาตหรอส�งแวดลอม ตามท�กาหนดไวในบญชสอง เวนแตจะไดรบอนญาตจากรฐมนตรโดยการอนมตของคณะรฐมนตร (๓) หามมใหคนตางดาวประกอบธรกจท�คนไทยยงไมมความพรอมท�จะแขงขนในการประกอบกจการกบคนตางดาว ตามท�กาหนดไวในบญชสาม เวนแตจะไดรบอนญาตจากอธบดโดยความเหนชอบของคณะกรรมการ



4.4.2.8 การประเมนผลกระทบของการเปดเสรบรการกอสราง ภายใตกรอบความตกลงการคาเสรอาเซยน +3 และอาเซยน +6

4.4.2.8.1 ผลกระทบตอผประกอบการ

(1) ผลกระทบตอผประกอบการจากประเทศคเจรจา

การเปดเสรใหผประกอบการจากประเทศคเจรจา (ประกอบดวย ญ�ปน เกาหลใต จน ออสเตรเลย นวซแลนด และอนเดย) สามารถเขามาประกอบธรกจกอสรางได จะเปนผลใหผประกอบการตางชาตสามารถเขามาแขงขนในตลาดกอสรางของไทยไดมากข)น โดยสามารถเพ�มสดสวนการถอหนในบรษทได โดยไมจาเปนตองรวมทนกบคนไทย ซ�งจะสงผลกระทบตอผรวมทนไทยท�ถอหนอยเดมหรออาจไมสงผลกระทบหากเปนการรวมทนแบบนอมน และไมจาเปนตองเขารวมในกจการรวมคา (joint venture) หรอจดต )งกลมบรษท (consortium) กบผประกอบการไทย กลาวคอ ในปจจบน บรษทตางชาตไมสามารถประกอบธรกจกอสรางได เวนแตจะไดรบอนญาตจากอธบดกรมพฒนาธรกจการคา และเวนแตการกอสรางส�งซ�งเปนการใหบรการพ)นฐานแกประชาชนดานการสาธารณปโภคหรอการคมนาคมท�ตองใชเคร�องมอ เคร�องจกร เทคโนโลย หรอความชานาญในการกอสรางเปนพเศษ โดยมทนข )นต�าของคนตางดาวต )งแต 500 ลานบาทข)นไป

ท )งน) บรษทตางชาตท�จะเขามาประกอบธรกจกอสรางในประเทศไทยมากข)น สวนใหญนาจะเปนบรษทขนาดใหญท�มเงนทนสงและมความพรอมทางดานบคลากร ประสบการณ ความเช�ยวชาญ และเทคโนโลยสง ซ�งตลาดท�บรษทตางชาตเหลาน)จะเขามาแขงขนโดยตรงคอ ตลาดของโครงการกอสรางขนาดใหญ เน�องจาก บรษทกอสรางขนาดใหญจะมตนทนสงในเคร�องจกรและอปกรณ ซ�งจะไมเปนการคมทนหากบรษทตางชาตเหลาน)เขามารบงานโครงการกอสรางขนาดเลก ดงน )น การเปดเสรในสาขาบรการกอสรางใหประเทศคเจรจา นาจะสงผลกระทบโดยตรงตอผประกอบการขนาดใหญของไทย และผประกอบการขนาดใหญของประเทศท�ไมไดทาความตกลงทวภาคกบประเทศไทย

(2) ผลกระทบตอผประกอบการชาตอ#น

ผประกอบการชาตอ�นอาจไดรบผลกระทบในทางลบ หากไมไดรบสทธภายใตความตกลง เน�องจากตองเผชญกบอปสรรคหรอขอจากดในการใหบรการท�มา:กกวาผใหบรการท�ไดรบสทธภายใตความตกลง ท )งน) ข)นอยกบวาความตกลงน)จะกาหนดคณสมบตของผท�สามารถใชสทธวาจะอยบนพ)นฐานของสญชาต (nationality) ซ�งเปนผลใหบรษทท�มคนของประเทศคภาคไดรบสทธ หรออยบนพ)นฐานของการประกอบธรกจอยางมสาระสาคญ (substantial operation) ซ�งเปนผลใหบรษทของชาตอ�นท�มสาขาอยในประเทศคภาคสามารถไดรบสทธดวย อยางไรกตาม ในการทาความตกลงท�ผานมา ไทยมกผกพนกบบคคลธรรมดาท�มสญชาตของประเทศภาคน )นเทาน )น แตไมผกพนกบบคคลธรรมดาของประเทศภาคอ�น



(3) ผลกระทบตอผประกอบการไทย

ในดานผลกระทบจากการเปดเสรบรการกอสรางน )น บรษทตางชาตรายใหญท�มเงนทนสงและความพรอมท )งในดานเทคโนโลย บคลากร และการบรหารจดการ มแนวโนมท�จะสนใจในโครงการกอสรางขนาดใหญมากเปนพเศษ ดงน )น ผประกอบการไทยขนาดใหญนาจะไดรบผลกระทบมากท�สดจากการเขามาแขงขนมากข)นของบรษทตางชาตรายใหญเหลาน) นอกจากน) ผประกอบการขนาดกลางท�เขาไปดาเนนธรกจในโครงการกอสรางท�มมลคาสงอาจไดรบผลกระทบจากการแขงขนท�เพ�มข)นดวยเชนกน เชน บรษท เนาวรตนพฒนาการ จากด บรษท ส�แสงการโยธา จากด และบรษท กาแพงเพชร ววฒน คอนสตรคช �น จากด เปนตน อยางไรกตาม บรษทกอสรางตางชาตท�จะเขามาอาจมจานวนเพ�มข)นไมสงมากนก เน�องจาก ในปจจบน จานวนของบรษทกอสรางตางชาตท�เขามาประกอบธรกจกอสรางในประเทศไทยคอนขางมากอยแลว

นอกเหนอจากการแขงขนท�สงมากข)นในตลาดแลว การยกเลกขอจากดทางดานกฎหมายหรอกฎระเบยบของไทย สงผลใหบรษทตางชาตเหลาน)อาจไมจาเปนตองเขารวมในกจการรวมคา (joint venture) หรอจดต )งกลมบรษท (consortium) กบบรษทไทยเพ�อเขาสตลาดไทย ยกตวอยางเชน กจการรวมคา สมโตโม – อตาเลยนไทย กจการรวมคา ไอทด – เอนเอสซ กจการรวมคา บบซท และกจการรวมคา บซเคท เปนตน (ตารางท� 4.4.2.19) แตอาจเขามาดาเนนการในฐานะผรบงานโดยตรง อยางไรกตาม บรษทไทยมความเช�ยวชาญในดานตลาดและแรงงานภายในประเทศมากกวา ดงน )น บรษทตางชาตจงมแนวโนมท�จะยงคงรวมงานกบบรษทไทย ซ�งอาจเปนไปในลกษณะของการรบจางเหมาชวงมากข)น



ตารางท# 4.4.2.19: ตวอยางของกจการรวมคาของบรษทกอสรางไทยกบบรษทตางชาต

รายช#อกจการรวมคา สดสวนการถอหน (รอยละ)

ลกษณะงานกอสราง

บรษท อตาเลยนไทย ดเวลอปเมนต คอรปอเรช #น จากด (ITD) กจการรวมคา ไอโอเอน รวมทนกบ บรษท โอบายาช คอรปอเรช �น จากด และบรษท นชมตส คอนสตรคช �น จากด

39 งานระบบขนสงมวลชน: กอสรางระบบรถไฟฟาใตดนสวนเหนอ

กจการรวมคาไอทโอ/ กจการรวมคา ไอโอท รวมทนกบ บรษท ทาเกนากะ คอรปอเรช �น จากด และบรษท โอบายาช คอรปอเรช �น จากด

40 งานกอสรางสนามบน: กอสรางอาคารท�พกผโดยสารทาอากาศยานสวรรณภม และกอสรางผว ทางว�ง ทางขบและลาดจอดเคร�องบนของทาอากาศยานสวรรณภม งานอโมงครถไฟลอดใตอาคารผโดยสาร และงานอโมงครถไฟใตดน

กจการรวมคา ไอเอน รวมทนกบ บรษท นชมตส จากด

51 งานวางทอ: กอสรางอโมงคระบายน)าคลองแสนแสบและคลองลาดพราวลงสแมน)าเจาพระยา

กจการรวมคา ITD-SMCC รวมทนกบ บรษท สมโตโม มตซย คอนสตรคช �น จากด

51 งานกอสรางสะพาน: กอสรางสะพานขามแมน)าเจาพระยา บรเวณวดนครอนทร และถนนตอเช�อมสายตวานนท - เพชรเกษม - รตนาธเบศว

กจการรวมคา ไอทด – เอนเอสซ รวมทนกบ บรษท นปปอน สตล คอรปอเรช �น จากด (Nippon Steel Corporation: NSC)

50 งานวางทอ: กอสรางวางทอสงน)ามนเขาทาอากาศยานสวรรณภม

บรษท ช. การชาง จากด (มหาชน) กจการรวมคา บบซท◌ รวมทนกบ บลฟงเกอร แอนด เบอรเกอร โบคเตยน เกสเซลซอฟ บรษท โตคว คอนสตรคช �น จากด และบรษท ช. การชาง - โตกว คอนสตรคช �น จากด

59.99 กอสรางทางดวน(สายบางปะอน-ปากเกรด)

กจการรวมคา ซเคโอบเอ รวมทนกบ บรษท โอบายาช คอรปอเรช �น และบรษท นนทวน จากด

44.00 กอสรางสะพานและถนนเช�อม

กจการรวมคา บบซด รวมทนกบ ปลฟงเกอร พลส เบอรเกอร บาวอคเตยนเกเซลซาฟท และดคเคอรฮอฟฟ แอนด วดแมนน เอจ

35.00 กอสรางทางดวน (สายบางนา บางพล บางปะกง)

กจการรวมคา บซเคท รวมทนกบ บลฟงเกอร แอนด เบอรเกอร โบคเตยน เกสเซลซอฟ, บรษท กมาไก กม จากด, บรษท โตคว คอนสตรคช �น จากด

25.00 ออกแบบและกอสรางโครงสรางใตดน โครงการรถไฟฟาฟาสายใต (หวลาโพง-หวยขวาง)

บรษท ชโน-ไทย เอนจเนยร#ง แอนด คอนสตรคช #น จากด (มหาชน) กจการรวมคา ทเอนเอนเอส รวมทนกบ บรษท ไทเซอ คอรปอเรช �น จากด (Taisei Corporation) (รอยละ 40) บรษท นชมตส คอนสตรคช �น จากด (Nishimatsu Construction Co., Ltd.) (รอยละ 30) และบรษท เอน เค เค คอรปอเรช �น จากด (NKK Corporation) (20%)

10 โครงการวงแหวนอตสาหกรรม (Industrial Ring Road) เปนการกอสรางสะพานขามแมน)าเจาพระยา บรเวณถนนพระราม 3 ถงถนนปเจาสมงพราย โดยบรษท ชโน-ไทย เปนบรษทกอสรางแบบรบเหมาชวง (Sub-contractor)

กจการรวมคา เอสท รวมทนกบ บรษท ไทเซอ คอรปอเรช �น จากด (รอยละ 80)

20 โครงการกอสรางสะพานปากเกรดและถนนเช�อมตอ โดยบรษท ชโน-ไทย เปนบรษทกอสรางแบบรบเหมาชวง

ท�มา: รายงานประจาป และฟอรม 56-1 ของบรษท อตาเลยนไทย ดเวลอปเมนต คอรปอเรช �น จากด (ITD) บรษท ช. การชาง จากด (มหาชน) และบรษท ชโน-ไทย เอนจเนยร�ง แอนด คอนสตรคช �น จากด (มหาชน) (หลายป)



ในดานโอกาสของผประกอบการไทยในการดาเนนธรกจกอสรางในประเทศคเจรจาน )น แมวาท�ผานมา บรษทขนาดใหญและขนาดกลางของไทยไดเขาไปดาเนนงานกอสรางในตางประเทศ แตสวนใหญเปนโครงการของประเทศในภมภาคตะวนออกกลาง (เชน สหรฐอาหรบเอมเรตส และการตา) เน�องจาก ความไดเปรยบทางดานแรงงานท�มคณภาพดและราคาไมสง และประเทศเพ�อนบาน (เชน ลาว กมพชา และพมา) เน�องจาก ความไดเปรยบทางดานภมศาสตร ซ�งทาใหไทยมตนทนในการขนสงเคร�องมอและเคร�องจกรท�ไมสงมากนก

ท )งน) ในตลาดของประเทศคเจรจาน )น บรษทไทยท�เขาไปดาเนนงานกอสรางในประเทศคเจรจามจานวนนอย เชน บรษท อตาเลยนไทยดเวลอปเมนต จากด ท�เขารวมทนกบบรษท Som Dutt Builders ของประเทศอนเดยในการกอสรางโครงการ Third National Highways ในประเทศอนเดย ซ�งมมลคาประมาณ Rs 289.3 crore (ประมาณ 63.1 ลานเหรยญสหรฐ63) ในป 200164 ซ�งบรษทไทยท�มศกยภาพสงในการรบงานกอสรางตางประเทศและรวมทนกบบรษทตางชาตสวนใหญเปนบรษทไทยท�มขนาดใหญ ขณะท� บรษทกอสรางของไทยสวนใหญไมมศกยภาพและความสามารถในการแขงขนท�สงเพยงพอในการเขาไปดาเนนธรกจกอสรางในประเทศคเจรจาได เน�องจาก ผประกอบการไทยไมมความสามารถดานเทคโนโลยและมขนาดของเงนทนท�นอยกวาโดยเปรยบเทยบ

4.4.4.8.2 ผลกระทบตอผบรโภค

ตลาดโครงการขนาดใหญของรฐเปนตลาดท�มการแขงขนระหวางผประกอบการจานวนนอยราย ดงน )น หากการเขามาของบรษทตางชาตทาใหเกดการแขงขนในตลาดมากข)น นาจะสงผลดตอราคาและคณภาพของงานกอสรางมากข)น ท )งน) ผประกอบการตางชาตรายใหญมแนวโนมท�จะสนใจในโครงการขนาดใหญของรฐมากกวาโครงการขนาดกลางและขนาดเลก

ในสวนของผบรโภคภาคเอกชน สวนใหญเปนลกคาในโครงการขนาดกลางและขนาดเลกซ�งเปนตลาดท�ผประกอบการตางชาตไมคอยใหความสนใจท�จะเขามาในตลาด นอกจากน) ในตลาดโครงการขนาดกลางและขนาดเลกมการแขงขนคอนขางสงอยแลว โดยเฉพาะอยางย�ง ในภาวะท�เศรษฐกจหดตว ตลาดมการแขงขนทางดานราคา โดยมการตดราคากนเองมาก ดงน )น การเขามาของบรษทตางชาตจงไมนาสงผลกระทบตอผบรโภคภาคเอกชนสวนมาก

4.4.4.9 แนวทางการเปดเสรท#เหมาะสมของประเทศไทย

สาหรบแนวทางการเปดเสรบรการกอสรางท�เหมาะสมของไทย คณะผวจยมความเหนวา ไทยควรผกพนการเปดตลาดใหสอดคลองกบกฎหมายภายในเพ�อสรางแนวปฏบตท�ชดเจน กลาวคอ ภายใต พ.ร.บ. การประกอบธรกจของคนตางดาว พ.ศ. 2542 ธรกจกอสรางเปนธรกจท�คนไทยยงไมมความพรอมท�จะแขงขนในการประกอบธรกจกบคนตางดาว (บญชสาม) จงหามมใหคนตางดาวประกอบธรกจการกอสราง เวนแตจะไดรบอนญาตจากอธบดกรมพฒนาธรกจการคาโดยความเหนชอบของคณะกรรมการการประกอบธรกจของคนตางดาว ยกเวน ธรกจการกอสรางส�งซ�งเปนการใหบรการพ)นฐานแกประชาชนดานการสาธารณปโภคหรอการ

63 จากขอมลของ IMF ในป 2001 47.19 อนเดยนรป เทากบ 1 ดอลลารสหรฐ และ 1 Crore = 10 ลานรป ดงน )น 289.3 รป = 63.1 ลาน

ดอลลารสหรฐ 64 ท�มา: http://www.projectsmonitor.com/detailnews.asp?newsid=3300



คมนาคมท�ตองใชเคร�องมอ เคร�องจกร เทคโนโลย หรอความชานาญในการกอสรางเปนพเศษ โดยมทนข )นต�าของคนตางดาวต )งแต 500 ลานบาทข)นไป และธรกจการกอสรางประเภทอ�นตามท�กาหนดในกฎกระทรวง ซ�งคนตางดาวไมจาเปนตองขออนญาตในการประกอบธรกจ

อยางไรกตาม การทาความตกลงของไทยท�ผานมา ไทยมขอจากดการเขาสตลาดและการประตบตเย�ยงคนชาตคอ การรวมหนโดยตางชาตตองไมเกนรอยละ 49 ของทนจดทะเบยน และผถอหนชาวตางชาตตองมจานวนนอยกวาคร�งหน�งของจานวนผถอหนท )งหมดของบรษทท�เก�ยวของ ดงน )น ประเทศไทยอาจพจารณาผกพนเพ�มเตมในความตกลงเพ�อใหสอดคลองกบกฎหมายภายใน โดยระบเพ�มเตมใน Mode 3 วา คนตางดาวสามารถดาเนนธรกจการกอสรางซ�งเปนการใหบรการพ)นฐานแกประชาชนดานการสาธารณปโภคหรอการคมนาคมท�ตองใชเคร�องมอ เคร�องจกร เทคโนโลย หรอความชานาญในการกอสรางเปนพเศษ โดยมทนข )นต�าของคนตางดาวต )งแต 500 ลานบาทข)นไป65

4.4.4.10. สรปและขอเสนอแนะในการปรบตวเพ#อรองรบผลกระทบ

ประเทศคเจรจานาจะเรยกรองใหอาเซยน รวมท )งไทย เปดตลาดบรการกอสรางใหมากข)น โดยการลดขอจากดท�เปนอปสรรคตอการประกอบธรกจกอสรางในประเทศไทย เน�องจาก ธรกจบรการกอสรางเปนธรกจท�ประเทศคเจรจาสวนใหญมความไดเปรยบในการแขงขนคอนขางสง กลาวคอ จากขอมลของการจดอนดบบรษทกอสรางช )นนาในระดบโลกโดย Engineering News Record พบวา บรษทกอสรางจากประเทศคเจรจาท�เปนบรษทช )นนาในระดบโลกมอยจานวนมากพอสมควร โดยเฉพาะอยางย�งจาก ญ�ปน เกาหลใต และจน

นอกจากน) จากการพจารณาขอเรยกรองของประเทศสมาชก 13 ประเทศภายใตองคการการคาโลกท�เรยกรองใหประเทศ เปาหมาย 19 ประเทศ (รวมท )ง ไทย) เปดเสรบรการกอสรางใหมากข)น พบวา ประเทศคเจรจา (ประกอบดวย ญ�ปน ออสเตรเลย นวซแลนด และเกาหลใต) เรยกรองใหขยายขอบเขตใหครอบคลมทกสาขายอยของบรการกอสราง และยกเลกขอจากดทกประเภทใน Mode 2 และ 3 โดยเฉพาะอยางย�ง สดสวนการถอหนของตางชาต (ขอจากดในการเขาสตลาด) ประเภทของการจดต )งธรกจ และการรวมทน (ขอจากดในการเขาสตลาดและขอจากดในการประตบตเย�ยงคนชาต) การใหใบอนญาต (ขอจากดในการประตบตเย�ยงคนชาต)

65 ท )งน) ขอกาหนดดงกลาวไมไดขดกบหลกการภายใตความตกลง GATS กลาวคอ หลกการเปดตลาดอยางมเง�อนไขมข)นเพ�อใหประเทศ

สมาชกสามารถเปดตลาดอยางมเง�อนไขในการใหตางชาตเขามาใหบรการในประเทศได โดยสามารถกาหนดเง�อนไขดานการเขาสตลาด(Market Access) และเง�อนไขดานการประตบตเย�ยงคนชาต (National treatment) โดยในบทบญญตเก�ยวกบขอผกพนเฉพาะรายสาขา ขอ XVI เก�ยวกบการเขาสตลาดไดกาหนดวา เง�อนไขการจากดการเขาสตลาดท�ประเทศสมาชกใชไดเพ�อเปนมาตรการจากดการใหบรการในประเทศ ประกอบดวย 6 ประการ ไดแก (1) การจากดจานวนผใหบรการ ท )งในรปแบบของการกาหนดโควตา การผกขาด ผใหบรการเฉพาะ (exclusive service suppliers) หรอการทดสอบความจาเปนทางเศรษฐกจ (economic needs test) (2) การจากดมลคาของการใหบรการหรอสนทรพยท�หมนเวยนในการบรการ ในรปแบบของการกาหนดโควตา หรอการทดสอบความจาเปนทางเศรษฐกจ (3) การจากดจานวนการใหบรการ หรอปรมาณการใหบรการ ท )งในรปแบบของการกาหนดโควตา หรอการทดสอบความจาเปนทางเศรษฐกจ (4) การจากดจานวนผใหบรการท�เปนบคคลธรรมดา ท )งในรปแบบของการกาหนดโควตา หรอการทดสอบความจาเปนทางเศรษฐกจ (5) การกาหนดเง�อนไขรปแบบทางกฎหมายของหนวยงานท�เขามาใหบรการหรอการรวมทน (6) การจากดการมสวนรวมของทนตางชาต ในรปแบบของการกาหนดสดสวนเพดานผถอหนตางชาต หรอมลคาการลงทนของตางชาต และในบทบญญต ขอ XVII เก�ยวกบการประตบตเย�ยงคนชาตไดกาหนดวา ประเทศสมาชกสามารถกาหนดเง�อนไขไดวาจะใหการปฎบตระหวางคนชาตและคนตางชาตมความแตกตางกนหรอไม อยาไร (ท�มา: http://www.wto.org/english/docs_e/legal_e/26-gats.pdf)



ประเภทและมลคาของโครงการท�ผใหบรการตางชาตสามารถดาเนนการได (ขอจากดในการเขาสตลาดและขอจากดในการประตบตเย�ยงคนชาต) และขอกาหนดดานสนทรพย

ขอเรยกรองดงกลาวยอมสงผลกระทบตอการแกไขหรอผอนปรนขอจากดทางดานกฎหมายภายในของประเทศไทยท�เก�ยวของกบการประกอบธรกจกอสราง เชน การจดทะเบยนเปนผรบงานกอสราง การกาหนดเพดานสดสวนการถอหนของคนตางดาว และการจากดอาชพท�เก�ยวของกบธรกจกอสรางใหเปนอาชพสงวนสาหรบคนไทย (เชน งานในวชาชพวศวกรรม สาขาวศวกรรมโยธา และงานในวชาชพสถาปตยกรรม เปนตน)

ในดานผลกระทบของการเปดเสรบรการกอสรางตอผประกอบการน )น ท�ผานมา บรษทตางชาตรายใหญหลายรายท�มความสามารถในการแขงขนสงในระดบโลก (เน�องจากมความไดเปรยบทางดานเงนทน เคร�องจกร และบคลากร) ไดเขามาดาเนนการรวมทนกบบรษทไทย และมการนาเขาเคร�องจกรและเทคโนโลยระดบสง ตลอดจน บคลากรท�มความเช�ยวชาญ ในการดาเนนการกอสรางในประเทศไทย ซ�งอาจสงผลใหบรษทรวมทนไดรบการถายทอดเทคโนโลยและความรจากบรษทตางชาตเหลาน) อยางไรกตาม การเปดเสรบรการกอสรางจะสงผลใหผประกอบการตางชาตสามารถเขามาลงทนในธรกจไดมากข)น โดยไมจาเปนตองรวมทนกบผประกอบการไทย ดงน )น ผประกอบการไทยท�รวมทนกบผประกอบการตางชาตอาจไดรบผลกระทบในทางลบ หรอไมมผลกระทบหากเปนกรณนอมน นอกจากน) บรษทรวมทนไทยท�ไมไดเปนนอมน อาจเสยโอกาสในการเรยนรและพฒนาความรและเทคโนโลยท�ทนสมยจากบรษทรวมทนตางชาต

ท )งน) ผประกอบการขนาดใหญของไทยท�เนนการกอสรางโครงการขนาดใหญท�มมลคาสงจะไดรบผลกระทบมาก เน�องจาก ผประกอบการตางชาตรายใหญมความสนใจในตลาดโครงการขนาดใหญท�มมลคาสงมากเปนพเศษ และจะสงผลใหมการแขงขนในตลาดสงข)น ซ�งผบรโภคในตลาดนาจะไดรบประโยชนจากราคาและคณภาพท�ดข )น

ในการปรบตวเพ�อรองรบผลกระทบจากการเขามาของบรษทตางชาตในธรกจกอสราง คณะผวจยมขอเสนอแนะ (ตารางท� 4.4.2.20) ดงตอไปน)

1. ภาครฐควรสงเสรมความสามารถทางการเงนและเทคโนโลยใหแกผประกอบการไทย

บรษทกอสรางของไทยสวนใหญมขอจากดดานทนและเทคโนโลย ดงน )น เพ�อเปนการเสรมสรางความสามารถในการแขงขนในธรกจกอสรางใหแกผประกอบการไทย ภาครฐควรสงเสรมความสามารถทางการเงนและเทคโนโลยใหแกผประกอบการ กลาวคอ ภาครฐควรสงเสรมใหภาคเอกชนทาการวจยและพฒนามากข)น โดยการใหแรงจงใจในรปแบบของการใหการสนบสนนทางการเงนและบคลากรในการทาวจยและพฒนา และสถาบนการเงนของรฐควรใหการสนบสนนทางดานสนเช�อ โดยมหลกเกณฑและเง�อนไขในการใหสนเช�อท�สมเหตสมผล เน�องจาก สถาบนการเงนมกมองวาธรกจกอสรางมความเส�ยงสง จงกาหนดเง�อนไขในการใหสนเช�อคอนขางสงและยากในทางปฏบต ทาใหผประกอบการกอสรางของไทยสวนใหญประสบความยากลาบากในการขอสนเช�อจากสถาบนการเงน66

2. โครงการกอสรางขนาดใหญของภาครฐควรใหความสาคญกบเง�อนไขในการสงเสรมการถายทอดเทคโนโลยจากตางประเทศแกผประกอบการไทย

66 สถาบนวจยเพ�อการพฒนาประเทศไทย. 2552. โครงการศกษาเพ�อจดทายทธศาสตรการพฒนาภาคบรการของประเทศ



บรษทตางชาตเขารวมงานกอสรางในประเทศไทยสวนใหญในรปแบบของการรวมทนหรอจดต )งบรษทรวมกบบรษทของคนไทย เน�องจากบรษทกอสรางตางชาตมความไดเปรยบโดยเปรยบเทยบทางดานทนและเทคโนโลย ขณะท�บรษทกอสรางไทยมความไดเปรยบโดยเปรยบเทยบทางดานแรงงาน อยางไรกตาม รปแบบในการจดจางในการกอสรางโครงการขนาดใหญมแนวโนมท�จะมรปแบบเปน สราง-ดาเนนการ-โอน (Build-Operate-Transfer: BOT) ซ�งมงเนนเทคโนโลยมากย�งข)น ดงน )น ภาครฐควรใหความสาคญกบการถายทอดเทคโนโลยจากตางประเทศแกผประกอบการไทย67เพ�อเปนการสงเสรมการเตบโตของภาคบรการกอสรางในประเทศอยางย �งยนในระยะยาว กลาวคอ ในการกอสรางโครงการขนาดใหญของรฐ ภาครฐควรตดสนใจเลอกผชนะประมลโครงการขนาดใหญของรฐ โดยการคานงถงการถายทอดเทคโนโลยจากบรษทตางชาตแกบรษทไทย รวมกบปจจยสาคญอ�นๆ เชน ราคาประมล ความสามารถในการดาเนนการและสงมอบงานกอสราง และประสบการณของบรษทกอสราง ท )งน) มตวอยางกรณศกษาของตางชาตท�ประสบความสาเรจในการรบการถายทอดเทคโนโลย เชน โครงการรถไฟความเรวสงในประเทศเกาหลใต68

3. ภาครฐควรปรบปรงกลไกการจดซ)อจดจางใหโปรงใสมากข)น

ภาครฐเปนผบรโภคหลกในตลาดบรการกอสราง โดยมลคาการใชจายดานการกอสรางของภาครฐมมลคาสงมากคดเปนสดสวนประมาณรอยละ 50 ของมลคาเพ�มของภาคบรการกอสรางของประเทศไทยในป 2008 แตในขณะเดยวกน การจดซ)อจดจางภาครฐประสบปญหาอยางมากในดานความโปรงใส โดยในปงบประมาณ 2551 สานกงานการตรวจเงนแผนดนซ�งไดทาการตรวจสอบการจดซ)อจดจางของหนวยงานรฐ พบวา หนวยงานภาครฐมการจดซ)อจดจางท�ไมเปนไปตามกฎหมาย ระเบยบ ขอบงคบ มตคณะรฐมนตรท�เก�ยวของและมบางสวนท�ดาเนนการจดซ)อจดจางไมโปรงใส69 เปนจานวนกวา 952 หนวยงาน (รอยละ 37.32 ของหนวยงานท�ตรวจสอบ) 1,108 เร�อง โดยมมลคาตามสญญาท )งส)น 26,418 ลานบาท (รอยละ 44.83 ของมลคาตามสญญาท�ตรวจสอบ) ซ�งในจานวนน)สามารถคานวณเปนมลคาความเสยหายและเรยกใหชดใชเงนคนไดเพยง 352 หนวย 366 เร�อง มลคาความเสยหายท�สามารถเรยกใหชดใชเงนคน จานวน 250 ลานบาท (รอยละ 0.95 ของมลคาตามสญญาท�ตรวจพบการจดซ)อจดจางท�ไมเปนไปตามกฎหมาย) (ตารางท� 4.4.2.21)

67 ภายใตความตกลง GATS อนญาตใหประเทศสมาชกกาหนดขอจากดการเขาถงตลาดและการประตบตเย�ยงคนชาตได ในกรณท�ประเทศ

สมาชกไดระบเง�อนไขในตารางขอผกพนเฉพาะ นอกจากน )นบทบญญตขอ IVยงระบวาประเทศกาลงพฒนาอาจกาหนดเง�อนไขการเปดตลาดเพ�อสงเสรมการคาบรการใหมากข)น เชน การกาหนดใหมการถายทอดเทคโนโลย เปนตน โดยเง�อนไขของการถายทอดเทคโนโลย อาจอยในรปแบบของการทดสอบความจาเปนทางเศรษฐกจได (ท�มา: http://www.wto.org/english/docs_e/legal_e/26-gats.pdf, http://www.wto.org/english/tratop_e/serv_e/gats_factfiction6_e.htm และ http://www.unctad.org/en/docs/poitcdtsbd8.pdf )

68 ดรายละเอยดเพ�มเตมไดจาก Rouach, D. and Saperstein, D. “Alstom technology transfer experience: the case of the Korean train express (KTX)”. International Journal of Technology and Commercialisation. 3(3), 2004. 308-323.

69 การปฏบตงานจดซ)อจดจางของหนวยงานภาครฐท�ไมเปนไปตามกฏหมาย สวนใหญแลวจะเปนการดาเนนงานท�เก�ยวของกบสญญาจาง เชน การจดทาสญญาจางไมรดกม ไมจดทาราคาแบบปรบราคาได การไมจดสงสาเนาสญญาจางท�มมลคาต )งแต 1 ลานบาทข)นไปใหสตง. นอกจากน )น ยงพบวามการจดทาราคากลางไมถกตองหรอไมเหมาะสมโดยคานวณราคากลางสงกวาท�ควร และการดาเนนงานจดซ)อจดจางไมโปรงใส ไมเปนธรรมโดยเจาหนาท�รฐเอ)อประโยชนใหผเสนอราคาบางรายโดยการไมจดสงประกาศประกวดราคาเผยแพรยงหนวยงานท�กาหนด เปนตน (ท�มา: รายงานผลการปฏบตงานของสานกงานการตรวจเงนแผนดน (สตง.) ปงบประมาณ 2008)



ปญหาความไมโปรงใสในการจดซ)อจดจางภาครฐ สงผลลบตอการเตบโตของอตสาหกรรมกอสราง ท )งในดานการแขงขนท�ไมเปนธรรม การกอใหเกดสภาวะท�ไมเอ)อใหผประกอบการเหนความสาคญของการวจยและพฒนาเทคโนโลย และตนทนของผประกอบการท�เพ�มสงข)นโดยไมจาเปน โดยเฉพาะอยางย�ง ผประกอบการขนาดเลกซ�งไมมเงนทนสงมากนก และตองประสบปญหาการแขงขนในตลาดท�มการแขงขนสงอยแลวและตดราคากนเอง

ดงน )น ภาครฐจาเปนตองปรบปรงกลไกการจดซ)อจดจางใหโปรงใสมากข)น โดยมการบงคบใชกฎหมายอยางจรงจงและใหมประสทธภาพมากข)น70 ในดานตางๆ ดงตอไปน)

• การสมยอมในการเสนอราคาและมพฤตการณตาง ๆ อนทาใหมไดมการแขงขนกนเสนอประโยชนสงสดใหแกหนวยงานของรฐอยางแทจรงและเกดความเสยหายตอประเทศชาต ซ�งมความผดตาม พ.ร.บ. วาดวยความผดเก�ยวกบการเสนอราคาตอหนวยงานรฐ พ.ศ. 2542

• การผกขาด ซ�งมความผดตาม พ.ร.บ. การแขงขนทางการคา พ.ศ. 2542 เพ�อปองกนการใชอานาจเหนอตลาดของผประกอบการรายใหญ และการผกขาดหรอความไมเปนธรรมในการแขงขน ตามท�ระบในมาตรา 25-29 ซ�งหากผใดฝาฝนตองระวางโทษจาคกไมเกนสามป หรอปรบไมเกน 6 ลานบาท หรอท )งจาท )งปรบ และในกรณท�กระทาความผดซ)าตองระวางโทษเปนทวคณ (มาตรา 51)

• การไมเผยแพรขอมลขาวสารของทางราชการ ซ�งมความผดตาม พ.ร.บ. ขอมลขาวสารของทางราชการ พ.ศ. 2540 เพ�อใหมการเปดเผยขอมลเก�ยวกบการจดซ)อจดจางแกประชาชนท �วไป (ยกเวนในบางกรณ เชน ขอมลท�ทาใหเกดความเสยหายตอสถาบนพระมหากษตรย หรอความม �นคงของประเทศ) โดยตามมาตรา 13 หากหนวยงานของรฐไมจดพมพขอมลขาวสาร หรอไมจดขอมลขาวสารไวใหประชาชนตรวจดได หรอปฏบตหนาท�ลาชาหรอเหนวาตนไมไดรบความสะดวกโดยไมมเหตอนสมควร ผน )นมสทธรองเรยนตอคณะกรรมการ และคณะกรรมการตองพจารณาใหแลวเสรจภายในสามสบวนนบแตวนท�ไดรบคารองเรยน ในกรณท�มเหตจาเปนใหขยายเวลาออกไปได แตตองแสดงเหตผลและรวมเวลาท )งหมดแลวตองไมเกน 60 วน และตามมาตรา 40 หากผใดไมปฏบตตามคาส �งของคณะกรรมการซ�งเรยกใหบคคลใดมาใหถอยคาหรอใหสงวตถ เอกสาร หรอพยานหลกฐานมาประกอบการพจารณาได จะตองระวางโทษจาคกไมเกนสามเดอน หรอปรบไมเกนหาพนบาท หรอท )งจาท )งปรบ

70 ดรายละเอยดเพ�มเตมไดจาก สถาบนวจยเพ�อการพฒนาประเทศไทย. “ยทธศาสตรในการกาหนดนโยบายสงเสรมกจการวสหากจขนาด

กลางและขนาดยอม (SMEs) ในการจดซ)อจดจางภาครฐ”. 2005.



ตารางท# 4.4.2.20: มาตรการเพ#อรองรบผลกระทบจากการเปดเสรสาขาบรการกอสราง

มาตรการ หนวยงานท#เก#ยวของ ระยะเวลาดาเนนการ (พ.ศ.)

2011 2012 2013 2014 2015

1. สงเสรมความสามารถทางการเงนและเทคโนโลยใหแกผประกอบการไทย

- กระทรวงการคลง - สถาบนทางการเงนภาครฐ - สานกงานสงเสรมวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม (สสว.)

- สานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต (สวทช.)

- กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย

2. สงเสรมการถายทอดเทคโนโลยจากตางประเทศแกผประกอบการไทย โดยเฉพาะในโครงการกอสรางขนาดใหญของภาครฐ

- หนวยงานของรฐท�เก�ยวของกบการวาจางโครงการกอสรางขนาดใหญ

- กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย

3. ปรบปรงกลไกการจดซ&อจดจางใหโปรงใสมากข&น และบงคบใชกฎหมายอยางจรงจง

- กรมบญชกลาง

ตารางท# 4.4.2.21: การตรวจสอบการจดซ&อจดจางของหนวยงานรฐ การจดซ&อจดจางท#ไมเปนไปตามกฎหมาย และ ความเสยหายท#สามารถเรยกใหชดใชคนเงนไดของ สตง. ปงบประมาณ 2008

การตรวจสอบการจดซ&อจดจางภาครฐ

การจดซ&อจดจางท#ไมเปนไปตามกฎหมาย

ความเสยหายท#สามารถเรยกให ชดใชคนเงนได

จานวน รอยละ (ของการ

ตรวจสอบของสตง.) จานวน

รอยละ (ของการจดซ&อจดจางท#ไมเปนไปตามกฎหมาย)

จานวนหนวยงาน (แหง) 2,551 952 37.32 352 36.97 จานวนสญญาและประกาศประกวดราคา (ฉบบ)

11,666 1,108 9.50 366 33.03

มลคาตามสญญา/มลคาความเสยหายท#ตรวจพบ (ลานบาท)

58,927 26,418 44.83 250 0.95

ท�มา: รายงานผลการปฏบตงานของสานกงานการตรวจเงนแผนดน (สตง.) ปงบประมาณ 2008

4.4.3 การเปดเสรภาคบรการขนสงของไทย

การศกษาในสวนน)น)มจดประสงคท�สาคญ 2 ประการ ประการแรก เพ�อประเมนวาภาคบรการขนสงของไทยมความพรอมเพยงใดและไทยควรจะเปดเสรในสาขาใดจงจะเปนประโยชนตอประเทศโดยรวม ประการท� 2 เพ�อประเมนผลกระทบอนอาจจะเกดข)นหากมการเปดเสรในภาคการขนสง ท )งน)เพ�อหาขอเสนอแนะแนวทางการปรบตวและเยยวยาผลกระทบ ในลาดบแรกน )น คณะผวจยจะวเคราะหภาพรวมของภาคบรการขนสงในประเทศ



ไทย และลาดบตอมา จะทาการศกษาทบทวนความตกลงการเปดเสรการคาบรการของกลมประเทศ+6 (จน เกาหลใต ญ�ปน ออสเตรเลย นวซแลนด และอนเดย) ท�ตกลงและมการบงคบใชไปแลว ท )งน) เพ�อประเมนแนวทางของขอเรยกรองจากประเทศเหลาน)หากมการเจรจาเพ�อทาความตกลงทางการคาบรการเกดข)น

4.4.3.1 สภาวการณท #วไปของภาคบรการขนสงในประเทศไทย

ก. ความสาคญของภาคบรการขนสง

ภาคบรการขนสงนบวาเปนภาคบรการท�มความสาคญตอภาคการคาสนคาและบรการอ�นๆ กลาวคอภาคการขนสงเปนบรการสนบสนนภาคบรการอ�นไมวาจะเปนบรการจดจาหนาย และบรการทองเท�ยว รวมไปถงภาคการผลตอ�นๆดวย การขนสงท�ดและมประสทธภาพน )น ยงผลใหการคาในภาคอ�นๆมความสะดวกมากย�งข)น อาท ในการขนสงและจดจาหนายสนคา หากมระบบการขนสงท�ดแลว การจดจาหนายกจะมความสะดวกและดาเนนไปไดอยางมประสทธภาพมากย�งข)น

ตารางท� 4.4.3.1 แสดงมลคาเพ�มจากบรการภาคขนสงของประเทศไทยต )งแตป 2001-2009 ณ ราคาในป 1988 สดสวนของมลคาเพ�มบรการขนสงตอผลผลตมวลรวมในประเทศ (GDP) คดเปนรอยละ 6.61 และ 6.74 ในป 2001 และ 2002 ตามลาดบ จากน )น สดสวนมลคาเพ�มบรการภาคขนสงมการขยายตวและหดตวอยบาง แตไมถอวาเปล�ยนแปลงอยางมนยสาคญ สดสวนมลคาเพ�มบรการภาคขนสงคดเปนรอยละ 6 ในป 2009

ตารางท# 4.4.3.1: มลคาเพ#มจากบรการขนสง (ราคา ป 1988)

หนวย: ลานบาท

มลคาเพ�ม/ป 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

ขนสงทางบกและทางทอ 83,316 86,732 87,818 87,298 90,945 90,085 91,960 95,232 95,782

ขนสงทางน)า 29,366 30,520 33,516 36,938 41,147 45,378 49,196 50,712 52,928

ขนสงทางอากาศ 66,309 75,293 69,362 79,589 77,560 88,295 100,349 90,653 80,820

บรการสนบสนน 24,178 25,570 26,068 29,500 28,253 29,931 31,374 28,053 26,780

รวมมลคาเพ�มท )งหมด 203,169 218,115 216,764 233,325 237,905 253,689 272,879 264,650 256,310

รายไดประชาชาต 3,073,601 3,237,042 3,468,166 3,688,189 3,858,019 4,054,504 4,259,026 4,364,833 4,263,139

สดสวนตอรายไดประชาชาต

6.61 6.74 6.25 6.33 6.17 6.26 6.41 6.06 6.01




ตารางท# 4.4.3.2: ปรมาณการขนสงสนคาภายในประเทศ

(หนวย:พนตน)

การขนสงสนคา 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

ทางถนน (รอยละ)

440,018 435,147 430,275 427,581 428,123 424,456 423,677

86.63 82.33 82.95 83.64 82.69 82.47 83.77

ทางรถไฟ (รอยละ)

10,521 12,883 11,760 11,579 11,055 12,807 11,133

2.07 2.44 2.27 2.27 2.14 2.49 2.20

ทางน)าภายในประเทศ

30,055 43,389 42,306 40,340 47,229 47,687 41,561

(รอยละ) 5.92 8.21 8.16 7.89 9.12 9.27 8.22

ชายฝ �งทะเล (รอยละ)

27,222 36,975 34,254 31,574 31,216 29,615 29,311

5.36 7.00 6.60 6.18 6.03 5.75 5.80

ทางอากาศ (รอยละ)

103 114 120 122 110 106 103

0.020 0.022 0.023 0.024 0.021 0.021 0.020

รวม 507,919 528,508 518,715 511,196 517,733 514,671 505,785

ท�มา: ศนยเทคโนโลยสารสนเทศและการส�อสาร สานกงานปลดกระทรวงคมนาคม http://vigportal.mot.go.th/portal/site/PortalMOT/stat/indexURL/

ตารางท� 4.4.3.2 แสดงปรมาณการขนสงสนคาภายในประเทศโดยแยกตามรปแบบการขนสง ระหวางป 2003-2009 จะเหนไดวาการขนสงสนคาภายในประเทศทาโดยการขนสงทางถนนเปนหลก ในป 2003 คดเปนสดสวนรอยละ 86.6 และในป 2004 มการปรบตวลดลงมาอยท�รอยละ 82.3 จากน )นเปนตนมา ปรมาณการขนสงสนคาทางถนนมการปรบตวเพ�ม-ลดเลกนอย คดเปนประมาณรอยละ 82-84 ของการขนสงท )งหมด ปรมาณการขนสงสนคาทางรถไฟในชวงป 2003-2009 คดเปนสดสวนรอยละ 2.07-2.49 โดยไมมการเปล�ยนแปลงอยางมนยสาคญในชวงระยะเวลาน) การขนสงทางน)าแบงออกเปน 2 รปแบบยอย คอการขนสงทางน)าภายในประเทศและการขนสงทางชายฝ �งทะเล ปรมาณการขนสงสนคาทางน)าภายในประเทศคดเปนสดสวนรอยละ 5.92 ในป 2003 จากน )นไดปรบตวเพ�มข)นเปนรอยละ 8.21 ในป 2004 และจากน )นมา การขนสงสนคาทางน)าภายในประเทศคดเปนอตรารอยละ 8.16-9.27 สาหรบปรมาณการขนสงสนคาทางชายฝ �งคดเปนอตรารอยละ 5.36 ของปรมาณสนคาท )งหมด ในป 2003 และไดปรบตวเพ�มสงข)นในป 2004 เปนรอยละ 7 และคอยๆ ลดลงจากรอยละ 7 จนกระท �งเหลอรอยละ 5.80 ในป 2009 สาหรบการขนสงสนคาทางอากาศน )น ถอวาเปนรปแบบการขนสงท�มความสาคญคอนขางนอยเม�อเทยบกบการขนสงรปแบบอ�น โดยคดเปนสดสวนเพยงรอยละ 0.02-0.024 เทาน )น



ตารางท# 4.4.3.3: การขนสงผโดยสารภายในประเทศ

(หนวย:พนคน)

จานวนผโดยสาร 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

รถโดยสาร ขสมก. 871,114 755,908 713,626 644,733 613,475 585,160 406,375

(รอยละ) 80.24 76.39 72.22 70.30 69.22 68.81 60.72

รถโดยสาร บขส. 11,364 11,585 11,907 11,989 12,054 12,067 11,038

(รอยละ) 1.05 1.17 1.21 1.31 1.36 1.42 1.65

รถไฟ 53,216 50,228 49,077 48,487 45,050 47,835 47,939

(รอยละ) 4.90 5.08 4.97 5.29 5.08 5.62 7.16

รถไฟฟาใตดน* 0 14,817 54,607 57,694 59,686 61,418 63,419

(รอยละ) 0 1.50 5.53 6.29 6.73 7.22 9.48

ทางน)า** 134,409 135,230 137,347 130,148 129,355 117,145 114,205

(รอยละ) 12.38 13.67 13.90 14.19 14.60 13.77 17.06

ทางอากาศ 15,598 21,794 21,522 24,111 26,614 26,802 26,319

(รอยละ) 1.44 2.20 2.18 2.63 3.00 3.15 3.93

รวม 1,085,702 989,563 988,086 917,163 886,234 850,426 669,296

ในเขตกรงเทพมหานคร จะเหนไดวามการเดนทางโดยใชบรการรถโดยสารขององคการขนสงมวลชนกรงเทพ (ขสมก.) เปนหลก หากคดเปนสดสวนการเดนทางท )งหมดภายในประเทศ อยท�รอยละ 80.24 ในป 2003 และไดลดลงมาเร�อยๆ จากรอยละ 76.39 ในป 2004 เหลอเพยงรอยละ 60.72 ในป 2009 ท )งน) อาจเน�องมาจากมการเดนทางโดยรถไฟฟาใตดนมากข)น ดงจะเหนไดจากสถตในตางรางดานบน รถไฟใตดนไดเร�มเปดใหบรการในป 2004 ผโดยสารท�ใชบรการรถไฟฟาใตดนในปแรกมเพยง 14.8 ลานคน คดเปนรอยละ 1.50 ของผโดยสารท )งประเทศ จากน )นจานวนผโดยสารเพ�มข)นอยางรวดเรวเปน 54.6 ลานคน ในป 2004 หรอคดเปนสดสวนรอยละ 5.53 ของผโดยสารท )งหมด ในชวงปตอมา ผโดยสารรถไฟฟาใตดนมจานวนเพ�มข)นอยางตอเน�องในแตละป โดยในป 2009 คดเปนรอยละ 9.48 การเดนทางโดยเรอนบวาเปนการคมนาคมอกหน�งรปแบบท�มความสาคญในกรงเทพมหานคร จานวนผโดยสารทางเรอในป 2003 มท )งส)น 134.41 ลานคน คดเปนรอยละ 12.38 สดสวนจานวนผโดยสารเรอปรบตวเพ�มข)นอยางตอเน�องระหวางป 2004-2007 ท�อตรารอยละ13.67-14.60 จากน )นลดลงเลกนอยในป 2008 แตอยางไรกตาม ในป 2009 สดสวนผโดยสารทางเรอไดเพ�มข)น โดยคดเปนรอยละ 17.06

ในระหวางป 2003-2008 ผโดยสารท�เดนทางโดยรถไฟคดเปนรอยละ 5 โดยประมาณ และในป 2009 จานวนผใชบรการรถไฟไดปรบตวเพ�มสงข)นเปนอตราสวนรอยละ 7.16 สาหรบจานวนผโดยสารเดนทางโดยรถของบรษท ขนสง จากด (บขส.) อยท�รอยละ1.05 เม�อป 2003 และคอยๆปรบตวเพ�มข)นจนอยท�รอยละ 1.65 ใน



ป 2009 จานวนผโดยสารท�เดนทางทางอากาศคดเปนสดสวนรอยละ 1.44 ในป 2003 และไดปรบตวเพ�มข)นอยางตอเน�องจนอยท�รอยละ 3.93 ในป 2009

ตารางท# 4.4.3.4: มลคาการขนสงสนคาระหวางประเทศขาออก

(หนวย:ลานบาท)

ท�มา: ศนยเทคโนโลยสารสนเทศและการส�อสาร สานกงานปลดกระทรวงคมนาคมhttp://vigportal.mot.go.th/portal/site/PortalMOT/stat/index2URL/

ตารางท� 4.4.3.4 แสดงมลคาสนคาขาออกโดยแบงตามรปแบบการขนสง ระหวางป 2007-2009 การขนสงสนคาขาออกทางเรอมมลคาสงเปนอนดบหน�ง (รอยละ 64.5-67.5) รองลงมาคอการขนสงทางเคร�องบน (รอยละ 25.4-28) ทางถนนโดยรถยนต ทางรถไฟ ทางไปรษณยภณฑและอ�นๆ ตามลาดบ

ตารางท# 4.4.3.5: ปรมาณการขนสงสนคาระหวางประเทศขาออก

(หนวย:พนตน)

การขนสงสนคา 2007 2008 2009

ทางเรอ 92,812 93,907 91,717

ทางรถยนต 7,751 8,372 9,122

ทางรถไฟ 685 296 164

ทางเคร�องบน 462 418 397

ทางไปรษณยภณฑและอ�นๆ 1 2 0

รวม 101,711 102,996 101,401



ทางเรอ 3,511,158 3,950,855 3,370,534

ทางรถยนต 282,915 384,157 346,760

ทางรถไฟ 36,453 17,171 9,042

ทางเคร�องบน 1,463,610 1,485,887 1,459,151

ทางไปรษณยภณฑและอ�นๆ 7,977 13,291 9,100

รวม 5,302,113 5,851,361 5,194,587



ตารางท� 4.4.3.5 แสดงปรมาณการขนสงสนคาระหวางประเทศขาออก สนคาท�ขนสงทางเรอมปรมาณท )งส)น 92.8 ลานตน ในป 2007 ซ�งคดเปนรอยละ 91.25 ของสนคาท )งหมด สนคาท�ขนสงทางรถยนตระหวางประเทศคดเปนรอยละ 7.62 สาหรบในป 2008-2009 สดสวนปรมาณของสนคามการเปล�ยนแปลงไมมาก โดยสนคาท�ขนสงทางเรอมอตราสวนคอนขางคงตวอยท�รอยละ 91 แตการสนคาท�ขนสงทางถนนปรบตวสงข)นเลกนอยเปนรอยละ 8.13 และ รอยละ 9 ในป 2008 และ 2009 ตามลาดบ

ตารางท# 4.4.3.6: มลคาการขนสงสนคาระหวางประเทศขาเขา

(หนวย: ลานบาท)


ทางเรอ 3,285,671 4,194,744 3,085,635

ทางรถยนต 179,621 262,966 283,230

ทางรถไฟ 6,825 5,898 1,936

ทางเคร�องบน 1,323,561 1,436,110 1,222,787

ทางไปรษณยภณฑและอ�นๆ 76,270 62,739 6,943

รวม 4,871,948 5,962,456 4,600,531


ตารางท� 4.4.3.6 แสดงมลคาสนคาระหวางประเทศขาเขา จากตารางจะเหนไดวา มลคาของสนคาขาเขาท�ขนสงทางเรอมากเปนอนดบท� 1 (รอยละ 67.1-70.4) และรองลงมาคอการขนสงทางเคร�องบน คดเปน รอยละ 24.1-27.2 ของมลคาสนคาขาเขาท )งหมด สาหรบการขนสงสนคาทางถนน ไปรษณยภณฑและอ�นๆ และทางรถไฟ มความสาคญรองลงมาตามลาดบ

ตารางท# 4.4.3.7: ปรมาณการขนสงสนคาระหวางประเทศขาเขา

(หนวย: พนตน)


ทางเรอ 101,774 99,370 90,702

ทางรถยนต 3,417 7,737 12,142

ทางรถไฟ 77 70 24

ทางเคร�องบน 223 241 206

ทางไปรษณยภณฑและอ�นๆ 8,481 6,200 0

รวม 113,972 113,618 103,075




ตารางท� 4.4.3.7 แสดงปรมาณการขนสงสนคาระหวางประเทศขาเขา สนคาท�ขนสงทางเรอมปรมาณมากท�สด คดเปนรอยละ 87.5-89.3 ปรมาณการขนสงสนคาทางถนนมการปรบตวสงข)นอยางตอเน�อง ปรมาณการขนสงทางถนนคดเปนเพยงสดสวนรอยละ 3 ในป 2007 จากน )นเพ�มสงข)นเปนรอยละ 6.81 ในป 2008 และขยายตว เปนสดสวนรอยละ 11.78 ในป 2009 ปรมาณสนคาท�ขนสงทางอากาศนบวาคอนขางคงท� โดยคดเปนอตราสวนรอยละ 0.2 ในชวงระยะเวลาป 2007-2009 การขนสงสนคาทางรถไฟมปรมาณนอยท�สด คดเปนเพยงรอยละ 0.07 0.06 และ 0.02 ในป 2007 2008 และ 2009 ตามลาดบ

ข. การขนสงทางถนน

ตารางท# 4.4.3.8: สถตจานวนใบอนญาตประกอบการขนสงและจานวนผประกอบการขนสงทางบก ณ วนท# 30 เมษายน 2010

ประเภทการขนสง71 ลกษณะรถ จานวนใบอนญาตประกอบการขนสง (ฉบบ)

จานวนผประกอบการขนสง (ราย)

ประจาทาง -รถโดยสาร72

2,906 1,431

-หมวด 1 631 187 -หมวด 2 198 1 -หมวด 3 512 295 -หมวด 4 1,559 947 -ระหวางประเทศ 6 1

ไมประจาทาง -รถโดยสาร 10,740 10,740 -รถบรรทก 11,303 11,303 -รถโดยสารระหวางประเทศ 222 222 -รถบรรทกระหวางประเทศ 530 530

สวนบคคล -รถโดยสาร 5,807 5,807 -รถบรรทก 330,789 330,789 -รถบรรทกระหวางประเทศ 139 139 -รถโดยสารระหวางประเทศ 1 1

โดยรถขนาดเลก 140 74 รวม 362,577 361,036

ท�มา: กรมการขนสงทางบก http://www.dlt.go.th

71 การขนสงประจาทาง หมายถง การขนสงเพ�อสนจางตามเสนทางท�กาหนด การขนสงไมประจาทาง หมายถง การขนสงเพ�อสนจางโดยไม

จากดเสนทางและหามมใหกระทาการขนสงอนมลกษณะเชนเดยวหรอคลายกนหรอมลกษณะเปนการแยงผลประโยชนกบผไดรบใบอนญาตประกอบการขนสงประจาทาง การขนสงสวนบคคล หมายถง หมายถงการขนสงเพ�อการคาหรอธรกจของตนเองดวยรถท�มน)าหนกเกนกวา1,600 กโลกรม การขนสงโดยรถขนาดเลก หมายถง การขนสงผโดยสารและหรอส�งของเพ�อสนจางตามเสนทางท�กาหนด ดวยรถท�มน)าหนกบรรทกรวมกนไมเกน 4,000 กโลกรม

ท�มา: http://trat.dlt.go.th/p1.html 72 คณะกรรมการควบคมการขนสงทางบกกลางในการประชมคร )งท� 14/2523 เม�อวนท� 14 สงหาคม 1980 ไดกาหนดเสนทางการขนสง

ประจาทางดวยรถโดยสาร ดงน) หมวด 1 เสนทางการขนสงประจาทาง ดวยรถโดยสารภายในเขตกรงเทพมหานคร เทศบาล เมอง และเสนทางตอเน�องภายในจงหวด หมวด 2 เสนทางเดนรถโดยสารท�มจดเร�มตนจากกรงเทพฯ ไปยงสวนภมภาค หมวด 3 เสนทางเดนรถระหวางจงหวด หรอคาบเก�ยวระหวางจงหวดในภมภาค หมวด 4 เสนทางเดนรถระหวางอาเภอ หมบาน หรอเขตชมชนภายในจงหวด



ตารางท� 4.4.3.8 แสดงสถตจานวนใบอนญาตประกอบการขนสงและจานวนผประกอบการขนสงทางบก ณ วนท� 30 เมษายน 2010 โดยแบงตามประเภทการขนสงและลกษณะรถจานวนผประกอบการขนสงรถโดยสารประจาทางในประเทศ มท )งหมด 1,431 รายและผประกอบการรถโดยสารประจาทางระหวางประเทศม 1 ราย สาหรบการขนสงภายในประเทศโดยรถไมประจาทางน )นมผประกอบการเปนจานวนมาก โดยเฉพาะรถโดยสารและรถบรรทก มจานวนผประกอบการ 10,740 รายและ11,303 รายตามลาดบ รถโดยสารไมประจาทางท�เดนทางระหวางประเทศมผประกอบการท )งส)นเปนจานวน 222 รายและผประกอบการรถบรรทกระหวางประเทศ 530 ราย นอกจากการใชบรการขนสงประจาทางและไมประจาทางแลว ยงมผประกอบกจการจานวนมากท�ขนสงสวนบคคล ผประกอบการท�ใชรถโดยสารขนสงสวนบคคลคดเปนจานวน 5,807 ราย สวนผประกอบการท�ใชรถบรรทกสวนบคคลมมากถง 330,789 ราย ตารางน)แสดงใหเหนวาตลาดขนสงทางถนนภายในประเทศ (ท )งบรการขนสงผโดยสารและสนคา) มการแขงขนท�สงเน�องจากมผประกอบการเปนจานวนมาก

ตารางท# 4.4.3.9: จานวนและรอยละของผไดรบใบอนญาตประกอบการขนสงดวยรถโดยสารประจาทาง ค.ศ.2004 และ 2008

2008 2004

ขนาดของกจการ จานวน (ราย) รอยละ จานวน (ราย) รอยละ

0 คน 509 59.9 77 60.1

1 - 5 คน 177 20.8 27 21.1

6 - 15 คน 73 8.6 6 4.7

16 - 30 คน 54 6.1 7 5.5

31 - 50 คน 17 2.0 5 3.9

มากกวา 50 คน 22 2.6 6 4.7

รวมท )งหมด 852 100 128 100

ท�มา: สานกงานสถตแหงชาต http://service.nso.go.th/nso/nso_center/project/search_center/23project-th.htm

ตารางท� 4.4.3.9 แสดงจานวนผไดรบใบอนญาตประกอบการขนสงดวยรถโดยสารประจาทางในป ค.ศ.2004 และ 2008 ในป 2004 มผไดรบใบอนญาตประกอบการขนสงดวยรถโดยสารประจาทางเปนจานวน 128 ราย โดยรอยละ 60.1 ไมไดประกอบกจการ ผประกอบการรายยอย (มรถโดยสาร 1-5 คน) คดเปนสดสวนรอยละ 21.1 ของผไดรบใบอนญาตประกอบการขนสงท )งหมด หากคดสดสวนของผประกอบการรายยอยและรายเลกท�มรถไมเกน 15 คน จะไดเปนสดสวนรอยละ 25.8 สาหรบผประกอบการรายใหญท�มรถมากกวา 30 คนน )น คดเปนสดสวนรอยละ 8.6 ในป 2551 ผประกอบการรายเลกและรายยอย (มรถไมเกน 15 คน) คดเปนสดสวนรอยละ 29.4 ของผไดร บใบอนญาตประกอบการท )งหมด แตผประกอบการรายใหญท�มรถมากกวา 30 คน มเพยงรอยละ 4.6 เทาน )น



ตารางท# 4.4.3.10: รปแบบการจดต &งตามกฎหมายของผประกอบการขนสงดวยรถโดยสารประจาทาง ค.ศ. 2009

รปแบบการจดต )งตามกฎหมาย

ขนาดของกจการ

หนสวนสามญ ไมจดทะเบยน

หนสวนสามญนตบคคล หนสวนจากด

บรษทจากด ราชการ รฐวสาหกจ

สหกรณ รอยละ73

0 7 74 300 0 128 -

1-5 6 30 135 0 6 51.60

6-15 1 11 60 0 1 21.28

16-30 0 6 44 1 3 15.74

31-50 0 3 14 0 0 4.96

มากกวา 50 1 0 20 1 0 6.41

รวม 15 124 573 2 138 100

ท�มา: สานกงานสถตแหงชาต

จากผลการสารวจผไดรบใบอนญาตประกอบการขนสงดวยรถโดยสารประจาทาง ค.ศ. 2009 โดยสานกงานสถตแหงชาต ในตาราง 4.4.3.10 แสดงใหเหนวาผประกอบการขนสงสวนใหญมรปแบบการจดต )งตามกฎหมายเปนบรษทจากด (รอยละ 67.25) และรองลงมาคอสหกรณ (รอยละ 16.20) และหนสวนสามญนตบคคลหรอหนสวนจากด (รอยละ14.55) ตามลาดบ หากไมนบรวมผท�ไดรบใบอนญาตประกอบการขนสงท�ยงไมดาเนนกจการ (ขนาดของกจการเปน 0 คน) จะเหนไดวา ผประกอบการขนสงโดยมากเปนผประกอบการรายยอยท�มรถโดยสารระหวาง 1-5 คน (รอยละ 51.6) ผประกอบการท�มรถระหวาง 6-15 คน คดเปนสดสวนรอยละ 21.28 และอกรอยละ 15.74 เปนผประกอบการท�มรถโดยสารระหวาง 16-30 คน สวนผประกอบการรายใหญท�มจานวนรถโดยสาร 31 คนข)นไป ถอเปนสดสวนรอยละ 11.37

ค. การขนสงทางอากาศ

ตาราง 4.4.3.11 แสดงจานวนผโดยสารของ 20 สายการบนแรกท�มผโดยสารระหวางประเทศมากท�สด

สายการบนท�มผโดยสารระหวางประเทศมากท�สดคอ สายการบนไทย โดยใหบรการผโดยสารเปนจานวนท )งส)น 11.32 ลานคน คดเปนสดสวนรอยละ 37.4 ของผโดยสารระหวางประเทศท )งหมด ท )งน) มการปรบตวลดลงมาจากป 2008 รอยละ 0.062 สายการบนไทยแอรเอเชยเปนสายการบนท�ครองสวนแบงตลาดเปนอนดบท� 2 (รอยละ 6) มผโดยสาร 1.81 ลานคน สายการบนคาเธยแปซฟคใหบรการผโดยสาร 1.4 ลานคน คดเปนสดสวนรอยละ 4.6 สายการบนไชนาแอรไลนและสายการบนเอมเรตสมจานวนผโดยสารท�ใกลเคยงกนมาก โดยท )ง 2 สายการบนน) มสวนแบงตลาดประมาณรอยละ 3.3

73 ไมนบรวมผไดรบใบอนญาตประกอบการขนสงท�ยงไมดาเนน กจการ แสดงโดยขนาดของกจการเปน 0 คน



ตารางท# 4.4.3.11: จานวนผโดยสารระหวางประเทศและสวนแบงตลาด ป 2009

ลาดบท# สายการบน จานวน

ผโดยสาร (คน)

สวนแบงตลาด

(รอยละ)

อตราการเปล#ยนแปลง

(รอยละ)

1 Thai Airways International 11,324,206 37.4 -0.062

2 Thai Air Asia 1,814,780 6.0 0.189

3 Cathay Pacific Airways 1,401,463 4.6 0.066

4 China Airlines 1,001,783 3.3 -0.031

5 Emirates 1,001,111 3.3 0.089

6 Singapore Airlines 814,221 2.7 -0.261

7 JALways 639,227 2.1 -0.076

8 EVA Airways 614,978 2.0 -0.081

9 Bangkok Airways 590,138 1.9 -0.161

10 Korean Air 519,540 1.7 -0.129

11 Etihad Airways 454,770 1.5 -0.015

12 Air Asia 425,201 1.4 0.004

13 Qatar Airways 370,520 1.2 0.050

14 KLM Royal Dutch Airlines 342,464 1.1 0.081

15 British Airways 311,224 1.0 -0.011

16 Air France 305,597 1.0 0.078

17 Qantas Airways 305,077 1.0 -0.053

18 Tiger Airways 302,754 1.0 0.333

19 Jet Airways 290,273 0.9 0.437

20 All Nippon Airways 290,074 0.9 -0.088

ท�มา: AOT Traffic Report 2009

ตาราง 4.4.3.12 แสดงจานวนผโดยสารของ 4 สายการบนแรกท�มสวนแบงตลาดการบนภายในประเทศมากท�สด สายการบนไทยยงคงครองสวนแบงตลาดเปนอนดบท� 1 มผโดยสารในป 2009 ท )งส)น 5.78 ลานคน คดเปนสดสวนรอยละ 56.5 ของผโดยสารในประเทศท )งหมด ท )งน) สวนแบงตลาดของสายการบนไทยมการปรบตวเพ�มข)นรอยละ 0.87 สายการบนไทยแอรเอเชยมสวนแบงตลาดเปนอนดบท� 2 คอรอยละ 27 โดยท�มการปรบตวเพ�มสงข)นจากป 2008 ในอตรารอยละ 0.16 สายการบนบางกอกแอรเวยใหบรการผโดยสารท )งหมด 1.66 ลานคน หรอรอยละ 16.2



ตารางท# 4.4.3.12: จานวนผโดยสารภายในประเทศและสวนแบงตลาด ป 2009

ลาดบท# สายการบน จานวน

ผโดยสาร (คน)

สวนแบงตลาด

(รอยละ)


(รอยละ)

1 Thai Airways International 5,776,263 56.5 0.867

2 Thai Air Asia 2,760,699 27.0 0.159

3 Bangkok Airways 1,658,672 16.2 0.224

4 PB Air 18,945 0.2 -0.867


ตารางท� 4.4.3.12 แสดงจานวนผโดยสารของ 4 สายการบนแรกท�มสวนแบงตลาดการบนภายในประเทศมากท�สด สายการบนไทยยงคงครองสวนแบงตลาดเปนอนดบท� 1 มผโดยสารในป 2009 ท )งส)น 5.78 ลานคน คดเปนสดสวนรอยละ 56.5 ของผโดยสารในประเทศท )งหมด ท )งน) สวนแบงตลาดของสายการบนไทยมการปรบตวเพ�มข)นรอยละ 0.87 สายการบนไทยแอรเอเชยมสวนแบงตลาดเปนอนดบท� 2 คอรอยละ 27 โดยท�มการปรบตวเพ�มสงข)นจากป 2008 ในอตรารอยละ 0.16 สายการบนบางกอกแอรเวยใหบรการผโดยสารท )งหมด 1.66 ลานคน หรอรอยละ 16.2

ตารางท� ผ.4.4.3.2 แสดงจานวนอากาศยานท�จดทะเบยนในประเทศไทยท�ใชในเชงพาณชย โดยเรยงตามลาดบจานวนท�แตละบรษทไดจดทะเบยนได ดงน) บรษท การบนไทย จากด (มหาชน) มอากาศยานท )งหมด 100 ลา บรษท ไทยแอรเอเชย จากด 19 ลา บรษท บางกอกแอรเวย 17 ลา บรษท บางกอกเอวเอช �น เซนเตอร จากด ม 14 ลา บรษท สายการบนโอเรยนท ไทย จากด 13 ลา บรษท ไทย เอวเอช �น เซอรวส จากด 11 ลา บรษท โรยลสกายเวยส จากด 8 ลา (ยงไมดาเนนกจการ) บรษท ศรราชา เอวเอช �น จากด 7 ลา บรษท ภเกต แอรไลน จากด 5 ลาและบรษท สายการบนนกแอร จากด 5 ลา จานวนอากาศยานท�จดทะเบยนในประเทศไทยท�ใชในเชงพาณชยมท )งส)น 246 ลา

อากาศยานท�จดทะเบยนในประเทศไทยท�ใชเปนการสวนบคคล มจานวนท )งส)น 165 ลา (ตารางท� ผ.4.4.3.3) แบงเปนการจดทะเบยนรายบคคล 98 สถาบนการบนพลเรอน 32 ลา มหาวทยาลยนครพนม 11 ลา สโมสรการบนพลเรอน 8 ลา บรษท วทยการบนแหงประเทศไทย จากด 6 ลา กรมการบนพลเรอน 3 ลา การไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย 3 ลา

• การใหบรการของสายการบนตนทนต#าในประเทศไทย

สายการบนตนทนต�าไดเร�มเปดใหบรการในประเทศไทยเม�อเดอนธนวาคม 2004 จานวนผโดยสารเพ�มข)นจาก 4.54 ลานคนในป 2005 เปน 11.54 ลานคน ในป 2009 โดยสวนแบงตลาดของสายการบนตนทนต�า คดเปนสดสวนรอยละ 9 ในป 2005 และในป 2009 สวนแบงตลาดเพ�มข)นอยางมนยสาคญเปนรอยละ 2174

74 AOT Air Traffic Report 2009



ในป 2009 มสายการบนตนทนต�าท�ใหบรการ ณ ทาอากาศยานท�อยภายใตการกากบดแลของการทาอากาศยานแหงประเทศไทย (ทอท.) ท )งส)น 17 สายการบน ตารางท� 4.4.3.13 แสดงจานวนเสนทางท�สายการบนตนทนต�าเปดใหบรการ

ตารางท# 4.4.3.13: การใหบรการของสายการบนตนทนต#า ในป 2009

ทาอากาศยาน

ระหวางประเทศ ภายในประเทศ

สายการบน จานวน

เสนทางท#ใหบรการ

สายการบน จานวน

เสนทางท#ใหบรการ

สวรรณภม

Air Asia, Thai Air Asia, Tiger Airways, Jetstar Asia, Jetstar Airways, Cebu Pacific Air, Air India Express, Indonesia Air

Asia, Jeju Air, Air Berlin, Jin Air

23 Thai Air Asia 11

ดอนเมอง - - One-Two-Go Airlines, Orient Thai Airlines, Nok Air 13

เชยงใหม Air Asia 1 One-Two-Go Airlines, Orient Thai Airlines, Thai Air Asia,

Nok Air 3

หาดใหญ Tiger Airways 1 One-Two-Go Airlines, Orient Thai Airlines, Thai Air Asia,

Nok Air 2

ภเกต

Air Asia, Tiger Airways, Jetstar Asia, Jetstar Airways, Firefly, Condor Flugdienst, Thai Air

Asia, Air Berlin, Jeju Air, Tomsonfly

19 One-Two-Go Airlines, Orient Thai Airlines, Thai Air Asia,

Nok Air 7

เชยงราย - - One-Two-Go Airlines, Orient Thai Airlines, Thai Air Asia 3

ท�มา: AOT Air Traffic Report 2009

สาหรบการบนภายในประเทศน )น สายการบนไทยแอรเอเชยเปนเพยงสายการบนเดยวท�ทาการบนจากทาอากาศยานสวรรณภม และมจานวนเสนทางท�ใหบรการท )งส)น 11 เสนทางดวยกน ในขณะท�อก 3 สายการบนคอ โอเรยนทไทย วนทโก และนกแอร ทาการบนจากทาอากาศยานดอนเมอง โดยมจานวนเสนทางท�ใหบรการ 13 เสนทาง ในป 2009 สายการบนตนทนต�าเหลาน)ใหบรการภายในประเทศรวมท )งส)น 39 เสนทาง สาหรบการบนระหวางประเทศของสายการบนตนทนต�าน )น จะใหบรการท�ทาอากาศยานสวรรณภมเปนหลก



โดยมเสนทางการบนท )งหมด 23 เสนทาง รองลงมาคอทาอากาศยานนานาชาตภเกต มเสนทางใหบรการท )งหมดรวม 19 เสนทาง เสนทางการบนระหวางประเทศรวมท )งส)น 44 เสนทาง

ตารางท# 4.4.3.14 จานวนเท#ยวบนของสายการบนตนทนต#า ป 2009


ระหวาง

ประเทศ


(รอยละ)

ภายใน

ประเทศ


(รอยละ)

เท#ยวบนท &งหมด


(รอยละ)

สวรรณภม 25,764 13.8 22,714 15.2 48,478 14.4

ดอนเมอง - - 15,130 -21 15,130 -21.0

เชยงใหม 730 -7.6 8,362 -5.8 9,092 -5.9

หาดใหญ - - 6,414 -0.4 6,414 -0.4

ภเกต 5,668 34.6 8,038 -2.5 13,706 10.0

เชยงราย - - 2,654 -11.5 2,654 -11.5

รวม 32,162 16.5 63,312 -3.2 95,474 2.6


ตารางท� 4.4.3.14 แสดงจานวนเท�ยวบนท )งหมดท�ใหบรการโดยสายการบนตนทนต�าในป 2009 จานวนเท�ยวบนระหวางประเทศท )งหมดคอ 32,162 เท�ยวบน โดยเปนเท�ยวบนท�ทาอากาศยานสวรรณภม 25,764 เท�ยว (คดเปนสดสวนรอยละ 80.11) โดยมการเปล�ยนแปลงเพ�มข)นรอยละ 13.8 รองลง มาคอทาอากาศยานภเกต 5,668 เท�ยว ซ�งมการปรบตวเพ�มข)นมาจากป 2008 คดเปนรอยละ 34.6 และท�เหลอคอเท�ยวบน ณ ทาอากาศยานเชยงใหม ท�มการปรบตวลดลงมารอยละ 7.6 โดยรวมแลวเท�ยวบนระหวางประเทศท�ใหบรการโดยสายการบนตนทนต�า มการปรบตวเพ�มข)นมาจากป 2008 รอยละ 16.5 นอกจากการใหบรการระหวางประเทศแลว สายการบนตนทนต�ายงมการใหบรการภายในประเทศ รวมท )งหมด 63,312 เท�ยวบน โดยมการใหบรการท�ทาอากาศยานสวรรณภมเปนหลก หากคดรวมท )งเท�ยวบนภายในประเทศและระหวางประเทศแลว สายการบนตนทนต�ามการใหบรการท )งส)น 95,474 เท�ยวบนในป 2009 ซ�งไดมการปรบตวเพ�มข)นมาจากป 2008 คดเปนรอยละ 2.6 จานวนเท�ยวบนท�ใหบรการท�ทาอากาศยานสวรรณภมและภเกตมการปรบตวเพ�มข)นรอยละ 14.4 และ 10 ตามลาดบ ในขณะท�จานวนเท�ยวบนจากทาอากาศยานอ�นๆ ปรบตวลดลง โดยเฉพาะท�ทาอากาศยานดอนเมองท�ลดลงถงรอยละ 21



ตารางท# 4.4.3.15 จานวนผโดยสารท#เดนทางโดยสายการบนตนทนต#า ป 2009


ระหวางประเทศ


(รอยละ) ภายในประเทศ


(รอยละ)

เท#ยวบนท &งหมด


(รอยละ)

สวรรณภม 3,202,338 19.2 2,759,815 15.2 5,962,153 17.3

ดอนเมอง - - 1,726,320 -24.1 1,726,320 -24.1

เชยงใหม 90,597 -17.3 965,576 -6.8 1,056,173 -7.8

หาดใหญ 8,309 - 812,354 -3.9 812,354 -3.9

ภเกต 697,518 37.8 986,363 -4.1 1,683,881 9.7

เชยงราย - - 297,811 -8.7 297,811 -8.7

รวม 3,998,762 21.10% 7,548,239 -4.5 11,547,001 3.0


ตารางท� 4.4.3.15 แสดงจานวนผโดยสารท�ใชบรการสายการบนตนทนต�า ณ ทาอากาศยานตางๆ ในประเทศไทย จานวนผโดยสารท )งภายในประเทศและระหวางประเทศคดเปน 11.55 ลานคน ประมาณ 4 ลานคนเปนผโดยสารระหวางประเทศ และอก 7.55 ลานคนเปนผโดยสารท�เดนทางภายในประเทศ ท )งน) จานวนผโดยสารท�เดนทางเขา-ออก ท�ทาอากาศยานสวรรณภมมการปรบตวเพ�มข)นรอยละ 17.3 ทาอากาศยานภเกตเพ�มข)นจากป 2008 คดเปนรอยละ 9.7 ในขณะท�ทาอากาศยานอ�นมจานวนผโดยสารลดลง โดยเฉพาะอยางย�งท�ทาอากาศยานดอนเมองมการปรบตวลดลงถงรอยละ 24.1 อนเน�องมาจากการปรบตวลดลงของจานวนเท�ยวบนท�ใหบรการน �นเอง มองในภาพรวมแลว จานวนผโดยสารท )งหมดท�ใชบรการสายการบนตนทนต�าเพ�มข)นจากป 2008 คดเปนรอยละ 3



• สวนแบงตลาดของสายการบนตนทนต#า

ภาพท# 4.4.3.1: สวนแบงตลาดของสายการบนตนทนต#า (รอยละของผโดยสาร) ณ ทาอากาศยานสวรรณภม ป 2009

หมายเหต: Others ประกอบดวย Jetstar Airways 2.2% Air India Express 1.2% Jeju Air 0.8% และ Jin Air 0.1% ท�มา: AOT Traffic Report 2009

ภาพท� 4.4.3.1 แสดงสวนแบงตลาดของสายการบนตนทนต�าท�ใหบรการท�ทาอากาศยานสวรรณภม มสายการบนท�ใหบรการระหวางประเทศท )งส)น 11 สายการบน สายการบนไทยแอรเอเชยเปนผใหบรการหลก ผโดยสารท�เดนทางดวยสายการบนน) คดเปนรอยละ 56.4 ของผโดยสารท )งหมด รองลงมาคอสายการบนแอรเอเชย (รอยละ 13.3) เจทสตารเอเชย (รอยละ 6.7) สาหรบการบนภายในประเทศ ณ ทาอากาศยานสวรรณภม ผใหบรการมเพยงสายการบนเดยวคอ สายการบนไทยแอรเอเชย

ภาพท# 4.4.3.2: สวนแบงตลาดของสายการบนตนทนต#า (รอยละของผโดยสาร) ณ ทาอากาศยานดอนเมอง ป 2009


Thai Air

Asia

56.4%

Air Asia

13.3%

Tiger Airways

9.4%

Jetstar Asia

6.7%

Air Berlin

3.7%

Cebu Pacific

Air 3.3%

Indonesia Air

Asia 3%Others

4%

Nok Air67%One two go

Airlines7%

Orient Thai Airlines26%

โครงการศกษาผลกระทบจากการเปดตลาดการคาเสรภายใตกรอบอาเซยน

สายการบนตนทนต�าท�ใหบรการเดนทางภายในประเทศ ณ ทาอากาศยานดอนเมอง มท )งส)น การบน คอสายการบนนกแอร สายการบนโอเรยนทไทย และสายการบนวนทโก ผโดยสารสายการบนนกแอรคดเปนอตราสวนรอยละ 67 ในขณะท�สวนแบงตลาดของสายการบนโอเรยนทไทย และวนทโก คดเปนรอยละ 26 และ 7 ตามลาดบ

ภาพท# 4.4.3.3: สวนแบงตลาดของสายการบนตนทนต#าณ ทาอากาศยานเชยงใหม ป


ภาพท# 4.4.3.4: สวนแบงตลาดของสายการบนตนทนต#า ณ ทาอากาศยานหาดใหญ ป


Nok Air

26

One Two Go

Airlines

3.9%

Orient Thai

Airlines

17.7%

Nok Air

34.6%

One Two

Go Airlines

2.3%

โครงการศกษาผลกระทบจากการเปดตลาดการคาเสรภายใตกรอบอาเซยน+3 และอาเซยน+และแนวทางการเจรจาท $เหมาะสมสาหรบประเทศไทย


สายการบนตนทนต�าท�ใหบรการเดนทางภายในประเทศ ณ ทาอากาศยานดอนเมอง มท )งส)น การบน คอสายการบนนกแอร สายการบนโอเรยนทไทย และสายการบนวนทโก ผโดยสารสายการบนนกแอร

ในขณะท�สวนแบงตลาดของสายการบนโอเรยนทไทย และวนทโก คดเปนรอยละ

สวนแบงตลาดของสายการบนตนทนต#า (รอยละของผโดยสาร) ณ ทาอากาศยานเชยงใหม ป 2009

สวนแบงตลาดของสายการบนตนทนต#า (รอยละของผโดยสาร) ณ ทาอากาศยานหาดใหญ ป 2009

Thai Air Asia

51.9%Nok Air

26.5%

Orient Thai

Airlines

Thai Air

Asia

54.8%

Orient Thai

Airlines

8.3%

+6

สายการบนตนทนต�าท�ใหบรการเดนทางภายในประเทศ ณ ทาอากาศยานดอนเมอง มท )งส)น 3 สายการบน คอสายการบนนกแอร สายการบนโอเรยนทไทย และสายการบนวนทโก ผโดยสารสายการบนนกแอร

ในขณะท�สวนแบงตลาดของสายการบนโอเรยนทไทย และวนทโก คดเปนรอยละ



ภาพท# 4.4.3.5: สวนแบงตลาดของสายการบนตนทนต#า (รอยละของผโดยสาร) ณ ทาอากาศยานภเกต (ภายในประเทศ) ป 2009


ภาพท# 4.4.3.6: สวนแบงตลาดของสายการบนตนทนต#า (รอยละของผโดยสาร) ณ ทาอากาศยานเชยงราย (ภายในประเทศ) ป 2009


Thai Air Asia75.5%

Nok Air11.9%

One Two Go Airlines4.2%

Orient Thai Airlines8.5%

Thai Air Asia81%

One Two Go Airlines18%

Orient Thai Airlines

1%



หากพจารณาโดยรวมแลว สายการบนไทยแอรเอเชย มสวนแบงตลาดมากเปนอนดบท� 1 ในการเดนทางเขา-ออกจากทาอากาศยานเชยงใหม หาดใหญ ภเกต และเชยงราย และรองลงมาคอสายการบนนกแอร ยกเวนท�ทาอากาศยานเชยงราย เน�องจากสายการบนนกแอรไมไดใหบรการในป 2009

สายการบนไทยแอรเอเชยเปนสายการบนรวมทนระหวางมาเลเซยและประเทศไทย โดยบรษท เอเอ อนเตอรเนช �นแนล ลมเตด (สญชาตมาเลเซย) ถอหนรอยละ 49 และหนอกรอยละ 50 ถอครองโดยนตบคคลและบคคลสญชาตไทย โดยมบรษท เอเชย เอวเอช �น จากด ถอหนรอยละ 50 และนายทศพล แบเลเวลดถอหนรอยละ 1 สายการบนนกแอรเปนสายการบนตนทนต�าท�มผถอหนสญชาตไทยท )งหมด โดยม บรษท การบนไทย จากด (มหาชน) ผถอหนรายใหญ (รอยละ 39) ธนาคารกรงไทย จากด (มหาชน) รอยละ 10 บรษท ทพยประกนภย จากด (มหาชน) รอยละ 10 กองทนบาเหนจบานาญขาราชการ รอยละ 10

ง. บรการขนสงอ#นๆ

ในสวนน) คณะผวจยจะนาเสนอขอมลบรการขนสงในรปแบบอ�น อาทบรการขนสงทางทอ รวมไปถงบรการสนบสนนอ�นๆ ท�เก�ยวเน�องกบการขนสง อาทบรการบรรจหบหอเพ�อการขนสง บรการขนสงและขนถายสนคา เปนตน

ตารางท# 4. 4.3.16: จานวนผประกอบการขนสงทางทอ

อนดบ สญชาต จานวนนตบคคล มลคาการลงทน

(ลานบาท) มลคาการลงทน

(รอยละ)

1 ไทย 4 5,673.8 50.03

2 มาเลเซย (รวมทน) 1 5,666.8 49.97

รวม 11,340.6 100.00

ท�มา: กรมพฒนาธรกจการคา http://knowledgebase.dbd.go.th/DBD/Nationality/RankByShareholderNation.aspx

จานวนผประกอบการขนสงทางทอในประเทศไทยมท )งหมด 4 ราย คอบรษท ทรานส ไทย-มาเลเซย (ประเทศไทย) จากด บรษท พาวเวอรป �ม จากด บรษท ออนเนสท ลอจสตกส จากด และหางหนสวน เชยงราย ซ พ แกส จากด บรษท ทรานส ไทย-มาเลเซย (ประเทศไทย) จากด เปนธรกจรวมทนระหวางประเทศไทยและมาเลเซย โดยท�นกลงทนจากท )งสองประเทศถอหนเทากนรอยละ 50 มการใหบรการหลกคอการขนสงกาซทางทอตามโครงการ ทรานส-ประเทศไทย-มาเลเซย สวนผประกอบการอก 3 รายท�เหลอหนสวนเปนผมสญชาตไทยท )งหมด มลคารวมการลงทนของผประกอบการขนสงทางทอท )งส)นคอ 11,340.6 ลานบาท โดยรอยละ 50.03 คอการลงทนจากผประกอบการชาวไทยและอกรอยละ 49.97 คอการลงทนจากหนสวนชาวมาเลเซย



ตารางท# 4.4.3.17: จานวนผประกอบการในกจการขนสงประเภทตางๆ

บรการ จานวน

ผประกอบการ (ราย)

มลคาการลงทน


สดสวนการลงทนของไทย (รอยละ)

การขนสง ขนถายสนคาและผโดยสาร 5,183 12,853.35 94.56

การบรรจหบหอเพ�อการขนสง 253 299.37 74.90

โลจสตกส 178 585.31 55.78

บรการอ�นๆท�เก�ยวเน�องกบการขนสง75 2,092 11,785.86 93.11

สถานท�เกบสนคาและการเกบสนคา 230 10560.50 92.66

ท�มา: กรมพฒนาธรกจการคา

ตารางท� 4.4.3.17 แสดงจานวนผประกอบการในกจการประเภทตางๆท�เก�ยวเน�องกบการขนสง บรการ

ขนสงขนถายสนคาและผโดยสาร บรการสถานท�เกบสนคาและการเกบสนคา บรการอ�นๆ ท�เก�ยวเน�องกบการขนสง ท )ง 3 สาขายอยน) ผประกอบการโยมากเปนคนไทย และมการลงทนจากตางชาตในระดบต�า และสาหรบบรการบรรจหบหอเพ�อการขนสงน )นมลคาการลงทนของตางชาตคดเปนประมาณ 1 ใน 4 ของมลคาการลงทนท )งหมด ในขณะท�บรการโลจสตกสมมลคาการลงทนมากถงรอยละ 44.22 ในแงจานวนผประกอบการขนสง/ขนถายสนคาและผโดยสารน )น มมากถง 5,183 ราย ในขณะท�ผประกอบการบรรจหบหอเพ�อการขนสง และผประกอบการสถานท�เกบสนคาและการเกบสนคามไมมากนก เพยง 253 และ 230 ราย ตามลาดบ

มาตรการและนโยบายตางๆ เก#ยวกบภาคบรการขนสงในประเทศ

• นโยบายสงเสรมการลงทน

คณะกรรมการสงเสรมการลงทนมนโยบายสงเสรมการลงทนในกจการหลายประเภทดวยกน76 โดยแบงออกเปน 7 หมวดไดแก หมวด 1 เกษตรกรรมและผลตผลจากการเกษตร หมวด 2 เหมองแร เซรามกส และโลหะข )นมลฐาน หมวด 3 อตสาหกรรมเบา หมวด 4 ผลตภณฑโลหะ เคร�องจกรและอปกรณขนสง หมวด 5 อตสาหกรรมอเลกทรอนกสและเคร�องใชไฟฟา หมวด 6 เคมภณฑ กระดาษ และพลาสตก หมวด 7 กจการบรการและสาธารณปโภค ท )งน) ไดใหความสาคญเปนพเศษกบกจการในประเภทดงตอไปน) (1) กจการเกษตรกรรมและผลตผลจากการเกษตร (2) กจการท�เก�ยวของโดยตรงกบการพฒนาเทคโนโลยและพฒนาทรพยากรมนษย(3) กจการสาธารณปโภค สาธารณปการ และบรการพ)นฐาน (4) กจการท�เก�ยวของกบการปองกนและรกษาส�งแวดลอม (5) อตสาหกรรมเปาหมาย

75 อาท บรการการผานพธการศลกากร บรการขนสงตอเน�องหลายรปแบบ เปนตน 76 ท�มา: http://www.boi.go.th/thai/about/eligible_activities.asp



ในสวนของภาคบรการขนสงรวมไปถงธรกจโลจสตกสน )น มหลายสาขาท�อยภายใตหมวด 7 ท�ไดรบการสงเสรมการลงทน อาท กจการขนถายสนคาสาหรบเรอเดนทะเล กจการขนสงทางทอ กจการขนสงทางอากาศ กจการขนสงทางเรอ เปนตน รายละเอยดเก�ยวกบประเภทกจการท�ไดรบการสงเสรมการลงทน และสทธประโยชนแสดงไวในตารางท� 4.4.3.18

ตารางท# 4.4.3.18: กจกรรมท#ไดรบการสงเสรมการลงทน

ลาดบท# ประเภท เง#อนไขและสทธประโยชน

1 กจการสาธารณปโภคและบรการพ&นฐาน (1) กจการขนถายสนคาสาหรบเรอเดนทะเล (2) กจการสถานท�ตรวจปลอยและบรรจสนคาเขาตคอนเทอนเนอร เพ�อการสงออกหรอโรงพกสนคา เพ�อตรวจปลอยของขาเขาและบรรจของขาออกท�ขนสงโดยระบบคอนเทนเนอร นอกเขตทาเทยบเรอ (รพท.) (3) กจการสนามบนพาณชย

เง�อนไข จะตองไดรบความเหนชอบจากหนวยงานของรฐท�เก�ยวของ สทธและประโยชน 1. สทธและประโยชนตามกจการท�ใหความสาคญเปน

พเศษ77

2 กจการพฒนาพ&นท#สาหรบกจการอตสาหกรรม (1) กจการพฒนาอาคารสาหรบโรงงานอตสาหกรรมและ/หรอคลงสนคา

เง�อนไข 1. จะตองสรางอาคารโรงงานและ/หรอคลงสนคาภายในนคมอตสาหกรรม เขตอตสาหกรรมท�ไดรบการสงเสรม หรอ เขตอตสาหกรรมโลจสตกสท�ไดรบการสงเสรม 2. แบบแปลนแผนผงจะตองไดรบความเหนชอบจากคณะกรรมการ 3. การปลกสรางอาคารโรงงานจะตองเปนไปตามกฎหมายวาดวยโรงงาน และกฎหมายวาดวยการควบคมการกอสราง 4. หากเปนอาคารโรงงานหลายช )นจะตองสงไมเกน 12 ช )น สทธและประโยชน 1. ไมใหไดรบยกเวนหรอลดหยอนอากรขาเขาสาหรบเคร�องจกรทกเขต 2. หากต )งในเขตอตสาหกรรมโลจสตกสใหไดรบยกเวนภาษเงนไดนตบคคลเชนเดยวกบนคมอตสาหกรรมหรอเขตอตสาหกรรมท�ไดรบการสงเสรมการลงทน

77 กจการท�ใหความสาคญเปนพเศษ ไดรบสทธและประโยชนดานภาษอากร ดงน) (1) ไดรบยกเวนอากรขาเขาสาหรบเคร�องจกรไมวาต )งอยในเขตใด (2) ไดรบยกเวนภาษเงนไดนตบคคลเปนระยะเวลา 8 ป ไมวาต )งอยในเขตใด (3) สทธและประโยชนอ�นใหไดรบตามเกณฑท�ต )งใจแตละเขต




3. สทธและประโยชนอ�นใหไดรบตามหลกเกณฑประกาศ คณะกรรมการสงเสรมการลงทนท� 1/2543 ลงวนท� 1 สงหาคม 2000

(2) กจการเขตอตสาหกรรมโลจสตกส (Logistics Park)

เง�อนไข 1. จะตองมท�ดนขนาดไมนอยกวา 200 ไร และมการลงทนกอสรางคลงสนคาใหเชาหรอขาย โดยมพ)นท�รวมกนไมนอยกวา 50,000ตารางเมตร 2. จะตองต )งในพ)นท�รศมไมเกน 50 กโลเมตรจากบรเวณทาเรอทาอากาศยาน ดานชายแดนศลกากร สถานตรวจปลอยและบรรจสนคาเขาตคอนเทนเนอร (Inland Container Depot - ICD) หรออยในเขตประกอบการเสรหรอเขตปลอดอากร (Free Zone) 3. จะตองจดใหมพ)นท�บางสวนหรอท )งหมดเปนเขตประกอบการเสร หรอ เขตปลอดอากร (Free Zone) 4. จะตองจดใหมสถานเปล�ยนถายข)น-ลง ตคอนเทนเนอรหรอสถานรถบรรทกและสถานเกบและรบฝากตคอนเทนเนอร อยางนอยไมต�ากวา 50 ต 5. จะตองมระบบโทรคมนาคมหลกท�มการวางสายส�อสารแบบความเรวสงจากเขตอตสาหกรรมโลจสตกสไปยงศนยกลางส�อสารโทรคมนาคมในประเทศและระหวางประเทศ 6. จะตองมผถอหนไทยไมนอยกวารอยละ 51 ของทนจดทะเบยน 7. จะตองไดรบความเหนชอบจากหนวยงานท�เก�ยวของ สทธและประโยชน 1. ยกเวนอากรขาเขาสาหรบเคร�องจกรทกเขต 2. ยกเวนภาษเงนไดนตบคคล 8 ป ทกเขต 3. สทธและประโยชนอ�นใหไดรบตามหลกเกณฑประกาศ คณะกรรมการสงเสรมการลงทนท� 1/2543 ลงวนท� 1 สงหาคม 2000

3 กจการขนสงมวลชนและสนคาขนาดใหญ (1) กจการรถไฟฟาขนสงมวลชนและ/ หรอรถไฟขนสง (เฉพาะระบบราง หรอ ระบบรวมรางและถนน (2) กจการขนสงทางทอ (3) กจการขนสงทางอากาศ (4) กจการขนสงทางเรอ (5) กจการเรอเฟอรร� กจการเรอกลดน ลากจง (Tug Boat)

เง�อนไข 1. จะตองไดรบความเหนชอบจากหนวยงานท�เก�ยวของ 2. สาหรบกจการขนสงทางอากาศ เคร�องบนจะตองมอายไมเกน 14 ปนบแตวนท�ผลตจนถงวนท�ย�นขอรบการสงเสรม สทธและประโยชน ใหไดรบตามกจการท�ใหความสาคญเปนพเศษ




4 กจการศนยกระจายสนคาดวยระบบท# ทนสมย (Distribution Center - DC)

เง�อนไข 1. จะตองเปนศนยกระจายสนคาท�ทนสมย ควบคมดวยระบบคอมพวเตอร ตามท�คณะกรรมการใหความเหนชอบ 2. รบฝากสนคานาเขาไดเฉพาะท�เสยภาษอากรหรอของท�ใชสทธและประโยชนอ�น ซ�งผานพธการศลกากรแลว เชน สนคาท�ไดรบยกเวนหรอลดหยอนอากรขาเขาตามมาตรการสงเสรมการลงทน หรอของอ�นๆ ท�อธบดกรมศลกากรกาหนด สทธและประโยชน ใหไดรบสทธและประโยชนทางภาษอากรเฉพาะการยกเวนอากรขาเขาสาหรบเคร�องจกรทกเขต

5 กจการศนยกระจายสนคาระหวางประเทศดวยระบบท#ทนสมย (International Distribution Center - IDC)

เง�อนไข 1. จะตองเปนศนยกระจายสนคาไปตางประเทศท�ใหบรการขนสง/จดสง เกบรกษา บรรจ และบรหารสนคาคงคลงของลกคา 2. จะตองกระจายสนคาไปตางประเทศไมนอยกวา 5 ประเทศ 3. จะตองมอปกรณจดเกบและขนถายท�ทนสมย 4. จะตองมระบบควบคมบรหารคลงสนคาดวยระบบเทคโนโลยสารสนเทศท�ทนสมย และมระบบตดตามสนคาแบบ Online (Track& Trace) ตามท�คณะกรรมการใหความเหนชอบ 5. จะตองไดรบความเหนชอบจากหนวยงานของรฐท�เก�ยวของ สทธและประโยชน 1. ยกเวนอากรขาเขาสาหรบเคร�องจกรทกเขต 2. หากต )งโรงงานในเขตอตสาหกรรมโลจสตกส ใหไดรบยกเวนภาษเงนไดนตบคคล 8 ป หากต )งโรงงานนอกเขตอตสาหกรรมโลจสตกสใหไดรบยกเวนภาษเงนไดนตบคคล 5 ปทกเขต ท )งน) รายไดท�จะไดรบยกเวนภาษเงนไดนตบคคลตองเปนรายไดจากคาบรหารจดการเทาน )น ไมรวมถงรายไดจากการขนสงภายในประเทศ รายไดพธการศลกากร และรายไดการจองระวางเรอหรอเคร�องบน 3. กรณต )งโรงงานนอกเขตอตสาหกรรมโลจสตกส หากย�นคาขอรบการสงเสรมภายในวนท� 31ธนวาคม 2009 ใหไดรบยกเวนภาษเงนไดนตบคคล 8 ป ทกเขต



ตามท�ระบในประกาศคณะกรรมการสงเสรมการลงทน ท� 1/2543 ในกจการบางประเภท นกลงทนตางชาตไดรบอนญาตใหถอหนขางมากหรอท )งหมดได นอกจากน)แลว ทางคณะกรรมการสงเสรมการลงทนอาจกาหนดสดสวนการถอหนของตางชาตเปนการเฉพาะสาหรบกจการท�ใหการสงเสรมบางประเภท

• การรวมกลมประชาคมเศรษฐกจอาเซยน (ASEAN Economic Community-AEC)

ในการประชมสดยอดอาเซยนคร )งท� 8 เม�อ 4 พฤศจกายน 2002 ณ กรงพนมเปญ ประเทศกมพชา ผนาอาเซยนไดเหนชอบใหอาเซยนกาหนดทศทางการดาเนนงานเพ�อไปสเปาหมาย AEC และหลงจากน )น ในชวงการประชมสดยอดอาเซยน คร )งท� 13 ระหวาง 19-22 พฤศจกายน 2007 ณ ประเทศสงคโปร ผนาอาเซยนรวมกนลงนามใน “ปฏญญาวาดวยแผนงานการจดต )งประชาคมเศรษฐกจอาเซยน” (Declaration of the ASEAN Economic Community Blueprint) โดยมเอกสาร 2 สวน คอ “แผนงานเพ�อจดต )งประชาคมเศรษฐกจอาเซยน” (AEC Blueprint) และ “ตารางเวลาดาเนนกจกรรมตางๆ” (Strategic Schedule) สาระสาคญในแงการเปดตลาดการคาบรการใน AEC Blueprint ม ดงน)

• ลดและยกเลกขอจากดตางๆในการคาบรการภายในป 2010 สาหรบสาขาบรการสาคญ (Priority Integration Sectors - PIS) 4 สาขา ไดแก e-ASEAN (สาขาบรการคอมพวเตอรและโทรคมนาคม) บรการขนสงทางอากาศ บรการสขภาพ และบรการทองเท�ยว

• ลดและยกเลกขอจากดตางๆในการคาบรการสาคญอกสาขาหน�ง คอบรการโลจสตกส ภายในป 2013 ยงคงเหลอขอจากดการเขาสตลาดไดเพยง 1 ขอจากด

• สาหรบสาขาบรการอ�น (Non-priority Service Sectors) ครอบคลมบรการทกสาขานอกเหนอจากสาขาบรการสาคญ กาหนดเปาหมายการเปดเสรภายในป 2015 ท )งน) สามารถยกเวนสาขาท�ออนไหวได เปาหมายในป 2010 คอยงคงขอจากดการเขาสตลาดได 3 ขอ และสดสวนการถอหนของนกลงทนอาเซยนตองไมนอยกวารอยละ 51

• สรปเปาหมายสดสวนของถอหนในสาขาบรการตางๆภายใต AEC Blueprint ไดดงตารางท� 4.4.3.19

ตารางท# 4.4.3.19: เปาหมายสดสวนของถอหนในสาขาบรการตางๆ ภายใต AEC Blueprint

สดสวนการถอหน ของนกลงทนอาเซยน

2008 2010 2013 2015

บรการสาคญ (PIS) ไมนอยกวารอยละ 51 ไมนอยกวารอยละ 70 ไมนอยกวารอยละ 70

บรการโลจสตกส ไมนอยกวารอยละ 49 ไมนอยกวารอยละ 51 ไมนอยกวารอยละ 70 ไมนอยกวารอยละ 70

บรการอ�นๆ ไมนอยกวารอยละ 49 ไมนอยกวารอยละ 51 ไมนอยกวารอยละ 70

ระหวางการประชมผนาอาเซยนคร )งท� 17 ในเดอนตลาคม 2010 มการลงนามพธสารอนวตขอผกพนเปดตลาดการคาบรการชดท� 8 โดยเปาหมายในการจดทาขอผกพนชดท� 8 คอ ตองมขอผกพนการเปดเสรท )งหมด 80 สาขา จาก 128 สาขา ในการลงนามพธสารฯ ประเทศไทยยงมไดแนบตารางขอผกพนเปดตลาดการคาบรการชดท� 8 ของไทย แตใชตารางขอผกพนเปดตลาดการคาบรการชดท� 7 ซ�งเปนขอผกพนท�มผลใช



บงคบอยในขณะน)แทน ซ�งผกพนเปดตลาดบรการจานวน 65 สาขา และอนญาตใหนกลงทนอาเซยนถอหนในกจการตางๆ ไดไมเกนรอยละ 49

4.4.3.2 การพจารณาขอผกพนท#อาจเกดข&นภายใตกรอบเจรจาอาเซยน +3 +6

ในสวนน) คณะผวจยจะทาการศกษาความตกลงทางการคาเสรท�ลงนามและมผลบงคบใชแลว เพ�อประเมนแนวทางขอเรยกรองของกลมประเทศ +3 และ +6 โดยการศกษาน)จะครอบคลม (1) ความตกลงการคาเสรของประเทศเหลาน)ท�ตกลงไวในกรอบ WTO ในการเจรจารอบโดฮา (2) ความตกลงท�ประเทศคเจรจาผกพนกบกลมประเทศอาเซยน (เชน ASEAN-จน อาเซยน-เกาหลใต และอาเซย-ออสเตรเลย-นวซแลนด) และ (3) ความตกลงทางการคาระหวางประเทศคเจรจา (เชน ความตกลงหนสวนเศรษฐกจระหวางประเทศเกาหลใต-อนเดย ความตกลงการคาเสรระหวางจน-นวซแลนด)

4.4.3.2.1 ขอผกพนภาคบรการขนสงของประเทศจน

สาขายอยบรการขนสงท�ประเทศจนผกพนภายใตกรอบ GATS มดงตอไปน)

• บรการขนสงทางทะเลระหวางประเทศ (ไมรวมการเดนเรอภายในประเทศ) ไดแก บรการขนสงสนคาและผโดยสาร บรการสนบสนน สาขายอยการจดการสนคา บรการผานพธการศลกากร บรการสถานท�จดเกบคอนเทนเนอร บรการตวแทนพาณชยนาว

• บรการขนสงทางน� าภายในประเทศ ไดแก บรการขนสงสนคา • บรการขนสงทางอากาศ ไดแก บรการซอมแซมและบารงรกษาอากาศยาน การสารองท�น �ง

ผานระบบคอมพวเตอร • บรการขนสงทางถนน ไดแก บรการขนสงสนคาโดยรถยนตหรอรถบรรทก บรการขนสง

สนคาลากตามราง บรการซอมบารงยานพาหนะ บรการซอมบารงอปกรณสานกงานรวมท )งคอมพวเตอร บรการใหเชาและเชาซ)อ

• บรการสนบสนนการขนสงทกรปแบบ ไดแก บรการขนสงแบบครบวงจร บรการจดเกบและคลงสนคา

ขอผกพนภายใตกรอบความตกลงอาเซยน-จน มความแตกตางจากขอผกพนภายใต GATS พอสมควร ประเทศจนมขอผกพนเพ�มเตมในบางสาขา แตบางสาขากลบไมมขอผกพน สาขาท�ประเทศจนผกพนเพ�มเตมไดแก บรการขนสงผโดยสารทางถนน สาขาท�ประเทศจนผกพนภายใตกรอบความตกลง GATS แตไมผกพนภายใตความตกลงการคาเสรอาเซยน-จน ไดแก การขนสงทางทะเลระหวางประเทศและการเดนเรอภายในประเทศ

จากการทบทวนขอตกลงของจนระดบทวภาค ระหวางประเทศจน-นวซแลนด และจน-สงคโปร มขอคนพบท�สาคญคอ

� ขอผกพนของจนภายใตความตกลงการคาเสรท )ง 2 ความตกลง มความคลายคลงกนมากท )งในแงจานวนสาขาท�เปดใหบรการและระดบความผกพน ขอแตกตางหน�งขอผกพนของสาขาการขนสงสนคาทางรางใน Mode 3 กลาวคอ ภายใตความตกลงจน-นวซแลนด จนอนญาตให



ผประกอบการชาวนวซแลนดจดต )งบรษทยอยของตางชาตได ในขณะท�จนอนญาตใหผประกอบการชาวสงคโปรจดต )งไดเฉพาะธรกจรวมทนโดยใหนกลงทนสงคโปรถอหนไดไมเกนรอยละ 49 หลงจากน )น 3 ปจะอนญาตใหจดต )งธรกจรวมทนโดยใหนกลงทนสงคโปรถอหนขางมากได และหลงจากน )นจงจะไดรบอนญาตใหจดต )งบรษทยอยของตางชาตได

� ผประกอบการตางชาตไดรบอนญาตใหจดต )งหนวยธรกจในรปแบบธรกจรวมทนได (ตองถอหนไมต�ากวารอยละ 25 ของทนจดทะเบยน) โดยขอกาหนดเก�ยวกบสดสวนการถอหนของตางชาตแตกตางกนไปตามแตละสาขา อาท ในสาขาบรการขนสงทางทะเล (ไมรวมการเดนเรอในประเทศ) และบรการตวแทนพาณชยนาว ผลงทนจากตางชาตถอหนไดไมเกนรอยละ 49 ในขณะท�บางสาขายอย ผรวมทนตางชาตสามารถถอหนขางมากได เชน บรการการผานพธการศลกากร บรการสถานท�จดเกบคอนเทนเนอร และบรการซอมและบารงรกษาอากาศยาน เปนตน ในสาขายอยสวนมาก ไมอนญาตใหผประกอบการตางชาตจดต )งหนวยธรกจรปแบบอ�น

4.4.3.2.2 ขอผกพนภาคบรการขนสงของประเทศเกาหลใต

สาขายอยบรการขนสงท�ประเทศเกาหลใตผกพนภายใตกรอบ GATS มดงตอไปน)

• บรการขนสงทางทะเลระหวางประเทศ (ไมรวมการเดนเรอภายในประเทศ) ไดแก บรการขนสงระหวางประเทศ บรการซอมบารงเรอ บรการสนบสนนการขนสงทางทะเล สาขายอย บรการจดการสนคา บรการจดเกบและคลงสนคา (ไมรวมสนคาเกษตร สตวน)า และปศสตว) การผานพธการศลกากร บรการพาณชยนาว บรการขนสงแบบครบวงจร บรการนายหนา

• บรการขนสงทางอาศ ไดแก บรการขายและการตลาด บรการสารองท�น �งผานระบบคอมพวเตอร

• บรการขนสงทางถนน ไดแก บรการขนสงสนคาท�บรรจตคอนเทนเนอร

• บรการสนบสนนการขนสงทกรปแบบ ไดแก บรการจดเกบและคลงสนคานอกทาเรอ (ไมรวมสนคาเกษตร สตวน)า และปศสตว)

• บรการอ นๆ ไดแก บรการขนสงแบบครบวงจรสาหรบการขนสงสนคาทางราง

ตารางท� ผ.4.3.9 และ ผ.4.3.10 สรปขอผกพนของประเทศเกาหลใตภายใตความตกลงหนสวนเศรษฐกจระหวางประเทศเกาหลใต-อนเดย และความตกลงการคาเสรอาเซยน-เกาหลใต

หลงจากพจารณาความตกลงเขตการคาเสรอาเซยน-เกาหลใต พบวา ประเทศเกาหลใตมขอผกพนทางดานบรการขนสงในระดบท�มากกวาภายใต GATS โดยผกพนเพ�มเตมในรปแบบการขนสงทางรางและขนสงทางทอ (ไมผกพนภายใตกรอบความตกลง GATS ท )ง 2 รปแบบการขนสง) ท )งน) ขอผกพนของเกาหลใตภายใตความตกลงหนสวนเศรษฐกจระหวางประเทศเกาหลใต-อนเดย มความคลายคลงกนอยางมากท )งในแงจานวนสาขาท�ยอยท�เปดตลาดและระดบความผกพนในแตละสาขายอย สรปสาขาท�เกาหลใตผกพนเพ�มเตมจากขอตกลง GATS ไดดงน)



• บรการขนสงทางทะเลระหวางประเทศ ไดแก บรการสถานตคอนเทนเนอร บรการเชาเรอพรอมลกเรอ บรการลากจง บรการวดและสารวจ

• บรการขนสงทางอากาศ ไดแก บรการซอมบารงอากาศยาน • บรการขนสงทางราง ไดแก บรการขนสงสนคาและผโดยสาร • บรการขนสงทางทอ ไดแก บรการขนสงผลตภณฑน)ามน (ไมรวมการขนสง LPG)

4.4.3.2.3 ขอผกพนภาคบรการขนสงของประเทศญ#ป น

สาขายอยบรการขนสงท�ประเทศญ�ปนผกพนภายใตกรอบ GATS มดงตอไปน)

• บรการขนสงทางทะเลระหวางประเทศ ไดแก บรการลากจงเรอ บรการตวแทนการขนสงทางทะเล บรการกเรอ บรการเตมน)าและเช)อเพลง บรการกาจดขยะ

• บรการเดนเรอภายในประเทศ ไดแก บรการลากจงเรอ บรการตวแทนการขนสงทางทะเล บรการกเรอ บรการเตมน)าเตมเช)อเพลง บรการกาจดขยะ

• บรการขนสงทางอากาศ ไดแก บรการซอมบารงอากาศยาน บรการขายและการตลาด บรการสารองท�น �งผานระบบคอมพวเตอร

• บรการขนสงทางราง ไดแก บรการซอมบารงอปกรณขนสงทางราง บรการใหเชาอปกรณขนสงทางรางพรอมผปฏบตงาน

• บรการขนสงทางถนน ไดแก บรการขนสงสนคา บรการซอมบารงอปกรณขนสงทางถนน • บรการขนสงทางทอ ไดแก บรการขนสงทางสนคาทางทอ (ท�มใชเช)อเพลง) • บรการสนบสนนการขนสงทกรปแบบ ไดแก บรการจดเกบและคลงสนคา (ไมรวม

ปโตรเลยมและผลตภณฑปโตรเลยม) บรการการผานพธการศลกากร • เม�อวนท� 17 มถนายน 2005 ประเทศญ�ปนไดย�นขอเสนอทบทวน (Revised Offers) ตอ WTO

โดยเพ�มเตมขอผกพนสาขาขนสงทางทะเลระหวางประเทศ (ท )งผโดยสารและสนคา) บรการซอมบารงเรอ (ท )งท�อยในจดอยในหมวดบรการสนบสนนการขนสงทางทะเลและหมวดการเดนเรอภายในประเทศ

เม�อเปรยบเทยบขอผกพนภายใตความตกลงหนสวนเศรษฐกจท�ใกลชดไทย-ญ�ปน (Japan-Thailand Economic Partnership Agreement: JTEPA) กบภายใต GATS พบวา ประเทศญ�ปนผกพนการเปดเสรภายใต JTEPA มากกวาท�ผกพนไวภายใต GATS อาท บรการขนสงทางทะเลระหวางประเทศท )งผโดยสารและสนคา (สอดคลองกบขอเสนอทบทวนท�ประเทศญ�ปนย�นตอ WTO) บรการสนบสนนการขนสงทกรปแบบ สาขาท�ญ�ปนผกพนภายใต กรอบ GATS มเพยง 2 สาขาเทาน )น คอ การจดเกบและคลงสนคา (ไมรวมปโตรเลยมและผลตภณฑปโตรเลยม) และบรการการผานพธการศลกากร ในขณะท�ภายใตกรอบความตกลง JTEPA ประเทศญ�ปนมความผกพนเพ�มเตมในสาขาการจดการสนคารวมไปถงตวแทนจดสงสนคา เม�อพจารณาโดยรวมแลว ประเทศญ�ปนมขอผกพนการเปดตลาดยอยบรการขนสงในดานจานวนสาขามากกวาไทย



ตารางท� ผ.4.3.6 และ ผ.4.3.7 สรปขอผกพนของญ�ปนภายใตความตกลงการคาระหวางญ�ปน-สงคโปร และญ�ปน-เวยดนาม มขอคนพบคอ สาขาท�ญ�ปนผกพนภายใตความตกลงญ�ปน-สงคโปร มจานวนมากกวา และผกพนในสาขาท�แตกตางกนออกไป นอกจากน) ยงพบวาในสาขาท�ประเทศญ�ปนผกพนกบท )ง 2 ประเทศจะมระดบความผกพนท�คลายคลงกน

4.4.3.2.4 ขอผกพนภาคบรการขนสงของประเทศออสเตรเลย

สาขายอยบรการขนสงท�ประเทศออสเตรเลยผกพนภายใตกรอบ GATS มดงตอไปน)

• บรการขนสงทางทะเลระหวางประเทศ ไดแก บรการขนสงสนคาและผโดยสาร บรการใหเชาเรอพรอมลกเรอ บรการสนบสนนการขนสงทางทะเล สาขายอยการจดเกบและคลงสนคา การขนสงแบบครบวงจร บรการตรวจความพรอมกอนออกเรอ

• บรการขนสงทางอากาศ ไดแก บรการซอมบารงอากาศยาน และบรการสารองท�น �งผานระบบคอมพวเตอร

• บรการขนสงทางถนน ไดแก บรการขนสงผโดยสารและสนคา • บรการขนสงทางทอ ไดแก บรการขนสงเช)อเพลงและสนคาอ�น • บรการสนบสนนการขนสงทกรปแบบ ไดแก บรการจดเกบและคลงสนคา บรการขนสง

แบบครบวงจร และบรการตรวจความพรอม

ประเทศออสเตรเลยและไทยลงนามทาความตกลงการคาเสรเม�อวนท� 5 กรกฎาคม 2004 และขอตกลงมผลบงคบใชเม�อวนท� 1 มกราคม 2005 โดยในการจดทาขอตกลงคร )งน)เปนการเจรจาแบบ Positive List Approach สาหรบประเทศไทยน )น มขอผกพนเพยงแคบรการสนบสนนการขนสงทางทะเล (ไมรวมการเดนเรอภายในประเทศ) คอบรการดาเนนการท�ทาเรอและทางน)า ในขณะท�ประเทศออสเตรเลยมขอผกพนการเปดตลาดกบไทยมากกวาท�ตกลงไวภายใต GATS (GATS Plus) สาขาท�ออสเตรเลยผกพนเพ�มเตมจาก GATS มดงน)

• บรการสนบสนนการขนสงทางทะเล ไดแก บรการจดการสนคา การผานพธการศลกากร และบรการตวแทนพาณชยนาว

• บรการขนสงทางอากาศ ไดแก บรการภาคพ)นดน (บรการปฏบตการสนามบน บรการจดการสนคา และบรการสนบสนนอ�นๆ ยกเวนบรการดบเพลง)

ในการเจรจาทบทวนขอผกพนคร )งตอไป ประเทศออสเตรเลยนาจะเรยกรองใหมการเปดเสรในบรการภาคพ)นดน ดงเหนไดจากการผลกดนใหมการพจารณาจดทาขอผกพนภายใตกรอบความตกลง GATS และนอกจากน) อาจมขอเรยกรองท�เก�ยวเน�องกบขอผกพนท �วไป ดงน)78

� เพ�มเตมขอผกพนภาคการเงนการธนาคารและโทรคมนาคม

78 ท�มา: Thailand-Australia Free Trade Agreement: Services and investment - Principal outcomes for Australia

http://www.dfat.gov.au/fta/tafta/service_outcome_benefits.html



� ขยายระยะเวลาการพานกของบคลากรเคล�อนยายภายในกจการเร�มแรก 3 ป และขยายระยะเวลารวมท�พานกเปน 10 ป (ขอผกพนในปจจบนคอ เร�มแรกพานกได 1 ป ตอไดคร )งละป ระยะเวลารวม 5 ป)

� คสมรสของบคลากรเคล�อนยายภายในกจการใหไดรบใบอนญาตทางานโดยอตโนมต � ยกเลกเง�อนไขการทดสอบตลาดแรงงาน (Labour market testing)

4.4.3.2.5 ขอผกพนภาคบรการขนสงของประเทศนวซแลนด

สาขายอยบรการขนสงท�ประเทศนวซแลนดผกพนภายใตกรอบ GATS มดงตอไปน)

• บรการขนสงทางทะเลระหวางประเทศ ไดแก บรการขนสงสนคาและผโดยสาร บรการสนบสนนการขนสงทางทะเล สาขายอยการจดเกบและคลงสนคา การขนสงแบบครบวงจร

• บรการขนสงทางอากาศ ไดแก บรการขายและการตลาด และบรการสารองท�น �งผานระบบคอมพวเตอร

• บรการขนสงทางราง • บรการขนสงทางถนน ไดแก บรการขนสงทางถนนเชงพาณชย (ขนสงผโดยสาร สนคา เชา

พาหนะ และกพาหนะ)

• บรการขนสงทางทอ

โดยมากแลวในสาขาท�ผกพนเหลาน) ประเทศนวซแลนดมการผกพนเตมท�ใน Mode 1 Mode 2 และ Mode 3 ยกเวนในบางสาขาท�จะไมผกพนในบรการท�เก�ยวเน�องกบสนคาเกษตร (CPC 01) สตวท�ยงมชวตอยและผลตภณฑจากสตว (CPC 02) เน)อสตว และผลตภณฑจากเน)อสตว (CPC 211) ผกแปรรป (CPC 213) น)าผกและผลไม (CPC 214) ผลไมและถ �วเปลอกแขงแปรรป (CPC 215) น)ามนและไขมนจากพชและสตว (CPC 216) ผลตภณฑจากนม (CPC 22) ผลตภณฑอาหารอ�นๆ (CPC 2399) และผาฝายผสมขนแกะ (CPC 261)

จากการทบทวนความตกลงอาเซยน-ออสเตรเลย-นวซแลนด ความตกลงการคาระหวางนวซแลนด-จน และนวซแลนด-สงคโปร พบวาประเทศนวซแลนดมไดมขอผกพนเพ�มเตมมากไปกวาท�ตกลงภายใตกรอบ GATS

4.4.3.2.6 ขอผกพนภาคบรการขนสงของประเทศอนเดย

ประเทศอนเดยไมมขอผกพนดานบรการขนสงภายใตกรอบความตกลง GATS และในขอตกลงทางการคา ASEAN-India ท�มการลงนามในวนท� 13 สงหาคม 2009 กมไดครอบคลมภาคการคาบรการและการลงทน โดยในขณะน) อาเซยนและอนเดยอยในระหวางการเจรจาเพ�อบรรลขอตกลงในท )ง 2 ดานน)

อยางไรกตาม ประเทศอนเดยผกพนการเปดตลาดบรการขนสงในระดบทวภาค อาท ความตกลงทางการคาระหวางอนเดย-สงคโปร และอนเดย-เกาหลใต รายละเอยดของขอจากดดานการเขาสตลาดและดานการประตบตเย�ยงคนชาตแสดงไวในภาคผนวก ตารางท� ผ.4.3.12 และ ผ.4.3.13 โดยรวมแลว มขอคนพบดงน)



� ประเทศอนเดยผกพนการเปดภาคบรการขนสงเพยง 2 รปแบบเทาน )น คอการขนสงทางทะเลระหวางประเทศและการขนสงทางอากาศ หากแตไมมขอผกพนใดในการเปดตลาดการขนสงทางถนน การขนสงทางราง และการขนสงทางทอ

� สาขายอยของการขนสงทางทะเลระหวางประเทศท�อนเดยมขอผกพน ไดแกบรการขนสงสนคาและผโดยสาร (ไมรวมการเดนเรอภายในประเทศ) และบรการสนบสนนการขนสงทางทะเล อนประกอบดวยสาขายอย บรการจดการสนคา บรการจดเกบและคลงสนคา บรการพธการผานศลกากร บรการสถานตคอนเทนเนอรและคลงพสด บรการตวแทนการขนสงทางเรอ บรการนายหนา บรการแบงกลมเพ�อความมงประสงคในการจดเตรยมเอกสารท�ถกตองและการใหการรบรองเรอ บรการจดสงสนคา บรการเชาเรอเปลาหรอพรอมลกเรอ บรการซอมบารงเรอ โดยมากแลว เปนการเปดตลาดแบบมขอจากดท )งทางดานการเขาสตลาดและการประตบตเย�ยงคนชาต

� บรการขนสงทางอากาศท�ประเทศอนเดยผกพนน )นมเพยง 2 สาขายอยเทาน )น คอ บรการขนสงสนคา (ผกพนเฉพาะกบประเทศสงคโปร) และบรการซอมบารงอากาศยาน โดยในท )ง 2 สาขาน)เปนการเปดตลาดโดยมขอจากด

� เม�อเปรยบเทยบกบกลมประเทศ +6 อ�นๆ แลว ประเทศอนเดยถอวามจานวนสาขาบรการขนสงท�ผกพนนอยกวาประเทศอ�นอยางมนยสาคญ

สรปโดยรวมแลว ขอผกพนของประเทศคเจรจามลกษณะสาคญ ดงตอไปน)

1. จานวนสาขายอยท�ประเทศนวซแลนดผกพนในบรการขนสง ถอวานอยกวาประเทศอ�นๆ แตวาในเกอบทกสาขายอยท�ผกพนน )น ประเทศนวซแลนดผกพนเตมท� โดยแทบไมมขอจากดในการเขาสตลาดและการประตบตเย�ยงคนชาต

2. สาหรบการจดต )งหนวยธรกจเพ�อดาเนนการใหบรการขนสงทางทะเล ทกประเทศผกพนแบบมขอจากด กลาวคอ มการกาหนดรปแบบหนวยธรกจท�แตละประเทศอนญาตใหจดต )งได อาท ประเทศจน อนญาตใหจดต )งบรษทรวมทนเพ�อใหบรการขนสงทางทะเลระหวางประเทศได แตไมอนญาตใหจดต )งหนวยธรกจรปแบบอ�น ในขณะท�อนเดยอนญาตใหจดต )งบรษทเทาน )น แตไมอนญาตใหจดต )งหนวยธรกจรปแบบอ�น สวนประเทศเกาหลใต ญ�ปนและออสเตรเลย มขอจากดดานการจดต )งบรษท แตไมมขอจากดใดในการจดต )งหนวยธรกจรปแบบอ�น

3. สาขาบรการขนสงท�ประเทศสวนใหญไมมขอจากดการเขาสตลาด ไดแก บรการตวแทนการขนสงสนคาแบบครบวงจร (Freight forwarding agency services) และบรการสารองท�น �งเคร�องบนผานระบบคอมพวเตอร ประเทศจนเปนเพยงประเทศเดยวท�มขอจากดในการจดต )งหนวยธรกจสาหรบบรการตวแทนขนสงสนคาแบบครบวงจร กลาวคอ ในระยะแรกตางชาตสามารถจดต )งเพยงสานกงานตวแทนเทาน )น และหากมประสบการณดาเนนกจการตอเน�องกนมา 3 ป จงจะไดรบอนญาตใหจดต )งบรษทรวมทนได สาหรบบรการการจองต �วเคร�องบนผานระบบคอมพวเตอรน )น แทบทกประเทศไมมขอจากดการเขาสตลาด ยกเวนจน



4. ประเทศคเจรจากลม +6 โดยมากแลว ไมมขอผกพนในสาขาบรการเดนเรอในประเทศ ยกเวนในกรณของประเทศญ�ปนท�อนญาตใหประเทศภาคเขามาใหบรการน)ได หากแตตองอยบนหลกการตางตอบแทน

สรปขอผกพนการเปดตลาดการคาบรการขนสงของไทยภายใต WTO

ขอผกพนแนวนอน

ขอจากดดานการเขาสตลาด

Mode 3 ประเทศไทยผกพนเฉพาะการจดต )งธรกจในรปแบบบรษทจากด โดยตองจดทะเบยนในประเทศไทย ตางชาตถอหนไดไมเกนรอยละ 49 และจานวนผถอหนท�เปนชาวตางชาตนอยกวาก�งหน�งของจานวนผถอหนท )งหมด

Mode 4 ประเทศไทยไมผกพนการเคล�อนยายบคคลธรรมดา ยกเวนในกรณดงตอไปน)

(1) ผเย�ยมเยอนทางธรกจ (Business Visitors) อยไดไมเกน 90 วน

(2) ผโอนยายระหวางบรษทในเครอซ�งผกพนเฉพาะผโอนยายท�บคลากรระดบบรหาร/จดการ หรอผเช�ยวชาญ โดยผท�จะโอนยายตองทางานกบบรษทนายจางอยางนอย 1 ป กอนท�จะขอโอนยายมาอยในหนวยธรกจท�ต )งอยในประเทศไทย ผานเง�อนไขของกรมการจดหางาน ใหอยทางานในไทยได 1 ป และขออยตอไดอก 2 คร )ง คร )งละไมเกน 1 ป

Mode 3/4 สาหรบการถอครองและใชประโยชนท�ดนน )น หามไมใหชาวตางชาตหรอบรษทท�เปนของตางชาตซ)อหรอถอครองท�ดนในประเทศ แตอนญาตใหชาวตางชาตสามารถเชาท�ดน ถอครองอาคารและบางสวนของคอนโดมเนยมได

ขอจากดดานการประตบตเย $ยงคนชาต

Mode 3 ไมผกพนเวนแตท�ระบไวเปนอยางอ�นในตารางขอผกพนเฉพาะรายสาขา

ขอผกพนเฉพาะรายสาขาบรการขนสง

บรการขนสงทางทะเล (ไมรวมการเดนเรอในประเทศ)

ก. บรการขนสงผโดยสาร


Mode 1 Mode 2 ผกพนเตมท�

Mode 3 (a) ไมผกพนเก�ยวกบการจดต )งนตบคคลเพ�อดาเนนการภายใตธงไทย

(b) ผใหบรการตางชาตไดรบอนญาตใหจดต )งธรกจรปแบบอ�นยกเวนสานกงานสาขา เพ�อใหบรการขนสงทางทะเลระหวางประเทศ ตามท�ระบไวในตารางขอผกพนครอบคลม

Mode 4 ไมผกพนสาหรบลกเรอ และสาหรบบคลากรอ�นๆใหเปนไปตามท�ระบไวในตารางขอผกพนแนวนอน





Mode 3 (a) ไมผกพน เก�ยวกบการจดต )งนตบคคลเพ�อดาเนนการภายใตธงไทย

(b) ผกพนเตมท�สาหรบการจดต )งหนวยธรกจอ�น ยกเวนสานกงานสาขา

Mode 4 ไมผกพนสาหรบลกเรอ และผกพนเตมท�สาหรบบคลากรอ�นๆ

นอกจากขอจากดดานการเขาสตลาดและการประตบตเย�ยงคนชาตแลว ไทยยงมขอผกพนเพ�มเตม กลาวคอ ผใหบรการชาวตางชาต สามารถรบบรการดงตอไปน)ได บรการนารอง การชวยเหลอในการลากจงเรอ ชวยเหลอดานเสบยงอาหาร การเตมน)ามนและน)า บรการกาจดขยะ บรการกปตนเรอประจาทา บรการชวยเหลอในการคนหาเสนทาง บรการภาคพ)นดนท�จาเปนในการเดนเรอ (อาท การส�อสาร การจดหาน)าและไฟฟา) บรการซอมเรอฉกเฉน บรการเขาจอดเทยบทา

ข. บรการขนสงสนคา (ไมรวมการเดนเรอในประเทศ)


Mode 1 สาหรบการเดนทางระหวางประเทศไทย-จน และไทย-เวยดนาม ไมอนญาตใหเรอของชาตอ�นดาเนนกจการไดอยางเตมท�

Mode 2 ผกพนเตมท�

Mode 3 ไมอนญาตใหจดต )งสานกงานสาขา สาหรบการจดต )งหนวยธรกจรปแบบอ�นใหเปนไปตามเง�อนไขท�ระบไวในตารางขอผกพนแนวนอน




Mode 3 (a) ไมผกพนเก�ยวกบการจดต )งนตบคคลเพ�อดาเนนการภายใตธงไทย

(b) สาหรบการจดต )งธรกจอ�น มเง�อนไขคอ (ก) ผถอหนกจการขนสงทางทะเลท�มเรอตดธงไทยอาจจะไดรบการลดหยอนภาษเงนไดท�มา:จากเงนปนผล (ข) ผนาเขาหรอผสงออกสนคาไทยท�ทาการขนสงโดยเรอตดธงไทยอาจไดรบสทธพเศษในการลดมลคาของสนคาหรอหกคาใชจายอ�นๆ เวลาท�คานวณภาษเงนได

Mode 4 ไมผกพนสาหรบลกเรอ และผกพนเตมท�สาหรบบคลากรอ�นๆ

ค. บรการลากจงเรอ





Mode 3 ไมอนญาตใหผประกอบการตางชาตจดต )งสานกงานสาขา สาหรบการจดต )งหนวยธรกจรปแบบอ�นใหเปนไปตามเง�อนไขท�ระบไวในตารางขอผกพนแนวนอน




Mode 3 (a) ไมผกพน เก�ยวกบการจดต )งนตบคคลเพ�อดาเนนการภายใตธงไทย

(b) ผกพนเตมท�สาหรบการจดต )งหนวยธรกจอ�น


ง. บรการเกบส งปฏกล/น� าท เปนคราบน� ามนจากเรอ


Mode 1 ไมผกพน


Mode 3 ไมมขอจากดเวนแตท�ระบไวในตารางขอผกพนแนวนอน

Mode 4 ตามท�ระบไวในตารางขอผกพนแนวนอน






จ. บรการกากบดแลและจดการบนเรอตางชาตแบบเฉพาะเจาะจง






Mode 1 Mode 2 Mode 4 ผกพนเตมท�



Mode 3 ไมมขอจากดใด ตราบเทาท�สดสวนการถอหนของตางชาตไมเกนรอยละ 49

ฉ. บรการตรวจสภาพเรอและอปกรณเพ อออกหนงสอสาคญตางๆ


Mode 1 ไมมเง�อนไขใดนอกจากท�กาหนดไวโดยกรมเจาทา







ช. บรการขนสงสนคาแบบครบวงจร










บรการขนสงทางอากาศ

ก. บรการบารงและซอมแซมอากาศยาน










ข.บรการเก ยวกบการขายและการตลาด


Mode 1 Mode 2 ไมผกพน

Mode 3

• เปนไปตามเง�อนไขท�ระบไวในตารางขอผกพนแนวนอน • การจดจาหนายต �วเคร�องบนผานระบบการจองคอมพวเตอรกระทาไดโดยสานกงานสายการ

บน และสานกงานตวแทน 1 แหงเทาน )น • ผใหบรการชาวตางชาตตองตองเช�อมตอกบเครอขายภายในประเทศไทยท�อยภายใตการ

กากบดแลของหนวยงานรฐ

Mode 4 Mode 4 ตามท�ระบไวในตารางขอผกพนแนวนอน


Mode 1 Mode 2 Mode 4 ไมผกพน

Mode 3 ภาษมลคาเพ�มท�ใชอยในปจจบนม 3 อตรา คอรอยละ 7 รอยละ 0 และไดรบการยกเวนภาษ โดยการเกบภาษมลคาเพ�มจะใชหลกการตางตอบแทน

บรการขนสงทางราง

ก. บรการซอมบารงอปกรณขนสงทางราง





Mode 4 ตามท�ระบไวในตารางขอผกพนแนวนอน แตไมผกพนสาหรบวศวกรโยธา








ข. บรการทาความสะอาดตผโดยสารและตสนคา และบรการรกษาความปลอดภยท สถานรถไฟ










บรการขนสงทางถนน

ก. บรการขนสงสนคาสาหรบสนคาแชแขงหรอแชเยนของเหลวหรอกาซปรมาณมาก และสนคาท บรรจในตคอนเทนเนอร




Mode 3 ไมนอยกวาก�งหน�งของกรรมการผบรหารของบรษทตองเปนผมสญชาตไทย และมขอจากดอ�นตามท�ระบไวในตารางขอผกพนแนวนอน






ข. บรการใหเชารถยนตสาหรบผโดยสารพรอมคนขบ และบรการใหเชารถประจาทางและรถ โคชพรอมคนขบ






Mode 3 กรรมการผบรหารของบรษทตองเปนผมสญชาตไทยเปนจานวนไมนอยกวาก�งหน�งและมขอจากดอ�นตามท�ระบไวในตารางขอผกพนแนวนอน






บรการสนบสนนสาหรบทกหมวดการขนสง

ก. บรการจดเกบและคลงสนคา









4.4.3.3 สรปขอผกพนท#อาจเกดข&นระหวางไทยและประเทศคเจรจาภายใตกรอบอาเซยน+3+6

ในการเจรจาทาความตกลงการเปดเสรการคาระหวางอาเซยนและประเทศคเจรจา ประเทศคเจรจานาจะเรยกรองใหไทยมการเปดตลาดภาคบรการขนสงมากกวาท�ผกพนภายใตกรอบ WTO ท )งในแงจานวนสาขาท�ผกพนรวมไปถงระดบความผกพนท�มากข)นดวย ในกรอบความตกลงการคาในระดบทวภาคของไทยท�ผานมา โดยท �วไปแลวประเทศไทยจะมระดบความผกพนมากกวาท�ตกลงภายใตกรอบ WTO แตเม�อเปรยบเทยบกบประเทศคเจรจาแลว ไทยจะมขอผกพนท�ต�ากวาประเทศคเจรจา เชนภายใตความตกลงการคาเสรไทย-ออสเตรเลย และไทย-ญ�ปน จานวนวสาขายอยบรการขนสงท�ประเทศไทยผกพนจะนอยกวาท�ออสเตรเลยและญ�ปนผกพน

เน�องจากประเทศญ�ปน ออสเตรเลย และนวซแลนดมการย�นขอเรยกรองใหพจารณาการเปดเสรบรการภาคพ)นดน (Ground handling services) ภายใตกรอบ WTO ซ�งบรการภาคพ)นดนน)ประกอบไปดวยสาขายอยบรการปฏบตการสนามบน บรการคลงสนคา บรการสนบสนนอ�นๆ ยกเวนบรการดบเพลง คาดวาประเทศ



เหลาน)นาจะมขอเรยกรองใหเปดเสรในสาขายอยดงกลาวภายใตกรอบการเจรจา ในสวนของประเทศญ�ปน ใหความสนใจเปนพเศษกบบรการขนสงตอเน�องหลายรปแบบ หากจะวาไปแลวประเทศญ�ปนมความพรอมในบรการน) เน�องจากมเงนลงทนในระดบท�สง รวมถงเทคโนโลยท�ทนสมย ดงน )น จงมความเปนไปไดสงท�ญ�ปนจะผลกดนใหมการเปดเสรบรการดานน) สาหรบประเทศออสเตรเลย นอกจากจะผลกดนการเปดเสรในสาขาขางตนท�กลาวมา อาจจะมการผลกดนในสวนของขอผกพนแนวนอนดวย อาท อานวยความสะดวกในดานการเคล�อนยายแรงงาน รวมท )งอนญาตใหคสมรสทางานได การรบรองคณวฒ (ปรญญา ใบประกอบวชาชพตางๆ)และการยกเลกเง�อนไขการทดสอบตลาดแรงงานและความจาเปนทางเศรษฐกจ

4.4.3.4 ผลกระทบจากการเปดเสรบรการขนสง

บรการขนสงนอกจากจะเปนบรการท�บรโภคโดยตรงแลว ยงเปนบรการสนบสนนของภาคการผลตและการคาบรการอ�นๆ ผลกระทบท�เกดจากการเปดเสรจงมไดเกดข)นแกเฉพาะผบรโภคโดยตรงหรอผใหบรการดานขนสงเทาน )น ในการประเมนผลกระทบท�อาจจะเกดข)นจากการเปดเสรภาคบรการขนสงน )น มประเดนท�ควรพจารณาคอ หากเปดเสรแลว จะทาใหคณภาพของบรการขนสงดข)นหรอไม ประสทธภาพจะสงข)นหรอไม และจะมประโยชนตอประเทศโดยรวมมากนอยเพยงใจ นอกจากน)แลว ยงตองคานงผลกระทบตอหลายฝาย ไมวาจะเปนผประกอบการบรการขนสงภายในประเทศ ผบรโภคโดยตรง แรงงานในภาคบรการ รวมไปถงผประกอบธรกจการคาอ�นท�ใชภาคขนสงเปนบรการสนบสนน

ผประกอบกจการการขนสงทางทะเลระหวางประเทศน )นมมากราย โดยผประกอบการเหลาน)โดยมากแลวเปนผประกอบการตางชาต ซ�งบรษทเหลาน) มการรวมตวกนเปน Cartel ทาใหผใชบรการไมสามารถตอรองอตราคาระวางบรรทกไดมากนก และกอใหเกดอปสรรคในการขนสงทางทะเลเน�องจากตนทนท�สง ในแงผลกระทบตอผประกอบการชาวไทยแลว อาจจะมผลไมมากนก อยางไรกตาม การเขามาของผประกอบการตางชาต จะทาใหการแขงขนสงข)น และอาจสงผลใหผประกอบการพฒนาประสทธภาพคณภาพของบรการ ซ�งผใชบรการจะไดประโยชนจากคณภาพของบรการท�ดข )น

สาหรบการขนสงทางถนนน )น ในประเทศไทยมผประกอบการรายยอยเปนจานวนมาก ซ�งผประกอบการเหลาน)มปญหาท )งทางดานเงนลงทน ปญหาดานเทคโนโลยและการจดการ ปญหาดานบคลากรและปญหาการขาดการรวมตวกน ผประกอบการรายยอยมเงนทนท�จากดและขาดแหลงเงนทน ทาใหไมสามารถขยายกจการได นอกจากน)แลวยงมปญหาเร�องเทคโนโลยอปกรณการขนสงท�ไมทนสมยรวมไปถงปญหาการจดการ เชน ในกรณท�ขนสงสนคาบรรทกไมเตมคนหรอมการขนสงสนคาเพยงเท�ยวเดยว ทาใหเท�ยวกลบเปนการเดนทางโดยท�ไมมสนคาบรรทก ซ�งทาใหมตนทนสง ผประกอบการยงไมมการรวมตวสรางเครอขาย มการแขงขนระหวางกนเองโดยใชการตดราคา79หากผประกอบการตางชาตเขามาในตลาดน) จะทาใหเกดภาวะการณแขงขนท�รนแรงข)น โดยนกลงทนตางชาต มความไดเปรยบท )งทางดานเงนทน เทคโนโลยและการจดการ ผประกอบการรายยอยไทยไมมความพรอมและศกยภาพท�จะแขงขนกบผประกอบการตางชาตเหลาน)

79 กรมพฒนาธรกจการคา กระทรวงพาณชย http://www.dbd.go.th/mainsite/index.php?id=708



หากมองในแงของผบรโภคแลว การเขามาของผประกอบการตางชาต นาจะเปนประโยชนเน�องจากผประกอบการตางชาตมเทคโนโลยและการจดการท�ด ทาใหคณภาพของบรการท�ไดรบสงข)น

4.4.3.5 แนวทางการเปดเสรของภาคบรการขนสง

แมวาผประกอบการขนสงทางทะเลระหวางประเทศในปจจบนจะมอตราสวนของผประกอบการตางชาตสงอยแลว การอนญาตและสงเสรมใหผประกอบการตางชาตเขามาในรปบรษทรวมทนอาจจะชวยเพ�มขดความสามารถของผประกอบการไทย อนอาจจะเกดจากการถายทอดเทคโนโลย ความรและการจดการท�มประสทธภาพ รวมไปถงเงนลงทนท�มมากข)นดวย

สาหรบการขนสงสนคาทางถนนน )น มผประกอบการไทยรายยอยเปนจานวนมาก และผประกอบการเหลาน)ยงไมมความพรอมท�จะแขงขนกบผประกอบการตางชาต อาจจะชะลอการเปดเสรไวในชวง 2-3 ป แตวาอยางไรกตาม ภาครฐควรมมาตรการชวยเหลอเตรยมความพรอมใหแกผประกอบการดวย

บรการสนบสนนสาหรบทกหมวดการขนสง ในหลายๆ สาขายอย ผประกอบการตางชาตไดรบการสงเสรมการลงทน อาท บรการจดเกบและคลงสนคา บรการตรวจปลอยและบรรจะสนคาเขาตคอนเทนเนอร บรการขนถายสนคาสาหรบเรอเดนทะเล และสาขาบรการเหลาน) ลวนจดอยในบรการโลจสตกสท�มการผลกดนใหเปดเสรในประชาคมเศรษฐกจอาเซยน (ASEAN Economic Community: AEC)80 ดงน )น ควรมการจดทาแผนยทธศาสตรการพฒนาบรการสาขาเหลาน)อยางเปนระบบ เพ�อรองรบการเปดเสรในกรอบเวลาท�เหมาะสม

4.4.3.6 ขอเสนอแนะในการปรบตวเพ#อรองรบผลกระทบ

ภาครฐและภาคเอกชนเองควรมการจดทาแผนยทธศาสตรเพ�อเตรยมความพรอมและพฒนาขดความสามารถของผประกอบการรายยอย โดยใหการชวยเหลอในการเขาถงแหลงเงนทน รวมถงการชวยเหลอดานพฒนาบคลากรเพ�อใหมความสามารถในการใชเทคโนโลยและความสามารถในการจดการท�ดข )น นอกจากน)แลว ผประกอบการรายยอยเอง ควรมการจดต )งเครอขายเพ�อพฒนาประสทธภาพรวมถงการลดตนทนลง หากมเครอขายครอบคลมแลว ปญหาการบรรทกสนคาไมเตมคนหรอการเดนทางเท�ยวกลบโดยไมมสนคาบรรทกจะแกไขได เพราะหากมการรวมตวกนแลวกสามารถบรรทกสนคาและขนสงโดยรถเท�ยวเดยวกนได

80 ประชาคมเศรษฐกจอาเซยน (ASEAN Economic Community: AEC) มการผลกดนใหเปดเสรภาคบรการในหลายสาขาบรการดวยกน

โดยสาขาบรการขนสงทางอากาศน )นจดอยในสาขาเรงรด (Priority Integration Sector) เชนเดยวกบบรการ e-ASEAN (โทรคมนาคมและคอมพวเตอร) บรการดานสขภาพและบรการทองเท�ยว ซ�งเปาหมายในป 2010 ในแงของสดสวนผถอหนในกจการขนสงทางอากาศน )น นกลงทนอาเซยนสามารถถอหนในกจการไดไมนอยกวารอยละ 70 นอกจากน)แลว ยงมการยกเลกขอจากดตางๆในรปแบบการใหบรการท� 1 และ 2 ใหหมดไป สาขาบรการเรงรดอกสาขาหน�งคอธรกจโลจสตกส โดยในป 2010 อนญาตใหนกลงทนอาเซยนถอหนไดไมนอย กวารอยละ 51 และในป 2013 จะอนญาตใหนกลงทนอาเซยนถอหนไดไมนอยกวารอยละ 70 โดยยงคงขอจากดในดานการเขาสตลาดไดเพยงหน�งขอจากดเทาน )น

ท�มา: การจดทาขอผกพนเปดตลาดการคาบรการชดท� 8 ภายใตอาเซยน http://www.dtn.moc.go.th/dtn/tradeinfo/aec_serv8.pdf



การจดต )งเครอขายบรการขนสงตอเน�องหลายรปแบบควรไดรบการสนบสนนเพราะจะทาใหบรการไดครบวงจรมากย�งข)น เครอขายน)มแนวโนมท�จะลดตนทนไดดวย เพราะจะไดรบประโยชนจากการประหยดจากขนาด (Economies of scale) ปญหาอกอยางท�ควรตระหนกคอ ผประกอบการตางชาตมความไดเปรยบท )งทางดานเงนทนและเทคโนโลยรวมไปถงการจดการท�ดมประสทธภาพมากกวา ในอนาคตผประกอบการขนาดเลกและขนาดกลางอาจไมสามารถแขงขนกบผประกอบการตางชาตรายใหญ และอาจจะเกดการผกขาดข)นได ดงน )นภาครฐจงควรมการบงคบใชกฎหมายการแขงขนทางการคาอยางจรงจง

4.4.3.7 ยทธศาสตรเชงรกของภาคบรการขนสงไทยในตลาด ASEAN+3 และASEAN+6

ตามแผนงาน AEC Blueprint ภาคบรการท�ถอเปนสาขาเรงรดในการเปดเสรม 5 สาขา ไดแก บรการขนสงทางอากาศ บรการทองเท�ยว บรการ e-ASEAN (อนประกอบไปดวยบรการคอมพวเตอรและบรการโทรคมนาคม) บรการสขภาพ และโลจสตกส โดย 4 สาขาแรกกาหนดใหเปดเสรภายในป 2010 สวนสาขาโลจสตกสกาหนดใหเปดในป 2013 และสาหรบสาขาบรการอ�นๆ ภายในป 2015

บรการโลจสตกสครอบคลมสาขายอยจานวนมาก เชน บรการขนสง คลงสนคา การจดการสนคาคงคลง ตวแทนออกของ เปนตน อาเซยนไดมการพจารณาเปดตลาดบรการโลจสตกส ในสาขาดงตอไปน)

(1) บรการยกขนสนคาท�ขนสงทางทะเล (Maritime Cargo handling services)

(2) บรการโกดงและคลงสนคา (Storage & Warehousing services)

(3) บรการตวแทนรบจดการขนสงสนคา (Freight transport agency services)

(4) บรการเสรมอ�นๆ (Other auxiliary services) เชน การตรวจสอบใบขน นายหนาคาระวาง การตรวจสอบคาระวาง การช �งน)าหนกและสมตรวจ การรบและยอมรบคาระวาง การจดเตรยมเอกสารการขนสง

(5) บรการจดสงพสด (Courier services) โดยบรการจดสงดวน (Express Delivery Services: EDS) จะถกรวมไวในรายการบรการท�จะตองมการเปดเสรตอไป บรการน)ไมจดอยในบรการจดสงไปรษณยภณฑ (Postal services)

(6) บรการดานบรรจภณฑ (Packaging services)

(7) บรการรบจดการพธศลกากร (Customs clearance services)

(8) บรการขนสงสนคาทางทะเลระหวางประเทศ ไมรวมขนสงภายในประเทศ (International maritime freight transportation excluding cabotage)

(9) การปฏบตตามความตกลงวาดวยการเปดเสรบรการขนสงทางอากาศของอาเซยน (Air freight services)

(10) บรการขนสงทางรางระหวางประเทศ (International rail freight transport services)

(11) บรการขนสงสนคาทางถนนระหวางประเทศ (International road freight transport services) จะเหนไดวาภาคบรการขนสงน )นมความเก�ยวของโดยตรงกบบรการโลจสตกส ไมวาจะเปนการขนสงทางทะเล

Documents

Chapter 4 ?????? No 3thaifta.com/trade/as36/as36_book2ch4-3.pdf · ประกอบธุรกิจของคนต่างด้าว พ.ศ. 2542) การขอใบอนุญาตประกอบอาชีพงานก่อสร้าง