Charyzmaty - wydawnictwowam.pl · Męstwo jest owocem miłości. Najgłębiej rzecz ujmując, jest w nas darem Ducha Świętego, którym w tajemnicy Trójcy jest Osobową Miłością

Charyzmaty

Komentarz tematyczny do 1 Listu do Koryntian 1214

, , (1 Kor 12,1).

Co do spraw Ducha, nie chciabym, bracia, abycie trwali w niewiadomoci.

Komentarz tematyczny do 1 Listu do Koryntian 1214

Wydawnictwo WAM

Wydawnictwo WAM, 2017

Konsultacja: bp Grzegorz RyRedakcja: Piotr MusiewiczKorekta: Sylwia opatecka, Zofia SmdaProjekt okadki: Wojciech Zajcfot. na s. 270 Roman Koszowski/Go NiedzielnySkad: EDYCJA

ISBN 978-83-277-1505-0

WYDAWNICTWO WAMul. Kopernika 26 31-501 Krakwtel. 12 62 93 200 faks 12 42 95 003e-mail: [email protected]

DZIA HANDLOWYtel. 12 62 93 254-255 faks 12 62 93 496e-mail: [email protected]

KSIGARNIA WYSYKOWAtel. 12 62 93 260 www.wydawnictwowam.pl

druk: EKODRUK Krakw

Publikacj wydrukowano na papierze Stella Press 70 g wol. 1.3dostarczonym przez ZING Sp. z o.o.

WydaWnictWo WaM

V

Chciabym wyrazi wdziczno Bogu za wszystko, co w swojej dobroci zoy we mnie, za wszelkie pragnienie i wszelki dobry czyn. Chciabym wyrazi moj wdziczno za wszystkich ludzi, ktrymi mnie otoczy we wzrastaniu na drogach wiary.

Janowi Pawowi II, w ktrego cieniu mogem wzrasta i nieustannie poszerza swoje serce i umys jego apostolsk wizj. Ksidzu Franciszkowi Blachnickiemu, ktry w swo-im prorockim wejrzeniu uczy mnie rozpoznawa poruszenia Ducha witego i poda za nimi w cigu mojej 25-letniej drogi w Ruchu wiato-ycie. Ojcu Rufinowi Oreckie-mu, niestrudzonemu ewangelizatorowi i misjonarzowi, ktry za moich modzieczych lat przygotowa mi miejsce do dalszych wyborw obejmujcych cae moje ycie. Ksidzu J-zefowi Kudasiewiczowi, mojemu promotorowi i nauczycielowi, ktry dokadnie wyoy mi drogi Paskie, nauczy arkanw postpowania z Bibli oraz wpoi mio do Sowa Boego. Ksidzu Piotrowi Hockenowi, ktry przez ostatnie kilkanacie lat pomaga mi w odpowiadaniu na to, co Duch wity mwi do Kocioa w obecnym, tak szybko zmie-niajcym si czasie.

Dzikuj Bogu za opatrznociowe spotkanie z ks. bp. Grzegorzem Rysiem i wspl-n prac w Sekretariacie ds. Nowej Ewangelizacji, dziki ktrej wiele z naszego dorobku jako En Christo mogo si sta dobrem caego Kocioa.

Dedykuj t prac wszystkim braciom i siostrom, z ktrymi na przestrzeni minio-nych lat wsplnie trudzilimy si na oazach, spotkaniach modlitewnych, ewangelizacjach, wyjazdach misyjnych, weekendach, seminariach, z ktrymi wsplnie przygotowywalimy drogi Temu, ktry przychodzi, aby chrzci Duchem witym i ogniem.

Szczeglne podzikowanie l moim drogim braciom i siostrom z Misji En Christo, ktrzy od lat wiernie przy mnie stoj, ktrych wiara i zaangaowanie pozwoliy mam otworzy wiele bram na drogach odnowy Kocioa i suby krlestwu Boemu. Dzikuj

VI

Wam za rnorakie wsparcie, przy pracach nad t ksik, a szczeglnie za pen po-wicenia prac redakcyjn dr. Piotrowi Musiewiczowi.

Zupenie szczeglne podzikowania nale si mojej onie, Sanicie, ktra wiernie przy mnie staa od czasu powstawania mojej pracy doktorskiej a do chwili obecnej, wiele powicajc, aby inni mogli by ubogaceni.

VII

WSTP

Lektura ksiki Andrzeja Sionka wymaga podwjnego mstwa. Po pierwsze, wymaga prawdziwej determinacji w zmierzeniu si z powanym wyzwaniem intelektualnym. Jest nim przede wszystkim stanowicy lwi cz pracy komentarz do trzech rozdziaw Pierwszego Listu do Koryntian (1 Kor 1214). Ambitny, konsekwentny, wrcz uparty (miejsce w miejsce), drcy niemal kady szczeg, najeony greckimi terminami. A przy tym wszystkim wia-domy kontekstw historycznych, kulturowych, religijnych (ydowskich, pogaskich).

Po drugie, ksika Andrzeja Sionka wymaga mstwa w zmierzeniu si z Kocioem najlepiej nie z Kocioem w ogle, ale Kocioem konkret-nym wsptworzonym przeze mnie: parafi , wsplnot ktregokolwiek z eklezjalnych ruchw czy jakkolwiek inn kocieln rzeczywistoci.

Autor dokonuje bowiem biblijnych analiz nie dla nich samych, lecz po to, by dostarczy nam narzdzia do odwanego skrutynium naszych ko-cielnych wsplnot. Jaka panuje w nich podlego Suwerenowi, jakim jest w Kociele Duch wity? Jaka otwarto na nowo, z jak uobecnia On dla nas kade z wydarze zbawczej historii? Jaka harmonia midzy urzdem a charyzmatami? Jaka wiadomo Kocioa Ciaa i wsplnoty ycia, nie tylko instytucji i biura? Jaka jest w Kociele nadzieja eschatologiczna? I na ile stanowi ona wyzwanie dla skupionych wycznie na tu i teraz (albo na odwiecznych zwyczajach) strukturach mylenia i dziaania? Ile w rozezna-waniu rozmaitych darw Duchowych jest po stronie urzdu otwartoci i mi-oci? W jakiej mierze mio i tylko mio! stanowi motywacj kadego z charyzmatykw poszukujcego swego miejsca w dziele ewangelizacji?

Na ile Koci w swojej codziennej praxis nada za swoj wasn teo-logi? A w jakim stopniu si jej boi? Czy ma do posuszestwa, odwagi

WSTP

VIII

i wiary, by rusza w drog wyranie wskazywan przez Parakleta? Czy woli kurczowo trzyma si utartych schematw jedynie susznych, poniewa si sprawdzay jeszcze 2 pokolenia temu?

Stwierdziem na pocztku, e ksika Andrzeja Sionka wymaga m-stwa. Mstwo jest owocem mioci. Najgbiej rzecz ujmujc, jest w nas darem Ducha witego, ktrym w tajemnicy Trjcy jest Osobow Mioci. Kady, kto rozpozna w sobie i podda si owej podwjnej mioci do Pisma i do Kocioa dozna, myl, wielkiej radoci i zbudowania podczas lektury tej ksiki. Gorco do niej zapraszam.

Bp Grzegorz Ry

WPROWADZENIE

IX

WPROWADZENIE

Charyzmaty jako takie nie mog by rozpatrywane na bazie ludzkiej wiedzy humanistycznej, ale przede wszystkim z perspektywy drg udzielania si Boga czowiekowi, ktre s pewn tajemnic. Nie mona o charyzmatach mwi na sposb wykadania fi lozofi i, bo nieuchronnie wydaje si to gup-stwem. To, co gosimy, jest tajemnic mdroci Boej, mdroci ukryt. Go-simy t, ktr Bg przed wiekami przeznaczy ku chwale naszej (1 Kor 2,7). Nie za pomoc wyszukanych sw ludzkiej mdroci, lecz korzystamy z poucze Ducha, przedkadajc duchowe sprawy tym, ktrzy s z Ducha (1 Kor 2,13). Boe drogi nie s naszymi drogami i wymagaj one spojrzenia w wierze na tajem-nic oraz otwarcia si na ni, o czym sam Pan nas zapewnia: Bo myli moje nie s mylami waszymi ani wasze drogi moimi drogami wyrocznia Pana (Iz 55,8).

Podobnie widziana musi by kwestia waciwego korzystania z chary-zmatw. Nie mona na ni patrze jedynie z perspektywy ludzkiej logiki. Gdyby tak uczyni, na wsplnych zebraniach nie byoby miejsca na mwienie jzykami! Denie do tego, aby kult cechowa si zrozumiaoci, nie moe prowadzi do jego racjonalizacji.

Mwienie jzykami miao by dla Koryntian przede wszystkim gwa-rancj dziaania nadprzyrodzonej mocy. Pawe odwraca jednak spojrzenie na charyzmaty i wartociuje je w oparciu o zupenie inne kryterium zasa-d zbudowania. Zasad t, zalecajc zrozumiao natchnionej mowy, nie wprowadza jednak racjonalizmu jako takiego, lecz podkrela potrzeb ze-wntrznego i wewntrznego zbudowania wsplnoty w mioci.

Na warto charyzmatw trzeba patrze z perspektywy cakowitego poddania si Chrystusowi w natchnieniu Ducha witego. Umoliwiaj one bowiem dowiadczenie codziennego ycia w podstawowym darze panowania

WPROWADZENIE

X

Jezusa. Poprzez charyzmaty Koci nabywa zdolnoci okrelenia i dowiadczenia sa-mego siebie oraz zwrcenia na siebie uwagi zsekularyzowanego wiata1. Dlatego te Sobr Watykaski II potwierdza, e prawem i powinnoci kadego wierzcego jest uywanie darw charyzmatycznych w Kociele i w wiecie dla dobra ludzkoci i zbudo-wania Kocioa2.

Dziki odnowie charyzmatycznej moemy na teksty biblijne spojrze z perspektywy odradzajcego si dowiadczenia charyzmatycznego, ktre po-maga uwagi Pawa widzie w naleytej perspektywie. W minionych wiekach charyzmaty byy obecne w Kociele, przybieray rn form wyrazu, ale nie byy odczytywane w kontekcie zrozumienia istoty Kocioa (eklezjalnym). Traktowano je raczej jako indywidualne znaki witoci konkretnych ludzi lub miejsc. Dzisiaj staje si coraz bardziej oczywiste, e s one niezbywal-nym wyposaeniem Kocioa danym przez Ducha witego, aby ten mg peni swoj misj goszenia Ewangelii po krace wiata, przed powtrnym przyjciem Pana.

Jan Pawe II uzna nowy dynamizm Ducha witego w Kociele kato-lickim za odkrycie Soboru Watykaskiego II. Mwi wprost: Na tym wanie polegao niezapomniane dowiadczenie Powszechnego Soboru Watykaskiego II, podczas ktrego Koci, prowadzony przez Ducha witego, odkry, e wymiar charyzmatyczny jest jednym z jego wymiarw konstytutywnych. () Aspekty instytucjonalny i charyzma-tyczny to jakby dwa rwnie istotne elementy konstytutywne Kocioa, ktre razem cho na rne sposoby ksztatuj jego ycie, przyczyniajc si do jego odnowy i do uwicenia Ludu Boego. Wanie to opatrznociowe odkrycie charyzmatycznego wy-miaru Kocioa dao pocztek przed i po Soborze niezwykemu rozwojowi ruchw kocielnych i nowych wsplnot 3.

Odkrycie na nowo charyzmatycznego wymiaru nie moe by postrze-gane jako mao znaczca poprawka. Nowe wylanie Ducha witego na histo-ryczne Ciao Chrystusa, stanowi unikalne wezwanie do oczyszczenia go, oy-wienia i ukierunkowania. Jeli to, co charyzmatyczne, nie jest w odpowiedniej relacji do tego, co instytucjonalne, nie moe zrealizowa swoich celw, gdy zostanie pozbawione historycznego ugruntowania we waciwym kontekcie.

1 Pawe VI, New Cov, 1975.2 AA, pkt 3.3 Przemwienie Jana Pawa II do przedstawicieli ruchw kocielnych i nowych wspl-not, 30 maja 1998 r., par. 4.

WPROWADZENIE

XI

Rozrnienie elementu instytucjonalnego i charyzmatycznego pozwala do-strzec fundamentalny charakter sakramentu chrztu oraz transformujcy charakter charyzmatycznego dziaania uwielbionego Pana, ktry chrzci w Duchu witym.

W jaki sposb dawa Duchowi praktyczn wadz nad yciem naszego Kocioa? Potrafi my organizowa ycie Kocioa w oparciu o Sowo i sa-krament, ale nie mamy w zwyczaju podporzdkowywa naszych drg wadzy i suwerennoci Pana, ktry prowadzi swj lud i mwi do niego dziki darom charyzmatycznym. Dlatego niezbdna jest akceptacja i przyj-mowanie w porzdku autorytetu wzajemnego wpywu obu tych elementw instytucjonalnego i charyzmatycznego, ktre nale do rnych kategorii kocielnych, bez chci podporzdkowania tego co charyzmatyczne instytu-cjonalnemu i na odwrt.

Sowem o szczeglnej wadze okazuje si tu wywd Pawa z 1 Kor 1214. Dotyczy on spraw zwizanych z obecnoci Ducha witego we wsplnocie wierzcych. Znajduje si w nim bowiem niemal osiemdzisit procent prak-tycznej wiedzy o yciu, a szczeglnie o kulcie pierwotnej wsplnoty Ko-cioa. Dzisiaj, kiedy wymiar charyzmatyczny wpisany jest w ramy nauczania o Kociele, wydaje si niemal niezbdne, aby kada wsplnota na jakim eta-pie swojego wzrostu przyja odpowiedni postaw wzgldem niniejszych treci. Szczeglnie wane wydaj si te fragmenty, ktre Pawe ujmuje jako normatywne dla spraw zwizanych z kluczow rol Ducha w kulcie.

Charyzmaty. Aktywna obecno Boga w Kociele to nie tyle przewodnik dla od-powiedzialnych za wsplnoty, dajcy atwe odpowiedzi na pytania: co? i jak?, ile wprowadzenie w wiat korekt udzielanych przez Pawa swojej wsplnocie, bdcej zdumiewajco podobn, a zarazem diametralnie rn od naszych. Czytelnik zostaje zaproszony do zmagania si z tekstem, ktry na przestrze-ni wiekw inspirowa i oywia ycie Kocioa, a wspczenie stanowi we-zwanie dla nas, aby mg by na nowo odczytany zgodnie z tym, co dzisiaj Duch mwi do Kociow.

Ramy tej publikacji nie pozwoliy na bezporednie, szersze odniesie-nie refl eksji nad 1 Kor 1214 do wspczesnego ycia wsplnotowego. Po namyle z pen wiadomoci pozostawiam zaangaowanemu czytelniko-wi zmaganie si z tym tekstem. Zachcam do wydobycia z niego stosowne-go fundamentu dla wasnej postawy, budowanej w oparciu o Sowo Boe

WPROWADZENIE

XII

przeywane w realiach ycia i w szybko zmieniajcych si warunkach wsp-czesnego Kocioa. Pozostawiam to zwaszcza odpowiedzialnym wsplnot, ktrzy niniejsze treci bd odnosi do wasnego ycia duchowego. Rodze-nie si nowej duchowoci czy te odzyskiwanie tego, co zostao zapoznane z duchowoci Pawa, to co wicej ni pozyskanie odpowiedzi na pytania: co? i jak? na chwil obecn.

Kierunek postpowania, jaki wytycza ta praca, to nie tyle sugerowa-nie rozwiza motywowanych tekstem, ile jeszcze gbsze wnikanie w sam tekst. Doprowadza ono do budujcych rozwiza, do wasnego zbudowania i dojrzaych postaw czonkw wsplnot zwizanych z Duchem witym.

Kiedy prosiem potencjalnych czytelnikw o uwagi dotyczce tej pracy, otrzymywaem dwojakiego rodzaju sugestie. Z jednej strony od osb odpo-wiedzialnych za wsplnoty, ktrzy nie maj za sob teologicznych czy biblij-nych studiw, ale s ludmi praktyki, gboko zakorzenionymi w ycie swoich wsplnot: ci cieszyli si z zasadniczego przekazu, ktry nie zatrzymuje ich na analizach o charakterze jzykowym czy egzegetycznym. Z drugiej stro-ny od osb majcych wyksztacenie seminaryjne, teologiczne czy biblijne, ktre z wdzicznoci przyjmoway zasadniczy tok argumentacji, ale zainte-resowanie ich budziy przypisy pozwalajce na dalsze studium i odnoszce do literatury przedmiotu: ci nie chcieli, aby praca utracia ten walor. W kon-sekwencji zdecydowaem si na nietypowe rozwizanie, prbujce uczyni zado pragnieniom jednych i drugich. W wyniku tego praca nie mieci si ani w kanonach publikacji o charakterze publicystycznym, ani naukowym. Prosz o wybaczenie wszystkich tych, ktrzy nawykli do utartych kanonw.

Poprzez t prac chc jednoczenie zwrci uwag na istniejcy w lite-raturze chrzecijaskiej rozam. Z jednej strony mamy bowiem literatur na-ukow mocno opart na fundamencie biblijnym, a jednoczenie tak her-metyczn w swoim przekazie, e mao kto po ni siga. Z drugiej literatur popularn, dajc praktyczne rozwizania spraw dnia codziennego jednak nie zawsze budowan na zdrowym fundamencie Sowa Boego albo te nie-dostatecznie gboko do niego sigajc.

W moim przypadku modziecze zafascynowanie moliwociami, jakie daje odkrywanie obecnoci, mocy i drg udzielania si Ducha witego, roz-budzio we mnie niezwyk pasj poszukiwa w tym kierunku. Impuls ten by na tyle mocny, e jako absolwent fi zyki cakowicie oddaem si studiom

WPROWADZENIE

XIII

teologicznym i biblijnym, poczonym z dowiadczaniem ycia w ewange-lizujcej wsplnocie. Dodatkowo inspirowany byem popularn literatur zielonowitkow i charyzmatyczn. Po czasie, kiedy dysponowaem ju na-leytym aparatem badawczym, przeyem rozczarowanie, poniewa niewiele z tego, co szukaem, mogem odnale w powanej literaturze przedmiotu. Pomoc otrzymaem dopiero po latach ze strony oywionych Duchem au-torw, ktrzy zaczynali pisa na bazie odradzajcej si w Kociele tradycji charyzmatycznej, pozwalajcej odnie si do materiau biblijnego z pozycji funkcjonujcego dowiadczenia. Egzegeza i medytacja tego tekstu zyskaa impuls pozwalajcy na jego przeywanie, a jednoczenie stao si to norma-tywne dla samego przeycia dowiadczenia.

Andrzej Sionek4 czerwca 2017 r.W uroczysto Zesania Ducha witegoW wito 50-lecia Odnowy w Duchu witym

WPROWADZENIE

1

Spis treci

I. Miasto, Pawe i jego przesanie do wsplnoty . . . . . . . . . . . . . . 3Miasto, jego mieszkacy i ich ycie duchowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3Pawe wyznawca ydowskiej drogi ycia czy aposto narodw? . . . . . 6Pawe w Koryncie pocztki wsplnoty wierzcych . . . . . . . . . . . . . . 15Wsplnota i konfl ikt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20Odpowied Pawa w trzech odsonach . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28Przeczyta czy przey. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36

II. Charyzmaty: rnorodno i jedno . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41Niebezpieczestwo niejednoznacznoci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41Rnorodne charyzmaty jeden Duch . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50Wiele czonkw jedno Ciao Chrystusa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72Postanowienie Boga co do charyzmatw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92

III. Mio najwaniejsza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101Charyzmaty bezuyteczne bez mioci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 104Pochwaa mioci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112Mio pozostaje, wszystko inne przemija . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119

IV. Mwienie jzykami na tle prorokowania.(I) Wezwanie do wysnucia wnioskw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 133Zbudowanie w ramach zgromadzenia. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 136Niewystarczalno samego mwienia jzykami . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150Zbudowanie wychodzce poza ramy wsplnego zgromadzenia . . . . . 173

SPIS TRECI

2

V. Mwienie jzykami na tle prorokowania.(II) Praktyczne wskazania dla zgromadze . . . . . . . . . . . . . . . . . . 189

Wskazania dla mwicych jzykami i prorokujcych . . . . . . . . . . . . . . 193Apel do kobiet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 206Napomnienie i kocowe zachty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 213

Co dalej? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 223

Dodatek . Analiza struktury literackiej 1 Kor 1214 . . . . . . . . . . . . 231

Wykaz skrtw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 250Bibliografi a . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 253Autor i jego ksika . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 270

MIASTO, JEGO MIESZKACY I ICH YCIE DUCHOWE

3

I. MIASTO, PAWE I JEGO PRZESANIE DO WSPLNOTY


Korynt mia w swej historii dwa okresy. Pierwszy to czas rozkwitu, trwajcy do II wieku p.n.e., duej zatem ni zoty wiek Aten; Korynt sta si wwczas wiodcym orodkiem Ligi Achajskiej. W drugim okresie rzymski konsul Lu-cjusz Mummiusz zburzy miasto (w 146 r. p.n.e.), nastpnie za (w 44 r. p.n.e.) Juliusz Cezar powoa je na nowo do ycia, nadajc mu status rzymskiej ko-lonii. Uczyni tak z uwagi na jego dwa porty, strategiczn lokalizacj, poo-enie na szlaku handlowym wschd-zachd oraz stale do niego napywaj-cych przybyszw rzymskich, wabionych moliwoci awansu spoecznego i wzbogacenia si na handlu.

W tym jednym z najwikszych portowych miast Cesarstwa Rzymskiego odkrycia archeologiczne potwierdziy istnienie wielu kultw pogaskich, nie wyczajc odradzajcego si, mimo wpyww rzymskich, kultu Afrodyty. Wyobrani komentatorw rozbudza relacja Strabona, mwica o tysicu witynnych prostytutkach, ktre miay posugiwa w jej wityni4. Chocia naduycia seksualne wystpoway w staroytnoci w kadym dobrze prospe-rujcym miecie portowym i chocia czsto przeplatay si one ze sprawami kultu lub kwity obok nich, Korynt, z szeroko rozpowszechnionym nierz-dem, wyrobi sobie w tym obszarze szczegln reputacj. Arystofanes uku nawet termin korinthiaz, oznaczajcy postpowa jak Koryntianin, w znaczeniu skonnoci do popeniania cudzostwa5.

4 Zob. C o n z e l m a n n, Korinth und die Mdchen der Aphrodite. Zur Religionsgeschichte der Stadt Korinth, 247261; M u r p h y-OC o n n o r, St. Pauls Corinth. Text and Archaeology, 5557.5 W muzeum w Koryncie wystawione s gliniane wota ludzkich genitaliw ofi arowane bogowi Asklepiosowi jako dzikczynienie za uzdrowienie tych czci ciaa. Choroby we-neryczne siay bowiem wwczas spustoszenie. Fe e, The First Epistle to the Corinthians, 12.


4

Na sytuacj duchow mieszkacw miasta wpywa nie tylko wybujay kult Afrodyty, ale te inne, zwaszcza egipskiej bogini Isis, Dionizosa, Atti-sa i Sybilli. Rzymscy mieszkacy Koryntu do wietnoci doprowadzili kult Demeter i Persefony, za greccy cze oddawan tradycyjnym bstwom hel-lenistycznym. Wznieli witynie Apolla i Hermesa, a odbudowali Afrodyty, Posejdona i Asklepiosa.

Religijny charakter ycia miasta by tak zrnicowany, jak jego napy-wowi mieszkacy. Urodzony w I wieku n.e. pisarz Pauzaniasz odnotowa co najmniej dwadziecia sze rnych miejsc powiconych wielu bogom (z grecko-rzymskiego panteonu) i wielu panom (spord kultw misteryjnych). Zbiega si to ze spostrzeeniem Pawa z 1 Kor 8,56 (A choby byli na niebie i na ziemi tak zwani bogowie jest zreszt mnstwo takich bogw i panw dla nas ist-nieje tylko jeden Bg, Ojciec)6. Co ciekawe, wrd miejsc kultu bogw i panw Pauzaniasz nie wymieni ydowskiej synagogi, ktrej istnienie potwierdza od-kryty fragment nadproa z inskrypcj: Synagoga Hebrajczykw 7. Rozmaite kul-ty, ktre przedostaway si do Koryntu, nie stanowiy dla siebie konkurencji. Akceptowano przynaleno jednej osoby do kilku grup kultycznych, ktre zawizyway si w sposb wolny i nie stawiay przeszkd w doczaniu do nich, bez wzgldu na pochodzenie spoeczne czy inne kryteria. Czonkostwo w wielu grupach na raz miao umoliwia lepszy kontakt z boskimi mocami i wiksze nimi napenienie8.

Pomimo rozmaitoci form, kulty misteryjne posiaday pewne cechy wsplne. W czasie spotka kultycznych, w ktrych uczestniczy mogli je-dynie ci, ktrzy przeszli proces inicjacji, uwalniaa si aktywno przyzywa-nego przez wyznawc bstwa. W ramach inicjacji uczono witych formu i symbolicznych znakw. Po przejciu takiego procesu wyznawca wierzy, e zrodzi si na nowo do niemiertelnoci. Bogowie misteriw, w odrnie-niu od staroytnych bstw greckich, dowiadczali zmiennoci losu, cierpie-nia i mierci, aby nastpnie, na wzr procesw zachodzcych w przyrodzie, rodzi si do nowego ycia. Uczestnicy misteriw, a szczeglnie ci, ktrzy przewodniczyli kultowi, cile wizali swj stan z losem bstw, przebywali

6 Biblia Tysiclecia, wydanie V. Cytaty biblijne w tekcie pochodz z tego wydania (z wy-jtkiem cytatw z 1 Kor 1214 stanowicych tumaczenie wasne).7 Zob. M u r p h y-OC o n n o r, 7880.8 Por. C o l l i n s, First Corinthians, 2124.


5

pod ich ochron i napeniali si ich moc. Pomoc ku temu suya midzy innymi towarzyszca spotkaniom muzyka instrumentw9.

Charakterystyczna dla hellenistycznych kultw misteryjnych bya swo-ista aktywno prorocka. Wizaa si ona ze stanami ekstatycznymi, w cza-sie ktrych wprowadzany w nie uczestnik ukazywa swoim zachowaniem, e znajduje si w posiadaniu bstwa (). Oznaczao to w tym wypadku (co najmniej czciowe) zawieszenie kontroli nad wasnym umysem i wy-powiadanie sw w imieniu danego bstwa, czasami w zrozumiaym jzyku, kiedy indziej za, w zachwycie, uywajc mowy, ktra nie niesie ze sob bez-porednio zrozumiaej treci. Cay rytua wprowadzenia w stany ekstatyczne mia prowadzi do publicznego, natchnionego przemawiania przez proroka, ktrego dowiadczenie pozostawao jego wasn tajemnic10. Tylko owi pro-rocy posiadali bezporedni przystp do bstwa. W zrozumiay sposb prze-kazywali innym, poszukujcym rady czy zrozumienia, otrzymane od niego objawienie, penic tym samym rol porednikw.

Chocia korynck wsplnot wierzcych w Jezusa zaoy Pawe Apo-sto, rozwijaa si ona na przeciciu wszystkich wymienionych powyej spo-ecznych i duchowych nurtw, ktre stymuloway mylenie i postawy jej czonkw. W pierwszym rzdzie byy to wic wpywy religii greckich, ale te hellenistycznych kultw misteryjnych (stanowicych mieszank religii grec-kich i kultw orientalnych). Patrzc na nie z zewntrz, kulty te mogy si wy-dawa pokrewne chrzecijastwu z uwagi na praktyki inicjacyjne, wyraane w nich pragnienia uzyskania zbawienia, owiecenia, uwolnienia duszy od ciaa i cieszenia si, ponadcielesn komuni z bstwem. Jak wiadomo jednak po-zory myl. Kim jest zatem zaoyciel wsplnoty korynckiej?

9 Por. L o h s e, The New Testament Environment, 242.10 Por. H i l l, New Testament Prophecy, 1011.


6

PAWE WYZNAWCA YDOWSKIEJ DROGI YCIA CZY APOSTO NARODW?

Wielu ma trudnoci z pogodzeniem wizerunku Pawa praktykujcego yda, bohatera Dziejw Apostolskich, z Pawem apostoem. Pawe aposto pisze bowiem listy pasterskie do Kociow spord narodw, w ktrych sprzeci-wia si nakadaniu na nie Prawa Mojeszowego. Najczstszym powodem tej trudnoci jest niedostateczne zrozumienie kontekstu jego listw oraz tosa-moci adresatw tych pism.

W zrozumieniu Pawa i jego misji niezbywaln pomoc stanowi Dzieje Apostolskie. Na pocztku swojej misji, ktra jest w nich opisana, Saul z Tarsu by przekonany, e wiara w Jezusa jako Mesjasza to zwiedzenie, ktre gorliwie pragn wypleni. Jadc do Damaszku, wiz ze sob listy uprawniajce do aresztowania wierzcych w Jezusa ydw i przyprowadzania ich w kajdanach do Jerozolimy, aby tam ponieli kar za swoje blunierstwo. Podczas drogi, powalony na ziemi i olepiony, usysza gos z nieba (Bat Kol).

Jako faryzeusz wierzy, e bezporedni gos z nieba moe by dla czo-wieka autorytatywnym rdem objawienia, ktremu naley okaza posu-szestwo by wic wiadomy, kto do niego mwi, nie zna jedynie przy-czyny. Usysza: Ja jestem Jezus, ktrego ty przeladujesz. Ale powsta i id do miasta, tam ci powiedz, co masz czyni (Dz 9,5). Aby bliej przedstawi siebie Saulowi, Bg wybra innego yda, Ananiasza, ktry by czowiekiem przestrzegajcym wiernie Prawa (Dz 22,12). Mia on pj do Saula i modli si nad nim, po-niewa jednak opiera si, Pan zachci go sowami: Id, albowiem m ten jest moim narzdziem wybranym, aby zanis imi moje przed pogan i krlw, i synw Izraela (Dz 9,15). Tymi sowami Saul z Tarsu, czyli Pawe, zosta powoany na apo-stoa nioscego wiato dla narodw.


7

Pawe praktykujcy yd

Kilka lat pniej, kiedy poci i modli si w Antiochii, Bg nakaza Pawo-wi wyruszy w podr misyjn, stanowic pocztek realizacji apostolskiego powoania. Gdy wraz z Barnab przyby do Salaminy na Cyprze, udali si do synagogi i ogosili, e Jezus jest Mesjaszem (synagoga stanowia jedyne miejsce, gdzie przesanie to mogo zosta zrozumiane; tylko tam studiowa-no Sowo Boe, szukano oblicza Pana i oczekiwano nadejcia Mesjasza). Z Dobr Nowin o Jezusie weszli take do synagogi w Antiochii Pizydyj-skiej. We wszystkich synagogach, w jakich gosili, jedni dawali wiar ich sowom, inni za nie (por. Dz 14,1). Kiedy gosili w Antiochii Pizydyjskiej, po raz pierwszy poganie zapytali, czy i oni mogliby posucha nowej wieci. A w nastpny szabat zebrao si prawie cae miasto, aby sucha Sowa Boego. A gdy ydzi ujrzeli tumy, ogarna ich zazdro, i blunic sprzeciwiali si temu, co mwi Pawe (Dz 13,4445). ydzi, ktrzy nie uwierzyli, byli zazdroni o zaintere-sowanie, jakie miasto okazao przesaniu Pawa. Wiedzc, e Bg powoa Izraela, aby za jego porednictwem wyprowadzi narody z ciemnoci i przy-cign je do swojej wiatoci, zdawali sobie spraw, e oni sami na tym polu zawiedli. Pawe na ich oczach dokonywa tego, co byo ich zasadnicz powinnoci. Rozsierdzeni, zaczli sprzeciwia si jego sowom.

Pawe i Barnaba odpowiedzieli im, przywoujc sowa skierowane przez proroka Izajasza do caego Izraela: Wam to najpierw miao by opowiadane So-wo Boe, skoro jednak je odrzucacie i uwaacie si za niegodnych ycia wiecznego, przeto zwracamy si do pogan. Tak bowiem nakaza nam Pan: Ustanowiem ci wiatoci dla pogan, aby by zbawieniem a po krace ziemi (Dz 13,4647). Pawe przypo-mnia wic swoim rodakom ich powinno, aby byli wiatem dla narodw. By w tym posuszny nakazowi Boemu, skierowanemu do caego narodu ydowskiego.

Wszyscy wierzcy pochodzenia ydowskiego oraz prozelici, ktrzy uwie-rzyli, praktykowali dokonywanie obrzezania jako znaku przymierza Boga z Abrahamem i yli zgodnie z Prawem Mojesza. Wedug rozumienia Pisma przez wierzcych pochodzenia ydowskiego, nowi uczniowie, pochodzcy z narodw, rwnie powinni byli tak czyni najpierw przyczy si do narodu ydowskiego i wej w przymierze zawarte na Synaju, a nastpnie sta si uczestnikami Nowego Przymierza. aden istotny problem dotycz-cy wierzcych, ktrzy wywodzili si spord narodw, nie zaistniaby, gdyby


8

apostoowie, starsi i inni ydowscy wierzcy odrzucili obrzezanie i przestali przestrzega Prawa Mojeszowego.

Gdyby jednak apostoowie ogosili now religi, nieautoryzowan przez wadz, zamaliby ju wtedy rzymskie prawo i narazili na powane przela-dowania. Ostatecznie, po tym jak Piotr opowiedzia o wydarzeniach w domu Korneliusza, do ktrego posa go Bg, a Pawe i Barnaba o wypenianiu obietnic Boych dotyczcych narodw w miejscach, gdzie gosili Sowo, so-br w Jerozolimie zadecydowa, e ci spord narodw, ktrzy chc na-ladowa Mesjasza, nie musz przycza si do narodu ydowskiego. Nie musz si obrzezywa ani te przestrzega Prawa Mojeszowe-go. T decyzj Pawe i Tymoteusz przekazywali zgromadzeniom wierzcych w czasie swoich wsplnych podry.

Po soborze Pawe nadal zabiega o przestrzeganie powinnoci nao-onych na Izrael. Tymoteusza, syna Greka i ydwki, zgodnie z tradycj uwaanego za yda, kaza obrzeza na znak wprowadzenia w przymierze Abrahama (Dz 16). wito Paschy obchodzi w diasporze, lecz skrci sw kolejn podr, eby zdy na Szawuot (czyli Zielone wita) do Jerozolimy (Dz 20,6.16). W Jom Kippur poci zgodnie z przepisami Prawa (Dz 27,9).

Podczas wizyty wAtenach, poprzedzajcej pobyt w Koryncie, obrusza si (...) w duchu swoim na widok miasta oddanego bawochwalstwu. Rozprawia wic w synagodze z ydami i z pobonymi, a na rynku kadego dnia z tymi, ktrzy si tam przypadkiem znaleli (Dz 17,17). Jego wizyta w ateskiej synagodze bya wic reakcj na zastane bawochwalstwo. Rozumowanie Pawa byo proste: prze-cie Bg powoa ydw, aby byli wiatem dla pogan i zanieli zbawienie a po krace ziemi, tymczasem w Atenach nie byo nikogo, kto by tak robi. Pawe rozprawia wic z miejscowymi ydami, eby si nawrcili i zanieli Boe zbawienie narodom.

Podczas pobytu w Koryncie wkady szabat rozprawia wsynago-dze istara si przekona zarwno ydw, jak iGrekw (Dz 18,4). Tam wanie, gdy niektrzy gwatownie protestowali przeciw jego przesaniu i od-rzucali now nauk, odpowiedzia im rwnie zdecydowanie: Krew wasza na gow wasz, ja jestem czysty, od tej chwili pjd do pogan (Dz 18,6). W terminologii prorockiej sowa Pawa skierowane do korynckich ydw oznaczay ostrze-enie, e ich krew spadnie na ich gowy, bo Pawe speni swj obowizek i w ten sposb si uratowa. Podobnymi sowami zwrci si pniej do


9

starszych w Efezie: Dlatego owiadczam przed wami w dniu dzisiejszym, e nie jestem winien niczyjej krwi; nie uchylaem si bowiem od zwiastowania wam caej woli Boej (Dz 20,2627)11.

Gdy Pawe mwi: Od tej chwili pjd do pogan, z pewnoci nie chodzio mu o zaprzestanie goszenia Ewangelii wrd ydw. Sowa te oznaczay raczej, e idzie gosi Dobr Nowin rwnie innym narodom. O kontynu-acji goszenia wrd ydw wiadczy choby fakt, e po tym jak Pawe prze-prowadzi si bliej synagogi, jej przeoony Kryspus, uwierzy w Pana z caym swym domem, wielu te suchaczy korynckich uwierzyo i przyjmowao wiar i chrzest (Dz 18,8). Uwierzy w Jezusa take nowy przeoony synagogi, Sostenes, kt-ry wzi udzia w podrach misyjnych Pawa (1 Kor 1,1), mimo i wczeniej prbowa doprowadzi do jego aresztowania, osdzenia i ukarania. Kiedy Pawe pojecha do Efezu i znw uda si do synagogi, w ktrej rozprawia z ydami tak, e chcieli go zatrzyma na duej, obieca jak najszybciej do nich powrci (Dz 18,1819). Gdy za powrci, naucza ich o krlestwie Boym, znw w synagodze (Dz 19,8).

Aktywno Pawa wrd ydw bya tak silna, e kiedy przyby on do Jerozolimy na Szawuot, musia zmierzy si z zarzutami przekazanymi mu przez tamtejszych przywdcw: Widzisz, bracie, ile tysicy ydw uwierzyo, a wszyscy trzymaj si gorliwie Prawa. O tobie jednak syszeli, e wszystkich ydw, mieszkajcych wrd pogan, nauczasz odstpstwa od Mojesza, mwisz, e nie maj obrzezywa swoich synw ani zachowywa zwyczajw. C wic pocz? W kadym wy-padku dowiedz si, e przyby. Zrb wic to, co ci mwimy: Mamy tu czterech mczyzn, ktrzy zoyli lub, we ich z sob, poddaj si razem z nimi oczyszczeniu, pokryj za nich koszty, aby mogli ostrzyc sobie gowy, a wtedy wszyscy przekonaj si, e w tym, czego si dowiedzieli o tobie, nie tylko nie ma dba prawdy, lecz e ty sam przestrzegasz Prawa na rwni z nimi (Dz 21,2024). Wrd ydw mieszkajcych w Jerozolimie i gorliwie trzymajcych si Prawa Mojeszowego, w tym wrd apostow, rozesza si bowiem pogoska, e Pawe nakania ich rodakw z diaspory, aby odrzucili Prawo, przestali obrzezywa dzieci i zarzucili praktykowanie y-dowskich zwyczajw. Wierzcy ydzi z diaspory dobrze wiedzieli, e to nie

11 wiadomo odpowiedzialnoci, jak wykazywa Pawe, przypominaa postaw Eze-chiela. Bg powiedzia prorokowi, eby ostrzega nard przed sdem, aby odwrcili si od grzechu, bo jeli tego nie uczyni, ich krew spadnie na jego gow. Jeeli jed-nak Ezechiel ostrzee lud, uratuje swoj dusz bez wzgldu na to, czy mu uwierz (zob. Ez 3 i 33).


10

jest prawd, podobnie jak wierzcy ydzi z Jerozolimy. Gdyby byo inaczej, pierwsi atwo donieliby drugim, co sprowokowaoby interwencj, zapewne ekskomunik, ze strony Jakuba i innych przeoonych. Wierzcy z Jerozolimy zaproponowali wic Pawowi, aby publicznie potwierdzi sw niewinno, co pozwolioby uci wszelkie spekulacje. Aposto wraz z czterema innymi ydowskimi uczniami Jezusa, ktrzy take uczynili wczeniej lub, podda si rytualnemu oczyszczeniu zgodnie z wymogami Prawa Mojeszowego i po-kry za towarzyszy koszty ofi ar skadanych przy kocu okresu oczyszczenia. W ten sposb potwierdzi raz na zawsze, e jako yd przestrzega Prawa Mojeszowego i zachowuje zwyczaje.

Trudno, aby pogodzi ydowski styl ycia apostoa Pawa z jego na-uczaniem skierowanym do narodw, istniaa nie tylko w myleniu ydw w Jerozolimie. Moe te wystpowa w naszym myleniu. Postawa Paw-a jest po prostu pochodn decyzji soboru jerozolimskiego: Lecz jeli chodzi opogan (...). ydowscy wierzcy mieli pozosta ydami i su-y Mesjaszowi, nie wyrzekajc si swojej narodowej tosamoci. Na-tomiast wierzcy z narodw, aby suy Krlowi ydw, nie musieli obrzezywa si i przycza do narodu ydowskiego.

Aposto zawsze identyfi kowa si z Izraelem i narodem ydowskim (Dz 24,17) i czsto publicznie potwierdza sw ydowsk tosamo, zarw-no przed wadzami rzymskimi (Dz 22,3), jak i przed rodakami (Dz 21,39). Sta-jc przed Sanhedrynem podczas swego procesu, powiedzia: Mowie, bracia, ja jestem faryzeuszem, synem faryzeuszw, jestem sdzony z powodu nadziei i zmartwych-wstania (Dz 23,6). Wierzy we wszystko, co byo zgodne z Prawem i pisma-mi prorokw i naucza tego, a odrzuca to, co im przeczyo (Dz 24,1516). Stajc przed Festusem i krlem Agrypp, podkreli: Stoj przed sdem, gdy spodziewam si obietnicy, danej przez Boga ojcom naszym (...). Ale z pomoc Bo yj do dzisiaj i daj wiadectwo maym i wielkim, nie goszc nic ponad to, co przepowie-dzieli prorocy i Mojesz (Dz 26,6.22). Gdyby kama przed sdem, oskaryciele przedstawiliby wiadkw i dowody przeciwko niemu. Byli jednak bezradni, bo dowody takie nie istniay.

Pawe stan przed kilkoma trybunaami z powodu oskare o ama-nie Prawa Mojeszowego i kalanie wityni. Podczas obrony przed namiest-nikiem Feliksem stwierdzi: Nie mog oni dowie ci tego, o co mnie teraz oskaraj. To jednak wyznaj przed tob: Wedug drogi, nazywanej przez nich sekt, su Bogu moich


11

ojcw, wierzc we wszystko, co napisane zostao w Prawie i u Prorokw (Dz 24,1314). Jeeli ktokolwiek potrafi by udowodni, e to, czego naucza oraz jego styl ycia nie byy ydowskie, Pawe byby winien powanego przestpstwa w ob-liczu prawa rzymskiego. Wadze imperium zezwalay na wyznawanie jedynie religii pastwowych, a ci, ktrzy chcieli pj inn drog, naraali si na zarzut ateizmu, czyli odrzucania uznanych bogw. Stao si to pniej przyczyn rzymskich przeladowa uczniw Jezusa pochodzenia ydowskiego oraz tych spord narodw. Z relacji Dziejw Apostolskich Pawe jednoznacznie jawi si wic jako pobony wyznawca ydowskiej drogi ycia, ktry otrzyma powoanie do goszenia Ewangelii narodom. Potwierdza to take napisany lata pniej List do Tymoteusza: Dzikuj Bogu, ktremu z czy-stym sumieniem su, tak jak przodkowie moi, gdy nieustannie ciebie wspominam w mo-dlitwach moich, we dnie i w nocy (2 Tm 1,3).

Pawe aposto narodw

Drugim aspektem powoania Pawa jest bycie apostoem narodw, dopro-wadzenie ich do waciwej relacji z Bogiem Izraela na podstawie Nowego Przymierza ustanowionego przez Chrystusa. Za kadym razem, gdy pisa o swoim apostolskim powoaniu, przypomina o autorytecie nadanym mu przez Boga w celu niesienia Ewangelii narodom. Tematem tym waciwie rozpoczyna i koczy List do Rzymian: Przez [Jezusa Chrystusa] otrzymalimy ask i apostolstwo, abymy dla imienia jego przywiedli do posuszestwa wiary wszyst-kie narody (Rz 1,5 oraz Rz 15,1518). Czsto swoje listy rozpoczyna od od-woania si do przeszoci adresatw, aby w jej kontekcie ukaza bogactwo aski otrzymanej przez wierzcych pochodzcych z narodw (zob. 1 Tes 1,9; Ga 4,8; Ef 2,11; 3,12.8; 4,17). Tak te rozpoczyna si fragment 1 Kor 1214 (Wiecie, e gdy bylicie poganami (12,2), w ktrym nastpnie przechodzi do analizy duchowej rzeczywistoci we wsplnocie korynckiej).

Najwymowniej swoj posug narodom zdefi niowa Pawe w Licie do Kolosan: mam wypeni [posannictwo goszenia] sowa Boego. Tajemnica ta, ukryta od wiekw i pokole, zostaa teraz objawiona Jego witym, ktrym Bg zechcia oznaj-mi, jakie jest bogactwo chway tej tajemnicy pord pogan. Jest ni Chrystus pord was nadzieja chway (Kol 1,2527). Posuga ta, wica si z niesieniem Ewangelii z Jerozolimy do innych krajw, wymagaa jednak od Pawa i innych wierz-cych pochodzenia ydowskiego niemaych powice. Najpierw z uwagi na


12

jej podjcie cierpieli od innych ydw srogie przeladowania, a potem nasta midzy nimi gd.

W tej sytuacji Pawe napisa do zgromadze, ktre zaoy wrd naro-dw, aby poprosi o dar, bdcy niejako odpowiedzi na bezmiar aski, jak otrzymali dziki uprzedniemu zwiastowaniu braci pochodzcych z ydw. Niektre Kocioy: w Filippi, Tesalonice i Koryncie, hojnie odpowiedziay na wezwanie, inne, jak Koci w Rzymie nie, mimo Pawowej zachty: A te-raz id do Jerozolimy z posug dla witych. Macedonia bowiem i Achaja postanowiy urzdzi skadk na ubogich spord witych w Jerozolimie. Tak jest, postanowiy, bo te w samej rzeczy s ich dunikami, gdy jeeli poganie stali si uczestnikami ich dbr duchowych, to powinni usuy im dobrami doczesnymi (Rz 15,2527). Zachcenie wierzcych do zaspokojenia zaistniaych potrzeb materialnych byo istotnym aspektem posugi Pawa wrd narodw kwestii tej powica on swj wy-wd w Drugim Licie do Koryntian (2 Kor 89)12. Aposto pragnie, aby na tej drodze stali si oni ofi ar mi Bogu.

Nie mniej wanym aspektem jego posugi skierowanej do wierzcych spord narodw byo przestrzeganie ich przed wywyszaniem si wobec ydw (Rz 11,18) oraz podkrelanie, e powinni czu si ich dunikami, gdy dziki nim weszli w yw relacj z Bogiem Abrahama, Izaaka i Jakuba. Poniewa Pawe naucza, e wierzcy spord narodw mogli wej w Nowe Przymierze z Bogiem bez uprzedniego przyczania si do narodu ydow-skiego, si faktu przesanie jego nie byo identyczne z tym, co mwi do y-dw. Mimo caej wiadomoci tego, i Bg objawi mu t prawd na podsta-wie Pism, sam aposto odczuwa potrzeb rozpoznania jego posugi w nowej sytuacji. Wiedzia, e wszelkie proroctwo Pisma nie podlega dowolnemu wykadowi (2 P 1,20). Postanowi pj do Jerozolimy, aby spotka si z apostoami. A udaem si tam na skutek objawienia i wyoyem im na osobnoci, zwaszcza znacz-niejszym, Ewangeli, ktr zwiastuj midzy poganami, eby si czasem nie okazao, e daremnie biegn czy biegem (Ga 2,2).

12 Wczeniej aposto uy przykadu szczodroci wierzcych z Macedonii, aby zach-ci do tego samego Koryntian z Achai. A powiadamiamy was, bracia, o asce Boej, okazanej zborom macedoskim, i mimo licznych utrapie, ktre wystawiay ich na prb, niezwyka rado i skrajne ubstwo ich przerodziy si w nadzwyczajne bogactwo ich ofi arnoci. Gdy w miar mono-ci mog to zawiadczy owszem, ponad mono, samorzutnie, usilnym naleganiem dopraszajc si od nas tej aski, by mogli uczestniczy w dziele miosierdzia dla witych, i ponad nasze oczekiwanie oddawali nawet samych siebie najpierw Panu, a potem i nam, za wol Bo. Tak, i uprosilimy Ty-tusa, aby, jak rozpocz, tak te i dokoczy i u was tej dobroczynnej dziaalnoci (2 Kor 8,16).


13

Pawe obawia si, e mogli oni odrzuci Ewangeli, ktr gosi naro-dom. Lecz oni, raczej przeciwnie, gdy zobaczyli, e zostaa mi powierzona Ewangelia midzy nieobrzezanymi, jak Piotrowi midzy obrzezanymi bo Ten, ktry skutecznie dziaa przez Piotra w apostolstwie midzy obrzezanymi, skutecznie dziaa i przeze mnie midzy poganami ot, gdy poznali okazan mi ask, Jakub i Kefas, i Jan, kt-rzy s uwaani za fi lary, podali mnie i Barnabie prawic na dowd wsplnoty, abymy poszli do pogan, a oni do obrzezanych (Ga 2,79).

Niniejszy rys zaangaowania Pawa w goszenie Ewangelii na-rodom i ich wzrost w wierze, przy jednoczesnej dbaoci o wsplnot wierzcych pochodzenia ydowskiego, o przestrzeganie Prawa i o to, aby ydzi byli wiatoci dla pogan, wyranie pokazuje, e obie misje byy jego powoaniem.

Pawe czowiek Ducha

Zasadnicze dla zrozumienia samego Pawa i oddania apostoa innym w po-sudze jest poznanie jego duchowoci, ktr on sam ujmuje jako ycie w Chrystusie. Formua w Chrystusie pojawia si w jego wypowiedziach dwa-dziecia sze razy, co wskazuje na du wag tego terminu w jego my-li. Popularyzatorzy myli Pawa nie zawsze dostatecznie dostrzegali, e w Chrystusie odnosi si jednoznacznie do tego, co naley lub te dotyczy Ducha13. Wszelkie zrozumienie, ktre odbiega od tego podstawowego po-wizania, moe prowadzi do nieadekwatnych tumacze, na przykad wska-zywa na czyj duchowo w znaczeniu pobonoci w przeciwiestwie do wiatowoci, czy te przeciwstawia to, co niematerialne materialnemu. adnego z powyszych rozumie nie odnotowujemy u Pawa.

13 Na przykad Rz 1,11: Gorco bowiem pragn was zobaczy, aby uyczy wam nieco daru du-chowego dla waszego umocnienia naley rozumie w znaczeniu charyzmatu pochodzcego od Ducha; Kol 1,9: Przeto i my od dnia, w ktrym to usyszelimy, nie przestajemy za was si modli i prosi [Boga], abycie przez ca mdro i duchowe zrozumienie doszli do pene-go poznania Jego woli w znaczeniu mdroci i zrozumienia, ktre pochodzi od Ducha; Kol 3,16: Sowo Chrystusa niech w was mieszka w [caym swym] bogactwie: z ca mdroci na-uczajcie i napominajcie siebie, psalmami, hymnami, pieniami penymi ducha, pod wpywem aski piewajc Bogu w waszych sercach w znaczeniu pieni natchnionych przez Ducha, podobnie Ef 5,19: przemawiajc do siebie wzajemnie psalmami i hymnami, i pieniami penymi ducha, pie-wajc i wysawiajc Pana w waszych sercach; Ef 1,3: Niech bdzie bogosawiony Bg i Ojciec Pana naszego, Jezusa Chrystusa; On napeni nas wszelkim bogosawiestwem duchowym na wyy-nach niebieskich w Chrystusie wszelkim bogosawiestwem pochodzcym od Ducha.


14

Duchowo oznaczaa dla niego ycie wedug Ducha witego, Ducha bdcego warunkiem sine qua non duchowego ycia i dowiadczenia14. Aposto, podkrelajc, e cae ycie chrzecijaskie, indywidualne i wsplnotowe, doko-nuje si w kategoriach Ducha15, czyni z tej myli centralny punkt swego przesa-nia. To Duch Boy sprawia, e zbawienie w Chrystusie staje si udziaem wspl-noty wierzcych, a sam akt nawrcenia stanowi realizacj Boej obecnoci.

Pawe jest mylicielem, czowiekiem wprost niewiarygodnego czynu, ale przede wszystkim pochonitym mioci Boga czowiekiem modlitwy. Ewangelia, ktrej suy, nie bya abstrakcj, przedmiotem rozmyla, ale go-szon i dowiadczan rzeczywistoci, ktrej ostateczne spenienie miao dokona si w czasie powrotu Pana, rzeczywistoci przeywan przed Bo-giem i midzy ludmi. Dlatego wanie w yciu Pawa dominowaa modlitwa w Duchu, modlitwa uwielbienia i radoci, dzikczynienia i proby o wzrost w Panu i wzrost Ewangelii. Dla Pawa bycie duchowym (pneumatikoi) ozna-czao wic bycie osob Ducha, ktra yje dziki Jego mocy. Pawe zwraca si do wierzcych jako do duchowych (pneumatikoi) ludzi Ducha.

14 Duch oznacza bdzie w tej pracy Ducha witego.15 Dlatego te pierwszorzdnym wymogiem Pawa jest, aby chodzi w Duchu (Ga 5,16), by prowadzonym przez Ducha (Ga 5,18), rodzi owoce Ducha, jako warunek etycznego ycia (Ga 5,2223), ukrzyowawszy swe ciao, y wedug Ducha (Ga 5,25).

/ColorImageDict > /JPEG2000ColorACSImageDict > /JPEG2000ColorImageDict > /AntiAliasGrayImages false /CropGrayImages true /GrayImageMinResolution 300 /GrayImageMinResolutionPolicy /OK /DownsampleGrayImages true /GrayImageDownsampleType /Bicubic /GrayImageResolution 600 /GrayImageDepth -1 /GrayImageMinDownsampleDepth 2 /GrayImageDownsampleThreshold 1.50000 /EncodeGrayImages true /GrayImageFilter /DCTEncode /AutoFilterGrayImages true /GrayImageAutoFilterStrategy /JPEG /GrayACSImageDict > /GrayImageDict > /JPEG2000GrayACSImageDict > /JPEG2000GrayImageDict > /AntiAliasMonoImages true /CropMonoImages true /MonoImageMinResolution 1200 /MonoImageMinResolutionPolicy /OK /DownsampleMonoImages true /MonoImageDownsampleType /Bicubic /MonoImageResolution 2400 /MonoImageDepth 2 /MonoImageDownsampleThreshold 1.50000 /EncodeMonoImages true /MonoImageFilter /CCITTFaxEncode /MonoImageDict > /AllowPSXObjects false /CheckCompliance [ /None ] /PDFX1aCheck false /PDFX3Check false /PDFXCompliantPDFOnly false /PDFXNoTrimBoxError true /PDFXTrimBoxToMediaBoxOffset [ 0.00000 0.00000 0.00000 0.00000 ] /PDFXSetBleedBoxToMediaBox true /PDFXBleedBoxToTrimBoxOffset [ 0.00000 0.00000 0.00000 0.00000 ] /PDFXOutputIntentProfile () /PDFXOutputConditionIdentifier () /PDFXOutputCondition () /PDFXRegistryName () /PDFXTrapped /False

/CreateJDFFile false /Description > /Namespace [ (Adobe) (Common) (1.0) ] /OtherNamespaces [ > /FormElements false /GenerateStructure false /IncludeBookmarks false /IncludeHyperlinks false /IncludeInteractive false /IncludeLayers false /IncludeProfiles false /MultimediaHandling /UseObjectSettings /Namespace [ (Adobe) (CreativeSuite) (2.0) ] /PDFXOutputIntentProfileSelector /DocumentCMYK /PreserveEditing true /UntaggedCMYKHandling /LeaveUntagged /UntaggedRGBHandling /UseDocumentProfile /UseDocumentBleed false >> ]>> setdistillerparams> setpagedevice

Documents

Charyzmaty - wydawnictwowam.pl · Męstwo jest owocem miłości. Najgłębiej rzecz ujmując, jest w nas darem Ducha Świętego, którym w tajemnicy Trójcy jest Osobową Miłością