Chinese schilderkunst door de eeuwen heendoor Wicher Slagter, adviseur Boyuan Art House

www.boyuan.nlPresentatie gegeven op 13 februari 2011

Chinese prehistorie (5000 – 2000 v.Chr.)

• Yangshao-cultuur 仰韶文化 (5000 – 3000 B.C.)

• Longshan-cultuur 龍山文化 (3000 – 2000 B.C.)

• Ontwikkeling van landbouw (graan, rijst, veeteelt) in stroomgebied van Gele Rivier

• Ontstaan van grotere sociale gemeenschappen

• Sociale stratificatie• Ceramiek met decoraties

Yangshao culture 仰韶文化 (5000 – 3000 v. Chr.)

Yangshao culture 仰韶文化 (5000 – 3000 v. Chr.)

Shang-dynastie 商朝(plm. 1600 – 1000 B.C.)

Shang-dynastie 商朝(plm. 1600 – 1046 B.C.)

• Politieke eenheid o.l.v. koning • Koning als opperpriester en opperbevelhebber• Ontstaan van steden• Militaire innovatie: strijdwagens• Rituele bronzen vaten• Hoog technologisch peil• Ontstaan van het Chinese schrift

Shang-dynastie 商朝 (1600 – 1046 B.C.)Ritueel bronzen wijnvat (zun) 尊

Ontstaan van het Chinese schriftOrakelbeenderen (Jiaguwen 甲骨文 )

Ontstaan van het Chinese schrift

Ontwikkeling van Chinese karakters

Zhou-dynastie 周朝 (1046–256 BC)

Zhou-dynastie 周朝 (1046–256 BC)

• Formatieve periode in ontwikkeling Chinese cultuur

• Verdere verbreiding Chinese cultuur• Politieke fragmentatie en feodalisme• Ontstaan canonieke werken uit Chinese literatuur• Boek der Oden (Shijing 詩經 ), • Boek der Oorkonden (Shujing 書經 ), • Boek der Veranderingen (Yijing 易經 )• Gebruik van ijzer en geld (koperen munten)

Zhou-dynastie 周朝 (1046–256 BC) “Axial age”

• Ontstaan verschillende filosofische stromingen (confucianisme, taoisme, legalisme e.a.)

• “Laat honderd bloemen bloeien, laat honderd scholen redetwisten” 百花齊放，百家爭鳴

• Confucianisme: moreel-ethische code gebaseerd op hierarchische verhoudingen (Confucius 孔子 , 551 – 479 BC)

• Taoisme: natuurfilosofie gericht op persoonlijk geestelijk welzijn (Laozi 老字 , 6e eeuw BC)

Zhou-dynastie 周朝 (1046–256 BC)Bronzen klok

Zhou-dynastie 周朝 (1046–256 BC)

Man op draak, schilderij op zijde uit graf, 3e eeuw v. Chr.

Qin Dynastie 秦朝 (221-206 BC)

Qin Dynastie 秦朝 (221-206 BC)

Qin Dynastie 秦朝 (221-206 BC)en Han Dynastie 漢朝 (206 BC – 221 AD

• Gecentraliseerd bestuurlijk apparaat• Unificatie van maten, gewichten, schrift en

wetgeving• Chinees penseel ontwikkeld door Meng Tian,

generaal van de Qin-dynastie• Qin-dynastie: autocratisch regime, repressie van

afwijkende filosofische stromingen• Han-dynastie: confucianisme als staatsideologie

Periode van politieke verdeeldheidChinese Middeleeuwen (221 – 589 AD)

Chinese Middeleeuwen (221 – 589 AD)

• Verspreiding Boeddhisme in China• Taoisme: natuurfilosofie en volksgeloof• Verspreiding literatuur dankzij uitvinding

papier• Opkomst literaten-klasse• Ontwikkeling kalligrafie en schilderkunst• Schilderkunst: techniek en esthetiek

Boeddha-beeld in Yungang-grotten雲崗石窟 ca. 500 A.D.

Tang-dynastie 唐朝 618 - 907

Tang-dynastie 唐朝 618 - 907

• Economische en culturele bloeiperiode• Dichtkunst: Li Bai 李白 , Du Fu 杜甫 , Bai Juyi 白居易• Sterke culturele en politieke invloed in Oost-Azie (Japan,

Korea, Vietnam)• Gecentraliseerd bestuursapparaat, met bestuurders

geselecteerd door examens• Tang-wetboek bron voor latere Chinese wetgeving• Hoofdstad Chang’an 長安 (nu Xi’an) plm. 1 miljoen

inwoners, grootste stad ter wereld• Ontwikkeling boekdrukkunst• Zijderoute

Tang-dynastie 唐朝 618 - 907

Han Gan ( 韓幹 , ca. 706-783)Night-shining white

Ambassadeur van Tibet op audientie bij keizer

Genres en technieken Chinese schilderkunst

Genres: • Landschapsschilderkunst 山水• “Vogels en bloemen” 花鳥• Afbeeldingen van mensen 人物Technieken:• Fijnschilderen 工筆• Waterinkt-aquarellen 水墨 , 寫意

Landschapsschilderkunst 山水Landschap van Dong Qichang 董其昌 (1555–1636)

“Vogels en bloemen” 花鳥

Schilderij van keizer Huizong (12e eeuw)

Afbeeldingen van mensen 人物 Liang Kai: Immortal in Splashed Ink (ca. 1200)

Liang Kai excelled at painting figures, landscapes, Buddhist and Taoist subjects, as well as spirits and deities. Taking to a life of drinking and painting, he called himself "Madman Liang.“ This album leaf is said to be a masterpiece from his period of drinking and spontaneous painting. The immortal shown here also appears to be somewhat inebriated. As a being of elevated status, his proportions also differ from those of ordinary mortals. The protruding forehead and rounded belly are accented by a few shods of hair and surrounded by unkempt robes that hang loosely down. No lines were used for these parts of the painting as only a few short slanted strokes were employed to define some of the details. Brushwork, however, defines the belt.

Fijnschilderen 工筆

Plum Blossoms and Wild Bird Chen Hongshou (1599-1652)

Waterinkt-aquarellen 水墨 , 寫意

Vogel en bloemen van Zhu Da ( 朱耷 ), 1626-1705

Gebruikte materialenThe Four Treasures of the Study 文房四寶

• Brush 筆• Ink 墨• Paper 紙• Inkstone 硯

Xie He 謝赫 (5e eeuw AD): 繪畫六法 De zes principes van Chinese schilderkunst

• 1) Rhythm and Breath • 2) The Bone Method• 3) The relationship

between the object and form

• 4) Color correspondence• 5) Management of

composition• 6) Transmission and

accumulation through copying masters

• 一、氣韻生動是也﹔• 二、骨法用筆是也﹔• 三、應物象形是也﹔• 四、隨類賦彩是也﹔• 五、經營位置是也﹔• 六、傳移模寫是也

Kenmerken van Chinese schilderkunst

• Continuiteit in stijl• Belang van landschapsschilderkunst: sacrale betekenis van bergen• Invloeden van taoisme (belang van natuur) en boeddhisme (illusie en leegte)• Suggestie i.p.v. realisme• Mensen ondergeschikt• Meervoudig perspectief• Monochroom, of spaarzaam gebruik van kleuren• Vermijding van dramatiek, soms wel humor• Verwevenheid van kalligrafie, dichtkunst en schilderkunst (de “Drie

Volmaaktheden)• Verbonden met Chinese literaten-cultuur• Gebruik van metaforische clichés (bijv. Pruimebloesems)

Suggestie i.p.v. RealismeLandschap van Wang Shen (1046; d after 1110)

Ondergeschikte positie van mensenFan Kuan (early 11th c.), Travelers Among Mountains and Streams

Fan Kuan (early 11th c.), Travelers Among Mountains and Streams (detail)

Mens en natuurMa Yuan (active 1190-1224), On a Mountain Path in Spring

Meervoudig perspectiefGuo Xi (ca. 1020-1090), Early Spring, dated 1072

Meervoudig perspectiefGuo Xi (ca. 1020-1090), Early Spring, dated 1072 (detail)

Schilderkunst en de gentry-literaten-cultuurElegant Gathering in the Apricot Garden (detail), 1437, after Xie Huan

Kalligrafie en schilderkunstPoem Written in a Boat on the Wu River (detail), Mi Fu (1052–1107)

Kalligrafie en schilderkunst Ma Lin (13e eeuw), Layers on Layers of Icy Silk

Kalligrafie en schilderkunstWang Mian (1287-1359), Blossoming Plum

Kalligrafie en schilderkunst Bananenboom van Zhu Da ( 朱耷 ), 1626-1705)

Poezie en schilderkunstPear Blossoms, ca. 1280, Qian Xuan (ca. 1235–before 1307)

Poezie en schilderkunstPear Blossoms, ca. 1280, Qian Xuan (ca. 1235–before 1307)

The lonely tear-stained face, teardrops washing the branches. Though now without makeup, her old charms

remain. Behind the closed gate, on a rainy night, how

she is filled with sadness, How differently she looked bathed in golden

waves of moonlight, before darkness fell.

Humor in de Chinese schilderkunstCui Bo (11e eeuw), Magpies and hare

Cui Bo (11e eeuw), Magpies and hare (detail)

Song-dynastie 宋朝 960 - 1279

Song-dynastie 宋朝 960 - 1279

• Sterke economische en technologische ontwikkeling• Handel, transportnetwerken en fiscale hervorming• Begin van kapitalistische ontwikkeling• Bankwezen en papiergeld• Neo-confucianisme: invloed van boeddhisme op

confucianisme • Werkelijkheid als weerspiegeling van ordenend

principe• Grote bloei schilderkunst dankzij hofpatronage• Inval van Mongolen in 1279

Song-dynastie 宋朝 960 – 1279The Spring Festival Along the River, van Zhang Zeduan (12e eeuw)

Ma Yuan, Angler on a Wintry Lake, featuring the oldest known depiction of a fishing reel

Ma Yuan, Angler on a Wintry Lake

Visser van Ma Yuan

Onder wolken vogels varen. Onder golven vliegen vissen. Maar daartussen rust de visser. Golven worden hoge wolken. Wolken worden hoge golven. Maar intussen rust de visser.

Lucebert, uit: van de afgrond en de luchtmens, 1953.

Parodie van Cees Buddingh’

ZEER VRIJ NAAR HET CHINEES

de zon komt op. de zon gaat onder.langzaam telt de oude boer zijn kloten

Song-dynastie 宋朝 960 – 1279Eend (anoniem), in fijnschilder-techniek

Xia Gui (fl. ca. 1190-1230), Streams and Mountains with a Clear Distant View (waterinkt-aquarel, monochroom)

Xia Gui (fl. ca. 1190-1230), Streams and Mountains with a Clear Distant View (detail)

Yuan-dynastie 元朝1279 - 1368

•Overheersing door Mongolen•Portret van Kubilai Khan•Veel leden van Chinese culturele elite weigeren voor Mongoolse overheersers te werken, en zoeken toevlucht in boeddhisme, taoisme of kluizenaarschap

Woods and Valleys of Mount Yu (1372), Ni Zan (1306–1374)

Chen Fan once prepared a bedWhen Xu Ru(zi) came to visit. How sweet is the water from Yan Ziyou's well. Yet Yuzhong's shrine is neglected and desolate. We watch the clouds and daub with our brushes; We drink wine and write poems. The joyful feelings of this day Will linger long after we have parted.

Woods and Valleys of Mount Yu (1372), Ni Zan (detail)

Woods and Valleys of Mount Yu (1372), Ni Zan (detail)

Qing-dynastie 清朝 (1644 – 1911)

• Na val van Ming-dynastie overheersing door Mantsjoes

• Patronage van Chinese cultuur• Politieke - en handelscontacten met Westen• Chinoiserie• Export van porcelein, thee, zijde• Tot 1800 economische en culturele bloei• Na 1800 verval als gevolg van interne onrust en

botsingen met Westen (Opium-oorlog)

Vogel op rots, Zhu Da ( 朱耷 ), 1626-1705

Zhu Da ( 朱耷 ), 1626-1705

Zhu Da ( 朱耷 ), 1626-1705 Vruchten op schaal

Giuseppe Castiglione, alias Lang Shining 郎世寧(1688 – 1766)Jezuiet, werkzaam als astronoom aan het heizerlijke hof in Beijing. Trachtte Chinese en westerse schilderkunst met elkaar te combineren.

20e eeuwXu Beihong 徐悲鴻 (1895 - 1953)

20e eeuwLi Keran 李可染 (1907–1989)

20e eeuwJia Youfu (1942 - )

21e eeuw?

Boyuan Art HouseGalerie en atelier voor hedendaagse Chinese kunst

www.boyuan.nljenny@boyuan.nl of boyuanarthouse@gmail.com

Tel. 070 8877677, 06 12988189