PHƯƠNG PHÁP TƯ DUY

TÍCH CỰC

1

CHƯƠNG 2

I. Khái niệm tư duy

2

1. Khái niệm tư duy

3

Theo V.I. Lê nin: tư duy là sự phản ánh thế giới tự

nhiên sâu sắc hơn, trung thành hơn, đầy đủ hơn,

đi sâu một cách vô hạn, tiến gần đến chân lý

khách quan hơn. "Tư duy của người ta - đi sâu

một cách vô hạn, từ giả tưởng tới bản chất, từ

bản chất cấp một, nếu có thể như vậy, đến bản

chất cấp hai... đến vô hạn”

Theo Từ điển Bách khoa toàn thư Việt Nam, tập 4

(NXB Từ điển bách khoa, Hà Nội, 2005): Tư duy

là sản phẩm cao nhất của vật chất được tổ chức

một cách đặc biệt - Bộ não người. Tư duy phản

ánh tích cực hiện thực khách quan dưới dạng các

khái niệm, sự phán đoán, lý luận...

2. Bản chất của tư duy

4

Quan điểm duy vật biện chứng

Tư duy là mặt nhận thức của ý thức

Phương pháp tiếp cận thực tế

Tư duy là thái độ sống

3. Các khái niệm cơ bản

trong tư duy

5

Tư duy tích cực

Tư duy tiêu cực

Tư duy lãng phí

Tư duy cần thiết

Tư duy tích cực

6

Là những suy nghĩ có lợi không

những cho mình mà cho cả

người khác như: tự tin, lạc

quan, yêu thương, bao dung,

đoàn kết…

Tư duy tiêu cực

7

Là những suy nghĩ làm tổn hại đến

mình và đến người khác như: tự ti,

ganh tỵ, mặc cảm, ích kỷ…

“May mà tôi không vớ phải cô ta!”

cũng thuộc nhóm câu “Nho trên

cành còn xanh lắm!” có lợi cho

mình, nhưng không có lợi cho

người khác (vì cô ấy đang bị bạn

nói xấu).

Tư duy lãng phí

8

Suy nghĩ về quá khứ hay những điều

vượt ngoài tầm kiểm soát :

Tại sao lại thế? Giá như…

Bao gồm sự nghi ngờ, hối tiếc, ảo

tưởng lo lắng về những việc nhỏ nhặt.

Đừng bao giờ để cho ngày hôm qua sử dụng

ngày hôm nay của bạn quá nhiều

(Will Rogers)

Tư duy cần thiết

9

Suy nghĩ để lập kế hoạch

cho ngày làm việc của mình.

Tôi cần gặp người ấy vào

giờ này

Tôi phải đi đến nơi đó…

4. Một số phương pháp tư duy

10

Phương pháp tư duy theo lối

mòn

Phương pháp tư duy phản biện

Phương pháp tư duy 6 chiếc mũ

4.1. Phương pháp tư duy theo lối mòn

11

Câu chuyện về con voi và sợi dây thừng

12

Hãy lựa chọn kiểu tư duy

để ta không chấp nhận

những ranh giới và hạn chế

đã đặt ra trong quá khứ

Hãy phá bỏ lối mòn tư duy

trói buộc sức mạnh của chính chúng ta,

những người không bé nhỏ

và không sợ thất bại

4.2. Phương pháp tư duy phản biện

13

Là một quá trình tư duy biện

chứng gồm phân tích và đánh giá

một thông tin đã có theo các cách

nhìn khác cho vấn đề đã đặt ra

nhằm làm sáng tỏ và khẳng định

lại tính chính xác của vấn đề. Lập

luận phản biện phải rõ ràng, logic,

đầy đủ bằng chứng, tỉ mỉ và công

tâm.

Nguyên tắc 1

14

Chấp nhận rằng tất cả mọi

người đều có thành kiến

nằm trong tiềm thức, và vì

thế rất dễ tấn công những

phán xét chống lại mình.

Nguyên tắc 2

15

Từ tốn lắng nghe ý kiến của người

khác trước khi đưa ra quan điểm của

mình. Nói cách khác là làm đúng quy

trình tư duy phản biện

Nguyên tắc 3

16

Nhận thức rằng trong lập

luận của mình chắc chắn có

sơ hở

4.3. Phương pháp tư duy 6 chiếc mũ

17

Ra đời năm 1980, Tiến sĩ Edward de Bono

Nhằm hướng mọi người cùng tập trung vào vấn đề từ cùng một góc nhìn.

Triệt tiêu hoàn toàn các tranh cãi xuất phát từ các góc nhìn khác nhau.

6 chiếc mũ đại diện cho 6 dạng

thức của suy nghĩ

Mũ trắng - thông tin số liệu cần hoặc đã biết

Mũ đỏ - cảm xúc, linh cảm, trực giác

Mũ đen – cảnh giác, thận trọng, phán xét, bào chữa

Mũ vàng – tích cực, lạc quan, giá trị, lợi ích

Mũ lục – sáng tạo, triển vọng, lựa chọn

Mũ lam – đánh giá, quản lý quá trình tư duy

Mũ trắng

- Chúng ta có những thông tin gì về vấn đề này?

- Chúng ta cần có những thông tin nào liên quan đến vấn đề đang

xét?

- Chúng ta thiếu những thông tin, dữ kiện nào?

SỰ THẬT – SỰ KIỆN – CHÂN LÝ

Tờ giấy trắng

Thông tin

Dữ liệu

Mũ đỏ

- Cảm giác của tôi ngay lúc này là gì?

- Trực giác của tôi mách bảo điều gì về vấn đề này?

- Tôi thích hay không thích vấn đề này?

TRỰC GIÁC – LINH CẢM – CẢM GIÁC

Lửa cháy

Con tim

Dòng máu

Mũ vàng

- Những lợi ích khi chúng ta tiến hành dự án?

- Đâu là mặt tích cực của vấn đề này?

- Vấn đề này có khả năng thực hiện được không?

Ánh nắng

Vàng 9999

Sự lạc quan

Mũ đen

- Những rắc rối, nguy hiểm nào có thể xảy ra?

- Những khó khăn nào có thể phát sinh khi tiến hành làm điều này?

- Những nguy cơ nào đang tiềm ẩn?

Phán xét tiêu cực – chỉ trích

Đêm tối

Đất bùn

Sự bi quan

Mũ lục

- Có cách thức khác để thực hiện điều này không?

- Chúng ta có thể làm gì khác trong trường hợp này?

- Các lời giải thích cho vấn đề này là gì?

TƯ DUY SÁNG TẠO

Cây cỏ

Sự nảy mầm

Sự phát triển

Mũ lam

Xác định trọng tâm và mục đích thảo luận

Chúng ta ngồi ở đây để làm gì?

Chúng ta cần tư duy về điều gì?

Mục tiêu cuối cùng là gì?

Bầu trời xanh

Sự bao quát

Tầm nhìn rộng

Mũ lam

Cuối cùng, tập hợp mọi ý kiến, tóm tắt, kết luận và ra

kế hoạch

Chúng ta đã đạt được gì qua buổi thảo luận?

Chúng ta có thể bắt đầu hành động chưa?

Chúng ta có cần thêm thời gian và thông tin để giải

quyết vấn đề này?)

3 cặp đối lập

Trình tự thực hiện

• Mỗi mũ 34 phút

• Thông báo thời gian mỗi mũ

• Tăng thời gian nếu có nhiều ý tưởng

• Chỉ dùng mũ đỏ 30 giây

II. Tư duy tích cực

29

1. Khái niệm Tư duy tích cực

30

Là tư duy luôn đề cập

đến sự vui sướng, hạnh

phúc, lành mạnh và kết

quả thành công trong

mọi tình huống, mọi hành

động

2. Biểu hiện của Tư duy tích cực

31

Khi nhìn mọi sự, mọi vật, mọi vấn đề ta luôn luôn thấy cái hay, cái đẹp, cái tốt;

Nếu thấy cái xấu ta có khả năng biến cái xấu thành cái tốt;

Luôn luôn hướng đến hành động để làm mọi sự tốt hơn.

3. Sự cần thiết của Tư duy tích cực

32

Tạo lập hình ảnh

Bản thân

Cuộc sống

Cảm giác: hạnh phúc

Củng cố niềm tin

Hành động: thành công

Tạo ra năng lượng và khuyến khích người khác

Nâng cao khả năng của bản thân

III. Phương pháp tư duy tích cực

33

1. Phương pháp loại bỏ tư duy

tiêu cực

2. Phương pháp rèn luyện tư duy

tích cực

3. Phương pháp duy trì tinh thần

tích cực

4. Xây dựng một cuộc sống tích

cực

1. Phương pháp loại bỏ tư tuy tiêu cực

34

S.O.S Standing back (lùi lại) Tạo 1 khoảng không trong tâm trí hoặc tách rời khỏi tình

huống

Observe (quan sát) Loại suy nghĩ mình đang tạo ra

Luôn ghi nhớ rằng: Mình có quyền lựa chọn những gì mình

nghĩ !

Steer (lèo lái) Chủ động kiểm soát ý nghĩ

35

Gieo hành vi gặt thói quen

Theo thói quen gặt bản chất

2. Phương pháp rèn luyện tư duy tích

cực

36

(1) Rèn luyện thói quen

Có bao giờ bạn để đồng hồ vào lúc 6h, nhưng đến khi

đồng hồ kêu, bạn lại nghĩ rằng "Ngủ thêm 5' nữa rồi

dậy" chưa?

Khi chuông đồng hồ/điện thoại reo lên, theo thói

quen bạn sẽ quơ tay và đập mạnh 1 cái hoặc tắt điện

thoại rùi nhắm mắt tiếp..

37

Biến những hành vi tốt thành thói

quen mạnh thành nhu cầu thiết yếu

thành bản năng thứ sinh.

Tập luyện HẰNG NGÀY

Rèn luyện quyết liệt

Kiên định đến cùng

(2) Khen

38

Lời nói không mất tiền mua

Lựa lời mà nói

miễn đừng có khen

Thương cho roi cho vọt

Ghét cho ngọt cho bùi

Lời khen tặng người khác

ảnh hưởng trực tiếp

đến tư duy của chính ta.

Khen

Cho chính ta biết rằng ta tự tin

•Chỉ có người tự tin mới khen

•Chỉ có người đủ tích cực trong tư duy mới thấy được nhiều cái hay, cái đẹp của người khác

•Chỉ có người khiêm tốn trong lòng

•Càng yêu nhiều người xung quanh

(3) Dám thất bại

40

Thầy giáo

cho rằng

ông là nhà

soạn nhạc

không có hi

vọng gì.

41

Não chậm phát

triển và

thường miên

man trong

những giấc

mơ ngu xuẩn

Mô hình 3 C

42

Commitment

Control

Challenge

Commitment – Cam kết

43

•Đặt ra một cam kết tích cực cho bản

thân, cho việc học hành, cho công

việc của bạn hoặc cho bất cứ việc gì

khác.

• Hãy thực hiện việc đó một cách nhiệt

tình và say mê.

Control – Quản lý

44

Luôn tập trung đầu óc của bạn vào

những việc quan trọng và có ý

nghĩa.

Đưa ra các mục tiêu và tính ưu tiên

cho mỗi việc bạn nghĩ và làm.

Hãy luôn thành thật với bản thân,

kiểm tra xem bạn đã làm được gì

và chưa làm được gì trong các

mục tiêu đã đề ra.

Challenge – Thử thách

45

• Hãy can đảm thay đổi những thói quen, suy

nghĩ tiêu cực mỗi ngày.

• Hãy tập cách nhìn việc học và những sự thay

đổi là các cơ hội.

• Hãy thử làm điều khác điều mình vẫn làm

thường ngày, hãy nhìn ra nhiều lựa chọn khác

nhau cho mỗi sự việc.

3. Phương pháp duy trì tinh thần tích cực

46

Chế ngự sự tức giận

Làm dịu cơn giận

Nhận xét người khác

Sử dụng phi ngôn từ

47

Khi không hài lòng

với người khác,

ta thường làm gì?

Làm dịu cơn giận

48

Viết những cảm xúc ra giấy.

Hít thở sâu.

Nghĩ về điều vui vẻ

Khóc 1 lần !

Nhận xét người khác

49

Tránh chỉ trích

Khi khuyên bảo

+ Khen trước - chê sau

+ Sử dụng phi ngôn từ tích cực

+ Cụ thể những việc họ cần làm

50

Khi bị chỉ trích

+ Bình tĩnh

+ Lắng nghe

+ Suy nghĩ

+ Sửa chữa

Thông cảm

+ Cho chính mình và người khác

+ Xem xét lại vấn đề đã xảy ra

+ Đó là sự lựa chọn tốt nhất

51

Một món quà

nho nhỏ sẽ

xóa đi hiểu

lầm lớn

4. Xây dựng một cuộc sống tích cực

52

Bước 1: Làm chủ tâm trí bằng niềm tin

vững chắc

53

Tôi tin tôi có khả năng

làm chủ và điều khiển

tâm trạng, cảm xúc, trí óc,

khuynh hướng, thái độ, đam

mê và thói quen của mình.

Bước 2: Chỉ suy nghĩ về điều mình thích

54

Tập trung vào công việc trước mắt

Hãy tin tưởng vào bản thân

Giải tỏa căng thẳng

Hãy cười lên, để nụ cười và niềm vui

hiển hiện trên cả ánh mắt và khuôn mặt.

Bước 3: Sống theo quy tắc vàng

55

Hãy làm cho người khác

điều bạn muốn họ làm cho mình

Bước 4: Tự kiểm để loại bỏ suy nghĩ

tiêu cực

56

Hãy luôn tự hỏi:

Ý nghĩ này là tích cực hay tiêu

cực?

4 bữa tiệc không nên tham gia

57

Bữa tiệc tự thương thân: Bạn cảm thấy

bản thân thật đáng thương và tội nghiệp

Bữa tiệc chối bỏ trách nhiệm: Bạn xét đoán

hoặc đổ lỗi cho người khác, cho hoàn

cảnh hay môi trường sống của bạn

Bữa tiệc tự kiêu: Bạn phải chịu đựng cái tôi

bị tổn thương, niềm kiêu hãnh của bạn bị

hủy hoại.

Bữa tiệc tham lam: Bạn trở nên ích kỉ hơn

với bản thân và với người khác.

Bước 5: Hãy vui lên

58

Hãy mỉm cười

với bản thân

và với thế giới

Nếu phải lo lắng,

thì hãy lo lắng

một cách tích cực

Bước 6: Sống khoan dung, độ lượng

59

Bạn sẽ thường xuyên gặp phải những người

có suy nghĩ khác bạn. Nếu bạn gạch tên họ

khỏi danh sách bạn bè của mình, là bạn đang

thu hẹp các mối quan hệ của mình, và lẽ dĩ

nhiên, bạn sẽ là người dễ bị tổn thương nhất.

Nếu bạn là người dễ bị tổn thương, thì bạn

rất có thể cũng là người dễ làm tổn thương

người khác

Bước 7: Đặt ra mục tiêu

60

Quyết tâm Bạn ước muốn điều gì? (thật cụ thể)

Cân nhắc Bạn sẽ cho đi điều gì khi nhận được điều mong

ước?

Thời hạn Bạn muốn nhận được điều ấy khi nào?

Xác định Hãy lập một kế hoạch. Ngay bây giờ bạn sẽ

làm gì?

Bước 8: Tìm hiểu, suy nghĩ

và lên kế hoạch từng ngày

61

Mỗi ngày, hãy dành ít nhất 15-20 phút cho bản thân, để:

Nghĩ về mục tiêu của mình với thái độ tích cực

Kiểm tra thái độ của mình có lạc quan, tươi vui hay không.

Kiểm tra hành động và suy nghĩ của mình

Đọc những quyển sách nuôi dưỡng tâm hồn, dù chỉ 1 đoạn,

1 trang với lòng nhiệt thành.

Tìm hiểu, suy nghĩ và lên kế hoạch thật tích cực.