CHƯƠNG 3:CẤU TRÚC RẼ NHÁNH VÀ LẶP

BÀI 9:

CẤU TRÚC RẼ NHÁNH

Nội dung:

1. Rẽ nhánh

2. Câu lệnh if-then

3. Câu lệnh ghép

4. Một số ví dụ

Lai Khê

Hải Phòng

Hà Nội

?Nếu em rẽ trái thì em sẽ đến

Hải Phòng

Nếu em rẽ trái thì em sẽ đến

Hải Phòng ngược lại em sẽ

đi đến Hà Nội

Dạng thiếu:

Nếu … thì…

Dạng đủ:

Nếu … thì… nếu không thì…

Nếu trời mưa thì Minh sẽ ở nhà xem ti vi.

Nếu trời mưa thì Minh sẽ ở nhà xem ti vi, nếu trời không mưa (điều kiện ngược lại)thì Minh

sẽ đi đá bóng với Hùng

1. Rẽ nhánh

Ví dụ: Giải phương trình bậc hai: ax2 + bx +c =0Giải thuật:

Bước 1: tính delta D = b2 – 4acBước 2: kiểm tra D+Nếu D<0:

Bước 3: Ta sẽ thông báo phương trình vô nghiệm.+ Nếu D>0: Bước 4: Tính và đưa ra nghiệm của phương trình.

Nhập a,b,c

D = b2 – 4ac

D>=0 ?ĐúngSai

Thông báo vô nghiệm rồi kết

thúc

Tính và đưa ra nghiệm thực rồi

kết thúc

Để mô tả cấu trúc rẽ nhánh, Pascal dùng câu lệnh if-then

2 dạng:

Trong đó: - Điều kiện là một biểu thức logic (trả về kết quả đúng hoặc sai) - Câu lệnh, câu lệnh 1, câu lệnh 2 là một câu lệnh của Pascal

2. Câu lệnh if-then

SƠ ĐỒ HOẠT ĐỘNG CỦA CÂU LỆNH IF.. THENDạng thiếu

If <điều kiện> then <câu lệnh>;

<ĐK>

<Câu lệnh>

Đ

SKhi điều kiện

không thỏa, câu lệnh có được thực hiện hay

không?

Câu lệnh sẽ không được thực hiện, chương trình sẽ

thoát

Bài toán: Giải phương trình bậc hai: ax2 + bx +c =0

Bước 1: tính delta D = b2 – 4ac Bước 2: kiểm tra D

+Nếu D<0:Bước 3: Ta sẽ thông báo phương trình vô nghiệm

If D<0 then writeln(‘ phuong trinh vo nghiem’);

Ví dụ:

Dạng đủ If <điều kiện> then <câu lệnh 1> else <câu lệnh 2>;

<ĐK>

<Câu lệnh 1> <Câu lệnh 2>

SĐ

2 câu lệnh có xảy ra

đồng thời hay

không?

Bài toán: Giải phương trình bậc hai: ax2 + bx +c =0 Bước 1: tính delta D = b2 – 4acBước 2: kiểm tra D

+Nếu D<0:Bước 3: Ta sẽ thông báo phương trình vô nghiệm

+ Nếu D>=0: Bước 4: Tính và đưa ra màn hình nghiệm của phương trình.

If D<0 then writeln(‘ phuong trinh vo nghiem’)Else begin

x1 := (-b + sqrt (D) ) / (2*a);x2 := (-b + sqrt (D) ) / (2*a);writeln (‘x1 = ‘,x1:5:2,’ x2 = ‘,x2:5:2);

end;

Trước else không có dấu “ ;

“

Ví dụ:

Khác nhau: + Dạng thiếu: điều kiện sai sẽ bỏ qua câu lệnh.+ Dạng đủ: điều kiện sai sẽ thực hiện câu lệnh 2.

Giống nhau: là câu lệnh cấu trúc rẽ nhánh, khi gặp điều kiện sẽ thực hiện thao tác thích hợp.

Tìm giống và khác nhau giữa 2 dạng ?

3. CÂU LỆNH GHÉP:Trong Pascal cho phép gộp nhiều câu lệnh thành một câu lệnh, gọi là câu lệnh ghép, có dạng như sau: BEGIN

< Các Câu lệnh >;END;

IF Delta<0 THEN Writeln(‘Phương trình vô

nghiệm’)

ELSE BEGIN

X1:= (-B + SQRT(Delta))/(2*A);

X2:= (-B - SQRT(Delta))/(2*A);

Writeln(‘ Nghiem X1= ’, X1:5:1);

Writeln(‘ Nghiem X2= ’, X2:5:1);

END;

VÝ dô:

Program GPTB2;Uses crt;Var . . . ;

BEGIN. . . NhËp vµo 3 hÖ sè a,b,c .. .

Delta :=. . .;

Readln;END.

NÕu Delta<0 th× Writeln(‘PTVN’) ng îc l¹i TÝnh vµ in

nghiÖm;

4. mét sè vÝ dô

Em h·y hoµn thiÖn ch ¬ng tr×nh gi¶i ph

¬ng tr×nh bËc 2 (a0) theo dµn ý

sau:

VÝ dô 1:

* Bài tập củng cố:

1. Nêu cú pháp của câu lệnh if-then ở hai dạng thiếu và đủ?2. Bài tập trắc nghiệm:

Câu 1: Hãy chọn phương án ghép đúng nhất. Trong câu lệnh IF – THEN, sau IF là <điều kiện>. Điều kiện là:

A, Biểu thức logic. B. Biểu thức số học. C. Một câu lệnh.

Câu 2: Hãy chọn phương án ghép đúng nhất. Trong câu lệnh IF <điều kiện> THEN <câu lệnh>. Câu lệnh đứng sau THEN được thực hiện khi?

A. điều kiện cho giá trị sai. B. điều kiện cho giá trị đúng.C. Không cần xét điều kiện

Câu 3: Với cấu trúc IF <điều kiện> THEN <câu lệnh 1> ELSE <câu lệnh 2>,

câu lệnh 2 được thực hiện khi? A.biểu thức điều kiện đúng. B.biểu thức điều kiện sai

C.câu lệnh 1 được thực hiện

* Bài tập củng cố:

Áp dụng: hãy nhập vào một số nguyên a,nếu a chia hết cho hai thì in ra màn hình “a la so chan”, ngược lại in ra “a la so le”.

Program baitap1;Uses crt;Var a: integer;Begin

Write(‘nhap so nguyen a ‘); readln(a);If (a mod 2 =0) then

Writeln(a, ‘la so chan’);Else

Writeln(a, ‘la so le’);Readln

End.

* Dặn dò:- Học cấu trúc và hoạt động của câu lệnh If…then dang đủ và

dạng thiếu.- Đọc trước phần 3,4 SGK và trả lời câu hỏi: Nếu sau Then hoặc

Else nhiều hơn 1 câu lệnh thì giải quyết như thế nào?