Embed Size (px)
Citation preview
CHƯƠNG I: SƠ LƯƠC VÊ CHUYÊN NHƯƠNG CÔ PHÂN TRONG CÔNG TY
CÔ PHÂN.
1.1. Khai niêm chuyên nhương cô phân:
Cô phân chinh la nhưng phân chia nho nhât va băng nhau cua vôn điêu lê cua
công ty cô phân. Cô phiếu cua công ty cô phân la chứng chỉ do công ty cô phân phát
hanh hoặc bút toán ghi sô để xác nhận quyên sở hưu 1 hoặc một sô cô phân cua các cô
đông góp vôn trong công ty.
Chuyển nhượng cô phân: la hanh vi lam thay đôi ( mua bán, biếu tặng, thừa
kế…) sô lượng cô phân đang nắm giư.
1.2. Phân loai cô phân:
1
1.3. Cac điêu kiên chuyên nhương:
1.3.1. Đôi vơi cô phân thương:
Theo khoan 5 Điêu 81 Luật doanh nghiêp năm 2005, cô phân thương được tư do
chuyển nhượng, trừ trương hợp sau:
Theo khoan 5 Điêu 84, trong thơi han 3 năm kể từ ngay công ty được câp giây
chứng nhận đăng ki kinh doanh, cô đông sáng lập có quyên tư do chuyển nhượng cô
phân phô thông cua minh cho cô đông sáng lập khác, nhưng chỉ được chuyển nhượng
cô phân phô thông cua minh cho ngươi không phai la cô đông sáng lập nếu có sư châp
thuận cua Đai hội đông cô đông. Trong trương hợp nay, cô đông dư đinh chuyển
nhượng cô phân không có quyên biểu quyết vê viêc chuyển nhượng cô phân đó va
ngươi nhận chuyển nhượng đương nhiên trở thanh cô đông sáng lập cua công ty. Sau
thơi han 3 năm, kể từ ngay công ty được câp giây chứng nhận đăng ki kinh doanh, các
han chế đôi vơi cô phân phô thông cua cô đông sáng lập đêu được bai bo. Nguyên
nhân có qui đinh trên vi đây la qui đinh nhăm bao vê các nha đâu tư, các cô đông sáng
lập ra công ty không được tư y bo công ty được. Đây chinh la một qui đinh mang tinh
rang buộc nghia vu vật chât cua cô đông sáng lập vơi ngươi mua nhăm tránh tinh trang
tuyên truyên lừa đao.
1.3.2. Đôi vơi cô phân ưu đai:
Qui đinh vê chuyển nhượng cô phân ưu đai phu thuộc vao điêu lê công ty va
Luật doanh nghiêp 2005.
Cô phiếu ưu đai biểu quyết: theo khoan 3 điêu 87 Luật Doanh nghiêp 2005, chỉ
có các Tô chức được Chinh phu uy quyên va cô đông sáng lập mơi có quyên nắm giư
cô phiếu ưu đai biểu quyết; đây la loai cô phân có sô phiếu biểu quyết nhiêu hơn so
vơi cô phiếu phô thông, sô phiếu biểu quyết cua một sô cô phân ưu đai biểu quyết do
điêu lê công ty qui đinh; cô đông sở hưu cô phân ưu đai biểu quyết không được
chuyển nhượng cô phân đó cho ngươi khác. Sau 3 năm kể từ ngay câp giây Chứng
nhận đăng ki kinh doanh, cô phân ưu đai biểu quyết se được chuyển đôi thanh cô phân
phô thông va được tư do chuyển nhượng như cô phân phô thông được phát hanh trươc
đó. Viêc câm chuyển nhượng cô phân ưu đai biểu quyết nhăm đam bao cho nhưng
thanh viên sáng lập có thể duy tri được y tưởng kinh doanh ban đâu cua minh, tránh
cho công ty mât tinh ôn đinh trong nhưng năm đâu thanh lập.
Cô phiếu ưu đai cô tức, cô phiếu ưu đai hoan lai va cô phiếu ưu đai khác không
bi điêu chỉnh trong Luật Doanh nghiêp 2005 nên tuy từng điêu lê cua công ty qui đinh
2
nhưng điêu kiên để được chuyển nhượng khác nhau. Vi du như công ty cô phân nhưa
Tân Đai A có qui đinh cô phân ưu đai chỉ được chuyển nhượng sau 4 năm kể từ ngay
phát hanh hay như đôi vơi công ty cô phân du lich Viêt Nam-Ha Nội thi cô phân mua
vơi giá ưu đai đôi vơi công nhân viên lai được tư do chuyển nhượng trong khi cô phân
ưu đai danh cho nha đâu tư chiến lược lai bi câm chuyển nhượng hoặc chuyển nhượng
có điêu kiên..
1.3.3. Một sô trương hợp đặc biêt trong chuyển nhượng cô phân:
Cô phân phát hanh riêng le:
Theo nghi đinh sô 01/2010/NĐ-CP cô phân ma các công ty cô phân khi phát
hanh riêng le không được chuyển nhượng trong thơi han một năm kể từ ngay phát
hanh1.
Tuy qui đinh nay se gây khó khăn hơn cho doanh nghiêp khi phát hanh cô phiếu
riêng le, nhưng đây la một động thái tich cưc nhăm ngăn chặn nguy cơ đâu cơ va bán
không cua các nha đâu tư nếu không han chế thơi gian chuyển nhượng.
Cu thể, cô phiếu A được bán cho nha đâu tư chiến lược vơi giá 50000đ/CP.
Ngay tai thơi điểm chôt danh sách nha đâu tư được phep mua riêng le, giá cô phiếu A
la 100000đ/CP, nha đâu tư có thể mượn cô phiếu để giao dich va sau đó se tra lai khi
cô phiếu riêng le được phát hanh sau đó một thơi gian ngắn (vi cô phiếu riêng le chỉ
được bán cho một sô nha đâu tư chiến lược, vơi giá bán thâp hơn nhiêu so vơi giá bán
trên thi trương).
Đông thơi, qui đinh nay cung ngăn chặn được sư liên kết cua nhưng nha đâu tư
va nhưng cô đông lơn cua doanh nghiêp (cung chinh la nhưng ngươi có quyên quyết
đinh chao bán riêng le) nhăm cô y châp nhận giam giá tri vôn góp ở công ty để phát
hanh cô phiếu vơi giá re hơn giá tri nội tai cua công ty nhăm chia lợi ich. Vi vậy, vơi
qui đinh câm chuyển nhượng cô phiếu phát hanh riêng le trong vong một năm, vôn cua
nha đâu tư se bi chôn trong một thơi gian khá dai, thậm chi nha đâu tư phai đôi mặt vơi
rui ro cao nếu xu hương giá thi trương giam manh. Do đó, nha đâu tư khi muôn mua cô
phiếu phát hanh riêng le thi buộc phâỉ hiểu ro tinh hinh hoat động cua công ty cung như
tin vao kha năng tăng trưởng trong tương lai cua công ty.
Đôi vơi ngân hang thương mai cô phân:
1 Chào bán cổ phần riêng lẻ la viêc chao bán cô phân hoặc quyên mua cô phân trưc tiếp va không sử
dung các phương tiên thông tin đai chúng cho một trong các đôi tượng sau:
Các nha đâu tư chứng khoán chuyên nghiêp;
Dươi 100 nha đâu tư không phai nha đâu tư chứng khoán chuyên nghiêp3
Cô phân phô thông cua thanh viên sáng lập cua ngân hang thương mai cô phân
mơi thanh lập, trong vong 5 năm kể từ ngay được câp giây phep, chỉ được chuyển
nhượng cô phân phô thông trong tông sô cô phân góp vôn khi thanh lập ngân hang cho
cô đông sáng lập khác.
Đôi vơi cô đông không phai thanh viên sáng lập cua ngân hang, trong thơi gian
3 năm kể từ ngay câp giây phep thanh lập, chỉ được phep chuyển nhượng sô cô phân
vôn góp cua minh khi ngân hang thanh lập cho cô đông khác cua ngân hang.
Đôi vơi ngân hang thương mai cô phân, nhưng giao dich chuyển nhượng sau
cân có văn ban châp thuận cua thông đôc ngân hang nha nươc 2:
Các giao dich mua bán mức cô phân trọng yếu (đây la giao dich mua bán cua cô
đông nắm giư 5% vôn cô phân có quyên biểu quyết trở lên);
Các giao dich mua bán cô phân dẫn đến cô đông đang sở hưu mức cô phân trọng
yếu trở thanh không sở hưu cô phân trọng yếu va ngược lai.
Cô đông cá nhân, cô đông pháp nhân có ngươi đai diên vôn góp la thanh viên
Hội đông quan tri, thanh viên Ban Kiểm soát, Tông giám đôc trong thơi gian đam
nhiêm chức danh va trong thơi gian 01 năm, kể từ thơi điểm không đam nhiêm chức
danh, được chuyển nhượng cô phân nhưng phai giư lai tôi thiểu 50% tông sô cô phân
ma minh sở hưu vao thơi điểm được Đai hội đông cô đông bâu hoặc được Hội đông
quan tri bô nhiêm va phai có văn ban báo cáo Ngân hang Nha nươc trươc khi thưc hiên
viêc chuyển nhượng cô phân tôi thiểu 15 ngay lam viêc đôi vơi sô cô phân được phep
chuyển nhượng.
Trong thơi gian đang xử ly các hậu qua theo nghi quyết cua Đai hội đông cô
đông do trách nhiêm cá nhân, các thanh viên Hội đông quan tri, thanh viên Ban Kiểm
soát, Tông giám đôc không được chuyển nhượng cô phân, trừ trương hợp các thanh
viên nay:
La đai diên theo uy quyên cua cô đông la tô chức bi sáp nhập, hợp nhât, chia
tách, giai thể, phá san theo quy đinh pháp luật;
Bi bắt buộc chuyển nhượng cô phân theo quyết đinh cua Toa án.
Đông thơi, phai có sư châp thuận cua ngân hang nha nươc nếu có sư chuyển
nhượng cô phân cua ngân hang cô phân do nha nươc nắm giư trên 50% vôn điêu lê.
2 Theo nghi đinh 59/2009/NĐ_CP ngay 16/7/2009 vê tô chức va hoat động cua ngân hang thương mai.
4
Đôi vơi nha đâu tư nươc ngoai3:
Nha đâu tư chiến lược nươc ngoai va ngươi có liên quan chỉ được phep chuyển
nhượng cô phân thuộc sở hưu cua minh cho tô chức, cá nhân khác (kể ca trong nươc va
ngoai nươc) tôi thiểu sau 5 năm kể từ khi trở thanh la nha đâu tư chiến lược nươc ngoai
tai một ngân hang Viêt Nam.
Tô chức tin dung nươc ngoai va ngươi có liên quan sở hưu 10% vôn điêu lê tai
một ngân hang Viêt Nam chỉ được phep chuyển nhượng cô phân thuộc sở hưu cua
minh cho tô chức, cá nhân khác (kể ca trong nươc va ngoai nươc) tôi thiểu sau 3 năm
kể từ khi sở hưu 10% vôn điêu lê cua một ngân hang Viêt Nam.
Đây chinh la nhưng qui đinh chặt che nhăm bao vê nha đâu tư cung như giư
vưng được sư ôn đinh cua một hoat động mang tinh hê thông va có tâm anh hưởng lơn
đến nên kinh tế như hoat động ngân hang. Đông thơi, các qui đinh trên cung rang buộc
lợi ich cua thanh viên sáng lập va đai diên pháp luật cua ngân hang vơi ngân hang
Thông tư 08/2008/TT-NHNN ngay 22/3 cua Ngân hang Nha nươc qui đinh các
tô chức tin dung có thể đặt vao tinh trang kiểm soát đặc biêt dươi sư kiểm soát trưc tiếp
cua Ngân hang Nha nươc nếu có nguy cơ mât kha năng chi tra; nợ không có kha năng
thu hôi; có nguy cơ mât kha năng thanh toán. Trong thơi gian kiểm soát đặc biêt,
nghiêm câm chu tich va thanh viên hội đông quan tri, thanh viên ban kiểm soát, tông
giám đôc hoặc giám đôc chuyển nhượng cô phân, chia cô tức, cât giâu, tâu tán, câm cô,
thế châp, chuyển nhượng hoặc có bât cứ giao dich nao có liên quan; từ chôi hoặc giam
bơt quyên, nghia vu va trách nhiêm đôi vơi khách hang.
CHƯƠNG II: CÁCH THỨC CHUYÊN NHƯƠNG CÔ PHẤN
2.1. Chuyên nhương trưc tiêp:
3 Nghi đinh sô 69/2007/NĐ-CP ngay 20 tháng 4 năm 2007 cua Chinh phu vê viêc nha đâu tư nươc ngoai mua cô
phân cua Ngân hang thương mai Viêt Nam.5
2.1.1. Khai niêm:
Đây la hinh thức chuyển nhượng ma các cô đông chuyển nhượng cô phân cho
nhau hoặc chuyển nhượng cho ngươi ngoai công ty thông qua trao đôi trưc tiếp. Ơ đây
có nghia la ngươi bán va ngươi mua gặp gở nhau trưc tiếp, tư thoa thuận vơi nhau vê
giá ca, ngươi mua trưc tiếp tư kiểm tra, đánh giá chât lượng cua cô phân chao bán.
Hinh thức nay xay ra vơi ngươi chuyển nhượng va ngươi được chuyển nhượng thương
la nhưng ngươi quen biết nhau. Thu tuc giao dich do hai bên tư thoa thuận theo qui
đinh cua luật dân sư.
Đôi vơi các hanh vi chuyển nhượng khác như cho - tặng, thừa kế… cung thuộc
hinh thức chuyển nhượng trưc tiếp.
2.1.2. Qui trinh thu tuc chuyên nhương : gôm 6 bươc.
Bước 1:Công ty cô phân ( hoặc la công ty chứng khoán nhận quan ly sô
cô đông cua công ty) tiếp nhận hô sơ va yêu câu chuyển nhượng cô phân cua cô đông
Hô sơ chuyển nhượng bao gôm:
Giây chuyển nhượng cô phân (yêu câu chuyển nhượng cô phân) hoặc hợp đông
chuyển nhượng cô phân có chư ki cua bên mua va bên bán ( nếu một trong hai bên la tô
chức thi phai có chư ki cua ngươi được uy quyên hoặc đai diên theo pháp luật va con
dâu cua tô chức đó).
Sô chứng nhận cô đông hoặc giây sở hưu cô phân cua bên chuyển nhượng va
bên nhận chuyển nhượng (nếu bên mua cung la cô đông cua công ty).
Giây tơ khác cua bên chuyển nhượng:
Đôi vơi cá nhân: giây photo chứng minh nhân dân/Hộ chiếu (được ghi trên Giây
chứng nhận cô phân) cua bên chuyển nhượng (có ban chinh để đôi chiếu).
Trong trương hợp cô đông không thể thưc hiên trưc tiếp thu tuc chuyển nhượng
có thể thưc hiên uy quyên cho ngươi khác, ngươi được uy quyên nộp 1 ban Giây chứng
nhận uy quyên va mang theo chứng minh nhân dân/ hộ chiếu để đôi chiếu hoặc 1 ban
sao y công chứng, mẫu xác nhận mẫu chư ki cua cô đông có chứng thưc cua chinh
quyên đia phương (ban chinh).
Đôi vơi tô chức:
- Giây xác nhận đăng ki kinh doanh (1 ban sao có công chứng).
- Văn ban châp thuận chuyển nhượng cô phân cua hội đông thanh viên/ hội đông
quan tri hoặc ngươi có thâm quyên theo qui đinh cua điêu lê tô chức va bên chuyển
nhượng.
6
- Giây giơi thiêu cua tô chức va chứng minh nhân dân cua ngươi được tô chức
giơi thiêu thay mặt tô chức thưc hiên giao dich chuyển nhượng (ban chinh).
Giây tơ khác cua bên nhận chuyển nhượng:
- Chứng minh nhân dân/ hộ chiếu cua bên nhận chuyển nhượng.
- Giây uy quyên va chứng minh nhân dân/ hộ chiếu cua ngươi được uy quyên.
- Nếu bên nhận chuyển nhượng la tô chức:
- Giây phep đăng ki kinh doanh (có công chứng).
- Điêu lê công ty (có công chứng).
- Văn ban châp nhận nhận chuyển nhượng cua hội đông cá nhân hoặc hội đông
thanh viên hoặc cá nhân có thâm quyên theo điêu lê hoat động cua công ty.
- Giây giơi thiêu cua tô chức va chứng minh nhân dân, hộ chiếu cua ngươi được
tô chức uy quyên thay mặt thưc hiên giao dich.
Đôi vơi cá nhân, tô chức nươc ngoai:
- Ban sao hộ chiếu hoặc chứng thưc cá nhân hợp pháp.
- Tai liêu chứng minh nguôn tai san hợp pháp.
- Các văn ban cua cá nhân nươc ngoai phai được hợp pháp hóa lanh sư hoặc
chứng nhận cua cơ quan có thâm quyên.
Tât ca hô sơ trên phai lam 1 bộ băng tiếng Viêt va 1 bộ băng tiếng Anh.
Đôi vơi trương hợp thừa kế thi phai có đây đu giây tơ chứng minh quyên thừa
kế hợp lê theo quy đinh cua Bộ luât Dân sư hiên hanh.
Bước 2: Kiểm tra hô sơ chuyển nhượng cô phân.
Nhân viên quan ly sô cô đông cho công ty tiến hanh kiểm tra:
Kiểm tra tinh hợp lê, tinh pháp ly cua chứng từ chuyển nhượng va thông tin liên
quan đến chứng từ chuyển nhượng
Kiểm tra, đôi chiếu sô lượng cô phân chuyển nhượng
Phân loai hô sơ chuyển nhượng, nhưng trương hợp chuyển nhượng có điêu kiên
theo luật doanh nghiêp 2005 va điêu lê công ty thi phai có phê duyêt cua Hội Đông
Quan tri
Bước 3: Thu phi va câp giây xác nhận
Nếu hô sơ chuyển nhượng đây đu va hợp lê nhân viên tiếp nhận hô sơ chuyển
nhượng ki xác nhận trên giây đê nghi chuyển nhượng.
Tiến hanh thu phi chuyển nhượng theo mức phi thoa thuận.
Bước 4: Lập phiếu hẹn câp/ tra sô cô đông7
Tuy theo mỗi công ty ma thơi gian hẹn câp/tra sô cô đông se khác nhau. Thông
thương la 5-10 ngay đôi vơi cá nhân thưc hiên chuyển nhượng cô phân va 15 ngay đôi
vơi tô chức.
Bước 5: In sô cô đông
Bộ phận quan ly sô cô đông cua công ty căn cứ vao hô sơ chuyển nhượng để
thưc hiên bút toán chuyển nhượng: ghi tăng/gam cô phân trên Sô cô đông.
Trương hợp ngươi nhận chuyển nhượng đa có Sô cô đông. Công ty cô phân uy
quyển cho công ty chứng khoán ky phân xác nhận trên Sô cô đông.
-Trương hợp câp phát mơi Sô cô đông: Bộ phận quan ly sô cô đông in đây đu thông tin
lên Sô cô đông theo mâu quy đinh cua công ty, sau đó tập hợp chuyển các hô sơ
chuyển nhượng va Sô cô đông mơi để lây chử ky cua Chu tich Hội Đông Quan tri công
ty trên sô cô đông. Sau khi ky xác nhận các hô sơ chuyển nhượng va Sô cô đông mơi
được chuyển tra lai toan bộ cho bộ phận quan ly sô cô đông .
-Đôi vơi ngươi chuyển nhượng: thu lai Sô chứng nhận cô đông va huỷ Sô cô đông nếu
chuyển nhượng toan bộ sô lượng cô phân sở hưu.
Bước 6: Câp/tra Sô cô đông
Bộ phận quan ly sô cô đông câp/ tra Sô cô đông cho bên chuyển nhượng va bên
được chuyển nhượng sau khi đa hoan tât các thu tuc trên.
Đôi vơi nhưng công ty cô phân sử dung dich vu quan ly "Sô cô đông va hỗ trợ
thu tuc chuyển nhượng" cua công ty chứng khoán. Bộ phân quan ly sô cô đông cua
công ty cô phân se la công ty chứng khoán, tât ca các khâu nhận hô sơ, kiểm tra, in Sô
cô đông cho khách hang se do công ty chứng khoán thưc hiên.
2.2. Chuyên nhương gian tiêp:
2.2.1 Cô phân đươc giao dich trên Sở giao dich chưng khoan:
Thi trương chứng khoán tập trung ( Sở giao dich chứng khoán) – la nơi các nha
môi giơi thưc hiên cuộc đâu giá mua – bán chứng khoán cho khách hang cua họ. Thi
trương nay hoat động theo đúng các quy đinh cua pháp luật, la nơi mua bán các loai
chứng khoán đa được đăng biểu hay đặc biêt được biêt lê.
Chứng khoán đăng biểu la chứng khoán đa được cơ quan có thâm quyên cho
phep bao đam, phân phôi va mua bán qua trung gian, tức la đa hội đu tiêu chuân quy
đinh.
8
Chứng khoán biêt lê la chứng khoán do chinh phu hoặc các cơ quan công quyên
phat hành và bảo đảm. Loai chưng khoan này đươc miễn giấy phép cua cơ quan
có thâm quyên.
2.2.2 Điêu kiên niêm yêt chưng khoan tai sở giao dich chưng khoan:
La công ty cô phân có vôn điêu lê đa góp tai thơi điểm đăng ky niêm yết từ 80
tỷ đông Viêt Nam trở lên tinh theo giá tri ghi trên sô kế toán;
Hoat động kinh doanh hai năm liên trươc năm đăng ky niêm yết phai có lai va
không có lỗ luỹ kế tinh đến năm đăng ky niêm yết;
Không có các khoan nợ quá han chưa được dư phong theo quy đinh cua pháp
luật; công khai mọi khoan nợ đôi vơi công ty cua thanh viên Hội đông quan tri, Ban
kiểm soát, Giám đôc hoặc Tông Giám đôc, Phó Giám đôc hoặc Phó Tông Giám đôc,
Kế toán trưởng, cô đông lơn va nhưng ngươi có liên quan;
Tôi thiểu 20% cô phiếu có quyên biểu quyết cua công ty do it nhât 100 cô đông
nắm giư;
Cô đông la thanh viên Hội đông quan tri, Ban kiểm soát, Giám đôc hoặc Tông
Giám đôc, Phó Giám đôc hoặc Phó Tông Giám đôc va Kế toán trưởng cua công ty phai
cam kết nắm giư 100% sô cô phiếu do minh sở hưu trong thơi gian 6 tháng kể từ ngay
niêm yết va 50% sô cô phiếu nay trong thơi gian 6 tháng tiếp theo, không tinh sô cô
phiếu thuộc sở hưu Nha nươc do các cá nhân trên đai diên nắm giư;Có hô sơ đăng ky
niêm yết cô phiếu hợp lê.
2.2.3. Trinh tư giao dich mua ban, chuyên nhương chưng khoan trên sở giao dich
chưng khoan:
9
Nha đâu tư Thanh viên lưu ki trong va ngoai nươc
Mở tai
khoan
Công ty chứng khoán thanh
viên
Đăt lênh
Sửa lênh
Huy lênh
Đai diên giao dich tai san
Sửa lênh
Nhập lênh
Chuyên lênh
Hê thông giao dich. Khơp lênh ưu tiên theo giá va thơi gian
Sơ đô giao dich mua bán, chuyển nhượng chứng khoán tai Sở Giao dich chứng khoán.
a) Nhà đâu tư mở tài khoản giao dich và thưc hiên ký quỹ.
Mở tai khoan giao dich
10
Nha đâu tư bắt đâu viêc giao dich cua minh băng cách liên hê vơi công ty chứng
khoán la thanh viên cua Sở giao dich chứng khoán để ki hợp đông giao dich. Công ty
chứng khoán mở tai khoan giao dich cho khách hang. Nha đâu tư chứng khoán cân
điên đây đu thông tin vao giây yêu câu mở tai khoan vơi nhưng nội dung sau: sô chứng
minh thư, sô điên thoai, phương thức giao dich (chư ki, dâu,…).
Sô chứng minh thư nay se la ma sô kinh doanh cua nha đâu tư, đông thơi la ma
sô quan li cua công ty chứng khoán vê nha đâu tư trên Sở giao dich chứng khoán.
Sau đó, nha đâu tư se ki hợp đông giao dich vơi công ty chứng khoán trên cơ sở
mẫu hợp đông mở tai khoan ky giưa công ty chứng khoán va khách hang ban hanh kèm
theo Quyết đinh sô 04/1998 cua Uy ban chứng khoán Nha nươc vê quy chế tô chức va
hoat động cua công ty chứng khoán.
Nội dung hợp đông la khách hang đê nghi bên công ty chứng khoán mở một tai
khoan chứng khoán (gọi la tai khoan) đứng tên khách hang để lưu giư, quan li tiên,
chứng khoán va thưc hiên giao dich chứng khoán cho khách hang thông qua Sở giao
dich chứng khoán. Mỗi nha đâu tư chỉ được mở tai khoan tai một công ty chứng khoán.
Do vậy, trươc khi đinh mở tai khoan giao dich chứng khoán, nha đâu tư nên tư lưa
chọn công ty chứng khoán để mở tai khoan. Viêc mở tai khoan chứng khoán hiên nay
được các công ty chứng khoán thưc hiên miễn phi, đông thơi khách hang cung không
phai ky quỹ, đặt cọc khoan tiên nao.
Ky quỹ
Trươc khi tiến hanh giao dich, nha đâu tư phai ki quỹ tai công ty chứng khoán.
Trong tai khoan giao dich chứng khoán cua khách hang tai Công ty phai có đu 100%
giá tri chứng khoán đặt mua hoặc 100% sô lượng chứng khoán đặt bán.
b) Nhà đâu tư đặt lênh giao dich
Đặt lênh
Nha đâu tư muôn mua hay bán chứng khoán se đến gặp công ty chứng khoán.
Ngươi đâu tư có thể sử dung nhiêu phương tiên khác nhau để đặt lênh như đặt lênh trưc
tiếp băng phiếu lênh (order slip), điên thoai, fax, hay PC.
Khách hang ki hợp đông uy thác mua hoặc bán chứng khoán vơi công ty chứng
khoán.
Khách hang đặt lênh mua, bán chứng khoán vơi phong tiếp thi băng phiếu lênh.
Nội dung chi tiết cua lênh gôm có: Lênh mua hay lênh bán; tên chứng khoán – ma sô
chứng khoán; sô lượng chứng khoán; giá.11
Công ty chứng khoán ra soát lai phiếu lênh, ra soát lai tinh hợp lê, hợp pháp cua
phiếu lênh trươc khi chuyển sang Sở giao dich chứng khoán.
Công ty chứng khoán chuyển lênh cua nha đâu tư cho đai diên cua công ty tai sở
giao dich chứng khoán để nhập vao hê thông giao dich cua sở giao dich chứng khoán.
Huỷ lênh:
Nha đâu tư có thể thưc hiên viêc huỷ lênh giao dich đa đặt trươc đó vơi điêu
kiên lênh giao dich đó chưa được khơp hay mơi chỉ được khơp một phân.
Sửa lênh:
Nha đâu tư có thể thưc hiên viêc sửa lênh giao dich đa đặt trươc đó vơi điêu kiên
lênh giao dich đó chưa được khơp. Nha đâu tư phai lập phiếu sửa lênh va gửi cho công
ty chứng khoán. Nội dung cua lênh sửa bao gôm các thông tin cua lênh gôc va các
thông tin cân sửa. Khi đó,đai diên giao dich tai san giao dich se thưc hiên hai công
viêc: thứ nhât la huy lênh gôc cua nha đâu tư, sau đó nhập nội dung cua lênh sửa. khi
đó lênh sửa cua nha đâu tư được hê thông coi la lênh giao dich mơi.
c) Sở giao dich thưc hiên khớp lênh:
Sở giao dich chứng khoán thưc hiên khơp lênh mua va lênh bán va thông báo
kết qua. Giá khơp được thông báo công khai va la giá thông nhât cua bên mua va bên
bán.
Giao dich khơp lênh đinh ki la phương thức giao dich dưa trên cơ sở tập hợp tât
ca các lênh mua, bán trong khoang thơi gian nhât đinh va tao ra giá khơp. Mức giá nay
được xác đinh dưa trên các nguyên tắc sau:
La mức giá ma tai đó khôi lượng giao dich la lơn nhât.
Nếu có nhiêu mức giá thoa điêu kiên trên thi mức giá nao trung hoặc gân nhât
vơi giá thưc hiên cua lân khơp lênh trươc đó se được chọn.
Nếu vẫn có nhiêu mức giá thoa man điêu kiên trên thi mức giá cao nhât se được
chọn.
Giao dich khơp lênh liên tuc: la phương thức giao dich thưc hiên trên cơ sở lênh
cua nha đâu tư sau khi được nhập vao hê thông se được khơp ngay vơi các lênh đôi ứng
(nếu có) ở các mức giá tôt nhât đa chơ sẵn trong hê thông.
d) Thông bao kêt quả giao dich:
Sở giao dich chứng khoán sau mỗi đợt khơp lênh se thông báo kết qua cho lênh
được khơp đến công ty chứng khoán. Công ty chứng khoán xác nhận vơi đai diên giao
12
dich vê kết qua giao dich sau khơp lênh. Chi tiết xác nhận gôm có: Tên chứng khoán;
khôi lượng mua va bán; tên (ma sô) cua bên thanh viên đôi tác; ngay, thơi gian giao
dich được thưc hiên; sô hiêu cua lênh được thưc hiên; các chi tiết cân thiết khác theo
quy đinh cua sở giao dich chứng khoán.
Công ty chứng khoán chuyển kết qua giao dich để thưc hiên thanh toán tai
Trung tâm lưu ky chứng khoán va thanh toán bu trừ
Công ty chứng khoán thông báo kết qua giao dich cho các nha đâu tư.
e) Hoàn thành qua trinh chuyên nhương:
Nha đâu tư nhận được chứng khoán (nếu la ngươi mua) hoặc tiên (nếu la ngươi
bán) trên tai khoan cua minh tai công ty chứng khoán sau 3 ngay lam viêc kể từ ngay
mua bán chứng khoán nếu quy đinh vể thơi gian thưc hiên thanh toán bu trừ chứng
khoán la T+3.
2.2.4. Ưu và nhươc điêm cua cach thưc chuyên nhương cô phân trên sở giao
dich chưng khoan.
Ưu điểm:
Tao điêu kiên thuận lợi cho các cô đông cua doanh nghiêp thưc hiên chuyển
nhượng cô phân một cách thuận lợi, nâng cao tinh thanh khoan cho cô phân cua các
doanh nghiêp nay.
Thông tin được minh bach giúp giam thiểu rui ro cho các nha đâu tư khi thưc
hiên giao dich trên sở giao dich chứng khoán. Các báo cáo tai chinh hang năm cua các
công ty cô phân đa niêm yết buộc phai được kiểm toán, đông thơi, các giao dich đêu
được thưc hiên dươi sư quan ly cua Uy ban chứng khoán Nha nươc nên se tránh được
các rui ro như lừa đao, mua bán không như cách giao dich thông qua thi trương phi tập
trung.
Nhược điểm :
Sô lượng công ty cô phân đu điêu kiên để được niêm yết trên Sở giao dich
chứng khoán con quá it nên lam cho thi trương kem sôi động, không đáp ứng được hết
nhu câu cua nha đâu tư.
Rui ro thương xay ra trong quá trinh nhập lênh vao hê thông máy tinh cua các
Broker khi khôi lượng giao dich nhiêu.
13
2.3. Cô phân giao dich mua ban, chuyên nhương tai thi trường phi tập
trung
2.3.1. Trình tự giao dịch, mua bán, chuyển nhượng tại công ty chứng
khoán.
Vơi sư phát triển không ngừng cua nên kinh tế trong nươc va thế giơi.. Thi
trương OTC (Over the counter) Viêt Nam phát triển theo mô hinh phát triển cua thi
trương giao dich cô phiếu OTC cua các nươc trên thế giơi. Tât ca các giao dich các cô
phiếu chưa đu điêu kiên niêm yết cua các công ty đai chúng được giao dich qua thi
trương OTC vơi sư giám sát cua các cơ quan chức năng va tô chức giao dich theo các
hinh thức như một cô phiếu đa niêm yết. Tuy nhiên đôi vơi cô phiếu giao dich trên san
OTC có một sô điểm khác biêt so vơi giao dich cô phiếu trên thi trương chứng khoán
tập trung vê cách thức giao dich va đặt lênh như: không có có biên độ không chế vê giá
giao dich cung như giá tham chiếu. Thơi gian khơp lênh cua hê thông keo dai từ 10-15
giơ/ngay. Nha đâu tư được phep mua va bán cung 1 loai cô phiếu trong cung 1 ngay
giao dich. Ơ san chứng khoán tập trung thi lênh mua bán chứng khoán se được hê
thông máy tinh so khơp, con ở san giao dich OTC thi các đai diên giao dich chọn lênh
để khơp.
Cách thức giao dich se được thưc hiên như sau: ca ngươi mua va ngươi bán đêu
mở tai khoan tai san giao dich OTC. Sau khi ngươi mua đặt lênh mua cô phiếu, ngươi
bán đặt lênh bán cô phiếu thi các phiếu lênh nay se được ngươi giao dich đưa vao thi
trương OTC để thưc hiên lênh. Nếu la một lênh mua chẳng han, thi bộ phận chuyên
trách mua bán se liên hê vơi một sô nha tao giá (các dealers) để thu xếp giao dich (mua
chứng khoán) cho khách hang vơi giá chao bán (offer) thâp nhât. Khi giá mua cao nhât
cua khách hang A khơp vơi giá bán thâp nhât cua khách hang B thi viêc mua bán thưc
hiên , ngươi đai diên giao dich thương lượng các điêu khoan giao dich cân thiết va giao
dich kết thúc.
Vi du như khách hang A muôn mua cô phiếu 100 cô phiếu cua công ty XYZ
thi khách hang A se đặt lênh mua 100 cô phiếu cua XYZ va ngươi môi giơi ghi phiếu
lênh. Sau đó phiếu lênh nay se được chuyển đến ngươi giao dich trên thi trương OTC
cua công ty. Ngươi giao dich trên thi trương OTC se xác đinh nhưng ngươi đang nắm
giư chứng khoán cua công ty XYZ va có nhu câu muôn bán (cung thông qua viêc đặt
lênh),để thương lượng các điêu khoan cua giao dich như giá bán, sô lượng mua. Trông
mỗi phiên giao dich, ngươi giao dich se ra giá cao nhât sẵn sang bán va giá thâp nhât
14
cua cô phiếu công ty XYZ ma họ đang nắm giư. Khi giá mua cao nhât cua khách hang
A khơp vơi giá bán thâp nhât cua một khách hang B nao đó thi viêc mua bán được thưc
hiên va giao dich kết thúc.
Trương hợp giưa ngươi mua va ngươi bán đa xác đinh được nhau nhưng vi do
điêu kiên vê khoang cách 2 ngươi không thể gặp nhau trưc tiếp để thưc hiên giao dich
được thi có thể thông qua công ty chứng khoán. Ngươi mua va ngươi bán chỉ cân mở
tai khoan giao dich tai công ty chứng khoán, ngươi mua chuyển tiên vao tai khoan cua
minh. Ngươi mua se ky hợp đông mua cô phiếu vơi công ty chứng khoán, con công ty
chứng khoán se ky hợp đông mua chứng khoán vơi ngươi bán cô phiếu. Mức giá mua
bán, sô lượng se do ngươi mua va ngươi bán tư thoa thuận vơi nhau.
Mọi thu tuc chuyển nhượng sau khi đa có sư thoa thuận giưa ngươi mua va
ngươi bán se do công ty chứng khoán thưc hiên giông như giao dich trên sở giao dich
chứng khoán.
2.3.2. Những ưu diểm và nhược điểm của cách thức chuyển nhượng cổ
phần qua thị trường phi tập trung
Ưu điểm:
Tao tinh thanh khoan cho các cô phiếu cua các công ty cô phân chưa có đu điêu
kiên để niêm yết chứng khoán.
Tao điêu kiên thuận lợi cho ngươi mua va ngươi bán cô phiếu có thể giao dich
mua, bán, chuyển nhượng cô phân du ở bât cứ đâu, bât cứ lúc nao.
Khôi lượng cô phiếu giao dich lơn, đa dang, đáp ứng nhu câu cua các nha đâu
tư.
Nhược điểm:
Khách hang giao dich trên thi trương OTC gặp nhiêu khó khăn trong vân đê thu
thập va tiếp cận thông tin.
Các nguôn thông tin không đu căn cứ vưng chắc va độ tin cậy để giúp nha đâu
tư đưa ra quyết đinh chinh xác. Trong khi đó, viêc các thu tuc sang tên chuyển nhượng
cô phiếu lai chỉ được thưc hiên sau khi đa đóng tiên đây đu. Vi thế viêc mua bán cô
phiếu nay mang rât nhiêu yếu tô rui ro cho ngươi mua.
Dễ xay ra tranh châp trong quá trinh mua bán, chuyển nhượng cô phiếu.
Nguyên nhân chu yếu la ngươi mua va ngươi bán không thoa thuận ro rang trong hợp
đông chuyển nhượng cô phiếu. Trương hợp hay xay ra như:
15
Tranh châp hay thiêt hai vê quyên mua cô phiếu. Trươc khi phát hanh CP tăng
vôn, công ty tiến hanh chôt danh sách cô đông. Tai thơi điểm đó, nhưng ai sở hưu CP
năm trong danh sách cô đông cua công ty se được mua thêm cô phiếu mơi. Vơi nhưng
ngươi mua cô phiếu trong giai đoan giao thơi hoặc khi danh sách cô đông đa được chôt,
nếu không biết thi du tiên đa thanh toán cho ngươi bán, cô phiếu đa nắm giư, nhưng
chưa lam xong thu tuc chuyển nhượng, ngươi mua vẫn mât quyên mua, quyên mua cô
phiếu mơi vẫn thuộc vê ngươi bán.
Tranh châp hay thiêt hai vê cô tức. Cô tức được chia cho cô đông dưa trên sô
lượng cô phân họ đang nắm giư. Thông thương, công ty chia cô tức sau khi kết thúc
năm tai chinh, một sô công ty tam ứng cô tức sau 6 tháng. Vi thế ngươi mua mặc du
vẫn đang nắm trong tay cô phiếu cua công ty nhưng lai không được nhận cô tức cua
công ty.
Rui ro trong mua bán cô phân chưa được chuyển nhượng.Có nhưng cô phân
theo quy đinh nội bộ cua công ty, sau 1 năm mơi được chuyển nhượng, nhưng nhiêu
nha đâu tư không nắm được thông tin nên đa mua. Va trong thơi han 1 năm đó, các
quyên lợi như mua thêm cô phân tăng vôn, nhận cô tức… vẫn thuộc vê ngươi đứng tên
sở hưu cô phân (ngươi bán), con ngươi đa bo tiên ra mua thi bi chiếm đoat quyên lợi.
Rui ro trong giao dich nhận chuyển nhượng quyên mua. Trong các đợt phát
hanh thêm cô phân mơi để tăng vôn, cô đông hiên hưu, cô đông chiến lược hay cán bộ
công nhân viên được quyên mua CP. Khi đó, nhiêu ngươi do không huy động được tiên
hoặc vi nhiêu ly do khác đa bán quyên mua CP. Giá bán quyên mua thương thâp hơn
giá thi trương thơi điểm đó. NĐT mơi thây giá thâp, hâp dẫn thương châp nhận mua.
Nhưng từ khi nộp tiên để mua CP cho đến khi nhận được CP la khoang thơi gian khá
dai, nên đến khi nhận được CP thi CP vẫn đứng tên chu sở hưu la ngươi bán. Khi đó,
nếu giá CP đứng yên, giam hay ngươi bán nghiêm túc, đứng đắn thi viêc lam thu tuc
chuyển nhượng không vân đê gi. Ngược lai, gặp phai ngươi không trọng chư tin thi dễ
dang bi đánh tháo va hứa hẹn tra lai sô tiên trươc kia đa nhận, kèm vơi lai suât ngân
hang.
CHƯƠNG 3: THƯC TRANG VA GIAI PHÁP ĐÔI VƠI CHUYÊN NHƯƠNG
CÔ PHÂN TRONG CÔNG TY CÔ PHÂN.
3.1. Thưc trang16
3.1.1 Thuê Thu nhập ca nhân từ viêc chuyên nhương Chưng khoan.
Theo điêu 3 Nghi đinh 100/2008/NĐ-CP ngày 8/9/2008 cua Chinh phu quy đinh
thu nhập từ chuyển nhượng vôn bao gôm ca chuyển nhượng chứng khoán phai chiu
điêu chỉnh cua Thuế thu nhập cá nhân.
Theo đó, thuế suât đôi vơi thu nhập từ chuyển nhượng chứng khoán la 20%/thu
nhập tinh thuế ca năm chỉ áp dung đôi vơi trương hợp đôi tượng nộp thuế đa thưc hiên
đúng quy đinh cua pháp luật vê kế toán, hóa đơn chứng từ, xác đinh thu nhập tinh thuế
quy đinh tai điêu 16 Nghi đinh nay va đăng ky thưc hiên ôn đinh vơi cơ quan thuế từ
tháng 12 năm trươc.
Tuy nhiên, kể từ khi dư luật Thuế TNCN được tô chức lây y kiến công khai, thi
viêc thu thuế TNCN đôi vơi hoat động chuyển nhượng chứng khoán đa không nhận
được sư ung hộ cua các nha đâu tư tai chinh. Li do như sau:
Thứ nhât, viêc thu Thuế thu nhập cá nhân từ lợi nhuận cua hoat động chuyển
nhượng vôn trong bôi canh thi trương đang có nhiêu biến động có thể se gây nan long
cua các nha đâu tư.
Cuộc khung hoang tai chinh toan câu lan rộng, từ cuôi 2007 keo dai đến sang
hai năm 2008, 2009, đa tác động không nho đến nên kinh tế ở Viêt Nam. Trong suôt
thơi kỳ khung hoang cua thi trưong tai chinh, Chinh phu đa triển khai nhiêu giai pháp
để kiêm chế lam phát, vưc dậy nên kinh tế trong nươc, trong đó giai pháp vê tai chinh
tiên tê nói chung va giai pháp vê thi trưong chứng khoán nói riêng được đặt biêt quan
tâm. Trong khi đó, Luật thuế TNCN đôi vơi hoat động chuyển nhượng chứng khoán lai
ra đơi trong bôi canh thi trương tai chinh nứơc ta đang rât bât ôn, lai có ve như đi
ngược lai nhưng giai pháp, chinh sách nhăm cai thiên nên kinh tế. Năm 2009, Nha
nươc đa triển khai manh me chương trinh cô phân hoá DNNN, điêu nay đông nghi vơi
thi trương chứng khoán phai chiu thêm sức ep lơn vê lượng cung, trong khi câu chưa
có kha năng phuc hôi manh. Mặt khác, xet vê tâm anh hưởng thi thi trương tai chinh,
trong đó có thi trương chứng khoán có tinh lan toa cao nhât, sư suy thoái thi trương nay
chắc chắn có tâm anh hưởng rộng, ma theo đó viêc thu Thuế TNCN trên hoat động
chuyển nhượng chứng khoán se tác động không tôt đến sư phát triển cua thi trương
chứng khoán – tai chinh, gây nan long các nha đâu tư chứng khoán.
Thứ hai, hai cách tinh Thuế thu nhập cá nhân có thể gây lợi cho các nha đâu tư
vi ngay khi chuyển nhượng, nha đâu tư chỉ được nộp thuế theo 1 phương pháp tinh
thuế duy nhât.
17
Căn cứ vao điêu 16, điêu 17 cua Nghi đinh 100/2008/NĐ-CP có 2 phương pháp
nộp thuế đôi vơi thu nhập từ chuyển nhượng chứng khoán: Nộp theo thuế suât 20%
trên thưc lai hoặc 0.1% trên giá chuyển nhượng4.
Thuế suât 20% được áp dung cho kỳ tinh thuế theo năm, được bu trừ lỗ lai giưa
các lân chuyển nhượng, trương hợp bi lỗ thi se được chuyển lỗ trong 5 năm tiếp theo.
Trong năm, các công ty chứng khoán có trách nhiêm tam khâu trừ thuế 0,1% trên giá
chuyển nhượng, cuôi năm cá nhân thưc hiên kê khai, quyết toán cho thu nhập ca năm.
Nếu cá nhân chọn nộp thuế theo phương pháp nay thi đâu năm thưc hiên đăng ky vơi
cơ quan thuế.
Thuế suât 0,1% được áp dung trên giá tri từng lân chuyển nhượng chứng khoán.
Nếu lưa chọn phương pháp nay, cá nhân không cân đăng ky vơi cơ quan thuế. Công ty
chứng khoán thưc hiên khâu trừ va nộp thay tiên thuế cua nha đâu tư vao NSNN, đây
cung chinh la sô thuế thu nhập cá nhân từ chuyển nhượng chứng khoán cua nha đâu tư.
Viêc lưa chọn phương pháp kê khai, nộp thuế theo thuế suât toan phân 20% se
thuận tiên cho các nha đâu tư có danh muc đâu tư gôm nhiêu cô phiếu, giao dich nhiêu
lân trong năm, vi chỉ phai tinh toán lai lỗ va quyết toán một lân cho toan bộ các giao
dich trong ca năm. Ngược lai, đôi vơi các cá nhân có sô lân thưc hiên chuyển nhượng
cô phân it thi áp dung phương pháp tinh thuế ân đinh 0.1% lai có lợi hơn.
Tuy nhiên, theo Thông tư 84/2009/TT-BTC, trong mọi trương hợp chuyển
nhượng chứng khoán, không phân biêt nộp thuế theo thuế suât ân đinh 0,1% hay biểu
thuế toan phân vơi thuế suât 20%, công ty chứng khoán hoặc đơn vi phát hanh chứng
khoán đêu phai khâu trừ thuế ân đinh trươc khi thanh toán cho ngươi chuyển nhượng.
Có nghia la, cá nhân chuyển nhượng chứng khoán, du đa đăng ky nộp thuế theo
biểu thuế toan phân vơi thuế suât 20%, thi vẫn phai tam bi khâu trừ 0,1% trên giá
chuyển nhượng từng lân.
4 Điêu 16. Thu nhập tinh thuế từ chuyển nhượng chứng khóan, chuyển nhượng quyên mua cô phiếu được
xác đinh băng giá bán chứng khoán trừ (-) giá mua các chi phi liên quan đến viêc chuyển nhượng...
Điêu 17. Thuế suât
... Thuế suât đôi vơi thu nhập từ chuyển nhượng chứng khoán la 20%/thu nhập tinh thuế ca năm chỉ áp
dung đôi vơi trương hợp đôi tượng nộp thuế đa thưc hiên đúng quy đinh cua pháp luật vê kế toán, hóa đơn chứng
từ, xác đinh thu nhập tinh thuế quy đinh tai điêu 16 Nghi đinh nay va đăng ky thưc hiên ôn đinh vơi cơ quan thuế
từ tháng 12 năm trươc.
18
Trương hợp năm đâu tư bi lỗ hoặc sô thuế phai nộp lơn hơn phân kê khai tam
nộp theo mức ân đinh 0,1% theo từng lân giao dich trong suôt ca năm, thi nha đâu tư có
thể thưc hiên các thu tuc xin hoan sô thuế đa nộp thừa trong năm. Theo dư án cai cách
thu tuc hanh chinh trong công tác thuế, hô sơ, thu tuc va thơi gian kiểm tra hoan thuế
đang va se được đơn gian hóa hơn rât nhiêu, nhăm tao điêu kiên thuận lợi hơn cho
ngươi nộp thuế được hoan thuế.
Đây la một điểm bât lợi cho các nha đâu tư chứng khoán đăng ki biểu thuế 20%
vi gia sử hợp đông giao dich cua nha đâu tư bán ra có giá tri thâp hơn giá tri khi mua
vao (tức la khi nha đâu tư bi lỗ) thi vẫn bi khâu trừ thuế 0,1% giá tri giao dich va chỉ
được quyết toán vao cuôi năm để xin được hoan thuế, điêu nay có nghia một phân vôn
cua họ đa bi giư lai, thay vi có thể sử dung để đâu tư vao các hang muc khác.
Tuy nhiên, nếu xet trên tông thể nhưng quy pham điêu chỉnh cua ca bộ Luật
Thuế TNCN va xet trên môi tương quan giưa thuế TNCN vơi các sắc thuế khác thi viêc
không thu thuế TNCN đôi vơi chuyển nhượng chứng khoán se gây ra nhưng hậu qua
khôn lương, ca tâm ly va thưc tiễn.
Thứ nhât, nếu chỉ vi khuyến khich sư phát triển cua thi trương chứng khoán ma
không thu Thuế TNCN đôi vơi chuyển nhượng chứng khoán se gây nên một sư so sánh
răng, hoat động đâu tư vôn có được miễn thuế TNCN không, bởi đây cung la kênh huy
động vôn hiêu qua cua nên kinh tế.
Thứ hai, hiên nay các doanh nghiêp có thu nhập từ đâu tư chứng khoán đang
chiu thuế thu nhập doanh nghiêp vơi mức thuế suât 25%, cao hơn nhiêu so vơi mức
thuế suât 20% tinh trên thu nhập chiu thuế ca năm cua cá nhân nha đâu tư. Do đó, nếu
dừng thu Thuế TNCN đôi vơi chuyển nhượng chứng khoán se tao điêu kiên để các
doanh nghiêp đâu tư chứng khoán so bi, kiến nghi.
Thứ ba, la xet vê mặt xa hội, các nha đâu tư chứng khoán la ngươi có thu nhập
cao, nên không thu thuế đôi vơi đôi tượng nay thi se la sư bât công đôi vơi hang triêu
hộ kinh doanh nho le va hang chuc triêu ngươi lam công ăn lương trong bôi canh cuộc
sông vô cung khó khăn hiên nay.
Cuôi cung, viêc hoan thu Thuế TNCN đôi vơi chuyển nhượng chứng khoán se la
một tiên lê không tôt, anh hưởng lơn đến viêc ban hanh các sắc thuế mơi trong tương
lai.
19
Do nhưng điêu kiên trên, Chinh phu đa thưc hiên hoan thu Thuế TNCN đôi vơi
hoat động chuyển nhượng chứng khoán trong năm 2009, va bắt đâu áp dung vao ngay
1/1/2010, khi nên kinh tế - tai chinh nươc ta đa phân nao có dâu hiêu phuc hôi.
3.1.2. Những han chê nghi đinh 01 trong chuyên nhương cô phân.
Ngay 4/1, Thu tương đa ban hanh Nghi đinh sô 01/2010/NĐ-CP vê chao bán cô
phân riêng le có hiêu lưc từ ngay 25/2/2010.
Nghi đinh trên nêu ro, han chế chuyển nhượng cô phân phát hanh riêng le thơi
han 1 năm, các đợt chao bán phai cách nhau tôi thiểu la 6 tháng.
Đôi tượng áp dung cua nghi đinh nay la các công ty cô phân, các doanh nghiêp
chuyển đôi thanh công ty cô phân - ngoai trừ các doanh nghiêp 100% vôn nha nươc
chuyển đôi thanh công ty cô phân. Công ty cô phân thanh lập va hoat động theo pháp
luật nươc ngoai không được chao bán cô phân trên lanh thô Viêt Nam, trừ trương hợp
điêu ươc quôc tế ma Viêt Nam la thanh viên có quy đinh khác.
Cơ quan Nha nươc có thâm quyên quan ly chao bán cô phân riêng le gôm: Ngân
hang Nha nươc (trong trương hợp tô chức chao bán la tô chức tin dung); Bộ Tai chinh
(doanh nghiêp bao hiểm cô phân); Uy ban Chứng khoán Nha nươc (công ty cô phân
chứng khoán, công ty cô phân quan ly quỹ, công ty đai chúng (trừ các công ty đai
chúng la doanh nghiêp hoat động trong linh vưc tin dung, bao hiểm); sở kế hoach va
đâu tư, ban quan ly khu công nghiêp, khu chế xuât, khu công nghê cao, khu kinh tế (tô
chức chao bán la các công ty cô phân con lai).
Các han chế cua Nghi đinh 01:
Theo Nghi đinh 01, cô phân phát hanh riêng le hông được chuyển nhượng trong
thơi han 1 năm, kể từ ngay phát hanh. Quy đinh nay trái vơi Luật Doanh nghiêp ở chỗ
Luật Doanh nghiêp chỉ han chế chuyển nhượng cô phân vơi các cô đông sáng lập chứ
không han chế cô đông phô thông chuyển nhượng cô phân trong CTCP.
Hiên tai, Nghi đinh 01 yêu câu doanh nghiêp chỉ được chao bán sau 15 ngay nếu
không nhận được y kiến cua cơ quan nha nươc có thâm quyên kể từ ngay nộp hô sơ
hợp lê va đây đu; các đợt chao bán phai cách nhau tôi thiểu 6 tháng; DN phai sử dung
vôn đúng theo phương án đa được thông qua va đa đăng ky vơi cơ quan có thâm
quyên; tiên mua chứng khoán chuyển vao tai khoan phong toa tai ngân hang cho đến
khi hoan tât viêc chao bán.
Như vậy, vơi các quy đinh nêu trên, Nghi đinh 01 đa can thiêp quá sâu vao hoat
động chao bán cua doanh nghiêp. Không có cơ sở nao để han chế thơi gian chuyển 20
nhượng cô phiếu phát hanh riêng le la 1 năm. Ưu điểm cua viêc góp vôn vao CTCP so
vơi công ty TNHH la nha đâu tư có quyên tư do chuyển nhượng. Viêc han chế chuyển
nhượng chỉ có thể do bên mua tư nguyên va thoa thuận vơi bên bán theo quy đinh dân
sư.
Thơi han 6 tháng giưa hai đợt chao bán riêng le se han chế doanh nghiêp huy
động vôn thưc hiên các y tưởng kinh doanh mơi. Trong thơi gian chơ đợi nay, CTCP
có thể phai vay vôn ngân hang để thưc hiên kế hoach kinh doanh thay vi phát hanh cô
phiếu để tăng vôn chu sở hưu, một nguôn vôn có kha năng chia se cơ hội cung như
nhưng rui ro trong kinh doanh. Viêc chuyển tiên mua cô phân chao bán riêng le cung la
quyên thoa thuận giưa bên mua va bên bán, không cân đến sư can thiêp cua ngân hang
phong toa tai khoan trong thơi gian hoan tât phát hanh.
Nghi đinh thay thế Nghi đinh 139:
Hiên thơi, Ban soan thao Nghi đinh thay thế Nghi đinh 139 do Viên Nghiên cứu
quan ly kinh tế Trung ương (Thuộc Bộ Kế hoach va Đâu tư) chu tri cho biết, Nghi đinh
mơi quy đinh, “tât ca các Công ty cô phân đêu có quyên phát hanh cô phân riêng le,
không quy đinh điêu kiên han chế chuyển nhượng trươc va sau phát hanh”.
Nghi đinh mơi thay thế Nghi đinh 139 hương dẫn Công ty cô phân được thưc
hiên viêc chao bán riêng le ngay sau khi đa thông báo vơi cơ quan có thâm quyên la
Phong đăng ky kinh doanh va phai sử dung sô vôn phát hanh đúng như phương án đa
thông báo vơi cơ quan đăng ky kinh doanh.
Vê mặt thu tuc, Nghi đinh thay thế Nghi đinh 139 cung đơn gian hóa thu tuc
chao bán riêng le. Công ty cô phân chỉ cân thông báo cho cơ quan đăng ky kinh doanh
thay vi phai lam thu tuc đăng ky.
Một trong nhưng muc tiêu cua Nghi đinh thay thế Nghi đinh 139 hương dẫn chi
tiết thi hanh Luật Doanh nghiêp la đơn gian hóa thu tuc chao bán riêng le, nhăm tao
điêu kiên tôt nhât cho Công ty cô phân huy động vôn. Công ty cô phân chỉ có trách
nhiêm thông báo thông tin vê đợt chao bán đến cơ quan có thâm quyên theo doi la
Phong đăng ky kinh doanh. Cơ quan quan ly có trách nhiêm theo doi va giám sát hoat
động sử dung vôn cua doanh nghiêp để có phát hiên sai pham trong trương hợp doanh
nghiêp sử dung sai muc đich.
Nghi đinh 01 ra đơi vơi nhưng điêu kiên chặt che vê chao bán riêng le đa anh
hưởng phân nao đến hoat động phát hanh riêng le cua các doanh nghiêp, đặc biêt trong
thơi điểm doanh nghiêp có nhu câu huy động vôn khá cao để tim nguôn vôn thay thế 21
nguôn vôn vay ngân hang lai suât cao. Nghi đinh thay thế Nghi đinh 139 hương dẫn thi
hanh một sô điêu cua Luật Doanh nghiêp se có nhưng điểm khác biêt vê mặt pháp ly
giưa hai văn ban quy pham. Các chuyên gia cho răng, theo quy đinh vê hiêu lưc văn
ban pháp luật, hai van ban cung câp có quy đinh khác nhau thi văn ban sau se có quyên
phu đinh các quy đinh cua văn ban ban hanh trươc. Như vậy hy vọng, nghi đinh mơi
sơm ban hanh tao điêu kiên thuận lợi hơn cho hoat động chao bán riêng le cua Công ty
cô phân.
Bang so sánh:
Nghi đinh 01 Nghi đinh 139
- Ngoai trừ các doanh nghiêp 100% vôn
nha nươc chuyển đôi thanh công ty cô
phân, các công ty cô phân, các doanh
nghiêp chuyển đôi thanh công ty cô phân
đêu phai chiu sư han chế cua Nghi đinh
01.
- Không được phep chuyển nhượng cô
phân phát hanh riêng le trong thơi han 1
năm kể từ ngay phát hanh.
- Doanh nghiêp chỉ được chao bán sau 15
ngay nếu không nhận được y kiến cua cơ
quan nha nươc có thâm quyên kể từ ngay
nộp hô sơ hợp lê va đây đu; các đợt chao
bán phai cách nhau tôi thiểu 6 tháng.
- Tât ca các Công ty cô phân đêu có
quyên phát hanh cô phân riêng le.
- Không quy đinh điêu kiên han chế
chuyển nhượng trươc va sau phát hanh.
- Công ty cô phân được thưc hiên viêc
chao bán riêng le ngay sau khi đa thông
báo vơi cơ quan có thâm quyên la Phong
đăng ky kinh doanh.
- Thu tuc chao bán riêng le đơn gian hơn.
3.1.3. Chuyên nhương chưng khoan thông qua môi giới tư do.
Thưc tế, ngoai thi trương con xay ra một hinh thức chuyển nhượng cô phân khá la phô biến đôi vơi cô phân cua các công ty chưa đu điêu kiên để niêm yết trên sở giao dich chứng khoán, đó chinh la giao dich chuyển nhượng qua các nha môi giơi tư do.
Có một câu chuyên xay ra như sau, vao một buôi chiêu thứ sáu tai một công ty chứng khoán trên đia ban thanh phô Hô Chi Minh. Theo lơi kể cua nhưng nhân chứng có mặt tai công ty chứng khoán , một nha đâu tư đa mua cô phiếu OTC cua ngân hang Eximbank qua một nha “co” (môi giơi tư do) vao cuôi giơ chiêu. sau khi tra tiên, nha đâu tư câm giây biên nhận hô sơ chuyển nhương cô phiếu Eximbank kèm biên lai thu
22
phi chuyển nhượng đến gặp nhân viên môi cua công ty chứng khoán ở lâu trên đê nghi đóng dâu cua công ty chứng khoán để xác nhận giao dich. Tai đây, nhân viên công ty chứng khoán kiểm tra va phát hiên đó la giây biên nhận gia. Nha đâu tu quay xuông lâu tim ngươi bán thi ngươi nay đa lặn mât tăm.
Giây biên nhận được xác đinh la gia mao chư ky cua thu quỹ, giao dich viên, kiểm soát va dâu mộc, phông chư trên tơ giây biên nhận gia cung khác biêt vơi phông chư cua công ty chứng khoán trên sử dung. Ngoai ra, giây biên nhận gia con thiếu một yếu tô quan trọng la dâu mộc tron va ma sô giao dich ở phia dươi góc trái va nhưng cái khác ma ngươi giao dich không phát hiên ra.
Đây la một thưc trang vẫn thương xay ra cho các nha đâu tư đôi vơi các giao dich chuyển nhượng cô phân thông qua các nha môi giơi tư do.
Viêc chuyển nhượng cô phân thông qua các nha môi giơi tư do se được tiến hanh theo cách các cô đông cu lam giây chuyển nhượng cho nha môi giơi tư do (“co”) nhưng phân “ngươi mua” để trông. Sau khi ky được hợp đông vơi ngươi bán, nhiêm vu cua các “co cô phiếu” la lam viêc vơi công ty phát hanh để công ty ky xác nhận vao hợp đông chuyển nhượng cô phân, châp nhận ngươi mua la cô đông mơi cua công ty (mặc du chưa biết đich danh). Cô phân tư do được chao bán theo giá tư đặt, nếu có ngươi mua tương ứng, họ chỉ cân sang chuyển sô cô phân đó cho ngươi mua kèm hợp đông chuyển nhượng ghi tên nha đâu tư vao chỗ để trông. Nha đâu tư sau khi nhận được cô phiếu phai đến nôp hô sơ chuyển nhượng tai bộ phận quan ly sô cô đông cua công ty cô phân va thưc hiên các thu tuc chuyển nhượng giông như thu tuc chuyển nhượng trưc tiếp để được nhận sô cô đông cua công ty mang tên minh. Hinh thức giao dich nay tiêm ân rât nhiêu rui ro va phu thuộc rât lơn vao đao đức cua ngươi môi giơi. Vu lừa đao ở trên được thưc hiên dưa vao hinh thức giao dich nay.
Như vậy, từ thưc trang trên cho thây cân thiết phai có sư điêu tiết cua Pháp luật đôi vơi hoat động môi giơi tư do, dư thao Luật chứng khoán vê môi giơi tư do cân có nhưng điêu khoan quy đinh chặt che hơn đôi vơi các đôi tượng nay, tăng cương kiểm tra để đưa hoat động môi giơi tuân thu theo quy đinh hiên hanh. Mặt khác, các nha đâu tư chứng khoán cân phai chú y cân trọng đôi vơi các giao dich chuyển nhượng qua môi giơi tư do.
3.2. Giải phap:
Từ các vân đê trên, ta có thể thây ro tâm quan trọng cua Pháp luật trong nên
kinh tế. Pháp luật vơi vai tro hương dẫn va điêu tiết nên kinh tế, do đó ma các hương
dẫn, quy đinh cân phai ro rang, cu thế. Điêu nay không chỉ giúp cho ngươi dân nói
23
chung, các nha đâu tư nói riêng có thê hiểu ro, hiểu đúng Luật pháp. Tránh tinh trang
nhưng “hat san” nho lai gây anh hưởng lơn đến ca một nên kinh tế. Vi muc đich cuôi
cung cua Luật la hương nên kinh tế đi lên trên con đương phát triển, chứ không phai
kiêm ham, gây khó khăn trở ngai cho các nha đâu tư.
Các nha lam luật cân phai hương dẫn ro rang, cu thể, cung như có nhưng biên
pháp nhăm hô trợ nha đâu tư một cách tôi ưu, ma trong đó công tác tuyên truyên, giai
thich cua các cơ quan quan ly cân phai đặt lên hang đâu. Bởi có thâu hiểu đao ly thi
ngưoi dân mơi đông thuận va tư giác châp hanh.
Mặt khác, các nha đâu tư gôm cá nhân va tô chức cung cân phai nắm ro Pháp luật cung như các thông tin một cách chinh xác, đây đu để tránh nhưng hiểu lâm, hiểu sai có thể gây ra thiêt hai không đáng cho ban thân.
CHƯƠNG 4: SO SÁNH CÔNG TY TNHH 2 THANH VIÊN VA CÔNG TY CÔ
PHÂN
4.1 . Giống nhau:
24
- Ca hai loai hinh công ty trách nhiêm hưu han va công ty cô phân đêu la công ty
đôi vôn, đêu chiu sư điêu chỉnh cua Luật Doanh nghiêp 2005.
- Đêu la sư liên kết vôn cua nhiêu thanh viên vi muc đich kinh doanh kiếm lơi.
Các thanh viên góp vôn trong công ty TNHH hay la cô đông cua công ty cô
phân, khi thưc hiên tham gia góp vôn vao công ty thi đêu vi muc đich cuôi cung
cua minh la được chia lợi nhuận trên phân vôn góp sau khi công ty đa nộp đu
thuế va hoan thanh các nghia vu tai chinh khác theo quy đinh cua pháp luật.
- Các thanh viên hưởng lai va chiu lỗ tương ứng vơi phân vôn góp
- Thuận lợi trong viêc kêu gọi vôn đâu tư.
- Đêu chiu trách nhiêm hưu han vê các khoan nợ cua công ty
- Đêu có tư cách pháp nhân
- Trinh tư thanh lập, giai thể, phá san giông nhau
- Cung được câp giây chứng nhận đăng ky kinh doanh tai Sở Kế hoach Đâu Tư
4.2 . Khác nhau:
CÔNG TY CỔ PHẦN CÔNG TY TNHH 2 TV
Điêu kiên
thanh lập
Viêc thanh lập công ty cô phân
rât phức tap.
Viêc thanh lập công ty đơn
gian hơn nhiêu .
Sô lượng
thanh viên
Thanh viên Công ty bi giơi han
tôi thiểu la 3 va không giơi han
tôi đa. Sô lượng thanh viên la rât
lơn va có thể ở khắp mọi nơi trên
thế giơi, có thể la nhưng ngươi xa
Thanh viên cua Công ty bi giơi
han la từ 2-50 thanh viên.
Nhưng thanh viên tham gia góp
vôn thương la nhưng ngươi
quen biết vơi nhau.
25
la, không quen biết nhau.
Tư cách
thanh viên
cua thanh
viên góp
vôn
Ngươi góp vôn chỉ trở thanh cô
đông cua công ty khi hoan tât
viêc góp vôn ( đóng tiên mua cô
phiếu đây đu)
Các thanh viên có thể góp vôn
ngay khi thanh lập hoặc cam
kết góp vôn sau một thơi gian
nhât đinh. Tư cách thanh viên
xuât hiên ngay khi chinh thức
được công ty ghi nhận (du có
thể chưa hoan tât viêc góp vôn)
Hinh thức
góp vôn
Vôn điêu lê cua Công ty cô phân
được chia thanh các phân băng
nhau, thể hiên dươi hinh thức cô
phiếu, gọi la cô phân.
Vôn điêu lê cua công ty được
chia thanh từng phân, không n
nhât thiết phai băng nhau, mỗi
thanh viên góp vôn nhiêu it
khác nhau, không thể hiên
dươi hinh thức cô phiếu.
Quyên phát
hanh chứng
khoán
Công ty cô phân được phep phát
hanh các loai chứng khoán như cô
phiêu,trái phiếu để huy đông vôn
trong quá trinh hoat động
Không được phep phát hanh
bât cứ một loai chứng khoán
nao ra công chúng
Cơ câu tô
chức va hoat
động
Cơ câu tô chức điêu hanh phức
tap, bộ máy hoat động chặt che
va manh hơn bao gôm ĐHĐCĐ
(ĐHĐCĐ thanh lập, ĐHĐCĐ
thương kỳ, ĐHĐCĐ bât thương);
HĐQT; Chu tich HĐQT; TGĐ/
GĐ; Ban Kiểm soát.
Cơ câu tô chức điêu hanh va bộ
máy hoat động đơn gian hơn
bao gôm: HĐTV; Chu tich
HĐTV; TGĐ/GĐ; có hoặc
không có BKS.
Chuyển Viêc chuyển nhượng cô phân Viêc chuyển nhượng phân góp 26
nhượng vôn
góp
được thưc hiên dễ dang thông qua
hanh vi bán cô phiếu trên thi
trương chứng khoán nên tinh
thanh khoan cao
phai được thưc hiên đúng quy
trinh va rât khó có thể chuyển
nhượng vôn góp ra bên ngoai
Vê mặt pháp
ly
Công ty cô phân chiu sư điêu
chỉnh bắt buộc cua pháp luật
nhiêu hơn: nhưng điêu kiên rang
buộc khi muôn phát hanh thêm cô
phiếu; sư công khai, minh bach
thông tin trên báo cáo tai chinh
cua Công ty; nhưng quy đinh bắt
buộc vê thơi gian nắm giư cô
phiếu đôi vơi cô đông sang lập.
Công ty TNHH 2 TV it chiu sư
điêu chỉnh cua pháp luật hơn.
Tinh xa hộiCông ty cô phân có tinh xa hội
hóa cao
Không có tinh xa hội hóa cao
-
27
