ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

KHOA LUẬT

DƢƠNG THỊ PHƢƠNG LIÊN

CẦM CỐ TÀI SẢN VÀ THẾ CHẤP TÀI SẢN

TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN

DẦU KHÍ TOÀN CẦU (GP. BANK)

LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC

HÀ NỘI - 2014

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

KHOA LUẬT

DƢƠNG THỊ PHƢƠNG LIÊN

CẦM CỐ TÀI SẢN VÀ THẾ CHẤP TÀI SẢN

TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN

DẦU KHÍ TOÀN CẦU (GP. BANK)

Chuyên ngành: Luật dân sự và tố tụng Dân sự

Mã số: 60 38 01 30

LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC

Người hướng dẫn khoa học: TS. NGUYỄN MINH TUẤN

HÀ NỘI - 2014

Lêi cam ®oan

T«i xin cam ®oan ®©y lµ c«ng tr×nh nghiªn cøu khoa häc cña

riªng t«i. C¸c sè liÖu, vÝ dô vµ trÝch dÉn trong luËn v¨n ®¶m b¶o ®é

tin cËy, chÝnh x¸c vµ trung thùc. Nh÷ng kÕt luËn khoa häc cña luËn

v¨n ch­a tõng ®­îc ai c«ng bè trong bÊt kú c«ng tr×nh nµo kh¸c.

T¸c gi¶ luËn v¨n

D­¬ng ThÞ Ph­¬ng

Liªn

MỤC LỤC

Trang

Trang phụ bìa

Lời cam đoan

Mục lục

MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 7

Chƣơng 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CHUNG VỀ CẦM CỐ

TÀI SẢN VÀ THẾ CHẤP TÀI SẢN ............................................... 11

1.1. CẦM CỐ TÀI SẢN - MỘT BIỆN PHÁP BẢO ĐẢM NGHĨA VỤ ...... 11

1.1.1. Khái niệm cầm cố tài sản .................................................................... 11

1.1.2. Hình thức cầm cố tài sản ..................................................................... 14

1.1.3. Nội dung cầm cố tài sản ...................................................................... 14

1.2. THẾ CHẤP TÀI SẢN ......................... Error! Bookmark not defined.

1.2.1. Khái niệm thế chấp tài sản .................. Error! Bookmark not defined.

1.2.2. Hình thức thế chấp tài sản ................... Error! Bookmark not defined.

1.2.3. Nội dung thế chấp tài sản .................... Error! Bookmark not defined.

1.3. Ý NGHĨA VÀ HIỆU QUẢ KINH TẾ CỦA BIỆN PHÁP CẦM

CỐ TÀI SẢN, THẾ CHẤP TÀI SẢN TẠI GP.BANKError! Bookmark not defined.

Chƣơng 2: THỰC TRẠNG CÁC QUY ĐỊNH VỀ CẦM CỐ TÀI

SẢN, THẾ CHẤP TÀI SẢN CỦA PHÁP LUẬTError! Bookmark not defined.

2.1. QUY ĐỊNH CẦM CỐ TÀI SẢN VÀ THẾ CHẤP TÀI SẢN –

NHỮNG BẤT CẬP VÀ HẠN CHẾ ... Error! Bookmark not defined.

2.1.1. Những tồn đọng phát sinh trong giai đoạn 2009 - 2014Error! Bookmark not defined.

2.1.2. Một số bất cập khác ............................. Error! Bookmark not defined.

2.2. NHỮNG ĐIỂM MỚI TRONG CÁC QUY ĐỊNH VỀ CẦM CỐ

TÀI SẢN VÀ THẾ CHẤP TÀI SẢN . Error! Bookmark not defined.

2.2.1. Về việc thế chấp tài sản hình thành trong tương lai là nhà ởError! Bookmark not defined.

2.2.2. Liên quan vấn đề xử lý phần tài sản đầu tư làm gia tăng giá trị

của tài sản ............................................ Error! Bookmark not defined.

2.2.3. Xử lý tài sản bảo đảm .......................... Error! Bookmark not defined.

2.3. ĐÁNH GIÁ KHÁI QUÁT VIỆC NHẬN TÀI SẢN BẢO ĐẢM

TẠI CÁC NGÂN HÀNG .................... Error! Bookmark not defined.

2.3.1. Tình hình thực hiện cho vay có bảo đảm bằng tài sảnError! Bookmark not defined.

2.3.2. Xử lý tài sản bảo đảm tiền vay ............ Error! Bookmark not defined.

2.3.3. Một số hạn chế .................................... Error! Bookmark not defined.

Chƣơng 3: THỰC TRẠNG ÁP DỤNG CÁC QUY ĐỊNH VỀ CẦM

CỐ TÀI SẢN VÀ THẾ CHẤP TÀI SẢN TẠI GP.BANK VÀ

KIẾN NGHỊ NÂNG CAO HIỆU QUẢ ÁP DỤNGError! Bookmark not defined.

3.1. THỰC TRẠNG ÁP DỤNG CÁC QUY ĐỊNH VỀ CẦM CỐ

TÀI SẢN, THẾ CHẤP TÀI SẢN TẠI GP.BANKError! Bookmark not defined.

3.1.1. Vấn đề thứ nhất: Thẩm định về nhân thân của người tham gia ký

kết hợp đồng thế chấp tài sản .............. Error! Bookmark not defined.

3.1.2. Vấn đề thứ hai: Thẩm định về tài sản bảo đảmError! Bookmark not defined.

3.1.3. Vấn đề thứ ba: Xác định tài sản bảo đảm là tài sản chung hay tài

sản riêng .............................................. Error! Bookmark not defined.

3.1.4. Vấn đề thứ tư: Xử lý tài sản bảo đảm . Error! Bookmark not defined.

3.1.5. Vấn đề thứ năm: thi hành án dân sự .... Error! Bookmark not defined.

3.2. MỘT SỐ KIẾN NGHỊ NÂNG CAO HIỆU QUẢ ÁP DỤNG

QUY ĐỊNH LIÊN QUAN ĐẾN CẦM CỐ TÀI SẢN VÀ THẾ

CHẤP TÀI SẢN .................................. Error! Bookmark not defined.

3.2.1. Về nâng cao chất lượng thông tin ....... Error! Bookmark not defined.

3.2.2. Về đăng ký quyền sở hữu tài sản ........ Error! Bookmark not defined.

3.2.3. Về chủ thể tham gia giao dịch cầm cố tài sản, thế chấp tài sảnError! Bookmark not defined.

3.2.4. Về hình thức giao dịch cầm cố tài sản, thế chấp tài sảnError! Bookmark not defined.

3.2.5. Về tài sản cầm cố, tài sản thế chấp ...... Error! Bookmark not defined.

3.2.6. Về thủ tục tố tụng, thi hành án ............ Error! Bookmark not defined.

3.2.7. Phát triển thị trường bất động sản đồng bộ, công khai, minh bạchError! Bookmark not defined.

3.2.8. Về ngân hàng GP.Bank ....................... Error! Bookmark not defined.

KẾT LUẬN .................................................... Error! Bookmark not defined.

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ..................................................... 17

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Vay vôn ngân hang đê kinh doanh hoăc sư dung vi muc đich khac la môt

hoạt động kinh tế thông thường . Khi khach hang tham gia vao quan hê kinh tê nay

thì cần phải tuân theo những quy định của pháp luật noi chung cung như những

quy đinh cua ngân hang ma khach hang lưa chon đê vay vôn noi riêng . Xa hội phát

triên, kinh tê mơ cưa nên nhu câu mơ rông kinh doanh hay đâu tư ngay cang tăng

lên, viêc cung câp vôn cung như kinh doanh tiên tê cua cac ngân ha ng ngay cang

phát triển. Tuy nhiên, do phat triên qua nhanh trong môt thơi gian ngăn khi ma cơ

chê quan ly chưa theo kip , hê thông văn ban quy pham điêu chinh không kip thơi

đap ưng vơi nhưng thay đôi đa tao ra nhưng tôn đo ng trong nganh ngân hang ma

đến nay vân chưa co cách giải quyết phu hợp.

Câm cô tài sản va thê châp tài sản la hai biên phap bao đam tiên vay phô

biên, thông dung , chiêm ưu thê tai cac ngân hang noi chung va tai Ngân hang

thương mại cổ phần Dâu khi Toan câu (GP.Bank) noi riêng . Tuy răng quy trinh

nhân tai san , trả tài sản hay xử lý tài sản đa được xây dựng rất chi tiết nhưng khi

tiên hanh thưc hiên trên thưc tê cung như nhưng phat sinh tư ph ia các cơ quan co

thâm quyên va hoăc quy đinh phap luât "chưa tới" đa tao ra nhưng kho khăn chông

kho khăn cho các chủ thể trong quan hệ vay vốn này , trong đo các ngân hàng là

chủ thể gặp nhiều kho khăn hơn cả và GP.Bank không phải là một ngoại lệ.

GP.Bank la tô chưc tin dung tre , co quy mô nho . Trong 20 năm thanh lâp va

hoạt động, GP.Bank không ngưng hoan thiên đê đap ưng nhu câu cua thi trương .

Đứng trước những cạnh tranh với các đối thủ mạnh về vốn cung như mạnh về nhân

lưc, GP.Bank cân co nhưng dich vu tôt nhât danh cho khach hang . Đê thưc hiên

đươc muc tiêu đo , GP.Bank cân co nhưng san phâm va hanh lang phap ly phu hơp

như tài sản bảo đảm đa dạng , lai suất thấp , các mâu biêu Hơp đông tinh gian , thủ

tục hành chinh đơn giản dê hiểu đối với khách hàng , trình độ nhân viên hiểu biết

và năm vững các chinh sách quy định của pháp luật cung như quy định nội bộ của

GP.Bank...

Học viên lựa chọn đề tài "Cầm cố tài sản và thế chấp tài sản tại Ngân hàng

thương mại cổ phần Dầu khí Toàn cầu (GP.Bank)" để thực hiện luận văn thạc sỹ

luật học nhằm mục đich nghiên cứu sâu những quy định pháp luật thực định về câm

cô tai san, thê châp tai san, thực trạng vướng măc đa và đang phát sinh tại GP.Bank

để từ đo nghiên cứu và đề xuất giải pháp khăc phục cung như co những kiến nghị

phu hợp giúp cơ quan lập pháp co căn cứ bổ sung sửa đổi phap luật dân sự cho ngày

một phu hợp hơn với đời sống thực tiên đặt ra.

2. Tình hình nghiên cứu đề tài

Liên quan đên cac biên phap bao đam thưc hiên nghia vu dân sư đa co rât

nhiêu tiên sy, thạc sỹ, cư nhân lưa chon đê tai nay như : "cầm cố tài sản và/hoặc thế

chấp tài sản" là đề tài nghiên cứu của mình: Luận văn thạc sĩ "Thế chấp tài sản để

bảo đảm thực hiện nghĩa vụ theo pháp luật dân sự Việt Nam" của Nông Thị Bich

Diệp, TS. Đinh Trung Tụng hướng dân (2006); "Một số vấn đề về thế chấp tài sản

tại ngân hàng thương mại" của Vu Thị Thu Hằng, TS. Phạm Văn Tuyết hướng dân

(2010); "Pháp luật về giải quyết tranh chấp phát sinh từ hợp đồng bảo đảm tiền

vay tại ngân hàng thương mại Việt Nam" của Hoàng Thanh Thúy, TS. Nguyên Thị

Lan Hương hướng dân (2010); "Thế chấp tài sản hình thành trong tương lai" của

Phan Thị Thu Phương; PGS.TS. Bui Đăng Hiếu hướng dân (2013)...; và rất nhiều

các bài tham luận tại các hội thảo cung như các bài viết trên Tạp chi Luật học hay

trang web cua cac công ty Luât /Văn phong luât/khác. Bên canh đo đê tai này cung

đươc đê câp đên trong môt phân nôi dung cua đê tai khoa hoc cấp bô : "Nhận diện

khía cạnh pháp lý của vật quyền bảo đảm và một số kiến nghị xây dựng, hoàn thiện

Bộ luật Dân sự Việt Nam".

Môi nha khoa hoc co môt cach kham pha, khai thac đê tai ơ môt goc đô khac

nhau. Tuy nhiên chưa co môt nha khoa hoc nao nghiên cưu vê "Cầm cố tài sản và

thế chấp tài sản tai Ngân hàng thương mại cổ phần Dầu khí Toàn cầu (GP.Bank)".

3. Đối tƣợng nghiên cứu và phạm vi nghiên cứu

Đối tượng nghiên cứu của luận văn là vấn đề lý luận chung về cầm cố tài sản

và thế chấp tài sản; thực trạng quy định pháp luật về cầm cố tài sản và thế chấp tài

sản; thực trạng áp dụng quy định cầm cố tài sản và thế chấp tài sản.

Cầm cố tài sản và thế chấp tài sản tại GP.Bank bao gồm rất nhiều vấn đề. Tác

giả không co tham vọng đề cập được tất cả các vấn đề mà chỉ tập trung vào các vấn

đề cơ bản nhất, nổi bật nhất tại GP.Bank. Luận văn chỉ tập trung làm rõ một số vấn

đề liên quan đến cầm cố tài sản, thế chấp tài sản như: khái niệm, đặc điểm, vai trò

của hai biện pháp này, những vấn đề phát sinh tại GP.Bank liên quan đến cầm cố

tài sản, thế chấp tài sản và các kiến nghị liên quan.

4. Mục đích nghiên cứu và nhiệm vụ của luận văn

Mục đich của luận văn là nghiên cứu làm rõ những vấn đề lý luận , pháp

luật thực định về câm cô tai san , thê châp tai san . Trên cơ sở đo , phân tích , đánh

giá thực trạng áp dụng quy đinh cua pháp luật về câm cô tai san , thê châp tai san

tại GP.Bank. Đồng thời, đề xuất một số ý kiến , giải pháp nhằm hoàn thiện pháp

luật liên quan câm cô tai san , thê châp tai san tại Việt Nam hiện nay .

Để thực hiện mục đich trên, luận văn co những nhiệm vụ sau:

- Nghiên cứu pháp luật thực định về câm cô tai san, thê châp tai sản.

- Nghiên cứu, đánh giá thực trạng áp dụng pháp luật về câm cô tai san , thê

châp tai san tai GP.Bank.

- Đề xuất giải pháp hoàn thiện pháp luật liên quan câm cô tai san , thê châp

tài sản.

5. Phạm vi nghiên cứu

- Nghiên cứu về câm cô tài sản, thê châp tai san theo quy định pháp luật Việt

Nam.

- Nghiên cứu thực tiên áp dụng pháp luật câm cô tai san , thê châp tai san tai

GP.Bank.

6. Phƣơng pháp nghiên cứu

- Phương phap biên chưng, lịch sử.

- Phương phap phân tich, tổng hợp.

- Phương phap so sanh, thông kê.

- Phương phap điêu tra xa hôi học, hôi thao va chuyên gia.

- Phương phap mô hinh hoa, hê thông hoa.

7. Kết cấu của luận văn

Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, nội dung của

luận văn gồm 3 chương:

Chương 1: Một số vấn đề lý luận chung về cầm cố tài sản và thế chấp tài

sản.

Chương 2: Thực trạng các quy định về cầm cố tài sản, thế chấp tài sản của

pháp luật.

Chương 3: Thực trạng áp dụng các quy định về cầm cố tài sản và thế chấp

tài sản tại GP.Bank và kiến nghị nâng cao hiệu quả áp dụng.

Chương 1

MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CHUNG

VỀ CẦM CỐ TÀI SẢN VÀ THẾ CHẤP TÀI SẢN

1.1. CẦM CỐ TÀI SẢN - MỘT BIỆN PHÁP BẢO ĐẢM NGHĨA VỤ

1.1.1. Khái niệm cầm cố tài sản

* Cầm cố tài sản là một trong những biện pháp bảo đảm thực hiện nghĩa vụ

dân sự thông dụng theo đo bên co nghĩa vụ (gọi là Bên cầm cố) giao tài sản của

mình cho bên có quyền (gọi là Bên nhận cầm cố) để bảo đảm rằng sẽ thực hiện

nghĩa vụ đối với bên có quyền (quy định chi tiết tại Điều 326 Bộ luật Dân sự năm

2005 - sau đây gọi là Bộ luật Dân sự).

* Đối tượng cầm cố là tài sản (theo qui định của Bộ luật Dân sự bao gôm ca

đông san va bât đông san nhưng theo qui định của Luật đất đai 2003 thì quyền sử

dụng đất chỉ được nhận dưới hình thức thế chấp tài sản). Tuy nhiên, đôi vơi biên

pháp cầm cố tài s ản, nghĩa vụ chuyên giao tai san c ủa bên câm cô tài s ản cho bên

nhân câm cô tài sản la điêu kiên co hiêu lưc cua giao dich nên phần lớn tài sản cầm

cố được sử dụng là động sản (có thể là vật hoặc tiền, giấy tờ có giá, quyền tài sản).

Việc chuyển giao tài sản cầm cố cho bên nhận cầm cố phải là giao tài sản

thực tế, tức là bên nhận cầm cố thực sự giữ tài sản cầm cố chứ không phải chỉ

chiếm hữu giấy tờ. Nếu bên cầm cố tài sản không giao tài sản cho bên nhận cầm cố

giữ trên thực tế thì không phải là biện pháp cầm cố tài sản mà là thế chấp tài sản,

mặc dù tài sản đo co thể là động sản và đối với một số loại động sản trước đây

pháp luật cho phép áp dụng cả hai biện pháp cầm cố, thế chấp để bảo đảm thực

hiện nghĩa vụ (cầm cố, thế chấp tàu biển theo Bộ luật hàng hải năm 1990), thì nay

chỉ sử dụng để thế chấp nhằm bảo đảm thực hiện nghĩa vụ dân sự như thế chấp tàu

biển theo Bộ luật hàng hải năm 2005. Việc sửa đổi quy định như vậy là hoàn toàn

đáp ứng được thực tế áp dụng vì nếu áp dụng cầm cố tàu biển là bên cầm cố giao

tàu biển cho bên nhận cầm cố giữ - tức là bên cầm cố sẽ không được sử dụng tàu

biển nữa thì sẽ không khả thi.

* Nguyên tăc chung khi áp dụng biện pháp cầm cố tài sản:

- Trong giao dich cầm cố, một tài sản có thể bảo đảm cho một nghĩa vụ hoặc

cho nhiều nghĩa vụ hoặc phải cần nhiều tài sản để bảo đảm cho một nghĩa vụ. Đối

với trường hợp dùng nhiều tài sản để bảo đảm cho một nghĩa vụ thì phức tạp hơn

trường hợp khác.

Điều 334 Bộ luật Dân sự quy định: "Trong trường hợp cầm cố nhiều tài sản

để bảo đảm thực hiện một nghĩa vụ dân sự thì mỗi tài sản được xác định bảo đảm

thực hiện toàn bộ nghĩa vụ. Các bên cũng có thể thoả thuận mỗi tài sản bảo đảm

thực hiện một phần nghĩa vụ" [49].

Theo đo, phương thức giải quyết đối với trường hợp này như sau:

+ Nếu nghĩa vụ chia được theo phần, các bên có thể thoa thuận mỗi một tài

sản được sử dụng để bảo đảm cho phần nghĩa vụ nào đo. Theo đo khi xử lý tài sản

phải tuân theo sự thoa thuận. Nếu các bên không có thoa thuận thì một tài sản được

xác định để bảo đảm thực hiện toàn bộ nghĩa vụ dân sự.

+ Nếu không có thoa thuận về mỗi tài sản được sử dụng để bảo đảm thực

hiện phần nào của nghĩa vụ thì môi môt tai san đươc xac đinh để bảo đảm th ực

hiện toàn bộ nghĩa vụ dân sự.

- Tài sản được dung để cầm cố nhằm bảo đảm việc thực hiện nghĩa vụ của

bên cầm cố là tài sản thuộc sở hữu của bên cầm cố, được phép giao dịch và không

có tranh chấp, cụ thể:

+ Tài sản thuộc sở hữu của bên cầm cố. Tưởng chưng như đi ều kiện này vô

cung đơn giản nhưng trong thực tế không phải tất cả các trường hợp quyền sở hữu

đối với vật được xác định rõ ràng về nội dung và hình thức mà pháp luật quy định.

Chưa kể khách hàng có sự gian dối khi tham gia giao dịch cầm cố, dân đến việc

ngân hàng vô cùng bất lợi khi cần xử lý các tài sản đo sau này. Vi dụ như tài sản

thuê, mượn đem cầm cố… Trường hợp tài sản cầm cố không đăng ký quyền sở

hữu, người nhận cầm cố phải chịu trách nhiệm trước tiên nếu tài sản cầm cố bị chủ

sở hữu không phải là bên cầm cố kiện đòi theo quy định của Điều 256 Bộ luật Dân

sự: “Quyền đòi lại tài sản”. Quy định này của Bộ luật Dân sự nước ta khác với

pháp luật của nhiều nước trên thế giới như: Điều 336 Bộ luật Dân sự Nga; Điều

747 Bộ luật Dân sự Thái Lan; Điều 342 Bộ luật Dân sự Nhật Bản… theo đo vật

cầm cố không nhất thiết phải thuộc sở hữu của bên cầm cố. Bên nhận cầm cố luôn

được đảm bảo trong mọi trường hợp, họ có quyền ưu tiên so với các chủ nợ khác,

kể cả trong trường hợp tài sản cầm cố không thuộc sở hữu của bên cầm cố.

+ Tài sản được phép giao dịch là tài sản mà pháp luật cho phép hoặc không

cấm mua, bán, tặng cho, chuyển đổi, chuyển nhượng, cầm cố, thế chấp, bảo lãnh

và các giao dịch khác. Tuy vậy, có những tài sản có thể ở dạng sở hữu hợp pháp

nhưng không được giao dịch, ví dụ: tài sản đang bị cơ quan co thẩm quyền tạm

giữ, niêm phong, phong toa, tài sản đang làm thủ tục giải thể, phá sản doanh

nghiệp. Từ đo, co thể hiểu rộng ra rằng, "được phép giao dịch" là theo qui định của

pháp luật được đưa tài sản đo vào giao dịch, trở thành đối tượng của giao dịch,

phạm tru được phép giao dịch được suy đoán bằng sự loại trừ ra những trường hợp

bị cấm, bị hạn chế tham gia giao dịch theo qui định của pháp luật như thuốc phiện,

các loài động vật quý hiếm,...

+ Ngoài ra, điều kiện về tài sản không có tranh chấp được hiểu là tài sản này

không có tranh chấp về nghĩa vụ hợp pháp trong quan hệ pháp luật tại thời điểm ký

kết hợp đồng bảo đảm. Khách hàng vay, bên bảo lãnh phải cam kết bằng văn bản

với ngân hàng về việc tài sản cầm cố không có tranh chấp tại thời điểm ký kết hợp

đồng cầm cố và phải chịu trách nhiệm trước pháp luật về cam kết của mình. Trên

thực tế, ngân hàng không biết lấy cơ sở nào để xác minh chinh xác được tài sản

cầm cố là "tài sản không có tranh chấp", nhưng không một chính quyền địa phương

nào xác nhận vấn đề này vì họ cho rằng cơ quan cấp trên chưa co văn bản hướng

dân.

1.1.2. Hình thức cầm cố tài sản

Việc cầm cố trong mọi trường hợp phải được thực hiện thông qua hình thức

lập thành văn bản. Thoa thuận miệng về cầm cố tài sản sẽ không được coi là có giá

trị chứng cứ khi có tranh chấp. Thoa thuận này co thê quy định ngay trong hợp đồng

chính hoặc cung co thể được lập thành hợp đồng riêng biệt. Du dưới dạng nào thì

các bên nên thoa thuận đầy đủ các nội dung thể hiện việc cầm cố tài sản, nhằm bảo

đảm cho việc thực hiện nghĩa vụ như: họ và tên; địa chỉ của các bên; đặc điểm tài

sản cầm cố, số lượng, giá trị…; dung để bảo đảm cho nghĩa vụ nào; thời hạn cầm cố;

quyền và nghĩa vụ các bên; phương thức xử lý tài sản khi nghĩa vụ đến mà bên có

nghĩa vụ không thể thực hiện.

Đối với các giao dịch cầm cố, pháp luật không co quy định băt buộc phải

đăng ký giao dịch bảo đảm là một điều kiện có hiệu lực của giao dịch. Bên nhận

cầm cố có thể lựa chọn việc đăng ký theo yêu cầu để nhằm bảo đảm thứ tự ưu tiên

thanh toán từ giá trị tài sản bảo đảm cho các nghĩa vụ đến hạn.

1.1.3. Nội dung cầm cố tài sản

* Đối với các bên tham gia giao dịch cầm cố, cần lưu ý một số đặc trưng rất

riêng sau đây:

- Bên cầm cố phải bàn giao cho bên nhận cầm cố tài sản theo đúng cam kết.

Đây là đặc điểm nổi bật và cung là điểm "xuất phát" cho những khác biệt của biện

pháp cầm cố tài sản. Theo đo,

+ Bên cầm cố có quyền yêu cầu bên nhận cầm cố đình chỉ việc sử dụng tài

sản cầm cố trong trường hợp nhận thấy co hư hong/có dấu hiệu giảm sút giá trị

hoặc co nguy cơ dân đến việc giá trị tài sản cầm cố giảm sút đồng thời yêu cầu

người giữ tài sản cầm cố bồi thường thiệt hại nếu có tranh chấp thì bên cầm cố có

quyền yêu cầu Tòa án giải quyết.

+ Bên nhận cầm cố đa trở thành chủ thể có quyền chiếm giữ hợp pháp đối

với tài sản cầm cố đo. Vì vậy, nếu có sự xâm phạm trái pháp luật hoặc chiếm giữ

sử dụng tài sản cầm cố trái pháp luật từ bên thứ ba thì bên nhận cầm có quyền yêu

cầu người thứ ba phải hoàn trả tài sản cho mình, nếu người đo không tự nguyện trả

thì bên nhận cầm cố có quyền yêu cầu cơ quan nhà nước có thẩm quyền can thiệp.

+ Bên cầm cố tài sản không co nghĩa vụ phải chuyển giao giấy tờ xác nhận

quyền sở hữu tài sản cho bên nhận cầm cố, nhưng bên nhận cầm cố cung co thể

yêu cầu bên cầm cố cho mình xem giấy chứng nhận quyền sở hữu tài sản (nếu tài

sản đo co đăng ký quyền sở hữu) nhằm xác định tài sản đo co thuộc quyền sở hữu

của bên cầm cố hay không. Bên cầm cố giao tài sản cầm cố cho bên nhận cầm cố

và giữ lại giấy chứng nhận quyền sở hữu tài sản, văn bản cầm cố tài sản để làm

bằng chứng lấy lại tài sản khi đa hoàn thành nghĩa vụ được bảo đảm bằng tài sản

cầm cố. Tuy nhiên, thực tế bên nhận cầm cố thường yêu cầu được trực tiếp giữ các

loại giấy chứng nhận quyền sở hữu đối với tài sản để cầm cố. Vấn đề này cung

đang co những suy nghĩ trái chiều.

- Ngoài ra, các bên có thoa thuận tại Hợp đồng bảo đảm thì:

+ Bên nhận cầm cố có quyền thu phí của bên cầm cố liên quan đến việc bảo

quản, giữ gìn tài sản cầm cố;

+ Bên cầm cố được bán tài sản cầm cố nếu bên nhận cầm cố đồng ý. Trong

trường hợp này, số tiền thu được từ việc bán tài sản cầm cố sẽ được ưu tiên thanh

toán cho nghĩa vụ được bảo đảm bằng tài sản cầm cố;

+ Bên cầm cố được thay thế tài sản cầm cố bằng một tài sản khác.Việc thay

đổi này phải được ghi nhận rõ ràng tại văn bản cầm cố có chữ ký (và đong dấu đối

với trường hợp là tổ chức) của các bên;

+ Thuê bên thứ ba trông giữ tài sản cầm cố;

+ Bên nhận cầm cố được khai thác hoa lợi, lợi tức từ tài sản cầm cố nếu

được bên cầm cố đồng ý.

- Quyền của bên thứ ba đối với tài sản cầm cố (khoản 2 Điều 330 Bộ luật

Dân sự): Trường hợp giao dịch cầm cố co người thứ ba có quyền lợi mà bên thứ

ba cung như bên nhận cầm cố đều ngay tình trong giao dịch với bên cầm cố thì

bên nhận cầm cố có quyền yêu cầu hủy bo hợp đồng cầm cố tài sản và yêu cầu

bồi thường thiệt hại phát sinh hoặc duy trì hợp đồng và chấp nhận quyền lợi của

bên thứ ba. Đây cung là một rủi ro hay gặp trong hoạt động tín dụng nếu cán bộ

tín dụng lơ là trong khâu thẩm định. Đối với các tài sản đa co giao dịch phát sinh

trước thời điểm được cầm cố tại ngân hàng đồng nghĩa với việc ngân hàng sẽ phải

chia sẻ quyền lợi với người thứ ba ngay tình đo (người thứ ba ở đây co thể là

người được chủ tài sản hứa bán/chuyển nhượng/cho/tặng tài sản hoặc bên thuê…)

Ví dụ: ngân hàng cấp tín dụng cho khách hàng dựa trên tỷ lệ của giá trị tài

sản cầm cố, nếu khi xảy ra vi phạm, lại xuất hiện bên thứ ba có quyền đối với tài

sản cầm cố đo. Trong tình huống này, ngân hàng hủy hợp đồng và yêu cầu đòi bồi

thường thì khoản cấp tín dụng nói trên trở thành khoản cấp tín dụng không có bảo

đảm, ngân hàng rất kho khăn để thu đủ số nợ của khách hàng. Nên giải pháp an

toàn hơn trong trường hợp này, ngân hàng chấp nhận duy trì hợp đồng cầm cố và

công nhận quyền của bên thứ ba.

- Bên nhận cầm cố không được bán, trao đổi, tặng cho, cho thuê, cho mượn

tài sản cầm cố, không được đem tài sản cầm cố để bảo đảm cho việc thực hiện

nghĩa vụ khác trừ trường hợp được chủ sở hữu tài sản cho phép.

* Việc cầm cố tài sản chấm dứt khi:

Khoản 1 và khoản 2 Điều 339 Bộ luật Dân sự: "Việc cầm cố tài sản chấm

dứt trong các trường hợp sau đây: 1. Nghĩa vụ được bảo đảm bằng cầm cố chấm

dứt; 2. Việc cầm cố tài sản được hủy bỏ hoặc được thay thế bằng biện pháp bảo

đảm khác" [49].

Điều 335 Bộ luật Dân sự: "Việc cầm cố tài sản có thể bị hủy bỏ, nếu được

bên nhận cầm cố đồng ý" [49].

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Bộ Tài nguyên và Môi trường (2005), Thông tư số 01/2005/TT-BTNMT hướng

dẫn thực hiện một số điều Nghị định số 181/2004/NĐ-CP về thi hành luật đất

đai, Hà Nội.

2. Bộ Tư pháp (2002), Thông tư số 01/2002/TT-BTP ngày 09/01/2002 về việc

hướng dẫn một số vấn đề về thẩm quyền, trình tự và thủ tục đăng ký, cung cấp

thông tin về giao dịch bảo đảm tại Cục Đăng ký quốc gia giao dịch bảo đảm

thuộc Bộ Tư pháp và các Chi nhánh, Hà Nội.

3. Bộ Tư pháp (2006), Thông tư số 06/2006/TT-BTP ngày 28/9/2006 hướng dẫn một

số vấn đề về thẩm quyền, trình tự và thủ tục đăng ký, cung cấp thông tin về giao

dịch bảo đảm tại các Trung tâm Đăng ký giao dịch, tài sản của Cục Đăng ký quốc

gia giao dịch bảo đảm thuộc Bộ Tư pháp, Hà Nội.

4. Bộ Tư pháp (2007), Thông tư số 03/2007/TT-BTP ngày 17/5/2007 sửa đổi, bổ

sung một số quy định của Thông tư số 06/2006/TT-BTP ngày 28/9/2006 hướng

dẫn một số vấn đề về thẩm quyền, trình tự và thủ tục đăng ký, cung cấp thông

tin về giao dịch bảo đảm tại Trung tâm Đăng ký giao dịch, tài sản của Cục

Đăng ký quốc gia giao dịch bảo đảm thuộc Bộ Tư pháp, Hà Nội.

5. Bộ Tư pháp (2011), Thông tư số 05/2011/TT-BTP ngày 16/02/2011 hướng dẫn

một số vấn đề về đăng ký, cung cấp thông tin về giao dịch bảo đảm, hợp đồng

mua trả chậm, trả dần có bảo lưu quyền sở hữu của bên bán, hợp đồng thuê tài

sản, hợp đồng cho thuê tài chính, hợp đồng chuyển giao quyền đòi nợ và thông

báo việc kê biên tài sản thi hành án, cung cấp thông tin về tài sản kê biên được

thực hiện theo phương thức trực tiếp, bưu điện, fax, thư điện tử tại các Trung

tâm Đăng ký giao dịch, tài sản của Cục Đăng ký quốc gia giao dịch bảo đảm

thuộc Bộ Tư pháp, Hà Nội.

6. Bộ Tư pháp (2014), Thông tư số 08/2014/TT-BTP về sửa đổi, bổ sung một số

điều Thông tư số 05/2011/TT-BTP của Bộ Tư pháp hướng dẫn một số vấn đề

về đăng ký, cung cấp thông tin về giao dịch bảo đảm, hợp đồng mua trả chậm,

trả dần có bảo lưu quyền sở hữu của bên bán, hợp đồng thuê tài sản, hợp đồng

cho thuê tài chính, hợp đồng chuyển giao quyền đòi nợ và thông báo việc kê

biên tài sản thi hành án, cung cấp thông tin về tài sản kê biên được thực hiện

theo phương thức trực tiếp, bưu điện, fax, thư điện tử tại các Trung tâm Đăng

ký giao dịch, tài sản của Cục Đăng ký quốc gia giao dịch bảo đảm thuộc Bộ Tư

pháp và sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 22/2010/TT-BTP ngày

06/12/2010 hướng dẫn về đăng ký, cung cấp thông tin trực tuyến giao dịch bảo

đảm, hợp đồng, thông báo việc kê biên tài sản thi hành án, Hà Nội.

7. Bộ Tư pháp - Bộ Tài nguyên và Môi trường (2005), Thông tư liên tịch số

05/2005/TTLT-BTP-BTNMT hướng dẫn việc đăng ký thế chấp, bảo lãnh, quyền

sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất, Hà Nội.

8. Bộ Tư pháp - Bộ Tài nguyên và Môi trường (2006), Thông tư liên tịch số

03/2006/TTLT-BTP-BTNMT sửa đổi, bổ sung một số quy định của Thông tư

liên tịch số 05/2005/TTLT/BTP-BTNMT ngày 16/6/2005 của Bộ Tư pháp và Bộ

Tài nguyên và Môi trường hướng dẫn việc đăng ký thế chấp, bảo lãnh bằng

quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất, Hà Nội.

9. Bộ Tư pháp - Bộ Tài nguyên và Môi trường (2010), Thông tư liên tịch số

06/2010/TTLT-BTP-BTNMT sửa đổi, bổ sung một số quy định của Thông tư

liên tịch số 05/2005/TTLT/BTP-BTNMT ngày 16/6/2005 của Bộ Tư pháp và Bộ

Tài nguyên và Môi trường hướng dẫn việc đăng ký thế chấp, bảo lãnh bằng

quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất, Hà Nội.

10. Bộ Tư pháp - Bộ Tài nguyên và Môi trường (2011), Thông tư liên tịch số

20/2011/TTLT-BTP-BTNMT hướng dẫn việc đăng ký thế chấp quyền sử dụng

đất, tài sản gắn liền với đất, Hà Nội.

11. Bộ Xây dựng (2006), Thông tư số 05/2006/TT-BXD hướng dẫn thực hiện một

số nội dung của Nghị định số 90/2006/NĐ-CP quy định chi tiết và hướng dẫn

thi hành Luật Nhà ở 2005, Hà Nội.

12. Bộ Xây dựng (2009), Thông tư số 01/2009/TT-BXD quy định một số nội dung

về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng nhà ở và hướng dẫn mẫu Hợp đồng

mua bán căn hộ chung cư trong dự án đầu tư xây dựng của tổ chức kinh doanh

nhà ở, Hà Nội.

13. Bộ Xây dựng (2010), Thông tư số 16/2010/TT-BXD quy định cụ thể và hướng dẫn

thực hiện một số nội dung của Nghị định số71/2010/NĐ-CP ngày 23/6/2010 quy

định chi tiết và hướng dẫn thi hành Luật Nhà ở, Hà Nội.

14. Bộ Xây dựng (2014), Thông tư số 03/2014/TT-BXD sửa đổi, bổ sung Điều 21

của Thông tư số 16/2010/TT-BXD ngày 01/9/2010 quy định cụ thể và hướng

dẫn thực hiện một số nội dung của Nghị định số 71/2010/NĐ-CP ngày

23/6/2010 của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành Luật Nhà ở,

Hà Nội.

15. Chính phủ (1999), Nghị định số 165/1999/NĐ-CP về giao dịch bảo đảm, Hà

Nội.

16. Chính phủ (1999), Nghị định số 178/1999/NĐ-CP về bảo đảm tiền vay của các

tổ chức tín dụng, Hà Nội.

17. Chính phủ (2000), Nghị định số 08/2000/NĐ-CP ngày 10/03/2000 về đăng ký

giao dịch bảo đảm, Hà Nội.

18. Chính phủ (2002), Thông tư số 06/2002/TT-BTP hướng dẫn một số quy định

Nghị định số 165/1999/NĐ-CP ngày 19/11/1999 về giao dịch bảo đảm, Hà

Nội.

19. Chính phủ (2004), Nghị định số 181/2004/NĐ-CP về thi hành luật đất đai, Hà

Nội.

20. Chính phủ (2006), Nghị định số 163/2006/NĐ-CP ngày 29/12/2006 về giao

dịch bảo đảm, Hà Nội.

21. Chính phủ (2006), Nghị định số 17/2006/NĐ-CP sửa đổi bổ sung một số điều

Nghị định số 181/2004/NĐ-CP về thi hành luật đất đai, Hà Nội.

22. Chính phủ (2006), Nghị định số 90/2006/NĐ-CP quy định chi tiết và hướng

dẫn thi hành Luật Nhà ở 2005, Hà Nội.

23. Chính phủ (2007), Nghị định số 84/2007/NĐ-CP sửa đổi bổ sung một số điều

Nghị định số 181/2004/NĐ-CP về thi hành luật đất đai, Hà Nội.

24. Chính phủ (2009), Nghị định số 88/2009/NĐ-CP về cấp Giấy chứng nhận

quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất, Hà

Nội.

25. Chính phủ (2010), Nghị định số 71/2010/NĐ-CP quy định chi tiết và hướng

dẫn thi hành Luật Nhà ở, Hà Nội.

26. Chính phủ (2010), Nghị định số 83/2010/NĐ-CP của Chính phủ ban hành ngày

23/7/2010 về đăng ký giao dịch bảo đảm, Hà Nội.

27. Chính phủ (2011), Nghị định số 38/2011/NĐ-CP sửa đổi bổ sung một số điều

Nghị định số 181/2004/NĐ-CP về thi hành luật đất đai, Hà Nội.

28. Chính phủ (2012), Nghị định số 11/2012/NĐ-CP ngày 22/2/2012 về sửa đổi, bổ

sung một số điều Nghị định số 163/2006/NĐ-CP ngày 29/12/2006 về giao dịch

bảo đảm, Hà Nội.

29. Chính phủ (2014), Nghị định số 43/2014/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều

Luật Đất đai, Hà Nội.

30. Hoàng Thế Liên (chủ biên) (2005), Bình luận khoa học Bộ luật Dân sự 2005,

tập I, tập II, tập III, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.

31. Trường Đại học Luật Hà Nội (2007), Giáo trình Luật dân sự Việt Nam, tập II,

Nxb Công an nhân dân, Hà Nội.

32. Ngân hàng Nhà nước (2000), Công văn số 34/CV-NHNN1 7/01/2000 về việc

cho vay không có bảo đảm bằng tài sản đối với cán bộ, nhân viên và thu hồi nợ

từ tiền lương, trợ cấp và các khoản thu nhập khác, Hà Nội.

33. Ngân hàng Nhà nước (2000), Quyết định số 217/QĐ-NH1 về việc ban hành

Quy chế thế chấp, cầm cố tài sản và bảo lãnh vay vốn Ngân hàng, Hà Nội.

34. Ngân hàng Nhà nước (2000), Thông tư số 06/2000/TT-NHNN1 hướng dẫn thực

hiện Nghị định số 178/1999/NĐ-CP về bảo đảm tiền vay của các tổ chức tín

dụng, Hà Nội.

35. Ngân hàng Nhà nước (2000), Thông tư số 10/2000/TT-NHNN1 hướng dẫn thực

hiện các giải pháp về bảo đảm tiền vay của các tổ chức tín dụng quy định tại

Nghị quyết 11/2000/NQ-CP, Hà Nội.

36. Ngân hàng Nhà nước (2001), Quyết định số 1627/2001/QĐ-NHNN về ban

hành Quy chế cho vay của tổ chức tín dụng đối với khách hàng, Hà Nội.

37. Ngân hàng Nhà nước (2002), Quyết định số 28/2002/QĐ-NHNN ban hành ngày

11/01/2002 về sửa đổi Điều 2 Quyết định số 1627/2001/QĐ-NHNN về ban hành

Quy chế cho vay của tổ chức tín dụng đối với khách hàng, Hà Nội.

38. Ngân hàng Nhà nước (2003), Thông tư số 07/2003/TT-NHNN của Ngân hàng nhà

nước Việt Nam ban hành ngày 19/5/2003 hướng dẫn một số quy định về bảo đảm

tiền vay tại các văn bản trên đây để các tổ chức tín dụng, Hà Nội.

39. Ngân hàng Nhà nước (2005), Quyết định số 127/2005/QĐ-NHNN ban hành

ngày 03/02/2005 sửa đổi, bổ sung một số điều của Quy chế cho vay của tổ

chức tín dụng đối với khách hàng ban hành theo Quyết định số 1627/2001/QĐ-

NHNN ngày 31/12/2001 của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước, Hà Nội.

40. Ngân hàng Nhà nước (2009), Thông tư số 03/2009/TT-NHNN ban hành ngày

2/3/2009 quy định việc cho vay ngắn hạn bằng đồng Việt Nam (VND) của Ngân

hàng Nhà nước Việt Nam đối với các ngân hàng hàng, Hà Nội.

41. Ngân hàng Nhà nước (2009), Thông tư số 11/2009/TT-NHNN sửa đổi Thông tư

số 03/2009/TT-NHNN ngày 02/3/2009 quy định về việc cho vay có bảo đảm

bằng cầm cố giấy tờ có giá của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đối với các

ngân hàng, Hà Nội.

42. Ngân hàng Nhà nước (2011), Thông tư số 17/2011/TT-NHNN quy định việc

cho vay ngắn hạn bằng đồng Việt Nam (VND) của Ngân hàng Nhà nước Việt

Nam đối với các tổ chức tín dụng, Hà Nội.

43. Ngân hàng Nhà nước (2011), Thông tư số 37/2011/TT-NHNN sửa đổi, bổ sung

một số điều của Thông tư số 17/2011/TT-NHNN ngày 18/8/2011 quy định về

việc cho vay có bảo đảm bằng cầm cố giấy tờ có giá của Ngân hàng Nhà nước

đối với các tổ chức tín dụng, Hà Nội.

44. Ngân hàng Nhà nước - Bộ Tư pháp - Bộ Công an - Bộ Tài chính và Tổng cục

Địa chính (2001), Thông tư liên tịch số 03/2001/TTLT-NHNN-BTP-BCA-BTC-

TCĐC hướng dẫn việc xử lý tài sản bảo đảm tiền vay để thu hồi nợ cho các tồ

chức tín dụng, Hà Nội.

45. Ngân hàng Nhà nước - Bộ Xây dựng - Bộ Tư pháp - Bộ Tài nguyên Môi

trường (2014) Thông tư số 01/2014/TTLT-NHNN-BXD-BTP-BTNMT hướng

dẫn thủ tục thế chấp nhà ở hình thành trong tương lai (bao gồm thủ tục thế

chấp, công chứng hợp đồng thế chấp và đăng ký thế chấp) của tổ chức, cá

nhân để vay vốn tại tổ chức tín dụng mua nhà ở trong dự án phát triển nhà ở,

dự án đầu tư xây dựng khu đô thị, Hà Nội.

46. Quốc hội (1997), Luật các tổ chức tín dụng, Hà Nội.

47. Quốc hội (2003), Luật Đất đai, Hà Nội.

48. Quốc hội (2004), Luật các tổ chức tín dụng (sửa đổi, bổ sung), Hà Nội.

49. Quốc hội (2005), Bộ luật Dân sự, Hà Nội.

50. Quốc hội (2005), Luật Nhà ở, Hà Nội.

51. Quốc hội (2010), Luật các tổ chức tín dụng, Hà Nội.

52. Quốc hội (2011), Bộ luật Tố tụng dân sự (sửa đổi, bổ sung), Hà Nội.

53. Quốc hội (2013), Luật Đất đai, Hà Nội.