1

COcircNG AacuteN CỦA PHẬT THIacuteCH CA VAgrave TỔ ĐẠT MA

Thiacutech Duy Lực Dịch từ Haacuten sang Việt vagrave Lược Giải

--o0o-

-Lời Dịch Giả

-Cocircng Aacuten của Phật Thiacutech Ca

-Cocircng Aacuten của Tổ Bồ Đề Đạt Ma

LỜI DỊCH GIẢ

Rograveng ratilde bốn mươi chiacuten năm đức Phật thuyết phaacutep đều lagrave tugravey theo căn cơ hay noacutei cho

rotilde hơn tugravey theo bệnh ldquochấp thậtrdquo sacircu hoặc cạn của chuacuteng sinh magrave cho thuốc khaacutec

nhau Vigrave thế kinh Phật đatilde phacircn chia ra ldquoLiễu nghĩardquo vagrave ldquoBất liễu nghĩardquo Đồng thời

chư Tổ cũng luocircn luocircn nhắc Phật tử phải tuacircn theo qui luật ldquoTứ yrdquo trong đoacute coacute ldquoY

kinh liễu nghĩa bất y kinh bất liễu nghĩardquo Kinh bất liễu nghĩa chỉ lagrave để tạm thời đối

trị với những người bệnh chấp thật cograven quaacute nặng magrave thocirci Cograven đối với đương cơ nagraveo

magrave Ngagravei thấy coacute thể trực nhận được bản tacircm thigrave Ngagravei dugraveng cocircng aacuten thiacute dụ như Niecircm

Hoa Thị Chuacuteng magrave nhiều Phật tử đatilde biết

Trecircn đường hoằng phaacutep đức Phật đatilde sử dụng rất nhiều cocircng aacuten vagrave đatilde coacute nhiều thiacutenh

chuacuteng ngộ được bản tacircm Nhưng vigrave caacutec cocircng aacuten ấy được ghi lại rải raacutec trong caacutec kinh

necircn iacutet ai để yacute Sau nagravey coacute người gom goacutep lại cho hệ thống vagrave in trong saacutech Chỉ Nguyệt

Lục (Lịch sử Thiền tocircng Trung Hoa)

Lần đầu tiecircn phiecircn dịch cocircng aacuten của Phật Thiacutech Ca chuacuteng tocirci muốn trigravenh bagravey coacute

chứng liệu với quiacute độc giả rằng Cơ xảo của chư Tổ Thiền tocircng vốn cội nguồn truyền

thừa từ chiacutenh đức Phật vagrave Ngagravei cũng đatilde rất nhiều lần sử dụng đến caacutec cocircng aacuten Do

đoacute cocircng aacuten của đức Phật cograven truyền lại rất nhiều

Cuốn saacutech nagravey chuacuteng tocirci chỉ dịch từ trang 17 đến trang 24 trong Chỉ Nguyệt Lục vagrave

một cocircng aacuten Phật trả lời cho vị Tu sĩ thế luận Bagrave La Mocircn (1) trong kinh Lăng Giagrave

Mục điacutech của Phật vagrave chư Tổ khi sử dụng cocircng aacuten lagrave cốt để đương cơ ngay đoacute hoaacutet

nhiecircn trực ngộ Nếu ngay đoacute chưa ngộ được thigrave tất nhiecircn phaacutet ra nghi tigravenh (2) rồi do

nghi tigravenh đoacute sau nagravey sẽ được ngộ Chứ khocircng phải muốn người nghe hiểu theo lời noacutei

văn tự Nếu hiểu theo lời noacutei văn tự lagrave traacutei ngước với yacute chỉ của Thiền tocircng lại đoacuteng

biacutet cửa ngộ của người hagravenh giả vĩnh viễn khocircng thể chứng ngộ

Nay xin hagravenh giả tham thiền khi đọc đến chỗ khocircng hiểu chớ necircn dugraveng yacute thức để

nghiecircn cứu tigravem hiểu Cần phải ngay chỗ khocircng hiểu phaacutet khởi nghi tigravenh vagrave luocircn luocircn

giữ matildei caacutei nghi tigravenh đoacute thigrave sẽ được ldquotừ Nghi đến Ngộrdquo đuacuteng như lời Phật dạy vậy

Thiacutech Duy Lực

(1) Thế luận Bagrave La Mocircn Thế luận lagrave phaacutep thế gian xuất phaacutet từ nhất niệm vocirc minh

đều ở trong phạm vi tương đối Vigrave coacute vocirc minh lagrave hư huyễn chẳng thật necircn Phật noacutei lagrave

Thế luận

(2) Nghi tigravenh Tigravenh trạng khocircng hiểu khocircng biết của bộ oacutec magrave khocircng cho bộ oacutec suy

nghĩ hay tigravem hiểu

2

COcircNG AacuteN CỦA PHẬT THIacuteCH CA

(Triacutech trong Chỉ Nguyệt Lục)

Tiểu sử PHẬT THIacuteCH CA

Thiacutech Ca Macircu Ni lagrave Phật thứ tư trong Hiền kiếp họ Saacutet Lỵ cha lagrave Tịnh Phạn Vương

mẹ lagrave Ma Da Dograveng Saacutet Lỵ lagravem vua từ khi chacircu Diecircm Phugrave Đề bắt đầu Phật trải qua

nhiều kiếp tu hagravenh được Phật Nhiecircn Đăng thọ kyacute kế vị Phật Ca Diếp thagravenh Phật trong

kiếp nagravey

Phật xưa kia đắc đạo Bồ taacutet sanh cotildei trời Đacircu Suất tecircn Hộ Minh Đại Sĩ Khi nhacircn

duyecircn đến caacutech đacircy khoảng 3021 năm (1030 năm trước tacircy lịch) Ngagravei giaacuteng sanh tại

Neacutepal Theo lịch Trung Quốc lagrave mồng 8 thaacuteng 4 năm Giaacutep Dần niecircn hiệu 24 triều đại

Chacircu Chiecircu Vương Luacutec ra đời Ngagravei phoacuteng đại triacute quang minh soi khắp mười phương

thế giới coacute hoa sen vagraveng từ dưới đất nổi lecircn hứng hai chacircn Ngagravei Khi ấy Ngagravei một tay

chỉ trời một tay chỉ đất đi vograveng bảy bước mắt nhigraven bốn phương noacutei ldquoThiecircn thượng

thiecircn hạ duy ngatilde độc tocircnrdquo Sau khi giaacuteng sanh hiện ra đủ thứ thần dị như đatilde được ghi

trong caacutec kinh Năm 19 tuổi mồng 8 thaacuteng 2 Ngagravei coacute yacute muốn xuất gia trong tacircm

nghĩ rằng sẽ được gặp nhacircn duyecircn necircn đi dạo khắp bốn cửa thagravenh điacutech thacircn gặp thấy

bốn việc sanh latildeo bệnh tử liền quyết chiacute tigravem caacutech để ligravea hẳn

Ngay giữa đecircm đoacute coacute người ở cotildei trời Tịnh Cư hiện trước cửa sổ bạch rằng ldquoThời

xuất gia đatilde đến Ngagravei hatildey ra đirdquo Rồi coacute chư Thiecircn ocircm chacircn ngựa Ngagravei đang cỡi bay

ra khỏi thagravenh khi ấy Ngagravei phaacutet thệ nguyện rằng ldquoNếu chẳng dứt taacutem khổ chẳng thagravenh

vocirc thượng Bồ đề chẳng Chuyển phaacutep luacircn thigrave khocircng bao giờ trở vềrdquo

Phụ vương Tịnh Phạn thương nhớ Ngagravei sai nhiều đại thần đi khuyecircn Ngagravei trở về

cung Ngagravei nhất định khocircng về Ngagravei vagraveo nuacutei Đagraven Đặc tu đạo luacutec đầu theo ngoại đạo

A Lam Ca Lam ba năm học Định Bất Dụng Xứ sau biết quấy liền bỏ Rồi đến nơi

Uất Đầu Lam Phất ba năm học Định Phi Phi Tưởng sau biết quấy cũng bỏ Kế đến

nuacutei Đầu Dơi cugraveng caacutec ngoại đạo hằng ngagravey chỉ ăn mạch megrave trải qua saacuteu năm Rồi

Ngagravei tự nghĩ rằng ldquoTu khổ hạnh nagravey chẳng thể giải thoaacutet chacircn chiacutenh Ta sẽ thọ thực

lạirdquo Rồi xuống socircng Ni Liecircn Thiền tắm rửa nhận sữa cuacuteng đường của con gaacutei chăn

decirc Kế đến gốc cacircy Bồ đề Thiecircn Đế đem cỏ Tường Thoại trải togravea ngồi cho Ngagravei Khi

ấy gioacute dịu macircy đẹp dấy lecircn từ bốn phương thiecircn ma sợ Ngagravei thagravenh đạo necircn thống

latildenh ma chuacuteng đến lagravem mọi caacutech ngăn trở như hiện higravenh khủng bố hoặc hiện người

nữ nhan sắc Ngagravei đều an nhiecircn chẳng động lại dugraveng ngoacuten tay chỉ đất khiến đất chấn

động mạnh bọn ma đều ngatilde teacute liền bị hagraveng phục Necircn kinh noacutei ldquoDugraveng vocirc tacircm yacute vocirc

thọ hạnh magrave hagraveng phục hết thảy caacutec ngoại đạo tagrave mardquo

Đến đecircm mồng 7 thaacuteng 2 năm Quyacute Mugravei lagrave năm thứ ba Chacircu Mục Vương Ngagravei nhập

Chacircn Tam Muội Rạng saacuteng mồng 8 vagraveo luacutec sao Mai mọc Ngagravei hoaacutet nhiecircn đại ngộ

thagravenh Đẳng Chaacutenh Giaacutec than rằng ldquoLạ thay Tất cả chuacuteng sanh đều sẵn đủ triacute huệ đức

tướng Như Lai chỉ vigrave vọng tưởng chấp trước magrave chẳng thể chứng đắcrdquo Khi ấy Ngagravei

ba mươi tuổi

Sau khi thagravenh đạo saacuteu năm Ngagravei về cung vigrave vua Tịnh Phạn thuyết phaacutep Vua rất vui

mừng cho dograveng quyacute tộc năm trăm người theo Phật xuất gia

LƯỢC GIẢI

ldquoThiecircn thượng thiecircn hạ duy ngatilde độc tocircnrdquo

3

Coacute Tăng hỏi tổ Vacircn Mocircn Tại sao Phật Thiacutech Ca noacutei ldquoThiecircn thượng thiecircn hạ duy ngatilde

độc tocircnrdquo

Tổ Vacircn Mocircn đaacutep Khi ấy nếu tocirci gặp thấy sẽ đaacutenh chết cho con choacute ăn để mong thiecircn

hạ được thaacutei bigravenh

Lời noacutei của Phật lagrave muốn hiển bagravey nghĩa bất nhị của tự taacutenh Lời của tổ Vacircn Mocircn

cũng lagrave muốn hiển bagravey nghĩa bất nhị của tự taacutenh

Tại sao tổ Vacircn Mocircn noacutei đaacutenh chết rồi cho con choacute ăn Tại nếu khocircng cho con choacute ăn

thigrave vẫn cograven xương thịt nghĩa lagrave cograven dấu tiacutech của độc tocircn (tổ Vacircn Mocircn vagrave Phật) chưa

phải lagrave nghĩa bất nhị của tự taacutenh

COcircNG AacuteN

(1)

Một hocircm Thế Tocircn thăng togravea đại chuacuteng tụ tập xong Văn Thugrave đaacutenh dugravei bạch chuacuteng

rằng Xem kỹ của phaacutep vương Phaacutep của Phaacutep vương lagrave như thế

Thế Tocircn liền xuống togravea

(2)

Một hocircm Thế Tocircn thăng togravea ngồi im lặng A Nan bạch dugravei (dugraveng dugravei đaacutenh chuocircng)

rằng Xin Thế Tocircn thuyết phaacutep

Thế Tocircn noacutei Trong hội coacute hai Tỳ kheo phạm luật necircn chẳng thuyết phaacutep

A Nan dugraveng tha tacircm thocircng quaacuten biết hai Tỳ kheo đoacute rồi đuổi ra Thế Tocircn vẫn cograven im

lặng A Nan bạch nữa Hai Tỳ kheo phạm giới đatilde bị đuổi ra rồi sao Thế Tocircn vẫn

khocircng thuyết phaacutep

Thế Tocircn noacutei Ta chẳng vigrave Thanh văn Nhị thừa thuyết phaacutep

Rồi xuống togravea

(3)

Một hocircm Thế Tocircn thăng togravea Ca Diếp bạch dugravei rằng Thế Tocircn đatilde thuyết phaacutep xong

Thế Tocircn liền xuống togravea

(4)

Thế Tocircn lecircn cotildei trời Đao Lợi vigrave mẹ thuyết phaacutep Ưu Thiecircn Vương nhớ Phật sai thợ

điecircu khắc khắc tượng Phật bằng gỗ Chiecircn Đagraven Khi Thế Tocircn từ trời Đao Lợi xuống

tượng cũng ra nghecircnh tiếp Thế Tocircn gọi ba lần tượng cũng đaacutep lại ba lần Thế Tocircn

noacutei Vocirc vi chacircn Phật thật ở thacircn ta Vậy ở thacircn nagraveo

(5)

Thế Tocircn ở cotildei trời Đao Lợi chiacuten mươi ngagravey rồi từ giatilde cotildei trời đi xuống Tứ chuacuteng baacutet

bộ đều đi nghecircnh tiếp Coacute Tỳ kheo ni Liecircn Hoa Sắc nghĩ rằng Tocirci lagrave người Ni ắt phải

xếp hagraveng sau lưng caacutec đại Tăng khi gặp Phật Chi bằng dugraveng thần lực biến thagravenh

Chuyển Luacircn Thaacutenh Vương coacute ngagraven con hộ vệ để được gặp Phật trước mọi người

Thế Tocircn vừa thấy liền quở rằng Liecircn Hoa Sắc Ngươi đacircu thể qua mặt caacutec đại Tăng

magrave gặp ta Ngươi dugrave thấy sắc thacircn ta nhưng chẳng thấy Phaacutep thacircn ta Tu Bồ Đề tuy

tĩnh tọa trong hang lại được thấy Phaacutep thacircn ta

4

(6)

Thế Tocircn đem hạt chacircu Ma Ni Tugravey Sắc hỏi Ngũ Phương Thiecircn Vương Hạt chacircu nagravey

magraveu gigrave

Khi ấy Ngũ Phương Thiecircn Vương mỗi người đều lần lượt noacutei ra magraveu sắc do migravenh

thấy

Thế Tocircn giấu hạt chacircu rồi giơ tay hỏi Hạt chacircu magraveu magraveu gigrave

Ngũ Phương Thiecircn Vương noacutei Trong tay Phật khocircng coacute hạt chacircu vậy đacircu coacute magraveu

gigrave

Thế Tocircn noacutei Caacutec ngươi sao mecirc muội điecircn đảo quaacute Ta đem hạt chacircu thế gian cho xem

thigrave noacutei coacute xanh vagraveng đỏ trắng Ta thị hiện hạt chacircu chacircn thật lại chẳng biết gigrave cả

Ngay khi ấy Ngũ Phương Thiecircn Vương đều tự ngộ đạo

(7)

Thế Tocircn thăng togravea coacute một Phạn Chiacute (3) cuacuteng dường hoa ngocirc đồng

Phật bảo Buocircng xuống đi

Phạn Chiacute buocircng hoa becircn tay traacutei xuống

Phật bảo tiếp Buocircng xuống đi

Phạn Chiacute buocircng hoa cograven lại becircn tay mặt xuống

Phật lại bảo Buocircng xuống đi

Phạn Chiacute noacutei Nay hai tay con đatilde khocircng cograven gigrave sao Phật cograven bảo buocircng caacutei gigrave xuống

nữa

Phật noacutei Chẳng phải ta bảo ngươi bỏ hoa Ngươi phải buocircng xả ngoagravei lục trần trong

lục căn giữa lục thức nhất thời xả hết đến chỗ khocircng cograven gigrave để xả Ấy chiacutenh lagrave buocircng

thacircn xả mạng của ngươi

Phạn Chiacute ngay đoacute ngộ vocirc sanh nhẫn

(3) Phạn Chiacute dịch nghĩa lagrave Tịnh Duệ (con chaacuteu của dograveng thanh tịnh) tự xưng tổ tiecircn

của họ được sanh từ miệng của Phạn Thiecircn (vua cotildei trời) necircn lấy họ Phạn cugraveng

thuộc phaacutei Bagrave La Mocircn Chỉ ở Ấn Độ mới coacute necircn người đời gọi lagrave Ấn Độ giaacuteo Họ coacute

kinh điển riecircng đời đời kế thừa nhau lagravem nghề nghiệp Kẻ tại gia hoặc xuất gia đều ỷ

vagraveo kinh điển của họ cho lagrave hay nhất necircn thagravenh ra ngạo mạn phần nhiều hay tranh

biện Họ cho Phạn Thiecircn lagrave taacutec giả của vũ trụ ấy lagrave Thần ngatilde

(8)

Phổ Nhatilden bồ taacutet muốn gặp Phổ Hiền magrave khocircng được cho đến nhập định ba lần quaacuten

khắp tam thiecircn đại thiecircn thế giới tigravem Phổ Hiền cũng chẳng thể thấy liền đến bạch

Phật Phật noacutei Ngươi hatildey ở nơi Tịnh Tam Muội khởi niệm liền thấy Phổ Hiền

Phổ Nhatilden vacircng lời vừa khởi một niệm thigrave thấy Phổ Hiền cỡi voi trắng saacuteu ngagrave từ trecircn

trời đến

(9)

Ngũ Thocircng Tiecircn Nhacircn hỏi Phật Thế Tocircn coacute lục thocircng con coacute ngũ thocircng Thế nagraveo lagrave

một thocircng kia

Phật gọi Ngũ Thocircng Tiecircn Nhacircn

5

Tiecircn Nhacircn Dạ

Phật noacutei Thế nagraveo lagrave ldquomột thocircng kiardquo ngươi đatilde hỏi ta

(10)

Một hocircm Thế Tocircn bảo A Nan Sắp tới giờ ăn ngươi phải cầm baacutet vagraveo thagravenh khất

thực

A Nan Dạ

Thế Tocircn noacutei Ngươi đi bigravenh baacutet phải đi theo nghi thức quaacute khứ của bảy Phật

A Nan hỏi Thế nagraveo lagrave nghi thức của bảy Phật

Thế Tocircn gọi A Nan

A Nan Dạ

Thế Tocircn noacutei Cầm bigravenh baacutet đi đi

(11)

Coacute Tỳ kheo hỏi Phật Con đối với Phật phaacutep chỗ thấy thigrave coacute chỗ chứng thigrave chưa phải

Thế Tocircn lagravem sao khai thị

Thế Tocircn noacutei Tỳ kheo Ocircng ta lagravem sao khai thị Cacircu hỏi nagravey lagrave ngươi

(12)

Thế Tocircn cugraveng Kỳ Bagrave thấy một caacutei mả trong đoacute coacute năm bộ xương Vigrave Kỳ Bagrave rất kheacuteo

phacircn biệt acircm thanh necircn Thế Tocircn gotilde vagraveo một bộ hỏi Kỳ Bagrave Caacutei nagravey đatilde sanh chỗ nagraveo

Đaacutep Sanh cotildei người

Phật gotilde bộ khaacutec hỏi Sanh chỗ nagraveo

Đaacutep Sanh cotildei trời

Rồi Phật gotilde bộ khaacutec nữa hỏi Sanh chỗ nagraveo

Kỳ Bagrave chẳng biết chỗ sanh

(13)

Bảy hiền nữ đi dạo vườn Thi Đagrave một người chỉ thi hagravei noacutei Thi hagravei ở đacircy người đi

chỗ nagraveo

Một hiền nữ khaacutec noacutei Lagravem sao Lagravem sao

Caacutec hiền nữ cugraveng quaacuten kỹ mỗi mỗi khế ngộ

Việc nagravey cảm thocircng được Đế Thiacutech Đế Thiacutech đến rải hoa rằng Caacutec Thaacutenh tỷ coacute cần

gigrave tocirci sẽ cung cấp suốt đời

Một hiền nữ noacutei Nhagrave tocirci tứ sự (ăn mặc ngọa cụ y dược) thất bảo thảy đều đầy đủ

Chỉ cần ba moacuten đồ ldquomột lagrave cần caacutei cacircy chẳng coacute gốc hai lagrave cần miếng đất chẳng acircm

dương ba lagrave cần một thung lũng coacute tiếng kecircu magrave chẳng acircm vangrdquo

Đế Thiacutech noacutei Tất cả đồ cần dugraveng tocirci đều coacute Đối với ba moacuten nagravey tocirci thực khocircng coacute

Hiền nữ noacutei Nếu ocircng khocircng coacute lagravem sao magrave biết giuacutep người

Đế Thiacutech chưng hửng Rồi tất cả cugraveng đi bạch Phật

6

Phật bảo Kiều Thi Ca (tecircn của Đế Thiacutech) Caacutec đệ tử đại A la haacuten của ta chẳng hiểu

nghĩa nagravey chỉ coacute caacutec đại Bồ taacutet mới hiểu nghĩa nagravey

(14)

Xưa kia Thế Tocircn tu hagravenh nơi nhacircn địa rũ toacutec ra che lecircn đất sigravenh dacircng hoa cuacuteng dường

Phật Nhiecircn Đăng Phật Nhiecircn Đăng chỉ chỗ đất trải đất đoacute noacutei Miếng đất nagravey necircn lập

một ngocirci chugravea

Khi ấy trong chuacuteng coacute một trưởng giả đem cacircy necircu cắm ngay chỗ đoacute rằng Kiến lập

ngocirci chugravea xong

Bấy giờ chư Thiecircn cugraveng nhau rải hoa taacuten thaacuten

(15)

Thế Tocircn cugraveng A Nan đang đi trecircn đường thấy một caacutei thaacutep của Phật xưa Thế Tocircn liền

đảnh lễ

A Nan noacutei Đacircy lagrave thaacutep của người nagraveo

Thế Tocircn noacutei Thaacutep của chư Phật quaacute khứ

A Nan hỏi Chư Phật quaacute khứ lagrave đệ tử của ai

Thế Tocircn noacutei Lagrave đệ tử của ta

A Nan noacutei Phải necircn như thế

(16)

Ngagravey giải hạ tự tứ (tự kiểm thảo) vigrave ngagravei Văn Thugrave nhập hạ ở ba chỗ necircn ngagravei Ca Diếp

muốn bạch dugravei (đaacutenh chuocircng) đuổi ra Vừa cầm dugravei thigrave thấy năm trăm ngagraven muocircn ức

Văn Thugrave Ca Diếp dugraveng hết thần lực của migravenh magrave vẫn khocircng giơ dugravei lecircn được

Thế Tocircn hỏi Ca Diếp Ngươi muốn đuổi Văn Thugrave sao

Ca Diếp chẳng trả lời

(17)

Ở cửa Đocircng thagravenh La Phiệt coacute một bagrave giagrave cugraveng sanh một ngagravey với Phật magrave khocircng

muốn gặp Phật Mỗi khi thấy Phật đến liền trốn traacutenh Mặc dugrave như thế nhưng nhigraven qua

nhigraven lại becircn Đocircng becircn Tacircy đều thấy Phật rồi dugraveng tay che mặt thigrave cả mười ngoacuten tay

cho đến bagraven tay thảy đều thấy Phật

(18)

Văn Thugrave đến chỗ hội trường của chư Phật nằm luacutec tất cả chư Phật đều trở về bổn xứ

Chỉ coacute một người nữ ngồi gần togravea Phật đang nhập định

Văn Thugrave bạch Phật rằng Tại sao người nagravey được gần becircn cạnh Phật magrave con thigrave

khocircng được

Phật bảo Văn Thugrave Ngươi muốn biết phải khiến cho người nữ nagravey xuất định rồi tự hỏi

cocirc ta

Văn Thugrave nhiễu quanh người nữ ba vograveng buacuteng ngoacuten tay một caacutei khocircng thấy xuất định

cho đến đưa tới Phạn Thiecircn dugraveng hết cả thần lực cũng khocircng thấy xuất định

Thế Tocircn noacutei Giả sử baacute thiecircn ức Văn Thugrave cũng chẳng thể khiến người nữ nagravey xuất

định được Ở phương dưới đi qua bốn mươi hai hằng hagrave sa số quốc độ coacute Bồ taacutet Votildeng

Minh mới khiến người nữ nagravey xuất định được

7

Một luacutec sau Đại sĩ Votildeng Minh từ dưới đất vọt lecircn đảnh lễ Thế Tocircn

Thế Tocircn bảo Votildeng Minh Hatildey khiến người nữ nagravey xuất định

Votildeng Minh đi đến trước mặt người nữ buacuteng ngoacuten tay một caacutei thigrave người nữ xuất định

liền

(19)

Ương Khoaacutet Ma La đi khất thực đến cửa nhagrave một Trưởng giả trong nhagrave coacute một phụ

nữ đang gặp sản nạn

Trưởng giả noacutei Ocircng lagrave bậc Thaacutenh đệ tử của Phật vậy coacute phaacutep nagraveo giuacutep thoaacutet khỏi sản

nạn nagravey chăng

Ương Khoaacutet noacutei với Trưởng giả rằng Tocirci vừa mới nhập đạo chưa biết phaacutep nagravey Hatildey

đợi tocirci về hỏi Thế Tocircn rồi sẽ trở lại baacuteo cho biết

Liền trở về đem chuyện nagravey bạch Phật Phật bảo Ương Khoaacutet Ngươi đi mau noacutei cho

họ rằng ldquoTa từ phaacutep Hiền Thaacutenh đến nay chưa từng saacutet sanhrdquo

Ương Khoaacutet vacircng lời Phật chạy nhanh đến baacuteo cho nhagrave Trưởng giả phụ nữ nhagrave đoacute

nghe xong tức khắc sanh đứa con ra

(20)

Một hocircm Thế Tocircn thấy Văn Thugrave đứng ngoagravei cửa necircn kecircu Văn Thugrave Văn Thugrave Tại sao

khocircng vagraveo cửa đi

Văn Thugrave noacutei Con chẳng coacute một phaacutep ở ngoagravei cửa sao lại bảo con đi vagraveo cửa

(21)

Bồ taacutet Vocirc Biecircn Thacircn đem cacircy truacutec trượng đo lường đảnh của Thế Tocircn Một trượng

saacuteu Ngagravei cứ đo matildei như thế đến cotildei trời Phạm Thiecircn cũng khocircng thấy đảnh của Thế

Tocircn rồi bỏ truacutec trượng chắp tay thuyết kệ rằng

Hư khocircng chẳng biecircn giới

Cocircng đức Phật cũng vậy

Nếu coacute kẻ đo lường

Suốt kiếp chẳng thể hết

(22)

Vua Cagraven Thaacutet Bagrave vigrave Thế Tocircn cuacuteng dường acircm nhạc Luacutec ấy sơn hagrave đại địa đều phaacutet ra

tiếng đagraven Ca Diếp đứng dậy muacutea vũ

Vua hỏi Phật Ca Diếp lagrave bậc A la haacuten tập lậu đatilde sạch tại sao cograven coacute tập khiacute soacutet lại

vậy

Phật noacutei Thật chẳng coacute soacutet lại chớ necircn phỉ baacuteng phaacutep

Vua lại đagraven thecircm ba lần Ca Diếp cũng muacutea vũ ba lần Vua noacutei Ca Diếp muacutea vũ như

thế haacute chẳng phải tập khiacute sao

Phật noacutei Ca Diếp thật chẳng muacutea vũ

Vua noacutei Sao Thế Tocircn lại vọng ngữ

Phật noacutei Khocircng vọng ngữ Luacutec ngươi đagraven thigrave sơn hagrave đại địa gỗ đaacute đều phaacutet ra tiếng

đagraven phải chăng

8

Vua noacutei Phải

Phật noacutei Thigrave Ca Diếp cũng như thế Cho necircn noacutei thật chẳng muacutea vũ

Vua mới tiacuten thọ

(23)

Thế Tocircn ở cotildei trời thứ saacuteu thuyết Đại Tập Kinh Vua cotildei trời ấy kecircu khắp cotildei người

cotildei trời tất cả aacutec quỷ thần đều necircn tập hội thọ sự phoacute chuacutec của Phật để ủng hộ chaacutenh

phaacutep Nếu coacute ai khocircng đến thigrave Tứ Thiecircn Mocircn Vương sẽ đem baacutenh xe sắt noacuteng bắt họ

tập trung Sau khi tập hội xong ai cũng vacircng lời Phật dạy mỗi mỗi tự phaacutet hoằng thệ

ủng hộ chaacutenh phaacutep Chỉ coacute một ma vương noacutei với Phật rằng ldquoCồ Đagravem Con đợi tất cả

chuacuteng sanh thagravenh Phật hết cotildei chuacuteng sanh đatilde khocircng chẳng coacute tecircn gọi chuacuteng sanh

nữa con mới phaacutet Bồ đề tacircmrdquo

(24)

Đề Bagrave Đạt Đa phỉ baacuteng Phật necircn ngay caacutei thacircn đang sống magrave đatilde bị đọa địa ngục

Phật bảo A Nan đi hỏi Ngươi ở trong địa ngục coacute yecircn khocircng

Đaacutep Tocirci dugrave ở địa ngục nhưng vui như cotildei trời Tam thiền

Phật lại sai A Nan hỏi nữa Ngươi muốn cầu ra khocircng

Đaacutep Tocirci đợi Thế Tocircn đến mới ra

A Nan noacutei Phật lagrave Đạo sư tam giới haacute coacute phần vagraveo địa ngục ư

Đề Bagrave noacutei Phật đatilde khocircng coacute phần vagraveo địa ngục thigrave tocirci haacute coacute phần ra địa ngục ư

(25)

Văn Thugrave bỗng khởi Phaacutep Kiến Phật Kiến bị sức oai thần của Thế Tocircn đagravey đi nuacutei Nhị

Thiết Vi

(26)

Trecircn hội Linh Sơn coacute năm Tỳ kheo đắc định Tứ Thiền đủ năm thần thocircng magrave chưa

đắc Phaacutep nhatilden Mỗi vị dugraveng thần thocircng Tuacutec mạng tri thigrave đều tự thấy giết cha hại mẹ

vagrave phạm những tội nặng Do đoacute mỗi người trong tacircm tự hoagravei nghi thagravenh ra đối với

phaacutep thacircm sacircu chẳng thể chứng nhập

Luacutec ấy Văn Thugrave thừa oai thần lực của Phật tay cầm kiếm beacuten bức baacutech Như Lai

Thế Tocircn noacutei với Văn Thugrave rằng Ngưng Ngưng Chớ necircn hại ta magrave tạo tội ngũ nghịch

Nhưng nhất quyết hại ta thigrave phải kheacuteo hại caacutei ngatilde chấp của ta Văn Thugrave Sư Lợi

Ngươi từ xưa nay chẳng coacute ngatilde nhacircn (ta vagrave người) chỉ vigrave nội tacircm thấy coacute ngatilde nhacircn

Khi nội tacircm chẳng khởi thigrave ngatilde nhacircn ắt phải diệt tức gọi lagrave hại caacutei ngatilde chấp của ta

Do đoacute năm trăm Tỳ kheo tự ngộ bản tacircm như mộng như huyễn Ở trong mộng huyễn

chẳng coacute ngatilde nhacircn cho đến năng sanh sở sanh cha mẹ đều như mộng huyễn chẳng

coacute ngatilde nhacircn Rồi năm trăm Tỳ kheo cugraveng noacutei kệ taacuten thaacuten rằng

Văn Thugrave bậc đại triacute

Thấu đạt nguồn đaacutey phaacutep

Tự tay cầm kiếm beacuten

Bức baacutech thacircn Như Lai

Kiếm vậy Phật cũng vậy

9

Một tướng chẳng coacute hai

Vocirc tướng vocirc sở sanh

Đacircu thể noacutei giết hại

Ngatilde nhacircn đatilde khocircng coacute

Thigrave cograven ai tạo tội

(27)

Ngoại đạo hỏi Phật Khocircng hỏi coacute lời khocircng hỏi chẳng lời

Thế Tocircn im lặng giacircy lacircu

Ngoại đạo taacuten thaacuten rằng ldquoThế Tocircn đại từ đại bi khai phaacute đaacutem macircy mecirc muội cho con

khiến con được ngộ nhậprdquo Rồi đảnh lễ ra đi

A Nan bạch Phật Ngoại đạo đắc đạo lyacute gigrave magrave taacuten thaacuten như vậy

Thế Tocircn noacutei Như con tuấn matilde ở thế gian thấy boacuteng roi liền chạy nhanh

(28)

Vua Ba Tư Nặc hỏi Phật Trong Thắng nghĩa đế coacute Thế tục đế chăng Nếu noacutei khocircng

thigrave triacute chẳng necircn hai nếu noacutei coacute thigrave triacute chẳng necircn một Caacutei nghĩa của một hai ấy lagrave thế

nagraveo

Phật noacutei Đại Vương Ocircng ở kiếp Long Quang Phật trong quaacute khứ từng hỏi nghĩa nagravey

Nay ta vocirc thuyết nay ocircng vocirc thiacutenh vocirc thuyết vocirc thiacutenh ấy lagrave nghĩa một hay nghĩa hai

(29)

Ngoại đạo hỏi Phật Hocircm qua thuyết phaacutep gigrave

Phật noacutei Thuyết phaacutep nhất định

Ngoại đạo lại hỏi Hocircm nay thuyết phaacutep gigrave

Phật noacutei Phaacutep chẳng định

Ngoại đạo noacutei Tại sao hocircm qua thuyết phaacutep nhất định nay lại thuyết phaacutep chẳng

định

Phật noacutei Hocircm qua ldquođịnhrdquo hocircm nay ldquochẳng địnhrdquo

(30)

Ngoại đạo hỏi Phật Caacutec phaacutep lagrave thường ư

Phật khocircng đaacutep

Lại hỏi Caacutec phaacutep vocirc thường ư

Phật cũng khocircng đaacutep

Ngoại đạo noacutei Thế Tocircn lagrave bậc đầy đủ tất cả triacute huệ tại sao khocircng đaacutep

Phật noacutei Vigrave caacutec cacircu hỏi của ngươi đều lagrave hyacute luận

(31)

Luacutec Phật đang ngồi dưới gốc cacircy Necirc-cocirc-luật thigrave coacute hai thương gia hỏi Phật Coacute thấy

xe qua khocircng

Đaacutep Chẳng thấy

10

Hỏi Coacute nghe tiếng xe khocircng

Đaacutep Chẳng nghe

Hỏi Phải đang thiền định khocircng

Đaacutep Chẳng thiền định

Hỏi Phải đang ngủ khocircng

Đaacutep Khocircng ngủ

Người thương gia taacuten thaacuten rằng Lagravenh thay Lagravenh thay Thế Tocircn đại giaacutec necircn chẳng

thấy nghe

(32)

Coacute một Phạn Chiacute Moacuteng Tay Dagravei xin biện luận nghĩa lyacute với Phật giao ước trước rằng

Nếu tocirci thua thigrave sẽ tự cheacutem đầu để tạ lỗi

Thế Tocircn hỏi Nghĩa lyacute của ngươi lấy gigrave lagravem tocircn chỉ

Phạn Chiacute noacutei Tocirci lấy ldquotất cả đều chẳng thọ nhậnrdquo lagravem tocircn chỉ

Phật noacutei Tocircn chỉ nagravey ngươi thọ nhận chăng

Phạn Chiacute quay đầu bỏ đi giữa đường chợt tĩnh ngộ than rằng ldquoNghĩa lyacute của ta coacute hai

chỗ thua Tại sao Nếu noacutei thọ nhận thigrave chỗ thua lagrave thocirc (lớn) nếu noacutei chẳng thọ nhận

thigrave chỗ thua lagrave tế (nhỏ) Tất cả trời người vagrave Nhị thừa đều chẳng biết caacutei nghĩa lyacute chỗ

thua của ta chỉ coacute Thế Tocircn với caacutec Đại Bồ taacutet mới biếtrdquo Nghĩ thế ocircng liền trở về

trước Phật noacutei Nghĩa lyacute tocirci coacute hai chỗ thua necircn xin tự cheacutem đầu để tạ lỗi

Phật noacutei Trong phaacutep ta chẳng coacute việc nagravey Ngươi biết quấy thigrave necircn hồi tacircm hướng

đạo

Do đoacute Phạn Chiacute cugraveng năm trăm đệ tử đồng thời theo Phật xuất gia sau nagravey đều chứng

quả A la haacuten

(33)

Một hocircm Thế Tocircn đang ngồi thấy hai người khiecircng con heo đi ngang Phật hỏi Caacutei

đoacute lagrave gigrave

Họ noacutei Phật coacute đầy đủ triacute huệ lại khocircng biết con heo sao

Phật đaacutep Cũng necircn hỏi qua vậy

(34)

Phật ở hội Linh sơn ldquoniecircm hoa thị chuacutengrdquo Luacutec ấy chuacuteng đều im lặng chỉ một migravenh

Tocircn giả Ca Diếp mỉm cười Thế Tocircn noacutei Ta coacute Chaacutenh phaacutep nhatilden tạng (từ nghi đến

ngộ) Niết bagraven diệu tacircm Thực tướng vocirc tướng Phaacutep mocircn vi diệu Bất lập văn tự

Giaacuteo ngoại biệt truyền nay phoacute chuacutec cho Ma Ha Ca Diếp

Rồi Thế Tocircn đến trước thaacutep Đa Tử bảo Ma Ha Ca Diếp ngồi kế cạnh dugraveng Tăng giagrave

lecirc (aacuteo cagrave sa) quagraveng lecircn thacircn Ca Diếp vagrave bảo rằng ldquoTa đem chaacutenh phaacutep nhatilden tạng mật

phoacute cho ngươi ngươi necircn hộ trigraverdquo Rồi bảo A Nan lagravem phoacute giuacutep Ca Diếp hoằng hoacutea

chớ cho đoạn tuyệt Xong Phật thuyết kệ rằng

Bản phaacutep vốn vocirc phaacutep

Vocirc phaacutep cũng lagrave phaacutep

Nay phoacute chuacutec vocirc phaacutep

11

Phaacutep phaacutep đacircu từng phaacutep

Thế Tocircn thuyết kệ xong lại bảo Ca Diếp Ta đem aacuteo Kim Lan Tăng giagrave lecirc truyền phoacute

cho ngươi để chuyển trao cho Phật vị lai (Nay Ca Diếp đang nhập định tại nuacutei Kecirc

Tuacutec tỉnh Vacircn Nam Trung Quốc chờ ngagravey Phật Di Lặc ra đời)

Ca Diếp nghe kệ xong đảnh lễ chacircn Phật taacuten thaacuten rằng Lagravenh thay Lagravenh thay Con sẽ

vacircng lời Phật

Thế Tocircn sắp nhập Niết bagraven Văn Thugrave thỉnh Phật taacutei Chuyển phaacutep luacircn Thế Tocircn quở

rằng Văn Thugrave Ta bốn mươi chiacuten năm trụ thế chưa từng thuyết một chữ Nay ngươi

thỉnh ta taacutei Chuyển phaacutep luacircn vậy cho ta đatilde từng Chuyển phaacutep luacircn sao

(35)

Thế Tocircn ở trong hội Niết Bagraven tay đặt trecircn ngực bảo chuacuteng rằng ldquoĐại chuacuteng hatildey kheacuteo

quaacuten xeacutet caacutei thacircn vagraveng nagravey chiecircm ngưỡng cho đủ chớ necircn hối tiếc Nếu noacutei ta diệt độ

thigrave chẳng phải đệ tử của ta Nếu noacutei ta chẳng diệt độ thigrave cũng chẳng phải đệ tử của tardquo

Khi ấy cả triệu ức chuacuteng thảy đều khế ngộ

(36)

Luacutec bấy giờ Thế Tocircn đến thagravenh Cacircu Thi La bảo đại chuacuteng rằng ldquoNay ta đau lưng

muốn nhập Niết bagravenrdquo Rồi Ngagravei đi bộ đến gần bờ socircng Ni Liecircn giữa hai cacircy Sa La

nằm nghiecircng phiacutea mặt im lặng thị tịch Sau đoacute Ngagravei lại từ trong quan tagravei ngồi dậy vigrave

mẹ thuyết phaacutep lại đặc biệt đưa ra hai chacircn để hoacutea độ Kỳ Bagrave vagrave thuyết kệ vocirc thường

rằng

Chư hạnh vocirc thường

Lagrave phaacutep sanh diệt

Sanh diệt diệt rồi

Tịch diệt lagravem vui

Luacutec ấy caacutec đệ tử dagravenh nhau đem trầm hương thiecircu đốt quan tagravei Sau khi lửa tagraven quan

tagravei vẫn cograven nguyecircn Đại chuacuteng thấy vậy ngay trước Phật taacuten kệ rằng

Vật phagravem dugrave chaacutey bừng

Đacircu thể thiecircu thacircn Thaacutenh

Xin thỉnh lửa Tam muội

Để thiecircu sắc thacircn vagraveng

Luacutec bấy giờ quan tagravei tự nhảy lecircn cao bằng cacircy Sa la rồi lecircn xuống bảy lần như vậy

trecircn khocircng xong hoacutea ra lửa Tam muội trong chốc laacutet biến thagravenh tro coacute cả thảy taacutem

giạ bốn đấu xaacute lợi Hocircm đoacute nhầm ngagravey 15 thaacuteng 2 năm Nhacircm Thacircn tức năm thứ năm

mươi hai đời vua Chiecircu Mục Vương Một ngagraven bảy trăm năm sau khi Thế Tocircn nhập

diệt giaacuteo phaacutep được truyền sang Trung Quốc tức nhằm năm thứ 10 niecircn hiệu Vĩnh

Bigravenh đời Hậu Haacuten (năm 67 sau Tacircy Lịch)

Ngagravey Thế Tocircn nhập Niết bagraven ngagravei Ca Diếp lagrave người đến sau cugraveng Thế Tocircn thograve hai

chacircn từ trong quan tagravei ra thị hiện cho Ca Diếp xem

(37)

COcircNG AacuteN TRIacuteCH TRONG KINH LĂNG GIAgrave

Một hocircm Thế Luận Bagrave La Mocircn hỏi Phật rằng Cồ Đagravem Tất cả lagrave sở taacutec ư

12

Phật noacutei Bagrave La Mocircn Noacutei coacute sở taacutec lagrave thế luận một

Hỏi Tất cả chẳng phải sở taacutec ư

Đaacutep Tất cả chẳng phải sở taacutec lagrave thế luận hai

Hỏi Tất cả thường ư Tất cả vocirc thường ư Tất cả sanh ư Tất cả bất sanh ư

Đaacutep Ấy lagrave thế luận ba bốn năm saacuteu

Hỏi Tất cả một ư Tất cả khaacutec ư Tất cả đủ ư Tất cả chẳng đủ ư Tất cả đều do mỗi

mỗi nhacircn duyecircn magrave thọ sanh ư

Đaacutep Ấy lagrave thế luận bảy đến mười một

Hỏi Tất cả vocirc kyacute (chẳng thiện chẳng aacutec) ư Tất cả kyacute (hoặc thiện hoặc aacutec) ư Hữu

ngatilde ư Vocirc ngatilde ư Coacute kiếp nagravey ư Chẳng kiếp nagravey ư Coacute caacutec kiếp khaacutec ư Chẳng kiếp

khaacutec ư Coacute giải thoaacutet ư Chẳng giải thoaacutet ư Tất cả lagrave saacutet na ư Tất cả khocircng saacutet na

ư Lagrave hư khocircng ư Lagrave chẳng phải hư khocircng ư Cồ Đagravem Coacute năng taacutec ư Chẳng coacute

năng taacutec ư Coacute trung ấm ư Chẳng coacute trung ấm ư

Đaacutep Bagrave La Mocircn Những cacircu hỏi như thế đều lagrave thế luận chẳng phải sở thuyết của ta

(4)

(4) Năng sở Năng lagrave chủ động sở lagrave bị động

Thiacute dụ Năng lễ sở lễ thigrave năng lagrave thacircn sở lễ lagrave Phật Mắt lagrave năng thấy vật lagrave sở thấy

tai lagrave năng nghe acircm thanh lagrave sở nghe

COcircNG AacuteN CỦA TỔ ĐẠT MA

(38)

Sơ tổ Bồ Đề Đạt Ma lagrave người Nam Thiecircn Truacutec con thứ ba của vua nước Hương Chiacute

họ Saacutet Đế Lợi trước tecircn lagrave Bồ Đề Đa La về sau khi đắc phaacutep nơi Tocircn giả Baacutet Nhatilde Đa

La Tocircn giả noacutei Ngươi đối với caacutec phaacutep đatilde được thocircng đạt Đạt Ma lagrave thocircng đạt đại

nghĩa necircn ta đổi tecircn cho ngươi lagrave Đạt Ma

Tổ hỏi Tocircn giả Necircn đi nước nagraveo lagravem phật sự

Tocircn giả noacutei Ngươi dugrave đắc phaacutep chưa thể đi xa hatildey tạm ở Nam Thiecircn Truacutec đợi sau

khi ta diệt độ saacuteu mươi bảy năm thigrave necircn sang Trung Quốc thiacute đại phaacutep dược tiếp

người thượng căn Chớ necircn đi gấp magrave coacute thể thagravenh chướng duyecircn

Tổ lại hỏi Nước Trung Quốc coacute bậc đại sĩ kham lagravem phaacutep khiacute chăng Ngagraven năm về

sau coacute chướng nạn chăng

Tocircn giả đaacutep Chỗ ngươi hoằng hoacutea người được chứng quả Bồ đề chẳng thể kể xiết

Sau khi ta diệt độ hơn saacuteu mươi năm nước ấy coacute nạn tagrave phaacutep trocirci nổi ngươi hatildey

kheacuteo đi hagraveng phục Ngươi đến nước ấy chớ necircn lưu lại miền Nam vigrave họ chỉ ham cocircng

nghiệp hữu vi chẳng thấu lyacute Phật dugrave ngươi đến cũng chẳng thể lưu lại đoacute đacircu Nghe

bagravei kệ ta đacircy

Giữa đường vượt biển gặp con decirc

Một migravenh vắng lặng leacuten qua socircng

Đaacuteng tiếc roi ngựa dưới mặt trời

Hai cacircy quế tươi lacircu matildei matildei

Tổ lại hỏi Về sau cograven coacute việc gigrave khocircng

13

Tocircn giả đaacutep Một trăm năm mươi năm về sau thigrave coacute nạn nhỏ Nghe kệ sấm đacircy

Trong tacircm caacutet tường becircn ngoagravei hung

Tăng phograveng thiecircn hạ gọi khocircng truacuteng

Vigrave gặp độc long sanh votilde tử

Bỗng gặp chuột con tịch vocirc cugraveng

Tổ lại hỏi Về sau thế nagraveo

Tocircn giả đaacutep Hai trăm năm mươi năm về sau dưới Tograveng Lacircm sẽ gặp một người đắc

đạo quả Nghe kệ sấm đacircy

Trung Quốc tuy rộng chẳng đường khaacutec

Cagraveng nhờ con chaacuteu đi dưới chacircn

Gagrave vagraveng biết ngậm một hạt luacutea

Cuacuteng dường mười phương La Haacuten Tăng

Tổ vacircng lời dạy bảo siecircng năng phục bốn mươi năm đến khi Tocircn giả viecircn tịch mới ra

hoằng hoacutea khắp trong nước Luacutec ấy coacute hai sư một vị lagrave Phật Đại Tiecircn một vị lagrave Đại

Thắng Đa trước lagrave bạn của Tổ cugraveng học Thiền quaacuten Tiểu thừa với ngagravei Phật Đagrave Bạt

Đagrave Phật Đại Tiecircn đatilde gặp Tocircn giả Baacutet Nhatilde Đa La bỏ Tiểu thừa hướng Đại thừa được

ngộ vagrave cugraveng Tổ hoằng hoacutea Luacutec bấy giờ người đời xưng lagrave ldquohai cửa cam lồrdquo Cograven Phật

Đại Thắng Đa La chia mocircn đồ thagravenh saacuteu tocircng

1 Hữu Tướng tocircng

2 Vocirc Tướng tocircng

3 Định Huệ tocircng

4 Giới Hạnh tocircng

5 Vocirc Đắc tocircng

6 Tịch Tịnh tocircng

Caacutec tocircng mỗi mỗi tự ocircm chặt kiến giải của tocircng migravenh tự cho lagrave cội nguồn triển khai

hoằng hoacutea khaacutec nhau

Tổ than rằng Một thầy kia đatilde luacuten chacircn xuống sigravenh lại cograven chi ly lagravem saacuteu tocircng nếu ta

chẳng đi phaacute trừ thigrave họ vĩnh viễn bị troacutei trong tagrave kiến

Noacutei xong hiện chuacutet thần lực đến nơi Hữu Tướng tocircng hỏi Sao lại gọi tất cả caacutec phaacutep

lagrave Thực tướng

Tocircng trưởng trong chuacuteng lagrave Taacutet Bagrave La đaacutep Nơi caacutec tướng chẳng biết lẫn nhau gọi lagrave

Thực tướng

Tổ hỏi Tất cả tướng chẳng biết lẫn nhau nếu gọi lagrave Thực tướng thigrave lấy gigrave để xaacutec

định

Đaacutep Nơi caacutec tướng thực bất định Nếu caacutec tướng nhất định thigrave sao gọi lagrave thực (5)

Tổ hỏi Caacutec tướng bất định chẳng noacutei chứng caacutec tướng Khi noacutei chứng caacutec tướng thigrave

nghĩa ấy cũng bất định vậy

Tổ hỏi Ocircng noacutei bất định tức lagrave Thực tướng Định nếu bất định tức phi Thực tướng

14

Đaacutep Định đatilde bất định tức phi Thực tướng Vigrave biết ta phi (ta phi lagrave vocirc ngatilde) necircn bất

định bất biến

Tổ noacutei Nay ocircng bất biến sao gọi Thực tướng Nếu biến thigrave biến mất cũng khocircng gọi

lagrave Thực tướng

Đaacutep Bất biến necircn tồn tại vigrave tồn tại chẳng thực necircn gọi lagrave biến Thực tướng để xaacutec

định nghĩa ấy

Tổ hỏi Thực tướng chẳng biến biến thigrave chẳng thực Nơi phaacutep hữu vocirc caacutei nagraveo gọi lagrave

Thực tướng

Taacutet Bagrave La biết Tổ lagrave Thaacutenh sư đatilde thấu suốt nghĩa lyacute liền dugraveng tay chỉ hư khocircng rằng

Đacircy lagrave hữu tướng của thế gian vigrave coacute thể khocircng Nay thacircn ta được giống khocircng nagravey

chăng

Tổ noacutei Nếu thấu Thực tướng thigrave thấy phi tướng Nếu liễu phi tướng sắc ấy cũng vậy

Khi ở nơi sắc chẳng mất bản thể của sắc ở trong phi tướng chẳng ngại sự coacute Nếu

được thấu hiểu như thế ấy gọi lagrave Thực tướng

Họ nghe xong tacircm yacute khai mở khacircm phục lễ baacutei tiacuten thọ

(5) Kinh Kim Cang viết ldquoNếu thấy caacutec tướng khocircng phải lagrave tướng mới lagrave thấy Thực

tướngrdquo

(39)

Tổ thigravenh ligravenh biến mất rồi đến chỗ Vocirc Tướng tocircng hỏi Ocircng noacutei Vocirc tướng lagravem sao

chứng tỏ

Trong chuacuteng họ coacute ocircng Ba La Đề đaacutep Vigrave tacircm chẳng hiện necircn noacutei Vocirc tướng

Tổ hỏi Tacircm ocircng chẳng hiện lấy gigrave chứng minh

Đaacutep Ta biết Vocirc tướng tacircm chẳng lấy bỏ Đang luacutec biết cũng chẳng coacute kẻ biết

Tổ noacutei Nơi hữu vagrave vocirc tacircm chẳng lấy bỏ cũng chẳng coacute kẻ biết thigrave caacutei biết thagravenh

khocircng

Họ noacutei Nhập Tam muội Phật cograven vocirc sở đắc huống lagrave Vocirc tướng magrave cograven muốn biết

noacute

Tổ hỏi Tướng đatilde chẳng biết ai noacutei hữu vocirc Cograven vocirc sở đắc thigrave lấy gigrave gọi lagrave Tam

muội

Đaacutep Ta noacutei chẳng chứng nghĩa lagrave chứng vocirc sở chứng Vigrave phi Tam muội ta noacutei Tam

muội

Tổ hỏi Nếu phi Tam muội lấy gigrave đặt tecircn Ocircng đatilde chẳng chứng ldquovocirc chứngrdquo lagravem sao

magrave chứng

Ba La Đề nghe Tổ phacircn tiacutech liền ngộ bản tacircm đảnh lễ với Tổ tạ lỗi saacutem hối

Tổ thọ kyacute rằng Ocircng khocircng bao lacircu sẽ chứng quả Nước nagravey coacute ma nhưng sẽ hagraveng

phục

Noacutei xong thigravenh biến mất

(40)

Tổ đến Định Huệ tocircng hỏi Ocircng học định huệ lagrave một hay lagrave hai

Trong chuacuteng họ coacute ocircng Bagrave Lan Đagrave đaacutep Định huệ ta đacircy chẳng một chẳng hai

15

Tổ hỏi Đatilde chẳng một hai sao gọi định huệ

Đaacutep Ở định chẳng định nơi huệ chẳng huệ Một tức chẳng một hai cũng chẳng hai

Tổ hỏi Luacutec một chẳng một luacutec hai chẳng hai đatilde chẳng định huệ lấy gigrave gọi lagrave định

huệ

Đaacutep Chẳng một chẳng hai định huệ năng biết chẳng định chẳng huệ thigrave cũng như

vậy

Tổ noacutei Huệ chẳng phải huệ lấy gigrave để biết Chẳng một chẳng hai ai định ai huệ

Bagrave Lan Đagrave nghe xong tacircm nghi liền tan ratilde

(41)

Tổ đến Giới Hạnh tocircng hỏi Thế nagraveo lagrave giới Thế nagraveo lagrave hạnh Caacutei giới hạnh lagrave một

hay lagrave hai

Trong chuacuteng họ coacute một Hiền giả đaacutep Một hai hai một do noacute tự sanh Tuacircn theo giaacuteo

điều chẳng nhiễm gọi lagrave giới hạnh

Tổ noacutei Ocircng noacutei tuacircn theo giaacuteo điều tức lagrave coacute nhiễm Vậy một hai cugraveng phaacute đacircu thể

noacutei lagrave tuacircn theo giaacuteo điều Cả hai đều chống traacutei (6) chẳng theo nơi hạnh thigrave trong

ngoagravei chẳng rotilde sao gọi lagrave giới

Đaacutep Ta noacutei trong ngoagravei ấy đatilde biết xong đatilde được thocircng đạt Nếu noacutei chống traacutei cũng

đuacuteng cũng sai Noacutei đến thanh tịnh tức giới tức hạnh

Tổ hỏi Cũng đuacuteng cũng sai sao noacutei thanh tịnh Đatilde được thocircng đạt cograven gigrave trong

ngoagravei

Hiền giả nghe xong liền tự hổ thẹn tỏ lograveng khacircm phục

(42)

Tổ đến chỗ Vocirc Đắc tocircng hỏi Ocircng noacutei vocirc đắc vocirc đắc lagravem sao đắc Đatilde vocirc sở đắc cũng

vocirc đắc để đắc

Trong chuacuteng họ coacute ocircng Bảo Tịnh đaacutep Ta noacutei vocirc đắc chẳng phải vocirc đắc để đắc Luacutec

noacutei đắc caacutei đắc vocirc đắc lagrave đắc

Tổ hỏi Đắc đatilde vocirc đắc thigrave chẳng phải lagrave đắc Đatilde noacutei đắc caacutei đắc vậy đắc caacutei đắc đoacute

lagravem sao đắc

Đaacutep Thấy đắc lagrave phi đắc phi đắc gọi lagrave đắc Nếu thấy vocirc đắc gọi lagrave đắc caacutei đắc

Tổ noacutei Đắc đatilde phi đắc đắc caacutei vocirc đắc Đatilde vocirc sở đắc lấy gigrave đắc caacutei đắc

Bảo Tịnh nghe xong bỗng phaacute lưới nghi

(43)

Tổ đến chỗ Tịch Tịnh tocircng hỏi Thế nagraveo lagrave tịch tịnh Ở trong phaacutep nagravey ai tịch ai tịnh

Trong chuacuteng họ coacute một Tocircn giả đaacutep Tacircm nagravey bất động ấy gọi lagrave tịch Nơi phaacutep vocirc

nhiễm ấy gọi lagrave tịnh

Tổ noacutei Bản tacircm bất tịch mới phải nhờ tịch tịnh Nếu vốn lagrave tịnh thigrave đacircu cần tịch tịnh

Họ noacutei Caacutec phaacutep vốn khocircng vigrave khocircng đatilde khocircng Vigrave khocircng đatilde khocircng necircn ở nơi caacutei

khocircng đatilde khocircng ấy gọi lagrave tịch tịnh

16

Tổ noacutei Khocircng khocircng đatilde khocircng caacutec phaacutep cũng vậy Tịch tịnh vocirc tướng thigrave caacutei nagraveo lagrave

tịch caacutei nagraveo lagrave tịnh

Tocircn giả ấy nghe Tổ chỉ dạy hoaacutet nhiecircn khai ngộ

(44)

Từ đoacute saacuteu tocircng đều thệ nguyện quy y necircn sự giaacuteo hoacutea của Tổ cugraveng khắp Nam Thiecircn

Truacutec Tiếng tăm vang cả nước Ấn Độ trải qua saacuteu mươi năm độ chuacuteng sanh vocirc

lượng Sau gặp luacutec vua Dị Kiến (chaacuteu gọi Tổ bằng chuacute) muốn hủy diệt Phật phaacutep Tổ

thương xoacutet muốn cứu vớt chaacuteu Khi ấy saacuteu tocircng đều thầm nghĩ Tổ sẽ coacute caacutech để cứu

vatilden phaacutep nạn Tổ từ xa biết yacute của caacutec chuacuteng necircn acircm thầm buacuteng tay baacuteo tin cho họ

Saacuteu tocircng đều cugraveng nghe được magrave noacutei ldquoTiếng buacuteng ngoacuten tay lagrave hiệu baacuteo tin của thầy

chuacuteng tardquo Rồi đều đến chỗ Tổ ở

Tổ noacutei Nay Phật phaacutep coacute chướng nạn ai đi diệt trừ

Coacute ocircng Tocircn Thắng trước kia thuộc Vocirc Tướng tocircng xin đi

Tổ noacutei Ngươi dugrave biện tagravei thocircng minh nhưng đạo lực chưa đủ lại với vua chẳng coacute

duyecircn

Thắng khocircng nghe tự đến vua Dị Kiến rộng thuyết phaacutep yếu

Vua noacutei Caacutei phaacutep của ocircng hiểu biết đoacute hiện nay ở đacircu

Thắng noacutei Nhưng sự thống trị giaacuteo hoacutea của nhagrave vua lagrave hợp với đạo vua vậy hiện nay

đạo vua ở đacircu

Vua noacutei Đạo của ta sẽ trừ phaacutep tagrave Phaacutep của ocircng sẽ hagraveng phục người nagraveo

Luacutec bấy giờ Tổ đang ngồi trecircn togravea đatilde biết trước lyacute của Tocircn Thắng sẽ thua bảo Ba La

Đề rằng Tocircn Thắng chẳng nghe lời ta đi biện luận với vua sắp thất bại rồi Ngươi

hatildey mau đi cứu

Ba La Đề noacutei Xin nhờ thần lực

Noacutei xong coacute đaacutem macircy đỡ chacircn đưa đi gặp vua Vua đang hỏi Tocircn Thắng chợt thấy

ngạc nhiecircn quecircn hỏi tiếp magrave nhigraven Ba La Đề noacutei Kẻ bay trecircn khocircng đến lagrave chaacutenh hay

lagrave tagrave

Đề noacutei Ta chẳng phải tagrave chaacutenh magrave đến đacircy để chaacutenh lại caacutei tagrave Tacircm vua nếu chaacutenh thigrave

ta chẳng tagrave chaacutenh

Vua tuy cảm thấy kinh dị nhưng taacutenh kecircu mạn đang luacutec bừng liền ra lệnh đagravey Tocircn

thắng đi xa

Ba La Đề noacutei Vua đatilde coacute đạo sao lại đagravey Sa mocircn Ta dugrave khocircng hay xin vua cứ hỏi

Vua giận magrave hỏi Thế nagraveo lagrave Phật

Đề đaacutep Kiến taacutenh lagrave Phật

Vua hỏi Sư kiến taacutenh chăng

Đề đaacutep Ta kiến Phật taacutenh

Vua hỏi Taacutenh ở chỗ nagraveo

Đề đaacutep Taacutenh ở nơi taacutec dụng

Vua hỏi Lagrave taacutec dụng gigrave nay ta chẳng thấy

Đề đaacutep Hiện đang taacutec dụng vua tự chẳng thấy

17

Vua hỏi Nơi ta coacute chăng

Đề đaacutep Vua nếu taacutec dụng thigrave thể cũng khoacute thấy

Vua hỏi Nếu khi đang dụng coacute mấy chỗ xuất hiện

Đề đaacutep Nếu xuất hiện sẽ coacute taacutem chỗ

Vua noacutei Taacutem chỗ xuất hiện nagraveo noacutei cho ta nghe

Ba La Đề liền thuyết kệ rằng

Nơi thai lagrave thacircn ra đời lagrave người

Nơi mắt lagrave thấy nơi tai lagrave nghe

Nơi mũi lagrave ngửi ở miệng đagravem luận

Ở tay cầm lấy ở chacircn đi đứng

Hiện khắp bao gồm hằng sa thế giới

Thu nhiếp lại ở trong hạt bụi nhỏ

Kẻ nhận được thigrave biết lagrave Phật taacutenh

Kẻ chẳng biết thigrave gọi lagrave linh hồn

Vua nghe kệ xong tacircm liền khai ngộ saacutem hối tạ lỗi nhigraven nhận trước kia lagravem sai Rồi

vua hỏi Sư nối phaacutep ai

Đề đaacutep Bồ Đề Đạt Ma tức lagrave chuacute của Đại Vương

Vua liền cho cận thần nghecircnh tiếp Tổ đến cung vua Tổ bảo vua saacutem hối lỗi trước

Vua nghe xong rơi lệ cảm tạ rồi ra lệnh cho Tocircn Thắng về nước

Cận thần noacutei Tocircn Thắng khi bị đagravey đatilde gieo migravenh xuống vực bỏ mạng rồi

Tổ noacutei Thắng cograven sống lệnh vua triệu sẽ đến

Ban sơ Tocircn Thắng bị đagravey tự thấy hổ thẹn gieo migravenh xuống vực Bỗng coacute thần nhacircn

cứu để trecircn tảng đaacute

Thắng noacutei Ta lagrave bậc Sa mocircn lấy chaacutenh phaacutep lagravem chủ vigrave chẳng thể sửa caacutei quấy của

vua necircn bỏ migravenh tự traacutech Nay thần sao tự cứu giuacutep xin noacutei rotilde nguyecircn do

Thần nhacircn begraven noacutei kệ rằng

Xưa thọ đến trăm tuổi

Taacutem mươi vẫn lagravem sai

Thacircn cận bậc chiacute tocircn

Huacircn tu magrave nhập đạo

Tuy coacute iacutet triacute huệ

Nhưng cograven nhiều nhacircn ngatilde

Gặp caacutec bậc Hiền Thaacutenh

Chưa nổi lograveng cung kiacutenh

Hai mươi năm cocircng phu

Caacutei tacircm vẫn chưa tịnh

18

Vigrave thocircng minh khinh mạn

Magrave thọ quả như thế

Ngươi gặp vua bị khinh

Cảm quả đuacuteng như vậy

Từ nay chẳng giải đatildei

Chẳng lacircu thagravenh bậc triacute

Chư Thaacutenh đều hộ niệm

Như Lai cũng như vậy

Thắng nghe kệ vui mừng rồi tĩnh tọa trecircn tảng đoacute Đến đacircy sứ thần của vua vagraveo nuacutei

triệu về Khi đoacute ở trong cung Tổ noacutei với vua Biết Thắng chịu đến chăng

Vua noacutei Chưa biết

Tổ noacutei Phải ra lệnh thứ hai mới được

Khi sứ thần đến nuacutei thigrave Thắng từ chối Quả thực sau đoacute được lệnh thứ hai mới chịu

về

(45)

Tổ nghĩ đến việc Đocircng độ Trung Quốc theo như Phật đatilde thọ kyacute rằng ldquoNăm trăm năm

về sau ngọn đegraven triacute Baacutet nhatilde sẽ tỏ aacutenh saacuteng nơi đoacuterdquo necircn phoacute chuacutec đệ tử lagrave Baacutet Nhatilde Mật

Đa La lưu ở Thiecircn Truacutec hoằng phaacutep rồi tự migravenh sang Trung Quốc Trước khi khởi

hagravenh Ngagravei tới lễ baacutei thaacutep chư Tổ từ giả bạn học vagrave khuyecircn vua siecircng tu hạnh nghiệp

noacutei ldquoTocirci đi mười chiacuten năm sẽ vềrdquo

Tổ đi đường biển trải qua ba năm mới đến Trung Quốc nhằm năm thứ bảy niecircn hiệu

Phổ Thocircng đời Lương lagrave ngagravey 21 thaacuteng 9 năm Canh Tyacute Luacutec ấy chacircu trưởng Quảng

Chacircu lagrave Tiecircu Ngang nghecircnh tiếp cuacuteng dường đủ lễ trigravenh biểu văn baacuteo cho Votilde Đế Votilde

Đế sai sứ thần nghecircnh thỉnh nhằm ngagravey 11 thaacuteng 10 Tổ đến thủ đocirc Kim Lăng

Votilde Đế hỏi Trẫm từ khi lecircn ngocirci đến nay cất chugravea in kinh độ Tăng chẳng thể kể xiết

Như thế coacute cocircng đức gigrave

Tổ đaacutep Chẳng phải lagrave cocircng đức

Votilde Đế hỏi Tại sao chẳng phải lagrave cocircng đức

Tổ đaacutep Ấy chỉ lagrave caacutei tiểu quả trời người lagrave caacutei nhacircn hữu lậu như ảnh tugravey higravenh dugrave coacute

magrave chẳng thật

Votilde Đế hỏi Thế nagraveo chacircn cocircng đức

Tổ đaacutep Tịnh triacute diệu viecircn thể tự khocircng tịch Cocircng đức như thế chẳng do lagravem việc thế

gian magrave cầu được

Votilde Đế lại hỏi Thế nagraveo lagrave Thaacutenh đế đệ nhất nghĩa

Tổ đaacutep Rotilde ragraveng vocirc thaacutenh

Votilde Đế hỏi Hiện ở trước mặt trẫm lagrave ai

Tổ trả lời Khocircng biết

Votilde Đế khocircng ngộ được

19

Tổ biết cơ chẳng khế hợp đến ngagravey 19 thaacuteng đoacute acircm thầm qua socircng đi nước Ngụy

Ngagravey 23 thaacuteng 11 đến thagravenh phố Lạc Dương ngụ tại Thiếu Lacircm Tự nuacutei Tung Sơn

Suốt ngagravey im lặng hướng vaacutech tĩnh tọa người đời chẳng biết lại gọi lagrave ldquoBagrave La Mocircn

quaacuten vaacutechrdquo

Biệt truyện ghi rằng

Sau khi Tổ bỏ đi Votilde Đế đem chuyện nagravey noacutei với Chiacute Cocircng

Cocircng hỏi Bệ hạ biết người nagravey chăng

Votilde Đế trả lời Khocircng biết

Cocircng noacutei Ấy lagrave Quan Acircm Đại Sĩ truyền tacircm ấn Phật

Votilde Đế ăn năn muốn sai sứ thần đuổi theo thỉnh về

Cocircng noacutei Đừng noacutei sai một sứ thần dẫu cho người cả nước đi thỉnh Ngagravei cũng

khocircng về

Sau nagravey Thiền sư Viecircn Ngộ kể chuyện nagravey với chuacuteng rằng Caacutei khocircng biết của Votilde

Đế noacutei so với caacutei khocircng biết của Tổ Đạt Ma noacutei lagrave đồng hay lagrave khaacutec Giống thigrave coacute

giống phải thigrave khocircng phải Phần đocircng hiểu lầm rằng caacutei ldquokhocircng biếtrdquo của Tổ Đạt Ma

lagrave đaacutep về thiền caacutei ldquokhocircng biếtrdquo Votilde Đế đaacutep cacircu hỏi của Chiacute Cocircng lagrave caacutei khocircng biết

thuộc về nhận biết Đoaacuten mograve như thế trọn chẳng diacutenh daacuteng Nếu luacutec bấy giờ Chiacute

Cocircng hỏi như thế thigrave cần trả lời như thế nagraveo Theo ta thigrave chẳng bằng một gậy đaacutenh

chết cho xong traacutenh cho người ta suy đoaacuten hồ đồ

(46)

Coacute tăng Thần Quang ở xứ Y Lạc rộng xem đủ thứ kinh saacutech kheacuteo luận lyacute nhiệm

magraveu thường than rằng ldquoGiaacuteo của Khổng Tử noacutei về phong tục lễ nhạc saacutech của Latildeo

Trang cũng chưa đến diệu lyacute cugraveng tột Gần đacircy nghe noacutei Đại sĩ Đạt Ma lagrave bậc chiacute

nhacircn ở Thiếu Lacircm Tự chẳng caacutech xa phải đến tham vấnrdquo Begraven đi đến chỗ Tổ tham

học Thấy Tổ suốt ngagravey im lặng hướng vaacutech khocircng một lời dạy bảo Quang tự thầm

nghĩ ldquoNgười xưa từng trải toacutec che sigravenh cho đến chẳng tiếc maacuteu thịt xương tủy để

cuacuteng dường cầu đạo Xưa cograven như vậy nay ta khocircng lagravem được saordquo Gặp đecircm tuyết

lớn Quang đứng hầu ngoagravei cửa suốt đecircm gần saacuteng tuyết ngập quaacute đầu gối nhưng vẫn

đứng yecircn chỗ đoacute một lograveng cung kiacutenh

Tổ nhigraven thấy thương xoacutet hỏi rằng Ngươi đứng lacircu trong tuyết muốn cầu việc gigrave

Quang rơi lệ noacutei Xin Hogravea thượng từ bi mở cửa cam lồ rộng độ chuacuteng sanh

Tổ noacutei Diệu đạo của chư Phật phải nhiều kiếp siecircng năng tinh tiến hagravenh chỗ khoacute

hagravenh nhẫn chỗ khoacute nhẫn mới được đacircu thể dugraveng thiểu đức thiểu triacute khinh tacircm mạn

tacircm magrave được

Quang nghe lời Tổ khiacutech lệ liền lấy dao beacuten chặt caacutenh tay traacutei để trước bagraven Tổ

Tổ biết lagrave phaacutep khiacute noacutei ldquoChư Phật ban sơ cầu đạo vigrave phaacutep quecircn migravenh Nay ngươi chặt

caacutenh tay trước ta cầu phaacutep ta cũng hứa khảrdquo Do đoacute Tổ đổi tecircn cho Quang lagrave Huệ

Khả

Huệ Khả hỏi Phaacutep ấn của chư Phật con được nghe chăng

Tổ noacutei Phaacutep ấn của chư Phật chẳng do người khaacutec magrave được

Khả noacutei Tacircm con chưa an xin thầy an cho

Tổ noacutei Đem tacircm lại để ta an cho

20

Giacircy lacircu Khả noacutei Tigravem tacircm trọn chẳng thể đắc

Tổ noacutei Ta đatilde an tacircm cho ngươi rồi

(47)

Chiacuten năm sau Tổ muốn về Thiecircn Truacutec một hocircm noacutei với mocircn đồ rằng Thời tiết đatilde

đến caacutec ngươi hatildey tự kể sự sở đắc của migravenh

Coacute đệ tử Đạo phoacute noacutei Theo chỗ thấy của con chẳng chấp văn tự chẳng ligravea văn tự ấy

lagrave dụng của đạo

Tổ noacutei Ngươi được da của ta

Ni Tổng Trigrave noacutei Hiểu biết của con như Tocircn giả Khaacutenh Hỷ thấy cotildei Phật Bất Động

một caacutei thấy vốn đầy đủ chẳng cần thecircm caacutei thấy nữa

Tổ noacutei Ngươi được thịt của ta

Đạo Dục noacutei Tứ đại vốn khocircng ngũ ấm chẳng coacute chỗ thấy của con khocircng coacute một

phaacutep để đắc

Tổ noacutei Ngươi được xương của ta

Sau cugraveng Huệ Khả ra lễ baacutei rồi trở về đứng lại chỗ cũ

Tổ noacutei Ngươi được tủy của ta Thuở xưa Như Lai đem Chaacutenh phaacutep nhatilden tạng phoacute

chuacutec cho Đại sĩ Ca Diếp rồi truyền thừa từng đời cho đến thacircn ta Nay ta phoacute chuacutec cho

ngươi ngươi hatildey hộ trigrave Đồng thời truyền cagrave sa cho ngươi để lagravem tin cho phaacutep

Khả xin Tổ chỉ dạy cho rotilde

Tổ noacutei Trong truyền phaacutep ấn để khế chứng bản tacircm ngoagravei phoacute cagrave sa để xaacutec định tocircng

chỉ Vigrave sợ người đời sau lograveng tin chưa vững sanh ra nghi ngờ noacutei ldquoTa lagrave người Ấn

Độ ngươi lagrave người Trung Quốc nhờ gigrave magrave đắc phaacutep lấy gigrave để chứng tỏrdquo Nay ngươi

thọ nhận y phaacutep nagravey Về sau coacute chướng nạn xảy ra hatildey lấy y vagrave kệ truyền phaacutep của

ta dugraveng để chứng minh thigrave sự giaacuteo hoacutea sẽ vocirc ngại

Hai trăm năm sau khi ta nhập diệt phải ngưng sự truyền y Về sau chaacutenh phaacutep cugraveng

khắp phaacutep giới kẻ biết đạo thigrave nhiều kẻ hagravenh đạo thigrave iacutet kẻ thuyết lyacute thigrave nhiều kẻ thấu

lyacute thigrave iacutet Nay ngươi xiển dương phaacutep nagravey chớ khinh người chưa ngộ Hễ được một

niệm trở về cội nguồn thigrave đồng như bản đắc sự acircm thầm mặc chứng sẽ muocircn muocircn

ngagraven ngagraven Hatildey nghe ta noacutei kệ đacircy

Ta đi đến đất nagravey

Truyền phaacutep cứu người mecirc

Một bocircng nở năm nhaacutenh

Kết quả tự nhiecircn thagravenh

Tổ lại noacutei Ta coacute kinh Lăng Giagrave bốn quyển nay cũng giao phoacute cho ngươi dugraveng để ấn

chứng hậu học Ấy lagrave tacircm địa yếu mocircn của Như Lai khiến caacutec chuacuteng sanh khai thị ngộ

nhập Từ khi ta đến đất nagravey đatilde bị đầu độc năm lần Ta đem độc để trecircn tảng đaacute thigrave

tảng đaacute nổ bung Ta ligravea Ấn Độ đến Trung Quốc lagrave vigrave thấy đất nagravey coacute khiacute tượng Đại

thừa necircn vượt biển vigrave phaacutep cầu người Vigrave nhacircn duyecircn chưa đến necircn thị hiện ngu dại

hướng vaacutech chờ đợi nay được ngươi để phoacute phaacutep thigrave yacute ta đatilde thỏa matilden

21

Noacutei xong cugraveng mocircn đồ đến chugravea Thiecircn Thaacutenh ở Vũ Mocircn lưu lại đoacute ba ngagravey Coacute Thaacutei

thuacute Kỳ Thagravenh tecircn Dung Huyền Chi hacircm mộ Phật thừa hỏi Tổ rằng Ở Tacircy Thiecircn Ấn

Độ sự truyền thừa lagravem Tổ lagrave thế nagraveo

Tổ noacutei Thấu tacircm tocircng (Thiền tocircng) của Phật hạnh giải tương ưng ấy gọi lagrave Tổ

Lại hỏi Ngoagravei ra cograven coacute gigrave nữa

Tổ noacutei Cần tin tự tacircm bất nhị chẳng coacute tương đối Necircn đối với caacutec chẳng chấp hữu

vocirc chẳng lấy chẳng bỏ chẳng triacute chẳng ngu chẳng mecirc chẳng ngộ Đatilde được thấu đạt

necircn xưng lagrave Tổ

Huyền Chi noacutei Đệ tử quy y Tam bảo đatilde nhiều năm magrave triacute huệ aacutem muội cograven mecirc chacircn

lyacute Vừa nghe sư noacutei vẫn chưa biết rotilde xin sư từ bi khai thị tocircng chỉ

Tổ biết Huyền Chi khẩn thiết liền thuyết kệ rằng

Cũng chẳng thấy aacutec magrave khinh checirc

Cũng chẳng thấy thiện magrave khen ngợi

Cũng chẳng xa ngu magrave gần triacute

Cũng chẳng bỏ mecirc magrave lấy ngộ

Đại đạo thigrave siecircu việt số lượng

Thocircng tacircm Phật tự động độ sanh

Chẳng troacutei buộc ở nơi phagravem Thaacutenh

Siecircu nhiecircn thigrave gọi đoacute lagrave Tổ

Huyền Chi nghe kệ bi hỷ xen nhau magrave rằng Xin sư thường trụ thế gian để hoacutea đạo

quần sanh

Tổ noacutei Ta sẽ đi về chẳng thể ở lacircu Chuacuteng sanh căn taacutenh muocircn ngagraven sai biệt necircn ta

phải gặp nhiều ngu mecirc lagravem chướng nạn cho ta (biết trước sẽ bị người đầu độc)

Huyền Chi noacutei Coacute thể cho biết người nagraveo để đệ tử vigrave sư trừ được chăng

Tổ noacutei Ta truyền Phật biacute tạng để lợi iacutech kẻ mecirc đacircu thể hại người để tự yecircn Ắt chẳng

coacute lyacute nagravey

Huyền Chi noacutei Sư nếu khocircng noacutei ra lagravem sao thị hiện sức biến thocircng quang chiếu

Tổ bất đắc dĩ mới cho bagravei sấm rằng

Thuyền socircng vạch soacuteng ngọc

Ống đuốc mở khoacutea vagraveng

Ngũ khẩu cugraveng đi chung

Cửu thập vocirc nhacircn ngatilde

Huyền Chi chẳng thể đoaacuten hiểu được đagravenh lễ baacutei caacuteo từ

Luacutec bấy giờ Vua nước Ngụy rất kiacutenh Phật thừa Trong đạo coacute nhiều Cao Tăng như

Quang Thống luật sư Lưu Chi tam tạnghellip đều lagrave loan phụng trong hagraveng Cao Tăng

magrave tư tưởng chủ trương lại traacutei ngược nhiều với Tổ Đạo phong của Tổ truyền đi khắp

nơi kẻ triacute thức đều quy tụ lại cầu phaacutep lagravem cho họ sanh tacircm ganh tị đầu độc năm lần

cũng khocircng gacircy hại được Đến lần thứ saacuteu Tổ đatilde truyền phaacutep cho Nhị Tổ việc hoacutea

22

duyecircn đatilde xong necircn thị hiện truacuteng độc magrave tịch Mocircn đồ mai taacuteng Tổ trecircn nuacutei Hugraveng

Nhĩ xacircy thaacutep nơi Định Lacircm Tự

Năm ấy sứ thần nước Ngụy lagrave Tống Vacircn từ Sung Đỉnh (biecircn giới Ấn Độ) về giữa

đường thấy Tổ xaacutech chiếc giầy đi nhẹ nhagraveng như bay

Vacircn hỏi Đại sư đi đacircu vậy

Tổ noacutei Đi về Thiecircn Truacutec

Vacircn về kinh tacircu chuyện với vua Khi vua ra lệnh cho mocircn đồ của Tổ đagraveo mả thigrave thấy

trong quan tagravei trống rỗng chỉ cograven coacute một chiếc giầy Vua ban chiếu đem chiếc giầy ấy

thờ phụng nơi Thiếu Lacircm Tự

Đến năm thứ mười lăm niecircn hiệu Khai Nguyecircn đời Đường nhằm năm Đinh Matildeo bị

tiacuten đồ trong đạo ăn trộm đem về Ngũ Đagravei Sơn Hiện nay đatilde mất tiacutech chẳng biết ở đacircu

------------------

4

(6)

Thế Tocircn đem hạt chacircu Ma Ni Tugravey Sắc hỏi Ngũ Phương Thiecircn Vương Hạt chacircu nagravey

magraveu gigrave

Khi ấy Ngũ Phương Thiecircn Vương mỗi người đều lần lượt noacutei ra magraveu sắc do migravenh

thấy

Thế Tocircn giấu hạt chacircu rồi giơ tay hỏi Hạt chacircu magraveu magraveu gigrave

Ngũ Phương Thiecircn Vương noacutei Trong tay Phật khocircng coacute hạt chacircu vậy đacircu coacute magraveu

gigrave

Thế Tocircn noacutei Caacutec ngươi sao mecirc muội điecircn đảo quaacute Ta đem hạt chacircu thế gian cho xem

thigrave noacutei coacute xanh vagraveng đỏ trắng Ta thị hiện hạt chacircu chacircn thật lại chẳng biết gigrave cả

Ngay khi ấy Ngũ Phương Thiecircn Vương đều tự ngộ đạo

(7)

Thế Tocircn thăng togravea coacute một Phạn Chiacute (3) cuacuteng dường hoa ngocirc đồng

Phật bảo Buocircng xuống đi

Phạn Chiacute buocircng hoa becircn tay traacutei xuống

Phật bảo tiếp Buocircng xuống đi

Phạn Chiacute buocircng hoa cograven lại becircn tay mặt xuống

Phật lại bảo Buocircng xuống đi

Phạn Chiacute noacutei Nay hai tay con đatilde khocircng cograven gigrave sao Phật cograven bảo buocircng caacutei gigrave xuống

nữa

Phật noacutei Chẳng phải ta bảo ngươi bỏ hoa Ngươi phải buocircng xả ngoagravei lục trần trong

lục căn giữa lục thức nhất thời xả hết đến chỗ khocircng cograven gigrave để xả Ấy chiacutenh lagrave buocircng

thacircn xả mạng của ngươi

Phạn Chiacute ngay đoacute ngộ vocirc sanh nhẫn

(3) Phạn Chiacute dịch nghĩa lagrave Tịnh Duệ (con chaacuteu của dograveng thanh tịnh) tự xưng tổ tiecircn

của họ được sanh từ miệng của Phạn Thiecircn (vua cotildei trời) necircn lấy họ Phạn cugraveng

thuộc phaacutei Bagrave La Mocircn Chỉ ở Ấn Độ mới coacute necircn người đời gọi lagrave Ấn Độ giaacuteo Họ coacute

kinh điển riecircng đời đời kế thừa nhau lagravem nghề nghiệp Kẻ tại gia hoặc xuất gia đều ỷ

vagraveo kinh điển của họ cho lagrave hay nhất necircn thagravenh ra ngạo mạn phần nhiều hay tranh

biện Họ cho Phạn Thiecircn lagrave taacutec giả của vũ trụ ấy lagrave Thần ngatilde

(8)

Phổ Nhatilden bồ taacutet muốn gặp Phổ Hiền magrave khocircng được cho đến nhập định ba lần quaacuten

khắp tam thiecircn đại thiecircn thế giới tigravem Phổ Hiền cũng chẳng thể thấy liền đến bạch

Phật Phật noacutei Ngươi hatildey ở nơi Tịnh Tam Muội khởi niệm liền thấy Phổ Hiền

Phổ Nhatilden vacircng lời vừa khởi một niệm thigrave thấy Phổ Hiền cỡi voi trắng saacuteu ngagrave từ trecircn

trời đến

(9)

Ngũ Thocircng Tiecircn Nhacircn hỏi Phật Thế Tocircn coacute lục thocircng con coacute ngũ thocircng Thế nagraveo lagrave

một thocircng kia

Phật gọi Ngũ Thocircng Tiecircn Nhacircn

5

Tiecircn Nhacircn Dạ

Phật noacutei Thế nagraveo lagrave ldquomột thocircng kiardquo ngươi đatilde hỏi ta

(10)

Một hocircm Thế Tocircn bảo A Nan Sắp tới giờ ăn ngươi phải cầm baacutet vagraveo thagravenh khất

thực

A Nan Dạ

Thế Tocircn noacutei Ngươi đi bigravenh baacutet phải đi theo nghi thức quaacute khứ của bảy Phật

A Nan hỏi Thế nagraveo lagrave nghi thức của bảy Phật

Thế Tocircn gọi A Nan

A Nan Dạ

Thế Tocircn noacutei Cầm bigravenh baacutet đi đi

(11)

Coacute Tỳ kheo hỏi Phật Con đối với Phật phaacutep chỗ thấy thigrave coacute chỗ chứng thigrave chưa phải

Thế Tocircn lagravem sao khai thị

Thế Tocircn noacutei Tỳ kheo Ocircng ta lagravem sao khai thị Cacircu hỏi nagravey lagrave ngươi

(12)

Thế Tocircn cugraveng Kỳ Bagrave thấy một caacutei mả trong đoacute coacute năm bộ xương Vigrave Kỳ Bagrave rất kheacuteo

phacircn biệt acircm thanh necircn Thế Tocircn gotilde vagraveo một bộ hỏi Kỳ Bagrave Caacutei nagravey đatilde sanh chỗ nagraveo

Đaacutep Sanh cotildei người

Phật gotilde bộ khaacutec hỏi Sanh chỗ nagraveo

Đaacutep Sanh cotildei trời

Rồi Phật gotilde bộ khaacutec nữa hỏi Sanh chỗ nagraveo

Kỳ Bagrave chẳng biết chỗ sanh

(13)

Bảy hiền nữ đi dạo vườn Thi Đagrave một người chỉ thi hagravei noacutei Thi hagravei ở đacircy người đi

chỗ nagraveo

Một hiền nữ khaacutec noacutei Lagravem sao Lagravem sao

Caacutec hiền nữ cugraveng quaacuten kỹ mỗi mỗi khế ngộ

Việc nagravey cảm thocircng được Đế Thiacutech Đế Thiacutech đến rải hoa rằng Caacutec Thaacutenh tỷ coacute cần

gigrave tocirci sẽ cung cấp suốt đời

Một hiền nữ noacutei Nhagrave tocirci tứ sự (ăn mặc ngọa cụ y dược) thất bảo thảy đều đầy đủ

Chỉ cần ba moacuten đồ ldquomột lagrave cần caacutei cacircy chẳng coacute gốc hai lagrave cần miếng đất chẳng acircm

dương ba lagrave cần một thung lũng coacute tiếng kecircu magrave chẳng acircm vangrdquo

Đế Thiacutech noacutei Tất cả đồ cần dugraveng tocirci đều coacute Đối với ba moacuten nagravey tocirci thực khocircng coacute

Hiền nữ noacutei Nếu ocircng khocircng coacute lagravem sao magrave biết giuacutep người

Đế Thiacutech chưng hửng Rồi tất cả cugraveng đi bạch Phật

6

Phật bảo Kiều Thi Ca (tecircn của Đế Thiacutech) Caacutec đệ tử đại A la haacuten của ta chẳng hiểu

nghĩa nagravey chỉ coacute caacutec đại Bồ taacutet mới hiểu nghĩa nagravey

(14)

Xưa kia Thế Tocircn tu hagravenh nơi nhacircn địa rũ toacutec ra che lecircn đất sigravenh dacircng hoa cuacuteng dường

Phật Nhiecircn Đăng Phật Nhiecircn Đăng chỉ chỗ đất trải đất đoacute noacutei Miếng đất nagravey necircn lập

một ngocirci chugravea

Khi ấy trong chuacuteng coacute một trưởng giả đem cacircy necircu cắm ngay chỗ đoacute rằng Kiến lập

ngocirci chugravea xong

Bấy giờ chư Thiecircn cugraveng nhau rải hoa taacuten thaacuten

(15)

Thế Tocircn cugraveng A Nan đang đi trecircn đường thấy một caacutei thaacutep của Phật xưa Thế Tocircn liền

đảnh lễ

A Nan noacutei Đacircy lagrave thaacutep của người nagraveo

Thế Tocircn noacutei Thaacutep của chư Phật quaacute khứ

A Nan hỏi Chư Phật quaacute khứ lagrave đệ tử của ai

Thế Tocircn noacutei Lagrave đệ tử của ta

A Nan noacutei Phải necircn như thế

(16)

Ngagravey giải hạ tự tứ (tự kiểm thảo) vigrave ngagravei Văn Thugrave nhập hạ ở ba chỗ necircn ngagravei Ca Diếp

muốn bạch dugravei (đaacutenh chuocircng) đuổi ra Vừa cầm dugravei thigrave thấy năm trăm ngagraven muocircn ức

Văn Thugrave Ca Diếp dugraveng hết thần lực của migravenh magrave vẫn khocircng giơ dugravei lecircn được

Thế Tocircn hỏi Ca Diếp Ngươi muốn đuổi Văn Thugrave sao

Ca Diếp chẳng trả lời

(17)

Ở cửa Đocircng thagravenh La Phiệt coacute một bagrave giagrave cugraveng sanh một ngagravey với Phật magrave khocircng

muốn gặp Phật Mỗi khi thấy Phật đến liền trốn traacutenh Mặc dugrave như thế nhưng nhigraven qua

nhigraven lại becircn Đocircng becircn Tacircy đều thấy Phật rồi dugraveng tay che mặt thigrave cả mười ngoacuten tay

cho đến bagraven tay thảy đều thấy Phật

(18)

Văn Thugrave đến chỗ hội trường của chư Phật nằm luacutec tất cả chư Phật đều trở về bổn xứ

Chỉ coacute một người nữ ngồi gần togravea Phật đang nhập định

Văn Thugrave bạch Phật rằng Tại sao người nagravey được gần becircn cạnh Phật magrave con thigrave

khocircng được

Phật bảo Văn Thugrave Ngươi muốn biết phải khiến cho người nữ nagravey xuất định rồi tự hỏi

cocirc ta

Văn Thugrave nhiễu quanh người nữ ba vograveng buacuteng ngoacuten tay một caacutei khocircng thấy xuất định

cho đến đưa tới Phạn Thiecircn dugraveng hết cả thần lực cũng khocircng thấy xuất định

Thế Tocircn noacutei Giả sử baacute thiecircn ức Văn Thugrave cũng chẳng thể khiến người nữ nagravey xuất

định được Ở phương dưới đi qua bốn mươi hai hằng hagrave sa số quốc độ coacute Bồ taacutet Votildeng

Minh mới khiến người nữ nagravey xuất định được

7

Một luacutec sau Đại sĩ Votildeng Minh từ dưới đất vọt lecircn đảnh lễ Thế Tocircn

Thế Tocircn bảo Votildeng Minh Hatildey khiến người nữ nagravey xuất định

Votildeng Minh đi đến trước mặt người nữ buacuteng ngoacuten tay một caacutei thigrave người nữ xuất định

liền

(19)

Ương Khoaacutet Ma La đi khất thực đến cửa nhagrave một Trưởng giả trong nhagrave coacute một phụ

nữ đang gặp sản nạn

Trưởng giả noacutei Ocircng lagrave bậc Thaacutenh đệ tử của Phật vậy coacute phaacutep nagraveo giuacutep thoaacutet khỏi sản

nạn nagravey chăng

Ương Khoaacutet noacutei với Trưởng giả rằng Tocirci vừa mới nhập đạo chưa biết phaacutep nagravey Hatildey

đợi tocirci về hỏi Thế Tocircn rồi sẽ trở lại baacuteo cho biết

Liền trở về đem chuyện nagravey bạch Phật Phật bảo Ương Khoaacutet Ngươi đi mau noacutei cho

họ rằng ldquoTa từ phaacutep Hiền Thaacutenh đến nay chưa từng saacutet sanhrdquo

Ương Khoaacutet vacircng lời Phật chạy nhanh đến baacuteo cho nhagrave Trưởng giả phụ nữ nhagrave đoacute

nghe xong tức khắc sanh đứa con ra

(20)

Một hocircm Thế Tocircn thấy Văn Thugrave đứng ngoagravei cửa necircn kecircu Văn Thugrave Văn Thugrave Tại sao

khocircng vagraveo cửa đi

Văn Thugrave noacutei Con chẳng coacute một phaacutep ở ngoagravei cửa sao lại bảo con đi vagraveo cửa

(21)

Bồ taacutet Vocirc Biecircn Thacircn đem cacircy truacutec trượng đo lường đảnh của Thế Tocircn Một trượng

saacuteu Ngagravei cứ đo matildei như thế đến cotildei trời Phạm Thiecircn cũng khocircng thấy đảnh của Thế

Tocircn rồi bỏ truacutec trượng chắp tay thuyết kệ rằng

Hư khocircng chẳng biecircn giới

Cocircng đức Phật cũng vậy

Nếu coacute kẻ đo lường

Suốt kiếp chẳng thể hết

(22)

Vua Cagraven Thaacutet Bagrave vigrave Thế Tocircn cuacuteng dường acircm nhạc Luacutec ấy sơn hagrave đại địa đều phaacutet ra

tiếng đagraven Ca Diếp đứng dậy muacutea vũ

Vua hỏi Phật Ca Diếp lagrave bậc A la haacuten tập lậu đatilde sạch tại sao cograven coacute tập khiacute soacutet lại

vậy

Phật noacutei Thật chẳng coacute soacutet lại chớ necircn phỉ baacuteng phaacutep

Vua lại đagraven thecircm ba lần Ca Diếp cũng muacutea vũ ba lần Vua noacutei Ca Diếp muacutea vũ như

thế haacute chẳng phải tập khiacute sao

Phật noacutei Ca Diếp thật chẳng muacutea vũ

Vua noacutei Sao Thế Tocircn lại vọng ngữ

Phật noacutei Khocircng vọng ngữ Luacutec ngươi đagraven thigrave sơn hagrave đại địa gỗ đaacute đều phaacutet ra tiếng

đagraven phải chăng

8

Vua noacutei Phải

Phật noacutei Thigrave Ca Diếp cũng như thế Cho necircn noacutei thật chẳng muacutea vũ

Vua mới tiacuten thọ

(23)

Thế Tocircn ở cotildei trời thứ saacuteu thuyết Đại Tập Kinh Vua cotildei trời ấy kecircu khắp cotildei người

cotildei trời tất cả aacutec quỷ thần đều necircn tập hội thọ sự phoacute chuacutec của Phật để ủng hộ chaacutenh

phaacutep Nếu coacute ai khocircng đến thigrave Tứ Thiecircn Mocircn Vương sẽ đem baacutenh xe sắt noacuteng bắt họ

tập trung Sau khi tập hội xong ai cũng vacircng lời Phật dạy mỗi mỗi tự phaacutet hoằng thệ

ủng hộ chaacutenh phaacutep Chỉ coacute một ma vương noacutei với Phật rằng ldquoCồ Đagravem Con đợi tất cả

chuacuteng sanh thagravenh Phật hết cotildei chuacuteng sanh đatilde khocircng chẳng coacute tecircn gọi chuacuteng sanh

nữa con mới phaacutet Bồ đề tacircmrdquo

(24)

Đề Bagrave Đạt Đa phỉ baacuteng Phật necircn ngay caacutei thacircn đang sống magrave đatilde bị đọa địa ngục

Phật bảo A Nan đi hỏi Ngươi ở trong địa ngục coacute yecircn khocircng

Đaacutep Tocirci dugrave ở địa ngục nhưng vui như cotildei trời Tam thiền

Phật lại sai A Nan hỏi nữa Ngươi muốn cầu ra khocircng

Đaacutep Tocirci đợi Thế Tocircn đến mới ra

A Nan noacutei Phật lagrave Đạo sư tam giới haacute coacute phần vagraveo địa ngục ư

Đề Bagrave noacutei Phật đatilde khocircng coacute phần vagraveo địa ngục thigrave tocirci haacute coacute phần ra địa ngục ư

(25)

Văn Thugrave bỗng khởi Phaacutep Kiến Phật Kiến bị sức oai thần của Thế Tocircn đagravey đi nuacutei Nhị

Thiết Vi

(26)

Trecircn hội Linh Sơn coacute năm Tỳ kheo đắc định Tứ Thiền đủ năm thần thocircng magrave chưa

đắc Phaacutep nhatilden Mỗi vị dugraveng thần thocircng Tuacutec mạng tri thigrave đều tự thấy giết cha hại mẹ

vagrave phạm những tội nặng Do đoacute mỗi người trong tacircm tự hoagravei nghi thagravenh ra đối với

phaacutep thacircm sacircu chẳng thể chứng nhập

Luacutec ấy Văn Thugrave thừa oai thần lực của Phật tay cầm kiếm beacuten bức baacutech Như Lai

Thế Tocircn noacutei với Văn Thugrave rằng Ngưng Ngưng Chớ necircn hại ta magrave tạo tội ngũ nghịch

Nhưng nhất quyết hại ta thigrave phải kheacuteo hại caacutei ngatilde chấp của ta Văn Thugrave Sư Lợi

Ngươi từ xưa nay chẳng coacute ngatilde nhacircn (ta vagrave người) chỉ vigrave nội tacircm thấy coacute ngatilde nhacircn

Khi nội tacircm chẳng khởi thigrave ngatilde nhacircn ắt phải diệt tức gọi lagrave hại caacutei ngatilde chấp của ta

Do đoacute năm trăm Tỳ kheo tự ngộ bản tacircm như mộng như huyễn Ở trong mộng huyễn

chẳng coacute ngatilde nhacircn cho đến năng sanh sở sanh cha mẹ đều như mộng huyễn chẳng

coacute ngatilde nhacircn Rồi năm trăm Tỳ kheo cugraveng noacutei kệ taacuten thaacuten rằng

Văn Thugrave bậc đại triacute

Thấu đạt nguồn đaacutey phaacutep

Tự tay cầm kiếm beacuten

Bức baacutech thacircn Như Lai

Kiếm vậy Phật cũng vậy

9

Một tướng chẳng coacute hai

Vocirc tướng vocirc sở sanh

Đacircu thể noacutei giết hại

Ngatilde nhacircn đatilde khocircng coacute

Thigrave cograven ai tạo tội

(27)

Ngoại đạo hỏi Phật Khocircng hỏi coacute lời khocircng hỏi chẳng lời

Thế Tocircn im lặng giacircy lacircu

Ngoại đạo taacuten thaacuten rằng ldquoThế Tocircn đại từ đại bi khai phaacute đaacutem macircy mecirc muội cho con

khiến con được ngộ nhậprdquo Rồi đảnh lễ ra đi

A Nan bạch Phật Ngoại đạo đắc đạo lyacute gigrave magrave taacuten thaacuten như vậy

Thế Tocircn noacutei Như con tuấn matilde ở thế gian thấy boacuteng roi liền chạy nhanh

(28)

Vua Ba Tư Nặc hỏi Phật Trong Thắng nghĩa đế coacute Thế tục đế chăng Nếu noacutei khocircng

thigrave triacute chẳng necircn hai nếu noacutei coacute thigrave triacute chẳng necircn một Caacutei nghĩa của một hai ấy lagrave thế

nagraveo

Phật noacutei Đại Vương Ocircng ở kiếp Long Quang Phật trong quaacute khứ từng hỏi nghĩa nagravey

Nay ta vocirc thuyết nay ocircng vocirc thiacutenh vocirc thuyết vocirc thiacutenh ấy lagrave nghĩa một hay nghĩa hai

(29)

Ngoại đạo hỏi Phật Hocircm qua thuyết phaacutep gigrave

Phật noacutei Thuyết phaacutep nhất định

Ngoại đạo lại hỏi Hocircm nay thuyết phaacutep gigrave

Phật noacutei Phaacutep chẳng định

Ngoại đạo noacutei Tại sao hocircm qua thuyết phaacutep nhất định nay lại thuyết phaacutep chẳng

định

Phật noacutei Hocircm qua ldquođịnhrdquo hocircm nay ldquochẳng địnhrdquo

(30)

Ngoại đạo hỏi Phật Caacutec phaacutep lagrave thường ư

Phật khocircng đaacutep

Lại hỏi Caacutec phaacutep vocirc thường ư

Phật cũng khocircng đaacutep

Ngoại đạo noacutei Thế Tocircn lagrave bậc đầy đủ tất cả triacute huệ tại sao khocircng đaacutep

Phật noacutei Vigrave caacutec cacircu hỏi của ngươi đều lagrave hyacute luận

(31)

Luacutec Phật đang ngồi dưới gốc cacircy Necirc-cocirc-luật thigrave coacute hai thương gia hỏi Phật Coacute thấy

xe qua khocircng

Đaacutep Chẳng thấy

10

Hỏi Coacute nghe tiếng xe khocircng

Đaacutep Chẳng nghe

Hỏi Phải đang thiền định khocircng

Đaacutep Chẳng thiền định

Hỏi Phải đang ngủ khocircng

Đaacutep Khocircng ngủ

Người thương gia taacuten thaacuten rằng Lagravenh thay Lagravenh thay Thế Tocircn đại giaacutec necircn chẳng

thấy nghe

(32)

Coacute một Phạn Chiacute Moacuteng Tay Dagravei xin biện luận nghĩa lyacute với Phật giao ước trước rằng

Nếu tocirci thua thigrave sẽ tự cheacutem đầu để tạ lỗi

Thế Tocircn hỏi Nghĩa lyacute của ngươi lấy gigrave lagravem tocircn chỉ

Phạn Chiacute noacutei Tocirci lấy ldquotất cả đều chẳng thọ nhậnrdquo lagravem tocircn chỉ

Phật noacutei Tocircn chỉ nagravey ngươi thọ nhận chăng

Phạn Chiacute quay đầu bỏ đi giữa đường chợt tĩnh ngộ than rằng ldquoNghĩa lyacute của ta coacute hai

chỗ thua Tại sao Nếu noacutei thọ nhận thigrave chỗ thua lagrave thocirc (lớn) nếu noacutei chẳng thọ nhận

thigrave chỗ thua lagrave tế (nhỏ) Tất cả trời người vagrave Nhị thừa đều chẳng biết caacutei nghĩa lyacute chỗ

thua của ta chỉ coacute Thế Tocircn với caacutec Đại Bồ taacutet mới biếtrdquo Nghĩ thế ocircng liền trở về

trước Phật noacutei Nghĩa lyacute tocirci coacute hai chỗ thua necircn xin tự cheacutem đầu để tạ lỗi

Phật noacutei Trong phaacutep ta chẳng coacute việc nagravey Ngươi biết quấy thigrave necircn hồi tacircm hướng

đạo

Do đoacute Phạn Chiacute cugraveng năm trăm đệ tử đồng thời theo Phật xuất gia sau nagravey đều chứng

quả A la haacuten

(33)

Một hocircm Thế Tocircn đang ngồi thấy hai người khiecircng con heo đi ngang Phật hỏi Caacutei

đoacute lagrave gigrave

Họ noacutei Phật coacute đầy đủ triacute huệ lại khocircng biết con heo sao

Phật đaacutep Cũng necircn hỏi qua vậy

(34)

Phật ở hội Linh sơn ldquoniecircm hoa thị chuacutengrdquo Luacutec ấy chuacuteng đều im lặng chỉ một migravenh

Tocircn giả Ca Diếp mỉm cười Thế Tocircn noacutei Ta coacute Chaacutenh phaacutep nhatilden tạng (từ nghi đến

ngộ) Niết bagraven diệu tacircm Thực tướng vocirc tướng Phaacutep mocircn vi diệu Bất lập văn tự

Giaacuteo ngoại biệt truyền nay phoacute chuacutec cho Ma Ha Ca Diếp

Rồi Thế Tocircn đến trước thaacutep Đa Tử bảo Ma Ha Ca Diếp ngồi kế cạnh dugraveng Tăng giagrave

lecirc (aacuteo cagrave sa) quagraveng lecircn thacircn Ca Diếp vagrave bảo rằng ldquoTa đem chaacutenh phaacutep nhatilden tạng mật

phoacute cho ngươi ngươi necircn hộ trigraverdquo Rồi bảo A Nan lagravem phoacute giuacutep Ca Diếp hoằng hoacutea

chớ cho đoạn tuyệt Xong Phật thuyết kệ rằng

Bản phaacutep vốn vocirc phaacutep

Vocirc phaacutep cũng lagrave phaacutep

Nay phoacute chuacutec vocirc phaacutep

11

Phaacutep phaacutep đacircu từng phaacutep

Thế Tocircn thuyết kệ xong lại bảo Ca Diếp Ta đem aacuteo Kim Lan Tăng giagrave lecirc truyền phoacute

cho ngươi để chuyển trao cho Phật vị lai (Nay Ca Diếp đang nhập định tại nuacutei Kecirc

Tuacutec tỉnh Vacircn Nam Trung Quốc chờ ngagravey Phật Di Lặc ra đời)

Ca Diếp nghe kệ xong đảnh lễ chacircn Phật taacuten thaacuten rằng Lagravenh thay Lagravenh thay Con sẽ

vacircng lời Phật

Thế Tocircn sắp nhập Niết bagraven Văn Thugrave thỉnh Phật taacutei Chuyển phaacutep luacircn Thế Tocircn quở

rằng Văn Thugrave Ta bốn mươi chiacuten năm trụ thế chưa từng thuyết một chữ Nay ngươi

thỉnh ta taacutei Chuyển phaacutep luacircn vậy cho ta đatilde từng Chuyển phaacutep luacircn sao

(35)

Thế Tocircn ở trong hội Niết Bagraven tay đặt trecircn ngực bảo chuacuteng rằng ldquoĐại chuacuteng hatildey kheacuteo

quaacuten xeacutet caacutei thacircn vagraveng nagravey chiecircm ngưỡng cho đủ chớ necircn hối tiếc Nếu noacutei ta diệt độ

thigrave chẳng phải đệ tử của ta Nếu noacutei ta chẳng diệt độ thigrave cũng chẳng phải đệ tử của tardquo

Khi ấy cả triệu ức chuacuteng thảy đều khế ngộ

(36)

Luacutec bấy giờ Thế Tocircn đến thagravenh Cacircu Thi La bảo đại chuacuteng rằng ldquoNay ta đau lưng

muốn nhập Niết bagravenrdquo Rồi Ngagravei đi bộ đến gần bờ socircng Ni Liecircn giữa hai cacircy Sa La

nằm nghiecircng phiacutea mặt im lặng thị tịch Sau đoacute Ngagravei lại từ trong quan tagravei ngồi dậy vigrave

mẹ thuyết phaacutep lại đặc biệt đưa ra hai chacircn để hoacutea độ Kỳ Bagrave vagrave thuyết kệ vocirc thường

rằng

Chư hạnh vocirc thường

Lagrave phaacutep sanh diệt

Sanh diệt diệt rồi

Tịch diệt lagravem vui

Luacutec ấy caacutec đệ tử dagravenh nhau đem trầm hương thiecircu đốt quan tagravei Sau khi lửa tagraven quan

tagravei vẫn cograven nguyecircn Đại chuacuteng thấy vậy ngay trước Phật taacuten kệ rằng

Vật phagravem dugrave chaacutey bừng

Đacircu thể thiecircu thacircn Thaacutenh

Xin thỉnh lửa Tam muội

Để thiecircu sắc thacircn vagraveng

Luacutec bấy giờ quan tagravei tự nhảy lecircn cao bằng cacircy Sa la rồi lecircn xuống bảy lần như vậy

trecircn khocircng xong hoacutea ra lửa Tam muội trong chốc laacutet biến thagravenh tro coacute cả thảy taacutem

giạ bốn đấu xaacute lợi Hocircm đoacute nhầm ngagravey 15 thaacuteng 2 năm Nhacircm Thacircn tức năm thứ năm

mươi hai đời vua Chiecircu Mục Vương Một ngagraven bảy trăm năm sau khi Thế Tocircn nhập

diệt giaacuteo phaacutep được truyền sang Trung Quốc tức nhằm năm thứ 10 niecircn hiệu Vĩnh

Bigravenh đời Hậu Haacuten (năm 67 sau Tacircy Lịch)

Ngagravey Thế Tocircn nhập Niết bagraven ngagravei Ca Diếp lagrave người đến sau cugraveng Thế Tocircn thograve hai

chacircn từ trong quan tagravei ra thị hiện cho Ca Diếp xem

(37)

COcircNG AacuteN TRIacuteCH TRONG KINH LĂNG GIAgrave

Một hocircm Thế Luận Bagrave La Mocircn hỏi Phật rằng Cồ Đagravem Tất cả lagrave sở taacutec ư

12

Phật noacutei Bagrave La Mocircn Noacutei coacute sở taacutec lagrave thế luận một

Hỏi Tất cả chẳng phải sở taacutec ư

Đaacutep Tất cả chẳng phải sở taacutec lagrave thế luận hai

Hỏi Tất cả thường ư Tất cả vocirc thường ư Tất cả sanh ư Tất cả bất sanh ư

Đaacutep Ấy lagrave thế luận ba bốn năm saacuteu

Hỏi Tất cả một ư Tất cả khaacutec ư Tất cả đủ ư Tất cả chẳng đủ ư Tất cả đều do mỗi

mỗi nhacircn duyecircn magrave thọ sanh ư

Đaacutep Ấy lagrave thế luận bảy đến mười một

Hỏi Tất cả vocirc kyacute (chẳng thiện chẳng aacutec) ư Tất cả kyacute (hoặc thiện hoặc aacutec) ư Hữu

ngatilde ư Vocirc ngatilde ư Coacute kiếp nagravey ư Chẳng kiếp nagravey ư Coacute caacutec kiếp khaacutec ư Chẳng kiếp

khaacutec ư Coacute giải thoaacutet ư Chẳng giải thoaacutet ư Tất cả lagrave saacutet na ư Tất cả khocircng saacutet na

ư Lagrave hư khocircng ư Lagrave chẳng phải hư khocircng ư Cồ Đagravem Coacute năng taacutec ư Chẳng coacute

năng taacutec ư Coacute trung ấm ư Chẳng coacute trung ấm ư

Đaacutep Bagrave La Mocircn Những cacircu hỏi như thế đều lagrave thế luận chẳng phải sở thuyết của ta

(4)

(4) Năng sở Năng lagrave chủ động sở lagrave bị động

Thiacute dụ Năng lễ sở lễ thigrave năng lagrave thacircn sở lễ lagrave Phật Mắt lagrave năng thấy vật lagrave sở thấy

tai lagrave năng nghe acircm thanh lagrave sở nghe

COcircNG AacuteN CỦA TỔ ĐẠT MA

(38)

Sơ tổ Bồ Đề Đạt Ma lagrave người Nam Thiecircn Truacutec con thứ ba của vua nước Hương Chiacute

họ Saacutet Đế Lợi trước tecircn lagrave Bồ Đề Đa La về sau khi đắc phaacutep nơi Tocircn giả Baacutet Nhatilde Đa

La Tocircn giả noacutei Ngươi đối với caacutec phaacutep đatilde được thocircng đạt Đạt Ma lagrave thocircng đạt đại

nghĩa necircn ta đổi tecircn cho ngươi lagrave Đạt Ma

Tổ hỏi Tocircn giả Necircn đi nước nagraveo lagravem phật sự

Tocircn giả noacutei Ngươi dugrave đắc phaacutep chưa thể đi xa hatildey tạm ở Nam Thiecircn Truacutec đợi sau

khi ta diệt độ saacuteu mươi bảy năm thigrave necircn sang Trung Quốc thiacute đại phaacutep dược tiếp

người thượng căn Chớ necircn đi gấp magrave coacute thể thagravenh chướng duyecircn

Tổ lại hỏi Nước Trung Quốc coacute bậc đại sĩ kham lagravem phaacutep khiacute chăng Ngagraven năm về

sau coacute chướng nạn chăng

Tocircn giả đaacutep Chỗ ngươi hoằng hoacutea người được chứng quả Bồ đề chẳng thể kể xiết

Sau khi ta diệt độ hơn saacuteu mươi năm nước ấy coacute nạn tagrave phaacutep trocirci nổi ngươi hatildey

kheacuteo đi hagraveng phục Ngươi đến nước ấy chớ necircn lưu lại miền Nam vigrave họ chỉ ham cocircng

nghiệp hữu vi chẳng thấu lyacute Phật dugrave ngươi đến cũng chẳng thể lưu lại đoacute đacircu Nghe

bagravei kệ ta đacircy

Giữa đường vượt biển gặp con decirc

Một migravenh vắng lặng leacuten qua socircng

Đaacuteng tiếc roi ngựa dưới mặt trời

Hai cacircy quế tươi lacircu matildei matildei

Tổ lại hỏi Về sau cograven coacute việc gigrave khocircng

13

Tocircn giả đaacutep Một trăm năm mươi năm về sau thigrave coacute nạn nhỏ Nghe kệ sấm đacircy

Trong tacircm caacutet tường becircn ngoagravei hung

Tăng phograveng thiecircn hạ gọi khocircng truacuteng

Vigrave gặp độc long sanh votilde tử

Bỗng gặp chuột con tịch vocirc cugraveng

Tổ lại hỏi Về sau thế nagraveo

Tocircn giả đaacutep Hai trăm năm mươi năm về sau dưới Tograveng Lacircm sẽ gặp một người đắc

đạo quả Nghe kệ sấm đacircy

Trung Quốc tuy rộng chẳng đường khaacutec

Cagraveng nhờ con chaacuteu đi dưới chacircn

Gagrave vagraveng biết ngậm một hạt luacutea

Cuacuteng dường mười phương La Haacuten Tăng

Tổ vacircng lời dạy bảo siecircng năng phục bốn mươi năm đến khi Tocircn giả viecircn tịch mới ra

hoằng hoacutea khắp trong nước Luacutec ấy coacute hai sư một vị lagrave Phật Đại Tiecircn một vị lagrave Đại

Thắng Đa trước lagrave bạn của Tổ cugraveng học Thiền quaacuten Tiểu thừa với ngagravei Phật Đagrave Bạt

Đagrave Phật Đại Tiecircn đatilde gặp Tocircn giả Baacutet Nhatilde Đa La bỏ Tiểu thừa hướng Đại thừa được

ngộ vagrave cugraveng Tổ hoằng hoacutea Luacutec bấy giờ người đời xưng lagrave ldquohai cửa cam lồrdquo Cograven Phật

Đại Thắng Đa La chia mocircn đồ thagravenh saacuteu tocircng

1 Hữu Tướng tocircng

2 Vocirc Tướng tocircng

3 Định Huệ tocircng

4 Giới Hạnh tocircng

5 Vocirc Đắc tocircng

6 Tịch Tịnh tocircng

Caacutec tocircng mỗi mỗi tự ocircm chặt kiến giải của tocircng migravenh tự cho lagrave cội nguồn triển khai

hoằng hoacutea khaacutec nhau

Tổ than rằng Một thầy kia đatilde luacuten chacircn xuống sigravenh lại cograven chi ly lagravem saacuteu tocircng nếu ta

chẳng đi phaacute trừ thigrave họ vĩnh viễn bị troacutei trong tagrave kiến

Noacutei xong hiện chuacutet thần lực đến nơi Hữu Tướng tocircng hỏi Sao lại gọi tất cả caacutec phaacutep

lagrave Thực tướng

Tocircng trưởng trong chuacuteng lagrave Taacutet Bagrave La đaacutep Nơi caacutec tướng chẳng biết lẫn nhau gọi lagrave

Thực tướng

Tổ hỏi Tất cả tướng chẳng biết lẫn nhau nếu gọi lagrave Thực tướng thigrave lấy gigrave để xaacutec

định

Đaacutep Nơi caacutec tướng thực bất định Nếu caacutec tướng nhất định thigrave sao gọi lagrave thực (5)

Tổ hỏi Caacutec tướng bất định chẳng noacutei chứng caacutec tướng Khi noacutei chứng caacutec tướng thigrave

nghĩa ấy cũng bất định vậy

Tổ hỏi Ocircng noacutei bất định tức lagrave Thực tướng Định nếu bất định tức phi Thực tướng

14

Đaacutep Định đatilde bất định tức phi Thực tướng Vigrave biết ta phi (ta phi lagrave vocirc ngatilde) necircn bất

định bất biến

Tổ noacutei Nay ocircng bất biến sao gọi Thực tướng Nếu biến thigrave biến mất cũng khocircng gọi

lagrave Thực tướng

Đaacutep Bất biến necircn tồn tại vigrave tồn tại chẳng thực necircn gọi lagrave biến Thực tướng để xaacutec

định nghĩa ấy

Tổ hỏi Thực tướng chẳng biến biến thigrave chẳng thực Nơi phaacutep hữu vocirc caacutei nagraveo gọi lagrave

Thực tướng

Taacutet Bagrave La biết Tổ lagrave Thaacutenh sư đatilde thấu suốt nghĩa lyacute liền dugraveng tay chỉ hư khocircng rằng

Đacircy lagrave hữu tướng của thế gian vigrave coacute thể khocircng Nay thacircn ta được giống khocircng nagravey

chăng

Tổ noacutei Nếu thấu Thực tướng thigrave thấy phi tướng Nếu liễu phi tướng sắc ấy cũng vậy

Khi ở nơi sắc chẳng mất bản thể của sắc ở trong phi tướng chẳng ngại sự coacute Nếu

được thấu hiểu như thế ấy gọi lagrave Thực tướng

Họ nghe xong tacircm yacute khai mở khacircm phục lễ baacutei tiacuten thọ

(5) Kinh Kim Cang viết ldquoNếu thấy caacutec tướng khocircng phải lagrave tướng mới lagrave thấy Thực

tướngrdquo

(39)

Tổ thigravenh ligravenh biến mất rồi đến chỗ Vocirc Tướng tocircng hỏi Ocircng noacutei Vocirc tướng lagravem sao

chứng tỏ

Trong chuacuteng họ coacute ocircng Ba La Đề đaacutep Vigrave tacircm chẳng hiện necircn noacutei Vocirc tướng

Tổ hỏi Tacircm ocircng chẳng hiện lấy gigrave chứng minh

Đaacutep Ta biết Vocirc tướng tacircm chẳng lấy bỏ Đang luacutec biết cũng chẳng coacute kẻ biết

Tổ noacutei Nơi hữu vagrave vocirc tacircm chẳng lấy bỏ cũng chẳng coacute kẻ biết thigrave caacutei biết thagravenh

khocircng

Họ noacutei Nhập Tam muội Phật cograven vocirc sở đắc huống lagrave Vocirc tướng magrave cograven muốn biết

noacute

Tổ hỏi Tướng đatilde chẳng biết ai noacutei hữu vocirc Cograven vocirc sở đắc thigrave lấy gigrave gọi lagrave Tam

muội

Đaacutep Ta noacutei chẳng chứng nghĩa lagrave chứng vocirc sở chứng Vigrave phi Tam muội ta noacutei Tam

muội

Tổ hỏi Nếu phi Tam muội lấy gigrave đặt tecircn Ocircng đatilde chẳng chứng ldquovocirc chứngrdquo lagravem sao

magrave chứng

Ba La Đề nghe Tổ phacircn tiacutech liền ngộ bản tacircm đảnh lễ với Tổ tạ lỗi saacutem hối

Tổ thọ kyacute rằng Ocircng khocircng bao lacircu sẽ chứng quả Nước nagravey coacute ma nhưng sẽ hagraveng

phục

Noacutei xong thigravenh biến mất

(40)

Tổ đến Định Huệ tocircng hỏi Ocircng học định huệ lagrave một hay lagrave hai

Trong chuacuteng họ coacute ocircng Bagrave Lan Đagrave đaacutep Định huệ ta đacircy chẳng một chẳng hai

15

Tổ hỏi Đatilde chẳng một hai sao gọi định huệ

Đaacutep Ở định chẳng định nơi huệ chẳng huệ Một tức chẳng một hai cũng chẳng hai

Tổ hỏi Luacutec một chẳng một luacutec hai chẳng hai đatilde chẳng định huệ lấy gigrave gọi lagrave định

huệ

Đaacutep Chẳng một chẳng hai định huệ năng biết chẳng định chẳng huệ thigrave cũng như

vậy

Tổ noacutei Huệ chẳng phải huệ lấy gigrave để biết Chẳng một chẳng hai ai định ai huệ

Bagrave Lan Đagrave nghe xong tacircm nghi liền tan ratilde

(41)

Tổ đến Giới Hạnh tocircng hỏi Thế nagraveo lagrave giới Thế nagraveo lagrave hạnh Caacutei giới hạnh lagrave một

hay lagrave hai

Trong chuacuteng họ coacute một Hiền giả đaacutep Một hai hai một do noacute tự sanh Tuacircn theo giaacuteo

điều chẳng nhiễm gọi lagrave giới hạnh

Tổ noacutei Ocircng noacutei tuacircn theo giaacuteo điều tức lagrave coacute nhiễm Vậy một hai cugraveng phaacute đacircu thể

noacutei lagrave tuacircn theo giaacuteo điều Cả hai đều chống traacutei (6) chẳng theo nơi hạnh thigrave trong

ngoagravei chẳng rotilde sao gọi lagrave giới

Đaacutep Ta noacutei trong ngoagravei ấy đatilde biết xong đatilde được thocircng đạt Nếu noacutei chống traacutei cũng

đuacuteng cũng sai Noacutei đến thanh tịnh tức giới tức hạnh

Tổ hỏi Cũng đuacuteng cũng sai sao noacutei thanh tịnh Đatilde được thocircng đạt cograven gigrave trong

ngoagravei

Hiền giả nghe xong liền tự hổ thẹn tỏ lograveng khacircm phục

(42)

Tổ đến chỗ Vocirc Đắc tocircng hỏi Ocircng noacutei vocirc đắc vocirc đắc lagravem sao đắc Đatilde vocirc sở đắc cũng

vocirc đắc để đắc

Trong chuacuteng họ coacute ocircng Bảo Tịnh đaacutep Ta noacutei vocirc đắc chẳng phải vocirc đắc để đắc Luacutec

noacutei đắc caacutei đắc vocirc đắc lagrave đắc

Tổ hỏi Đắc đatilde vocirc đắc thigrave chẳng phải lagrave đắc Đatilde noacutei đắc caacutei đắc vậy đắc caacutei đắc đoacute

lagravem sao đắc

Đaacutep Thấy đắc lagrave phi đắc phi đắc gọi lagrave đắc Nếu thấy vocirc đắc gọi lagrave đắc caacutei đắc

Tổ noacutei Đắc đatilde phi đắc đắc caacutei vocirc đắc Đatilde vocirc sở đắc lấy gigrave đắc caacutei đắc

Bảo Tịnh nghe xong bỗng phaacute lưới nghi

(43)

Tổ đến chỗ Tịch Tịnh tocircng hỏi Thế nagraveo lagrave tịch tịnh Ở trong phaacutep nagravey ai tịch ai tịnh

Trong chuacuteng họ coacute một Tocircn giả đaacutep Tacircm nagravey bất động ấy gọi lagrave tịch Nơi phaacutep vocirc

nhiễm ấy gọi lagrave tịnh

Tổ noacutei Bản tacircm bất tịch mới phải nhờ tịch tịnh Nếu vốn lagrave tịnh thigrave đacircu cần tịch tịnh

Họ noacutei Caacutec phaacutep vốn khocircng vigrave khocircng đatilde khocircng Vigrave khocircng đatilde khocircng necircn ở nơi caacutei

khocircng đatilde khocircng ấy gọi lagrave tịch tịnh

16

Tổ noacutei Khocircng khocircng đatilde khocircng caacutec phaacutep cũng vậy Tịch tịnh vocirc tướng thigrave caacutei nagraveo lagrave

tịch caacutei nagraveo lagrave tịnh

Tocircn giả ấy nghe Tổ chỉ dạy hoaacutet nhiecircn khai ngộ

(44)

Từ đoacute saacuteu tocircng đều thệ nguyện quy y necircn sự giaacuteo hoacutea của Tổ cugraveng khắp Nam Thiecircn

Truacutec Tiếng tăm vang cả nước Ấn Độ trải qua saacuteu mươi năm độ chuacuteng sanh vocirc

lượng Sau gặp luacutec vua Dị Kiến (chaacuteu gọi Tổ bằng chuacute) muốn hủy diệt Phật phaacutep Tổ

thương xoacutet muốn cứu vớt chaacuteu Khi ấy saacuteu tocircng đều thầm nghĩ Tổ sẽ coacute caacutech để cứu

vatilden phaacutep nạn Tổ từ xa biết yacute của caacutec chuacuteng necircn acircm thầm buacuteng tay baacuteo tin cho họ

Saacuteu tocircng đều cugraveng nghe được magrave noacutei ldquoTiếng buacuteng ngoacuten tay lagrave hiệu baacuteo tin của thầy

chuacuteng tardquo Rồi đều đến chỗ Tổ ở

Tổ noacutei Nay Phật phaacutep coacute chướng nạn ai đi diệt trừ

Coacute ocircng Tocircn Thắng trước kia thuộc Vocirc Tướng tocircng xin đi

Tổ noacutei Ngươi dugrave biện tagravei thocircng minh nhưng đạo lực chưa đủ lại với vua chẳng coacute

duyecircn

Thắng khocircng nghe tự đến vua Dị Kiến rộng thuyết phaacutep yếu

Vua noacutei Caacutei phaacutep của ocircng hiểu biết đoacute hiện nay ở đacircu

Thắng noacutei Nhưng sự thống trị giaacuteo hoacutea của nhagrave vua lagrave hợp với đạo vua vậy hiện nay

đạo vua ở đacircu

Vua noacutei Đạo của ta sẽ trừ phaacutep tagrave Phaacutep của ocircng sẽ hagraveng phục người nagraveo

Luacutec bấy giờ Tổ đang ngồi trecircn togravea đatilde biết trước lyacute của Tocircn Thắng sẽ thua bảo Ba La

Đề rằng Tocircn Thắng chẳng nghe lời ta đi biện luận với vua sắp thất bại rồi Ngươi

hatildey mau đi cứu

Ba La Đề noacutei Xin nhờ thần lực

Noacutei xong coacute đaacutem macircy đỡ chacircn đưa đi gặp vua Vua đang hỏi Tocircn Thắng chợt thấy

ngạc nhiecircn quecircn hỏi tiếp magrave nhigraven Ba La Đề noacutei Kẻ bay trecircn khocircng đến lagrave chaacutenh hay

lagrave tagrave

Đề noacutei Ta chẳng phải tagrave chaacutenh magrave đến đacircy để chaacutenh lại caacutei tagrave Tacircm vua nếu chaacutenh thigrave

ta chẳng tagrave chaacutenh

Vua tuy cảm thấy kinh dị nhưng taacutenh kecircu mạn đang luacutec bừng liền ra lệnh đagravey Tocircn

thắng đi xa

Ba La Đề noacutei Vua đatilde coacute đạo sao lại đagravey Sa mocircn Ta dugrave khocircng hay xin vua cứ hỏi

Vua giận magrave hỏi Thế nagraveo lagrave Phật

Đề đaacutep Kiến taacutenh lagrave Phật

Vua hỏi Sư kiến taacutenh chăng

Đề đaacutep Ta kiến Phật taacutenh

Vua hỏi Taacutenh ở chỗ nagraveo

Đề đaacutep Taacutenh ở nơi taacutec dụng

Vua hỏi Lagrave taacutec dụng gigrave nay ta chẳng thấy

Đề đaacutep Hiện đang taacutec dụng vua tự chẳng thấy

17

Vua hỏi Nơi ta coacute chăng

Đề đaacutep Vua nếu taacutec dụng thigrave thể cũng khoacute thấy

Vua hỏi Nếu khi đang dụng coacute mấy chỗ xuất hiện

Đề đaacutep Nếu xuất hiện sẽ coacute taacutem chỗ

Vua noacutei Taacutem chỗ xuất hiện nagraveo noacutei cho ta nghe

Ba La Đề liền thuyết kệ rằng

Nơi thai lagrave thacircn ra đời lagrave người

Nơi mắt lagrave thấy nơi tai lagrave nghe

Nơi mũi lagrave ngửi ở miệng đagravem luận

Ở tay cầm lấy ở chacircn đi đứng

Hiện khắp bao gồm hằng sa thế giới

Thu nhiếp lại ở trong hạt bụi nhỏ

Kẻ nhận được thigrave biết lagrave Phật taacutenh

Kẻ chẳng biết thigrave gọi lagrave linh hồn

Vua nghe kệ xong tacircm liền khai ngộ saacutem hối tạ lỗi nhigraven nhận trước kia lagravem sai Rồi

vua hỏi Sư nối phaacutep ai

Đề đaacutep Bồ Đề Đạt Ma tức lagrave chuacute của Đại Vương

Vua liền cho cận thần nghecircnh tiếp Tổ đến cung vua Tổ bảo vua saacutem hối lỗi trước

Vua nghe xong rơi lệ cảm tạ rồi ra lệnh cho Tocircn Thắng về nước

Cận thần noacutei Tocircn Thắng khi bị đagravey đatilde gieo migravenh xuống vực bỏ mạng rồi

Tổ noacutei Thắng cograven sống lệnh vua triệu sẽ đến

Ban sơ Tocircn Thắng bị đagravey tự thấy hổ thẹn gieo migravenh xuống vực Bỗng coacute thần nhacircn

cứu để trecircn tảng đaacute

Thắng noacutei Ta lagrave bậc Sa mocircn lấy chaacutenh phaacutep lagravem chủ vigrave chẳng thể sửa caacutei quấy của

vua necircn bỏ migravenh tự traacutech Nay thần sao tự cứu giuacutep xin noacutei rotilde nguyecircn do

Thần nhacircn begraven noacutei kệ rằng

Xưa thọ đến trăm tuổi

Taacutem mươi vẫn lagravem sai

Thacircn cận bậc chiacute tocircn

Huacircn tu magrave nhập đạo

Tuy coacute iacutet triacute huệ

Nhưng cograven nhiều nhacircn ngatilde

Gặp caacutec bậc Hiền Thaacutenh

Chưa nổi lograveng cung kiacutenh

Hai mươi năm cocircng phu

Caacutei tacircm vẫn chưa tịnh

18

Vigrave thocircng minh khinh mạn

Magrave thọ quả như thế

Ngươi gặp vua bị khinh

Cảm quả đuacuteng như vậy

Từ nay chẳng giải đatildei

Chẳng lacircu thagravenh bậc triacute

Chư Thaacutenh đều hộ niệm

Như Lai cũng như vậy

Thắng nghe kệ vui mừng rồi tĩnh tọa trecircn tảng đoacute Đến đacircy sứ thần của vua vagraveo nuacutei

triệu về Khi đoacute ở trong cung Tổ noacutei với vua Biết Thắng chịu đến chăng

Vua noacutei Chưa biết

Tổ noacutei Phải ra lệnh thứ hai mới được

Khi sứ thần đến nuacutei thigrave Thắng từ chối Quả thực sau đoacute được lệnh thứ hai mới chịu

về

(45)

Tổ nghĩ đến việc Đocircng độ Trung Quốc theo như Phật đatilde thọ kyacute rằng ldquoNăm trăm năm

về sau ngọn đegraven triacute Baacutet nhatilde sẽ tỏ aacutenh saacuteng nơi đoacuterdquo necircn phoacute chuacutec đệ tử lagrave Baacutet Nhatilde Mật

Đa La lưu ở Thiecircn Truacutec hoằng phaacutep rồi tự migravenh sang Trung Quốc Trước khi khởi

hagravenh Ngagravei tới lễ baacutei thaacutep chư Tổ từ giả bạn học vagrave khuyecircn vua siecircng tu hạnh nghiệp

noacutei ldquoTocirci đi mười chiacuten năm sẽ vềrdquo

Tổ đi đường biển trải qua ba năm mới đến Trung Quốc nhằm năm thứ bảy niecircn hiệu

Phổ Thocircng đời Lương lagrave ngagravey 21 thaacuteng 9 năm Canh Tyacute Luacutec ấy chacircu trưởng Quảng

Chacircu lagrave Tiecircu Ngang nghecircnh tiếp cuacuteng dường đủ lễ trigravenh biểu văn baacuteo cho Votilde Đế Votilde

Đế sai sứ thần nghecircnh thỉnh nhằm ngagravey 11 thaacuteng 10 Tổ đến thủ đocirc Kim Lăng

Votilde Đế hỏi Trẫm từ khi lecircn ngocirci đến nay cất chugravea in kinh độ Tăng chẳng thể kể xiết

Như thế coacute cocircng đức gigrave

Tổ đaacutep Chẳng phải lagrave cocircng đức

Votilde Đế hỏi Tại sao chẳng phải lagrave cocircng đức

Tổ đaacutep Ấy chỉ lagrave caacutei tiểu quả trời người lagrave caacutei nhacircn hữu lậu như ảnh tugravey higravenh dugrave coacute

magrave chẳng thật

Votilde Đế hỏi Thế nagraveo chacircn cocircng đức

Tổ đaacutep Tịnh triacute diệu viecircn thể tự khocircng tịch Cocircng đức như thế chẳng do lagravem việc thế

gian magrave cầu được

Votilde Đế lại hỏi Thế nagraveo lagrave Thaacutenh đế đệ nhất nghĩa

Tổ đaacutep Rotilde ragraveng vocirc thaacutenh

Votilde Đế hỏi Hiện ở trước mặt trẫm lagrave ai

Tổ trả lời Khocircng biết

Votilde Đế khocircng ngộ được

19

Tổ biết cơ chẳng khế hợp đến ngagravey 19 thaacuteng đoacute acircm thầm qua socircng đi nước Ngụy

Ngagravey 23 thaacuteng 11 đến thagravenh phố Lạc Dương ngụ tại Thiếu Lacircm Tự nuacutei Tung Sơn

Suốt ngagravey im lặng hướng vaacutech tĩnh tọa người đời chẳng biết lại gọi lagrave ldquoBagrave La Mocircn

quaacuten vaacutechrdquo

Biệt truyện ghi rằng

Sau khi Tổ bỏ đi Votilde Đế đem chuyện nagravey noacutei với Chiacute Cocircng

Cocircng hỏi Bệ hạ biết người nagravey chăng

Votilde Đế trả lời Khocircng biết

Cocircng noacutei Ấy lagrave Quan Acircm Đại Sĩ truyền tacircm ấn Phật

Votilde Đế ăn năn muốn sai sứ thần đuổi theo thỉnh về

Cocircng noacutei Đừng noacutei sai một sứ thần dẫu cho người cả nước đi thỉnh Ngagravei cũng

khocircng về

Sau nagravey Thiền sư Viecircn Ngộ kể chuyện nagravey với chuacuteng rằng Caacutei khocircng biết của Votilde

Đế noacutei so với caacutei khocircng biết của Tổ Đạt Ma noacutei lagrave đồng hay lagrave khaacutec Giống thigrave coacute

giống phải thigrave khocircng phải Phần đocircng hiểu lầm rằng caacutei ldquokhocircng biếtrdquo của Tổ Đạt Ma

lagrave đaacutep về thiền caacutei ldquokhocircng biếtrdquo Votilde Đế đaacutep cacircu hỏi của Chiacute Cocircng lagrave caacutei khocircng biết

thuộc về nhận biết Đoaacuten mograve như thế trọn chẳng diacutenh daacuteng Nếu luacutec bấy giờ Chiacute

Cocircng hỏi như thế thigrave cần trả lời như thế nagraveo Theo ta thigrave chẳng bằng một gậy đaacutenh

chết cho xong traacutenh cho người ta suy đoaacuten hồ đồ

(46)

Coacute tăng Thần Quang ở xứ Y Lạc rộng xem đủ thứ kinh saacutech kheacuteo luận lyacute nhiệm

magraveu thường than rằng ldquoGiaacuteo của Khổng Tử noacutei về phong tục lễ nhạc saacutech của Latildeo

Trang cũng chưa đến diệu lyacute cugraveng tột Gần đacircy nghe noacutei Đại sĩ Đạt Ma lagrave bậc chiacute

nhacircn ở Thiếu Lacircm Tự chẳng caacutech xa phải đến tham vấnrdquo Begraven đi đến chỗ Tổ tham

học Thấy Tổ suốt ngagravey im lặng hướng vaacutech khocircng một lời dạy bảo Quang tự thầm

nghĩ ldquoNgười xưa từng trải toacutec che sigravenh cho đến chẳng tiếc maacuteu thịt xương tủy để

cuacuteng dường cầu đạo Xưa cograven như vậy nay ta khocircng lagravem được saordquo Gặp đecircm tuyết

lớn Quang đứng hầu ngoagravei cửa suốt đecircm gần saacuteng tuyết ngập quaacute đầu gối nhưng vẫn

đứng yecircn chỗ đoacute một lograveng cung kiacutenh

Tổ nhigraven thấy thương xoacutet hỏi rằng Ngươi đứng lacircu trong tuyết muốn cầu việc gigrave

Quang rơi lệ noacutei Xin Hogravea thượng từ bi mở cửa cam lồ rộng độ chuacuteng sanh

Tổ noacutei Diệu đạo của chư Phật phải nhiều kiếp siecircng năng tinh tiến hagravenh chỗ khoacute

hagravenh nhẫn chỗ khoacute nhẫn mới được đacircu thể dugraveng thiểu đức thiểu triacute khinh tacircm mạn

tacircm magrave được

Quang nghe lời Tổ khiacutech lệ liền lấy dao beacuten chặt caacutenh tay traacutei để trước bagraven Tổ

Tổ biết lagrave phaacutep khiacute noacutei ldquoChư Phật ban sơ cầu đạo vigrave phaacutep quecircn migravenh Nay ngươi chặt

caacutenh tay trước ta cầu phaacutep ta cũng hứa khảrdquo Do đoacute Tổ đổi tecircn cho Quang lagrave Huệ

Khả

Huệ Khả hỏi Phaacutep ấn của chư Phật con được nghe chăng

Tổ noacutei Phaacutep ấn của chư Phật chẳng do người khaacutec magrave được

Khả noacutei Tacircm con chưa an xin thầy an cho

Tổ noacutei Đem tacircm lại để ta an cho

20

Giacircy lacircu Khả noacutei Tigravem tacircm trọn chẳng thể đắc

Tổ noacutei Ta đatilde an tacircm cho ngươi rồi

(47)

Chiacuten năm sau Tổ muốn về Thiecircn Truacutec một hocircm noacutei với mocircn đồ rằng Thời tiết đatilde

đến caacutec ngươi hatildey tự kể sự sở đắc của migravenh

Coacute đệ tử Đạo phoacute noacutei Theo chỗ thấy của con chẳng chấp văn tự chẳng ligravea văn tự ấy

lagrave dụng của đạo

Tổ noacutei Ngươi được da của ta

Ni Tổng Trigrave noacutei Hiểu biết của con như Tocircn giả Khaacutenh Hỷ thấy cotildei Phật Bất Động

một caacutei thấy vốn đầy đủ chẳng cần thecircm caacutei thấy nữa

Tổ noacutei Ngươi được thịt của ta

Đạo Dục noacutei Tứ đại vốn khocircng ngũ ấm chẳng coacute chỗ thấy của con khocircng coacute một

phaacutep để đắc

Tổ noacutei Ngươi được xương của ta

Sau cugraveng Huệ Khả ra lễ baacutei rồi trở về đứng lại chỗ cũ

Tổ noacutei Ngươi được tủy của ta Thuở xưa Như Lai đem Chaacutenh phaacutep nhatilden tạng phoacute

chuacutec cho Đại sĩ Ca Diếp rồi truyền thừa từng đời cho đến thacircn ta Nay ta phoacute chuacutec cho

ngươi ngươi hatildey hộ trigrave Đồng thời truyền cagrave sa cho ngươi để lagravem tin cho phaacutep

Khả xin Tổ chỉ dạy cho rotilde

Tổ noacutei Trong truyền phaacutep ấn để khế chứng bản tacircm ngoagravei phoacute cagrave sa để xaacutec định tocircng

chỉ Vigrave sợ người đời sau lograveng tin chưa vững sanh ra nghi ngờ noacutei ldquoTa lagrave người Ấn

Độ ngươi lagrave người Trung Quốc nhờ gigrave magrave đắc phaacutep lấy gigrave để chứng tỏrdquo Nay ngươi

thọ nhận y phaacutep nagravey Về sau coacute chướng nạn xảy ra hatildey lấy y vagrave kệ truyền phaacutep của

ta dugraveng để chứng minh thigrave sự giaacuteo hoacutea sẽ vocirc ngại

Hai trăm năm sau khi ta nhập diệt phải ngưng sự truyền y Về sau chaacutenh phaacutep cugraveng

khắp phaacutep giới kẻ biết đạo thigrave nhiều kẻ hagravenh đạo thigrave iacutet kẻ thuyết lyacute thigrave nhiều kẻ thấu

lyacute thigrave iacutet Nay ngươi xiển dương phaacutep nagravey chớ khinh người chưa ngộ Hễ được một

niệm trở về cội nguồn thigrave đồng như bản đắc sự acircm thầm mặc chứng sẽ muocircn muocircn

ngagraven ngagraven Hatildey nghe ta noacutei kệ đacircy

Ta đi đến đất nagravey

Truyền phaacutep cứu người mecirc

Một bocircng nở năm nhaacutenh

Kết quả tự nhiecircn thagravenh

Tổ lại noacutei Ta coacute kinh Lăng Giagrave bốn quyển nay cũng giao phoacute cho ngươi dugraveng để ấn

chứng hậu học Ấy lagrave tacircm địa yếu mocircn của Như Lai khiến caacutec chuacuteng sanh khai thị ngộ

nhập Từ khi ta đến đất nagravey đatilde bị đầu độc năm lần Ta đem độc để trecircn tảng đaacute thigrave

tảng đaacute nổ bung Ta ligravea Ấn Độ đến Trung Quốc lagrave vigrave thấy đất nagravey coacute khiacute tượng Đại

thừa necircn vượt biển vigrave phaacutep cầu người Vigrave nhacircn duyecircn chưa đến necircn thị hiện ngu dại

hướng vaacutech chờ đợi nay được ngươi để phoacute phaacutep thigrave yacute ta đatilde thỏa matilden

21

Noacutei xong cugraveng mocircn đồ đến chugravea Thiecircn Thaacutenh ở Vũ Mocircn lưu lại đoacute ba ngagravey Coacute Thaacutei

thuacute Kỳ Thagravenh tecircn Dung Huyền Chi hacircm mộ Phật thừa hỏi Tổ rằng Ở Tacircy Thiecircn Ấn

Độ sự truyền thừa lagravem Tổ lagrave thế nagraveo

Tổ noacutei Thấu tacircm tocircng (Thiền tocircng) của Phật hạnh giải tương ưng ấy gọi lagrave Tổ

Lại hỏi Ngoagravei ra cograven coacute gigrave nữa

Tổ noacutei Cần tin tự tacircm bất nhị chẳng coacute tương đối Necircn đối với caacutec chẳng chấp hữu

vocirc chẳng lấy chẳng bỏ chẳng triacute chẳng ngu chẳng mecirc chẳng ngộ Đatilde được thấu đạt

necircn xưng lagrave Tổ

Huyền Chi noacutei Đệ tử quy y Tam bảo đatilde nhiều năm magrave triacute huệ aacutem muội cograven mecirc chacircn

lyacute Vừa nghe sư noacutei vẫn chưa biết rotilde xin sư từ bi khai thị tocircng chỉ

Tổ biết Huyền Chi khẩn thiết liền thuyết kệ rằng

Cũng chẳng thấy aacutec magrave khinh checirc

Cũng chẳng thấy thiện magrave khen ngợi

Cũng chẳng xa ngu magrave gần triacute

Cũng chẳng bỏ mecirc magrave lấy ngộ

Đại đạo thigrave siecircu việt số lượng

Thocircng tacircm Phật tự động độ sanh

Chẳng troacutei buộc ở nơi phagravem Thaacutenh

Siecircu nhiecircn thigrave gọi đoacute lagrave Tổ

Huyền Chi nghe kệ bi hỷ xen nhau magrave rằng Xin sư thường trụ thế gian để hoacutea đạo

quần sanh

Tổ noacutei Ta sẽ đi về chẳng thể ở lacircu Chuacuteng sanh căn taacutenh muocircn ngagraven sai biệt necircn ta

phải gặp nhiều ngu mecirc lagravem chướng nạn cho ta (biết trước sẽ bị người đầu độc)

Huyền Chi noacutei Coacute thể cho biết người nagraveo để đệ tử vigrave sư trừ được chăng

Tổ noacutei Ta truyền Phật biacute tạng để lợi iacutech kẻ mecirc đacircu thể hại người để tự yecircn Ắt chẳng

coacute lyacute nagravey

Huyền Chi noacutei Sư nếu khocircng noacutei ra lagravem sao thị hiện sức biến thocircng quang chiếu

Tổ bất đắc dĩ mới cho bagravei sấm rằng

Thuyền socircng vạch soacuteng ngọc

Ống đuốc mở khoacutea vagraveng

Ngũ khẩu cugraveng đi chung

Cửu thập vocirc nhacircn ngatilde

Huyền Chi chẳng thể đoaacuten hiểu được đagravenh lễ baacutei caacuteo từ

Luacutec bấy giờ Vua nước Ngụy rất kiacutenh Phật thừa Trong đạo coacute nhiều Cao Tăng như

Quang Thống luật sư Lưu Chi tam tạnghellip đều lagrave loan phụng trong hagraveng Cao Tăng

magrave tư tưởng chủ trương lại traacutei ngược nhiều với Tổ Đạo phong của Tổ truyền đi khắp

nơi kẻ triacute thức đều quy tụ lại cầu phaacutep lagravem cho họ sanh tacircm ganh tị đầu độc năm lần

cũng khocircng gacircy hại được Đến lần thứ saacuteu Tổ đatilde truyền phaacutep cho Nhị Tổ việc hoacutea

22

duyecircn đatilde xong necircn thị hiện truacuteng độc magrave tịch Mocircn đồ mai taacuteng Tổ trecircn nuacutei Hugraveng

Nhĩ xacircy thaacutep nơi Định Lacircm Tự

Năm ấy sứ thần nước Ngụy lagrave Tống Vacircn từ Sung Đỉnh (biecircn giới Ấn Độ) về giữa

đường thấy Tổ xaacutech chiếc giầy đi nhẹ nhagraveng như bay

Vacircn hỏi Đại sư đi đacircu vậy

Tổ noacutei Đi về Thiecircn Truacutec

Vacircn về kinh tacircu chuyện với vua Khi vua ra lệnh cho mocircn đồ của Tổ đagraveo mả thigrave thấy

trong quan tagravei trống rỗng chỉ cograven coacute một chiếc giầy Vua ban chiếu đem chiếc giầy ấy

thờ phụng nơi Thiếu Lacircm Tự

Đến năm thứ mười lăm niecircn hiệu Khai Nguyecircn đời Đường nhằm năm Đinh Matildeo bị

tiacuten đồ trong đạo ăn trộm đem về Ngũ Đagravei Sơn Hiện nay đatilde mất tiacutech chẳng biết ở đacircu

------------------

5

Tiecircn Nhacircn Dạ

Phật noacutei Thế nagraveo lagrave ldquomột thocircng kiardquo ngươi đatilde hỏi ta

(10)

Một hocircm Thế Tocircn bảo A Nan Sắp tới giờ ăn ngươi phải cầm baacutet vagraveo thagravenh khất

thực

A Nan Dạ

Thế Tocircn noacutei Ngươi đi bigravenh baacutet phải đi theo nghi thức quaacute khứ của bảy Phật

A Nan hỏi Thế nagraveo lagrave nghi thức của bảy Phật

Thế Tocircn gọi A Nan

A Nan Dạ

Thế Tocircn noacutei Cầm bigravenh baacutet đi đi

(11)

Coacute Tỳ kheo hỏi Phật Con đối với Phật phaacutep chỗ thấy thigrave coacute chỗ chứng thigrave chưa phải

Thế Tocircn lagravem sao khai thị

Thế Tocircn noacutei Tỳ kheo Ocircng ta lagravem sao khai thị Cacircu hỏi nagravey lagrave ngươi

(12)

Thế Tocircn cugraveng Kỳ Bagrave thấy một caacutei mả trong đoacute coacute năm bộ xương Vigrave Kỳ Bagrave rất kheacuteo

phacircn biệt acircm thanh necircn Thế Tocircn gotilde vagraveo một bộ hỏi Kỳ Bagrave Caacutei nagravey đatilde sanh chỗ nagraveo

Đaacutep Sanh cotildei người

Phật gotilde bộ khaacutec hỏi Sanh chỗ nagraveo

Đaacutep Sanh cotildei trời

Rồi Phật gotilde bộ khaacutec nữa hỏi Sanh chỗ nagraveo

Kỳ Bagrave chẳng biết chỗ sanh

(13)

Bảy hiền nữ đi dạo vườn Thi Đagrave một người chỉ thi hagravei noacutei Thi hagravei ở đacircy người đi

chỗ nagraveo

Một hiền nữ khaacutec noacutei Lagravem sao Lagravem sao

Caacutec hiền nữ cugraveng quaacuten kỹ mỗi mỗi khế ngộ

Việc nagravey cảm thocircng được Đế Thiacutech Đế Thiacutech đến rải hoa rằng Caacutec Thaacutenh tỷ coacute cần

gigrave tocirci sẽ cung cấp suốt đời

Một hiền nữ noacutei Nhagrave tocirci tứ sự (ăn mặc ngọa cụ y dược) thất bảo thảy đều đầy đủ

Chỉ cần ba moacuten đồ ldquomột lagrave cần caacutei cacircy chẳng coacute gốc hai lagrave cần miếng đất chẳng acircm

dương ba lagrave cần một thung lũng coacute tiếng kecircu magrave chẳng acircm vangrdquo

Đế Thiacutech noacutei Tất cả đồ cần dugraveng tocirci đều coacute Đối với ba moacuten nagravey tocirci thực khocircng coacute

Hiền nữ noacutei Nếu ocircng khocircng coacute lagravem sao magrave biết giuacutep người

Đế Thiacutech chưng hửng Rồi tất cả cugraveng đi bạch Phật

6

Phật bảo Kiều Thi Ca (tecircn của Đế Thiacutech) Caacutec đệ tử đại A la haacuten của ta chẳng hiểu

nghĩa nagravey chỉ coacute caacutec đại Bồ taacutet mới hiểu nghĩa nagravey

(14)

Xưa kia Thế Tocircn tu hagravenh nơi nhacircn địa rũ toacutec ra che lecircn đất sigravenh dacircng hoa cuacuteng dường

Phật Nhiecircn Đăng Phật Nhiecircn Đăng chỉ chỗ đất trải đất đoacute noacutei Miếng đất nagravey necircn lập

một ngocirci chugravea

Khi ấy trong chuacuteng coacute một trưởng giả đem cacircy necircu cắm ngay chỗ đoacute rằng Kiến lập

ngocirci chugravea xong

Bấy giờ chư Thiecircn cugraveng nhau rải hoa taacuten thaacuten

(15)

Thế Tocircn cugraveng A Nan đang đi trecircn đường thấy một caacutei thaacutep của Phật xưa Thế Tocircn liền

đảnh lễ

A Nan noacutei Đacircy lagrave thaacutep của người nagraveo

Thế Tocircn noacutei Thaacutep của chư Phật quaacute khứ

A Nan hỏi Chư Phật quaacute khứ lagrave đệ tử của ai

Thế Tocircn noacutei Lagrave đệ tử của ta

A Nan noacutei Phải necircn như thế

(16)

Ngagravey giải hạ tự tứ (tự kiểm thảo) vigrave ngagravei Văn Thugrave nhập hạ ở ba chỗ necircn ngagravei Ca Diếp

muốn bạch dugravei (đaacutenh chuocircng) đuổi ra Vừa cầm dugravei thigrave thấy năm trăm ngagraven muocircn ức

Văn Thugrave Ca Diếp dugraveng hết thần lực của migravenh magrave vẫn khocircng giơ dugravei lecircn được

Thế Tocircn hỏi Ca Diếp Ngươi muốn đuổi Văn Thugrave sao

Ca Diếp chẳng trả lời

(17)

Ở cửa Đocircng thagravenh La Phiệt coacute một bagrave giagrave cugraveng sanh một ngagravey với Phật magrave khocircng

muốn gặp Phật Mỗi khi thấy Phật đến liền trốn traacutenh Mặc dugrave như thế nhưng nhigraven qua

nhigraven lại becircn Đocircng becircn Tacircy đều thấy Phật rồi dugraveng tay che mặt thigrave cả mười ngoacuten tay

cho đến bagraven tay thảy đều thấy Phật

(18)

Văn Thugrave đến chỗ hội trường của chư Phật nằm luacutec tất cả chư Phật đều trở về bổn xứ

Chỉ coacute một người nữ ngồi gần togravea Phật đang nhập định

Văn Thugrave bạch Phật rằng Tại sao người nagravey được gần becircn cạnh Phật magrave con thigrave

khocircng được

Phật bảo Văn Thugrave Ngươi muốn biết phải khiến cho người nữ nagravey xuất định rồi tự hỏi

cocirc ta

Văn Thugrave nhiễu quanh người nữ ba vograveng buacuteng ngoacuten tay một caacutei khocircng thấy xuất định

cho đến đưa tới Phạn Thiecircn dugraveng hết cả thần lực cũng khocircng thấy xuất định

Thế Tocircn noacutei Giả sử baacute thiecircn ức Văn Thugrave cũng chẳng thể khiến người nữ nagravey xuất

định được Ở phương dưới đi qua bốn mươi hai hằng hagrave sa số quốc độ coacute Bồ taacutet Votildeng

Minh mới khiến người nữ nagravey xuất định được

7

Một luacutec sau Đại sĩ Votildeng Minh từ dưới đất vọt lecircn đảnh lễ Thế Tocircn

Thế Tocircn bảo Votildeng Minh Hatildey khiến người nữ nagravey xuất định

Votildeng Minh đi đến trước mặt người nữ buacuteng ngoacuten tay một caacutei thigrave người nữ xuất định

liền

(19)

Ương Khoaacutet Ma La đi khất thực đến cửa nhagrave một Trưởng giả trong nhagrave coacute một phụ

nữ đang gặp sản nạn

Trưởng giả noacutei Ocircng lagrave bậc Thaacutenh đệ tử của Phật vậy coacute phaacutep nagraveo giuacutep thoaacutet khỏi sản

nạn nagravey chăng

Ương Khoaacutet noacutei với Trưởng giả rằng Tocirci vừa mới nhập đạo chưa biết phaacutep nagravey Hatildey

đợi tocirci về hỏi Thế Tocircn rồi sẽ trở lại baacuteo cho biết

Liền trở về đem chuyện nagravey bạch Phật Phật bảo Ương Khoaacutet Ngươi đi mau noacutei cho

họ rằng ldquoTa từ phaacutep Hiền Thaacutenh đến nay chưa từng saacutet sanhrdquo

Ương Khoaacutet vacircng lời Phật chạy nhanh đến baacuteo cho nhagrave Trưởng giả phụ nữ nhagrave đoacute

nghe xong tức khắc sanh đứa con ra

(20)

Một hocircm Thế Tocircn thấy Văn Thugrave đứng ngoagravei cửa necircn kecircu Văn Thugrave Văn Thugrave Tại sao

khocircng vagraveo cửa đi

Văn Thugrave noacutei Con chẳng coacute một phaacutep ở ngoagravei cửa sao lại bảo con đi vagraveo cửa

(21)

Bồ taacutet Vocirc Biecircn Thacircn đem cacircy truacutec trượng đo lường đảnh của Thế Tocircn Một trượng

saacuteu Ngagravei cứ đo matildei như thế đến cotildei trời Phạm Thiecircn cũng khocircng thấy đảnh của Thế

Tocircn rồi bỏ truacutec trượng chắp tay thuyết kệ rằng

Hư khocircng chẳng biecircn giới

Cocircng đức Phật cũng vậy

Nếu coacute kẻ đo lường

Suốt kiếp chẳng thể hết

(22)

Vua Cagraven Thaacutet Bagrave vigrave Thế Tocircn cuacuteng dường acircm nhạc Luacutec ấy sơn hagrave đại địa đều phaacutet ra

tiếng đagraven Ca Diếp đứng dậy muacutea vũ

Vua hỏi Phật Ca Diếp lagrave bậc A la haacuten tập lậu đatilde sạch tại sao cograven coacute tập khiacute soacutet lại

vậy

Phật noacutei Thật chẳng coacute soacutet lại chớ necircn phỉ baacuteng phaacutep

Vua lại đagraven thecircm ba lần Ca Diếp cũng muacutea vũ ba lần Vua noacutei Ca Diếp muacutea vũ như

thế haacute chẳng phải tập khiacute sao

Phật noacutei Ca Diếp thật chẳng muacutea vũ

Vua noacutei Sao Thế Tocircn lại vọng ngữ

Phật noacutei Khocircng vọng ngữ Luacutec ngươi đagraven thigrave sơn hagrave đại địa gỗ đaacute đều phaacutet ra tiếng

đagraven phải chăng

8

Vua noacutei Phải

Phật noacutei Thigrave Ca Diếp cũng như thế Cho necircn noacutei thật chẳng muacutea vũ

Vua mới tiacuten thọ

(23)

Thế Tocircn ở cotildei trời thứ saacuteu thuyết Đại Tập Kinh Vua cotildei trời ấy kecircu khắp cotildei người

cotildei trời tất cả aacutec quỷ thần đều necircn tập hội thọ sự phoacute chuacutec của Phật để ủng hộ chaacutenh

phaacutep Nếu coacute ai khocircng đến thigrave Tứ Thiecircn Mocircn Vương sẽ đem baacutenh xe sắt noacuteng bắt họ

tập trung Sau khi tập hội xong ai cũng vacircng lời Phật dạy mỗi mỗi tự phaacutet hoằng thệ

ủng hộ chaacutenh phaacutep Chỉ coacute một ma vương noacutei với Phật rằng ldquoCồ Đagravem Con đợi tất cả

chuacuteng sanh thagravenh Phật hết cotildei chuacuteng sanh đatilde khocircng chẳng coacute tecircn gọi chuacuteng sanh

nữa con mới phaacutet Bồ đề tacircmrdquo

(24)

Đề Bagrave Đạt Đa phỉ baacuteng Phật necircn ngay caacutei thacircn đang sống magrave đatilde bị đọa địa ngục

Phật bảo A Nan đi hỏi Ngươi ở trong địa ngục coacute yecircn khocircng

Đaacutep Tocirci dugrave ở địa ngục nhưng vui như cotildei trời Tam thiền

Phật lại sai A Nan hỏi nữa Ngươi muốn cầu ra khocircng

Đaacutep Tocirci đợi Thế Tocircn đến mới ra

A Nan noacutei Phật lagrave Đạo sư tam giới haacute coacute phần vagraveo địa ngục ư

Đề Bagrave noacutei Phật đatilde khocircng coacute phần vagraveo địa ngục thigrave tocirci haacute coacute phần ra địa ngục ư

(25)

Văn Thugrave bỗng khởi Phaacutep Kiến Phật Kiến bị sức oai thần của Thế Tocircn đagravey đi nuacutei Nhị

Thiết Vi

(26)

Trecircn hội Linh Sơn coacute năm Tỳ kheo đắc định Tứ Thiền đủ năm thần thocircng magrave chưa

đắc Phaacutep nhatilden Mỗi vị dugraveng thần thocircng Tuacutec mạng tri thigrave đều tự thấy giết cha hại mẹ

vagrave phạm những tội nặng Do đoacute mỗi người trong tacircm tự hoagravei nghi thagravenh ra đối với

phaacutep thacircm sacircu chẳng thể chứng nhập

Luacutec ấy Văn Thugrave thừa oai thần lực của Phật tay cầm kiếm beacuten bức baacutech Như Lai

Thế Tocircn noacutei với Văn Thugrave rằng Ngưng Ngưng Chớ necircn hại ta magrave tạo tội ngũ nghịch

Nhưng nhất quyết hại ta thigrave phải kheacuteo hại caacutei ngatilde chấp của ta Văn Thugrave Sư Lợi

Ngươi từ xưa nay chẳng coacute ngatilde nhacircn (ta vagrave người) chỉ vigrave nội tacircm thấy coacute ngatilde nhacircn

Khi nội tacircm chẳng khởi thigrave ngatilde nhacircn ắt phải diệt tức gọi lagrave hại caacutei ngatilde chấp của ta

Do đoacute năm trăm Tỳ kheo tự ngộ bản tacircm như mộng như huyễn Ở trong mộng huyễn

chẳng coacute ngatilde nhacircn cho đến năng sanh sở sanh cha mẹ đều như mộng huyễn chẳng

coacute ngatilde nhacircn Rồi năm trăm Tỳ kheo cugraveng noacutei kệ taacuten thaacuten rằng

Văn Thugrave bậc đại triacute

Thấu đạt nguồn đaacutey phaacutep

Tự tay cầm kiếm beacuten

Bức baacutech thacircn Như Lai

Kiếm vậy Phật cũng vậy

9

Một tướng chẳng coacute hai

Vocirc tướng vocirc sở sanh

Đacircu thể noacutei giết hại

Ngatilde nhacircn đatilde khocircng coacute

Thigrave cograven ai tạo tội

(27)

Ngoại đạo hỏi Phật Khocircng hỏi coacute lời khocircng hỏi chẳng lời

Thế Tocircn im lặng giacircy lacircu

Ngoại đạo taacuten thaacuten rằng ldquoThế Tocircn đại từ đại bi khai phaacute đaacutem macircy mecirc muội cho con

khiến con được ngộ nhậprdquo Rồi đảnh lễ ra đi

A Nan bạch Phật Ngoại đạo đắc đạo lyacute gigrave magrave taacuten thaacuten như vậy

Thế Tocircn noacutei Như con tuấn matilde ở thế gian thấy boacuteng roi liền chạy nhanh

(28)

Vua Ba Tư Nặc hỏi Phật Trong Thắng nghĩa đế coacute Thế tục đế chăng Nếu noacutei khocircng

thigrave triacute chẳng necircn hai nếu noacutei coacute thigrave triacute chẳng necircn một Caacutei nghĩa của một hai ấy lagrave thế

nagraveo

Phật noacutei Đại Vương Ocircng ở kiếp Long Quang Phật trong quaacute khứ từng hỏi nghĩa nagravey

Nay ta vocirc thuyết nay ocircng vocirc thiacutenh vocirc thuyết vocirc thiacutenh ấy lagrave nghĩa một hay nghĩa hai

(29)

Ngoại đạo hỏi Phật Hocircm qua thuyết phaacutep gigrave

Phật noacutei Thuyết phaacutep nhất định

Ngoại đạo lại hỏi Hocircm nay thuyết phaacutep gigrave

Phật noacutei Phaacutep chẳng định

Ngoại đạo noacutei Tại sao hocircm qua thuyết phaacutep nhất định nay lại thuyết phaacutep chẳng

định

Phật noacutei Hocircm qua ldquođịnhrdquo hocircm nay ldquochẳng địnhrdquo

(30)

Ngoại đạo hỏi Phật Caacutec phaacutep lagrave thường ư

Phật khocircng đaacutep

Lại hỏi Caacutec phaacutep vocirc thường ư

Phật cũng khocircng đaacutep

Ngoại đạo noacutei Thế Tocircn lagrave bậc đầy đủ tất cả triacute huệ tại sao khocircng đaacutep

Phật noacutei Vigrave caacutec cacircu hỏi của ngươi đều lagrave hyacute luận

(31)

Luacutec Phật đang ngồi dưới gốc cacircy Necirc-cocirc-luật thigrave coacute hai thương gia hỏi Phật Coacute thấy

xe qua khocircng

Đaacutep Chẳng thấy

10

Hỏi Coacute nghe tiếng xe khocircng

Đaacutep Chẳng nghe

Hỏi Phải đang thiền định khocircng

Đaacutep Chẳng thiền định

Hỏi Phải đang ngủ khocircng

Đaacutep Khocircng ngủ

Người thương gia taacuten thaacuten rằng Lagravenh thay Lagravenh thay Thế Tocircn đại giaacutec necircn chẳng

thấy nghe

(32)

Coacute một Phạn Chiacute Moacuteng Tay Dagravei xin biện luận nghĩa lyacute với Phật giao ước trước rằng

Nếu tocirci thua thigrave sẽ tự cheacutem đầu để tạ lỗi

Thế Tocircn hỏi Nghĩa lyacute của ngươi lấy gigrave lagravem tocircn chỉ

Phạn Chiacute noacutei Tocirci lấy ldquotất cả đều chẳng thọ nhậnrdquo lagravem tocircn chỉ

Phật noacutei Tocircn chỉ nagravey ngươi thọ nhận chăng

Phạn Chiacute quay đầu bỏ đi giữa đường chợt tĩnh ngộ than rằng ldquoNghĩa lyacute của ta coacute hai

chỗ thua Tại sao Nếu noacutei thọ nhận thigrave chỗ thua lagrave thocirc (lớn) nếu noacutei chẳng thọ nhận

thigrave chỗ thua lagrave tế (nhỏ) Tất cả trời người vagrave Nhị thừa đều chẳng biết caacutei nghĩa lyacute chỗ

thua của ta chỉ coacute Thế Tocircn với caacutec Đại Bồ taacutet mới biếtrdquo Nghĩ thế ocircng liền trở về

trước Phật noacutei Nghĩa lyacute tocirci coacute hai chỗ thua necircn xin tự cheacutem đầu để tạ lỗi

Phật noacutei Trong phaacutep ta chẳng coacute việc nagravey Ngươi biết quấy thigrave necircn hồi tacircm hướng

đạo

Do đoacute Phạn Chiacute cugraveng năm trăm đệ tử đồng thời theo Phật xuất gia sau nagravey đều chứng

quả A la haacuten

(33)

Một hocircm Thế Tocircn đang ngồi thấy hai người khiecircng con heo đi ngang Phật hỏi Caacutei

đoacute lagrave gigrave

Họ noacutei Phật coacute đầy đủ triacute huệ lại khocircng biết con heo sao

Phật đaacutep Cũng necircn hỏi qua vậy

(34)

Phật ở hội Linh sơn ldquoniecircm hoa thị chuacutengrdquo Luacutec ấy chuacuteng đều im lặng chỉ một migravenh

Tocircn giả Ca Diếp mỉm cười Thế Tocircn noacutei Ta coacute Chaacutenh phaacutep nhatilden tạng (từ nghi đến

ngộ) Niết bagraven diệu tacircm Thực tướng vocirc tướng Phaacutep mocircn vi diệu Bất lập văn tự

Giaacuteo ngoại biệt truyền nay phoacute chuacutec cho Ma Ha Ca Diếp

Rồi Thế Tocircn đến trước thaacutep Đa Tử bảo Ma Ha Ca Diếp ngồi kế cạnh dugraveng Tăng giagrave

lecirc (aacuteo cagrave sa) quagraveng lecircn thacircn Ca Diếp vagrave bảo rằng ldquoTa đem chaacutenh phaacutep nhatilden tạng mật

phoacute cho ngươi ngươi necircn hộ trigraverdquo Rồi bảo A Nan lagravem phoacute giuacutep Ca Diếp hoằng hoacutea

chớ cho đoạn tuyệt Xong Phật thuyết kệ rằng

Bản phaacutep vốn vocirc phaacutep

Vocirc phaacutep cũng lagrave phaacutep

Nay phoacute chuacutec vocirc phaacutep

11

Phaacutep phaacutep đacircu từng phaacutep

Thế Tocircn thuyết kệ xong lại bảo Ca Diếp Ta đem aacuteo Kim Lan Tăng giagrave lecirc truyền phoacute

cho ngươi để chuyển trao cho Phật vị lai (Nay Ca Diếp đang nhập định tại nuacutei Kecirc

Tuacutec tỉnh Vacircn Nam Trung Quốc chờ ngagravey Phật Di Lặc ra đời)

Ca Diếp nghe kệ xong đảnh lễ chacircn Phật taacuten thaacuten rằng Lagravenh thay Lagravenh thay Con sẽ

vacircng lời Phật

Thế Tocircn sắp nhập Niết bagraven Văn Thugrave thỉnh Phật taacutei Chuyển phaacutep luacircn Thế Tocircn quở

rằng Văn Thugrave Ta bốn mươi chiacuten năm trụ thế chưa từng thuyết một chữ Nay ngươi

thỉnh ta taacutei Chuyển phaacutep luacircn vậy cho ta đatilde từng Chuyển phaacutep luacircn sao

(35)

Thế Tocircn ở trong hội Niết Bagraven tay đặt trecircn ngực bảo chuacuteng rằng ldquoĐại chuacuteng hatildey kheacuteo

quaacuten xeacutet caacutei thacircn vagraveng nagravey chiecircm ngưỡng cho đủ chớ necircn hối tiếc Nếu noacutei ta diệt độ

thigrave chẳng phải đệ tử của ta Nếu noacutei ta chẳng diệt độ thigrave cũng chẳng phải đệ tử của tardquo

Khi ấy cả triệu ức chuacuteng thảy đều khế ngộ

(36)

Luacutec bấy giờ Thế Tocircn đến thagravenh Cacircu Thi La bảo đại chuacuteng rằng ldquoNay ta đau lưng

muốn nhập Niết bagravenrdquo Rồi Ngagravei đi bộ đến gần bờ socircng Ni Liecircn giữa hai cacircy Sa La

nằm nghiecircng phiacutea mặt im lặng thị tịch Sau đoacute Ngagravei lại từ trong quan tagravei ngồi dậy vigrave

mẹ thuyết phaacutep lại đặc biệt đưa ra hai chacircn để hoacutea độ Kỳ Bagrave vagrave thuyết kệ vocirc thường

rằng

Chư hạnh vocirc thường

Lagrave phaacutep sanh diệt

Sanh diệt diệt rồi

Tịch diệt lagravem vui

Luacutec ấy caacutec đệ tử dagravenh nhau đem trầm hương thiecircu đốt quan tagravei Sau khi lửa tagraven quan

tagravei vẫn cograven nguyecircn Đại chuacuteng thấy vậy ngay trước Phật taacuten kệ rằng

Vật phagravem dugrave chaacutey bừng

Đacircu thể thiecircu thacircn Thaacutenh

Xin thỉnh lửa Tam muội

Để thiecircu sắc thacircn vagraveng

Luacutec bấy giờ quan tagravei tự nhảy lecircn cao bằng cacircy Sa la rồi lecircn xuống bảy lần như vậy

trecircn khocircng xong hoacutea ra lửa Tam muội trong chốc laacutet biến thagravenh tro coacute cả thảy taacutem

giạ bốn đấu xaacute lợi Hocircm đoacute nhầm ngagravey 15 thaacuteng 2 năm Nhacircm Thacircn tức năm thứ năm

mươi hai đời vua Chiecircu Mục Vương Một ngagraven bảy trăm năm sau khi Thế Tocircn nhập

diệt giaacuteo phaacutep được truyền sang Trung Quốc tức nhằm năm thứ 10 niecircn hiệu Vĩnh

Bigravenh đời Hậu Haacuten (năm 67 sau Tacircy Lịch)

Ngagravey Thế Tocircn nhập Niết bagraven ngagravei Ca Diếp lagrave người đến sau cugraveng Thế Tocircn thograve hai

chacircn từ trong quan tagravei ra thị hiện cho Ca Diếp xem

(37)

COcircNG AacuteN TRIacuteCH TRONG KINH LĂNG GIAgrave

Một hocircm Thế Luận Bagrave La Mocircn hỏi Phật rằng Cồ Đagravem Tất cả lagrave sở taacutec ư

12

Phật noacutei Bagrave La Mocircn Noacutei coacute sở taacutec lagrave thế luận một

Hỏi Tất cả chẳng phải sở taacutec ư

Đaacutep Tất cả chẳng phải sở taacutec lagrave thế luận hai

Hỏi Tất cả thường ư Tất cả vocirc thường ư Tất cả sanh ư Tất cả bất sanh ư

Đaacutep Ấy lagrave thế luận ba bốn năm saacuteu

Hỏi Tất cả một ư Tất cả khaacutec ư Tất cả đủ ư Tất cả chẳng đủ ư Tất cả đều do mỗi

mỗi nhacircn duyecircn magrave thọ sanh ư

Đaacutep Ấy lagrave thế luận bảy đến mười một

Hỏi Tất cả vocirc kyacute (chẳng thiện chẳng aacutec) ư Tất cả kyacute (hoặc thiện hoặc aacutec) ư Hữu

ngatilde ư Vocirc ngatilde ư Coacute kiếp nagravey ư Chẳng kiếp nagravey ư Coacute caacutec kiếp khaacutec ư Chẳng kiếp

khaacutec ư Coacute giải thoaacutet ư Chẳng giải thoaacutet ư Tất cả lagrave saacutet na ư Tất cả khocircng saacutet na

ư Lagrave hư khocircng ư Lagrave chẳng phải hư khocircng ư Cồ Đagravem Coacute năng taacutec ư Chẳng coacute

năng taacutec ư Coacute trung ấm ư Chẳng coacute trung ấm ư

Đaacutep Bagrave La Mocircn Những cacircu hỏi như thế đều lagrave thế luận chẳng phải sở thuyết của ta

(4)

(4) Năng sở Năng lagrave chủ động sở lagrave bị động

Thiacute dụ Năng lễ sở lễ thigrave năng lagrave thacircn sở lễ lagrave Phật Mắt lagrave năng thấy vật lagrave sở thấy

tai lagrave năng nghe acircm thanh lagrave sở nghe

COcircNG AacuteN CỦA TỔ ĐẠT MA

(38)

Sơ tổ Bồ Đề Đạt Ma lagrave người Nam Thiecircn Truacutec con thứ ba của vua nước Hương Chiacute

họ Saacutet Đế Lợi trước tecircn lagrave Bồ Đề Đa La về sau khi đắc phaacutep nơi Tocircn giả Baacutet Nhatilde Đa

La Tocircn giả noacutei Ngươi đối với caacutec phaacutep đatilde được thocircng đạt Đạt Ma lagrave thocircng đạt đại

nghĩa necircn ta đổi tecircn cho ngươi lagrave Đạt Ma

Tổ hỏi Tocircn giả Necircn đi nước nagraveo lagravem phật sự

Tocircn giả noacutei Ngươi dugrave đắc phaacutep chưa thể đi xa hatildey tạm ở Nam Thiecircn Truacutec đợi sau

khi ta diệt độ saacuteu mươi bảy năm thigrave necircn sang Trung Quốc thiacute đại phaacutep dược tiếp

người thượng căn Chớ necircn đi gấp magrave coacute thể thagravenh chướng duyecircn

Tổ lại hỏi Nước Trung Quốc coacute bậc đại sĩ kham lagravem phaacutep khiacute chăng Ngagraven năm về

sau coacute chướng nạn chăng

Tocircn giả đaacutep Chỗ ngươi hoằng hoacutea người được chứng quả Bồ đề chẳng thể kể xiết

Sau khi ta diệt độ hơn saacuteu mươi năm nước ấy coacute nạn tagrave phaacutep trocirci nổi ngươi hatildey

kheacuteo đi hagraveng phục Ngươi đến nước ấy chớ necircn lưu lại miền Nam vigrave họ chỉ ham cocircng

nghiệp hữu vi chẳng thấu lyacute Phật dugrave ngươi đến cũng chẳng thể lưu lại đoacute đacircu Nghe

bagravei kệ ta đacircy

Giữa đường vượt biển gặp con decirc

Một migravenh vắng lặng leacuten qua socircng

Đaacuteng tiếc roi ngựa dưới mặt trời

Hai cacircy quế tươi lacircu matildei matildei

Tổ lại hỏi Về sau cograven coacute việc gigrave khocircng

13

Tocircn giả đaacutep Một trăm năm mươi năm về sau thigrave coacute nạn nhỏ Nghe kệ sấm đacircy

Trong tacircm caacutet tường becircn ngoagravei hung

Tăng phograveng thiecircn hạ gọi khocircng truacuteng

Vigrave gặp độc long sanh votilde tử

Bỗng gặp chuột con tịch vocirc cugraveng

Tổ lại hỏi Về sau thế nagraveo

Tocircn giả đaacutep Hai trăm năm mươi năm về sau dưới Tograveng Lacircm sẽ gặp một người đắc

đạo quả Nghe kệ sấm đacircy

Trung Quốc tuy rộng chẳng đường khaacutec

Cagraveng nhờ con chaacuteu đi dưới chacircn

Gagrave vagraveng biết ngậm một hạt luacutea

Cuacuteng dường mười phương La Haacuten Tăng

Tổ vacircng lời dạy bảo siecircng năng phục bốn mươi năm đến khi Tocircn giả viecircn tịch mới ra

hoằng hoacutea khắp trong nước Luacutec ấy coacute hai sư một vị lagrave Phật Đại Tiecircn một vị lagrave Đại

Thắng Đa trước lagrave bạn của Tổ cugraveng học Thiền quaacuten Tiểu thừa với ngagravei Phật Đagrave Bạt

Đagrave Phật Đại Tiecircn đatilde gặp Tocircn giả Baacutet Nhatilde Đa La bỏ Tiểu thừa hướng Đại thừa được

ngộ vagrave cugraveng Tổ hoằng hoacutea Luacutec bấy giờ người đời xưng lagrave ldquohai cửa cam lồrdquo Cograven Phật

Đại Thắng Đa La chia mocircn đồ thagravenh saacuteu tocircng

1 Hữu Tướng tocircng

2 Vocirc Tướng tocircng

3 Định Huệ tocircng

4 Giới Hạnh tocircng

5 Vocirc Đắc tocircng

6 Tịch Tịnh tocircng

Caacutec tocircng mỗi mỗi tự ocircm chặt kiến giải của tocircng migravenh tự cho lagrave cội nguồn triển khai

hoằng hoacutea khaacutec nhau

Tổ than rằng Một thầy kia đatilde luacuten chacircn xuống sigravenh lại cograven chi ly lagravem saacuteu tocircng nếu ta

chẳng đi phaacute trừ thigrave họ vĩnh viễn bị troacutei trong tagrave kiến

Noacutei xong hiện chuacutet thần lực đến nơi Hữu Tướng tocircng hỏi Sao lại gọi tất cả caacutec phaacutep

lagrave Thực tướng

Tocircng trưởng trong chuacuteng lagrave Taacutet Bagrave La đaacutep Nơi caacutec tướng chẳng biết lẫn nhau gọi lagrave

Thực tướng

Tổ hỏi Tất cả tướng chẳng biết lẫn nhau nếu gọi lagrave Thực tướng thigrave lấy gigrave để xaacutec

định

Đaacutep Nơi caacutec tướng thực bất định Nếu caacutec tướng nhất định thigrave sao gọi lagrave thực (5)

Tổ hỏi Caacutec tướng bất định chẳng noacutei chứng caacutec tướng Khi noacutei chứng caacutec tướng thigrave

nghĩa ấy cũng bất định vậy

Tổ hỏi Ocircng noacutei bất định tức lagrave Thực tướng Định nếu bất định tức phi Thực tướng

14

Đaacutep Định đatilde bất định tức phi Thực tướng Vigrave biết ta phi (ta phi lagrave vocirc ngatilde) necircn bất

định bất biến

Tổ noacutei Nay ocircng bất biến sao gọi Thực tướng Nếu biến thigrave biến mất cũng khocircng gọi

lagrave Thực tướng

Đaacutep Bất biến necircn tồn tại vigrave tồn tại chẳng thực necircn gọi lagrave biến Thực tướng để xaacutec

định nghĩa ấy

Tổ hỏi Thực tướng chẳng biến biến thigrave chẳng thực Nơi phaacutep hữu vocirc caacutei nagraveo gọi lagrave

Thực tướng

Taacutet Bagrave La biết Tổ lagrave Thaacutenh sư đatilde thấu suốt nghĩa lyacute liền dugraveng tay chỉ hư khocircng rằng

Đacircy lagrave hữu tướng của thế gian vigrave coacute thể khocircng Nay thacircn ta được giống khocircng nagravey

chăng

Tổ noacutei Nếu thấu Thực tướng thigrave thấy phi tướng Nếu liễu phi tướng sắc ấy cũng vậy

Khi ở nơi sắc chẳng mất bản thể của sắc ở trong phi tướng chẳng ngại sự coacute Nếu

được thấu hiểu như thế ấy gọi lagrave Thực tướng

Họ nghe xong tacircm yacute khai mở khacircm phục lễ baacutei tiacuten thọ

(5) Kinh Kim Cang viết ldquoNếu thấy caacutec tướng khocircng phải lagrave tướng mới lagrave thấy Thực

tướngrdquo

(39)

Tổ thigravenh ligravenh biến mất rồi đến chỗ Vocirc Tướng tocircng hỏi Ocircng noacutei Vocirc tướng lagravem sao

chứng tỏ

Trong chuacuteng họ coacute ocircng Ba La Đề đaacutep Vigrave tacircm chẳng hiện necircn noacutei Vocirc tướng

Tổ hỏi Tacircm ocircng chẳng hiện lấy gigrave chứng minh

Đaacutep Ta biết Vocirc tướng tacircm chẳng lấy bỏ Đang luacutec biết cũng chẳng coacute kẻ biết

Tổ noacutei Nơi hữu vagrave vocirc tacircm chẳng lấy bỏ cũng chẳng coacute kẻ biết thigrave caacutei biết thagravenh

khocircng

Họ noacutei Nhập Tam muội Phật cograven vocirc sở đắc huống lagrave Vocirc tướng magrave cograven muốn biết

noacute

Tổ hỏi Tướng đatilde chẳng biết ai noacutei hữu vocirc Cograven vocirc sở đắc thigrave lấy gigrave gọi lagrave Tam

muội

Đaacutep Ta noacutei chẳng chứng nghĩa lagrave chứng vocirc sở chứng Vigrave phi Tam muội ta noacutei Tam

muội

Tổ hỏi Nếu phi Tam muội lấy gigrave đặt tecircn Ocircng đatilde chẳng chứng ldquovocirc chứngrdquo lagravem sao

magrave chứng

Ba La Đề nghe Tổ phacircn tiacutech liền ngộ bản tacircm đảnh lễ với Tổ tạ lỗi saacutem hối

Tổ thọ kyacute rằng Ocircng khocircng bao lacircu sẽ chứng quả Nước nagravey coacute ma nhưng sẽ hagraveng

phục

Noacutei xong thigravenh biến mất

(40)

Tổ đến Định Huệ tocircng hỏi Ocircng học định huệ lagrave một hay lagrave hai

Trong chuacuteng họ coacute ocircng Bagrave Lan Đagrave đaacutep Định huệ ta đacircy chẳng một chẳng hai

15

Tổ hỏi Đatilde chẳng một hai sao gọi định huệ

Đaacutep Ở định chẳng định nơi huệ chẳng huệ Một tức chẳng một hai cũng chẳng hai

Tổ hỏi Luacutec một chẳng một luacutec hai chẳng hai đatilde chẳng định huệ lấy gigrave gọi lagrave định

huệ

Đaacutep Chẳng một chẳng hai định huệ năng biết chẳng định chẳng huệ thigrave cũng như

vậy

Tổ noacutei Huệ chẳng phải huệ lấy gigrave để biết Chẳng một chẳng hai ai định ai huệ

Bagrave Lan Đagrave nghe xong tacircm nghi liền tan ratilde

(41)

Tổ đến Giới Hạnh tocircng hỏi Thế nagraveo lagrave giới Thế nagraveo lagrave hạnh Caacutei giới hạnh lagrave một

hay lagrave hai

Trong chuacuteng họ coacute một Hiền giả đaacutep Một hai hai một do noacute tự sanh Tuacircn theo giaacuteo

điều chẳng nhiễm gọi lagrave giới hạnh

Tổ noacutei Ocircng noacutei tuacircn theo giaacuteo điều tức lagrave coacute nhiễm Vậy một hai cugraveng phaacute đacircu thể

noacutei lagrave tuacircn theo giaacuteo điều Cả hai đều chống traacutei (6) chẳng theo nơi hạnh thigrave trong

ngoagravei chẳng rotilde sao gọi lagrave giới

Đaacutep Ta noacutei trong ngoagravei ấy đatilde biết xong đatilde được thocircng đạt Nếu noacutei chống traacutei cũng

đuacuteng cũng sai Noacutei đến thanh tịnh tức giới tức hạnh

Tổ hỏi Cũng đuacuteng cũng sai sao noacutei thanh tịnh Đatilde được thocircng đạt cograven gigrave trong

ngoagravei

Hiền giả nghe xong liền tự hổ thẹn tỏ lograveng khacircm phục

(42)

Tổ đến chỗ Vocirc Đắc tocircng hỏi Ocircng noacutei vocirc đắc vocirc đắc lagravem sao đắc Đatilde vocirc sở đắc cũng

vocirc đắc để đắc

Trong chuacuteng họ coacute ocircng Bảo Tịnh đaacutep Ta noacutei vocirc đắc chẳng phải vocirc đắc để đắc Luacutec

noacutei đắc caacutei đắc vocirc đắc lagrave đắc

Tổ hỏi Đắc đatilde vocirc đắc thigrave chẳng phải lagrave đắc Đatilde noacutei đắc caacutei đắc vậy đắc caacutei đắc đoacute

lagravem sao đắc

Đaacutep Thấy đắc lagrave phi đắc phi đắc gọi lagrave đắc Nếu thấy vocirc đắc gọi lagrave đắc caacutei đắc

Tổ noacutei Đắc đatilde phi đắc đắc caacutei vocirc đắc Đatilde vocirc sở đắc lấy gigrave đắc caacutei đắc

Bảo Tịnh nghe xong bỗng phaacute lưới nghi

(43)

Tổ đến chỗ Tịch Tịnh tocircng hỏi Thế nagraveo lagrave tịch tịnh Ở trong phaacutep nagravey ai tịch ai tịnh

Trong chuacuteng họ coacute một Tocircn giả đaacutep Tacircm nagravey bất động ấy gọi lagrave tịch Nơi phaacutep vocirc

nhiễm ấy gọi lagrave tịnh

Tổ noacutei Bản tacircm bất tịch mới phải nhờ tịch tịnh Nếu vốn lagrave tịnh thigrave đacircu cần tịch tịnh

Họ noacutei Caacutec phaacutep vốn khocircng vigrave khocircng đatilde khocircng Vigrave khocircng đatilde khocircng necircn ở nơi caacutei

khocircng đatilde khocircng ấy gọi lagrave tịch tịnh

16

Tổ noacutei Khocircng khocircng đatilde khocircng caacutec phaacutep cũng vậy Tịch tịnh vocirc tướng thigrave caacutei nagraveo lagrave

tịch caacutei nagraveo lagrave tịnh

Tocircn giả ấy nghe Tổ chỉ dạy hoaacutet nhiecircn khai ngộ

(44)

Từ đoacute saacuteu tocircng đều thệ nguyện quy y necircn sự giaacuteo hoacutea của Tổ cugraveng khắp Nam Thiecircn

Truacutec Tiếng tăm vang cả nước Ấn Độ trải qua saacuteu mươi năm độ chuacuteng sanh vocirc

lượng Sau gặp luacutec vua Dị Kiến (chaacuteu gọi Tổ bằng chuacute) muốn hủy diệt Phật phaacutep Tổ

thương xoacutet muốn cứu vớt chaacuteu Khi ấy saacuteu tocircng đều thầm nghĩ Tổ sẽ coacute caacutech để cứu

vatilden phaacutep nạn Tổ từ xa biết yacute của caacutec chuacuteng necircn acircm thầm buacuteng tay baacuteo tin cho họ

Saacuteu tocircng đều cugraveng nghe được magrave noacutei ldquoTiếng buacuteng ngoacuten tay lagrave hiệu baacuteo tin của thầy

chuacuteng tardquo Rồi đều đến chỗ Tổ ở

Tổ noacutei Nay Phật phaacutep coacute chướng nạn ai đi diệt trừ

Coacute ocircng Tocircn Thắng trước kia thuộc Vocirc Tướng tocircng xin đi

Tổ noacutei Ngươi dugrave biện tagravei thocircng minh nhưng đạo lực chưa đủ lại với vua chẳng coacute

duyecircn

Thắng khocircng nghe tự đến vua Dị Kiến rộng thuyết phaacutep yếu

Vua noacutei Caacutei phaacutep của ocircng hiểu biết đoacute hiện nay ở đacircu

Thắng noacutei Nhưng sự thống trị giaacuteo hoacutea của nhagrave vua lagrave hợp với đạo vua vậy hiện nay

đạo vua ở đacircu

Vua noacutei Đạo của ta sẽ trừ phaacutep tagrave Phaacutep của ocircng sẽ hagraveng phục người nagraveo

Luacutec bấy giờ Tổ đang ngồi trecircn togravea đatilde biết trước lyacute của Tocircn Thắng sẽ thua bảo Ba La

Đề rằng Tocircn Thắng chẳng nghe lời ta đi biện luận với vua sắp thất bại rồi Ngươi

hatildey mau đi cứu

Ba La Đề noacutei Xin nhờ thần lực

Noacutei xong coacute đaacutem macircy đỡ chacircn đưa đi gặp vua Vua đang hỏi Tocircn Thắng chợt thấy

ngạc nhiecircn quecircn hỏi tiếp magrave nhigraven Ba La Đề noacutei Kẻ bay trecircn khocircng đến lagrave chaacutenh hay

lagrave tagrave

Đề noacutei Ta chẳng phải tagrave chaacutenh magrave đến đacircy để chaacutenh lại caacutei tagrave Tacircm vua nếu chaacutenh thigrave

ta chẳng tagrave chaacutenh

Vua tuy cảm thấy kinh dị nhưng taacutenh kecircu mạn đang luacutec bừng liền ra lệnh đagravey Tocircn

thắng đi xa

Ba La Đề noacutei Vua đatilde coacute đạo sao lại đagravey Sa mocircn Ta dugrave khocircng hay xin vua cứ hỏi

Vua giận magrave hỏi Thế nagraveo lagrave Phật

Đề đaacutep Kiến taacutenh lagrave Phật

Vua hỏi Sư kiến taacutenh chăng

Đề đaacutep Ta kiến Phật taacutenh

Vua hỏi Taacutenh ở chỗ nagraveo

Đề đaacutep Taacutenh ở nơi taacutec dụng

Vua hỏi Lagrave taacutec dụng gigrave nay ta chẳng thấy

Đề đaacutep Hiện đang taacutec dụng vua tự chẳng thấy

17

Vua hỏi Nơi ta coacute chăng

Đề đaacutep Vua nếu taacutec dụng thigrave thể cũng khoacute thấy

Vua hỏi Nếu khi đang dụng coacute mấy chỗ xuất hiện

Đề đaacutep Nếu xuất hiện sẽ coacute taacutem chỗ

Vua noacutei Taacutem chỗ xuất hiện nagraveo noacutei cho ta nghe

Ba La Đề liền thuyết kệ rằng

Nơi thai lagrave thacircn ra đời lagrave người

Nơi mắt lagrave thấy nơi tai lagrave nghe

Nơi mũi lagrave ngửi ở miệng đagravem luận

Ở tay cầm lấy ở chacircn đi đứng

Hiện khắp bao gồm hằng sa thế giới

Thu nhiếp lại ở trong hạt bụi nhỏ

Kẻ nhận được thigrave biết lagrave Phật taacutenh

Kẻ chẳng biết thigrave gọi lagrave linh hồn

Vua nghe kệ xong tacircm liền khai ngộ saacutem hối tạ lỗi nhigraven nhận trước kia lagravem sai Rồi

vua hỏi Sư nối phaacutep ai

Đề đaacutep Bồ Đề Đạt Ma tức lagrave chuacute của Đại Vương

Vua liền cho cận thần nghecircnh tiếp Tổ đến cung vua Tổ bảo vua saacutem hối lỗi trước

Vua nghe xong rơi lệ cảm tạ rồi ra lệnh cho Tocircn Thắng về nước

Cận thần noacutei Tocircn Thắng khi bị đagravey đatilde gieo migravenh xuống vực bỏ mạng rồi

Tổ noacutei Thắng cograven sống lệnh vua triệu sẽ đến

Ban sơ Tocircn Thắng bị đagravey tự thấy hổ thẹn gieo migravenh xuống vực Bỗng coacute thần nhacircn

cứu để trecircn tảng đaacute

Thắng noacutei Ta lagrave bậc Sa mocircn lấy chaacutenh phaacutep lagravem chủ vigrave chẳng thể sửa caacutei quấy của

vua necircn bỏ migravenh tự traacutech Nay thần sao tự cứu giuacutep xin noacutei rotilde nguyecircn do

Thần nhacircn begraven noacutei kệ rằng

Xưa thọ đến trăm tuổi

Taacutem mươi vẫn lagravem sai

Thacircn cận bậc chiacute tocircn

Huacircn tu magrave nhập đạo

Tuy coacute iacutet triacute huệ

Nhưng cograven nhiều nhacircn ngatilde

Gặp caacutec bậc Hiền Thaacutenh

Chưa nổi lograveng cung kiacutenh

Hai mươi năm cocircng phu

Caacutei tacircm vẫn chưa tịnh

18

Vigrave thocircng minh khinh mạn

Magrave thọ quả như thế

Ngươi gặp vua bị khinh

Cảm quả đuacuteng như vậy

Từ nay chẳng giải đatildei

Chẳng lacircu thagravenh bậc triacute

Chư Thaacutenh đều hộ niệm

Như Lai cũng như vậy

Thắng nghe kệ vui mừng rồi tĩnh tọa trecircn tảng đoacute Đến đacircy sứ thần của vua vagraveo nuacutei

triệu về Khi đoacute ở trong cung Tổ noacutei với vua Biết Thắng chịu đến chăng

Vua noacutei Chưa biết

Tổ noacutei Phải ra lệnh thứ hai mới được

Khi sứ thần đến nuacutei thigrave Thắng từ chối Quả thực sau đoacute được lệnh thứ hai mới chịu

về

(45)

Tổ nghĩ đến việc Đocircng độ Trung Quốc theo như Phật đatilde thọ kyacute rằng ldquoNăm trăm năm

về sau ngọn đegraven triacute Baacutet nhatilde sẽ tỏ aacutenh saacuteng nơi đoacuterdquo necircn phoacute chuacutec đệ tử lagrave Baacutet Nhatilde Mật

Đa La lưu ở Thiecircn Truacutec hoằng phaacutep rồi tự migravenh sang Trung Quốc Trước khi khởi

hagravenh Ngagravei tới lễ baacutei thaacutep chư Tổ từ giả bạn học vagrave khuyecircn vua siecircng tu hạnh nghiệp

noacutei ldquoTocirci đi mười chiacuten năm sẽ vềrdquo

Tổ đi đường biển trải qua ba năm mới đến Trung Quốc nhằm năm thứ bảy niecircn hiệu

Phổ Thocircng đời Lương lagrave ngagravey 21 thaacuteng 9 năm Canh Tyacute Luacutec ấy chacircu trưởng Quảng

Chacircu lagrave Tiecircu Ngang nghecircnh tiếp cuacuteng dường đủ lễ trigravenh biểu văn baacuteo cho Votilde Đế Votilde

Đế sai sứ thần nghecircnh thỉnh nhằm ngagravey 11 thaacuteng 10 Tổ đến thủ đocirc Kim Lăng

Votilde Đế hỏi Trẫm từ khi lecircn ngocirci đến nay cất chugravea in kinh độ Tăng chẳng thể kể xiết

Như thế coacute cocircng đức gigrave

Tổ đaacutep Chẳng phải lagrave cocircng đức

Votilde Đế hỏi Tại sao chẳng phải lagrave cocircng đức

Tổ đaacutep Ấy chỉ lagrave caacutei tiểu quả trời người lagrave caacutei nhacircn hữu lậu như ảnh tugravey higravenh dugrave coacute

magrave chẳng thật

Votilde Đế hỏi Thế nagraveo chacircn cocircng đức

Tổ đaacutep Tịnh triacute diệu viecircn thể tự khocircng tịch Cocircng đức như thế chẳng do lagravem việc thế

gian magrave cầu được

Votilde Đế lại hỏi Thế nagraveo lagrave Thaacutenh đế đệ nhất nghĩa

Tổ đaacutep Rotilde ragraveng vocirc thaacutenh

Votilde Đế hỏi Hiện ở trước mặt trẫm lagrave ai

Tổ trả lời Khocircng biết

Votilde Đế khocircng ngộ được

19

Tổ biết cơ chẳng khế hợp đến ngagravey 19 thaacuteng đoacute acircm thầm qua socircng đi nước Ngụy

Ngagravey 23 thaacuteng 11 đến thagravenh phố Lạc Dương ngụ tại Thiếu Lacircm Tự nuacutei Tung Sơn

Suốt ngagravey im lặng hướng vaacutech tĩnh tọa người đời chẳng biết lại gọi lagrave ldquoBagrave La Mocircn

quaacuten vaacutechrdquo

Biệt truyện ghi rằng

Sau khi Tổ bỏ đi Votilde Đế đem chuyện nagravey noacutei với Chiacute Cocircng

Cocircng hỏi Bệ hạ biết người nagravey chăng

Votilde Đế trả lời Khocircng biết

Cocircng noacutei Ấy lagrave Quan Acircm Đại Sĩ truyền tacircm ấn Phật

Votilde Đế ăn năn muốn sai sứ thần đuổi theo thỉnh về

Cocircng noacutei Đừng noacutei sai một sứ thần dẫu cho người cả nước đi thỉnh Ngagravei cũng

khocircng về

Sau nagravey Thiền sư Viecircn Ngộ kể chuyện nagravey với chuacuteng rằng Caacutei khocircng biết của Votilde

Đế noacutei so với caacutei khocircng biết của Tổ Đạt Ma noacutei lagrave đồng hay lagrave khaacutec Giống thigrave coacute

giống phải thigrave khocircng phải Phần đocircng hiểu lầm rằng caacutei ldquokhocircng biếtrdquo của Tổ Đạt Ma

lagrave đaacutep về thiền caacutei ldquokhocircng biếtrdquo Votilde Đế đaacutep cacircu hỏi của Chiacute Cocircng lagrave caacutei khocircng biết

thuộc về nhận biết Đoaacuten mograve như thế trọn chẳng diacutenh daacuteng Nếu luacutec bấy giờ Chiacute

Cocircng hỏi như thế thigrave cần trả lời như thế nagraveo Theo ta thigrave chẳng bằng một gậy đaacutenh

chết cho xong traacutenh cho người ta suy đoaacuten hồ đồ

(46)

Coacute tăng Thần Quang ở xứ Y Lạc rộng xem đủ thứ kinh saacutech kheacuteo luận lyacute nhiệm

magraveu thường than rằng ldquoGiaacuteo của Khổng Tử noacutei về phong tục lễ nhạc saacutech của Latildeo

Trang cũng chưa đến diệu lyacute cugraveng tột Gần đacircy nghe noacutei Đại sĩ Đạt Ma lagrave bậc chiacute

nhacircn ở Thiếu Lacircm Tự chẳng caacutech xa phải đến tham vấnrdquo Begraven đi đến chỗ Tổ tham

học Thấy Tổ suốt ngagravey im lặng hướng vaacutech khocircng một lời dạy bảo Quang tự thầm

nghĩ ldquoNgười xưa từng trải toacutec che sigravenh cho đến chẳng tiếc maacuteu thịt xương tủy để

cuacuteng dường cầu đạo Xưa cograven như vậy nay ta khocircng lagravem được saordquo Gặp đecircm tuyết

lớn Quang đứng hầu ngoagravei cửa suốt đecircm gần saacuteng tuyết ngập quaacute đầu gối nhưng vẫn

đứng yecircn chỗ đoacute một lograveng cung kiacutenh

Tổ nhigraven thấy thương xoacutet hỏi rằng Ngươi đứng lacircu trong tuyết muốn cầu việc gigrave

Quang rơi lệ noacutei Xin Hogravea thượng từ bi mở cửa cam lồ rộng độ chuacuteng sanh

Tổ noacutei Diệu đạo của chư Phật phải nhiều kiếp siecircng năng tinh tiến hagravenh chỗ khoacute

hagravenh nhẫn chỗ khoacute nhẫn mới được đacircu thể dugraveng thiểu đức thiểu triacute khinh tacircm mạn

tacircm magrave được

Quang nghe lời Tổ khiacutech lệ liền lấy dao beacuten chặt caacutenh tay traacutei để trước bagraven Tổ

Tổ biết lagrave phaacutep khiacute noacutei ldquoChư Phật ban sơ cầu đạo vigrave phaacutep quecircn migravenh Nay ngươi chặt

caacutenh tay trước ta cầu phaacutep ta cũng hứa khảrdquo Do đoacute Tổ đổi tecircn cho Quang lagrave Huệ

Khả

Huệ Khả hỏi Phaacutep ấn của chư Phật con được nghe chăng

Tổ noacutei Phaacutep ấn của chư Phật chẳng do người khaacutec magrave được

Khả noacutei Tacircm con chưa an xin thầy an cho

Tổ noacutei Đem tacircm lại để ta an cho

20

Giacircy lacircu Khả noacutei Tigravem tacircm trọn chẳng thể đắc

Tổ noacutei Ta đatilde an tacircm cho ngươi rồi

(47)

Chiacuten năm sau Tổ muốn về Thiecircn Truacutec một hocircm noacutei với mocircn đồ rằng Thời tiết đatilde

đến caacutec ngươi hatildey tự kể sự sở đắc của migravenh

Coacute đệ tử Đạo phoacute noacutei Theo chỗ thấy của con chẳng chấp văn tự chẳng ligravea văn tự ấy

lagrave dụng của đạo

Tổ noacutei Ngươi được da của ta

Ni Tổng Trigrave noacutei Hiểu biết của con như Tocircn giả Khaacutenh Hỷ thấy cotildei Phật Bất Động

một caacutei thấy vốn đầy đủ chẳng cần thecircm caacutei thấy nữa

Tổ noacutei Ngươi được thịt của ta

Đạo Dục noacutei Tứ đại vốn khocircng ngũ ấm chẳng coacute chỗ thấy của con khocircng coacute một

phaacutep để đắc

Tổ noacutei Ngươi được xương của ta

Sau cugraveng Huệ Khả ra lễ baacutei rồi trở về đứng lại chỗ cũ

Tổ noacutei Ngươi được tủy của ta Thuở xưa Như Lai đem Chaacutenh phaacutep nhatilden tạng phoacute

chuacutec cho Đại sĩ Ca Diếp rồi truyền thừa từng đời cho đến thacircn ta Nay ta phoacute chuacutec cho

ngươi ngươi hatildey hộ trigrave Đồng thời truyền cagrave sa cho ngươi để lagravem tin cho phaacutep

Khả xin Tổ chỉ dạy cho rotilde

Tổ noacutei Trong truyền phaacutep ấn để khế chứng bản tacircm ngoagravei phoacute cagrave sa để xaacutec định tocircng

chỉ Vigrave sợ người đời sau lograveng tin chưa vững sanh ra nghi ngờ noacutei ldquoTa lagrave người Ấn

Độ ngươi lagrave người Trung Quốc nhờ gigrave magrave đắc phaacutep lấy gigrave để chứng tỏrdquo Nay ngươi

thọ nhận y phaacutep nagravey Về sau coacute chướng nạn xảy ra hatildey lấy y vagrave kệ truyền phaacutep của

ta dugraveng để chứng minh thigrave sự giaacuteo hoacutea sẽ vocirc ngại

Hai trăm năm sau khi ta nhập diệt phải ngưng sự truyền y Về sau chaacutenh phaacutep cugraveng

khắp phaacutep giới kẻ biết đạo thigrave nhiều kẻ hagravenh đạo thigrave iacutet kẻ thuyết lyacute thigrave nhiều kẻ thấu

lyacute thigrave iacutet Nay ngươi xiển dương phaacutep nagravey chớ khinh người chưa ngộ Hễ được một

niệm trở về cội nguồn thigrave đồng như bản đắc sự acircm thầm mặc chứng sẽ muocircn muocircn

ngagraven ngagraven Hatildey nghe ta noacutei kệ đacircy

Ta đi đến đất nagravey

Truyền phaacutep cứu người mecirc

Một bocircng nở năm nhaacutenh

Kết quả tự nhiecircn thagravenh

Tổ lại noacutei Ta coacute kinh Lăng Giagrave bốn quyển nay cũng giao phoacute cho ngươi dugraveng để ấn

chứng hậu học Ấy lagrave tacircm địa yếu mocircn của Như Lai khiến caacutec chuacuteng sanh khai thị ngộ

nhập Từ khi ta đến đất nagravey đatilde bị đầu độc năm lần Ta đem độc để trecircn tảng đaacute thigrave

tảng đaacute nổ bung Ta ligravea Ấn Độ đến Trung Quốc lagrave vigrave thấy đất nagravey coacute khiacute tượng Đại

thừa necircn vượt biển vigrave phaacutep cầu người Vigrave nhacircn duyecircn chưa đến necircn thị hiện ngu dại

hướng vaacutech chờ đợi nay được ngươi để phoacute phaacutep thigrave yacute ta đatilde thỏa matilden

21

Noacutei xong cugraveng mocircn đồ đến chugravea Thiecircn Thaacutenh ở Vũ Mocircn lưu lại đoacute ba ngagravey Coacute Thaacutei

thuacute Kỳ Thagravenh tecircn Dung Huyền Chi hacircm mộ Phật thừa hỏi Tổ rằng Ở Tacircy Thiecircn Ấn

Độ sự truyền thừa lagravem Tổ lagrave thế nagraveo

Tổ noacutei Thấu tacircm tocircng (Thiền tocircng) của Phật hạnh giải tương ưng ấy gọi lagrave Tổ

Lại hỏi Ngoagravei ra cograven coacute gigrave nữa

Tổ noacutei Cần tin tự tacircm bất nhị chẳng coacute tương đối Necircn đối với caacutec chẳng chấp hữu

vocirc chẳng lấy chẳng bỏ chẳng triacute chẳng ngu chẳng mecirc chẳng ngộ Đatilde được thấu đạt

necircn xưng lagrave Tổ

Huyền Chi noacutei Đệ tử quy y Tam bảo đatilde nhiều năm magrave triacute huệ aacutem muội cograven mecirc chacircn

lyacute Vừa nghe sư noacutei vẫn chưa biết rotilde xin sư từ bi khai thị tocircng chỉ

Tổ biết Huyền Chi khẩn thiết liền thuyết kệ rằng

Cũng chẳng thấy aacutec magrave khinh checirc

Cũng chẳng thấy thiện magrave khen ngợi

Cũng chẳng xa ngu magrave gần triacute

Cũng chẳng bỏ mecirc magrave lấy ngộ

Đại đạo thigrave siecircu việt số lượng

Thocircng tacircm Phật tự động độ sanh

Chẳng troacutei buộc ở nơi phagravem Thaacutenh

Siecircu nhiecircn thigrave gọi đoacute lagrave Tổ

Huyền Chi nghe kệ bi hỷ xen nhau magrave rằng Xin sư thường trụ thế gian để hoacutea đạo

quần sanh

Tổ noacutei Ta sẽ đi về chẳng thể ở lacircu Chuacuteng sanh căn taacutenh muocircn ngagraven sai biệt necircn ta

phải gặp nhiều ngu mecirc lagravem chướng nạn cho ta (biết trước sẽ bị người đầu độc)

Huyền Chi noacutei Coacute thể cho biết người nagraveo để đệ tử vigrave sư trừ được chăng

Tổ noacutei Ta truyền Phật biacute tạng để lợi iacutech kẻ mecirc đacircu thể hại người để tự yecircn Ắt chẳng

coacute lyacute nagravey

Huyền Chi noacutei Sư nếu khocircng noacutei ra lagravem sao thị hiện sức biến thocircng quang chiếu

Tổ bất đắc dĩ mới cho bagravei sấm rằng

Thuyền socircng vạch soacuteng ngọc

Ống đuốc mở khoacutea vagraveng

Ngũ khẩu cugraveng đi chung

Cửu thập vocirc nhacircn ngatilde

Huyền Chi chẳng thể đoaacuten hiểu được đagravenh lễ baacutei caacuteo từ

Luacutec bấy giờ Vua nước Ngụy rất kiacutenh Phật thừa Trong đạo coacute nhiều Cao Tăng như

Quang Thống luật sư Lưu Chi tam tạnghellip đều lagrave loan phụng trong hagraveng Cao Tăng

magrave tư tưởng chủ trương lại traacutei ngược nhiều với Tổ Đạo phong của Tổ truyền đi khắp

nơi kẻ triacute thức đều quy tụ lại cầu phaacutep lagravem cho họ sanh tacircm ganh tị đầu độc năm lần

cũng khocircng gacircy hại được Đến lần thứ saacuteu Tổ đatilde truyền phaacutep cho Nhị Tổ việc hoacutea

22

duyecircn đatilde xong necircn thị hiện truacuteng độc magrave tịch Mocircn đồ mai taacuteng Tổ trecircn nuacutei Hugraveng

Nhĩ xacircy thaacutep nơi Định Lacircm Tự

Năm ấy sứ thần nước Ngụy lagrave Tống Vacircn từ Sung Đỉnh (biecircn giới Ấn Độ) về giữa

đường thấy Tổ xaacutech chiếc giầy đi nhẹ nhagraveng như bay

Vacircn hỏi Đại sư đi đacircu vậy

Tổ noacutei Đi về Thiecircn Truacutec

Vacircn về kinh tacircu chuyện với vua Khi vua ra lệnh cho mocircn đồ của Tổ đagraveo mả thigrave thấy

trong quan tagravei trống rỗng chỉ cograven coacute một chiếc giầy Vua ban chiếu đem chiếc giầy ấy

thờ phụng nơi Thiếu Lacircm Tự

Đến năm thứ mười lăm niecircn hiệu Khai Nguyecircn đời Đường nhằm năm Đinh Matildeo bị

tiacuten đồ trong đạo ăn trộm đem về Ngũ Đagravei Sơn Hiện nay đatilde mất tiacutech chẳng biết ở đacircu

------------------

6

Phật bảo Kiều Thi Ca (tecircn của Đế Thiacutech) Caacutec đệ tử đại A la haacuten của ta chẳng hiểu

nghĩa nagravey chỉ coacute caacutec đại Bồ taacutet mới hiểu nghĩa nagravey

(14)

Xưa kia Thế Tocircn tu hagravenh nơi nhacircn địa rũ toacutec ra che lecircn đất sigravenh dacircng hoa cuacuteng dường

Phật Nhiecircn Đăng Phật Nhiecircn Đăng chỉ chỗ đất trải đất đoacute noacutei Miếng đất nagravey necircn lập

một ngocirci chugravea

Khi ấy trong chuacuteng coacute một trưởng giả đem cacircy necircu cắm ngay chỗ đoacute rằng Kiến lập

ngocirci chugravea xong

Bấy giờ chư Thiecircn cugraveng nhau rải hoa taacuten thaacuten

(15)

Thế Tocircn cugraveng A Nan đang đi trecircn đường thấy một caacutei thaacutep của Phật xưa Thế Tocircn liền

đảnh lễ

A Nan noacutei Đacircy lagrave thaacutep của người nagraveo

Thế Tocircn noacutei Thaacutep của chư Phật quaacute khứ

A Nan hỏi Chư Phật quaacute khứ lagrave đệ tử của ai

Thế Tocircn noacutei Lagrave đệ tử của ta

A Nan noacutei Phải necircn như thế

(16)

Ngagravey giải hạ tự tứ (tự kiểm thảo) vigrave ngagravei Văn Thugrave nhập hạ ở ba chỗ necircn ngagravei Ca Diếp

muốn bạch dugravei (đaacutenh chuocircng) đuổi ra Vừa cầm dugravei thigrave thấy năm trăm ngagraven muocircn ức

Văn Thugrave Ca Diếp dugraveng hết thần lực của migravenh magrave vẫn khocircng giơ dugravei lecircn được

Thế Tocircn hỏi Ca Diếp Ngươi muốn đuổi Văn Thugrave sao

Ca Diếp chẳng trả lời

(17)

Ở cửa Đocircng thagravenh La Phiệt coacute một bagrave giagrave cugraveng sanh một ngagravey với Phật magrave khocircng

muốn gặp Phật Mỗi khi thấy Phật đến liền trốn traacutenh Mặc dugrave như thế nhưng nhigraven qua

nhigraven lại becircn Đocircng becircn Tacircy đều thấy Phật rồi dugraveng tay che mặt thigrave cả mười ngoacuten tay

cho đến bagraven tay thảy đều thấy Phật

(18)

Văn Thugrave đến chỗ hội trường của chư Phật nằm luacutec tất cả chư Phật đều trở về bổn xứ

Chỉ coacute một người nữ ngồi gần togravea Phật đang nhập định

Văn Thugrave bạch Phật rằng Tại sao người nagravey được gần becircn cạnh Phật magrave con thigrave

khocircng được

Phật bảo Văn Thugrave Ngươi muốn biết phải khiến cho người nữ nagravey xuất định rồi tự hỏi

cocirc ta

Văn Thugrave nhiễu quanh người nữ ba vograveng buacuteng ngoacuten tay một caacutei khocircng thấy xuất định

cho đến đưa tới Phạn Thiecircn dugraveng hết cả thần lực cũng khocircng thấy xuất định

Thế Tocircn noacutei Giả sử baacute thiecircn ức Văn Thugrave cũng chẳng thể khiến người nữ nagravey xuất

định được Ở phương dưới đi qua bốn mươi hai hằng hagrave sa số quốc độ coacute Bồ taacutet Votildeng

Minh mới khiến người nữ nagravey xuất định được

7

Một luacutec sau Đại sĩ Votildeng Minh từ dưới đất vọt lecircn đảnh lễ Thế Tocircn

Thế Tocircn bảo Votildeng Minh Hatildey khiến người nữ nagravey xuất định

Votildeng Minh đi đến trước mặt người nữ buacuteng ngoacuten tay một caacutei thigrave người nữ xuất định

liền

(19)

Ương Khoaacutet Ma La đi khất thực đến cửa nhagrave một Trưởng giả trong nhagrave coacute một phụ

nữ đang gặp sản nạn

Trưởng giả noacutei Ocircng lagrave bậc Thaacutenh đệ tử của Phật vậy coacute phaacutep nagraveo giuacutep thoaacutet khỏi sản

nạn nagravey chăng

Ương Khoaacutet noacutei với Trưởng giả rằng Tocirci vừa mới nhập đạo chưa biết phaacutep nagravey Hatildey

đợi tocirci về hỏi Thế Tocircn rồi sẽ trở lại baacuteo cho biết

Liền trở về đem chuyện nagravey bạch Phật Phật bảo Ương Khoaacutet Ngươi đi mau noacutei cho

họ rằng ldquoTa từ phaacutep Hiền Thaacutenh đến nay chưa từng saacutet sanhrdquo

Ương Khoaacutet vacircng lời Phật chạy nhanh đến baacuteo cho nhagrave Trưởng giả phụ nữ nhagrave đoacute

nghe xong tức khắc sanh đứa con ra

(20)

Một hocircm Thế Tocircn thấy Văn Thugrave đứng ngoagravei cửa necircn kecircu Văn Thugrave Văn Thugrave Tại sao

khocircng vagraveo cửa đi

Văn Thugrave noacutei Con chẳng coacute một phaacutep ở ngoagravei cửa sao lại bảo con đi vagraveo cửa

(21)

Bồ taacutet Vocirc Biecircn Thacircn đem cacircy truacutec trượng đo lường đảnh của Thế Tocircn Một trượng

saacuteu Ngagravei cứ đo matildei như thế đến cotildei trời Phạm Thiecircn cũng khocircng thấy đảnh của Thế

Tocircn rồi bỏ truacutec trượng chắp tay thuyết kệ rằng

Hư khocircng chẳng biecircn giới

Cocircng đức Phật cũng vậy

Nếu coacute kẻ đo lường

Suốt kiếp chẳng thể hết

(22)

Vua Cagraven Thaacutet Bagrave vigrave Thế Tocircn cuacuteng dường acircm nhạc Luacutec ấy sơn hagrave đại địa đều phaacutet ra

tiếng đagraven Ca Diếp đứng dậy muacutea vũ

Vua hỏi Phật Ca Diếp lagrave bậc A la haacuten tập lậu đatilde sạch tại sao cograven coacute tập khiacute soacutet lại

vậy

Phật noacutei Thật chẳng coacute soacutet lại chớ necircn phỉ baacuteng phaacutep

Vua lại đagraven thecircm ba lần Ca Diếp cũng muacutea vũ ba lần Vua noacutei Ca Diếp muacutea vũ như

thế haacute chẳng phải tập khiacute sao

Phật noacutei Ca Diếp thật chẳng muacutea vũ

Vua noacutei Sao Thế Tocircn lại vọng ngữ

Phật noacutei Khocircng vọng ngữ Luacutec ngươi đagraven thigrave sơn hagrave đại địa gỗ đaacute đều phaacutet ra tiếng

đagraven phải chăng

8

Vua noacutei Phải

Phật noacutei Thigrave Ca Diếp cũng như thế Cho necircn noacutei thật chẳng muacutea vũ

Vua mới tiacuten thọ

(23)

Thế Tocircn ở cotildei trời thứ saacuteu thuyết Đại Tập Kinh Vua cotildei trời ấy kecircu khắp cotildei người

cotildei trời tất cả aacutec quỷ thần đều necircn tập hội thọ sự phoacute chuacutec của Phật để ủng hộ chaacutenh

phaacutep Nếu coacute ai khocircng đến thigrave Tứ Thiecircn Mocircn Vương sẽ đem baacutenh xe sắt noacuteng bắt họ

tập trung Sau khi tập hội xong ai cũng vacircng lời Phật dạy mỗi mỗi tự phaacutet hoằng thệ

ủng hộ chaacutenh phaacutep Chỉ coacute một ma vương noacutei với Phật rằng ldquoCồ Đagravem Con đợi tất cả

chuacuteng sanh thagravenh Phật hết cotildei chuacuteng sanh đatilde khocircng chẳng coacute tecircn gọi chuacuteng sanh

nữa con mới phaacutet Bồ đề tacircmrdquo

(24)

Đề Bagrave Đạt Đa phỉ baacuteng Phật necircn ngay caacutei thacircn đang sống magrave đatilde bị đọa địa ngục

Phật bảo A Nan đi hỏi Ngươi ở trong địa ngục coacute yecircn khocircng

Đaacutep Tocirci dugrave ở địa ngục nhưng vui như cotildei trời Tam thiền

Phật lại sai A Nan hỏi nữa Ngươi muốn cầu ra khocircng

Đaacutep Tocirci đợi Thế Tocircn đến mới ra

A Nan noacutei Phật lagrave Đạo sư tam giới haacute coacute phần vagraveo địa ngục ư

Đề Bagrave noacutei Phật đatilde khocircng coacute phần vagraveo địa ngục thigrave tocirci haacute coacute phần ra địa ngục ư

(25)

Văn Thugrave bỗng khởi Phaacutep Kiến Phật Kiến bị sức oai thần của Thế Tocircn đagravey đi nuacutei Nhị

Thiết Vi

(26)

Trecircn hội Linh Sơn coacute năm Tỳ kheo đắc định Tứ Thiền đủ năm thần thocircng magrave chưa

đắc Phaacutep nhatilden Mỗi vị dugraveng thần thocircng Tuacutec mạng tri thigrave đều tự thấy giết cha hại mẹ

vagrave phạm những tội nặng Do đoacute mỗi người trong tacircm tự hoagravei nghi thagravenh ra đối với

phaacutep thacircm sacircu chẳng thể chứng nhập

Luacutec ấy Văn Thugrave thừa oai thần lực của Phật tay cầm kiếm beacuten bức baacutech Như Lai

Thế Tocircn noacutei với Văn Thugrave rằng Ngưng Ngưng Chớ necircn hại ta magrave tạo tội ngũ nghịch

Nhưng nhất quyết hại ta thigrave phải kheacuteo hại caacutei ngatilde chấp của ta Văn Thugrave Sư Lợi

Ngươi từ xưa nay chẳng coacute ngatilde nhacircn (ta vagrave người) chỉ vigrave nội tacircm thấy coacute ngatilde nhacircn

Khi nội tacircm chẳng khởi thigrave ngatilde nhacircn ắt phải diệt tức gọi lagrave hại caacutei ngatilde chấp của ta

Do đoacute năm trăm Tỳ kheo tự ngộ bản tacircm như mộng như huyễn Ở trong mộng huyễn

chẳng coacute ngatilde nhacircn cho đến năng sanh sở sanh cha mẹ đều như mộng huyễn chẳng

coacute ngatilde nhacircn Rồi năm trăm Tỳ kheo cugraveng noacutei kệ taacuten thaacuten rằng

Văn Thugrave bậc đại triacute

Thấu đạt nguồn đaacutey phaacutep

Tự tay cầm kiếm beacuten

Bức baacutech thacircn Như Lai

Kiếm vậy Phật cũng vậy

9

Một tướng chẳng coacute hai

Vocirc tướng vocirc sở sanh

Đacircu thể noacutei giết hại

Ngatilde nhacircn đatilde khocircng coacute

Thigrave cograven ai tạo tội

(27)

Ngoại đạo hỏi Phật Khocircng hỏi coacute lời khocircng hỏi chẳng lời

Thế Tocircn im lặng giacircy lacircu

Ngoại đạo taacuten thaacuten rằng ldquoThế Tocircn đại từ đại bi khai phaacute đaacutem macircy mecirc muội cho con

khiến con được ngộ nhậprdquo Rồi đảnh lễ ra đi

A Nan bạch Phật Ngoại đạo đắc đạo lyacute gigrave magrave taacuten thaacuten như vậy

Thế Tocircn noacutei Như con tuấn matilde ở thế gian thấy boacuteng roi liền chạy nhanh

(28)

Vua Ba Tư Nặc hỏi Phật Trong Thắng nghĩa đế coacute Thế tục đế chăng Nếu noacutei khocircng

thigrave triacute chẳng necircn hai nếu noacutei coacute thigrave triacute chẳng necircn một Caacutei nghĩa của một hai ấy lagrave thế

nagraveo

Phật noacutei Đại Vương Ocircng ở kiếp Long Quang Phật trong quaacute khứ từng hỏi nghĩa nagravey

Nay ta vocirc thuyết nay ocircng vocirc thiacutenh vocirc thuyết vocirc thiacutenh ấy lagrave nghĩa một hay nghĩa hai

(29)

Ngoại đạo hỏi Phật Hocircm qua thuyết phaacutep gigrave

Phật noacutei Thuyết phaacutep nhất định

Ngoại đạo lại hỏi Hocircm nay thuyết phaacutep gigrave

Phật noacutei Phaacutep chẳng định

Ngoại đạo noacutei Tại sao hocircm qua thuyết phaacutep nhất định nay lại thuyết phaacutep chẳng

định

Phật noacutei Hocircm qua ldquođịnhrdquo hocircm nay ldquochẳng địnhrdquo

(30)

Ngoại đạo hỏi Phật Caacutec phaacutep lagrave thường ư

Phật khocircng đaacutep

Lại hỏi Caacutec phaacutep vocirc thường ư

Phật cũng khocircng đaacutep

Ngoại đạo noacutei Thế Tocircn lagrave bậc đầy đủ tất cả triacute huệ tại sao khocircng đaacutep

Phật noacutei Vigrave caacutec cacircu hỏi của ngươi đều lagrave hyacute luận

(31)

Luacutec Phật đang ngồi dưới gốc cacircy Necirc-cocirc-luật thigrave coacute hai thương gia hỏi Phật Coacute thấy

xe qua khocircng

Đaacutep Chẳng thấy

10

Hỏi Coacute nghe tiếng xe khocircng

Đaacutep Chẳng nghe

Hỏi Phải đang thiền định khocircng

Đaacutep Chẳng thiền định

Hỏi Phải đang ngủ khocircng

Đaacutep Khocircng ngủ

Người thương gia taacuten thaacuten rằng Lagravenh thay Lagravenh thay Thế Tocircn đại giaacutec necircn chẳng

thấy nghe

(32)

Coacute một Phạn Chiacute Moacuteng Tay Dagravei xin biện luận nghĩa lyacute với Phật giao ước trước rằng

Nếu tocirci thua thigrave sẽ tự cheacutem đầu để tạ lỗi

Thế Tocircn hỏi Nghĩa lyacute của ngươi lấy gigrave lagravem tocircn chỉ

Phạn Chiacute noacutei Tocirci lấy ldquotất cả đều chẳng thọ nhậnrdquo lagravem tocircn chỉ

Phật noacutei Tocircn chỉ nagravey ngươi thọ nhận chăng

Phạn Chiacute quay đầu bỏ đi giữa đường chợt tĩnh ngộ than rằng ldquoNghĩa lyacute của ta coacute hai

chỗ thua Tại sao Nếu noacutei thọ nhận thigrave chỗ thua lagrave thocirc (lớn) nếu noacutei chẳng thọ nhận

thigrave chỗ thua lagrave tế (nhỏ) Tất cả trời người vagrave Nhị thừa đều chẳng biết caacutei nghĩa lyacute chỗ

thua của ta chỉ coacute Thế Tocircn với caacutec Đại Bồ taacutet mới biếtrdquo Nghĩ thế ocircng liền trở về

trước Phật noacutei Nghĩa lyacute tocirci coacute hai chỗ thua necircn xin tự cheacutem đầu để tạ lỗi

Phật noacutei Trong phaacutep ta chẳng coacute việc nagravey Ngươi biết quấy thigrave necircn hồi tacircm hướng

đạo

Do đoacute Phạn Chiacute cugraveng năm trăm đệ tử đồng thời theo Phật xuất gia sau nagravey đều chứng

quả A la haacuten

(33)

Một hocircm Thế Tocircn đang ngồi thấy hai người khiecircng con heo đi ngang Phật hỏi Caacutei

đoacute lagrave gigrave

Họ noacutei Phật coacute đầy đủ triacute huệ lại khocircng biết con heo sao

Phật đaacutep Cũng necircn hỏi qua vậy

(34)

Phật ở hội Linh sơn ldquoniecircm hoa thị chuacutengrdquo Luacutec ấy chuacuteng đều im lặng chỉ một migravenh

Tocircn giả Ca Diếp mỉm cười Thế Tocircn noacutei Ta coacute Chaacutenh phaacutep nhatilden tạng (từ nghi đến

ngộ) Niết bagraven diệu tacircm Thực tướng vocirc tướng Phaacutep mocircn vi diệu Bất lập văn tự

Giaacuteo ngoại biệt truyền nay phoacute chuacutec cho Ma Ha Ca Diếp

Rồi Thế Tocircn đến trước thaacutep Đa Tử bảo Ma Ha Ca Diếp ngồi kế cạnh dugraveng Tăng giagrave

lecirc (aacuteo cagrave sa) quagraveng lecircn thacircn Ca Diếp vagrave bảo rằng ldquoTa đem chaacutenh phaacutep nhatilden tạng mật

phoacute cho ngươi ngươi necircn hộ trigraverdquo Rồi bảo A Nan lagravem phoacute giuacutep Ca Diếp hoằng hoacutea

chớ cho đoạn tuyệt Xong Phật thuyết kệ rằng

Bản phaacutep vốn vocirc phaacutep

Vocirc phaacutep cũng lagrave phaacutep

Nay phoacute chuacutec vocirc phaacutep

11

Phaacutep phaacutep đacircu từng phaacutep

Thế Tocircn thuyết kệ xong lại bảo Ca Diếp Ta đem aacuteo Kim Lan Tăng giagrave lecirc truyền phoacute

cho ngươi để chuyển trao cho Phật vị lai (Nay Ca Diếp đang nhập định tại nuacutei Kecirc

Tuacutec tỉnh Vacircn Nam Trung Quốc chờ ngagravey Phật Di Lặc ra đời)

Ca Diếp nghe kệ xong đảnh lễ chacircn Phật taacuten thaacuten rằng Lagravenh thay Lagravenh thay Con sẽ

vacircng lời Phật

Thế Tocircn sắp nhập Niết bagraven Văn Thugrave thỉnh Phật taacutei Chuyển phaacutep luacircn Thế Tocircn quở

rằng Văn Thugrave Ta bốn mươi chiacuten năm trụ thế chưa từng thuyết một chữ Nay ngươi

thỉnh ta taacutei Chuyển phaacutep luacircn vậy cho ta đatilde từng Chuyển phaacutep luacircn sao

(35)

Thế Tocircn ở trong hội Niết Bagraven tay đặt trecircn ngực bảo chuacuteng rằng ldquoĐại chuacuteng hatildey kheacuteo

quaacuten xeacutet caacutei thacircn vagraveng nagravey chiecircm ngưỡng cho đủ chớ necircn hối tiếc Nếu noacutei ta diệt độ

thigrave chẳng phải đệ tử của ta Nếu noacutei ta chẳng diệt độ thigrave cũng chẳng phải đệ tử của tardquo

Khi ấy cả triệu ức chuacuteng thảy đều khế ngộ

(36)

Luacutec bấy giờ Thế Tocircn đến thagravenh Cacircu Thi La bảo đại chuacuteng rằng ldquoNay ta đau lưng

muốn nhập Niết bagravenrdquo Rồi Ngagravei đi bộ đến gần bờ socircng Ni Liecircn giữa hai cacircy Sa La

nằm nghiecircng phiacutea mặt im lặng thị tịch Sau đoacute Ngagravei lại từ trong quan tagravei ngồi dậy vigrave

mẹ thuyết phaacutep lại đặc biệt đưa ra hai chacircn để hoacutea độ Kỳ Bagrave vagrave thuyết kệ vocirc thường

rằng

Chư hạnh vocirc thường

Lagrave phaacutep sanh diệt

Sanh diệt diệt rồi

Tịch diệt lagravem vui

Luacutec ấy caacutec đệ tử dagravenh nhau đem trầm hương thiecircu đốt quan tagravei Sau khi lửa tagraven quan

tagravei vẫn cograven nguyecircn Đại chuacuteng thấy vậy ngay trước Phật taacuten kệ rằng

Vật phagravem dugrave chaacutey bừng

Đacircu thể thiecircu thacircn Thaacutenh

Xin thỉnh lửa Tam muội

Để thiecircu sắc thacircn vagraveng

Luacutec bấy giờ quan tagravei tự nhảy lecircn cao bằng cacircy Sa la rồi lecircn xuống bảy lần như vậy

trecircn khocircng xong hoacutea ra lửa Tam muội trong chốc laacutet biến thagravenh tro coacute cả thảy taacutem

giạ bốn đấu xaacute lợi Hocircm đoacute nhầm ngagravey 15 thaacuteng 2 năm Nhacircm Thacircn tức năm thứ năm

mươi hai đời vua Chiecircu Mục Vương Một ngagraven bảy trăm năm sau khi Thế Tocircn nhập

diệt giaacuteo phaacutep được truyền sang Trung Quốc tức nhằm năm thứ 10 niecircn hiệu Vĩnh

Bigravenh đời Hậu Haacuten (năm 67 sau Tacircy Lịch)

Ngagravey Thế Tocircn nhập Niết bagraven ngagravei Ca Diếp lagrave người đến sau cugraveng Thế Tocircn thograve hai

chacircn từ trong quan tagravei ra thị hiện cho Ca Diếp xem

(37)

COcircNG AacuteN TRIacuteCH TRONG KINH LĂNG GIAgrave

Một hocircm Thế Luận Bagrave La Mocircn hỏi Phật rằng Cồ Đagravem Tất cả lagrave sở taacutec ư

12

Phật noacutei Bagrave La Mocircn Noacutei coacute sở taacutec lagrave thế luận một

Hỏi Tất cả chẳng phải sở taacutec ư

Đaacutep Tất cả chẳng phải sở taacutec lagrave thế luận hai

Hỏi Tất cả thường ư Tất cả vocirc thường ư Tất cả sanh ư Tất cả bất sanh ư

Đaacutep Ấy lagrave thế luận ba bốn năm saacuteu

Hỏi Tất cả một ư Tất cả khaacutec ư Tất cả đủ ư Tất cả chẳng đủ ư Tất cả đều do mỗi

mỗi nhacircn duyecircn magrave thọ sanh ư

Đaacutep Ấy lagrave thế luận bảy đến mười một

Hỏi Tất cả vocirc kyacute (chẳng thiện chẳng aacutec) ư Tất cả kyacute (hoặc thiện hoặc aacutec) ư Hữu

ngatilde ư Vocirc ngatilde ư Coacute kiếp nagravey ư Chẳng kiếp nagravey ư Coacute caacutec kiếp khaacutec ư Chẳng kiếp

khaacutec ư Coacute giải thoaacutet ư Chẳng giải thoaacutet ư Tất cả lagrave saacutet na ư Tất cả khocircng saacutet na

ư Lagrave hư khocircng ư Lagrave chẳng phải hư khocircng ư Cồ Đagravem Coacute năng taacutec ư Chẳng coacute

năng taacutec ư Coacute trung ấm ư Chẳng coacute trung ấm ư

Đaacutep Bagrave La Mocircn Những cacircu hỏi như thế đều lagrave thế luận chẳng phải sở thuyết của ta

(4)

(4) Năng sở Năng lagrave chủ động sở lagrave bị động

Thiacute dụ Năng lễ sở lễ thigrave năng lagrave thacircn sở lễ lagrave Phật Mắt lagrave năng thấy vật lagrave sở thấy

tai lagrave năng nghe acircm thanh lagrave sở nghe

COcircNG AacuteN CỦA TỔ ĐẠT MA

(38)

Sơ tổ Bồ Đề Đạt Ma lagrave người Nam Thiecircn Truacutec con thứ ba của vua nước Hương Chiacute

họ Saacutet Đế Lợi trước tecircn lagrave Bồ Đề Đa La về sau khi đắc phaacutep nơi Tocircn giả Baacutet Nhatilde Đa

La Tocircn giả noacutei Ngươi đối với caacutec phaacutep đatilde được thocircng đạt Đạt Ma lagrave thocircng đạt đại

nghĩa necircn ta đổi tecircn cho ngươi lagrave Đạt Ma

Tổ hỏi Tocircn giả Necircn đi nước nagraveo lagravem phật sự

Tocircn giả noacutei Ngươi dugrave đắc phaacutep chưa thể đi xa hatildey tạm ở Nam Thiecircn Truacutec đợi sau

khi ta diệt độ saacuteu mươi bảy năm thigrave necircn sang Trung Quốc thiacute đại phaacutep dược tiếp

người thượng căn Chớ necircn đi gấp magrave coacute thể thagravenh chướng duyecircn

Tổ lại hỏi Nước Trung Quốc coacute bậc đại sĩ kham lagravem phaacutep khiacute chăng Ngagraven năm về

sau coacute chướng nạn chăng

Tocircn giả đaacutep Chỗ ngươi hoằng hoacutea người được chứng quả Bồ đề chẳng thể kể xiết

Sau khi ta diệt độ hơn saacuteu mươi năm nước ấy coacute nạn tagrave phaacutep trocirci nổi ngươi hatildey

kheacuteo đi hagraveng phục Ngươi đến nước ấy chớ necircn lưu lại miền Nam vigrave họ chỉ ham cocircng

nghiệp hữu vi chẳng thấu lyacute Phật dugrave ngươi đến cũng chẳng thể lưu lại đoacute đacircu Nghe

bagravei kệ ta đacircy

Giữa đường vượt biển gặp con decirc

Một migravenh vắng lặng leacuten qua socircng

Đaacuteng tiếc roi ngựa dưới mặt trời

Hai cacircy quế tươi lacircu matildei matildei

Tổ lại hỏi Về sau cograven coacute việc gigrave khocircng

13

Tocircn giả đaacutep Một trăm năm mươi năm về sau thigrave coacute nạn nhỏ Nghe kệ sấm đacircy

Trong tacircm caacutet tường becircn ngoagravei hung

Tăng phograveng thiecircn hạ gọi khocircng truacuteng

Vigrave gặp độc long sanh votilde tử

Bỗng gặp chuột con tịch vocirc cugraveng

Tổ lại hỏi Về sau thế nagraveo

Tocircn giả đaacutep Hai trăm năm mươi năm về sau dưới Tograveng Lacircm sẽ gặp một người đắc

đạo quả Nghe kệ sấm đacircy

Trung Quốc tuy rộng chẳng đường khaacutec

Cagraveng nhờ con chaacuteu đi dưới chacircn

Gagrave vagraveng biết ngậm một hạt luacutea

Cuacuteng dường mười phương La Haacuten Tăng

Tổ vacircng lời dạy bảo siecircng năng phục bốn mươi năm đến khi Tocircn giả viecircn tịch mới ra

hoằng hoacutea khắp trong nước Luacutec ấy coacute hai sư một vị lagrave Phật Đại Tiecircn một vị lagrave Đại

Thắng Đa trước lagrave bạn của Tổ cugraveng học Thiền quaacuten Tiểu thừa với ngagravei Phật Đagrave Bạt

Đagrave Phật Đại Tiecircn đatilde gặp Tocircn giả Baacutet Nhatilde Đa La bỏ Tiểu thừa hướng Đại thừa được

ngộ vagrave cugraveng Tổ hoằng hoacutea Luacutec bấy giờ người đời xưng lagrave ldquohai cửa cam lồrdquo Cograven Phật

Đại Thắng Đa La chia mocircn đồ thagravenh saacuteu tocircng

1 Hữu Tướng tocircng

2 Vocirc Tướng tocircng

3 Định Huệ tocircng

4 Giới Hạnh tocircng

5 Vocirc Đắc tocircng

6 Tịch Tịnh tocircng

Caacutec tocircng mỗi mỗi tự ocircm chặt kiến giải của tocircng migravenh tự cho lagrave cội nguồn triển khai

hoằng hoacutea khaacutec nhau

Tổ than rằng Một thầy kia đatilde luacuten chacircn xuống sigravenh lại cograven chi ly lagravem saacuteu tocircng nếu ta

chẳng đi phaacute trừ thigrave họ vĩnh viễn bị troacutei trong tagrave kiến

Noacutei xong hiện chuacutet thần lực đến nơi Hữu Tướng tocircng hỏi Sao lại gọi tất cả caacutec phaacutep

lagrave Thực tướng

Tocircng trưởng trong chuacuteng lagrave Taacutet Bagrave La đaacutep Nơi caacutec tướng chẳng biết lẫn nhau gọi lagrave

Thực tướng

Tổ hỏi Tất cả tướng chẳng biết lẫn nhau nếu gọi lagrave Thực tướng thigrave lấy gigrave để xaacutec

định

Đaacutep Nơi caacutec tướng thực bất định Nếu caacutec tướng nhất định thigrave sao gọi lagrave thực (5)

Tổ hỏi Caacutec tướng bất định chẳng noacutei chứng caacutec tướng Khi noacutei chứng caacutec tướng thigrave

nghĩa ấy cũng bất định vậy

Tổ hỏi Ocircng noacutei bất định tức lagrave Thực tướng Định nếu bất định tức phi Thực tướng

14

Đaacutep Định đatilde bất định tức phi Thực tướng Vigrave biết ta phi (ta phi lagrave vocirc ngatilde) necircn bất

định bất biến

Tổ noacutei Nay ocircng bất biến sao gọi Thực tướng Nếu biến thigrave biến mất cũng khocircng gọi

lagrave Thực tướng

Đaacutep Bất biến necircn tồn tại vigrave tồn tại chẳng thực necircn gọi lagrave biến Thực tướng để xaacutec

định nghĩa ấy

Tổ hỏi Thực tướng chẳng biến biến thigrave chẳng thực Nơi phaacutep hữu vocirc caacutei nagraveo gọi lagrave

Thực tướng

Taacutet Bagrave La biết Tổ lagrave Thaacutenh sư đatilde thấu suốt nghĩa lyacute liền dugraveng tay chỉ hư khocircng rằng

Đacircy lagrave hữu tướng của thế gian vigrave coacute thể khocircng Nay thacircn ta được giống khocircng nagravey

chăng

Tổ noacutei Nếu thấu Thực tướng thigrave thấy phi tướng Nếu liễu phi tướng sắc ấy cũng vậy

Khi ở nơi sắc chẳng mất bản thể của sắc ở trong phi tướng chẳng ngại sự coacute Nếu

được thấu hiểu như thế ấy gọi lagrave Thực tướng

Họ nghe xong tacircm yacute khai mở khacircm phục lễ baacutei tiacuten thọ

(5) Kinh Kim Cang viết ldquoNếu thấy caacutec tướng khocircng phải lagrave tướng mới lagrave thấy Thực

tướngrdquo

(39)

Tổ thigravenh ligravenh biến mất rồi đến chỗ Vocirc Tướng tocircng hỏi Ocircng noacutei Vocirc tướng lagravem sao

chứng tỏ

Trong chuacuteng họ coacute ocircng Ba La Đề đaacutep Vigrave tacircm chẳng hiện necircn noacutei Vocirc tướng

Tổ hỏi Tacircm ocircng chẳng hiện lấy gigrave chứng minh

Đaacutep Ta biết Vocirc tướng tacircm chẳng lấy bỏ Đang luacutec biết cũng chẳng coacute kẻ biết

Tổ noacutei Nơi hữu vagrave vocirc tacircm chẳng lấy bỏ cũng chẳng coacute kẻ biết thigrave caacutei biết thagravenh

khocircng

Họ noacutei Nhập Tam muội Phật cograven vocirc sở đắc huống lagrave Vocirc tướng magrave cograven muốn biết

noacute

Tổ hỏi Tướng đatilde chẳng biết ai noacutei hữu vocirc Cograven vocirc sở đắc thigrave lấy gigrave gọi lagrave Tam

muội

Đaacutep Ta noacutei chẳng chứng nghĩa lagrave chứng vocirc sở chứng Vigrave phi Tam muội ta noacutei Tam

muội

Tổ hỏi Nếu phi Tam muội lấy gigrave đặt tecircn Ocircng đatilde chẳng chứng ldquovocirc chứngrdquo lagravem sao

magrave chứng

Ba La Đề nghe Tổ phacircn tiacutech liền ngộ bản tacircm đảnh lễ với Tổ tạ lỗi saacutem hối

Tổ thọ kyacute rằng Ocircng khocircng bao lacircu sẽ chứng quả Nước nagravey coacute ma nhưng sẽ hagraveng

phục

Noacutei xong thigravenh biến mất

(40)

Tổ đến Định Huệ tocircng hỏi Ocircng học định huệ lagrave một hay lagrave hai

Trong chuacuteng họ coacute ocircng Bagrave Lan Đagrave đaacutep Định huệ ta đacircy chẳng một chẳng hai

15

Tổ hỏi Đatilde chẳng một hai sao gọi định huệ

Đaacutep Ở định chẳng định nơi huệ chẳng huệ Một tức chẳng một hai cũng chẳng hai

Tổ hỏi Luacutec một chẳng một luacutec hai chẳng hai đatilde chẳng định huệ lấy gigrave gọi lagrave định

huệ

Đaacutep Chẳng một chẳng hai định huệ năng biết chẳng định chẳng huệ thigrave cũng như

vậy

Tổ noacutei Huệ chẳng phải huệ lấy gigrave để biết Chẳng một chẳng hai ai định ai huệ

Bagrave Lan Đagrave nghe xong tacircm nghi liền tan ratilde

(41)

Tổ đến Giới Hạnh tocircng hỏi Thế nagraveo lagrave giới Thế nagraveo lagrave hạnh Caacutei giới hạnh lagrave một

hay lagrave hai

Trong chuacuteng họ coacute một Hiền giả đaacutep Một hai hai một do noacute tự sanh Tuacircn theo giaacuteo

điều chẳng nhiễm gọi lagrave giới hạnh

Tổ noacutei Ocircng noacutei tuacircn theo giaacuteo điều tức lagrave coacute nhiễm Vậy một hai cugraveng phaacute đacircu thể

noacutei lagrave tuacircn theo giaacuteo điều Cả hai đều chống traacutei (6) chẳng theo nơi hạnh thigrave trong

ngoagravei chẳng rotilde sao gọi lagrave giới

Đaacutep Ta noacutei trong ngoagravei ấy đatilde biết xong đatilde được thocircng đạt Nếu noacutei chống traacutei cũng

đuacuteng cũng sai Noacutei đến thanh tịnh tức giới tức hạnh

Tổ hỏi Cũng đuacuteng cũng sai sao noacutei thanh tịnh Đatilde được thocircng đạt cograven gigrave trong

ngoagravei

Hiền giả nghe xong liền tự hổ thẹn tỏ lograveng khacircm phục

(42)

Tổ đến chỗ Vocirc Đắc tocircng hỏi Ocircng noacutei vocirc đắc vocirc đắc lagravem sao đắc Đatilde vocirc sở đắc cũng

vocirc đắc để đắc

Trong chuacuteng họ coacute ocircng Bảo Tịnh đaacutep Ta noacutei vocirc đắc chẳng phải vocirc đắc để đắc Luacutec

noacutei đắc caacutei đắc vocirc đắc lagrave đắc

Tổ hỏi Đắc đatilde vocirc đắc thigrave chẳng phải lagrave đắc Đatilde noacutei đắc caacutei đắc vậy đắc caacutei đắc đoacute

lagravem sao đắc

Đaacutep Thấy đắc lagrave phi đắc phi đắc gọi lagrave đắc Nếu thấy vocirc đắc gọi lagrave đắc caacutei đắc

Tổ noacutei Đắc đatilde phi đắc đắc caacutei vocirc đắc Đatilde vocirc sở đắc lấy gigrave đắc caacutei đắc

Bảo Tịnh nghe xong bỗng phaacute lưới nghi

(43)

Tổ đến chỗ Tịch Tịnh tocircng hỏi Thế nagraveo lagrave tịch tịnh Ở trong phaacutep nagravey ai tịch ai tịnh

Trong chuacuteng họ coacute một Tocircn giả đaacutep Tacircm nagravey bất động ấy gọi lagrave tịch Nơi phaacutep vocirc

nhiễm ấy gọi lagrave tịnh

Tổ noacutei Bản tacircm bất tịch mới phải nhờ tịch tịnh Nếu vốn lagrave tịnh thigrave đacircu cần tịch tịnh

Họ noacutei Caacutec phaacutep vốn khocircng vigrave khocircng đatilde khocircng Vigrave khocircng đatilde khocircng necircn ở nơi caacutei

khocircng đatilde khocircng ấy gọi lagrave tịch tịnh

16

Tổ noacutei Khocircng khocircng đatilde khocircng caacutec phaacutep cũng vậy Tịch tịnh vocirc tướng thigrave caacutei nagraveo lagrave

tịch caacutei nagraveo lagrave tịnh

Tocircn giả ấy nghe Tổ chỉ dạy hoaacutet nhiecircn khai ngộ

(44)

Từ đoacute saacuteu tocircng đều thệ nguyện quy y necircn sự giaacuteo hoacutea của Tổ cugraveng khắp Nam Thiecircn

Truacutec Tiếng tăm vang cả nước Ấn Độ trải qua saacuteu mươi năm độ chuacuteng sanh vocirc

lượng Sau gặp luacutec vua Dị Kiến (chaacuteu gọi Tổ bằng chuacute) muốn hủy diệt Phật phaacutep Tổ

thương xoacutet muốn cứu vớt chaacuteu Khi ấy saacuteu tocircng đều thầm nghĩ Tổ sẽ coacute caacutech để cứu

vatilden phaacutep nạn Tổ từ xa biết yacute của caacutec chuacuteng necircn acircm thầm buacuteng tay baacuteo tin cho họ

Saacuteu tocircng đều cugraveng nghe được magrave noacutei ldquoTiếng buacuteng ngoacuten tay lagrave hiệu baacuteo tin của thầy

chuacuteng tardquo Rồi đều đến chỗ Tổ ở

Tổ noacutei Nay Phật phaacutep coacute chướng nạn ai đi diệt trừ

Coacute ocircng Tocircn Thắng trước kia thuộc Vocirc Tướng tocircng xin đi

Tổ noacutei Ngươi dugrave biện tagravei thocircng minh nhưng đạo lực chưa đủ lại với vua chẳng coacute

duyecircn

Thắng khocircng nghe tự đến vua Dị Kiến rộng thuyết phaacutep yếu

Vua noacutei Caacutei phaacutep của ocircng hiểu biết đoacute hiện nay ở đacircu

Thắng noacutei Nhưng sự thống trị giaacuteo hoacutea của nhagrave vua lagrave hợp với đạo vua vậy hiện nay

đạo vua ở đacircu

Vua noacutei Đạo của ta sẽ trừ phaacutep tagrave Phaacutep của ocircng sẽ hagraveng phục người nagraveo

Luacutec bấy giờ Tổ đang ngồi trecircn togravea đatilde biết trước lyacute của Tocircn Thắng sẽ thua bảo Ba La

Đề rằng Tocircn Thắng chẳng nghe lời ta đi biện luận với vua sắp thất bại rồi Ngươi

hatildey mau đi cứu

Ba La Đề noacutei Xin nhờ thần lực

Noacutei xong coacute đaacutem macircy đỡ chacircn đưa đi gặp vua Vua đang hỏi Tocircn Thắng chợt thấy

ngạc nhiecircn quecircn hỏi tiếp magrave nhigraven Ba La Đề noacutei Kẻ bay trecircn khocircng đến lagrave chaacutenh hay

lagrave tagrave

Đề noacutei Ta chẳng phải tagrave chaacutenh magrave đến đacircy để chaacutenh lại caacutei tagrave Tacircm vua nếu chaacutenh thigrave

ta chẳng tagrave chaacutenh

Vua tuy cảm thấy kinh dị nhưng taacutenh kecircu mạn đang luacutec bừng liền ra lệnh đagravey Tocircn

thắng đi xa

Ba La Đề noacutei Vua đatilde coacute đạo sao lại đagravey Sa mocircn Ta dugrave khocircng hay xin vua cứ hỏi

Vua giận magrave hỏi Thế nagraveo lagrave Phật

Đề đaacutep Kiến taacutenh lagrave Phật

Vua hỏi Sư kiến taacutenh chăng

Đề đaacutep Ta kiến Phật taacutenh

Vua hỏi Taacutenh ở chỗ nagraveo

Đề đaacutep Taacutenh ở nơi taacutec dụng

Vua hỏi Lagrave taacutec dụng gigrave nay ta chẳng thấy

Đề đaacutep Hiện đang taacutec dụng vua tự chẳng thấy

17

Vua hỏi Nơi ta coacute chăng

Đề đaacutep Vua nếu taacutec dụng thigrave thể cũng khoacute thấy

Vua hỏi Nếu khi đang dụng coacute mấy chỗ xuất hiện

Đề đaacutep Nếu xuất hiện sẽ coacute taacutem chỗ

Vua noacutei Taacutem chỗ xuất hiện nagraveo noacutei cho ta nghe

Ba La Đề liền thuyết kệ rằng

Nơi thai lagrave thacircn ra đời lagrave người

Nơi mắt lagrave thấy nơi tai lagrave nghe

Nơi mũi lagrave ngửi ở miệng đagravem luận

Ở tay cầm lấy ở chacircn đi đứng

Hiện khắp bao gồm hằng sa thế giới

Thu nhiếp lại ở trong hạt bụi nhỏ

Kẻ nhận được thigrave biết lagrave Phật taacutenh

Kẻ chẳng biết thigrave gọi lagrave linh hồn

Vua nghe kệ xong tacircm liền khai ngộ saacutem hối tạ lỗi nhigraven nhận trước kia lagravem sai Rồi

vua hỏi Sư nối phaacutep ai

Đề đaacutep Bồ Đề Đạt Ma tức lagrave chuacute của Đại Vương

Vua liền cho cận thần nghecircnh tiếp Tổ đến cung vua Tổ bảo vua saacutem hối lỗi trước

Vua nghe xong rơi lệ cảm tạ rồi ra lệnh cho Tocircn Thắng về nước

Cận thần noacutei Tocircn Thắng khi bị đagravey đatilde gieo migravenh xuống vực bỏ mạng rồi

Tổ noacutei Thắng cograven sống lệnh vua triệu sẽ đến

Ban sơ Tocircn Thắng bị đagravey tự thấy hổ thẹn gieo migravenh xuống vực Bỗng coacute thần nhacircn

cứu để trecircn tảng đaacute

Thắng noacutei Ta lagrave bậc Sa mocircn lấy chaacutenh phaacutep lagravem chủ vigrave chẳng thể sửa caacutei quấy của

vua necircn bỏ migravenh tự traacutech Nay thần sao tự cứu giuacutep xin noacutei rotilde nguyecircn do

Thần nhacircn begraven noacutei kệ rằng

Xưa thọ đến trăm tuổi

Taacutem mươi vẫn lagravem sai

Thacircn cận bậc chiacute tocircn

Huacircn tu magrave nhập đạo

Tuy coacute iacutet triacute huệ

Nhưng cograven nhiều nhacircn ngatilde

Gặp caacutec bậc Hiền Thaacutenh

Chưa nổi lograveng cung kiacutenh

Hai mươi năm cocircng phu

Caacutei tacircm vẫn chưa tịnh

18

Vigrave thocircng minh khinh mạn

Magrave thọ quả như thế

Ngươi gặp vua bị khinh

Cảm quả đuacuteng như vậy

Từ nay chẳng giải đatildei

Chẳng lacircu thagravenh bậc triacute

Chư Thaacutenh đều hộ niệm

Như Lai cũng như vậy

Thắng nghe kệ vui mừng rồi tĩnh tọa trecircn tảng đoacute Đến đacircy sứ thần của vua vagraveo nuacutei

triệu về Khi đoacute ở trong cung Tổ noacutei với vua Biết Thắng chịu đến chăng

Vua noacutei Chưa biết

Tổ noacutei Phải ra lệnh thứ hai mới được

Khi sứ thần đến nuacutei thigrave Thắng từ chối Quả thực sau đoacute được lệnh thứ hai mới chịu

về

(45)

Tổ nghĩ đến việc Đocircng độ Trung Quốc theo như Phật đatilde thọ kyacute rằng ldquoNăm trăm năm

về sau ngọn đegraven triacute Baacutet nhatilde sẽ tỏ aacutenh saacuteng nơi đoacuterdquo necircn phoacute chuacutec đệ tử lagrave Baacutet Nhatilde Mật

Đa La lưu ở Thiecircn Truacutec hoằng phaacutep rồi tự migravenh sang Trung Quốc Trước khi khởi

hagravenh Ngagravei tới lễ baacutei thaacutep chư Tổ từ giả bạn học vagrave khuyecircn vua siecircng tu hạnh nghiệp

noacutei ldquoTocirci đi mười chiacuten năm sẽ vềrdquo

Tổ đi đường biển trải qua ba năm mới đến Trung Quốc nhằm năm thứ bảy niecircn hiệu

Phổ Thocircng đời Lương lagrave ngagravey 21 thaacuteng 9 năm Canh Tyacute Luacutec ấy chacircu trưởng Quảng

Chacircu lagrave Tiecircu Ngang nghecircnh tiếp cuacuteng dường đủ lễ trigravenh biểu văn baacuteo cho Votilde Đế Votilde

Đế sai sứ thần nghecircnh thỉnh nhằm ngagravey 11 thaacuteng 10 Tổ đến thủ đocirc Kim Lăng

Votilde Đế hỏi Trẫm từ khi lecircn ngocirci đến nay cất chugravea in kinh độ Tăng chẳng thể kể xiết

Như thế coacute cocircng đức gigrave

Tổ đaacutep Chẳng phải lagrave cocircng đức

Votilde Đế hỏi Tại sao chẳng phải lagrave cocircng đức

Tổ đaacutep Ấy chỉ lagrave caacutei tiểu quả trời người lagrave caacutei nhacircn hữu lậu như ảnh tugravey higravenh dugrave coacute

magrave chẳng thật

Votilde Đế hỏi Thế nagraveo chacircn cocircng đức

Tổ đaacutep Tịnh triacute diệu viecircn thể tự khocircng tịch Cocircng đức như thế chẳng do lagravem việc thế

gian magrave cầu được

Votilde Đế lại hỏi Thế nagraveo lagrave Thaacutenh đế đệ nhất nghĩa

Tổ đaacutep Rotilde ragraveng vocirc thaacutenh

Votilde Đế hỏi Hiện ở trước mặt trẫm lagrave ai

Tổ trả lời Khocircng biết

Votilde Đế khocircng ngộ được

19

Tổ biết cơ chẳng khế hợp đến ngagravey 19 thaacuteng đoacute acircm thầm qua socircng đi nước Ngụy

Ngagravey 23 thaacuteng 11 đến thagravenh phố Lạc Dương ngụ tại Thiếu Lacircm Tự nuacutei Tung Sơn

Suốt ngagravey im lặng hướng vaacutech tĩnh tọa người đời chẳng biết lại gọi lagrave ldquoBagrave La Mocircn

quaacuten vaacutechrdquo

Biệt truyện ghi rằng

Sau khi Tổ bỏ đi Votilde Đế đem chuyện nagravey noacutei với Chiacute Cocircng

Cocircng hỏi Bệ hạ biết người nagravey chăng

Votilde Đế trả lời Khocircng biết

Cocircng noacutei Ấy lagrave Quan Acircm Đại Sĩ truyền tacircm ấn Phật

Votilde Đế ăn năn muốn sai sứ thần đuổi theo thỉnh về

Cocircng noacutei Đừng noacutei sai một sứ thần dẫu cho người cả nước đi thỉnh Ngagravei cũng

khocircng về

Sau nagravey Thiền sư Viecircn Ngộ kể chuyện nagravey với chuacuteng rằng Caacutei khocircng biết của Votilde

Đế noacutei so với caacutei khocircng biết của Tổ Đạt Ma noacutei lagrave đồng hay lagrave khaacutec Giống thigrave coacute

giống phải thigrave khocircng phải Phần đocircng hiểu lầm rằng caacutei ldquokhocircng biếtrdquo của Tổ Đạt Ma

lagrave đaacutep về thiền caacutei ldquokhocircng biếtrdquo Votilde Đế đaacutep cacircu hỏi của Chiacute Cocircng lagrave caacutei khocircng biết

thuộc về nhận biết Đoaacuten mograve như thế trọn chẳng diacutenh daacuteng Nếu luacutec bấy giờ Chiacute

Cocircng hỏi như thế thigrave cần trả lời như thế nagraveo Theo ta thigrave chẳng bằng một gậy đaacutenh

chết cho xong traacutenh cho người ta suy đoaacuten hồ đồ

(46)

Coacute tăng Thần Quang ở xứ Y Lạc rộng xem đủ thứ kinh saacutech kheacuteo luận lyacute nhiệm

magraveu thường than rằng ldquoGiaacuteo của Khổng Tử noacutei về phong tục lễ nhạc saacutech của Latildeo

Trang cũng chưa đến diệu lyacute cugraveng tột Gần đacircy nghe noacutei Đại sĩ Đạt Ma lagrave bậc chiacute

nhacircn ở Thiếu Lacircm Tự chẳng caacutech xa phải đến tham vấnrdquo Begraven đi đến chỗ Tổ tham

học Thấy Tổ suốt ngagravey im lặng hướng vaacutech khocircng một lời dạy bảo Quang tự thầm

nghĩ ldquoNgười xưa từng trải toacutec che sigravenh cho đến chẳng tiếc maacuteu thịt xương tủy để

cuacuteng dường cầu đạo Xưa cograven như vậy nay ta khocircng lagravem được saordquo Gặp đecircm tuyết

lớn Quang đứng hầu ngoagravei cửa suốt đecircm gần saacuteng tuyết ngập quaacute đầu gối nhưng vẫn

đứng yecircn chỗ đoacute một lograveng cung kiacutenh

Tổ nhigraven thấy thương xoacutet hỏi rằng Ngươi đứng lacircu trong tuyết muốn cầu việc gigrave

Quang rơi lệ noacutei Xin Hogravea thượng từ bi mở cửa cam lồ rộng độ chuacuteng sanh

Tổ noacutei Diệu đạo của chư Phật phải nhiều kiếp siecircng năng tinh tiến hagravenh chỗ khoacute

hagravenh nhẫn chỗ khoacute nhẫn mới được đacircu thể dugraveng thiểu đức thiểu triacute khinh tacircm mạn

tacircm magrave được

Quang nghe lời Tổ khiacutech lệ liền lấy dao beacuten chặt caacutenh tay traacutei để trước bagraven Tổ

Tổ biết lagrave phaacutep khiacute noacutei ldquoChư Phật ban sơ cầu đạo vigrave phaacutep quecircn migravenh Nay ngươi chặt

caacutenh tay trước ta cầu phaacutep ta cũng hứa khảrdquo Do đoacute Tổ đổi tecircn cho Quang lagrave Huệ

Khả

Huệ Khả hỏi Phaacutep ấn của chư Phật con được nghe chăng

Tổ noacutei Phaacutep ấn của chư Phật chẳng do người khaacutec magrave được

Khả noacutei Tacircm con chưa an xin thầy an cho

Tổ noacutei Đem tacircm lại để ta an cho

20

Giacircy lacircu Khả noacutei Tigravem tacircm trọn chẳng thể đắc

Tổ noacutei Ta đatilde an tacircm cho ngươi rồi

(47)

Chiacuten năm sau Tổ muốn về Thiecircn Truacutec một hocircm noacutei với mocircn đồ rằng Thời tiết đatilde

đến caacutec ngươi hatildey tự kể sự sở đắc của migravenh

Coacute đệ tử Đạo phoacute noacutei Theo chỗ thấy của con chẳng chấp văn tự chẳng ligravea văn tự ấy

lagrave dụng của đạo

Tổ noacutei Ngươi được da của ta

Ni Tổng Trigrave noacutei Hiểu biết của con như Tocircn giả Khaacutenh Hỷ thấy cotildei Phật Bất Động

một caacutei thấy vốn đầy đủ chẳng cần thecircm caacutei thấy nữa

Tổ noacutei Ngươi được thịt của ta

Đạo Dục noacutei Tứ đại vốn khocircng ngũ ấm chẳng coacute chỗ thấy của con khocircng coacute một

phaacutep để đắc

Tổ noacutei Ngươi được xương của ta

Sau cugraveng Huệ Khả ra lễ baacutei rồi trở về đứng lại chỗ cũ

Tổ noacutei Ngươi được tủy của ta Thuở xưa Như Lai đem Chaacutenh phaacutep nhatilden tạng phoacute

chuacutec cho Đại sĩ Ca Diếp rồi truyền thừa từng đời cho đến thacircn ta Nay ta phoacute chuacutec cho

ngươi ngươi hatildey hộ trigrave Đồng thời truyền cagrave sa cho ngươi để lagravem tin cho phaacutep

Khả xin Tổ chỉ dạy cho rotilde

Tổ noacutei Trong truyền phaacutep ấn để khế chứng bản tacircm ngoagravei phoacute cagrave sa để xaacutec định tocircng

chỉ Vigrave sợ người đời sau lograveng tin chưa vững sanh ra nghi ngờ noacutei ldquoTa lagrave người Ấn

Độ ngươi lagrave người Trung Quốc nhờ gigrave magrave đắc phaacutep lấy gigrave để chứng tỏrdquo Nay ngươi

thọ nhận y phaacutep nagravey Về sau coacute chướng nạn xảy ra hatildey lấy y vagrave kệ truyền phaacutep của

ta dugraveng để chứng minh thigrave sự giaacuteo hoacutea sẽ vocirc ngại

Hai trăm năm sau khi ta nhập diệt phải ngưng sự truyền y Về sau chaacutenh phaacutep cugraveng

khắp phaacutep giới kẻ biết đạo thigrave nhiều kẻ hagravenh đạo thigrave iacutet kẻ thuyết lyacute thigrave nhiều kẻ thấu

lyacute thigrave iacutet Nay ngươi xiển dương phaacutep nagravey chớ khinh người chưa ngộ Hễ được một

niệm trở về cội nguồn thigrave đồng như bản đắc sự acircm thầm mặc chứng sẽ muocircn muocircn

ngagraven ngagraven Hatildey nghe ta noacutei kệ đacircy

Ta đi đến đất nagravey

Truyền phaacutep cứu người mecirc

Một bocircng nở năm nhaacutenh

Kết quả tự nhiecircn thagravenh

Tổ lại noacutei Ta coacute kinh Lăng Giagrave bốn quyển nay cũng giao phoacute cho ngươi dugraveng để ấn

chứng hậu học Ấy lagrave tacircm địa yếu mocircn của Như Lai khiến caacutec chuacuteng sanh khai thị ngộ

nhập Từ khi ta đến đất nagravey đatilde bị đầu độc năm lần Ta đem độc để trecircn tảng đaacute thigrave

tảng đaacute nổ bung Ta ligravea Ấn Độ đến Trung Quốc lagrave vigrave thấy đất nagravey coacute khiacute tượng Đại

thừa necircn vượt biển vigrave phaacutep cầu người Vigrave nhacircn duyecircn chưa đến necircn thị hiện ngu dại

hướng vaacutech chờ đợi nay được ngươi để phoacute phaacutep thigrave yacute ta đatilde thỏa matilden

21

Noacutei xong cugraveng mocircn đồ đến chugravea Thiecircn Thaacutenh ở Vũ Mocircn lưu lại đoacute ba ngagravey Coacute Thaacutei

thuacute Kỳ Thagravenh tecircn Dung Huyền Chi hacircm mộ Phật thừa hỏi Tổ rằng Ở Tacircy Thiecircn Ấn

Độ sự truyền thừa lagravem Tổ lagrave thế nagraveo

Tổ noacutei Thấu tacircm tocircng (Thiền tocircng) của Phật hạnh giải tương ưng ấy gọi lagrave Tổ

Lại hỏi Ngoagravei ra cograven coacute gigrave nữa

Tổ noacutei Cần tin tự tacircm bất nhị chẳng coacute tương đối Necircn đối với caacutec chẳng chấp hữu

vocirc chẳng lấy chẳng bỏ chẳng triacute chẳng ngu chẳng mecirc chẳng ngộ Đatilde được thấu đạt

necircn xưng lagrave Tổ

Huyền Chi noacutei Đệ tử quy y Tam bảo đatilde nhiều năm magrave triacute huệ aacutem muội cograven mecirc chacircn

lyacute Vừa nghe sư noacutei vẫn chưa biết rotilde xin sư từ bi khai thị tocircng chỉ

Tổ biết Huyền Chi khẩn thiết liền thuyết kệ rằng

Cũng chẳng thấy aacutec magrave khinh checirc

Cũng chẳng thấy thiện magrave khen ngợi

Cũng chẳng xa ngu magrave gần triacute

Cũng chẳng bỏ mecirc magrave lấy ngộ

Đại đạo thigrave siecircu việt số lượng

Thocircng tacircm Phật tự động độ sanh

Chẳng troacutei buộc ở nơi phagravem Thaacutenh

Siecircu nhiecircn thigrave gọi đoacute lagrave Tổ

Huyền Chi nghe kệ bi hỷ xen nhau magrave rằng Xin sư thường trụ thế gian để hoacutea đạo

quần sanh

Tổ noacutei Ta sẽ đi về chẳng thể ở lacircu Chuacuteng sanh căn taacutenh muocircn ngagraven sai biệt necircn ta

phải gặp nhiều ngu mecirc lagravem chướng nạn cho ta (biết trước sẽ bị người đầu độc)

Huyền Chi noacutei Coacute thể cho biết người nagraveo để đệ tử vigrave sư trừ được chăng

Tổ noacutei Ta truyền Phật biacute tạng để lợi iacutech kẻ mecirc đacircu thể hại người để tự yecircn Ắt chẳng

coacute lyacute nagravey

Huyền Chi noacutei Sư nếu khocircng noacutei ra lagravem sao thị hiện sức biến thocircng quang chiếu

Tổ bất đắc dĩ mới cho bagravei sấm rằng

Thuyền socircng vạch soacuteng ngọc

Ống đuốc mở khoacutea vagraveng

Ngũ khẩu cugraveng đi chung

Cửu thập vocirc nhacircn ngatilde

Huyền Chi chẳng thể đoaacuten hiểu được đagravenh lễ baacutei caacuteo từ

Luacutec bấy giờ Vua nước Ngụy rất kiacutenh Phật thừa Trong đạo coacute nhiều Cao Tăng như

Quang Thống luật sư Lưu Chi tam tạnghellip đều lagrave loan phụng trong hagraveng Cao Tăng

magrave tư tưởng chủ trương lại traacutei ngược nhiều với Tổ Đạo phong của Tổ truyền đi khắp

nơi kẻ triacute thức đều quy tụ lại cầu phaacutep lagravem cho họ sanh tacircm ganh tị đầu độc năm lần

cũng khocircng gacircy hại được Đến lần thứ saacuteu Tổ đatilde truyền phaacutep cho Nhị Tổ việc hoacutea

22

duyecircn đatilde xong necircn thị hiện truacuteng độc magrave tịch Mocircn đồ mai taacuteng Tổ trecircn nuacutei Hugraveng

Nhĩ xacircy thaacutep nơi Định Lacircm Tự

Năm ấy sứ thần nước Ngụy lagrave Tống Vacircn từ Sung Đỉnh (biecircn giới Ấn Độ) về giữa

đường thấy Tổ xaacutech chiếc giầy đi nhẹ nhagraveng như bay

Vacircn hỏi Đại sư đi đacircu vậy

Tổ noacutei Đi về Thiecircn Truacutec

Vacircn về kinh tacircu chuyện với vua Khi vua ra lệnh cho mocircn đồ của Tổ đagraveo mả thigrave thấy

trong quan tagravei trống rỗng chỉ cograven coacute một chiếc giầy Vua ban chiếu đem chiếc giầy ấy

thờ phụng nơi Thiếu Lacircm Tự

Đến năm thứ mười lăm niecircn hiệu Khai Nguyecircn đời Đường nhằm năm Đinh Matildeo bị

tiacuten đồ trong đạo ăn trộm đem về Ngũ Đagravei Sơn Hiện nay đatilde mất tiacutech chẳng biết ở đacircu

------------------

7

Một luacutec sau Đại sĩ Votildeng Minh từ dưới đất vọt lecircn đảnh lễ Thế Tocircn

Thế Tocircn bảo Votildeng Minh Hatildey khiến người nữ nagravey xuất định

Votildeng Minh đi đến trước mặt người nữ buacuteng ngoacuten tay một caacutei thigrave người nữ xuất định

liền

(19)

Ương Khoaacutet Ma La đi khất thực đến cửa nhagrave một Trưởng giả trong nhagrave coacute một phụ

nữ đang gặp sản nạn

Trưởng giả noacutei Ocircng lagrave bậc Thaacutenh đệ tử của Phật vậy coacute phaacutep nagraveo giuacutep thoaacutet khỏi sản

nạn nagravey chăng

Ương Khoaacutet noacutei với Trưởng giả rằng Tocirci vừa mới nhập đạo chưa biết phaacutep nagravey Hatildey

đợi tocirci về hỏi Thế Tocircn rồi sẽ trở lại baacuteo cho biết

Liền trở về đem chuyện nagravey bạch Phật Phật bảo Ương Khoaacutet Ngươi đi mau noacutei cho

họ rằng ldquoTa từ phaacutep Hiền Thaacutenh đến nay chưa từng saacutet sanhrdquo

Ương Khoaacutet vacircng lời Phật chạy nhanh đến baacuteo cho nhagrave Trưởng giả phụ nữ nhagrave đoacute

nghe xong tức khắc sanh đứa con ra

(20)

Một hocircm Thế Tocircn thấy Văn Thugrave đứng ngoagravei cửa necircn kecircu Văn Thugrave Văn Thugrave Tại sao

khocircng vagraveo cửa đi

Văn Thugrave noacutei Con chẳng coacute một phaacutep ở ngoagravei cửa sao lại bảo con đi vagraveo cửa

(21)

Bồ taacutet Vocirc Biecircn Thacircn đem cacircy truacutec trượng đo lường đảnh của Thế Tocircn Một trượng

saacuteu Ngagravei cứ đo matildei như thế đến cotildei trời Phạm Thiecircn cũng khocircng thấy đảnh của Thế

Tocircn rồi bỏ truacutec trượng chắp tay thuyết kệ rằng

Hư khocircng chẳng biecircn giới

Cocircng đức Phật cũng vậy

Nếu coacute kẻ đo lường

Suốt kiếp chẳng thể hết

(22)

Vua Cagraven Thaacutet Bagrave vigrave Thế Tocircn cuacuteng dường acircm nhạc Luacutec ấy sơn hagrave đại địa đều phaacutet ra

tiếng đagraven Ca Diếp đứng dậy muacutea vũ

Vua hỏi Phật Ca Diếp lagrave bậc A la haacuten tập lậu đatilde sạch tại sao cograven coacute tập khiacute soacutet lại

vậy

Phật noacutei Thật chẳng coacute soacutet lại chớ necircn phỉ baacuteng phaacutep

Vua lại đagraven thecircm ba lần Ca Diếp cũng muacutea vũ ba lần Vua noacutei Ca Diếp muacutea vũ như

thế haacute chẳng phải tập khiacute sao

Phật noacutei Ca Diếp thật chẳng muacutea vũ

Vua noacutei Sao Thế Tocircn lại vọng ngữ

Phật noacutei Khocircng vọng ngữ Luacutec ngươi đagraven thigrave sơn hagrave đại địa gỗ đaacute đều phaacutet ra tiếng

đagraven phải chăng

8

Vua noacutei Phải

Phật noacutei Thigrave Ca Diếp cũng như thế Cho necircn noacutei thật chẳng muacutea vũ

Vua mới tiacuten thọ

(23)

Thế Tocircn ở cotildei trời thứ saacuteu thuyết Đại Tập Kinh Vua cotildei trời ấy kecircu khắp cotildei người

cotildei trời tất cả aacutec quỷ thần đều necircn tập hội thọ sự phoacute chuacutec của Phật để ủng hộ chaacutenh

phaacutep Nếu coacute ai khocircng đến thigrave Tứ Thiecircn Mocircn Vương sẽ đem baacutenh xe sắt noacuteng bắt họ

tập trung Sau khi tập hội xong ai cũng vacircng lời Phật dạy mỗi mỗi tự phaacutet hoằng thệ

ủng hộ chaacutenh phaacutep Chỉ coacute một ma vương noacutei với Phật rằng ldquoCồ Đagravem Con đợi tất cả

chuacuteng sanh thagravenh Phật hết cotildei chuacuteng sanh đatilde khocircng chẳng coacute tecircn gọi chuacuteng sanh

nữa con mới phaacutet Bồ đề tacircmrdquo

(24)

Đề Bagrave Đạt Đa phỉ baacuteng Phật necircn ngay caacutei thacircn đang sống magrave đatilde bị đọa địa ngục

Phật bảo A Nan đi hỏi Ngươi ở trong địa ngục coacute yecircn khocircng

Đaacutep Tocirci dugrave ở địa ngục nhưng vui như cotildei trời Tam thiền

Phật lại sai A Nan hỏi nữa Ngươi muốn cầu ra khocircng

Đaacutep Tocirci đợi Thế Tocircn đến mới ra

A Nan noacutei Phật lagrave Đạo sư tam giới haacute coacute phần vagraveo địa ngục ư

Đề Bagrave noacutei Phật đatilde khocircng coacute phần vagraveo địa ngục thigrave tocirci haacute coacute phần ra địa ngục ư

(25)

Văn Thugrave bỗng khởi Phaacutep Kiến Phật Kiến bị sức oai thần của Thế Tocircn đagravey đi nuacutei Nhị

Thiết Vi

(26)

Trecircn hội Linh Sơn coacute năm Tỳ kheo đắc định Tứ Thiền đủ năm thần thocircng magrave chưa

đắc Phaacutep nhatilden Mỗi vị dugraveng thần thocircng Tuacutec mạng tri thigrave đều tự thấy giết cha hại mẹ

vagrave phạm những tội nặng Do đoacute mỗi người trong tacircm tự hoagravei nghi thagravenh ra đối với

phaacutep thacircm sacircu chẳng thể chứng nhập

Luacutec ấy Văn Thugrave thừa oai thần lực của Phật tay cầm kiếm beacuten bức baacutech Như Lai

Thế Tocircn noacutei với Văn Thugrave rằng Ngưng Ngưng Chớ necircn hại ta magrave tạo tội ngũ nghịch

Nhưng nhất quyết hại ta thigrave phải kheacuteo hại caacutei ngatilde chấp của ta Văn Thugrave Sư Lợi

Ngươi từ xưa nay chẳng coacute ngatilde nhacircn (ta vagrave người) chỉ vigrave nội tacircm thấy coacute ngatilde nhacircn

Khi nội tacircm chẳng khởi thigrave ngatilde nhacircn ắt phải diệt tức gọi lagrave hại caacutei ngatilde chấp của ta

Do đoacute năm trăm Tỳ kheo tự ngộ bản tacircm như mộng như huyễn Ở trong mộng huyễn

chẳng coacute ngatilde nhacircn cho đến năng sanh sở sanh cha mẹ đều như mộng huyễn chẳng

coacute ngatilde nhacircn Rồi năm trăm Tỳ kheo cugraveng noacutei kệ taacuten thaacuten rằng

Văn Thugrave bậc đại triacute

Thấu đạt nguồn đaacutey phaacutep

Tự tay cầm kiếm beacuten

Bức baacutech thacircn Như Lai

Kiếm vậy Phật cũng vậy

9

Một tướng chẳng coacute hai

Vocirc tướng vocirc sở sanh

Đacircu thể noacutei giết hại

Ngatilde nhacircn đatilde khocircng coacute

Thigrave cograven ai tạo tội

(27)

Ngoại đạo hỏi Phật Khocircng hỏi coacute lời khocircng hỏi chẳng lời

Thế Tocircn im lặng giacircy lacircu

Ngoại đạo taacuten thaacuten rằng ldquoThế Tocircn đại từ đại bi khai phaacute đaacutem macircy mecirc muội cho con

khiến con được ngộ nhậprdquo Rồi đảnh lễ ra đi

A Nan bạch Phật Ngoại đạo đắc đạo lyacute gigrave magrave taacuten thaacuten như vậy

Thế Tocircn noacutei Như con tuấn matilde ở thế gian thấy boacuteng roi liền chạy nhanh

(28)

Vua Ba Tư Nặc hỏi Phật Trong Thắng nghĩa đế coacute Thế tục đế chăng Nếu noacutei khocircng

thigrave triacute chẳng necircn hai nếu noacutei coacute thigrave triacute chẳng necircn một Caacutei nghĩa của một hai ấy lagrave thế

nagraveo

Phật noacutei Đại Vương Ocircng ở kiếp Long Quang Phật trong quaacute khứ từng hỏi nghĩa nagravey

Nay ta vocirc thuyết nay ocircng vocirc thiacutenh vocirc thuyết vocirc thiacutenh ấy lagrave nghĩa một hay nghĩa hai

(29)

Ngoại đạo hỏi Phật Hocircm qua thuyết phaacutep gigrave

Phật noacutei Thuyết phaacutep nhất định

Ngoại đạo lại hỏi Hocircm nay thuyết phaacutep gigrave

Phật noacutei Phaacutep chẳng định

Ngoại đạo noacutei Tại sao hocircm qua thuyết phaacutep nhất định nay lại thuyết phaacutep chẳng

định

Phật noacutei Hocircm qua ldquođịnhrdquo hocircm nay ldquochẳng địnhrdquo

(30)

Ngoại đạo hỏi Phật Caacutec phaacutep lagrave thường ư

Phật khocircng đaacutep

Lại hỏi Caacutec phaacutep vocirc thường ư

Phật cũng khocircng đaacutep

Ngoại đạo noacutei Thế Tocircn lagrave bậc đầy đủ tất cả triacute huệ tại sao khocircng đaacutep

Phật noacutei Vigrave caacutec cacircu hỏi của ngươi đều lagrave hyacute luận

(31)

Luacutec Phật đang ngồi dưới gốc cacircy Necirc-cocirc-luật thigrave coacute hai thương gia hỏi Phật Coacute thấy

xe qua khocircng

Đaacutep Chẳng thấy

10

Hỏi Coacute nghe tiếng xe khocircng

Đaacutep Chẳng nghe

Hỏi Phải đang thiền định khocircng

Đaacutep Chẳng thiền định

Hỏi Phải đang ngủ khocircng

Đaacutep Khocircng ngủ

Người thương gia taacuten thaacuten rằng Lagravenh thay Lagravenh thay Thế Tocircn đại giaacutec necircn chẳng

thấy nghe

(32)

Coacute một Phạn Chiacute Moacuteng Tay Dagravei xin biện luận nghĩa lyacute với Phật giao ước trước rằng

Nếu tocirci thua thigrave sẽ tự cheacutem đầu để tạ lỗi

Thế Tocircn hỏi Nghĩa lyacute của ngươi lấy gigrave lagravem tocircn chỉ

Phạn Chiacute noacutei Tocirci lấy ldquotất cả đều chẳng thọ nhậnrdquo lagravem tocircn chỉ

Phật noacutei Tocircn chỉ nagravey ngươi thọ nhận chăng

Phạn Chiacute quay đầu bỏ đi giữa đường chợt tĩnh ngộ than rằng ldquoNghĩa lyacute của ta coacute hai

chỗ thua Tại sao Nếu noacutei thọ nhận thigrave chỗ thua lagrave thocirc (lớn) nếu noacutei chẳng thọ nhận

thigrave chỗ thua lagrave tế (nhỏ) Tất cả trời người vagrave Nhị thừa đều chẳng biết caacutei nghĩa lyacute chỗ

thua của ta chỉ coacute Thế Tocircn với caacutec Đại Bồ taacutet mới biếtrdquo Nghĩ thế ocircng liền trở về

trước Phật noacutei Nghĩa lyacute tocirci coacute hai chỗ thua necircn xin tự cheacutem đầu để tạ lỗi

Phật noacutei Trong phaacutep ta chẳng coacute việc nagravey Ngươi biết quấy thigrave necircn hồi tacircm hướng

đạo

Do đoacute Phạn Chiacute cugraveng năm trăm đệ tử đồng thời theo Phật xuất gia sau nagravey đều chứng

quả A la haacuten

(33)

Một hocircm Thế Tocircn đang ngồi thấy hai người khiecircng con heo đi ngang Phật hỏi Caacutei

đoacute lagrave gigrave

Họ noacutei Phật coacute đầy đủ triacute huệ lại khocircng biết con heo sao

Phật đaacutep Cũng necircn hỏi qua vậy

(34)

Phật ở hội Linh sơn ldquoniecircm hoa thị chuacutengrdquo Luacutec ấy chuacuteng đều im lặng chỉ một migravenh

Tocircn giả Ca Diếp mỉm cười Thế Tocircn noacutei Ta coacute Chaacutenh phaacutep nhatilden tạng (từ nghi đến

ngộ) Niết bagraven diệu tacircm Thực tướng vocirc tướng Phaacutep mocircn vi diệu Bất lập văn tự

Giaacuteo ngoại biệt truyền nay phoacute chuacutec cho Ma Ha Ca Diếp

Rồi Thế Tocircn đến trước thaacutep Đa Tử bảo Ma Ha Ca Diếp ngồi kế cạnh dugraveng Tăng giagrave

lecirc (aacuteo cagrave sa) quagraveng lecircn thacircn Ca Diếp vagrave bảo rằng ldquoTa đem chaacutenh phaacutep nhatilden tạng mật

phoacute cho ngươi ngươi necircn hộ trigraverdquo Rồi bảo A Nan lagravem phoacute giuacutep Ca Diếp hoằng hoacutea

chớ cho đoạn tuyệt Xong Phật thuyết kệ rằng

Bản phaacutep vốn vocirc phaacutep

Vocirc phaacutep cũng lagrave phaacutep

Nay phoacute chuacutec vocirc phaacutep

11

Phaacutep phaacutep đacircu từng phaacutep

Thế Tocircn thuyết kệ xong lại bảo Ca Diếp Ta đem aacuteo Kim Lan Tăng giagrave lecirc truyền phoacute

cho ngươi để chuyển trao cho Phật vị lai (Nay Ca Diếp đang nhập định tại nuacutei Kecirc

Tuacutec tỉnh Vacircn Nam Trung Quốc chờ ngagravey Phật Di Lặc ra đời)

Ca Diếp nghe kệ xong đảnh lễ chacircn Phật taacuten thaacuten rằng Lagravenh thay Lagravenh thay Con sẽ

vacircng lời Phật

Thế Tocircn sắp nhập Niết bagraven Văn Thugrave thỉnh Phật taacutei Chuyển phaacutep luacircn Thế Tocircn quở

rằng Văn Thugrave Ta bốn mươi chiacuten năm trụ thế chưa từng thuyết một chữ Nay ngươi

thỉnh ta taacutei Chuyển phaacutep luacircn vậy cho ta đatilde từng Chuyển phaacutep luacircn sao

(35)

Thế Tocircn ở trong hội Niết Bagraven tay đặt trecircn ngực bảo chuacuteng rằng ldquoĐại chuacuteng hatildey kheacuteo

quaacuten xeacutet caacutei thacircn vagraveng nagravey chiecircm ngưỡng cho đủ chớ necircn hối tiếc Nếu noacutei ta diệt độ

thigrave chẳng phải đệ tử của ta Nếu noacutei ta chẳng diệt độ thigrave cũng chẳng phải đệ tử của tardquo

Khi ấy cả triệu ức chuacuteng thảy đều khế ngộ

(36)

Luacutec bấy giờ Thế Tocircn đến thagravenh Cacircu Thi La bảo đại chuacuteng rằng ldquoNay ta đau lưng

muốn nhập Niết bagravenrdquo Rồi Ngagravei đi bộ đến gần bờ socircng Ni Liecircn giữa hai cacircy Sa La

nằm nghiecircng phiacutea mặt im lặng thị tịch Sau đoacute Ngagravei lại từ trong quan tagravei ngồi dậy vigrave

mẹ thuyết phaacutep lại đặc biệt đưa ra hai chacircn để hoacutea độ Kỳ Bagrave vagrave thuyết kệ vocirc thường

rằng

Chư hạnh vocirc thường

Lagrave phaacutep sanh diệt

Sanh diệt diệt rồi

Tịch diệt lagravem vui

Luacutec ấy caacutec đệ tử dagravenh nhau đem trầm hương thiecircu đốt quan tagravei Sau khi lửa tagraven quan

tagravei vẫn cograven nguyecircn Đại chuacuteng thấy vậy ngay trước Phật taacuten kệ rằng

Vật phagravem dugrave chaacutey bừng

Đacircu thể thiecircu thacircn Thaacutenh

Xin thỉnh lửa Tam muội

Để thiecircu sắc thacircn vagraveng

Luacutec bấy giờ quan tagravei tự nhảy lecircn cao bằng cacircy Sa la rồi lecircn xuống bảy lần như vậy

trecircn khocircng xong hoacutea ra lửa Tam muội trong chốc laacutet biến thagravenh tro coacute cả thảy taacutem

giạ bốn đấu xaacute lợi Hocircm đoacute nhầm ngagravey 15 thaacuteng 2 năm Nhacircm Thacircn tức năm thứ năm

mươi hai đời vua Chiecircu Mục Vương Một ngagraven bảy trăm năm sau khi Thế Tocircn nhập

diệt giaacuteo phaacutep được truyền sang Trung Quốc tức nhằm năm thứ 10 niecircn hiệu Vĩnh

Bigravenh đời Hậu Haacuten (năm 67 sau Tacircy Lịch)

Ngagravey Thế Tocircn nhập Niết bagraven ngagravei Ca Diếp lagrave người đến sau cugraveng Thế Tocircn thograve hai

chacircn từ trong quan tagravei ra thị hiện cho Ca Diếp xem

(37)

COcircNG AacuteN TRIacuteCH TRONG KINH LĂNG GIAgrave

Một hocircm Thế Luận Bagrave La Mocircn hỏi Phật rằng Cồ Đagravem Tất cả lagrave sở taacutec ư

12

Phật noacutei Bagrave La Mocircn Noacutei coacute sở taacutec lagrave thế luận một

Hỏi Tất cả chẳng phải sở taacutec ư

Đaacutep Tất cả chẳng phải sở taacutec lagrave thế luận hai

Hỏi Tất cả thường ư Tất cả vocirc thường ư Tất cả sanh ư Tất cả bất sanh ư

Đaacutep Ấy lagrave thế luận ba bốn năm saacuteu

Hỏi Tất cả một ư Tất cả khaacutec ư Tất cả đủ ư Tất cả chẳng đủ ư Tất cả đều do mỗi

mỗi nhacircn duyecircn magrave thọ sanh ư

Đaacutep Ấy lagrave thế luận bảy đến mười một

Hỏi Tất cả vocirc kyacute (chẳng thiện chẳng aacutec) ư Tất cả kyacute (hoặc thiện hoặc aacutec) ư Hữu

ngatilde ư Vocirc ngatilde ư Coacute kiếp nagravey ư Chẳng kiếp nagravey ư Coacute caacutec kiếp khaacutec ư Chẳng kiếp

khaacutec ư Coacute giải thoaacutet ư Chẳng giải thoaacutet ư Tất cả lagrave saacutet na ư Tất cả khocircng saacutet na

ư Lagrave hư khocircng ư Lagrave chẳng phải hư khocircng ư Cồ Đagravem Coacute năng taacutec ư Chẳng coacute

năng taacutec ư Coacute trung ấm ư Chẳng coacute trung ấm ư

Đaacutep Bagrave La Mocircn Những cacircu hỏi như thế đều lagrave thế luận chẳng phải sở thuyết của ta

(4)

(4) Năng sở Năng lagrave chủ động sở lagrave bị động

Thiacute dụ Năng lễ sở lễ thigrave năng lagrave thacircn sở lễ lagrave Phật Mắt lagrave năng thấy vật lagrave sở thấy

tai lagrave năng nghe acircm thanh lagrave sở nghe

COcircNG AacuteN CỦA TỔ ĐẠT MA

(38)

Sơ tổ Bồ Đề Đạt Ma lagrave người Nam Thiecircn Truacutec con thứ ba của vua nước Hương Chiacute

họ Saacutet Đế Lợi trước tecircn lagrave Bồ Đề Đa La về sau khi đắc phaacutep nơi Tocircn giả Baacutet Nhatilde Đa

La Tocircn giả noacutei Ngươi đối với caacutec phaacutep đatilde được thocircng đạt Đạt Ma lagrave thocircng đạt đại

nghĩa necircn ta đổi tecircn cho ngươi lagrave Đạt Ma

Tổ hỏi Tocircn giả Necircn đi nước nagraveo lagravem phật sự

Tocircn giả noacutei Ngươi dugrave đắc phaacutep chưa thể đi xa hatildey tạm ở Nam Thiecircn Truacutec đợi sau

khi ta diệt độ saacuteu mươi bảy năm thigrave necircn sang Trung Quốc thiacute đại phaacutep dược tiếp

người thượng căn Chớ necircn đi gấp magrave coacute thể thagravenh chướng duyecircn

Tổ lại hỏi Nước Trung Quốc coacute bậc đại sĩ kham lagravem phaacutep khiacute chăng Ngagraven năm về

sau coacute chướng nạn chăng

Tocircn giả đaacutep Chỗ ngươi hoằng hoacutea người được chứng quả Bồ đề chẳng thể kể xiết

Sau khi ta diệt độ hơn saacuteu mươi năm nước ấy coacute nạn tagrave phaacutep trocirci nổi ngươi hatildey

kheacuteo đi hagraveng phục Ngươi đến nước ấy chớ necircn lưu lại miền Nam vigrave họ chỉ ham cocircng

nghiệp hữu vi chẳng thấu lyacute Phật dugrave ngươi đến cũng chẳng thể lưu lại đoacute đacircu Nghe

bagravei kệ ta đacircy

Giữa đường vượt biển gặp con decirc

Một migravenh vắng lặng leacuten qua socircng

Đaacuteng tiếc roi ngựa dưới mặt trời

Hai cacircy quế tươi lacircu matildei matildei

Tổ lại hỏi Về sau cograven coacute việc gigrave khocircng

13

Tocircn giả đaacutep Một trăm năm mươi năm về sau thigrave coacute nạn nhỏ Nghe kệ sấm đacircy

Trong tacircm caacutet tường becircn ngoagravei hung

Tăng phograveng thiecircn hạ gọi khocircng truacuteng

Vigrave gặp độc long sanh votilde tử

Bỗng gặp chuột con tịch vocirc cugraveng

Tổ lại hỏi Về sau thế nagraveo

Tocircn giả đaacutep Hai trăm năm mươi năm về sau dưới Tograveng Lacircm sẽ gặp một người đắc

đạo quả Nghe kệ sấm đacircy

Trung Quốc tuy rộng chẳng đường khaacutec

Cagraveng nhờ con chaacuteu đi dưới chacircn

Gagrave vagraveng biết ngậm một hạt luacutea

Cuacuteng dường mười phương La Haacuten Tăng

Tổ vacircng lời dạy bảo siecircng năng phục bốn mươi năm đến khi Tocircn giả viecircn tịch mới ra

hoằng hoacutea khắp trong nước Luacutec ấy coacute hai sư một vị lagrave Phật Đại Tiecircn một vị lagrave Đại

Thắng Đa trước lagrave bạn của Tổ cugraveng học Thiền quaacuten Tiểu thừa với ngagravei Phật Đagrave Bạt

Đagrave Phật Đại Tiecircn đatilde gặp Tocircn giả Baacutet Nhatilde Đa La bỏ Tiểu thừa hướng Đại thừa được

ngộ vagrave cugraveng Tổ hoằng hoacutea Luacutec bấy giờ người đời xưng lagrave ldquohai cửa cam lồrdquo Cograven Phật

Đại Thắng Đa La chia mocircn đồ thagravenh saacuteu tocircng

1 Hữu Tướng tocircng

2 Vocirc Tướng tocircng

3 Định Huệ tocircng

4 Giới Hạnh tocircng

5 Vocirc Đắc tocircng

6 Tịch Tịnh tocircng

Caacutec tocircng mỗi mỗi tự ocircm chặt kiến giải của tocircng migravenh tự cho lagrave cội nguồn triển khai

hoằng hoacutea khaacutec nhau

Tổ than rằng Một thầy kia đatilde luacuten chacircn xuống sigravenh lại cograven chi ly lagravem saacuteu tocircng nếu ta

chẳng đi phaacute trừ thigrave họ vĩnh viễn bị troacutei trong tagrave kiến

Noacutei xong hiện chuacutet thần lực đến nơi Hữu Tướng tocircng hỏi Sao lại gọi tất cả caacutec phaacutep

lagrave Thực tướng

Tocircng trưởng trong chuacuteng lagrave Taacutet Bagrave La đaacutep Nơi caacutec tướng chẳng biết lẫn nhau gọi lagrave

Thực tướng

Tổ hỏi Tất cả tướng chẳng biết lẫn nhau nếu gọi lagrave Thực tướng thigrave lấy gigrave để xaacutec

định

Đaacutep Nơi caacutec tướng thực bất định Nếu caacutec tướng nhất định thigrave sao gọi lagrave thực (5)

Tổ hỏi Caacutec tướng bất định chẳng noacutei chứng caacutec tướng Khi noacutei chứng caacutec tướng thigrave

nghĩa ấy cũng bất định vậy

Tổ hỏi Ocircng noacutei bất định tức lagrave Thực tướng Định nếu bất định tức phi Thực tướng

14

Đaacutep Định đatilde bất định tức phi Thực tướng Vigrave biết ta phi (ta phi lagrave vocirc ngatilde) necircn bất

định bất biến

Tổ noacutei Nay ocircng bất biến sao gọi Thực tướng Nếu biến thigrave biến mất cũng khocircng gọi

lagrave Thực tướng

Đaacutep Bất biến necircn tồn tại vigrave tồn tại chẳng thực necircn gọi lagrave biến Thực tướng để xaacutec

định nghĩa ấy

Tổ hỏi Thực tướng chẳng biến biến thigrave chẳng thực Nơi phaacutep hữu vocirc caacutei nagraveo gọi lagrave

Thực tướng

Taacutet Bagrave La biết Tổ lagrave Thaacutenh sư đatilde thấu suốt nghĩa lyacute liền dugraveng tay chỉ hư khocircng rằng

Đacircy lagrave hữu tướng của thế gian vigrave coacute thể khocircng Nay thacircn ta được giống khocircng nagravey

chăng

Tổ noacutei Nếu thấu Thực tướng thigrave thấy phi tướng Nếu liễu phi tướng sắc ấy cũng vậy

Khi ở nơi sắc chẳng mất bản thể của sắc ở trong phi tướng chẳng ngại sự coacute Nếu

được thấu hiểu như thế ấy gọi lagrave Thực tướng

Họ nghe xong tacircm yacute khai mở khacircm phục lễ baacutei tiacuten thọ

(5) Kinh Kim Cang viết ldquoNếu thấy caacutec tướng khocircng phải lagrave tướng mới lagrave thấy Thực

tướngrdquo

(39)

Tổ thigravenh ligravenh biến mất rồi đến chỗ Vocirc Tướng tocircng hỏi Ocircng noacutei Vocirc tướng lagravem sao

chứng tỏ

Trong chuacuteng họ coacute ocircng Ba La Đề đaacutep Vigrave tacircm chẳng hiện necircn noacutei Vocirc tướng

Tổ hỏi Tacircm ocircng chẳng hiện lấy gigrave chứng minh

Đaacutep Ta biết Vocirc tướng tacircm chẳng lấy bỏ Đang luacutec biết cũng chẳng coacute kẻ biết

Tổ noacutei Nơi hữu vagrave vocirc tacircm chẳng lấy bỏ cũng chẳng coacute kẻ biết thigrave caacutei biết thagravenh

khocircng

Họ noacutei Nhập Tam muội Phật cograven vocirc sở đắc huống lagrave Vocirc tướng magrave cograven muốn biết

noacute

Tổ hỏi Tướng đatilde chẳng biết ai noacutei hữu vocirc Cograven vocirc sở đắc thigrave lấy gigrave gọi lagrave Tam

muội

Đaacutep Ta noacutei chẳng chứng nghĩa lagrave chứng vocirc sở chứng Vigrave phi Tam muội ta noacutei Tam

muội

Tổ hỏi Nếu phi Tam muội lấy gigrave đặt tecircn Ocircng đatilde chẳng chứng ldquovocirc chứngrdquo lagravem sao

magrave chứng

Ba La Đề nghe Tổ phacircn tiacutech liền ngộ bản tacircm đảnh lễ với Tổ tạ lỗi saacutem hối

Tổ thọ kyacute rằng Ocircng khocircng bao lacircu sẽ chứng quả Nước nagravey coacute ma nhưng sẽ hagraveng

phục

Noacutei xong thigravenh biến mất

(40)

Tổ đến Định Huệ tocircng hỏi Ocircng học định huệ lagrave một hay lagrave hai

Trong chuacuteng họ coacute ocircng Bagrave Lan Đagrave đaacutep Định huệ ta đacircy chẳng một chẳng hai

15

Tổ hỏi Đatilde chẳng một hai sao gọi định huệ

Đaacutep Ở định chẳng định nơi huệ chẳng huệ Một tức chẳng một hai cũng chẳng hai

Tổ hỏi Luacutec một chẳng một luacutec hai chẳng hai đatilde chẳng định huệ lấy gigrave gọi lagrave định

huệ

Đaacutep Chẳng một chẳng hai định huệ năng biết chẳng định chẳng huệ thigrave cũng như

vậy

Tổ noacutei Huệ chẳng phải huệ lấy gigrave để biết Chẳng một chẳng hai ai định ai huệ

Bagrave Lan Đagrave nghe xong tacircm nghi liền tan ratilde

(41)

Tổ đến Giới Hạnh tocircng hỏi Thế nagraveo lagrave giới Thế nagraveo lagrave hạnh Caacutei giới hạnh lagrave một

hay lagrave hai

Trong chuacuteng họ coacute một Hiền giả đaacutep Một hai hai một do noacute tự sanh Tuacircn theo giaacuteo

điều chẳng nhiễm gọi lagrave giới hạnh

Tổ noacutei Ocircng noacutei tuacircn theo giaacuteo điều tức lagrave coacute nhiễm Vậy một hai cugraveng phaacute đacircu thể

noacutei lagrave tuacircn theo giaacuteo điều Cả hai đều chống traacutei (6) chẳng theo nơi hạnh thigrave trong

ngoagravei chẳng rotilde sao gọi lagrave giới

Đaacutep Ta noacutei trong ngoagravei ấy đatilde biết xong đatilde được thocircng đạt Nếu noacutei chống traacutei cũng

đuacuteng cũng sai Noacutei đến thanh tịnh tức giới tức hạnh

Tổ hỏi Cũng đuacuteng cũng sai sao noacutei thanh tịnh Đatilde được thocircng đạt cograven gigrave trong

ngoagravei

Hiền giả nghe xong liền tự hổ thẹn tỏ lograveng khacircm phục

(42)

Tổ đến chỗ Vocirc Đắc tocircng hỏi Ocircng noacutei vocirc đắc vocirc đắc lagravem sao đắc Đatilde vocirc sở đắc cũng

vocirc đắc để đắc

Trong chuacuteng họ coacute ocircng Bảo Tịnh đaacutep Ta noacutei vocirc đắc chẳng phải vocirc đắc để đắc Luacutec

noacutei đắc caacutei đắc vocirc đắc lagrave đắc

Tổ hỏi Đắc đatilde vocirc đắc thigrave chẳng phải lagrave đắc Đatilde noacutei đắc caacutei đắc vậy đắc caacutei đắc đoacute

lagravem sao đắc

Đaacutep Thấy đắc lagrave phi đắc phi đắc gọi lagrave đắc Nếu thấy vocirc đắc gọi lagrave đắc caacutei đắc

Tổ noacutei Đắc đatilde phi đắc đắc caacutei vocirc đắc Đatilde vocirc sở đắc lấy gigrave đắc caacutei đắc

Bảo Tịnh nghe xong bỗng phaacute lưới nghi

(43)

Tổ đến chỗ Tịch Tịnh tocircng hỏi Thế nagraveo lagrave tịch tịnh Ở trong phaacutep nagravey ai tịch ai tịnh

Trong chuacuteng họ coacute một Tocircn giả đaacutep Tacircm nagravey bất động ấy gọi lagrave tịch Nơi phaacutep vocirc

nhiễm ấy gọi lagrave tịnh

Tổ noacutei Bản tacircm bất tịch mới phải nhờ tịch tịnh Nếu vốn lagrave tịnh thigrave đacircu cần tịch tịnh

Họ noacutei Caacutec phaacutep vốn khocircng vigrave khocircng đatilde khocircng Vigrave khocircng đatilde khocircng necircn ở nơi caacutei

khocircng đatilde khocircng ấy gọi lagrave tịch tịnh

16

Tổ noacutei Khocircng khocircng đatilde khocircng caacutec phaacutep cũng vậy Tịch tịnh vocirc tướng thigrave caacutei nagraveo lagrave

tịch caacutei nagraveo lagrave tịnh

Tocircn giả ấy nghe Tổ chỉ dạy hoaacutet nhiecircn khai ngộ

(44)

Từ đoacute saacuteu tocircng đều thệ nguyện quy y necircn sự giaacuteo hoacutea của Tổ cugraveng khắp Nam Thiecircn

Truacutec Tiếng tăm vang cả nước Ấn Độ trải qua saacuteu mươi năm độ chuacuteng sanh vocirc

lượng Sau gặp luacutec vua Dị Kiến (chaacuteu gọi Tổ bằng chuacute) muốn hủy diệt Phật phaacutep Tổ

thương xoacutet muốn cứu vớt chaacuteu Khi ấy saacuteu tocircng đều thầm nghĩ Tổ sẽ coacute caacutech để cứu

vatilden phaacutep nạn Tổ từ xa biết yacute của caacutec chuacuteng necircn acircm thầm buacuteng tay baacuteo tin cho họ

Saacuteu tocircng đều cugraveng nghe được magrave noacutei ldquoTiếng buacuteng ngoacuten tay lagrave hiệu baacuteo tin của thầy

chuacuteng tardquo Rồi đều đến chỗ Tổ ở

Tổ noacutei Nay Phật phaacutep coacute chướng nạn ai đi diệt trừ

Coacute ocircng Tocircn Thắng trước kia thuộc Vocirc Tướng tocircng xin đi

Tổ noacutei Ngươi dugrave biện tagravei thocircng minh nhưng đạo lực chưa đủ lại với vua chẳng coacute

duyecircn

Thắng khocircng nghe tự đến vua Dị Kiến rộng thuyết phaacutep yếu

Vua noacutei Caacutei phaacutep của ocircng hiểu biết đoacute hiện nay ở đacircu

Thắng noacutei Nhưng sự thống trị giaacuteo hoacutea của nhagrave vua lagrave hợp với đạo vua vậy hiện nay

đạo vua ở đacircu

Vua noacutei Đạo của ta sẽ trừ phaacutep tagrave Phaacutep của ocircng sẽ hagraveng phục người nagraveo

Luacutec bấy giờ Tổ đang ngồi trecircn togravea đatilde biết trước lyacute của Tocircn Thắng sẽ thua bảo Ba La

Đề rằng Tocircn Thắng chẳng nghe lời ta đi biện luận với vua sắp thất bại rồi Ngươi

hatildey mau đi cứu

Ba La Đề noacutei Xin nhờ thần lực

Noacutei xong coacute đaacutem macircy đỡ chacircn đưa đi gặp vua Vua đang hỏi Tocircn Thắng chợt thấy

ngạc nhiecircn quecircn hỏi tiếp magrave nhigraven Ba La Đề noacutei Kẻ bay trecircn khocircng đến lagrave chaacutenh hay

lagrave tagrave

Đề noacutei Ta chẳng phải tagrave chaacutenh magrave đến đacircy để chaacutenh lại caacutei tagrave Tacircm vua nếu chaacutenh thigrave

ta chẳng tagrave chaacutenh

Vua tuy cảm thấy kinh dị nhưng taacutenh kecircu mạn đang luacutec bừng liền ra lệnh đagravey Tocircn

thắng đi xa

Ba La Đề noacutei Vua đatilde coacute đạo sao lại đagravey Sa mocircn Ta dugrave khocircng hay xin vua cứ hỏi

Vua giận magrave hỏi Thế nagraveo lagrave Phật

Đề đaacutep Kiến taacutenh lagrave Phật

Vua hỏi Sư kiến taacutenh chăng

Đề đaacutep Ta kiến Phật taacutenh

Vua hỏi Taacutenh ở chỗ nagraveo

Đề đaacutep Taacutenh ở nơi taacutec dụng

Vua hỏi Lagrave taacutec dụng gigrave nay ta chẳng thấy

Đề đaacutep Hiện đang taacutec dụng vua tự chẳng thấy

17

Vua hỏi Nơi ta coacute chăng

Đề đaacutep Vua nếu taacutec dụng thigrave thể cũng khoacute thấy

Vua hỏi Nếu khi đang dụng coacute mấy chỗ xuất hiện

Đề đaacutep Nếu xuất hiện sẽ coacute taacutem chỗ

Vua noacutei Taacutem chỗ xuất hiện nagraveo noacutei cho ta nghe

Ba La Đề liền thuyết kệ rằng

Nơi thai lagrave thacircn ra đời lagrave người

Nơi mắt lagrave thấy nơi tai lagrave nghe

Nơi mũi lagrave ngửi ở miệng đagravem luận

Ở tay cầm lấy ở chacircn đi đứng

Hiện khắp bao gồm hằng sa thế giới

Thu nhiếp lại ở trong hạt bụi nhỏ

Kẻ nhận được thigrave biết lagrave Phật taacutenh

Kẻ chẳng biết thigrave gọi lagrave linh hồn

Vua nghe kệ xong tacircm liền khai ngộ saacutem hối tạ lỗi nhigraven nhận trước kia lagravem sai Rồi

vua hỏi Sư nối phaacutep ai

Đề đaacutep Bồ Đề Đạt Ma tức lagrave chuacute của Đại Vương

Vua liền cho cận thần nghecircnh tiếp Tổ đến cung vua Tổ bảo vua saacutem hối lỗi trước

Vua nghe xong rơi lệ cảm tạ rồi ra lệnh cho Tocircn Thắng về nước

Cận thần noacutei Tocircn Thắng khi bị đagravey đatilde gieo migravenh xuống vực bỏ mạng rồi

Tổ noacutei Thắng cograven sống lệnh vua triệu sẽ đến

Ban sơ Tocircn Thắng bị đagravey tự thấy hổ thẹn gieo migravenh xuống vực Bỗng coacute thần nhacircn

cứu để trecircn tảng đaacute

Thắng noacutei Ta lagrave bậc Sa mocircn lấy chaacutenh phaacutep lagravem chủ vigrave chẳng thể sửa caacutei quấy của

vua necircn bỏ migravenh tự traacutech Nay thần sao tự cứu giuacutep xin noacutei rotilde nguyecircn do

Thần nhacircn begraven noacutei kệ rằng

Xưa thọ đến trăm tuổi

Taacutem mươi vẫn lagravem sai

Thacircn cận bậc chiacute tocircn

Huacircn tu magrave nhập đạo

Tuy coacute iacutet triacute huệ

Nhưng cograven nhiều nhacircn ngatilde

Gặp caacutec bậc Hiền Thaacutenh

Chưa nổi lograveng cung kiacutenh

Hai mươi năm cocircng phu

Caacutei tacircm vẫn chưa tịnh

18

Vigrave thocircng minh khinh mạn

Magrave thọ quả như thế

Ngươi gặp vua bị khinh

Cảm quả đuacuteng như vậy

Từ nay chẳng giải đatildei

Chẳng lacircu thagravenh bậc triacute

Chư Thaacutenh đều hộ niệm

Như Lai cũng như vậy

Thắng nghe kệ vui mừng rồi tĩnh tọa trecircn tảng đoacute Đến đacircy sứ thần của vua vagraveo nuacutei

triệu về Khi đoacute ở trong cung Tổ noacutei với vua Biết Thắng chịu đến chăng

Vua noacutei Chưa biết

Tổ noacutei Phải ra lệnh thứ hai mới được

Khi sứ thần đến nuacutei thigrave Thắng từ chối Quả thực sau đoacute được lệnh thứ hai mới chịu

về

(45)

Tổ nghĩ đến việc Đocircng độ Trung Quốc theo như Phật đatilde thọ kyacute rằng ldquoNăm trăm năm

về sau ngọn đegraven triacute Baacutet nhatilde sẽ tỏ aacutenh saacuteng nơi đoacuterdquo necircn phoacute chuacutec đệ tử lagrave Baacutet Nhatilde Mật

Đa La lưu ở Thiecircn Truacutec hoằng phaacutep rồi tự migravenh sang Trung Quốc Trước khi khởi

hagravenh Ngagravei tới lễ baacutei thaacutep chư Tổ từ giả bạn học vagrave khuyecircn vua siecircng tu hạnh nghiệp

noacutei ldquoTocirci đi mười chiacuten năm sẽ vềrdquo

Tổ đi đường biển trải qua ba năm mới đến Trung Quốc nhằm năm thứ bảy niecircn hiệu

Phổ Thocircng đời Lương lagrave ngagravey 21 thaacuteng 9 năm Canh Tyacute Luacutec ấy chacircu trưởng Quảng

Chacircu lagrave Tiecircu Ngang nghecircnh tiếp cuacuteng dường đủ lễ trigravenh biểu văn baacuteo cho Votilde Đế Votilde

Đế sai sứ thần nghecircnh thỉnh nhằm ngagravey 11 thaacuteng 10 Tổ đến thủ đocirc Kim Lăng

Votilde Đế hỏi Trẫm từ khi lecircn ngocirci đến nay cất chugravea in kinh độ Tăng chẳng thể kể xiết

Như thế coacute cocircng đức gigrave

Tổ đaacutep Chẳng phải lagrave cocircng đức

Votilde Đế hỏi Tại sao chẳng phải lagrave cocircng đức

Tổ đaacutep Ấy chỉ lagrave caacutei tiểu quả trời người lagrave caacutei nhacircn hữu lậu như ảnh tugravey higravenh dugrave coacute

magrave chẳng thật

Votilde Đế hỏi Thế nagraveo chacircn cocircng đức

Tổ đaacutep Tịnh triacute diệu viecircn thể tự khocircng tịch Cocircng đức như thế chẳng do lagravem việc thế

gian magrave cầu được

Votilde Đế lại hỏi Thế nagraveo lagrave Thaacutenh đế đệ nhất nghĩa

Tổ đaacutep Rotilde ragraveng vocirc thaacutenh

Votilde Đế hỏi Hiện ở trước mặt trẫm lagrave ai

Tổ trả lời Khocircng biết

Votilde Đế khocircng ngộ được

19

Tổ biết cơ chẳng khế hợp đến ngagravey 19 thaacuteng đoacute acircm thầm qua socircng đi nước Ngụy

Ngagravey 23 thaacuteng 11 đến thagravenh phố Lạc Dương ngụ tại Thiếu Lacircm Tự nuacutei Tung Sơn

Suốt ngagravey im lặng hướng vaacutech tĩnh tọa người đời chẳng biết lại gọi lagrave ldquoBagrave La Mocircn

quaacuten vaacutechrdquo

Biệt truyện ghi rằng

Sau khi Tổ bỏ đi Votilde Đế đem chuyện nagravey noacutei với Chiacute Cocircng

Cocircng hỏi Bệ hạ biết người nagravey chăng

Votilde Đế trả lời Khocircng biết

Cocircng noacutei Ấy lagrave Quan Acircm Đại Sĩ truyền tacircm ấn Phật

Votilde Đế ăn năn muốn sai sứ thần đuổi theo thỉnh về

Cocircng noacutei Đừng noacutei sai một sứ thần dẫu cho người cả nước đi thỉnh Ngagravei cũng

khocircng về

Sau nagravey Thiền sư Viecircn Ngộ kể chuyện nagravey với chuacuteng rằng Caacutei khocircng biết của Votilde

Đế noacutei so với caacutei khocircng biết của Tổ Đạt Ma noacutei lagrave đồng hay lagrave khaacutec Giống thigrave coacute

giống phải thigrave khocircng phải Phần đocircng hiểu lầm rằng caacutei ldquokhocircng biếtrdquo của Tổ Đạt Ma

lagrave đaacutep về thiền caacutei ldquokhocircng biếtrdquo Votilde Đế đaacutep cacircu hỏi của Chiacute Cocircng lagrave caacutei khocircng biết

thuộc về nhận biết Đoaacuten mograve như thế trọn chẳng diacutenh daacuteng Nếu luacutec bấy giờ Chiacute

Cocircng hỏi như thế thigrave cần trả lời như thế nagraveo Theo ta thigrave chẳng bằng một gậy đaacutenh

chết cho xong traacutenh cho người ta suy đoaacuten hồ đồ

(46)

Coacute tăng Thần Quang ở xứ Y Lạc rộng xem đủ thứ kinh saacutech kheacuteo luận lyacute nhiệm

magraveu thường than rằng ldquoGiaacuteo của Khổng Tử noacutei về phong tục lễ nhạc saacutech của Latildeo

Trang cũng chưa đến diệu lyacute cugraveng tột Gần đacircy nghe noacutei Đại sĩ Đạt Ma lagrave bậc chiacute

nhacircn ở Thiếu Lacircm Tự chẳng caacutech xa phải đến tham vấnrdquo Begraven đi đến chỗ Tổ tham

học Thấy Tổ suốt ngagravey im lặng hướng vaacutech khocircng một lời dạy bảo Quang tự thầm

nghĩ ldquoNgười xưa từng trải toacutec che sigravenh cho đến chẳng tiếc maacuteu thịt xương tủy để

cuacuteng dường cầu đạo Xưa cograven như vậy nay ta khocircng lagravem được saordquo Gặp đecircm tuyết

lớn Quang đứng hầu ngoagravei cửa suốt đecircm gần saacuteng tuyết ngập quaacute đầu gối nhưng vẫn

đứng yecircn chỗ đoacute một lograveng cung kiacutenh

Tổ nhigraven thấy thương xoacutet hỏi rằng Ngươi đứng lacircu trong tuyết muốn cầu việc gigrave

Quang rơi lệ noacutei Xin Hogravea thượng từ bi mở cửa cam lồ rộng độ chuacuteng sanh

Tổ noacutei Diệu đạo của chư Phật phải nhiều kiếp siecircng năng tinh tiến hagravenh chỗ khoacute

hagravenh nhẫn chỗ khoacute nhẫn mới được đacircu thể dugraveng thiểu đức thiểu triacute khinh tacircm mạn

tacircm magrave được

Quang nghe lời Tổ khiacutech lệ liền lấy dao beacuten chặt caacutenh tay traacutei để trước bagraven Tổ

Tổ biết lagrave phaacutep khiacute noacutei ldquoChư Phật ban sơ cầu đạo vigrave phaacutep quecircn migravenh Nay ngươi chặt

caacutenh tay trước ta cầu phaacutep ta cũng hứa khảrdquo Do đoacute Tổ đổi tecircn cho Quang lagrave Huệ

Khả

Huệ Khả hỏi Phaacutep ấn của chư Phật con được nghe chăng

Tổ noacutei Phaacutep ấn của chư Phật chẳng do người khaacutec magrave được

Khả noacutei Tacircm con chưa an xin thầy an cho

Tổ noacutei Đem tacircm lại để ta an cho

20

Giacircy lacircu Khả noacutei Tigravem tacircm trọn chẳng thể đắc

Tổ noacutei Ta đatilde an tacircm cho ngươi rồi

(47)

Chiacuten năm sau Tổ muốn về Thiecircn Truacutec một hocircm noacutei với mocircn đồ rằng Thời tiết đatilde

đến caacutec ngươi hatildey tự kể sự sở đắc của migravenh

Coacute đệ tử Đạo phoacute noacutei Theo chỗ thấy của con chẳng chấp văn tự chẳng ligravea văn tự ấy

lagrave dụng của đạo

Tổ noacutei Ngươi được da của ta

Ni Tổng Trigrave noacutei Hiểu biết của con như Tocircn giả Khaacutenh Hỷ thấy cotildei Phật Bất Động

một caacutei thấy vốn đầy đủ chẳng cần thecircm caacutei thấy nữa

Tổ noacutei Ngươi được thịt của ta

Đạo Dục noacutei Tứ đại vốn khocircng ngũ ấm chẳng coacute chỗ thấy của con khocircng coacute một

phaacutep để đắc

Tổ noacutei Ngươi được xương của ta

Sau cugraveng Huệ Khả ra lễ baacutei rồi trở về đứng lại chỗ cũ

Tổ noacutei Ngươi được tủy của ta Thuở xưa Như Lai đem Chaacutenh phaacutep nhatilden tạng phoacute

chuacutec cho Đại sĩ Ca Diếp rồi truyền thừa từng đời cho đến thacircn ta Nay ta phoacute chuacutec cho

ngươi ngươi hatildey hộ trigrave Đồng thời truyền cagrave sa cho ngươi để lagravem tin cho phaacutep

Khả xin Tổ chỉ dạy cho rotilde

Tổ noacutei Trong truyền phaacutep ấn để khế chứng bản tacircm ngoagravei phoacute cagrave sa để xaacutec định tocircng

chỉ Vigrave sợ người đời sau lograveng tin chưa vững sanh ra nghi ngờ noacutei ldquoTa lagrave người Ấn

Độ ngươi lagrave người Trung Quốc nhờ gigrave magrave đắc phaacutep lấy gigrave để chứng tỏrdquo Nay ngươi

thọ nhận y phaacutep nagravey Về sau coacute chướng nạn xảy ra hatildey lấy y vagrave kệ truyền phaacutep của

ta dugraveng để chứng minh thigrave sự giaacuteo hoacutea sẽ vocirc ngại

Hai trăm năm sau khi ta nhập diệt phải ngưng sự truyền y Về sau chaacutenh phaacutep cugraveng

khắp phaacutep giới kẻ biết đạo thigrave nhiều kẻ hagravenh đạo thigrave iacutet kẻ thuyết lyacute thigrave nhiều kẻ thấu

lyacute thigrave iacutet Nay ngươi xiển dương phaacutep nagravey chớ khinh người chưa ngộ Hễ được một

niệm trở về cội nguồn thigrave đồng như bản đắc sự acircm thầm mặc chứng sẽ muocircn muocircn

ngagraven ngagraven Hatildey nghe ta noacutei kệ đacircy

Ta đi đến đất nagravey

Truyền phaacutep cứu người mecirc

Một bocircng nở năm nhaacutenh

Kết quả tự nhiecircn thagravenh

Tổ lại noacutei Ta coacute kinh Lăng Giagrave bốn quyển nay cũng giao phoacute cho ngươi dugraveng để ấn

chứng hậu học Ấy lagrave tacircm địa yếu mocircn của Như Lai khiến caacutec chuacuteng sanh khai thị ngộ

nhập Từ khi ta đến đất nagravey đatilde bị đầu độc năm lần Ta đem độc để trecircn tảng đaacute thigrave

tảng đaacute nổ bung Ta ligravea Ấn Độ đến Trung Quốc lagrave vigrave thấy đất nagravey coacute khiacute tượng Đại

thừa necircn vượt biển vigrave phaacutep cầu người Vigrave nhacircn duyecircn chưa đến necircn thị hiện ngu dại

hướng vaacutech chờ đợi nay được ngươi để phoacute phaacutep thigrave yacute ta đatilde thỏa matilden

21

Noacutei xong cugraveng mocircn đồ đến chugravea Thiecircn Thaacutenh ở Vũ Mocircn lưu lại đoacute ba ngagravey Coacute Thaacutei

thuacute Kỳ Thagravenh tecircn Dung Huyền Chi hacircm mộ Phật thừa hỏi Tổ rằng Ở Tacircy Thiecircn Ấn

Độ sự truyền thừa lagravem Tổ lagrave thế nagraveo

Tổ noacutei Thấu tacircm tocircng (Thiền tocircng) của Phật hạnh giải tương ưng ấy gọi lagrave Tổ

Lại hỏi Ngoagravei ra cograven coacute gigrave nữa

Tổ noacutei Cần tin tự tacircm bất nhị chẳng coacute tương đối Necircn đối với caacutec chẳng chấp hữu

vocirc chẳng lấy chẳng bỏ chẳng triacute chẳng ngu chẳng mecirc chẳng ngộ Đatilde được thấu đạt

necircn xưng lagrave Tổ

Huyền Chi noacutei Đệ tử quy y Tam bảo đatilde nhiều năm magrave triacute huệ aacutem muội cograven mecirc chacircn

lyacute Vừa nghe sư noacutei vẫn chưa biết rotilde xin sư từ bi khai thị tocircng chỉ

Tổ biết Huyền Chi khẩn thiết liền thuyết kệ rằng

Cũng chẳng thấy aacutec magrave khinh checirc

Cũng chẳng thấy thiện magrave khen ngợi

Cũng chẳng xa ngu magrave gần triacute

Cũng chẳng bỏ mecirc magrave lấy ngộ

Đại đạo thigrave siecircu việt số lượng

Thocircng tacircm Phật tự động độ sanh

Chẳng troacutei buộc ở nơi phagravem Thaacutenh

Siecircu nhiecircn thigrave gọi đoacute lagrave Tổ

Huyền Chi nghe kệ bi hỷ xen nhau magrave rằng Xin sư thường trụ thế gian để hoacutea đạo

quần sanh

Tổ noacutei Ta sẽ đi về chẳng thể ở lacircu Chuacuteng sanh căn taacutenh muocircn ngagraven sai biệt necircn ta

phải gặp nhiều ngu mecirc lagravem chướng nạn cho ta (biết trước sẽ bị người đầu độc)

Huyền Chi noacutei Coacute thể cho biết người nagraveo để đệ tử vigrave sư trừ được chăng

Tổ noacutei Ta truyền Phật biacute tạng để lợi iacutech kẻ mecirc đacircu thể hại người để tự yecircn Ắt chẳng

coacute lyacute nagravey

Huyền Chi noacutei Sư nếu khocircng noacutei ra lagravem sao thị hiện sức biến thocircng quang chiếu

Tổ bất đắc dĩ mới cho bagravei sấm rằng

Thuyền socircng vạch soacuteng ngọc

Ống đuốc mở khoacutea vagraveng

Ngũ khẩu cugraveng đi chung

Cửu thập vocirc nhacircn ngatilde

Huyền Chi chẳng thể đoaacuten hiểu được đagravenh lễ baacutei caacuteo từ

Luacutec bấy giờ Vua nước Ngụy rất kiacutenh Phật thừa Trong đạo coacute nhiều Cao Tăng như

Quang Thống luật sư Lưu Chi tam tạnghellip đều lagrave loan phụng trong hagraveng Cao Tăng

magrave tư tưởng chủ trương lại traacutei ngược nhiều với Tổ Đạo phong của Tổ truyền đi khắp

nơi kẻ triacute thức đều quy tụ lại cầu phaacutep lagravem cho họ sanh tacircm ganh tị đầu độc năm lần

cũng khocircng gacircy hại được Đến lần thứ saacuteu Tổ đatilde truyền phaacutep cho Nhị Tổ việc hoacutea

22

duyecircn đatilde xong necircn thị hiện truacuteng độc magrave tịch Mocircn đồ mai taacuteng Tổ trecircn nuacutei Hugraveng

Nhĩ xacircy thaacutep nơi Định Lacircm Tự

Năm ấy sứ thần nước Ngụy lagrave Tống Vacircn từ Sung Đỉnh (biecircn giới Ấn Độ) về giữa

đường thấy Tổ xaacutech chiếc giầy đi nhẹ nhagraveng như bay

Vacircn hỏi Đại sư đi đacircu vậy

Tổ noacutei Đi về Thiecircn Truacutec

Vacircn về kinh tacircu chuyện với vua Khi vua ra lệnh cho mocircn đồ của Tổ đagraveo mả thigrave thấy

trong quan tagravei trống rỗng chỉ cograven coacute một chiếc giầy Vua ban chiếu đem chiếc giầy ấy

thờ phụng nơi Thiếu Lacircm Tự

Đến năm thứ mười lăm niecircn hiệu Khai Nguyecircn đời Đường nhằm năm Đinh Matildeo bị

tiacuten đồ trong đạo ăn trộm đem về Ngũ Đagravei Sơn Hiện nay đatilde mất tiacutech chẳng biết ở đacircu

------------------

8

Vua noacutei Phải

Phật noacutei Thigrave Ca Diếp cũng như thế Cho necircn noacutei thật chẳng muacutea vũ

Vua mới tiacuten thọ

(23)

Thế Tocircn ở cotildei trời thứ saacuteu thuyết Đại Tập Kinh Vua cotildei trời ấy kecircu khắp cotildei người

cotildei trời tất cả aacutec quỷ thần đều necircn tập hội thọ sự phoacute chuacutec của Phật để ủng hộ chaacutenh

phaacutep Nếu coacute ai khocircng đến thigrave Tứ Thiecircn Mocircn Vương sẽ đem baacutenh xe sắt noacuteng bắt họ

tập trung Sau khi tập hội xong ai cũng vacircng lời Phật dạy mỗi mỗi tự phaacutet hoằng thệ

ủng hộ chaacutenh phaacutep Chỉ coacute một ma vương noacutei với Phật rằng ldquoCồ Đagravem Con đợi tất cả

chuacuteng sanh thagravenh Phật hết cotildei chuacuteng sanh đatilde khocircng chẳng coacute tecircn gọi chuacuteng sanh

nữa con mới phaacutet Bồ đề tacircmrdquo

(24)

Đề Bagrave Đạt Đa phỉ baacuteng Phật necircn ngay caacutei thacircn đang sống magrave đatilde bị đọa địa ngục

Phật bảo A Nan đi hỏi Ngươi ở trong địa ngục coacute yecircn khocircng

Đaacutep Tocirci dugrave ở địa ngục nhưng vui như cotildei trời Tam thiền

Phật lại sai A Nan hỏi nữa Ngươi muốn cầu ra khocircng

Đaacutep Tocirci đợi Thế Tocircn đến mới ra

A Nan noacutei Phật lagrave Đạo sư tam giới haacute coacute phần vagraveo địa ngục ư

Đề Bagrave noacutei Phật đatilde khocircng coacute phần vagraveo địa ngục thigrave tocirci haacute coacute phần ra địa ngục ư

(25)

Văn Thugrave bỗng khởi Phaacutep Kiến Phật Kiến bị sức oai thần của Thế Tocircn đagravey đi nuacutei Nhị

Thiết Vi

(26)

Trecircn hội Linh Sơn coacute năm Tỳ kheo đắc định Tứ Thiền đủ năm thần thocircng magrave chưa

đắc Phaacutep nhatilden Mỗi vị dugraveng thần thocircng Tuacutec mạng tri thigrave đều tự thấy giết cha hại mẹ

vagrave phạm những tội nặng Do đoacute mỗi người trong tacircm tự hoagravei nghi thagravenh ra đối với

phaacutep thacircm sacircu chẳng thể chứng nhập

Luacutec ấy Văn Thugrave thừa oai thần lực của Phật tay cầm kiếm beacuten bức baacutech Như Lai

Thế Tocircn noacutei với Văn Thugrave rằng Ngưng Ngưng Chớ necircn hại ta magrave tạo tội ngũ nghịch

Nhưng nhất quyết hại ta thigrave phải kheacuteo hại caacutei ngatilde chấp của ta Văn Thugrave Sư Lợi

Ngươi từ xưa nay chẳng coacute ngatilde nhacircn (ta vagrave người) chỉ vigrave nội tacircm thấy coacute ngatilde nhacircn

Khi nội tacircm chẳng khởi thigrave ngatilde nhacircn ắt phải diệt tức gọi lagrave hại caacutei ngatilde chấp của ta

Do đoacute năm trăm Tỳ kheo tự ngộ bản tacircm như mộng như huyễn Ở trong mộng huyễn

chẳng coacute ngatilde nhacircn cho đến năng sanh sở sanh cha mẹ đều như mộng huyễn chẳng

coacute ngatilde nhacircn Rồi năm trăm Tỳ kheo cugraveng noacutei kệ taacuten thaacuten rằng

Văn Thugrave bậc đại triacute

Thấu đạt nguồn đaacutey phaacutep

Tự tay cầm kiếm beacuten

Bức baacutech thacircn Như Lai

Kiếm vậy Phật cũng vậy

9

Một tướng chẳng coacute hai

Vocirc tướng vocirc sở sanh

Đacircu thể noacutei giết hại

Ngatilde nhacircn đatilde khocircng coacute

Thigrave cograven ai tạo tội

(27)

Ngoại đạo hỏi Phật Khocircng hỏi coacute lời khocircng hỏi chẳng lời

Thế Tocircn im lặng giacircy lacircu

Ngoại đạo taacuten thaacuten rằng ldquoThế Tocircn đại từ đại bi khai phaacute đaacutem macircy mecirc muội cho con

khiến con được ngộ nhậprdquo Rồi đảnh lễ ra đi

A Nan bạch Phật Ngoại đạo đắc đạo lyacute gigrave magrave taacuten thaacuten như vậy

Thế Tocircn noacutei Như con tuấn matilde ở thế gian thấy boacuteng roi liền chạy nhanh

(28)

Vua Ba Tư Nặc hỏi Phật Trong Thắng nghĩa đế coacute Thế tục đế chăng Nếu noacutei khocircng

thigrave triacute chẳng necircn hai nếu noacutei coacute thigrave triacute chẳng necircn một Caacutei nghĩa của một hai ấy lagrave thế

nagraveo

Phật noacutei Đại Vương Ocircng ở kiếp Long Quang Phật trong quaacute khứ từng hỏi nghĩa nagravey

Nay ta vocirc thuyết nay ocircng vocirc thiacutenh vocirc thuyết vocirc thiacutenh ấy lagrave nghĩa một hay nghĩa hai

(29)

Ngoại đạo hỏi Phật Hocircm qua thuyết phaacutep gigrave

Phật noacutei Thuyết phaacutep nhất định

Ngoại đạo lại hỏi Hocircm nay thuyết phaacutep gigrave

Phật noacutei Phaacutep chẳng định

Ngoại đạo noacutei Tại sao hocircm qua thuyết phaacutep nhất định nay lại thuyết phaacutep chẳng

định

Phật noacutei Hocircm qua ldquođịnhrdquo hocircm nay ldquochẳng địnhrdquo

(30)

Ngoại đạo hỏi Phật Caacutec phaacutep lagrave thường ư

Phật khocircng đaacutep

Lại hỏi Caacutec phaacutep vocirc thường ư

Phật cũng khocircng đaacutep

Ngoại đạo noacutei Thế Tocircn lagrave bậc đầy đủ tất cả triacute huệ tại sao khocircng đaacutep

Phật noacutei Vigrave caacutec cacircu hỏi của ngươi đều lagrave hyacute luận

(31)

Luacutec Phật đang ngồi dưới gốc cacircy Necirc-cocirc-luật thigrave coacute hai thương gia hỏi Phật Coacute thấy

xe qua khocircng

Đaacutep Chẳng thấy

10

Hỏi Coacute nghe tiếng xe khocircng

Đaacutep Chẳng nghe

Hỏi Phải đang thiền định khocircng

Đaacutep Chẳng thiền định

Hỏi Phải đang ngủ khocircng

Đaacutep Khocircng ngủ

Người thương gia taacuten thaacuten rằng Lagravenh thay Lagravenh thay Thế Tocircn đại giaacutec necircn chẳng

thấy nghe

(32)

Coacute một Phạn Chiacute Moacuteng Tay Dagravei xin biện luận nghĩa lyacute với Phật giao ước trước rằng

Nếu tocirci thua thigrave sẽ tự cheacutem đầu để tạ lỗi

Thế Tocircn hỏi Nghĩa lyacute của ngươi lấy gigrave lagravem tocircn chỉ

Phạn Chiacute noacutei Tocirci lấy ldquotất cả đều chẳng thọ nhậnrdquo lagravem tocircn chỉ

Phật noacutei Tocircn chỉ nagravey ngươi thọ nhận chăng

Phạn Chiacute quay đầu bỏ đi giữa đường chợt tĩnh ngộ than rằng ldquoNghĩa lyacute của ta coacute hai

chỗ thua Tại sao Nếu noacutei thọ nhận thigrave chỗ thua lagrave thocirc (lớn) nếu noacutei chẳng thọ nhận

thigrave chỗ thua lagrave tế (nhỏ) Tất cả trời người vagrave Nhị thừa đều chẳng biết caacutei nghĩa lyacute chỗ

thua của ta chỉ coacute Thế Tocircn với caacutec Đại Bồ taacutet mới biếtrdquo Nghĩ thế ocircng liền trở về

trước Phật noacutei Nghĩa lyacute tocirci coacute hai chỗ thua necircn xin tự cheacutem đầu để tạ lỗi

Phật noacutei Trong phaacutep ta chẳng coacute việc nagravey Ngươi biết quấy thigrave necircn hồi tacircm hướng

đạo

Do đoacute Phạn Chiacute cugraveng năm trăm đệ tử đồng thời theo Phật xuất gia sau nagravey đều chứng

quả A la haacuten

(33)

Một hocircm Thế Tocircn đang ngồi thấy hai người khiecircng con heo đi ngang Phật hỏi Caacutei

đoacute lagrave gigrave

Họ noacutei Phật coacute đầy đủ triacute huệ lại khocircng biết con heo sao

Phật đaacutep Cũng necircn hỏi qua vậy

(34)

Phật ở hội Linh sơn ldquoniecircm hoa thị chuacutengrdquo Luacutec ấy chuacuteng đều im lặng chỉ một migravenh

Tocircn giả Ca Diếp mỉm cười Thế Tocircn noacutei Ta coacute Chaacutenh phaacutep nhatilden tạng (từ nghi đến

ngộ) Niết bagraven diệu tacircm Thực tướng vocirc tướng Phaacutep mocircn vi diệu Bất lập văn tự

Giaacuteo ngoại biệt truyền nay phoacute chuacutec cho Ma Ha Ca Diếp

Rồi Thế Tocircn đến trước thaacutep Đa Tử bảo Ma Ha Ca Diếp ngồi kế cạnh dugraveng Tăng giagrave

lecirc (aacuteo cagrave sa) quagraveng lecircn thacircn Ca Diếp vagrave bảo rằng ldquoTa đem chaacutenh phaacutep nhatilden tạng mật

phoacute cho ngươi ngươi necircn hộ trigraverdquo Rồi bảo A Nan lagravem phoacute giuacutep Ca Diếp hoằng hoacutea

chớ cho đoạn tuyệt Xong Phật thuyết kệ rằng

Bản phaacutep vốn vocirc phaacutep

Vocirc phaacutep cũng lagrave phaacutep

Nay phoacute chuacutec vocirc phaacutep

11

Phaacutep phaacutep đacircu từng phaacutep

Thế Tocircn thuyết kệ xong lại bảo Ca Diếp Ta đem aacuteo Kim Lan Tăng giagrave lecirc truyền phoacute

cho ngươi để chuyển trao cho Phật vị lai (Nay Ca Diếp đang nhập định tại nuacutei Kecirc

Tuacutec tỉnh Vacircn Nam Trung Quốc chờ ngagravey Phật Di Lặc ra đời)

Ca Diếp nghe kệ xong đảnh lễ chacircn Phật taacuten thaacuten rằng Lagravenh thay Lagravenh thay Con sẽ

vacircng lời Phật

Thế Tocircn sắp nhập Niết bagraven Văn Thugrave thỉnh Phật taacutei Chuyển phaacutep luacircn Thế Tocircn quở

rằng Văn Thugrave Ta bốn mươi chiacuten năm trụ thế chưa từng thuyết một chữ Nay ngươi

thỉnh ta taacutei Chuyển phaacutep luacircn vậy cho ta đatilde từng Chuyển phaacutep luacircn sao

(35)

Thế Tocircn ở trong hội Niết Bagraven tay đặt trecircn ngực bảo chuacuteng rằng ldquoĐại chuacuteng hatildey kheacuteo

quaacuten xeacutet caacutei thacircn vagraveng nagravey chiecircm ngưỡng cho đủ chớ necircn hối tiếc Nếu noacutei ta diệt độ

thigrave chẳng phải đệ tử của ta Nếu noacutei ta chẳng diệt độ thigrave cũng chẳng phải đệ tử của tardquo

Khi ấy cả triệu ức chuacuteng thảy đều khế ngộ

(36)

Luacutec bấy giờ Thế Tocircn đến thagravenh Cacircu Thi La bảo đại chuacuteng rằng ldquoNay ta đau lưng

muốn nhập Niết bagravenrdquo Rồi Ngagravei đi bộ đến gần bờ socircng Ni Liecircn giữa hai cacircy Sa La

nằm nghiecircng phiacutea mặt im lặng thị tịch Sau đoacute Ngagravei lại từ trong quan tagravei ngồi dậy vigrave

mẹ thuyết phaacutep lại đặc biệt đưa ra hai chacircn để hoacutea độ Kỳ Bagrave vagrave thuyết kệ vocirc thường

rằng

Chư hạnh vocirc thường

Lagrave phaacutep sanh diệt

Sanh diệt diệt rồi

Tịch diệt lagravem vui

Luacutec ấy caacutec đệ tử dagravenh nhau đem trầm hương thiecircu đốt quan tagravei Sau khi lửa tagraven quan

tagravei vẫn cograven nguyecircn Đại chuacuteng thấy vậy ngay trước Phật taacuten kệ rằng

Vật phagravem dugrave chaacutey bừng

Đacircu thể thiecircu thacircn Thaacutenh

Xin thỉnh lửa Tam muội

Để thiecircu sắc thacircn vagraveng

Luacutec bấy giờ quan tagravei tự nhảy lecircn cao bằng cacircy Sa la rồi lecircn xuống bảy lần như vậy

trecircn khocircng xong hoacutea ra lửa Tam muội trong chốc laacutet biến thagravenh tro coacute cả thảy taacutem

giạ bốn đấu xaacute lợi Hocircm đoacute nhầm ngagravey 15 thaacuteng 2 năm Nhacircm Thacircn tức năm thứ năm

mươi hai đời vua Chiecircu Mục Vương Một ngagraven bảy trăm năm sau khi Thế Tocircn nhập

diệt giaacuteo phaacutep được truyền sang Trung Quốc tức nhằm năm thứ 10 niecircn hiệu Vĩnh

Bigravenh đời Hậu Haacuten (năm 67 sau Tacircy Lịch)

Ngagravey Thế Tocircn nhập Niết bagraven ngagravei Ca Diếp lagrave người đến sau cugraveng Thế Tocircn thograve hai

chacircn từ trong quan tagravei ra thị hiện cho Ca Diếp xem

(37)

COcircNG AacuteN TRIacuteCH TRONG KINH LĂNG GIAgrave

Một hocircm Thế Luận Bagrave La Mocircn hỏi Phật rằng Cồ Đagravem Tất cả lagrave sở taacutec ư

12

Phật noacutei Bagrave La Mocircn Noacutei coacute sở taacutec lagrave thế luận một

Hỏi Tất cả chẳng phải sở taacutec ư

Đaacutep Tất cả chẳng phải sở taacutec lagrave thế luận hai

Hỏi Tất cả thường ư Tất cả vocirc thường ư Tất cả sanh ư Tất cả bất sanh ư

Đaacutep Ấy lagrave thế luận ba bốn năm saacuteu

Hỏi Tất cả một ư Tất cả khaacutec ư Tất cả đủ ư Tất cả chẳng đủ ư Tất cả đều do mỗi

mỗi nhacircn duyecircn magrave thọ sanh ư

Đaacutep Ấy lagrave thế luận bảy đến mười một

Hỏi Tất cả vocirc kyacute (chẳng thiện chẳng aacutec) ư Tất cả kyacute (hoặc thiện hoặc aacutec) ư Hữu

ngatilde ư Vocirc ngatilde ư Coacute kiếp nagravey ư Chẳng kiếp nagravey ư Coacute caacutec kiếp khaacutec ư Chẳng kiếp

khaacutec ư Coacute giải thoaacutet ư Chẳng giải thoaacutet ư Tất cả lagrave saacutet na ư Tất cả khocircng saacutet na

ư Lagrave hư khocircng ư Lagrave chẳng phải hư khocircng ư Cồ Đagravem Coacute năng taacutec ư Chẳng coacute

năng taacutec ư Coacute trung ấm ư Chẳng coacute trung ấm ư

Đaacutep Bagrave La Mocircn Những cacircu hỏi như thế đều lagrave thế luận chẳng phải sở thuyết của ta

(4)

(4) Năng sở Năng lagrave chủ động sở lagrave bị động

Thiacute dụ Năng lễ sở lễ thigrave năng lagrave thacircn sở lễ lagrave Phật Mắt lagrave năng thấy vật lagrave sở thấy

tai lagrave năng nghe acircm thanh lagrave sở nghe

COcircNG AacuteN CỦA TỔ ĐẠT MA

(38)

Sơ tổ Bồ Đề Đạt Ma lagrave người Nam Thiecircn Truacutec con thứ ba của vua nước Hương Chiacute

họ Saacutet Đế Lợi trước tecircn lagrave Bồ Đề Đa La về sau khi đắc phaacutep nơi Tocircn giả Baacutet Nhatilde Đa

La Tocircn giả noacutei Ngươi đối với caacutec phaacutep đatilde được thocircng đạt Đạt Ma lagrave thocircng đạt đại

nghĩa necircn ta đổi tecircn cho ngươi lagrave Đạt Ma

Tổ hỏi Tocircn giả Necircn đi nước nagraveo lagravem phật sự

Tocircn giả noacutei Ngươi dugrave đắc phaacutep chưa thể đi xa hatildey tạm ở Nam Thiecircn Truacutec đợi sau

khi ta diệt độ saacuteu mươi bảy năm thigrave necircn sang Trung Quốc thiacute đại phaacutep dược tiếp

người thượng căn Chớ necircn đi gấp magrave coacute thể thagravenh chướng duyecircn

Tổ lại hỏi Nước Trung Quốc coacute bậc đại sĩ kham lagravem phaacutep khiacute chăng Ngagraven năm về

sau coacute chướng nạn chăng

Tocircn giả đaacutep Chỗ ngươi hoằng hoacutea người được chứng quả Bồ đề chẳng thể kể xiết

Sau khi ta diệt độ hơn saacuteu mươi năm nước ấy coacute nạn tagrave phaacutep trocirci nổi ngươi hatildey

kheacuteo đi hagraveng phục Ngươi đến nước ấy chớ necircn lưu lại miền Nam vigrave họ chỉ ham cocircng

nghiệp hữu vi chẳng thấu lyacute Phật dugrave ngươi đến cũng chẳng thể lưu lại đoacute đacircu Nghe

bagravei kệ ta đacircy

Giữa đường vượt biển gặp con decirc

Một migravenh vắng lặng leacuten qua socircng

Đaacuteng tiếc roi ngựa dưới mặt trời

Hai cacircy quế tươi lacircu matildei matildei

Tổ lại hỏi Về sau cograven coacute việc gigrave khocircng

13

Tocircn giả đaacutep Một trăm năm mươi năm về sau thigrave coacute nạn nhỏ Nghe kệ sấm đacircy

Trong tacircm caacutet tường becircn ngoagravei hung

Tăng phograveng thiecircn hạ gọi khocircng truacuteng

Vigrave gặp độc long sanh votilde tử

Bỗng gặp chuột con tịch vocirc cugraveng

Tổ lại hỏi Về sau thế nagraveo

Tocircn giả đaacutep Hai trăm năm mươi năm về sau dưới Tograveng Lacircm sẽ gặp một người đắc

đạo quả Nghe kệ sấm đacircy

Trung Quốc tuy rộng chẳng đường khaacutec

Cagraveng nhờ con chaacuteu đi dưới chacircn

Gagrave vagraveng biết ngậm một hạt luacutea

Cuacuteng dường mười phương La Haacuten Tăng

Tổ vacircng lời dạy bảo siecircng năng phục bốn mươi năm đến khi Tocircn giả viecircn tịch mới ra

hoằng hoacutea khắp trong nước Luacutec ấy coacute hai sư một vị lagrave Phật Đại Tiecircn một vị lagrave Đại

Thắng Đa trước lagrave bạn của Tổ cugraveng học Thiền quaacuten Tiểu thừa với ngagravei Phật Đagrave Bạt

Đagrave Phật Đại Tiecircn đatilde gặp Tocircn giả Baacutet Nhatilde Đa La bỏ Tiểu thừa hướng Đại thừa được

ngộ vagrave cugraveng Tổ hoằng hoacutea Luacutec bấy giờ người đời xưng lagrave ldquohai cửa cam lồrdquo Cograven Phật

Đại Thắng Đa La chia mocircn đồ thagravenh saacuteu tocircng

1 Hữu Tướng tocircng

2 Vocirc Tướng tocircng

3 Định Huệ tocircng

4 Giới Hạnh tocircng

5 Vocirc Đắc tocircng

6 Tịch Tịnh tocircng

Caacutec tocircng mỗi mỗi tự ocircm chặt kiến giải của tocircng migravenh tự cho lagrave cội nguồn triển khai

hoằng hoacutea khaacutec nhau

Tổ than rằng Một thầy kia đatilde luacuten chacircn xuống sigravenh lại cograven chi ly lagravem saacuteu tocircng nếu ta

chẳng đi phaacute trừ thigrave họ vĩnh viễn bị troacutei trong tagrave kiến

Noacutei xong hiện chuacutet thần lực đến nơi Hữu Tướng tocircng hỏi Sao lại gọi tất cả caacutec phaacutep

lagrave Thực tướng

Tocircng trưởng trong chuacuteng lagrave Taacutet Bagrave La đaacutep Nơi caacutec tướng chẳng biết lẫn nhau gọi lagrave

Thực tướng

Tổ hỏi Tất cả tướng chẳng biết lẫn nhau nếu gọi lagrave Thực tướng thigrave lấy gigrave để xaacutec

định

Đaacutep Nơi caacutec tướng thực bất định Nếu caacutec tướng nhất định thigrave sao gọi lagrave thực (5)

Tổ hỏi Caacutec tướng bất định chẳng noacutei chứng caacutec tướng Khi noacutei chứng caacutec tướng thigrave

nghĩa ấy cũng bất định vậy

Tổ hỏi Ocircng noacutei bất định tức lagrave Thực tướng Định nếu bất định tức phi Thực tướng

14

Đaacutep Định đatilde bất định tức phi Thực tướng Vigrave biết ta phi (ta phi lagrave vocirc ngatilde) necircn bất

định bất biến

Tổ noacutei Nay ocircng bất biến sao gọi Thực tướng Nếu biến thigrave biến mất cũng khocircng gọi

lagrave Thực tướng

Đaacutep Bất biến necircn tồn tại vigrave tồn tại chẳng thực necircn gọi lagrave biến Thực tướng để xaacutec

định nghĩa ấy

Tổ hỏi Thực tướng chẳng biến biến thigrave chẳng thực Nơi phaacutep hữu vocirc caacutei nagraveo gọi lagrave

Thực tướng

Taacutet Bagrave La biết Tổ lagrave Thaacutenh sư đatilde thấu suốt nghĩa lyacute liền dugraveng tay chỉ hư khocircng rằng

Đacircy lagrave hữu tướng của thế gian vigrave coacute thể khocircng Nay thacircn ta được giống khocircng nagravey

chăng

Tổ noacutei Nếu thấu Thực tướng thigrave thấy phi tướng Nếu liễu phi tướng sắc ấy cũng vậy

Khi ở nơi sắc chẳng mất bản thể của sắc ở trong phi tướng chẳng ngại sự coacute Nếu

được thấu hiểu như thế ấy gọi lagrave Thực tướng

Họ nghe xong tacircm yacute khai mở khacircm phục lễ baacutei tiacuten thọ

(5) Kinh Kim Cang viết ldquoNếu thấy caacutec tướng khocircng phải lagrave tướng mới lagrave thấy Thực

tướngrdquo

(39)

Tổ thigravenh ligravenh biến mất rồi đến chỗ Vocirc Tướng tocircng hỏi Ocircng noacutei Vocirc tướng lagravem sao

chứng tỏ

Trong chuacuteng họ coacute ocircng Ba La Đề đaacutep Vigrave tacircm chẳng hiện necircn noacutei Vocirc tướng

Tổ hỏi Tacircm ocircng chẳng hiện lấy gigrave chứng minh

Đaacutep Ta biết Vocirc tướng tacircm chẳng lấy bỏ Đang luacutec biết cũng chẳng coacute kẻ biết

Tổ noacutei Nơi hữu vagrave vocirc tacircm chẳng lấy bỏ cũng chẳng coacute kẻ biết thigrave caacutei biết thagravenh

khocircng

Họ noacutei Nhập Tam muội Phật cograven vocirc sở đắc huống lagrave Vocirc tướng magrave cograven muốn biết

noacute

Tổ hỏi Tướng đatilde chẳng biết ai noacutei hữu vocirc Cograven vocirc sở đắc thigrave lấy gigrave gọi lagrave Tam

muội

Đaacutep Ta noacutei chẳng chứng nghĩa lagrave chứng vocirc sở chứng Vigrave phi Tam muội ta noacutei Tam

muội

Tổ hỏi Nếu phi Tam muội lấy gigrave đặt tecircn Ocircng đatilde chẳng chứng ldquovocirc chứngrdquo lagravem sao

magrave chứng

Ba La Đề nghe Tổ phacircn tiacutech liền ngộ bản tacircm đảnh lễ với Tổ tạ lỗi saacutem hối

Tổ thọ kyacute rằng Ocircng khocircng bao lacircu sẽ chứng quả Nước nagravey coacute ma nhưng sẽ hagraveng

phục

Noacutei xong thigravenh biến mất

(40)

Tổ đến Định Huệ tocircng hỏi Ocircng học định huệ lagrave một hay lagrave hai

Trong chuacuteng họ coacute ocircng Bagrave Lan Đagrave đaacutep Định huệ ta đacircy chẳng một chẳng hai

15

Tổ hỏi Đatilde chẳng một hai sao gọi định huệ

Đaacutep Ở định chẳng định nơi huệ chẳng huệ Một tức chẳng một hai cũng chẳng hai

Tổ hỏi Luacutec một chẳng một luacutec hai chẳng hai đatilde chẳng định huệ lấy gigrave gọi lagrave định

huệ

Đaacutep Chẳng một chẳng hai định huệ năng biết chẳng định chẳng huệ thigrave cũng như

vậy

Tổ noacutei Huệ chẳng phải huệ lấy gigrave để biết Chẳng một chẳng hai ai định ai huệ

Bagrave Lan Đagrave nghe xong tacircm nghi liền tan ratilde

(41)

Tổ đến Giới Hạnh tocircng hỏi Thế nagraveo lagrave giới Thế nagraveo lagrave hạnh Caacutei giới hạnh lagrave một

hay lagrave hai

Trong chuacuteng họ coacute một Hiền giả đaacutep Một hai hai một do noacute tự sanh Tuacircn theo giaacuteo

điều chẳng nhiễm gọi lagrave giới hạnh

Tổ noacutei Ocircng noacutei tuacircn theo giaacuteo điều tức lagrave coacute nhiễm Vậy một hai cugraveng phaacute đacircu thể

noacutei lagrave tuacircn theo giaacuteo điều Cả hai đều chống traacutei (6) chẳng theo nơi hạnh thigrave trong

ngoagravei chẳng rotilde sao gọi lagrave giới

Đaacutep Ta noacutei trong ngoagravei ấy đatilde biết xong đatilde được thocircng đạt Nếu noacutei chống traacutei cũng

đuacuteng cũng sai Noacutei đến thanh tịnh tức giới tức hạnh

Tổ hỏi Cũng đuacuteng cũng sai sao noacutei thanh tịnh Đatilde được thocircng đạt cograven gigrave trong

ngoagravei

Hiền giả nghe xong liền tự hổ thẹn tỏ lograveng khacircm phục

(42)

Tổ đến chỗ Vocirc Đắc tocircng hỏi Ocircng noacutei vocirc đắc vocirc đắc lagravem sao đắc Đatilde vocirc sở đắc cũng

vocirc đắc để đắc

Trong chuacuteng họ coacute ocircng Bảo Tịnh đaacutep Ta noacutei vocirc đắc chẳng phải vocirc đắc để đắc Luacutec

noacutei đắc caacutei đắc vocirc đắc lagrave đắc

Tổ hỏi Đắc đatilde vocirc đắc thigrave chẳng phải lagrave đắc Đatilde noacutei đắc caacutei đắc vậy đắc caacutei đắc đoacute

lagravem sao đắc

Đaacutep Thấy đắc lagrave phi đắc phi đắc gọi lagrave đắc Nếu thấy vocirc đắc gọi lagrave đắc caacutei đắc

Tổ noacutei Đắc đatilde phi đắc đắc caacutei vocirc đắc Đatilde vocirc sở đắc lấy gigrave đắc caacutei đắc

Bảo Tịnh nghe xong bỗng phaacute lưới nghi

(43)

Tổ đến chỗ Tịch Tịnh tocircng hỏi Thế nagraveo lagrave tịch tịnh Ở trong phaacutep nagravey ai tịch ai tịnh

Trong chuacuteng họ coacute một Tocircn giả đaacutep Tacircm nagravey bất động ấy gọi lagrave tịch Nơi phaacutep vocirc

nhiễm ấy gọi lagrave tịnh

Tổ noacutei Bản tacircm bất tịch mới phải nhờ tịch tịnh Nếu vốn lagrave tịnh thigrave đacircu cần tịch tịnh

Họ noacutei Caacutec phaacutep vốn khocircng vigrave khocircng đatilde khocircng Vigrave khocircng đatilde khocircng necircn ở nơi caacutei

khocircng đatilde khocircng ấy gọi lagrave tịch tịnh

16

Tổ noacutei Khocircng khocircng đatilde khocircng caacutec phaacutep cũng vậy Tịch tịnh vocirc tướng thigrave caacutei nagraveo lagrave

tịch caacutei nagraveo lagrave tịnh

Tocircn giả ấy nghe Tổ chỉ dạy hoaacutet nhiecircn khai ngộ

(44)

Từ đoacute saacuteu tocircng đều thệ nguyện quy y necircn sự giaacuteo hoacutea của Tổ cugraveng khắp Nam Thiecircn

Truacutec Tiếng tăm vang cả nước Ấn Độ trải qua saacuteu mươi năm độ chuacuteng sanh vocirc

lượng Sau gặp luacutec vua Dị Kiến (chaacuteu gọi Tổ bằng chuacute) muốn hủy diệt Phật phaacutep Tổ

thương xoacutet muốn cứu vớt chaacuteu Khi ấy saacuteu tocircng đều thầm nghĩ Tổ sẽ coacute caacutech để cứu

vatilden phaacutep nạn Tổ từ xa biết yacute của caacutec chuacuteng necircn acircm thầm buacuteng tay baacuteo tin cho họ

Saacuteu tocircng đều cugraveng nghe được magrave noacutei ldquoTiếng buacuteng ngoacuten tay lagrave hiệu baacuteo tin của thầy

chuacuteng tardquo Rồi đều đến chỗ Tổ ở

Tổ noacutei Nay Phật phaacutep coacute chướng nạn ai đi diệt trừ

Coacute ocircng Tocircn Thắng trước kia thuộc Vocirc Tướng tocircng xin đi

Tổ noacutei Ngươi dugrave biện tagravei thocircng minh nhưng đạo lực chưa đủ lại với vua chẳng coacute

duyecircn

Thắng khocircng nghe tự đến vua Dị Kiến rộng thuyết phaacutep yếu

Vua noacutei Caacutei phaacutep của ocircng hiểu biết đoacute hiện nay ở đacircu

Thắng noacutei Nhưng sự thống trị giaacuteo hoacutea của nhagrave vua lagrave hợp với đạo vua vậy hiện nay

đạo vua ở đacircu

Vua noacutei Đạo của ta sẽ trừ phaacutep tagrave Phaacutep của ocircng sẽ hagraveng phục người nagraveo

Luacutec bấy giờ Tổ đang ngồi trecircn togravea đatilde biết trước lyacute của Tocircn Thắng sẽ thua bảo Ba La

Đề rằng Tocircn Thắng chẳng nghe lời ta đi biện luận với vua sắp thất bại rồi Ngươi

hatildey mau đi cứu

Ba La Đề noacutei Xin nhờ thần lực

Noacutei xong coacute đaacutem macircy đỡ chacircn đưa đi gặp vua Vua đang hỏi Tocircn Thắng chợt thấy

ngạc nhiecircn quecircn hỏi tiếp magrave nhigraven Ba La Đề noacutei Kẻ bay trecircn khocircng đến lagrave chaacutenh hay

lagrave tagrave

Đề noacutei Ta chẳng phải tagrave chaacutenh magrave đến đacircy để chaacutenh lại caacutei tagrave Tacircm vua nếu chaacutenh thigrave

ta chẳng tagrave chaacutenh

Vua tuy cảm thấy kinh dị nhưng taacutenh kecircu mạn đang luacutec bừng liền ra lệnh đagravey Tocircn

thắng đi xa

Ba La Đề noacutei Vua đatilde coacute đạo sao lại đagravey Sa mocircn Ta dugrave khocircng hay xin vua cứ hỏi

Vua giận magrave hỏi Thế nagraveo lagrave Phật

Đề đaacutep Kiến taacutenh lagrave Phật

Vua hỏi Sư kiến taacutenh chăng

Đề đaacutep Ta kiến Phật taacutenh

Vua hỏi Taacutenh ở chỗ nagraveo

Đề đaacutep Taacutenh ở nơi taacutec dụng

Vua hỏi Lagrave taacutec dụng gigrave nay ta chẳng thấy

Đề đaacutep Hiện đang taacutec dụng vua tự chẳng thấy

17

Vua hỏi Nơi ta coacute chăng

Đề đaacutep Vua nếu taacutec dụng thigrave thể cũng khoacute thấy

Vua hỏi Nếu khi đang dụng coacute mấy chỗ xuất hiện

Đề đaacutep Nếu xuất hiện sẽ coacute taacutem chỗ

Vua noacutei Taacutem chỗ xuất hiện nagraveo noacutei cho ta nghe

Ba La Đề liền thuyết kệ rằng

Nơi thai lagrave thacircn ra đời lagrave người

Nơi mắt lagrave thấy nơi tai lagrave nghe

Nơi mũi lagrave ngửi ở miệng đagravem luận

Ở tay cầm lấy ở chacircn đi đứng

Hiện khắp bao gồm hằng sa thế giới

Thu nhiếp lại ở trong hạt bụi nhỏ

Kẻ nhận được thigrave biết lagrave Phật taacutenh

Kẻ chẳng biết thigrave gọi lagrave linh hồn

Vua nghe kệ xong tacircm liền khai ngộ saacutem hối tạ lỗi nhigraven nhận trước kia lagravem sai Rồi

vua hỏi Sư nối phaacutep ai

Đề đaacutep Bồ Đề Đạt Ma tức lagrave chuacute của Đại Vương

Vua liền cho cận thần nghecircnh tiếp Tổ đến cung vua Tổ bảo vua saacutem hối lỗi trước

Vua nghe xong rơi lệ cảm tạ rồi ra lệnh cho Tocircn Thắng về nước

Cận thần noacutei Tocircn Thắng khi bị đagravey đatilde gieo migravenh xuống vực bỏ mạng rồi

Tổ noacutei Thắng cograven sống lệnh vua triệu sẽ đến

Ban sơ Tocircn Thắng bị đagravey tự thấy hổ thẹn gieo migravenh xuống vực Bỗng coacute thần nhacircn

cứu để trecircn tảng đaacute

Thắng noacutei Ta lagrave bậc Sa mocircn lấy chaacutenh phaacutep lagravem chủ vigrave chẳng thể sửa caacutei quấy của

vua necircn bỏ migravenh tự traacutech Nay thần sao tự cứu giuacutep xin noacutei rotilde nguyecircn do

Thần nhacircn begraven noacutei kệ rằng

Xưa thọ đến trăm tuổi

Taacutem mươi vẫn lagravem sai

Thacircn cận bậc chiacute tocircn

Huacircn tu magrave nhập đạo

Tuy coacute iacutet triacute huệ

Nhưng cograven nhiều nhacircn ngatilde

Gặp caacutec bậc Hiền Thaacutenh

Chưa nổi lograveng cung kiacutenh

Hai mươi năm cocircng phu

Caacutei tacircm vẫn chưa tịnh

18

Vigrave thocircng minh khinh mạn

Magrave thọ quả như thế

Ngươi gặp vua bị khinh

Cảm quả đuacuteng như vậy

Từ nay chẳng giải đatildei

Chẳng lacircu thagravenh bậc triacute

Chư Thaacutenh đều hộ niệm

Như Lai cũng như vậy

Thắng nghe kệ vui mừng rồi tĩnh tọa trecircn tảng đoacute Đến đacircy sứ thần của vua vagraveo nuacutei

triệu về Khi đoacute ở trong cung Tổ noacutei với vua Biết Thắng chịu đến chăng

Vua noacutei Chưa biết

Tổ noacutei Phải ra lệnh thứ hai mới được

Khi sứ thần đến nuacutei thigrave Thắng từ chối Quả thực sau đoacute được lệnh thứ hai mới chịu

về

(45)

Tổ nghĩ đến việc Đocircng độ Trung Quốc theo như Phật đatilde thọ kyacute rằng ldquoNăm trăm năm

về sau ngọn đegraven triacute Baacutet nhatilde sẽ tỏ aacutenh saacuteng nơi đoacuterdquo necircn phoacute chuacutec đệ tử lagrave Baacutet Nhatilde Mật

Đa La lưu ở Thiecircn Truacutec hoằng phaacutep rồi tự migravenh sang Trung Quốc Trước khi khởi

hagravenh Ngagravei tới lễ baacutei thaacutep chư Tổ từ giả bạn học vagrave khuyecircn vua siecircng tu hạnh nghiệp

noacutei ldquoTocirci đi mười chiacuten năm sẽ vềrdquo

Tổ đi đường biển trải qua ba năm mới đến Trung Quốc nhằm năm thứ bảy niecircn hiệu

Phổ Thocircng đời Lương lagrave ngagravey 21 thaacuteng 9 năm Canh Tyacute Luacutec ấy chacircu trưởng Quảng

Chacircu lagrave Tiecircu Ngang nghecircnh tiếp cuacuteng dường đủ lễ trigravenh biểu văn baacuteo cho Votilde Đế Votilde

Đế sai sứ thần nghecircnh thỉnh nhằm ngagravey 11 thaacuteng 10 Tổ đến thủ đocirc Kim Lăng

Votilde Đế hỏi Trẫm từ khi lecircn ngocirci đến nay cất chugravea in kinh độ Tăng chẳng thể kể xiết

Như thế coacute cocircng đức gigrave

Tổ đaacutep Chẳng phải lagrave cocircng đức

Votilde Đế hỏi Tại sao chẳng phải lagrave cocircng đức

Tổ đaacutep Ấy chỉ lagrave caacutei tiểu quả trời người lagrave caacutei nhacircn hữu lậu như ảnh tugravey higravenh dugrave coacute

magrave chẳng thật

Votilde Đế hỏi Thế nagraveo chacircn cocircng đức

Tổ đaacutep Tịnh triacute diệu viecircn thể tự khocircng tịch Cocircng đức như thế chẳng do lagravem việc thế

gian magrave cầu được

Votilde Đế lại hỏi Thế nagraveo lagrave Thaacutenh đế đệ nhất nghĩa

Tổ đaacutep Rotilde ragraveng vocirc thaacutenh

Votilde Đế hỏi Hiện ở trước mặt trẫm lagrave ai

Tổ trả lời Khocircng biết

Votilde Đế khocircng ngộ được

19

Tổ biết cơ chẳng khế hợp đến ngagravey 19 thaacuteng đoacute acircm thầm qua socircng đi nước Ngụy

Ngagravey 23 thaacuteng 11 đến thagravenh phố Lạc Dương ngụ tại Thiếu Lacircm Tự nuacutei Tung Sơn

Suốt ngagravey im lặng hướng vaacutech tĩnh tọa người đời chẳng biết lại gọi lagrave ldquoBagrave La Mocircn

quaacuten vaacutechrdquo

Biệt truyện ghi rằng

Sau khi Tổ bỏ đi Votilde Đế đem chuyện nagravey noacutei với Chiacute Cocircng

Cocircng hỏi Bệ hạ biết người nagravey chăng

Votilde Đế trả lời Khocircng biết

Cocircng noacutei Ấy lagrave Quan Acircm Đại Sĩ truyền tacircm ấn Phật

Votilde Đế ăn năn muốn sai sứ thần đuổi theo thỉnh về

Cocircng noacutei Đừng noacutei sai một sứ thần dẫu cho người cả nước đi thỉnh Ngagravei cũng

khocircng về

Sau nagravey Thiền sư Viecircn Ngộ kể chuyện nagravey với chuacuteng rằng Caacutei khocircng biết của Votilde

Đế noacutei so với caacutei khocircng biết của Tổ Đạt Ma noacutei lagrave đồng hay lagrave khaacutec Giống thigrave coacute

giống phải thigrave khocircng phải Phần đocircng hiểu lầm rằng caacutei ldquokhocircng biếtrdquo của Tổ Đạt Ma

lagrave đaacutep về thiền caacutei ldquokhocircng biếtrdquo Votilde Đế đaacutep cacircu hỏi của Chiacute Cocircng lagrave caacutei khocircng biết

thuộc về nhận biết Đoaacuten mograve như thế trọn chẳng diacutenh daacuteng Nếu luacutec bấy giờ Chiacute

Cocircng hỏi như thế thigrave cần trả lời như thế nagraveo Theo ta thigrave chẳng bằng một gậy đaacutenh

chết cho xong traacutenh cho người ta suy đoaacuten hồ đồ

(46)

Coacute tăng Thần Quang ở xứ Y Lạc rộng xem đủ thứ kinh saacutech kheacuteo luận lyacute nhiệm

magraveu thường than rằng ldquoGiaacuteo của Khổng Tử noacutei về phong tục lễ nhạc saacutech của Latildeo

Trang cũng chưa đến diệu lyacute cugraveng tột Gần đacircy nghe noacutei Đại sĩ Đạt Ma lagrave bậc chiacute

nhacircn ở Thiếu Lacircm Tự chẳng caacutech xa phải đến tham vấnrdquo Begraven đi đến chỗ Tổ tham

học Thấy Tổ suốt ngagravey im lặng hướng vaacutech khocircng một lời dạy bảo Quang tự thầm

nghĩ ldquoNgười xưa từng trải toacutec che sigravenh cho đến chẳng tiếc maacuteu thịt xương tủy để

cuacuteng dường cầu đạo Xưa cograven như vậy nay ta khocircng lagravem được saordquo Gặp đecircm tuyết

lớn Quang đứng hầu ngoagravei cửa suốt đecircm gần saacuteng tuyết ngập quaacute đầu gối nhưng vẫn

đứng yecircn chỗ đoacute một lograveng cung kiacutenh

Tổ nhigraven thấy thương xoacutet hỏi rằng Ngươi đứng lacircu trong tuyết muốn cầu việc gigrave

Quang rơi lệ noacutei Xin Hogravea thượng từ bi mở cửa cam lồ rộng độ chuacuteng sanh

Tổ noacutei Diệu đạo của chư Phật phải nhiều kiếp siecircng năng tinh tiến hagravenh chỗ khoacute

hagravenh nhẫn chỗ khoacute nhẫn mới được đacircu thể dugraveng thiểu đức thiểu triacute khinh tacircm mạn

tacircm magrave được

Quang nghe lời Tổ khiacutech lệ liền lấy dao beacuten chặt caacutenh tay traacutei để trước bagraven Tổ

Tổ biết lagrave phaacutep khiacute noacutei ldquoChư Phật ban sơ cầu đạo vigrave phaacutep quecircn migravenh Nay ngươi chặt

caacutenh tay trước ta cầu phaacutep ta cũng hứa khảrdquo Do đoacute Tổ đổi tecircn cho Quang lagrave Huệ

Khả

Huệ Khả hỏi Phaacutep ấn của chư Phật con được nghe chăng

Tổ noacutei Phaacutep ấn của chư Phật chẳng do người khaacutec magrave được

Khả noacutei Tacircm con chưa an xin thầy an cho

Tổ noacutei Đem tacircm lại để ta an cho

20

Giacircy lacircu Khả noacutei Tigravem tacircm trọn chẳng thể đắc

Tổ noacutei Ta đatilde an tacircm cho ngươi rồi

(47)

Chiacuten năm sau Tổ muốn về Thiecircn Truacutec một hocircm noacutei với mocircn đồ rằng Thời tiết đatilde

đến caacutec ngươi hatildey tự kể sự sở đắc của migravenh

Coacute đệ tử Đạo phoacute noacutei Theo chỗ thấy của con chẳng chấp văn tự chẳng ligravea văn tự ấy

lagrave dụng của đạo

Tổ noacutei Ngươi được da của ta

Ni Tổng Trigrave noacutei Hiểu biết của con như Tocircn giả Khaacutenh Hỷ thấy cotildei Phật Bất Động

một caacutei thấy vốn đầy đủ chẳng cần thecircm caacutei thấy nữa

Tổ noacutei Ngươi được thịt của ta

Đạo Dục noacutei Tứ đại vốn khocircng ngũ ấm chẳng coacute chỗ thấy của con khocircng coacute một

phaacutep để đắc

Tổ noacutei Ngươi được xương của ta

Sau cugraveng Huệ Khả ra lễ baacutei rồi trở về đứng lại chỗ cũ

Tổ noacutei Ngươi được tủy của ta Thuở xưa Như Lai đem Chaacutenh phaacutep nhatilden tạng phoacute

chuacutec cho Đại sĩ Ca Diếp rồi truyền thừa từng đời cho đến thacircn ta Nay ta phoacute chuacutec cho

ngươi ngươi hatildey hộ trigrave Đồng thời truyền cagrave sa cho ngươi để lagravem tin cho phaacutep

Khả xin Tổ chỉ dạy cho rotilde

Tổ noacutei Trong truyền phaacutep ấn để khế chứng bản tacircm ngoagravei phoacute cagrave sa để xaacutec định tocircng

chỉ Vigrave sợ người đời sau lograveng tin chưa vững sanh ra nghi ngờ noacutei ldquoTa lagrave người Ấn

Độ ngươi lagrave người Trung Quốc nhờ gigrave magrave đắc phaacutep lấy gigrave để chứng tỏrdquo Nay ngươi

thọ nhận y phaacutep nagravey Về sau coacute chướng nạn xảy ra hatildey lấy y vagrave kệ truyền phaacutep của

ta dugraveng để chứng minh thigrave sự giaacuteo hoacutea sẽ vocirc ngại

Hai trăm năm sau khi ta nhập diệt phải ngưng sự truyền y Về sau chaacutenh phaacutep cugraveng

khắp phaacutep giới kẻ biết đạo thigrave nhiều kẻ hagravenh đạo thigrave iacutet kẻ thuyết lyacute thigrave nhiều kẻ thấu

lyacute thigrave iacutet Nay ngươi xiển dương phaacutep nagravey chớ khinh người chưa ngộ Hễ được một

niệm trở về cội nguồn thigrave đồng như bản đắc sự acircm thầm mặc chứng sẽ muocircn muocircn

ngagraven ngagraven Hatildey nghe ta noacutei kệ đacircy

Ta đi đến đất nagravey

Truyền phaacutep cứu người mecirc

Một bocircng nở năm nhaacutenh

Kết quả tự nhiecircn thagravenh

Tổ lại noacutei Ta coacute kinh Lăng Giagrave bốn quyển nay cũng giao phoacute cho ngươi dugraveng để ấn

chứng hậu học Ấy lagrave tacircm địa yếu mocircn của Như Lai khiến caacutec chuacuteng sanh khai thị ngộ

nhập Từ khi ta đến đất nagravey đatilde bị đầu độc năm lần Ta đem độc để trecircn tảng đaacute thigrave

tảng đaacute nổ bung Ta ligravea Ấn Độ đến Trung Quốc lagrave vigrave thấy đất nagravey coacute khiacute tượng Đại

thừa necircn vượt biển vigrave phaacutep cầu người Vigrave nhacircn duyecircn chưa đến necircn thị hiện ngu dại

hướng vaacutech chờ đợi nay được ngươi để phoacute phaacutep thigrave yacute ta đatilde thỏa matilden

21

Noacutei xong cugraveng mocircn đồ đến chugravea Thiecircn Thaacutenh ở Vũ Mocircn lưu lại đoacute ba ngagravey Coacute Thaacutei

thuacute Kỳ Thagravenh tecircn Dung Huyền Chi hacircm mộ Phật thừa hỏi Tổ rằng Ở Tacircy Thiecircn Ấn

Độ sự truyền thừa lagravem Tổ lagrave thế nagraveo

Tổ noacutei Thấu tacircm tocircng (Thiền tocircng) của Phật hạnh giải tương ưng ấy gọi lagrave Tổ

Lại hỏi Ngoagravei ra cograven coacute gigrave nữa

Tổ noacutei Cần tin tự tacircm bất nhị chẳng coacute tương đối Necircn đối với caacutec chẳng chấp hữu

vocirc chẳng lấy chẳng bỏ chẳng triacute chẳng ngu chẳng mecirc chẳng ngộ Đatilde được thấu đạt

necircn xưng lagrave Tổ

Huyền Chi noacutei Đệ tử quy y Tam bảo đatilde nhiều năm magrave triacute huệ aacutem muội cograven mecirc chacircn

lyacute Vừa nghe sư noacutei vẫn chưa biết rotilde xin sư từ bi khai thị tocircng chỉ

Tổ biết Huyền Chi khẩn thiết liền thuyết kệ rằng

Cũng chẳng thấy aacutec magrave khinh checirc

Cũng chẳng thấy thiện magrave khen ngợi

Cũng chẳng xa ngu magrave gần triacute

Cũng chẳng bỏ mecirc magrave lấy ngộ

Đại đạo thigrave siecircu việt số lượng

Thocircng tacircm Phật tự động độ sanh

Chẳng troacutei buộc ở nơi phagravem Thaacutenh

Siecircu nhiecircn thigrave gọi đoacute lagrave Tổ

Huyền Chi nghe kệ bi hỷ xen nhau magrave rằng Xin sư thường trụ thế gian để hoacutea đạo

quần sanh

Tổ noacutei Ta sẽ đi về chẳng thể ở lacircu Chuacuteng sanh căn taacutenh muocircn ngagraven sai biệt necircn ta

phải gặp nhiều ngu mecirc lagravem chướng nạn cho ta (biết trước sẽ bị người đầu độc)

Huyền Chi noacutei Coacute thể cho biết người nagraveo để đệ tử vigrave sư trừ được chăng

Tổ noacutei Ta truyền Phật biacute tạng để lợi iacutech kẻ mecirc đacircu thể hại người để tự yecircn Ắt chẳng

coacute lyacute nagravey

Huyền Chi noacutei Sư nếu khocircng noacutei ra lagravem sao thị hiện sức biến thocircng quang chiếu

Tổ bất đắc dĩ mới cho bagravei sấm rằng

Thuyền socircng vạch soacuteng ngọc

Ống đuốc mở khoacutea vagraveng

Ngũ khẩu cugraveng đi chung

Cửu thập vocirc nhacircn ngatilde

Huyền Chi chẳng thể đoaacuten hiểu được đagravenh lễ baacutei caacuteo từ

Luacutec bấy giờ Vua nước Ngụy rất kiacutenh Phật thừa Trong đạo coacute nhiều Cao Tăng như

Quang Thống luật sư Lưu Chi tam tạnghellip đều lagrave loan phụng trong hagraveng Cao Tăng

magrave tư tưởng chủ trương lại traacutei ngược nhiều với Tổ Đạo phong của Tổ truyền đi khắp

nơi kẻ triacute thức đều quy tụ lại cầu phaacutep lagravem cho họ sanh tacircm ganh tị đầu độc năm lần

cũng khocircng gacircy hại được Đến lần thứ saacuteu Tổ đatilde truyền phaacutep cho Nhị Tổ việc hoacutea

22

duyecircn đatilde xong necircn thị hiện truacuteng độc magrave tịch Mocircn đồ mai taacuteng Tổ trecircn nuacutei Hugraveng

Nhĩ xacircy thaacutep nơi Định Lacircm Tự

Năm ấy sứ thần nước Ngụy lagrave Tống Vacircn từ Sung Đỉnh (biecircn giới Ấn Độ) về giữa

đường thấy Tổ xaacutech chiếc giầy đi nhẹ nhagraveng như bay

Vacircn hỏi Đại sư đi đacircu vậy

Tổ noacutei Đi về Thiecircn Truacutec

Vacircn về kinh tacircu chuyện với vua Khi vua ra lệnh cho mocircn đồ của Tổ đagraveo mả thigrave thấy

trong quan tagravei trống rỗng chỉ cograven coacute một chiếc giầy Vua ban chiếu đem chiếc giầy ấy

thờ phụng nơi Thiếu Lacircm Tự

Đến năm thứ mười lăm niecircn hiệu Khai Nguyecircn đời Đường nhằm năm Đinh Matildeo bị

tiacuten đồ trong đạo ăn trộm đem về Ngũ Đagravei Sơn Hiện nay đatilde mất tiacutech chẳng biết ở đacircu

------------------

9

Một tướng chẳng coacute hai

Vocirc tướng vocirc sở sanh

Đacircu thể noacutei giết hại

Ngatilde nhacircn đatilde khocircng coacute

Thigrave cograven ai tạo tội

(27)

Ngoại đạo hỏi Phật Khocircng hỏi coacute lời khocircng hỏi chẳng lời

Thế Tocircn im lặng giacircy lacircu

Ngoại đạo taacuten thaacuten rằng ldquoThế Tocircn đại từ đại bi khai phaacute đaacutem macircy mecirc muội cho con

khiến con được ngộ nhậprdquo Rồi đảnh lễ ra đi

A Nan bạch Phật Ngoại đạo đắc đạo lyacute gigrave magrave taacuten thaacuten như vậy

Thế Tocircn noacutei Như con tuấn matilde ở thế gian thấy boacuteng roi liền chạy nhanh

(28)

Vua Ba Tư Nặc hỏi Phật Trong Thắng nghĩa đế coacute Thế tục đế chăng Nếu noacutei khocircng

thigrave triacute chẳng necircn hai nếu noacutei coacute thigrave triacute chẳng necircn một Caacutei nghĩa của một hai ấy lagrave thế

nagraveo

Phật noacutei Đại Vương Ocircng ở kiếp Long Quang Phật trong quaacute khứ từng hỏi nghĩa nagravey

Nay ta vocirc thuyết nay ocircng vocirc thiacutenh vocirc thuyết vocirc thiacutenh ấy lagrave nghĩa một hay nghĩa hai

(29)

Ngoại đạo hỏi Phật Hocircm qua thuyết phaacutep gigrave

Phật noacutei Thuyết phaacutep nhất định

Ngoại đạo lại hỏi Hocircm nay thuyết phaacutep gigrave

Phật noacutei Phaacutep chẳng định

Ngoại đạo noacutei Tại sao hocircm qua thuyết phaacutep nhất định nay lại thuyết phaacutep chẳng

định

Phật noacutei Hocircm qua ldquođịnhrdquo hocircm nay ldquochẳng địnhrdquo

(30)

Ngoại đạo hỏi Phật Caacutec phaacutep lagrave thường ư

Phật khocircng đaacutep

Lại hỏi Caacutec phaacutep vocirc thường ư

Phật cũng khocircng đaacutep

Ngoại đạo noacutei Thế Tocircn lagrave bậc đầy đủ tất cả triacute huệ tại sao khocircng đaacutep

Phật noacutei Vigrave caacutec cacircu hỏi của ngươi đều lagrave hyacute luận

(31)

Luacutec Phật đang ngồi dưới gốc cacircy Necirc-cocirc-luật thigrave coacute hai thương gia hỏi Phật Coacute thấy

xe qua khocircng

Đaacutep Chẳng thấy

10

Hỏi Coacute nghe tiếng xe khocircng

Đaacutep Chẳng nghe

Hỏi Phải đang thiền định khocircng

Đaacutep Chẳng thiền định

Hỏi Phải đang ngủ khocircng

Đaacutep Khocircng ngủ

Người thương gia taacuten thaacuten rằng Lagravenh thay Lagravenh thay Thế Tocircn đại giaacutec necircn chẳng

thấy nghe

(32)

Coacute một Phạn Chiacute Moacuteng Tay Dagravei xin biện luận nghĩa lyacute với Phật giao ước trước rằng

Nếu tocirci thua thigrave sẽ tự cheacutem đầu để tạ lỗi

Thế Tocircn hỏi Nghĩa lyacute của ngươi lấy gigrave lagravem tocircn chỉ

Phạn Chiacute noacutei Tocirci lấy ldquotất cả đều chẳng thọ nhậnrdquo lagravem tocircn chỉ

Phật noacutei Tocircn chỉ nagravey ngươi thọ nhận chăng

Phạn Chiacute quay đầu bỏ đi giữa đường chợt tĩnh ngộ than rằng ldquoNghĩa lyacute của ta coacute hai

chỗ thua Tại sao Nếu noacutei thọ nhận thigrave chỗ thua lagrave thocirc (lớn) nếu noacutei chẳng thọ nhận

thigrave chỗ thua lagrave tế (nhỏ) Tất cả trời người vagrave Nhị thừa đều chẳng biết caacutei nghĩa lyacute chỗ

thua của ta chỉ coacute Thế Tocircn với caacutec Đại Bồ taacutet mới biếtrdquo Nghĩ thế ocircng liền trở về

trước Phật noacutei Nghĩa lyacute tocirci coacute hai chỗ thua necircn xin tự cheacutem đầu để tạ lỗi

Phật noacutei Trong phaacutep ta chẳng coacute việc nagravey Ngươi biết quấy thigrave necircn hồi tacircm hướng

đạo

Do đoacute Phạn Chiacute cugraveng năm trăm đệ tử đồng thời theo Phật xuất gia sau nagravey đều chứng

quả A la haacuten

(33)

Một hocircm Thế Tocircn đang ngồi thấy hai người khiecircng con heo đi ngang Phật hỏi Caacutei

đoacute lagrave gigrave

Họ noacutei Phật coacute đầy đủ triacute huệ lại khocircng biết con heo sao

Phật đaacutep Cũng necircn hỏi qua vậy

(34)

Phật ở hội Linh sơn ldquoniecircm hoa thị chuacutengrdquo Luacutec ấy chuacuteng đều im lặng chỉ một migravenh

Tocircn giả Ca Diếp mỉm cười Thế Tocircn noacutei Ta coacute Chaacutenh phaacutep nhatilden tạng (từ nghi đến

ngộ) Niết bagraven diệu tacircm Thực tướng vocirc tướng Phaacutep mocircn vi diệu Bất lập văn tự

Giaacuteo ngoại biệt truyền nay phoacute chuacutec cho Ma Ha Ca Diếp

Rồi Thế Tocircn đến trước thaacutep Đa Tử bảo Ma Ha Ca Diếp ngồi kế cạnh dugraveng Tăng giagrave

lecirc (aacuteo cagrave sa) quagraveng lecircn thacircn Ca Diếp vagrave bảo rằng ldquoTa đem chaacutenh phaacutep nhatilden tạng mật

phoacute cho ngươi ngươi necircn hộ trigraverdquo Rồi bảo A Nan lagravem phoacute giuacutep Ca Diếp hoằng hoacutea

chớ cho đoạn tuyệt Xong Phật thuyết kệ rằng

Bản phaacutep vốn vocirc phaacutep

Vocirc phaacutep cũng lagrave phaacutep

Nay phoacute chuacutec vocirc phaacutep

11

Phaacutep phaacutep đacircu từng phaacutep

Thế Tocircn thuyết kệ xong lại bảo Ca Diếp Ta đem aacuteo Kim Lan Tăng giagrave lecirc truyền phoacute

cho ngươi để chuyển trao cho Phật vị lai (Nay Ca Diếp đang nhập định tại nuacutei Kecirc

Tuacutec tỉnh Vacircn Nam Trung Quốc chờ ngagravey Phật Di Lặc ra đời)

Ca Diếp nghe kệ xong đảnh lễ chacircn Phật taacuten thaacuten rằng Lagravenh thay Lagravenh thay Con sẽ

vacircng lời Phật

Thế Tocircn sắp nhập Niết bagraven Văn Thugrave thỉnh Phật taacutei Chuyển phaacutep luacircn Thế Tocircn quở

rằng Văn Thugrave Ta bốn mươi chiacuten năm trụ thế chưa từng thuyết một chữ Nay ngươi

thỉnh ta taacutei Chuyển phaacutep luacircn vậy cho ta đatilde từng Chuyển phaacutep luacircn sao

(35)

Thế Tocircn ở trong hội Niết Bagraven tay đặt trecircn ngực bảo chuacuteng rằng ldquoĐại chuacuteng hatildey kheacuteo

quaacuten xeacutet caacutei thacircn vagraveng nagravey chiecircm ngưỡng cho đủ chớ necircn hối tiếc Nếu noacutei ta diệt độ

thigrave chẳng phải đệ tử của ta Nếu noacutei ta chẳng diệt độ thigrave cũng chẳng phải đệ tử của tardquo

Khi ấy cả triệu ức chuacuteng thảy đều khế ngộ

(36)

Luacutec bấy giờ Thế Tocircn đến thagravenh Cacircu Thi La bảo đại chuacuteng rằng ldquoNay ta đau lưng

muốn nhập Niết bagravenrdquo Rồi Ngagravei đi bộ đến gần bờ socircng Ni Liecircn giữa hai cacircy Sa La

nằm nghiecircng phiacutea mặt im lặng thị tịch Sau đoacute Ngagravei lại từ trong quan tagravei ngồi dậy vigrave

mẹ thuyết phaacutep lại đặc biệt đưa ra hai chacircn để hoacutea độ Kỳ Bagrave vagrave thuyết kệ vocirc thường

rằng

Chư hạnh vocirc thường

Lagrave phaacutep sanh diệt

Sanh diệt diệt rồi

Tịch diệt lagravem vui

Luacutec ấy caacutec đệ tử dagravenh nhau đem trầm hương thiecircu đốt quan tagravei Sau khi lửa tagraven quan

tagravei vẫn cograven nguyecircn Đại chuacuteng thấy vậy ngay trước Phật taacuten kệ rằng

Vật phagravem dugrave chaacutey bừng

Đacircu thể thiecircu thacircn Thaacutenh

Xin thỉnh lửa Tam muội

Để thiecircu sắc thacircn vagraveng

Luacutec bấy giờ quan tagravei tự nhảy lecircn cao bằng cacircy Sa la rồi lecircn xuống bảy lần như vậy

trecircn khocircng xong hoacutea ra lửa Tam muội trong chốc laacutet biến thagravenh tro coacute cả thảy taacutem

giạ bốn đấu xaacute lợi Hocircm đoacute nhầm ngagravey 15 thaacuteng 2 năm Nhacircm Thacircn tức năm thứ năm

mươi hai đời vua Chiecircu Mục Vương Một ngagraven bảy trăm năm sau khi Thế Tocircn nhập

diệt giaacuteo phaacutep được truyền sang Trung Quốc tức nhằm năm thứ 10 niecircn hiệu Vĩnh

Bigravenh đời Hậu Haacuten (năm 67 sau Tacircy Lịch)

Ngagravey Thế Tocircn nhập Niết bagraven ngagravei Ca Diếp lagrave người đến sau cugraveng Thế Tocircn thograve hai

chacircn từ trong quan tagravei ra thị hiện cho Ca Diếp xem

(37)

COcircNG AacuteN TRIacuteCH TRONG KINH LĂNG GIAgrave

Một hocircm Thế Luận Bagrave La Mocircn hỏi Phật rằng Cồ Đagravem Tất cả lagrave sở taacutec ư

12

Phật noacutei Bagrave La Mocircn Noacutei coacute sở taacutec lagrave thế luận một

Hỏi Tất cả chẳng phải sở taacutec ư

Đaacutep Tất cả chẳng phải sở taacutec lagrave thế luận hai

Hỏi Tất cả thường ư Tất cả vocirc thường ư Tất cả sanh ư Tất cả bất sanh ư

Đaacutep Ấy lagrave thế luận ba bốn năm saacuteu

Hỏi Tất cả một ư Tất cả khaacutec ư Tất cả đủ ư Tất cả chẳng đủ ư Tất cả đều do mỗi

mỗi nhacircn duyecircn magrave thọ sanh ư

Đaacutep Ấy lagrave thế luận bảy đến mười một

Hỏi Tất cả vocirc kyacute (chẳng thiện chẳng aacutec) ư Tất cả kyacute (hoặc thiện hoặc aacutec) ư Hữu

ngatilde ư Vocirc ngatilde ư Coacute kiếp nagravey ư Chẳng kiếp nagravey ư Coacute caacutec kiếp khaacutec ư Chẳng kiếp

khaacutec ư Coacute giải thoaacutet ư Chẳng giải thoaacutet ư Tất cả lagrave saacutet na ư Tất cả khocircng saacutet na

ư Lagrave hư khocircng ư Lagrave chẳng phải hư khocircng ư Cồ Đagravem Coacute năng taacutec ư Chẳng coacute

năng taacutec ư Coacute trung ấm ư Chẳng coacute trung ấm ư

Đaacutep Bagrave La Mocircn Những cacircu hỏi như thế đều lagrave thế luận chẳng phải sở thuyết của ta

(4)

(4) Năng sở Năng lagrave chủ động sở lagrave bị động

Thiacute dụ Năng lễ sở lễ thigrave năng lagrave thacircn sở lễ lagrave Phật Mắt lagrave năng thấy vật lagrave sở thấy

tai lagrave năng nghe acircm thanh lagrave sở nghe

COcircNG AacuteN CỦA TỔ ĐẠT MA

(38)

Sơ tổ Bồ Đề Đạt Ma lagrave người Nam Thiecircn Truacutec con thứ ba của vua nước Hương Chiacute

họ Saacutet Đế Lợi trước tecircn lagrave Bồ Đề Đa La về sau khi đắc phaacutep nơi Tocircn giả Baacutet Nhatilde Đa

La Tocircn giả noacutei Ngươi đối với caacutec phaacutep đatilde được thocircng đạt Đạt Ma lagrave thocircng đạt đại

nghĩa necircn ta đổi tecircn cho ngươi lagrave Đạt Ma

Tổ hỏi Tocircn giả Necircn đi nước nagraveo lagravem phật sự

Tocircn giả noacutei Ngươi dugrave đắc phaacutep chưa thể đi xa hatildey tạm ở Nam Thiecircn Truacutec đợi sau

khi ta diệt độ saacuteu mươi bảy năm thigrave necircn sang Trung Quốc thiacute đại phaacutep dược tiếp

người thượng căn Chớ necircn đi gấp magrave coacute thể thagravenh chướng duyecircn

Tổ lại hỏi Nước Trung Quốc coacute bậc đại sĩ kham lagravem phaacutep khiacute chăng Ngagraven năm về

sau coacute chướng nạn chăng

Tocircn giả đaacutep Chỗ ngươi hoằng hoacutea người được chứng quả Bồ đề chẳng thể kể xiết

Sau khi ta diệt độ hơn saacuteu mươi năm nước ấy coacute nạn tagrave phaacutep trocirci nổi ngươi hatildey

kheacuteo đi hagraveng phục Ngươi đến nước ấy chớ necircn lưu lại miền Nam vigrave họ chỉ ham cocircng

nghiệp hữu vi chẳng thấu lyacute Phật dugrave ngươi đến cũng chẳng thể lưu lại đoacute đacircu Nghe

bagravei kệ ta đacircy

Giữa đường vượt biển gặp con decirc

Một migravenh vắng lặng leacuten qua socircng

Đaacuteng tiếc roi ngựa dưới mặt trời

Hai cacircy quế tươi lacircu matildei matildei

Tổ lại hỏi Về sau cograven coacute việc gigrave khocircng

13

Tocircn giả đaacutep Một trăm năm mươi năm về sau thigrave coacute nạn nhỏ Nghe kệ sấm đacircy

Trong tacircm caacutet tường becircn ngoagravei hung

Tăng phograveng thiecircn hạ gọi khocircng truacuteng

Vigrave gặp độc long sanh votilde tử

Bỗng gặp chuột con tịch vocirc cugraveng

Tổ lại hỏi Về sau thế nagraveo

Tocircn giả đaacutep Hai trăm năm mươi năm về sau dưới Tograveng Lacircm sẽ gặp một người đắc

đạo quả Nghe kệ sấm đacircy

Trung Quốc tuy rộng chẳng đường khaacutec

Cagraveng nhờ con chaacuteu đi dưới chacircn

Gagrave vagraveng biết ngậm một hạt luacutea

Cuacuteng dường mười phương La Haacuten Tăng

Tổ vacircng lời dạy bảo siecircng năng phục bốn mươi năm đến khi Tocircn giả viecircn tịch mới ra

hoằng hoacutea khắp trong nước Luacutec ấy coacute hai sư một vị lagrave Phật Đại Tiecircn một vị lagrave Đại

Thắng Đa trước lagrave bạn của Tổ cugraveng học Thiền quaacuten Tiểu thừa với ngagravei Phật Đagrave Bạt

Đagrave Phật Đại Tiecircn đatilde gặp Tocircn giả Baacutet Nhatilde Đa La bỏ Tiểu thừa hướng Đại thừa được

ngộ vagrave cugraveng Tổ hoằng hoacutea Luacutec bấy giờ người đời xưng lagrave ldquohai cửa cam lồrdquo Cograven Phật

Đại Thắng Đa La chia mocircn đồ thagravenh saacuteu tocircng

1 Hữu Tướng tocircng

2 Vocirc Tướng tocircng

3 Định Huệ tocircng

4 Giới Hạnh tocircng

5 Vocirc Đắc tocircng

6 Tịch Tịnh tocircng

Caacutec tocircng mỗi mỗi tự ocircm chặt kiến giải của tocircng migravenh tự cho lagrave cội nguồn triển khai

hoằng hoacutea khaacutec nhau

Tổ than rằng Một thầy kia đatilde luacuten chacircn xuống sigravenh lại cograven chi ly lagravem saacuteu tocircng nếu ta

chẳng đi phaacute trừ thigrave họ vĩnh viễn bị troacutei trong tagrave kiến

Noacutei xong hiện chuacutet thần lực đến nơi Hữu Tướng tocircng hỏi Sao lại gọi tất cả caacutec phaacutep

lagrave Thực tướng

Tocircng trưởng trong chuacuteng lagrave Taacutet Bagrave La đaacutep Nơi caacutec tướng chẳng biết lẫn nhau gọi lagrave

Thực tướng

Tổ hỏi Tất cả tướng chẳng biết lẫn nhau nếu gọi lagrave Thực tướng thigrave lấy gigrave để xaacutec

định

Đaacutep Nơi caacutec tướng thực bất định Nếu caacutec tướng nhất định thigrave sao gọi lagrave thực (5)

Tổ hỏi Caacutec tướng bất định chẳng noacutei chứng caacutec tướng Khi noacutei chứng caacutec tướng thigrave

nghĩa ấy cũng bất định vậy

Tổ hỏi Ocircng noacutei bất định tức lagrave Thực tướng Định nếu bất định tức phi Thực tướng

14

Đaacutep Định đatilde bất định tức phi Thực tướng Vigrave biết ta phi (ta phi lagrave vocirc ngatilde) necircn bất

định bất biến

Tổ noacutei Nay ocircng bất biến sao gọi Thực tướng Nếu biến thigrave biến mất cũng khocircng gọi

lagrave Thực tướng

Đaacutep Bất biến necircn tồn tại vigrave tồn tại chẳng thực necircn gọi lagrave biến Thực tướng để xaacutec

định nghĩa ấy

Tổ hỏi Thực tướng chẳng biến biến thigrave chẳng thực Nơi phaacutep hữu vocirc caacutei nagraveo gọi lagrave

Thực tướng

Taacutet Bagrave La biết Tổ lagrave Thaacutenh sư đatilde thấu suốt nghĩa lyacute liền dugraveng tay chỉ hư khocircng rằng

Đacircy lagrave hữu tướng của thế gian vigrave coacute thể khocircng Nay thacircn ta được giống khocircng nagravey

chăng

Tổ noacutei Nếu thấu Thực tướng thigrave thấy phi tướng Nếu liễu phi tướng sắc ấy cũng vậy

Khi ở nơi sắc chẳng mất bản thể của sắc ở trong phi tướng chẳng ngại sự coacute Nếu

được thấu hiểu như thế ấy gọi lagrave Thực tướng

Họ nghe xong tacircm yacute khai mở khacircm phục lễ baacutei tiacuten thọ

(5) Kinh Kim Cang viết ldquoNếu thấy caacutec tướng khocircng phải lagrave tướng mới lagrave thấy Thực

tướngrdquo

(39)

Tổ thigravenh ligravenh biến mất rồi đến chỗ Vocirc Tướng tocircng hỏi Ocircng noacutei Vocirc tướng lagravem sao

chứng tỏ

Trong chuacuteng họ coacute ocircng Ba La Đề đaacutep Vigrave tacircm chẳng hiện necircn noacutei Vocirc tướng

Tổ hỏi Tacircm ocircng chẳng hiện lấy gigrave chứng minh

Đaacutep Ta biết Vocirc tướng tacircm chẳng lấy bỏ Đang luacutec biết cũng chẳng coacute kẻ biết

Tổ noacutei Nơi hữu vagrave vocirc tacircm chẳng lấy bỏ cũng chẳng coacute kẻ biết thigrave caacutei biết thagravenh

khocircng

Họ noacutei Nhập Tam muội Phật cograven vocirc sở đắc huống lagrave Vocirc tướng magrave cograven muốn biết

noacute

Tổ hỏi Tướng đatilde chẳng biết ai noacutei hữu vocirc Cograven vocirc sở đắc thigrave lấy gigrave gọi lagrave Tam

muội

Đaacutep Ta noacutei chẳng chứng nghĩa lagrave chứng vocirc sở chứng Vigrave phi Tam muội ta noacutei Tam

muội

Tổ hỏi Nếu phi Tam muội lấy gigrave đặt tecircn Ocircng đatilde chẳng chứng ldquovocirc chứngrdquo lagravem sao

magrave chứng

Ba La Đề nghe Tổ phacircn tiacutech liền ngộ bản tacircm đảnh lễ với Tổ tạ lỗi saacutem hối

Tổ thọ kyacute rằng Ocircng khocircng bao lacircu sẽ chứng quả Nước nagravey coacute ma nhưng sẽ hagraveng

phục

Noacutei xong thigravenh biến mất

(40)

Tổ đến Định Huệ tocircng hỏi Ocircng học định huệ lagrave một hay lagrave hai

Trong chuacuteng họ coacute ocircng Bagrave Lan Đagrave đaacutep Định huệ ta đacircy chẳng một chẳng hai

15

Tổ hỏi Đatilde chẳng một hai sao gọi định huệ

Đaacutep Ở định chẳng định nơi huệ chẳng huệ Một tức chẳng một hai cũng chẳng hai

Tổ hỏi Luacutec một chẳng một luacutec hai chẳng hai đatilde chẳng định huệ lấy gigrave gọi lagrave định

huệ

Đaacutep Chẳng một chẳng hai định huệ năng biết chẳng định chẳng huệ thigrave cũng như

vậy

Tổ noacutei Huệ chẳng phải huệ lấy gigrave để biết Chẳng một chẳng hai ai định ai huệ

Bagrave Lan Đagrave nghe xong tacircm nghi liền tan ratilde

(41)

Tổ đến Giới Hạnh tocircng hỏi Thế nagraveo lagrave giới Thế nagraveo lagrave hạnh Caacutei giới hạnh lagrave một

hay lagrave hai

Trong chuacuteng họ coacute một Hiền giả đaacutep Một hai hai một do noacute tự sanh Tuacircn theo giaacuteo

điều chẳng nhiễm gọi lagrave giới hạnh

Tổ noacutei Ocircng noacutei tuacircn theo giaacuteo điều tức lagrave coacute nhiễm Vậy một hai cugraveng phaacute đacircu thể

noacutei lagrave tuacircn theo giaacuteo điều Cả hai đều chống traacutei (6) chẳng theo nơi hạnh thigrave trong

ngoagravei chẳng rotilde sao gọi lagrave giới

Đaacutep Ta noacutei trong ngoagravei ấy đatilde biết xong đatilde được thocircng đạt Nếu noacutei chống traacutei cũng

đuacuteng cũng sai Noacutei đến thanh tịnh tức giới tức hạnh

Tổ hỏi Cũng đuacuteng cũng sai sao noacutei thanh tịnh Đatilde được thocircng đạt cograven gigrave trong

ngoagravei

Hiền giả nghe xong liền tự hổ thẹn tỏ lograveng khacircm phục

(42)

Tổ đến chỗ Vocirc Đắc tocircng hỏi Ocircng noacutei vocirc đắc vocirc đắc lagravem sao đắc Đatilde vocirc sở đắc cũng

vocirc đắc để đắc

Trong chuacuteng họ coacute ocircng Bảo Tịnh đaacutep Ta noacutei vocirc đắc chẳng phải vocirc đắc để đắc Luacutec

noacutei đắc caacutei đắc vocirc đắc lagrave đắc

Tổ hỏi Đắc đatilde vocirc đắc thigrave chẳng phải lagrave đắc Đatilde noacutei đắc caacutei đắc vậy đắc caacutei đắc đoacute

lagravem sao đắc

Đaacutep Thấy đắc lagrave phi đắc phi đắc gọi lagrave đắc Nếu thấy vocirc đắc gọi lagrave đắc caacutei đắc

Tổ noacutei Đắc đatilde phi đắc đắc caacutei vocirc đắc Đatilde vocirc sở đắc lấy gigrave đắc caacutei đắc

Bảo Tịnh nghe xong bỗng phaacute lưới nghi

(43)

Tổ đến chỗ Tịch Tịnh tocircng hỏi Thế nagraveo lagrave tịch tịnh Ở trong phaacutep nagravey ai tịch ai tịnh

Trong chuacuteng họ coacute một Tocircn giả đaacutep Tacircm nagravey bất động ấy gọi lagrave tịch Nơi phaacutep vocirc

nhiễm ấy gọi lagrave tịnh

Tổ noacutei Bản tacircm bất tịch mới phải nhờ tịch tịnh Nếu vốn lagrave tịnh thigrave đacircu cần tịch tịnh

Họ noacutei Caacutec phaacutep vốn khocircng vigrave khocircng đatilde khocircng Vigrave khocircng đatilde khocircng necircn ở nơi caacutei

khocircng đatilde khocircng ấy gọi lagrave tịch tịnh

16

Tổ noacutei Khocircng khocircng đatilde khocircng caacutec phaacutep cũng vậy Tịch tịnh vocirc tướng thigrave caacutei nagraveo lagrave

tịch caacutei nagraveo lagrave tịnh

Tocircn giả ấy nghe Tổ chỉ dạy hoaacutet nhiecircn khai ngộ

(44)

Từ đoacute saacuteu tocircng đều thệ nguyện quy y necircn sự giaacuteo hoacutea của Tổ cugraveng khắp Nam Thiecircn

Truacutec Tiếng tăm vang cả nước Ấn Độ trải qua saacuteu mươi năm độ chuacuteng sanh vocirc

lượng Sau gặp luacutec vua Dị Kiến (chaacuteu gọi Tổ bằng chuacute) muốn hủy diệt Phật phaacutep Tổ

thương xoacutet muốn cứu vớt chaacuteu Khi ấy saacuteu tocircng đều thầm nghĩ Tổ sẽ coacute caacutech để cứu

vatilden phaacutep nạn Tổ từ xa biết yacute của caacutec chuacuteng necircn acircm thầm buacuteng tay baacuteo tin cho họ

Saacuteu tocircng đều cugraveng nghe được magrave noacutei ldquoTiếng buacuteng ngoacuten tay lagrave hiệu baacuteo tin của thầy

chuacuteng tardquo Rồi đều đến chỗ Tổ ở

Tổ noacutei Nay Phật phaacutep coacute chướng nạn ai đi diệt trừ

Coacute ocircng Tocircn Thắng trước kia thuộc Vocirc Tướng tocircng xin đi

Tổ noacutei Ngươi dugrave biện tagravei thocircng minh nhưng đạo lực chưa đủ lại với vua chẳng coacute

duyecircn

Thắng khocircng nghe tự đến vua Dị Kiến rộng thuyết phaacutep yếu

Vua noacutei Caacutei phaacutep của ocircng hiểu biết đoacute hiện nay ở đacircu

Thắng noacutei Nhưng sự thống trị giaacuteo hoacutea của nhagrave vua lagrave hợp với đạo vua vậy hiện nay

đạo vua ở đacircu

Vua noacutei Đạo của ta sẽ trừ phaacutep tagrave Phaacutep của ocircng sẽ hagraveng phục người nagraveo

Luacutec bấy giờ Tổ đang ngồi trecircn togravea đatilde biết trước lyacute của Tocircn Thắng sẽ thua bảo Ba La

Đề rằng Tocircn Thắng chẳng nghe lời ta đi biện luận với vua sắp thất bại rồi Ngươi

hatildey mau đi cứu

Ba La Đề noacutei Xin nhờ thần lực

Noacutei xong coacute đaacutem macircy đỡ chacircn đưa đi gặp vua Vua đang hỏi Tocircn Thắng chợt thấy

ngạc nhiecircn quecircn hỏi tiếp magrave nhigraven Ba La Đề noacutei Kẻ bay trecircn khocircng đến lagrave chaacutenh hay

lagrave tagrave

Đề noacutei Ta chẳng phải tagrave chaacutenh magrave đến đacircy để chaacutenh lại caacutei tagrave Tacircm vua nếu chaacutenh thigrave

ta chẳng tagrave chaacutenh

Vua tuy cảm thấy kinh dị nhưng taacutenh kecircu mạn đang luacutec bừng liền ra lệnh đagravey Tocircn

thắng đi xa

Ba La Đề noacutei Vua đatilde coacute đạo sao lại đagravey Sa mocircn Ta dugrave khocircng hay xin vua cứ hỏi

Vua giận magrave hỏi Thế nagraveo lagrave Phật

Đề đaacutep Kiến taacutenh lagrave Phật

Vua hỏi Sư kiến taacutenh chăng

Đề đaacutep Ta kiến Phật taacutenh

Vua hỏi Taacutenh ở chỗ nagraveo

Đề đaacutep Taacutenh ở nơi taacutec dụng

Vua hỏi Lagrave taacutec dụng gigrave nay ta chẳng thấy

Đề đaacutep Hiện đang taacutec dụng vua tự chẳng thấy

17

Vua hỏi Nơi ta coacute chăng

Đề đaacutep Vua nếu taacutec dụng thigrave thể cũng khoacute thấy

Vua hỏi Nếu khi đang dụng coacute mấy chỗ xuất hiện

Đề đaacutep Nếu xuất hiện sẽ coacute taacutem chỗ

Vua noacutei Taacutem chỗ xuất hiện nagraveo noacutei cho ta nghe

Ba La Đề liền thuyết kệ rằng

Nơi thai lagrave thacircn ra đời lagrave người

Nơi mắt lagrave thấy nơi tai lagrave nghe

Nơi mũi lagrave ngửi ở miệng đagravem luận

Ở tay cầm lấy ở chacircn đi đứng

Hiện khắp bao gồm hằng sa thế giới

Thu nhiếp lại ở trong hạt bụi nhỏ

Kẻ nhận được thigrave biết lagrave Phật taacutenh

Kẻ chẳng biết thigrave gọi lagrave linh hồn

Vua nghe kệ xong tacircm liền khai ngộ saacutem hối tạ lỗi nhigraven nhận trước kia lagravem sai Rồi

vua hỏi Sư nối phaacutep ai

Đề đaacutep Bồ Đề Đạt Ma tức lagrave chuacute của Đại Vương

Vua liền cho cận thần nghecircnh tiếp Tổ đến cung vua Tổ bảo vua saacutem hối lỗi trước

Vua nghe xong rơi lệ cảm tạ rồi ra lệnh cho Tocircn Thắng về nước

Cận thần noacutei Tocircn Thắng khi bị đagravey đatilde gieo migravenh xuống vực bỏ mạng rồi

Tổ noacutei Thắng cograven sống lệnh vua triệu sẽ đến

Ban sơ Tocircn Thắng bị đagravey tự thấy hổ thẹn gieo migravenh xuống vực Bỗng coacute thần nhacircn

cứu để trecircn tảng đaacute

Thắng noacutei Ta lagrave bậc Sa mocircn lấy chaacutenh phaacutep lagravem chủ vigrave chẳng thể sửa caacutei quấy của

vua necircn bỏ migravenh tự traacutech Nay thần sao tự cứu giuacutep xin noacutei rotilde nguyecircn do

Thần nhacircn begraven noacutei kệ rằng

Xưa thọ đến trăm tuổi

Taacutem mươi vẫn lagravem sai

Thacircn cận bậc chiacute tocircn

Huacircn tu magrave nhập đạo

Tuy coacute iacutet triacute huệ

Nhưng cograven nhiều nhacircn ngatilde

Gặp caacutec bậc Hiền Thaacutenh

Chưa nổi lograveng cung kiacutenh

Hai mươi năm cocircng phu

Caacutei tacircm vẫn chưa tịnh

18

Vigrave thocircng minh khinh mạn

Magrave thọ quả như thế

Ngươi gặp vua bị khinh

Cảm quả đuacuteng như vậy

Từ nay chẳng giải đatildei

Chẳng lacircu thagravenh bậc triacute

Chư Thaacutenh đều hộ niệm

Như Lai cũng như vậy

Thắng nghe kệ vui mừng rồi tĩnh tọa trecircn tảng đoacute Đến đacircy sứ thần của vua vagraveo nuacutei

triệu về Khi đoacute ở trong cung Tổ noacutei với vua Biết Thắng chịu đến chăng

Vua noacutei Chưa biết

Tổ noacutei Phải ra lệnh thứ hai mới được

Khi sứ thần đến nuacutei thigrave Thắng từ chối Quả thực sau đoacute được lệnh thứ hai mới chịu

về

(45)

Tổ nghĩ đến việc Đocircng độ Trung Quốc theo như Phật đatilde thọ kyacute rằng ldquoNăm trăm năm

về sau ngọn đegraven triacute Baacutet nhatilde sẽ tỏ aacutenh saacuteng nơi đoacuterdquo necircn phoacute chuacutec đệ tử lagrave Baacutet Nhatilde Mật

Đa La lưu ở Thiecircn Truacutec hoằng phaacutep rồi tự migravenh sang Trung Quốc Trước khi khởi

hagravenh Ngagravei tới lễ baacutei thaacutep chư Tổ từ giả bạn học vagrave khuyecircn vua siecircng tu hạnh nghiệp

noacutei ldquoTocirci đi mười chiacuten năm sẽ vềrdquo

Tổ đi đường biển trải qua ba năm mới đến Trung Quốc nhằm năm thứ bảy niecircn hiệu

Phổ Thocircng đời Lương lagrave ngagravey 21 thaacuteng 9 năm Canh Tyacute Luacutec ấy chacircu trưởng Quảng

Chacircu lagrave Tiecircu Ngang nghecircnh tiếp cuacuteng dường đủ lễ trigravenh biểu văn baacuteo cho Votilde Đế Votilde

Đế sai sứ thần nghecircnh thỉnh nhằm ngagravey 11 thaacuteng 10 Tổ đến thủ đocirc Kim Lăng

Votilde Đế hỏi Trẫm từ khi lecircn ngocirci đến nay cất chugravea in kinh độ Tăng chẳng thể kể xiết

Như thế coacute cocircng đức gigrave

Tổ đaacutep Chẳng phải lagrave cocircng đức

Votilde Đế hỏi Tại sao chẳng phải lagrave cocircng đức

Tổ đaacutep Ấy chỉ lagrave caacutei tiểu quả trời người lagrave caacutei nhacircn hữu lậu như ảnh tugravey higravenh dugrave coacute

magrave chẳng thật

Votilde Đế hỏi Thế nagraveo chacircn cocircng đức

Tổ đaacutep Tịnh triacute diệu viecircn thể tự khocircng tịch Cocircng đức như thế chẳng do lagravem việc thế

gian magrave cầu được

Votilde Đế lại hỏi Thế nagraveo lagrave Thaacutenh đế đệ nhất nghĩa

Tổ đaacutep Rotilde ragraveng vocirc thaacutenh

Votilde Đế hỏi Hiện ở trước mặt trẫm lagrave ai

Tổ trả lời Khocircng biết

Votilde Đế khocircng ngộ được

19

Tổ biết cơ chẳng khế hợp đến ngagravey 19 thaacuteng đoacute acircm thầm qua socircng đi nước Ngụy

Ngagravey 23 thaacuteng 11 đến thagravenh phố Lạc Dương ngụ tại Thiếu Lacircm Tự nuacutei Tung Sơn

Suốt ngagravey im lặng hướng vaacutech tĩnh tọa người đời chẳng biết lại gọi lagrave ldquoBagrave La Mocircn

quaacuten vaacutechrdquo

Biệt truyện ghi rằng

Sau khi Tổ bỏ đi Votilde Đế đem chuyện nagravey noacutei với Chiacute Cocircng

Cocircng hỏi Bệ hạ biết người nagravey chăng

Votilde Đế trả lời Khocircng biết

Cocircng noacutei Ấy lagrave Quan Acircm Đại Sĩ truyền tacircm ấn Phật

Votilde Đế ăn năn muốn sai sứ thần đuổi theo thỉnh về

Cocircng noacutei Đừng noacutei sai một sứ thần dẫu cho người cả nước đi thỉnh Ngagravei cũng

khocircng về

Sau nagravey Thiền sư Viecircn Ngộ kể chuyện nagravey với chuacuteng rằng Caacutei khocircng biết của Votilde

Đế noacutei so với caacutei khocircng biết của Tổ Đạt Ma noacutei lagrave đồng hay lagrave khaacutec Giống thigrave coacute

giống phải thigrave khocircng phải Phần đocircng hiểu lầm rằng caacutei ldquokhocircng biếtrdquo của Tổ Đạt Ma

lagrave đaacutep về thiền caacutei ldquokhocircng biếtrdquo Votilde Đế đaacutep cacircu hỏi của Chiacute Cocircng lagrave caacutei khocircng biết

thuộc về nhận biết Đoaacuten mograve như thế trọn chẳng diacutenh daacuteng Nếu luacutec bấy giờ Chiacute

Cocircng hỏi như thế thigrave cần trả lời như thế nagraveo Theo ta thigrave chẳng bằng một gậy đaacutenh

chết cho xong traacutenh cho người ta suy đoaacuten hồ đồ

(46)

Coacute tăng Thần Quang ở xứ Y Lạc rộng xem đủ thứ kinh saacutech kheacuteo luận lyacute nhiệm

magraveu thường than rằng ldquoGiaacuteo của Khổng Tử noacutei về phong tục lễ nhạc saacutech của Latildeo

Trang cũng chưa đến diệu lyacute cugraveng tột Gần đacircy nghe noacutei Đại sĩ Đạt Ma lagrave bậc chiacute

nhacircn ở Thiếu Lacircm Tự chẳng caacutech xa phải đến tham vấnrdquo Begraven đi đến chỗ Tổ tham

học Thấy Tổ suốt ngagravey im lặng hướng vaacutech khocircng một lời dạy bảo Quang tự thầm

nghĩ ldquoNgười xưa từng trải toacutec che sigravenh cho đến chẳng tiếc maacuteu thịt xương tủy để

cuacuteng dường cầu đạo Xưa cograven như vậy nay ta khocircng lagravem được saordquo Gặp đecircm tuyết

lớn Quang đứng hầu ngoagravei cửa suốt đecircm gần saacuteng tuyết ngập quaacute đầu gối nhưng vẫn

đứng yecircn chỗ đoacute một lograveng cung kiacutenh

Tổ nhigraven thấy thương xoacutet hỏi rằng Ngươi đứng lacircu trong tuyết muốn cầu việc gigrave

Quang rơi lệ noacutei Xin Hogravea thượng từ bi mở cửa cam lồ rộng độ chuacuteng sanh

Tổ noacutei Diệu đạo của chư Phật phải nhiều kiếp siecircng năng tinh tiến hagravenh chỗ khoacute

hagravenh nhẫn chỗ khoacute nhẫn mới được đacircu thể dugraveng thiểu đức thiểu triacute khinh tacircm mạn

tacircm magrave được

Quang nghe lời Tổ khiacutech lệ liền lấy dao beacuten chặt caacutenh tay traacutei để trước bagraven Tổ

Tổ biết lagrave phaacutep khiacute noacutei ldquoChư Phật ban sơ cầu đạo vigrave phaacutep quecircn migravenh Nay ngươi chặt

caacutenh tay trước ta cầu phaacutep ta cũng hứa khảrdquo Do đoacute Tổ đổi tecircn cho Quang lagrave Huệ

Khả

Huệ Khả hỏi Phaacutep ấn của chư Phật con được nghe chăng

Tổ noacutei Phaacutep ấn của chư Phật chẳng do người khaacutec magrave được

Khả noacutei Tacircm con chưa an xin thầy an cho

Tổ noacutei Đem tacircm lại để ta an cho

20

Giacircy lacircu Khả noacutei Tigravem tacircm trọn chẳng thể đắc

Tổ noacutei Ta đatilde an tacircm cho ngươi rồi

(47)

Chiacuten năm sau Tổ muốn về Thiecircn Truacutec một hocircm noacutei với mocircn đồ rằng Thời tiết đatilde

đến caacutec ngươi hatildey tự kể sự sở đắc của migravenh

Coacute đệ tử Đạo phoacute noacutei Theo chỗ thấy của con chẳng chấp văn tự chẳng ligravea văn tự ấy

lagrave dụng của đạo

Tổ noacutei Ngươi được da của ta

Ni Tổng Trigrave noacutei Hiểu biết của con như Tocircn giả Khaacutenh Hỷ thấy cotildei Phật Bất Động

một caacutei thấy vốn đầy đủ chẳng cần thecircm caacutei thấy nữa

Tổ noacutei Ngươi được thịt của ta

Đạo Dục noacutei Tứ đại vốn khocircng ngũ ấm chẳng coacute chỗ thấy của con khocircng coacute một

phaacutep để đắc

Tổ noacutei Ngươi được xương của ta

Sau cugraveng Huệ Khả ra lễ baacutei rồi trở về đứng lại chỗ cũ

Tổ noacutei Ngươi được tủy của ta Thuở xưa Như Lai đem Chaacutenh phaacutep nhatilden tạng phoacute

chuacutec cho Đại sĩ Ca Diếp rồi truyền thừa từng đời cho đến thacircn ta Nay ta phoacute chuacutec cho

ngươi ngươi hatildey hộ trigrave Đồng thời truyền cagrave sa cho ngươi để lagravem tin cho phaacutep

Khả xin Tổ chỉ dạy cho rotilde

Tổ noacutei Trong truyền phaacutep ấn để khế chứng bản tacircm ngoagravei phoacute cagrave sa để xaacutec định tocircng

chỉ Vigrave sợ người đời sau lograveng tin chưa vững sanh ra nghi ngờ noacutei ldquoTa lagrave người Ấn

Độ ngươi lagrave người Trung Quốc nhờ gigrave magrave đắc phaacutep lấy gigrave để chứng tỏrdquo Nay ngươi

thọ nhận y phaacutep nagravey Về sau coacute chướng nạn xảy ra hatildey lấy y vagrave kệ truyền phaacutep của

ta dugraveng để chứng minh thigrave sự giaacuteo hoacutea sẽ vocirc ngại

Hai trăm năm sau khi ta nhập diệt phải ngưng sự truyền y Về sau chaacutenh phaacutep cugraveng

khắp phaacutep giới kẻ biết đạo thigrave nhiều kẻ hagravenh đạo thigrave iacutet kẻ thuyết lyacute thigrave nhiều kẻ thấu

lyacute thigrave iacutet Nay ngươi xiển dương phaacutep nagravey chớ khinh người chưa ngộ Hễ được một

niệm trở về cội nguồn thigrave đồng như bản đắc sự acircm thầm mặc chứng sẽ muocircn muocircn

ngagraven ngagraven Hatildey nghe ta noacutei kệ đacircy

Ta đi đến đất nagravey

Truyền phaacutep cứu người mecirc

Một bocircng nở năm nhaacutenh

Kết quả tự nhiecircn thagravenh

Tổ lại noacutei Ta coacute kinh Lăng Giagrave bốn quyển nay cũng giao phoacute cho ngươi dugraveng để ấn

chứng hậu học Ấy lagrave tacircm địa yếu mocircn của Như Lai khiến caacutec chuacuteng sanh khai thị ngộ

nhập Từ khi ta đến đất nagravey đatilde bị đầu độc năm lần Ta đem độc để trecircn tảng đaacute thigrave

tảng đaacute nổ bung Ta ligravea Ấn Độ đến Trung Quốc lagrave vigrave thấy đất nagravey coacute khiacute tượng Đại

thừa necircn vượt biển vigrave phaacutep cầu người Vigrave nhacircn duyecircn chưa đến necircn thị hiện ngu dại

hướng vaacutech chờ đợi nay được ngươi để phoacute phaacutep thigrave yacute ta đatilde thỏa matilden

21

Noacutei xong cugraveng mocircn đồ đến chugravea Thiecircn Thaacutenh ở Vũ Mocircn lưu lại đoacute ba ngagravey Coacute Thaacutei

thuacute Kỳ Thagravenh tecircn Dung Huyền Chi hacircm mộ Phật thừa hỏi Tổ rằng Ở Tacircy Thiecircn Ấn

Độ sự truyền thừa lagravem Tổ lagrave thế nagraveo

Tổ noacutei Thấu tacircm tocircng (Thiền tocircng) của Phật hạnh giải tương ưng ấy gọi lagrave Tổ

Lại hỏi Ngoagravei ra cograven coacute gigrave nữa

Tổ noacutei Cần tin tự tacircm bất nhị chẳng coacute tương đối Necircn đối với caacutec chẳng chấp hữu

vocirc chẳng lấy chẳng bỏ chẳng triacute chẳng ngu chẳng mecirc chẳng ngộ Đatilde được thấu đạt

necircn xưng lagrave Tổ

Huyền Chi noacutei Đệ tử quy y Tam bảo đatilde nhiều năm magrave triacute huệ aacutem muội cograven mecirc chacircn

lyacute Vừa nghe sư noacutei vẫn chưa biết rotilde xin sư từ bi khai thị tocircng chỉ

Tổ biết Huyền Chi khẩn thiết liền thuyết kệ rằng

Cũng chẳng thấy aacutec magrave khinh checirc

Cũng chẳng thấy thiện magrave khen ngợi

Cũng chẳng xa ngu magrave gần triacute

Cũng chẳng bỏ mecirc magrave lấy ngộ

Đại đạo thigrave siecircu việt số lượng

Thocircng tacircm Phật tự động độ sanh

Chẳng troacutei buộc ở nơi phagravem Thaacutenh

Siecircu nhiecircn thigrave gọi đoacute lagrave Tổ

Huyền Chi nghe kệ bi hỷ xen nhau magrave rằng Xin sư thường trụ thế gian để hoacutea đạo

quần sanh

Tổ noacutei Ta sẽ đi về chẳng thể ở lacircu Chuacuteng sanh căn taacutenh muocircn ngagraven sai biệt necircn ta

phải gặp nhiều ngu mecirc lagravem chướng nạn cho ta (biết trước sẽ bị người đầu độc)

Huyền Chi noacutei Coacute thể cho biết người nagraveo để đệ tử vigrave sư trừ được chăng

Tổ noacutei Ta truyền Phật biacute tạng để lợi iacutech kẻ mecirc đacircu thể hại người để tự yecircn Ắt chẳng

coacute lyacute nagravey

Huyền Chi noacutei Sư nếu khocircng noacutei ra lagravem sao thị hiện sức biến thocircng quang chiếu

Tổ bất đắc dĩ mới cho bagravei sấm rằng

Thuyền socircng vạch soacuteng ngọc

Ống đuốc mở khoacutea vagraveng

Ngũ khẩu cugraveng đi chung

Cửu thập vocirc nhacircn ngatilde

Huyền Chi chẳng thể đoaacuten hiểu được đagravenh lễ baacutei caacuteo từ

Luacutec bấy giờ Vua nước Ngụy rất kiacutenh Phật thừa Trong đạo coacute nhiều Cao Tăng như

Quang Thống luật sư Lưu Chi tam tạnghellip đều lagrave loan phụng trong hagraveng Cao Tăng

magrave tư tưởng chủ trương lại traacutei ngược nhiều với Tổ Đạo phong của Tổ truyền đi khắp

nơi kẻ triacute thức đều quy tụ lại cầu phaacutep lagravem cho họ sanh tacircm ganh tị đầu độc năm lần

cũng khocircng gacircy hại được Đến lần thứ saacuteu Tổ đatilde truyền phaacutep cho Nhị Tổ việc hoacutea

22

duyecircn đatilde xong necircn thị hiện truacuteng độc magrave tịch Mocircn đồ mai taacuteng Tổ trecircn nuacutei Hugraveng

Nhĩ xacircy thaacutep nơi Định Lacircm Tự

Năm ấy sứ thần nước Ngụy lagrave Tống Vacircn từ Sung Đỉnh (biecircn giới Ấn Độ) về giữa

đường thấy Tổ xaacutech chiếc giầy đi nhẹ nhagraveng như bay

Vacircn hỏi Đại sư đi đacircu vậy

Tổ noacutei Đi về Thiecircn Truacutec

Vacircn về kinh tacircu chuyện với vua Khi vua ra lệnh cho mocircn đồ của Tổ đagraveo mả thigrave thấy

trong quan tagravei trống rỗng chỉ cograven coacute một chiếc giầy Vua ban chiếu đem chiếc giầy ấy

thờ phụng nơi Thiếu Lacircm Tự

Đến năm thứ mười lăm niecircn hiệu Khai Nguyecircn đời Đường nhằm năm Đinh Matildeo bị

tiacuten đồ trong đạo ăn trộm đem về Ngũ Đagravei Sơn Hiện nay đatilde mất tiacutech chẳng biết ở đacircu

------------------

10

Hỏi Coacute nghe tiếng xe khocircng

Đaacutep Chẳng nghe

Hỏi Phải đang thiền định khocircng

Đaacutep Chẳng thiền định

Hỏi Phải đang ngủ khocircng

Đaacutep Khocircng ngủ

Người thương gia taacuten thaacuten rằng Lagravenh thay Lagravenh thay Thế Tocircn đại giaacutec necircn chẳng

thấy nghe

(32)

Coacute một Phạn Chiacute Moacuteng Tay Dagravei xin biện luận nghĩa lyacute với Phật giao ước trước rằng

Nếu tocirci thua thigrave sẽ tự cheacutem đầu để tạ lỗi

Thế Tocircn hỏi Nghĩa lyacute của ngươi lấy gigrave lagravem tocircn chỉ

Phạn Chiacute noacutei Tocirci lấy ldquotất cả đều chẳng thọ nhậnrdquo lagravem tocircn chỉ

Phật noacutei Tocircn chỉ nagravey ngươi thọ nhận chăng

Phạn Chiacute quay đầu bỏ đi giữa đường chợt tĩnh ngộ than rằng ldquoNghĩa lyacute của ta coacute hai

chỗ thua Tại sao Nếu noacutei thọ nhận thigrave chỗ thua lagrave thocirc (lớn) nếu noacutei chẳng thọ nhận

thigrave chỗ thua lagrave tế (nhỏ) Tất cả trời người vagrave Nhị thừa đều chẳng biết caacutei nghĩa lyacute chỗ

thua của ta chỉ coacute Thế Tocircn với caacutec Đại Bồ taacutet mới biếtrdquo Nghĩ thế ocircng liền trở về

trước Phật noacutei Nghĩa lyacute tocirci coacute hai chỗ thua necircn xin tự cheacutem đầu để tạ lỗi

Phật noacutei Trong phaacutep ta chẳng coacute việc nagravey Ngươi biết quấy thigrave necircn hồi tacircm hướng

đạo

Do đoacute Phạn Chiacute cugraveng năm trăm đệ tử đồng thời theo Phật xuất gia sau nagravey đều chứng

quả A la haacuten

(33)

Một hocircm Thế Tocircn đang ngồi thấy hai người khiecircng con heo đi ngang Phật hỏi Caacutei

đoacute lagrave gigrave

Họ noacutei Phật coacute đầy đủ triacute huệ lại khocircng biết con heo sao

Phật đaacutep Cũng necircn hỏi qua vậy

(34)

Phật ở hội Linh sơn ldquoniecircm hoa thị chuacutengrdquo Luacutec ấy chuacuteng đều im lặng chỉ một migravenh

Tocircn giả Ca Diếp mỉm cười Thế Tocircn noacutei Ta coacute Chaacutenh phaacutep nhatilden tạng (từ nghi đến

ngộ) Niết bagraven diệu tacircm Thực tướng vocirc tướng Phaacutep mocircn vi diệu Bất lập văn tự

Giaacuteo ngoại biệt truyền nay phoacute chuacutec cho Ma Ha Ca Diếp

Rồi Thế Tocircn đến trước thaacutep Đa Tử bảo Ma Ha Ca Diếp ngồi kế cạnh dugraveng Tăng giagrave

lecirc (aacuteo cagrave sa) quagraveng lecircn thacircn Ca Diếp vagrave bảo rằng ldquoTa đem chaacutenh phaacutep nhatilden tạng mật

phoacute cho ngươi ngươi necircn hộ trigraverdquo Rồi bảo A Nan lagravem phoacute giuacutep Ca Diếp hoằng hoacutea

chớ cho đoạn tuyệt Xong Phật thuyết kệ rằng

Bản phaacutep vốn vocirc phaacutep

Vocirc phaacutep cũng lagrave phaacutep

Nay phoacute chuacutec vocirc phaacutep

11

Phaacutep phaacutep đacircu từng phaacutep

Thế Tocircn thuyết kệ xong lại bảo Ca Diếp Ta đem aacuteo Kim Lan Tăng giagrave lecirc truyền phoacute

cho ngươi để chuyển trao cho Phật vị lai (Nay Ca Diếp đang nhập định tại nuacutei Kecirc

Tuacutec tỉnh Vacircn Nam Trung Quốc chờ ngagravey Phật Di Lặc ra đời)

Ca Diếp nghe kệ xong đảnh lễ chacircn Phật taacuten thaacuten rằng Lagravenh thay Lagravenh thay Con sẽ

vacircng lời Phật

Thế Tocircn sắp nhập Niết bagraven Văn Thugrave thỉnh Phật taacutei Chuyển phaacutep luacircn Thế Tocircn quở

rằng Văn Thugrave Ta bốn mươi chiacuten năm trụ thế chưa từng thuyết một chữ Nay ngươi

thỉnh ta taacutei Chuyển phaacutep luacircn vậy cho ta đatilde từng Chuyển phaacutep luacircn sao

(35)

Thế Tocircn ở trong hội Niết Bagraven tay đặt trecircn ngực bảo chuacuteng rằng ldquoĐại chuacuteng hatildey kheacuteo

quaacuten xeacutet caacutei thacircn vagraveng nagravey chiecircm ngưỡng cho đủ chớ necircn hối tiếc Nếu noacutei ta diệt độ

thigrave chẳng phải đệ tử của ta Nếu noacutei ta chẳng diệt độ thigrave cũng chẳng phải đệ tử của tardquo

Khi ấy cả triệu ức chuacuteng thảy đều khế ngộ

(36)

Luacutec bấy giờ Thế Tocircn đến thagravenh Cacircu Thi La bảo đại chuacuteng rằng ldquoNay ta đau lưng

muốn nhập Niết bagravenrdquo Rồi Ngagravei đi bộ đến gần bờ socircng Ni Liecircn giữa hai cacircy Sa La

nằm nghiecircng phiacutea mặt im lặng thị tịch Sau đoacute Ngagravei lại từ trong quan tagravei ngồi dậy vigrave

mẹ thuyết phaacutep lại đặc biệt đưa ra hai chacircn để hoacutea độ Kỳ Bagrave vagrave thuyết kệ vocirc thường

rằng

Chư hạnh vocirc thường

Lagrave phaacutep sanh diệt

Sanh diệt diệt rồi

Tịch diệt lagravem vui

Luacutec ấy caacutec đệ tử dagravenh nhau đem trầm hương thiecircu đốt quan tagravei Sau khi lửa tagraven quan

tagravei vẫn cograven nguyecircn Đại chuacuteng thấy vậy ngay trước Phật taacuten kệ rằng

Vật phagravem dugrave chaacutey bừng

Đacircu thể thiecircu thacircn Thaacutenh

Xin thỉnh lửa Tam muội

Để thiecircu sắc thacircn vagraveng

Luacutec bấy giờ quan tagravei tự nhảy lecircn cao bằng cacircy Sa la rồi lecircn xuống bảy lần như vậy

trecircn khocircng xong hoacutea ra lửa Tam muội trong chốc laacutet biến thagravenh tro coacute cả thảy taacutem

giạ bốn đấu xaacute lợi Hocircm đoacute nhầm ngagravey 15 thaacuteng 2 năm Nhacircm Thacircn tức năm thứ năm

mươi hai đời vua Chiecircu Mục Vương Một ngagraven bảy trăm năm sau khi Thế Tocircn nhập

diệt giaacuteo phaacutep được truyền sang Trung Quốc tức nhằm năm thứ 10 niecircn hiệu Vĩnh

Bigravenh đời Hậu Haacuten (năm 67 sau Tacircy Lịch)

Ngagravey Thế Tocircn nhập Niết bagraven ngagravei Ca Diếp lagrave người đến sau cugraveng Thế Tocircn thograve hai

chacircn từ trong quan tagravei ra thị hiện cho Ca Diếp xem

(37)

COcircNG AacuteN TRIacuteCH TRONG KINH LĂNG GIAgrave

Một hocircm Thế Luận Bagrave La Mocircn hỏi Phật rằng Cồ Đagravem Tất cả lagrave sở taacutec ư

12

Phật noacutei Bagrave La Mocircn Noacutei coacute sở taacutec lagrave thế luận một

Hỏi Tất cả chẳng phải sở taacutec ư

Đaacutep Tất cả chẳng phải sở taacutec lagrave thế luận hai

Hỏi Tất cả thường ư Tất cả vocirc thường ư Tất cả sanh ư Tất cả bất sanh ư

Đaacutep Ấy lagrave thế luận ba bốn năm saacuteu

Hỏi Tất cả một ư Tất cả khaacutec ư Tất cả đủ ư Tất cả chẳng đủ ư Tất cả đều do mỗi

mỗi nhacircn duyecircn magrave thọ sanh ư

Đaacutep Ấy lagrave thế luận bảy đến mười một

Hỏi Tất cả vocirc kyacute (chẳng thiện chẳng aacutec) ư Tất cả kyacute (hoặc thiện hoặc aacutec) ư Hữu

ngatilde ư Vocirc ngatilde ư Coacute kiếp nagravey ư Chẳng kiếp nagravey ư Coacute caacutec kiếp khaacutec ư Chẳng kiếp

khaacutec ư Coacute giải thoaacutet ư Chẳng giải thoaacutet ư Tất cả lagrave saacutet na ư Tất cả khocircng saacutet na

ư Lagrave hư khocircng ư Lagrave chẳng phải hư khocircng ư Cồ Đagravem Coacute năng taacutec ư Chẳng coacute

năng taacutec ư Coacute trung ấm ư Chẳng coacute trung ấm ư

Đaacutep Bagrave La Mocircn Những cacircu hỏi như thế đều lagrave thế luận chẳng phải sở thuyết của ta

(4)

(4) Năng sở Năng lagrave chủ động sở lagrave bị động

Thiacute dụ Năng lễ sở lễ thigrave năng lagrave thacircn sở lễ lagrave Phật Mắt lagrave năng thấy vật lagrave sở thấy

tai lagrave năng nghe acircm thanh lagrave sở nghe

COcircNG AacuteN CỦA TỔ ĐẠT MA

(38)

Sơ tổ Bồ Đề Đạt Ma lagrave người Nam Thiecircn Truacutec con thứ ba của vua nước Hương Chiacute

họ Saacutet Đế Lợi trước tecircn lagrave Bồ Đề Đa La về sau khi đắc phaacutep nơi Tocircn giả Baacutet Nhatilde Đa

La Tocircn giả noacutei Ngươi đối với caacutec phaacutep đatilde được thocircng đạt Đạt Ma lagrave thocircng đạt đại

nghĩa necircn ta đổi tecircn cho ngươi lagrave Đạt Ma

Tổ hỏi Tocircn giả Necircn đi nước nagraveo lagravem phật sự

Tocircn giả noacutei Ngươi dugrave đắc phaacutep chưa thể đi xa hatildey tạm ở Nam Thiecircn Truacutec đợi sau

khi ta diệt độ saacuteu mươi bảy năm thigrave necircn sang Trung Quốc thiacute đại phaacutep dược tiếp

người thượng căn Chớ necircn đi gấp magrave coacute thể thagravenh chướng duyecircn

Tổ lại hỏi Nước Trung Quốc coacute bậc đại sĩ kham lagravem phaacutep khiacute chăng Ngagraven năm về

sau coacute chướng nạn chăng

Tocircn giả đaacutep Chỗ ngươi hoằng hoacutea người được chứng quả Bồ đề chẳng thể kể xiết

Sau khi ta diệt độ hơn saacuteu mươi năm nước ấy coacute nạn tagrave phaacutep trocirci nổi ngươi hatildey

kheacuteo đi hagraveng phục Ngươi đến nước ấy chớ necircn lưu lại miền Nam vigrave họ chỉ ham cocircng

nghiệp hữu vi chẳng thấu lyacute Phật dugrave ngươi đến cũng chẳng thể lưu lại đoacute đacircu Nghe

bagravei kệ ta đacircy

Giữa đường vượt biển gặp con decirc

Một migravenh vắng lặng leacuten qua socircng

Đaacuteng tiếc roi ngựa dưới mặt trời

Hai cacircy quế tươi lacircu matildei matildei

Tổ lại hỏi Về sau cograven coacute việc gigrave khocircng

13

Tocircn giả đaacutep Một trăm năm mươi năm về sau thigrave coacute nạn nhỏ Nghe kệ sấm đacircy

Trong tacircm caacutet tường becircn ngoagravei hung

Tăng phograveng thiecircn hạ gọi khocircng truacuteng

Vigrave gặp độc long sanh votilde tử

Bỗng gặp chuột con tịch vocirc cugraveng

Tổ lại hỏi Về sau thế nagraveo

Tocircn giả đaacutep Hai trăm năm mươi năm về sau dưới Tograveng Lacircm sẽ gặp một người đắc

đạo quả Nghe kệ sấm đacircy

Trung Quốc tuy rộng chẳng đường khaacutec

Cagraveng nhờ con chaacuteu đi dưới chacircn

Gagrave vagraveng biết ngậm một hạt luacutea

Cuacuteng dường mười phương La Haacuten Tăng

Tổ vacircng lời dạy bảo siecircng năng phục bốn mươi năm đến khi Tocircn giả viecircn tịch mới ra

hoằng hoacutea khắp trong nước Luacutec ấy coacute hai sư một vị lagrave Phật Đại Tiecircn một vị lagrave Đại

Thắng Đa trước lagrave bạn của Tổ cugraveng học Thiền quaacuten Tiểu thừa với ngagravei Phật Đagrave Bạt

Đagrave Phật Đại Tiecircn đatilde gặp Tocircn giả Baacutet Nhatilde Đa La bỏ Tiểu thừa hướng Đại thừa được

ngộ vagrave cugraveng Tổ hoằng hoacutea Luacutec bấy giờ người đời xưng lagrave ldquohai cửa cam lồrdquo Cograven Phật

Đại Thắng Đa La chia mocircn đồ thagravenh saacuteu tocircng

1 Hữu Tướng tocircng

2 Vocirc Tướng tocircng

3 Định Huệ tocircng

4 Giới Hạnh tocircng

5 Vocirc Đắc tocircng

6 Tịch Tịnh tocircng

Caacutec tocircng mỗi mỗi tự ocircm chặt kiến giải của tocircng migravenh tự cho lagrave cội nguồn triển khai

hoằng hoacutea khaacutec nhau

Tổ than rằng Một thầy kia đatilde luacuten chacircn xuống sigravenh lại cograven chi ly lagravem saacuteu tocircng nếu ta

chẳng đi phaacute trừ thigrave họ vĩnh viễn bị troacutei trong tagrave kiến

Noacutei xong hiện chuacutet thần lực đến nơi Hữu Tướng tocircng hỏi Sao lại gọi tất cả caacutec phaacutep

lagrave Thực tướng

Tocircng trưởng trong chuacuteng lagrave Taacutet Bagrave La đaacutep Nơi caacutec tướng chẳng biết lẫn nhau gọi lagrave

Thực tướng

Tổ hỏi Tất cả tướng chẳng biết lẫn nhau nếu gọi lagrave Thực tướng thigrave lấy gigrave để xaacutec

định

Đaacutep Nơi caacutec tướng thực bất định Nếu caacutec tướng nhất định thigrave sao gọi lagrave thực (5)

Tổ hỏi Caacutec tướng bất định chẳng noacutei chứng caacutec tướng Khi noacutei chứng caacutec tướng thigrave

nghĩa ấy cũng bất định vậy

Tổ hỏi Ocircng noacutei bất định tức lagrave Thực tướng Định nếu bất định tức phi Thực tướng

14

Đaacutep Định đatilde bất định tức phi Thực tướng Vigrave biết ta phi (ta phi lagrave vocirc ngatilde) necircn bất

định bất biến

Tổ noacutei Nay ocircng bất biến sao gọi Thực tướng Nếu biến thigrave biến mất cũng khocircng gọi

lagrave Thực tướng

Đaacutep Bất biến necircn tồn tại vigrave tồn tại chẳng thực necircn gọi lagrave biến Thực tướng để xaacutec

định nghĩa ấy

Tổ hỏi Thực tướng chẳng biến biến thigrave chẳng thực Nơi phaacutep hữu vocirc caacutei nagraveo gọi lagrave

Thực tướng

Taacutet Bagrave La biết Tổ lagrave Thaacutenh sư đatilde thấu suốt nghĩa lyacute liền dugraveng tay chỉ hư khocircng rằng

Đacircy lagrave hữu tướng của thế gian vigrave coacute thể khocircng Nay thacircn ta được giống khocircng nagravey

chăng

Tổ noacutei Nếu thấu Thực tướng thigrave thấy phi tướng Nếu liễu phi tướng sắc ấy cũng vậy

Khi ở nơi sắc chẳng mất bản thể của sắc ở trong phi tướng chẳng ngại sự coacute Nếu

được thấu hiểu như thế ấy gọi lagrave Thực tướng

Họ nghe xong tacircm yacute khai mở khacircm phục lễ baacutei tiacuten thọ

(5) Kinh Kim Cang viết ldquoNếu thấy caacutec tướng khocircng phải lagrave tướng mới lagrave thấy Thực

tướngrdquo

(39)

Tổ thigravenh ligravenh biến mất rồi đến chỗ Vocirc Tướng tocircng hỏi Ocircng noacutei Vocirc tướng lagravem sao

chứng tỏ

Trong chuacuteng họ coacute ocircng Ba La Đề đaacutep Vigrave tacircm chẳng hiện necircn noacutei Vocirc tướng

Tổ hỏi Tacircm ocircng chẳng hiện lấy gigrave chứng minh

Đaacutep Ta biết Vocirc tướng tacircm chẳng lấy bỏ Đang luacutec biết cũng chẳng coacute kẻ biết

Tổ noacutei Nơi hữu vagrave vocirc tacircm chẳng lấy bỏ cũng chẳng coacute kẻ biết thigrave caacutei biết thagravenh

khocircng

Họ noacutei Nhập Tam muội Phật cograven vocirc sở đắc huống lagrave Vocirc tướng magrave cograven muốn biết

noacute

Tổ hỏi Tướng đatilde chẳng biết ai noacutei hữu vocirc Cograven vocirc sở đắc thigrave lấy gigrave gọi lagrave Tam

muội

Đaacutep Ta noacutei chẳng chứng nghĩa lagrave chứng vocirc sở chứng Vigrave phi Tam muội ta noacutei Tam

muội

Tổ hỏi Nếu phi Tam muội lấy gigrave đặt tecircn Ocircng đatilde chẳng chứng ldquovocirc chứngrdquo lagravem sao

magrave chứng

Ba La Đề nghe Tổ phacircn tiacutech liền ngộ bản tacircm đảnh lễ với Tổ tạ lỗi saacutem hối

Tổ thọ kyacute rằng Ocircng khocircng bao lacircu sẽ chứng quả Nước nagravey coacute ma nhưng sẽ hagraveng

phục

Noacutei xong thigravenh biến mất

(40)

Tổ đến Định Huệ tocircng hỏi Ocircng học định huệ lagrave một hay lagrave hai

Trong chuacuteng họ coacute ocircng Bagrave Lan Đagrave đaacutep Định huệ ta đacircy chẳng một chẳng hai

15

Tổ hỏi Đatilde chẳng một hai sao gọi định huệ

Đaacutep Ở định chẳng định nơi huệ chẳng huệ Một tức chẳng một hai cũng chẳng hai

Tổ hỏi Luacutec một chẳng một luacutec hai chẳng hai đatilde chẳng định huệ lấy gigrave gọi lagrave định

huệ

Đaacutep Chẳng một chẳng hai định huệ năng biết chẳng định chẳng huệ thigrave cũng như

vậy

Tổ noacutei Huệ chẳng phải huệ lấy gigrave để biết Chẳng một chẳng hai ai định ai huệ

Bagrave Lan Đagrave nghe xong tacircm nghi liền tan ratilde

(41)

Tổ đến Giới Hạnh tocircng hỏi Thế nagraveo lagrave giới Thế nagraveo lagrave hạnh Caacutei giới hạnh lagrave một

hay lagrave hai

Trong chuacuteng họ coacute một Hiền giả đaacutep Một hai hai một do noacute tự sanh Tuacircn theo giaacuteo

điều chẳng nhiễm gọi lagrave giới hạnh

Tổ noacutei Ocircng noacutei tuacircn theo giaacuteo điều tức lagrave coacute nhiễm Vậy một hai cugraveng phaacute đacircu thể

noacutei lagrave tuacircn theo giaacuteo điều Cả hai đều chống traacutei (6) chẳng theo nơi hạnh thigrave trong

ngoagravei chẳng rotilde sao gọi lagrave giới

Đaacutep Ta noacutei trong ngoagravei ấy đatilde biết xong đatilde được thocircng đạt Nếu noacutei chống traacutei cũng

đuacuteng cũng sai Noacutei đến thanh tịnh tức giới tức hạnh

Tổ hỏi Cũng đuacuteng cũng sai sao noacutei thanh tịnh Đatilde được thocircng đạt cograven gigrave trong

ngoagravei

Hiền giả nghe xong liền tự hổ thẹn tỏ lograveng khacircm phục

(42)

Tổ đến chỗ Vocirc Đắc tocircng hỏi Ocircng noacutei vocirc đắc vocirc đắc lagravem sao đắc Đatilde vocirc sở đắc cũng

vocirc đắc để đắc

Trong chuacuteng họ coacute ocircng Bảo Tịnh đaacutep Ta noacutei vocirc đắc chẳng phải vocirc đắc để đắc Luacutec

noacutei đắc caacutei đắc vocirc đắc lagrave đắc

Tổ hỏi Đắc đatilde vocirc đắc thigrave chẳng phải lagrave đắc Đatilde noacutei đắc caacutei đắc vậy đắc caacutei đắc đoacute

lagravem sao đắc

Đaacutep Thấy đắc lagrave phi đắc phi đắc gọi lagrave đắc Nếu thấy vocirc đắc gọi lagrave đắc caacutei đắc

Tổ noacutei Đắc đatilde phi đắc đắc caacutei vocirc đắc Đatilde vocirc sở đắc lấy gigrave đắc caacutei đắc

Bảo Tịnh nghe xong bỗng phaacute lưới nghi

(43)

Tổ đến chỗ Tịch Tịnh tocircng hỏi Thế nagraveo lagrave tịch tịnh Ở trong phaacutep nagravey ai tịch ai tịnh

Trong chuacuteng họ coacute một Tocircn giả đaacutep Tacircm nagravey bất động ấy gọi lagrave tịch Nơi phaacutep vocirc

nhiễm ấy gọi lagrave tịnh

Tổ noacutei Bản tacircm bất tịch mới phải nhờ tịch tịnh Nếu vốn lagrave tịnh thigrave đacircu cần tịch tịnh

Họ noacutei Caacutec phaacutep vốn khocircng vigrave khocircng đatilde khocircng Vigrave khocircng đatilde khocircng necircn ở nơi caacutei

khocircng đatilde khocircng ấy gọi lagrave tịch tịnh

16

Tổ noacutei Khocircng khocircng đatilde khocircng caacutec phaacutep cũng vậy Tịch tịnh vocirc tướng thigrave caacutei nagraveo lagrave

tịch caacutei nagraveo lagrave tịnh

Tocircn giả ấy nghe Tổ chỉ dạy hoaacutet nhiecircn khai ngộ

(44)

Từ đoacute saacuteu tocircng đều thệ nguyện quy y necircn sự giaacuteo hoacutea của Tổ cugraveng khắp Nam Thiecircn

Truacutec Tiếng tăm vang cả nước Ấn Độ trải qua saacuteu mươi năm độ chuacuteng sanh vocirc

lượng Sau gặp luacutec vua Dị Kiến (chaacuteu gọi Tổ bằng chuacute) muốn hủy diệt Phật phaacutep Tổ

thương xoacutet muốn cứu vớt chaacuteu Khi ấy saacuteu tocircng đều thầm nghĩ Tổ sẽ coacute caacutech để cứu

vatilden phaacutep nạn Tổ từ xa biết yacute của caacutec chuacuteng necircn acircm thầm buacuteng tay baacuteo tin cho họ

Saacuteu tocircng đều cugraveng nghe được magrave noacutei ldquoTiếng buacuteng ngoacuten tay lagrave hiệu baacuteo tin của thầy

chuacuteng tardquo Rồi đều đến chỗ Tổ ở

Tổ noacutei Nay Phật phaacutep coacute chướng nạn ai đi diệt trừ

Coacute ocircng Tocircn Thắng trước kia thuộc Vocirc Tướng tocircng xin đi

Tổ noacutei Ngươi dugrave biện tagravei thocircng minh nhưng đạo lực chưa đủ lại với vua chẳng coacute

duyecircn

Thắng khocircng nghe tự đến vua Dị Kiến rộng thuyết phaacutep yếu

Vua noacutei Caacutei phaacutep của ocircng hiểu biết đoacute hiện nay ở đacircu

Thắng noacutei Nhưng sự thống trị giaacuteo hoacutea của nhagrave vua lagrave hợp với đạo vua vậy hiện nay

đạo vua ở đacircu

Vua noacutei Đạo của ta sẽ trừ phaacutep tagrave Phaacutep của ocircng sẽ hagraveng phục người nagraveo

Luacutec bấy giờ Tổ đang ngồi trecircn togravea đatilde biết trước lyacute của Tocircn Thắng sẽ thua bảo Ba La

Đề rằng Tocircn Thắng chẳng nghe lời ta đi biện luận với vua sắp thất bại rồi Ngươi

hatildey mau đi cứu

Ba La Đề noacutei Xin nhờ thần lực

Noacutei xong coacute đaacutem macircy đỡ chacircn đưa đi gặp vua Vua đang hỏi Tocircn Thắng chợt thấy

ngạc nhiecircn quecircn hỏi tiếp magrave nhigraven Ba La Đề noacutei Kẻ bay trecircn khocircng đến lagrave chaacutenh hay

lagrave tagrave

Đề noacutei Ta chẳng phải tagrave chaacutenh magrave đến đacircy để chaacutenh lại caacutei tagrave Tacircm vua nếu chaacutenh thigrave

ta chẳng tagrave chaacutenh

Vua tuy cảm thấy kinh dị nhưng taacutenh kecircu mạn đang luacutec bừng liền ra lệnh đagravey Tocircn

thắng đi xa

Ba La Đề noacutei Vua đatilde coacute đạo sao lại đagravey Sa mocircn Ta dugrave khocircng hay xin vua cứ hỏi

Vua giận magrave hỏi Thế nagraveo lagrave Phật

Đề đaacutep Kiến taacutenh lagrave Phật

Vua hỏi Sư kiến taacutenh chăng

Đề đaacutep Ta kiến Phật taacutenh

Vua hỏi Taacutenh ở chỗ nagraveo

Đề đaacutep Taacutenh ở nơi taacutec dụng

Vua hỏi Lagrave taacutec dụng gigrave nay ta chẳng thấy

Đề đaacutep Hiện đang taacutec dụng vua tự chẳng thấy

17

Vua hỏi Nơi ta coacute chăng

Đề đaacutep Vua nếu taacutec dụng thigrave thể cũng khoacute thấy

Vua hỏi Nếu khi đang dụng coacute mấy chỗ xuất hiện

Đề đaacutep Nếu xuất hiện sẽ coacute taacutem chỗ

Vua noacutei Taacutem chỗ xuất hiện nagraveo noacutei cho ta nghe

Ba La Đề liền thuyết kệ rằng

Nơi thai lagrave thacircn ra đời lagrave người

Nơi mắt lagrave thấy nơi tai lagrave nghe

Nơi mũi lagrave ngửi ở miệng đagravem luận

Ở tay cầm lấy ở chacircn đi đứng

Hiện khắp bao gồm hằng sa thế giới

Thu nhiếp lại ở trong hạt bụi nhỏ

Kẻ nhận được thigrave biết lagrave Phật taacutenh

Kẻ chẳng biết thigrave gọi lagrave linh hồn

Vua nghe kệ xong tacircm liền khai ngộ saacutem hối tạ lỗi nhigraven nhận trước kia lagravem sai Rồi

vua hỏi Sư nối phaacutep ai

Đề đaacutep Bồ Đề Đạt Ma tức lagrave chuacute của Đại Vương

Vua liền cho cận thần nghecircnh tiếp Tổ đến cung vua Tổ bảo vua saacutem hối lỗi trước

Vua nghe xong rơi lệ cảm tạ rồi ra lệnh cho Tocircn Thắng về nước

Cận thần noacutei Tocircn Thắng khi bị đagravey đatilde gieo migravenh xuống vực bỏ mạng rồi

Tổ noacutei Thắng cograven sống lệnh vua triệu sẽ đến

Ban sơ Tocircn Thắng bị đagravey tự thấy hổ thẹn gieo migravenh xuống vực Bỗng coacute thần nhacircn

cứu để trecircn tảng đaacute

Thắng noacutei Ta lagrave bậc Sa mocircn lấy chaacutenh phaacutep lagravem chủ vigrave chẳng thể sửa caacutei quấy của

vua necircn bỏ migravenh tự traacutech Nay thần sao tự cứu giuacutep xin noacutei rotilde nguyecircn do

Thần nhacircn begraven noacutei kệ rằng

Xưa thọ đến trăm tuổi

Taacutem mươi vẫn lagravem sai

Thacircn cận bậc chiacute tocircn

Huacircn tu magrave nhập đạo

Tuy coacute iacutet triacute huệ

Nhưng cograven nhiều nhacircn ngatilde

Gặp caacutec bậc Hiền Thaacutenh

Chưa nổi lograveng cung kiacutenh

Hai mươi năm cocircng phu

Caacutei tacircm vẫn chưa tịnh

18

Vigrave thocircng minh khinh mạn

Magrave thọ quả như thế

Ngươi gặp vua bị khinh

Cảm quả đuacuteng như vậy

Từ nay chẳng giải đatildei

Chẳng lacircu thagravenh bậc triacute

Chư Thaacutenh đều hộ niệm

Như Lai cũng như vậy

Thắng nghe kệ vui mừng rồi tĩnh tọa trecircn tảng đoacute Đến đacircy sứ thần của vua vagraveo nuacutei

triệu về Khi đoacute ở trong cung Tổ noacutei với vua Biết Thắng chịu đến chăng

Vua noacutei Chưa biết

Tổ noacutei Phải ra lệnh thứ hai mới được

Khi sứ thần đến nuacutei thigrave Thắng từ chối Quả thực sau đoacute được lệnh thứ hai mới chịu

về

(45)

Tổ nghĩ đến việc Đocircng độ Trung Quốc theo như Phật đatilde thọ kyacute rằng ldquoNăm trăm năm

về sau ngọn đegraven triacute Baacutet nhatilde sẽ tỏ aacutenh saacuteng nơi đoacuterdquo necircn phoacute chuacutec đệ tử lagrave Baacutet Nhatilde Mật

Đa La lưu ở Thiecircn Truacutec hoằng phaacutep rồi tự migravenh sang Trung Quốc Trước khi khởi

hagravenh Ngagravei tới lễ baacutei thaacutep chư Tổ từ giả bạn học vagrave khuyecircn vua siecircng tu hạnh nghiệp

noacutei ldquoTocirci đi mười chiacuten năm sẽ vềrdquo

Tổ đi đường biển trải qua ba năm mới đến Trung Quốc nhằm năm thứ bảy niecircn hiệu

Phổ Thocircng đời Lương lagrave ngagravey 21 thaacuteng 9 năm Canh Tyacute Luacutec ấy chacircu trưởng Quảng

Chacircu lagrave Tiecircu Ngang nghecircnh tiếp cuacuteng dường đủ lễ trigravenh biểu văn baacuteo cho Votilde Đế Votilde

Đế sai sứ thần nghecircnh thỉnh nhằm ngagravey 11 thaacuteng 10 Tổ đến thủ đocirc Kim Lăng

Votilde Đế hỏi Trẫm từ khi lecircn ngocirci đến nay cất chugravea in kinh độ Tăng chẳng thể kể xiết

Như thế coacute cocircng đức gigrave

Tổ đaacutep Chẳng phải lagrave cocircng đức

Votilde Đế hỏi Tại sao chẳng phải lagrave cocircng đức

Tổ đaacutep Ấy chỉ lagrave caacutei tiểu quả trời người lagrave caacutei nhacircn hữu lậu như ảnh tugravey higravenh dugrave coacute

magrave chẳng thật

Votilde Đế hỏi Thế nagraveo chacircn cocircng đức

Tổ đaacutep Tịnh triacute diệu viecircn thể tự khocircng tịch Cocircng đức như thế chẳng do lagravem việc thế

gian magrave cầu được

Votilde Đế lại hỏi Thế nagraveo lagrave Thaacutenh đế đệ nhất nghĩa

Tổ đaacutep Rotilde ragraveng vocirc thaacutenh

Votilde Đế hỏi Hiện ở trước mặt trẫm lagrave ai

Tổ trả lời Khocircng biết

Votilde Đế khocircng ngộ được

19

Tổ biết cơ chẳng khế hợp đến ngagravey 19 thaacuteng đoacute acircm thầm qua socircng đi nước Ngụy

Ngagravey 23 thaacuteng 11 đến thagravenh phố Lạc Dương ngụ tại Thiếu Lacircm Tự nuacutei Tung Sơn

Suốt ngagravey im lặng hướng vaacutech tĩnh tọa người đời chẳng biết lại gọi lagrave ldquoBagrave La Mocircn

quaacuten vaacutechrdquo

Biệt truyện ghi rằng

Sau khi Tổ bỏ đi Votilde Đế đem chuyện nagravey noacutei với Chiacute Cocircng

Cocircng hỏi Bệ hạ biết người nagravey chăng

Votilde Đế trả lời Khocircng biết

Cocircng noacutei Ấy lagrave Quan Acircm Đại Sĩ truyền tacircm ấn Phật

Votilde Đế ăn năn muốn sai sứ thần đuổi theo thỉnh về

Cocircng noacutei Đừng noacutei sai một sứ thần dẫu cho người cả nước đi thỉnh Ngagravei cũng

khocircng về

Sau nagravey Thiền sư Viecircn Ngộ kể chuyện nagravey với chuacuteng rằng Caacutei khocircng biết của Votilde

Đế noacutei so với caacutei khocircng biết của Tổ Đạt Ma noacutei lagrave đồng hay lagrave khaacutec Giống thigrave coacute

giống phải thigrave khocircng phải Phần đocircng hiểu lầm rằng caacutei ldquokhocircng biếtrdquo của Tổ Đạt Ma

lagrave đaacutep về thiền caacutei ldquokhocircng biếtrdquo Votilde Đế đaacutep cacircu hỏi của Chiacute Cocircng lagrave caacutei khocircng biết

thuộc về nhận biết Đoaacuten mograve như thế trọn chẳng diacutenh daacuteng Nếu luacutec bấy giờ Chiacute

Cocircng hỏi như thế thigrave cần trả lời như thế nagraveo Theo ta thigrave chẳng bằng một gậy đaacutenh

chết cho xong traacutenh cho người ta suy đoaacuten hồ đồ

(46)

Coacute tăng Thần Quang ở xứ Y Lạc rộng xem đủ thứ kinh saacutech kheacuteo luận lyacute nhiệm

magraveu thường than rằng ldquoGiaacuteo của Khổng Tử noacutei về phong tục lễ nhạc saacutech của Latildeo

Trang cũng chưa đến diệu lyacute cugraveng tột Gần đacircy nghe noacutei Đại sĩ Đạt Ma lagrave bậc chiacute

nhacircn ở Thiếu Lacircm Tự chẳng caacutech xa phải đến tham vấnrdquo Begraven đi đến chỗ Tổ tham

học Thấy Tổ suốt ngagravey im lặng hướng vaacutech khocircng một lời dạy bảo Quang tự thầm

nghĩ ldquoNgười xưa từng trải toacutec che sigravenh cho đến chẳng tiếc maacuteu thịt xương tủy để

cuacuteng dường cầu đạo Xưa cograven như vậy nay ta khocircng lagravem được saordquo Gặp đecircm tuyết

lớn Quang đứng hầu ngoagravei cửa suốt đecircm gần saacuteng tuyết ngập quaacute đầu gối nhưng vẫn

đứng yecircn chỗ đoacute một lograveng cung kiacutenh

Tổ nhigraven thấy thương xoacutet hỏi rằng Ngươi đứng lacircu trong tuyết muốn cầu việc gigrave

Quang rơi lệ noacutei Xin Hogravea thượng từ bi mở cửa cam lồ rộng độ chuacuteng sanh

Tổ noacutei Diệu đạo của chư Phật phải nhiều kiếp siecircng năng tinh tiến hagravenh chỗ khoacute

hagravenh nhẫn chỗ khoacute nhẫn mới được đacircu thể dugraveng thiểu đức thiểu triacute khinh tacircm mạn

tacircm magrave được

Quang nghe lời Tổ khiacutech lệ liền lấy dao beacuten chặt caacutenh tay traacutei để trước bagraven Tổ

Tổ biết lagrave phaacutep khiacute noacutei ldquoChư Phật ban sơ cầu đạo vigrave phaacutep quecircn migravenh Nay ngươi chặt

caacutenh tay trước ta cầu phaacutep ta cũng hứa khảrdquo Do đoacute Tổ đổi tecircn cho Quang lagrave Huệ

Khả

Huệ Khả hỏi Phaacutep ấn của chư Phật con được nghe chăng

Tổ noacutei Phaacutep ấn của chư Phật chẳng do người khaacutec magrave được

Khả noacutei Tacircm con chưa an xin thầy an cho

Tổ noacutei Đem tacircm lại để ta an cho

20

Giacircy lacircu Khả noacutei Tigravem tacircm trọn chẳng thể đắc

Tổ noacutei Ta đatilde an tacircm cho ngươi rồi

(47)

Chiacuten năm sau Tổ muốn về Thiecircn Truacutec một hocircm noacutei với mocircn đồ rằng Thời tiết đatilde

đến caacutec ngươi hatildey tự kể sự sở đắc của migravenh

Coacute đệ tử Đạo phoacute noacutei Theo chỗ thấy của con chẳng chấp văn tự chẳng ligravea văn tự ấy

lagrave dụng của đạo

Tổ noacutei Ngươi được da của ta

Ni Tổng Trigrave noacutei Hiểu biết của con như Tocircn giả Khaacutenh Hỷ thấy cotildei Phật Bất Động

một caacutei thấy vốn đầy đủ chẳng cần thecircm caacutei thấy nữa

Tổ noacutei Ngươi được thịt của ta

Đạo Dục noacutei Tứ đại vốn khocircng ngũ ấm chẳng coacute chỗ thấy của con khocircng coacute một

phaacutep để đắc

Tổ noacutei Ngươi được xương của ta

Sau cugraveng Huệ Khả ra lễ baacutei rồi trở về đứng lại chỗ cũ

Tổ noacutei Ngươi được tủy của ta Thuở xưa Như Lai đem Chaacutenh phaacutep nhatilden tạng phoacute

chuacutec cho Đại sĩ Ca Diếp rồi truyền thừa từng đời cho đến thacircn ta Nay ta phoacute chuacutec cho

ngươi ngươi hatildey hộ trigrave Đồng thời truyền cagrave sa cho ngươi để lagravem tin cho phaacutep

Khả xin Tổ chỉ dạy cho rotilde

Tổ noacutei Trong truyền phaacutep ấn để khế chứng bản tacircm ngoagravei phoacute cagrave sa để xaacutec định tocircng

chỉ Vigrave sợ người đời sau lograveng tin chưa vững sanh ra nghi ngờ noacutei ldquoTa lagrave người Ấn

Độ ngươi lagrave người Trung Quốc nhờ gigrave magrave đắc phaacutep lấy gigrave để chứng tỏrdquo Nay ngươi

thọ nhận y phaacutep nagravey Về sau coacute chướng nạn xảy ra hatildey lấy y vagrave kệ truyền phaacutep của

ta dugraveng để chứng minh thigrave sự giaacuteo hoacutea sẽ vocirc ngại

Hai trăm năm sau khi ta nhập diệt phải ngưng sự truyền y Về sau chaacutenh phaacutep cugraveng

khắp phaacutep giới kẻ biết đạo thigrave nhiều kẻ hagravenh đạo thigrave iacutet kẻ thuyết lyacute thigrave nhiều kẻ thấu

lyacute thigrave iacutet Nay ngươi xiển dương phaacutep nagravey chớ khinh người chưa ngộ Hễ được một

niệm trở về cội nguồn thigrave đồng như bản đắc sự acircm thầm mặc chứng sẽ muocircn muocircn

ngagraven ngagraven Hatildey nghe ta noacutei kệ đacircy

Ta đi đến đất nagravey

Truyền phaacutep cứu người mecirc

Một bocircng nở năm nhaacutenh

Kết quả tự nhiecircn thagravenh

Tổ lại noacutei Ta coacute kinh Lăng Giagrave bốn quyển nay cũng giao phoacute cho ngươi dugraveng để ấn

chứng hậu học Ấy lagrave tacircm địa yếu mocircn của Như Lai khiến caacutec chuacuteng sanh khai thị ngộ

nhập Từ khi ta đến đất nagravey đatilde bị đầu độc năm lần Ta đem độc để trecircn tảng đaacute thigrave

tảng đaacute nổ bung Ta ligravea Ấn Độ đến Trung Quốc lagrave vigrave thấy đất nagravey coacute khiacute tượng Đại

thừa necircn vượt biển vigrave phaacutep cầu người Vigrave nhacircn duyecircn chưa đến necircn thị hiện ngu dại

hướng vaacutech chờ đợi nay được ngươi để phoacute phaacutep thigrave yacute ta đatilde thỏa matilden

21

Noacutei xong cugraveng mocircn đồ đến chugravea Thiecircn Thaacutenh ở Vũ Mocircn lưu lại đoacute ba ngagravey Coacute Thaacutei

thuacute Kỳ Thagravenh tecircn Dung Huyền Chi hacircm mộ Phật thừa hỏi Tổ rằng Ở Tacircy Thiecircn Ấn

Độ sự truyền thừa lagravem Tổ lagrave thế nagraveo

Tổ noacutei Thấu tacircm tocircng (Thiền tocircng) của Phật hạnh giải tương ưng ấy gọi lagrave Tổ

Lại hỏi Ngoagravei ra cograven coacute gigrave nữa

Tổ noacutei Cần tin tự tacircm bất nhị chẳng coacute tương đối Necircn đối với caacutec chẳng chấp hữu

vocirc chẳng lấy chẳng bỏ chẳng triacute chẳng ngu chẳng mecirc chẳng ngộ Đatilde được thấu đạt

necircn xưng lagrave Tổ

Huyền Chi noacutei Đệ tử quy y Tam bảo đatilde nhiều năm magrave triacute huệ aacutem muội cograven mecirc chacircn

lyacute Vừa nghe sư noacutei vẫn chưa biết rotilde xin sư từ bi khai thị tocircng chỉ

Tổ biết Huyền Chi khẩn thiết liền thuyết kệ rằng

Cũng chẳng thấy aacutec magrave khinh checirc

Cũng chẳng thấy thiện magrave khen ngợi

Cũng chẳng xa ngu magrave gần triacute

Cũng chẳng bỏ mecirc magrave lấy ngộ

Đại đạo thigrave siecircu việt số lượng

Thocircng tacircm Phật tự động độ sanh

Chẳng troacutei buộc ở nơi phagravem Thaacutenh

Siecircu nhiecircn thigrave gọi đoacute lagrave Tổ

Huyền Chi nghe kệ bi hỷ xen nhau magrave rằng Xin sư thường trụ thế gian để hoacutea đạo

quần sanh

Tổ noacutei Ta sẽ đi về chẳng thể ở lacircu Chuacuteng sanh căn taacutenh muocircn ngagraven sai biệt necircn ta

phải gặp nhiều ngu mecirc lagravem chướng nạn cho ta (biết trước sẽ bị người đầu độc)

Huyền Chi noacutei Coacute thể cho biết người nagraveo để đệ tử vigrave sư trừ được chăng

Tổ noacutei Ta truyền Phật biacute tạng để lợi iacutech kẻ mecirc đacircu thể hại người để tự yecircn Ắt chẳng

coacute lyacute nagravey

Huyền Chi noacutei Sư nếu khocircng noacutei ra lagravem sao thị hiện sức biến thocircng quang chiếu

Tổ bất đắc dĩ mới cho bagravei sấm rằng

Thuyền socircng vạch soacuteng ngọc

Ống đuốc mở khoacutea vagraveng

Ngũ khẩu cugraveng đi chung

Cửu thập vocirc nhacircn ngatilde

Huyền Chi chẳng thể đoaacuten hiểu được đagravenh lễ baacutei caacuteo từ

Luacutec bấy giờ Vua nước Ngụy rất kiacutenh Phật thừa Trong đạo coacute nhiều Cao Tăng như

Quang Thống luật sư Lưu Chi tam tạnghellip đều lagrave loan phụng trong hagraveng Cao Tăng

magrave tư tưởng chủ trương lại traacutei ngược nhiều với Tổ Đạo phong của Tổ truyền đi khắp

nơi kẻ triacute thức đều quy tụ lại cầu phaacutep lagravem cho họ sanh tacircm ganh tị đầu độc năm lần

cũng khocircng gacircy hại được Đến lần thứ saacuteu Tổ đatilde truyền phaacutep cho Nhị Tổ việc hoacutea

22

duyecircn đatilde xong necircn thị hiện truacuteng độc magrave tịch Mocircn đồ mai taacuteng Tổ trecircn nuacutei Hugraveng

Nhĩ xacircy thaacutep nơi Định Lacircm Tự

Năm ấy sứ thần nước Ngụy lagrave Tống Vacircn từ Sung Đỉnh (biecircn giới Ấn Độ) về giữa

đường thấy Tổ xaacutech chiếc giầy đi nhẹ nhagraveng như bay

Vacircn hỏi Đại sư đi đacircu vậy

Tổ noacutei Đi về Thiecircn Truacutec

Vacircn về kinh tacircu chuyện với vua Khi vua ra lệnh cho mocircn đồ của Tổ đagraveo mả thigrave thấy

trong quan tagravei trống rỗng chỉ cograven coacute một chiếc giầy Vua ban chiếu đem chiếc giầy ấy

thờ phụng nơi Thiếu Lacircm Tự

Đến năm thứ mười lăm niecircn hiệu Khai Nguyecircn đời Đường nhằm năm Đinh Matildeo bị

tiacuten đồ trong đạo ăn trộm đem về Ngũ Đagravei Sơn Hiện nay đatilde mất tiacutech chẳng biết ở đacircu

------------------

11

Phaacutep phaacutep đacircu từng phaacutep

Thế Tocircn thuyết kệ xong lại bảo Ca Diếp Ta đem aacuteo Kim Lan Tăng giagrave lecirc truyền phoacute

cho ngươi để chuyển trao cho Phật vị lai (Nay Ca Diếp đang nhập định tại nuacutei Kecirc

Tuacutec tỉnh Vacircn Nam Trung Quốc chờ ngagravey Phật Di Lặc ra đời)

Ca Diếp nghe kệ xong đảnh lễ chacircn Phật taacuten thaacuten rằng Lagravenh thay Lagravenh thay Con sẽ

vacircng lời Phật

Thế Tocircn sắp nhập Niết bagraven Văn Thugrave thỉnh Phật taacutei Chuyển phaacutep luacircn Thế Tocircn quở

rằng Văn Thugrave Ta bốn mươi chiacuten năm trụ thế chưa từng thuyết một chữ Nay ngươi

thỉnh ta taacutei Chuyển phaacutep luacircn vậy cho ta đatilde từng Chuyển phaacutep luacircn sao

(35)

Thế Tocircn ở trong hội Niết Bagraven tay đặt trecircn ngực bảo chuacuteng rằng ldquoĐại chuacuteng hatildey kheacuteo

quaacuten xeacutet caacutei thacircn vagraveng nagravey chiecircm ngưỡng cho đủ chớ necircn hối tiếc Nếu noacutei ta diệt độ

thigrave chẳng phải đệ tử của ta Nếu noacutei ta chẳng diệt độ thigrave cũng chẳng phải đệ tử của tardquo

Khi ấy cả triệu ức chuacuteng thảy đều khế ngộ

(36)

Luacutec bấy giờ Thế Tocircn đến thagravenh Cacircu Thi La bảo đại chuacuteng rằng ldquoNay ta đau lưng

muốn nhập Niết bagravenrdquo Rồi Ngagravei đi bộ đến gần bờ socircng Ni Liecircn giữa hai cacircy Sa La

nằm nghiecircng phiacutea mặt im lặng thị tịch Sau đoacute Ngagravei lại từ trong quan tagravei ngồi dậy vigrave

mẹ thuyết phaacutep lại đặc biệt đưa ra hai chacircn để hoacutea độ Kỳ Bagrave vagrave thuyết kệ vocirc thường

rằng

Chư hạnh vocirc thường

Lagrave phaacutep sanh diệt

Sanh diệt diệt rồi

Tịch diệt lagravem vui

Luacutec ấy caacutec đệ tử dagravenh nhau đem trầm hương thiecircu đốt quan tagravei Sau khi lửa tagraven quan

tagravei vẫn cograven nguyecircn Đại chuacuteng thấy vậy ngay trước Phật taacuten kệ rằng

Vật phagravem dugrave chaacutey bừng

Đacircu thể thiecircu thacircn Thaacutenh

Xin thỉnh lửa Tam muội

Để thiecircu sắc thacircn vagraveng

Luacutec bấy giờ quan tagravei tự nhảy lecircn cao bằng cacircy Sa la rồi lecircn xuống bảy lần như vậy

trecircn khocircng xong hoacutea ra lửa Tam muội trong chốc laacutet biến thagravenh tro coacute cả thảy taacutem

giạ bốn đấu xaacute lợi Hocircm đoacute nhầm ngagravey 15 thaacuteng 2 năm Nhacircm Thacircn tức năm thứ năm

mươi hai đời vua Chiecircu Mục Vương Một ngagraven bảy trăm năm sau khi Thế Tocircn nhập

diệt giaacuteo phaacutep được truyền sang Trung Quốc tức nhằm năm thứ 10 niecircn hiệu Vĩnh

Bigravenh đời Hậu Haacuten (năm 67 sau Tacircy Lịch)

Ngagravey Thế Tocircn nhập Niết bagraven ngagravei Ca Diếp lagrave người đến sau cugraveng Thế Tocircn thograve hai

chacircn từ trong quan tagravei ra thị hiện cho Ca Diếp xem

(37)

COcircNG AacuteN TRIacuteCH TRONG KINH LĂNG GIAgrave

Một hocircm Thế Luận Bagrave La Mocircn hỏi Phật rằng Cồ Đagravem Tất cả lagrave sở taacutec ư

12

Phật noacutei Bagrave La Mocircn Noacutei coacute sở taacutec lagrave thế luận một

Hỏi Tất cả chẳng phải sở taacutec ư

Đaacutep Tất cả chẳng phải sở taacutec lagrave thế luận hai

Hỏi Tất cả thường ư Tất cả vocirc thường ư Tất cả sanh ư Tất cả bất sanh ư

Đaacutep Ấy lagrave thế luận ba bốn năm saacuteu

Hỏi Tất cả một ư Tất cả khaacutec ư Tất cả đủ ư Tất cả chẳng đủ ư Tất cả đều do mỗi

mỗi nhacircn duyecircn magrave thọ sanh ư

Đaacutep Ấy lagrave thế luận bảy đến mười một

Hỏi Tất cả vocirc kyacute (chẳng thiện chẳng aacutec) ư Tất cả kyacute (hoặc thiện hoặc aacutec) ư Hữu

ngatilde ư Vocirc ngatilde ư Coacute kiếp nagravey ư Chẳng kiếp nagravey ư Coacute caacutec kiếp khaacutec ư Chẳng kiếp

khaacutec ư Coacute giải thoaacutet ư Chẳng giải thoaacutet ư Tất cả lagrave saacutet na ư Tất cả khocircng saacutet na

ư Lagrave hư khocircng ư Lagrave chẳng phải hư khocircng ư Cồ Đagravem Coacute năng taacutec ư Chẳng coacute

năng taacutec ư Coacute trung ấm ư Chẳng coacute trung ấm ư

Đaacutep Bagrave La Mocircn Những cacircu hỏi như thế đều lagrave thế luận chẳng phải sở thuyết của ta

(4)

(4) Năng sở Năng lagrave chủ động sở lagrave bị động

Thiacute dụ Năng lễ sở lễ thigrave năng lagrave thacircn sở lễ lagrave Phật Mắt lagrave năng thấy vật lagrave sở thấy

tai lagrave năng nghe acircm thanh lagrave sở nghe

COcircNG AacuteN CỦA TỔ ĐẠT MA

(38)

Sơ tổ Bồ Đề Đạt Ma lagrave người Nam Thiecircn Truacutec con thứ ba của vua nước Hương Chiacute

họ Saacutet Đế Lợi trước tecircn lagrave Bồ Đề Đa La về sau khi đắc phaacutep nơi Tocircn giả Baacutet Nhatilde Đa

La Tocircn giả noacutei Ngươi đối với caacutec phaacutep đatilde được thocircng đạt Đạt Ma lagrave thocircng đạt đại

nghĩa necircn ta đổi tecircn cho ngươi lagrave Đạt Ma

Tổ hỏi Tocircn giả Necircn đi nước nagraveo lagravem phật sự

Tocircn giả noacutei Ngươi dugrave đắc phaacutep chưa thể đi xa hatildey tạm ở Nam Thiecircn Truacutec đợi sau

khi ta diệt độ saacuteu mươi bảy năm thigrave necircn sang Trung Quốc thiacute đại phaacutep dược tiếp

người thượng căn Chớ necircn đi gấp magrave coacute thể thagravenh chướng duyecircn

Tổ lại hỏi Nước Trung Quốc coacute bậc đại sĩ kham lagravem phaacutep khiacute chăng Ngagraven năm về

sau coacute chướng nạn chăng

Tocircn giả đaacutep Chỗ ngươi hoằng hoacutea người được chứng quả Bồ đề chẳng thể kể xiết

Sau khi ta diệt độ hơn saacuteu mươi năm nước ấy coacute nạn tagrave phaacutep trocirci nổi ngươi hatildey

kheacuteo đi hagraveng phục Ngươi đến nước ấy chớ necircn lưu lại miền Nam vigrave họ chỉ ham cocircng

nghiệp hữu vi chẳng thấu lyacute Phật dugrave ngươi đến cũng chẳng thể lưu lại đoacute đacircu Nghe

bagravei kệ ta đacircy

Giữa đường vượt biển gặp con decirc

Một migravenh vắng lặng leacuten qua socircng

Đaacuteng tiếc roi ngựa dưới mặt trời

Hai cacircy quế tươi lacircu matildei matildei

Tổ lại hỏi Về sau cograven coacute việc gigrave khocircng

13

Tocircn giả đaacutep Một trăm năm mươi năm về sau thigrave coacute nạn nhỏ Nghe kệ sấm đacircy

Trong tacircm caacutet tường becircn ngoagravei hung

Tăng phograveng thiecircn hạ gọi khocircng truacuteng

Vigrave gặp độc long sanh votilde tử

Bỗng gặp chuột con tịch vocirc cugraveng

Tổ lại hỏi Về sau thế nagraveo

Tocircn giả đaacutep Hai trăm năm mươi năm về sau dưới Tograveng Lacircm sẽ gặp một người đắc

đạo quả Nghe kệ sấm đacircy

Trung Quốc tuy rộng chẳng đường khaacutec

Cagraveng nhờ con chaacuteu đi dưới chacircn

Gagrave vagraveng biết ngậm một hạt luacutea

Cuacuteng dường mười phương La Haacuten Tăng

Tổ vacircng lời dạy bảo siecircng năng phục bốn mươi năm đến khi Tocircn giả viecircn tịch mới ra

hoằng hoacutea khắp trong nước Luacutec ấy coacute hai sư một vị lagrave Phật Đại Tiecircn một vị lagrave Đại

Thắng Đa trước lagrave bạn của Tổ cugraveng học Thiền quaacuten Tiểu thừa với ngagravei Phật Đagrave Bạt

Đagrave Phật Đại Tiecircn đatilde gặp Tocircn giả Baacutet Nhatilde Đa La bỏ Tiểu thừa hướng Đại thừa được

ngộ vagrave cugraveng Tổ hoằng hoacutea Luacutec bấy giờ người đời xưng lagrave ldquohai cửa cam lồrdquo Cograven Phật

Đại Thắng Đa La chia mocircn đồ thagravenh saacuteu tocircng

1 Hữu Tướng tocircng

2 Vocirc Tướng tocircng

3 Định Huệ tocircng

4 Giới Hạnh tocircng

5 Vocirc Đắc tocircng

6 Tịch Tịnh tocircng

Caacutec tocircng mỗi mỗi tự ocircm chặt kiến giải của tocircng migravenh tự cho lagrave cội nguồn triển khai

hoằng hoacutea khaacutec nhau

Tổ than rằng Một thầy kia đatilde luacuten chacircn xuống sigravenh lại cograven chi ly lagravem saacuteu tocircng nếu ta

chẳng đi phaacute trừ thigrave họ vĩnh viễn bị troacutei trong tagrave kiến

Noacutei xong hiện chuacutet thần lực đến nơi Hữu Tướng tocircng hỏi Sao lại gọi tất cả caacutec phaacutep

lagrave Thực tướng

Tocircng trưởng trong chuacuteng lagrave Taacutet Bagrave La đaacutep Nơi caacutec tướng chẳng biết lẫn nhau gọi lagrave

Thực tướng

Tổ hỏi Tất cả tướng chẳng biết lẫn nhau nếu gọi lagrave Thực tướng thigrave lấy gigrave để xaacutec

định

Đaacutep Nơi caacutec tướng thực bất định Nếu caacutec tướng nhất định thigrave sao gọi lagrave thực (5)

Tổ hỏi Caacutec tướng bất định chẳng noacutei chứng caacutec tướng Khi noacutei chứng caacutec tướng thigrave

nghĩa ấy cũng bất định vậy

Tổ hỏi Ocircng noacutei bất định tức lagrave Thực tướng Định nếu bất định tức phi Thực tướng

14

Đaacutep Định đatilde bất định tức phi Thực tướng Vigrave biết ta phi (ta phi lagrave vocirc ngatilde) necircn bất

định bất biến

Tổ noacutei Nay ocircng bất biến sao gọi Thực tướng Nếu biến thigrave biến mất cũng khocircng gọi

lagrave Thực tướng

Đaacutep Bất biến necircn tồn tại vigrave tồn tại chẳng thực necircn gọi lagrave biến Thực tướng để xaacutec

định nghĩa ấy

Tổ hỏi Thực tướng chẳng biến biến thigrave chẳng thực Nơi phaacutep hữu vocirc caacutei nagraveo gọi lagrave

Thực tướng

Taacutet Bagrave La biết Tổ lagrave Thaacutenh sư đatilde thấu suốt nghĩa lyacute liền dugraveng tay chỉ hư khocircng rằng

Đacircy lagrave hữu tướng của thế gian vigrave coacute thể khocircng Nay thacircn ta được giống khocircng nagravey

chăng

Tổ noacutei Nếu thấu Thực tướng thigrave thấy phi tướng Nếu liễu phi tướng sắc ấy cũng vậy

Khi ở nơi sắc chẳng mất bản thể của sắc ở trong phi tướng chẳng ngại sự coacute Nếu

được thấu hiểu như thế ấy gọi lagrave Thực tướng

Họ nghe xong tacircm yacute khai mở khacircm phục lễ baacutei tiacuten thọ

(5) Kinh Kim Cang viết ldquoNếu thấy caacutec tướng khocircng phải lagrave tướng mới lagrave thấy Thực

tướngrdquo

(39)

Tổ thigravenh ligravenh biến mất rồi đến chỗ Vocirc Tướng tocircng hỏi Ocircng noacutei Vocirc tướng lagravem sao

chứng tỏ

Trong chuacuteng họ coacute ocircng Ba La Đề đaacutep Vigrave tacircm chẳng hiện necircn noacutei Vocirc tướng

Tổ hỏi Tacircm ocircng chẳng hiện lấy gigrave chứng minh

Đaacutep Ta biết Vocirc tướng tacircm chẳng lấy bỏ Đang luacutec biết cũng chẳng coacute kẻ biết

Tổ noacutei Nơi hữu vagrave vocirc tacircm chẳng lấy bỏ cũng chẳng coacute kẻ biết thigrave caacutei biết thagravenh

khocircng

Họ noacutei Nhập Tam muội Phật cograven vocirc sở đắc huống lagrave Vocirc tướng magrave cograven muốn biết

noacute

Tổ hỏi Tướng đatilde chẳng biết ai noacutei hữu vocirc Cograven vocirc sở đắc thigrave lấy gigrave gọi lagrave Tam

muội

Đaacutep Ta noacutei chẳng chứng nghĩa lagrave chứng vocirc sở chứng Vigrave phi Tam muội ta noacutei Tam

muội

Tổ hỏi Nếu phi Tam muội lấy gigrave đặt tecircn Ocircng đatilde chẳng chứng ldquovocirc chứngrdquo lagravem sao

magrave chứng

Ba La Đề nghe Tổ phacircn tiacutech liền ngộ bản tacircm đảnh lễ với Tổ tạ lỗi saacutem hối

Tổ thọ kyacute rằng Ocircng khocircng bao lacircu sẽ chứng quả Nước nagravey coacute ma nhưng sẽ hagraveng

phục

Noacutei xong thigravenh biến mất

(40)

Tổ đến Định Huệ tocircng hỏi Ocircng học định huệ lagrave một hay lagrave hai

Trong chuacuteng họ coacute ocircng Bagrave Lan Đagrave đaacutep Định huệ ta đacircy chẳng một chẳng hai

15

Tổ hỏi Đatilde chẳng một hai sao gọi định huệ

Đaacutep Ở định chẳng định nơi huệ chẳng huệ Một tức chẳng một hai cũng chẳng hai

Tổ hỏi Luacutec một chẳng một luacutec hai chẳng hai đatilde chẳng định huệ lấy gigrave gọi lagrave định

huệ

Đaacutep Chẳng một chẳng hai định huệ năng biết chẳng định chẳng huệ thigrave cũng như

vậy

Tổ noacutei Huệ chẳng phải huệ lấy gigrave để biết Chẳng một chẳng hai ai định ai huệ

Bagrave Lan Đagrave nghe xong tacircm nghi liền tan ratilde

(41)

Tổ đến Giới Hạnh tocircng hỏi Thế nagraveo lagrave giới Thế nagraveo lagrave hạnh Caacutei giới hạnh lagrave một

hay lagrave hai

Trong chuacuteng họ coacute một Hiền giả đaacutep Một hai hai một do noacute tự sanh Tuacircn theo giaacuteo

điều chẳng nhiễm gọi lagrave giới hạnh

Tổ noacutei Ocircng noacutei tuacircn theo giaacuteo điều tức lagrave coacute nhiễm Vậy một hai cugraveng phaacute đacircu thể

noacutei lagrave tuacircn theo giaacuteo điều Cả hai đều chống traacutei (6) chẳng theo nơi hạnh thigrave trong

ngoagravei chẳng rotilde sao gọi lagrave giới

Đaacutep Ta noacutei trong ngoagravei ấy đatilde biết xong đatilde được thocircng đạt Nếu noacutei chống traacutei cũng

đuacuteng cũng sai Noacutei đến thanh tịnh tức giới tức hạnh

Tổ hỏi Cũng đuacuteng cũng sai sao noacutei thanh tịnh Đatilde được thocircng đạt cograven gigrave trong

ngoagravei

Hiền giả nghe xong liền tự hổ thẹn tỏ lograveng khacircm phục

(42)

Tổ đến chỗ Vocirc Đắc tocircng hỏi Ocircng noacutei vocirc đắc vocirc đắc lagravem sao đắc Đatilde vocirc sở đắc cũng

vocirc đắc để đắc

Trong chuacuteng họ coacute ocircng Bảo Tịnh đaacutep Ta noacutei vocirc đắc chẳng phải vocirc đắc để đắc Luacutec

noacutei đắc caacutei đắc vocirc đắc lagrave đắc

Tổ hỏi Đắc đatilde vocirc đắc thigrave chẳng phải lagrave đắc Đatilde noacutei đắc caacutei đắc vậy đắc caacutei đắc đoacute

lagravem sao đắc

Đaacutep Thấy đắc lagrave phi đắc phi đắc gọi lagrave đắc Nếu thấy vocirc đắc gọi lagrave đắc caacutei đắc

Tổ noacutei Đắc đatilde phi đắc đắc caacutei vocirc đắc Đatilde vocirc sở đắc lấy gigrave đắc caacutei đắc

Bảo Tịnh nghe xong bỗng phaacute lưới nghi

(43)

Tổ đến chỗ Tịch Tịnh tocircng hỏi Thế nagraveo lagrave tịch tịnh Ở trong phaacutep nagravey ai tịch ai tịnh

Trong chuacuteng họ coacute một Tocircn giả đaacutep Tacircm nagravey bất động ấy gọi lagrave tịch Nơi phaacutep vocirc

nhiễm ấy gọi lagrave tịnh

Tổ noacutei Bản tacircm bất tịch mới phải nhờ tịch tịnh Nếu vốn lagrave tịnh thigrave đacircu cần tịch tịnh

Họ noacutei Caacutec phaacutep vốn khocircng vigrave khocircng đatilde khocircng Vigrave khocircng đatilde khocircng necircn ở nơi caacutei

khocircng đatilde khocircng ấy gọi lagrave tịch tịnh

16

Tổ noacutei Khocircng khocircng đatilde khocircng caacutec phaacutep cũng vậy Tịch tịnh vocirc tướng thigrave caacutei nagraveo lagrave

tịch caacutei nagraveo lagrave tịnh

Tocircn giả ấy nghe Tổ chỉ dạy hoaacutet nhiecircn khai ngộ

(44)

Từ đoacute saacuteu tocircng đều thệ nguyện quy y necircn sự giaacuteo hoacutea của Tổ cugraveng khắp Nam Thiecircn

Truacutec Tiếng tăm vang cả nước Ấn Độ trải qua saacuteu mươi năm độ chuacuteng sanh vocirc

lượng Sau gặp luacutec vua Dị Kiến (chaacuteu gọi Tổ bằng chuacute) muốn hủy diệt Phật phaacutep Tổ

thương xoacutet muốn cứu vớt chaacuteu Khi ấy saacuteu tocircng đều thầm nghĩ Tổ sẽ coacute caacutech để cứu

vatilden phaacutep nạn Tổ từ xa biết yacute của caacutec chuacuteng necircn acircm thầm buacuteng tay baacuteo tin cho họ

Saacuteu tocircng đều cugraveng nghe được magrave noacutei ldquoTiếng buacuteng ngoacuten tay lagrave hiệu baacuteo tin của thầy

chuacuteng tardquo Rồi đều đến chỗ Tổ ở

Tổ noacutei Nay Phật phaacutep coacute chướng nạn ai đi diệt trừ

Coacute ocircng Tocircn Thắng trước kia thuộc Vocirc Tướng tocircng xin đi

Tổ noacutei Ngươi dugrave biện tagravei thocircng minh nhưng đạo lực chưa đủ lại với vua chẳng coacute

duyecircn

Thắng khocircng nghe tự đến vua Dị Kiến rộng thuyết phaacutep yếu

Vua noacutei Caacutei phaacutep của ocircng hiểu biết đoacute hiện nay ở đacircu

Thắng noacutei Nhưng sự thống trị giaacuteo hoacutea của nhagrave vua lagrave hợp với đạo vua vậy hiện nay

đạo vua ở đacircu

Vua noacutei Đạo của ta sẽ trừ phaacutep tagrave Phaacutep của ocircng sẽ hagraveng phục người nagraveo

Luacutec bấy giờ Tổ đang ngồi trecircn togravea đatilde biết trước lyacute của Tocircn Thắng sẽ thua bảo Ba La

Đề rằng Tocircn Thắng chẳng nghe lời ta đi biện luận với vua sắp thất bại rồi Ngươi

hatildey mau đi cứu

Ba La Đề noacutei Xin nhờ thần lực

Noacutei xong coacute đaacutem macircy đỡ chacircn đưa đi gặp vua Vua đang hỏi Tocircn Thắng chợt thấy

ngạc nhiecircn quecircn hỏi tiếp magrave nhigraven Ba La Đề noacutei Kẻ bay trecircn khocircng đến lagrave chaacutenh hay

lagrave tagrave

Đề noacutei Ta chẳng phải tagrave chaacutenh magrave đến đacircy để chaacutenh lại caacutei tagrave Tacircm vua nếu chaacutenh thigrave

ta chẳng tagrave chaacutenh

Vua tuy cảm thấy kinh dị nhưng taacutenh kecircu mạn đang luacutec bừng liền ra lệnh đagravey Tocircn

thắng đi xa

Ba La Đề noacutei Vua đatilde coacute đạo sao lại đagravey Sa mocircn Ta dugrave khocircng hay xin vua cứ hỏi

Vua giận magrave hỏi Thế nagraveo lagrave Phật

Đề đaacutep Kiến taacutenh lagrave Phật

Vua hỏi Sư kiến taacutenh chăng

Đề đaacutep Ta kiến Phật taacutenh

Vua hỏi Taacutenh ở chỗ nagraveo

Đề đaacutep Taacutenh ở nơi taacutec dụng

Vua hỏi Lagrave taacutec dụng gigrave nay ta chẳng thấy

Đề đaacutep Hiện đang taacutec dụng vua tự chẳng thấy

17

Vua hỏi Nơi ta coacute chăng

Đề đaacutep Vua nếu taacutec dụng thigrave thể cũng khoacute thấy

Vua hỏi Nếu khi đang dụng coacute mấy chỗ xuất hiện

Đề đaacutep Nếu xuất hiện sẽ coacute taacutem chỗ

Vua noacutei Taacutem chỗ xuất hiện nagraveo noacutei cho ta nghe

Ba La Đề liền thuyết kệ rằng

Nơi thai lagrave thacircn ra đời lagrave người

Nơi mắt lagrave thấy nơi tai lagrave nghe

Nơi mũi lagrave ngửi ở miệng đagravem luận

Ở tay cầm lấy ở chacircn đi đứng

Hiện khắp bao gồm hằng sa thế giới

Thu nhiếp lại ở trong hạt bụi nhỏ

Kẻ nhận được thigrave biết lagrave Phật taacutenh

Kẻ chẳng biết thigrave gọi lagrave linh hồn

Vua nghe kệ xong tacircm liền khai ngộ saacutem hối tạ lỗi nhigraven nhận trước kia lagravem sai Rồi

vua hỏi Sư nối phaacutep ai

Đề đaacutep Bồ Đề Đạt Ma tức lagrave chuacute của Đại Vương

Vua liền cho cận thần nghecircnh tiếp Tổ đến cung vua Tổ bảo vua saacutem hối lỗi trước

Vua nghe xong rơi lệ cảm tạ rồi ra lệnh cho Tocircn Thắng về nước

Cận thần noacutei Tocircn Thắng khi bị đagravey đatilde gieo migravenh xuống vực bỏ mạng rồi

Tổ noacutei Thắng cograven sống lệnh vua triệu sẽ đến

Ban sơ Tocircn Thắng bị đagravey tự thấy hổ thẹn gieo migravenh xuống vực Bỗng coacute thần nhacircn

cứu để trecircn tảng đaacute

Thắng noacutei Ta lagrave bậc Sa mocircn lấy chaacutenh phaacutep lagravem chủ vigrave chẳng thể sửa caacutei quấy của

vua necircn bỏ migravenh tự traacutech Nay thần sao tự cứu giuacutep xin noacutei rotilde nguyecircn do

Thần nhacircn begraven noacutei kệ rằng

Xưa thọ đến trăm tuổi

Taacutem mươi vẫn lagravem sai

Thacircn cận bậc chiacute tocircn

Huacircn tu magrave nhập đạo

Tuy coacute iacutet triacute huệ

Nhưng cograven nhiều nhacircn ngatilde

Gặp caacutec bậc Hiền Thaacutenh

Chưa nổi lograveng cung kiacutenh

Hai mươi năm cocircng phu

Caacutei tacircm vẫn chưa tịnh

18

Vigrave thocircng minh khinh mạn

Magrave thọ quả như thế

Ngươi gặp vua bị khinh

Cảm quả đuacuteng như vậy

Từ nay chẳng giải đatildei

Chẳng lacircu thagravenh bậc triacute

Chư Thaacutenh đều hộ niệm

Như Lai cũng như vậy

Thắng nghe kệ vui mừng rồi tĩnh tọa trecircn tảng đoacute Đến đacircy sứ thần của vua vagraveo nuacutei

triệu về Khi đoacute ở trong cung Tổ noacutei với vua Biết Thắng chịu đến chăng

Vua noacutei Chưa biết

Tổ noacutei Phải ra lệnh thứ hai mới được

Khi sứ thần đến nuacutei thigrave Thắng từ chối Quả thực sau đoacute được lệnh thứ hai mới chịu

về

(45)

Tổ nghĩ đến việc Đocircng độ Trung Quốc theo như Phật đatilde thọ kyacute rằng ldquoNăm trăm năm

về sau ngọn đegraven triacute Baacutet nhatilde sẽ tỏ aacutenh saacuteng nơi đoacuterdquo necircn phoacute chuacutec đệ tử lagrave Baacutet Nhatilde Mật

Đa La lưu ở Thiecircn Truacutec hoằng phaacutep rồi tự migravenh sang Trung Quốc Trước khi khởi

hagravenh Ngagravei tới lễ baacutei thaacutep chư Tổ từ giả bạn học vagrave khuyecircn vua siecircng tu hạnh nghiệp

noacutei ldquoTocirci đi mười chiacuten năm sẽ vềrdquo

Tổ đi đường biển trải qua ba năm mới đến Trung Quốc nhằm năm thứ bảy niecircn hiệu

Phổ Thocircng đời Lương lagrave ngagravey 21 thaacuteng 9 năm Canh Tyacute Luacutec ấy chacircu trưởng Quảng

Chacircu lagrave Tiecircu Ngang nghecircnh tiếp cuacuteng dường đủ lễ trigravenh biểu văn baacuteo cho Votilde Đế Votilde

Đế sai sứ thần nghecircnh thỉnh nhằm ngagravey 11 thaacuteng 10 Tổ đến thủ đocirc Kim Lăng

Votilde Đế hỏi Trẫm từ khi lecircn ngocirci đến nay cất chugravea in kinh độ Tăng chẳng thể kể xiết

Như thế coacute cocircng đức gigrave

Tổ đaacutep Chẳng phải lagrave cocircng đức

Votilde Đế hỏi Tại sao chẳng phải lagrave cocircng đức

Tổ đaacutep Ấy chỉ lagrave caacutei tiểu quả trời người lagrave caacutei nhacircn hữu lậu như ảnh tugravey higravenh dugrave coacute

magrave chẳng thật

Votilde Đế hỏi Thế nagraveo chacircn cocircng đức

Tổ đaacutep Tịnh triacute diệu viecircn thể tự khocircng tịch Cocircng đức như thế chẳng do lagravem việc thế

gian magrave cầu được

Votilde Đế lại hỏi Thế nagraveo lagrave Thaacutenh đế đệ nhất nghĩa

Tổ đaacutep Rotilde ragraveng vocirc thaacutenh

Votilde Đế hỏi Hiện ở trước mặt trẫm lagrave ai

Tổ trả lời Khocircng biết

Votilde Đế khocircng ngộ được

19

Tổ biết cơ chẳng khế hợp đến ngagravey 19 thaacuteng đoacute acircm thầm qua socircng đi nước Ngụy

Ngagravey 23 thaacuteng 11 đến thagravenh phố Lạc Dương ngụ tại Thiếu Lacircm Tự nuacutei Tung Sơn

Suốt ngagravey im lặng hướng vaacutech tĩnh tọa người đời chẳng biết lại gọi lagrave ldquoBagrave La Mocircn

quaacuten vaacutechrdquo

Biệt truyện ghi rằng

Sau khi Tổ bỏ đi Votilde Đế đem chuyện nagravey noacutei với Chiacute Cocircng

Cocircng hỏi Bệ hạ biết người nagravey chăng

Votilde Đế trả lời Khocircng biết

Cocircng noacutei Ấy lagrave Quan Acircm Đại Sĩ truyền tacircm ấn Phật

Votilde Đế ăn năn muốn sai sứ thần đuổi theo thỉnh về

Cocircng noacutei Đừng noacutei sai một sứ thần dẫu cho người cả nước đi thỉnh Ngagravei cũng

khocircng về

Sau nagravey Thiền sư Viecircn Ngộ kể chuyện nagravey với chuacuteng rằng Caacutei khocircng biết của Votilde

Đế noacutei so với caacutei khocircng biết của Tổ Đạt Ma noacutei lagrave đồng hay lagrave khaacutec Giống thigrave coacute

giống phải thigrave khocircng phải Phần đocircng hiểu lầm rằng caacutei ldquokhocircng biếtrdquo của Tổ Đạt Ma

lagrave đaacutep về thiền caacutei ldquokhocircng biếtrdquo Votilde Đế đaacutep cacircu hỏi của Chiacute Cocircng lagrave caacutei khocircng biết

thuộc về nhận biết Đoaacuten mograve như thế trọn chẳng diacutenh daacuteng Nếu luacutec bấy giờ Chiacute

Cocircng hỏi như thế thigrave cần trả lời như thế nagraveo Theo ta thigrave chẳng bằng một gậy đaacutenh

chết cho xong traacutenh cho người ta suy đoaacuten hồ đồ

(46)

Coacute tăng Thần Quang ở xứ Y Lạc rộng xem đủ thứ kinh saacutech kheacuteo luận lyacute nhiệm

magraveu thường than rằng ldquoGiaacuteo của Khổng Tử noacutei về phong tục lễ nhạc saacutech của Latildeo

Trang cũng chưa đến diệu lyacute cugraveng tột Gần đacircy nghe noacutei Đại sĩ Đạt Ma lagrave bậc chiacute

nhacircn ở Thiếu Lacircm Tự chẳng caacutech xa phải đến tham vấnrdquo Begraven đi đến chỗ Tổ tham

học Thấy Tổ suốt ngagravey im lặng hướng vaacutech khocircng một lời dạy bảo Quang tự thầm

nghĩ ldquoNgười xưa từng trải toacutec che sigravenh cho đến chẳng tiếc maacuteu thịt xương tủy để

cuacuteng dường cầu đạo Xưa cograven như vậy nay ta khocircng lagravem được saordquo Gặp đecircm tuyết

lớn Quang đứng hầu ngoagravei cửa suốt đecircm gần saacuteng tuyết ngập quaacute đầu gối nhưng vẫn

đứng yecircn chỗ đoacute một lograveng cung kiacutenh

Tổ nhigraven thấy thương xoacutet hỏi rằng Ngươi đứng lacircu trong tuyết muốn cầu việc gigrave

Quang rơi lệ noacutei Xin Hogravea thượng từ bi mở cửa cam lồ rộng độ chuacuteng sanh

Tổ noacutei Diệu đạo của chư Phật phải nhiều kiếp siecircng năng tinh tiến hagravenh chỗ khoacute

hagravenh nhẫn chỗ khoacute nhẫn mới được đacircu thể dugraveng thiểu đức thiểu triacute khinh tacircm mạn

tacircm magrave được

Quang nghe lời Tổ khiacutech lệ liền lấy dao beacuten chặt caacutenh tay traacutei để trước bagraven Tổ

Tổ biết lagrave phaacutep khiacute noacutei ldquoChư Phật ban sơ cầu đạo vigrave phaacutep quecircn migravenh Nay ngươi chặt

caacutenh tay trước ta cầu phaacutep ta cũng hứa khảrdquo Do đoacute Tổ đổi tecircn cho Quang lagrave Huệ

Khả

Huệ Khả hỏi Phaacutep ấn của chư Phật con được nghe chăng

Tổ noacutei Phaacutep ấn của chư Phật chẳng do người khaacutec magrave được

Khả noacutei Tacircm con chưa an xin thầy an cho

Tổ noacutei Đem tacircm lại để ta an cho

20

Giacircy lacircu Khả noacutei Tigravem tacircm trọn chẳng thể đắc

Tổ noacutei Ta đatilde an tacircm cho ngươi rồi

(47)

Chiacuten năm sau Tổ muốn về Thiecircn Truacutec một hocircm noacutei với mocircn đồ rằng Thời tiết đatilde

đến caacutec ngươi hatildey tự kể sự sở đắc của migravenh

Coacute đệ tử Đạo phoacute noacutei Theo chỗ thấy của con chẳng chấp văn tự chẳng ligravea văn tự ấy

lagrave dụng của đạo

Tổ noacutei Ngươi được da của ta

Ni Tổng Trigrave noacutei Hiểu biết của con như Tocircn giả Khaacutenh Hỷ thấy cotildei Phật Bất Động

một caacutei thấy vốn đầy đủ chẳng cần thecircm caacutei thấy nữa

Tổ noacutei Ngươi được thịt của ta

Đạo Dục noacutei Tứ đại vốn khocircng ngũ ấm chẳng coacute chỗ thấy của con khocircng coacute một

phaacutep để đắc

Tổ noacutei Ngươi được xương của ta

Sau cugraveng Huệ Khả ra lễ baacutei rồi trở về đứng lại chỗ cũ

Tổ noacutei Ngươi được tủy của ta Thuở xưa Như Lai đem Chaacutenh phaacutep nhatilden tạng phoacute

chuacutec cho Đại sĩ Ca Diếp rồi truyền thừa từng đời cho đến thacircn ta Nay ta phoacute chuacutec cho

ngươi ngươi hatildey hộ trigrave Đồng thời truyền cagrave sa cho ngươi để lagravem tin cho phaacutep

Khả xin Tổ chỉ dạy cho rotilde

Tổ noacutei Trong truyền phaacutep ấn để khế chứng bản tacircm ngoagravei phoacute cagrave sa để xaacutec định tocircng

chỉ Vigrave sợ người đời sau lograveng tin chưa vững sanh ra nghi ngờ noacutei ldquoTa lagrave người Ấn

Độ ngươi lagrave người Trung Quốc nhờ gigrave magrave đắc phaacutep lấy gigrave để chứng tỏrdquo Nay ngươi

thọ nhận y phaacutep nagravey Về sau coacute chướng nạn xảy ra hatildey lấy y vagrave kệ truyền phaacutep của

ta dugraveng để chứng minh thigrave sự giaacuteo hoacutea sẽ vocirc ngại

Hai trăm năm sau khi ta nhập diệt phải ngưng sự truyền y Về sau chaacutenh phaacutep cugraveng

khắp phaacutep giới kẻ biết đạo thigrave nhiều kẻ hagravenh đạo thigrave iacutet kẻ thuyết lyacute thigrave nhiều kẻ thấu

lyacute thigrave iacutet Nay ngươi xiển dương phaacutep nagravey chớ khinh người chưa ngộ Hễ được một

niệm trở về cội nguồn thigrave đồng như bản đắc sự acircm thầm mặc chứng sẽ muocircn muocircn

ngagraven ngagraven Hatildey nghe ta noacutei kệ đacircy

Ta đi đến đất nagravey

Truyền phaacutep cứu người mecirc

Một bocircng nở năm nhaacutenh

Kết quả tự nhiecircn thagravenh

Tổ lại noacutei Ta coacute kinh Lăng Giagrave bốn quyển nay cũng giao phoacute cho ngươi dugraveng để ấn

chứng hậu học Ấy lagrave tacircm địa yếu mocircn của Như Lai khiến caacutec chuacuteng sanh khai thị ngộ

nhập Từ khi ta đến đất nagravey đatilde bị đầu độc năm lần Ta đem độc để trecircn tảng đaacute thigrave

tảng đaacute nổ bung Ta ligravea Ấn Độ đến Trung Quốc lagrave vigrave thấy đất nagravey coacute khiacute tượng Đại

thừa necircn vượt biển vigrave phaacutep cầu người Vigrave nhacircn duyecircn chưa đến necircn thị hiện ngu dại

hướng vaacutech chờ đợi nay được ngươi để phoacute phaacutep thigrave yacute ta đatilde thỏa matilden

21

Noacutei xong cugraveng mocircn đồ đến chugravea Thiecircn Thaacutenh ở Vũ Mocircn lưu lại đoacute ba ngagravey Coacute Thaacutei

thuacute Kỳ Thagravenh tecircn Dung Huyền Chi hacircm mộ Phật thừa hỏi Tổ rằng Ở Tacircy Thiecircn Ấn

Độ sự truyền thừa lagravem Tổ lagrave thế nagraveo

Tổ noacutei Thấu tacircm tocircng (Thiền tocircng) của Phật hạnh giải tương ưng ấy gọi lagrave Tổ

Lại hỏi Ngoagravei ra cograven coacute gigrave nữa

Tổ noacutei Cần tin tự tacircm bất nhị chẳng coacute tương đối Necircn đối với caacutec chẳng chấp hữu

vocirc chẳng lấy chẳng bỏ chẳng triacute chẳng ngu chẳng mecirc chẳng ngộ Đatilde được thấu đạt

necircn xưng lagrave Tổ

Huyền Chi noacutei Đệ tử quy y Tam bảo đatilde nhiều năm magrave triacute huệ aacutem muội cograven mecirc chacircn

lyacute Vừa nghe sư noacutei vẫn chưa biết rotilde xin sư từ bi khai thị tocircng chỉ

Tổ biết Huyền Chi khẩn thiết liền thuyết kệ rằng

Cũng chẳng thấy aacutec magrave khinh checirc

Cũng chẳng thấy thiện magrave khen ngợi

Cũng chẳng xa ngu magrave gần triacute

Cũng chẳng bỏ mecirc magrave lấy ngộ

Đại đạo thigrave siecircu việt số lượng

Thocircng tacircm Phật tự động độ sanh

Chẳng troacutei buộc ở nơi phagravem Thaacutenh

Siecircu nhiecircn thigrave gọi đoacute lagrave Tổ

Huyền Chi nghe kệ bi hỷ xen nhau magrave rằng Xin sư thường trụ thế gian để hoacutea đạo

quần sanh

Tổ noacutei Ta sẽ đi về chẳng thể ở lacircu Chuacuteng sanh căn taacutenh muocircn ngagraven sai biệt necircn ta

phải gặp nhiều ngu mecirc lagravem chướng nạn cho ta (biết trước sẽ bị người đầu độc)

Huyền Chi noacutei Coacute thể cho biết người nagraveo để đệ tử vigrave sư trừ được chăng

Tổ noacutei Ta truyền Phật biacute tạng để lợi iacutech kẻ mecirc đacircu thể hại người để tự yecircn Ắt chẳng

coacute lyacute nagravey

Huyền Chi noacutei Sư nếu khocircng noacutei ra lagravem sao thị hiện sức biến thocircng quang chiếu

Tổ bất đắc dĩ mới cho bagravei sấm rằng

Thuyền socircng vạch soacuteng ngọc

Ống đuốc mở khoacutea vagraveng

Ngũ khẩu cugraveng đi chung

Cửu thập vocirc nhacircn ngatilde

Huyền Chi chẳng thể đoaacuten hiểu được đagravenh lễ baacutei caacuteo từ

Luacutec bấy giờ Vua nước Ngụy rất kiacutenh Phật thừa Trong đạo coacute nhiều Cao Tăng như

Quang Thống luật sư Lưu Chi tam tạnghellip đều lagrave loan phụng trong hagraveng Cao Tăng

magrave tư tưởng chủ trương lại traacutei ngược nhiều với Tổ Đạo phong của Tổ truyền đi khắp

nơi kẻ triacute thức đều quy tụ lại cầu phaacutep lagravem cho họ sanh tacircm ganh tị đầu độc năm lần

cũng khocircng gacircy hại được Đến lần thứ saacuteu Tổ đatilde truyền phaacutep cho Nhị Tổ việc hoacutea

22

duyecircn đatilde xong necircn thị hiện truacuteng độc magrave tịch Mocircn đồ mai taacuteng Tổ trecircn nuacutei Hugraveng

Nhĩ xacircy thaacutep nơi Định Lacircm Tự

Năm ấy sứ thần nước Ngụy lagrave Tống Vacircn từ Sung Đỉnh (biecircn giới Ấn Độ) về giữa

đường thấy Tổ xaacutech chiếc giầy đi nhẹ nhagraveng như bay

Vacircn hỏi Đại sư đi đacircu vậy

Tổ noacutei Đi về Thiecircn Truacutec

Vacircn về kinh tacircu chuyện với vua Khi vua ra lệnh cho mocircn đồ của Tổ đagraveo mả thigrave thấy

trong quan tagravei trống rỗng chỉ cograven coacute một chiếc giầy Vua ban chiếu đem chiếc giầy ấy

thờ phụng nơi Thiếu Lacircm Tự

Đến năm thứ mười lăm niecircn hiệu Khai Nguyecircn đời Đường nhằm năm Đinh Matildeo bị

tiacuten đồ trong đạo ăn trộm đem về Ngũ Đagravei Sơn Hiện nay đatilde mất tiacutech chẳng biết ở đacircu

------------------

12

Phật noacutei Bagrave La Mocircn Noacutei coacute sở taacutec lagrave thế luận một

Hỏi Tất cả chẳng phải sở taacutec ư

Đaacutep Tất cả chẳng phải sở taacutec lagrave thế luận hai

Hỏi Tất cả thường ư Tất cả vocirc thường ư Tất cả sanh ư Tất cả bất sanh ư

Đaacutep Ấy lagrave thế luận ba bốn năm saacuteu

Hỏi Tất cả một ư Tất cả khaacutec ư Tất cả đủ ư Tất cả chẳng đủ ư Tất cả đều do mỗi

mỗi nhacircn duyecircn magrave thọ sanh ư

Đaacutep Ấy lagrave thế luận bảy đến mười một

Hỏi Tất cả vocirc kyacute (chẳng thiện chẳng aacutec) ư Tất cả kyacute (hoặc thiện hoặc aacutec) ư Hữu

ngatilde ư Vocirc ngatilde ư Coacute kiếp nagravey ư Chẳng kiếp nagravey ư Coacute caacutec kiếp khaacutec ư Chẳng kiếp

khaacutec ư Coacute giải thoaacutet ư Chẳng giải thoaacutet ư Tất cả lagrave saacutet na ư Tất cả khocircng saacutet na

ư Lagrave hư khocircng ư Lagrave chẳng phải hư khocircng ư Cồ Đagravem Coacute năng taacutec ư Chẳng coacute

năng taacutec ư Coacute trung ấm ư Chẳng coacute trung ấm ư

Đaacutep Bagrave La Mocircn Những cacircu hỏi như thế đều lagrave thế luận chẳng phải sở thuyết của ta

(4)

(4) Năng sở Năng lagrave chủ động sở lagrave bị động

Thiacute dụ Năng lễ sở lễ thigrave năng lagrave thacircn sở lễ lagrave Phật Mắt lagrave năng thấy vật lagrave sở thấy

tai lagrave năng nghe acircm thanh lagrave sở nghe

COcircNG AacuteN CỦA TỔ ĐẠT MA

(38)

Sơ tổ Bồ Đề Đạt Ma lagrave người Nam Thiecircn Truacutec con thứ ba của vua nước Hương Chiacute

họ Saacutet Đế Lợi trước tecircn lagrave Bồ Đề Đa La về sau khi đắc phaacutep nơi Tocircn giả Baacutet Nhatilde Đa

La Tocircn giả noacutei Ngươi đối với caacutec phaacutep đatilde được thocircng đạt Đạt Ma lagrave thocircng đạt đại

nghĩa necircn ta đổi tecircn cho ngươi lagrave Đạt Ma

Tổ hỏi Tocircn giả Necircn đi nước nagraveo lagravem phật sự

Tocircn giả noacutei Ngươi dugrave đắc phaacutep chưa thể đi xa hatildey tạm ở Nam Thiecircn Truacutec đợi sau

khi ta diệt độ saacuteu mươi bảy năm thigrave necircn sang Trung Quốc thiacute đại phaacutep dược tiếp

người thượng căn Chớ necircn đi gấp magrave coacute thể thagravenh chướng duyecircn

Tổ lại hỏi Nước Trung Quốc coacute bậc đại sĩ kham lagravem phaacutep khiacute chăng Ngagraven năm về

sau coacute chướng nạn chăng

Tocircn giả đaacutep Chỗ ngươi hoằng hoacutea người được chứng quả Bồ đề chẳng thể kể xiết

Sau khi ta diệt độ hơn saacuteu mươi năm nước ấy coacute nạn tagrave phaacutep trocirci nổi ngươi hatildey

kheacuteo đi hagraveng phục Ngươi đến nước ấy chớ necircn lưu lại miền Nam vigrave họ chỉ ham cocircng

nghiệp hữu vi chẳng thấu lyacute Phật dugrave ngươi đến cũng chẳng thể lưu lại đoacute đacircu Nghe

bagravei kệ ta đacircy

Giữa đường vượt biển gặp con decirc

Một migravenh vắng lặng leacuten qua socircng

Đaacuteng tiếc roi ngựa dưới mặt trời

Hai cacircy quế tươi lacircu matildei matildei

Tổ lại hỏi Về sau cograven coacute việc gigrave khocircng

13

Tocircn giả đaacutep Một trăm năm mươi năm về sau thigrave coacute nạn nhỏ Nghe kệ sấm đacircy

Trong tacircm caacutet tường becircn ngoagravei hung

Tăng phograveng thiecircn hạ gọi khocircng truacuteng

Vigrave gặp độc long sanh votilde tử

Bỗng gặp chuột con tịch vocirc cugraveng

Tổ lại hỏi Về sau thế nagraveo

Tocircn giả đaacutep Hai trăm năm mươi năm về sau dưới Tograveng Lacircm sẽ gặp một người đắc

đạo quả Nghe kệ sấm đacircy

Trung Quốc tuy rộng chẳng đường khaacutec

Cagraveng nhờ con chaacuteu đi dưới chacircn

Gagrave vagraveng biết ngậm một hạt luacutea

Cuacuteng dường mười phương La Haacuten Tăng

Tổ vacircng lời dạy bảo siecircng năng phục bốn mươi năm đến khi Tocircn giả viecircn tịch mới ra

hoằng hoacutea khắp trong nước Luacutec ấy coacute hai sư một vị lagrave Phật Đại Tiecircn một vị lagrave Đại

Thắng Đa trước lagrave bạn của Tổ cugraveng học Thiền quaacuten Tiểu thừa với ngagravei Phật Đagrave Bạt

Đagrave Phật Đại Tiecircn đatilde gặp Tocircn giả Baacutet Nhatilde Đa La bỏ Tiểu thừa hướng Đại thừa được

ngộ vagrave cugraveng Tổ hoằng hoacutea Luacutec bấy giờ người đời xưng lagrave ldquohai cửa cam lồrdquo Cograven Phật

Đại Thắng Đa La chia mocircn đồ thagravenh saacuteu tocircng

1 Hữu Tướng tocircng

2 Vocirc Tướng tocircng

3 Định Huệ tocircng

4 Giới Hạnh tocircng

5 Vocirc Đắc tocircng

6 Tịch Tịnh tocircng

Caacutec tocircng mỗi mỗi tự ocircm chặt kiến giải của tocircng migravenh tự cho lagrave cội nguồn triển khai

hoằng hoacutea khaacutec nhau

Tổ than rằng Một thầy kia đatilde luacuten chacircn xuống sigravenh lại cograven chi ly lagravem saacuteu tocircng nếu ta

chẳng đi phaacute trừ thigrave họ vĩnh viễn bị troacutei trong tagrave kiến

Noacutei xong hiện chuacutet thần lực đến nơi Hữu Tướng tocircng hỏi Sao lại gọi tất cả caacutec phaacutep

lagrave Thực tướng

Tocircng trưởng trong chuacuteng lagrave Taacutet Bagrave La đaacutep Nơi caacutec tướng chẳng biết lẫn nhau gọi lagrave

Thực tướng

Tổ hỏi Tất cả tướng chẳng biết lẫn nhau nếu gọi lagrave Thực tướng thigrave lấy gigrave để xaacutec

định

Đaacutep Nơi caacutec tướng thực bất định Nếu caacutec tướng nhất định thigrave sao gọi lagrave thực (5)

Tổ hỏi Caacutec tướng bất định chẳng noacutei chứng caacutec tướng Khi noacutei chứng caacutec tướng thigrave

nghĩa ấy cũng bất định vậy

Tổ hỏi Ocircng noacutei bất định tức lagrave Thực tướng Định nếu bất định tức phi Thực tướng

14

Đaacutep Định đatilde bất định tức phi Thực tướng Vigrave biết ta phi (ta phi lagrave vocirc ngatilde) necircn bất

định bất biến

Tổ noacutei Nay ocircng bất biến sao gọi Thực tướng Nếu biến thigrave biến mất cũng khocircng gọi

lagrave Thực tướng

Đaacutep Bất biến necircn tồn tại vigrave tồn tại chẳng thực necircn gọi lagrave biến Thực tướng để xaacutec

định nghĩa ấy

Tổ hỏi Thực tướng chẳng biến biến thigrave chẳng thực Nơi phaacutep hữu vocirc caacutei nagraveo gọi lagrave

Thực tướng

Taacutet Bagrave La biết Tổ lagrave Thaacutenh sư đatilde thấu suốt nghĩa lyacute liền dugraveng tay chỉ hư khocircng rằng

Đacircy lagrave hữu tướng của thế gian vigrave coacute thể khocircng Nay thacircn ta được giống khocircng nagravey

chăng

Tổ noacutei Nếu thấu Thực tướng thigrave thấy phi tướng Nếu liễu phi tướng sắc ấy cũng vậy

Khi ở nơi sắc chẳng mất bản thể của sắc ở trong phi tướng chẳng ngại sự coacute Nếu

được thấu hiểu như thế ấy gọi lagrave Thực tướng

Họ nghe xong tacircm yacute khai mở khacircm phục lễ baacutei tiacuten thọ

(5) Kinh Kim Cang viết ldquoNếu thấy caacutec tướng khocircng phải lagrave tướng mới lagrave thấy Thực

tướngrdquo

(39)

Tổ thigravenh ligravenh biến mất rồi đến chỗ Vocirc Tướng tocircng hỏi Ocircng noacutei Vocirc tướng lagravem sao

chứng tỏ

Trong chuacuteng họ coacute ocircng Ba La Đề đaacutep Vigrave tacircm chẳng hiện necircn noacutei Vocirc tướng

Tổ hỏi Tacircm ocircng chẳng hiện lấy gigrave chứng minh

Đaacutep Ta biết Vocirc tướng tacircm chẳng lấy bỏ Đang luacutec biết cũng chẳng coacute kẻ biết

Tổ noacutei Nơi hữu vagrave vocirc tacircm chẳng lấy bỏ cũng chẳng coacute kẻ biết thigrave caacutei biết thagravenh

khocircng

Họ noacutei Nhập Tam muội Phật cograven vocirc sở đắc huống lagrave Vocirc tướng magrave cograven muốn biết

noacute

Tổ hỏi Tướng đatilde chẳng biết ai noacutei hữu vocirc Cograven vocirc sở đắc thigrave lấy gigrave gọi lagrave Tam

muội

Đaacutep Ta noacutei chẳng chứng nghĩa lagrave chứng vocirc sở chứng Vigrave phi Tam muội ta noacutei Tam

muội

Tổ hỏi Nếu phi Tam muội lấy gigrave đặt tecircn Ocircng đatilde chẳng chứng ldquovocirc chứngrdquo lagravem sao

magrave chứng

Ba La Đề nghe Tổ phacircn tiacutech liền ngộ bản tacircm đảnh lễ với Tổ tạ lỗi saacutem hối

Tổ thọ kyacute rằng Ocircng khocircng bao lacircu sẽ chứng quả Nước nagravey coacute ma nhưng sẽ hagraveng

phục

Noacutei xong thigravenh biến mất

(40)

Tổ đến Định Huệ tocircng hỏi Ocircng học định huệ lagrave một hay lagrave hai

Trong chuacuteng họ coacute ocircng Bagrave Lan Đagrave đaacutep Định huệ ta đacircy chẳng một chẳng hai

15

Tổ hỏi Đatilde chẳng một hai sao gọi định huệ

Đaacutep Ở định chẳng định nơi huệ chẳng huệ Một tức chẳng một hai cũng chẳng hai

Tổ hỏi Luacutec một chẳng một luacutec hai chẳng hai đatilde chẳng định huệ lấy gigrave gọi lagrave định

huệ

Đaacutep Chẳng một chẳng hai định huệ năng biết chẳng định chẳng huệ thigrave cũng như

vậy

Tổ noacutei Huệ chẳng phải huệ lấy gigrave để biết Chẳng một chẳng hai ai định ai huệ

Bagrave Lan Đagrave nghe xong tacircm nghi liền tan ratilde

(41)

Tổ đến Giới Hạnh tocircng hỏi Thế nagraveo lagrave giới Thế nagraveo lagrave hạnh Caacutei giới hạnh lagrave một

hay lagrave hai

Trong chuacuteng họ coacute một Hiền giả đaacutep Một hai hai một do noacute tự sanh Tuacircn theo giaacuteo

điều chẳng nhiễm gọi lagrave giới hạnh

Tổ noacutei Ocircng noacutei tuacircn theo giaacuteo điều tức lagrave coacute nhiễm Vậy một hai cugraveng phaacute đacircu thể

noacutei lagrave tuacircn theo giaacuteo điều Cả hai đều chống traacutei (6) chẳng theo nơi hạnh thigrave trong

ngoagravei chẳng rotilde sao gọi lagrave giới

Đaacutep Ta noacutei trong ngoagravei ấy đatilde biết xong đatilde được thocircng đạt Nếu noacutei chống traacutei cũng

đuacuteng cũng sai Noacutei đến thanh tịnh tức giới tức hạnh

Tổ hỏi Cũng đuacuteng cũng sai sao noacutei thanh tịnh Đatilde được thocircng đạt cograven gigrave trong

ngoagravei

Hiền giả nghe xong liền tự hổ thẹn tỏ lograveng khacircm phục

(42)

Tổ đến chỗ Vocirc Đắc tocircng hỏi Ocircng noacutei vocirc đắc vocirc đắc lagravem sao đắc Đatilde vocirc sở đắc cũng

vocirc đắc để đắc

Trong chuacuteng họ coacute ocircng Bảo Tịnh đaacutep Ta noacutei vocirc đắc chẳng phải vocirc đắc để đắc Luacutec

noacutei đắc caacutei đắc vocirc đắc lagrave đắc

Tổ hỏi Đắc đatilde vocirc đắc thigrave chẳng phải lagrave đắc Đatilde noacutei đắc caacutei đắc vậy đắc caacutei đắc đoacute

lagravem sao đắc

Đaacutep Thấy đắc lagrave phi đắc phi đắc gọi lagrave đắc Nếu thấy vocirc đắc gọi lagrave đắc caacutei đắc

Tổ noacutei Đắc đatilde phi đắc đắc caacutei vocirc đắc Đatilde vocirc sở đắc lấy gigrave đắc caacutei đắc

Bảo Tịnh nghe xong bỗng phaacute lưới nghi

(43)

Tổ đến chỗ Tịch Tịnh tocircng hỏi Thế nagraveo lagrave tịch tịnh Ở trong phaacutep nagravey ai tịch ai tịnh

Trong chuacuteng họ coacute một Tocircn giả đaacutep Tacircm nagravey bất động ấy gọi lagrave tịch Nơi phaacutep vocirc

nhiễm ấy gọi lagrave tịnh

Tổ noacutei Bản tacircm bất tịch mới phải nhờ tịch tịnh Nếu vốn lagrave tịnh thigrave đacircu cần tịch tịnh

Họ noacutei Caacutec phaacutep vốn khocircng vigrave khocircng đatilde khocircng Vigrave khocircng đatilde khocircng necircn ở nơi caacutei

khocircng đatilde khocircng ấy gọi lagrave tịch tịnh

16

Tổ noacutei Khocircng khocircng đatilde khocircng caacutec phaacutep cũng vậy Tịch tịnh vocirc tướng thigrave caacutei nagraveo lagrave

tịch caacutei nagraveo lagrave tịnh

Tocircn giả ấy nghe Tổ chỉ dạy hoaacutet nhiecircn khai ngộ

(44)

Từ đoacute saacuteu tocircng đều thệ nguyện quy y necircn sự giaacuteo hoacutea của Tổ cugraveng khắp Nam Thiecircn

Truacutec Tiếng tăm vang cả nước Ấn Độ trải qua saacuteu mươi năm độ chuacuteng sanh vocirc

lượng Sau gặp luacutec vua Dị Kiến (chaacuteu gọi Tổ bằng chuacute) muốn hủy diệt Phật phaacutep Tổ

thương xoacutet muốn cứu vớt chaacuteu Khi ấy saacuteu tocircng đều thầm nghĩ Tổ sẽ coacute caacutech để cứu

vatilden phaacutep nạn Tổ từ xa biết yacute của caacutec chuacuteng necircn acircm thầm buacuteng tay baacuteo tin cho họ

Saacuteu tocircng đều cugraveng nghe được magrave noacutei ldquoTiếng buacuteng ngoacuten tay lagrave hiệu baacuteo tin của thầy

chuacuteng tardquo Rồi đều đến chỗ Tổ ở

Tổ noacutei Nay Phật phaacutep coacute chướng nạn ai đi diệt trừ

Coacute ocircng Tocircn Thắng trước kia thuộc Vocirc Tướng tocircng xin đi

Tổ noacutei Ngươi dugrave biện tagravei thocircng minh nhưng đạo lực chưa đủ lại với vua chẳng coacute

duyecircn

Thắng khocircng nghe tự đến vua Dị Kiến rộng thuyết phaacutep yếu

Vua noacutei Caacutei phaacutep của ocircng hiểu biết đoacute hiện nay ở đacircu

Thắng noacutei Nhưng sự thống trị giaacuteo hoacutea của nhagrave vua lagrave hợp với đạo vua vậy hiện nay

đạo vua ở đacircu

Vua noacutei Đạo của ta sẽ trừ phaacutep tagrave Phaacutep của ocircng sẽ hagraveng phục người nagraveo

Luacutec bấy giờ Tổ đang ngồi trecircn togravea đatilde biết trước lyacute của Tocircn Thắng sẽ thua bảo Ba La

Đề rằng Tocircn Thắng chẳng nghe lời ta đi biện luận với vua sắp thất bại rồi Ngươi

hatildey mau đi cứu

Ba La Đề noacutei Xin nhờ thần lực

Noacutei xong coacute đaacutem macircy đỡ chacircn đưa đi gặp vua Vua đang hỏi Tocircn Thắng chợt thấy

ngạc nhiecircn quecircn hỏi tiếp magrave nhigraven Ba La Đề noacutei Kẻ bay trecircn khocircng đến lagrave chaacutenh hay

lagrave tagrave

Đề noacutei Ta chẳng phải tagrave chaacutenh magrave đến đacircy để chaacutenh lại caacutei tagrave Tacircm vua nếu chaacutenh thigrave

ta chẳng tagrave chaacutenh

Vua tuy cảm thấy kinh dị nhưng taacutenh kecircu mạn đang luacutec bừng liền ra lệnh đagravey Tocircn

thắng đi xa

Ba La Đề noacutei Vua đatilde coacute đạo sao lại đagravey Sa mocircn Ta dugrave khocircng hay xin vua cứ hỏi

Vua giận magrave hỏi Thế nagraveo lagrave Phật

Đề đaacutep Kiến taacutenh lagrave Phật

Vua hỏi Sư kiến taacutenh chăng

Đề đaacutep Ta kiến Phật taacutenh

Vua hỏi Taacutenh ở chỗ nagraveo

Đề đaacutep Taacutenh ở nơi taacutec dụng

Vua hỏi Lagrave taacutec dụng gigrave nay ta chẳng thấy

Đề đaacutep Hiện đang taacutec dụng vua tự chẳng thấy

17

Vua hỏi Nơi ta coacute chăng

Đề đaacutep Vua nếu taacutec dụng thigrave thể cũng khoacute thấy

Vua hỏi Nếu khi đang dụng coacute mấy chỗ xuất hiện

Đề đaacutep Nếu xuất hiện sẽ coacute taacutem chỗ

Vua noacutei Taacutem chỗ xuất hiện nagraveo noacutei cho ta nghe

Ba La Đề liền thuyết kệ rằng

Nơi thai lagrave thacircn ra đời lagrave người

Nơi mắt lagrave thấy nơi tai lagrave nghe

Nơi mũi lagrave ngửi ở miệng đagravem luận

Ở tay cầm lấy ở chacircn đi đứng

Hiện khắp bao gồm hằng sa thế giới

Thu nhiếp lại ở trong hạt bụi nhỏ

Kẻ nhận được thigrave biết lagrave Phật taacutenh

Kẻ chẳng biết thigrave gọi lagrave linh hồn

Vua nghe kệ xong tacircm liền khai ngộ saacutem hối tạ lỗi nhigraven nhận trước kia lagravem sai Rồi

vua hỏi Sư nối phaacutep ai

Đề đaacutep Bồ Đề Đạt Ma tức lagrave chuacute của Đại Vương

Vua liền cho cận thần nghecircnh tiếp Tổ đến cung vua Tổ bảo vua saacutem hối lỗi trước

Vua nghe xong rơi lệ cảm tạ rồi ra lệnh cho Tocircn Thắng về nước

Cận thần noacutei Tocircn Thắng khi bị đagravey đatilde gieo migravenh xuống vực bỏ mạng rồi

Tổ noacutei Thắng cograven sống lệnh vua triệu sẽ đến

Ban sơ Tocircn Thắng bị đagravey tự thấy hổ thẹn gieo migravenh xuống vực Bỗng coacute thần nhacircn

cứu để trecircn tảng đaacute

Thắng noacutei Ta lagrave bậc Sa mocircn lấy chaacutenh phaacutep lagravem chủ vigrave chẳng thể sửa caacutei quấy của

vua necircn bỏ migravenh tự traacutech Nay thần sao tự cứu giuacutep xin noacutei rotilde nguyecircn do

Thần nhacircn begraven noacutei kệ rằng

Xưa thọ đến trăm tuổi

Taacutem mươi vẫn lagravem sai

Thacircn cận bậc chiacute tocircn

Huacircn tu magrave nhập đạo

Tuy coacute iacutet triacute huệ

Nhưng cograven nhiều nhacircn ngatilde

Gặp caacutec bậc Hiền Thaacutenh

Chưa nổi lograveng cung kiacutenh

Hai mươi năm cocircng phu

Caacutei tacircm vẫn chưa tịnh

18

Vigrave thocircng minh khinh mạn

Magrave thọ quả như thế

Ngươi gặp vua bị khinh

Cảm quả đuacuteng như vậy

Từ nay chẳng giải đatildei

Chẳng lacircu thagravenh bậc triacute

Chư Thaacutenh đều hộ niệm

Như Lai cũng như vậy

Thắng nghe kệ vui mừng rồi tĩnh tọa trecircn tảng đoacute Đến đacircy sứ thần của vua vagraveo nuacutei

triệu về Khi đoacute ở trong cung Tổ noacutei với vua Biết Thắng chịu đến chăng

Vua noacutei Chưa biết

Tổ noacutei Phải ra lệnh thứ hai mới được

Khi sứ thần đến nuacutei thigrave Thắng từ chối Quả thực sau đoacute được lệnh thứ hai mới chịu

về

(45)

Tổ nghĩ đến việc Đocircng độ Trung Quốc theo như Phật đatilde thọ kyacute rằng ldquoNăm trăm năm

về sau ngọn đegraven triacute Baacutet nhatilde sẽ tỏ aacutenh saacuteng nơi đoacuterdquo necircn phoacute chuacutec đệ tử lagrave Baacutet Nhatilde Mật

Đa La lưu ở Thiecircn Truacutec hoằng phaacutep rồi tự migravenh sang Trung Quốc Trước khi khởi

hagravenh Ngagravei tới lễ baacutei thaacutep chư Tổ từ giả bạn học vagrave khuyecircn vua siecircng tu hạnh nghiệp

noacutei ldquoTocirci đi mười chiacuten năm sẽ vềrdquo

Tổ đi đường biển trải qua ba năm mới đến Trung Quốc nhằm năm thứ bảy niecircn hiệu

Phổ Thocircng đời Lương lagrave ngagravey 21 thaacuteng 9 năm Canh Tyacute Luacutec ấy chacircu trưởng Quảng

Chacircu lagrave Tiecircu Ngang nghecircnh tiếp cuacuteng dường đủ lễ trigravenh biểu văn baacuteo cho Votilde Đế Votilde

Đế sai sứ thần nghecircnh thỉnh nhằm ngagravey 11 thaacuteng 10 Tổ đến thủ đocirc Kim Lăng

Votilde Đế hỏi Trẫm từ khi lecircn ngocirci đến nay cất chugravea in kinh độ Tăng chẳng thể kể xiết

Như thế coacute cocircng đức gigrave

Tổ đaacutep Chẳng phải lagrave cocircng đức

Votilde Đế hỏi Tại sao chẳng phải lagrave cocircng đức

Tổ đaacutep Ấy chỉ lagrave caacutei tiểu quả trời người lagrave caacutei nhacircn hữu lậu như ảnh tugravey higravenh dugrave coacute

magrave chẳng thật

Votilde Đế hỏi Thế nagraveo chacircn cocircng đức

Tổ đaacutep Tịnh triacute diệu viecircn thể tự khocircng tịch Cocircng đức như thế chẳng do lagravem việc thế

gian magrave cầu được

Votilde Đế lại hỏi Thế nagraveo lagrave Thaacutenh đế đệ nhất nghĩa

Tổ đaacutep Rotilde ragraveng vocirc thaacutenh

Votilde Đế hỏi Hiện ở trước mặt trẫm lagrave ai

Tổ trả lời Khocircng biết

Votilde Đế khocircng ngộ được

19

Tổ biết cơ chẳng khế hợp đến ngagravey 19 thaacuteng đoacute acircm thầm qua socircng đi nước Ngụy

Ngagravey 23 thaacuteng 11 đến thagravenh phố Lạc Dương ngụ tại Thiếu Lacircm Tự nuacutei Tung Sơn

Suốt ngagravey im lặng hướng vaacutech tĩnh tọa người đời chẳng biết lại gọi lagrave ldquoBagrave La Mocircn

quaacuten vaacutechrdquo

Biệt truyện ghi rằng

Sau khi Tổ bỏ đi Votilde Đế đem chuyện nagravey noacutei với Chiacute Cocircng

Cocircng hỏi Bệ hạ biết người nagravey chăng

Votilde Đế trả lời Khocircng biết

Cocircng noacutei Ấy lagrave Quan Acircm Đại Sĩ truyền tacircm ấn Phật

Votilde Đế ăn năn muốn sai sứ thần đuổi theo thỉnh về

Cocircng noacutei Đừng noacutei sai một sứ thần dẫu cho người cả nước đi thỉnh Ngagravei cũng

khocircng về

Sau nagravey Thiền sư Viecircn Ngộ kể chuyện nagravey với chuacuteng rằng Caacutei khocircng biết của Votilde

Đế noacutei so với caacutei khocircng biết của Tổ Đạt Ma noacutei lagrave đồng hay lagrave khaacutec Giống thigrave coacute

giống phải thigrave khocircng phải Phần đocircng hiểu lầm rằng caacutei ldquokhocircng biếtrdquo của Tổ Đạt Ma

lagrave đaacutep về thiền caacutei ldquokhocircng biếtrdquo Votilde Đế đaacutep cacircu hỏi của Chiacute Cocircng lagrave caacutei khocircng biết

thuộc về nhận biết Đoaacuten mograve như thế trọn chẳng diacutenh daacuteng Nếu luacutec bấy giờ Chiacute

Cocircng hỏi như thế thigrave cần trả lời như thế nagraveo Theo ta thigrave chẳng bằng một gậy đaacutenh

chết cho xong traacutenh cho người ta suy đoaacuten hồ đồ

(46)

Coacute tăng Thần Quang ở xứ Y Lạc rộng xem đủ thứ kinh saacutech kheacuteo luận lyacute nhiệm

magraveu thường than rằng ldquoGiaacuteo của Khổng Tử noacutei về phong tục lễ nhạc saacutech của Latildeo

Trang cũng chưa đến diệu lyacute cugraveng tột Gần đacircy nghe noacutei Đại sĩ Đạt Ma lagrave bậc chiacute

nhacircn ở Thiếu Lacircm Tự chẳng caacutech xa phải đến tham vấnrdquo Begraven đi đến chỗ Tổ tham

học Thấy Tổ suốt ngagravey im lặng hướng vaacutech khocircng một lời dạy bảo Quang tự thầm

nghĩ ldquoNgười xưa từng trải toacutec che sigravenh cho đến chẳng tiếc maacuteu thịt xương tủy để

cuacuteng dường cầu đạo Xưa cograven như vậy nay ta khocircng lagravem được saordquo Gặp đecircm tuyết

lớn Quang đứng hầu ngoagravei cửa suốt đecircm gần saacuteng tuyết ngập quaacute đầu gối nhưng vẫn

đứng yecircn chỗ đoacute một lograveng cung kiacutenh

Tổ nhigraven thấy thương xoacutet hỏi rằng Ngươi đứng lacircu trong tuyết muốn cầu việc gigrave

Quang rơi lệ noacutei Xin Hogravea thượng từ bi mở cửa cam lồ rộng độ chuacuteng sanh

Tổ noacutei Diệu đạo của chư Phật phải nhiều kiếp siecircng năng tinh tiến hagravenh chỗ khoacute

hagravenh nhẫn chỗ khoacute nhẫn mới được đacircu thể dugraveng thiểu đức thiểu triacute khinh tacircm mạn

tacircm magrave được

Quang nghe lời Tổ khiacutech lệ liền lấy dao beacuten chặt caacutenh tay traacutei để trước bagraven Tổ

Tổ biết lagrave phaacutep khiacute noacutei ldquoChư Phật ban sơ cầu đạo vigrave phaacutep quecircn migravenh Nay ngươi chặt

caacutenh tay trước ta cầu phaacutep ta cũng hứa khảrdquo Do đoacute Tổ đổi tecircn cho Quang lagrave Huệ

Khả

Huệ Khả hỏi Phaacutep ấn của chư Phật con được nghe chăng

Tổ noacutei Phaacutep ấn của chư Phật chẳng do người khaacutec magrave được

Khả noacutei Tacircm con chưa an xin thầy an cho

Tổ noacutei Đem tacircm lại để ta an cho

20

Giacircy lacircu Khả noacutei Tigravem tacircm trọn chẳng thể đắc

Tổ noacutei Ta đatilde an tacircm cho ngươi rồi

(47)

Chiacuten năm sau Tổ muốn về Thiecircn Truacutec một hocircm noacutei với mocircn đồ rằng Thời tiết đatilde

đến caacutec ngươi hatildey tự kể sự sở đắc của migravenh

Coacute đệ tử Đạo phoacute noacutei Theo chỗ thấy của con chẳng chấp văn tự chẳng ligravea văn tự ấy

lagrave dụng của đạo

Tổ noacutei Ngươi được da của ta

Ni Tổng Trigrave noacutei Hiểu biết của con như Tocircn giả Khaacutenh Hỷ thấy cotildei Phật Bất Động

một caacutei thấy vốn đầy đủ chẳng cần thecircm caacutei thấy nữa

Tổ noacutei Ngươi được thịt của ta

Đạo Dục noacutei Tứ đại vốn khocircng ngũ ấm chẳng coacute chỗ thấy của con khocircng coacute một

phaacutep để đắc

Tổ noacutei Ngươi được xương của ta

Sau cugraveng Huệ Khả ra lễ baacutei rồi trở về đứng lại chỗ cũ

Tổ noacutei Ngươi được tủy của ta Thuở xưa Như Lai đem Chaacutenh phaacutep nhatilden tạng phoacute

chuacutec cho Đại sĩ Ca Diếp rồi truyền thừa từng đời cho đến thacircn ta Nay ta phoacute chuacutec cho

ngươi ngươi hatildey hộ trigrave Đồng thời truyền cagrave sa cho ngươi để lagravem tin cho phaacutep

Khả xin Tổ chỉ dạy cho rotilde

Tổ noacutei Trong truyền phaacutep ấn để khế chứng bản tacircm ngoagravei phoacute cagrave sa để xaacutec định tocircng

chỉ Vigrave sợ người đời sau lograveng tin chưa vững sanh ra nghi ngờ noacutei ldquoTa lagrave người Ấn

Độ ngươi lagrave người Trung Quốc nhờ gigrave magrave đắc phaacutep lấy gigrave để chứng tỏrdquo Nay ngươi

thọ nhận y phaacutep nagravey Về sau coacute chướng nạn xảy ra hatildey lấy y vagrave kệ truyền phaacutep của

ta dugraveng để chứng minh thigrave sự giaacuteo hoacutea sẽ vocirc ngại

Hai trăm năm sau khi ta nhập diệt phải ngưng sự truyền y Về sau chaacutenh phaacutep cugraveng

khắp phaacutep giới kẻ biết đạo thigrave nhiều kẻ hagravenh đạo thigrave iacutet kẻ thuyết lyacute thigrave nhiều kẻ thấu

lyacute thigrave iacutet Nay ngươi xiển dương phaacutep nagravey chớ khinh người chưa ngộ Hễ được một

niệm trở về cội nguồn thigrave đồng như bản đắc sự acircm thầm mặc chứng sẽ muocircn muocircn

ngagraven ngagraven Hatildey nghe ta noacutei kệ đacircy

Ta đi đến đất nagravey

Truyền phaacutep cứu người mecirc

Một bocircng nở năm nhaacutenh

Kết quả tự nhiecircn thagravenh

Tổ lại noacutei Ta coacute kinh Lăng Giagrave bốn quyển nay cũng giao phoacute cho ngươi dugraveng để ấn

chứng hậu học Ấy lagrave tacircm địa yếu mocircn của Như Lai khiến caacutec chuacuteng sanh khai thị ngộ

nhập Từ khi ta đến đất nagravey đatilde bị đầu độc năm lần Ta đem độc để trecircn tảng đaacute thigrave

tảng đaacute nổ bung Ta ligravea Ấn Độ đến Trung Quốc lagrave vigrave thấy đất nagravey coacute khiacute tượng Đại

thừa necircn vượt biển vigrave phaacutep cầu người Vigrave nhacircn duyecircn chưa đến necircn thị hiện ngu dại

hướng vaacutech chờ đợi nay được ngươi để phoacute phaacutep thigrave yacute ta đatilde thỏa matilden

21

Noacutei xong cugraveng mocircn đồ đến chugravea Thiecircn Thaacutenh ở Vũ Mocircn lưu lại đoacute ba ngagravey Coacute Thaacutei

thuacute Kỳ Thagravenh tecircn Dung Huyền Chi hacircm mộ Phật thừa hỏi Tổ rằng Ở Tacircy Thiecircn Ấn

Độ sự truyền thừa lagravem Tổ lagrave thế nagraveo

Tổ noacutei Thấu tacircm tocircng (Thiền tocircng) của Phật hạnh giải tương ưng ấy gọi lagrave Tổ

Lại hỏi Ngoagravei ra cograven coacute gigrave nữa

Tổ noacutei Cần tin tự tacircm bất nhị chẳng coacute tương đối Necircn đối với caacutec chẳng chấp hữu

vocirc chẳng lấy chẳng bỏ chẳng triacute chẳng ngu chẳng mecirc chẳng ngộ Đatilde được thấu đạt

necircn xưng lagrave Tổ

Huyền Chi noacutei Đệ tử quy y Tam bảo đatilde nhiều năm magrave triacute huệ aacutem muội cograven mecirc chacircn

lyacute Vừa nghe sư noacutei vẫn chưa biết rotilde xin sư từ bi khai thị tocircng chỉ

Tổ biết Huyền Chi khẩn thiết liền thuyết kệ rằng

Cũng chẳng thấy aacutec magrave khinh checirc

Cũng chẳng thấy thiện magrave khen ngợi

Cũng chẳng xa ngu magrave gần triacute

Cũng chẳng bỏ mecirc magrave lấy ngộ

Đại đạo thigrave siecircu việt số lượng

Thocircng tacircm Phật tự động độ sanh

Chẳng troacutei buộc ở nơi phagravem Thaacutenh

Siecircu nhiecircn thigrave gọi đoacute lagrave Tổ

Huyền Chi nghe kệ bi hỷ xen nhau magrave rằng Xin sư thường trụ thế gian để hoacutea đạo

quần sanh

Tổ noacutei Ta sẽ đi về chẳng thể ở lacircu Chuacuteng sanh căn taacutenh muocircn ngagraven sai biệt necircn ta

phải gặp nhiều ngu mecirc lagravem chướng nạn cho ta (biết trước sẽ bị người đầu độc)

Huyền Chi noacutei Coacute thể cho biết người nagraveo để đệ tử vigrave sư trừ được chăng

Tổ noacutei Ta truyền Phật biacute tạng để lợi iacutech kẻ mecirc đacircu thể hại người để tự yecircn Ắt chẳng

coacute lyacute nagravey

Huyền Chi noacutei Sư nếu khocircng noacutei ra lagravem sao thị hiện sức biến thocircng quang chiếu

Tổ bất đắc dĩ mới cho bagravei sấm rằng

Thuyền socircng vạch soacuteng ngọc

Ống đuốc mở khoacutea vagraveng

Ngũ khẩu cugraveng đi chung

Cửu thập vocirc nhacircn ngatilde

Huyền Chi chẳng thể đoaacuten hiểu được đagravenh lễ baacutei caacuteo từ

Luacutec bấy giờ Vua nước Ngụy rất kiacutenh Phật thừa Trong đạo coacute nhiều Cao Tăng như

Quang Thống luật sư Lưu Chi tam tạnghellip đều lagrave loan phụng trong hagraveng Cao Tăng

magrave tư tưởng chủ trương lại traacutei ngược nhiều với Tổ Đạo phong của Tổ truyền đi khắp

nơi kẻ triacute thức đều quy tụ lại cầu phaacutep lagravem cho họ sanh tacircm ganh tị đầu độc năm lần

cũng khocircng gacircy hại được Đến lần thứ saacuteu Tổ đatilde truyền phaacutep cho Nhị Tổ việc hoacutea

22

duyecircn đatilde xong necircn thị hiện truacuteng độc magrave tịch Mocircn đồ mai taacuteng Tổ trecircn nuacutei Hugraveng

Nhĩ xacircy thaacutep nơi Định Lacircm Tự

Năm ấy sứ thần nước Ngụy lagrave Tống Vacircn từ Sung Đỉnh (biecircn giới Ấn Độ) về giữa

đường thấy Tổ xaacutech chiếc giầy đi nhẹ nhagraveng như bay

Vacircn hỏi Đại sư đi đacircu vậy

Tổ noacutei Đi về Thiecircn Truacutec

Vacircn về kinh tacircu chuyện với vua Khi vua ra lệnh cho mocircn đồ của Tổ đagraveo mả thigrave thấy

trong quan tagravei trống rỗng chỉ cograven coacute một chiếc giầy Vua ban chiếu đem chiếc giầy ấy

thờ phụng nơi Thiếu Lacircm Tự

Đến năm thứ mười lăm niecircn hiệu Khai Nguyecircn đời Đường nhằm năm Đinh Matildeo bị

tiacuten đồ trong đạo ăn trộm đem về Ngũ Đagravei Sơn Hiện nay đatilde mất tiacutech chẳng biết ở đacircu

------------------

13

Tocircn giả đaacutep Một trăm năm mươi năm về sau thigrave coacute nạn nhỏ Nghe kệ sấm đacircy

Trong tacircm caacutet tường becircn ngoagravei hung

Tăng phograveng thiecircn hạ gọi khocircng truacuteng

Vigrave gặp độc long sanh votilde tử

Bỗng gặp chuột con tịch vocirc cugraveng

Tổ lại hỏi Về sau thế nagraveo

Tocircn giả đaacutep Hai trăm năm mươi năm về sau dưới Tograveng Lacircm sẽ gặp một người đắc

đạo quả Nghe kệ sấm đacircy

Trung Quốc tuy rộng chẳng đường khaacutec

Cagraveng nhờ con chaacuteu đi dưới chacircn

Gagrave vagraveng biết ngậm một hạt luacutea

Cuacuteng dường mười phương La Haacuten Tăng

Tổ vacircng lời dạy bảo siecircng năng phục bốn mươi năm đến khi Tocircn giả viecircn tịch mới ra

hoằng hoacutea khắp trong nước Luacutec ấy coacute hai sư một vị lagrave Phật Đại Tiecircn một vị lagrave Đại

Thắng Đa trước lagrave bạn của Tổ cugraveng học Thiền quaacuten Tiểu thừa với ngagravei Phật Đagrave Bạt

Đagrave Phật Đại Tiecircn đatilde gặp Tocircn giả Baacutet Nhatilde Đa La bỏ Tiểu thừa hướng Đại thừa được

ngộ vagrave cugraveng Tổ hoằng hoacutea Luacutec bấy giờ người đời xưng lagrave ldquohai cửa cam lồrdquo Cograven Phật

Đại Thắng Đa La chia mocircn đồ thagravenh saacuteu tocircng

1 Hữu Tướng tocircng

2 Vocirc Tướng tocircng

3 Định Huệ tocircng

4 Giới Hạnh tocircng

5 Vocirc Đắc tocircng

6 Tịch Tịnh tocircng

Caacutec tocircng mỗi mỗi tự ocircm chặt kiến giải của tocircng migravenh tự cho lagrave cội nguồn triển khai

hoằng hoacutea khaacutec nhau

Tổ than rằng Một thầy kia đatilde luacuten chacircn xuống sigravenh lại cograven chi ly lagravem saacuteu tocircng nếu ta

chẳng đi phaacute trừ thigrave họ vĩnh viễn bị troacutei trong tagrave kiến

Noacutei xong hiện chuacutet thần lực đến nơi Hữu Tướng tocircng hỏi Sao lại gọi tất cả caacutec phaacutep

lagrave Thực tướng

Tocircng trưởng trong chuacuteng lagrave Taacutet Bagrave La đaacutep Nơi caacutec tướng chẳng biết lẫn nhau gọi lagrave

Thực tướng

Tổ hỏi Tất cả tướng chẳng biết lẫn nhau nếu gọi lagrave Thực tướng thigrave lấy gigrave để xaacutec

định

Đaacutep Nơi caacutec tướng thực bất định Nếu caacutec tướng nhất định thigrave sao gọi lagrave thực (5)

Tổ hỏi Caacutec tướng bất định chẳng noacutei chứng caacutec tướng Khi noacutei chứng caacutec tướng thigrave

nghĩa ấy cũng bất định vậy

Tổ hỏi Ocircng noacutei bất định tức lagrave Thực tướng Định nếu bất định tức phi Thực tướng

14

Đaacutep Định đatilde bất định tức phi Thực tướng Vigrave biết ta phi (ta phi lagrave vocirc ngatilde) necircn bất

định bất biến

Tổ noacutei Nay ocircng bất biến sao gọi Thực tướng Nếu biến thigrave biến mất cũng khocircng gọi

lagrave Thực tướng

Đaacutep Bất biến necircn tồn tại vigrave tồn tại chẳng thực necircn gọi lagrave biến Thực tướng để xaacutec

định nghĩa ấy

Tổ hỏi Thực tướng chẳng biến biến thigrave chẳng thực Nơi phaacutep hữu vocirc caacutei nagraveo gọi lagrave

Thực tướng

Taacutet Bagrave La biết Tổ lagrave Thaacutenh sư đatilde thấu suốt nghĩa lyacute liền dugraveng tay chỉ hư khocircng rằng

Đacircy lagrave hữu tướng của thế gian vigrave coacute thể khocircng Nay thacircn ta được giống khocircng nagravey

chăng

Tổ noacutei Nếu thấu Thực tướng thigrave thấy phi tướng Nếu liễu phi tướng sắc ấy cũng vậy

Khi ở nơi sắc chẳng mất bản thể của sắc ở trong phi tướng chẳng ngại sự coacute Nếu

được thấu hiểu như thế ấy gọi lagrave Thực tướng

Họ nghe xong tacircm yacute khai mở khacircm phục lễ baacutei tiacuten thọ

(5) Kinh Kim Cang viết ldquoNếu thấy caacutec tướng khocircng phải lagrave tướng mới lagrave thấy Thực

tướngrdquo

(39)

Tổ thigravenh ligravenh biến mất rồi đến chỗ Vocirc Tướng tocircng hỏi Ocircng noacutei Vocirc tướng lagravem sao

chứng tỏ

Trong chuacuteng họ coacute ocircng Ba La Đề đaacutep Vigrave tacircm chẳng hiện necircn noacutei Vocirc tướng

Tổ hỏi Tacircm ocircng chẳng hiện lấy gigrave chứng minh

Đaacutep Ta biết Vocirc tướng tacircm chẳng lấy bỏ Đang luacutec biết cũng chẳng coacute kẻ biết

Tổ noacutei Nơi hữu vagrave vocirc tacircm chẳng lấy bỏ cũng chẳng coacute kẻ biết thigrave caacutei biết thagravenh

khocircng

Họ noacutei Nhập Tam muội Phật cograven vocirc sở đắc huống lagrave Vocirc tướng magrave cograven muốn biết

noacute

Tổ hỏi Tướng đatilde chẳng biết ai noacutei hữu vocirc Cograven vocirc sở đắc thigrave lấy gigrave gọi lagrave Tam

muội

Đaacutep Ta noacutei chẳng chứng nghĩa lagrave chứng vocirc sở chứng Vigrave phi Tam muội ta noacutei Tam

muội

Tổ hỏi Nếu phi Tam muội lấy gigrave đặt tecircn Ocircng đatilde chẳng chứng ldquovocirc chứngrdquo lagravem sao

magrave chứng

Ba La Đề nghe Tổ phacircn tiacutech liền ngộ bản tacircm đảnh lễ với Tổ tạ lỗi saacutem hối

Tổ thọ kyacute rằng Ocircng khocircng bao lacircu sẽ chứng quả Nước nagravey coacute ma nhưng sẽ hagraveng

phục

Noacutei xong thigravenh biến mất

(40)

Tổ đến Định Huệ tocircng hỏi Ocircng học định huệ lagrave một hay lagrave hai

Trong chuacuteng họ coacute ocircng Bagrave Lan Đagrave đaacutep Định huệ ta đacircy chẳng một chẳng hai

15

Tổ hỏi Đatilde chẳng một hai sao gọi định huệ

Đaacutep Ở định chẳng định nơi huệ chẳng huệ Một tức chẳng một hai cũng chẳng hai

Tổ hỏi Luacutec một chẳng một luacutec hai chẳng hai đatilde chẳng định huệ lấy gigrave gọi lagrave định

huệ

Đaacutep Chẳng một chẳng hai định huệ năng biết chẳng định chẳng huệ thigrave cũng như

vậy

Tổ noacutei Huệ chẳng phải huệ lấy gigrave để biết Chẳng một chẳng hai ai định ai huệ

Bagrave Lan Đagrave nghe xong tacircm nghi liền tan ratilde

(41)

Tổ đến Giới Hạnh tocircng hỏi Thế nagraveo lagrave giới Thế nagraveo lagrave hạnh Caacutei giới hạnh lagrave một

hay lagrave hai

Trong chuacuteng họ coacute một Hiền giả đaacutep Một hai hai một do noacute tự sanh Tuacircn theo giaacuteo

điều chẳng nhiễm gọi lagrave giới hạnh

Tổ noacutei Ocircng noacutei tuacircn theo giaacuteo điều tức lagrave coacute nhiễm Vậy một hai cugraveng phaacute đacircu thể

noacutei lagrave tuacircn theo giaacuteo điều Cả hai đều chống traacutei (6) chẳng theo nơi hạnh thigrave trong

ngoagravei chẳng rotilde sao gọi lagrave giới

Đaacutep Ta noacutei trong ngoagravei ấy đatilde biết xong đatilde được thocircng đạt Nếu noacutei chống traacutei cũng

đuacuteng cũng sai Noacutei đến thanh tịnh tức giới tức hạnh

Tổ hỏi Cũng đuacuteng cũng sai sao noacutei thanh tịnh Đatilde được thocircng đạt cograven gigrave trong

ngoagravei

Hiền giả nghe xong liền tự hổ thẹn tỏ lograveng khacircm phục

(42)

Tổ đến chỗ Vocirc Đắc tocircng hỏi Ocircng noacutei vocirc đắc vocirc đắc lagravem sao đắc Đatilde vocirc sở đắc cũng

vocirc đắc để đắc

Trong chuacuteng họ coacute ocircng Bảo Tịnh đaacutep Ta noacutei vocirc đắc chẳng phải vocirc đắc để đắc Luacutec

noacutei đắc caacutei đắc vocirc đắc lagrave đắc

Tổ hỏi Đắc đatilde vocirc đắc thigrave chẳng phải lagrave đắc Đatilde noacutei đắc caacutei đắc vậy đắc caacutei đắc đoacute

lagravem sao đắc

Đaacutep Thấy đắc lagrave phi đắc phi đắc gọi lagrave đắc Nếu thấy vocirc đắc gọi lagrave đắc caacutei đắc

Tổ noacutei Đắc đatilde phi đắc đắc caacutei vocirc đắc Đatilde vocirc sở đắc lấy gigrave đắc caacutei đắc

Bảo Tịnh nghe xong bỗng phaacute lưới nghi

(43)

Tổ đến chỗ Tịch Tịnh tocircng hỏi Thế nagraveo lagrave tịch tịnh Ở trong phaacutep nagravey ai tịch ai tịnh

Trong chuacuteng họ coacute một Tocircn giả đaacutep Tacircm nagravey bất động ấy gọi lagrave tịch Nơi phaacutep vocirc

nhiễm ấy gọi lagrave tịnh

Tổ noacutei Bản tacircm bất tịch mới phải nhờ tịch tịnh Nếu vốn lagrave tịnh thigrave đacircu cần tịch tịnh

Họ noacutei Caacutec phaacutep vốn khocircng vigrave khocircng đatilde khocircng Vigrave khocircng đatilde khocircng necircn ở nơi caacutei

khocircng đatilde khocircng ấy gọi lagrave tịch tịnh

16

Tổ noacutei Khocircng khocircng đatilde khocircng caacutec phaacutep cũng vậy Tịch tịnh vocirc tướng thigrave caacutei nagraveo lagrave

tịch caacutei nagraveo lagrave tịnh

Tocircn giả ấy nghe Tổ chỉ dạy hoaacutet nhiecircn khai ngộ

(44)

Từ đoacute saacuteu tocircng đều thệ nguyện quy y necircn sự giaacuteo hoacutea của Tổ cugraveng khắp Nam Thiecircn

Truacutec Tiếng tăm vang cả nước Ấn Độ trải qua saacuteu mươi năm độ chuacuteng sanh vocirc

lượng Sau gặp luacutec vua Dị Kiến (chaacuteu gọi Tổ bằng chuacute) muốn hủy diệt Phật phaacutep Tổ

thương xoacutet muốn cứu vớt chaacuteu Khi ấy saacuteu tocircng đều thầm nghĩ Tổ sẽ coacute caacutech để cứu

vatilden phaacutep nạn Tổ từ xa biết yacute của caacutec chuacuteng necircn acircm thầm buacuteng tay baacuteo tin cho họ

Saacuteu tocircng đều cugraveng nghe được magrave noacutei ldquoTiếng buacuteng ngoacuten tay lagrave hiệu baacuteo tin của thầy

chuacuteng tardquo Rồi đều đến chỗ Tổ ở

Tổ noacutei Nay Phật phaacutep coacute chướng nạn ai đi diệt trừ

Coacute ocircng Tocircn Thắng trước kia thuộc Vocirc Tướng tocircng xin đi

Tổ noacutei Ngươi dugrave biện tagravei thocircng minh nhưng đạo lực chưa đủ lại với vua chẳng coacute

duyecircn

Thắng khocircng nghe tự đến vua Dị Kiến rộng thuyết phaacutep yếu

Vua noacutei Caacutei phaacutep của ocircng hiểu biết đoacute hiện nay ở đacircu

Thắng noacutei Nhưng sự thống trị giaacuteo hoacutea của nhagrave vua lagrave hợp với đạo vua vậy hiện nay

đạo vua ở đacircu

Vua noacutei Đạo của ta sẽ trừ phaacutep tagrave Phaacutep của ocircng sẽ hagraveng phục người nagraveo

Luacutec bấy giờ Tổ đang ngồi trecircn togravea đatilde biết trước lyacute của Tocircn Thắng sẽ thua bảo Ba La

Đề rằng Tocircn Thắng chẳng nghe lời ta đi biện luận với vua sắp thất bại rồi Ngươi

hatildey mau đi cứu

Ba La Đề noacutei Xin nhờ thần lực

Noacutei xong coacute đaacutem macircy đỡ chacircn đưa đi gặp vua Vua đang hỏi Tocircn Thắng chợt thấy

ngạc nhiecircn quecircn hỏi tiếp magrave nhigraven Ba La Đề noacutei Kẻ bay trecircn khocircng đến lagrave chaacutenh hay

lagrave tagrave

Đề noacutei Ta chẳng phải tagrave chaacutenh magrave đến đacircy để chaacutenh lại caacutei tagrave Tacircm vua nếu chaacutenh thigrave

ta chẳng tagrave chaacutenh

Vua tuy cảm thấy kinh dị nhưng taacutenh kecircu mạn đang luacutec bừng liền ra lệnh đagravey Tocircn

thắng đi xa

Ba La Đề noacutei Vua đatilde coacute đạo sao lại đagravey Sa mocircn Ta dugrave khocircng hay xin vua cứ hỏi

Vua giận magrave hỏi Thế nagraveo lagrave Phật

Đề đaacutep Kiến taacutenh lagrave Phật

Vua hỏi Sư kiến taacutenh chăng

Đề đaacutep Ta kiến Phật taacutenh

Vua hỏi Taacutenh ở chỗ nagraveo

Đề đaacutep Taacutenh ở nơi taacutec dụng

Vua hỏi Lagrave taacutec dụng gigrave nay ta chẳng thấy

Đề đaacutep Hiện đang taacutec dụng vua tự chẳng thấy

17

Vua hỏi Nơi ta coacute chăng

Đề đaacutep Vua nếu taacutec dụng thigrave thể cũng khoacute thấy

Vua hỏi Nếu khi đang dụng coacute mấy chỗ xuất hiện

Đề đaacutep Nếu xuất hiện sẽ coacute taacutem chỗ

Vua noacutei Taacutem chỗ xuất hiện nagraveo noacutei cho ta nghe

Ba La Đề liền thuyết kệ rằng

Nơi thai lagrave thacircn ra đời lagrave người

Nơi mắt lagrave thấy nơi tai lagrave nghe

Nơi mũi lagrave ngửi ở miệng đagravem luận

Ở tay cầm lấy ở chacircn đi đứng

Hiện khắp bao gồm hằng sa thế giới

Thu nhiếp lại ở trong hạt bụi nhỏ

Kẻ nhận được thigrave biết lagrave Phật taacutenh

Kẻ chẳng biết thigrave gọi lagrave linh hồn

Vua nghe kệ xong tacircm liền khai ngộ saacutem hối tạ lỗi nhigraven nhận trước kia lagravem sai Rồi

vua hỏi Sư nối phaacutep ai

Đề đaacutep Bồ Đề Đạt Ma tức lagrave chuacute của Đại Vương

Vua liền cho cận thần nghecircnh tiếp Tổ đến cung vua Tổ bảo vua saacutem hối lỗi trước

Vua nghe xong rơi lệ cảm tạ rồi ra lệnh cho Tocircn Thắng về nước

Cận thần noacutei Tocircn Thắng khi bị đagravey đatilde gieo migravenh xuống vực bỏ mạng rồi

Tổ noacutei Thắng cograven sống lệnh vua triệu sẽ đến

Ban sơ Tocircn Thắng bị đagravey tự thấy hổ thẹn gieo migravenh xuống vực Bỗng coacute thần nhacircn

cứu để trecircn tảng đaacute

Thắng noacutei Ta lagrave bậc Sa mocircn lấy chaacutenh phaacutep lagravem chủ vigrave chẳng thể sửa caacutei quấy của

vua necircn bỏ migravenh tự traacutech Nay thần sao tự cứu giuacutep xin noacutei rotilde nguyecircn do

Thần nhacircn begraven noacutei kệ rằng

Xưa thọ đến trăm tuổi

Taacutem mươi vẫn lagravem sai

Thacircn cận bậc chiacute tocircn

Huacircn tu magrave nhập đạo

Tuy coacute iacutet triacute huệ

Nhưng cograven nhiều nhacircn ngatilde

Gặp caacutec bậc Hiền Thaacutenh

Chưa nổi lograveng cung kiacutenh

Hai mươi năm cocircng phu

Caacutei tacircm vẫn chưa tịnh

18

Vigrave thocircng minh khinh mạn

Magrave thọ quả như thế

Ngươi gặp vua bị khinh

Cảm quả đuacuteng như vậy

Từ nay chẳng giải đatildei

Chẳng lacircu thagravenh bậc triacute

Chư Thaacutenh đều hộ niệm

Như Lai cũng như vậy

Thắng nghe kệ vui mừng rồi tĩnh tọa trecircn tảng đoacute Đến đacircy sứ thần của vua vagraveo nuacutei

triệu về Khi đoacute ở trong cung Tổ noacutei với vua Biết Thắng chịu đến chăng

Vua noacutei Chưa biết

Tổ noacutei Phải ra lệnh thứ hai mới được

Khi sứ thần đến nuacutei thigrave Thắng từ chối Quả thực sau đoacute được lệnh thứ hai mới chịu

về

(45)

Tổ nghĩ đến việc Đocircng độ Trung Quốc theo như Phật đatilde thọ kyacute rằng ldquoNăm trăm năm

về sau ngọn đegraven triacute Baacutet nhatilde sẽ tỏ aacutenh saacuteng nơi đoacuterdquo necircn phoacute chuacutec đệ tử lagrave Baacutet Nhatilde Mật

Đa La lưu ở Thiecircn Truacutec hoằng phaacutep rồi tự migravenh sang Trung Quốc Trước khi khởi

hagravenh Ngagravei tới lễ baacutei thaacutep chư Tổ từ giả bạn học vagrave khuyecircn vua siecircng tu hạnh nghiệp

noacutei ldquoTocirci đi mười chiacuten năm sẽ vềrdquo

Tổ đi đường biển trải qua ba năm mới đến Trung Quốc nhằm năm thứ bảy niecircn hiệu

Phổ Thocircng đời Lương lagrave ngagravey 21 thaacuteng 9 năm Canh Tyacute Luacutec ấy chacircu trưởng Quảng

Chacircu lagrave Tiecircu Ngang nghecircnh tiếp cuacuteng dường đủ lễ trigravenh biểu văn baacuteo cho Votilde Đế Votilde

Đế sai sứ thần nghecircnh thỉnh nhằm ngagravey 11 thaacuteng 10 Tổ đến thủ đocirc Kim Lăng

Votilde Đế hỏi Trẫm từ khi lecircn ngocirci đến nay cất chugravea in kinh độ Tăng chẳng thể kể xiết

Như thế coacute cocircng đức gigrave

Tổ đaacutep Chẳng phải lagrave cocircng đức

Votilde Đế hỏi Tại sao chẳng phải lagrave cocircng đức

Tổ đaacutep Ấy chỉ lagrave caacutei tiểu quả trời người lagrave caacutei nhacircn hữu lậu như ảnh tugravey higravenh dugrave coacute

magrave chẳng thật

Votilde Đế hỏi Thế nagraveo chacircn cocircng đức

Tổ đaacutep Tịnh triacute diệu viecircn thể tự khocircng tịch Cocircng đức như thế chẳng do lagravem việc thế

gian magrave cầu được

Votilde Đế lại hỏi Thế nagraveo lagrave Thaacutenh đế đệ nhất nghĩa

Tổ đaacutep Rotilde ragraveng vocirc thaacutenh

Votilde Đế hỏi Hiện ở trước mặt trẫm lagrave ai

Tổ trả lời Khocircng biết

Votilde Đế khocircng ngộ được

19

Tổ biết cơ chẳng khế hợp đến ngagravey 19 thaacuteng đoacute acircm thầm qua socircng đi nước Ngụy

Ngagravey 23 thaacuteng 11 đến thagravenh phố Lạc Dương ngụ tại Thiếu Lacircm Tự nuacutei Tung Sơn

Suốt ngagravey im lặng hướng vaacutech tĩnh tọa người đời chẳng biết lại gọi lagrave ldquoBagrave La Mocircn

quaacuten vaacutechrdquo

Biệt truyện ghi rằng

Sau khi Tổ bỏ đi Votilde Đế đem chuyện nagravey noacutei với Chiacute Cocircng

Cocircng hỏi Bệ hạ biết người nagravey chăng

Votilde Đế trả lời Khocircng biết

Cocircng noacutei Ấy lagrave Quan Acircm Đại Sĩ truyền tacircm ấn Phật

Votilde Đế ăn năn muốn sai sứ thần đuổi theo thỉnh về

Cocircng noacutei Đừng noacutei sai một sứ thần dẫu cho người cả nước đi thỉnh Ngagravei cũng

khocircng về

Sau nagravey Thiền sư Viecircn Ngộ kể chuyện nagravey với chuacuteng rằng Caacutei khocircng biết của Votilde

Đế noacutei so với caacutei khocircng biết của Tổ Đạt Ma noacutei lagrave đồng hay lagrave khaacutec Giống thigrave coacute

giống phải thigrave khocircng phải Phần đocircng hiểu lầm rằng caacutei ldquokhocircng biếtrdquo của Tổ Đạt Ma

lagrave đaacutep về thiền caacutei ldquokhocircng biếtrdquo Votilde Đế đaacutep cacircu hỏi của Chiacute Cocircng lagrave caacutei khocircng biết

thuộc về nhận biết Đoaacuten mograve như thế trọn chẳng diacutenh daacuteng Nếu luacutec bấy giờ Chiacute

Cocircng hỏi như thế thigrave cần trả lời như thế nagraveo Theo ta thigrave chẳng bằng một gậy đaacutenh

chết cho xong traacutenh cho người ta suy đoaacuten hồ đồ

(46)

Coacute tăng Thần Quang ở xứ Y Lạc rộng xem đủ thứ kinh saacutech kheacuteo luận lyacute nhiệm

magraveu thường than rằng ldquoGiaacuteo của Khổng Tử noacutei về phong tục lễ nhạc saacutech của Latildeo

Trang cũng chưa đến diệu lyacute cugraveng tột Gần đacircy nghe noacutei Đại sĩ Đạt Ma lagrave bậc chiacute

nhacircn ở Thiếu Lacircm Tự chẳng caacutech xa phải đến tham vấnrdquo Begraven đi đến chỗ Tổ tham

học Thấy Tổ suốt ngagravey im lặng hướng vaacutech khocircng một lời dạy bảo Quang tự thầm

nghĩ ldquoNgười xưa từng trải toacutec che sigravenh cho đến chẳng tiếc maacuteu thịt xương tủy để

cuacuteng dường cầu đạo Xưa cograven như vậy nay ta khocircng lagravem được saordquo Gặp đecircm tuyết

lớn Quang đứng hầu ngoagravei cửa suốt đecircm gần saacuteng tuyết ngập quaacute đầu gối nhưng vẫn

đứng yecircn chỗ đoacute một lograveng cung kiacutenh

Tổ nhigraven thấy thương xoacutet hỏi rằng Ngươi đứng lacircu trong tuyết muốn cầu việc gigrave

Quang rơi lệ noacutei Xin Hogravea thượng từ bi mở cửa cam lồ rộng độ chuacuteng sanh

Tổ noacutei Diệu đạo của chư Phật phải nhiều kiếp siecircng năng tinh tiến hagravenh chỗ khoacute

hagravenh nhẫn chỗ khoacute nhẫn mới được đacircu thể dugraveng thiểu đức thiểu triacute khinh tacircm mạn

tacircm magrave được

Quang nghe lời Tổ khiacutech lệ liền lấy dao beacuten chặt caacutenh tay traacutei để trước bagraven Tổ

Tổ biết lagrave phaacutep khiacute noacutei ldquoChư Phật ban sơ cầu đạo vigrave phaacutep quecircn migravenh Nay ngươi chặt

caacutenh tay trước ta cầu phaacutep ta cũng hứa khảrdquo Do đoacute Tổ đổi tecircn cho Quang lagrave Huệ

Khả

Huệ Khả hỏi Phaacutep ấn của chư Phật con được nghe chăng

Tổ noacutei Phaacutep ấn của chư Phật chẳng do người khaacutec magrave được

Khả noacutei Tacircm con chưa an xin thầy an cho

Tổ noacutei Đem tacircm lại để ta an cho

20

Giacircy lacircu Khả noacutei Tigravem tacircm trọn chẳng thể đắc

Tổ noacutei Ta đatilde an tacircm cho ngươi rồi

(47)

Chiacuten năm sau Tổ muốn về Thiecircn Truacutec một hocircm noacutei với mocircn đồ rằng Thời tiết đatilde

đến caacutec ngươi hatildey tự kể sự sở đắc của migravenh

Coacute đệ tử Đạo phoacute noacutei Theo chỗ thấy của con chẳng chấp văn tự chẳng ligravea văn tự ấy

lagrave dụng của đạo

Tổ noacutei Ngươi được da của ta

Ni Tổng Trigrave noacutei Hiểu biết của con như Tocircn giả Khaacutenh Hỷ thấy cotildei Phật Bất Động

một caacutei thấy vốn đầy đủ chẳng cần thecircm caacutei thấy nữa

Tổ noacutei Ngươi được thịt của ta

Đạo Dục noacutei Tứ đại vốn khocircng ngũ ấm chẳng coacute chỗ thấy của con khocircng coacute một

phaacutep để đắc

Tổ noacutei Ngươi được xương của ta

Sau cugraveng Huệ Khả ra lễ baacutei rồi trở về đứng lại chỗ cũ

Tổ noacutei Ngươi được tủy của ta Thuở xưa Như Lai đem Chaacutenh phaacutep nhatilden tạng phoacute

chuacutec cho Đại sĩ Ca Diếp rồi truyền thừa từng đời cho đến thacircn ta Nay ta phoacute chuacutec cho

ngươi ngươi hatildey hộ trigrave Đồng thời truyền cagrave sa cho ngươi để lagravem tin cho phaacutep

Khả xin Tổ chỉ dạy cho rotilde

Tổ noacutei Trong truyền phaacutep ấn để khế chứng bản tacircm ngoagravei phoacute cagrave sa để xaacutec định tocircng

chỉ Vigrave sợ người đời sau lograveng tin chưa vững sanh ra nghi ngờ noacutei ldquoTa lagrave người Ấn

Độ ngươi lagrave người Trung Quốc nhờ gigrave magrave đắc phaacutep lấy gigrave để chứng tỏrdquo Nay ngươi

thọ nhận y phaacutep nagravey Về sau coacute chướng nạn xảy ra hatildey lấy y vagrave kệ truyền phaacutep của

ta dugraveng để chứng minh thigrave sự giaacuteo hoacutea sẽ vocirc ngại

Hai trăm năm sau khi ta nhập diệt phải ngưng sự truyền y Về sau chaacutenh phaacutep cugraveng

khắp phaacutep giới kẻ biết đạo thigrave nhiều kẻ hagravenh đạo thigrave iacutet kẻ thuyết lyacute thigrave nhiều kẻ thấu

lyacute thigrave iacutet Nay ngươi xiển dương phaacutep nagravey chớ khinh người chưa ngộ Hễ được một

niệm trở về cội nguồn thigrave đồng như bản đắc sự acircm thầm mặc chứng sẽ muocircn muocircn

ngagraven ngagraven Hatildey nghe ta noacutei kệ đacircy

Ta đi đến đất nagravey

Truyền phaacutep cứu người mecirc

Một bocircng nở năm nhaacutenh

Kết quả tự nhiecircn thagravenh

Tổ lại noacutei Ta coacute kinh Lăng Giagrave bốn quyển nay cũng giao phoacute cho ngươi dugraveng để ấn

chứng hậu học Ấy lagrave tacircm địa yếu mocircn của Như Lai khiến caacutec chuacuteng sanh khai thị ngộ

nhập Từ khi ta đến đất nagravey đatilde bị đầu độc năm lần Ta đem độc để trecircn tảng đaacute thigrave

tảng đaacute nổ bung Ta ligravea Ấn Độ đến Trung Quốc lagrave vigrave thấy đất nagravey coacute khiacute tượng Đại

thừa necircn vượt biển vigrave phaacutep cầu người Vigrave nhacircn duyecircn chưa đến necircn thị hiện ngu dại

hướng vaacutech chờ đợi nay được ngươi để phoacute phaacutep thigrave yacute ta đatilde thỏa matilden

21

Noacutei xong cugraveng mocircn đồ đến chugravea Thiecircn Thaacutenh ở Vũ Mocircn lưu lại đoacute ba ngagravey Coacute Thaacutei

thuacute Kỳ Thagravenh tecircn Dung Huyền Chi hacircm mộ Phật thừa hỏi Tổ rằng Ở Tacircy Thiecircn Ấn

Độ sự truyền thừa lagravem Tổ lagrave thế nagraveo

Tổ noacutei Thấu tacircm tocircng (Thiền tocircng) của Phật hạnh giải tương ưng ấy gọi lagrave Tổ

Lại hỏi Ngoagravei ra cograven coacute gigrave nữa

Tổ noacutei Cần tin tự tacircm bất nhị chẳng coacute tương đối Necircn đối với caacutec chẳng chấp hữu

vocirc chẳng lấy chẳng bỏ chẳng triacute chẳng ngu chẳng mecirc chẳng ngộ Đatilde được thấu đạt

necircn xưng lagrave Tổ

Huyền Chi noacutei Đệ tử quy y Tam bảo đatilde nhiều năm magrave triacute huệ aacutem muội cograven mecirc chacircn

lyacute Vừa nghe sư noacutei vẫn chưa biết rotilde xin sư từ bi khai thị tocircng chỉ

Tổ biết Huyền Chi khẩn thiết liền thuyết kệ rằng

Cũng chẳng thấy aacutec magrave khinh checirc

Cũng chẳng thấy thiện magrave khen ngợi

Cũng chẳng xa ngu magrave gần triacute

Cũng chẳng bỏ mecirc magrave lấy ngộ

Đại đạo thigrave siecircu việt số lượng

Thocircng tacircm Phật tự động độ sanh

Chẳng troacutei buộc ở nơi phagravem Thaacutenh

Siecircu nhiecircn thigrave gọi đoacute lagrave Tổ

Huyền Chi nghe kệ bi hỷ xen nhau magrave rằng Xin sư thường trụ thế gian để hoacutea đạo

quần sanh

Tổ noacutei Ta sẽ đi về chẳng thể ở lacircu Chuacuteng sanh căn taacutenh muocircn ngagraven sai biệt necircn ta

phải gặp nhiều ngu mecirc lagravem chướng nạn cho ta (biết trước sẽ bị người đầu độc)

Huyền Chi noacutei Coacute thể cho biết người nagraveo để đệ tử vigrave sư trừ được chăng

Tổ noacutei Ta truyền Phật biacute tạng để lợi iacutech kẻ mecirc đacircu thể hại người để tự yecircn Ắt chẳng

coacute lyacute nagravey

Huyền Chi noacutei Sư nếu khocircng noacutei ra lagravem sao thị hiện sức biến thocircng quang chiếu

Tổ bất đắc dĩ mới cho bagravei sấm rằng

Thuyền socircng vạch soacuteng ngọc

Ống đuốc mở khoacutea vagraveng

Ngũ khẩu cugraveng đi chung

Cửu thập vocirc nhacircn ngatilde

Huyền Chi chẳng thể đoaacuten hiểu được đagravenh lễ baacutei caacuteo từ

Luacutec bấy giờ Vua nước Ngụy rất kiacutenh Phật thừa Trong đạo coacute nhiều Cao Tăng như

Quang Thống luật sư Lưu Chi tam tạnghellip đều lagrave loan phụng trong hagraveng Cao Tăng

magrave tư tưởng chủ trương lại traacutei ngược nhiều với Tổ Đạo phong của Tổ truyền đi khắp

nơi kẻ triacute thức đều quy tụ lại cầu phaacutep lagravem cho họ sanh tacircm ganh tị đầu độc năm lần

cũng khocircng gacircy hại được Đến lần thứ saacuteu Tổ đatilde truyền phaacutep cho Nhị Tổ việc hoacutea

22

duyecircn đatilde xong necircn thị hiện truacuteng độc magrave tịch Mocircn đồ mai taacuteng Tổ trecircn nuacutei Hugraveng

Nhĩ xacircy thaacutep nơi Định Lacircm Tự

Năm ấy sứ thần nước Ngụy lagrave Tống Vacircn từ Sung Đỉnh (biecircn giới Ấn Độ) về giữa

đường thấy Tổ xaacutech chiếc giầy đi nhẹ nhagraveng như bay

Vacircn hỏi Đại sư đi đacircu vậy

Tổ noacutei Đi về Thiecircn Truacutec

Vacircn về kinh tacircu chuyện với vua Khi vua ra lệnh cho mocircn đồ của Tổ đagraveo mả thigrave thấy

trong quan tagravei trống rỗng chỉ cograven coacute một chiếc giầy Vua ban chiếu đem chiếc giầy ấy

thờ phụng nơi Thiếu Lacircm Tự

Đến năm thứ mười lăm niecircn hiệu Khai Nguyecircn đời Đường nhằm năm Đinh Matildeo bị

tiacuten đồ trong đạo ăn trộm đem về Ngũ Đagravei Sơn Hiện nay đatilde mất tiacutech chẳng biết ở đacircu

------------------

14

Đaacutep Định đatilde bất định tức phi Thực tướng Vigrave biết ta phi (ta phi lagrave vocirc ngatilde) necircn bất

định bất biến

Tổ noacutei Nay ocircng bất biến sao gọi Thực tướng Nếu biến thigrave biến mất cũng khocircng gọi

lagrave Thực tướng

Đaacutep Bất biến necircn tồn tại vigrave tồn tại chẳng thực necircn gọi lagrave biến Thực tướng để xaacutec

định nghĩa ấy

Tổ hỏi Thực tướng chẳng biến biến thigrave chẳng thực Nơi phaacutep hữu vocirc caacutei nagraveo gọi lagrave

Thực tướng

Taacutet Bagrave La biết Tổ lagrave Thaacutenh sư đatilde thấu suốt nghĩa lyacute liền dugraveng tay chỉ hư khocircng rằng

Đacircy lagrave hữu tướng của thế gian vigrave coacute thể khocircng Nay thacircn ta được giống khocircng nagravey

chăng

Tổ noacutei Nếu thấu Thực tướng thigrave thấy phi tướng Nếu liễu phi tướng sắc ấy cũng vậy

Khi ở nơi sắc chẳng mất bản thể của sắc ở trong phi tướng chẳng ngại sự coacute Nếu

được thấu hiểu như thế ấy gọi lagrave Thực tướng

Họ nghe xong tacircm yacute khai mở khacircm phục lễ baacutei tiacuten thọ

(5) Kinh Kim Cang viết ldquoNếu thấy caacutec tướng khocircng phải lagrave tướng mới lagrave thấy Thực

tướngrdquo

(39)

Tổ thigravenh ligravenh biến mất rồi đến chỗ Vocirc Tướng tocircng hỏi Ocircng noacutei Vocirc tướng lagravem sao

chứng tỏ

Trong chuacuteng họ coacute ocircng Ba La Đề đaacutep Vigrave tacircm chẳng hiện necircn noacutei Vocirc tướng

Tổ hỏi Tacircm ocircng chẳng hiện lấy gigrave chứng minh

Đaacutep Ta biết Vocirc tướng tacircm chẳng lấy bỏ Đang luacutec biết cũng chẳng coacute kẻ biết

Tổ noacutei Nơi hữu vagrave vocirc tacircm chẳng lấy bỏ cũng chẳng coacute kẻ biết thigrave caacutei biết thagravenh

khocircng

Họ noacutei Nhập Tam muội Phật cograven vocirc sở đắc huống lagrave Vocirc tướng magrave cograven muốn biết

noacute

Tổ hỏi Tướng đatilde chẳng biết ai noacutei hữu vocirc Cograven vocirc sở đắc thigrave lấy gigrave gọi lagrave Tam

muội

Đaacutep Ta noacutei chẳng chứng nghĩa lagrave chứng vocirc sở chứng Vigrave phi Tam muội ta noacutei Tam

muội

Tổ hỏi Nếu phi Tam muội lấy gigrave đặt tecircn Ocircng đatilde chẳng chứng ldquovocirc chứngrdquo lagravem sao

magrave chứng

Ba La Đề nghe Tổ phacircn tiacutech liền ngộ bản tacircm đảnh lễ với Tổ tạ lỗi saacutem hối

Tổ thọ kyacute rằng Ocircng khocircng bao lacircu sẽ chứng quả Nước nagravey coacute ma nhưng sẽ hagraveng

phục

Noacutei xong thigravenh biến mất

(40)

Tổ đến Định Huệ tocircng hỏi Ocircng học định huệ lagrave một hay lagrave hai

Trong chuacuteng họ coacute ocircng Bagrave Lan Đagrave đaacutep Định huệ ta đacircy chẳng một chẳng hai

15

Tổ hỏi Đatilde chẳng một hai sao gọi định huệ

Đaacutep Ở định chẳng định nơi huệ chẳng huệ Một tức chẳng một hai cũng chẳng hai

Tổ hỏi Luacutec một chẳng một luacutec hai chẳng hai đatilde chẳng định huệ lấy gigrave gọi lagrave định

huệ

Đaacutep Chẳng một chẳng hai định huệ năng biết chẳng định chẳng huệ thigrave cũng như

vậy

Tổ noacutei Huệ chẳng phải huệ lấy gigrave để biết Chẳng một chẳng hai ai định ai huệ

Bagrave Lan Đagrave nghe xong tacircm nghi liền tan ratilde

(41)

Tổ đến Giới Hạnh tocircng hỏi Thế nagraveo lagrave giới Thế nagraveo lagrave hạnh Caacutei giới hạnh lagrave một

hay lagrave hai

Trong chuacuteng họ coacute một Hiền giả đaacutep Một hai hai một do noacute tự sanh Tuacircn theo giaacuteo

điều chẳng nhiễm gọi lagrave giới hạnh

Tổ noacutei Ocircng noacutei tuacircn theo giaacuteo điều tức lagrave coacute nhiễm Vậy một hai cugraveng phaacute đacircu thể

noacutei lagrave tuacircn theo giaacuteo điều Cả hai đều chống traacutei (6) chẳng theo nơi hạnh thigrave trong

ngoagravei chẳng rotilde sao gọi lagrave giới

Đaacutep Ta noacutei trong ngoagravei ấy đatilde biết xong đatilde được thocircng đạt Nếu noacutei chống traacutei cũng

đuacuteng cũng sai Noacutei đến thanh tịnh tức giới tức hạnh

Tổ hỏi Cũng đuacuteng cũng sai sao noacutei thanh tịnh Đatilde được thocircng đạt cograven gigrave trong

ngoagravei

Hiền giả nghe xong liền tự hổ thẹn tỏ lograveng khacircm phục

(42)

Tổ đến chỗ Vocirc Đắc tocircng hỏi Ocircng noacutei vocirc đắc vocirc đắc lagravem sao đắc Đatilde vocirc sở đắc cũng

vocirc đắc để đắc

Trong chuacuteng họ coacute ocircng Bảo Tịnh đaacutep Ta noacutei vocirc đắc chẳng phải vocirc đắc để đắc Luacutec

noacutei đắc caacutei đắc vocirc đắc lagrave đắc

Tổ hỏi Đắc đatilde vocirc đắc thigrave chẳng phải lagrave đắc Đatilde noacutei đắc caacutei đắc vậy đắc caacutei đắc đoacute

lagravem sao đắc

Đaacutep Thấy đắc lagrave phi đắc phi đắc gọi lagrave đắc Nếu thấy vocirc đắc gọi lagrave đắc caacutei đắc

Tổ noacutei Đắc đatilde phi đắc đắc caacutei vocirc đắc Đatilde vocirc sở đắc lấy gigrave đắc caacutei đắc

Bảo Tịnh nghe xong bỗng phaacute lưới nghi

(43)

Tổ đến chỗ Tịch Tịnh tocircng hỏi Thế nagraveo lagrave tịch tịnh Ở trong phaacutep nagravey ai tịch ai tịnh

Trong chuacuteng họ coacute một Tocircn giả đaacutep Tacircm nagravey bất động ấy gọi lagrave tịch Nơi phaacutep vocirc

nhiễm ấy gọi lagrave tịnh

Tổ noacutei Bản tacircm bất tịch mới phải nhờ tịch tịnh Nếu vốn lagrave tịnh thigrave đacircu cần tịch tịnh

Họ noacutei Caacutec phaacutep vốn khocircng vigrave khocircng đatilde khocircng Vigrave khocircng đatilde khocircng necircn ở nơi caacutei

khocircng đatilde khocircng ấy gọi lagrave tịch tịnh

16

Tổ noacutei Khocircng khocircng đatilde khocircng caacutec phaacutep cũng vậy Tịch tịnh vocirc tướng thigrave caacutei nagraveo lagrave

tịch caacutei nagraveo lagrave tịnh

Tocircn giả ấy nghe Tổ chỉ dạy hoaacutet nhiecircn khai ngộ

(44)

Từ đoacute saacuteu tocircng đều thệ nguyện quy y necircn sự giaacuteo hoacutea của Tổ cugraveng khắp Nam Thiecircn

Truacutec Tiếng tăm vang cả nước Ấn Độ trải qua saacuteu mươi năm độ chuacuteng sanh vocirc

lượng Sau gặp luacutec vua Dị Kiến (chaacuteu gọi Tổ bằng chuacute) muốn hủy diệt Phật phaacutep Tổ

thương xoacutet muốn cứu vớt chaacuteu Khi ấy saacuteu tocircng đều thầm nghĩ Tổ sẽ coacute caacutech để cứu

vatilden phaacutep nạn Tổ từ xa biết yacute của caacutec chuacuteng necircn acircm thầm buacuteng tay baacuteo tin cho họ

Saacuteu tocircng đều cugraveng nghe được magrave noacutei ldquoTiếng buacuteng ngoacuten tay lagrave hiệu baacuteo tin của thầy

chuacuteng tardquo Rồi đều đến chỗ Tổ ở

Tổ noacutei Nay Phật phaacutep coacute chướng nạn ai đi diệt trừ

Coacute ocircng Tocircn Thắng trước kia thuộc Vocirc Tướng tocircng xin đi

Tổ noacutei Ngươi dugrave biện tagravei thocircng minh nhưng đạo lực chưa đủ lại với vua chẳng coacute

duyecircn

Thắng khocircng nghe tự đến vua Dị Kiến rộng thuyết phaacutep yếu

Vua noacutei Caacutei phaacutep của ocircng hiểu biết đoacute hiện nay ở đacircu

Thắng noacutei Nhưng sự thống trị giaacuteo hoacutea của nhagrave vua lagrave hợp với đạo vua vậy hiện nay

đạo vua ở đacircu

Vua noacutei Đạo của ta sẽ trừ phaacutep tagrave Phaacutep của ocircng sẽ hagraveng phục người nagraveo

Luacutec bấy giờ Tổ đang ngồi trecircn togravea đatilde biết trước lyacute của Tocircn Thắng sẽ thua bảo Ba La

Đề rằng Tocircn Thắng chẳng nghe lời ta đi biện luận với vua sắp thất bại rồi Ngươi

hatildey mau đi cứu

Ba La Đề noacutei Xin nhờ thần lực

Noacutei xong coacute đaacutem macircy đỡ chacircn đưa đi gặp vua Vua đang hỏi Tocircn Thắng chợt thấy

ngạc nhiecircn quecircn hỏi tiếp magrave nhigraven Ba La Đề noacutei Kẻ bay trecircn khocircng đến lagrave chaacutenh hay

lagrave tagrave

Đề noacutei Ta chẳng phải tagrave chaacutenh magrave đến đacircy để chaacutenh lại caacutei tagrave Tacircm vua nếu chaacutenh thigrave

ta chẳng tagrave chaacutenh

Vua tuy cảm thấy kinh dị nhưng taacutenh kecircu mạn đang luacutec bừng liền ra lệnh đagravey Tocircn

thắng đi xa

Ba La Đề noacutei Vua đatilde coacute đạo sao lại đagravey Sa mocircn Ta dugrave khocircng hay xin vua cứ hỏi

Vua giận magrave hỏi Thế nagraveo lagrave Phật

Đề đaacutep Kiến taacutenh lagrave Phật

Vua hỏi Sư kiến taacutenh chăng

Đề đaacutep Ta kiến Phật taacutenh

Vua hỏi Taacutenh ở chỗ nagraveo

Đề đaacutep Taacutenh ở nơi taacutec dụng

Vua hỏi Lagrave taacutec dụng gigrave nay ta chẳng thấy

Đề đaacutep Hiện đang taacutec dụng vua tự chẳng thấy

17

Vua hỏi Nơi ta coacute chăng

Đề đaacutep Vua nếu taacutec dụng thigrave thể cũng khoacute thấy

Vua hỏi Nếu khi đang dụng coacute mấy chỗ xuất hiện

Đề đaacutep Nếu xuất hiện sẽ coacute taacutem chỗ

Vua noacutei Taacutem chỗ xuất hiện nagraveo noacutei cho ta nghe

Ba La Đề liền thuyết kệ rằng

Nơi thai lagrave thacircn ra đời lagrave người

Nơi mắt lagrave thấy nơi tai lagrave nghe

Nơi mũi lagrave ngửi ở miệng đagravem luận

Ở tay cầm lấy ở chacircn đi đứng

Hiện khắp bao gồm hằng sa thế giới

Thu nhiếp lại ở trong hạt bụi nhỏ

Kẻ nhận được thigrave biết lagrave Phật taacutenh

Kẻ chẳng biết thigrave gọi lagrave linh hồn

Vua nghe kệ xong tacircm liền khai ngộ saacutem hối tạ lỗi nhigraven nhận trước kia lagravem sai Rồi

vua hỏi Sư nối phaacutep ai

Đề đaacutep Bồ Đề Đạt Ma tức lagrave chuacute của Đại Vương

Vua liền cho cận thần nghecircnh tiếp Tổ đến cung vua Tổ bảo vua saacutem hối lỗi trước

Vua nghe xong rơi lệ cảm tạ rồi ra lệnh cho Tocircn Thắng về nước

Cận thần noacutei Tocircn Thắng khi bị đagravey đatilde gieo migravenh xuống vực bỏ mạng rồi

Tổ noacutei Thắng cograven sống lệnh vua triệu sẽ đến

Ban sơ Tocircn Thắng bị đagravey tự thấy hổ thẹn gieo migravenh xuống vực Bỗng coacute thần nhacircn

cứu để trecircn tảng đaacute

Thắng noacutei Ta lagrave bậc Sa mocircn lấy chaacutenh phaacutep lagravem chủ vigrave chẳng thể sửa caacutei quấy của

vua necircn bỏ migravenh tự traacutech Nay thần sao tự cứu giuacutep xin noacutei rotilde nguyecircn do

Thần nhacircn begraven noacutei kệ rằng

Xưa thọ đến trăm tuổi

Taacutem mươi vẫn lagravem sai

Thacircn cận bậc chiacute tocircn

Huacircn tu magrave nhập đạo

Tuy coacute iacutet triacute huệ

Nhưng cograven nhiều nhacircn ngatilde

Gặp caacutec bậc Hiền Thaacutenh

Chưa nổi lograveng cung kiacutenh

Hai mươi năm cocircng phu

Caacutei tacircm vẫn chưa tịnh

18

Vigrave thocircng minh khinh mạn

Magrave thọ quả như thế

Ngươi gặp vua bị khinh

Cảm quả đuacuteng như vậy

Từ nay chẳng giải đatildei

Chẳng lacircu thagravenh bậc triacute

Chư Thaacutenh đều hộ niệm

Như Lai cũng như vậy

Thắng nghe kệ vui mừng rồi tĩnh tọa trecircn tảng đoacute Đến đacircy sứ thần của vua vagraveo nuacutei

triệu về Khi đoacute ở trong cung Tổ noacutei với vua Biết Thắng chịu đến chăng

Vua noacutei Chưa biết

Tổ noacutei Phải ra lệnh thứ hai mới được

Khi sứ thần đến nuacutei thigrave Thắng từ chối Quả thực sau đoacute được lệnh thứ hai mới chịu

về

(45)

Tổ nghĩ đến việc Đocircng độ Trung Quốc theo như Phật đatilde thọ kyacute rằng ldquoNăm trăm năm

về sau ngọn đegraven triacute Baacutet nhatilde sẽ tỏ aacutenh saacuteng nơi đoacuterdquo necircn phoacute chuacutec đệ tử lagrave Baacutet Nhatilde Mật

Đa La lưu ở Thiecircn Truacutec hoằng phaacutep rồi tự migravenh sang Trung Quốc Trước khi khởi

hagravenh Ngagravei tới lễ baacutei thaacutep chư Tổ từ giả bạn học vagrave khuyecircn vua siecircng tu hạnh nghiệp

noacutei ldquoTocirci đi mười chiacuten năm sẽ vềrdquo

Tổ đi đường biển trải qua ba năm mới đến Trung Quốc nhằm năm thứ bảy niecircn hiệu

Phổ Thocircng đời Lương lagrave ngagravey 21 thaacuteng 9 năm Canh Tyacute Luacutec ấy chacircu trưởng Quảng

Chacircu lagrave Tiecircu Ngang nghecircnh tiếp cuacuteng dường đủ lễ trigravenh biểu văn baacuteo cho Votilde Đế Votilde

Đế sai sứ thần nghecircnh thỉnh nhằm ngagravey 11 thaacuteng 10 Tổ đến thủ đocirc Kim Lăng

Votilde Đế hỏi Trẫm từ khi lecircn ngocirci đến nay cất chugravea in kinh độ Tăng chẳng thể kể xiết

Như thế coacute cocircng đức gigrave

Tổ đaacutep Chẳng phải lagrave cocircng đức

Votilde Đế hỏi Tại sao chẳng phải lagrave cocircng đức

Tổ đaacutep Ấy chỉ lagrave caacutei tiểu quả trời người lagrave caacutei nhacircn hữu lậu như ảnh tugravey higravenh dugrave coacute

magrave chẳng thật

Votilde Đế hỏi Thế nagraveo chacircn cocircng đức

Tổ đaacutep Tịnh triacute diệu viecircn thể tự khocircng tịch Cocircng đức như thế chẳng do lagravem việc thế

gian magrave cầu được

Votilde Đế lại hỏi Thế nagraveo lagrave Thaacutenh đế đệ nhất nghĩa

Tổ đaacutep Rotilde ragraveng vocirc thaacutenh

Votilde Đế hỏi Hiện ở trước mặt trẫm lagrave ai

Tổ trả lời Khocircng biết

Votilde Đế khocircng ngộ được

19

Tổ biết cơ chẳng khế hợp đến ngagravey 19 thaacuteng đoacute acircm thầm qua socircng đi nước Ngụy

Ngagravey 23 thaacuteng 11 đến thagravenh phố Lạc Dương ngụ tại Thiếu Lacircm Tự nuacutei Tung Sơn

Suốt ngagravey im lặng hướng vaacutech tĩnh tọa người đời chẳng biết lại gọi lagrave ldquoBagrave La Mocircn

quaacuten vaacutechrdquo

Biệt truyện ghi rằng

Sau khi Tổ bỏ đi Votilde Đế đem chuyện nagravey noacutei với Chiacute Cocircng

Cocircng hỏi Bệ hạ biết người nagravey chăng

Votilde Đế trả lời Khocircng biết

Cocircng noacutei Ấy lagrave Quan Acircm Đại Sĩ truyền tacircm ấn Phật

Votilde Đế ăn năn muốn sai sứ thần đuổi theo thỉnh về

Cocircng noacutei Đừng noacutei sai một sứ thần dẫu cho người cả nước đi thỉnh Ngagravei cũng

khocircng về

Sau nagravey Thiền sư Viecircn Ngộ kể chuyện nagravey với chuacuteng rằng Caacutei khocircng biết của Votilde

Đế noacutei so với caacutei khocircng biết của Tổ Đạt Ma noacutei lagrave đồng hay lagrave khaacutec Giống thigrave coacute

giống phải thigrave khocircng phải Phần đocircng hiểu lầm rằng caacutei ldquokhocircng biếtrdquo của Tổ Đạt Ma

lagrave đaacutep về thiền caacutei ldquokhocircng biếtrdquo Votilde Đế đaacutep cacircu hỏi của Chiacute Cocircng lagrave caacutei khocircng biết

thuộc về nhận biết Đoaacuten mograve như thế trọn chẳng diacutenh daacuteng Nếu luacutec bấy giờ Chiacute

Cocircng hỏi như thế thigrave cần trả lời như thế nagraveo Theo ta thigrave chẳng bằng một gậy đaacutenh

chết cho xong traacutenh cho người ta suy đoaacuten hồ đồ

(46)

Coacute tăng Thần Quang ở xứ Y Lạc rộng xem đủ thứ kinh saacutech kheacuteo luận lyacute nhiệm

magraveu thường than rằng ldquoGiaacuteo của Khổng Tử noacutei về phong tục lễ nhạc saacutech của Latildeo

Trang cũng chưa đến diệu lyacute cugraveng tột Gần đacircy nghe noacutei Đại sĩ Đạt Ma lagrave bậc chiacute

nhacircn ở Thiếu Lacircm Tự chẳng caacutech xa phải đến tham vấnrdquo Begraven đi đến chỗ Tổ tham

học Thấy Tổ suốt ngagravey im lặng hướng vaacutech khocircng một lời dạy bảo Quang tự thầm

nghĩ ldquoNgười xưa từng trải toacutec che sigravenh cho đến chẳng tiếc maacuteu thịt xương tủy để

cuacuteng dường cầu đạo Xưa cograven như vậy nay ta khocircng lagravem được saordquo Gặp đecircm tuyết

lớn Quang đứng hầu ngoagravei cửa suốt đecircm gần saacuteng tuyết ngập quaacute đầu gối nhưng vẫn

đứng yecircn chỗ đoacute một lograveng cung kiacutenh

Tổ nhigraven thấy thương xoacutet hỏi rằng Ngươi đứng lacircu trong tuyết muốn cầu việc gigrave

Quang rơi lệ noacutei Xin Hogravea thượng từ bi mở cửa cam lồ rộng độ chuacuteng sanh

Tổ noacutei Diệu đạo của chư Phật phải nhiều kiếp siecircng năng tinh tiến hagravenh chỗ khoacute

hagravenh nhẫn chỗ khoacute nhẫn mới được đacircu thể dugraveng thiểu đức thiểu triacute khinh tacircm mạn

tacircm magrave được

Quang nghe lời Tổ khiacutech lệ liền lấy dao beacuten chặt caacutenh tay traacutei để trước bagraven Tổ

Tổ biết lagrave phaacutep khiacute noacutei ldquoChư Phật ban sơ cầu đạo vigrave phaacutep quecircn migravenh Nay ngươi chặt

caacutenh tay trước ta cầu phaacutep ta cũng hứa khảrdquo Do đoacute Tổ đổi tecircn cho Quang lagrave Huệ

Khả

Huệ Khả hỏi Phaacutep ấn của chư Phật con được nghe chăng

Tổ noacutei Phaacutep ấn của chư Phật chẳng do người khaacutec magrave được

Khả noacutei Tacircm con chưa an xin thầy an cho

Tổ noacutei Đem tacircm lại để ta an cho

20

Giacircy lacircu Khả noacutei Tigravem tacircm trọn chẳng thể đắc

Tổ noacutei Ta đatilde an tacircm cho ngươi rồi

(47)

Chiacuten năm sau Tổ muốn về Thiecircn Truacutec một hocircm noacutei với mocircn đồ rằng Thời tiết đatilde

đến caacutec ngươi hatildey tự kể sự sở đắc của migravenh

Coacute đệ tử Đạo phoacute noacutei Theo chỗ thấy của con chẳng chấp văn tự chẳng ligravea văn tự ấy

lagrave dụng của đạo

Tổ noacutei Ngươi được da của ta

Ni Tổng Trigrave noacutei Hiểu biết của con như Tocircn giả Khaacutenh Hỷ thấy cotildei Phật Bất Động

một caacutei thấy vốn đầy đủ chẳng cần thecircm caacutei thấy nữa

Tổ noacutei Ngươi được thịt của ta

Đạo Dục noacutei Tứ đại vốn khocircng ngũ ấm chẳng coacute chỗ thấy của con khocircng coacute một

phaacutep để đắc

Tổ noacutei Ngươi được xương của ta

Sau cugraveng Huệ Khả ra lễ baacutei rồi trở về đứng lại chỗ cũ

Tổ noacutei Ngươi được tủy của ta Thuở xưa Như Lai đem Chaacutenh phaacutep nhatilden tạng phoacute

chuacutec cho Đại sĩ Ca Diếp rồi truyền thừa từng đời cho đến thacircn ta Nay ta phoacute chuacutec cho

ngươi ngươi hatildey hộ trigrave Đồng thời truyền cagrave sa cho ngươi để lagravem tin cho phaacutep

Khả xin Tổ chỉ dạy cho rotilde

Tổ noacutei Trong truyền phaacutep ấn để khế chứng bản tacircm ngoagravei phoacute cagrave sa để xaacutec định tocircng

chỉ Vigrave sợ người đời sau lograveng tin chưa vững sanh ra nghi ngờ noacutei ldquoTa lagrave người Ấn

Độ ngươi lagrave người Trung Quốc nhờ gigrave magrave đắc phaacutep lấy gigrave để chứng tỏrdquo Nay ngươi

thọ nhận y phaacutep nagravey Về sau coacute chướng nạn xảy ra hatildey lấy y vagrave kệ truyền phaacutep của

ta dugraveng để chứng minh thigrave sự giaacuteo hoacutea sẽ vocirc ngại

Hai trăm năm sau khi ta nhập diệt phải ngưng sự truyền y Về sau chaacutenh phaacutep cugraveng

khắp phaacutep giới kẻ biết đạo thigrave nhiều kẻ hagravenh đạo thigrave iacutet kẻ thuyết lyacute thigrave nhiều kẻ thấu

lyacute thigrave iacutet Nay ngươi xiển dương phaacutep nagravey chớ khinh người chưa ngộ Hễ được một

niệm trở về cội nguồn thigrave đồng như bản đắc sự acircm thầm mặc chứng sẽ muocircn muocircn

ngagraven ngagraven Hatildey nghe ta noacutei kệ đacircy

Ta đi đến đất nagravey

Truyền phaacutep cứu người mecirc

Một bocircng nở năm nhaacutenh

Kết quả tự nhiecircn thagravenh

Tổ lại noacutei Ta coacute kinh Lăng Giagrave bốn quyển nay cũng giao phoacute cho ngươi dugraveng để ấn

chứng hậu học Ấy lagrave tacircm địa yếu mocircn của Như Lai khiến caacutec chuacuteng sanh khai thị ngộ

nhập Từ khi ta đến đất nagravey đatilde bị đầu độc năm lần Ta đem độc để trecircn tảng đaacute thigrave

tảng đaacute nổ bung Ta ligravea Ấn Độ đến Trung Quốc lagrave vigrave thấy đất nagravey coacute khiacute tượng Đại

thừa necircn vượt biển vigrave phaacutep cầu người Vigrave nhacircn duyecircn chưa đến necircn thị hiện ngu dại

hướng vaacutech chờ đợi nay được ngươi để phoacute phaacutep thigrave yacute ta đatilde thỏa matilden

21

Noacutei xong cugraveng mocircn đồ đến chugravea Thiecircn Thaacutenh ở Vũ Mocircn lưu lại đoacute ba ngagravey Coacute Thaacutei

thuacute Kỳ Thagravenh tecircn Dung Huyền Chi hacircm mộ Phật thừa hỏi Tổ rằng Ở Tacircy Thiecircn Ấn

Độ sự truyền thừa lagravem Tổ lagrave thế nagraveo

Tổ noacutei Thấu tacircm tocircng (Thiền tocircng) của Phật hạnh giải tương ưng ấy gọi lagrave Tổ

Lại hỏi Ngoagravei ra cograven coacute gigrave nữa

Tổ noacutei Cần tin tự tacircm bất nhị chẳng coacute tương đối Necircn đối với caacutec chẳng chấp hữu

vocirc chẳng lấy chẳng bỏ chẳng triacute chẳng ngu chẳng mecirc chẳng ngộ Đatilde được thấu đạt

necircn xưng lagrave Tổ

Huyền Chi noacutei Đệ tử quy y Tam bảo đatilde nhiều năm magrave triacute huệ aacutem muội cograven mecirc chacircn

lyacute Vừa nghe sư noacutei vẫn chưa biết rotilde xin sư từ bi khai thị tocircng chỉ

Tổ biết Huyền Chi khẩn thiết liền thuyết kệ rằng

Cũng chẳng thấy aacutec magrave khinh checirc

Cũng chẳng thấy thiện magrave khen ngợi

Cũng chẳng xa ngu magrave gần triacute

Cũng chẳng bỏ mecirc magrave lấy ngộ

Đại đạo thigrave siecircu việt số lượng

Thocircng tacircm Phật tự động độ sanh

Chẳng troacutei buộc ở nơi phagravem Thaacutenh

Siecircu nhiecircn thigrave gọi đoacute lagrave Tổ

Huyền Chi nghe kệ bi hỷ xen nhau magrave rằng Xin sư thường trụ thế gian để hoacutea đạo

quần sanh

Tổ noacutei Ta sẽ đi về chẳng thể ở lacircu Chuacuteng sanh căn taacutenh muocircn ngagraven sai biệt necircn ta

phải gặp nhiều ngu mecirc lagravem chướng nạn cho ta (biết trước sẽ bị người đầu độc)

Huyền Chi noacutei Coacute thể cho biết người nagraveo để đệ tử vigrave sư trừ được chăng

Tổ noacutei Ta truyền Phật biacute tạng để lợi iacutech kẻ mecirc đacircu thể hại người để tự yecircn Ắt chẳng

coacute lyacute nagravey

Huyền Chi noacutei Sư nếu khocircng noacutei ra lagravem sao thị hiện sức biến thocircng quang chiếu

Tổ bất đắc dĩ mới cho bagravei sấm rằng

Thuyền socircng vạch soacuteng ngọc

Ống đuốc mở khoacutea vagraveng

Ngũ khẩu cugraveng đi chung

Cửu thập vocirc nhacircn ngatilde

Huyền Chi chẳng thể đoaacuten hiểu được đagravenh lễ baacutei caacuteo từ

Luacutec bấy giờ Vua nước Ngụy rất kiacutenh Phật thừa Trong đạo coacute nhiều Cao Tăng như

Quang Thống luật sư Lưu Chi tam tạnghellip đều lagrave loan phụng trong hagraveng Cao Tăng

magrave tư tưởng chủ trương lại traacutei ngược nhiều với Tổ Đạo phong của Tổ truyền đi khắp

nơi kẻ triacute thức đều quy tụ lại cầu phaacutep lagravem cho họ sanh tacircm ganh tị đầu độc năm lần

cũng khocircng gacircy hại được Đến lần thứ saacuteu Tổ đatilde truyền phaacutep cho Nhị Tổ việc hoacutea

22

duyecircn đatilde xong necircn thị hiện truacuteng độc magrave tịch Mocircn đồ mai taacuteng Tổ trecircn nuacutei Hugraveng

Nhĩ xacircy thaacutep nơi Định Lacircm Tự

Năm ấy sứ thần nước Ngụy lagrave Tống Vacircn từ Sung Đỉnh (biecircn giới Ấn Độ) về giữa

đường thấy Tổ xaacutech chiếc giầy đi nhẹ nhagraveng như bay

Vacircn hỏi Đại sư đi đacircu vậy

Tổ noacutei Đi về Thiecircn Truacutec

Vacircn về kinh tacircu chuyện với vua Khi vua ra lệnh cho mocircn đồ của Tổ đagraveo mả thigrave thấy

trong quan tagravei trống rỗng chỉ cograven coacute một chiếc giầy Vua ban chiếu đem chiếc giầy ấy

thờ phụng nơi Thiếu Lacircm Tự

Đến năm thứ mười lăm niecircn hiệu Khai Nguyecircn đời Đường nhằm năm Đinh Matildeo bị

tiacuten đồ trong đạo ăn trộm đem về Ngũ Đagravei Sơn Hiện nay đatilde mất tiacutech chẳng biết ở đacircu

------------------

15

Tổ hỏi Đatilde chẳng một hai sao gọi định huệ

Đaacutep Ở định chẳng định nơi huệ chẳng huệ Một tức chẳng một hai cũng chẳng hai

Tổ hỏi Luacutec một chẳng một luacutec hai chẳng hai đatilde chẳng định huệ lấy gigrave gọi lagrave định

huệ

Đaacutep Chẳng một chẳng hai định huệ năng biết chẳng định chẳng huệ thigrave cũng như

vậy

Tổ noacutei Huệ chẳng phải huệ lấy gigrave để biết Chẳng một chẳng hai ai định ai huệ

Bagrave Lan Đagrave nghe xong tacircm nghi liền tan ratilde

(41)

Tổ đến Giới Hạnh tocircng hỏi Thế nagraveo lagrave giới Thế nagraveo lagrave hạnh Caacutei giới hạnh lagrave một

hay lagrave hai

Trong chuacuteng họ coacute một Hiền giả đaacutep Một hai hai một do noacute tự sanh Tuacircn theo giaacuteo

điều chẳng nhiễm gọi lagrave giới hạnh

Tổ noacutei Ocircng noacutei tuacircn theo giaacuteo điều tức lagrave coacute nhiễm Vậy một hai cugraveng phaacute đacircu thể

noacutei lagrave tuacircn theo giaacuteo điều Cả hai đều chống traacutei (6) chẳng theo nơi hạnh thigrave trong

ngoagravei chẳng rotilde sao gọi lagrave giới

Đaacutep Ta noacutei trong ngoagravei ấy đatilde biết xong đatilde được thocircng đạt Nếu noacutei chống traacutei cũng

đuacuteng cũng sai Noacutei đến thanh tịnh tức giới tức hạnh

Tổ hỏi Cũng đuacuteng cũng sai sao noacutei thanh tịnh Đatilde được thocircng đạt cograven gigrave trong

ngoagravei

Hiền giả nghe xong liền tự hổ thẹn tỏ lograveng khacircm phục

(42)

Tổ đến chỗ Vocirc Đắc tocircng hỏi Ocircng noacutei vocirc đắc vocirc đắc lagravem sao đắc Đatilde vocirc sở đắc cũng

vocirc đắc để đắc

Trong chuacuteng họ coacute ocircng Bảo Tịnh đaacutep Ta noacutei vocirc đắc chẳng phải vocirc đắc để đắc Luacutec

noacutei đắc caacutei đắc vocirc đắc lagrave đắc

Tổ hỏi Đắc đatilde vocirc đắc thigrave chẳng phải lagrave đắc Đatilde noacutei đắc caacutei đắc vậy đắc caacutei đắc đoacute

lagravem sao đắc

Đaacutep Thấy đắc lagrave phi đắc phi đắc gọi lagrave đắc Nếu thấy vocirc đắc gọi lagrave đắc caacutei đắc

Tổ noacutei Đắc đatilde phi đắc đắc caacutei vocirc đắc Đatilde vocirc sở đắc lấy gigrave đắc caacutei đắc

Bảo Tịnh nghe xong bỗng phaacute lưới nghi

(43)

Tổ đến chỗ Tịch Tịnh tocircng hỏi Thế nagraveo lagrave tịch tịnh Ở trong phaacutep nagravey ai tịch ai tịnh

Trong chuacuteng họ coacute một Tocircn giả đaacutep Tacircm nagravey bất động ấy gọi lagrave tịch Nơi phaacutep vocirc

nhiễm ấy gọi lagrave tịnh

Tổ noacutei Bản tacircm bất tịch mới phải nhờ tịch tịnh Nếu vốn lagrave tịnh thigrave đacircu cần tịch tịnh

Họ noacutei Caacutec phaacutep vốn khocircng vigrave khocircng đatilde khocircng Vigrave khocircng đatilde khocircng necircn ở nơi caacutei

khocircng đatilde khocircng ấy gọi lagrave tịch tịnh

16

Tổ noacutei Khocircng khocircng đatilde khocircng caacutec phaacutep cũng vậy Tịch tịnh vocirc tướng thigrave caacutei nagraveo lagrave

tịch caacutei nagraveo lagrave tịnh

Tocircn giả ấy nghe Tổ chỉ dạy hoaacutet nhiecircn khai ngộ

(44)

Từ đoacute saacuteu tocircng đều thệ nguyện quy y necircn sự giaacuteo hoacutea của Tổ cugraveng khắp Nam Thiecircn

Truacutec Tiếng tăm vang cả nước Ấn Độ trải qua saacuteu mươi năm độ chuacuteng sanh vocirc

lượng Sau gặp luacutec vua Dị Kiến (chaacuteu gọi Tổ bằng chuacute) muốn hủy diệt Phật phaacutep Tổ

thương xoacutet muốn cứu vớt chaacuteu Khi ấy saacuteu tocircng đều thầm nghĩ Tổ sẽ coacute caacutech để cứu

vatilden phaacutep nạn Tổ từ xa biết yacute của caacutec chuacuteng necircn acircm thầm buacuteng tay baacuteo tin cho họ

Saacuteu tocircng đều cugraveng nghe được magrave noacutei ldquoTiếng buacuteng ngoacuten tay lagrave hiệu baacuteo tin của thầy

chuacuteng tardquo Rồi đều đến chỗ Tổ ở

Tổ noacutei Nay Phật phaacutep coacute chướng nạn ai đi diệt trừ

Coacute ocircng Tocircn Thắng trước kia thuộc Vocirc Tướng tocircng xin đi

Tổ noacutei Ngươi dugrave biện tagravei thocircng minh nhưng đạo lực chưa đủ lại với vua chẳng coacute

duyecircn

Thắng khocircng nghe tự đến vua Dị Kiến rộng thuyết phaacutep yếu

Vua noacutei Caacutei phaacutep của ocircng hiểu biết đoacute hiện nay ở đacircu

Thắng noacutei Nhưng sự thống trị giaacuteo hoacutea của nhagrave vua lagrave hợp với đạo vua vậy hiện nay

đạo vua ở đacircu

Vua noacutei Đạo của ta sẽ trừ phaacutep tagrave Phaacutep của ocircng sẽ hagraveng phục người nagraveo

Luacutec bấy giờ Tổ đang ngồi trecircn togravea đatilde biết trước lyacute của Tocircn Thắng sẽ thua bảo Ba La

Đề rằng Tocircn Thắng chẳng nghe lời ta đi biện luận với vua sắp thất bại rồi Ngươi

hatildey mau đi cứu

Ba La Đề noacutei Xin nhờ thần lực

Noacutei xong coacute đaacutem macircy đỡ chacircn đưa đi gặp vua Vua đang hỏi Tocircn Thắng chợt thấy

ngạc nhiecircn quecircn hỏi tiếp magrave nhigraven Ba La Đề noacutei Kẻ bay trecircn khocircng đến lagrave chaacutenh hay

lagrave tagrave

Đề noacutei Ta chẳng phải tagrave chaacutenh magrave đến đacircy để chaacutenh lại caacutei tagrave Tacircm vua nếu chaacutenh thigrave

ta chẳng tagrave chaacutenh

Vua tuy cảm thấy kinh dị nhưng taacutenh kecircu mạn đang luacutec bừng liền ra lệnh đagravey Tocircn

thắng đi xa

Ba La Đề noacutei Vua đatilde coacute đạo sao lại đagravey Sa mocircn Ta dugrave khocircng hay xin vua cứ hỏi

Vua giận magrave hỏi Thế nagraveo lagrave Phật

Đề đaacutep Kiến taacutenh lagrave Phật

Vua hỏi Sư kiến taacutenh chăng

Đề đaacutep Ta kiến Phật taacutenh

Vua hỏi Taacutenh ở chỗ nagraveo

Đề đaacutep Taacutenh ở nơi taacutec dụng

Vua hỏi Lagrave taacutec dụng gigrave nay ta chẳng thấy

Đề đaacutep Hiện đang taacutec dụng vua tự chẳng thấy

17

Vua hỏi Nơi ta coacute chăng

Đề đaacutep Vua nếu taacutec dụng thigrave thể cũng khoacute thấy

Vua hỏi Nếu khi đang dụng coacute mấy chỗ xuất hiện

Đề đaacutep Nếu xuất hiện sẽ coacute taacutem chỗ

Vua noacutei Taacutem chỗ xuất hiện nagraveo noacutei cho ta nghe

Ba La Đề liền thuyết kệ rằng

Nơi thai lagrave thacircn ra đời lagrave người

Nơi mắt lagrave thấy nơi tai lagrave nghe

Nơi mũi lagrave ngửi ở miệng đagravem luận

Ở tay cầm lấy ở chacircn đi đứng

Hiện khắp bao gồm hằng sa thế giới

Thu nhiếp lại ở trong hạt bụi nhỏ

Kẻ nhận được thigrave biết lagrave Phật taacutenh

Kẻ chẳng biết thigrave gọi lagrave linh hồn

Vua nghe kệ xong tacircm liền khai ngộ saacutem hối tạ lỗi nhigraven nhận trước kia lagravem sai Rồi

vua hỏi Sư nối phaacutep ai

Đề đaacutep Bồ Đề Đạt Ma tức lagrave chuacute của Đại Vương

Vua liền cho cận thần nghecircnh tiếp Tổ đến cung vua Tổ bảo vua saacutem hối lỗi trước

Vua nghe xong rơi lệ cảm tạ rồi ra lệnh cho Tocircn Thắng về nước

Cận thần noacutei Tocircn Thắng khi bị đagravey đatilde gieo migravenh xuống vực bỏ mạng rồi

Tổ noacutei Thắng cograven sống lệnh vua triệu sẽ đến

Ban sơ Tocircn Thắng bị đagravey tự thấy hổ thẹn gieo migravenh xuống vực Bỗng coacute thần nhacircn

cứu để trecircn tảng đaacute

Thắng noacutei Ta lagrave bậc Sa mocircn lấy chaacutenh phaacutep lagravem chủ vigrave chẳng thể sửa caacutei quấy của

vua necircn bỏ migravenh tự traacutech Nay thần sao tự cứu giuacutep xin noacutei rotilde nguyecircn do

Thần nhacircn begraven noacutei kệ rằng

Xưa thọ đến trăm tuổi

Taacutem mươi vẫn lagravem sai

Thacircn cận bậc chiacute tocircn

Huacircn tu magrave nhập đạo

Tuy coacute iacutet triacute huệ

Nhưng cograven nhiều nhacircn ngatilde

Gặp caacutec bậc Hiền Thaacutenh

Chưa nổi lograveng cung kiacutenh

Hai mươi năm cocircng phu

Caacutei tacircm vẫn chưa tịnh

18

Vigrave thocircng minh khinh mạn

Magrave thọ quả như thế

Ngươi gặp vua bị khinh

Cảm quả đuacuteng như vậy

Từ nay chẳng giải đatildei

Chẳng lacircu thagravenh bậc triacute

Chư Thaacutenh đều hộ niệm

Như Lai cũng như vậy

Thắng nghe kệ vui mừng rồi tĩnh tọa trecircn tảng đoacute Đến đacircy sứ thần của vua vagraveo nuacutei

triệu về Khi đoacute ở trong cung Tổ noacutei với vua Biết Thắng chịu đến chăng

Vua noacutei Chưa biết

Tổ noacutei Phải ra lệnh thứ hai mới được

Khi sứ thần đến nuacutei thigrave Thắng từ chối Quả thực sau đoacute được lệnh thứ hai mới chịu

về

(45)

Tổ nghĩ đến việc Đocircng độ Trung Quốc theo như Phật đatilde thọ kyacute rằng ldquoNăm trăm năm

về sau ngọn đegraven triacute Baacutet nhatilde sẽ tỏ aacutenh saacuteng nơi đoacuterdquo necircn phoacute chuacutec đệ tử lagrave Baacutet Nhatilde Mật

Đa La lưu ở Thiecircn Truacutec hoằng phaacutep rồi tự migravenh sang Trung Quốc Trước khi khởi

hagravenh Ngagravei tới lễ baacutei thaacutep chư Tổ từ giả bạn học vagrave khuyecircn vua siecircng tu hạnh nghiệp

noacutei ldquoTocirci đi mười chiacuten năm sẽ vềrdquo

Tổ đi đường biển trải qua ba năm mới đến Trung Quốc nhằm năm thứ bảy niecircn hiệu

Phổ Thocircng đời Lương lagrave ngagravey 21 thaacuteng 9 năm Canh Tyacute Luacutec ấy chacircu trưởng Quảng

Chacircu lagrave Tiecircu Ngang nghecircnh tiếp cuacuteng dường đủ lễ trigravenh biểu văn baacuteo cho Votilde Đế Votilde

Đế sai sứ thần nghecircnh thỉnh nhằm ngagravey 11 thaacuteng 10 Tổ đến thủ đocirc Kim Lăng

Votilde Đế hỏi Trẫm từ khi lecircn ngocirci đến nay cất chugravea in kinh độ Tăng chẳng thể kể xiết

Như thế coacute cocircng đức gigrave

Tổ đaacutep Chẳng phải lagrave cocircng đức

Votilde Đế hỏi Tại sao chẳng phải lagrave cocircng đức

Tổ đaacutep Ấy chỉ lagrave caacutei tiểu quả trời người lagrave caacutei nhacircn hữu lậu như ảnh tugravey higravenh dugrave coacute

magrave chẳng thật

Votilde Đế hỏi Thế nagraveo chacircn cocircng đức

Tổ đaacutep Tịnh triacute diệu viecircn thể tự khocircng tịch Cocircng đức như thế chẳng do lagravem việc thế

gian magrave cầu được

Votilde Đế lại hỏi Thế nagraveo lagrave Thaacutenh đế đệ nhất nghĩa

Tổ đaacutep Rotilde ragraveng vocirc thaacutenh

Votilde Đế hỏi Hiện ở trước mặt trẫm lagrave ai

Tổ trả lời Khocircng biết

Votilde Đế khocircng ngộ được

19

Tổ biết cơ chẳng khế hợp đến ngagravey 19 thaacuteng đoacute acircm thầm qua socircng đi nước Ngụy

Ngagravey 23 thaacuteng 11 đến thagravenh phố Lạc Dương ngụ tại Thiếu Lacircm Tự nuacutei Tung Sơn

Suốt ngagravey im lặng hướng vaacutech tĩnh tọa người đời chẳng biết lại gọi lagrave ldquoBagrave La Mocircn

quaacuten vaacutechrdquo

Biệt truyện ghi rằng

Sau khi Tổ bỏ đi Votilde Đế đem chuyện nagravey noacutei với Chiacute Cocircng

Cocircng hỏi Bệ hạ biết người nagravey chăng

Votilde Đế trả lời Khocircng biết

Cocircng noacutei Ấy lagrave Quan Acircm Đại Sĩ truyền tacircm ấn Phật

Votilde Đế ăn năn muốn sai sứ thần đuổi theo thỉnh về

Cocircng noacutei Đừng noacutei sai một sứ thần dẫu cho người cả nước đi thỉnh Ngagravei cũng

khocircng về

Sau nagravey Thiền sư Viecircn Ngộ kể chuyện nagravey với chuacuteng rằng Caacutei khocircng biết của Votilde

Đế noacutei so với caacutei khocircng biết của Tổ Đạt Ma noacutei lagrave đồng hay lagrave khaacutec Giống thigrave coacute

giống phải thigrave khocircng phải Phần đocircng hiểu lầm rằng caacutei ldquokhocircng biếtrdquo của Tổ Đạt Ma

lagrave đaacutep về thiền caacutei ldquokhocircng biếtrdquo Votilde Đế đaacutep cacircu hỏi của Chiacute Cocircng lagrave caacutei khocircng biết

thuộc về nhận biết Đoaacuten mograve như thế trọn chẳng diacutenh daacuteng Nếu luacutec bấy giờ Chiacute

Cocircng hỏi như thế thigrave cần trả lời như thế nagraveo Theo ta thigrave chẳng bằng một gậy đaacutenh

chết cho xong traacutenh cho người ta suy đoaacuten hồ đồ

(46)

Coacute tăng Thần Quang ở xứ Y Lạc rộng xem đủ thứ kinh saacutech kheacuteo luận lyacute nhiệm

magraveu thường than rằng ldquoGiaacuteo của Khổng Tử noacutei về phong tục lễ nhạc saacutech của Latildeo

Trang cũng chưa đến diệu lyacute cugraveng tột Gần đacircy nghe noacutei Đại sĩ Đạt Ma lagrave bậc chiacute

nhacircn ở Thiếu Lacircm Tự chẳng caacutech xa phải đến tham vấnrdquo Begraven đi đến chỗ Tổ tham

học Thấy Tổ suốt ngagravey im lặng hướng vaacutech khocircng một lời dạy bảo Quang tự thầm

nghĩ ldquoNgười xưa từng trải toacutec che sigravenh cho đến chẳng tiếc maacuteu thịt xương tủy để

cuacuteng dường cầu đạo Xưa cograven như vậy nay ta khocircng lagravem được saordquo Gặp đecircm tuyết

lớn Quang đứng hầu ngoagravei cửa suốt đecircm gần saacuteng tuyết ngập quaacute đầu gối nhưng vẫn

đứng yecircn chỗ đoacute một lograveng cung kiacutenh

Tổ nhigraven thấy thương xoacutet hỏi rằng Ngươi đứng lacircu trong tuyết muốn cầu việc gigrave

Quang rơi lệ noacutei Xin Hogravea thượng từ bi mở cửa cam lồ rộng độ chuacuteng sanh

Tổ noacutei Diệu đạo của chư Phật phải nhiều kiếp siecircng năng tinh tiến hagravenh chỗ khoacute

hagravenh nhẫn chỗ khoacute nhẫn mới được đacircu thể dugraveng thiểu đức thiểu triacute khinh tacircm mạn

tacircm magrave được

Quang nghe lời Tổ khiacutech lệ liền lấy dao beacuten chặt caacutenh tay traacutei để trước bagraven Tổ

Tổ biết lagrave phaacutep khiacute noacutei ldquoChư Phật ban sơ cầu đạo vigrave phaacutep quecircn migravenh Nay ngươi chặt

caacutenh tay trước ta cầu phaacutep ta cũng hứa khảrdquo Do đoacute Tổ đổi tecircn cho Quang lagrave Huệ

Khả

Huệ Khả hỏi Phaacutep ấn của chư Phật con được nghe chăng

Tổ noacutei Phaacutep ấn của chư Phật chẳng do người khaacutec magrave được

Khả noacutei Tacircm con chưa an xin thầy an cho

Tổ noacutei Đem tacircm lại để ta an cho

20

Giacircy lacircu Khả noacutei Tigravem tacircm trọn chẳng thể đắc

Tổ noacutei Ta đatilde an tacircm cho ngươi rồi

(47)

Chiacuten năm sau Tổ muốn về Thiecircn Truacutec một hocircm noacutei với mocircn đồ rằng Thời tiết đatilde

đến caacutec ngươi hatildey tự kể sự sở đắc của migravenh

Coacute đệ tử Đạo phoacute noacutei Theo chỗ thấy của con chẳng chấp văn tự chẳng ligravea văn tự ấy

lagrave dụng của đạo

Tổ noacutei Ngươi được da của ta

Ni Tổng Trigrave noacutei Hiểu biết của con như Tocircn giả Khaacutenh Hỷ thấy cotildei Phật Bất Động

một caacutei thấy vốn đầy đủ chẳng cần thecircm caacutei thấy nữa

Tổ noacutei Ngươi được thịt của ta

Đạo Dục noacutei Tứ đại vốn khocircng ngũ ấm chẳng coacute chỗ thấy của con khocircng coacute một

phaacutep để đắc

Tổ noacutei Ngươi được xương của ta

Sau cugraveng Huệ Khả ra lễ baacutei rồi trở về đứng lại chỗ cũ

Tổ noacutei Ngươi được tủy của ta Thuở xưa Như Lai đem Chaacutenh phaacutep nhatilden tạng phoacute

chuacutec cho Đại sĩ Ca Diếp rồi truyền thừa từng đời cho đến thacircn ta Nay ta phoacute chuacutec cho

ngươi ngươi hatildey hộ trigrave Đồng thời truyền cagrave sa cho ngươi để lagravem tin cho phaacutep

Khả xin Tổ chỉ dạy cho rotilde

Tổ noacutei Trong truyền phaacutep ấn để khế chứng bản tacircm ngoagravei phoacute cagrave sa để xaacutec định tocircng

chỉ Vigrave sợ người đời sau lograveng tin chưa vững sanh ra nghi ngờ noacutei ldquoTa lagrave người Ấn

Độ ngươi lagrave người Trung Quốc nhờ gigrave magrave đắc phaacutep lấy gigrave để chứng tỏrdquo Nay ngươi

thọ nhận y phaacutep nagravey Về sau coacute chướng nạn xảy ra hatildey lấy y vagrave kệ truyền phaacutep của

ta dugraveng để chứng minh thigrave sự giaacuteo hoacutea sẽ vocirc ngại

Hai trăm năm sau khi ta nhập diệt phải ngưng sự truyền y Về sau chaacutenh phaacutep cugraveng

khắp phaacutep giới kẻ biết đạo thigrave nhiều kẻ hagravenh đạo thigrave iacutet kẻ thuyết lyacute thigrave nhiều kẻ thấu

lyacute thigrave iacutet Nay ngươi xiển dương phaacutep nagravey chớ khinh người chưa ngộ Hễ được một

niệm trở về cội nguồn thigrave đồng như bản đắc sự acircm thầm mặc chứng sẽ muocircn muocircn

ngagraven ngagraven Hatildey nghe ta noacutei kệ đacircy

Ta đi đến đất nagravey

Truyền phaacutep cứu người mecirc

Một bocircng nở năm nhaacutenh

Kết quả tự nhiecircn thagravenh

Tổ lại noacutei Ta coacute kinh Lăng Giagrave bốn quyển nay cũng giao phoacute cho ngươi dugraveng để ấn

chứng hậu học Ấy lagrave tacircm địa yếu mocircn của Như Lai khiến caacutec chuacuteng sanh khai thị ngộ

nhập Từ khi ta đến đất nagravey đatilde bị đầu độc năm lần Ta đem độc để trecircn tảng đaacute thigrave

tảng đaacute nổ bung Ta ligravea Ấn Độ đến Trung Quốc lagrave vigrave thấy đất nagravey coacute khiacute tượng Đại

thừa necircn vượt biển vigrave phaacutep cầu người Vigrave nhacircn duyecircn chưa đến necircn thị hiện ngu dại

hướng vaacutech chờ đợi nay được ngươi để phoacute phaacutep thigrave yacute ta đatilde thỏa matilden

21

Noacutei xong cugraveng mocircn đồ đến chugravea Thiecircn Thaacutenh ở Vũ Mocircn lưu lại đoacute ba ngagravey Coacute Thaacutei

thuacute Kỳ Thagravenh tecircn Dung Huyền Chi hacircm mộ Phật thừa hỏi Tổ rằng Ở Tacircy Thiecircn Ấn

Độ sự truyền thừa lagravem Tổ lagrave thế nagraveo

Tổ noacutei Thấu tacircm tocircng (Thiền tocircng) của Phật hạnh giải tương ưng ấy gọi lagrave Tổ

Lại hỏi Ngoagravei ra cograven coacute gigrave nữa

Tổ noacutei Cần tin tự tacircm bất nhị chẳng coacute tương đối Necircn đối với caacutec chẳng chấp hữu

vocirc chẳng lấy chẳng bỏ chẳng triacute chẳng ngu chẳng mecirc chẳng ngộ Đatilde được thấu đạt

necircn xưng lagrave Tổ

Huyền Chi noacutei Đệ tử quy y Tam bảo đatilde nhiều năm magrave triacute huệ aacutem muội cograven mecirc chacircn

lyacute Vừa nghe sư noacutei vẫn chưa biết rotilde xin sư từ bi khai thị tocircng chỉ

Tổ biết Huyền Chi khẩn thiết liền thuyết kệ rằng

Cũng chẳng thấy aacutec magrave khinh checirc

Cũng chẳng thấy thiện magrave khen ngợi

Cũng chẳng xa ngu magrave gần triacute

Cũng chẳng bỏ mecirc magrave lấy ngộ

Đại đạo thigrave siecircu việt số lượng

Thocircng tacircm Phật tự động độ sanh

Chẳng troacutei buộc ở nơi phagravem Thaacutenh

Siecircu nhiecircn thigrave gọi đoacute lagrave Tổ

Huyền Chi nghe kệ bi hỷ xen nhau magrave rằng Xin sư thường trụ thế gian để hoacutea đạo

quần sanh

Tổ noacutei Ta sẽ đi về chẳng thể ở lacircu Chuacuteng sanh căn taacutenh muocircn ngagraven sai biệt necircn ta

phải gặp nhiều ngu mecirc lagravem chướng nạn cho ta (biết trước sẽ bị người đầu độc)

Huyền Chi noacutei Coacute thể cho biết người nagraveo để đệ tử vigrave sư trừ được chăng

Tổ noacutei Ta truyền Phật biacute tạng để lợi iacutech kẻ mecirc đacircu thể hại người để tự yecircn Ắt chẳng

coacute lyacute nagravey

Huyền Chi noacutei Sư nếu khocircng noacutei ra lagravem sao thị hiện sức biến thocircng quang chiếu

Tổ bất đắc dĩ mới cho bagravei sấm rằng

Thuyền socircng vạch soacuteng ngọc

Ống đuốc mở khoacutea vagraveng

Ngũ khẩu cugraveng đi chung

Cửu thập vocirc nhacircn ngatilde

Huyền Chi chẳng thể đoaacuten hiểu được đagravenh lễ baacutei caacuteo từ

Luacutec bấy giờ Vua nước Ngụy rất kiacutenh Phật thừa Trong đạo coacute nhiều Cao Tăng như

Quang Thống luật sư Lưu Chi tam tạnghellip đều lagrave loan phụng trong hagraveng Cao Tăng

magrave tư tưởng chủ trương lại traacutei ngược nhiều với Tổ Đạo phong của Tổ truyền đi khắp

nơi kẻ triacute thức đều quy tụ lại cầu phaacutep lagravem cho họ sanh tacircm ganh tị đầu độc năm lần

cũng khocircng gacircy hại được Đến lần thứ saacuteu Tổ đatilde truyền phaacutep cho Nhị Tổ việc hoacutea

22

duyecircn đatilde xong necircn thị hiện truacuteng độc magrave tịch Mocircn đồ mai taacuteng Tổ trecircn nuacutei Hugraveng

Nhĩ xacircy thaacutep nơi Định Lacircm Tự

Năm ấy sứ thần nước Ngụy lagrave Tống Vacircn từ Sung Đỉnh (biecircn giới Ấn Độ) về giữa

đường thấy Tổ xaacutech chiếc giầy đi nhẹ nhagraveng như bay

Vacircn hỏi Đại sư đi đacircu vậy

Tổ noacutei Đi về Thiecircn Truacutec

Vacircn về kinh tacircu chuyện với vua Khi vua ra lệnh cho mocircn đồ của Tổ đagraveo mả thigrave thấy

trong quan tagravei trống rỗng chỉ cograven coacute một chiếc giầy Vua ban chiếu đem chiếc giầy ấy

thờ phụng nơi Thiếu Lacircm Tự

Đến năm thứ mười lăm niecircn hiệu Khai Nguyecircn đời Đường nhằm năm Đinh Matildeo bị

tiacuten đồ trong đạo ăn trộm đem về Ngũ Đagravei Sơn Hiện nay đatilde mất tiacutech chẳng biết ở đacircu

------------------

16

Tổ noacutei Khocircng khocircng đatilde khocircng caacutec phaacutep cũng vậy Tịch tịnh vocirc tướng thigrave caacutei nagraveo lagrave

tịch caacutei nagraveo lagrave tịnh

Tocircn giả ấy nghe Tổ chỉ dạy hoaacutet nhiecircn khai ngộ

(44)

Từ đoacute saacuteu tocircng đều thệ nguyện quy y necircn sự giaacuteo hoacutea của Tổ cugraveng khắp Nam Thiecircn

Truacutec Tiếng tăm vang cả nước Ấn Độ trải qua saacuteu mươi năm độ chuacuteng sanh vocirc

lượng Sau gặp luacutec vua Dị Kiến (chaacuteu gọi Tổ bằng chuacute) muốn hủy diệt Phật phaacutep Tổ

thương xoacutet muốn cứu vớt chaacuteu Khi ấy saacuteu tocircng đều thầm nghĩ Tổ sẽ coacute caacutech để cứu

vatilden phaacutep nạn Tổ từ xa biết yacute của caacutec chuacuteng necircn acircm thầm buacuteng tay baacuteo tin cho họ

Saacuteu tocircng đều cugraveng nghe được magrave noacutei ldquoTiếng buacuteng ngoacuten tay lagrave hiệu baacuteo tin của thầy

chuacuteng tardquo Rồi đều đến chỗ Tổ ở

Tổ noacutei Nay Phật phaacutep coacute chướng nạn ai đi diệt trừ

Coacute ocircng Tocircn Thắng trước kia thuộc Vocirc Tướng tocircng xin đi

Tổ noacutei Ngươi dugrave biện tagravei thocircng minh nhưng đạo lực chưa đủ lại với vua chẳng coacute

duyecircn

Thắng khocircng nghe tự đến vua Dị Kiến rộng thuyết phaacutep yếu

Vua noacutei Caacutei phaacutep của ocircng hiểu biết đoacute hiện nay ở đacircu

Thắng noacutei Nhưng sự thống trị giaacuteo hoacutea của nhagrave vua lagrave hợp với đạo vua vậy hiện nay

đạo vua ở đacircu

Vua noacutei Đạo của ta sẽ trừ phaacutep tagrave Phaacutep của ocircng sẽ hagraveng phục người nagraveo

Luacutec bấy giờ Tổ đang ngồi trecircn togravea đatilde biết trước lyacute của Tocircn Thắng sẽ thua bảo Ba La

Đề rằng Tocircn Thắng chẳng nghe lời ta đi biện luận với vua sắp thất bại rồi Ngươi

hatildey mau đi cứu

Ba La Đề noacutei Xin nhờ thần lực

Noacutei xong coacute đaacutem macircy đỡ chacircn đưa đi gặp vua Vua đang hỏi Tocircn Thắng chợt thấy

ngạc nhiecircn quecircn hỏi tiếp magrave nhigraven Ba La Đề noacutei Kẻ bay trecircn khocircng đến lagrave chaacutenh hay

lagrave tagrave

Đề noacutei Ta chẳng phải tagrave chaacutenh magrave đến đacircy để chaacutenh lại caacutei tagrave Tacircm vua nếu chaacutenh thigrave

ta chẳng tagrave chaacutenh

Vua tuy cảm thấy kinh dị nhưng taacutenh kecircu mạn đang luacutec bừng liền ra lệnh đagravey Tocircn

thắng đi xa

Ba La Đề noacutei Vua đatilde coacute đạo sao lại đagravey Sa mocircn Ta dugrave khocircng hay xin vua cứ hỏi

Vua giận magrave hỏi Thế nagraveo lagrave Phật

Đề đaacutep Kiến taacutenh lagrave Phật

Vua hỏi Sư kiến taacutenh chăng

Đề đaacutep Ta kiến Phật taacutenh

Vua hỏi Taacutenh ở chỗ nagraveo

Đề đaacutep Taacutenh ở nơi taacutec dụng

Vua hỏi Lagrave taacutec dụng gigrave nay ta chẳng thấy

Đề đaacutep Hiện đang taacutec dụng vua tự chẳng thấy

17

Vua hỏi Nơi ta coacute chăng

Đề đaacutep Vua nếu taacutec dụng thigrave thể cũng khoacute thấy

Vua hỏi Nếu khi đang dụng coacute mấy chỗ xuất hiện

Đề đaacutep Nếu xuất hiện sẽ coacute taacutem chỗ

Vua noacutei Taacutem chỗ xuất hiện nagraveo noacutei cho ta nghe

Ba La Đề liền thuyết kệ rằng

Nơi thai lagrave thacircn ra đời lagrave người

Nơi mắt lagrave thấy nơi tai lagrave nghe

Nơi mũi lagrave ngửi ở miệng đagravem luận

Ở tay cầm lấy ở chacircn đi đứng

Hiện khắp bao gồm hằng sa thế giới

Thu nhiếp lại ở trong hạt bụi nhỏ

Kẻ nhận được thigrave biết lagrave Phật taacutenh

Kẻ chẳng biết thigrave gọi lagrave linh hồn

Vua nghe kệ xong tacircm liền khai ngộ saacutem hối tạ lỗi nhigraven nhận trước kia lagravem sai Rồi

vua hỏi Sư nối phaacutep ai

Đề đaacutep Bồ Đề Đạt Ma tức lagrave chuacute của Đại Vương

Vua liền cho cận thần nghecircnh tiếp Tổ đến cung vua Tổ bảo vua saacutem hối lỗi trước

Vua nghe xong rơi lệ cảm tạ rồi ra lệnh cho Tocircn Thắng về nước

Cận thần noacutei Tocircn Thắng khi bị đagravey đatilde gieo migravenh xuống vực bỏ mạng rồi

Tổ noacutei Thắng cograven sống lệnh vua triệu sẽ đến

Ban sơ Tocircn Thắng bị đagravey tự thấy hổ thẹn gieo migravenh xuống vực Bỗng coacute thần nhacircn

cứu để trecircn tảng đaacute

Thắng noacutei Ta lagrave bậc Sa mocircn lấy chaacutenh phaacutep lagravem chủ vigrave chẳng thể sửa caacutei quấy của

vua necircn bỏ migravenh tự traacutech Nay thần sao tự cứu giuacutep xin noacutei rotilde nguyecircn do

Thần nhacircn begraven noacutei kệ rằng

Xưa thọ đến trăm tuổi

Taacutem mươi vẫn lagravem sai

Thacircn cận bậc chiacute tocircn

Huacircn tu magrave nhập đạo

Tuy coacute iacutet triacute huệ

Nhưng cograven nhiều nhacircn ngatilde

Gặp caacutec bậc Hiền Thaacutenh

Chưa nổi lograveng cung kiacutenh

Hai mươi năm cocircng phu

Caacutei tacircm vẫn chưa tịnh

18

Vigrave thocircng minh khinh mạn

Magrave thọ quả như thế

Ngươi gặp vua bị khinh

Cảm quả đuacuteng như vậy

Từ nay chẳng giải đatildei

Chẳng lacircu thagravenh bậc triacute

Chư Thaacutenh đều hộ niệm

Như Lai cũng như vậy

Thắng nghe kệ vui mừng rồi tĩnh tọa trecircn tảng đoacute Đến đacircy sứ thần của vua vagraveo nuacutei

triệu về Khi đoacute ở trong cung Tổ noacutei với vua Biết Thắng chịu đến chăng

Vua noacutei Chưa biết

Tổ noacutei Phải ra lệnh thứ hai mới được

Khi sứ thần đến nuacutei thigrave Thắng từ chối Quả thực sau đoacute được lệnh thứ hai mới chịu

về

(45)

Tổ nghĩ đến việc Đocircng độ Trung Quốc theo như Phật đatilde thọ kyacute rằng ldquoNăm trăm năm

về sau ngọn đegraven triacute Baacutet nhatilde sẽ tỏ aacutenh saacuteng nơi đoacuterdquo necircn phoacute chuacutec đệ tử lagrave Baacutet Nhatilde Mật

Đa La lưu ở Thiecircn Truacutec hoằng phaacutep rồi tự migravenh sang Trung Quốc Trước khi khởi

hagravenh Ngagravei tới lễ baacutei thaacutep chư Tổ từ giả bạn học vagrave khuyecircn vua siecircng tu hạnh nghiệp

noacutei ldquoTocirci đi mười chiacuten năm sẽ vềrdquo

Tổ đi đường biển trải qua ba năm mới đến Trung Quốc nhằm năm thứ bảy niecircn hiệu

Phổ Thocircng đời Lương lagrave ngagravey 21 thaacuteng 9 năm Canh Tyacute Luacutec ấy chacircu trưởng Quảng

Chacircu lagrave Tiecircu Ngang nghecircnh tiếp cuacuteng dường đủ lễ trigravenh biểu văn baacuteo cho Votilde Đế Votilde

Đế sai sứ thần nghecircnh thỉnh nhằm ngagravey 11 thaacuteng 10 Tổ đến thủ đocirc Kim Lăng

Votilde Đế hỏi Trẫm từ khi lecircn ngocirci đến nay cất chugravea in kinh độ Tăng chẳng thể kể xiết

Như thế coacute cocircng đức gigrave

Tổ đaacutep Chẳng phải lagrave cocircng đức

Votilde Đế hỏi Tại sao chẳng phải lagrave cocircng đức

Tổ đaacutep Ấy chỉ lagrave caacutei tiểu quả trời người lagrave caacutei nhacircn hữu lậu như ảnh tugravey higravenh dugrave coacute

magrave chẳng thật

Votilde Đế hỏi Thế nagraveo chacircn cocircng đức

Tổ đaacutep Tịnh triacute diệu viecircn thể tự khocircng tịch Cocircng đức như thế chẳng do lagravem việc thế

gian magrave cầu được

Votilde Đế lại hỏi Thế nagraveo lagrave Thaacutenh đế đệ nhất nghĩa

Tổ đaacutep Rotilde ragraveng vocirc thaacutenh

Votilde Đế hỏi Hiện ở trước mặt trẫm lagrave ai

Tổ trả lời Khocircng biết

Votilde Đế khocircng ngộ được

19

Tổ biết cơ chẳng khế hợp đến ngagravey 19 thaacuteng đoacute acircm thầm qua socircng đi nước Ngụy

Ngagravey 23 thaacuteng 11 đến thagravenh phố Lạc Dương ngụ tại Thiếu Lacircm Tự nuacutei Tung Sơn

Suốt ngagravey im lặng hướng vaacutech tĩnh tọa người đời chẳng biết lại gọi lagrave ldquoBagrave La Mocircn

quaacuten vaacutechrdquo

Biệt truyện ghi rằng

Sau khi Tổ bỏ đi Votilde Đế đem chuyện nagravey noacutei với Chiacute Cocircng

Cocircng hỏi Bệ hạ biết người nagravey chăng

Votilde Đế trả lời Khocircng biết

Cocircng noacutei Ấy lagrave Quan Acircm Đại Sĩ truyền tacircm ấn Phật

Votilde Đế ăn năn muốn sai sứ thần đuổi theo thỉnh về

Cocircng noacutei Đừng noacutei sai một sứ thần dẫu cho người cả nước đi thỉnh Ngagravei cũng

khocircng về

Sau nagravey Thiền sư Viecircn Ngộ kể chuyện nagravey với chuacuteng rằng Caacutei khocircng biết của Votilde

Đế noacutei so với caacutei khocircng biết của Tổ Đạt Ma noacutei lagrave đồng hay lagrave khaacutec Giống thigrave coacute

giống phải thigrave khocircng phải Phần đocircng hiểu lầm rằng caacutei ldquokhocircng biếtrdquo của Tổ Đạt Ma

lagrave đaacutep về thiền caacutei ldquokhocircng biếtrdquo Votilde Đế đaacutep cacircu hỏi của Chiacute Cocircng lagrave caacutei khocircng biết

thuộc về nhận biết Đoaacuten mograve như thế trọn chẳng diacutenh daacuteng Nếu luacutec bấy giờ Chiacute

Cocircng hỏi như thế thigrave cần trả lời như thế nagraveo Theo ta thigrave chẳng bằng một gậy đaacutenh

chết cho xong traacutenh cho người ta suy đoaacuten hồ đồ

(46)

Coacute tăng Thần Quang ở xứ Y Lạc rộng xem đủ thứ kinh saacutech kheacuteo luận lyacute nhiệm

magraveu thường than rằng ldquoGiaacuteo của Khổng Tử noacutei về phong tục lễ nhạc saacutech của Latildeo

Trang cũng chưa đến diệu lyacute cugraveng tột Gần đacircy nghe noacutei Đại sĩ Đạt Ma lagrave bậc chiacute

nhacircn ở Thiếu Lacircm Tự chẳng caacutech xa phải đến tham vấnrdquo Begraven đi đến chỗ Tổ tham

học Thấy Tổ suốt ngagravey im lặng hướng vaacutech khocircng một lời dạy bảo Quang tự thầm

nghĩ ldquoNgười xưa từng trải toacutec che sigravenh cho đến chẳng tiếc maacuteu thịt xương tủy để

cuacuteng dường cầu đạo Xưa cograven như vậy nay ta khocircng lagravem được saordquo Gặp đecircm tuyết

lớn Quang đứng hầu ngoagravei cửa suốt đecircm gần saacuteng tuyết ngập quaacute đầu gối nhưng vẫn

đứng yecircn chỗ đoacute một lograveng cung kiacutenh

Tổ nhigraven thấy thương xoacutet hỏi rằng Ngươi đứng lacircu trong tuyết muốn cầu việc gigrave

Quang rơi lệ noacutei Xin Hogravea thượng từ bi mở cửa cam lồ rộng độ chuacuteng sanh

Tổ noacutei Diệu đạo của chư Phật phải nhiều kiếp siecircng năng tinh tiến hagravenh chỗ khoacute

hagravenh nhẫn chỗ khoacute nhẫn mới được đacircu thể dugraveng thiểu đức thiểu triacute khinh tacircm mạn

tacircm magrave được

Quang nghe lời Tổ khiacutech lệ liền lấy dao beacuten chặt caacutenh tay traacutei để trước bagraven Tổ

Tổ biết lagrave phaacutep khiacute noacutei ldquoChư Phật ban sơ cầu đạo vigrave phaacutep quecircn migravenh Nay ngươi chặt

caacutenh tay trước ta cầu phaacutep ta cũng hứa khảrdquo Do đoacute Tổ đổi tecircn cho Quang lagrave Huệ

Khả

Huệ Khả hỏi Phaacutep ấn của chư Phật con được nghe chăng

Tổ noacutei Phaacutep ấn của chư Phật chẳng do người khaacutec magrave được

Khả noacutei Tacircm con chưa an xin thầy an cho

Tổ noacutei Đem tacircm lại để ta an cho

20

Giacircy lacircu Khả noacutei Tigravem tacircm trọn chẳng thể đắc

Tổ noacutei Ta đatilde an tacircm cho ngươi rồi

(47)

Chiacuten năm sau Tổ muốn về Thiecircn Truacutec một hocircm noacutei với mocircn đồ rằng Thời tiết đatilde

đến caacutec ngươi hatildey tự kể sự sở đắc của migravenh

Coacute đệ tử Đạo phoacute noacutei Theo chỗ thấy của con chẳng chấp văn tự chẳng ligravea văn tự ấy

lagrave dụng của đạo

Tổ noacutei Ngươi được da của ta

Ni Tổng Trigrave noacutei Hiểu biết của con như Tocircn giả Khaacutenh Hỷ thấy cotildei Phật Bất Động

một caacutei thấy vốn đầy đủ chẳng cần thecircm caacutei thấy nữa

Tổ noacutei Ngươi được thịt của ta

Đạo Dục noacutei Tứ đại vốn khocircng ngũ ấm chẳng coacute chỗ thấy của con khocircng coacute một

phaacutep để đắc

Tổ noacutei Ngươi được xương của ta

Sau cugraveng Huệ Khả ra lễ baacutei rồi trở về đứng lại chỗ cũ

Tổ noacutei Ngươi được tủy của ta Thuở xưa Như Lai đem Chaacutenh phaacutep nhatilden tạng phoacute

chuacutec cho Đại sĩ Ca Diếp rồi truyền thừa từng đời cho đến thacircn ta Nay ta phoacute chuacutec cho

ngươi ngươi hatildey hộ trigrave Đồng thời truyền cagrave sa cho ngươi để lagravem tin cho phaacutep

Khả xin Tổ chỉ dạy cho rotilde

Tổ noacutei Trong truyền phaacutep ấn để khế chứng bản tacircm ngoagravei phoacute cagrave sa để xaacutec định tocircng

chỉ Vigrave sợ người đời sau lograveng tin chưa vững sanh ra nghi ngờ noacutei ldquoTa lagrave người Ấn

Độ ngươi lagrave người Trung Quốc nhờ gigrave magrave đắc phaacutep lấy gigrave để chứng tỏrdquo Nay ngươi

thọ nhận y phaacutep nagravey Về sau coacute chướng nạn xảy ra hatildey lấy y vagrave kệ truyền phaacutep của

ta dugraveng để chứng minh thigrave sự giaacuteo hoacutea sẽ vocirc ngại

Hai trăm năm sau khi ta nhập diệt phải ngưng sự truyền y Về sau chaacutenh phaacutep cugraveng

khắp phaacutep giới kẻ biết đạo thigrave nhiều kẻ hagravenh đạo thigrave iacutet kẻ thuyết lyacute thigrave nhiều kẻ thấu

lyacute thigrave iacutet Nay ngươi xiển dương phaacutep nagravey chớ khinh người chưa ngộ Hễ được một

niệm trở về cội nguồn thigrave đồng như bản đắc sự acircm thầm mặc chứng sẽ muocircn muocircn

ngagraven ngagraven Hatildey nghe ta noacutei kệ đacircy

Ta đi đến đất nagravey

Truyền phaacutep cứu người mecirc

Một bocircng nở năm nhaacutenh

Kết quả tự nhiecircn thagravenh

Tổ lại noacutei Ta coacute kinh Lăng Giagrave bốn quyển nay cũng giao phoacute cho ngươi dugraveng để ấn

chứng hậu học Ấy lagrave tacircm địa yếu mocircn của Như Lai khiến caacutec chuacuteng sanh khai thị ngộ

nhập Từ khi ta đến đất nagravey đatilde bị đầu độc năm lần Ta đem độc để trecircn tảng đaacute thigrave

tảng đaacute nổ bung Ta ligravea Ấn Độ đến Trung Quốc lagrave vigrave thấy đất nagravey coacute khiacute tượng Đại

thừa necircn vượt biển vigrave phaacutep cầu người Vigrave nhacircn duyecircn chưa đến necircn thị hiện ngu dại

hướng vaacutech chờ đợi nay được ngươi để phoacute phaacutep thigrave yacute ta đatilde thỏa matilden

21

Noacutei xong cugraveng mocircn đồ đến chugravea Thiecircn Thaacutenh ở Vũ Mocircn lưu lại đoacute ba ngagravey Coacute Thaacutei

thuacute Kỳ Thagravenh tecircn Dung Huyền Chi hacircm mộ Phật thừa hỏi Tổ rằng Ở Tacircy Thiecircn Ấn

Độ sự truyền thừa lagravem Tổ lagrave thế nagraveo

Tổ noacutei Thấu tacircm tocircng (Thiền tocircng) của Phật hạnh giải tương ưng ấy gọi lagrave Tổ

Lại hỏi Ngoagravei ra cograven coacute gigrave nữa

Tổ noacutei Cần tin tự tacircm bất nhị chẳng coacute tương đối Necircn đối với caacutec chẳng chấp hữu

vocirc chẳng lấy chẳng bỏ chẳng triacute chẳng ngu chẳng mecirc chẳng ngộ Đatilde được thấu đạt

necircn xưng lagrave Tổ

Huyền Chi noacutei Đệ tử quy y Tam bảo đatilde nhiều năm magrave triacute huệ aacutem muội cograven mecirc chacircn

lyacute Vừa nghe sư noacutei vẫn chưa biết rotilde xin sư từ bi khai thị tocircng chỉ

Tổ biết Huyền Chi khẩn thiết liền thuyết kệ rằng

Cũng chẳng thấy aacutec magrave khinh checirc

Cũng chẳng thấy thiện magrave khen ngợi

Cũng chẳng xa ngu magrave gần triacute

Cũng chẳng bỏ mecirc magrave lấy ngộ

Đại đạo thigrave siecircu việt số lượng

Thocircng tacircm Phật tự động độ sanh

Chẳng troacutei buộc ở nơi phagravem Thaacutenh

Siecircu nhiecircn thigrave gọi đoacute lagrave Tổ

Huyền Chi nghe kệ bi hỷ xen nhau magrave rằng Xin sư thường trụ thế gian để hoacutea đạo

quần sanh

Tổ noacutei Ta sẽ đi về chẳng thể ở lacircu Chuacuteng sanh căn taacutenh muocircn ngagraven sai biệt necircn ta

phải gặp nhiều ngu mecirc lagravem chướng nạn cho ta (biết trước sẽ bị người đầu độc)

Huyền Chi noacutei Coacute thể cho biết người nagraveo để đệ tử vigrave sư trừ được chăng

Tổ noacutei Ta truyền Phật biacute tạng để lợi iacutech kẻ mecirc đacircu thể hại người để tự yecircn Ắt chẳng

coacute lyacute nagravey

Huyền Chi noacutei Sư nếu khocircng noacutei ra lagravem sao thị hiện sức biến thocircng quang chiếu

Tổ bất đắc dĩ mới cho bagravei sấm rằng

Thuyền socircng vạch soacuteng ngọc

Ống đuốc mở khoacutea vagraveng

Ngũ khẩu cugraveng đi chung

Cửu thập vocirc nhacircn ngatilde

Huyền Chi chẳng thể đoaacuten hiểu được đagravenh lễ baacutei caacuteo từ

Luacutec bấy giờ Vua nước Ngụy rất kiacutenh Phật thừa Trong đạo coacute nhiều Cao Tăng như

Quang Thống luật sư Lưu Chi tam tạnghellip đều lagrave loan phụng trong hagraveng Cao Tăng

magrave tư tưởng chủ trương lại traacutei ngược nhiều với Tổ Đạo phong của Tổ truyền đi khắp

nơi kẻ triacute thức đều quy tụ lại cầu phaacutep lagravem cho họ sanh tacircm ganh tị đầu độc năm lần

cũng khocircng gacircy hại được Đến lần thứ saacuteu Tổ đatilde truyền phaacutep cho Nhị Tổ việc hoacutea

22

duyecircn đatilde xong necircn thị hiện truacuteng độc magrave tịch Mocircn đồ mai taacuteng Tổ trecircn nuacutei Hugraveng

Nhĩ xacircy thaacutep nơi Định Lacircm Tự

Năm ấy sứ thần nước Ngụy lagrave Tống Vacircn từ Sung Đỉnh (biecircn giới Ấn Độ) về giữa

đường thấy Tổ xaacutech chiếc giầy đi nhẹ nhagraveng như bay

Vacircn hỏi Đại sư đi đacircu vậy

Tổ noacutei Đi về Thiecircn Truacutec

Vacircn về kinh tacircu chuyện với vua Khi vua ra lệnh cho mocircn đồ của Tổ đagraveo mả thigrave thấy

trong quan tagravei trống rỗng chỉ cograven coacute một chiếc giầy Vua ban chiếu đem chiếc giầy ấy

thờ phụng nơi Thiếu Lacircm Tự

Đến năm thứ mười lăm niecircn hiệu Khai Nguyecircn đời Đường nhằm năm Đinh Matildeo bị

tiacuten đồ trong đạo ăn trộm đem về Ngũ Đagravei Sơn Hiện nay đatilde mất tiacutech chẳng biết ở đacircu

------------------

17

Vua hỏi Nơi ta coacute chăng

Đề đaacutep Vua nếu taacutec dụng thigrave thể cũng khoacute thấy

Vua hỏi Nếu khi đang dụng coacute mấy chỗ xuất hiện

Đề đaacutep Nếu xuất hiện sẽ coacute taacutem chỗ

Vua noacutei Taacutem chỗ xuất hiện nagraveo noacutei cho ta nghe

Ba La Đề liền thuyết kệ rằng

Nơi thai lagrave thacircn ra đời lagrave người

Nơi mắt lagrave thấy nơi tai lagrave nghe

Nơi mũi lagrave ngửi ở miệng đagravem luận

Ở tay cầm lấy ở chacircn đi đứng

Hiện khắp bao gồm hằng sa thế giới

Thu nhiếp lại ở trong hạt bụi nhỏ

Kẻ nhận được thigrave biết lagrave Phật taacutenh

Kẻ chẳng biết thigrave gọi lagrave linh hồn

Vua nghe kệ xong tacircm liền khai ngộ saacutem hối tạ lỗi nhigraven nhận trước kia lagravem sai Rồi

vua hỏi Sư nối phaacutep ai

Đề đaacutep Bồ Đề Đạt Ma tức lagrave chuacute của Đại Vương

Vua liền cho cận thần nghecircnh tiếp Tổ đến cung vua Tổ bảo vua saacutem hối lỗi trước

Vua nghe xong rơi lệ cảm tạ rồi ra lệnh cho Tocircn Thắng về nước

Cận thần noacutei Tocircn Thắng khi bị đagravey đatilde gieo migravenh xuống vực bỏ mạng rồi

Tổ noacutei Thắng cograven sống lệnh vua triệu sẽ đến

Ban sơ Tocircn Thắng bị đagravey tự thấy hổ thẹn gieo migravenh xuống vực Bỗng coacute thần nhacircn

cứu để trecircn tảng đaacute

Thắng noacutei Ta lagrave bậc Sa mocircn lấy chaacutenh phaacutep lagravem chủ vigrave chẳng thể sửa caacutei quấy của

vua necircn bỏ migravenh tự traacutech Nay thần sao tự cứu giuacutep xin noacutei rotilde nguyecircn do

Thần nhacircn begraven noacutei kệ rằng

Xưa thọ đến trăm tuổi

Taacutem mươi vẫn lagravem sai

Thacircn cận bậc chiacute tocircn

Huacircn tu magrave nhập đạo

Tuy coacute iacutet triacute huệ

Nhưng cograven nhiều nhacircn ngatilde

Gặp caacutec bậc Hiền Thaacutenh

Chưa nổi lograveng cung kiacutenh

Hai mươi năm cocircng phu

Caacutei tacircm vẫn chưa tịnh

18

Vigrave thocircng minh khinh mạn

Magrave thọ quả như thế

Ngươi gặp vua bị khinh

Cảm quả đuacuteng như vậy

Từ nay chẳng giải đatildei

Chẳng lacircu thagravenh bậc triacute

Chư Thaacutenh đều hộ niệm

Như Lai cũng như vậy

Thắng nghe kệ vui mừng rồi tĩnh tọa trecircn tảng đoacute Đến đacircy sứ thần của vua vagraveo nuacutei

triệu về Khi đoacute ở trong cung Tổ noacutei với vua Biết Thắng chịu đến chăng

Vua noacutei Chưa biết

Tổ noacutei Phải ra lệnh thứ hai mới được

Khi sứ thần đến nuacutei thigrave Thắng từ chối Quả thực sau đoacute được lệnh thứ hai mới chịu

về

(45)

Tổ nghĩ đến việc Đocircng độ Trung Quốc theo như Phật đatilde thọ kyacute rằng ldquoNăm trăm năm

về sau ngọn đegraven triacute Baacutet nhatilde sẽ tỏ aacutenh saacuteng nơi đoacuterdquo necircn phoacute chuacutec đệ tử lagrave Baacutet Nhatilde Mật

Đa La lưu ở Thiecircn Truacutec hoằng phaacutep rồi tự migravenh sang Trung Quốc Trước khi khởi

hagravenh Ngagravei tới lễ baacutei thaacutep chư Tổ từ giả bạn học vagrave khuyecircn vua siecircng tu hạnh nghiệp

noacutei ldquoTocirci đi mười chiacuten năm sẽ vềrdquo

Tổ đi đường biển trải qua ba năm mới đến Trung Quốc nhằm năm thứ bảy niecircn hiệu

Phổ Thocircng đời Lương lagrave ngagravey 21 thaacuteng 9 năm Canh Tyacute Luacutec ấy chacircu trưởng Quảng

Chacircu lagrave Tiecircu Ngang nghecircnh tiếp cuacuteng dường đủ lễ trigravenh biểu văn baacuteo cho Votilde Đế Votilde

Đế sai sứ thần nghecircnh thỉnh nhằm ngagravey 11 thaacuteng 10 Tổ đến thủ đocirc Kim Lăng

Votilde Đế hỏi Trẫm từ khi lecircn ngocirci đến nay cất chugravea in kinh độ Tăng chẳng thể kể xiết

Như thế coacute cocircng đức gigrave

Tổ đaacutep Chẳng phải lagrave cocircng đức

Votilde Đế hỏi Tại sao chẳng phải lagrave cocircng đức

Tổ đaacutep Ấy chỉ lagrave caacutei tiểu quả trời người lagrave caacutei nhacircn hữu lậu như ảnh tugravey higravenh dugrave coacute

magrave chẳng thật

Votilde Đế hỏi Thế nagraveo chacircn cocircng đức

Tổ đaacutep Tịnh triacute diệu viecircn thể tự khocircng tịch Cocircng đức như thế chẳng do lagravem việc thế

gian magrave cầu được

Votilde Đế lại hỏi Thế nagraveo lagrave Thaacutenh đế đệ nhất nghĩa

Tổ đaacutep Rotilde ragraveng vocirc thaacutenh

Votilde Đế hỏi Hiện ở trước mặt trẫm lagrave ai

Tổ trả lời Khocircng biết

Votilde Đế khocircng ngộ được

19

Tổ biết cơ chẳng khế hợp đến ngagravey 19 thaacuteng đoacute acircm thầm qua socircng đi nước Ngụy

Ngagravey 23 thaacuteng 11 đến thagravenh phố Lạc Dương ngụ tại Thiếu Lacircm Tự nuacutei Tung Sơn

Suốt ngagravey im lặng hướng vaacutech tĩnh tọa người đời chẳng biết lại gọi lagrave ldquoBagrave La Mocircn

quaacuten vaacutechrdquo

Biệt truyện ghi rằng

Sau khi Tổ bỏ đi Votilde Đế đem chuyện nagravey noacutei với Chiacute Cocircng

Cocircng hỏi Bệ hạ biết người nagravey chăng

Votilde Đế trả lời Khocircng biết

Cocircng noacutei Ấy lagrave Quan Acircm Đại Sĩ truyền tacircm ấn Phật

Votilde Đế ăn năn muốn sai sứ thần đuổi theo thỉnh về

Cocircng noacutei Đừng noacutei sai một sứ thần dẫu cho người cả nước đi thỉnh Ngagravei cũng

khocircng về

Sau nagravey Thiền sư Viecircn Ngộ kể chuyện nagravey với chuacuteng rằng Caacutei khocircng biết của Votilde

Đế noacutei so với caacutei khocircng biết của Tổ Đạt Ma noacutei lagrave đồng hay lagrave khaacutec Giống thigrave coacute

giống phải thigrave khocircng phải Phần đocircng hiểu lầm rằng caacutei ldquokhocircng biếtrdquo của Tổ Đạt Ma

lagrave đaacutep về thiền caacutei ldquokhocircng biếtrdquo Votilde Đế đaacutep cacircu hỏi của Chiacute Cocircng lagrave caacutei khocircng biết

thuộc về nhận biết Đoaacuten mograve như thế trọn chẳng diacutenh daacuteng Nếu luacutec bấy giờ Chiacute

Cocircng hỏi như thế thigrave cần trả lời như thế nagraveo Theo ta thigrave chẳng bằng một gậy đaacutenh

chết cho xong traacutenh cho người ta suy đoaacuten hồ đồ

(46)

Coacute tăng Thần Quang ở xứ Y Lạc rộng xem đủ thứ kinh saacutech kheacuteo luận lyacute nhiệm

magraveu thường than rằng ldquoGiaacuteo của Khổng Tử noacutei về phong tục lễ nhạc saacutech của Latildeo

Trang cũng chưa đến diệu lyacute cugraveng tột Gần đacircy nghe noacutei Đại sĩ Đạt Ma lagrave bậc chiacute

nhacircn ở Thiếu Lacircm Tự chẳng caacutech xa phải đến tham vấnrdquo Begraven đi đến chỗ Tổ tham

học Thấy Tổ suốt ngagravey im lặng hướng vaacutech khocircng một lời dạy bảo Quang tự thầm

nghĩ ldquoNgười xưa từng trải toacutec che sigravenh cho đến chẳng tiếc maacuteu thịt xương tủy để

cuacuteng dường cầu đạo Xưa cograven như vậy nay ta khocircng lagravem được saordquo Gặp đecircm tuyết

lớn Quang đứng hầu ngoagravei cửa suốt đecircm gần saacuteng tuyết ngập quaacute đầu gối nhưng vẫn

đứng yecircn chỗ đoacute một lograveng cung kiacutenh

Tổ nhigraven thấy thương xoacutet hỏi rằng Ngươi đứng lacircu trong tuyết muốn cầu việc gigrave

Quang rơi lệ noacutei Xin Hogravea thượng từ bi mở cửa cam lồ rộng độ chuacuteng sanh

Tổ noacutei Diệu đạo của chư Phật phải nhiều kiếp siecircng năng tinh tiến hagravenh chỗ khoacute

hagravenh nhẫn chỗ khoacute nhẫn mới được đacircu thể dugraveng thiểu đức thiểu triacute khinh tacircm mạn

tacircm magrave được

Quang nghe lời Tổ khiacutech lệ liền lấy dao beacuten chặt caacutenh tay traacutei để trước bagraven Tổ

Tổ biết lagrave phaacutep khiacute noacutei ldquoChư Phật ban sơ cầu đạo vigrave phaacutep quecircn migravenh Nay ngươi chặt

caacutenh tay trước ta cầu phaacutep ta cũng hứa khảrdquo Do đoacute Tổ đổi tecircn cho Quang lagrave Huệ

Khả

Huệ Khả hỏi Phaacutep ấn của chư Phật con được nghe chăng

Tổ noacutei Phaacutep ấn của chư Phật chẳng do người khaacutec magrave được

Khả noacutei Tacircm con chưa an xin thầy an cho

Tổ noacutei Đem tacircm lại để ta an cho

20

Giacircy lacircu Khả noacutei Tigravem tacircm trọn chẳng thể đắc

Tổ noacutei Ta đatilde an tacircm cho ngươi rồi

(47)

Chiacuten năm sau Tổ muốn về Thiecircn Truacutec một hocircm noacutei với mocircn đồ rằng Thời tiết đatilde

đến caacutec ngươi hatildey tự kể sự sở đắc của migravenh

Coacute đệ tử Đạo phoacute noacutei Theo chỗ thấy của con chẳng chấp văn tự chẳng ligravea văn tự ấy

lagrave dụng của đạo

Tổ noacutei Ngươi được da của ta

Ni Tổng Trigrave noacutei Hiểu biết của con như Tocircn giả Khaacutenh Hỷ thấy cotildei Phật Bất Động

một caacutei thấy vốn đầy đủ chẳng cần thecircm caacutei thấy nữa

Tổ noacutei Ngươi được thịt của ta

Đạo Dục noacutei Tứ đại vốn khocircng ngũ ấm chẳng coacute chỗ thấy của con khocircng coacute một

phaacutep để đắc

Tổ noacutei Ngươi được xương của ta

Sau cugraveng Huệ Khả ra lễ baacutei rồi trở về đứng lại chỗ cũ

Tổ noacutei Ngươi được tủy của ta Thuở xưa Như Lai đem Chaacutenh phaacutep nhatilden tạng phoacute

chuacutec cho Đại sĩ Ca Diếp rồi truyền thừa từng đời cho đến thacircn ta Nay ta phoacute chuacutec cho

ngươi ngươi hatildey hộ trigrave Đồng thời truyền cagrave sa cho ngươi để lagravem tin cho phaacutep

Khả xin Tổ chỉ dạy cho rotilde

Tổ noacutei Trong truyền phaacutep ấn để khế chứng bản tacircm ngoagravei phoacute cagrave sa để xaacutec định tocircng

chỉ Vigrave sợ người đời sau lograveng tin chưa vững sanh ra nghi ngờ noacutei ldquoTa lagrave người Ấn

Độ ngươi lagrave người Trung Quốc nhờ gigrave magrave đắc phaacutep lấy gigrave để chứng tỏrdquo Nay ngươi

thọ nhận y phaacutep nagravey Về sau coacute chướng nạn xảy ra hatildey lấy y vagrave kệ truyền phaacutep của

ta dugraveng để chứng minh thigrave sự giaacuteo hoacutea sẽ vocirc ngại

Hai trăm năm sau khi ta nhập diệt phải ngưng sự truyền y Về sau chaacutenh phaacutep cugraveng

khắp phaacutep giới kẻ biết đạo thigrave nhiều kẻ hagravenh đạo thigrave iacutet kẻ thuyết lyacute thigrave nhiều kẻ thấu

lyacute thigrave iacutet Nay ngươi xiển dương phaacutep nagravey chớ khinh người chưa ngộ Hễ được một

niệm trở về cội nguồn thigrave đồng như bản đắc sự acircm thầm mặc chứng sẽ muocircn muocircn

ngagraven ngagraven Hatildey nghe ta noacutei kệ đacircy

Ta đi đến đất nagravey

Truyền phaacutep cứu người mecirc

Một bocircng nở năm nhaacutenh

Kết quả tự nhiecircn thagravenh

Tổ lại noacutei Ta coacute kinh Lăng Giagrave bốn quyển nay cũng giao phoacute cho ngươi dugraveng để ấn

chứng hậu học Ấy lagrave tacircm địa yếu mocircn của Như Lai khiến caacutec chuacuteng sanh khai thị ngộ

nhập Từ khi ta đến đất nagravey đatilde bị đầu độc năm lần Ta đem độc để trecircn tảng đaacute thigrave

tảng đaacute nổ bung Ta ligravea Ấn Độ đến Trung Quốc lagrave vigrave thấy đất nagravey coacute khiacute tượng Đại

thừa necircn vượt biển vigrave phaacutep cầu người Vigrave nhacircn duyecircn chưa đến necircn thị hiện ngu dại

hướng vaacutech chờ đợi nay được ngươi để phoacute phaacutep thigrave yacute ta đatilde thỏa matilden

21

Noacutei xong cugraveng mocircn đồ đến chugravea Thiecircn Thaacutenh ở Vũ Mocircn lưu lại đoacute ba ngagravey Coacute Thaacutei

thuacute Kỳ Thagravenh tecircn Dung Huyền Chi hacircm mộ Phật thừa hỏi Tổ rằng Ở Tacircy Thiecircn Ấn

Độ sự truyền thừa lagravem Tổ lagrave thế nagraveo

Tổ noacutei Thấu tacircm tocircng (Thiền tocircng) của Phật hạnh giải tương ưng ấy gọi lagrave Tổ

Lại hỏi Ngoagravei ra cograven coacute gigrave nữa

Tổ noacutei Cần tin tự tacircm bất nhị chẳng coacute tương đối Necircn đối với caacutec chẳng chấp hữu

vocirc chẳng lấy chẳng bỏ chẳng triacute chẳng ngu chẳng mecirc chẳng ngộ Đatilde được thấu đạt

necircn xưng lagrave Tổ

Huyền Chi noacutei Đệ tử quy y Tam bảo đatilde nhiều năm magrave triacute huệ aacutem muội cograven mecirc chacircn

lyacute Vừa nghe sư noacutei vẫn chưa biết rotilde xin sư từ bi khai thị tocircng chỉ

Tổ biết Huyền Chi khẩn thiết liền thuyết kệ rằng

Cũng chẳng thấy aacutec magrave khinh checirc

Cũng chẳng thấy thiện magrave khen ngợi

Cũng chẳng xa ngu magrave gần triacute

Cũng chẳng bỏ mecirc magrave lấy ngộ

Đại đạo thigrave siecircu việt số lượng

Thocircng tacircm Phật tự động độ sanh

Chẳng troacutei buộc ở nơi phagravem Thaacutenh

Siecircu nhiecircn thigrave gọi đoacute lagrave Tổ

Huyền Chi nghe kệ bi hỷ xen nhau magrave rằng Xin sư thường trụ thế gian để hoacutea đạo

quần sanh

Tổ noacutei Ta sẽ đi về chẳng thể ở lacircu Chuacuteng sanh căn taacutenh muocircn ngagraven sai biệt necircn ta

phải gặp nhiều ngu mecirc lagravem chướng nạn cho ta (biết trước sẽ bị người đầu độc)

Huyền Chi noacutei Coacute thể cho biết người nagraveo để đệ tử vigrave sư trừ được chăng

Tổ noacutei Ta truyền Phật biacute tạng để lợi iacutech kẻ mecirc đacircu thể hại người để tự yecircn Ắt chẳng

coacute lyacute nagravey

Huyền Chi noacutei Sư nếu khocircng noacutei ra lagravem sao thị hiện sức biến thocircng quang chiếu

Tổ bất đắc dĩ mới cho bagravei sấm rằng

Thuyền socircng vạch soacuteng ngọc

Ống đuốc mở khoacutea vagraveng

Ngũ khẩu cugraveng đi chung

Cửu thập vocirc nhacircn ngatilde

Huyền Chi chẳng thể đoaacuten hiểu được đagravenh lễ baacutei caacuteo từ

Luacutec bấy giờ Vua nước Ngụy rất kiacutenh Phật thừa Trong đạo coacute nhiều Cao Tăng như

Quang Thống luật sư Lưu Chi tam tạnghellip đều lagrave loan phụng trong hagraveng Cao Tăng

magrave tư tưởng chủ trương lại traacutei ngược nhiều với Tổ Đạo phong của Tổ truyền đi khắp

nơi kẻ triacute thức đều quy tụ lại cầu phaacutep lagravem cho họ sanh tacircm ganh tị đầu độc năm lần

cũng khocircng gacircy hại được Đến lần thứ saacuteu Tổ đatilde truyền phaacutep cho Nhị Tổ việc hoacutea

22

duyecircn đatilde xong necircn thị hiện truacuteng độc magrave tịch Mocircn đồ mai taacuteng Tổ trecircn nuacutei Hugraveng

Nhĩ xacircy thaacutep nơi Định Lacircm Tự

Năm ấy sứ thần nước Ngụy lagrave Tống Vacircn từ Sung Đỉnh (biecircn giới Ấn Độ) về giữa

đường thấy Tổ xaacutech chiếc giầy đi nhẹ nhagraveng như bay

Vacircn hỏi Đại sư đi đacircu vậy

Tổ noacutei Đi về Thiecircn Truacutec

Vacircn về kinh tacircu chuyện với vua Khi vua ra lệnh cho mocircn đồ của Tổ đagraveo mả thigrave thấy

trong quan tagravei trống rỗng chỉ cograven coacute một chiếc giầy Vua ban chiếu đem chiếc giầy ấy

thờ phụng nơi Thiếu Lacircm Tự

Đến năm thứ mười lăm niecircn hiệu Khai Nguyecircn đời Đường nhằm năm Đinh Matildeo bị

tiacuten đồ trong đạo ăn trộm đem về Ngũ Đagravei Sơn Hiện nay đatilde mất tiacutech chẳng biết ở đacircu

------------------

18

Vigrave thocircng minh khinh mạn

Magrave thọ quả như thế

Ngươi gặp vua bị khinh

Cảm quả đuacuteng như vậy

Từ nay chẳng giải đatildei

Chẳng lacircu thagravenh bậc triacute

Chư Thaacutenh đều hộ niệm

Như Lai cũng như vậy

Thắng nghe kệ vui mừng rồi tĩnh tọa trecircn tảng đoacute Đến đacircy sứ thần của vua vagraveo nuacutei

triệu về Khi đoacute ở trong cung Tổ noacutei với vua Biết Thắng chịu đến chăng

Vua noacutei Chưa biết

Tổ noacutei Phải ra lệnh thứ hai mới được

Khi sứ thần đến nuacutei thigrave Thắng từ chối Quả thực sau đoacute được lệnh thứ hai mới chịu

về

(45)

Tổ nghĩ đến việc Đocircng độ Trung Quốc theo như Phật đatilde thọ kyacute rằng ldquoNăm trăm năm

về sau ngọn đegraven triacute Baacutet nhatilde sẽ tỏ aacutenh saacuteng nơi đoacuterdquo necircn phoacute chuacutec đệ tử lagrave Baacutet Nhatilde Mật

Đa La lưu ở Thiecircn Truacutec hoằng phaacutep rồi tự migravenh sang Trung Quốc Trước khi khởi

hagravenh Ngagravei tới lễ baacutei thaacutep chư Tổ từ giả bạn học vagrave khuyecircn vua siecircng tu hạnh nghiệp

noacutei ldquoTocirci đi mười chiacuten năm sẽ vềrdquo

Tổ đi đường biển trải qua ba năm mới đến Trung Quốc nhằm năm thứ bảy niecircn hiệu

Phổ Thocircng đời Lương lagrave ngagravey 21 thaacuteng 9 năm Canh Tyacute Luacutec ấy chacircu trưởng Quảng

Chacircu lagrave Tiecircu Ngang nghecircnh tiếp cuacuteng dường đủ lễ trigravenh biểu văn baacuteo cho Votilde Đế Votilde

Đế sai sứ thần nghecircnh thỉnh nhằm ngagravey 11 thaacuteng 10 Tổ đến thủ đocirc Kim Lăng

Votilde Đế hỏi Trẫm từ khi lecircn ngocirci đến nay cất chugravea in kinh độ Tăng chẳng thể kể xiết

Như thế coacute cocircng đức gigrave

Tổ đaacutep Chẳng phải lagrave cocircng đức

Votilde Đế hỏi Tại sao chẳng phải lagrave cocircng đức

Tổ đaacutep Ấy chỉ lagrave caacutei tiểu quả trời người lagrave caacutei nhacircn hữu lậu như ảnh tugravey higravenh dugrave coacute

magrave chẳng thật

Votilde Đế hỏi Thế nagraveo chacircn cocircng đức

Tổ đaacutep Tịnh triacute diệu viecircn thể tự khocircng tịch Cocircng đức như thế chẳng do lagravem việc thế

gian magrave cầu được

Votilde Đế lại hỏi Thế nagraveo lagrave Thaacutenh đế đệ nhất nghĩa

Tổ đaacutep Rotilde ragraveng vocirc thaacutenh

Votilde Đế hỏi Hiện ở trước mặt trẫm lagrave ai

Tổ trả lời Khocircng biết

Votilde Đế khocircng ngộ được

19

Tổ biết cơ chẳng khế hợp đến ngagravey 19 thaacuteng đoacute acircm thầm qua socircng đi nước Ngụy

Ngagravey 23 thaacuteng 11 đến thagravenh phố Lạc Dương ngụ tại Thiếu Lacircm Tự nuacutei Tung Sơn

Suốt ngagravey im lặng hướng vaacutech tĩnh tọa người đời chẳng biết lại gọi lagrave ldquoBagrave La Mocircn

quaacuten vaacutechrdquo

Biệt truyện ghi rằng

Sau khi Tổ bỏ đi Votilde Đế đem chuyện nagravey noacutei với Chiacute Cocircng

Cocircng hỏi Bệ hạ biết người nagravey chăng

Votilde Đế trả lời Khocircng biết

Cocircng noacutei Ấy lagrave Quan Acircm Đại Sĩ truyền tacircm ấn Phật

Votilde Đế ăn năn muốn sai sứ thần đuổi theo thỉnh về

Cocircng noacutei Đừng noacutei sai một sứ thần dẫu cho người cả nước đi thỉnh Ngagravei cũng

khocircng về

Sau nagravey Thiền sư Viecircn Ngộ kể chuyện nagravey với chuacuteng rằng Caacutei khocircng biết của Votilde

Đế noacutei so với caacutei khocircng biết của Tổ Đạt Ma noacutei lagrave đồng hay lagrave khaacutec Giống thigrave coacute

giống phải thigrave khocircng phải Phần đocircng hiểu lầm rằng caacutei ldquokhocircng biếtrdquo của Tổ Đạt Ma

lagrave đaacutep về thiền caacutei ldquokhocircng biếtrdquo Votilde Đế đaacutep cacircu hỏi của Chiacute Cocircng lagrave caacutei khocircng biết

thuộc về nhận biết Đoaacuten mograve như thế trọn chẳng diacutenh daacuteng Nếu luacutec bấy giờ Chiacute

Cocircng hỏi như thế thigrave cần trả lời như thế nagraveo Theo ta thigrave chẳng bằng một gậy đaacutenh

chết cho xong traacutenh cho người ta suy đoaacuten hồ đồ

(46)

Coacute tăng Thần Quang ở xứ Y Lạc rộng xem đủ thứ kinh saacutech kheacuteo luận lyacute nhiệm

magraveu thường than rằng ldquoGiaacuteo của Khổng Tử noacutei về phong tục lễ nhạc saacutech của Latildeo

Trang cũng chưa đến diệu lyacute cugraveng tột Gần đacircy nghe noacutei Đại sĩ Đạt Ma lagrave bậc chiacute

nhacircn ở Thiếu Lacircm Tự chẳng caacutech xa phải đến tham vấnrdquo Begraven đi đến chỗ Tổ tham

học Thấy Tổ suốt ngagravey im lặng hướng vaacutech khocircng một lời dạy bảo Quang tự thầm

nghĩ ldquoNgười xưa từng trải toacutec che sigravenh cho đến chẳng tiếc maacuteu thịt xương tủy để

cuacuteng dường cầu đạo Xưa cograven như vậy nay ta khocircng lagravem được saordquo Gặp đecircm tuyết

lớn Quang đứng hầu ngoagravei cửa suốt đecircm gần saacuteng tuyết ngập quaacute đầu gối nhưng vẫn

đứng yecircn chỗ đoacute một lograveng cung kiacutenh

Tổ nhigraven thấy thương xoacutet hỏi rằng Ngươi đứng lacircu trong tuyết muốn cầu việc gigrave

Quang rơi lệ noacutei Xin Hogravea thượng từ bi mở cửa cam lồ rộng độ chuacuteng sanh

Tổ noacutei Diệu đạo của chư Phật phải nhiều kiếp siecircng năng tinh tiến hagravenh chỗ khoacute

hagravenh nhẫn chỗ khoacute nhẫn mới được đacircu thể dugraveng thiểu đức thiểu triacute khinh tacircm mạn

tacircm magrave được

Quang nghe lời Tổ khiacutech lệ liền lấy dao beacuten chặt caacutenh tay traacutei để trước bagraven Tổ

Tổ biết lagrave phaacutep khiacute noacutei ldquoChư Phật ban sơ cầu đạo vigrave phaacutep quecircn migravenh Nay ngươi chặt

caacutenh tay trước ta cầu phaacutep ta cũng hứa khảrdquo Do đoacute Tổ đổi tecircn cho Quang lagrave Huệ

Khả

Huệ Khả hỏi Phaacutep ấn của chư Phật con được nghe chăng

Tổ noacutei Phaacutep ấn của chư Phật chẳng do người khaacutec magrave được

Khả noacutei Tacircm con chưa an xin thầy an cho

Tổ noacutei Đem tacircm lại để ta an cho

20

Giacircy lacircu Khả noacutei Tigravem tacircm trọn chẳng thể đắc

Tổ noacutei Ta đatilde an tacircm cho ngươi rồi

(47)

Chiacuten năm sau Tổ muốn về Thiecircn Truacutec một hocircm noacutei với mocircn đồ rằng Thời tiết đatilde

đến caacutec ngươi hatildey tự kể sự sở đắc của migravenh

Coacute đệ tử Đạo phoacute noacutei Theo chỗ thấy của con chẳng chấp văn tự chẳng ligravea văn tự ấy

lagrave dụng của đạo

Tổ noacutei Ngươi được da của ta

Ni Tổng Trigrave noacutei Hiểu biết của con như Tocircn giả Khaacutenh Hỷ thấy cotildei Phật Bất Động

một caacutei thấy vốn đầy đủ chẳng cần thecircm caacutei thấy nữa

Tổ noacutei Ngươi được thịt của ta

Đạo Dục noacutei Tứ đại vốn khocircng ngũ ấm chẳng coacute chỗ thấy của con khocircng coacute một

phaacutep để đắc

Tổ noacutei Ngươi được xương của ta

Sau cugraveng Huệ Khả ra lễ baacutei rồi trở về đứng lại chỗ cũ

Tổ noacutei Ngươi được tủy của ta Thuở xưa Như Lai đem Chaacutenh phaacutep nhatilden tạng phoacute

chuacutec cho Đại sĩ Ca Diếp rồi truyền thừa từng đời cho đến thacircn ta Nay ta phoacute chuacutec cho

ngươi ngươi hatildey hộ trigrave Đồng thời truyền cagrave sa cho ngươi để lagravem tin cho phaacutep

Khả xin Tổ chỉ dạy cho rotilde

Tổ noacutei Trong truyền phaacutep ấn để khế chứng bản tacircm ngoagravei phoacute cagrave sa để xaacutec định tocircng

chỉ Vigrave sợ người đời sau lograveng tin chưa vững sanh ra nghi ngờ noacutei ldquoTa lagrave người Ấn

Độ ngươi lagrave người Trung Quốc nhờ gigrave magrave đắc phaacutep lấy gigrave để chứng tỏrdquo Nay ngươi

thọ nhận y phaacutep nagravey Về sau coacute chướng nạn xảy ra hatildey lấy y vagrave kệ truyền phaacutep của

ta dugraveng để chứng minh thigrave sự giaacuteo hoacutea sẽ vocirc ngại

Hai trăm năm sau khi ta nhập diệt phải ngưng sự truyền y Về sau chaacutenh phaacutep cugraveng

khắp phaacutep giới kẻ biết đạo thigrave nhiều kẻ hagravenh đạo thigrave iacutet kẻ thuyết lyacute thigrave nhiều kẻ thấu

lyacute thigrave iacutet Nay ngươi xiển dương phaacutep nagravey chớ khinh người chưa ngộ Hễ được một

niệm trở về cội nguồn thigrave đồng như bản đắc sự acircm thầm mặc chứng sẽ muocircn muocircn

ngagraven ngagraven Hatildey nghe ta noacutei kệ đacircy

Ta đi đến đất nagravey

Truyền phaacutep cứu người mecirc

Một bocircng nở năm nhaacutenh

Kết quả tự nhiecircn thagravenh

Tổ lại noacutei Ta coacute kinh Lăng Giagrave bốn quyển nay cũng giao phoacute cho ngươi dugraveng để ấn

chứng hậu học Ấy lagrave tacircm địa yếu mocircn của Như Lai khiến caacutec chuacuteng sanh khai thị ngộ

nhập Từ khi ta đến đất nagravey đatilde bị đầu độc năm lần Ta đem độc để trecircn tảng đaacute thigrave

tảng đaacute nổ bung Ta ligravea Ấn Độ đến Trung Quốc lagrave vigrave thấy đất nagravey coacute khiacute tượng Đại

thừa necircn vượt biển vigrave phaacutep cầu người Vigrave nhacircn duyecircn chưa đến necircn thị hiện ngu dại

hướng vaacutech chờ đợi nay được ngươi để phoacute phaacutep thigrave yacute ta đatilde thỏa matilden

21

Noacutei xong cugraveng mocircn đồ đến chugravea Thiecircn Thaacutenh ở Vũ Mocircn lưu lại đoacute ba ngagravey Coacute Thaacutei

thuacute Kỳ Thagravenh tecircn Dung Huyền Chi hacircm mộ Phật thừa hỏi Tổ rằng Ở Tacircy Thiecircn Ấn

Độ sự truyền thừa lagravem Tổ lagrave thế nagraveo

Tổ noacutei Thấu tacircm tocircng (Thiền tocircng) của Phật hạnh giải tương ưng ấy gọi lagrave Tổ

Lại hỏi Ngoagravei ra cograven coacute gigrave nữa

Tổ noacutei Cần tin tự tacircm bất nhị chẳng coacute tương đối Necircn đối với caacutec chẳng chấp hữu

vocirc chẳng lấy chẳng bỏ chẳng triacute chẳng ngu chẳng mecirc chẳng ngộ Đatilde được thấu đạt

necircn xưng lagrave Tổ

Huyền Chi noacutei Đệ tử quy y Tam bảo đatilde nhiều năm magrave triacute huệ aacutem muội cograven mecirc chacircn

lyacute Vừa nghe sư noacutei vẫn chưa biết rotilde xin sư từ bi khai thị tocircng chỉ

Tổ biết Huyền Chi khẩn thiết liền thuyết kệ rằng

Cũng chẳng thấy aacutec magrave khinh checirc

Cũng chẳng thấy thiện magrave khen ngợi

Cũng chẳng xa ngu magrave gần triacute

Cũng chẳng bỏ mecirc magrave lấy ngộ

Đại đạo thigrave siecircu việt số lượng

Thocircng tacircm Phật tự động độ sanh

Chẳng troacutei buộc ở nơi phagravem Thaacutenh

Siecircu nhiecircn thigrave gọi đoacute lagrave Tổ

Huyền Chi nghe kệ bi hỷ xen nhau magrave rằng Xin sư thường trụ thế gian để hoacutea đạo

quần sanh

Tổ noacutei Ta sẽ đi về chẳng thể ở lacircu Chuacuteng sanh căn taacutenh muocircn ngagraven sai biệt necircn ta

phải gặp nhiều ngu mecirc lagravem chướng nạn cho ta (biết trước sẽ bị người đầu độc)

Huyền Chi noacutei Coacute thể cho biết người nagraveo để đệ tử vigrave sư trừ được chăng

Tổ noacutei Ta truyền Phật biacute tạng để lợi iacutech kẻ mecirc đacircu thể hại người để tự yecircn Ắt chẳng

coacute lyacute nagravey

Huyền Chi noacutei Sư nếu khocircng noacutei ra lagravem sao thị hiện sức biến thocircng quang chiếu

Tổ bất đắc dĩ mới cho bagravei sấm rằng

Thuyền socircng vạch soacuteng ngọc

Ống đuốc mở khoacutea vagraveng

Ngũ khẩu cugraveng đi chung

Cửu thập vocirc nhacircn ngatilde

Huyền Chi chẳng thể đoaacuten hiểu được đagravenh lễ baacutei caacuteo từ

Luacutec bấy giờ Vua nước Ngụy rất kiacutenh Phật thừa Trong đạo coacute nhiều Cao Tăng như

Quang Thống luật sư Lưu Chi tam tạnghellip đều lagrave loan phụng trong hagraveng Cao Tăng

magrave tư tưởng chủ trương lại traacutei ngược nhiều với Tổ Đạo phong của Tổ truyền đi khắp

nơi kẻ triacute thức đều quy tụ lại cầu phaacutep lagravem cho họ sanh tacircm ganh tị đầu độc năm lần

cũng khocircng gacircy hại được Đến lần thứ saacuteu Tổ đatilde truyền phaacutep cho Nhị Tổ việc hoacutea

22

duyecircn đatilde xong necircn thị hiện truacuteng độc magrave tịch Mocircn đồ mai taacuteng Tổ trecircn nuacutei Hugraveng

Nhĩ xacircy thaacutep nơi Định Lacircm Tự

Năm ấy sứ thần nước Ngụy lagrave Tống Vacircn từ Sung Đỉnh (biecircn giới Ấn Độ) về giữa

đường thấy Tổ xaacutech chiếc giầy đi nhẹ nhagraveng như bay

Vacircn hỏi Đại sư đi đacircu vậy

Tổ noacutei Đi về Thiecircn Truacutec

Vacircn về kinh tacircu chuyện với vua Khi vua ra lệnh cho mocircn đồ của Tổ đagraveo mả thigrave thấy

trong quan tagravei trống rỗng chỉ cograven coacute một chiếc giầy Vua ban chiếu đem chiếc giầy ấy

thờ phụng nơi Thiếu Lacircm Tự

Đến năm thứ mười lăm niecircn hiệu Khai Nguyecircn đời Đường nhằm năm Đinh Matildeo bị

tiacuten đồ trong đạo ăn trộm đem về Ngũ Đagravei Sơn Hiện nay đatilde mất tiacutech chẳng biết ở đacircu

------------------

19

Tổ biết cơ chẳng khế hợp đến ngagravey 19 thaacuteng đoacute acircm thầm qua socircng đi nước Ngụy

Ngagravey 23 thaacuteng 11 đến thagravenh phố Lạc Dương ngụ tại Thiếu Lacircm Tự nuacutei Tung Sơn

Suốt ngagravey im lặng hướng vaacutech tĩnh tọa người đời chẳng biết lại gọi lagrave ldquoBagrave La Mocircn

quaacuten vaacutechrdquo

Biệt truyện ghi rằng

Sau khi Tổ bỏ đi Votilde Đế đem chuyện nagravey noacutei với Chiacute Cocircng

Cocircng hỏi Bệ hạ biết người nagravey chăng

Votilde Đế trả lời Khocircng biết

Cocircng noacutei Ấy lagrave Quan Acircm Đại Sĩ truyền tacircm ấn Phật

Votilde Đế ăn năn muốn sai sứ thần đuổi theo thỉnh về

Cocircng noacutei Đừng noacutei sai một sứ thần dẫu cho người cả nước đi thỉnh Ngagravei cũng

khocircng về

Sau nagravey Thiền sư Viecircn Ngộ kể chuyện nagravey với chuacuteng rằng Caacutei khocircng biết của Votilde

Đế noacutei so với caacutei khocircng biết của Tổ Đạt Ma noacutei lagrave đồng hay lagrave khaacutec Giống thigrave coacute

giống phải thigrave khocircng phải Phần đocircng hiểu lầm rằng caacutei ldquokhocircng biếtrdquo của Tổ Đạt Ma

lagrave đaacutep về thiền caacutei ldquokhocircng biếtrdquo Votilde Đế đaacutep cacircu hỏi của Chiacute Cocircng lagrave caacutei khocircng biết

thuộc về nhận biết Đoaacuten mograve như thế trọn chẳng diacutenh daacuteng Nếu luacutec bấy giờ Chiacute

Cocircng hỏi như thế thigrave cần trả lời như thế nagraveo Theo ta thigrave chẳng bằng một gậy đaacutenh

chết cho xong traacutenh cho người ta suy đoaacuten hồ đồ

(46)

Coacute tăng Thần Quang ở xứ Y Lạc rộng xem đủ thứ kinh saacutech kheacuteo luận lyacute nhiệm

magraveu thường than rằng ldquoGiaacuteo của Khổng Tử noacutei về phong tục lễ nhạc saacutech của Latildeo

Trang cũng chưa đến diệu lyacute cugraveng tột Gần đacircy nghe noacutei Đại sĩ Đạt Ma lagrave bậc chiacute

nhacircn ở Thiếu Lacircm Tự chẳng caacutech xa phải đến tham vấnrdquo Begraven đi đến chỗ Tổ tham

học Thấy Tổ suốt ngagravey im lặng hướng vaacutech khocircng một lời dạy bảo Quang tự thầm

nghĩ ldquoNgười xưa từng trải toacutec che sigravenh cho đến chẳng tiếc maacuteu thịt xương tủy để

cuacuteng dường cầu đạo Xưa cograven như vậy nay ta khocircng lagravem được saordquo Gặp đecircm tuyết

lớn Quang đứng hầu ngoagravei cửa suốt đecircm gần saacuteng tuyết ngập quaacute đầu gối nhưng vẫn

đứng yecircn chỗ đoacute một lograveng cung kiacutenh

Tổ nhigraven thấy thương xoacutet hỏi rằng Ngươi đứng lacircu trong tuyết muốn cầu việc gigrave

Quang rơi lệ noacutei Xin Hogravea thượng từ bi mở cửa cam lồ rộng độ chuacuteng sanh

Tổ noacutei Diệu đạo của chư Phật phải nhiều kiếp siecircng năng tinh tiến hagravenh chỗ khoacute

hagravenh nhẫn chỗ khoacute nhẫn mới được đacircu thể dugraveng thiểu đức thiểu triacute khinh tacircm mạn

tacircm magrave được

Quang nghe lời Tổ khiacutech lệ liền lấy dao beacuten chặt caacutenh tay traacutei để trước bagraven Tổ

Tổ biết lagrave phaacutep khiacute noacutei ldquoChư Phật ban sơ cầu đạo vigrave phaacutep quecircn migravenh Nay ngươi chặt

caacutenh tay trước ta cầu phaacutep ta cũng hứa khảrdquo Do đoacute Tổ đổi tecircn cho Quang lagrave Huệ

Khả

Huệ Khả hỏi Phaacutep ấn của chư Phật con được nghe chăng

Tổ noacutei Phaacutep ấn của chư Phật chẳng do người khaacutec magrave được

Khả noacutei Tacircm con chưa an xin thầy an cho

Tổ noacutei Đem tacircm lại để ta an cho

20

Giacircy lacircu Khả noacutei Tigravem tacircm trọn chẳng thể đắc

Tổ noacutei Ta đatilde an tacircm cho ngươi rồi

(47)

Chiacuten năm sau Tổ muốn về Thiecircn Truacutec một hocircm noacutei với mocircn đồ rằng Thời tiết đatilde

đến caacutec ngươi hatildey tự kể sự sở đắc của migravenh

Coacute đệ tử Đạo phoacute noacutei Theo chỗ thấy của con chẳng chấp văn tự chẳng ligravea văn tự ấy

lagrave dụng của đạo

Tổ noacutei Ngươi được da của ta

Ni Tổng Trigrave noacutei Hiểu biết của con như Tocircn giả Khaacutenh Hỷ thấy cotildei Phật Bất Động

một caacutei thấy vốn đầy đủ chẳng cần thecircm caacutei thấy nữa

Tổ noacutei Ngươi được thịt của ta

Đạo Dục noacutei Tứ đại vốn khocircng ngũ ấm chẳng coacute chỗ thấy của con khocircng coacute một

phaacutep để đắc

Tổ noacutei Ngươi được xương của ta

Sau cugraveng Huệ Khả ra lễ baacutei rồi trở về đứng lại chỗ cũ

Tổ noacutei Ngươi được tủy của ta Thuở xưa Như Lai đem Chaacutenh phaacutep nhatilden tạng phoacute

chuacutec cho Đại sĩ Ca Diếp rồi truyền thừa từng đời cho đến thacircn ta Nay ta phoacute chuacutec cho

ngươi ngươi hatildey hộ trigrave Đồng thời truyền cagrave sa cho ngươi để lagravem tin cho phaacutep

Khả xin Tổ chỉ dạy cho rotilde

Tổ noacutei Trong truyền phaacutep ấn để khế chứng bản tacircm ngoagravei phoacute cagrave sa để xaacutec định tocircng

chỉ Vigrave sợ người đời sau lograveng tin chưa vững sanh ra nghi ngờ noacutei ldquoTa lagrave người Ấn

Độ ngươi lagrave người Trung Quốc nhờ gigrave magrave đắc phaacutep lấy gigrave để chứng tỏrdquo Nay ngươi

thọ nhận y phaacutep nagravey Về sau coacute chướng nạn xảy ra hatildey lấy y vagrave kệ truyền phaacutep của

ta dugraveng để chứng minh thigrave sự giaacuteo hoacutea sẽ vocirc ngại

Hai trăm năm sau khi ta nhập diệt phải ngưng sự truyền y Về sau chaacutenh phaacutep cugraveng

khắp phaacutep giới kẻ biết đạo thigrave nhiều kẻ hagravenh đạo thigrave iacutet kẻ thuyết lyacute thigrave nhiều kẻ thấu

lyacute thigrave iacutet Nay ngươi xiển dương phaacutep nagravey chớ khinh người chưa ngộ Hễ được một

niệm trở về cội nguồn thigrave đồng như bản đắc sự acircm thầm mặc chứng sẽ muocircn muocircn

ngagraven ngagraven Hatildey nghe ta noacutei kệ đacircy

Ta đi đến đất nagravey

Truyền phaacutep cứu người mecirc

Một bocircng nở năm nhaacutenh

Kết quả tự nhiecircn thagravenh

Tổ lại noacutei Ta coacute kinh Lăng Giagrave bốn quyển nay cũng giao phoacute cho ngươi dugraveng để ấn

chứng hậu học Ấy lagrave tacircm địa yếu mocircn của Như Lai khiến caacutec chuacuteng sanh khai thị ngộ

nhập Từ khi ta đến đất nagravey đatilde bị đầu độc năm lần Ta đem độc để trecircn tảng đaacute thigrave

tảng đaacute nổ bung Ta ligravea Ấn Độ đến Trung Quốc lagrave vigrave thấy đất nagravey coacute khiacute tượng Đại

thừa necircn vượt biển vigrave phaacutep cầu người Vigrave nhacircn duyecircn chưa đến necircn thị hiện ngu dại

hướng vaacutech chờ đợi nay được ngươi để phoacute phaacutep thigrave yacute ta đatilde thỏa matilden

21

Noacutei xong cugraveng mocircn đồ đến chugravea Thiecircn Thaacutenh ở Vũ Mocircn lưu lại đoacute ba ngagravey Coacute Thaacutei

thuacute Kỳ Thagravenh tecircn Dung Huyền Chi hacircm mộ Phật thừa hỏi Tổ rằng Ở Tacircy Thiecircn Ấn

Độ sự truyền thừa lagravem Tổ lagrave thế nagraveo

Tổ noacutei Thấu tacircm tocircng (Thiền tocircng) của Phật hạnh giải tương ưng ấy gọi lagrave Tổ

Lại hỏi Ngoagravei ra cograven coacute gigrave nữa

Tổ noacutei Cần tin tự tacircm bất nhị chẳng coacute tương đối Necircn đối với caacutec chẳng chấp hữu

vocirc chẳng lấy chẳng bỏ chẳng triacute chẳng ngu chẳng mecirc chẳng ngộ Đatilde được thấu đạt

necircn xưng lagrave Tổ

Huyền Chi noacutei Đệ tử quy y Tam bảo đatilde nhiều năm magrave triacute huệ aacutem muội cograven mecirc chacircn

lyacute Vừa nghe sư noacutei vẫn chưa biết rotilde xin sư từ bi khai thị tocircng chỉ

Tổ biết Huyền Chi khẩn thiết liền thuyết kệ rằng

Cũng chẳng thấy aacutec magrave khinh checirc

Cũng chẳng thấy thiện magrave khen ngợi

Cũng chẳng xa ngu magrave gần triacute

Cũng chẳng bỏ mecirc magrave lấy ngộ

Đại đạo thigrave siecircu việt số lượng

Thocircng tacircm Phật tự động độ sanh

Chẳng troacutei buộc ở nơi phagravem Thaacutenh

Siecircu nhiecircn thigrave gọi đoacute lagrave Tổ

Huyền Chi nghe kệ bi hỷ xen nhau magrave rằng Xin sư thường trụ thế gian để hoacutea đạo

quần sanh

Tổ noacutei Ta sẽ đi về chẳng thể ở lacircu Chuacuteng sanh căn taacutenh muocircn ngagraven sai biệt necircn ta

phải gặp nhiều ngu mecirc lagravem chướng nạn cho ta (biết trước sẽ bị người đầu độc)

Huyền Chi noacutei Coacute thể cho biết người nagraveo để đệ tử vigrave sư trừ được chăng

Tổ noacutei Ta truyền Phật biacute tạng để lợi iacutech kẻ mecirc đacircu thể hại người để tự yecircn Ắt chẳng

coacute lyacute nagravey

Huyền Chi noacutei Sư nếu khocircng noacutei ra lagravem sao thị hiện sức biến thocircng quang chiếu

Tổ bất đắc dĩ mới cho bagravei sấm rằng

Thuyền socircng vạch soacuteng ngọc

Ống đuốc mở khoacutea vagraveng

Ngũ khẩu cugraveng đi chung

Cửu thập vocirc nhacircn ngatilde

Huyền Chi chẳng thể đoaacuten hiểu được đagravenh lễ baacutei caacuteo từ

Luacutec bấy giờ Vua nước Ngụy rất kiacutenh Phật thừa Trong đạo coacute nhiều Cao Tăng như

Quang Thống luật sư Lưu Chi tam tạnghellip đều lagrave loan phụng trong hagraveng Cao Tăng

magrave tư tưởng chủ trương lại traacutei ngược nhiều với Tổ Đạo phong của Tổ truyền đi khắp

nơi kẻ triacute thức đều quy tụ lại cầu phaacutep lagravem cho họ sanh tacircm ganh tị đầu độc năm lần

cũng khocircng gacircy hại được Đến lần thứ saacuteu Tổ đatilde truyền phaacutep cho Nhị Tổ việc hoacutea

22

duyecircn đatilde xong necircn thị hiện truacuteng độc magrave tịch Mocircn đồ mai taacuteng Tổ trecircn nuacutei Hugraveng

Nhĩ xacircy thaacutep nơi Định Lacircm Tự

Năm ấy sứ thần nước Ngụy lagrave Tống Vacircn từ Sung Đỉnh (biecircn giới Ấn Độ) về giữa

đường thấy Tổ xaacutech chiếc giầy đi nhẹ nhagraveng như bay

Vacircn hỏi Đại sư đi đacircu vậy

Tổ noacutei Đi về Thiecircn Truacutec

Vacircn về kinh tacircu chuyện với vua Khi vua ra lệnh cho mocircn đồ của Tổ đagraveo mả thigrave thấy

trong quan tagravei trống rỗng chỉ cograven coacute một chiếc giầy Vua ban chiếu đem chiếc giầy ấy

thờ phụng nơi Thiếu Lacircm Tự

Đến năm thứ mười lăm niecircn hiệu Khai Nguyecircn đời Đường nhằm năm Đinh Matildeo bị

tiacuten đồ trong đạo ăn trộm đem về Ngũ Đagravei Sơn Hiện nay đatilde mất tiacutech chẳng biết ở đacircu

------------------

20

Giacircy lacircu Khả noacutei Tigravem tacircm trọn chẳng thể đắc

Tổ noacutei Ta đatilde an tacircm cho ngươi rồi

(47)

Chiacuten năm sau Tổ muốn về Thiecircn Truacutec một hocircm noacutei với mocircn đồ rằng Thời tiết đatilde

đến caacutec ngươi hatildey tự kể sự sở đắc của migravenh

Coacute đệ tử Đạo phoacute noacutei Theo chỗ thấy của con chẳng chấp văn tự chẳng ligravea văn tự ấy

lagrave dụng của đạo

Tổ noacutei Ngươi được da của ta

Ni Tổng Trigrave noacutei Hiểu biết của con như Tocircn giả Khaacutenh Hỷ thấy cotildei Phật Bất Động

một caacutei thấy vốn đầy đủ chẳng cần thecircm caacutei thấy nữa

Tổ noacutei Ngươi được thịt của ta

Đạo Dục noacutei Tứ đại vốn khocircng ngũ ấm chẳng coacute chỗ thấy của con khocircng coacute một

phaacutep để đắc

Tổ noacutei Ngươi được xương của ta

Sau cugraveng Huệ Khả ra lễ baacutei rồi trở về đứng lại chỗ cũ

Tổ noacutei Ngươi được tủy của ta Thuở xưa Như Lai đem Chaacutenh phaacutep nhatilden tạng phoacute

chuacutec cho Đại sĩ Ca Diếp rồi truyền thừa từng đời cho đến thacircn ta Nay ta phoacute chuacutec cho

ngươi ngươi hatildey hộ trigrave Đồng thời truyền cagrave sa cho ngươi để lagravem tin cho phaacutep

Khả xin Tổ chỉ dạy cho rotilde

Tổ noacutei Trong truyền phaacutep ấn để khế chứng bản tacircm ngoagravei phoacute cagrave sa để xaacutec định tocircng

chỉ Vigrave sợ người đời sau lograveng tin chưa vững sanh ra nghi ngờ noacutei ldquoTa lagrave người Ấn

Độ ngươi lagrave người Trung Quốc nhờ gigrave magrave đắc phaacutep lấy gigrave để chứng tỏrdquo Nay ngươi

thọ nhận y phaacutep nagravey Về sau coacute chướng nạn xảy ra hatildey lấy y vagrave kệ truyền phaacutep của

ta dugraveng để chứng minh thigrave sự giaacuteo hoacutea sẽ vocirc ngại

Hai trăm năm sau khi ta nhập diệt phải ngưng sự truyền y Về sau chaacutenh phaacutep cugraveng

khắp phaacutep giới kẻ biết đạo thigrave nhiều kẻ hagravenh đạo thigrave iacutet kẻ thuyết lyacute thigrave nhiều kẻ thấu

lyacute thigrave iacutet Nay ngươi xiển dương phaacutep nagravey chớ khinh người chưa ngộ Hễ được một

niệm trở về cội nguồn thigrave đồng như bản đắc sự acircm thầm mặc chứng sẽ muocircn muocircn

ngagraven ngagraven Hatildey nghe ta noacutei kệ đacircy

Ta đi đến đất nagravey

Truyền phaacutep cứu người mecirc

Một bocircng nở năm nhaacutenh

Kết quả tự nhiecircn thagravenh

Tổ lại noacutei Ta coacute kinh Lăng Giagrave bốn quyển nay cũng giao phoacute cho ngươi dugraveng để ấn

chứng hậu học Ấy lagrave tacircm địa yếu mocircn của Như Lai khiến caacutec chuacuteng sanh khai thị ngộ

nhập Từ khi ta đến đất nagravey đatilde bị đầu độc năm lần Ta đem độc để trecircn tảng đaacute thigrave

tảng đaacute nổ bung Ta ligravea Ấn Độ đến Trung Quốc lagrave vigrave thấy đất nagravey coacute khiacute tượng Đại

thừa necircn vượt biển vigrave phaacutep cầu người Vigrave nhacircn duyecircn chưa đến necircn thị hiện ngu dại

hướng vaacutech chờ đợi nay được ngươi để phoacute phaacutep thigrave yacute ta đatilde thỏa matilden

21

Noacutei xong cugraveng mocircn đồ đến chugravea Thiecircn Thaacutenh ở Vũ Mocircn lưu lại đoacute ba ngagravey Coacute Thaacutei

thuacute Kỳ Thagravenh tecircn Dung Huyền Chi hacircm mộ Phật thừa hỏi Tổ rằng Ở Tacircy Thiecircn Ấn

Độ sự truyền thừa lagravem Tổ lagrave thế nagraveo

Tổ noacutei Thấu tacircm tocircng (Thiền tocircng) của Phật hạnh giải tương ưng ấy gọi lagrave Tổ

Lại hỏi Ngoagravei ra cograven coacute gigrave nữa

Tổ noacutei Cần tin tự tacircm bất nhị chẳng coacute tương đối Necircn đối với caacutec chẳng chấp hữu

vocirc chẳng lấy chẳng bỏ chẳng triacute chẳng ngu chẳng mecirc chẳng ngộ Đatilde được thấu đạt

necircn xưng lagrave Tổ

Huyền Chi noacutei Đệ tử quy y Tam bảo đatilde nhiều năm magrave triacute huệ aacutem muội cograven mecirc chacircn

lyacute Vừa nghe sư noacutei vẫn chưa biết rotilde xin sư từ bi khai thị tocircng chỉ

Tổ biết Huyền Chi khẩn thiết liền thuyết kệ rằng

Cũng chẳng thấy aacutec magrave khinh checirc

Cũng chẳng thấy thiện magrave khen ngợi

Cũng chẳng xa ngu magrave gần triacute

Cũng chẳng bỏ mecirc magrave lấy ngộ

Đại đạo thigrave siecircu việt số lượng

Thocircng tacircm Phật tự động độ sanh

Chẳng troacutei buộc ở nơi phagravem Thaacutenh

Siecircu nhiecircn thigrave gọi đoacute lagrave Tổ

Huyền Chi nghe kệ bi hỷ xen nhau magrave rằng Xin sư thường trụ thế gian để hoacutea đạo

quần sanh

Tổ noacutei Ta sẽ đi về chẳng thể ở lacircu Chuacuteng sanh căn taacutenh muocircn ngagraven sai biệt necircn ta

phải gặp nhiều ngu mecirc lagravem chướng nạn cho ta (biết trước sẽ bị người đầu độc)

Huyền Chi noacutei Coacute thể cho biết người nagraveo để đệ tử vigrave sư trừ được chăng

Tổ noacutei Ta truyền Phật biacute tạng để lợi iacutech kẻ mecirc đacircu thể hại người để tự yecircn Ắt chẳng

coacute lyacute nagravey

Huyền Chi noacutei Sư nếu khocircng noacutei ra lagravem sao thị hiện sức biến thocircng quang chiếu

Tổ bất đắc dĩ mới cho bagravei sấm rằng

Thuyền socircng vạch soacuteng ngọc

Ống đuốc mở khoacutea vagraveng

Ngũ khẩu cugraveng đi chung

Cửu thập vocirc nhacircn ngatilde

Huyền Chi chẳng thể đoaacuten hiểu được đagravenh lễ baacutei caacuteo từ

Luacutec bấy giờ Vua nước Ngụy rất kiacutenh Phật thừa Trong đạo coacute nhiều Cao Tăng như

Quang Thống luật sư Lưu Chi tam tạnghellip đều lagrave loan phụng trong hagraveng Cao Tăng

magrave tư tưởng chủ trương lại traacutei ngược nhiều với Tổ Đạo phong của Tổ truyền đi khắp

nơi kẻ triacute thức đều quy tụ lại cầu phaacutep lagravem cho họ sanh tacircm ganh tị đầu độc năm lần

cũng khocircng gacircy hại được Đến lần thứ saacuteu Tổ đatilde truyền phaacutep cho Nhị Tổ việc hoacutea

22

duyecircn đatilde xong necircn thị hiện truacuteng độc magrave tịch Mocircn đồ mai taacuteng Tổ trecircn nuacutei Hugraveng

Nhĩ xacircy thaacutep nơi Định Lacircm Tự

Năm ấy sứ thần nước Ngụy lagrave Tống Vacircn từ Sung Đỉnh (biecircn giới Ấn Độ) về giữa

đường thấy Tổ xaacutech chiếc giầy đi nhẹ nhagraveng như bay

Vacircn hỏi Đại sư đi đacircu vậy

Tổ noacutei Đi về Thiecircn Truacutec

Vacircn về kinh tacircu chuyện với vua Khi vua ra lệnh cho mocircn đồ của Tổ đagraveo mả thigrave thấy

trong quan tagravei trống rỗng chỉ cograven coacute một chiếc giầy Vua ban chiếu đem chiếc giầy ấy

thờ phụng nơi Thiếu Lacircm Tự

Đến năm thứ mười lăm niecircn hiệu Khai Nguyecircn đời Đường nhằm năm Đinh Matildeo bị

tiacuten đồ trong đạo ăn trộm đem về Ngũ Đagravei Sơn Hiện nay đatilde mất tiacutech chẳng biết ở đacircu

------------------

21

Noacutei xong cugraveng mocircn đồ đến chugravea Thiecircn Thaacutenh ở Vũ Mocircn lưu lại đoacute ba ngagravey Coacute Thaacutei

thuacute Kỳ Thagravenh tecircn Dung Huyền Chi hacircm mộ Phật thừa hỏi Tổ rằng Ở Tacircy Thiecircn Ấn

Độ sự truyền thừa lagravem Tổ lagrave thế nagraveo

Tổ noacutei Thấu tacircm tocircng (Thiền tocircng) của Phật hạnh giải tương ưng ấy gọi lagrave Tổ

Lại hỏi Ngoagravei ra cograven coacute gigrave nữa

Tổ noacutei Cần tin tự tacircm bất nhị chẳng coacute tương đối Necircn đối với caacutec chẳng chấp hữu

vocirc chẳng lấy chẳng bỏ chẳng triacute chẳng ngu chẳng mecirc chẳng ngộ Đatilde được thấu đạt

necircn xưng lagrave Tổ

Huyền Chi noacutei Đệ tử quy y Tam bảo đatilde nhiều năm magrave triacute huệ aacutem muội cograven mecirc chacircn

lyacute Vừa nghe sư noacutei vẫn chưa biết rotilde xin sư từ bi khai thị tocircng chỉ

Tổ biết Huyền Chi khẩn thiết liền thuyết kệ rằng

Cũng chẳng thấy aacutec magrave khinh checirc

Cũng chẳng thấy thiện magrave khen ngợi

Cũng chẳng xa ngu magrave gần triacute

Cũng chẳng bỏ mecirc magrave lấy ngộ

Đại đạo thigrave siecircu việt số lượng

Thocircng tacircm Phật tự động độ sanh

Chẳng troacutei buộc ở nơi phagravem Thaacutenh

Siecircu nhiecircn thigrave gọi đoacute lagrave Tổ

Huyền Chi nghe kệ bi hỷ xen nhau magrave rằng Xin sư thường trụ thế gian để hoacutea đạo

quần sanh

Tổ noacutei Ta sẽ đi về chẳng thể ở lacircu Chuacuteng sanh căn taacutenh muocircn ngagraven sai biệt necircn ta

phải gặp nhiều ngu mecirc lagravem chướng nạn cho ta (biết trước sẽ bị người đầu độc)

Huyền Chi noacutei Coacute thể cho biết người nagraveo để đệ tử vigrave sư trừ được chăng

Tổ noacutei Ta truyền Phật biacute tạng để lợi iacutech kẻ mecirc đacircu thể hại người để tự yecircn Ắt chẳng

coacute lyacute nagravey

Huyền Chi noacutei Sư nếu khocircng noacutei ra lagravem sao thị hiện sức biến thocircng quang chiếu

Tổ bất đắc dĩ mới cho bagravei sấm rằng

Thuyền socircng vạch soacuteng ngọc

Ống đuốc mở khoacutea vagraveng

Ngũ khẩu cugraveng đi chung

Cửu thập vocirc nhacircn ngatilde

Huyền Chi chẳng thể đoaacuten hiểu được đagravenh lễ baacutei caacuteo từ

Luacutec bấy giờ Vua nước Ngụy rất kiacutenh Phật thừa Trong đạo coacute nhiều Cao Tăng như

Quang Thống luật sư Lưu Chi tam tạnghellip đều lagrave loan phụng trong hagraveng Cao Tăng

magrave tư tưởng chủ trương lại traacutei ngược nhiều với Tổ Đạo phong của Tổ truyền đi khắp

nơi kẻ triacute thức đều quy tụ lại cầu phaacutep lagravem cho họ sanh tacircm ganh tị đầu độc năm lần

cũng khocircng gacircy hại được Đến lần thứ saacuteu Tổ đatilde truyền phaacutep cho Nhị Tổ việc hoacutea

22

duyecircn đatilde xong necircn thị hiện truacuteng độc magrave tịch Mocircn đồ mai taacuteng Tổ trecircn nuacutei Hugraveng

Nhĩ xacircy thaacutep nơi Định Lacircm Tự

Năm ấy sứ thần nước Ngụy lagrave Tống Vacircn từ Sung Đỉnh (biecircn giới Ấn Độ) về giữa

đường thấy Tổ xaacutech chiếc giầy đi nhẹ nhagraveng như bay

Vacircn hỏi Đại sư đi đacircu vậy

Tổ noacutei Đi về Thiecircn Truacutec

Vacircn về kinh tacircu chuyện với vua Khi vua ra lệnh cho mocircn đồ của Tổ đagraveo mả thigrave thấy

trong quan tagravei trống rỗng chỉ cograven coacute một chiếc giầy Vua ban chiếu đem chiếc giầy ấy

thờ phụng nơi Thiếu Lacircm Tự

Đến năm thứ mười lăm niecircn hiệu Khai Nguyecircn đời Đường nhằm năm Đinh Matildeo bị

tiacuten đồ trong đạo ăn trộm đem về Ngũ Đagravei Sơn Hiện nay đatilde mất tiacutech chẳng biết ở đacircu

------------------

22

duyecircn đatilde xong necircn thị hiện truacuteng độc magrave tịch Mocircn đồ mai taacuteng Tổ trecircn nuacutei Hugraveng

Nhĩ xacircy thaacutep nơi Định Lacircm Tự

Năm ấy sứ thần nước Ngụy lagrave Tống Vacircn từ Sung Đỉnh (biecircn giới Ấn Độ) về giữa

đường thấy Tổ xaacutech chiếc giầy đi nhẹ nhagraveng như bay

Vacircn hỏi Đại sư đi đacircu vậy

Tổ noacutei Đi về Thiecircn Truacutec

Vacircn về kinh tacircu chuyện với vua Khi vua ra lệnh cho mocircn đồ của Tổ đagraveo mả thigrave thấy

trong quan tagravei trống rỗng chỉ cograven coacute một chiếc giầy Vua ban chiếu đem chiếc giầy ấy

thờ phụng nơi Thiếu Lacircm Tự

Đến năm thứ mười lăm niecircn hiệu Khai Nguyecircn đời Đường nhằm năm Đinh Matildeo bị

tiacuten đồ trong đạo ăn trộm đem về Ngũ Đagravei Sơn Hiện nay đatilde mất tiacutech chẳng biết ở đacircu

------------------