College 2 NIP Trends in arbeid ” Senioren in de instroom of is het uitstroom? College 2 NIP, Eindhoven, 30 oktober 2009 Joost van Genabeek

College 2 NIP

Trends in arbeid” Senioren in de instroom of is het uitstroom?

College 2 NIP, Eindhoven, 30 oktober 2009

Joost van Genabeek

30 oktober 2009College 2 NIP

Ontwikkelingen op de arbeidsmarkt

• De beroepsbevolking in Nederland wordt ouder (en

vrouwelijker en kleurrijker)

• De instroom van jongere werknemers neemt af (in

verhouding tot de vervangingsvraag)

• De potentiële beroepsbevolking wordt kleiner (niet

gelijk verdeeld over het land)


Groene en grijze druk van 1950 tot 2050

0

10

20

30

40

50

60

70

80

1950 1970 1980 1990 2000 2010 2020 2030 2040 2050



Consequenties van ontwikkelingen op de arbeidsmarkt

• De arbeidsparticipatie moet omhoog

• Werkenden moeten langer doorwerken

• Arbeidsmarktpositie oudere werknemers moet

verbeteren

• Werkenden moeten meer uren gaan maken (vrouwen)

• Arbeidsproductiviteit moet ook omhoog


Ontwikkeling netto arbeidsparticipatie 55 plus (CBS statline, 2008)

26%28% 29%

31%34% 35% 36% 38% 38% 38%

40%43%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007


Situatie ouderen (55-65 jaar) in 2008CBS statline, 2009)

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

mannen vrouwen 55-60 60-65

werkend werkloos VUT WAO/WIA niet werkend


Percentage zelfstandigen onder de werkenden 2002 – 2008 (CBS statline, 2009)

12%13% 13% 13% 13% 13% 13%

0%

2%

4%

6%

8%

10%

12%

14%

16%

18%

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008


Percentage zelfstandigen onder de werkenden naar leeftijd 2008 (CBS statline, 2009)

4%

9%

15% 15%

20%

13%

0%

5%

10%

15%

20%

25%

15-25 25-35 35-45 45-55 55-65 totaal


Effecten van ontwikkelingen arbeidsmarkt

• Gezondheid en vitaliteit worden minder (nemen af met leeftijd)

• Chronisch ziekten (diabetes, COPD en astma) en leefstijlgebonden

aandoeningen nemen toe (Bupa UK Health Insurance)

• Psychische klachten zullen onder werknemers met 5% stijgen

(idem)

• Hartklachten stijgen met 11% (idem)

• Diabetes stijgt tot 2025 met 80% (van 740.000 naar 1,3 miljoen;

RIVM)

• Ziekteverzuim en arbeidsongeschikheid gaan (weer) toenemen


Vitaliteit van de beroepsbevolking o.b.v. NEA

41%

33%

14%

12%

35%

35%

15%

14%

35%

30%

18%

17%

31%

26%

20%

23%

32%

19%

23%

25%

34%

29%

18%

18%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

<25 jaar 25-34 jaar 35-44 jaar 45-54 jaar >55 jaar Totaal

NEA 2005-2006: Vitaliteit naar leeftijd

dooraandoeningbeperkt

niet-gezond énniet-vitaal

gezond óf vitaal

gezond énvitaal


Verzuim en vitaliteit beroepsbevolking o.b.v. NEA

59%

24%

13%4%

47%

28%

18%

8%

45%

24%

21%

10%

31%

19%

25%

24%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

gezond én vitaal gezond óf vitaal niet-gezond én niet-vitaal

door aandoeningbeperkt

NEA 2005-2006: Verzuim naar vitaliteit

Meer dan 20werkdagen

T/m 20werkdagen

T/m 5werkdagen

Geen verzuim


Ziekteverzuim percentage naar leeftijdsklasse (2005)

1,6

3,4

4,3

5,4

6,1

0

1

2

3

4

5

6

7

15-25 25-35 35-45 45-55 55-65


Werk is veranderd


Net zoals de maatschappij

ChipsChips


Wat verandert er aan het werk?

• Verdienstelijking

• Nieuwe technologieën

• Flexibilisering van arbeid

• Upgrading en downgrading


Aandeel sectoren in de werkgelegenheid o.b.v.

CPB scenario ‘transatlantic market’


Nieuwe technologieën

• Virtualisering, automatisering, robotica en veiligheidstechnologie

Maken mogelijk:

Grotere afstand tussen persoon en risicovolle activiteiten en materialen;

Veiligere arbeidsomstandigheden; Minder fysiek en meer cognitief presteren.


Kansen voor oudere werknemers

• Minder fysieke belasting van werk door: Verdienstelijking van de economieNieuwe technologieën

• Ervaring van ouderen: omgang met psychische belasting

• Verandering van het werk:job craftingjob carving

Zelfstandigheid


Dank voor uw aandachtWilt u meer weten? Dr. Joost van Genabeek

TNO Kwaliteit van Leven - ArbeidPostbus 7182130 AS Hoofddorp

T 023 554 95 43

E-mail: joost.vangenabeek@ tno.nl

Website: www.tno.nl

Documents

College 2 NIP Trends in arbeid ” Senioren in de instroom of is het uitstroom? College 2 NIP, Eindhoven, 30 oktober 2009 Joost van Genabeek