1

: تنظیمری یا یم مر

سی ر فا ت بیا د ا و ن زبا دبیرکاشان1385اردیبهشت

2

را زرد و سبز و سرخ ببینی تا را رد د بیفزا خود رون د ر دنور سه ین ا ز ا پیش نبینی تا را بور و سرخ و سبز ببینی کی

راروپوش ها رنگ آن نور ز شد تو هوش شد گم ررنگ د چون لیک

بود تو نور ز ا رنگ ید د بدیدی پس بود مستور ها رنگ آن شب چونکهرون ند ا ل خیا رنگ همچنین برون نور بی رنگ ید د نیستعالست انوار عکس ز ا درون وان ست ازسها و ب آفتا ز ا برون ین ا

است هاحاصل دل نور از چشم نور ست ا دل نور خود چشم نور نورست / جدا و پاک وحس زنورعقل کو ست خدا نور دل نور نور ز با

بلخی ین الد جال نا موالمثنوی –دفتراول

3

مه مقدما . روز هر دارند انسان گی زند در ای ویژه یگاه جا ها رنگ

احاطه راتنها اندکه شده عجین ما اطراف محیط با وچنان کنند می

به پی نشان زمانی را خود یکباره که بریم می وجودشانمورد. رنگ وقتی دهند

به ما در را خاصی احساس کنیم می انتخاب را مان قه عال. آورد می وجود

به را وروان جسم بین هماهنگی توان می ها رنگ کمک با. آورد دست

زمین عمر از که است روزهایی اندازه به ها رنگ گوناگونی . همان . به ست ما احساسات وبازتاب بیانگر رنگ گذرد میزندگی با محسوسی ارتباط و است معتبر سمبلی هم اندازه . بررسی نیز علم حیطه در دارد موج طول چون رنگ دارد ما

. رنگ است ملموس غیر انسان روان مانند حال این با شود میسمبل وهم دانست زندگی سمبل هم توان می را ها

جمله .” “ این در رنگ به نسبت را انسان احساس گوته مرگ: است آورده

هستند“ . “ آفرین شادی ها رنگ کلی طور به

4

: نمونه برایبرد ) ( می خویش درون به را انسان چون روان سمبل آبی رنگ

اشراف سمبل ارغوانی رنگوروشنایی نور منبع و روح سمبل زرد رنگ

زندگی و جسم هم وگاهی مرگ سمبل قرمز رنگ

آنرا بیان جرات که هایی حالت هستند وذهنی روحی های ناراحتی و ها بیانگرنگرانی ها رنگ. نداریم دیگران به

احساس . ها رنگ با نیست روانی سالمت جز چیزی واین دهند می روحی تعادل ما به ها رنگمی ما بر مطبوعی ثیر تا دردها درمان و معاشرت زندگی در چون کنیم می نزدیکی

ما . قادرند ها رنگ گذارنددر . کردن نقاشی کنیم توجه خود درون احساس به که کنند کاری توانند می و تسخیرکنند را

است . ها رنگ درمانی نیروی از استفاده برای ما ناخودآگاه تالش اولین کودکیجا همه در که است ای پدیده رنگ که چرا است ممکن غیر رنگ بدون جهان تصور

. تمام و گیرد می صورت ها رنگ کمک به ارتباطات کند می بازی وموثری نقش و حضورداردشود . می حاصل ها رنگ ازطریق عینی های دریافت

بیندازیم . نظر آفتاب غروب و طلوع به که زمانی ویژه به هستند شگفتی ی پدیده ها رنگرخشش . د به ما کنند می ایفا انسان معنوی و عاطفی زندگی ر د مهمی نقش ها رنگ

خسته خاکستری و ابری هوای از و داریم بیشتری تمایل ها رنگ شادابی و آفتابی روزهایبرا . هماهنگ و یم مال های رنگ و زند سا می شفته آ را ما برق و زرق پر های رنگ شویم می / سرسبز . / درختان ها گل نیزمثل را خوشرنگ اشیای و رنگین های رچه پا ند یند خوشا یمان

ستاییم . می رنگ بنفش های تپه و ین الجورد آسمانو نیزالزم ابتدایی اقوام برای است ضروری و جالب ما برای امروز که اندازه همان به ها رنگ

. است بوده ضروری

5

ا راسته آ می ها رنگ نواع ا با را خود محقر ی ها کلبه ولیه ا ی ها ن نسا امی یش را آ گون گونا های رنگ با را ن زشا نیا مورد ظروف و ر بزا ا و ند

خود ن گرد و دست به مختلف آالت زینت مروزی ا نسان ا نند ما نان آ دادندلباس و تجهیزات با را خود رفتند می جنگ میدان به ه گا هر و ویختند آ می

درد را وحشت و حیرت تا ند د ا د می زینت رخشنده د و ن لوا ا جنگی ی ها . نگیزند ا بر دشمن ل

به فوق لب مطا ز ا پس ل ها حا رنگ دین نما پردازیم . زبان می

مفید متی سال ی برا که صلی ا ررنگ چها ی مورد بررسی به نوشته ین را دپردازیم : می هستند

سبز / قرمز / آبی/ زرد

6

زرد

رنگ ته ی همه میان در رنگ ترین روشن زرداست . نور و روشنی نشان کلی طور به و هادرخششی با نورانی است رنگی زردطالییبه. ) گذشته در که است رنگی طالیی مالیم. ) است رفته می کار به روشنی و نور جایزمینه و بیزانس مساجد طالیی درگنبدهایبه رنگ این از قدیمی استادان های نقاشیسلطنت / / و پادشاهی آخرت نماد ی منزله

است . شده استفاده خورشید و نورنی نورا را مقدسین هیکل که طالیی ی له ها

است . رنگ این کاربرد بهترین ساخت میبا را خدا گاه در مقرب فرشتگان ها کلیسا در

کردند . می آمیزی رنگ زرد رنگ

7

دارد . را خدا با اتصال و رابطه مفهوم که رنگیرا باکره شیزگان دو و ها الهه باستان یونان در

کردند . می نقاشی زعفرانی زرد پیراهن بارنگ به مقرب فرشتگان همانند عطارد زرد الهه

است روح از سمبلی خود که شود می ظاهراین

به دارد که موجی طول و نور دلیل به رنگای چاره راه و ها انسان بین ارتباط عنوانرنگ

است . مطرح گیری گوشه فراراز برایاداره سمبل زرد رنگ که نیست دلیل بی

است . پستو است جمعی ارتباط وسیله ترین بزرگ پستنقش آنها در خالقیت و تفکر که هایی کار در

است . سودمند داردتحقق “ “ نور دیدن عادی مردم نظر از

است . بوده پنهان پیشتر که است واقعیتیاست “ “ روشن فالنی که شود می گفته وقتی

اوست . آگاهی و هوش منظور

8

به که هاست رنگ ترین روشن زرد براین بنادارد ارتباط دانایی و فهم با سمبلیک ای .گونه

توصیفی زرد رنگ قدیمی گویان پیش بین دربود “ “ ستارگان سلطان خورشید و شیر از

می عاملی تنها را شیر بودن زرد آنهادانستند

حیوانات از تیره دوازده بین ر د را و ا کهاست . کرده سلطان

د گی د سا به و ندارد مرزی و حد رنگ ین ار

شود . می محو ها رنگ یگر درا زرد رنگ خلوص یت نها ن گرا کیمیاچشم ترتیب ین ا به دانستند می لیمویی

خودتا ند د ا د می شستشو رنگ زرد آب با را

سند . بشنا بهتر را گری کیمیا ر سرا ا

9

آبیانسان ودر است درون متوجه همواره آبی

وجود به درونی قضاوت حس نوعیو خود به شود می باعث و آورد می

بیندیشد . احساساتشبیشتر دهند می ترجیح را آبی که اشخاصی

خونشان گردش و دارند باخته رنگ پوستیو قوی اعصابی دارای ولی است ضعیف

شناسی . رنگ اصول براساس هستند محکموجود به بیننده در را وعمق ارتفاع حس آبیگسترده آسمان ی اندازه به ارتفاعی آورد می

دریا . ژرفای اندازه به عمقی و

10

وفصل است نیرومند رنگی طبیعت در آبیاست . زمستان آن نمایی خود

تمام و شود می خاموش طبیعت که زمانی

خود زندگی آبی رنگ اند خوابیده ها جوانه

یابد . می شکوه و جلوه و کند می آغاز را

میل همواره و است دار سایه همیشه آبی

طبیعت در کند نمایی خود تاریکی در دارد

مایه ترین تاریک تا ترین روشن از آبی

روحی . گوناگون های جنبه آبی دارد وجود

انسان روح و فکر در دهد می نشان را

خورد می پیوند او روان با شود می داخل

کند . می نفوذ روح وانتهای اعماق تا و

11

ای اشاره و رساند می را ایمان مفهوم آبیروح . و الیتناهی فضای به استاحساسات مفهوم به کلیساها نقاشی در و

و اعتقاد فایی شکو از ای نشانه و عمیقآیین . طبق بود خداوند برابر در تواضع

آسمانی آبی مقدس مریم پیراهن مرسومو اوست ازجاودانگی نمادی که باشد می

او . جان بودن محفوظ از نشانسقوط و تنزل شود تاریک آبی وقتی

اندوه / و غم ترس و وهم معنی و کند میاما گیرد می خود به را نیستی و مرگ و

به و است برتر فکری دهنده نشان همیشهکند . می اشاره باال عالم

12

الجوردی و آبی های نیزرنگ وشن ند می دکتراسال

داند ... . می ب آ هم هی گا و آسمان مبین را و

درمعماری : ها رنگ گوید می اوی ها کاری شی کا و بناها

کنایه معنای همان اصفهان. ید نما می درخود مینورا ای

که “ “ : آمده عتیق عهد کتاب دررا خود سینا کوه در خداوند وقتییک روی موسی نمایاند موسی به

بود ایستاده رنگ آبی سنگ تختهو بوده درخشان سنگ تخته اینبی آ رنگ مانند آن آبی رنگ

رنگ . است درخشیده می آسماند اسرار به بردن پی وسیله آبی

عظمت موسی و است روندید . خود درون را بزرگ خدای

بزرگ ما اکثر لخواه د آبی رنگوحدود جامعه درصد 38ساالناست . مسن د فرا ا

13

قرمز

واژه با ریخی تا سی شنا ژه وا لحاظ از قرمزهای

است . ریشه هم ن خو و گی زندمو مل عا و است گی زند و حیات نماد مز قر

ثریبیا و بوده هان گیا رویش ید تشد و گی سازند در

ناست . شورش و هیجان کننده

بوده طین شیا و جنگ و متالطم ن جها مت عالو

است . ب انقال و رزه مبا از نی نشااست . نگی ا مرد مت عال قرمزش رنگ با مریخ

حال عین در و مسیحی ان شهید از سمبلی مز قرو یت یهود مذاهب در و ست ا جهنم از نمادی

وسطی قرون در و ست ا گناه رنگ مسیحیتای رد دوره آن ت قضا و بوده مرگ مفهوم به

ند . کرد می تن به قرمز

14

ید : گوته گو می

مت “ عال وآبی زرد های رنگ با یسه درمقا قرمزبه زمین مت قیا روز در و ست ا نیستی و مرگ

ست . “ ا قرمز رنگقرمز رنگ از ن ستا با ن یا مصر ن دورا از پیش . هنوز فتند گر می بهره تش ازآ فظت محا برای

هم نشا تش آ های شین ما و ها ن نشا تش آ س لبا

نیست . زند قرمزا ن اززما یم قد های ن رزما د

گی جنگ به کسی وقتی وسطی قرون تا ای قبیله

قرمز رنگ با یی ها شی نقا رفت می ر شکا یافقط نه رنگ این کشید می خود ن بد روی

در بلکه کرد می فزون ا را او نی جسما نیرویفظت محا او ز ا ن شد زخمی و مرگ بر برا

کرد . می

15

یی قبرها در یم قد ی ها ن رستا گو ر داخری گل با را نها آ که شده فت یا یی ها زه جنا

هرا ظا واین اند نده شا پو دارد مز قر رنگ کهت حیا تجدید تسهیل جهت ید د زنوعی ا کی حا

است . بوده دیگر ن جها در گان د مرم هجو و ن طغیا مت عال ن سما آ ی مز قر

هوایرو زرد و سبز و بی آ سمان آ و است طم متال

شن دهد . می را ز با ی ا هو و مش را آ ید نو

/ ن / / طغیا غضب خشم بر لت دال چهره قرمزییا / سبز بی آ های رنگ اگرچه ارد د تب و ن هیجاندا ری ازبیما نی نشا خود لص خا درشکل زرد

رندبتا ن نسا ا ه چهر بر نچه چنا ها رنگ همین ما ا

بد دهد . می نه گو ر بیما لتی حا ن آ به

16

سی رو ن زبا در نچه چنا د د گر می ب محسوند ا یک د نز هم به یبا ز و سرخ هیم . مفا

س رونا ه گیا ریشه از مز قر رنگ ین تر صلی است د به ن آ نگیز ا شگفت ی ها نه دا رنگ از و

ید آ . میا شد پو می مز قر س لبا که کسی

س حسامی ن د بو ن جوا و ط نشا و زندگی سر

. کند

براین وه عال ند ا ه مد آ نظر در مزرنگ قررنگ

رنگ مد آ سر ه گا یی زیبا حیث ز ا سرخها

ت / / شهو جنگ تش آ ز ا دی نما همیشه مز قرو

ست ا ه د بو : عشقظا خون ن زبا با د جها و وجنگ غضب و خشم

س هر لبا در ن سیرتا یو د و طین شیا و است ه شد

17

سبزیند فرآ صل حا و ت یجا سبز ی نیا د رنگ سبز

را . زمین وقتی ست ا ن ها گیا در سنتز فتور د ا هو و آب ت را ذ و گیرد می ا فر شنی رو

ید . آ می د جو بو سبز رنگ ند شو می رها فضااست / ری وا امید و مش آرا ارضا د نما سبزین . ا بر بنا ن یما ا و نش دا از شی میز آ و

ست ا یی نیکو و نگی ا ود جا لیسم سمبو نگ رخذ ا س محسو و طبیعت لم عا از رتش صو که

س . محسو ونا نی معا لم ازعا یش معنا ما ا ه شدس حسا ا د شو می زرد به یل متما سبز وقتی

ورد . آ می د جو بو را ری بها وی نیر و نی ا جون ا او فر سبز نگ ر که ن بستا تا و ر بها در

18

وصف ها روز ین ازا ن برد ت لذ و ی د شا ست اد . شو یل متما بی آ به سبز نچه چنا ست ا نی شد نا

بد . یا می یش فزا ا ن آ نیت روحا لت حاسمبلیک ن بیا با می سال ا عصر در نور و رنگ

و سبز نکه چنا ست ا ده بو م توا هنر حت سا درتعلقی / بی و کی پا زگی تا هر مظا بی آ و سفید

مظهریت حد طیری سا ا و ینی درهنرد ما ا ست ارود . می تر فرا ین ا از ها رنگ

سمبلیسم می سال ا فرهنگ در لمثل ا فیسبزمتضمن

صورت ین ا به و ست ا نی عرفا نی معا ترین لی عا ) ( تجلی ع خضر حضرت م نا ف طرا ا در باالخص

کند . ست می ا وید جا پوش سبز .خضر

ید : گو می طوطی قول از لطیر ا رمنطق د ر عطاسبزپوش ازآنم نم خضرمرغا

خضرنوش آب کرد توانم تا

19

سفید و ه سیاسفید و ه سیا ی ها نگ ر ی ره با در ی مختصر ق فو رنگ ر چها با یی شنا آ از پس تمه خا در

پردازیم : میمهم قطب و د طبیعت ر د و ن انسا گی زند در که هستند ی سفید و هی سیا مظهر روز و شبها . رنگ ین تر سفید و ه سیا مخمل ها رنگ ین تر ه سیا ند شو می ب محسو سی اسا و

ست . ا ریت با ت لفا سوست . ا ین قر بختی بد و کت فال و ر گا روز نی یشا پر و گی ه تیر با م عا ف عر ر د ه سیا رنگ

کند . می ن آ نه گا و د ی معنا ز ا یت حکا مختلف م سو ر و ب ا د آ ر د ن آ ر حضو اماآن مثبت ی معنا ز ا بلی با ن هنا کا ی ه تیر س لبا و مسیحی و ن مسلما ن نیا حا رو خی بر س لبا

کند . می یت حکاین ا ز ا ه سیا خلعت ست ا ه د بو ها س لبا رسمی رنگ ه سیا رنگ یم قد فی ا اشر فل محا ر دهستند . پوش شیک دی فرا ا شند پو می سفید و ه سیا س لبا که ی د فرا ا هم ز هنو ست ا زمره

” به بلکه نیست مرگ معنی به فا صر ه سیا ی ها علم و سی و عر و ا عز ر د ه سیا شش پوست . ا ها ن انسا روحی ب نقال ا مظهر و خروی ا و ی نیو د ت حیا ید تجد معنی

نکه چنا ست ا لی تعا ی نه نشا ه سیا رنگ می سال ا ن فا عر و ت بیا د ا ر ت د حیا ر آب د

20

م مقا و ید آ می ست بد ت قدر ظلما ست . شب ا روز ز ا شب لی تعا ی نه نشاست ا ت خلو م هنگا شب

ت . جلو م هنگا روز ونها ز ا یت حکا ین ا و د شو می هر ظا می د آ برای حق به ب قر یت نها ز ا ه سیا نور

ل جما ر ظهو یت

محمد . شیخ م مقا ین ا سب منا سوزد می ر ظهو ت شد ز ا لک سا که کند می حقهدات مشا ز ا الهیجی

کند : می کر ذ چنین ها رنگ ب با ر د د خو ت حواال ا و قلبیست“ ا ر نوا ا ن ا لو ا ز ا تمام صحرا و ه کو و م ا نی را نو لطیف لم عا ر د که م ید د

زرد و سرخ ز اخو بی و ا شید ر ظهو و وق ذ یت غا ز ا و ر نوا ا ین ا ی له وا فقیر ین ا و کبود و سفید و

ر . یکبا به م دهمین م تما بود چه هر ا هو و زمین و گرفت فرو ه سیا نور را لم عا ی همه که م ید د

ین ا و شد ه سیا نورم . “ مد آ د خو به ن آ ز ا بعد و م شد نی فا ه سیا نور ن آ ر د فقیر

ید : گو می چنین نیز زی را نجمت“ صفا ر نوا ا پرتو از ست ا ظلمت و ر نو لم عا و د ر د کجا هر کنی نظر چون

قهر و لطفالنور اوست ... و الظلمات جعله و االرض و وات السما . “خلق

21

بع : منا فهرست

نز / / • جوها یتن حسین / / 1967-1888ا محمد ی ترجمه رنگ ب کتاتهران / حلیمی

ل / .../ • ا حبیب لهی ا یت / 1313آ تهران / ن آ ربرد کا و رنگ مبانی• / / / شهرنا ی ترجمه نها آ بخش شفا طبیعت و ها رنگ وس کال ر فلما برند

رنیوش ذ آ زش / / )• فر نقشه ر د رنگ نی مبا جعفر ه د زا وین( 1محمد تد ره دا ا

تهران / تصویر و نشر مرکز ترویجی آموزشی متونسیمرغ / / • صفیر علی محمد وشن ند می سال اد / / • لعبا ا د مرصا ین لد ا نجم زی را