Embed Size (px)
Citation preview
รายงานการวจย
การประเมนความเสยงดานภยพบตทางน าและนโยบายการปรบตว เปรยบเทยบระหวาง ลมน าจวหลงและเจาพระยา
Comparative risk assessment of hydrologic hazards and adaptation policy in Jiulong River and Chao Phraya Watershed
รศ.ดร.วลาศ นตวฒนานนท และคณะ
สถาบนเทคโนโลยแหงเอเชย
ไดรบทนอดหนนการวจยจากส านกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต
พ.ศ. 2561
2
แบบฟอรมรายงานความกาวหนาโครงการวจย(เดยว)/โครงการยอย โครงการ/โครงการยอย (ไทย)
ภาษาไทย) การประเมนความเสยงดานภยพบตทางน าและนโยบายการปรบตว เปรยบเทยบระหวาง ลมน าจวหลงและเจาพระยา (ภาษาองกฤษ) Comparative risk assessment of hydrologic hazards and adaptation policy in Jiulong River and Chao Phraya Watershed
ไดรบทนอดหนนการวจยประจ าป 2559 จ านวน...................1,532,000..................................บาท ระยะเวลาท าการวจย 3 ป 0 เดอน เรมท าการวจยเมอ (เดอน, ป) พ.ค. 2560 ถง (เดอน, ป) พ.ค 2563 รายงานความกาวหนาของการวจย คร งท 3 ระหวาง (เดอน, ป)..พ.ค. 2560....ถง (เดอน, ป)....พ.ค. 2561 รายนามหวหนาโครงการ และผรวมโครงการ พรอมท งหนวยงานทสงกดและหมายเลขโทรศพท
รศ.ดร.วลาศ นตวฒนานนท สถาบนเทคโนโลยแหงเอเชย โทรศพท +(662)-524-5606 รศ.ดร.โอเลค ชปปน สถาบนเทคโนโลยแหงเอเชย โทรศพท +(662)-524-5601 ผศ.ดร.ศราวฒ นลสวสด สถาบนเทคโนโลยแหงเอเชย โทรศพท +(662)-524-5601 ผศ.ดร.นธรชต สงวนเดอน มหาวทยาลยเกษตรศาสตร โทรศพท +(668)-2814-5264
1. หลกการเหตผลและระบสาเหตทตองดาเนนการวจย
พ นทลมน าเจาพระยาประสบปญหากบเหตการณสภาพอากาศทรนแรงตางๆ เพมข น เชน ความตงเครยดจากอณหภมทสงข น หรอ ภยแลงและน าทวมเนองจากการเปลยนแปลงสภาพอากาศอยางตอเนอง เหตการณเหลาน ไดสงผลกระทบอยางมากตอความมนคงทางเศรษฐกจสงคม และ สงแวดลอมตามลมน าเจาพระยา โดยมหาอทกภยในประเทศจน ป ค.ศ. 1998 กอใหเกดผลกระทบตอพ นทการเกษตร 22.25 ลานเฮกแตร 4,150 คน เสยชวต 6.85 ลานครวเรอนไดรบผลกระทบ และ 255 พนลานหยวนของความสญเสยโดยตรงทางเศรษฐกจ ในท านองเดยวกน มหาอทกภยในประเทศไทย ป ค.ศ. 2011 มระยะเวลานานถง 4 เดอน กอใหเกดผลกระทบตอผคนกวา 10 ลานคน มากกวา 500 คนเสยชวต และ 46 พนลานดอนลารสหรฐของความสญเสยโดยตรงทางเศรษฐกจ
ท งน ความจ าเปนของการลดผลกระทบและการปรบตวตอภยพบตทางน าในประเทศจนและไทย มความส าคญและเรงดวน เนองจากผลกระทบและความเปราะบางอยในระดบสง และ ในปจจบนแผนระดบชาตไดผนวกการลดผลกระทบจากภยพบตทางน าเขาไวดวย แตผลการศกษาตางๆ ในอดตทผานมาไดมงเนนศกษาผลกระทบของภยพบตทางน าและการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศในเพยงดานใดดานหนงเทาน น เชน ดานการเกษตร หรอ ดานทรพยากรน า ท งๆท ของเขตของลมน า และหนวยงานทางดานการบรหารจดการน ามความซบซอนหลายมตและหลายระดบ รวมท งมภาคการพฒนาและผมสวนไดสวนเสยทหลากหลาย ดงน น การศกษาวจยน มความสอดคลองกบความจ าเปนเชงกลยทธของประเทศจนและไทย โดยการจดการท งลมน าจ าเปนตองมการศกษาแนวทางการจดการทเปนระบบและบรณาการ เพอใหเกดการจดการน าทยงยน และเพอใหสามารถน าผลงานทไดไปตอยอดในอนาคต
2 วตถประสงค
โครงการศกษาวจยน ถกจดท าข นโดยมวตถประสงคหลกเพอพฒนานโยบายลดผลกระทบและปรบตวตอความเสยงดานภยพบตทางน าในเชงหลายพ นทและหลายมตในลมน าจวหลง และเจาพระยา โดยมวตถประสงคเฉพาะ ดงน
3
1. เพอใหเกดความเขาใจเชงลกของปจจยเสยงเชงเวลาและพ นท งานวจยจะครอบคลมการคาดการณแนวโนมในอนาคตของฝน ตลอดจนสถานการณทรนแรง 2. เพอประเมนพ นทน าทวมและน าแลง พรอมท งระบโอกาสของผลกระทบตอระบบเชงสงคม ธรรมชาต และมนษย โดยการประเมนความเปราะบางของแตละองคประกอบความเสยง และประเมนความเสยงดานภยพบตทางน าเชงภาพรวมและบรณาการ 3. เพอพฒนากลยทธการลดผลกระทบและปรบตวท งกอนและหลงภยพบต ตลอดจนมาตรการในหลายระบบพ นท (ลมน า เมอง และชมชน) โดยพจารณาหลายมต (นโยบาย แผน และเทคโนโลย) โดยการประยกตใชการวเคราะหผลไดผลเสยเชงเศรษฐกจ และเทคนคอนๆ 4. เพอประเมนผลกระทบของดานภยพบตทางตอระบบการใชน าทครอบคลมแหลงน า อางเกบน า โรงบ าบดน า และระบบสงจายน า
3. ทบทวนวรรณกรรมทเกยวของ
3.1 ขอมลพ นฐานพ นทลมน าเจาพระยา
พ นทลมน าเจาพระยาดงรปท 1 มพ นทท งหมดประมาณ 160,000 ตร.กม. มประชากรรวมท งส นประมาณ 23 ลานคน ในป 2017 มปรมาณฝนเฉลย 1,300 มลลเมตรตอป และมปรมาณน าทาเฉลย 33,132 ลาน ลบ.ม./ป ลมน าเจาพระยาเปนลมน าทไดน าตนทนมาจากบรเวณลมน าทางภาคเหนอของไทย โดยโครงขายแมน าทส าคญของลมน าเจาพระยาจะถกแบงออกเปน 3 สวนหลกๆ ประกอบดวย พ นทลมน าเจาพระยาตอนบน มพ นท 102,635 ตร.กม. หรอ ครอบคลมพ นทประมาณ 65% ของท งลมน า ประกอบดวย แมน าปง วง ยม และนาน ซงรวมกนเปนแมน าเจาพระยา ณ ลมน าเจาพระยาตอนกลาง ท จงหวดนครสวรรค ซงประกอบดวย แมน าปาสก แมน าเจาพระยา แมน าสะแกกรงซงไหลมาบรรจบเหนอเขอนเจาพระยา ครอบคลมพ นทท งหมด 22,065 ตร.กม. หรอประมาณ 13% ของท งลมน า และพ นทลมน าเจาพระยาตอนลางทไหลลงสอาวไทย ครอบคลมพ นท 37,300 ตร.กม. หรอ ประมาณ 23% ของท งลมน า ท งน พ นทตอนเหนอความสามารถในการเกบกกน ารวม 25,773 ลาน ลบ.ม. พ นทตอนกลาง มความสามารถในการกกเกบรวม 2,124 ลาน ลบ.ม. และพ นทตอนลาง ประมาณ 3,500 ลบ.ม.ตอวนาท (กรมชลประทาน, 2544; Rangsiwanichpong et al., 2016; Adeel et al., 2017)
ทมา: JICA (2013)
รปท 1 ของเขตของลมน าเจาพระยาตอนบน ตอนกลาง และตอนลาง
4
3.2 ภยพบตทเกยวของในพ นทลมน าเจาพระยา
ขอมลจากแผนแมบทการบรหารจดการน าของประเทศไทย (2555) ทช ใหเหนวา ประเทศไทยประสบกบภาวะภยแลงและอทกภยทเพมความรนแรงและความถมากข นทกป โดยภาวะภยแลงและอทกภยน ไดสรางความเสยหายนบหมนลานบาทท งในพ นทพ นทเกษตรกรรมและพ นทเมอง โดยเฉพาะวกฤตอทกภยในป 2554 ทกอใหเกดผลกระทบรนแรงเปนวงกวางท งทางดานเศรษฐกจและสงคม ท งน สถาบนสารสนเทศทรพยากรน าและการเกษตร (องคการมหาชน) และกรมปองกนและบรรเทาสาธารณภย ไดสรปเหตการณน าทวม น าแลง ดงรปท 2 ตารางท 1 ตามล าดบ รวมท ง สรปพ นทเสยงภยท งน าทวมและน าแลงในลมน าเจาพระยา ดงรปท 3
ทมา: สถาบนสารสนเทศทรพยากรน า (http://www.thaiwater.net/current/flood54.html)
รปท 2 พ นททไดรบผลกระทบโดยเหตการณน าทวมในลมน าเจาพระยาเมอป ค.ศ. 1995 ถง ค.ศ. 2012
ตารางท 1 พ นททไดรบผลกระทบโดยเหตการณน าทวมของประเทศไทย เมอป ค.ศ. 2002 ถง ค.ศ. 2011
ทมา: DDPM (2016)
ทมา: HAII (2012)
รปท 3 พ นทเสยงภยน าทวม (ซาย) และน าแลง (ขวา) ในลมน าเจาพระยา
5
3.3 นโยบายและแผนการบรหารจดการลมน าเจาพระยา
จากความส าคญของปญหาดานอทกภยของไทย รฐบาลไดตระหนกถงความส าคญของปญหาดงกลาวจงไดมการด าเนนการรางแผนแมบทการบรหารจดการทรพยากรน า เพอปองกน บรรเทาและลดผลกระทบจากอทกภยในอนาคต ตลอดจนสรางความมนคงของประเทศ (กรมชลประทาน, 2544; คณะกรรมการยทธศาสตรเพอวางระบบการบรหารจดการทรพยากรน า, 2555 และ สถาบนสารสนเทศทรพยากรน าและการเกษตร, 2555) โดยหลกการของแผนแมบทการบรหารจดการทรพยากรน าจะครอบคลมการด าเนนการทกลมน า ต งแตพ นทตนน า กลางน า และปลายน า โดยในแตละพ นทจะใหความส าคญของแผนบรหารจดการน าตางกน สวนของพ นทตนน าจะใหความส าคญกบการชะลอน า ฟนฟและอนรกษพ นทตนน า พ นทกลางน าใหความส าคญกบการบรหารจดการน า เพอปองกนความเสยหาย จากอทกภยใหเกดข นนอยทสด พ นทปลายน าจะมงเนนไปทการเรงระบายน าและการผลกดนน า ท งน องคกรหรอหนวยงานภาครฐทเกยวของกบการบรหารจดการน าของประเทศ ธนาคารโลก หรอ World Bank ไดสรปไว ตารางท 2
ตารางท 2 องคกรทเกยวของทางดานการบรหารจดการน าของประเทศไทย และกฎระเบยบทเกยวของ
ทมา: The World Bank (2012)
ส าหรบการจดการน าแลง ในปจจบบน (พ.ศ. 2560) กรมชลประทานไดออกมาตรการตางๆ ในการรบมอกบภยแลงในลมน าเจาพระยา ต งแต แผนการเพาะปลกพชฤดแลงป ไปจนถง แผนการบรหารจดการน าฤดแลง นอกจากน ปจจบนรฐบาลไดแตงต งคณะกรรมการก าหนดนโยบายและการบรหารจดการทรพยากรน า
6
โดยไดจดท ายทธศาสตรการบรหารจดการทรพยากรน า ป พ.ศ. 2558-2559 (กรมทรพยากรน า, 2560) ดงน 1. ยทธศาสตรการจดการน าอปโภคบรโภค 2. ยทศาสตรการสรางความมนคงของน าภาคการผลต (เกษตรและอตสาหกรรม) 3. ยทธศาสตรการจดการน าทวมและอทกภย 4. ยทธศาสตรการจดการคณภาพน า 5. ยทธศาสตรการอนรกษฟนฟสภาพปาตนน าาทเสอมโทรมและปองกนการพงทลายของดน 6. ยทธศาสตรการบรหารจดการจากสภาพปญหาการขาดแคลนน าและภยแลงทเกดข น
4. เอกสารอางอง
กรมชลประทาน. (2544). สรปบทเรยนการบรหารจดการน า ลมน าเจาพระยา ป พ.ศ. 2544 และแนวทางในการบรรเทาอทกภยโดยการขดลอกแมน าเจาพระยา. (ม.ป.ท.):กรม
กรมทรพยากรน า. (2560). สรปผลการปองกนและบรรเทาสถานการณภยแลง ปพทธศกราช 2558-2559. ศนยปองกนวกฤตน า, กรมทรพยากรน า, กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม
คณะกรรมการยทธศาสตรเพอวางระบบการบรหารจดการทรพยากรน า, (2555). แผนแมบทการบรหารจดการทรพยากรน า. กรงเทพมหานคร.
สถาบนสารสนเทศทรพยากรน าและการเกษตร. (2555). การด าเนนการดานการรวบรวมขอมลและวเคราะหขอมลโครงการพฒนาระบบคลงขอมล 25 ลมน าแลแบบจ าลองน าทวมน าแลง. (ม.ป.ท.): สถาบน
Adeel, Z., Tabucanon, M., In-na, Y., Thanomphan, M., Wattayakorn, G., Tsukamoto, K., and Vongvisessomjai, S. (2017). Capacity Development Needs in the Chao Phraya River Basin and the Gulf of Thailand. MSW Conference. Available at: https://www.researchgate.net/publication/237472583
Department of Disaster Prevention and Mitigation (DDPM). (2016). Thailand's national disaster prevention and mitigation plan 2015 (in Thai). Available at http://www.disaster.go.th/th/dwn-download-7-1/ 14 November 2017.
Hydro and Agro Informatics Institute (HAII). (2012). Data collection and analysis of river basin related information development projects: Chao Phraya River Basin. Available at: http://www.thaiwater.net/web/attachments/25basins/10-chaopraya.pdf
Japan International Cooperation Agency (JICA). (2013). Kingdom of Thailand Project for the Comprehensuve Flood Management Plan for the Chao Phraya River Basin. Component 3, (October), JICA, Japan.
Rangsiwanichpong, C., Ekkawatpanit, P., and Kazama, S. (2016). Assessment of Flood and Drought Using Ocean Indices in the Chao Phraya River Basin, Thailand. 7th ICWRER, June 5-9, 2016. Kyoto, Japan.
The World Bank. (2012). Thai flood 2011: Overview for rapid Assessment for Resilient recovery and Reconstruction Planning. The World Bank, Bangkok, Thailand.
5. ระเบยบวธการดาเนนการวจย
5.1 กรอบแนวคดส าหรบการท าวจย
กรอบแนวความคดรวมท งองคประกอบทส าคญส าหรบการวจยถกพฒนาใหสอดคลองกบวตถประสงคและขอบเขต ดงแสดงในรปท 4 ไดประยกตใช DPSIR Framework (Driver-Pressure-State-Impact-
7
Response) มาใชเปนกรอบแนวทางการวจย ซงจะเปนการหาความสมพนธของปจจยขบเคลอน (D) ของลมน า ทสงผลใหเกดแรงกดดนตอลมน า (P) ทมนยส าคญตอสถานการณปจจบนของภยพบตทางน าของลมน า (S) และผลกระทบ (I) ของลมน า และในตอนทายจะเปนการหาการตอบสนอง (R) ตอ DPSI ตางๆ เหลาน นในหลายมตและหลายระดบ ซงการวจยจะแบงเปน 3 ระดบ ไดแก ลมน าทเนนการวเคราะหโดยใชแบบจ าลอง ลมน าสาขาหรอเมองทเนนการวเคราะหความเสยง และชมชนทเนนยทธศาสตรการปรบตว
ทมา: คณะผวจย (2017)
รปท 4 กรอบแนวคดของการวจย
5.2 วธการด าเนนการวจย
กระบวนการและองคประกอบหลกของวธการด าเนนการวจย รวมท งกจกรรมสนบสนน แสดงดงตารางท 3 การศกษาวจยน ประกอบดวย 4 องคประกอบหลก ไดแก
1) การตรวจสอบปจจยเสยงภยพบตทางน าเชงเวลาและพ นท และคาดการณปจจยเสยงในบรบทของการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ มวตถประสงคเพอใหเกดความเขาใจเชงลกของปจจยเสยงเชงเวลาและพ นท งานวจยจะครอบคลมการคาดการณแนวโนมในอนาคต ตลอดจนสถานการณทรนแรง การพฒนาแบบจ าลองทางชลศาสตร และการประเมนผลกระทบระดบลมน า เมอง และชมชน ในหลายชวงเวลาของลมน า
2) การประเมนความเสยงเชงระบบภยพบตทางน าของลมน า มวตถประสงคเพอประเมนพ นทน าทวมและระบโอกาสของผลกระทบตอระบบเชงสงคม ธรรมชาต และมนษย ประเมนความเปราะบางของแตละองคประกอบความเสยง และประเมนความเสยงทางอทกภยเชงภาพรวมและบรณาการ
3) การพฒนาทางเลอกของการลดผลกระทบและปรบตวโดยใชแนวทางหลายพ นท และหลายมต มวตถประสงคเพอพฒนากลยทธการลดผลกระทบและปรบตวท งกอนและหลงภยพบต ตลอดจนมาตรการ
8
ในหลายระบบพ นท (ลมน า เมอง และชมชน) โดยพจารณาหลายมต (นโยบาย แผน และเทคโนโลย) โดยการประยกตใชการวเคราะหผลไดผลเสยเชงเศรษฐกจ และเทคนคอนๆ)
4) การประเมนผลกระทบตอระบบการใชน า และบรณาการกลยทธการลดผลกระทบและการปรบตวใหเขากบการจดการลมน า มวตถประสงคเพอประเมนผลกระทบของภยพบตทางน าตอระบบการใชน าทครอบคลมแหลงน า อางเกบน า โรงบ าบดน า และระบบสงจายน า โดยพจารณากลยทธการปรบตวในระดบภมภาคและทองถนทหลากหลาย ประดบพ นทและมตตางๆ ความสอดคลองและแลกเปลยนกลยทธระหวางการปรบตวตอภยพบตทางน าและการจดการทรพยากรน า และไดรบการประเมนและบรณาการในระดบลมน า
5.3 การเกบรวบรวมขอมลและการวเคราะหขอมล
เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมลปฐมภม ไดแก การสมภาษณเชงลก การสงเกตการณ การอภปรายกลมยอย สวนเครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมลทตยภม ไดแก การเกบรวบรวมขอมลตางๆ ทเกยวของกบงานวจย จากแหลงขอมลหรอ หนวยงานตางๆ ท าการเกบรวบรวมไวแลว เชน ขอมลปรมาณน าฝน ขอมลดานกายภาพตางๆ ขอมลโครงสรางพ นฐาน ขอมลดานเศรษฐกจและสงคม เปนตน รายการขอมลทตองการเกบและแนวทางการวเคราะหขอมลของแตละกจกรรม แสดงดงตารางท 4
5.4 วธการเฉพาะส าหรบการประยกตใชแบบจ าลอง เพอสนบสนนการวจย
โดยข นเรมตน (Preliminary of D, P, S, I, R) โครงการวจยจะตรวจสอบภยคกคาม (Hazard) ของภยพบตทางน าโดยการรวบรวมขอมลจากหลากหลายแหลง ไดแก ขอมลทางภมศาสตร ขอมลทางเศรษฐกจและสงคม ขอมลการใชทดนขอมลทางอตนยมวทยา ขอมลทางอทกวทยา การตดตามตรวจวดดานสงแวดลอม และขอมลจากการส ารวจ เปนตน ในข นตอนการหาปจจยขบเคลอน (D) ของลมน า วธการทางสถตคณตศาสตรจะถกน ามาใชในการวเคราะหการเปลยนแปลงของภยคกคามของอทกวทยาลมน าในอดตท งในเชงของเวลาและพ นท และสรางแบบจ าลองสภาพภมอากาศลมน า แบบบรณาการ โดยการรวมแบบจ าลอง CMIP5 (Coupled Model Intercomparison Project Phase 5) และ WRF (Weather Research and Forecasting) เขาดวยกน เพอคาดการณแนวโนมในอนาคต โดยจ าลองจากการคาดการณในระดบภมภาคทลดขนาดลง (Downscaling) และลกษณะของหยาดน าฟา (Precipitation) ทสอดคลองกบพ นทลมน า นอกจากน ในข นตอนน การสรางแบบจ าลองชลศาสตรลมน า (Watershed hydraulics model) โดยการรวมกนระหวางแบบจ าลอง HEC-HMS และ SCS-CN จะถกน ามาตรวจสอบกระบวนการทางชลศาสตรลมน า โดยเฉพาะระดบน า การไหลและความเรวของน าทวมทรนแรง และท าแผนทพ นทน าทวม
ข นตอนการหาแรงกดดนตอลมน า (P) แบบจ าลอง CA-Markov จะถกน ามาใชในการจ าลองรปแบบการใชทดนและการพฒนาทางดานเศรษฐกจและสงคมในอนาคต และประเมนความเสยงภยพบตทางน าโดยการวเคราะหการเปดรบ การวเคราะหความเปราะบาง รวมท งการวเคราะหในกรณทการรบสมผสและความเปราะบางผนวกเขาดวยกน เพอหาสถานการณปจจบนของภยพบตทางน าทมตอลมน า หรอ (S) นอกจากน แบบจ าลองตางๆทกลาวมา จะถกน ามาจ าลองผลกระในการวเคราะหสถานการณในการน าเสนอยทธศาสตร วธการ และมาตรการส าหรบการปรบตวตอภยพบตทางน า และเลอกวธการทเหมาะสม เชน การวเคราะหตนทน-ผลประโยชน และการวเคราะหตนทนคาเสยโอกาส เพ อประเมนประสทธภาพของวธการและมาตรการเหลาน น
9
ตารางท 3 วธการด าเนนการวจยและการวเคราะหขอมลตามกรอบแนวคด และ 4 องคประกอบหลก (Units)
Scales Activities (A) Inputs
Analytical supporting Outputs DPSIR Notes
RB SRB M L Methods Techniques Tools Unit A: To investigate temporal and the spatial watershed water hazard and projection of watershed water hazard under the context of climate change (Research questions: What are the factors and changing conditions affecting the rainfall in the watershed and their trends? What are the features of extreme watershed events under climate change conditions?)
/ / / A1: Baseline/scoping assessment of river basin
-Overviews of basin and hydrological hazards -Stakeholders & River basin management
-Qualitative & Quantitative Analysis
-Scoping report of the basin (Preliminary) D,
P, S, I, R
Additional
activity
/ / /
A2: Investigation of temporal and spatial watershed (river basin) flood dynamics and identification of vulnerable zones
-Precipitation based time series in watershed
-Qualitative & Quantitative Analysis
-Flood dynamics -Vulnerable zones
(Preliminary) D, P, S, I, R
/ / A3: Precipitation projection and analysis
-Historical precipitation - GCM/RCM results
-Atmospheric weather forecasting
-GCM -- RCM CIMP5 WRF
-Estimated precipitation D, P
/ /
A4: Watershed hydraulic modelling under the context of climate change (Hydraulic Simulation)
-Precipitation
Hydrological + Hydrodynamic models
-HEC-HMS -HEC-RAS -SCS-CN
- Climate related water shade hydraulics characteristics -Dynamics of water hazards (H) in terms of time and space
D, P, S
Unit B: To assess watershed flood risk (Research questions: What are the risks of hydrology from the watershed? What are the effects on water use?)
/ /
A 5: Urban growth and Land use change investigation
-Land using -Urban planning/development -Infrastructure investments
-Qualitative & Quantitative Analysis
-Spatial distribution of urban growth
-Land use analysis -QGIS
-Pressure to urban growth and land use change on hydrological hazard events (Flood & drought)
P Additional
activity
/ / / A 6: Flood and drought assessment
- Runoff - Urban growth and Land use change
- GIS -MIKE flood -CA-Markov
-Flood characteristics -Hazard identification
S Additional
activity
/ / / A 7: Exposure of watershed flood and drought assessment
- Flood simulation and areas exposed
-Overlaying analysis
-ArcGIS - Height Above Nearest Drainage model
-Exposure areas of flood
S
/ / / A 8: Vulnerability analysis of watershed flood and drought
- Loss degree in relation to the degree of flood and drought severity
-Statistical analysis
-Experts’s decision -Vulnerability curve S, I
10
Scales Activities (A) Inputs
Analytical supporting Outputs DPSIR Notes
RB SRB M L Methods Techniques Tools
/ / A 9: Watershed flood and drought risk assessment
-Hydrological hazards/ basin hazards (H) -Vulnerability (V) and Exposure (E) of natural, physical and socio-economic
-Qualitative & Quantitative Analysis
-Multiplication of H, V and E
-Risk in flooding/ drought hazard areas in the context of climate change and urbanization
P, S, I
/ / / A 10: Risk scenario and impact analysis
-Flood simulation at different/precipitation scenario including wet and dry periods
-Quantitative Analysis
-Multiplication of H, V and E
-Impacts related risks of the river basin in terms of different time and space
P, S, I Additional
activity
Unit C: Develop mitigation and adaptation measure in Multi-scales and multi-dimensions approaches (Research questions: What are the effective strategies to protect and adapt to reducing the impact of risk in the watershed?)
/ / / /
A 11: Identification of flood and drought mitigation and adaptation measures at multi-scale and multi-dimensions
-Mitigation and adaptation to floods and droughts in multi-scales and multi-dimensions
-Qualitative Analysis
-Proposed responding measures to floods and droughts
R
/ / / /
A 12: Evaluate and selection of flood and drought mitigation and adaptation measures
-Proposed responding measures to floods and droughts
-Cost benefit analysis
-Integration of adaptive strategies for watershed management
R
Unit D: Assess watershed flood/drought impacts on water supply system and integrate adaptive strategies for watershed management (Research questions: What are the effective strategies to protect and adapt to reducing the impact of risk in the watershed?)
/ / / A 13: Assessment of watershed flood impacts on water supply system
-Water supply system on flood -Trade-off and synergy analysis
-Flood impacts on water supply system
S, I
/ / A 14: Adaptation strategies for water supply system
-Adaptation measures of water supply on flood
-Cost benefit analysis
-Proposed responding measures for water supply system on flood
R
/ / / /
A 15: Multi-scales and multi-dimensions adaptation strategies for flood and drought
-Adaptation strategies for watershed water security in multi-scales and multi-dimensions
-Multiple criteria analysis
-Adaptation strategies for watershed water security in multi-scales and multi-dimensions
R
/ / / / A 16: Integration of comprehensive strategies for watershed water security
-Adaptation and mitigation strategies on flood and drought for watershed management
-Multiple criteria analysis
- Integration of comprehensive strategies for watershed water security
D, P, S, I, R
ทมา: คณะผวจย (2017)
11
ตารางท 4 รายการขอมลทจ าเปนส าหรบการเกบรวบรวมขอมล
Unit Scale
Type of data Activity (A) and
Topic Required item Description
Source Note
RB SRB M L RB/SRB M C
A
/ / /
(Preliminary) D, P, S, I, R
A.1, A.2 Overview of river basin
management and its hydrological
hazards (flood and drought)
River basin Plan and management including stakeholders and institutional arrangements
It is the background of river basin to be used as a baseline/scoping for the study
/
/ / / -Historical precipitation based time series -Flood and drought recorded
Incidents and trends of flood and drought from the past of the river basin including their return period (Frequency) and severity
/
Outputs are temporal and spatial river basin flood and
drought dynamics and identified vulnerable zones
/ /
A.2 GIS data layers/
Geographical data
Soil Group Hydrologic soil groups along with land use, management practices, and hydrologic conditions determine a soil's associated runoff from rainfall
/ The depth of soil group is
30 meters
/ / / Digital Elevation Model (DEM)
The development of information systems and service plans to provide the necessary information for water management.
/ Resolution: 1:50,000
/ / / Groundwater situation
Ground water is liked to drought issue. Therefore, it is crucial to understand groundwater potential zones and areas affected by associated hydrological drought (river, lake, and groundwater) of the basin.
/ Scale 1:100,000 (Province) Scale 1:500,000 (region)
/ / / /
A.2 Remote Sensing Data
Output from the moderate-resolution imaging spectroradiometer (MODIS)
MODIS data will improve our understanding of global dynamics and processes occurring on the land, in the oceans, and in the lower atmosphere
/
/ / / / Output from Landsat
Landsat represents the world's longest continuously acquired collection of space-based moderate-resolution land remote sensing data
/
/ / / / Output from Sentinel 2
Sentinel-2 is developed to perform terrestrial observations in support of services such as forest monitoring, land cover changes detection, and natural disaster management
/
/ / / / Output from Theos (Thaichote) Thaichote the first Earth observation satellite of Thailand (Panchromatic and multispectral )
/
/ / Drivers and
pressure
A3, A.4 Climate change (Methodological
Data)
- Historical precipitation based time series
Use for precipitation projection and analysis and hydraulic simulation. Atmospheric weather/rainfall forecasting using GCM (CIMP5) and RCM (WRF) are essential to provide high resolution meteorological outputs for the hydrological and hydraulic simulation. Moreover, future change of rainfall can provide normal and crisis water situations which are needed for water
/
- Need historical precipitation recorded at
least 50 years
12
Unit Scale
Type of data Activity (A) and
Topic Required item Description
Source Note
RB SRB M L RB/SRB M C
resources management.
/ / -Sea level rise and etc. Sea level rise and sea tide can affect water level related the river basin
/ Historical record at least 50
years
B
/ / A.5
Economic growth
-GDP (Gross domestic product) Growing of economic along the river significantly link to high impacts of hydrological hazards
/ Urban growth and Land use
change investigation
/ / -GPP (Gross provincial product) The city/province with high GPP potentially tends to face hydrological risks higher than the city that has lower GPP.
/ Urban growth and Land use
change investigation
/ / /
A.5 Urbanization
-Population trend
The city/province that has high residents potentially tends to be more vulnerable to hydrological risks than the city that has lower residents.
/ / Urban growth and Land use
change investigation
/ / / -Infrastructure development Appropriate urbanization with well infrastructure supported can prevent and reduce risks form the hydrological hazards
/ / Urban growth and Land use
change investigation
/ / / -Land use change
Administrative Boundaries and land cover/ land use are used to characterize the land use type of spatial distribution, it can be further used in terms of project hydrological hazard areas and level of risks
/ / Urban growth and Land use change investigation (Land use ‘s resolution =1:25,000)
/ /
State
A.6 Hydrological conditions
River profiles
Water or river profiles are the streamflow, inundation area, depth, duration, velocity of the basin. These can be used for existing situation and producing model related hydrological event such as terrain model, rainfall-runoff model, drainage and urban flood model. Moreover, flood forecasting system need the integration of the weather forecasting data and the real-time data as an input.
/ Current situation of the river
basin
/ / / Dams/ reservoirs profiles
Dams and reservoirs can provide water information related water level and volume, water storage, discharge optimization. These information with river profile can result in water balance management in the river.
/ Current situation of the river
basin management
/ / / / A.6
Hydrological hazard events
-Flood events Current situation of flood in terms of time and spatial distribution in corporation with climate change and urbanization
/ / Flood assessment
/ / / / -Drought events on urban systems
Current situation of drought in terms of time and spatial distribution in corporation with climate change and urbanization
/ / Drought
assessment
/ / / / A.7, A.8, A.9, A.10
Risk situation Hazard identification
A potentially harmful of hydrological events, hazard assessment is the process of determining the frequency, severity, potential impact and duration of a hazard
/ /
13
Unit Scale
Type of data Activity (A) and
Topic Required item Description
Source Note
RB SRB M L RB/SRB M C
/ / / / Exposure The state of being exposed to contact with the hazards. It can be analyzed by using ArcGIS/QGIS for the overlaying areas of exposure, or by quantifying the exposure in monetary way
/ /
/ / / / Vulnerability
Degree to which a system is susceptible to, and unable to cope with, adverse effects of climate change. Vulnerability assessment involves estimating the susceptibility of ‘elements at risk’ (people, household and community facilities and services, livelihood and economic activities, the natural environment) to various hazards.
/ /
C
/ /
Impacts
A.11, A.12, A.13 Sensitivity
- Behavior adaptation
Ability of people to cope with and adapt to actual or expected hydrological hazards.
/ /
/ / - Resources and technologies adaptation
Ability of the city authorities to cope with and adapt to actual or expected hydrological hazards.
/ /
/ / A.11, A.12, A.13
Adaptive capacity
- Behavior adaptation
Ability of the people (individuals, households and communities) to adjust in response to actual or expected hydrological hazards
/ /
/ / - Resources and technologies adaptation
Ability of the city authorities to adjust in response to actual or expected hydrological hazards
/ /
/ /
Response
A.12 Mitigation and adaptation to
floods and droughts in multi-scales and multi-dimensions
- River basin management Policies and institutions for river basin management / /
/ / - Flood risk Management Planed/Public adaptation measures for flood risk management / /
/ / - Resilience Management Autonomous/Private adaptation measures for resilience / /
D
/ / A.14, A.15, A.16 Integrate adaptive
strategies for watershed
management
- Adaptation strategies for water supply system
Security of water supply from flood and drought is important for urban system
/ /
/ / / / - Integration of comprehensive strategies for watershed water security
Integration of comprehensive strategies for watershed water security contributes to sustainable water management in the river
/ / /
หมายเหต: RB =River basin, SRB=Sub river basin, M=Municipal, L=Local, C=Community ทมา: คณะผวจย (2017)
14
6. ผลการวจยและการวเคราะหผลการวจย
6.1 กจกรรมและภาพรวมของโครงการ
การด าเนนงานวจยในปแรก ในชวงตนของโครงการทางคณะผวจยไดมการหารอระหวางทมคณะผวจยท งฝายไทยและจนเพอใหมการปรบเปลยนแผนการและแนวทางการวจยใหสอดคลองกนมากข น โดยผลจากการหารอหลกๆ คอ การปรบปรงกรอบแนวคด ระเบยบวธการวจย และแผนการวจย ท งน กรอบแนวคดของโครงการอยบนพ นฐานของ DPSIR Framework ดงกลาวมาแลว สวนวธการวจย คณะผวจยไดมการจดท าเชงลกมากข น โดยเฉพาะข นตอนการท าวจย ขอมลทตองการและผลทคาดหวงส าหรบแตละข นตอน รวมถงแนวทางการวเคราะหขอมล (เครองมอ และ เทคนค เปนตน) สวนแผนการวจย คณะผวจยไดปรบปรงใหมความสมบรณสอดคลองกบความเปนจรงมากข น ซงการปรบปรงเหลาน คณะผวจยไดน ามาเสนอในรายงานการวจยเลมน และรายงานความกาวหนาจากคร งกอนๆ ท งน ตามแนวทางและแผนการวจยทไดปรบปรงน น กจกรรมตามแผนงานวจยในปแรกสวนใหญจงเนนการด าเนนกจกรรมในองคประกอบท 1 เปนหลก ส าหรบการเกบรวบรวมขอมลภาคสนามทไดด าเนนการในปแรกน น เนนการเกบขอมลระดบลมน าเจาพระยา และ ระดบภมภาค/ระดบจงหวดเปนหลก และคณะผวจยไดเกบรวบรวมขอมลทจ าเปนไปบางสวนแลว เชน ขอมลลมน า การก ากบดแลลมน าหลก ลมน ายอย จงหวด และการจดการเมองทเกยวของกบการจดการภยพบตทางน า รวมถงขอมลดานสภาพการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจและความเปนเมองในลมน าเจาพระยา เปนตน สวนระดบเมองและชมชน ทางคณะผวจยวางแผนใหมการเกบขอมลภาคสนามเชงลก และเกยวกบองคประกอบอนๆ ในปถดไป
ท งน กจกรรมทไดด าเนนการตามองคประกอบท 1 และกจกรรมอนๆ ประกอบดวย
1) การประเมนสภาวะพ นฐานและระบขอบเขตส าคญ 2) การตรวจสอบการเปลยนแปลงในเชงพลวตของน าทวมในพ นทลมน าท งในดานของเวลาและพ นท และบงช พ นททเปราะบาง 3) การประเมนเพอคดเลอกพ นทศกษาเชงลก (กจกรรมเพมเตม) 4) การลงพ นทและการเกบรวบรวมขอมล (4.1) การส ารวจภาคสนามในพ นทลมน าเจาพระยา ระหวาง วนท 1 - 3 สงหาคม 2560 (4.2) การประชมกบหนวยงานหลกภาครฐสวนกลาง ใน วนท 9 ตลาคม 2560 (4.3) การประชมและการลงภาคสนามรวมกนระหวางคณะผวจยจนและไทย ในพ นทลมน าเจาพระยา รวมถงการการประชมกลมกบผมสวนไดสวนเสยหลกในจงหวดอยธยา ระหวางวนท 19-25 พฤศจกายน พ.ศ. 2560 5) การส ารวจและการรวบรวมขอมล ในพ นททคดเลอกใหเปนพ นทศกษาเชงลก (5.1) การส ารวจภาคสนาม ณ จงหวดนครสวรรค ระหวางวนท 12-15 กมภาพนธ 2561 และ 21-24 มนาคม 2561 และการจดประชมกลมรวมกบผมสวนไดสวนเสยของจงหวดนครสวรรค ในวนท 23 มนาคม พ.ศ. 2561 (5.2) การส ารวจภาคสนาม ณ จงหวดปทมธาน มนาคม 2561 และและการจดประชมกลมกบผมสวนไดสวนเสยของจงหวดปทมธาน วนท 23 เมษายน 2561
15
นอกจากน คณะผวจยยงไดด าเนนการในกจกรรมขององคประกอบอนๆ ตามแผนงานวจย ประกอบดวย องคประกอบท 2 กจกรรมการประเมนการเจรญเตบโตเปนเมอง และการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดน และ องคประกอบท 3 กจกรรมการบงช มาตรการการบรรเทาและปรบตวตอน าทวมใน หลากหลายมตและระดบ
อยางไรกตาม กจกรรมทลาชาเทยบกบแผนงาน ประกอบดวย องคประกอบท 1 ไดแก กจกรรมการวเคราะหและคาดการณปรมาณน าฝน และ กจกรรมการประยกตใชแบบจ าลองชลศาสตรลมน าภายใตสภาวะการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศฯ ท งน ไดถกด าเนนการไปบางสวนแลว และ อยในระหวางการตดต งโปรแกรมและซอฟแวร และทดสอบเบ องตนในประเทศไทย และการใชแบบจ าลองในการวจยรวมกนระหวาง 2 ประเทศ ท งน คณะผวจยไทยจะไปเรยนรเกยวกบแนวทางการใชแบบจ าลองเชงลกกบคณะผวจยจนเพอเปนมาตรฐานรวมกนระหวางสองประเทศ และคาดวาจะแลวเสรจในชวงชวงตนปท 2 ของโครงการ
6.2 ผลการวจยและการวเคราะหผลการวจย
ผลจากการด าเนนการตามองคประกอบท 1 สรปได ดงน 1) การจดท ารายงานประเมนสภาวะพ นฐานและระบขอบเขตทส าคญของลมน า ผลลพธจากการประเมนสภาวะพ นฐานและระบขอบเขตทจะใหความส าคญ พบวา รายงานไดใช DPSIR (Driver-Pressure-State-Impact-Response) เปนกรอบแนวคดการวเคราะหมาวเคราะหหวงโซของความสมพนธระหวางปจจยเสยงตางๆ ของภยพบตทางน าและการจดการลมน าเจาพระยา โดยพบวา การเตบโตทางเศรษฐกจ ในลมน าเจาพระยาเปนปจจยทส าคญตอ GDP ประเทศ และผลกดนการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนและการเตบโตของเมองในลมน าเจาพระยา ปจจยเหลาน รวมกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ ท งในระดบภมภาคและระดบเชงพ นท เปนภยขบเคลน (Driver) ท าใหเกดแรงกดดน (Pressure) ตอระบบในลมน าเจาพระยาท าใหมความเสยงตอภยพบตทางน าทสงข น (State) ซงสงผลใหเกดผลกระทบ (Impact) ตอระบบเศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอม ในลมน าฯ เชนเหตการณน าทวมใหญในป 2554 ทผานมา ในดานการปรบตวตอภยพบตทางน า (Response) ท งระดบทองถน ระดบเมอง และระดบจงหวด/ภมภาค พบวา มหนวยงานของรฐหลายหนวยงานทเปนผรบผดชอบดานกลยทธในการจดการน าทวมและน าแลง แตสวนใหญมงเนนเฉพาะการปองกนและบรรเทาผลกระทบมากกวาการปรบตว ดงน น องคกรเหลาน จงจ าเปนตองเพมขดความสามารถ โดยเฉพาะอยางยงในแงของมาตรการปรบตวเชงรกเพอรบมอกบอนตรายทอาจเกดจากภยพบตทางน า กบความเสยงทเกยวของกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศในแตละระดบ
นอกจากน ลมน าสามารถประเมนได 3 ระดบ ประกอบดวย การประเมนระดบลมน า ระดบภมภาคยอย/เทศบาล และระดบทองถน ในระดบลมน าน น เนองจากน าฝนเปนตวแปรหนงของตวแปรสภาพภมอากาศทส าคญในการสรางแบบจ าลองทางอทกวทยาและการวางแผนและการจดการทรพยากรน า ดงน น CGM (Global climate model) และ RCM (Regional Climate model) จงถกใชในการประเมนการเปลยนแปลงสภาพอากาศ การพยากรณอากาศ และการหารปแบบของฝน (rainfall pattern) โดยการประเมนเหลาน เรยกอกอยางหนงวา การวเคราะหหยาดน าฟา (Precipitation analysis) ส าหรบการประเมนในระดบลมน า และระดบภมภาคยอย/เทศบาล แบบจ าลองทางอทกวทยาถกน ามาใชเพอตรวจสอบการลกษณะของอทกวทยารวมกบการวเคราะหหยาดน าฟา กระบวนการประเมนในข นตอนน เรยกวา การวเคราะหน าทา (run off analysis) ซงการวเคราะหหยาดน าฟาและการวเคราะหน าทาเปนปจจยทส าคญส าหรบการวเคราะหน าทวม (Flood analysis) ในระดบภมภาคยอย/เทศบาลและระดบทองถน
16
ดานความสามารถและความพรอมของขอมลส าหรบการปรบปรงนโยบาย พบวา ยงมชองวางและความตองการดานความรความเขาใจ และการคาดการณเหตการณภยพบตทางน าทเกยวกบสภาพภมอากาศทสดขด (extreme climate event) โดยเฉพาะการขาดความแมนย าในการคาดการณพายตางๆในระดบทองถน (Local scale) หรอ ในพ นทเขตเมองและกงเมอง ท าใหการจดการภยพบตทางน าในเขตพ นทเมองมขอจ าจด ดงเหตการณน าทวมใหญในป พ.ศ. 2554 ทผานมา นอกจากน ยงพบวา องคความรทางดานน าของแตละหนวยงานมการกระจดกระจาย และมการจดเกบขอมลทยงไมเปนระบบมากนก การน าขอมลไปใชจงไมเกดประสทธภาพเพยงพอและใชระยะเวลานานในการสบคนและรวบรวม อกท ง ยงพบวาองคความรทางดานภยพบตทางน าทเกยวกบสภาพภมอากาศทสดขดทมอยถกน าไปใชในการปรบปรงนโยบายแผนงานและโครงการทจ ากด ภาครฐจงยงมความตองการของนโยบายการปรบตวทยงยนมากข นตอความเสยงทเกยวของกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ ยงไปกวาน น การจดท าแผนการจดการภยพบตทางน า ยงมการน าเครองมอทางเทคนคการคาดการณแบบบรณาการมาใชทจ ากด จงท าใหการจดการลมน าของประเทศยงไมมประสทธภาพเพยงพอ ท งน เพอลดชองวางและเพมขดความสามารถในการจดการน ากบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศในลมน าเจาพระยา ควรมการจดเกบขอมลน าแบบบรณาการ เพอจดการขอมลทางดานน าอยางเปนระบบและพรอมส าหรบการน าไปใช และเพอลดความขดแยงและเพมความมนใจในการใชขอมล ยงไปกวาน น ควรมนโยบายการปรบตวเชงรกทมากข น โดยผนวกขอมลความเสยงภยพบตทางน าและการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศในการจดการและการก าหนดนโยบาย เพอการตอบสนองและลดความเสยงและผลกระทบของภยพบตใหมประสทธภาพมากข น (ขอมลเพมเตม แสดงดง ภาคผนวก ก) 2) การตรวจสอบการเปลยนแปลงในเชงพลวตของน าทวมในพ นทลมน าท งในดานเวลาและพ นท และบงช พ นททเปราะบาง การตรวจสอบการเปลยนแปลงในเชงพลวตของน าทวมในพ นทลมน าท งในดานของเวลาและพ นท และบงช พ นททเปราะบาง พบวา ในดานเวลา ลมน าเจาพระยาประสบกบภยพบตทางน าทเกดข นเปนประจ าทกป โดยเฉพาะปญหาอทกภย ซงคาเฉลยรายปของอตราการระบายน าของลมน าเจาพระยามแนวโนมเพมข น โดยมผลมาจากอตราการเพมข นของปรมาณน าฝนทตกในลมน าและการขยายของชวงฤดน าหลาก (extended rainy season) ในดานพ นท พบวา แตละพ นทประสบปญหาภยพบตทางน าทแตกตางกนเนองมาจากลกษณะภมประเทศ โดยลมน าเจาพระยาตอนบนประสบปญหาน าทวมในรปแบบของน าปาไหลหลากและน าทวมฉบพลน รวมถงดนถลม โดยเฉพาะจงหวดเชยงใหม สโขทย พษณโลก เปนตน โดยพ นทเปราะบางสวนใหญ เปนพ นทลมความลาดชนสง เชน พ นททองเทยวเชงวฒนธรรมในจงหวดสโขทย เปนตน ในลมน าเจาพระยาตอนกลางมกประสบปญหาน าทวมในพ นทราบจากการเออทวมหรอน าลนตลงของแมน า โดยเฉพาะจงหวดนครสรรคทเปนตนแมน าเจาพระยา ทมพ นทเปราะบางสวนใหญเปนพ นทชมชนเมอง ทต งตลอดรมฝงของแมน า โดยเฉพาะบรเวณทมแมน า ปง วง ยม และนาน ไหลมาบรรจบกน ชมชนเมองเหลาน มความเปนเมองและการใชประโยชนทดนในเชงพานชยสง จงมความเปราะบางมากกวาพ นทอนๆ สวนพ นทลมน าเจาพระยาตอนลางมกประสบปญหาน าทวมในพ นทราบเนองจากมการพฒนาทางดานเศรษฐกจและการเจรญเตบโตเปนเมองสง และลกษณะภมประเทศใกลกบอาวไทย ดงน น พ นทเปราะบาง จงไดแก พ นทเมอง ภาคธรกจ และอตสาหกรรม ท งน จงหวดทประสบปญหาน าทวมซ าซากและยาวนานไดแก จงหวดพระนครศรอยธยา และพ นทปรมณฑลตอนบนของกรงเทพมหานคร เนองจากเปนถกก าหนดเปนพ นทปองกนน าทวมกอนไหลเขาสกรงเทพมหานคร 3) การประเมนพ นทศกษาวจยเชงลก
17
ในการศกษาคร งน มขอบเขตทศกษาท งหมด ๓ ระดบ ไดแก ระดบลมน าหลก/จงหวด ระดบลมน ายอย/พ นทเมอง และระดบทองท/ชมชน โดยระดบลมน าหลก/จงหวดเนนการวเคราะหโดยใชแบบจ าลอง ระดบลมน ายอย/พ นทเมองเนนการวเคราะหความเสยง และระดบชมชนทเนนยทธศาสตรการปรบตว โดยพ นทศกษาคดเลอกโดยมงเนนทพ นทลมน ายอย/พ นทเมองเปนหลก เนองจากเชอมโยงระหวางภยพบตในลมน าหลกและยทธศาสตรการปรบตวของชมชน โดยโครงการจะคดเลอกพ นททไดรบผลกระทบทเดนชด โดยใชวธวเคราะหและตดสนใจแบบหลายเกณฑ (Simple multi-criteria analysis) โดยแบงพ นททศกษาออกเปน 3 สวน ของลมน าเจาพระยา ประกอบดวย ลมน าเจาพระยาตอนบน ตอนกลาง และตอนลาง ท งน กระบวนการคดเลอกประกอบดวยสข นตอนหลก ไดแก (1) การระบจงหวดตวแทน ของแตละสวนของลมน าเจาพระยา (2) การสรางเกณฑส าหรบการคดเลอก (3) การจดอนดบจงหวด (4) การคดเลอกพ นทของแตละสวนของลมน าเจาพระยาพรอมการสรปสถานททจะศกษาในเชงลก
ผลการประเมนลมน ายอย/พ นทเมองในการศกษาเชงลก พบวา พ นทแมน ายมตอนลาง ครอบคลมทศตะวนตกเฉยงเหนอของจงหวดสโขทยถกคดเลอกใหเปนตวแทนลมน าเจาพระยาตอนบน เนองจากเปนพ นทเสยงภยดานดนถลม น าทวมฉบพลนและภยแลงรนแรง โดยพ นทศกษาครอบคลมอ าเภอศรสชนาลย และ อ าเภอทงเสลยม ไปจนถงอ าเภอเมองสโขทย สวนพ นททศตะวนออกเฉยงใตอ าเภอเมองนครสวรรค จงหวดนครสวรรค ถกคดเลอกใหเปนตวแทนลมน าเจาพระยาตอนกลาง โดยพ นทมงเนน ประกอบดวย ชมชนรมแมน าของเทศบาลนครสวรรค และบงบอระเพด เนองจากเปนพ นทเมองหนาแนนและมแมน าไหลมารวมกนหลายสายทรวมกนกนเปนตนแมน าเจาพระยา และเปนพ นทราบลมน าทวมถง สวนพ นททถกคดเลอกใหเปนตวแทนลมน าเจาพระยาตอนลาง ไดแก พ นทปรมณฑนตอนเหนอของกรงเทพมหานคร ประกอบดวยพ นทตะวนออกเฉยงใตของจงหวดพระนครศรอยธยา (ทครอบคลมอ าเภอพระนครศรอยธยา และอ าเภอบางปะอน) และพ นทฝงตะวนออกเฉยงเหนอของจงหวดปทมธาน (ไดแก อ าเภอคลองหลวง อ าเภอทาโขลง อ าเภอสามโคก และอ าเภอเมองปทมธาน) โดยพ นทเหลาน มน าทวมหลากหลายในพ นทราบลมชานเมอง และเปนพ นทเศรษฐกจอนดบตนๆของประเทศ รวมท งมความเปนเมองทเพมข น ท งดานการพฒนาโครงสรางพ นฐาน และดานประชากรแฝง ตลอดจนพ นทเหลาน ถกจดใหเปนพ นทปองกนน าทวมกอนไหลเขาสกรงเทพมหานคร จงมความเสยงทเดนชดตอภยพบตทางน า (ขอมลเพมเตม แสดงดง ภาคผนวก ข) นอกจากน ผลการ ด าเนนการในกจกรรมขององคประกอบอนๆ ตามแผนงานวจย พบวา องคประกอบท 2 กจกรรม การประเมนการเจรญเตบโตเปนเมอง และการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดน ช ใหเหนวา แตละจงหวด โดยเฉพาะเมองทต งอยตามแมน าสายหลกมอตราการเตบโตของเมองทเพมข น เชน จงหวดเชยงใหม จงหวดนครสวรรค อยธยา และจงหวดในเขตปรมณฑล เปนตน ซงเมองทมการเตบโตเพมข นเหลาน น าไปสการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนทเพมข นตามไปดวย โดยเฉพาะการเปลยนแปลงจากกจกรรมทางการเกษตรเปนกจกรรมเชงพานชและทอยอาศย พบวา พ นทการเกษตรมอตราการลดลง 3.4 % จากป 2003 จนถงป 2013 และพ นทอนๆ โดยมทไมใชพ นทเกษตรเพมข น 2.9% สงผลให GPP ของท งลมน าสวนใหญในป 2015 มาจากกจกรรมทางเศรษฐกจเปนหลก มากถง 3 พนลานบาท และ GPP จากภาคการเกษตรเพยง 220,000 ลานบาท ปจจยเหลาน น าไปสความกดดนและผลกระทบทเปนไปไดเพมสงข นจากความเสยงดานภยพบตทางน า โดยในป 2015 ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ไดระบวา ประมาณ 75 เปอรเซนตของทดนใน
18
กรงเทพมหานครและปรมณฑล ถกใชเพอการเกษตรขนาดใหญ อนดบสองคอพ นทเขตเมองและพ นทสรางข นซงคดเปนสดสวนประมาณ 20 เปอรเซนต และอน ๆ แตอยางไรกตาม ประมาณรอยละ 97 ของผลตภณฑมวลรวมของพ นทเหลาน มากจากกจกรรมทางเศรษฐกจทไมใชการเกษตร เชน ศนยกลางนคมอตสาหกรรม ศนยกลางการศกษา การลงทนในธรกจพฒนาอสงหารมทรพย การใหบรการทางธรกจตางๆ การทองเทยวและเชงพาณชย เปนตน โดยผลกระทบจากผลกระทบจากเหตการณภยพบตทางน าปในป 2011 ช ใหเหนวา เฉพาะนคมอตสาหกรรมในจงหวดอยธยา ปทมธาน และกรงเทพมหานคร ไดรบความเสยหายถง 11.1 พนลานบาท ดงน น การใชทดนในพ นทเหลาน จงมความเสยงทจะเกดอนตรายจากอทกวทยาอยางมาก โดยเฉพาะพ นทตอนเหนอของกรงเทพและปรมณฑล เชน จงหวดปทมธาน จงหวดนนทบร และพ นททถกขยายมาจากตอนเหนอของปรมณฑล เชน จงหวดอยธยา เปนตน
สวนผลจากการด าเนนงานขององคประกอบท 3 กจกรรม การบงช มาตรการการบรรเทาและปรบตวตอน าทวมในหลายมตและระดบ พบวา ในปจจบนมาตรฯ ของลมน าเจาพระยา เนนมาตรการบรรเทาและปรบตวเชงโครงสรางเปนหลก (Structural or Hard measures) เชน การสรางทางผนน า ทอสงน า เขอน ก าแพงกนน าทวม เปนตน ซงขาดการผสมผสานระหวางมาตรการเชงไมใชโครงสราง (Non structural measures) เชน การสรางความตระหนก และความสามารถในปรบปรบตวตอภยพบตทางน า เปนตน แตอยางไรกตาม พบวา ในบางพ นท มการใชมาตรการผสมผสานระหวาง Non structural และ Structural measures เขามามบทบาทในการจดการภยพบตมากข น เชน โครงการแกงลงตางๆ โครงการทนาแปลงใหญ เปนตน แตอยางไรกตาม ส าหรบองคประกอบน ซงคณะผวจยจะด าเนนการเกบรวบรวมขอมลเชงลกอกคร ง ในระดบเมองและชมชน ของปถดไป เพอการประเมนมาตรการการบรรเทาและปรบตวตอน าทวมใน หลากหลายมตและระดบอยางครอบคลม
ส าหรบกจกรรมทลาชาและอยในระหวางด าเนนการ ไดแก การตดต งแบบจ าลองคอมพวเตอร (Hardware and software) และการตดตอประสานงานกบคณะผวจยกลมยอย ของประเทศจนดานการใชแบบจ าลองตางๆ (เชน Institute of Atmospheric Physics, CAS ส าหรบแบบจ าลองดานการเปลยนแปลงสภาพอากาศเพอเชอมโยงเขากบแบบจ าลองลมน าหลกและลมน ายอย และ มหาวทยาลย Xiamen ส าหรบแบบจ าลองทเกยวกบพลวตทางน าและแบบจ าลองเชงพ นท เปนตน) โดยทางคณะผวจยไดวางแผน การท างานรวมกบทางคณะผวจยฝายจน (ทมยอย) ณ เมอง Xiamen ประมาณ 2 สปดาห ในระหวางวนท 23 กรกฎาคม ถง 4 สงหาคม พ.ศ. 2561 และวางแผนการท างานรวม อก 2 สปดาห ณ เมอง Beijing เพอรวมกบทางคณะผวจยฝายจน (ทมยอย) ณ Institute of Atmospheric Physics ระหวางวนท 17-28 กนยายน พ.ศ. 2561 เพอด าเนนการในดานการใชแบบจ าลองดานการเปลยนแปลงสภาพอากาศ นอกจากน คณะผวจยจากประเทศจนยงไดวางแผนก าหนดเดนทางแลกเปลยนนกวจย ณ ประเทศไทย ในชวงตนเดอนธนวาคม พ.ศ. 2561 เชนกน
ส าหรบการลงภาคสนามในโครงการวจยปแรก ผลสรปแสดงดง ตารางท 5 โดยการส ารวจในพ นทลมน าเจาพระยา ระหวางวนท 1-3 สงหาคม และ ในวนท 9 ตลาคม พ.ศ. 2560 เปนข นเรมตนของการโครงการ มวตถประสงคเพอตรวจสอบสภาพพ นฐานและระบความเชอมโยงของโครงสรางของหนวยงานหลกเบ องตน ของรฐบาลทเกยวของกบการจดการลมน าเจาพระยา โดยผลลพธ พบวา ในดานหนวยงานหลกในการจดการน าและภยพบตทางน าในลมน าเจาพระยา กรมชลประทาน กระทรวงเกษตรและสหกรณ และ กรมปองกนและบรรเทาสาธารณะภย (ปภ) กระทรวงมหาดไทย เปนหนวยงานหลกทรบผดชอบเกยวกบการจดการน าและภยพบตทางน าในลมน าเจาพระยาดงกลาวในระดบประเทศ โดยกรมชลประทานมบทบาทหนาทในการบรหารจดการลมน าเจาพระยา และก าหนดแนวทางการแกปญหาน าแลงและภยพบตทางน า ต งแตอดตถงปจจบน และในอนาคต และกรมปองกนและบรรเทาสาธารณะภย มบทบาทหนาทสรางแผนปองกนและบรรเทาสาธารณภยแหงชาต รวมท งระบแนว
19
ทางการจดการ การปองกน การบรรเทาภยพบตทางน า ตอชมชน และภาคเกษตรกรรม สวนในระดบภมภาคและระดบจงหวด ส านกงานชลประทาน ท ๑๒ จ.ชยนาท และ ปภ ของแตละจงหวด จะเปนตวกลางในรบค าสงหรอนโยบายดานการจดการน า อนเกยวของกบ ปญหา ภยพบตทางน า และภยแลง จากสวนกลาง เพอบรหารหรอประสานงานกบหนวยงานในระดบทองถน เชน เทศบาลเมอง หรออ าเภอ ตางๆ ส าหรบการประชมหารอและการลงภาคสนามรวมกนระหวางคณะผวจยท งฝายจนและไทย ในพ นทลมน าเจาพระยา รวมถงการการประชมกลมกบผมสวนไดสวนเสยหลกในจงหวดอยธยา ระหวางวนท 19-25 พฤศจกายน พ.ศ. 2560 เปนข นตอนของการก าหนดแนวทางการวจยรวมกน พรอมท งการส ารวจและประเมนพ นท โดยผลจากการหารอรวมกนระหวางคณะผวจยจนและไทย สรปไดวา วธการด าเนนวจยของโครงการ ควรประยกตใช DPSIR เปนกรอบแนวคดในการวจย โดยแบงขอบเขต เปน 3 ระดบ ไดแก (1) ลมน าทเนนการวเคราะหโดยใชแบบจ าลอง โดยแบบจ าลองทใช คอ Hydrologic Modeling System (HEC-HMS ) และ River Analysis System (HEC-RAS) ผนวกกบ CGM (Global climate model) และ RCM (Regional Climate model) (2) ลมน าสาขาหรอเมองทเนนการวเคราะหความเสยง (Risk assessment) ทเนนการประเมนภยอนตราย การรรบสมผส และความเปราะบาง รวมกบการวเคราะหเชงพ นท (Spatial analysis : GRID-based GIS approach) และ (3) ชมชนทเนนยทธศาสตรการปรบตว ท งน ผลลพธหลกจากการลงพ นรวมกบคณะผวจยจน คอ การการประชมกลมกบผมสวนไดสวนเสยหลกในจงหวดอยธยา ซงถอวาเปนการจดประชมในระดบอนภาคหรอภมภาคยอย มวตถประสงคเพอท าความเขาใจลกษณะของลมน าเจาพระยาและสถานการณปจจบนของการจดการและการจดการน า รวมถงเพอเขาใจบทบาทหนาทและประเดนทผมสวนไดสวนเสยหลกตองเผชญในระหวางการวางแผนภยพบตเกยวกบน า และเพอหารอและแลกเปลยนประสบการณในการประเมนความเสยงการปรบตวความทาทายและโอกาสในการเกดอนตรายทางอทกวทยา ผลการประชมสรปไดวา ในระดบลมน า กรมชลประทานเปนผรบผดชอบหลกในการจดการลมน ารวมกบการไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย (กฟผ.) ในระดบจงหวดน น ปภ. จงหวด จะเปนผรบผดชอบหลกในการจดการน าทวม น าแลง แตอยางไรกตาม ประเดนปญหาทพบในการก าหนดแผนการจดการลมน าและภยพบตทางน า คอ ความขดแยงของแตละองคกร ในดานนโยบายและบทบาทหนาท และความทบซอนกนของพ นททรบผดชอบ เชน กรมชลประทานมนโยบายชวยเหลอ จดการภยพบตทางน าในพ นทชลประทานกอนเปนอนดบแรก ท งกอนและหลงเกดภยพบต สงผลกระทบตอพ นทนอกเขตชลประทาน เปนตน ในดานความเสยง จงหวดอยธยามความเสยงสงเนองจากลกษณะภมประเทศเปนพ นทลมโดยเฉพาะความเสยงดานภยพบตทางน าในเขตตวเมงอของจงหวด ทประกอบไปดวยแหลงทองเทยวเชงประวตศาสตรทถกประกาศเปนมรดกโลก พ นทเหลาน เปนพ นทเปราะบางมากทสด ถงแมจงหวดอยธยาจะมการวางแผนการใชประโยชนทดน แตเนองจากการเจรญเตบโตของเมองมขนาเพมข นโดยเฉพาะในตวจงหวดทเปนเขตอนรกษณและเขตทองเทยว การก าหนดเขตการพฒนาและเขตน าทวมจงเปนความทาทายในการจดการภยพบตทางน าของจงหวดฯ ส าหรบโอกาสในการบรหารจดการน าแบบบรณาการ ผลสรปจากทประชม ระบวา การจดการน าในอดตทผานมาเปนการจดการแบบจงหวดตอจงหวด ซงการจดการของจงหวดหนงอาจสงผลกระทบตออกจงหวด ดงน นการจดการลมน าของระดบภมภาคยอย ควรเปนไปในรปแบบบรณาการโดยการจดการรวมกนระหวางจงหวดอยธยาเองกบพ นทจงหวดใกลเคยง เพอหารอและด าเนนการรวมกน จงจะเกดประโยชนสงสด
20
ตารางท 5 รายละเอยดการส ารวจภาคสนาม และการประชม และผลทไดรบ กจกรรมหลก เจาหนาทผรบผดชอบหลก เบอรโทรตดตอ สรปผลทได
การส ารวจภาคสนามคร งท 1 ระหวาง วนท 1 - 3 สงหาคม 2560
ประชมกบตวแทนจากส านกงานปองกน และ บรรเทาสาธารณภย จงหวดพระนครศรอยธยา
คณ วรพฒน ออนสระทม (ผช.ผอ.ส านกงานปองกน และ บรรเทาสาธารณ
ภย จงหวดพระนครศรอยธยา)
0-3533-5161 0-3533-5798
-พ นทเสยงภยพบตทางน าของจงหวดฯ และแนวทางการจดการ การปองกน การบรรเทาภยพบตทางน า ตอชมชน และภาคเกษตรกรรม ของหนวยงานฯ -อปสรรคและความทาทายในการด าเนนงานของหนวยงานและการเชอมโยงผมสวนเกยวของในการด าเนนงาน คณ ศรนนท ดานเฮง
(พนง. ปองกนบรรเทาสาธารณภย ) 081-825-8192
สมภาษณตวแทนจากเทศบาลนครพระนครศรอยธยา
คณศศกานต เศวตสาร (ผอ.กองวชาการและแผนงาน)
- -การบรหารจดการภยพบตทางน าในพ นท/บรบทของเมองทผานมา รวมท งนโยบายการปรบตวในปจจบนและอนาคต -ปญหาทพบในการจดการภยพบตในพ นทเมอง และการแกไขปญหา คณ มนฤด ทรพยบญ
(นกวเคราะหนโยบาย และแผนช านาญการ) 086-9838660
ประชมกบตวแทนส านกงานชลประทาน ท ๑๒ จ.ชยนาท
คณ สชาต เจรญศร (ผอ านวยการส านกงานชลประทาน ท 12)
056-405019, 056-405012-5 081-9114762
-แนวทางการบรหารจดการน า อนเกยวของกบ ปญหา ภยพบตทางน า และภยแลง -ขอจ ากดในการก ากบดแลการการระบายน า และการแกไขปญหา
ประชมกบกลมกบตวแทนจากเทศบาลนครนครสวรรค
นายกเทศมนตร นาย จตตเกษมณ นโรจนธนรฐ
(นายกเทศมนตร)
0-5621-9555
-การบรหารจดการน าในพ นทลมน า และบรบทของเมองทผานมา รวมท งนโยบายการปรบตวในปจจบนและอนาคต -ปญหาทพบในการจดการภยพบตในพ นทเมอง และการแกไขปญหา
คณ ธนาภสสร แสงเกยรตยทธ (หวหนาฝายจดการคณภาพน า)
082-4047353
คณ ศศธร ธ ารงควฒนกล (หวหนางานแบบแผน และงานกอสราง)
-
ประชมกบตวแทนจากส านกงานประมง จงหวดนครสวรรค
คณ บญยน พฤกษโชค (ผอ านวยการส านกงานประมง จงหวด
นครสวรรค)
0-5680-3547 089-705-4858
-การบรหารจดการน าในพ นทบงบอระเพด -ปญหาทพบในการจดการน า และการแกไขปญหา -การเชอมโยงผมสวนเกยวของในการด าเนนงาน
คณ ธดา มาแปน (นกวชาการประมงปฏบตการ)
081-9220115
คณ กลวฒ สารากจ (นกวชาการประมง) 082-7720754
สมภาษณตวแทนจากการประปาสวนภมภาค สาขานครสวรรค
คณ ประเสรฐศกด อนทนาศกด (ชางไฟฟา 5)
092-794-1818 -การจดการระบบน าประปา อนความเกยวของกบ ปญหาภยพบตทางน า -ผลกระทบตอระบบน าประปาทเมองไดรบจากภยพบตน าทวมน าแลง
21
กจกรรมหลก เจาหนาทผรบผดชอบหลก เบอรโทรตดตอ สรปผลทได คณ นฤชา ชาตะวราหะ
(ชางไฟฟา 6) 086-7377438
การส ารวจภาคสนามคร งท 2 วนท 9 ตลาคม 2560
ประชมกบตวแทนจากกรมชลประทาน กระทรวงเกษตรและสหกรณ
คณ เลศพนธ สขยรญ (หวหนาฝายจดสรรน าท 2)
081-8341009 -บทบาทหนาทของกรมชลประทานในการบรหารจดการลมน าเจาพระยา และแนวทางการแกปญหาน าแลงและภยพบตทางน า ต งแตอดตถงปจจบน และในอนาคต -ปญหา และความทาทายในการบรหารจดการท งลมน า -บทบาทหนาทของศนยปฏบตการน า อจฉรยะ (Smart Water Operation Center: SWOC)
คณ กาญจนวรรณ นลกลด (วศวกรชลประทาน)
087-1655591
ประชมกบตวแทนจากกรมปองกนและบรรเทาสาธารณภย กระทรวงมหาดไทย
คณ กอบชย บญอรณะ (รองอธบดกรมปองกนและบรรเทาสาธารณภย)
0-2243-0020-27, 0-2241-7470-84
-นโยบายและแผนการจดการภยพบตทางน าของกรมปองกนฯ -การบรหารจดการความเสยงในพ นทเสยงภยภบตทางน า ในลมน าเจาพระยา -ปญหา และความทาทายในการจดการภยพบตทางน า ภาวะภยแลง ในพ นทเสยงภยท งลมน าเจาพระยา และการเชอมโยงผมสวนเกยวของในการด าเนนงาน
ประชมกบตวแทนจากส านกวจยและความรวมมอระหวางประเทศ กรมปองกนและบรรเทาสาธารณภย กระทรวงมหาดไทย
คณ จนทรสมา แสงสรยา (ผอ านวยการสวนวจยและพฒนา)
0814455130
-บทบาทหนาทของส านกวจยและความรวมมอระหวางประเทศ -ระบบการเกบบนทกขอมลพ นทเสยงภย แนวทางการประเมนความระดบความเสยงและความเปราะบางตอพ นทเสยงภยตางๆ โดยเฉพาะพ นทน าทวมซ าซาก และเกณฑในการเยยวยาผไดรบผลกระทบจากภาวะน าทวมน าแลง เปนตน
การประชมและการลงภาคสนามรวมกนระหวางคณะผวจยท งฝายจนและไทย ในพ นทลมน าเจาพระยา (การส ารวจภาคสนามคร งท 3) รวมถงการการประชมกลมกบผมสวนไดสวนเสยหลกในจงหวดอยธยา ระหวางวนท 19-25 พฤศจกายน พ.ศ. 2560
ประชมและอภปรายกลมกบตวแทนจากสถาบนสารสนเทศทรพยากรน าและการเกษตร (องคการมหาชน) (สสนก.)
ดร. สรเจตส บญญาอรณเนตร (ผอ านวยการฝายสารสนเทศทรพยากรน า)
02-642-7132, 098-889-3897
-สาเหตของปญหาน าทวม น าแลง และการจดการความเสยงของท งสองปญหา -กระบวนการจดเกบขอมลทางดานน า และการเพมความนาเชอถอของขอมลทางดานน า -โมเดล เทคนค และเครองมอส าหรบการจดการลมน า โดยเฉพาะการบรณาการรวมกนละหวางการคาดการณสภาพอากาศ และขอมลจรงทไดจากการสงเกตการณ
ประชมและอภปรายกลมกบตวแทนจากเขอนปาสกชลสทธ
คณ อตรพล รจรนดร (วศกรปฏบตงานอาวโส)
081-379-2059 -ภาพรวมการกอต งและการจดการเขอนฯ -บทบาทตอการจดการปญหาน าทวม น าแลงของเขอน
เขาพบและสมภาษณตวแทนจากเทศบาลนครนครสวรรค
คณ ณรงค มะระยงค (รองนายกเทศมนตรเทศบาลเมองนคร
นครสวรรค) 081-962-7667
-การบรหารจดการน าทวมเชงลก ในพ นทลมน า และบรบทของเมอง รวมท งนโยบายการปรบตว และลดผลกระทบจากน าทวม -พ นทเปราะบาง และชมชนประสบภยพบตทางน าซ าซาก -การจดการระบบบ าบดน า และระบบน าประปา รวมถงระบบระบายน า
22
กจกรรมหลก เจาหนาทผรบผดชอบหลก เบอรโทรตดตอ สรปผลทได
เขาพบและสมภาษณกบตวแทนจากเขอนเจาพระยา ส านกงานชลประทาน ท ๑๒ จ.ชยนาท
คณ พงษศกด อครมณ (หวหนาฝายบรหารจดการน า)
081-379-1500 -การบรหารจดการ/การจดสรรน าในแตละฤดกาล -การบรหารจดการน าทวมน าแลง -โครงการ/ระบบการผนน าตางๆ
เขาพบและสงเกตการณเขอนพระราม 6 จงหวดอยธยา ส านกชลประทานท 10
คณ อ าพล ฤทธมณ (ผอ านายการโครงการสงน าและบ ารงรกษาปาสก
ใต) 081-945-9236
-การบรหารจดการน าทวมน าแลง -ความส าคญของโครงการสงน าและบ ารงรกษาปาสกใต และโครงการผนน า
เขาพบและสงเกตการณโครงการสงน าและบ ารงรกษาบางบาล ส านกชลประทานท 10
คณ วรวทย บญยเนตร (ผอ านวยการโครงการฯ)
081-170-1809 -ภาพรวมโครงการสงน าและบ ารงรกษาบางบาล -นโยบายการจดการปญหาน าทวม รวมท งการก ากบดแลแกมลงบางบาล
ประชมและอภปรายกลมกบผมสวนไดสวนเสยหลกในจงหวดอยธยา
คณ วลยวลย ประทยเทพ, คณะผวจยฝายไทย 081-649-4310
-ลกษณะของลมน าเจาพระยาและสถานการณปจจบนของการจดการและการจดการน า -บทบาทหนาทและประเดนทผมสวนไดสวนเสยหลกตองเผชญในระหวางการวางแผนภยพบตเกยวกบน า -ความเสยง การปรบตว ความทาทาย และโอกาส ในการเกดอนตรายจากภยพบตทางน า -ขอเสนอในการบรหารจดการน ารวมกนระหวางจงหวดอยธยาและพ นทใกลเคยง
ประชมรวมกบคณะผวจยฝายจน: Institute of Urban Environment, Chinese Academy of Sciences; Institute of Atmospheric Physics; Chinese Academy of Sciences, Xiamen University ปทมธาน ณ สถาบนเทคโนโลยแหงเอเชย
คณ สรนภา ศรนอนล, คณะผวจยฝายไทย 099-525-7515 -แนวทางการบรณาการการเปลยนแปลงภมอากาศเขากบการจดการขอมลและการพยากรณลมน า -ผลความกาวหนาของผลงานวจยของคณะผวจยท งสองประเทศ
ประชมเชงปฏบตการกบคณะผวจยฝายจนฯ คณ สรนภา ศรนอนล, คณะผวจยฝายไทย 099-525-7515 -กรอบแนวคด วธการด าเนนวจย และแผนการด าเนนโครงการทถกปรบปรงส าหรบความสอดคลองและการน าไปใชรวมกนของคณะวจยท งสองฝาย
การส ารวจภาคสนามเบ องตน ในพ นททถกคดเลอกใหเปนพ นทศกษาเชงลก ณ จงหวดนครสวรรค วนท 12-15 กมภาพนธ 2561 และ 21-24 มนาคม 2561 และการจดประชมกลมรวมกบผมสวนไดสวนเสยของจงหวดนครสวรรค วนท 23 มนาคม พ.ศ. 2561
สงเกตการณการจดการภยพบตทางน า และการก ากบดแลเมองของเทศบาลเมองนครนครสวรรค
คณ ปารว วฒนการกล (ผเชยวชาญการวเคราะหนโยบายและแผน
เทศบาลเมองนครนครสวรรค)
089-839-0367
-การจดการภยพบตทางน าทเกยวของกบเมองของเทศบาลฯ -สภาพปญหาปจจบนและปญหาหลกของการจดการภยพบตทางน าและงบประมาณสาธารณะ รวมถงการขาดแผนระยะยาวในการจดการภยพบตทางน า -ขอเสนอแนะเกยวกบมาตรการบรรเทาและปรบตวตอภยพบตทางน าของเทศบาลเมองนครสวรรค
23
กจกรรมหลก เจาหนาทผรบผดชอบหลก เบอรโทรตดตอ สรปผลทได การส ารวจภาคสนามเบ องตน ในพ นททถกคดเลอกใหเปนพ นทศกษาเชงลก ณ จงหวดปทมธาน และการจดการประชมกลมกบผมสวนไดสวนเสยหลก ในจงหวดปทมธาน ภายใตหวขอเรอง “การปรบตวตอการความเสยงจากภยพบตทางน า ในพ นทตอนเหนอของปรมณฑล” ณ วนท 23 เมษายน 2561
ประชมและอภปรายกลมกบผมสวนไดสวนเสยหลก ในจงหวดปทมธาน ณ สถาบนเทคโนโลยแหงเอเชย
คณ สรนภา ศรนอนล, คณะผวจยฝายไทย 099-525-7515
- สถานการณปจจบนและความเสยงดานอทกวทยาความไวและการปรบตวในพ นททมงเนน - ความทาทายและโอกาสของผมสวนไดสวนเสยหลกเกยวกบการวางแผนปฏบตและการใชขดความสามารถในการปรบตวและการด าเนนงานเชงกลยทธโดยผมสวนไดสวนเสยในบรบทตางๆ - ขอเสนอแนะในการเพมขดความสามารถและมาตรการในการปรบตวในปจจบนและระยะยาวรวมท งแนวทางตางๆ จากผมสวสนไดสวนเสย
ทมา: คณะผวจย (2017)
24
7. ผลผลต (output) หรอ ตวช วดในแตละชวงรายงานความกาวหนา
ตวช วดในแตละชวงรายงานความกาวหนาวดจากความส าเรจของกจกรรมของแตละองคประกอบในวธการด าเนนการวจย ดงตารางท 6 เปนหลก โดยความกาวหนาของปแรก ครอบคลมถงกจกรรมในองคประกอบท 1 เปนหลก ไดแก ผลการประเมนลมน ายอย/พ นทเมองในการศกษาเชงลก สภาพพ นฐานและประเดนทเกยวของกบปจจยทางภยพบตทางน าทมผลตอความเสยงดานภยพบตทางน าของลมน าในเชงพ นทและเวลา รวมถงชองวางและความตองการส าหรบแนวทางการจดการทางเลอกในลมน าเจาพระยา
8. ตารางเปรยบเทยบผลการดาเนนงานกบแผนการดาเนนการทต งไว (Gantt Chart)
ตารางเปรยบเทยบผลการด าเนนงานกบแผนการด าเนนการทต งไว แสดงดงตารางท 6 โดยผลการด าเนนงานในปแรกน น มการด าเนนการลาชาในกจกรรมท 3 และ 4 ดงทกลาวมาแลวในหวขอ 6.1 และ 6.2 ท งน ยงมกจกรรมอนๆ ขององคประกอบท 2 3 และ 4 ทไดมการวางแผนไว แตยงไมถกด าเนนการ เนองจากแผนทก าหนดน นถกจดท าข นตามฝายจนเปนหลก จงมความยดหยนนอย ท าใหการด าเนนการตามความเปนจรงคลาดเคลอนจากแผน อยางไรกตาม ทางคณะวจยไดปรบปรงแผนการด าเนนการและเสนอไวในแบบฟอรมขอเสนอ ป พ.ศ. 2561
ตารางท 6 ตารางเปรยบเทยบผลการด าเนนงานกบแผนการด าเนนการทต งไว กจกรรม
ปงบประมาณ 2560 - 2561 พ.ค. ม.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค. ม.ค. ก.พ. ม.ค. เม.ย.
องคป
ระกอ
บท 1
A1. การจดท ารายงานประเมนสภาวะพ นฐานและระบขอบเขตทจะใหความส าคญ (กจกรรมเพมเตม)
A2.ตรวจสอบการเปลยนแปลงในเชงพลวตของน าทวมในพ นทลมน าท งในดานของเวลาและพ นท และบงช พ นทเปราะบาง
A3.วเคราะหและคาดการณปรมาณหยาดน าฟา
A4.แบบจ าลองชลศาสตรลมน าภายใตสภาวะการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ
องคป
ระกอ
บท 2
A5. ประเมนการเจรญเตบโตเปนเมอง และการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดน (กจกรรมเพมเตม)
A6. การประเมนน าทวมและน าแลง (กจกรรมเพมเตม)
A7. การประเมนการรบสมผสของภยพบตทางน า (น าทวมและน าแลง)
A8. การวเคราะหความเปราะบางภยพบตทางน า
A9. การประเมนความเสยงตอภยพบตทางน า
A10. การประเมนความเสยง ณ กรณตางๆ (Scenario) และการวเคราะหผลกระทบ (กจกรรมเพมเตม)
องคป
ระกอ
บท 3
A11. บงช มาตรการการบรรเทาและปรบตวตอน าทวมใน หลากหลายมตและระดบ
ดาเนนการในปงบประมาณถดไป
ดาเนนการในปงบประมาณถดไป
25
กจกรรม ปงบประมาณ 2560 - 2561
พ.ค. ม.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค. ม.ค. ก.พ. ม.ค. เม.ย. A12. ประเมนและเลอกมาตรการการบรรเทาและปรบตวตอน าทวม
อง
คประ
กอบท
4
A13. ประเมนผลกระทบของน าทวมลมน าทมตอระบบการใชน า
A14. ยทธศาสตรการปรบตวส าหรบระบบการใชน า
A15. ยทธศาสตรการปรบตวตอน าทวมในหลากหลายมตและระดบ
A16. การบรณาการของยทธศาสตรในภาพรวมส าหรบความมนคงดานทรพยากรน าในลมน า
องคป
ระกอ
บท 5
(เพม
เตม)
A17. การพฒนากรอบแนวคดและแผนการวจย
A18. การทบทวนวรรณกรรม
A19. การเกบรวบรวมขอมล
A20.การประชมเชงปฏบตการใน ประเทศจนและไทย
A21. การรวมผลการวจยระหวางสองประเทศ
A22. การแลกเปลยนนกวจยระหวาง สองประเทศ
หมายเหต : เดอนทเรมด าเนนการวจยตามสญญารบทน พ.ค. 2560 หมายถง งานหรอกจกรรมทวางแผนไว หมายถง งานหรอกจกรรมทไดท า
9. งบประมาณทไดใชจายไปแลวนบต งแตเรมโครงการ
คาใชจายของโครงการต งแตเรมโครงการถงปจจบน (พ.ค. 2560 ถง พ.ค. 2561) สรปดงตารางท 7 รวมเปนเงนทใชจายแลวท งส น 571,117 บาท จากงบประมาณทอนมต 1,532,000 บาท ท งน คาใชจายรวมดงกลาวอาจมความลาชาจากความเปนจรงเมอเทยบกบกจกรรมทด าเนนงานจรงจนถงเดอน ม.ย 2561 และการเบกจายดานงบลงทน อยในข นตอนการพจารณาจดซ อจดจาง เชน ขอมลทดน ขอมลอตนยมวทยา เปนตน
ตารางท 7 คาใชจายของโครงการปแรก รายการ จานวน (บาท)
งบบคลากร 301,388.31 งบด าเนนงาน – คาตอบแทน, คาใชสอย, คาวสด 216,348.82 งบลงทน-คาทดน, คาครภณฑ - คาธรรมเนยม (Overhead) 53,380.31
รวม 571,117.44
ดาเนนการในปงบประมาณถดไป
ดาเนนการในปงบประมาณถดไป
ดาเนนการในปงบประมาณถดไป
ดาเนนการในปงบประมาณถดไป
27
ภาคผนวก
ภาคผนวก ก รายงานการจดทารายงานประเมนสภาวะพนฐานของลมแมนาเจาพระยา (Baseline/scoping assessment of Chao Phraya river basin)
ภาคผนวก ข การคดเลอกพนทศกษาวจยเชงลก (Selection of Specific Areas for Detailed Study in the Chao Phraya River Basin)
