Corporate Report 2013

ALPHA BANK.ΤΡΑΠΕΖΑ ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗΣ ΚΑΙ ΣΤΑΘΕΡΟ ΣΗΜΕΙΟ ΑΝΑΦΟΡΑΣ ΣΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΤΡΑΠΕΖΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑΓΙΑ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ ΑΠΟ 130 ΧΡΟΝΙΑ.

KX AyxisiKefalaiou 230x300.indd 1 09/07/2013 16:45

CO

RP

OR

ATE

REP

OR

T 20

13

ΑΞΙΕΣ & ΑΠΟΔΟΣΕΙΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ

RepoRt 2013Οι Εξελίξεις στους επιχειρηματικούς τομείς μέσα από τεκμηριωμένες έρευνες.

Η διαμόρφωση των προοπτικών.

Οι Αξίες & Αποδόσεις της οικονομικής δραστηριότητας μέσα από τα αποτελέσματα των «μεγάλων» της ελληνικής επιχειρηματικότητας.

3Corp orate Rep or t 2013

4 Corp orate Rep or t 2013

06 ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΚΔΟΣΗ

08 ΣΤΟ ΠΡΟΣΚΗΝΙΟΕλληνική οικονομία: Σε σημείο καμπής // Επιχειρήσεις: Σε δύσκολους καιρούς // Παγκόσμια οικο-νομία: What comes in, goes out // Αναδιαρθρώσεις κρατικού χρέους: Υπάρχει πρόβλημα.

16 ΚΕΝΤΡΙΚΕΣ ΤΡΑΠΕΖΕΣ ΚΑΙ ΑΓΟΡΕΣΜπερνάνκε: Πάμε καλύτερα και βλέπουμε… // Κουρόντα: Εκπαιδεύοντας τους επενδυτές // Ντρά-γκι: Κάνουμε ό,τι είναι δυνατό // Bras de fer από τον Zhou Xiaochuan.

22 ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΕΞΑΓΩΓΕΣΟι Έλληνες εξαγωγείς στρέφονται όλο και περισσότερο προς νέες αγορές. Περιθώρια υπάρχουν. Στις μεγάλες αγορές η παρουσία τους είναι ακόμα περιορισμένη.

26 CORPORATE REPORTINGΟι εταιρείες παλεύουν να μειώσουν την ποσότητα της παρεχόμενης πληροφόρησης, ενώ οι επο-πτικές αρχές να την αυξήσουν. Α π ό τ ον Χά ρ η Συ ρ ι ο ύ ν η , K P M G

28 ΦΑΡΜΑΚΟΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΑπαιτείται η δημιουργία σταθερού πλαισίου λειτουργίας και ενιαίας πολιτικής στον τομέα έρευ-νας, ώστε η φαρμακοβιομηχανία να βρει τον βηματισμό της. Α π ό τ ον Κωνσ τ α ν τ ί νο Ευ ρ ι π ίδ η , G E N ES I S P H A R M A

30 ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙΗ ασφάλιση έναντι περιβαλλοντικών κινδύνων αποτελεί εργαλείο για την προστασία της φήμης και του ισολογισμού των επιχειρήσεων. Α π ό τ ον Γι ά ν ν η Τ ζ ί τ ζ ι κα , A IG

32 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΕΤΑΙΡΙΚΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΕΥθΥΝΗΣΣτην Ελλάδα της κρατικής αδυναμίας και της ύφεσης, για να καλύψει τις ελλείψεις κοινωνικών δομών, περιβαλλοντικών παραλείψεων κ.ά., οι δράσεις ΕΚΕ αποκτούν μεγαλύτερη σημασία.

38 ΕΠΙΧΕΙΡHΜΑΤΙΚΗ ΗθΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΥΠΕΥθΥΝΟΤΗΤΑOι επιχειρήσεις που θα τονίσουν την κοινωνική ευαισθησία και την ηθική επιχειρηματική τους πλευρά θα εκτιμηθούν ιδιαίτερα από τους καταναλωτές. Α π ό τ ον Αν τ ών η Γκο ρ τ ζ ή , E B E N

41-118 CORPORATE REPORTΟι εξελίξεις, οι προοπτικές και οι μεγάλοι παίκτες βασικών κλάδων της ελληνικής αγοράςΑπό το Επιτελείο του Corporate Report σε συνεργασία µε τον όµιλο ICAP και τη Stochasis Σύµβουλοι Επιχειρήσεων.

ΤΡΑΠΕΖΕΣ - ΑΣΦΑΛΕΙΕΣ - ΧΑΛΥΒΟΥΡΓΙΑ - ΒΑΣΙΚΑ ΧΗΜΙΚΑ - ΦΑΡΜΑΚΑ - ΙΔΙΩΤΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΥΓΕΙΑΣ - ΙΑΤΡΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΑ ΠΡΟΙΟΝΤΑ - ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑ - ΣΟΥΠΕΡ ΜΑΡ-ΚΕΤ - ΑΛΥΣΙΔΕΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΩΝ & ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΩΝ ΟΙΚΙΑΚΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ - ΓΑΛΑΚΤΟ-ΚΟΜΙΚΑ - ΧΥΜΟΙ, ΑΝΑΨΥΚΤΙΚΑ - ΖΥΜΑΡΙΚΑ - ΑΛΚΟΟΛΟΥΧΑ ΠΟΤΑ- ΖΥθΟΠΟΙΪΑ - ΑΛΕΥΡΟΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ - ΙΧθΥΟΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ - ΖΩΟΤΡΟΦΕΣ ΓΙΑ ΚΑΤΟΙΚΙΔΙΑ - ΑΓΡΟ-ΤΙΚΑ ΕΦΟΔΙΑ - LOGISTICS - ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΑ - ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΩΝ & ΠΕΡΙΟΔΙ-ΚΩΝ - ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ON LINE MARKETING - REAL ESTATE - ΕΞΟΧΙΚΗ ΚΑΤΟΙΚΙΑ.

CORPORATE REPORT 2013 / ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑΕΤΗΣΙΑ ΕΚΔΟΣΗ ΙΟΥΛΙΟΣ 2013

Εκδότης: Ευαγγελία Παπαϊωάννου

Σύμβουλος Διαφήμισης: Μαρίνα Παπαϊωάννου

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ: Tηλ. 210 6894630 email: [email protected]

Ιδιοκτησία: REM DESIGN - DIGITAL & PRINT COMMUNICATION SERVICES Στεφάνου Δέλτα 12Α, 152 37 Αθήνα Τηλ. 210 6894630 email: [email protected] Απαγορεύεται η αναδημοσίευση, αναπαραγωγή, ολική, μερική ή πε-ριληπτική, κατά παράφραση ή δια-σκευή απόδοση του περιεχομένου του εντύπου με οποιονδήποτε τρόπο, μηχανικό, ηλεκτρονικό, φωτοτυπικό, ηχογράφησης ή άλλον, χωρίς πρoη-γούμενη γραπτή άδεια του εκδότη. Νόμος 2121/1993 και κανόνες Δι-εθνούς Δικαίου που ισχύουν στην Ελλάδα.

Τιµή έκδοσης: 15€

Σ ε λ . 8 -1 3 Σ ε λ . 2 2 -25 Σ ε λ . 4 2 - 45 Σ ε λ . 10 5 -107

Corp orate Rep or t 2013


Με το βλεΜΜα περα απο τις

συμπληγΑδεσ

Η προσοχή σήμερα επικεντρώνεται στη συνεχιζόμε-νη και παρατεταμένη ύφεση και την καταστροφικά υψηλή ανεργία, τις συμπληγάδες που πρέπει να ξε-περάσει η Ελλάδα. Η ασφαλΗσ δΙοδοσ δεν είναι ακόμα εξασφαλισμένη, το κλίμα στην οικονομία

επιβαρύνει η προοπτική λήψης νέων μέτρων. Αφενός οι πολίτες βλέπουν την προοπτική περαιτέρω μείωσης των εισοδημάτων τους υπαρκτή αφετέρου οι επιχειρήσεις, σε περιβάλλον στενό-τητας ρευστότητας, βλέπουν τη ζήτηση για τα προϊόντα και τις υπηρεσίες τους να υποχωρεί και μόνη διέξοδο πλέον τις ξένες αγορές.

ΥπαρχοΥν ωστοσο καΙ θετΙκα, λίγα ομολογουμένως. Η συμ-φωνία για τον ΤΑΡ αποτελεί ένα από αυτά, αναβαθμίζει τη γεω-στρατηγική θέση της χώρας στον ενεργειακό χάρτη και, εφόσον αναμειχθούν ενεργά ελληνικές εταιρείες στο κατασκευαστικό τμήμα, θα υπάρξει και άμεσο οικονομικό όφελος πέραν της δη-μιουργίας θέσεων εργασίας από τη λειτουργία του. Επίσης, το κινεζικό ενδιαφέρον για μεγαλύτερες επενδύσεις στον Πειραιά, που θα ενισχύσουν τη θέση της χώρας ως διαμετακομιστικού κόμβου και θα συμβάλλουν στην ανάπτυξη υποστηρικτικών και συναφών δραστηριοτήτων. H καλύτερη πορεία του τουρισμού φέτος τονώνει τις τοπικές οικονομίες. Εξ άλλου, εφόσον υλοποι-ηθεί, η ταχύτερη και με μεγαλύτερη ευελιξία αξιοποίηση των χρηματοδοτικών οχημάτων του ΕΣΠΑ και της ΕΤΕπ –και για κε-φάλαια κίνησης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων- θα μπορούσε να τονώσει την επιχειρηματικότητα. Η τόνωση της ρευστότητας δεν αποτελεί από μόνη της εγγύηση για ανάκαμψη αλλά χωρίς αυτή δεν μπορεί να υπάρξει.

Η πορεΙα τΗσ χωρασ εΙναΙ δρομοσ μετ’ εμποδΙων και μάλιστα μεγάλων. Για παράδειγμα, ο Πολ Τόμσεν, στην παρου-σίαση της πρόσφατης έκθεσης του ΔΝΤ για την Ελλάδα τόνισε ότι η αντιστροφή της αρνητικής πορείας της οικονομίας στη-ρίζεται στην ανάκαμψη της κατανάλωσης και των επενδύσεων. Πώς όμως θα επιτευχθεί η πρώτη, όταν και μόνο η αναφορά στα ελλείμματα του ΕΟΠΠΥ (1 δισ. φέτος και 1,6 δισ. το 2014), τα ελλείμματα των ασφαλιστικών ταμείων που είναι εκτός στόχου λόγω της μείωσης των εισφορών που προκαλεί η ύφεση και η μείωση των αμοιβών, συνεπάγεται επιφύλαξη των πολιτών για οποιαδήποτε δαπάνη αφού έχουν πλέον συνειδητοποι-ήσει (έστω και καθυστερημένα) ότι αργά ή γρήγορα θα τα κα-

λύψουν με αύξηση φόρων, μείωση μισθών και συντάξεων ενώ στην ίδια κατεύθυνση λειτουργεί και η υψηλή ανεργία; Στο πε-ριβάλλον αυτό και οι επενδυσεις κινούνται καθοδικά, με το ΔΝΤ να προβλέπει άνοδο το 2014, μετά μια 6ετία μείωσης. Όμως, η μειούμενη κατανάλωση περιορίζει τα κίνητρα για επενδύσεις αφού ήδη η αξιοποίηση της παραγωγικής δυναμικότητας των επιχειρήσεων βρίσκεται σε πολύ χαμηλό επίπεδο, 65% στη βι-ομηχανία. Η ανάκαμψη των επενδύσεων θα εξαρτηθεί και από την πορεία των δημόσιων, που συρρικνώνονται. Καθοριστικοί παράγοντες είναι η επανεκκίνηση μεγάλων έργων, όπως οι αυ-τοκινητόδρομοι – που εκκινούν μόνο στα χαρτιά- και γενικότε-ρα η πορεία του προγράμματος αποκρατικοποιήσεων – σε όχι ευνοϊκό διεθνές περιβάλλον καθώς η ύφεση στην ΕΕ περιορίζει τον αριθμό των ενδιαφερόμενων.

Η αξΙολογΗσΗ τΗσ τροΙκασ για την πορεία υλοποίησης του δεύτερου Μνημονίου θα είναι καθοριστική για το αν θα υπάρξει νέο δάνειο για την Ελλάδα από τα μέσα του 2014 –οπότε λήγει το τρέχον πρόγραμμα χρηματοδοτικής στήριξης- για την κάλυψη του δημοσιονομικού κενού που θα υπάρξει από τότε (11 δισ. πε-ρίπου τη διετία 2015-2016). Η αβεβαιότητα ως προς αυτό μπορεί να διαταράξει τη σταδιακή αποκατάσταση της εμπιστοσύνης στο εξωτερικό έναντι της Ελλάδας και να αναστρέψει την ανάκαμψη του διεθνούς ενδιαφέροντος για επενδύσεις αλλά και στο εσω-τερικό. Η επαναφορά της αβεβαιότητας δεν συμφέρει όμως και την ευρωζώνη. Η κρίση εμπιστοσύνης συνεπάγεται μεταφορά κεφαλαίων από Νότο σε Βορρά και οδηγεί τον Νότο σε πιστω-τική ασφυξία με ότι αυτό συνεπάγεται για το σύνολο της. Άλλω-στε και οι γερμανικές εξαγωγές επηρεάζονται. το προγραμμα γΙα τΗν ελλαδα είχε μεγάλες αδυναμίες, όλοι πλην των Γερμα-νών το έχουν παραδεχτεί. Η έμφαση αρχικά μόνο στην ταχεία επίτευξη δημοσιονομικών στόχων και λιγότερο στις μεταρρυθ-μίσεις, αποδείχτηκε αναποτελεσματική, η αδυναμία επίτευξής τους ενέτεινε την αβεβαιότητα. Στη συνέχεια η μεγάλη μείωση του κατώτατου μισθού, που συμπαρέσυρε όλους, οδήγησε σε απώλειες στην εσωτερική αγορά πολύ μεγαλύτερες από τα κέρ-δη από την εξωτερική. Η Ελλάδα με καθυστέρηση έμαθε από την κρίση, αλλά και η ευρωζώνη - αν κριθεί από την αντιμετώπι-σή της - τώρα μαθαίνει.

α π ο τ η ν εκδοση

ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ

DNA3 γράµµατα. Όλες οι απαντήσεις.

GEN

/KTX

/FA

CED

NA

/130

2

Μάθετε περισσότερα στο www.genesispharma.gr

Η αποκωδικοποίηση του DNA ανοίγει κάθε µέρα νέους δρόµους θεραπείας.

Όσο η επιστήµη θα παράγει διαρκώς νέα γνώση, τα όρια της υγείας θα διευρύνονται. Το αδύνατο θα γίνεται κάθε µέρα πιο δυνατό.

Για εµάς στην GENESIS Pharma, η βιοτεχνολογία είναι ταυτόσηµη µε το µέλλον στο χώρο του φαρµάκου και µε την ελπίδα για την

ανθρώπινη ζωή. Γι’ αυτό επιλέξαµε να εστιάσουµε εκεί όλες µας τις δυνάµεις. Εδώ και 16 χρόνια, εργαζόµαστε καθηµερινά για να

διασφαλίσουµε στους Έλληνες ασθενείς άµεση πρόσβαση σε σύγχρονα και καινοτόµα φάρµακα βιοτεχνολογίας.

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

katx_genesis_DNA_half_FACE_230 x300_07.2013.pdf 1 17/7/2013 2:37:21 μμ


Ελληνικη ο ι κ ο ν ο μ ι α

Με την κοινωνία σε πίεση λόγω της με ίωσης των εισοδημάτων και της αύ-ξησης της φορολογ ικής επιβάρυνσης των πολι -

τών, την τρόικα των δανειστών μας να θέτει θέμα χρηματοδότησης των ελ-λειμμάτων του ΕΟΠΥΥ και των ασφα-λιστικών ταμείων, τα φορολογικά έσο-δα να υστερούν έναντ ι των σ τόχων –λόγω της παρατεταμένης ύφεσης και της εξαιρετικά υψηλής ανεργίας, όπως παραδέχεται το υπουργείο Οικονομι-κών- το πολιτικό περιβάλλον για την κυβέρνηση ε ίναι δύσκολο. Η κόπω-ση των πολιτών από τα συνεχή μέτρα αλλά και, γενικότερα, των μεταρρυθ-μίσεων εντε ίνεται από την δυσμενή οικονομική συγκυρία. Το κλίμα επι -δεινώνεται από τις ανακοινώσεις της τρόικας γ ια χρηματοδοτικό κενό της χώρας την τριετία 2014-2016 (τα μέτρα

που δεν έχουν εξειδικευτεί εκτιμώνται σε 4 δισ. ευρώ από το ΔΝΤ) και την ανησυχία των πολιτών για το ενδεχό-μενο λήψης νέων μέτρων. Ο υπουργός Οικονομικών, Γιάν νης Στουρνάρας, αναγνωρίζ ε ι ότ ι οι κ ίνδυνοι γ ια το πρόγραμμα προσαρμογής είναι περισ-σότερο πολιτ ικοί παρά οικονομικοί. Στο περιβάλλον αυτό, η κυβέρνηση πρέπει να τρέξει πιο γρήγορα τις με-ταρρυθμίσεις στον δημόσιο τομέα και να πετύχει από τους επίσημους δανει-στές νέα ελάφρυνση χρέους. Όσο και αν αυτή αναμένεται περιορισμένη θα είναι σημαντική για την Ελλάδα.

Υπάρχουν θετικά στους αριθμούς για την οικονομία. Αυτά είναι η σημα-ντική μείωση των ελλειμμάτων χωρίς τους τόκους σ τα δημόσια οικονομι-κά και η μείωση του ελλείμματος του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών.

Ω σ τ ό σ ο ο ι α ρ ι θ μ ο ί μ π ο ρ ε ί να

ωραιοποιούν την εικόνα. Στα δημό-σια οικονομικά η βελτίωση επιτυγχά-νεται κυρίως με τη δραστική περικοπή των δημοσίων επενδύσεων (που όμως έχουν ισχυρό πολλαπλασιαστικό απο-τέλεσμα στην οικονομία) και των προ-γραμματισμένων επιστροφών φόρου για να καλυφθεί η υστέρηση των φο-ρολογικών εσόδων .

Στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλα-γών, η βελτίωση προέρχεται από τη μείωση λογω ύφεσης των εισαγωγών . Βέβαια, ούτως ή άλλως η μείωση εί-ναι θετική αφού μειώνει το εξωτερικό χρέος της χώρας (σήμερα στο 237% του αεπ) και ενώ η βελτίωση του του-ρισμού φέτος αναμένεται να αντισταθ-μίσει τις απώλειες από τη ναυτιλία.

Στα αρνητικά, η για 6ο έτος ύφεση, με την ελπίδα ανακοπής της καθοδι-κής πορείας της οικονομίας να μετα-τ ίθεται γ ια το 2014 και η εξαιρετικά υψηλή ανεργία.

Όσον αφορά τους οικονομικούς κ ινδύνους, το ΙΟΒΕ προβλέπε ι γ ια φέ τος με ίωση της ιδιωτ ικής κατα -νάλωσης 9%. Αυτή ε ίναι υψηλότερη των προβλέψεων του μεσοπρόθεσμου προγράμματος και του ΔΝΤ και θα οδηγήσει εκτός τροχιάς τα δημόσια έσοδα. Αν η κυβέρνηση μπορέσει να το αντιμετωπίσει με αναδιαρθρώσεις και εξοικονομήσεις στο Δημόσιο, το πρόγραμμα θα παραμείνει σε τροχιά. Διαφορετ ικά, ο οικονομικός κ ίνδυ-νος θα μετατραπεί σε πολιτικό, με τις αντ ιδράσεις σ τη λήψη νέων δυσβά-στακτων μέτρων, και οι ισορροπίες θα αποδειχτούν εύθραυστες.

Όπως και να έχουν τα πράγματα πρέπει να επιταχυνθεί η μεταρρυθ-μισ τ ική προσπάθεια. Η επιτυχ ία σε αυτόν τον τομέα μπορεί να αποτελέ-σε ι διαπραγματευτ ικό «χαρτ ί» σ τ ις συζητήσεις με τους δανειστές μας, σε περίπτωση που οι δημοσ ιονομικοί στόχοι δεν επιτυγχάνονται –λόγω της ύφεσης- ώστε να μην επιβληθούν νέ-ες οριζόντιες περικοπές δαπανών και αυξήσεις φόρων. Αν η Ελλάδα έμαθε από την κρίση, πληρώνοντας λάθη του παρελθόντος- το ίδιο ισχύει και γ ια την ευρωζώνη. Δεν ε ίχε προβλέψει μηχανισμό διαχείρισης κρίσεων και σήμερα δεν θα πρέπει να αγνοήσει τους κινδύνους που θέτει η ύφεση στη δημοσιονομική προσαρμογή, οικονο-μικούς και πολιτικούς.

Η ΕλλΑδΑ σΕ σΗμΕΙο κΑμπΗσΟ υπΟυργΟς ΟικΟνΟμικΩν, γιΑννης ςτΟυρνΑρΑς, εντΟπιζει ςημερΑ τΟυς κινδυνΟυς γιΑ τΟ πρΟ-γρΑμμΑ πρΟςΑρμΟγης ςε πΟλιτικΟ επίπεδΟ κυρι-Ως. ΟμΩς, ΑυτΟι ΑπΟτελΟυν τΑ «ΑπΟνερΑ» τΩν Οι-κΟνΟμικΩν κινδυνΩν.

ΕπιτΕλΕιο Eκδοσησ


s

ÃÅÍÅÓÉÓ ÖÁÑÌÁ ÁÍÙÍÕÌÏÓ ÖÁÑÌÁÊÅÕÔÉÊÇ ÅÔÁÉÑÅÉÁÁñéèìüò Ìçôñþïõ Áíùíýìùí Åôáéñåéþí: 37369/01ÁÔ/Â/97/12 - Äéåýèõíóç ¸äñáò Åôáéñåßáò: Ëåùöüñïò Êçöéóßáò 270, 152 32, ×áëÜíäñé

ÓÔÏÉ×ÅÉÁ ÊÁÉ ÐËÇÑÏÖÏÑÉÅÓ ×ÑÇÓÇÓ áðü 1 Éáíïõáñßïõ 2012 Ýùò 31 Äåêåìâñßïõ 2012(äçìïóéåõüìåíá âÜóåé ôïõ Í.2190/20, Üñèñï 135 ãéá åðé÷åéñÞóåéò ðïõ óõíôÜóóïõí åôÞóéåò ïéêïíïìéêÝò êáôáóôÜóåéò, åíïðïéçìÝíåò êáé ìç êáôÜ ôá Ä.Ð.×.Á.)

Ôá ðáñáêÜôù óôïé÷åßá êáé ðëçñïöïñßåò, ðïõ ðñïêýðôïõí áðü ôéò ïéêïíïìéêÝò êáôáóôÜóåéò, óôï÷åýïõí óå ìßá ãåíéêÞ åíçìÝñùóç ãéá ôçí ïéêïíïìéêÞ êáôÜóôáóç êáé ôá áðïôåëÝóìáôá ôçò ÃÅÍÅÓÉÓ ÖÁÑÌÁ ÁÅ êáé ôïõ Ïìßëïõ. Óõíéóôïýìå åðïìÝíùò óôïí áíáãíþóôç,ðñéí ðñïâåß óå ïðïéïõäÞðïôå åßäïõò åðåíäõôéêÞ åðéëïãÞ Þ Üëëç óõíáëëáãÞ ìå ôçí Åôáéñåßá, íá áíáôñÝîåé óôç äéåýèõíóç äéáäéêôýïõ ôçò Åôáéñåßáò, üðïõ áíáñôþíôáé ïé ïéêïíïìéêÝò êáôáóôÜóåéò êáèþò êáé ç Ýêèåóç åëÝã÷ïõ ôïõ ïñêùôïý åëåãêôÞ ëïãéóôÞ.

ÓÔÏÉ×ÅÉÁ ÊÁÔÁÓÔÁÓÇÓ ÓÕÍÏËÉÊÏÕ ÅÉÓÏÄÇÌÁÔÏÓ

ÏÌÉËÏÓ ÅÔÁÉÑÅÉÁ01/01 - 01/01 - 01/01 - 01/01 -

(ðïóÜ óå åõñþ) 31/12/2012 31/12/2011 31/12/2012 31/12/2011Êýêëïò åñãáóéþí 188.564.429,35 212.034.675,01 182.274.447,53 207.439.158,86 ÌéêôÜ êÝñäç 73.575.613,71 77.501.380,89 71.283.803,96 75.729.197,63 ÊÝñäç / (æçìßåò) ðñï öüñùí, ÷ñçìáôïäïôéêþí êáé åðåíäõôéêþí áðïôåëåóìÜôùí 92.317.015,25 -84.063.921,79 90.606.346,50 -84.577.074,05 ÊÝñäç / (æçìßåò) ðñï öüñùí 76.177.879,35 -88.678.074,70 74.358.928,60 -89.322.351,96 ÊÝñäç / (æçìßåò) ìåôÜ áðü öüñïõò (á) 60.547.253,29 -72.823.233,23 58.932.993,54 -73.373.484,49 Ëïéðü óõíïëéêü åéóüäçìá ìåôÜ áðü öüñïõò (â) 61.056,68 0,00 116.019,68 0,00 Óõãêåíôñùôéêü óõíïëéêü åéóüäçìá ìåôÜ áðü öüñïõò (á)+(â) 60.608.309,97 -72.823.233,23 59.049.013,22 -73.373.484,49 ÊáôáíÝìïíôáé óå:Ìåôü÷ïõò ôçò åôáéñåßáò 60.608.309,97 -72.823.233,23 59.049.013,22 -73.373.484,49 ÊÝñäç / (æçìßåò) ðñï öüñùí, ÷ñçìáôïäïôéêþí, åðåíäõôéêþíáðïôåëåóìÜôùí êáé óõíïëéêþí áðïóâÝóåùí 97.335.733,61 -83.362.724,54 95.585.809,86 -83.927.906,80

ÓÔÏÉ×ÅÉÁ ÊÁÔÁÓÔÁÓÇÓ ÔÁÌÅÉÁÊÙÍ ÑÏÙÍ

ÏÌÉËÏÓ ÅÔÁÉÑÅÉÁ01/01 - 01/01 - 01/01 - 01/01 -

(ðïóÜ óå åõñþ) 31/12/2012 31/12/2011 31/12/2012 31/12/2011ËåéôïõñãéêÝò äñáóôçñéüôçôåòÊÝñäç/(æçìßåò) ðñï öüñùí 76.177.879,35 -88.678.074,70 74.358.928,60 -89.322.351,96 ÐëÝïí/(ìåßïí) ðñïóáñìïãÝò ãéá: ÁðïóâÝóåéò åíóþìáôùí ðáãßùí 455.332,01 655.753,63 416.077,01 603.723,63 ÁðïóâÝóåéò Üõëùí ðåñéïõóéáêþí óôïé÷åßùí 4.563.386,35 45.443,62 4.563.386,35 45.443,62 ÔÝëïò åéóüäïõ óôï èåôéêü êáôÜëïãï óõíôáãïãñáöïýìåíùíöáñìÜêùí 0,00 -8.982.590,25 0,00 -8.982.590,25 Áðïìåßùóç ôÝëïõò åéóüäïõ 1.331.720,99 0,00 1.331.720,99 0,00 Ðñüâëåøç ãéá áðïæçìßùóç ðñïóùðéêïý - Ýîïäï ÷ñÞóçò 331.108,28 395.311,00 331.108,28 395.311,00 Ðñüâëåøç áðïìåßùóçò åðåíäýóåùí äéáêñáôïýìåíùí óôçëÞîç - Ýîïäï ÷ñÞóçò 0,00 121.260.069,43 0,00 121.140.818,43 ÁðïôåëÝóìáôá (Ýóïäá, Ýîïäá, êÝñäç êáé æçìéÝò)åðåíäõôéêÞò äñáóôçñéüôçôáò 30.780,23 -2.319,05 -68,77 -3.186,05 Ðéóôùôéêïß ôüêïé êáé óõíáöÞ Ýóïäá -1.563.367,05 -17.313.779,88 -1.455.085,05 -17.182.654,88 ×ñåùóôéêïß ôüêïé êáé óõíáöÞ Ýîïäá 17.702.502,95 21.927.932,79 17.702.502,95 21.927.932,79 ÐëÝïí/(ìåßïí) ðñïóáñìïãÝò ãéá ìåôáâïëÝò ëïãáñéáóìþíêåöáëáßïõ êßíçóçò Þ ðïõ ó÷åôßæïíôáé ìå ôéò ëåéôïõñãéêÝòäñáóôçñéüôçôåò:Ìåßùóç/(áýîçóç) áðïèåìÜôùí 8.224.137,26 -2.699.675,22 8.251.686,01 -2.688.471,96 Ìåßùóç/(áýîçóç) áðáéôÞóåùí -44.298.199,41 82.524.367,95 -43.979.985,96 82.321.010,10 Áýîçóç/(ìåßùóç) õðï÷ñåþóåùí (ðëçí äáíåéáêþí) -50.759.738,20 4.681.471,60 -50.599.888,65 5.376.436,45 Ìåßïí:×ñåùóôéêïß ôüêïé & óõíáöÞ Ýîïäá êáôáâåâëçìÝíá -18.841.979,46 -21.843.192,07 -18.841.979,46 -21.843.192,07 ÐáñáêñáôçèÝíôåò/êáôáâåâëçìÝíïé Öüñïé 8.395.299,96 -8.582.748,19 8.548.042,96 -8.487.486,19 Óýíïëï åéóñïþí áðü ëåéôïõñãéêÝò äñáóôçñéüôçôåò (á) 1.748.863,26 83.387.970,66 626.445,26 83.300.742,66

ÅðåíäõôéêÝò äñáóôçñéüôçôåòÁãïñÜ åíóþìáôùí ðáãßùí -65.663,91 -208.385,92 -12.917,91 -192.873,92 ÁãïñÜ Üõëùí ðåñéïõóéáêþí óôïé÷åßùí -74.520,02 -33.466,40 -74.520,02 -33.466,40 ÅéóðñÜîåéò áðü ðùëÞóåéò åíóþìáôùí êáé Üõëùí ðÜãéùíóôïé÷åßùí 2.633,00 11.196,16 70,00 3.196,16 Ôüêïé åéóðñá÷èÝíôåò 1.563.367,05 389.903,05 1.455.085,05 258.778,05 Ìåßùóç - ËïéðÝò ìáêñïðñüèåóìåò áðáéôÞóåéò 23.454,18 21.051,82 23.454,18 21.051,82 Óýíïëï åéóñïþí áðü åðåíäõôéêÝò äñáóôçñéüôçôåò (â) 1.449.270,30 180.298,71 1.391.171,30 56.685,71

×ñçìáôïäïôéêÝò äñáóôçñéüôçôåòÅéóðñÜîåéò áðü åêäïèÝíôá / áíáëçöèÝíôá äÜíåéá 15.000.000,00 296.050.877,00 15.000.000,00 296.050.877,00 ÅîïöëÞóåéò äáíåßùí -47.540.545,50 -355.852.586,36 -47.540.545,50 -355.852.586,36 Óýíïëï åêñïþí ãéá ÷ñçìáôïäïôéêÝò äñáóôçñéüôçôåò (ã) -32.540.545,50 -59.801.709,36 -32.540.545,50 -59.801.709,36 ÊáèáñÞ áýîçóç/(ìåßùóç) óôá ôáìåéáêÜ äéáèÝóéìáêáé éóïäýíáìá ÷ñÞóçò (á)+(â)+(ã) -29.342.411,94 23.766.560,01 -30.522.928,94 23.555.719,01 ÔáìåéáêÜ äéáèÝóéìá & éóïäýíáìá Ýíáñîçò ÷ñÞóçò 43.008.413,92 19.241.853,91 39.063.866,92 15.508.147,91 ÔáìåéáêÜ äéáèÝóéìá & éóïäýíáìá ëÞîçò ÷ñÞóçò 13.666.001,98 43.008.413,92 8.540.937,98 39.063.866,92

×ÁËÁÍÄÑÉ, 8 Ìáñôßïõ 2013

Ï Ðñüåäñïò ôïõ Äéïéêçôéêïý Óõìâïõëßïõ Ï Äéåõèýíùí ÓýìâïõëïòÉáêùâßäçò ÁëÝîáíäñïò Åõñéðßäçò ÊùíóôáíôßíïòAñ.Äéáâáôçñßïõ C298920 Añ.Äéáâáôçñßïõ Å087876

Ï Áíôéðñüåäñïò Ïéêïíïìéêþí Ï Ïéêïíïìéêüò ÄéåõèõíôÞò Ï ÄéåõèõíôÞò ËïãéóôçñßïõÄñáóôçñéïôÞôùí

ÑáìÜêçò Ìé÷áÞë Ðáðáæáöåéñüðïõëïò ÁëÝîéïò ÆÞóçò ÁíáóôÜóéïòÁ.Ä.Ô. Ó 133198 Á.Ä.Ô. ÁÊ 012572 Á.Ä.Ô. ÁÂ 223164

Áñ.Áä. Á' ÔÜîçò 18539

Áñìüäéá Íïìáñ÷ßá: Íïìáñ÷ßá ÁèçíþíÄéåýèõíóç äéáäéêôýïõ Åôáéñåßáò: www.genesispharma.comÓýíèåóç Äéïéêçôéêïý Óõìâïõëßïõ: ÁëÝîáíäñïò Éáêùâßäçò, ÁñéóôïêëÞò Éáêùâßäçò, Êùíóôáíôßíïò Åõñéðßäçò,

ÓÜââáò Éáêùâßäçò, ÓùôÞñéïò ÉáêùâßäçòÇìåñïìçíßá Ýãêñéóçò áðü ôï Äéïéêçôéêü Óõìâïýëéï ôùí åôÞóéùí ïéêïíïìéêþí êáôáóôÜóåùí: 8 Ìáñôßïõ 2013Ïñêùôüò åëåãêôÞ ëïãéóôÞò: ÄçìÞôñéïò Óïýñìðçò Á.Ì.ÓÏÅË 16891ÅëåãêôéêÞ åôáéñåßá: ÐÑÁÚÓÃÏÕÙÔÅÑ×ÁÏÕÓÊÏÕÐÅÑÓ ÁÅÔýðïò Ýêèåóçò åëÝã÷ïõ åëåãêôþí: Ìå óýìöùíç ãíþìç êáé èÝìá Ýìöáóçò

ÓÔÏÉ×ÅÉÁ ÉÓÏËÏÃÉÓÌÏÕ

ÏÌÉËÏÓ ÅÔÁÉÑÅÉÁ(ðïóÜ óå åõñþ) 31/12/2012 31/12/2011 31/12/2012 31/12/2011ÅÍÅÑÃÇÔÉÊÏÉäéï÷ñçóéìïðïéïýìåíá åíóþìáôá ðÜãéá óôïé÷åßá 620.081,19 1.043.162,52 474.936,19 878.096,52 ¢õëá ðåñéïõóéáêÜ óôïé÷åßá 3.358.754,37 9.179.341,69 3.358.754,37 9.179.341,69 Ìáêñïðñüèåóìá äéáèÝóéìá ðñïò ðþëçóç ÷ñçìáôïïéêïíïìéêÜ ðåñéïõóéáêÜ óôïé÷åßá 911.504,02 0,00 911.504,02 0,00 Ìáêñïðñüèåóìåò åðåíäýóåéò äéáêñáôïýìåíåò Ýùò ôç ëÞîç 0,00 23.177.582,93 0,00 23.069.287,93 ËïéðÜ ìç êõêëïöïñïýíôá ðåñéïõóéáêÜ óôïé÷åßá 25.888.831,79 34.005.453,60 25.977.092,98 34.093.714,79 ÁðïèÝìáôá 6.987.177,59 15.211.314,85 6.934.606,88 15.186.292,89 ÁðáéôÞóåéò áðü ðåëÜôåò 186.420.398,87 123.706.187,62 186.008.338,42 123.872.583,47 Âñá÷õðñüèåóìá äéáèÝóéìá ðñïò ðþëçóç ÷ñçìáôï-ïéêïíïìéêÜ ðåñéïõóéáêÜ óôïé÷åßá 532.912,00 0,00 454.250,00 0,00 Âñá÷õðñüèåóìåò åðåíäýóåéò äéáêñáôïýìåíåò Ýùò ôç ëÞîç 0,00 26.171.576,48 0,00 26.111.678,48 ËïéðÜ êõêëïöïñïýíôá ðåñéïõóéáêÜ óôïé÷åßá 58.701.064,39 67.486.067,35 53.561.443,39 63.500.148,35 ÓÕÍÏËÏ ÅÍÅÑÃÇÔÉÊÏÕ 283.420.724,22 299.980.687,04 277.680.926,25 295.891.144,12 ÉÄ ÉÁ ÊÅÖÁËÁÉÁ ÊÁÉ ÕÐÏ×ÑÅÙÓÅÉÓÌåôï÷éêü êåöÜëáéï 1.500.000,00 1.500.000,00 1.500.000,00 1.500.000,00 ËïéðÜ óôïé÷åßá éäßùí êåöáëáßùí 18.095.438,68 -42.512.871,29 12.661.542,17 -46.387.471,05 Óýíïëï éäßùí êåöáëáßùí (á) 19.595.438,68 -41.012.871,29 14.161.542,17 -44.887.471,05 ËïéðÝò ìáêñïðñüèåóìåò õðï÷ñåþóåéò 2.054.954,76 1.723.846,48 2.054.954,76 1.723.846,48 Âñá÷õðñüèåóìåò äáíåéáêÝò õðï÷ñåþóåéò 240.805.577,85 271.872.990,03 240.805.577,85 271.872.990,03 ËïéðÝò âñá÷õðñüèåóìåò õðï÷ñåþóåéò 20.964.752,93 67.396.721,82 20.658.851,47 67.181.778,66 Óýíïëï õðï÷ñåþóåùí (â) 263.825.285,54 340.993.558,33 263.519.384,08 340.778.615,17 ÓÕÍÏËÏ ÉÄÉÙÍ ÊÅÖÁËÁÉÙÍ ÊÁÉ ÕÐÏ×ÑÅÙÓÅÙÍ (á)+(â) 283.420.724,22 299.980.687,04 277.680.926,25 295.891.144,12

ÓÔÏÉ×ÅÉÁ ÊÁÔÁÓÔÁÓÇÓ ÌÅÔÁÂÏËÙÍ ÉÄÉÙÍ ÊÅÖÁËÁÉÙÍ

ÏÌÉËÏÓ ÅÔÁÉÑÅÉÁ01/01 - 01/01 - 01/01 - 01/01 -

(ðïóÜ óå åõñþ) 31/12/2012 31/12/2011 31/12/2012 31/12/2011Óýíïëï éäßùí êåöáëáßùí Ýíáñîçò ÷ñÞóåùò (01/01/2012 êáé 01/01/2011 áíôßóôïé÷á) -41.012.871,29 31.810.361,94 -44.887.471,05 28.486.013,44 Óõãêåíôñùôéêü óõíïëéêü åéóüäçìá ìåôÜ áðü öüñïõò 60.608.309,97 -72.823.233,23 59.049.013,22 -73.373.484,49 Óýíïëï éäßùí êåöáëáßùí ëÞîçò ÷ñÞóåùò (31/12/2012 êáé 31/12/2011 áíôßóôïé÷á) 19.595.438,68 -41.012.871,29 14.161.542,17 -44.887.471,05

ÐÑÏÓÈÅÔÁ ÓÔÏÉ×ÅÉÁ ÊÁÉ ÐËÇÑÏÖÏÑÉÅÓ

1. Ïé ïéêïíïìéêÝò êáôáóôÜóåéò ôçò Åôáéñåßáò äåí ðåñéëáìâÜíïíôáé óôéò åíïðïéçìÝíåò ïéêïíïìéêÝò êáôáóôÜóåéò Üëëùí åôáéñåéþí.2. Ç Åôáéñåßá Ý÷åé åëåã÷èåß áðü ôéò öïñïëïãéêÝò áñ÷Ýò ãéá üëåò ôéò ïéêïíïìéêÝò ÷ñÞóåéò Ýùò ôç ÷ñÞóç 2009 êáé áðü ôïõò ïñêùôïýò

åëåãêôÝò-ëïãéóôÝò ãéá ôéò ÷ñÞóåéò 2011 êáé 2012 âÜóåé ôçò ðïë.1159/2011. Óôç óçìåßùóç 26 ôùí åíïðïéçìÝíùí êáé åôáéñéêþíïéêïíïìéêþí êáôáóôÜóåùí ôçò 31/12/2012 ãéíåôáé áíáöïñÜ ôùí áíÝëåãêôùí öïñïëïãéêÜ ÷ñÞóåùí ôçò ìçôñéêÞò Åôáéñåßáò.

3. Äåí õðÜñ÷ïõí åðßäéêåò Þ õðü äéáéôçóßá äéáöïñÝò äéêáóôéêþí Þ äéïéêçôéêþí ïñãÜíùí ðïõ Ý÷ïõí Þ åíäÝ÷åôáé íá Ý÷ïõí óçìáíôéêÞåðßðôùóç óôçí ïéêïíïìéêÞ êáôÜóôáóç ôïõ Ïìßëïõ êáé ôçò Åôáéñåßáò.

4. Ïé åíïðïéçìÝíåò ïéêïíïìéêÝò êáôáóôÜóåéò ðåñéëáìâÜíïõí ôç ìçôñéêÞ Åôáéñåßá ÃÅÍÅÓÉÓ ÖÁÑÌÁ Á.Å. êáé ôç èõãáôñéêÞ GenesisPharma (Cyprus) Limited ìå Ýäñá ôçí Êýðñï. Ç ìçôñéêÞ óõììåôÝ÷åé ìå ðïóïóôü 100% óôç èõãáôñéêÞ êáé ôçí åíïðïéåß ìå ôçìÝèïäï ôçò ïëéêÞò åíïðïßçóçò.

5. Äåí Ý÷ïõí åðÝëèåé áëëáãÝò óôéò ëïãéóôéêÝò ðïëéôéêÝò êáé åêôéìÞóåéò êáé äåí Ý÷åé ãßíåé äéüñèùóç ëïãéóôéêïý ëÜèïõò ôùíïéêïíïìéêþí êáôáóôÜóåùí êáôÜ ôçí êëåéüìåíç ÷ñÞóç.

6. Äåí õößóôáíôáé åìðñÜãìáôá âÜñç åðß ôùí ðáãßùí ðåñéïõóéáêþí óôïé÷åßùí ôïõ Ïìßëïõ êáé ôçò Åôáéñåßáò. 7. Ï áñéèìüò áðáó÷ïëïýìåíïõ ðñïóùðéêïý óôï ôÝëïò ôçò êëåéüìåíçò ÷ñÞóçò ôçò 31 Äåêåìâñßïõ 2012 ãéá ôïí ¼ìéëï åßíáé 215

Üôïìá êáé ãéá ôçí Åôáéñåßá 206 Üôïìá áíôßóôïé÷á, åíþ ãéá ôçí ðñïçãïýìåíç ÷ñÞóç ãéá ôïí ¼ìéëï Þôáí 220 Üôïìá êáé ãéá ôçíÅôáéñåßá 211 Üôïìá áíôßóôïé÷á.

8. Ôá ðïóÜ åóüäùí êáé åîüäùí, óùñåõôéêÜ áðü ôçí Ýíáñîç ôçò äéá÷åéñéóôéêÞò ÷ñÞóçò êáé ôá õðüëïéðá ôùí áðáéôÞóåùí êáéõðï÷ñåþóåùí ôçò Åôáéñåßáò óôç ëÞîç ôçò êëåéüìåíçò ÷ñÞóçò, ðïõ Ý÷ïõí ðñïêýøåé áðü óõíáëëáãÝò ôçò ìå ôá óõíäåüìåíáêáôÜ ôçí Ýííïéá ôïõ Ä.Ë.Ð. 24 ðñïò áõôÞí ìÝñç (óå € '000), åßíáé ùò åîÞò:

ÐùëÞóåéò ðñïò ôç Genesis Pharma (Cyprus) Limited: 1.839ÁðáéôÞóåéò áðü ôç Genesis Pharma (Cyprus) Limited: 472¸îïäá åíïéêßùí M.S.Jacovides ÅëëÜò ÁÅ, 242Õðï÷ñåþóåéò ðñïò ôç M.S.Jacovides ÅëëÜò ÁÅ, 19

Ïé áìïéâÝò ôïõ Äéïéêçôéêïý Óõìâïõëßïõ ãéá ôçí êëåéüìåíç ÷ñÞóç áíÞëèáí óå €4,4 åêáôïììýñéá êáé ïé áìïéâÝò ôùí áíþôåñùíäéïéêçôéêþí óôåëå÷þí óå €1,7 åêáôïììýñéá ãéá ôïí ¼ìéëï êáé áíôßóôïé÷á €4,4 åêáôïììýñéá êáé €1,5 åêáôïììýñéá ãéá ôçí Åôáéñåßá.

9. Óôï ðëáßóéï ëÞîçò ôçò óõíåñãáóßáò ôçò Åôáéñåßáò ìå êýñéï ðñïìçèåõôÞ ôçò, õðåãñÜöç åíôüò ôïõ Áõãïýóôïõ 2012 óýìâáóç ìåâÜóç ôçí ïðïßá ï ¼ìéëïò êáé ç Åôáéñåßá óõìöþíçóáí íá ëÜâïõí ôï êáèáñü ðïóü ôùí ðåñßðïõ €50 åêáôïììõñßùí ìÝóùóõìøçöéóìïý ìå õðï÷ñåþóåéò ôçò ðñïò ôïí ðñïìçèåõôÞ êáé ôï ðïóü ôùí €3,9 åêáôïììõñßùí óå ìåôñçôÜ, ìå âÜóç ôçí ïðïßáôá ìÝñç óõìöùíïýí íá ìçí åãåßñïõí óôï ìÝëëïí ïéåóäÞðïôå áîéþóåéò.

10.ÊáôÜ ôï äåýôåñï åîÜìçíï 2012 ç Åôáéñåßá ñåõóôïðïßçóå íÝá ïìüëïãá åêäüóåùò ôïõ Åëëçíéêïý Äçìïóßïõ êáé ïìüëïãáÝêäïóçò ôïõ Åõñùðáúêïý Ôáìåßïõ ×ñçìáôïðéóôùôéêÞò Óôáèåñüôçôáò («ÅÔ×Ó») óõíïëéêÞò åýëïãçò áîßáò €48.272.466,41 êáéðñáãìáôïðïßçóå êÝñäïò €10.454.728,18.


Τα μεγέθη των επιχειρήσεων, όπως απε ικον ίζον ται σ τους ισολογισμούς τους, δείχνουν τ ις μεγάλες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν. Αφενός μει-

ωμένη ζήτηση καθώς το εισόδημα των καταναλωτών-πελατών τους περιορίζε-ται. Χαρακτηριστικό είναι ότι, σύμφω-να με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΣΤ, το διαθέ-σιμο εισόδημα τους έχει υποχωρήσει κατά σχεδόν το 1/4 την τριετία 2010-2012 και το 1ο τρίμηνο φέτος ο ρυθ-μός μείωσης είναι 7%. Στην εξωτερική αγορά, η μεγάλη επιβράδυνση στις ευ-ρωπαϊκές οικονομίες συνεπάγεται και χαμηλότερη ζήτηση για τις ελληνικές

εξαγωγές. Χαρακτηριστ ικό ε ίναι ότ ι τον περασμένο Μάιο μειώθηκαν 10%. Επιπλέον για τις μεγάλες ενεργοβόρες βιομηχανίες, πρόσθετος επιβαρυντι-κός παράγοντας είναι το υψηλό κόστος ενέργειας, επιβαρυνόμενο από τους φόρους κατανάλωσης –πολύ υψηλότε-ρο των Ευρωπαίων ανταγωνιστών- που εξανεμίζει τα όποια κέρδη σε ανταγω-νιστικότητα προήλθαν από τη μείωση των αμοιβών. Αυτό αφορά κυρίως τις αγορές του εξωτερικού, αφού η με-γάλη πτώση της οικοδομικής δραστη-ριότητας, σ την οποία κατευθύνεται μεγάλο ποσοστό των πωλήσεων τους, περιορίζει ασφυκτικά τις εργασίες στην

εσωτερική αγορά. Χαρακτηριστική του τελευταίου παράγοντα είναι η διακοπή λειτουργίας του ιστορικού εργοστα-σίου τσιμέντου της ΑΓΕΤ Ηρακλής στη Χαλκίδα. Τη γεν ικότερη ε ικόνα δεί -χνουν τα στοιχεία για την εξυπηρέτη-ση του δανεισμού των επιχειρήσεων. Τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια έχουν φτάσει σχεδόν στο 1/3 των συνολικών, με το πρόβλημα να εντοπίζεται σ τις μικρότερου μεγέθους επιχειρήσεις κα-θώς για τις μεγάλες στο θέμα αυτό η εικόνα είναι καλή.

Την εικόνα περιγράφουν οι αριθμοί για το 2012. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ICAP, σε δείγμα των 4,4 χιλ. επιχει-ρήσεων, η γενική εικόνα είναι εκείνη της συνέχισης της ζημιογόνου πορείας συνολικά, αν και οι ζημίες περιορίζο-νται ελαφρά. Οι συνολικές ζημιές ήταν μεγαλύτερες από τα συνολικά κέρδη, 4,8 δισ. ευρώ οι πρώτες έναντ ι 3,8 δισ. των δεύτερων. Συνολικά μόνο το 48% των επιχειρήσεων ήταν κερδοφό-ρες. Στη βιομηχανία το ποσοστό είναι 51%, στο εμπόριο το 54% (τα καλύτερα αποτελέσματα το 2012 οφείλονται σε μεγάλο βαθμό στη βελτίωση των απο-τελεσμάτων των εταιρειών προμηθευ-τών υγείας που το 2011 είχαν μεγάλες ζημιές από το κούρεμα των κρατικών ομολόγων) και στις υπηρεσίες (εκτός του τουρισμού) το ποσοστό των κερ-δοφόρων ήταν χαμηλότερο, 47%.

Όσον αφορά τις εισηγμένες, αντι-μ ε τ ω π ί ζ ο υ ν π ι έσ ε ι ς ρ ε υ σ τ ότ ητ α ς , περισσότερες από τις μισές δεν δια-νέμουν μερίσματα ενώ σε καλύτερη θέση βρίσκονται όσες αντλούν περισ-σότερο από τον μισό κύκλο εργασιών τους από το εξωτερικό. Περίπου το 1/4 των κερδών των εταιρειών με κέρ-δη άνω του 1 εκατ. προέρχεται από τις δυο μεγάλες εταιρείες προϊόντων πε-τρελαίου.

Το παιχνίδι θα κριθεί στις μεν μι-κρότερες επιχε ιρήσεις, από το κατά πόσο θα αποκτήσουν πρόσβαση σε κεφάλαια για τη συνέχιση της λειτουρ-γίας τους (η ΕΕΤ θεωρεί αναγκαία την μεγαλύτερη αξιοποίηση των χρηματο-δοτικών εργαλείων του ΕΣΠΑ και της ΕΤΕπ για την παροχή κεφαλαίων κίνη-σης σε αυτές ώστε να ενισχυθεί η ρευ-στότητα των βιώσιμων,) ενώ για τις μεγαλύτερες, που εξάγουν και περισ-σότερο, από την εξέλιξη της ζήτησης από τις ξένες αγορές.

σΕ δυσκολουσ κΑΙρουσκεφΑλΑιΑ κινηςης γιΑ τις μικρΟμεςΑιες κΑι ενιςχυ-ςη της ζητηςης ΑπΟ τΟ εξΩτερικΟ γιΑ τις μεγΑλες, ΑπΟτελΟυν τις ςυνθηκες γιΑ την υπερβΑςη τΩν τΩρινΩν δυςκΟλιΩν τΟυ επιχειρημΑτικΟυ τΟμεΑ.


ΕΠιΧΕιΡηΣΕιΣ



ΠαγκΟσμια ο ι κ ο ν ο μ ι α

Με αυτά τα λόγια η επικε-φαλής του ΔΝΤ Κριστ ιν Λαγκάρν τ , π ε ρι έ γραψ ε αρκετές φορές την πιθανή εξέλιξη σ τ ις αναδυόμε-

νες οικονομίες που προσέλκυαν τερά-στια κεφάλαια από τις ανεπτυγμένες, τα οποία αναζητούσαν υψηλότερες αποδό-σεις καθώς οι κεντρικές τράπεζες των τελευταίων προσγείωναν τα επιτόκια τους σε σχεδόν μηδενικά επίπεδα για να αντιμετωπίσουν τις επιπτώσεις της χρηματοπιστωτικής κρίσης και την επι-βράδυνση/ύφεση στις οικονομίες τους.

Και ενώ τα χαμηλά επιτόκια δη-μιούργησαν ροέ ς κεφαλαίων προς τις αναπτυσσόμενες χώρες -οι οποί-ες έπαιρναν μέτρα για να αποτρέψουν

άνοδο των νομισμάτων τους που θα έπληττε τις εξαγωγές τους και θα δημι-ουργούσε υπερθέρμανση και συνθή-κες φούσκας σε ορισμένες αγορές τους όπως χρηματιστήρια, ακίνητα και μεγά-λες ροές δανείων- σήμερα παρατηρού-νται αντίστροφες τάσεις.

Η φυγή κεφαλαίων οφείλεται στην σ την αναγ γε λία της πρόθεσ ης της αμερικανικής κεντρικής τράπεζας να περιορίσει τ ις αγορές αμερικανικών τίτλων, δηλαδή την παροχή ρευστότη-τας στις αγορές, που θα συνεπαγόταν υψηλότερες αποδόσεις στην αμερικα-νική αγορά. Και ενώ οι περισσότερες αναπτυσσόμενες, όσες είχαν χαμηλό πληθωρισμό, με ιώνουν τα επιτόκια για να στηρίξουν τις οικονομίες τους

καθώς η παγκόσμια οικονομία (και οι εξαγωγές τους) επιβραδύνει, οι εκρο-ές κεφαλαίων αλλάζουν το σκηνικό. Η Βραζιλία αύξησε μεν τα επιτόκιο στο 8,5%, καθώς ο πληθωρισμός είναι σε άνοδο, κατάργησε όμως τον φόρο στις αγορές από ξένους επενδυτές κρατι-κών ομολόγων και παραγώγων -που είχε επιβάλλει γ ια να περιορίσει τ ις εισροές «θερμών» κεφαλαίων- καθώς το νόμισμα της υποχωρεί ως συνέπεια εκροών κεφαλαίων. Οι μεγάλες εκρο-ές δρουν αποσταθεροποιητικά ενώ η υποχώρηση του νομίσματος φέρνε ι πληθωρισμό. Η κεντρική τράπεζα της Ινδονησίας αύξησε το επιτόκιο της, για να σταθεροποιήσει τη ρουπία -την υποχώρηση της οποίας απέδωσε σε εκτιμήσεις των επενδυτών για πιθανό περιορισμό της ποσοτικής χαλάρωσης στις ΗΠΑ και ενώ πίεση δέχονται τα περισσότερα ασιατικά νομίσματα. Άλ-λες παρεμβαίνουν στην αγορά συναλ-λάγματος και άλλες δεν μειώνουν τα επιτόκια τους παρά την επιβράδυνση των οικονομιών τους για να αποτρέ-ψουν απότομη έξοδο κεφαλαίων. Το νόμισμα της Ινδίας υποχωρεί, η κε-ντρική της τράπεζα επισημαίνει τους κινδύνους για τον πληθωρισμό και το-νίζει ότι «οι μεταβολές στο κλίμα στις παγκόσμιες αγορές μπορεί να πυρο-δοτήσουν απότομη διακοπή των εισ-ροών και έξοδο ξένων κεφαλαίων από τις αναδυόμενες οικονομίες και η Ιν-δία δεν αποτελεί εξαίρεση». Όπως το-νίζει, η υποχώρηση ήταν αποτέλεσμα της φυγής κεφαλαίων θεσμικών επεν-δυτών οι οποίοι εκτ ιμούσαν πιθανό περιορισμό της ποσοτικής χαλάρωσης στις ΗΠΑ και δηλώνει έτοιμη να πά-ρει όλα τα αναγκαία μέτρα. Συνεπώς, η Κριστίν Λαγκάρντ επιβεβαιώνεται. Ο ι με γάλε ς ε ισροέ ς ωφέ λησαν τ ι ς αναδυόμενες χώρες, σήμερα ωστόσο αντιμετωπίζουν τα απόνερα της μαζι-κής στροφής των επενδυτών προς αυ-τές. Οι κεντρικές τράπεζες θα βρεθούν ενώπιων νέων διλημμάτων, υψηλότε-ρα επιτόκια για συγκράτηση εκροών και του νομίσματος που πλήττουν τη δραστηριότητα ή χαμηλότερα γ ια τη στήριξη της οικονομίας που όμως θα επιταχύνουν βραχυπρόθεσμα την έξο-δο κεφαλαίων και τον πληθωρισμό σε όσες έχουν τέτοιο θέμα. Ούτως ή άλ-λως η ζωή είναι πολύ δύσκολη πλέον για τους κεντρικούς τραπεζίτες.

What comes in, goes outΣημερα κεφαλαια φευγουν απο τιΣ αναδυομενεΣ οικονομιεΣ. για αυτο ηταν αρκετη και μονο η πι-θανοτητα περιοριΣμου τηΣ ποΣοτικηΣ χαλαρωΣηΣ ΣτιΣ ηπα.



Με τ ά τ ι ς π ε ρ ι π τ ώ σ ε ι ς ομολογ ιούχων - κυρί -ως hedge funds- που δεν συμμετε ίχαν σ την αναδιάρθρωση κρατ ι -

κού χρέους, όπως της Ελλάδας και της Αργεντινής, το ΔΝΤ παρεμβαίνει –με ειδική έκθεσή του– για να αποτρέψει ότ ι θα αποτελέσουν κακά προηγού-μενα για το μέλλον. Όπως επισημαί-νει, μπορεί να αποτελέσει παράδειγ-μα ώστε περισσότεροι ομολογιούχοι να μην συμμετάσχουν σε μελλοντικές αναδιαρθρώσεις χωρών σε πρόβλημα αφού βλέπουν ότι κάποιοι τελικά απο-ζημιώνονται πλήρως.

Το ελληνικό PSI ήταν το μεγαλύτερο στην ιστορία, κουρεύτηκε χρέος 205 δισ. ευρώ, με επόμενο της Αργεντινής με 82 δισ. δολ. Στην περίπτωση της Ελλάδας ομολογιούχοι (3% του συνόλου) απο-ζημιώνονται πλήρως, με πιο πρόσφατο παράδειγμα τον Ιούλιο, όταν 1,3 δισ. ευ-ρώ κατευθύνθηκαν σε hedge funds που αρνήθηκαν να συμμετάσχουν στο PSI και αποπληρώνονται στο ακέραιο, απο-κομίζοντας σημαντικά κερδη αφού είχαν αγοράσει τα ομόλογα στο 25%-40% της

ονομαστικής τους αξίας. Η Αργεντινή βρί-σκεται ακόμα σε δικαστική διαμάχη αφού αρνείται να αποπληρώσει τους holdouts που σημειώνουν δικαστικές νίκες.

Το ΔΝΤ προ ετών είχε προτείνει ένα σχέδιο το οποίο θα ρύθμιζε περιπτώσεις αναδιάρθρωσης και θα έθετε κανόνες. Αυτό δεν έγινε δεκτό από τις ΗΠΑ, τη χώρα με τη μεγαλύτερη συμμετοχή στον οργανισμό. Σήμερα αναζητεί τρόπους για να αντιμετωπίσει το πρόβλημα των holdout creditors με ομολόγα που δεν έχουν collective action clauses, ρήτρες συμμετοχής των πιστωτών σε διάσωση μιας χώρας. Στην Αργεντινή, μετά τη στά-ση πληρωμών στις αρχές της δεκαετίας, στις αναδιαρθρώσεις του 2005 και 2010 συμμετείχε το 75% των πιστωτών. Η Ελ-λάδα, όπου συμμετείχε το 97%, υπήρξε ιδιαίτερη περίπτωση, αφού η επικεφα-λής του ΔΝΓ εξέδωσε δελτίο τύπου με το οποίο καλούσε όλους τους πιστωτές να συμμετάσχουν ώστε να υπάρξει βιωσι-μότητα του χρέους.

Το ΔΝΤ τονίζει ότι αν ισχύσουν οι πρόσφατες δικαστικές αποφάσεις στα αμερικανικά δικαστήρια για την Αργε-ντινή, που επιβάλλουν ισότιμη μεταχεί-

ριση –δηλαδή πληρωμή των πιστωτών που δεν συμμετείχαν στην αναδιάρ-θρωση μαζί με εκείνους που συμμετεί-χαν (αρχή pare issu)– κινδυνεύει όλη η διαδικασία αναδιάρθρωσης. Αν δίνεται η δυνατότητα στους holdouts να μπλο-κάρουν την πληρωμή των αναδιαρθρω-μένων ομολόγων, λιγότεροι ομολογιού-χοι θα συμμετέχουν αφού θα αντιμε-τωπίζουν επιπλέον τον κίνδυνο να μην αποπληρώνονται κανονικά στην περί-πτωση που μια χώρα αρνηθεί να πλη-ρώσει τους πρώτους. Επίσης, η άνιση μεταχείριση των πιστωτών μειώνει τα κίνητρα για συμμετοχή σε μελλοντικές αναδιαρθρώσεις.

Η ελληνική εμπειρία αποτέλεσε την αιτ ία γεν ικότερης κριτ ικής. Οι πρό-σφατες αναδιαρθρώσεις, συχνά έγιναν με καθυστέρηση ή δεν ήταν στην ανα-γκαία έκταση με συνέπεια να μην εξα-σφαλίζουν τη βιωσιμότητα του χρέους. Όπως τονίζει, δεν επιδιώκει απλώς να παίρνει (με τα δάνεια που χορηγεί) τη θέση των ιδιωτών πιστωτών που φεύ-γουν από τη χώρα και το πρόβλημα να παραμένει μέχρι την αναδιάρθρωση, όπως έγινε στην Ελλάδα.

υπΑρχΕΙ προβλΗμΑκΑκΟ πρΟηγΟυμενΟ ΑπΟτελΟυν Οι holdouts, Οι πιςτΩτες πΟυ δεν δεχΟντΑι «κΟυρεμΑ» ΑλλΑ ΑπΟζημιΩνΟντΑι πληρΩς. η ελλΑδΑ κΑι Οι περιπετειες της Αργεντινης ςτΑ ΑμερικΑνικΑ δικΑςτηριΑ φερνΟυν τΟ θεμΑ ςτΟ πρΟςκηνιΟ.

ΕπιτΕλΕιο Ekδοσησ

αναΔιαΡΘΡΩΣΕιΣ κ ΡαΤ ι κ οΥ Χ Ρ ε οΥ σ

14

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΜΟΤΟΡ ΟΪΛ



Η ΜΟΤΟΡ ΟΪΛ (ΕΛΛΑΣ) Α.Ε. δραστηριοποιείται στον τομέα δι-ύλισης και εμπορίας προϊόντων αργού πετρελαίου. Η Εταιρεία διαθέτει το μεγαλύτερο και πλέον σύγχρονο εγχώριο Διϋλιστή-ριο, με ετήσια παραγωγική δυναμικότητα 9,4 εκατ. μετρικούς τόνους, το οποίο ευρίσκεται στην περιοχή των Αγίων Θεοδώ-ρων Κορινθίας και παράγει όλη τη γκάμα προϊόντων αργού πε-τρελαίου (μοναδικός παραγωγός βασικών λιπαντικών στη χώ-ρα μας). Το Διυλιστήριο διαθέτει αποθηκευτικούς χώρους 2,5 εκατ. κυβικών μέτρων, σύγχρονες λιμενικές εγκαταστάσεις και εγκαταστάσεις φόρτωσης ενώ είναι το μοναδικό στην Ελλάδα και από τα ελάχιστα στην Ευρώπη με πιστοποίηση τόσο για το Σύστημα Περιβαλλοντικής Διαχείρισης – ISO 14001:2004 – όσο και για το Σύστημα Διαχείρισης Ποιότητας - ISO 9001:2008.Εκμεταλλευόμενη την πολυπλοκότητα του Διυλιστηρίου, η MOTOR OIL παράγει προϊόντα υψηλής προστιθέμενης αξίας προσαρμόζοντας το product mix στις ανάγκες της αγοράς, διασφαλίζοντας καλύτερες τιμές διάθεσης, και επιτυγχάνο-ντας καλύτερα περιθώρια διύλισης (refinery margins) έναντι των σύνθετων διυλιστηρίων της Μεσογείου. Τα προϊόντα της MOTOR OIL απευθύνονται σε τρεις αγορές (Εσωτερική, Εξα-γωγές, Ναυτιλία). Οι εγχώριες πωλήσεις αντιστοιχούν στο 30% ενώ οι εξαγωγές – ναυτιλία σ το 70% του συνολικού όγκου πωλήσεών της. Τη χρήση 2012 η MOTOR OIL πραγμα-τοποίησε πωλήσεις προϊόντων 11,65 εκατ. μετρικών τόνων που αποτελεί νέο ιστορικό υψηλό για την Εταιρεία.

Δ Ο Μ Η Ο Μ Ι Λ Ο ΥH MOTOR OIL είναι μοναδικός μέτοχος των “CORAL A.E.” (πρώην SHELL HELLAS) και “AVIN OIL” που αποτελούν τους βασικούς βραχίονες του Ομίλου στον τομέα της λια-νικής εμπορίας καυσίμων και λιπαντικών με πανελλαδικό δίκτυο 700 και 530 πρατηρίων αντίστοιχα και συνολικό μερίδιο αγοράς 30% περίπου. Επιπλέον η MOTOR OIL συμ-μετέχει με 100% στην “CORAL GAS” (πρώην SHELL GAS), που δραστηριοποιείται στον κλάδο υγροποιημένου υγραερί-ου στην Ελλάδα, και με 92% (από κοινού με την AVIN) στην

“OFC ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΟΥ ΚΑΥΣΙΜΟΥ Α.Ε.” που διαχει-ρίζεται το σύστημα ανεφοδιασμού αεροπορικού καυσίμου και των εγκαταστάσεων αποθήκευσης του Διεθνούς Αερο-λιμένα Αθηνών “Ελευθέριος Βενιζέλος”. Επιπρόσθετα, η MOTOR OIL συμμετέχει με 35% στην “ΚΟΡΙΝΘΟΣ POWER Α.Ε.” (65% ανήκει στον Όμιλο ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΣ) η οποία δι-αθέτει μονάδα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας ισχύος 440 MW με καύσιμο φυσικό αέριο που ευρίσκεται εντός των εγκαταστάσεων του Διϋλιστηρίου στους Αγίους Θεοδώρους Κορινθίας. Η εμπορική λειτουργία της “ΚΟΡΙΝΘΟΣ POWER Α.Ε.” ξεκίνησε τον Απρίλιο 2012. Τέλος, η MOTOR OIL συμ-μετέχει με 16% στο μετοχικό κεφάλαιο της “ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΑΓΩ-ΓΟΥ ΚΑΥΣΙΜΩΝ ΑΕΡΟΔΡΟΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ Α.Ε.”.

ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ & ΜΕΡΙΣΜΑΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Το 2012 η MOTOR OIL συμπλήρωσε 40 χρόνια από την έναρξη της λειτουργίας της. Σε όλη τη διάρκεια της επιχειρηματικής της πορείας, υιοθέτησε τη στρατηγική των “συνεχών επενδύσεων” στοχεύοντας στην τεχνολογική υπεροχή του Διϋλιστηρίου της.Η συνολική επενδυτική δαπάνη της Εταιρείας από το 2001 ξεπέ-ρασε το 1 δισ. ευρώ στο πλαίσιο του Προγράμματος Επέκτασης του Διϋλιστηρίου (Refinery Expansion Program) και το μεγα-λύτερο μέρος απορροφήθηκε από δύο επενδυτικούς κύκλους: 2003-2005 εγκατάσταση συγκροτήματος Υδρογονοπυρόλυσης (Hydrocracker) κόστους 350 εκατ. ευρώ, 2008-2010 κατασκευή νέας Μονάδας απόσταξης Αργού (new CDU) δυναμικότητας 60.000 βαρελιών/ημέρα κόστους 200 εκατ. ευρώ. Τα κύρια επενδυτικά έργα της Εταιρείας έχουν ολοκληρωθεί και ευρίσκο-νται σε στάδιο ωρίμανσης και βελτιστοποίησης. Τον Ιούλιο 2001 η MOTOR OIL εισήχθη στο Χρηματιστήριο Αθηνών. Κατά την περίοδο που ακολούθησε την εισαγωγή της στο Χ.Α. το συνολικό ποσό του διανεμόμενου μερίσματος ανήλθε ως απόλυτο ποσό σε 945 εκατ. ευρώ ενώ ως ποσοστό επί των καθαρών κερδών (dividend payout ratio) διαμορφώ-θηκε κατά μέσο όρο σε 80%.Δ

ημ

ιουργικ

ή π

αρουσία

ση

: A

llm

ed

iaC

reati

ve

ΜΕ ΤΟ βΛEΜΜΑ ΣΤΙΣ ΔΙΕθΝΕIΣ ΑγΟΡEΣ

Οι επενδYσεισ στηρIζΟυν τΟν εξαγωγικO πρΟσανατΟλισμO


ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΣΗΣ ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΙΑΠοσά σε χιλ. Ευρώ Ποσά σε χιλ. Ευρώ

31.12.2012 31.12.2011 31.12.2012 31.12.2011ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΙδιοχρησιµοποιούµενα ενσώµατα πάγια στοιχεία 1.104.802 1.140.406 831.717 856.202Άυλα περιουσιακά στοιχεία 53.051 54.204 265 125Λοιπά µη κυκλοφορούντα περιουσιακά στοιχεία 98.051 88.550 171.036 148.714Αποθέµατα 651.633 652.230 609.727 599.530Απαιτήσεις από πελάτες 379.405 413.994 253.902 289.537Λοιπά κυκλοφορούντα περιουσιακά στοιχεία 282.609 216.715 211.677 138.206ΣΥΝΟΛΟ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ 2.569.551 2.566.099 2.078.324 2.032.314

Ι∆ΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΚΑΙ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣΜετοχικό κεφάλαιο 94.166 105.244 94.166 105.244Λοιπά στοιχεία ιδίων κεφαλαίων 475.429 441.840 385.940 339.542Σύνολο ιδίων κεφαλαίων ιδιοκτητών µητρικής (α) 569.595 547.084 480.106 444.786∆ικαιώµατα µειοψηφίας (β) 1.232 1.192 0 0Σύνολο ιδίων κεφαλαίων (γ) = (α) + (β) 570.827 548.276 480.106 444.786Μακροπρόθεσµες δανειακές υποχρεώσεις 514.394 504.928 506.013 310.659Προβλέψεις / Λοιπές µακροπρόθεσµες υποχρεώσεις 107.832 106.767 73.554 73.005Βραχυπρόθεσµες δανειακές υποχρεώσεις 669.094 802.229 351.016 656.152Λοιπές βραχυπρόθεσµες υποχρεώσεις 707.404 603.899 667.635 547.712Σύνολο υποχρεώσεων (δ) 1.998.724 2.017.823 1.598.218 1.587.528ΣΥΝΟΛΟ Ι∆ΙΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ ΚΑΙ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ (γ) + (δ) 2.569.551 2.566.099 2.078.324 2.032.314

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣΑρµόδια Υπηρεσία: Υπουργείο Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας, Υποδοµών,

Μεταφορών και ∆ικτύων - ∆ιεύθυνση Α.Ε. και Πίστεως∆ιεύθυνση διαδικτύου: www.moh.grΣύνθεση ∆ιοικητικού Συµβουλίου: Πρόεδρος και ∆ιευθύνων Σύµβουλος: Βαρδής Ι. ΒαρδινογιάννηςΑντιπρόεδρος: Ιωάννης Β. Βαρδινογιάννης, Αναπληρωτές ∆ιευθύνοντες Σύµβουλοι: Ιωάννης Ν. Κοσµαδάκης, Πέτρος Τ. Τζαννετάκης,Μέλη: Νίκος Θ. Βαρδινογιάννης, Γεώργιος Π. Αλεξανδρίδης, Μιχαήλ-Ματθαίος Ι. Στειακάκης, Θεοφάνης Χρ. Βουτσαράς, Νίκη ∆.Στουφή, Κωνσταντίνος Β. Μαραβέας, Αντώνιος Θ. Θεοχάρης.Ηµεροµηνία έγκρισης από το ∆ιοικητικό Συµβούλιο των ετήσιων οικονοµικών καταστάσεων: 11 Μαρτίου 2013Νόµιµος ελεγκτής: Τηλέµαχος Χ. ΓεωργόπουλοςΕλεγκτική εταιρία: Deloitte.Τύπος έκθεσης ελέγχου ελεγκτών: Με σύµφωνη γνώµη

Τα παρακάτω στοιχεία και πληροφορίες, που προκύπτουν από τις οικονοµικές καταστάσεις, στοχεύουν σε µία γενική ενηµέρωση για την οικονοµική κατάσταση και τα αποτελέσµατα της "ΜΟΤΟΡ ΟΪΛ (ΕΛΛΑΣ) ∆ΙΥΛΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΡΙΝΘΟΥΑ.Ε.". Συνιστούµε εποµένως στον αναγνώστη, πριν προβεί σε οποιαδήποτε είδους επενδυτική επιλογή ή άλλη συναλλαγή µε τον εκδότη, να ανατρέξει στη διεύθυνση διαδικτύου του εκδότη, όπου αναρτώνται οι οικονοµικές καταστάσειςκαθώς και η έκθεση ελέγχου του νόµιµου ελεγκτή.

Ο ΠΡΟΕ∆ΡΟΣ ΤΟΥ ∆ΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ∆ΙΕΥΘΥΝΩΝ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣΒΑΡ∆ΗΣ Ι. ΒΑΡ∆ΙΝΟΓΙΑΝΝΗΣ

A.∆.T. K 011385/82

Ο ∆ΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΤΟΥ ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΟΥ

ΘΕΟ∆ΩΡΟΣ Ν. ΠΟΡΦΥΡΗΣA.∆.T. Ρ 557979/94 Αρ. Αδείας Ο.Ε.Ε. 0018076 Α’ Τάξης

Ο ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ∆ΙΕΥΘΥΝΩΝ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΚΑΙ ΓΕΝΙΚΟΣ ∆ΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ

ΠΕΤΡΟΣ Τ. ΤΖΑΝΝΕΤΑΚΗΣΑ.∆.Τ. Ρ 591984/94

Μαρούσι, 11 Μαρτίου 2013

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΣΥΝΟΛΙΚΩΝ ΕΣΟ∆ΩΝ ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΙΑΠοσά σε χιλ. Ευρώ Ποσά σε χιλ. Ευρώ

01.01-31.12.2012 01.01-31.12.2011 01.01-31.12.2012 01.01-31.12.2011Κύκλος εργασιών 9.681.883 8.739.275 8.240.260 7.146.118Μικτά κέρδη / (ζηµιές) 355.866 435.565 199.584 253.583Κέρδη / (ζηµιές) προ φόρων, χρηµατοδοτικών και επενδυτικών αποτελεσµάτων 179.116 247.809 176.613 227.768Κέρδη / (ζηµιές) προ φόρων 103.102 182.318 114.065 177.076Κέρδη / (ζηµιές) µετά από φόρους (Α) 78.205 142.988 90.711 140.930

-Ιδιοκτήτες µητρικής 78.019 142.804 90.711 140.930-∆ικαιώµατα µειοψηφίας 186 184 0 0

Λοιπά συνολικά έσοδα µετά από φόρους (Β) (117) 0 0 0Συγκεντρωτικά συνολικά έσοδα µετά από φόρους (Α)+(Β) 78.088 142.988 90.711 140.930

-Ιδιοκτήτες µητρικής 77.902 142.804 90.711 140.930-∆ικαιώµατα µειοψηφίας 186 184 0 0

Κέρδη / (ζηµιές) µετά από φόρους ανά µετοχή - βασικά (σε Ευρώ) 0,7059 1,2907 0,8188 1,2721Προτεινόµενο µέρισµα ανά µετοχή - (σε Ευρώ) 0,3000 0,4000Κέρδη / (ζηµιές) προ φόρων, χρηµατοδοτικών, επενδυτικών αποτελεσµάτων και συνολικών αποσβέσεων 269.790 338.932 245.385 298.381

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΜΕΤΑΒΟΛΩΝ Ι∆ΙΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΙΑΠοσά σε χιλ. Ευρώ Ποσά σε χιλ. Ευρώ

31.12.2012 31.12.2011 31.12.2012 31.12.2011

Σύνολο ιδίων κεφαλαίων έναρξης χρήσης (01.01.2012 και 01.01.2011 αντίστοιχα) 548.276 460.812 444.786 359.249Συγκεντρωτικά συνολικά έσοδα µετά από φόρους 78.088 142.988 90.711 140.930Μείωση Μετοχικού Κεφαλαίου (11.078) (27.696) (11.078) (27.696)∆ιανεµηθέντα µερίσµατα (44.459) (27.828) (44.313) (27.697)Σύνολο ιδίων κεφαλαίων λήξης χρήσης (31.12.2012 και 31.12.2011 αντίστοιχα) 570.827 548.276 480.106 444.786

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΑΜΕΙΑΚΩΝ ΡΟΩΝ ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΙΑΈµµεση µέθοδος Ποσά σε χιλ. Ευρώ Ποσά σε χιλ. Ευρώ

01.01-31.12.2012 01.01-31.12.2011 01.01-31.12.2012 01.01-31.12.2011Λειτουργικές δραστηριότητεςΚέρδη / (ζηµιές) προ φόρων 103.102 182.318 114.065 177.076Πλέον / µείον προσαρµογές για:Αποσβέσεις 91.504 91.927 69.602 71.415Προβλέψεις 2.593 (5.163) (1.037) (1.611)Συναλλαγµατικές διαφορές (6.514) (1.869) (6.617) (1.486)Αποτελέσµατα (έσοδα, έξοδα, κέρδη και ζηµιές) επενδυτικής δραστηριότητας (7.704) (6.080) (2.340) (4.142)Χρεωστικοί τόκοι και συναφή έξοδα 84.649 72.930 64.450 54.416Πλέον / µείον προσαρµογές για µεταβολές λογαριασµών κεφαλαίου κίνησηςή που σχετίζονται µε τις λειτουργικές δραστηριότητες:Μείωση / (αύξηση) αποθεµάτων 595 (50.634) (10.197) (64.193)Μείωση / (αύξηση) απαιτήσεων 47.543 (32.122) 28.049 (31.297)(Μείωση) / αύξηση υποχρεώσεων (πλην δανειακών) 121.561 (352.207) 135.814 (284.709)Μείον:Χρεωστικοί τόκοι και συναφή έξοδα καταβεβληµένα (86.556) (68.367) (66.195) (50.513)Καταβεβληµένοι φόροι (37.366) (45.865) (35.999) (41.289)Σύνολο εισροών / (εκροών) από λειτουργικές δραστηριότητες (α) 313.407 (215.132) 289.595 (176.333)Επενδυτικές δραστηριότητεςΑπόκτηση θυγατρικών, συγγενών, κοινοπραξιών και λοιπών επενδύσεων (12.315) (388) (22.315) (238)Αγορά ενσώµατων και άυλων παγίων στοιχείων (57.494) (71.318) (45.271) (44.793)Εισπράξεις από πωλήσεις ενσώµατων και άυλων παγίων στοιχείων 2.167 2.196 0 1.752Τόκοι εισπραχθέντες 654 3.939 542 2.622Μερίσµατα εισπραχθέντα 136 128 983 888Σύνολο εισροών / (εκροών) από επενδυτικές δραστηριότητες (β) (66.852) (65.443) (66.061) (39.769)Χρηµατοδοτικές δραστηριότητεςΠληρωµές για µείωση µετοχικού κεφαλαίου (11.078) (27.696) (11.078) (27.696)Εισπράξεις από εκδοθέντα / αναληφθέντα δάνεια 430.683 2.160.332 391.919 1.829.926Εξοφλήσεις δανείων (551.348) (1.753.047) (498.697) (1.479.823)Εξοφλήσεις υποχρεώσεων από χρηµατοδοτικές µισθώσεις (χρεολύσια) (8) (220) (8) (220)Μερίσµατα πληρωθέντα (44.459) (27.828) (44.313) (27.697)Σύνολο εισροών / (εκροών) από χρηµατοδοτικές δραστηριότητες (γ) (176.210) 351.541 (162.177) 294.490Καθαρή αύξηση / (µείωση) στα ταµιακά διαθέσιµα και ισοδύναµα χρήσης (α) + (β) + (γ) 70.345 70.966 61.357 78.388

Ταµιακά διαθέσιµα και ισοδύναµα έναρξης χρήσης 126.091 55.125 103.524 25.136Ταµιακά διαθέσιµα και ισοδύναµα λήξης χρήσης 196.436 126.091 164.881 103.524

ΑΡ. Γ.Ε.ΜΗ. 272801000ΑΡ. Μ.Α.Ε. 1482/06/Β/86/26

Ε∆ΡΑ: ΗΡΩ∆ΟΥ ΑΤΤΙΚΟΥ 12Α, ΜΑΡΟΥΣΙ 151 24ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΧΡΗΣΗΣ ΑΠΟ 1 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2012 ΕΩΣ 31 ∆ΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2012

(δηµοσιευόµενα βάσει του κ.ν. 2190/20, άρθρο 135 για επιχειρήσεις που συντάσσουν ετήσιες οικονοµικές καταστάσεις, ενοποιηµένες και µη, κατά τα ∆ΛΠ)

ΠΡΟΣΘΕΤΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

1. Στη σηµείωση 16 επί των οικονοµικών καταστάσεων παρατίθενται αναλυτικά πληροφορίες σχετικά µε τις εταιρίες που περιλαµβάνονται στις ενοποιηµένες καταστάσεις (η έδρα τους, το ποσοστό συµµετοχής καθώς και η µέθοδος ενοποίησής τους). Οι εταιρίες “BRODERICO Ε.Π.Ε.”, “AVIN ALBANIA S.A.”, “ ΗΛΕΚΤΡΟΠΑΡΑΓΩΓΗ ΣΟΥΣΑΚΙΟΥ Α.Ε.” και “NUR-MOH ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΗΛΙΟΘΕΡΜΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ” περιλαµβάνονται στην ενοποίηση στο κόστος, λόγω επουσιώδους σηµασίας ή/και λόγω του ότι δεν έχουν δραστηριότητες (σηµείωση 16 επί των οικονοµικών καταστάσεων). Στην ενοποίηση της τρέχουσας περιόδου δεν περιλαµβάνεται η εταιρία "CORAL M.E.Π.E.", η οποία είχε ενσωµατωθεί στην αντίστοιχη περίοδο της προηγούµενης χρήσης, λόγω εκκαθάρισής της στις 30.12.2011. Επίσης, στην ενοποίηση συµπεριλαµβάνεται για πρώτη φορά η νεοαποκτηθείσα εταιρία "CYCLON ΕΛΛΑΣ Α.Ε.".

2. Υφίστανται επίδικες απαιτήσεις τρίτων κατά του Οµίλου συνολικού ποσού Ευρώ 15,0 εκατοµµυρίων περίπου (εκ των οποίων Ευρώ 2,0 εκατοµµύρια περίπου αφορούν την Εταιρία). Επίσης υπάρχουν επίδικες απαιτήσεις του Οµίλου κατά τρίτων συνολικού ποσού Ευρώ 58,4 εκατοµµυρίων περίπου (εκ των οποίων Ευρώ 28,6 εκατοµµύρια περίπου αφορούν την Εταιρία). Για όλες τις παραπάνω περιπτώσεις η τελική έκβασή τους δεν µπορεί προς το παρόν να προβλεφθεί. Επίσης, δεν αναµένεται να προκύψουν σηµαντικές υποχρεώσεις από τις ανέλεγκτες φορολογικά χρήσεις. Τα ποσά των σωρευτικών προβλέψεων που έχουν διενεργηθεί στον Όµιλο έχουν ως εξής: α) πρόβλεψη για επίδικες υποθέσεις ποσού Ευρώ 1.153 χιλιάδες (Εταιρία: Ευρώ 0 χιλιάδες), και β) προβλέψεις για αποχωρήσεις προσωπικού λόγω εξόδου από την υπηρεσία ποσού Ευρώ 44.264 χιλιάδες (Εταιρία: Ευρώ 35.356 χιλιάδες).

3. Για τις ανέλεγκτες φορολογικά χρήσεις, γίνεται σχετική αναφορά στη σηµείωση 30 επί των οικονοµικών καταστάσεων.4. Η Ετήσια Τακτική Γενική Συνέλευση των µετόχων της 28ης Ιουνίου 2012 ενέκρινε την επιστροφή µετοχικού κεφαλαίου ποσού Ευρώ 11.078.298 (ή ποσού Ευρώ 0,10 ανά µετοχή) µε αντίστοιχη µείωση της ονοµαστικής αξίας της µετοχής. Η καταβολή της επιστροφής του µετοχικού κεφαλαίου

πραγµατοποιήθηκε στις 13 Νοεµβρίου 2012.5. O αριθµός απασχολούµενου προσωπικού την 31η ∆εκεµβρίου 2012 είναι για τον Όµιλο 1.763 άτοµα (31.12.2011: 1.841 άτοµα) και για την Εταιρία 1.201 άτοµα (31.12.2011: 1.242 άτοµα).6. Στις 11 Απριλίου 2012 ολοκληρώθηκε η συναλλαγή για την εξαγορά του 26,71% του Μετοχικού Κεφαλαίου της εισηγµένης εταιρίας “CYCLON ΕΛΛΑΣ Ανώνυµη Βιοµηχανική Εταιρία Επεξεργασίας και Εµπορίας Λιπαντικών και Πετρελαιοειδών”, όπως αποφάσισε η έκτακτη Γενική Συνέλευση

της 29ης Μαρτίου 2012 (σηµείωση 29 επί των οικονοµικών καταστάσεων). 7. Τα λοιπά συνολικά έσοδα µετά από φόρους για τον 'Οµιλο, αφορούν έξοδα αύξησης µετοχικού κεφαλαίου θυγατρικών Ευρώ 127 χιλιάδες µείον τον αντίστοιχο φόρο επί των λοιπών συνολικών εισοδηµάτων Ευρώ 10 χιλιάδες.8. Πάσης φύσεως συναλλαγές (έσοδα, έξοδα) και υπόλοιπα απαιτήσεων και υποχρεώσεων του Οµίλου και της Εταιρίας µε τα συνδεδεµένα µέρη κατά την έννοια του ∆ΛΠ 24 σε χιλιάδες Ευρώ:

ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΙΑΕΣΟ∆Α 430.919 1.893.366ΕΞΟ∆Α 7.232 73.502ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ 26.074 69.783ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ 783 13.762ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ & ΑΜΟΙΒΕΣ ∆ΙΕΥΘΥΝΤΙΚΩΝ ΣΤΕΛΕΧΩΝ ΚΑΙ ΜΕΛΩΝ ΤΗΣ ∆ΙΟΙΚΗΣΗΣ 6.128 2.339ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΑΠΟ ∆ΙΕΥΘΥΝΤΙΚΑ ΣΤΕΛΕΧΗ ΚΑΙ ΜΕΛΗ ΤΗΣ ∆ΙΟΙΚΗΣΗΣ 0 0ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΠΡΟΣ ∆ΙΕΥΘΥΝΤΙΚΑ ΣΤΕΛΕΧΗ ΚΑΙ ΜΕΛΗ ΤΗΣ ∆ΙΟΙΚΗΣΗΣ 0 0

16

ΚεντριΚοI τραπεζIτες κ α ι α γο ρ E ς


Θα προσγειώσω το αεροπλάνο ομαλά στο αεροπλανοφόρο, δήλωσε ο επικεφαλής της αμερικανικής κεντρικής τράπεζας, της Fed, Μπεν Μπερνάνκε, απαντώντας σε ερω-τήσεις δημοσιογράφων σχετικά με τη στρα-τηγική εξόδου από τη χαλαρή νομισματική πολιτική και τα μη συμβατικά μέτρα που έλαβε, όταν διασφαλιστεί η σταθερή ανά-καμψη της οικονομίας. Σχετικά αισιόδοξος, προτίθεται, αν οι εξελίξεις συμβαδίσουν με τις προβλέψεις του, να μειώσει τις αγορές της κεντρικής τράπεζας ομολόγων και τίτ-λων στεγαστικών δανείων -που φθάνουν τα 85 δισ. δολ. τον μήνα- και να τις διακόψει από τα μέσα του 2014. Δηλαδή -και υπό τον διάδοχό του από τις αρχές του 2014, οπότε και λήγει η δεύτερη θητεία του στο τιμόνι της Fed- η κεντρική τράπεζα θα περιορίσει το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης (QE3). Παρομοίωσε τις κινήσεις της κεντρικής τρά-πεζας με του οδηγού ενός αυτοκινήτου που μειώνει την πίεση στο γκάζι καθώς το αυ-τοκίνητο επιταχύνει αλλά με κανένα τρόπο δεν πατά φρένο. Το φρένο ισοδυναμεί με αύξηση του επιτοκίου της από το σημερινό 0-0,25%, το οποίο διαβεβαιώνει ότι θα πα-ραμείνει στο επίπεδο αυτό για αρκετό διά-στημα αφού σταματήσουν οι αγορές τίτλων.

Επίσης, θέλοντας να κάνει σαφή την πρό-θεση για συνεχή στήριξη της οικονομίας δηλώνει ότι το ποσοστό ανεργίας 6,5% (με πληθωρισμό ως 2,5%) δεν θα σηματοδο-τήσει αυτομάτως λήξη του QE3 αλλά απλά την επανεξέτασή της. Στηρίζει την αισιοδο-ξία του στο ότι η οικονομία κινείται σχετι-κά καλά –δημιουργούνται 230 χιλ. θέσεις εργασίας κάθε μήνα, οι τιμές των κατοικιών ανεβαίνουν (+12%) και ο ρυθμός ανάπτυξης το 1ο τρίμηνο είναι 1,8%, παρά την περιορι-στική δημοσιονομική πολιτική με τη μείωση του ομοσπονδιακού ελλείμματος κατά 1,5% του αεπ φέτος. Θεωρεί πολύ σημαντική τη σταθεροποίηση των προσδοκιών για τον πληθωρισμό (στη συγκεκριμένη περίπτωση ότι δεν θα υπάρξει αποπληθωρισμός), που κινείται φέτος στο 1,2%-1,3%. Εφιστά την προσοχή στους κινδύνους που συνδέονται με τον πολύ χαμηλό πληθωρισμό (πολύ κάτω του στόχου του 2%): κίνδυνος απο-πληθωρισμού (γενικευμένης και παρατετα-μένης μείωσης των τιμών) και άνοδος των πραγματικών επιτοκίων ενώ καθιστά την απομόχλευση, τη μείωση του δανεισμού, επιχειρήσεων και ιδιωτών βραδύτερη και δυσκολότερη. (Στην Ελλάδα οι δυο τελευ-ταίοι παράγοντες ισχύουν).

Δεν έχουμε ευθύνη

Απαντά στις αιτιάσεις ότι η ποσοτι-κή χαλάρωση της Fed, που πλημύρισε με ρευστότητα τις διεθνείς αγορές και οδήγησε σε μεγάλες εισροές κεφαλαίων στις αναδυόμενες οικονομίες, έχει ως συνέπεια σήμερα την αποσταθεροποίη-σή τους αφού τώρα κεφάλαια «φεύγουν» και μόνο με την αναφορά στη πιθανή λή-ξη της. Αναγνωρίζει ότι καθώς με τη λήξη της τα αμερικανικά κρατικά ομόλογα θα γίνουν πιο ελκυστικά για τους επενδυτές (θα αυξηθεί η απόδοσή τους αφού θα περιοριστούν οι αγορές από την κεντρι-κή τράπεζα), κεφάλαια θα επιστρέψουν στις ΗΠΑ. Τονίζει όμως παράλληλα ότι τα κεφάλαια στο ταξίδι τους ανά τον κόσμο επηρεάζονται από τις αναπτυξιακές προ-οπτικές των χωρών προορισμού και την αντίληψη κινδύνου που μεταβάλλεται συνεχώς. Τρίτο παράγοντα ανέφερε την πολιτική των κεντρικών τραπεζών, που φυσικά περιλαμβάνει και τη Fed, κάτι που όπως είπε «λαμβάνει υπόψη». Όπως και να έχουν τα πράγματα τονίζει ότι από τη στήριξη της αμερικανικής οικονομίας ωφελούνται όλες οι χώρες.

Θα χαλαρώσει το γκάζι αλλά δεν πατά φρένο και αποποιείται των ευθυνών για αναστάτωση στις αναδυόμενες αγορές.

Πάμε καλύτερα και βλέπουμε...


Τι συμβαίνει σ την Ιαπωνία; Καθώς βλέπει μεγάλες διακυμάνσεις στις τιμές των κρατικών ομολόγων, ο πρωθυπουρ-γός Σινζο Άμπε, δηλώνει ότι περιμένει από τη κεντρική τράπεζα ότ ι θα αντ ι -δράσει κατάλληλα. Τι συνέβη; Καθώς η τελευταία ανακοίνωσε μεγάλες αγο-ρές κρατικών ομολόγων -που θα πίεζαν ακόμη χαμηλότερα τις αποδόσεις τους και συνεπώς τα μακροπρόθεσμα επιτό-κια και θα μετέδιδαν το μήνυμα ότι η κεντρική τράπεζα στοχεύει σε ακόμα πιο χαμηλά επίπεδα- διαπίστωσε ότι η αντί-δραση των αγορών δεν είναι πάντα προ-βλέψιμη.

Σύμφωνα με τον σχεδιασμό του διοι-κητή της, Χαρουχίκο Κουρόντα, με την αγορά ομολόγων η κεντρική τράπεζα θα ωθήσει τους άλλους παίκτες της αγοράς - τράπεζες, θεσμικούς κλπ- στην αναζή-τηση υψηλότερων αποδόσεων με τοπο-θετήσεις σε μετοχές, σε ξένα ομόλογα (που συμβαδίζουν με τον στόχο περαι-τέρω αποδυνάμωσης του γεν) και τ ις τράπεζες να δανείζουν περισσότερα κε-φάλαια στην οικονομία. Τι γίνεται όμως

όταν οι επενδυτές αυτοί –λόγω της αβε-βαιότητας για την αποτελεσματικότητα της πολιτικής της- πωλούν ομόλογα πιο γρήγορα από ότι περιβλεπόταν; Οι τιμές τους υποχωρούν και οι αποδόσεις αυξά-νονται. Αυτό συνέβη.

Η άνοδος των αποδόσ εων (και η μείωση της τ ιμής των ομολόγων), δη-λαδή το αντίθετο από το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα, εφόσον διατηρηθεί, θα εί-χε ως συνέπεια ζημίες για τις τράπεζες και απώλειες στον δείκτη κεφαλαιακής τους επάρκειας αφού οι τράπεζες είναι ο μεγαλύτερος επενδυτής στο κρατικό χρέος της χώρας. Για τ ις μεγάλε ς μια άνοδος 1% - σήμερα κυμαίνον ται με-ταξύ 0,5 - 0,9%- θα σήμαινε απώλε ιε ς 10% στο core tier I σύμφωνα με την κε-ντρική τράπεζα, παραμένοντας βέβαια κεφαλαιακά ισχυρές. Όπως τονίζει, αν αυτό συμβεί σε περίοδο βελτίωσης της οικονομίας και ανόδου των τ ιμών, οι απώλειε ς θα αντ ισ ταθμίζονται από τα κέρδη από τις αυξανόμενες χορηγήσεις. Το τελευταίο βέβαια θα κριθεί από το κατά πόσο η άνοδος της δραστηριότη-

τας θα οδηγήσει σε επαρκή άνοδο της ζήτησης δανείων ώστε να βελτιωθούν τα περιθώρια τους που είναι πολύ χα-μηλά, λόγω και του ανταγωνισμού των τραπεζών.

Σήμερα οι τράπεζες αντιμετωπίζουν μια κατάσταση όπου έχουν υψηλά δι-αθέσιμα για επένδυση – οι καταθέσεις αυξάνον ται παρά τα οριακά επιτόκ ια (0,03% για 12 μήνες) καθώς οι Ιάπωνες θέλουν ασφαλείς τοποθετήσεις- αλλά αντιμετωπίζουν χαμηλή ζήτηση δανεί-ων. Χαρακτηριστικό είναι ότι απόσταση μεταξύ καταθέσεων και χορηγήσεων, υπέρ των πρώτων, ε ίναι 230 τρισ. γεν ή 48% του αεπ της χώρας. Με άλλα λό-για έχουν ένα τεράστιο χρηματοδοτικό πλεόνασμα –σε αντίθεση με το χρηματο-δοτικό κενό των ευρωπαϊκών τραπεζών- που επενδύεται σε κρατικά ομόλογα.

Ο Αμερικανός Μπεν Μπερνάνκε συ-μπαρίσταται στον Ιάπωνα ομόλογο του. Πρόσφατα επεσήμανε ότι η τεράστια πο-σοτική χαλάρωση που ανακοίνωσε η ια-πωνική κεντρική τράπεζα δεν ευθύνεται για τη μεγάλη μεταβλητότητα στις τιμές

των ιαπωνικών κρατικών ομολό-γων που ακολούθησε την αναγ-γελία της. Την απέδωσε στο ότι οι επενδυτές τώρα «εκπαιδεύονται» σε επιθετικές κινήσεις από την κε-ντρική τράπεζα.

Όταν οι καταθέσεις υπερβαίνουν τα δάνεια κατά σχεδόν το μισό αεπ της χώρας, οι μηχανισμοί των χρηματαγορών γίνονται ακόμα πιο περίπλοκοι.

Εκπαιδεύοντας τους επενδυτές

18

ΚεντριΚοI τραπεζIτες κ α ι α γο ρ E ς


Την δέσμευση, ότι η ΕΚΤ είναι σε διαρκή ετοιμότητα για να δια-σφαλίσει τη σταθερότητα της ευ-ρωζώνης και του ευρώ, διατύπωσε, για ακόμη μια φορά, ο πρόεδρός της, Μάριο Ντράγκι, μιλώντας στη γαλλική εθνοσυνέλευση.

Επισημαίνει ότι η ΕΚΤ έκανε ότι μπορούσε για τη σταθεροποίηση των αγορών και τη στήριξη της οι-κονομίας. Τη σκυτάλη παίρνουν τώ-ρα οι κυβερνήσεις, πρέπει να πά-ρουν τα μέτρα που θα ενισχύσουν τη δυναμική της οικονομίας.

Με την πολιτική του προσφέρει ρευστότητα στις τράπεζες, με στό-χο να χρηματοδοτηθεί η οικονομία αφού τα τρία τέταρτα της χρηματο-δότησης των ευρωπαϊκών επιχειρή-σεων προέρχονται από τις τράπεζες σε αντίθεση με μόνο ένα τέταρτο στην αμερικανική αγορά.

Ωστόσο βλέπει ότι αυτή δεν φτάνει στην πραγματική οικονομία, οι χορηγήσεις δανείων υποχωρούν στο σύνολό της - με ετήσιο ρυθμό 1,6%, -3,2 στις επιχειρήσεις ενώ το 0% στα νοικοκυριά προδιαγράφει αρνητικούς ρυθμούς σύντομα

Περιέγραψε την κατάσταση αναφέροντας ότι ακόμα και ισχυ-ρές τράπεζες, όταν ερωτηθούν γιατί δεν αυξάνουν τις χορηγήσεις τους, η απάντηση που δίνουν είναι ότι η απόδοση των δανείων, λαμ-βανομένου υπόψη του πιστωτικού κινδύνου λόγω της ύφεσης/επιβρά-δυνσης που αυξάνει τις επισφάλει-ες, δεν είναι αρκετά υψηλή. Η ΕΚΤ συνέβαλλε στην άνοδο της απόδο-σης, μειώνοντας το κόστος χρημα-

τοδότησης των τραπεζών, για τον μακροοικονομικό κίνδυνο όμως δεν μπορεί να κάνει κάτι.

Ακολουθεί για πρώτη φορά τον Αμερικανό ομόλογό του, επι-κοινωνώντας στην αγορά τις προ-θέσεις της κεντρικής τράπεζας για τα επιτόκιά της ώστε να μειωθεί η αβεβαιότητα. Δηλώνει ότι θα δι-ατηρηθούν στο τωρινό χαμηλό ή χαμηλότερο επίπεδο για παρατετα-μένη περίοδο λόγω των χαμηλών εκτιμήσεων για τον πληθωρισμό (φόβος αποπληθωρισμού) και της εξασθένησης της οικονομίας. Ανά-λογη δήλωση έκανε και ο νέος κε-ντρικός τραπεζίτης της Βρετανίας, ο Καναδός Μαρκ Κάρνει.

Αναγνωρίζει τα λάθη της ευ-ρωζώνης στην αντιμετώπιση της κρίσης χρέους το 2011, όταν έγιναν στρες τεστ των τραπεζών -που φα-νέρωσαν τα κενά κεφαλαίων- χωρίς οι κυβερνήσεις να έχουν συμφω-νήσει σε ένα ανάχωμα που θα απέ-τρεπε την επιδείνωση της κρίσης. Τονίζει ότι στην Αμερική η εξέλιξη των πραγμάτων ήταν αντίστροφη, πρώτα θεσπίστηκε το ανάχωμα (διαθέσιμα κεφάλαια για τις τράπε-ζες), στη συνέχεια διενεργήθηκαν τα στρες τεστ και ακολούθησε η διαχείριση των προβλημάτων (αυ-ξήσεις κεφαλαίου, με εγγύηση ελά-χιστης τιμής που καθησύχασε τους επενδυτές και κάλυψη αδιάθετων μετοχών από το υπουργείο Οικονο-μικών). Έτσι η τραπεζική αγορά δεν οδηγήθηκε σε επιδείνωση. Με αυ-τά τα σχόλια παρότρυνε για τον ex ante, σε εθνικό και ευρωπαϊκό επί-

πεδο, καθορισμό των διαθέσιμων κεφαλαίων για την πιθανώς ανα-γκαία κεφαλαιακή ενίσχυση των τραπεζών πριν γίνουν νέα στρες τεστ. Φυσικά, αφού εξαντληθούν όλα τα μέσα, όπως κεφαλαιακή ενί-σχυση από τους μετόχους, πωλή-σεις περιουσιακών στοιχείων κλπ.

Αναγνωρίζει, επίσης, ότι δεν έχει τ ις «μαγικές» δυνατότητες της αμερικανικής Fed, κάτι που τόνισε σε ομιλία του στην Ου-άσιγκτον και ο Jorg Asmussen, μέλος του εκτελεστικού συμβου-λίου της ΕΚΤ: «Η πορεία προς βαθύτερη οικονομική ένωση -με εκχώρηση περισσότερων αρμο-διοτήτων σε υπερεθνικά όργανα- ανάλογη της νομισματικής είναι αναγκαία διαδικασία. Σήμερα, με αργούς ρυθμούς, δρομολογείται. Στ ις ΗΠΑ δρομολογήθηκε εδώ και 250 χρόνια και χρειάστηκαν 150 γ ια να ιδρυθεί η κεντρική τράπεζα. Η ΕΕ είναι μόλις 60 ετών και το ευρώ μόλις 13.

Κάνουμε ότι είναι δυνατό

Δηλώνει διαρκή ετοιμότητα για τη διασφάλιση της σταθερότητας του ευρώ αλλά ανα-γνωρίζει ότι δεν έχει τις «μαγικές» δυνατότητες που έχουν εκχωρηθεί στον Αμερικανό ομόλογό του.


Προειδοποιεί τις τράπεζες να μην περι-μένουν στήριξη των υπερβολών τους και βάζει φρένο στη μόχλευση της δεύτερης μεγαλύτερης οικονομίας του πλανήτη.

Η κεντρική τράπεζα έβλεπε μεν τον ρυθμό ανόδου των δανείων να παραμέ-νει σταθερός στο 16%, όμως τα δάνεια σε συνάλλαγμα αυξάνονταν 37%, με ενδείξεις για τα τελευταία ότι χρηματοδοτούνται από εισροές δολαρίων με τεχνητή αύξηση των εξαγωγικών εισπράξεων από ορισμέ-νες τράπεζες. Συνολικά οι χορηγήσεις των τραπεζών αναλογούν σε 140% του αεπ της χώρας, ποσοστό που συναντάται σε ευ-ρωπαϊκές χώρες. Έβλεπε, όμως επίσης, ότι

μαζί με τη χρηματοδότηση από το σκιώδες τραπεζικό σύστημα (οχήματα εκτός ισο-λογισμού των τραπεζών και των τοπικών κυβερνήσεων), η συνολική αυξανόταν με ρυθμό διπλάσιο, δημιουργώντας συνθή-κες υπερθέρμανσης σε ορισμένες αγορές όπως στο real estate. Το σκιώδες τραπεζι-κό σύστημα –η εκτός των τραπεζών χρη-ματοπιστωτική δραστηριότητα- έχει αυξη-θεί κατά 40% την τελευταία πενταετία. Από αυτό χρηματοδοτούνται και μειωμένης αποδοτικότητας επενδύσεις υποδομής των τοπικών κυβερνήσεων ενώ οι τράπεζες χρησιμοποιούν τα εκτός ισολογισμού οχή-ματα για να παρακάμψουν τους κανόνες της για συγκεκριμένο λόγο δανείων προς καταθέσεις. Επίσης ήθελε να περιορίσει την αλματώδη άνοδο των δανείων σε συ-νάλλαγμα. Περίμενε λοιπόν την κατάλληλη στιγμή για να πατήσει το φρένο.

Αυτή ήρθε τον περασμένο Ιούνιο. Οι τράπεζες χρειάστηκαν περισσότερη χρημα-τοδότηση -λόγω της πληρωμής φόρων και της μεγάλης ανόδου των χορηγήσεων- ενώ ωρίμαζε και μεγάλος όγκος υποχρεώσεων των οχημάτων ειδικού σκοπού. Όταν το επιτόκιο στη διατραπεζική αγορά εκτοξεύ-τηκε από 5% σε 13% - δεν προσέφερε πε-ρισσότερη ρευστότητα στις τράπεζες αφού γνώριζε ότι υπήρχε στην αγορά αλλά απλά

ορισμένες τράπεζες δεν δάνειζαν τους ομολόγους τους.

Υποχρέωσε, αφενός, τις μεγάλες κρα-τικές να δανείσουν στη διατραπεζική με συνέπεια να υποχωρήσουν τα επιτόκια. Αφετέρου έστειλε –με λιτή ανακοίνωσή της - σαφές μήνυμα για αυτοπειθαρχία στις τράπεζες. Τόνισε ότι στο εξής θα πρέπει να διαχειρίζονται καλύτερα τη ρευστότητα τους και να δώσουν έμφαση στη χρηματο-δότηση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων -του αγροτικού τομέα και της προηγμένης μεταποίησης- χωρίς να περιμένουν τη στή-ριξη των υπερβολών τους από την κεντρι-κή τράπεζα. Το μάθημα δόθηκε και πλέον η σταδιακή προσγείωση της οικονομίας σε χαμηλότερους αλλά διατηρήσιμους ρυθ-μούς ανάπτυξης θα επιτευχθεί με το φρένο στις χορηγήσεις. Ωστόσο, ο κεντρικός τρα-πεζίτης Zhou Xiaochuan βάζει φρένο στις υπερβολές αλλά δεν επιθυμεί άμεση μείω-ση των χορηγήσεων. Γνωρίζει ότι μια άμε-ση μείωση θα συνεπαγόταν και άμεση μεί-ωση των επενδύσεων χωρίς να έχει προ-λάβει να ενισχυθεί η κατανάλωση –που αποτελεί πλέον στόχο της κυβέρνησης- με αποτέλεσμα την απότομη προσγείωση της οικονομίας. Αυτό δεν θα ήταν χωρίς επι-πτώσεις και στο παγκόσμιο σύστημα στο οποίο κατευθύνονται οι εξαγωγές της.

Bras de fer από την κεντρική τράπεζα της Κίνας

20



Σα π

αρακ

άτω

στοι

χεία

και

πλη

ροφο

ρίες

, που

προ

κύπτ

ουν α

πό τι

ς οικ

ονομ

ικές

κατ

αστά

σεις,

στο

χεύο

υν σ

ε μία

γενικ

ή εν

ημέρ

ωση

για τη

ν οικ

ονομ

ική

κατά

στασ

η κα

ι τα

αποτ

ελέσ

ματα

της Ο

ΡΓΑΝ

ΙΜ

Ο Σ

ΗΛΕΠ

ΙΚΟΙ

ΝΨΝΙ

ΨΝ Σ

Η Ε

ΛΛΑΔ

Ο Α

ΝΨΝΤ

ΜΗ

ΕΣΑΙ

ΡΕΙΑ

("Ετ

αιρε

ία")

και τ

ου Ο

ΜΙΛ

ΟΤ Ο

ΣΕ

("Όμι

λος"

). υ

νιστο

ύμε ε

πομέ

νως σ

τον α

ναγν

ώστη

, πρι

ν προ

βεί σ

ε οπο

ιαδή

ποτε

είδο

υς επ

ενδυ

τική

επιλο

γή ή

άλλ

η συ

ναλλ

αγή

με τη

ν Ετα

ιρία

ή το

ν Όμι

λο να

ανα

τρέξ

ει στ

η δι

εύθυ

νση

διαδ

ικτύ

ου το

υ εκ

δότη

, όπο

υ αν

αρτώ

νται

οι ε

νοπο

ιημέ

νες κ

αι ο

ι ετα

ιρικ

ές ο

ικον

ομικ

ές κ

ατασ

τάσε

ις, π

ου έχ

ουν

συντ

αχθε

ί σύ

μφων

α με

τα Δ

ιεθνή

Πρό

τυπα

Φρη

ματο

οικο

νομι

κής Α

ναφο

ράς ό

πως α

υτά

έχου

ν υιο

θετη

θεί α

πό τη

ν Ε.Ε

., κα

θώς κ

αι η

έκθε

ση ελ

έγχο

υ το

υ νό

μιμο

υ ελ

εγκτ

ή, ό

ποτε

αυτ

ή απ

αιτε

ίται.

Αρμό

δια

Αρχή

: Yπο

υργε

ίο Α

νάπτ

υξης

, Δ/ν

ση Α

νωνύ

μων Ε

ταιρ

ειών &

Πίσ

τεως

Διεύ

θυνσ

η δι

αδικ

τύου

Ετα

ιρεία

ς : w

ww.o

te.g

r1.

Μιχα

ήλ Σ

σαμά

ζ, Πρ

όεδρ

ος κ

αι Δ

ιευθύ

νων

ύμβο

υλος

- Εκ

τελε

στικ

ό Μ

έλος

7.Ευ

στάθ

ιος Α

νέστ

ης, Μ

η Εκ

τελε

στικ

ό μέ

λος

Ημερ

ομην

ία έγ

κρισ

ης α

πό το

Διο

ικητ

ικό

υμβ

ούλιο

των ο

ικον

ομικ

ών κ

ατασ

τάσε

ων: 2

7 Υ

εβρο

υαρί

ου 2

013

2.Δη

μήτρ

ιος Σ

ζουγ

ανάτ

ος, Α

ντιπ

ρόεδ

ρος -

Ανε

ξάρτ

ητο,

Μη

Εκτε

λεστ

ικό

Μέλ

ος8.

Νικό

λαος

Καρ

αμού

ζης,

Μη

Εκτε

λεστ

ικό

Μέλ

οςΟρ

κωτό

ς Ελε

γκτή

ς Λογ

ιστή

ς: Μ

άριο

ς Χάλ

της (

ΑΜ

ΟΕΛ

3808

1)3.

Μπά

μπης

Μαζ

αράκ

ης, Ε

κτελ

εστικ

ό Μ

έλος

9.Μ

ιχαήλ

Μπλ

έτσα

ς, Αν

εξάρ

τητο

- Μ

η Εκ

τελε

στικ

ό Μ

έλος

Ελεγ

κτικ

ή ετ

αιρί

α: Π

ραϊςγ

ουωτ

ερχα

ουςΚ

ούπε

ρς Α

νώνυ

μος E

λεγκ

τική

Εται

ρεία

(ΑΜ

ΟΕ

Λ 11

3)4.

Tim

othe

us H

öttg

es, Μ

η εκ

τελε

στικ

ό Μ

έλος

10.Π

αναγ

ιώτη

ς Σαμ

πούρ

λος,

Ανεξ

άρτη

το -

Μη

Εκτε

λεστ

ικό

Μέλ

οςΣύ

πος έ

κθεσ

ης ελ

έγχο

υ: Μ

ε σύμ

φωνη

γνώμ

η5.

Klau

s M

ülle

r, Μ

η Εκ

τελε

στικ

ό Μ

έλος

11.Β

ασίλε

ιος Υ

ουρλ

ής, Α

νεξά

ρτητ

ο - Μ

η Εκ

τελε

στικ

ό Μ

έλος

6.Cl

audi

a Ne

mat

, Μη

Εκτε

λεστ

ικό

Μέλ

ος

31.1

2.20

1231

.12.

2011

31.1

2.20

1231

.12.

2011

01.0

1-01

.01-

01.0

1-01

.01-

31.1

2.20

1231

.12.

2011

31.1

2.20

1231

.12.

2011

ΕΝΕΡ

ΓΗΣΙ

ΚΟEν

σώμα

τα π

άγια

στο

ιχεία

3.91

4,1

4.32

8,0

1.50

8,9

1.68

2,7

Λειτο

υργικ

ές δ

ραστ

ηριό

τητε

ςΆυ

λα π

εριο

υσια

κά σ

τοιχε

ία1.

520,

11.

505,

550

,031

,8Κέ

ρδη

/ (ζη

μίες

) προ

φόρ

ων60

9,3

115,

1(1

47,7

)(3

72,5

)Λο

ιπά

μη κ

υκλο

φορο

ύντα

περ

ιουσ

ιακά

στο

ιχεία

544,

357

3,8

4.11

8,1

4.53

8,7

Προσ

αρμο

γές γ

ια:

Αποθ

έματ

α11

1,4

125,

016

,521

,9Απ

οσβέ

σεις

και α

πομε

ιώσε

ις91

8,7

1.31

0,2

308,

133

2,1

Απαι

τήσε

ις απ

ό πε

λάτε

ς 82

5,5

928,

640

9,1

495,

1Δι

καιώ

ματα

προ

αίρε

σης α

γορά

ς μετ

οχών

1,6

(2,6

)0,

3(1

,0)

Λοιπ

ά κυ

κλοφ

ορού

ντα

περι

ουσι

ακά

στοι

χεία

282,

856

6,6

107,

245

6,5

Κόστ

ος π

ρογρ

άμμα

τος π

ρόωρ

ης α

ποχώ

ρηση

ς12

3,0

69,0

123,

027

,1Σα

μεια

κά δ

ιαθέ

σιμα

και

ταμε

ιακά

ισοδ

ύναμ

α1.

161,

668

3,4

392,

315

6,0

Πρόβ

λεψη

για

αποζ

ημίω

ση π

ροσω

πικο

ύ22

,222

,219

,420

,1Πε

ριου

σιακ

ά στ

οιχε

ία π

ροορ

ιζόμε

να γι

α πώ

ληση

-38

0,0

-38

0,0

Πρόβ

λεψη

για

λογα

ριασ

μό νε

ότητ

ας(6

,2)

9,9

(6,2

)9,

9Τ

ΝΟΛΟ

ΕΝΕ

ΡΓΗΣ

ΙΚΟΤ

8.35

9,8

9.09

0,9

6.60

2,1

7.76

2,7

Απομ

είωση

απο

θεμά

των

7,7

20,9

-6,

3Πρ

όβλε

ψη γι

α επ

ισφα

λείς

απαι

τήσε

ις11

7,1

135,

021

,424

,5ΙΔ

ΙΑ Κ

ΕΥΑΛ

ΑΙΑ

ΚΑΙ Τ

ΠΟΦΡ

ΕΨΕ

ΙΛο

ιπές

προ

βλέψ

εις2,

7(4

,5)

2,5

(4,6

)Μ

ετοχ

ικό

κεφά

λαιο

1.17

1,5

1.17

1,5

1.17

1,5

1.17

1,5

υνα

λλαγ

ματικ

ές δ

ιαφο

ρές,

καθα

ρές

1,4

(3,6

)-

(2,3

)Λο

ιπά

στοι

χεία

ιδίω

ν κεφ

αλαί

ων45

2,3

212,

01.

606,

31.

974,

0Πι

στωτ

ικοί

τόκο

ι(1

5,2)

(22,

2)(8

,7)

(11,

5)ύ

νολο

ιδίω

ν κεφ

αλαί

ων ιδ

ιοκτ

ητών

μητ

ρική

ς (α)

1.62

3,8

1.38

3,5

2.77

7,8

3.14

5,5

Έσοδ

α απ

ό με

ρίσμ

ατα

(3,9

)(2

7,4)

(41,

9)(2

8,6)

Μη

ελέγ

χουσ

ες σ

υμμε

τοχέ

ς (β)

390,

037

3,8

--(

Κέρδ

η)/ Z

ημίες

και

απο

μειώ

σεις

συμμ

ετοχ

ών(2

25,1

)0,

610

0,5

431,

8ύ

νολο

ιδίω

ν κε

φαλα

ίων

(γ) =

(α) +

(β)

2.01

3,8

1.75

7,3

2.77

7,8

3.14

5,5

Απόσ

βεση

προ

κατα

βολή

ς σε Ε

ΔΕΚΣ

-35

,2-

35,2

Μακ

ροπρ

όθεσ

μες δ

ανεια

κές υ

ποχρ

εώσε

ις2.

635,

24.

139,

11.

602,

02.

715,

7Φρ

εωστ

ικοί

τόκο

ι 24

8,7

290,

116

6,8

184,

2Πρ

οβλέ

ψεις

/ Λοι

πές μ

ακρο

πρόθ

εσμε

ς υπο

χρεώ

σεις

648,

573

6,2

552,

566

4,5

Προσ

αρμο

γές γ

ια μ

εταβ

ολές

λογα

ριασ

μών κ

εφαλ

αίου

κίνη

σης

Βραχ

υπρό

θεσμ

ες δ

ανεια

κές υ

ποχρ

εώσε

ις1.

415,

676

2,9

795,

528

0,7

Μείω

ση /

(Aύξ

ηση)

απο

θεμά

των

5,9

14,9

5,4

(0,3

)Λο

ιπές

βρα

χυπρ

όθεσ

μες υ

ποχρ

εώσε

ις1.

646,

71.

695,

487

4,3

956,

3Μ

είωση

/ (Α

ύξησ

η) α

παιτή

σεων

41,0

(86,

9)11

8,7

(25,

1)ύ

νολο

υπο

χρεώ

σεων

(δ)

6.34

6,0

7.33

3,6

3.82

4,3

4.61

7,2

(Mείω

ση) /

Αύξ

ηση

υποχ

ρεώσ

εων (

πλην

δαν

εισμο

ύ)(5

6,7)

1,6

(77,

8)(1

2,5)

ΤΝΟ

ΛΟ ΙΔ

ΙΨΝ

ΚΕΥ

ΑΛΑΙ

ΨΝ Κ

ΑΙ Τ

ΠΟΦΡ

ΕΨΕ

ΨΝ (γ

) + (δ

)8.

359,

89.

090,

96.

602,

17.

762,

7Πλ

έον /

(μείο

ν):

Κατα

βολέ

ς προ

γραμ

μάτω

ν πρό

ωρης

απο

χώρη

σης κ

αι εθ

ελου

σίας

εξόδ

ου(1

46,4

)(1

13,9

)(1

45,9

)(7

4,2)

Κατα

βολέ

ς απο

ζημί

ωσης

προ

σωπι

κού

και λ

ογαρ

ιασμ

ού νε

ότητ

αςεκ

τός ε

ισφο

ρών ε

ργαζ

ομέν

ων(1

15,7

)(8

2,4)

(114

,7)

(79,

4)01

.01-

01.0

1-01

.01-

01.0

1-Φρ

εωστ

ικοί

τόκο

ι και

συν

αφή

έξοδ

α κα

ταβε

βλημ

ένα

(246

,7)

(284

,5)

(172

,3)

(174

,0)

31.1

2.20

1231

.12.

2011

31.1

2.20

1231

.12.

2011

Υόρ

οι ει

σοδή

ματο

ς κατ

αβλη

θέντ

ες(1

16,5

)(1

88,5

)(2

4,5)

(20,

4)Κύ

κλος

εργα

σιών

4.68

0,3

5.03

8,3

1.70

4,0

1.91

2,2

Καθα

ρές

ταμε

ιακέ

ς ρο

ές α

πό λε

ιτουρ

γικές

δρα

στηρ

ιότη

τες

(α)

1.16

6,9

1.20

8,2

126,

426

4,8

Κέρδ

η πρ

ο φό

ρων,

χρη

ματο

δοτικ

ών κ

αι ε

πενδ

υτικ

ών α

ποτε

λεσμ

άτων

615,

235

2,6

69,0

201,

1Κέ

ρδη

/ (ζη

μίες

) προ

φόρ

ων60

9,3

115,

1(1

47,7

)(3

72,5

)Επ

ενδυ

τικές

δρα

στηρ

ιότη

τες

Κέρδ

η /

(ζημί

ες) μ

ετά

από

φόρο

υς (Α

)50

1,6

(13,

6)(1

63,2

)(4

13,4

)Απ

όκτη

ση θ

υγατ

ρική

ς μείο

ν τα

ταμε

ιακά

δια

θέσι

μα α

υτής

-(1

0,5)

--

Κατα

νέμο

νται

σε:

Απόκ

τηση

χρημ

ατοο

ικον

ομικ

ών π

εριο

υσια

κών σ

τοιχε

ίων

(719

,5)

(435

,4)

(677

,4)

(435

,0)

-Ιδιο

κτήτ

ες μ

ητρι

κής

476,

411

9,7

(163

,2)

(413

,4)

Πώλη

ση ή

λήξη

χρημ

ατοο

ικον

ομικ

ών π

εριο

υσια

κών σ

τοιχε

ίων

1.06

0,9

93,7

1.01

8,8

93,6

-Μη

ελέγ

χουσ

ες σ

υμμε

τοχέ

ς25

,2(1

33,3

)-

-Απο

πληρ

ωμές

εισπ

ρακτ

έων δ

ανείω

ν10

,39,

810

,39,

8Λο

ιπά

συνο

λικά

εισο

δήμα

τα /

(ζημ

ίες)

μετ

ά απ

ό φό

ρους

(Β)

(246

,7)

217,

5(2

06,1

)24

4,0

Αγορ

ά εν

σώμα

των κ

αι ά

υλων

παγ

ίων π

εριο

υσια

κών σ

τοιχε

ίων

(554

,3)

(716

,5)

(157

,7)

(181

,4)

υγκ

εντρ

ωτικ

ά συ

νολικ

ά ει

σοδή

ματα

/ (έ

ξοδα

) μετ

ά απ

ό φό

ρους

(A) +

(B)

254,

920

3,9

(369

,3)

(169

,4)

Δεσμ

ευμέ

να τα

μεια

κά δ

ιαθέ

σιμα

(6

5,1)

--

-Κα

τανέ

μοντ

αι σ

ε:Ει

σπρά

ξεις

από

πώλη

ση θ

υγατ

ρικώ

ν/συ

μμετ

οχών

380,

0-

380,

0-

-Ιδιο

κτήτ

ες μ

ητρι

κής

238,

733

9,4

(369

,3)

(169

,4)

Πιστ

ωτικ

οί τό

κοι ε

ισπρ

αχθέ

ντες

17,2

17,5

8,1

10,6

-Μη

ελέγ

χουσ

ες σ

υμμε

τοχέ

ς16

,2(1

35,5

)-

-Μερ

ίσμα

τα ει

σπρα

χθέν

τα20

,910

,458

,911

,6Κέ

ρδη

μετά

από

φόρ

ους

ανά

μετο

χή -

βασι

κά (σ

ε €)

0,97

190,

2442

Επισ

τροφ

ή κε

φαλα

ίου

επεν

δυμέ

νου

σε θ

υγατ

ρική

--

52,0

82,0

Προτ

εινόμ

ενο

μέρι

σμα

ανά

μετο

χή (σ

ε €)

0,00

000,

0000

Καθα

ρές

ταμε

ιακέ

ς ει

σροέ

ς /

(εκρ

οές)

από

επε

νδυτ

ικές

δρα

στηρ

ιότη

τες

(β)

150,

4(1

.031

,0)

693,

0(4

08,8

)Κέ

ρδη

προ

φόρω

ν χρ

ηματ

οδοτ

ικών

, επε

νδυτ

ικών

αποτ

ελεσ

μάτω

ν, σ

υνολ

ικών

απο

σβέσ

εων

και α

πομε

ιώσε

ων1.

533,

91.

662,

837

7,1

533,

2Φρ

ηματ

οδοτ

ικές

δρα

στηρ

ιότη

τες

Εισπ

ράξε

ις απ

ό χο

ρηγο

ύμεν

α δά

νεια

466,

31.

743,

643

9,9

1.74

3,6

Εξοφ

λήσε

ις δα

νείω

ν(1

.298

,9)

(2.1

42,1

)(1

.022

,6)

(1.5

79,7

)31

.12.

2012

31.1

2.20

1131

.12.

2012

31.1

2.20

11Μ

ερίσ

ματα

πλη

ρωθέ

ντα

σε μ

ετόχ

ους Ε

ταιρ

είας

(0,4

)(5

2,9)

(0,4

)(5

2,9)

ύνο

λο ιδ

ίων

κεφα

λαίω

ν έν

αρξη

ς χρ

ήσης

(01.

01.2

012

και 0

1.01

.201

1)1.

757,

31.

652,

63.

145,

53.

370,

4Μ

ερίσ

ματα

πλη

ρωθέ

ντα

σε μ

ετόχ

ους μ

η ελ

εγχο

υσών

συμ

μετο

χών

-(4

3,7)

--

υγκ

εντρ

ωτικ

ά συ

νολικ

ά εισ

οδήμ

ατα

/ (ζη

μίες

) μετ

ά απ

ό φό

ρους

254,

920

3,9

(369

,3)

(169

,4)

Καθα

ρές

ταμε

ιακέ

ς ει

σροέ

ς/(ε

κροέ

ς) α

πό χ

ρημα

τοδο

τικές

δρα

στηρ

ιότη

τες

(γ)

(833

,0)

(495

,1)

(583

,1)

111,

0Πρ

όγρα

μμα

παρο

χής δ

ικαι

ωμάτ

ων π

ροαί

ρεση

ς1,

6(2

,6)

1,6

(2,6

)Κα

θαρή

αύξ

ηση

/(με

ίωση

) ταμ

ειακ

ών δ

ιαθε

σίμω

ν κα

ι ταμ

ειακ

ών

Μερ

ίσμα

τα-

(101

,5)

-(5

7,8)

ισοδ

υνάμ

ων (α

)+(β

)+(γ

)48

4,3

(317

,9)

236,

3(3

3,0)

Παρα

κρατ

ούμε

νος φ

όρος

που

σχε

τίζετ

αι μ

ε τη

διαν

ομή

μερί

σματ

οςΣα

μεια

κά δ

ιαθέ

σιμα

και

ισοδ

ύναμ

α έν

αρξη

ς χρ

ήσης

683,

41.

004,

315

6,0

189,

0απ

ό έσ

οδα

από

μερί

σματ

α πο

υ υπ

όκειν

ται σ

ε παρ

ακρά

τηση

φόρ

ου-

4,9

-4,

9υ

ναλλ

αγμα

τικές

δια

φορέ

ς στα

δια

θέσι

μα(6

,1)

(3,0

)-

-ύ

νολο

ιδίω

ν κε

φαλα

ίων

λήξη

ς χρ

ήσης

(31.

12.2

012

και 3

1.12

.201

1)2.

013,

81.

757,

32.

777,

83.

145,

5Σα

μεια

κά δ

ιαθέ

σιμα

και

ισοδ

ύναμ

α λή

ξης

χρήσ

ης1.

161,

668

3,4

392,

315

6,0

1) Ο

ι ετα

ιρείε

ς του

Ομί

λου

που

περι

λαμβ

άνον

ται σ

τις ετ

ήσιες

ενοπ

οιημ

ένες

και

εται

ρικέ

ς οικο

νομι

κές κ

ατασ

τάσε

ις με

τις α

ντίσ

τοιχε

ς έδρ

ες το

υς, τ

α πο

σοστ

ά7)

Από

την 6

Υεβ

ρουα

ρίου

200

9, ο

ι οικο

νομι

κές κ

ατασ

τάσε

ις πε

ριλα

μβάν

οντα

ι στις

ενοπ

οιημ

ένες

οικο

νομι

κές κ

ατασ

τάσε

ις τη

ς DEU

TSCH

E TE

LEKO

M A

G (π

λήρη

ς

συμ

μετο

χής τ

ου Ο

μίλο

υ (ά

μεσε

ς και

έμμε

σες σ

υμμε

τοχέ

ς) κ

αθώς

και

η μ

έθοδ

ος εν

οποί

ησης

που

εφαρ

μόστ

ηκε,

παρα

τίθεν

ται α

ναλυ

τικά

στις

ημε

ιώσε

ις 1

και 8

εν

οποί

ηση)

, με έ

δρα

τη Γε

ρμαν

ία, η

οπο

ία σ

υμμε

τέχε

ι κατ

ά 40

,00%

στο

μετ

οχικό

κεφ

άλαι

ο το

υ ΟΣ

Ε τη

ν 31

Δεκε

μβρί

ου 2

012.

τω

ν οικο

νομι

κών κ

ατασ

τάσε

ων.

8) Ο

ι συν

αλλα

γές τ

ης Ε

ταιρ

είας μ

ε τα

συνδ

εμέν

α μέ

ρη (σ

ύμφω

να μ

ε το

Δ.Λ.

Π. 2

4) α

ναλύ

οντα

ι ως ε

ξής:

Σα π

οσά

των π

ωλήσ

εων κ

αι α

γορώ

ν της

Ετα

ιρεία

ς για

το 2

012,

2) Ο

ι ανέ

λεγκ

τες φ

ορολ

ογικά

χρήσ

εις τη

ς Ετα

ιρεία

ς και

των ε

ταιρ

ειών τ

ου Ο

μίλο

υ κα

θώς κ

αι τα

απο

τελέ

σματ

α τω

ν φορ

ολογ

ικών ε

λέγχ

ων π

ου ο

λοκλ

ηρώθ

ηκαν

ανέ

ρχον

ται σ

το π

οσό

των €

121

,6 εκ

ατ. κ

αι €

272

,4 εκ

ατ. α

ντίσ

τοιχα

. Σα

χρημ

ατοο

ικονο

μικά

έξοδ

α τη

ς Ετα

ιρεία

ς προ

ς συν

δεμέ

να μ

έρη

σωρε

υτικά

για

το 2

012

π

αρατ

ίθεν

ται α

ναλυ

τικά

στη

ημε

ίωση

23

των ο

ικονο

μικώ

ν κατ

αστά

σεων

.

ανέ

ρχον

ται σ

ε € 8

8,3

εκατ

.. Σα

υπό

λοιπ

α τω

ν απα

ιτήσε

ων κ

αι υ

ποχρ

εώσε

ων τη

ς Ετα

ιρεία

ς με σ

υνδε

μένα

μέρ

η πο

υ πρ

οέρχ

οντα

ι από

τρέχ

ουσε

ς συν

αλλα

γές σ

τη

3) Σ

ην 2

5 Ια

νουα

ρίου

201

2, ο

λοκλ

ηρώθ

ηκε η

πώλ

ηση

του

συνό

λου

του

ποσο

στού

, ύψο

υς 2

0%, π

ου κ

ατείχ

ε ο Ο

ΣΕ σ

την T

ELEK

OM S

RBIJA

. Επι

πλέο

ν πλη

ροφο

ρίες

λήξ

η τη

ς χρή

σης α

νέρχ

οντα

ι σε

€ 80

,3 εκ

ατ. κ

αι €

190

,8 εκ

ατ. α

ντίσ

τοιχα

. Σο

υπόλ

οιπο

των υ

ποχρ

εώσε

ων τη

ς Ετα

ιρεία

ς προ

ς τα

συνδ

εμέν

α μέ

ρη π

ου π

ροέρ

χοντ

αι

π

αρατ

ίθεν

ται σ

τη

ημείω

ση 8

των ο

ικονο

μικώ

ν κατ

αστά

σεων

.

από

τα λη

φθέν

τα δ

άνεια

ανέ

ρχον

ται σ

ε € 1

.565

,1 εκ

ατ..

Σα έσ

οδα

από

μερί

σματ

α απ

ό συ

νδεδ

εμέν

α μέ

ρη γι

α το

201

2 αν

έρχο

νται

σε €

38,

0 εκ

ατ..

Οι α

μοιβ

ές τω

ν4)

Η έκ

βαση

των ε

πίδι

κων υ

ποθέ

σεων

που

εκκρ

εμού

ν δεν

ανα

μένε

ται ν

α έχ

ει ση

μαντ

ική επ

ίδρα

ση σ

τις ο

ικονο

μικέ

ς κατ

αστά

σεις.

Σα

ποσά

των σ

ωρευ

μένω

ν

μελ

ών το

υ Δι

οικη

τικού

υμ

βουλ

ίου

και τ

ων β

ασικώ

ν διο

ικητικ

ών σ

τελε

χών τ

ης Ε

ταιρ

είας,

που

επιβ

άρυν

αν τα

απο

τελέ

σματ

α τη

ς χρή

σης 2

012

ανέρ

χοντ

αι σ

ε € 5

,5

π

ροβλ

έψεω

ν που

έχου

ν σχη

ματισ

τεί κ

ατά

την 3

1 Δε

κεμβ

ρίου

201

2 για

επίδ

ικες υ

ποθέ

σεις

και λ

οιπο

ύς κ

ινδύν

ους,

όπως

και

για

ανέλ

εγκτ

ες φ

ορολ

ογικά

χρήσ

εις

εκα

τ.. Μ

ε βάσ

η το

πρό

γραμ

μα π

αροχ

ής δ

ικαιω

μάτω

ν προ

αίρε

σης α

γορά

ς μετ

οχών

του

ΟΣΕ,

μέχ

ρι τη

ν 31

Δεκε

μβρί

ου 2

012

έχου

ν χορ

ηγηθ

εί συ

νολικ

ά 2.

814.

651

α

νέρχ

οντα

ι: α)

για

τον Ό

μιλο

σε €

88,

9 εκ

ατ. κ

αι σ

ε € 2

9,6

εκατ

. αντ

ίστο

ιχα κ

αι β

) για

την Ε

ταιρ

εία σ

ε € 8

3,8

εκατ

. και

σε €

18,

0 εκ

ατ. α

ντισ

τοίχω

ς. Οι

δ

ικαιώ

ματα

στα

βασ

ικά δ

ιοικη

τικά

στελ

έχη.

ε ε

πίπε

δο Ο

μίλο

υ, τα

ποσ

ά πω

λήσε

ων κ

αι α

γορώ

ν προ

ς και

από

τα σ

υνδε

δεμέ

να μ

έρη

που

δεν

απαλ

είφον

ται σ

την

σ

ημαν

τικότ

ερες

εκκρ

εμείς

νομι

κές υ

ποθέ

σεις

παρα

τίθεν

ται σ

τη

ημείω

ση 3

2 τω

ν οικο

νομι

κών κ

ατασ

τάσε

ων.

ε

νοπο

ίηση

ανέ

ρχον

ται σ

ε € 2

2,7

εκατ

. και

€ 2

4,7

εκατ

. αντ

ίστο

ιχα. Ο

ι απα

ιτήσε

ις κα

ι οι υ

ποχρ

εώσε

ις το

υ Ομ

ίλου

με τα

συν

δεμέ

να μ

έρη

που

προέ

ρχον

ται α

πό τι

ς 5)

Αρι

θμός

του

απασ

χολο

ύμεν

ου π

ροσω

πικο

ύ στ

ο τέ

λος τ

ης χρ

ήσης

: Όμι

λος 2

7.33

0 (3

1.12

.201

1: 2

8.47

4), Ε

ταιρ

εία 8

.750

(31.

12.2

011:

10.

569)

.

μετ

αξύ

τους

τρέχ

ουσε

ς συν

αλλα

γές,

και ο

ι οπο

ίες δ

εν α

παλε

ίφον

ται σ

την ε

νοπο

ίηση

ανέ

ρχον

ται σ

ε € 1

2,9

εκατ

. και

€ 4

8,2

εκατ

. αντ

ίστο

ιχα.

6) Σ

α λο

ιπά

συνο

λικά

εισοδ

ήματ

α / (

ζημί

ες) μ

ετά

από

φόρο

υς π

ου κ

αταχ

ωρήθ

ηκαν

απε

υθεία

ς στα

ίδια

κεφ

άλαι

α το

201

2 για

τον Ό

μιλο

αφο

ρούν

σε σ

υναλ

λαγμ

ατικέ

ς 9)

Σα

βασι

κά κ

έρδη

ανά

μετ

οχή

υπολ

ογίσ

τηκα

ν με β

άση

το μ

έσο

σταθ

μισμ

ένο

αριθ

μό επ

ί του

συν

όλου

των μ

ετοχ

ών.

δ

ιαφο

ρές μ

ετατ

ροπή

ς εκμ

εταλ

λεύσ

εων ε

ξωτε

ρικο

ύ €

(36,

0) εκ

ατ.,

αναλ

ογισ

τικά

κέρδ

η €

1,5

εκατ

. (κα

θαρά

από

ανα

βαλλ

όμεν

ους φ

όρου

ς) κ

αι σ

την κ

αθαρ

ή 10

) Έχο

υν π

ραγμ

ατοπ

οιηθ

εί αν

αταξ

ινομή

σεις

κονδ

υλίω

ν που

δεν

είχα

ν καμ

ία επ

ίδρα

ση σ

τα ίδ

ια κ

εφάλ

αια

ή στ

α απ

οτελ

έσμα

τα τη

ς προ

ηγού

μενη

ς χρή

σης τ

ου Ο

μίλο

υ

μετ

αβολ

ή τω

ν δια

θεσί

μων π

ρος π

ώλησ

η χρ

ηματ

οοικο

νομι

κών π

εριο

υσια

κών σ

τοιχε

ίων €

(212

,2) ε

κατ.

(καθ

αρή

από

αναβ

αλλό

μενο

υς φ

όρου

ς). Γ

ια τη

ν Ετα

ιρεία

,

και

της Ε

ταιρ

είας.

Οι α

νατα

ξινομ

ήσεις

αυτ

ές π

αρατ

ίθεν

ται σ

τη

ημείω

ση 3

4 τω

ν οικο

νομι

κών κ

ατασ

τάσε

ων.

α

φορο

ύν σ

ε ανα

λογισ

τικά

κέρδ

η €

5,4

εκατ

. (κα

θαρά

από

ανα

βαλλ

όμεν

ους φ

όρου

ς) κ

αι σ

την κ

αθαρ

ή με

ταβο

λή τω

ν δια

θεσί

μων π

ρος π

ώλησ

η χρ

ηματ

οοικο

νομι

κών

11) Σ

α ση

μαντ

ικότε

ρα γε

γονό

τα π

ου π

ραγμ

ατοπ

οιήθ

ηκαν

μετ

αγεν

έστε

ρα τη

ς 31

Δεκε

μβρί

ου 2

012

παρα

τίθεν

ται σ

τη

ημείω

ση 3

5 τω

ν οικο

νομι

κών κ

ατασ

τάσε

ων.

π

εριο

υσια

κών σ

τοιχε

ίων €

(211

,5) ε

κατ.

(καθ

αρή

από

αναβ

αλλό

μενο

υς φ

όρου

ς).

Ο

ΠΡΟ

ΕΔΡΟ

ΣΟ

Τ Δ.

.

Ο ΓΕ

ΝΙΚΟ

ΔΙ

ΕΤΘΤ

ΝΣΗ

Ο ΔΙ

ΕΤΘΤ

ΝΣΗ

& ΔΙ

ΕΤΘΤ

ΝΨΝ

ΤΜ

ΒΟΤΛ

ΟFI

NANC

IAL

OPER

ATIO

NS Ο

ΜΙΛ

ΟΤ

ΜΙΦ

ΑHΛ

ΣΑΜ

ΑΖΓΕ

ΨΡΓΙ

Ο Μ

ΑΤΡΑ

ΚΗ

ΚΨΝ

ΣΑΝΣ

ΙΝΟ

ΒΑ

ΙΛΟΠ

ΟΤΛΟ

Α.

Δ.Σ.

AB

5162

12Α.

Δ.Σ.

T 0

0489

3

Α.Δ.

Σ. Π

529

399

Αρ. Α

δεία

ς 00

2194

3Αρ

. Αδε

ίας

0320

33

ΣΟΙ

ΦΕΙΑ

ΚΑΣ

ΑΣΑ

Η

ΟΙΚΟ

ΝΟΜ

ΙΚΗ

ΘΕ

Η (ε

νοπο

ιημέ

να κ

αι μ

η εν

οποι

ημέν

α) Π

οσά

εκφρ

ασμέ

να σ

ε εκα

τ. Ευ

ρώ

ΕΣΑΙ

ΡΕΙΑ

ΟΜΙΛ

Ο

Ο

ΡΓΑΝ

ΙΜ

Ο Σ

ΗΛΕΠ

ΙΚΟΙ

ΝΨΝΙ

ΨΝ Σ

Η Ε

ΛΛΑΔ

Ο Α

ΝΨΝΤ

ΜΗ

ΕΣΑΙ

ΡΕΙΑ

ΕΔΡΑ

: ΚΗΥ

ΙΙΑ

99

-151

24 Μ

ΑΡΟΤ

Ι, Α

ΘΗΝΑ

ΑΡ.Μ

ΑΕ 3

47/0

6/Β8

6/10

(Δημ

οσιευ

μένα

βάσ

ει το

υ Κ.

Ν. 2

190/

1920

, άρθ

ρο 1

35 γ

ια ε

πιχε

ιρήσ

εις π

ου σ

υντά

σσου

ν ετ

ήσιες

οικ

ονoμ

ικές

κατ

αστά

σεις,

ενο

ποιη

μένε

ς κα

ι μη,

κατ

ά τα

Δ.Π

.Φ.A

.)Σ

ΟΙΦΕ

ΙΑ &

ΠΛΗ

ΡΟΥ

ΟΡΙΕ

ΠΕ

ΡΙΟΔ

ΟΤ Α

ΠΟ 1

ΙΑΝΟ

ΤΑΡΙ

ΟΤ 2

012

ΕΨ

31 Δ

ΕΚΕΜ

ΒΡΙΟ

Τ 20

12

& ΓΕ

ΝΙΚΟ

ΔΙ

ΕΤΘΤ

ΝΣΗ

ΠΡΟ

ΘΕΣΑ

ΣΟ

ΙΦΕΙ

Α ΚΑ

Ι ΠΛΗ

ΡΟΥ

ΟΡΙΕ

ΣΟΙ

ΦΕΙΑ

ΚΑΣ

ΑΣΑ

Η

ΜΕΣ

ΑΒΟΛ

ΨΝ ΙΔ

ΙΨΝ

ΚΕΥ

ΑΛΑΙ

ΨΝ (ε

νοπο

ιημέ

να κ

αι μ

η εν

οποι

ημέν

α) Π

οσά

εκφρ

ασμέ

να σ

ε εκα

τ. Ευ

ρώ

ΣΟΙ

ΦΕΙΑ

ΚΑΣ

ΑΣΑ

Η

ΤΝΟ

ΛΙΚΨ

Ν Ε

ΟΔΨΝ

(ενο

ποιη

μένα

και

μη

ενοπ

οιημ

ένα)

Ποσ

ά εκ

φρασ

μένα

σε ε

κατ.

Ευρώ

ύνθ

εση

Διοι

κητικ

ού

υμβο

υλίο

υ:

ΣΟΙ

ΦΕΙΑ

ΚΑΣ

ΑΣΑ

Η

ΣΑΜ

ΕΙΑΚ

ΨΝ Ρ

ΟΨΝ

(ενο

ποιη

μένα

και

μη

ενοπ

οιημ

ένα)

Ποσ

ά εκ

φρασ

μένα

σε ε

κατ.

Ευρώ

ΟΜΙΛ

Ο

ΕΣΑΙ

ΡΕΙΑ

ΟΜΙΛ

Ο

ΕΣΑ

ΙΡΕΙ

Α

ΦΡΗΜ

ΑΣΟΟ

ΙΚΟΝ

ΟΜΙΚ

ΨΝ

ΘΕΜ

ΑΣΨΝ

ΟΜ

ΙΛΟΤ

ΜΠΑ

ΜΠΗ

Μ

ΑΖΑΡ

ΑΚΗ

Α.Δ.

Σ. A

E 09

6808

ΟΜΙΛ

ΟΕΣ

ΑΙΡΕ

ΙΑ Αθήν

α, 2

7 Υ

εβρο

υαρί

ου 2

013

ΟΙΚΟ

ΝΟΜ

ΙΚΨΝ

ΤΠΗ

ΡΕΙ

ΨΝΣΟ

ΜΕΛ

Ο Σ

ΟΤ Δ

..


Σα π

αρακ

άτω

στοι

χεία

και

πλη

ροφο

ρίες

, που

προ

κύπτ

ουν

από

τις ο

ικον

ομικ

ές κ

ατασ

τάσε

ις, σ

τοχε

ύουν

σε μ

ία γε

νική

ενημ

έρωσ

η για

την

οικο

νομι

κή κ

ατάσ

ταση

και

τα α

ποτε

λέσμ

ατα

της Ο

ΡΓΑΝ

ΙΜ

Ο Σ

ΗΛΕΠ

ΙΚΟΙ

ΝΨΝΙ

ΨΝ Σ

Η Ε

ΛΛΑΔ

Ο Α

ΝΨΝΤ

ΜΗ

ΕΣΑΙ

ΡΕΙΑ

("Ετ

αιρε

ία")

και τ

ου Ο

ΜΙΛ

ΟΤ Ο

ΣΕ

("Όμι

λος"

). υ

νιστο

ύμε ε

πομέ

νως σ

τον

αναγ

νώστ

η, π

ριν

προβ

εί σε

οπο

ιαδή

ποτε

είδο

υς επ

ενδυ

τική

επιλο

γή ή

άλλ

η συ

ναλλ

αγή

με τη

ν Ετ

αιρί

α ή

τον

Όμιλο

να α

νατρ

έξει

στη

διεύ

θυνσ

η δι

αδικ

τύου

του

εκδό

τη, ό

που

αναρ

τώντ

αι ο

ι ενο

ποιη

μένε

ς και

οι ε

ταιρ

ικές

οικ

ονομ

ικές

κατ

αστά

σεις,

που

έχο

υν

συντ

αχθε

ί σύ

μφων

α με

τα Δ

ιεθνή

Πρό

τυπα

Φρη

ματο

οικο

νομι

κής Α

ναφο

ράς

όπως

αυτ

ά έχ

ουν

υιοθ

ετηθ

εί απ

ό τη

ν Ε.

Ε., κ

αθώς

και

η έκ

θεση

ελέγ

χου

του

νόμι

μου

ελεγ

κτή,

όπο

τε α

υτή

απαι

τείτα

ι.

Αρμό

δια

Αρχή

: Yπο

υργε

ίο Α

νάπτ

υξης

, Δ/ν

ση Α

νωνύ

μων

Εται

ρειώ

ν &

Πίστ

εως

Διεύ

θυνσ

η δι

αδικ

τύου

Ετα

ιρεία

ς :

www.

ote.

gr1.

Μιχα

ήλ Σ

σαμά

ζ, Πρ

όεδρ

ος κ

αι Δ

ιευθύ

νων

ύμβ

ουλο

ς - Ε

κτελ

εστικ

ό Μ

έλος

7.Ευ

στάθ

ιος Α

νέστ

ης, Μ

η Εκ

τελε

στικ

ό μέ

λος

Ημερ

ομην

ία έ

γκρι

σης α

πό το

Διο

ικητ

ικό

υμβ

ούλιο

των

οικο

νομι

κών

κατα

στάσ

εων:

27

Υεβ

ρουα

ρίου

201

32.

Δημή

τριο

ς Σζο

υγαν

άτος

, Αντ

ιπρό

εδρο

ς - Α

νεξά

ρτητ

ο, Μ

η Εκ

τελε

στικ

ό Μ

έλος

8.Νι

κόλα

ος Κ

αραμ

ούζη

ς, Μ

η Εκ

τελε

στικ

ό Μ

έλος

Ορκω

τός Ε

λεγκ

τής Λ

ογισ

τής:

Μάρ

ιος Χ

άλτη

ς (ΑΜ

ΟΕ

Λ 38

081)

3. Μ

πάμπ

ης Μ

αζαρ

άκης

, Εκτ

ελεσ

τικό

Μέλ

ος9.

Μιχα

ήλ Μ

πλέτ

σας,

Ανε

ξάρτ

ητο

- Μη

Εκτε

λεστ

ικό

Μέλ

οςΕλ

εγκτ

ική

εται

ρία:

Πρα

ϊςγου

ωτερ

χαου

ςΚού

περς

Ανώ

νυμο

ς Eλε

γκτικ

ή Ετ

αιρε

ία (Α

Μ

ΟΕΛ

113)

4.Ti

mot

heus

Höt

tges

, Μη

εκτε

λεστ

ικό

Μέλ

ος10

.Παν

αγιώ

της Σ

αμπο

ύρλο

ς, Αν

εξάρ

τητο

- Μ

η Εκ

τελε

στικ

ό Μ

έλος

Σύπο

ς έκθ

εσης

ελέγ

χου:

Με σ

ύμφω

νη γν

ώμη

5.Kl

aus

Mül

ler,

Μη

Εκτε

λεστ

ικό

Μέλ

ος11

.Βασ

ίλειο

ς Υου

ρλής

, Ανε

ξάρτ

ητο

- Μη

Εκτε

λεστ

ικό

Μέλ

ος6.

Clau

dia

Nem

at, Μ

η Εκ

τελε

στικ

ό Μ

έλος

31.1

2.20

1231

.12.

2011

31.1

2.20

1231

.12.

2011

01.0

1-01

.01-

01.0

1-01

.01-

31.1

2.20

1231

.12.

2011

31.1

2.20

1231

.12.

2011

ΕΝΕΡ

ΓΗΣΙ

ΚΟEν

σώμα

τα π

άγια

στο

ιχεία

3.91

4,1

4.32

8,0

1.50

8,9

1.68

2,7

Λειτο

υργικ

ές δ

ραστ

ηριό

τητε

ςΆυ

λα π

εριο

υσια

κά σ

τοιχε

ία1.

520,

11.

505,

550

,031

,8Κέ

ρδη

/ (ζη

μίες

) προ

φόρ

ων60

9,3

115,

1(1

47,7

)(3

72,5

)Λο

ιπά

μη κ

υκλο

φορο

ύντα

περ

ιουσ

ιακά

στο

ιχεία

544,

357

3,8

4.11

8,1

4.53

8,7

Προσ

αρμο

γές γ

ια:

Αποθ

έματ

α11

1,4

125,

016

,521

,9Απ

οσβέ

σεις

και α

πομε

ιώσε

ις91

8,7

1.31

0,2

308,

133

2,1

Απαι

τήσε

ις απ

ό πε

λάτε

ς 82

5,5

928,

640

9,1

495,

1Δι

καιώ

ματα

προ

αίρε

σης α

γορά

ς με

τοχώ

ν1,

6(2

,6)

0,3

(1,0

)Λο

ιπά

κυκλ

οφορ

ούντ

α πε

ριου

σιακ

ά στ

οιχε

ία28

2,8

566,

610

7,2

456,

5Κό

στος

προ

γράμ

ματο

ς πρό

ωρης

απο

χώρη

σης

123,

069

,012

3,0

27,1

Σαμε

ιακά

δια

θέσι

μα κ

αι τα

μεια

κά ισ

οδύν

αμα

1.16

1,6

683,

439

2,3

156,

0Πρ

όβλε

ψη γι

α απ

οζημ

ίωση

προ

σωπι

κού

22,2

22,2

19,4

20,1

Περι

ουσι

ακά

στοι

χεία

προ

οριζό

μενα

για

πώλη

ση-

380,

0-

380,

0Πρ

όβλε

ψη γι

α λο

γαρι

ασμό

νεότ

ητας

(6,2

)9,

9(6

,2)

9,9

ΤΝΟ

ΛΟ Ε

ΝΕΡΓ

ΗΣΙΚ

ΟΤ8.

359,

89.

090,

96.

602,

17.

762,

7Απ

ομείω

ση α

ποθε

μάτω

ν7,

720

,9-

6,3

Πρόβ

λεψη

για

επισ

φαλε

ίς απ

αιτή

σεις

117,

113

5,0

21,4

24,5

ΙΔΙΑ

ΚΕΥ

ΑΛΑΙ

Α ΚΑ

Ι ΤΠΟ

ΦΡΕΨ

ΕΙ

Λοιπ

ές π

ροβλ

έψεις

2,7

(4,5

)2,

5(4

,6)

Μετ

οχικ

ό κε

φάλα

ιο1.

171,

51.

171,

51.

171,

51.

171,

5υ

ναλλ

αγμα

τικές

δια

φορέ

ς, κα

θαρέ

ς1,

4(3

,6)

-(2

,3)

Λοιπ

ά στ

οιχε

ία ιδ

ίων

κεφα

λαίω

ν45

2,3

212,

01.

606,

31.

974,

0Πι

στωτ

ικοί

τόκο

ι(1

5,2)

(22,

2)(8

,7)

(11,

5)ύ

νολο

ιδίω

ν κε

φαλα

ίων

ιδιο

κτητ

ών μ

ητρι

κής (

α)1.

623,

81.

383,

52.

777,

83.

145,

5Έσ

οδα

από

μερί

σματ

α(3

,9)

(27,

4)(4

1,9)

(28,

6)Μ

η ελ

έγχο

υσες

συμ

μετο

χές (

β)39

0,0

373,

8-

-(Κέ

ρδη)

/ Zημ

ίες κ

αι α

πομε

ιώσε

ις συ

μμετ

οχών

(225

,1)

0,6

100,

543

1,8

ύνο

λο ιδ

ίων

κεφα

λαίω

ν (γ

) = (α

) + (β

)2.

013,

81.

757,

32.

777,

83.

145,

5Απ

όσβε

ση π

ροκα

ταβο

λής σ

ε ΕΔΕ

ΚΣ-

35,2

-35

,2Μ

ακρο

πρόθ

εσμε

ς δαν

ειακέ

ς υπο

χρεώ

σεις

2.63

5,2

4.13

9,1

1.60

2,0

2.71

5,7

Φρεω

στικ

οί τό

κοι

248,

729

0,1

166,

818

4,2

Προβ

λέψε

ις / Λ

οιπέ

ς μακ

ροπρ

όθεσ

μες υ

ποχρ

εώσε

ις64

8,5

736,

255

2,5

664,

5Πρ

οσαρ

μογέ

ς για

μετ

αβολ

ές λο

γαρι

ασμώ

ν κε

φαλα

ίου

κίνη

σης

Βραχ

υπρό

θεσμ

ες δ

ανεια

κές υ

ποχρ

εώσε

ις1.

415,

676

2,9

795,

528

0,7

Μείω

ση /

(Aύξ

ηση)

απο

θεμά

των

5,9

14,9

5,4

(0,3

)Λο

ιπές

βρα

χυπρ

όθεσ

μες υ

ποχρ

εώσε

ις1.

646,

71.

695,

487

4,3

956,

3Μ

είωση

/ (Α

ύξησ

η) α

παιτή

σεων

41,0

(86,

9)11

8,7

(25,

1)ύ

νολο

υπο

χρεώ

σεων

(δ)

6.34

6,0

7.33

3,6

3.82

4,3

4.61

7,2

(Mείω

ση) /

Αύξ

ηση

υποχ

ρεώσ

εων

(πλη

ν δαν

εισμο

ύ)(5

6,7)

1,6

(77,

8)(1

2,5)

ΤΝΟ

ΛΟ ΙΔ

ΙΨΝ

ΚΕΥ

ΑΛΑΙ

ΨΝ Κ

ΑΙ Τ

ΠΟΦΡ

ΕΨΕ

ΨΝ (γ

) + (δ

)8.

359,

89.

090,

96.

602,

17.

762,

7Πλ

έον

/ (με

ίον)

: Κα

ταβο

λές π

ρογρ

αμμά

των

πρόω

ρης α

ποχώ

ρηση

ς και

εθελ

ουσί

ας ε

ξόδο

υ(1

46,4

)(1

13,9

)(1

45,9

)(7

4,2)

Κατα

βολέ

ς απο

ζημί

ωσης

προ

σωπι

κού

και λ

ογαρ

ιασμ

ού ν

εότη

τας

εκτό

ς εισ

φορώ

ν ερ

γαζο

μένω

ν(1

15,7

)(8

2,4)

(114

,7)

(79,

4)01

.01-

01.0

1-01

.01-

01.0

1-Φρ

εωστ

ικοί

τόκο

ι και

συν

αφή

έξοδ

α κα

ταβε

βλημ

ένα

(246

,7)

(284

,5)

(172

,3)

(174

,0)

31.1

2.20

1231

.12.

2011

31.1

2.20

1231

.12.

2011

Υόρ

οι ει

σοδή

ματο

ς κατ

αβλη

θέντ

ες(1

16,5

)(1

88,5

)(2

4,5)

(20,

4)Κύ

κλος

εργα

σιών

4.68

0,3

5.03

8,3

1.70

4,0

1.91

2,2

Καθα

ρές

ταμε

ιακέ

ς ρο

ές α

πό λε

ιτουρ

γικές

δρα

στηρ

ιότη

τες

(α)

1.16

6,9

1.20

8,2

126,

426

4,8

Κέρδ

η πρ

ο φό

ρων,

χρη

ματο

δοτικ

ών κ

αι ε

πενδ

υτικ

ών α

ποτε

λεσμ

άτων

615,

235

2,6

69,0

201,

1Κέ

ρδη

/ (ζη

μίες

) προ

φόρ

ων60

9,3

115,

1(1

47,7

)(3

72,5

)Επ

ενδυ

τικές

δρα

στηρ

ιότη

τες

Κέρδ

η /

(ζημί

ες) μ

ετά

από

φόρο

υς (Α

)50

1,6

(13,

6)(1

63,2

)(4

13,4

)Απ

όκτη

ση θ

υγατ

ρική

ς μείο

ν τα

ταμε

ιακά

δια

θέσι

μα α

υτής

-(1

0,5)

--

Κατα

νέμο

νται

σε:

Απόκ

τηση

χρημ

ατοο

ικον

ομικ

ών π

εριο

υσια

κών

στοι

χείω

ν(7

19,5

)(4

35,4

)(6

77,4

)(4

35,0

)-Ιδ

ιοκτ

ήτες

μητ

ρική

ς47

6,4

119,

7(1

63,2

)(4

13,4

)Πώ

ληση

ή λή

ξη χρ

ηματ

οοικ

ονομ

ικών

περ

ιουσ

ιακώ

ν στ

οιχε

ίων

1.06

0,9

93,7

1.01

8,8

93,6

-Μη

ελέγ

χουσ

ες σ

υμμε

τοχέ

ς25

,2(1

33,3

)-

-Απο

πληρ

ωμές

εισπ

ρακτ

έων

δανε

ίων

10,3

9,8

10,3

9,8

Λοιπ

ά συ

νολικ

ά ει

σοδή

ματα

/ (ζ

ημίε

ς) μ

ετά

από

φόρο

υς (Β

)(2

46,7

)21

7,5

(206

,1)

244,

0Αγ

ορά

ενσώ

ματω

ν κα

ι άυλ

ων π

αγίω

ν πε

ριου

σιακ

ών σ

τοιχε

ίων

(554

,3)

(716

,5)

(157

,7)

(181

,4)

υγκ

εντρ

ωτικ

ά συ

νολικ

ά ει

σοδή

ματα

/ (έ

ξοδα

) μετ

ά απ

ό φό

ρους

(A) +

(B)

254,

920

3,9

(369

,3)

(169

,4)

Δεσμ

ευμέ

να τα

μεια

κά δ

ιαθέ

σιμα

(6

5,1)

--

-Κα

τανέ

μοντ

αι σ

ε:Ει

σπρά

ξεις

από

πώλη

ση θ

υγατ

ρικώ

ν/συ

μμετ

οχών

380,

0-

380,

0-

-Ιδιο

κτήτ

ες μ

ητρι

κής

238,

733

9,4

(369

,3)

(169

,4)

Πιστ

ωτικ

οί τό

κοι ε

ισπρ

αχθέ

ντες

17,2

17,5

8,1

10,6

-Μη

ελέγ

χουσ

ες σ

υμμε

τοχέ

ς16

,2(1

35,5

)-

-Μερ

ίσμα

τα ε

ισπρ

αχθέ

ντα

20,9

10,4

58,9

11,6

Κέρδ

η με

τά α

πό φ

όρου

ς αν

ά με

τοχή

- βα

σικά

(σε

€)0,

9719

0,24

42Επ

ιστρ

οφή

κεφα

λαίο

υ επ

ενδυ

μένο

υ σε

θυγ

ατρι

κή-

-52

,082

,0Πρ

οτειν

όμεν

ο μέ

ρισμ

α αν

ά με

τοχή

(σε €

)0,

0000

0,00

00Κα

θαρέ

ς τα

μεια

κές

εισρ

οές

/ (ε

κροέ

ς) α

πό ε

πενδ

υτικ

ές δ

ραστ

ηριό

τητε

ς (β

)15

0,4

(1.0

31,0

)69

3,0

(408

,8)

Κέρδ

η πρ

ο φό

ρων

χρημ

ατοδ

οτικ

ών, ε

πενδ

υτικ

ώναπ

οτελ

εσμά

των,

συν

ολικ

ών α

ποσβ

έσεω

ν κα

ι απο

μειώ

σεων

1.53

3,9

1.66

2,8

377,

153

3,2

Φρημ

ατοδ

οτικ

ές δ

ραστ

ηριό

τητε

ςΕι

σπρά

ξεις

από

χορη

γούμ

ενα

δάνε

ια46

6,3

1.74

3,6

439,

91.

743,

6Εξ

οφλή

σεις

δανε

ίων

(1.2

98,9

)(2

.142

,1)

(1.0

22,6

)(1

.579

,7)

31.1

2.20

1231

.12.

2011

31.1

2.20

1231

.12.

2011

Μερ

ίσμα

τα π

ληρω

θέντ

α σε

μετ

όχου

ς Ετ

αιρε

ίας

(0,4

)(5

2,9)

(0,4

)(5

2,9)

ύνο

λο ιδ

ίων

κεφα

λαίω

ν έν

αρξη

ς χρ

ήσης

(01.

01.2

012

και 0

1.01

.201

1)1.

757,

31.

652,

63.

145,

53.

370,

4Μ

ερίσ

ματα

πλη

ρωθέ

ντα

σε μ

ετόχ

ους

μη ελ

εγχο

υσών

συμ

μετο

χών

-(4

3,7)

--

υγκ

εντρ

ωτικ

ά συ

νολικ

ά εισ

οδήμ

ατα

/ (ζη

μίες

) μετ

ά απ

ό φό

ρους

254,

920

3,9

(369

,3)

(169

,4)

Καθα

ρές

ταμε

ιακέ

ς ει

σροέ

ς/(ε

κροέ

ς) α

πό χ

ρημα

τοδο

τικές

δρα

στηρ

ιότη

τες

(γ)

(833

,0)

(495

,1)

(583

,1)

111,

0Πρ

όγρα

μμα

παρο

χής δ

ικαι

ωμάτ

ων π

ροαί

ρεση

ς1,

6(2

,6)

1,6

(2,6

)Κα

θαρή

αύξ

ηση

/(με

ίωση

) ταμ

ειακ

ών δ

ιαθε

σίμω

ν κα

ι ταμ

ειακ

ών

Μερ

ίσμα

τα-

(101

,5)

-(5

7,8)

ι σοδ

υνάμ

ων (α

)+(β

)+(γ

)48

4,3

(317

,9)

236,

3(3

3,0)

Παρα

κρατ

ούμε

νος φ

όρος

που

σχε

τίζετ

αι μ

ε τη

διαν

ομή

μερί

σματ

οςΣα

μεια

κά δ

ιαθέ

σιμα

και

ισοδ

ύναμ

α έν

αρξη

ς χρ

ήσης

683,

41.

004,

315

6,0

189,

0απ

ό έσ

οδα

από

μερί

σματ

α πο

υ υπ

όκειν

ται σ

ε παρ

ακρά

τηση

φόρ

ου-

4,9

-4,

9υ

ναλλ

αγμα

τικές

δια

φορέ

ς στα

δια

θέσι

μα(6

,1)

(3,0

)-

- ύ

νολο

ιδίω

ν κε

φαλα

ίων

λήξη

ς χρ

ήσης

(31.

12.2

012

και 3

1.12

.201

1)2.

013,

81.

757,

32.

777,

83.

145,

5Σα

μεια

κά δ

ιαθέ

σιμα

και

ισοδ

ύναμ

α λή

ξης

χρήσ

ης1.

161,

668

3,4

392,

315

6,0

1) Ο

ι ετα

ιρείε

ς το

υ Ομ

ίλου

που

περι

λαμβ

άνον

ται σ

τις ετ

ήσιες

ενο

ποιη

μένε

ς κα

ι ετα

ιρικ

ές ο

ικον

ομικ

ές κ

ατασ

τάσε

ις με

τις

αντίσ

τοιχε

ς έδ

ρες

τους

, τα

ποσο

στά

7) Α

πό τη

ν 6

Υεβ

ρουα

ρίου

200

9, ο

ι οικ

ονομ

ικές

κατ

αστά

σεις

περι

λαμβ

άνον

ται σ

τις εν

οποι

ημέν

ες ο

ικον

ομικ

ές κ

ατασ

τάσε

ις τη

ς DE

UTSC

HE T

ELEK

OM A

G (π

λήρη

ς

συμ

μετο

χής

του

Ομίλο

υ (ά

μεσε

ς κα

ι έμμ

εσες

συμ

μετο

χές)

καθ

ώς κ

αι η

μέθ

οδος

ενοπ

οίησ

ης π

ου εφ

αρμό

στηκ

ε, π

αρατ

ίθεν

ται α

ναλυ

τικά

στις

ημε

ιώσε

ις 1

και 8

εν

οποί

ηση)

, με

έδρα

τη Γ

ερμα

νία, η

οπο

ία σ

υμμε

τέχε

ι κατ

ά 40

,00%

στο

μετ

οχικ

ό κε

φάλα

ιο το

υ ΟΣ

Ε τη

ν 31

Δεκ

εμβρ

ίου

2012

.

των

οικο

νομι

κών

κατα

στάσ

εων.

8) Ο

ι συν

αλλα

γές

της

Εται

ρεία

ς με

τα σ

υνδε

μένα

μέρ

η (σ

ύμφω

να μ

ε το

Δ.Λ

.Π. 2

4) α

ναλύ

οντα

ι ως

εξής

: Σα

ποσά

των

πωλή

σεων

και

αγο

ρών

της

Εται

ρεία

ς για

το 2

012,

2) Ο

ι ανέ

λεγκ

τες

φορο

λογικ

ά χρ

ήσεις

της

Εται

ρεία

ς κα

ι των

εται

ρειώ

ν το

υ Ομ

ίλου

καθώ

ς κα

ι τα

αποτ

ελέσ

ματα

των

φορο

λογικ

ών ελ

έγχω

ν πο

υ ολ

οκλη

ρώθη

καν

α

νέρχ

οντα

ι στο

ποσ

ό τω

ν €

121,

6 εκ

ατ. κ

αι €

272

,4 εκ

ατ. α

ντίσ

τοιχα

. Σα

χρημ

ατοο

ικον

ομικ

ά έξ

οδα

της

Εται

ρεία

ς πρ

ος σ

υνδε

μένα

μέρ

η σω

ρευτ

ικά

για το

201

2

παρ

ατίθ

εντα

ι ανα

λυτικ

ά στ

η η

μείω

ση 2

3 τω

ν οι

κονο

μικώ

ν κα

ταστ

άσεω

ν.

ανέ

ρχον

ται σ

ε €

88,3

εκατ

.. Σα

υπό

λοιπ

α τω

ν απ

αιτή

σεων

και

υπο

χρεώ

σεων

της

Εται

ρεία

ς με

συν

δεμέ

να μ

έρη

που

προέ

ρχον

ται α

πό τρ

έχου

σες

συνα

λλαγ

ές σ

τη

3) Σ

ην 2

5 Ια

νουα

ρίου

201

2, ο

λοκλ

ηρώθ

ηκε

η πώ

ληση

του

συνό

λου

του

ποσο

στού

, ύψο

υς 2

0%, π

ου κ

ατείχ

ε ο

ΟΣΕ

στην

TEL

EKOM

SRB

IJA. Ε

πιπλ

έον

πληρ

οφορ

ίες

λ

ήξη

της

χρήσ

ης α

νέρχ

οντα

ι σε

€ 8

0,3

εκατ

. και

€ 1

90,8

εκατ

. αντ

ίστο

ιχα. Σ

ο υπ

όλοι

πο τω

ν υπ

οχρε

ώσεω

ν τη

ς Ετ

αιρε

ίας

προς

τα σ

υνδε

μένα

μέρ

η πο

υ πρ

οέρχ

οντα

ι

παρ

ατίθ

εντα

ι στη

ημ

είωση

8 τω

ν οι

κονο

μικώ

ν κα

ταστ

άσεω

ν.

από

τα λη

φθέν

τα δ

άνεια

ανέ

ρχον

ται σ

ε €

1.56

5,1

εκατ

.. Σα

έσοδ

α απ

ό με

ρίσμ

ατα

από

συνδ

εδεμ

ένα

μέρη

για

το 2

012

ανέρ

χοντ

αι σ

ε €

38,0

εκατ

.. Οι

αμο

ιβές

των

4) Η

έκβα

ση τω

ν επ

ίδικ

ων υ

ποθέ

σεων

που

εκκρ

εμού

ν δε

ν αν

αμέν

εται

να

έχει

σημα

ντικ

ή επ

ίδρα

ση σ

τις ο

ικον

ομικ

ές κ

ατασ

τάσε

ις. Σ

α πο

σά τω

ν σω

ρευμ

ένων

μελ

ών το

υ Δι

οικη

τικού

υμ

βουλ

ίου

και τ

ων β

ασικ

ών δ

ιοικ

ητικ

ών σ

τελε

χών

της

Εται

ρεία

ς, π

ου επ

ιβάρ

υναν

τα α

ποτε

λέσμ

ατα

της

χρήσ

ης 2

012

ανέρ

χοντ

αι σ

ε €

5,5

π

ροβλ

έψεω

ν πο

υ έχ

ουν

σχημ

ατισ

τεί κ

ατά

την

31 Δ

εκεμ

βρίο

υ 20

12 γι

α επ

ίδικ

ες υ

ποθέ

σεις

και λ

οιπο

ύς κ

ινδύν

ους,

όπω

ς κα

ι για

ανέ

λεγκ

τες

φορο

λογικ

ά χρ

ήσεις

ε

κατ..

Με

βάση

το π

ρόγρ

αμμα

παρ

οχής

δικ

αιωμ

άτων

προ

αίρε

σης

αγορ

άς μ

ετοχ

ών το

υ ΟΣ

Ε, μ

έχρι

την

31 Δ

εκεμ

βρίο

υ 20

12 έχ

ουν

χορη

γηθε

ί συν

ολικ

ά 2.

814.

651

α

νέρχ

οντα

ι: α)

για

τον

Όμιλο

σε

€ 88

,9 εκ

ατ. κ

αι σ

ε €

29,6

εκατ

. αντ

ίστο

ιχα κ

αι β

) για

την

Εται

ρεία

σε

€ 83

,8 εκ

ατ. κ

αι σ

ε €

18,0

εκατ

. αντ

ιστο

ίχως.

Οι

δ

ικαι

ώματ

α στ

α βα

σικά

διο

ικητ

ικά

στελ

έχη.

ε

επίπ

εδο

Ομίλο

υ, τα

ποσ

ά πω

λήσε

ων κ

αι α

γορώ

ν πρ

ος κ

αι α

πό τα

συν

δεδε

μένα

μέρ

η πο

υ δε

ν απ

αλείφ

οντα

ι στη

ν

σημ

αντικ

ότερ

ες εκ

κρεμ

είς ν

ομικ

ές υ

ποθέ

σεις

παρα

τίθεν

ται σ

τη

ημείω

ση 3

2 τω

ν οι

κονο

μικώ

ν κα

ταστ

άσεω

ν.

ενο

ποίη

ση α

νέρχ

οντα

ι σε

€ 22

,7 εκ

ατ. κ

αι €

24,

7 εκ

ατ. α

ντίσ

τοιχα

. Οι α

παιτή

σεις

και ο

ι υπο

χρεώ

σεις

του

Ομίλο

υ με

τα σ

υνδε

μένα

μέρ

η πο

υ πρ

οέρχ

οντα

ι από

τις

5) Α

ριθμ

ός το

υ απ

ασχο

λούμ

ενου

προ

σωπι

κού

στο

τέλο

ς τη

ς χρ

ήσης

: Όμι

λος

27.3

30 (3

1.12

.201

1: 2

8.47

4), Ε

ταιρ

εία 8

.750

(31.

12.2

011:

10.

569)

.

μετ

αξύ

τους

τρέχ

ουσε

ς συ

ναλλ

αγές

, και

οι ο

ποίες

δεν

απα

λείφ

οντα

ι στη

ν εν

οποί

ηση

ανέρ

χοντ

αι σ

ε €

12,9

εκατ

. και

€ 4

8,2

εκατ

. αντ

ίστο

ιχα.

6) Σ

α λο

ιπά

συνο

λικά

εισοδ

ήματ

α /

(ζημί

ες) μ

ετά

από

φόρο

υς π

ου κ

αταχ

ωρήθ

ηκαν

απε

υθεία

ς στ

α ίδ

ια κ

εφάλ

αια

το 2

012

για το

ν Όμ

ιλο α

φορο

ύν σ

ε συ

ναλλ

αγμα

τικές

9)

Σα

βασι

κά κ

έρδη

ανά

μετ

οχή

υπολ

ογίσ

τηκα

ν με

βάσ

η το

μέσ

ο στ

αθμι

σμέν

ο αρ

ιθμό

επί τ

ου σ

υνόλ

ου τω

ν με

τοχώ

ν.

δ

ιαφο

ρές

μετα

τροπ

ής εκ

μετα

λλεύ

σεων

εξωτ

ερικ

ού €

(36,

0) εκ

ατ.,

αναλ

ογισ

τικά

κέρδ

η €

1,5

εκατ

. (κα

θαρά

από

ανα

βαλλ

όμεν

ους

φόρο

υς) κ

αι σ

την

καθα

ρή

10) Έ

χουν

πρα

γματ

οποι

ηθεί

ανατ

αξινο

μήσε

ις κο

νδυλ

ίων

που

δεν

είχαν

καμ

ία επ

ίδρα

ση σ

τα ίδ

ια κ

εφάλ

αια

ή στ

α απ

οτελ

έσμα

τα τη

ς πρ

οηγο

ύμεν

ης χ

ρήση

ς το

υ Ομ

ίλου

μ

εταβ

ολή

των

διαθ

εσίμ

ων π

ρος

πώλη

ση χ

ρημα

τοοι

κονο

μικώ

ν πε

ριου

σιακ

ών σ

τοιχε

ίων

€ (2

12,2

) εκα

τ. (κ

αθαρ

ή απ

ό αν

αβαλ

λόμε

νους

φόρ

ους)

. Για

την

Εται

ρεία

,

και

της

Εται

ρεία

ς. Ο

ι ανα

ταξιν

ομήσ

εις α

υτές

παρ

ατίθ

εντα

ι στη

ημ

είωση

34

των

οικο

νομι

κών

κατα

στάσ

εων.

α

φορο

ύν σ

ε αν

αλογ

ιστικ

ά κέ

ρδη

€ 5,

4 εκ

ατ. (

καθα

ρά α

πό α

ναβα

λλόμ

ενου

ς φό

ρους

) και

στη

ν κα

θαρή

μετ

αβολ

ή τω

ν δι

αθεσ

ίμων

προ

ς πώ

ληση

χρη

ματο

οικο

νομι

κών

11) Σ

α ση

μαντ

ικότ

ερα

γεγο

νότα

που

πρα

γματ

οποι

ήθηκ

αν μ

εταγ

ενέσ

τερα

της

31 Δ

εκεμ

βρίο

υ 20

12 π

αρατ

ίθεν

ται σ

τη

ημείω

ση 3

5 τω

ν οι

κονο

μικώ

ν κα

ταστ

άσεω

ν.

περ

ιουσ

ιακώ

ν στ

οιχε

ίων

€ (2

11,5

) εκα

τ. (κ

αθαρ

ή απ

ό αν

αβαλ

λόμε

νους

φόρ

ους)

.

Ο

ΠΡΟ

ΕΔΡΟ

ΣΟ

Τ Δ.

.

Ο ΓΕ

ΝΙΚΟ

ΔΙ

ΕΤΘΤ

ΝΣΗ

Ο ΔΙ

ΕΤΘΤ

ΝΣΗ

& ΔΙ

ΕΤΘΤ

ΝΨΝ

ΤΜ

ΒΟΤΛ

ΟFI

NANC

IAL

OPER

ATIO

NS Ο

ΜΙΛ

ΟΤ

ΜΙΦ

ΑHΛ

ΣΑΜ

ΑΖΓΕ

ΨΡΓΙ

Ο Μ

ΑΤΡΑ

ΚΗ

ΚΨΝ

ΣΑΝΣ

ΙΝΟ

ΒΑ

ΙΛΟΠ

ΟΤΛΟ

Α.

Δ.Σ.

AB

5162

12Α.

Δ.Σ.

T 0

0489

3

Α.Δ.

Σ. Π

529

399

Αρ. Α

δεία

ς 00

2194

3Αρ

. Αδε

ίας

0320

33

ΣΟΙ

ΦΕΙΑ

ΚΑΣ

ΑΣΑ

Η

ΟΙΚΟ

ΝΟΜ

ΙΚΗ

ΘΕ

Η (ε

νοπο

ιημέ

να κ

αι μ

η εν

οποι

ημέν

α) Π

οσά

εκφρ

ασμέ

να σ

ε εκα

τ. Ευ

ρώ

ΕΣΑΙ

ΡΕΙΑ

ΟΜΙΛ

Ο

Ο

ΡΓΑΝ

ΙΜ

Ο Σ

ΗΛΕΠ

ΙΚΟΙ

ΝΨΝΙ

ΨΝ Σ

Η Ε

ΛΛΑΔ

Ο Α

ΝΨΝΤ

ΜΗ

ΕΣΑΙ

ΡΕΙΑ

ΕΔΡΑ

: ΚΗΥ

ΙΙΑ

99

-151

24 Μ

ΑΡΟΤ

Ι, Α

ΘΗΝΑ

ΑΡ.Μ

ΑΕ 3

47/0

6/Β8

6/10

(Δημ

οσιευ

μένα

βάσ

ει το

υ Κ.

Ν. 2

190/

1920

, άρθ

ρο 1

35 γ

ια ε

πιχε

ιρήσ

εις π

ου σ

υντά

σσου

ν ετ

ήσιες

οικ

ονoμ

ικές

κατ

αστά

σεις,

ενο

ποιη

μένε

ς κα

ι μη,

κατ

ά τα

Δ.Π

.Φ.A

.)Σ

ΟΙΦΕ

ΙΑ &

ΠΛΗ

ΡΟΥ

ΟΡΙΕ

ΠΕ

ΡΙΟΔ

ΟΤ Α

ΠΟ 1

ΙΑΝΟ

ΤΑΡΙ

ΟΤ 2

012

ΕΨ

31 Δ

ΕΚΕΜ

ΒΡΙΟ

Τ 20

12

& ΓΕ

ΝΙΚΟ

ΔΙ

ΕΤΘΤ

ΝΣΗ

ΠΡΟ

ΘΕΣΑ

ΣΟ

ΙΦΕΙ

Α ΚΑ

Ι ΠΛΗ

ΡΟΥ

ΟΡΙΕ

ΣΟΙ

ΦΕΙΑ

ΚΑΣ

ΑΣΑ

Η

ΜΕΣ

ΑΒΟΛ

ΨΝ ΙΔ

ΙΨΝ

ΚΕΥ

ΑΛΑΙ

ΨΝ (ε

νοπο

ιημέ

να κ

αι μ

η εν

οποι

ημέν

α) Π

οσά

εκφρ

ασμέ

να σ

ε εκα

τ. Ευ

ρώ

ΣΟΙ

ΦΕΙΑ

ΚΑΣ

ΑΣΑ

Η

ΤΝΟ

ΛΙΚΨ

Ν Ε

ΟΔΨΝ

(ενο

ποιη

μένα

και

μη

ενοπ

οιημ

ένα)

Ποσ

ά εκ

φρασ

μένα

σε ε

κατ.

Ευρώ

ύνθ

εση

Διοι

κητικ

ού

υμβο

υλίο

υ:

ΣΟΙ

ΦΕΙΑ

ΚΑΣ

ΑΣΑ

Η

ΣΑΜ

ΕΙΑΚ

ΨΝ Ρ

ΟΨΝ

(ενο

ποιη

μένα

και

μη

ενοπ

οιημ

ένα)

Ποσ

ά εκ

φρασ

μένα

σε ε

κατ.

Ευρώ

ΟΜΙΛ

Ο

ΕΣΑΙ

ΡΕΙΑ

ΟΜΙΛ

Ο

ΕΣΑ

ΙΡΕΙ

Α

ΦΡΗΜ

ΑΣΟΟ

ΙΚΟΝ

ΟΜΙΚ

ΨΝ

ΘΕΜ

ΑΣΨΝ

ΟΜ

ΙΛΟΤ

ΜΠΑ

ΜΠΗ

Μ

ΑΖΑΡ

ΑΚΗ

Α.Δ.

Σ. A

E 09

6808

ΟΜΙΛ

ΟΕΣ

ΑΙΡΕ

ΙΑ Αθήν

α, 2

7 Υ

εβρο

υαρί

ου 2

013

ΟΙΚΟ

ΝΟΜ

ΙΚΨΝ

ΤΠΗ

ΡΕΙ

ΨΝΣΟ

ΜΕΛ

Ο Σ

ΟΤ Δ

..

22

Ε Λ Λ Α Δ Α ΕΞΑΓΩΓΕΣ


Τί και πού εξάγουμεΤελικΑ μεΤΑ Την ΑνΑθεΩρηση ΤΩν σΤοιχειΩν Απο Την ελ.σΤΑΤ, η πολυδιΑφημισμενη Ανοδοσ ΤΩν ελληνικΩν εξΑγΩγΩν Το 2012 περιορισΤηκε σε μολισ 0,8% Απο 5%. η επιδεινΩση Τησ οικονομιΑσ Τησ ευρΩζΩνησ περιοριζει Τη ζήΤηση γιΑ ελληνικΑ προϊονΤΑ κΑι εΤσι οι ελληνεσ εξΑγΩγεισ σΤρεφονΤΑι ολο κΑι περισσο-Τερο προσ νεεσ Αγορεσ. ΤΑ περιθΩριΑ υπΑρχουν, Αρκει νΑ ΑνΑφερθει οΤι σε μεγΑλεσ Αγορεσ, οπΩσ Τησ ρΩσιΑσ κΑι Τησ κινΑσ, η ελληνικη πΑρουσιΑ εινΑι ΑκομΑ πολυ περιορισμενη.

ΕπιτΕλΕιο «E»

Η σταδιακή στροφή των Ελλήνων εξαγωγέων, πέραν των παραδοσι-ακών αγορών της ΕΕ

αλλά και της Ν.Α. και Κ. Ευρώπης, είναι εμφανής

στην αύξηση της χα-μηλής συμμετοχής των

χωρών της Μέσης Ανα-τολής και της Βόρειας

Αφρικής αλλά και των αναπτυσσόμενων χωρών

της Ασίας στο ελληνικό εξαγωγικό εμπόριο.


Καθώς οι αγορές της ευρωζώ-νης χάνουν τη δυναμική τους, εξαιτίας της επιδείνωσης των οικονομιών της περιοχής, οι ελληνικές εξαγωγικές επιχειρή-

σεις στρέφονται σε νέες αγορές για τα προϊόντα τους. Αλλά και όλο και περισ-σότερες επιχειρήσεις αναζητούν διέξο-δο στις αγορές που εξωτερικού καθώς η ζήτηση στην Ελλάδα υποχωρεί. Σύμ-φωνα με τα στοιχεία του Πανελλήνιου Συνδέσμου Εξαγωγέων, την τελευταία διετία περισσότερες από 2 χιλ. επιχει-ρήσεις δραστηριοποιηθήκαν για πρώτη φορά στις αγορές του εξωτερικού. Για

αυτές η κρίση αποτέλεσε την κινητήριο δύναμη για εξωστρέφεια.

Η άνοδος των εξαγωγών –εκτός των πετρελαιοειδών– περιορίστηκε σε μό-λις 0,8% το 2012 (μετά την αναθεώρηση των στοιχείων από την ΕΛΣΤΑΤ) από 8% το 2011 και 12% το 2010. Η χαμηλότερη άνοδος το 2012 οφείλεται στη μείωση κατά 4,5% των εξαγωγών προς την ΕΕ μετά σημαντική άνοδο την προηγούμε-νη διετία, ενώ καλύτερα κινήθηκαν οι εξαγωγές προς τις τρίτες χώρες, αυξή-θηκαν 11%. Το 1ο εξάμηνο του 2013, οι εξαγωγές μειώθηκαν 2,5%, την άνοδο κατά 1% προς την ΕΕ υπεραντιστάθμισε

η μείωση κατα 8% προς τρίτες χώρες. Η σταδιακή στροφή των Ελλήνων

εξαγωγέων, πέραν των παραδοσιακών αγορών της ΕΕ αλλά και της Ν.Α. και Κ. Ευρώπης, είναι εμφανής στην αύξηση της χαμηλής συμμετοχής των χωρών της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής αλλά και των αναπτυσσόμενων χωρών της Ασίας στο ελληνικό εξαγω-γικό εμπόριο. Ειδικά για την τελευταία κατηγορία το ποσοστό των ελληνικών εξαγωγών που κατευθύνθηκε εκεί αυξή-θηκε από 1,6% το 2011 σε 4,4% το 2012. Φυσικά η συμμετοχή της ευρωζώνης κυριαρχεί, με 45% το 2011 και 41% το

Οι 20 πρώτες κατηγορίες εξαγωγώνεκατ. ευρώ 2012 2011 % μεταβολήΦΡΟΥΤΑ ΚΑΙ ΛΑΧΑΝΙΚΑ 1,771 1,634 8.4ΜΗ ΣΙΔΗΡΟΥΧΑ ΜΕΤΑΛΛΑ 1,515 1,608 -5.8ΙΑΤΡΙΚΑ ΚΑΙ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΑ ΠΡΟΙΟΝΤΑ 960 916 4.8ΣΙΔΗΡΟΣ ΚΑΙ ΧΑΛΥΒΑΣ 811 1,104 -26.5ΕΙΔΗ ΕΝΔΥΜΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΑΞΕΣΟΥΑΡ ΕΝΔΥΣΗΣ 747 810 -7.8ΗΛΕΚΤΡΙΚΑ ΜΗΧΑΝΗΜΑΤΑ ΣΥΣΚΕΥΕΣ & ΜΕΡΗ ΑΥΤΩΝ 724 707 2.5ΨΑΡΙΑ,ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜ.ΑΥΤΩΝ,ΟΣΤΡΑΚΟΕΙΔΗ,ΜΑΛΑΚ. 613 629 -2.5ΔΙΑΦΟΡΑ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΑ ΕΙΔΗ ΜΗ ΚΑΤΟΝΟΜΑΖΟΜΕΝΑ 529 536 -1.3ΥΦΑΝΤΙΚΕΣ ΙΝΕΣ (ΕΚΤΟΣ ΑΠΟ ΜΑΛΛΙΝΑ ΝΗΜΑΤΑ) 451 264 70.8ΚΑΠΝΟΣ ΑΚΑΤΕΡΓΑΣΤΟΣ ΚΑΙ ΚΑΤΕΡΓΑΣΜΕΝΟΣ 428 389 9.8ΠΛΑΣΤΙΚΕΣ ΥΛΕΣ ΣΕ ΠΡΩΤΟΓΕΝΗ ΜΟΡΦΗ 425 428 -0.6ΕΙΔΗ ΑΠΟ ΜΕΤΑΛΛΟ ΜΗ ΚΑΤΟΝΟΜΑΖΟΜΕΝΑ 395 430 -8.1ΕΙΔΗ ΑΠΟ ΜΗ ΜΕΤΑΛΛΙΚΑ ΟΡΥΚΤΑ ΜΗ ΚΑΤΟΝΟΜΑΖ. 381 300 26.9ΛΑΔΙΑ & ΛΙΠΗ ΣΤΑΘΕΡΑ ΦΥΤΙΚΗΣ ΠΡΟΕΛ.ΑΚΑΤΕΡ 374 330 13.2ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΑ ΠΡΟΙΟΝΤΑ ΚΑΙ ΑΥΓΑ ΠΟΥΛΙΩΝ 372 340 9.4ΥΦΑΝΤΙΚΑ ΝΗΜΑΤΑ,ΥΦΑΣΜΑΤΑ ΕΤΟΙΜΑ ΚΛΠ.ΣΥΝΑΦΗ 367 419 -12.4ΓΕΝΙΚΟΣ ΒΙΟΜΗΧ.ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ,ΜΗΧΑΝΗΜΑΤΑ ΚΛΠ. 356 350 1.8ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ & ΕΓΓΡΑΦΗΣ ΗΧΟΥ 350 336 4.1ΜΕΤΑΛΛΕΥΜΑΤΑ ΚΑΙ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΑ ΜΕΤΑΛΛΩΝ 331 314 5.6ΔΗΜΗΤΡΙΑΚΑ ΚΑΙ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ ΔΗΜΗΤΡΙΑΚΩΝ 330 318 3.8

24

Ε Λ Λ Α Δ Α ΕΞΑΓΩΓΕΣ


2012 και αντίστοιχα 51% και 55% των συνολικών εξαγωγών για την ΕΕ συνο-λικά.

Οι ευκαιρίες για την ελληνική εξωστρέφεια

Ας δούμε σε ποιες αγορές κινήθηκαν δυναμικά οι ελληνικές επιχειρήσεις και που υπάρχουν περιθώρια (στα μεγέθη δεν περιλαμβάνονται οι εξαγωγές πετρε-λαιοειδών). Οι εξαγωγές προς τη Ρωσία αυξήθηκαν για 2ο συνεχόμενο έτος με

υψηλό ρυθμό, 19% καθώς οι Έλληνες εξαγωγείς διερευνούν και αξιοποιούν τις ευκαιρίες που παρουσιάζει η μεγάλη και αναπτυσσόμενη αγορά της. Ωστό-σο αναλογούν ακόμη σε μόλις 2,7% των συνολικών, ενδεικτικό των περιθωρίων ανάπτυξης που υπάρχουν. Χαρακτηρι-στική των προσπαθειών που αναλαμβά-νονται είναι η πρόσφατη επιχειρηματική αποστολή που διοργανώθηκε από τη Eurobank και τους τρεις μεγάλους εξα-γωγικούς συνδέσμους της χώρας. Προς την Κοινοπολιτεία Ανεξαρτήτων Κρατών

(χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης) αυξήθηκαν επίσης σημαντικά, κατά 22%. Προς την Κίνα έχουν σχεδόν τριπλασι-αστεί την τελευταία τριετία, με άνοδο 7,5% το 2012 στα 290 εκατ. ευρώ, ωστό-σο αναλογούν σε μόλις 1,7% των συνο-λικών, ενδεικτικό του αναξιοποίητου δυ-ναμικού που υπάρχει σε μια πολύ μεγά-λη αγορά. Επίσης, ενδεικτική της στρο-φής προς τις αγορές της Μέσης Ανατολής είναι και η μεγάλη άνοδος προς το Κου-βέιτ (+53% το 2012), το Κατάρ (58%) και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα όπου που τριπλασιάστηκαν σε μια τριετία. Επίσης, στην ίδια κατεύθυνση είναι και ο τριπλα-σιασμός των εξαγωγών προς τη Λιβύη. Θετικές είναι και οι εξελίξεις στις αγορές των χωρών της Β. Αμερικής, όπου αυξή-θηκαν 11%, εξέλιξη που οφείλεται κυ-ρίως στην πολύ σημαντική άνοδο, κατά 27% των εξαγωγών προς τις ΗΠΑ.

Χαρακτηριστικό των ανακατατάξεων είναι ότι ως το 2010 οι πρώτοι πελάτες για

Τα 15 πρώτα εξαγωγικά προϊόνταΣειρά

κατάταξης 2012Σειρά

κατάταξης 2011εκατ. ευρώ

1 2 Φάρμακα, σε μορφή δόσεων ή συσκευασμένα για λιανική πώληση 632.222 1 Πλάκες, ταινίες και φύλλα αλουμινίου 557.493 3 Ψάρια, νωπά 449.494 8 Βαμβακι, μη λαναρισμενο ουτε χτενισμενο 426.385 5 Σωλήνες κάθε είδους 335.026 6 Λαχανικά, παρασκευασμένα ή διατηρημένα, όχι κατεψυγμένα 300.27 10 Παρθένο λάδι 289.938 7 Βερύκοκα, κεράσια και ροδάκινα 289.349 9 Τυριά, εκτός από τα νωπά 266.43

10 23 Ηλεκτρική ενέργεια 249.5811 17 Τηλεφωνικές συσκευές 239.4212 11 Είδη από γουνοδέρματα 237.9313 4 Ράβδοι από σίδηρο ή χάλυβες 229.3314 15 Καπνα 197.7815 14 Τσιγάρα 191.13

Πηγή: ΠΣΕ

Επίσης, ενδεικτική της στροφής προς τις αγο-ρές της Μέσης Ανατο-

λής είναι και η μεγάλη άνοδος προς τη Σαου-δική Αραβία (+54% το

2012) και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα όπου

που τριπλασιάστηκαν σε μια τριετία.


τα ελληνικά προϊόντα ήταν η Γερμανία και η Ιταλία. Το 2011 στη 2η θέση αναδείχτη-κε η Τουρκία και το 2012 ανέβηκε στην πρώτη. Ωστόσο ο κύριος όγκος των εξα-γωγών προς την Τουρκία την τελευταία διετία αφορά τα πετρελαιοειδή στα οποία οφείλεται η άνοδος. Αν αφαιρεθούν, η Ιταλία και η Γερμανία παραμένουν οι κυ-ριότεροι πελάτες μας με 11% και 10% των συνολικών εξαγωγών αντίστοιχα. Αλλά και η αγορά της Τουρκίας εμφανίζει με-γάλη δυναμική, οι πωλήσεις των ελληνι-κών επιχειρήσεων στην αγορά της, εκτός πετρελαιοειδών, αυξήθηκαν 20% στα 815 εκατ. ευρώ το 2012. Η μείωση των εξαγω-γών προς την ΕΕ το 2012, οφείλεται στην μείωση των εξαγωγών προς την Ιταλία κα-τά 5,5 % (στα 1,9 δισ. ευρώ), τη Γερμανία κατά 2% (σε 1,7 δισ. ευρώ), τη Γαλλία κατά 2% (στα 619 εκατ. ευρώ) και την Ολλανδία κατά 8% (σε 420 εκατ. ευρώ). Αντίθετη πορεία ακολουθούν οι εξαγωγές προς τη βρετανική αγορά –το Ην. Βασίλειο είναι ο τρίτος μεγαλύτερος εταίρος μας στην ΕΕ των 15 χωρών πριν τη διεύρυνση– αυξή-θηκαν 3,7% (σε 820 εκατ. ευρώ).

Στις νέες χώρες της ΕΕ, μετά τη δι-εύρυνση του 2004, κατευθύνεται το 10% των ελληνικών εξαγωγών, περίπου 1,7 δισ. ευρώ, με πολύ σημαντική την αγορά της Κύπρου όπου κατευθύνεται πάνω από το μισό των ελληνικών εξα-γωγών σε αυτή την ομάδα χωρών (56% το 2012 και 60% το 2011). Στην Κύπρο κατευθύνεται το 6% των συνολικών εξαγωγών, είναι ο τρίτος μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος μας μετά την Ιταλία και τη Γερμανία, ώστε η ύφεση της κυ-πριακής οικονομίας να αναμένεται ότι θα επηρεάσει τους Έλληνες εξαγωγείς.

Small is (can be very) beautiful

Πολύ σημαν τ ική ε ίναι η άνοδος των εξαγωγών προς χώρες με πολύ μικρή ακόμα συμμετοχή στις συνολι-κές εξαγωγές, που όμως αναδεικνύ-ε ι τ ις δυνατότητε ς διαφοροποίησης προς νέε ς αγορές. Χαρακτηρισ τ ικέ ς περιπτώσεις είναι το Τουρκμενιστάν, το Τατζικ ισ τάν, η Γεωργία, το Αζερ-μπαϊτζάν και η Λευκορωσία στην Αν. Ευρώπη αλλά και ο Λίβανος, το Ισ-ραήλ, το Κατάρ, το Κουβέιτ , και το Ιράκ στη Μέση Ανατολή. Επίσης, το Βιετνάμ, η Μαλαισία, η Σρι Λάνκα, η Ινδονησία και η Ταϊλάνδη στη Νοτιο-ανατολική Ασία αλλά και η Ν. Αφρική, η Ναμίμπια, η Τυνησία και η Αγκόλα σ την Αφρική. Στη Λατιν ική Αμερική οι απώλειες στην αγορά της Βραζιλίας υπεραντισταθμίστηκαν από το μεγάλο άνοιγμα στη Χιλή και τον Παναμά. Χα-ρακτηριστική περίπτωση αναζήτησης νέων αγορών είναι και το άνοιγμα της αγοράς της Μογγολίας, με πολύ χαμη-λές εξαγωγές βέβαια ακόμα. Σημαντι-κή είναι και η άνοδος των εξαγωγών προς την Ιαπωνία, 55% το 2012, απέ-χουν πολύ ωστόσο από τα υψηλά του 2007 ενώ πολύ καλά κινήθηκαν και οι εξαγωγές προς το Χονγκ Κονγκ.

Όσον αφορά τα προϊόντα, σημαντι-κή είναι η άνοδος σε παραδοσιακούς κλάδους, όπως των υφαντικών ινών, των μη μεταλλικών ορυκτών αλλά και άλλων κλάδων όπως φαίνεται σ τον σχετικό πίνακα. Γενικά, κατά μεγάλες κατηγορίες προϊόντων, καλά κινήθη-καν οι εξαγωγές πρώτων υλών (+55%) και των αγροτικών προϊόντων (+11%) ενώ μειώθηκαν ελαφρά (1,4%) οι εξα-γωγές βιομηχανικών προϊόντων.

Στο δια ταύτα

Το επόμενο βήμα-πρόκληση για τη χώρα, που πέραν των προϊόντων των παραδοσιακών βιομηχανικών κλάδων εξάγει προϊόντα τελευταίας τεχνολογίας, υλικό τηλεπικοινωνιών, διαθέτει εταιρείες αμυντικού εξοπλισμού αλλά και παράγει διαστημική τεχνολογία –παράδειγμα οι επιτυχίες των clusters του Corallia- είναι να διευρύνει τη βάση των επιχειρήσεων που παράγουν προϊόντα υψηλής προ-στιθεμένης αξίας. Πρόσθετο παράδειγ-μα αποτελεί η φαρμακοβιομηχανία, με έρευνα υψηλού επιπέδου και σημαντικές εξαγωγές φαρμάκων και καλλυντικών. Πολύ σημαντική, επίσης, είναι και κατάλ-ληλη προώθηση της ελληνικής αγροτικής παραγωγής/τροφίμων. Χαρακτηριστικό είναι ότι σχεδόν το 1/3 των νέων εξαγω-γικών επιχειρήσεων δραστηριοποιείται στον κλάδο τροφίμων. Σε επίπεδο επι-χειρηματικού περιβάλλοντος, εκτός των μέτρων που προωθούνται για την απλο-ποίηση των τελωνειακών διαδικασιών και των διοικητικών πράξεων για τους εξα-γωγείς, που επιβαρύνουν την εξαγωγική προσπάθεια ιδίως των ΜΜΕ, πολύ σημα-ντική είναι η συντόμευση της επιστροφής ΦΠΑ στους εξαγωγείς, παράγοντας ιδιαί-τερα σημαντικός σε περίοδο στενότητας ρευστότητας. Η συμμετοχή των εξαγωγών στο ΑΕΠ είναι πολύ χαμηλή, όπως φαίνε-ται στον πίνακα. Η διαδικασία αύξησης συνδέεται καθοριστικά με τη βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος –που αφορά γενικά την οικονομία- αλλά και με δράσεις ενημέρωσης για τις δυνατότητες προώθησης της εξωστρέφειας των ΜΜΕ. Άλλωστε, η ευρεία βάση εξωστρεφών ΜΜΕ είναι που αποτελεί την ισχύ χωρών όπως η Γερμανία και η Ελβετία.

Εμπορικές συναλλαγές χωρίς τα πετρελαιοειδή

Εξαγωγές ΕισαγωγέςΕμπορικό ισοζύγιο

Εξαγωγές % ΑΕΠ

2004 12.3 39.9 -27.6 6.62005 13.5 38.7 -25.2 7.02006 15.1 43.3 -28.2 7.32007 16.1 50.4 -34.2 7.22008 16.8 51.3 -34.6 7.22009 14.2 43.4 -29.3 6.12010 15.8 38.8 -22.9 7.12011 17.1 33.9 -16.8 8.22012 17.2 31.3 -14.0 8.9

26

ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΟΥ CORPORATE REPORTING


Η κρίση του 2008 έχει φέρει μια σειρά από αλ-λαγές και προτάσεις για την αναδιοργάνωση του πιστωτικού συστήματος όπως και για τη βελτίωση στις γνωστοποιήσεις στις οικονομι-κές καταστάσεις. Η προσπάθεια να εμπλουτι-σθούν οι οικονομικές καταστάσεις με θέματα

κινδύνων και εύλογης αξίας, η προσπάθεια σύγκλισης των Διεθνών Προτύπων Χρηματοοικονομικής Αναφοράς (ΔΠΧΑ) με τα Λογιστικά Πρότυπα των ΗΠΑ (US GAAP) έχουν οδηγή-σει σε μια σειρά από προτάσεις για τη ριζική αναμόρφωση και αναδιατύπωση της χρηματοοικονομικής πληροφόρησης όπως την ξέραμε.Φαίνεται πως η παραδοσιακή δομή των οικονομικών κατα-στάσεων δεν καλύπτει τις αυξημένες απαιτήσεις των εποπτι-κών αρχών και των αρμοδίων οργάνων που αποφασίζουν για τις λογιστικές αρχές. Τα τελευταία χρόνια έχει ξεκινήσει μια συζήτηση που οδηγεί σε μια νέα απεικόνιση με στόχο τη βελτίωση στην ποιότητα των οικονομικών καταστάσεων. Η ανάγκη για αλλαγές δεν τους βρίσκει όλους σύμφωνους. Από την πλευρά των εταιρειών ορισμένοι προβάλλουν το επιχεί-ρημα ότι το κόστος για την αλλαγή στα συστήματα εσωτε-

ρικής πληροφόρησης είναι για κάποιες εταιρείες σημαντικό και δεν βλέπουν το όφελος γιατί να απεικονίζουν παραπάνω στοιχεία σε τρίτους και ανταγωνιστές. Από την πλευρά τους οι επενδυτές απαιτούν πιο πρόσφατα στοιχεία μέσα στις οι-κονομικές καταστάσεις και πιέζουν για παραπάνω στοιχεία σε σχέση με την άποψη της διοίκησης κάθε εταιρείας για το μέλλον, ώστε να εκτιμήσουν καλύτερα την αξία της εταιρεί-ας. Τέλος, οι εποπτικές αρχές θέλουν περισσότερα στοιχεία που να τεκμηριώνουν καλύτερα την κρίση των μελών του διοικητικού συμβουλίου των επιχειρήσεων και οι επιτροπές που καθορίζουν τα λογιστικά πρότυπα απαιτούν μεγαλύτερη ανάλυση στις γνωστοποιήσεις. Αναμφίβολα οι οικονομικές καταστάσεις έχουν ως κύριο αντι-κείμενο την πληροφόρηση και οποιαδήποτε συζήτηση για αλ-λαγές γίνεται προκειμένου να αυξηθεί η ποιότητα της πληρο-φόρησης. Η διαφωνία είναι στην ποσότητα και στο είδος. Από την μια μεριά οι εταιρείες παλεύουν για διάφορους λόγους να μειώσουν την ποσότητα ενώ οι εποπτικές αρχές να την αυξή-σουν. Αναφορικά με το είδος της πληροφόρησης, οι επενδυτές θέλουν στοιχεία και δηλώσεις μέσα στις οικονομικές καταστά-σεις για το μέλλον και την προοπτική τους, κάτι που βρίσκει

Η χρηματοοικονομική πληροφόρηση αποτελεί σημα-ντική πηγή αξιολόγησης των αποφάσεων της διοίκη-σης μιας εταιρείας και της απόδοσης μιας επιχείρη-σης. Η χ/ο πληροφόρηση για να έχει νόημα και ση-μασία πρέπει να ανταποκρίνεται στις συνθήκες που επικρατούν, καθώς και στις απαιτήσεις για ουσιαστι-κή πληροφόρηση από τους χρήστες της, δηλαδή τους επενδυτές, τους πιστωτές και τις εποπτικές αρχές.

Μια νΕα προσΕγγιση στη

χρηΜατοοικονοΜικη

πληροφορηση

ΑΠο Τον χαρη συρουνη, γενικο ΔιευθυνΤΗ, ΤμΗμΑ εΛεγκΤικΩν υΠΗρεσιΩν, KPMG


αντίθετους μια μεγάλη μερίδα οι οποίοι βλέπουν ότι υπάρχει μεγάλο ρίσκο και ευθύνη σε αυτό καθώς η αβεβαιότητα στην αγορά είναι μεγάλη. Η υιοθέτηση των ΔΠΧΑ έφερε μια επανάσταση σε ένα πλήθος επιχειρήσεων τόσο στην ελλάδα όσο και σε όλη την ευρώπη. Η υιοθέτη-ση των ΔΠΧΑ επέβαλλε τη συγκρισιμό-τητα μεταξύ των εταιρειών και βοήθησε τις παγκόσμιες χρηματαγορές. Όμως υπάρχει το πρόβλημα ότι οι γνωστοποι-ήσεις είναι δύσκολες, σύνθετες και άνευ σημασίας για την ίδια την εταιρεία. Η νέα προσέγγιση επικεντρώνεται στο ότι οι οικονομικές καταστάσεις δεν αποτελούν το μόνο στοιχείο της χρη-ματοοικονομικής πληροφόρησης. Η συζήτηση για τη βελτίωση βρίσκεται στις άλλες αναφορές-στην έκθεση του διοικητικού συμβουλίου, στη δήλωση εταιρικής διακυβέρνησης, στα δελ-τία τύπου ανακοίνωσης αποτελεσμά-των κλπ. Πρέπει να υπάρχει ενίσχυση της πληροφόρησης και του πλαισίου αρχών σε αυτά ώστε οι επενδυτές να έχουν ολοκληρωμένη άποψη για την οργανισμό. είναι δεδομένο πως οι κίν-δυνοι που βγήκαν στην επιφάνεια από την παγκόσμια κρίση που ξεκίνησε το 2008 έκαναν επιτακτική την ανάγκη για καλύτερη ανάλυση και γνωστοποί-ηση. Χρειάζονται αλλαγές. Το θέμα εί-ναι ποιες αλλαγές πρέπει να γίνουν και σε τι βάθος. υπάρχουν πολλοί χρήστες της χ /ο πληροφόρησης που θέλουν κάτι διαφορετικό. Πρέπει να γίνει συ-ζήτηση ώστε να βγουν αυτές οι απαι-τήσεις στην επιφάνεια και μετά να γε-φυρωθούν οι διαφορές.Η μεγάλη επανάσταση μπορεί να έρ-θει από το Πλαίσιο Αρχών για την ολοκληρωμένη Πληροφόρηση που έχει βγει σε προσχέδιο για διαβού-λευση από το συμβούλιο ολοκληρω-μένης Πληροφόρησης (International Integrated Reporting Council) την άνοιξη του 2013. Το κύριο σημείο είναι πως δεν γίνεται μια πρόταση για αλλα-γή σε συγκεκριμένες γνωστοποιήσεις αλλά προτείνεται ένα πλαίσιο αρχών ώστε η κάθε επιχείρηση να δώσει τον απολογισμό της περιόδου με τον δικό

της τρόπο. Η προσπάθεια είναι να μην επικεντρωνόμαστε στο περιεχόμενο των γνωστοποιήσεων, αλλά στη βελτί-ωση των γνωστοποιήσεων που θα εν-σωματωθούν στη χ/ο πληροφόρηση. είναι μια αλλαγή φιλοσοφίας, όπου οι εταιρείες θα πρέπει να απαντήσουν τι πληροφόρηση χρειάζεται κάποιος να έχει και όχι ποια πληροφόρηση απαιτείται. ο σκοπός είναι το ετήσιο Δελτίο, που περιέχει τις οικονομικές καταστάσεις, την Έκθεση του Δ.σ, τη δήλωση εταιρικής διακυβέρνησης και λοιπά στοιχεία, να αποτελέσει ένα κεί-μενο διαλόγου της διοίκησης με τους μετόχους και όχι μια απαίτηση της νο-μοθεσίας.Τα επτά σημεία μιας ολοκληρωμένης αναφοράς είναι τα εξής:

1 εταιρικό μοντέλο2 Περιγραφή του οργανισμού και της αγοράς 3 ευκαιρίες και κίνδυνοι4 στρατηγική και κατανομή πόρων5 Απόδοση6 Προοπτική για το μέλλον7 εταιρική διακυβέρνηση.

Αν η προσπάθεια αυτή πετύχει το απο-τέλεσμα θα είναι μια νέα μορφή χ/ο πληροφόρησης που θα περιέχει δεί-κτες απόδοσης και αναμενόμενες ροές που θα είναι σχετικές με τη φύση της εταιρείας και θα βοηθήσει τους χρή-στες της να:

• γνωρίζουν την πρόοδο στην υλο-ποίηση της στρατηγικής και στη δη-μιουργία νέων πηγών αποτελεσμά-των.• γνωρίζουν πώς τα περιουσ ια -κά στοιχεία έχουν αξιοποιηθεί στο πλαίσιο εφαρμογής της στρατηγικής και στις αλλαγές στο οικονομικό πε-ριβάλλον.• γνωρίζουν ποια στοιχεία θα καθο-ρίσουν τη μελλοντική απόδοση μαζί με τους κινδύνους και τις ευκαιρίες για αυτές ώστε οι χρήστες να αξιο-λογήσουν αντίστοιχα την απόδοση στο μέλλον.

Η παραπάνω πρωτοβουλία αποτελεί ένα σημαντικό βήμα για την αλλαγή στη ση-μερινή μορφή της χ/ο πληροφόρησης

και τον μετασχηματισμό της σε ένα κεί-μενο που θα δείχνει μια πορεία στο μέλ-λον παρά μια αξιολόγηση στοιχείων που έγιναν. Αν η πρωτοβουλία αυτή αποτε-λεί τη σωστή απάντηση θα εξαρτηθεί και από άλλες ερωτήσεις όπως:

• η διοίκηση απολογείται μόνο στο μέτοχο;• τι αλλαγές περιμένουν να δουν οι επενδυτές;• ποια θα είναι η ευθύνη του διοικη-τικού συμβουλίου σε αυτά που ανα-φέρονται στην έκθεση του Δ.σ;• πόση έμφαση πρέπει να δοθεί για την πορεία στο μέλλον σε σχέση με την μέτρηση του χθες; Από πού βγαίνει η αξία μιας επιχείρησης;

Ανεξάρτητα από το ποια μορφή θα περι-έχεται στη χ/ο πληροφόρηση, το σίγου-ρο είναι πως η προσπάθεια για αλλαγές πρέπει να γίνει με γνώμονα την αύξηση της αξίας της πληροφόρησης. ο διάλο-γος ξεκίνησε, μένει να δούμε το πότε.

Οι ΟικΟνΟµικες καΤαςΤαςεις εχΟΥν ως κΥριΟ ανΤι-κειµενΟ Την πληρΟφΟρηςη και ΟπΟιαδηπΟΤε ςΥζηΤηςη για αλλαγες γινεΤαι για να αΥξηθει η πΟιΟΤηΤα Της. η διαφωνια ειναι ςΤην πΟςΟΤηΤα και ςΤΟ ειδΟς. Οι εΤαιρειες παλεΥΟΥν για διαφΟρΟΥς λΟγΟΥς να µειωςΟΥν Την πΟςΟΤηΤα ενω Οι επΟπΤικες αρχες να Την αΥξηςΟΥν.

28

Άποψη // Φαρμακοβιομηχανία


Η ανάγκη της πολιτείας να συμμορφωθεί στη νέα δημοσιονο-μική πολιτική, εκπληρώνοντας άμεσα τους στόχους των μνη-μονίων, οδήγησε τελικά στη λήψη πολλών μέτρων, χωρίς να έχει προηγηθεί σωστός προγραμματισμός και συντονισμός. Η προσπάθεια εξορθολογισμού των δημόσιων δαπανών ξεκίνη-σε χωρίς δομημένο σχέδιο, χωρίς όραμα για το μέλλον και με βασικό πρωταγωνιστή τον κλάδο της υγείας και το φάρμακο. Σήμερα, τρία χρόνια μετά, κερδίσαμε μεν τη μάχη της μείωσης της φαρμακευτικής δαπάνης στο μισό, αλλά υπάρχουν αρκετά κόστη τα οποία δεν έχουν ακόμη περιοριστεί.Όλο αυτό το διάστημα και παρά τις δυσκολίες, παραμείναμε στο πλευρό του ασθενή διασφαλίζοντας την πρόσβασή του στα φάρμακα. Από την πλευρά τους οι φαρμακευτικές εται-ρείες τήρησαν κατά γράμμα τους όρους που τέθηκαν από

την κυβέρνηση για τον έλεγχο της φαρμακευτικής δαπάνης. Και αλλεπάλληλες μειώσεις τιμών δέχθηκαν και clawback πλήρωσαν και τους φόρους τους κατέβαλαν. Δυστυχώς η αντιμετώπιση της πολιτείας δεν είναι το ίδιο συνεπής. Παρά το γεγονός ότι έχουμε καταφέρει να μειώσουμε τη δαπάνη των 5,1 δισ. ευρώ το 2009 στα 2,44 δισ. φέτος, σύμφωνα με τη μνημονιακή υποχρέωση της χώρας, παραμένουμε ανεξό-φλητοι για συσσωρευμένες οφειλές από το 2010 που ξεπερ-νούν το 1,5 δισ. ευρώ στο σύνολο του κλάδου.Το παράδοξο όσον αφορά στην αποπληρωμή των χρεών εί-ναι ότι τα κονδύλια πλέον υπάρχουν, αλλά η ισορροπία δεν αποκαταστάθηκε όπως θα περίμενε κανείς. Η πραγματικότη-τα είναι πως μόνο ένα ποσοστό των χρεών έχει αρχίσει να αποπληρώνεται και μάλιστα με αργούς ρυθμούς. Από την άλλη, έχουν ήδη αρχίσει να συσσωρεύονται χρέη και για το 2013, τα οποία βάσει νομοθεσίας θα έπρεπε να εξοφλούνται εντός 90 ημερών, ακόμα και αν τα προηγούμενα έτη μπουν σε ρύθμιση.Επιπλέον, παρά τις συντονισμένες κινήσεις όλου του φαρμα-κευτικού κλάδου, το κράτος δεν συναίνεσε στις προτεινόμε-νες λύσεις για τη φορολόγηση των φαρμακευτικών ομολό-γων με στόχο τον συμψηφισμό της ζημίας από το PSI, που συνολικά ξεπέρασε το 1 δισ. ευρώ. Τονίζω το γεγονός ότι ενώ η ζημία ήταν άμεση και επιβλήθηκε βίαια από το κρά-τος, με τιμολόγια που περιελάμβαναν ΦΠΑ που είχε ήδη κα-ταβληθεί από τις εταιρείες, έκριναν ότι ο ομαλότερος τρόπος

Από τον Κωνσταντίνο Ευριπίδη, διευθύνοντΑ σύμβουλο, GENESIS PHARMA

Σταθερο πλαιΣιο για τη Φαρμακοβιομηχανια

Το κράτος οφείλει στις φαρμακευτικές εταιρείες 1,5 δισ. ευρώ και ενώ ο κλάδος υπέστη ζημιές από το PSI περίπου 1δισ. ευρώ. Επι-πλέον, εφαρμόζονται δυο μέτρα και δυο σταθμά στη φαρμακευτι-κή δαπάνη, ενώ τα φαρμακεία εξοφλούνται σε 3 μήνες, οι εταιρεί-ες που πωλούν φάρμακα απευθείας στον ΕοπΥΥ και τα νοσοκο-μεία εξοφλούνται με μεγάλες καθυστερήσεις. Τώρα που χρήματα υπάρχουν για την τακτοποίηση των οφειλών και έχει επιτευχθεί μεγάλη εξοικονόμηση δαπανών στον τομέα της υγείας, απαιτεί-ται η δημιουργία σταθερού πλαισίου λειτουργίας του φαρμακευτι-κού κλάδου και ενιαίας πολιτικής στον τομέα της έρευνας, ώστε η φαρμακοβιομηχανία να βρει τον βηματισμό της.

εχουν ηδη αρχιΣει να ΣυΣΣωρευονται χρεη και για το 2013, τα οποια βαΣει νομοθεΣιαΣ θα επρεπε να εξοΦλουνται εντοΣ 90 ημερων, ακομα και αν τα προηγουμενα ετη μπουν Σε ρυθμιΣη.


«αντιμετώπισης» του προβλήματος που το ίδιο το κράτος δημιούργησε εί-ναι να γίνει σε 30 ίσες δόσεις που θα καταβληθούν σε 30 χρόνια. Αυτή η ζημιά ήταν η μεγαλύτερη που υπέστη ελληνική εταιρεία λόγω των ομολόγων μετά τις τράπεζες.Αυτό που περιμένουμε λοιπόν από την Πολιτεία είναι να μεριμνήσει για την άμεση αποπληρωμή των ληξιπρόθε-σμων οφειλών, να αποκαταστήσει τη ροή των πληρωμών του ΕΟΠΥΥ προς όλους τους προμηθευτές φαρμάκου σε ίδιο χρόνο και να διορθώσει την αδικία του φορολογικού νομοσχεδί-ου αντιμετωπίζοντας φορολογικά τη ζημία έως 30 έτη και όχι σε 30 έτη. Η πλειοψηφία των φαρμακευτικών πω-λήσεων, αναφέρομαι στα φαρμακεία, εξοφλούνται σε 3 μήνες, ενώ οι εται-ρείες που κατά κύριο λόγο πουλούν τα προϊόντα τους απευθείας στον ΕΟΠΥΥ και τα νοσοκομεία αντιμετωπίζονται εντελώς διαφορετικά, καθώς πληρώ-νονται με μεγάλες καθυστερήσεις. Είναι αδικία να εφαρμόζονται από το κράτος δύο μέτρα και δύο σταθμά προς τους προμηθευτές φαρμάκων και το πλαίσιο αυτό πρέπει άμεσα να διορ-θωθεί. Παράλληλα, είναι αναγκαίο να ομαλοποιηθεί και το φλέγον ζήτημα της τιμολόγησης, τηρώντας τον νόμο του μέσου όρου των τριών χαμηλότε-ρων τιμών στην Ευρώπη αναφορικά με τις τιμές όλων των φαρμάκων.Η δική μας εταιρεία αποτελεί χαρακτηρι-στικό παράδειγμα, καθώς έχουμε πληγεί περισσότερο από όλους, λόγω του ότι τα φάρμακά μας είναι στην πλειονότητά τους νοσοκομειακά και ο μεγάλος όγκος των πωλήσεών μας αφορά στα δημόσια νοσοκομεία και τον ΕΟΠΥΥ. Σήμερα, βρισκόμαστε αντιμέτωποι με υπόλοιπο χρεών μεγαλύτερο των 100 εκ. ευρώ.Παρόλ’ αυτά, μετά από σκληρή προσπά-θεια και προσεκτικό στρατηγικό σχεδια-σμό κατορθώσαμε να αναστρέψουμε την αρνητική εικόνα και να διασφαλίσουμε τη βιωσιμότητα και τη σταθεροποίηση της εταιρείας. Διαθέτουμε στο χαρτοφυ-λάκιό μας ισχυρά πρωτότυπα προϊόντα που καλύπτονται με μακροχρόνιες πατέ-

ντες και κυρίως διατηρήσαμε αμέριστη την εμπιστοσύνη των διεθνών συνεργα-τών μας, που μας στήριξαν παρά την αρ-νητική εικόνα της χώρας. Το δίκτυο των εταιρειών που αντιπροσωπεύουμε πε-ριλαμβάνει μερικές από τις μεγαλύτερες εταιρείες βιοτεχνολογίας παγκοσμίως, οι οποίες ενίσχυσαν περαιτέρω τις σχέσεις εμπιστοσύνης που έχουμε αναπτύξει κα-τά τη μακροχρόνια συνεργασία μας επε-κτείνοντας χρονικά τα συμβόλαιά τους και συμφωνώντας για την εκπροσώπηση όλων των μελλοντικών τους προϊόντων.Από αυτά τα δεδομένα αντλούμε δύ-ναμη για το μελλοντικό επιχειρησιακό μας πλάνο, το οποίο περιλαμβάνει νέ-ες συνεργασίες, ανάπτυξη νέων προ-ϊόντων μέσα από κλινικές μελέτες και ενίσχυση των εξαγωγών. Αν και έχου-με την τεχνογνωσία και τη θέληση να θέσουμε άμεσα σε εφαρμογή το επεν-δυτικό αυτό πλάνο, δυστυχώς παρα-μένουμε σε αναμονή λόγω των μη εξο-φλημένων χρεών και της αδικίας του φορολογικού συστήματος.Πλέον και τα χρήματα υπάρχουν για την εξόφληση των οφειλών και η εξοι-κονόμηση των δαπανών έχει επιτευ-χθεί και μάλιστα στο μέγιστο, ώστε να μπορούμε να μιλάμε για καινοτομία και επενδύσεις. Και αν πράγματι δρομολο-γηθούν σύντομα οι πληρωμές, τότε θα μπορέσουμε να ενισχύσουμε περαιτέ-ρω την ανάπτυξη και την απασχόληση. Από δω και στο εξής το στοίχημα έχει μετατοπιστεί στον έλεγχο και την ελαχι-στοποίηση της σπατάλης σε όλα τα κέ-ντρα κόστους της δημόσιας περίθαλψης και παράλληλα στη στήριξη της υγιούς επιχειρηματικότητας. Σε κάθε περίπτω-ση, οι όποιες αλλαγές οφείλουν να θέ-τουν τις βάσεις για ένα βιώσιμο μέλλον και να λειτουργούν στο πλαίσιο της δι-αφάνειας και του εκσυγχρονισμού.Τώρα, με τη νέα ηγεσία του Υπουργεί-ου Υγείας, περιμένουμε και ως κλάδος με αγωνία τις σχετικές εξελίξεις. Φαίνε-ται πάντως πως υπάρχει η διάθεση να ληφθούν αποφάσεις, γεγονός που με κάνει να πιστεύω πως βρισκόμαστε στη σωστή κατεύθυνση. Είμαι αισιόδοξος ότι με συντονισμένη προσπάθεια για τη

στήριξη ενός αναβαθμισμένου και υγι-ούς δημόσιου τομέα, για τη διαμόρφω-ση ενός σταθερού πλαισίου λειτουργί-ας του φαρμακευτικού κλάδου και την καθιέρωση μιας ενιαίας εθνικής πολιτι-κής στον τομέα της έρευνας θα μπορέ-σουμε να ανασυγκροτηθούμε αποτελε-σματικά και να λειτουργήσουμε με τη ματιά μας στραμμένη στο μέλλον. Μόνο έτσι η αγορά θα ανακτήσει σταδιακά τη δυναμική της και η φαρμακοβιομηχανία θα βρει τον βηματισμό της.

ειναι αναγκαιο να ομαλοποιηθει και το Φλεγον ζητημα τηΣ τιμολογηΣηΣ, τηρωνταΣ τον νομο του μεΣου ορου των τριων χαμηλοτερων τιμων Στην ευρωπη αναΦορικα με τιΣ τιμεΣ ολων των Φαρμακων.

30

ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΚΙΝΔΥΝΩΝ


Για να θέσουμε το ζήτημα τις περιβαλλοντικής ευθύνης στις πραγματικές του διαστάσεις, αρκεί να φέρουμε στο νου μας παραδείγματα ρύπανσης που είδαν το φως της δημοσι-ότητας τα τελευταία χρόνια, καθώς και τον αντίκτυπό τους: υποβάθμιση του περιβάλλοντος, ζημίες στη βιοποικιλότητα, σημαντικές οικονομικές απώλειες από ίδιες ζημιές των επι-χειρήσεων, υπέρογκα δικαστικά έξοδα, αρνητική δημοσιότη-τα, ενώ παράλληλα είδαν να κλονίζεται η εμπιστοσύνη των πελατών τους. Ποιοι όμως είναι οι λόγοι που την καθιστούν τόσο σημαντική;Κατά πρώτον έχουμε ένα κανονιστικό πλαίσιο που γίνεται ολοένα και πιο αυστηρό. Έχει ήδη ενσωματωθεί στο Ελ-ληνικό δίκαιο η Ευρωπαϊκή Οδηγία που έχει ως στόχο την πρόληψη και αποκατάσταση της περιβαλλοντικής ρύπανσης, εφαρμόζοντας την αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει», δηλαδή

Η περιβαλλοντική ευθύνη απασχολεί ολο-ένα και περισσότερο τις επιχειρήσεις ανά τον κόσμο. Με άμεσες επιπτώσεις στη φή-μη και τον ισολογισμό μίας εταιρίας και το κανονιστικό πλαίσιο να γίνεται όλο και πιο αυστηρό, πρόκειται για έναν από τους πιο σημαντικούς κινδύνους που καλείται να αντιμετωπίσει μία εταιρία.

Η ΑσφΑΛΙσΗ ΕΝΑΝΤΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΚΙΝΔΥΝΩΝ

ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΕΝΑ σΥγχΡΟΝΟ ΕΡγΑΛΕΙΟ γΙΑ ΤΙσ

ΕΠΙχΕΙΡΗσΕΙσ, ΚΑθΩσ ΤΟΥσ ΕΠΙΤΡΕΠΕΙ ΝΑ μΕΤΑφΕΡΟΥΝ

ΤΙσ ΟΙΚΟΝΟμΙΚΕσ σΥΝΕΠΕΙΕσ μΙΑσ ζΗμΙΑσ σΤΗΝ

ΑσφΑΛΙσΤΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ ΚΑΙ ΑΡΑ ΝΑ ΠΡΟσΤΑΤΕψΟΥΝ

ΤΟΝ ΙσΟΛΟγΙσμΟ ΤΟΥσ.

Συγχρονο επιχειρειν και αειφοριαπροΣΤαΤευΣΤε ΤΗ φΗΜΗ και Τον ιΣοΛογιΣΜο ΤΗΣ επιχειρΗΣΗΣ ΣαΣ

ΑΠo τΟν γιαννΗ ΤζιΤζικα, διΕυθυντη ΕΠιχΕιρημΑτιΚων

ΑσφΑλισΕων AIG


καθορίζοντας το πλαίσιο ευθύνης των επιχειρήσεων. Αυτό σημαίνει ότι οι εταιρίες θα έχουν αντικειμενική ευθύ-νη αλλά και αυστηρότερες υποχρεώ-σεις, καθώς θα πρέπει να πάρουν μέ-τρα όχι μόνο κατά τη διάρκεια, αλλά και για την πρόληψη μιας ζημιάς. Επι-πλέον επίκειται η υπουργική απόφαση που θα καθορίσει το πλαίσιο υποχρε-ωτικής ασφάλισης των επιχειρήσεωντονίζουμε ιδιαίτερα την αναδρομικό-τητα της Οδηγίας, που για την Ελλάδα είναι η 30η Απριλίου 2007 με βάση το σχετικό Προεδρικό διάταγμα. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι από αυτή την ημερο-μηνία «τρέχει» ήδη η νομική ευθύνη των επιχειρήσεων έναντι του περιβάλ-λοντος και συνεπώς οι επιχειρήσεις που δεν ασφαλίζονται για περιβαλλοντική ευθύνη θα κληθούν να καταβάλουν μό-νες τους το κόστος και τις αποζημιώσεις σε περίπτωση ρύπανσης. Ένας δεύτερος παράγοντας είναι η ευ-αισθητοποίηση της κοινής γνώμης σε περιβαλλοντικά θέματα, καθώς και οι πρακτικές του σύγχρονου επιχειρείν που επιβάλλουν μεγαλύτερη υπευθυ-νότητα, με στόχο τη βιώσιμη ανάπτυξη και την αειφορία. υπό αυτό το πρίσμα, η προστασία και αποκατάσταση του πε-ριβάλλοντος θεωρείται απαραίτητη για κάθε εταιρία, αν όχι αυτονόητη υποχρέ-ωση, και οποιοδήποτε περιστατικό που επηρεάζει το περιβάλλον έχει σοβαρές επιπτώσεις στη φήμη και το όνομά της.το τρίτο στοιχείο εδώ δεν είναι άλλο από τις οικονομικές απώλειες. τα έξο-δα αποκατάστασης του περιβάλλοντος στην πρότερη κατάστασή του μπορεί να ανέλθουν σε εκατομμύρια ευρώ, χωρίς να λαμβάνονται υπόψη τα έξοδα υπεράσπισης, το κόστος αποτίμησης της ζημίας, αλλά και η απώλεια κερδών σε περίπτωση διακοπής εργασιών.Οι τρεις παραπάνω παράγοντες έχουν συντελέσει στο να ανέβει η περιβαλ-λοντική ευθύνη στην ατζέντα των δι-οικητικών συμβουλίων των εταιριών τα τελευταία χρόνια. Εδώ ακριβώς τί-θεται και το επόμενο λογικό ερώτημα που δεν είναι άλλο από το ποιες εται-ρίες επηρεάζονται.

μέχρι πρότινος υπήρχε μία λανθασμένη αντίληψη πως η περιβαλλοντική ευθύνη ενδια-φέρει μόνο «βαριές» βιομηχα-νίες και μεγάλες παραγωγικές μονάδες, ωστόσο πλέον είναι σαφές πως το συγκεκριμένο ζήτημα αφορά πολύ περισσό-τερους κλάδους. Ουσιαστικά, ευθύνη έναντι του περιβάλ-λοντος έχουν οι πάσης φύσης επιχειρηματικές εγκαταστάσεις, όπως παραγωγικές, αποθηκευτικές, εμπορι-κές, διαχείρισης αποβλήτων ή ακόμη και γεωργικές ή κτηνοτροφικές μονά-δες. Πέρα από τις εγκαταστάσεις, είναι εξίσου απαραίτητη για τον κλάδο των μεταφορών και των logistics, καθώς και για τα κατασκευαστικά έργα.Πώς μπορεί λοιπόν μια επιχείρηση να προστατευθεί από τις συνέπειες των συγκεκριμένων κινδύνων; Παλαιότερα, οι εταιρίες κατέφευγαν σε ασφαλιστή-ρια συμβόλαια γενικής αστικής ευθύ-νης για να καλύψουν τις ευθύνες έναντι τρίτων. ωστόσο, το πλαίσιο κάλυψης των συγκεκριμένων ασφαλιστηρίων, σχεδιασμένο στη βάση του Αστικού δικαίου, δεν μπορεί να προσαρμοστεί ώστε να ανταποκρίνεται στις επιταγές της περιβαλλοντικής νομοθεσίας. με παγκόσμια εμπειρία που μετρά

25 έτη στην ανάληψη περιβαλλοντι-κών κινδύνων, η AIG με το EnviroPro προσφέρει ένα ευέλικτο και πρωτο-ποριακό πρόγραμμα, με υψηλό επίπε-δο κάλυψης, απόλυτα προσιτό κόστος και άμεση αποζημίωση, για να καλύ-ψει όλες τις παραμέτρους της ευρω-παϊκής Οδηγίας και να επιτρέψει στις επιχειρήσεις την απρόσκοπτη ροή των εργασιών τους. η ασφάλιση έναντι περιβαλλοντικών κινδύνων αποτελεί ένα σύγχρονο εργαλείο για τις επιχει-ρήσεις, καθώς τους επιτρέπει να μετα-φέρουν τις οικονομικές συνέπειες μιας ζημίας στην ασφαλιστική εταιρία και άρα να προστατέψουν τον ισολογισμό τους. ταυτόχρονα σε μια αγορά που έχει πλέον πολύ υψηλότερη ευαισθη-σία στα θέματα προστασίας του περι-βάλλοντος, μέσω αυτής διασφαλίζεται η προστασία της εταιρικής φήμης.

δημ

ιου

ργικ

ή πα

ρου

σία

ση:

All

med

iaCr

eati

ve

Το νεο EnviroPro ΤΗΣ AIG ενΣωΜΑΤωνεΙ Σε ενΑ ενΙΑΙο ΣυΜβοΛΑΙο ΤΙΣ κΑΛυψεΙΣ γΙΑ ΑΣΤΙκΗ κΑΙ περΙβΑΛΛονΤΙκΗ ευθυνΗ:

• Αποκατάσταση ή επαναφορά της βιοποικιλότητας • Έξοδα υπεράσπισης για τη διερεύνηση, διευθέτηση

και διακανονισμό καλυπτόμενων απαιτήσεων • δαπάνες πρόληψης και μετριασμού των επιπτώσεων

από συνθήκες ρύπανσης ή περιβαλλοντικής ζημίας • Ζημία προκαλούμενη από αιφνίδιο ή σταδιακό περιστατικό ρύπανσης• Κόστος καθαρισμού ιδίων ή και τρίτων εγκαταστάσεων • σωματικές βλάβες και υλικές ζημίες που προκαλούνται

από συνθήκες ρύπανσης• Προαιρετική κάλυψη για έξοδα διακοπής εργασιών λόγω συνθηκών

ρύπανσης, περιβαλλοντική ζημία που σχετίζεται με μεταφορά προϊόντων/ αποβλήτων αλλά και κατασκευαστικά έργα

32

csr Κ ο ι ν ω ν ι Κ H υ π ε υθυ ν Oτ η τα

corp orate rep or t 2013

ΕΚΕ σε καιρούς απαιτητικούς

ΥπΕΥθΥνοι ΕταιριΚοι πολιτΕς

επιτελειο εκδοσησ

Η Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη -η ολοκλήρωση στην επιχειρηματική λειτουργία όλων των παικτών που συνθέτουν το περιβάλλον της επι-

χείρησης -της κοινωνίας και του περιβάλλοντος - πέρα από το όφε-λος για την κοινωνία, «χτίζει» σχέ-σεις εμπιστοσύνης με τους πελάτες καταναλωτές και ενισχύει την εται-

ρική αξία.

32 corp orate rep or t 2013

csr Κο ι ν ω ν ι Κ H υ π ε υθ υ ν Oτ η τα

33corp orate rep or t 2013

οι επιχειρήσεις σήμερα πλέ-ον αναγνωρίζουν τον ρόλο τους ως υπευθύνου εται-ρικού πολίτη εξαιρετ ικά σημαντικό και αναπόσπα-στο στοιχείο της εταιρικής

στρατηγικής τους. Η ΕΚΕ, η υπεύθυνη εταιρική λειτουρ-

γία, αποτελεί σημαντική παράμετρο και σε επίπεδο ΕΕ, και ειδικότερα της Διεύ-θυνσης Επιχειρήσεων και Βιομηχανίας. Μπορεί για την Ελλάδα η προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων να είναι δε-δομένη, όμως αυτό δεν ισχύει σε όλες τις χώρες, εκτός ευρωπαϊκών συνόρων, όπου δραστηριοποιούνται οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις. Η ΕΕ πρόσφατα δημοσίευ-σε σχετικές οδηγίες για τους κλάδους της πληροφορικής, των εταιρειών απασχόλη-σης (που αφορά τις άμεσες προσλήψεις αλλά και την «ενοικίαση» εργαζομένων) αλλά και του πετρελαϊκού κλάδου. Σύμ-φωνα με αυτή, όπου τα κράτη δεν τα προστατεύουν είναι καθήκον των εταιρει-ών να τα σέβονται στην πράξη.

Σχετική είναι η δέσμευση 24 με-γάλων εταιρειών ενδυμάτων –μεταξύ των οποίων οι H&M, Inditex, Marks & Spencer- που έχουν αναθέσει παραγω-γή προϊόντων τους σε επιχειρήσεις του Μπανγκλαντές. Μετά την πρόσφατη κα-τάρρευση κτιρίου που στέγαζε τοπικές βιομηχανίες ενδυμάτων με εκατοντάδες θύματα, δεσμεύονται για την εφαρμογή κανονισμών ασφαλείας ώστε κανένας εργαζόμενος να μην αντιμετωπίζει κίν-δυνο στη διάρκεια της εργασίας του.

Η Διεύθυνση Βιομηχανίας εξετάζει μάλιστα τη σχέση ΕΚΕ και ανταγωνιστι-κότητας σε συγκεκριμένους κλάδους. Στα

χημικά, για παράδειγμα, εξετάζει τη σύν-δεση της ΕΚΕ και της ανταγωνιστικότητας αφού θέματα υγείας, ασφάλειας και προ-στασίας του περιβάλλοντος βρίσκονται πάντα στον πυρήνα της λειτουργίας των επιχειρήσεων του κλάδου. Όπως τονίζει η πρωτοβουλία «Υπεύθυνη Φροντίδα», βοήθησε τις επιχειρήσεις να ανταποκρι-θούν στις πιέσεις των ενδιαφερόμενων μερών (της κοινωνίας) και να προετοιμα-στούν έγκαιρα για τις αυστηρότερες πε-ριβαλλοντικές ρυθμίσεις. Αντίστοιχα για τη κλωστοϋφαντουργία και τη βιομηχα-νία ενδυμάτων, όπου υπάρχει αντίφαση μεταξύ των προτιμήσεων των καταναλω-τών για φιλικά στο περιβάλλον προϊόντα αλλά και της απροθυμίας τους να πλη-ρώσουν το υψηλότερο τίμημα που αυτό συνεπάγεται, τονίζει ότι η έρευνα και η καινοτομία είναι καθοριστικοί παράγο-ντες όσο και η ενημέρωση των κατανα-λωτών για τα οφέλη για το περιβάλλον.

Σχετική με την έννοια του υπεύθυ-νου εταιρικού πολίτη είναι και η πρω-τοβουλία του χρηματοπιστωτικού το-μέα στο πλαίσιο του ΟΗΕ, το United Nations Environment Programme Finance Initiative. Σε αυτή συμμετέχον πάνω από 200 τράπεζες κυρίως –από ελληνικής πλευράς η Alpha Bank, η Eurobank και η Πειραιώς -αλλά και ασφαλιστικές εταιρεί-ες (από την Ελλάδα η Interamerican) και επενδυτικοί οργανισμοί. Στόχος της είναι, μέσα από τη συνεργασία, την ανταλλαγή απόψεων και καλύτερων πρακτικών των μελών της, η δημιουργία του πλαισίου για ένα χρηματοπιστωτικό σύστημα που χρηματοδοτεί τη βιώσιμη ανάπτυξη και ελαχιστοποιεί το περιβαλλοντικό του αποτύπωμα. Ανάλογοι είναι και οι στόχοι

του Principles for Sustainable Insurance, ειδικά για τον ασφαλιστικό κλάδο. Επί-σης, με τη Natural Capital Declaration, οι επικεφαλής των μεγαλύτερων τραπεζών αναγνωρίζουν το όφελος για τους οργα-νισμούς τους από τη μεγαλύτερη συμμε-τοχή συγκεκριμένων πλευρών του τρίπτυ-χου περιβάλλον-κοινωνία-διακυβέρνηση στη διαχείριση κινδύνου, τις δανειοδοτή-σεις και τις επενδύσεις τους.

Η έννοια της ΕΚΕ στην ουσία αφορά στην εθελοντική συνεισφορά της επι-χείρησης στη βιώσιμη ανάπτυξη, με την

Οι επιχειρήσεις που διακρίνονται για την

κοινωνική τους δράση χτίζουν μια

ισχυρή σχέση εμπιστοσύνης

με τους πελάτες -καταναλωτές των

προϊόντων και υπηρεσιών τους, η οποία αποτελεί και

ανταγωνιστικό πλεονέκτημα έναντι

των αδιάφορων για την κοινωνία

ανταγωνιστών τους.



ολοκλήρωση στη λειτουργία της όλων των παικτών που συνθέτουν το περι-βάλλον της, δηλαδή και της κοινωνίας και του περιβάλλοντος.

Καθοριστική για την επιστροφή στην κοινωνία μέρους του οφέλους που απο-κομίζουν οι επιχειρήσεις από αυτή αυτή, είναι η ενημέρωση και η επικοινωνία με την πληθώρα φορέων της κοινωνίας, μη κυβερνητικές οργανώσεις, εκπαιδευ-τικούς και πολιτιστικούς οργανισμούς ώστε οι δράσεις ΕΚΕ να έχουν το μεγα-λύτερο αποτέλεσμα στην κοινωνία.

Η ελληνική πραγματικότητα

Στην Ελλάδα της ύφεσης και της κρα-τικής αδυναμίας να καλύψει τις ανάγκες κοινωνικών δομών, το κόστος περιβαλ-λοντικών δράσεων κ.α., η ΕΚΕ αποκτά μεγαλύτερη ακόμα σημασία. Αυτή αφορά σε συνδρομή σε φορείς που καλύπτουν κοινωνικές ανάγκες, όπως στήριξη κοινωφελών οργανώσεων και ευάλωτων κοινωνικών ομάδων, στή-ριξημή περιβαλλοντικών οργανώσεων και ευαισθητοποίηση των πολιτών σε περιβαλλοντικά θέματα, υποστήριξη εκ-παιδευτικών δράσεων και οργανισμών, χορηγία πολιτιστικών δράσεων και ανά-δειξης του πολιτισμού της χώρας αλλά και ενίσχυση της έρευνας και καινοτομίας και στήριξη της εμπορικής αξιοποίησης της γνώσης, όπως το πρόγραμμα «Η Ελ-λάδα Καινοτομεί» της Eurobank.

Τα ευρωπαϊκά βραβεία ΕΚΕ, που προ-κήρυξε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την ανάδειξη των καλύτερων εταιρικών πρα-κτικών, και τα οποία συνδιοργανώνονται από τα κατά τόπους δίκτυα –στην Ελλάδα από το Ελληνικό Δίκτυο για την Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη (ΕΔΕΚΕ)- στόχο έχουν

την αναγνώριση και τη μεταφορά των κα-λύτερων πρακτικών ώστε να αποκτήσουν την κρίσιμη μάζα στην επιχειρηματικότη-τα, αναδεικνύοντας τη σημασία της ΕΚΕ για την επιχείρηση, τη φήμη της στους πελάτες της και την κοινωνία αλλά και την προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης.

Η ΕΚΕ εκτός από τη χορηγική στήριξη των δράσεων που αναφέρθηκαν αφορά και την ίδια τη λειτουργία της επιχείρη-σης: ελαχιστοποίηση του περιβαλλοντι-κού αποτυπώματος, από την παραγωγική διαδικασία ως την ανακύκλωση του τελι-κού προϊόντος μετά τη χρήση, καλύτερες

πρακτικές για την ανάπτυξη του ανθρώπι-νου δυναμικού και κινητοποίησή του για ενεργό συμμετοχή σε κοινωνικές δράσεις.

Ενισχύοντας την εταιρική αξία

Οι δράσεις ΕΚΕ, εκτός από την επι-σ τροφή σ την κοινωνία μέρους των ωφελειών που αντλούν από αυτή με τη λειτουργία τους, αποτελούν σημαντική επένδυση όχι μόνο στον γενικό στόχο της βιώσιμης ανάπτυξης αλλά και για την ίδια την εταιρική αξία. Οι επιχειρή-σεις που διακρίνονται για την κοινωνική τους δράση χτίζουν μια ισχυρή σχέση εμπιστοσύνης με τους πελάτες -κατα-ναλωτές των προϊόντων και υπηρεσιών τους, η οποία αποτελεί και ανταγωνιστι-κό πλεονέκτημα έναντι των αδιάφορων για την κοινωνία ανταγωνιστών τους.

Η ενεργός συμμετοχή στην κοινωνία αποτελεί παράγοντα ανταγωνιστικό-τητας μακροπρόθεσμα. Η συνεχής αναζήτηση τρόπων για την ενεργό συμμετοχή στην κοινωνία, επιπλέον, οδηγεί τις επιχειρήσεις στη συνεχή επαναξιολόγηση της αποτελεσματι-

κότητάς τους καθώς ένας ακόμα παρά-γοντας –το εξωτερικό περιβάλλον που συνθέτουν η κοινωνία και το περιβάλ-λον- υπεισέρχεται στην εταιρική στρατη-γική. Κοινωνία και το περιβάλλον είναι πλέον ενδιαφερόμενα μέρη της εταιρι-κής λειτουργίας, πέρα από τους μετό-χους και τους εργαζόμενους. Οι δράσεις στήριξης του πολιτισμού, της εκπαίδευ-σης, οι φιλανθρωπικές δράσεις και οι δράσεις προστασίας του περιβάλλοντος είναι το εθελοντικό αλλά πολύ σημαντι-κό μέρισμα για την προώθηση της ανά-πτυξης και της συνεκτικής κοινωνίας, η δεύτερη απαραίτητη για την πρώτη.


Στις 26 Μαΐου 2013, εθελοντικές ομάδες που απαρτίζονταν από μέλη του

προσωπικού και τις οικογένειές τους πραγματοποίησαν δράσεις κοινωνικού

ή περιβαλλοντικού χαρακτήρα στην Ελλάδα, και σε 7 ακόμη χώρες,

προάγοντας με αυτό τον τρόπο την ομαδικότητα και τη συνεργασία. Στην

Ελλάδα πραγματοποιήθηκαν εκδηλώσεις κοινωνικού και περιβαλλοντικού

χαρακτήρα, στην Αθήνα, στον Βόλο, στο Ηράκλειο, στη Θεσσαλονίκη, στην

Καλαμάτα, στην Καρδίτσα, στην Κέρκυρα, στην Κεφαλονιά, στην Πάτρα, στη

Σάμο, στη Χαλκιδική, στα Χανιά και στη Χίο, με τη συμμετοχή συνολικά 343

εθελοντών. Στην Αθήνα, πραγματοποιήθηκε περιβαλλοντική-διαδραστική

επίσκεψη στο “Κέντρο της Γης”, στον Βόλο, συλλογή τροφίμων για την

ενίσχυση του Ιδρύματος “ΔοςΗμίν Σήμερον” και στην Καρδίτσα, συλλογή

και προσφορά φαρμάκων στο Γηροκομείο Καρδίτσας. Στις υπόλοιπες πόλεις

και νησιά, πραγματοποιήθηκαν καθαρισμοί ακτών.

ΥΠΟΤΡΟΦΙΕΣ ΙΔΡΥΜΑΤΟΣ ΩΝΑΣΗ

Το ΔΣ του Ιδρύματος, ενέκρινε για το ακα-δημαϊκό έτος 2013/2014 συνολικά 239 υπο-τροφίες, από τις οποίες 213 σε Έλληνες και 26 σε αλλοδαπούς. Σε Έλληνες χορηγούνται 115 υποτροφίες εξωτερικού για 15 χώρες, 74 υποτροφίες για την Ελλάδα και 24 υποτρο-φίες στο Ειδικό Πρόγραμμα για παιδιά ναυτι-κών του Ομίλου. Αντίστοιχα, σε αλλοδαπούς δίνονται 26 υποτροφίες, από τις οποίες, 16 είναι ερευνητικές χορηγίες που απευθύνο-νται σε Καθηγητές Πανεπιστημίου όλων των βαθμίδων, μεταδιδακτορικούς ερευνητές και καλλιτέχνες, και 10 εκπαιδευτικές υποτροφίες για μεταπτυχιακούς φοιτητές και υποψήφιους διδάκτορες. Το Ίδρυμα Ωνάση καθιέρωσε από το 1978 πρόγραμμα παροχής υποτροφιών σε Έλληνες με σκοπό την πραγματοποίηση μετα-πτυχιακών/διδακτορικών σπουδών στο εξω-τερικό. Το 1998 καθιερώθηκε νέο πρόγραμμα με σκοπό την πραγματοποίηση μεταπτυχια-κών/διδακτορικών σπουδών στην Ελλάδα. Σή-μερα, πάνω από 5.000 υπότροφοι του Ιδρύ-ματος Ωνάση δραστηριοποιούνται σε διάφο-ρους τομείς ανά τον κόσμο.

Minetta ΧΟΡΗγiΑ ΕξΟΠλΙΣΜΟy ΣΤΗΝ ΟΜaΔΑ ΖΗΤΑΠιστή στο κοινωνικό της έργο, η Ευρωπαϊκή Ένωσις-Ασφάλειαι Μινέττα προχώρησε πρόσφατα στη χορηγία εξοπλισμού στην Ομάδα ΖΗΤΑ της Ελληνικής Αστυνομίας για δεύτερη συνεχή χρονιά. Συγκεκριμένα, αγόρασε και διέθεσε μπότες DAINESE, ειδικές για μοτοσικλετιστές. Η ενέργεια αυτή έρχεται να προστεθεί σε μια αλυσίδα ενεργειών , με κυριότερες την εθελοντική αιμοδοσία των εργαζομένων της, τη χορηγία ασφάλισης των εκθεμάτων του Μουσείου Μαρία Κάλλας και τη χορηγία συναυλιών με έντονο ελληνικό παραδοσιακό ύφος.

HΜeΡΑ ΕθΕλΟΝΤΙκHΣ κΟΙΝΩΝΙκHΣ προσφορaσ τησ νovartis ηellas

Το δικό τους χέρι βοηθείας στην ενίσχυση φορέων και δομών κοινωνικής αλληλεγγύης και την ανα-κούφιση εκατοντάδων δοκιμαζόμενων συνανθρώπων μας, έδωσαν πρόσφατα η διοίκηση και το προ-σωπικό της φαρμακευτικής εταιρείας Novartis Hellas, συμπεριλαμβανομένων των εργαζομένων των εταιρειών Alcon και Sandoz, για μια ακόμη χρονιά, τη 17η κατά σειρά. Στο πλαίσιο αυτό, στον πολυ-χώρο «Γωνιά Προσφοράς και Αλληλεγγύης», όπου στεγάζονται το Κοινωνικό Παντοπωλείο, το Γεύμα Αγάπης και η Ιματιοθήκη του Δήμου Αμαρουσίου, ο οποίος διακρίνεται για τις κοινωνικές του δομές που παρέχουν σταθερά υλικά αγαθά και υποστήριξη σε ευπαθείς ομάδες, προσφέρθηκαν 150 μερίδες φρέσκου μαγειρεμένου φαγητού στο Γεύμα Αγάπης. Οι μερίδες διανεμήθηκαν σε σπίτια ηλικιωμένων με οδηγό του Δήμου και σε οικογενειάρχες που είχαν προσκληθεί να προσέλθουν στο χώρο για να τις παραλάβουν. Επιπλέον, οι εθελοντές που συμμετείχαν στη δράση πακετοποίησαν τρόφιμα μακράς διαρκείας, όπως αλεύρι, ρύζι, όσπρια, μακαρόνια, καφέ, κονσέρβες, γάλα, λάδι κτλ, που, επίσης, προ-σέφερε η Novartis, τα οποία παρέλαβαν από το Κοινωνικό Παντοπωλείο οικογένειες με ανάγκη. Ταυτό-χρονα, διαχώρισαν 15 σάκους με φάρμακα και ταξινόμησαν τα σκευάσματα με αλφαβητική σειρά στα ράφια του Κοινωνικού Φαρμακείου ώστε να είναι έτοιμα προς διάθεση στους πολίτες, ενώ τακτοποίη-σαν και δεκάδες σάκους από παιχνίδια, σχολικά είδη και ρούχα στη Δημοτική Ιματιοθήκη.

ΗΜΕΡΑ ΕΘΕΛΟΝΤΙΣΜΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΒ ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΣ

Με αίσθημα Εταιρικής Υπευθυ-νότητας διοργάνωσε για τρίτη συνεχή χρονιά, στις 26 Μαΐου, δεκάδες δράσεις εθελοντισμού σε όλη την Ελλάδα, σε συνεργα-σία με τοπικές αρχές και φορείς στις περιοχές που δραστηριο-ποιείται. Στόχος των δράσεων αυτών, είναι η έμπρακτη ενί-σχυση των τοπικών κοινωνιών, αλλά και το χτίσιμο ισχυρών δεσμών συνεργασίας, ώστε να δημιουργηθεί μια δυνατή αλυ-σίδα ευθύνης που θα προσφέ-ρει χαμόγελο και αισιοδοξία για το αύριο. Στην πανελλαδική εθελοντική ενέργεια της ΑΒ Βα-σιλόπουλος συμμετείχαν πάνω από 3.000 εθελοντές, από τα 272 καταστήματα, τα κεντρικά γραφεία και τις αποθήκες της

εταιρείας.

HΜeΡΑ ΕθΕλΟΝΤΙΣΜΟy ΟΜiλΟΥ alpHaBank

36

CsR Κ ο ι ν ω ν ι Κ H υ π ε υθυ ν Oτ η τα


ΠΡΩΤΟΒΟΥλΙΑ ΤΗΣ γΕΦΥΡΑ Α.Ε. Σύμπραξη & δράση πολιτών ενάντια στην εξάπλωση του πλαστικού στη θάλασσα

Η πλατφόρμα οικολογικών οργανώσεων, εθελοντικών κινήσεων και ναυταθλητικών ομίλων που ενεργοποιήθηκε με πρωτοβουλία της ΓΕΦΥΡΑ Α.Ε. και τη στήριξη του Ινστιτούτου Θαλάσ-σιας Προστασίας «ΑΡΧΙΠΕΛΑΓΟΣ» δήλωσε - με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος - έτοιμη για δράση σε πολλά μέτωπα. Αντικείμενο της δραστηριοποίησης ήταν η προσπάθεια ανάσχεσης του πλαστικού στις θάλασσες, το οποίο μέσω της διατροφικής αλυσίδας απειλεί την υγεία του ανθρώπου και όχι μόνο. Αναπτύχθηκαν δραστηριότητες ενημέρωσης σε Αντίρ-ριο, Μεσολόγγι, Ναύπακτο, Πάτρα και Ρίο. Η ανοιχτή κεντρική εκδήλωση που έλαβε χώρα τον Ιούνιο ήταν ένα βιωματικό μίνι-σεμινάριο που συντόνισε κλιμάκιο επιστημόνων από το «ΑΡΧΙΠΕΛΑΓΟΣ», το οποίο βρέθηκε εκείνο το διάστημα στην Αχαΐα και την Αιτωλοακαρνανία, ενώ, μεταξύ άλλων, αναλύθηκαν τα στοιχεία αμμο-δειγματοληψίας που έγινε σε ακροθαλασ-σιές της περιοχής, προκειμένου να φανεί ο βαθμός συσσώρευσης μικροπλαστικών και μέσω αυτού το επίπεδο ρύπανσης.

Citi eκΠΑΙΔΕΥΤΙκo ΠΡoγΡΑΜΜΑ γΙΑ ΤΗΝ oΙκΟΝΟΜiΑΟλοκληρώθηκε και φέτος με μεγάλη επιτυχία το εκπαιδευτικό πρόγραμμα της Citi με τίτλο «Οικονομία: Γνώση … με αξία» που υλοποιήθη-κε για ένατη συνεχή χρονιά σε συνεργασία με το Ελληνικό Παιδικό Μουσείο σε δημόσια και ιδιωτικά δημοτικά σχολεία, με την πραγματο-ποίηση 162 εκπαιδευτικών προγραμμάτων και τη συμμετοχή 4.000 μαθητών. Για πρώτη φορά, η ολοκλήρωση του προγράμματος σηματο-δοτείται από τη διοργάνωση μίας ξεχωριστής έκθεσης στο Παιδικό Μουσείο - Ο.Π.Α.Ν. Δήμου Αθηναίων με δημιουργίες μαθητών που πα-ρακολούθησαν το πρόγραμμα τη σχολική χρονιά 2012-2013. Όπως όλα τα προγράμματα που διεξάγει το Ελληνικό Παιδικό Μουσείο, έτσι και το συγκεκριμένο πραγματοποιήθηκε στη μορφή διαδραστικού παιχνιδιού και χρησιμοποιεί τη δημιουργία κατασκευών, από αφίσες, εφημερίδες, συσκευασίες προϊόντων μέχρι ό,τι βάλει ο «παιδικός νους», για την καλύτερη αφομοίωση των εννοιών και θεμάτων που πα-ρακολούθησαν οι μαθητές. Στόχος των τριών διαφορετικών προγραμμάτων που διεξάγονται -ανάλογα με την τάξη του Δημοτικού- είναι η εξοικείωση των παιδιών με βασικές οικονομικές έννοιες που επηρεάζουν την καθημερινή τους ζωή, ώστε να εξελιχθούν σε ενημερωμένους πολίτες που αντιλαμβάνονται τις εξελίξεις και διαχειρίζονται αποτελεσματικά τα οικονομικά τους.

Η VIVARTIA «μαζι για το παιδι»

O Όμιλος Vivartia ανταποκρίθη-κε στο κάλεσμα της Ένωσης κοι-νωφελών σωματείων «Μαζί για το Παιδί» και συμμετείχε ενεργά στο CorporateRelayRun, στον πρώτο αγώνα σκυταλοδρομίας εταιρειών, φιλανθρωπικού χαρακτήρα, που πραγματοποιήθηκε την Κυριακή 19 Μαΐου στο Φάληρο. Η ομάδα της Vivartia, με την εμφάνιση που δη-μιουργήθηκε ειδικά για τον αγώνα, απαρτίστηκε από 10 ομάδες ανδρών και μεικτές, με εκπροσώπηση από όλες τις εταιρείες του Ομίλου, ενώ προσέφερε για κάθε συμμετοχή το διπλάσιο του κόστους, ως ελάχιστη έκφραση της κοινωνικής ευαισθη-σίας για τα 10 κοινωφελή σωματεία που εργάζονται για την ευημερία περισσότερων από 10.000 παιδιών κάθε χρόνο.

Διεθνhς Διaκριςη για την CoCa-Cola «aποςτολh nερo»Το περιβαλλοντικό πρόγραμμα «Απο-στολή Νερό» που υλοποιεί το Σύστημα της Coca-Cola στην Ελλάδα (Coca-Cola Τρία Έψιλον και Coca-Cola Hellas) από το 2006, τιμήθηκε με μια πολύ σημαντική διάκριση στο πλαίσιο των Ευρωπαϊκών Βραβείων ΕΚΕ. Το πρόγραμμα κατέλαβε την πρώτη θέση στην κατηγορία «Μεγά-λη Επιχείρηση» του θεσμού, στην οποία συμμετείχαν συνολικά 30 επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην ελληνική αγορά. Το πρόγραμμα «Αποστολή Νερό», το οποίο δρα σε συνεργασία με καταξι-ωμένους περιβαλλοντικούς φορείς -την GlobalWaterPartnership-Mediterranean, τη WWFHellas και τη MEDASSET- έχει πε-τύχει σημαντικά αποτελέσματα, συμβάλ-λοντας τόσο στην εξοικονόμηση φυσικών πόρων, όσο και στην ευαισθητοποίηση χιλιάδων πολιτών για την ανάγκη της ορ-θολογικής διαχείρισης του νερού.

ΝeΑ ΔΩΡΕΑ ΤΟΥ ΙΔΡyΜΑΤΟΣ ΣΤΑyΡΟΣ ΝΙaΡΧΟΣ

Με βασικό σκοπό να προσφέρει σε νέους, χαρισματικούς μαθητές στην Ελ-λάδα τη δυνατότητα παρακολούθησης προηγμένων εκπαιδευτικών προγραμμά-των, το ΙΣΝ ανακοίνωσε πρόσφατα μία νέα σημαντική δωρεά για τη δημιουργία του πρώτου «Κέντρου για Χαρισματι-κά-Ταλαντούχα Παιδιά», στο Κολλέγιο Ανατόλια στη Θεσσαλονίκη, το οποίο θα καλύπτει την Ελλάδα και τη Νοτιο-ανατολική Ευρώπη και θα ξεκινήσει τη λειτουργία του το καλοκαίρι του 2014, υποδεχόμενο τους πρώτους μαθητές σε συνεργασία με το διεθνούς φήμης Πανεπιστήμιο Johns Hopkins. Η ίδρυση και λειτουργία του CTY Greece πραγ-ματοποιείται στο πλαίσιο της σημαντι-κής πρωτοβουλίας των €100.000.000, που το Ίδρυμα αποφάσισε πέρυσι να διαθέσει σε διάστημα τριών ετών, επιπλέον των υπόλοιπων δωρεών του στην Ελλάδα και τον κόσμο, προκειμέ-νου να συμβάλει στην ανακούφιση των συνεπειών της οικονομικής κρίσης στη χώρα. Στόχος του CTY Greece είναι να εντοπίζει χαρισματικούς μαθητές της χώρας, ηλικίας 5 έως και 18 ετών, και να τους προσφέρει, μέσα από ολοκληρω-μένα καλοκαιρινά προγράμματα 3 εβδο-μάδων, συνολικές εμπειρίες, άριστες εκπαιδευτικές προοπτικές, καθώς και τις απαραίτητες υποδομές, ώστε να ενι-σχυθεί η φιλομάθεια και η πνευματική τους ανάπτυξη, μέσα από καινοτόμες και πρωτοποριακές μεθόδους διδασκαλίας.


Υ γεία, ευημερία, αγάπη, αλληλεγγύη, συμπαρά-σταση, κοινωνική προσφορά… απλές λέξεις που απομειώνεται το νόημά τους στη σκληρή πραγμα-τικότητα... ή μήπως τώρα είναι που βρίσκουν το αληθινό τους νόημα; Ίσως κάποια στιγμή αυτές οι

λέξεις να προβλήθηκαν περισσότερο απ’ όσο έπρεπε με τον κίν-δυνο να χάνουν το ‘ειδικό βάρος’ τους. Ενδεχομένως ακόμα και κάποιες δράσεις κοινωνικής προσφοράς, στο παρελθόν, να πραγ-ματοποιήθηκαν από … κεκτημένη ταχύτη-τα. Και όμως σήμερα πε ρισσ ότ ε ρο από ποτέ, σε μια τόσο δυσχερή συγκυρία με θεαματικές ανα-κατατάξεις, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά παγκοσμίως, αυτές οι λέξεις οφείλουν να ανακτήσουν και ευ-τυχώς, ανακτούν την έννοια που τους αξί-ζει. Δεν είναι λέξεις κενές, γιατί φέρουν μαζί τους την βαρύ-τητα της ελπίδας για μια καλύτερη ζωή των συνανθρώπων μας, στη γειτονιά μας ή σε μια πιο μακρινή γειτονιά του κόσμου. Στις δύσκολες αυτές περιόδους, καλούμα-στε να ενσκύψουμε στις πραγματικές ανθρώπινες ανάγκες και ευ-αισθησία και ψυχραιμία να ξεπεράσουμε τα εμπόδια ώστε να δη-μιουργήσουμε τις συνθήκες για ένα πιο ελπιδοφόρο μέλλον. Δυ-στυχώς, τα αιτήματα βοήθειας που εισρέουν σε όλες τις εταιρείες είναι τόσο πολλά, ώστε δεν είναι δυνατόν να ικανοποιηθούν όλες οι ανάγκες. Παρόλα αυτά στην ELPEN, η ουσιώδης κοινωνική προσφορά, η προσφορά στον άνθρωπο, είναι ένας στόχος που κυνηγάμε καθημερινά και με κάθε τρόπο.

Η ELPEN ως ένας ενεργός πολίτης, ως ‘ζωντανό’ μέρος μιας κοινωνίας, βιώνει κοινά προβλήματα, μοιράζεται κοι-νές ανησυχίες και περιλαμβάνει όσους περισσότερους αν-θρώπους μπορεί στα προγράμματα ΕΚΕ, πρωτίστως στην Ελλάδα αλλά και σε άλλα μέρη της γης. Γι’ αυτό αναλαμβά-νουμε δράση και συμπεριλαμβάνουμε στο πρόγραμμα Εται-

ρικής Κοινωνικής Ευθύνης πέντε άξονες για να καλύψουμε όσες περισσότερες ανάγκες μπορούμε: Περιβάλλον, Πολιτι-σμός, Εκπαίδευση, Αθλητισμός και Φιλανθρωπία. Συμπαρα-στεκόμαστε, λοιπόν, σε αθλητές, κοινωφελείς οργανισμούς, κοινωνικά ευάλωτες ομάδες καθώς και σε πολιτιστικούς ή περιβαλλοντικούς συλλόγους της περιφέρειας, σε άπορους αριστούχους και παιδιά πολύτεκνων οικογενειών. Στηρίζουμε το έργο της Ομάδας Αιγαίου για τη στήριξη και ενίσχυση των

ακριτικών νησιών του Αιγαίου πελάγους και της Οργάνωσης ΔΙ-ΑΖΩΜΑ για την ανα-στήλωση και ανάδει-ξη αρχαίων θεάτρων, ε ν ώ π ρ ο σ φ έ ρ ο υ μ ε βραβεία στην Ένωση Πολυτέκνων Αθηνών και στους αριστούχος μαθητές, σπουδαστές και τους γονείς τους. Επιπρόσθετα, συνε-χ ίζουμε γ ια τέ ταρτο χρόνο τη χορηγία του Χρυσού Ολυμπιονίκη Κολύμβησης ΑΜΕΑ, Χ ρ ή σ τ ο υ Τα μ π α ξ ή , ενώ παράλληλα, στη-ρίζουμε την Πρωτα-θλήτρια Σφυροβολί-ας, Αλεξάνδρα Παπα-

γεωργίου. Ξεπερνώντας τα σύνορα της Ελλάδας, συνεχίζουμε το έργο που ξεκίνησε τον Οκτώβριο του 2010 με την επίσκε-ψη ομάδος ανθρώπων της ELPEN στο Κονγκό της Αφρικής, με υποτροφίες («πνευματικές υιοθεσίες») αριστούχων μαθητών της Ορθόδοξης Ιεραποστολής του Kolwezi.

Στην ELPEN δεν θέλουμε και δεν επιδιώκουμε η κοινωνική προσφορά να περιορίζεται στην ανακοίνωση εταιρικών προ-γραμμάτων και δράσεων. Άλλωστε πιστεύουμε ακράδαντα οτι, τα καλύτερα προγράμματα ΕΚΕ είναι αυτά που παραμένουν άγνωστα στο κοινό. Γι’ αυτό επιλέγουμε τη μεστή και διακριτική συμμετοχή, στο μέτρο των δυνατοτήτων μας, ώστε στον απολο-γισμό που κάνουμε, να μπορούμε να ισχυριστούμε ότι οι πρά-ξεις μας, έχουν χαρίσει ειλικρινά, μια καλύτερη πραγματικότητα, μια καλύτερη ποιότητα ζωής και ένα καλύτερο μέλλον στους συ-νανθρώπους και στα παιδιά μας.

Δημ

ιου

ργικ

ή πα

ρου

σία

ση:

All

med

iaCr

eati

ve

ΦΕΙΔΩλΟΙ ΣΤΑ λΟγΙΑ,

ΟΥΣΙΑΣΤΙκΟΙ ΣΤΙΣ ΠΡΑξΕΙΣ: έ τσ ι επ ι τάσσε ι η πραγματ ι κό τη τα .



Η έλλειψη της ε τα ιρ ικής ηθικής και της κοινωνι-κής υπευθυνότητας ήταν οι δυο βασικοί παράγο-ντες που οδήγησαν στην παγκόσμια οικονομική κρίση. Ο ρόλος της επι-χειρηματικής ηθικής και

της κοινωνικής υπευθυνότητας είναι μονό-δρομος στην αποφυγή τέτοιων γεγονότων, ειδικά αν συνοδεύεται από ένα κατάλληλο εταιρικό και κρατικό θεσμικό πλαίσιο, κα-θώς και αν αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της εταιρικής κουλτούρας, το οποίο συνε-χώς καλλιεργείται στους υπαλλήλους και προβάλλεται δυναμικά από τη διοίκηση. Οι εταιρείες που θα τονίσουν αυτή την κοινω-νική ευαισθησία και την ηθική επιχειρημα-τική τους πλευρά όχι μόνο θα καταφέρουν να αποκτήσουν μεγαλύτερη βιωσιμότητα, αλλά θα εκτιμηθούν ιδιαίτερα από το ευρύ-τερα καταναλωτικό κοινό. Οι επιχειρηματί-ες, τα στελέχη, οι ελεύθεροι επαγγελματίες συχνά έρχονται αντιμέτωποι με αποφάσεις που πρέπει να λάβουν, οι οποίες τους προ-καλούν τρομερά ηθικά διλήμματα. Το Ελ-ληνικό Ινστιτούτο Επιχειρηματικής Ηθικής προχώρησε σε δυο τολμηρά σχέδια. Κατ αρχάς παρουσίασε το νέο μοντέλο ΕΒΕΝ για μικρομεσαίες επιχειρήσεις ώστε να τις βο-ηθήσει να βελτιώσουν την κοινωνική ευαι-σθησία τους και την ηθική επιχειρηματική εικόνα τους προς το προσωπικό τους όπως επίσης και στους πελάτες τους.Επίσης, με

την πρωτοβουλία του για την εκπαίδευση των νέων στην έννοια της επιχειρηματικής ηθικής, τα εκπαιδευτήρια Γείτονα, στη Βά-ρη, αποφάσισαν να εντάξουν το μάθημα της επιχειρηματικής ηθικής στο πρόγραμμα ΙΒ,στις δυο τελευταίες τάξεις του Λυκείου. Ελπίζουμε αυτό το πιλοτικό πρόγραμμα να απλωθεί όχι μόνο στα άλλα ιδιωτικά, αλλά προσδοκούμε να γίνει μάθημα σε όλα τα σχο-λεία της χώρας μας αλλά και της Ευρώπης. Εξ άλλου η οικονομία που δεν απευθύνεται στον άνθρωπο δεν είναι οικονομία. «Ηθι-κή» κατά τον φιλοσοφικό εννοιολογικό ορισμό της είναι η μελέτη των ηθών (αξι-ών, αντιλήψεων, συμπεριφορών) μιας κοι-νωνίας και, κατ΄ επέκταση, το σύστημα των κανόνων σκέψης και συμπεριφοράς που ρυθμίζει τις πράξεις και τις στάσεις μιας κοινωνίας σε ορισμένο τόπο και χρόνο. Η διδασκαλία της εταιρικής ηθικής και της κοινωνικής υπευθυνότητας εμφανίζεται, σύμφωνα με μελέτες, να είναι περισσότερο δημοφιλής στα δυτικοευρωπαϊκά πανεπι-στήμια. Η Επιχειρηματική Ηθική είναι η βά-ση όπου μια επιχείρηση θα χτίσει την κοι-νωνική της υπευθυνότητα. Εάν η διοίκηση δεν έχει μερικά χαρακτηριστικά όπως:

Ακεραιότητα Αντικειμενικότητα Ανεξαρτησία Εμπιστευτικότητα Αξιοκρατία Ευθύνη

Βιωσιμότητα Σεβασμού της ανθρώπινης ζωής Προστασίας του περιβάλλοντος: η προ-

στασία της σαν το σπίτι μας Προώθησης της Οικονομικής Δικαιοσύ-

νης: Η ευημερία μας είναι πάντα μέρος του κόσμου πρόνοιας;

δεν θα μπορέσει να εφαρμόσει τίποτα από τις ενέργειες της κοινωνικής υπευθυνότητας.

Μια νέα προτεραιότητα για τις επιχειρήσειςΗ εταιρική κοινωνική υπευθυνότητα αναφέ-ρεται στις ενέργειες των επιχειρήσεων που αποσκοπούν στη συμβολή αντιμετώπισης πε-ριβαλλοντικών και κοινωνικών ζητημάτων. Συγκεκριμένα οι επιχειρήσεις αποτελούν οντό-τητες οι οποίες είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με το κοινωνικό σύνολο μέσα στο οποίο δραστη-ριοποιούνται, επηρεάζοντας και επηρεαζόμενες από δεδομένα της εποχής και του χώρου δρά-σης τους. Πρόκειται δηλαδή για μια κοινωνικά υπεύθυνη στάση που διατηρούν εθελοντικά οι επιχειρήσεις, την οποία αποδεικνύουν με την εφαρμογή μιας δέσμης πολιτικών, πρακτικών και προγραμμάτων κοινωνικής και περιβαλλο-ντικής ευαισθησίας, που εντάσσουν στις δρα-στηριότητες τους και είναι πέρα από τις νομικές τους υποχρεώσεις.

Παρόλο που δεν αποτελεί μια καινούργια έννοια, η κοινωνική υπευθυνότητα (ΕΚΕ)

ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗ ΗΘΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΥΠΕΥΘΥΝΟΤΗΤΑ Η κοινωνική υπευθυνότητα εξελίσσεται σε προτεραιότητα για τις επιχειρήσεις τις

οποίες απασχολεί σοβαρά η βιώσιμη ανάπτυξή τους. Η ευημερία δεν διασφαλίζεται

μόνο μέσα από ένα οικονομικό σύστημα αλλά και μέσω ηθικής συμπεριφοράς. Oι

επιχειρήσεις που θα τονίσουν την κοινωνική ευαισθησία και την ηθική επιχειρηματι-

κή τους πλευρά θα εκτιμηθούν ιδιαίτερα από τους καταναλωτές.

Απο τον Αντωνη ε. Γκορτζη, προεδρο του

ελληνικου ινστιτουτου επιχειρημΑτικησ ηθικησ.

(EBEN)


Σήμερα είναι μοναδική ευκαιρία το ελληνικό κράτος να συνεργαστεί με τα ινστιτούτα επιχειρηματικής ηθικής και εταιρικής κοινωνικής υπευθυνότητας για την ανάπτυξη μιας πιο υγιούς κοινωνίας στο μέλλον.

εξελίσσεται σε προτεραιότητα για τις επιχει-ρήσεις τις οποίες απασχολεί σοβαρά η βιώ-σιμη ανάπτυξή τους. Εδώ και 8 χρόνια έχου-με δημιουργήσει στην Ελλάδα το Βusiness Εxcellence ΕΒΕΝ GR μοντέλο για τις επιχει-ρήσεις, ιδιαίτερα αυτές που απασχολούν πά-νω από 100 άτομα με αποτέλεσμα 20 εται-ρίες να έχουν βραβευτεί. Το μοντέλο ΕΒΕΝ GR περικλείει όλες τις γνωστές εφαρμογές που αφορούν παγκοσμίως την επιχειρηματι-κή ηθική, μέσω μιας αρμονικής και απόλυτα ισορροπημένης δόμησης μεταξύ των αρχών της Εταιρικής Διακυβέρνησης και της Εται-ρικής Κοινωνικής Υπευθυνότητας, με αρχή την ύπαρξη ενός καθολικού κώδικα επιχει-ρηματικής ηθικής. Σαν πρώτα βήματα είναι η διαμόρφωση ενός θετικού πλαισίου για την ενημέρωση των κοινών στόχων για την επι-χειρηματική ηθική, την κατανόηση της φύσης και των στόχων της, τη διάδοση και υιοθέτη-ση των πρακτικών της και τέλος τη δικτύωση των ενδιαφερόμενων οργανισμών και επιχει-ρήσεων και τη μετάδοση καλών πρακτικών, όχι μόνο στον ιδιωτικό τομέα αλλά και στο Δημόσιο. Για παράδειγμα, η εξυπηρέτηση του πελάτη είναι μια μεταβλητή στο Μάρκε-τινγκ που δυστυχώς ελάχιστες επιχειρήσεις έχουν ενστερνιστεί. Τι να το κάνεις το προϊ-όν, την τιμή εάν δεν έχεις τη σωστή και γρή-γορη εξυπηρέτηση; Θυμηθείτε ότι εάν έχετε υψηλού επιπέδου εξυπηρέτηση, τα πράγμα-τα θα είναι πιο εύκολα για εσάς γιατί οι πελά-τες σας θα είναι ευχαριστημένοι.Η εφαρμογή των κλασικών αρχών της ελληνικής σκέψης -που διατύπωσαν ο Αριστοτέλης, ο Πλάτωνας και ο Σωκράτης- στην καθημερινή πρακτική της Εταιρικής Διακυβέρνησης και της Κοινω-νικής υπευθυνότητας αναδείχτηκε καθορι-στική για την αποτελεσματική λειτουργία και την επίτευξη των στόχων επιχειρήσεων του ιδιωτικού αλλά και οργανισμών του στενού και του ευρύτερου δημόσιου τομέα.

Ως Επιχειρηματική Ηθική νοείται η εφαρμογή στην επιχειρηματική συμπεριφορά των γενικών αρχών περί ηθικής, με σκοπό τη δημιουργική εξισορρόπηση και σύνθεση προτύπων, συμπε-ριφορών και σχέσεων μεταξύ της επιχείρησης, των μετόχων, των εργαζομένων, του πολίτη, του πελάτη, του καταναλωτή και του γενικότε-ρου κοινωνικού και οικονομικού περιβάλλο-ντος στο οποίο δραστηριοποιείται μια επιχεί-ρηση ή ένας οργανισμός. Τα κρίσιμα βήματα για την εφαρμογή της Επιχειρηματικής Ηθικής στο εργασιακό και επιχειρηματικό περιβάλλον είναι:

Ανάλυση περιβάλλοντος

Μελέτη και προσαρμογή των αρχών της επιχειρηματικής ηθικής στην εταιρική κουλτού-ρα

Σύνδεση των αρχών της επιχειρηματικής συμπεριφοράς με τις εταιρικές αξίες

Διάχυση, διάδοση, επεξήγηση, κατανόηση, αποδοχή και εφαρμογή των αρχών της επιχει-ρηματικής συμπεριφοράς

Μηχανισμός και διαδικασίες ελέγχου και βελτιστοποίησης της εφαρμογής των αρχών της επιχειρηματικής συμπεριφοράς

Δέσμευση στην τήρηση των αρχών της Επι-χειρηματικής Συμπεριφοράς

Το Business Ethics Model

Για την ορθή επίτευξη των στόχων, το Ινστιτού-το Επιχειρηματικής Ηθικής στην Ελλάδα προ-χώρησε στη δημιουργία ενός πρωτοποριακού μοντέλου με το όνομα EBEN GR Business Ethics Model(ΒΕΕ). Σήμερα είναι μοναδική ευκαιρία, το Ελληνικό κράτος να συνεργαστεί με τα ινστι-τούτα επιχειρηματικής ηθικής, εταιρικής κοινω-νικής υπευθυνότητας και διαφάνειας για την ανάπτυξη μιας πιο υγιούς κοινωνίας, τουλάχι-στον για το μέλλον. Θεωρώ ότι η ευημερία δεν διασφαλίζεται μόνο μέσα από ένα οικονομικό σύστημα αλλά και μέσω ηθικής συμπεριφοράς. Καθώς το οικονομικό σύστημα απομακρύνεται από τους κανόνες της ηθικής, η κοινωνία χάνει τη σταθερότητά της. Για πολλά χρόνια, οι ηθι-κοί κανόνες είχαν χαθεί μέσα στην οικονομική

ζωή, και αυτή η τάση συνεχίζεται έως και σή-μερα. Νομίζω ότι έφτασε η ώρα για αναθεώρη-ση της προσέγγισης του Marketing σε κανόνες που επηρεάζονται από ηθικούς κανόνες και βα-σίζονται στο κοινωνικό Marketing. Η σημασία της Επιχειρηματικής Ηθικής και της κοινωνικής υπευθυνότητας στην καθημερινότητα θα μπο-ρούσε να αποτρέψει πολλά από τα σημερινά δεινά της κρίσης.

Το ΕΒΕΝ είναι ένα διακεκριμένο μη κερδοσκο-πικό όργανο που εκφράζει την Ευρωπαϊκή άποψη αλλά και την επιθυμία σχετικά με την επιχειρηματική ηθική. Στη χώρα μας, το όρα-μά μας είναι η διάχυση των ηθικών αξιών και μεθόδων σε όλο τον επιχειρηματικό κόσμο. Το ΕΒΕΝ GR επιδιώκει να διαδραματίσει ένα σημα-ντικό ρόλο. Θα μπορούσε να συνοψιστεί στα ακόλουθα:

Προώθηση της επιχειρηματικής ηθικής και της εταιρικής κοινωνικής υπευθυνότητας.

Ανάπτυξη της εταιρικής διακυβέρνησης

Ανάπτυξη του εσωτερικού και εξωτερικού ελέγχου

Ανάπτυξη διαλόγου με άλλους φορείς (π.χ. Πανεπιστήμια)

Ανάπτυξη διαλόγου και ενημέρωση προσω-πικού

Εκπαίδευση στα ανωτέρω του προσωπικού

Κανονισμοί και κώδικες επιχειρηματικής ηθικής.

Η ιδέα λοιπόν είναι να έχουμε επιχειρήσεις που περιγράφουν ένα κοινωνικό πρόσωπο με αρ-χές και όραμα, και που το εφαρμόζουν.

CORPORATE REPORT

2013

Από το Επιτελείο του Corporate Report, σε συνεργασία µε τον όµιλο ICAP και τη Stochasis Σύµβουλοι Επιχειρήσεων.

Οι εξελίξεις, οι προοπτικές και οι μεγάλοι παίκτες βασικών κλάδων της ελληνικής αγοράςCORPORATE REPORT

2013

42

ΤΡΑΠΕΖΕΣ


Με την ολοκλήρωση του κύκλου αυξήσεων μετοχικού κεφα-λαίου των συστημικών τραπεζών, μια νέα περίοδος ανοίγει για τις τράπεζες. Το τμήμα των ζημιών που υπέστησαν από το κούρεμα των ελληνικών ομολόγων «μεταφράζεται» στη συμμετοχή του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας ως κύριου πλέον μετόχου σε όλες, με τους τρεις πυλώνες να διατηρούν τον ιδιωτικό χαρακτήρα τους και τον τέταρτο να διατηρεί διοικητική αυτοτέλεια. Μετά τις ανακεφαλαιοποίη-σεις, ο κλάδος έχει δείκτη κεφαλαιακής επάρκειας (Core Tier I) αρκετά υψηλότερο του ελάχιστου ορίου 9% που θέτει η Ευρωπαϊκή Τραπεζική Αρχή με θετικό στοιχείο ότι προσέλ-κυσε ιδιωτικά κεφάλαια που υπερβαίνουν τα 3 δισ. ευρώ.Η Alpha Bank ήταν η πρώτη που κάλυψε το ποσοστό ιδιωτι-κής συμμετοχής άνω του 10% -προϋπόθεση για τη διατήρη-ση του έλεγχου στους ιδιώτες μετόχους- στην αύξηση κε-φαλαίου 4.571 εκατ. ευρώ αντλώντας από ιδιώτες 457 εκατ. ευρώ. Όπως δήλωσε ο πρόεδρός της, Γιάννης Κωστόπουλος, «Η αύξηση με Δικαιώματα Προτιμήσεως και η Ιδιωτική Το-ποθέτηση προσέλκυσε έντονο ενδιαφέρον από διεθνείς επενδυτές που πραγματοποίησαν νέες επενδύσεις σε αυτήν τη σημαντική στιγμή για τη χώρα. Με την ολοκλήρωση της κεφαλαιακής ενισχύσεως, η Αlpha Bank διατηρεί τον ιδιω-τικό της χαρακτήρα και παραμένει το σημείο αναφοράς στο εγχώριο τραπεζικό σύστημα, όπως προβλέπει η μακροχρό-νια στρατηγική της». Η τράπεζα, μετά και την εξαγορά της Εμπορικής, καλύπτει ποσοστό 21% στις καταθέσεις και 23% στις χορηγήσεις στην ελληνική αγορά και ο δείκτης Core Tier I, μετά την αύξηση κεφαλαίου, φθάνει το 13,7%.

Η Πειραιώς άντλησε από ιδιώτες 1,4 δισ. ευρώ ή 19,7% των κε-φαλαιακών της αναγκών (7,3 δισ. ευρώ), το υψηλότερο ποσο-στό από τις 4 συστημικές τράπεζες . Στην αύξηση συμμετείχαν όπως είχαν δεσμευθεί με 400 εκατ. ευρώ η πορτογαλική BCP (μητρική της Millennium) και με 170 εκατ. η Societe Generale ενώ συμμετείχαν και ξένοι θεσμικοί. Η συνολική αύξηση κε-φαλαίου ήταν 8,4 δισ. από τα οποία 1,1 δισ. αφορούσε τις κε-φαλαιακές ανάγκες της ΑΤΕ και των κυπριακών τραπεζών που εξαγόρασε και καλύφθηκαν πλήρως από το ΤΧΣ. Μετά την από-κτηση της υγιούς ΑΤΕ και της Γενικής το 2012, το 2013 εξαγόρα-σε της δραστηριότητες στην Ελλάδα των κυπριακών τραπεζών (Κύπρου, Λαϊκής, Ελληνικής Τράπεζας) και τη Millennium. Με τις κινήσεις αυτές το ενεργητικό του ομίλου σχεδόν διπλασιά-στηκε, από 47 δισ. ευρώ τον Μάρτιο 2012 σε 94 δισ. τον Μάρ-τιο 2013 και μαζί με τη Millennium σε 99 δισ. Ο λόγος δανείων προς καταθέσεις διαμορφώνεται σε 115% συνολικά και 113% στην Ελλάδα. Τα ποσοστά του νέου σχήματος στις χορηγήσεις και τις καταθέσεις φθάνουν το 29% και ο δείκτης Core Tier I, μετά την αύξηση κεφαλαίου, ανέρχεται πλέον σε 14,8%.Η Εθνική άντλησε 1,1 δισ. ευρώ από ιδιώτες, παλαιούς και νέους μετόχους, ή 11% της αύξησης μετοχικού κεφαλαίου, υπερκαλύπτοντας τον στόχο 10% για την ιδιωτική συμμετο-χή. Οι παλαιοί μέτοχοι κάλυψαν το 75% ενώ περίπου το 50% της αύξησης μετοχικού κεφαλαίου (500 εκατ. ευρώ) καλύφθη-κε από επενδυτικά κεφάλαια από το εξωτερικό, μεταξύ των οποίων και Ελλήνων επενδυτών. Οι συνολικές ανάγκες της σε κεφάλαια ανέρχονταν σε 9,8 δισ. ευρώ. Με την επαναγο-ρά μετοχών της από το χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης (49%

ΜετΑ την

ανακεφαλαιοποιηση

Με θωρακισμένη την κεφαλαιακή τους θέση, το επόμενο θέμα για τις ελληνικές τράπεζες είναι η αντιμετώπιση των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Και ενώ ο Πρωθυπουργός συζήτησε με τους επικεφαλής των συστημικών τραπεζών τα περιθώρια μείωσης των επιτοκίων -ώστε να ελαφρυνθούν οι δανειολήπτες- και το θέμα της ρευστότητας στην οικονομία, η απάντηση που έλαβε είναι ότι για τις επιχειρήσεις το κύριο θέμα είναι οι αναδιαρθρώσεις των δανείων ενώ για τους ιδιώτες το βάρος πέφτει στις ρυθμίσεις αφού το ενδιαφέρον για νέα δάνεια είναι πολύ χαμηλό.

Από το Επιτελείο της έκδοσης


του συνόλου των εκεί μετοχών) αύξησε τον δείκτη Core Tier I σε 9,3%. Ιδιαί-τερα κερδοφόρα είναι η συμμετοχή της στη Finansbank στην Τουρκία. Έμφαση θα δώσει στην ενίσχυση των κεφαλαί-ων της, τη μείωση του κόστους και την απομόχλευση με απαλλαγή από στοι-χεία ενεργητικού που δεν αφορούν στον πυρήνα των δραστηριοτήτων της. Τον περασμένο Μάιο απορρόφησε το υγιές τμήμα της First Business Bank και τον Ιούλιο το υγιές τμήμα της Probank μετά την αποτυχία της τελευταίας να αντλήσει τα απαιτούμενα κεφάλαια από ιδιώτες επενδυτές. Ο λόγος δανείων

προς καταθέσεις στην Ελλάδα βελτιώ-θηκε σε 95% το 1ο τρίμηνο 2013 από 105% ένα χρόνο πριν.Η Eurobank, μετά την επιλογή προ-σφυγής στο ΤΧΣ για την πλήρη κάλυ-ψη της αύξησης κεφαλαίου – αφού όπως τόνισε η προηγούμενη διοίκηση, υπό τον Νικόλαο Νανόπουλο, ο πε-ριορισμός της μετοχικής βάσης μετά το deal με την Εθνική που απέκτησε το 85% της τράπεζας (ενώ στη συνέ-χεια ακυρώθηκε η συγχώνευση τους, κατ’ εντολή της τρόικας που αρχικά ήταν θετική αιφνιδίως όμως ανέκρου-σε πρύμνα) περιόριζε και τις δυνατό-

τητες άντλησης κεφαλαίων τη στιγμή που και ο βασικός μέτοχος αναζητού-σε κεφάλαια- υπό τη νέα διοίκηση του Χρήστου Μεγάλου στόχο έχει την επιστροφή της στον ιδιωτικό τομέα με την προσέλκυση επενδυτών. Η τράπε-ζα καθίσταται πιο ελκυστική μετά την απόκτηση του Νέου Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου (οι προσφορές των 3 άλλων συστημικών τραπεζών αποκλεί-στηκαν, αφού αφορούσαν και μετρητά εκτός από μετοχές, κάτι που συνάντη-σε αιφνιδιαστικά την αντίθεση της ΕΚΤ που επέβαλλε να μην γίνουν αποδε-κτές προσφορές σε μετρητά από τρά-

Αλέξανδρος Τουρκολιάς, διευθύνων σύμβουλος Εθνικής: «Κατά την επανεκ-κίνηση της ανάπτυξης, η Εθνική, με εξασφαλισμένη ικανοποιητική ρευστό-τητα και επαρκώς κεφαλαιοποιημένη, με τεχνογνωσία και αποφασιστικότη-τα, θα παίξει τον ρόλο της: Θα εξακολουθήσει να μετέχει ενεργά στις διαδι-κασίες αναδιάταξης του πιστωτικού συστήματος που, κατά την εκτίμησή μας, θα έχουν συνέχεια και τα επόμενα χρόνια. Το εγχώριο πιστωτικό σύστημα έχει ακόμα πολύ δρόμο να διανύσει για να γίνει ανταγωνιστικό».

Μιχάλης Σάλλας, πρόεδρος Πειραιώς: «Η Τράπεζα Πειραιώς πέτυχε τους 12 τελευταίους μήνες να υπερδιπλασιάσει το ενεργητικό και τα μεγέθη της και να γίνει η μεγαλύτερη τράπεζα στην ελληνική αγορά με μερίδιο 29% περίπου στις καταθέσεις και τις χορηγήσεις. Προτεραιότητα θα δώσουμε σε κλάδους και επιχειρήσεις που παρουσιάζουν δυναμισμό και προοπτικές. Το 2015 θα είναι χρονιά κερδοφορίας για την τράπεζα.»

Γιάννης Κωστόπουλος, πρόεδρος Alpha Bank: «Με τη συγχώνευση των δύο τραπεζών (Αlpha και Εμπορικής), δημιουργείται ένας ισχυρός όμιλος, με επαρκή κεφάλαια, προκειμένου να αντεπεξέλθει στις σωρευτικές συνέπειες της οικονομικής κρίσεως. Η ενιαία Τράπεζα έχει σημαίνουσα θέση σε όλους τους σημαντικούς τομείς τραπεζικών δραστηριοτήτων, ιδιαιτέρως στην επι-χειρηματική και στεγαστική πίστη, τομείς ζωτικής σημασίας για την ανάκαμ-ψη της οικονομικής δραστηριότητας στην Ελλάδα.»

Χρήστος Μεγάλου, διευθύνων σύμβουλος Eurobank: «Έχοντας ενισχύσει σημαντικά τα κεφάλαια και τη ρευστότητά της, και αθροίζοντας τις δημιουρ-γικές δυνάμεις του προσωπικού των τριών οργανισμών (σημ.: μαζί με Τ.Τ. και Proton), η Eurobank είναι σε θέση να στηρίξει τις ελληνικές επιχειρή-σεις και τα νοικοκυριά, καθώς και να συμβάλει στην προσπάθεια επανεκκί-νησης της ελληνικής οικονομίας. Στόχος μας παραμένει η επιτυχής επιστρο-φή της Eurobank στον ιδιωτικό τομέα.»

44

ΤΡΑΠΕΖΕΣ


πεζες που ενισχύθηκαν από το ΤΧΣ ) και δευτερευόντως της καλής Proton Bank. Στόχος του ΤΧΣ είναι η πώλη-ση του 25%-30% της τράπεζας ως την επόμενη άνοιξη και οι προοπτικές, αν κρίνει κανείς από το ενδιαφέρον ξέ-νων επενδυτικών κεφαλαίων, ε ίναι ευνοϊκές. Με την απόκτηση του ΤΤ οι καταθέσεις του ομίλου ενισχύονται με 12 δισ. ευρώ, 4 δισ. περισσότερο από την αύξηση των δανείων, και το ενερ-γητικό του αυξάνεται κατά 23% στα 79,4 δισ. ευρώ. Ο λόγος δανείων προς καταθέσεις βελτιώνεται από 132% σε 114%. Η συμμετοχή του ΤΧΣ μειώθηκε σε 93,6% από 98,6% μετά από ιδιωτι-κή τοποθέτηση σε κατόχους υβριδικών και τίτλων μειωμένης εξασφάλισης.Από τ ις μικρότερες, η Attica Bank κάλυψε πλήρως τις ανάγκες της (200 εκατ. ευρώ) από τον ιδιωτικό τομέα. Το ΤΣΜΕΔΕ συμμετείχε στην αύξηση κεφαλαίου, αυξάνοντας το ποσοστό του από 43% σε 51%. Με την απόκ τηση του Τ Τ από τη

Eurobank, και τον όρο της Τρόικας ότι η πώληση από το ΤΧΣ ποσοστού της θα αφορά μόνο ξένους επενδυ-τές αποκλείοντας τις συστημικές ελ-ληνικές τράπεζες, κλείνει μια φάση συγκέντρωσης του τραπεζικού συ-στήματος. Ωστόσο, η Τράπεζα της Ελ-λάδος τονίζει, σε πρόσφατη έκθεσή της, ότι το μέγεθος της αγοράς μπο-ρεί να στηρίξει λιγότερες αριθμητικά αλλά ισχυρότερες τράπεζες, υποστη-ρίζοντας στην ουσία νέες διαδικασί-ες συγχωνεύσεων και εξαγορών. Τις διαδικασ ίε ς θα καθορίσουν και τα νέα stress tests που θα διενεργήσει η Τράπεζα της Ελλάδος τον Δεκέμβριο σε περιβάλλον όπου στις 4 συστημι-κές βασικός μέτοχος είναι το ΤΧΣ. Τα stress test θα καθορίσουν τα «μαξι-λάρια» ασφάλειας που θα πρέπει να δημιουργήσουν και να διατηρούν οι τράπεζες ώστε οι δείκτες κεφαλαια-κής επάρκειας να παραμένουν ικα-νοποιητικοί ακόμα και σε εξαιρετικά δυσμενή σενάρια. Στο περιβάλλον

αυτό, οι ελληνικές τράπεζες προσελ-κύουν το διερευνητικό ενδιαφέρον ξένων επενδυτικών κεφαλαίων.

Η ε π Ο Μ ε ν Η φ Α Σ Η

Η ρευστότητα στο τραπεζικό τοπίο σταδιακά βελτιώνεται, μετά τ ις με-γάλες πιέσεις του 2012, καθώς συ-νεχίζεται η επιστροφή καταθέσεων (+ 13 δισ. ευρώ από Ιούλιο 2012 ως τον Μάιο 2013) ενώ το χαρτοφυλάκιο τους ενισχύθηκε με τα ομόλογα του EFSF με τα οποία μπορούν να αντλούν ρευστότητα από την ΕΚΤ και τις αγο-ρές. Έχουν βελτιωθεί συνεπώς οι δυ-νατότητες πρόσβασης σ τ ις αγορές, όπως έδειξαν σχετικά πρόσφατες πε-ριπτώσεις, ωστόσο η εξομάλυνση των συνθηκών θα απαιτήσει πολύ χρόνο.Σήμερα μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας κεφαλαιακής ενίσχυσης τους από το ΤΧΣ και την αγορά, πα-ραμένει ένας άλλος παράγοντας προ-βληματισμού: η βαθιά ύφεση που συ-

Τα μεγέθη των μεγάλων

εκατ. ευρώ Λειτουργικά κερδη

προβλέψεις για πιστωτικό

κίνδυνο, λοιπές

απομειώσεις, απομειώσεις

από PSI

Κέρδη προ φορων

Κέρδη μετά τους φορους

ενεργητικό

ΤΡΑπεΖΑ 2011 2012 2011 2012 2011 2012 2011 2012 2011 2012 1ο 2013

Εθνική 827 -379 13.963 2.645 -13.136 -3.025 -12.145 -2.936 87.169 77.939 76.818Πειραιώς 252 882 7.578 2.339 -7.327 -1.456 -6.429 -805 43.840 63.020 78.991Alpha 904 -42 5.685 1.375 -4.782 -1.416 -3.843 -1.137 55.197 53.798 51.217Eurobank 656 465 7.292 2.080 -6.636 -1.615 -5.155 -1.364 75.782 60.808 57.168Συνολο εισηγμένων* 2.626 417 35.536 8.259 -32.910 -7.842 -28.754 -6.455

ΟΜΙΛΟΣ

Εθνική* 1.801 1.165 15.221 3.151 -13.420 -1.986 -12.325 -2.144 106.732 104.799 107.257Πειραιώς** 367 1.322 7.883 2.508 -7.516 -1.186 -6.617 -513 49.352 79.106 94.355Alpha** 1.187 327 5.919 1.672 -4.732 -1.345 -3.809 -1.086 59.148 58.357 71.806Eurobank*** 1.103 703 8078 2391 -6.975 -1.688 -5.508 -1.453 76.822 67.653 79.400* Το 2013 έχουν συνυπολογιστει τα στοιχεία της Probank με τα οποία το ενεργητικό αυξήθηκε το 2013 κατά 3 δισ ευρώ, τα δάνεια κατά 2,6 δισ. και οι καταθέσεις κατά 3,1 δισ. ευρώ

** Alpha Bank με Εμπορική Τράπεζα το 2013, Πειραιώς με ΑΤΕ, Γενική και τα εγχώρια δάνεια και καταθέσεις των υποκαταστημάτων στην Ελλάδα των κυπριακών τραπεζών

*** Το 2013 έχουν ενσωματωθεί τα στοιχεια του Νέου Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου και της Proton Bank, με τα οποία το ενεργητικό αυξήθηκε κατα 23%, από 64,5 δισ. ευρώ το 1ο τρίμηνο σε 79,4 δισ., οι καταθέσεις κατά 12 δισ. ευρώ και τα δάνεια κατά 7,8 δισ.

Πηγή: Οικονομικές καταστάσεις και ανακοινώσεις τραπεζών


νεπάγεται άνοδο των επισφα-λειών και των προβληματικών δανείων με συνέπεια ζημιές από αυξημένες προβλέψεις. Τα δάνε ια σε καθυσ τέρηση σ τα τέλη του 2012 έφτασαν το 25% του συνόλου από 16% ένα χρόνο πριν -στην κατηγο-ρία των καταναλωτικών μάλι-στα το ποσοστό είναι πολύ υψηλότε-ρο- η διαχείριση των οποίων απαιτεί μια «μακροπρόθεσμα βιώσιμη λύση» σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλά-δος. Εκτιμήσεις της αγοράς ανεβά-ζουν το ποσοστό το 1ο τρίμηνο 2013 στο 28% καθώς οι κίνδυνοι αυξάνο-νται γ ια τα δανειακά χαρτοφυλάκια των τραπεζών. Στα άλλοτε ανθεκτικά στεγαστικά το ποσοστό υπερβαίνει το 22% (με επιβαρυντικό παράγοντα την υποχώρηση της τιμής των ακινήτων). Στα επιχειρηματικά, ο δείκτης επισφα-λειών αυξάνεται ραγδαία, από το 23% του τέλους του 2012 σε 31% το 1ο τρί-μηνο 2013, σύμφωνα με το ΔΝΤ.Επιπλέον, τα μη εξυπηρετούμενα δά-νεια περιορίζουν τις δυνατότητες των τραπεζών να χορηγούν νέα (λίγα χρε-ολύσια). Συνεπώς, σημαντικός παρά-γοντας για όλες αποτελεί η διαχείρι-ση των δανείων σε καθυστέρηση σε δυσμενή οικονομική συγκυρία γ ια τ ις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά. Επίσης, η συσσώρευση επισφαλει -ών δημιουργε ί νέε ς πιέσε ις σ τους δείκτες κεφαλαιακής επάρκειάς τους με συνέπε ια ορατό το ενδεχόμενο να υπάρξουν νέες ανάγκες σε κεφά-λαια. Ήδη, το χαρτοφυλάκιο των «κα-κών» δανείων αξιολογείται από τη BlackRock.Οι επιλογές πλέον, για την εξυγίανση του χαρτοφυλακίου τους, αφορούν σ την απόφαση ποιε ς επιχε ιρήσε ις είναι βιώσιμες ώστε να στηριχθούν με αναδιάρθρωση των δανείων τους ενώ το ίδιο ισχύει και για την κατά-σ ταση των ιδιωτών δανειοληπτών. Από τις κινήσεις των τραπεζών, αξί-ζει να αναφερθεί η πρόθεση της Πει-ραιώς να καταστήσει τη Γενική φορέα διαχείρισης προβληματικών δανείων

και αναδιάρθρωσης επιχειρήσεων, με στόχο να διατηρηθούν εν ζωή, με την αναζήτηση επενδυτών και την ανα-διάρθρωση των υποχρεώσεών τους. Νέα εξέλιξη, η εμφάνιση στον ορίζο-ντα των distress funds, επενδυτικά κεφάλαια του εξωτερικού τα οποία αγοράζουν προβληματικά χαρτοφυ-λάκια σε πολύ χαμηλή τιμή της ονο-μαστικής τους αξίας (15%) με στόχο να αποκομίσουν κέρδη από την εκκα-θάρισή τους. Ωστόσο, αυτά δεν δια-θέτουν την αναγκαία υποδομή στην Ελλάδα ώστε αυτό να είμαι μακρινό ενδεχόμενο ακόμη και αν βρισκόταν τράπεζα που θα μεταβίβαζε χαρτοφυ-λάκιο σε τόσο χαμηλή τιμή.Η ύφεση στην οικονομία συνεπάγεται υψηλό πιστωτικό κίνδυνο, ο οποίος συνεπάγεται απροθυμία των τραπε-ζών να χορηγούν δάνεια ενώ και η ζήτηση είναι περιορισμένη λόγω του ίδιου παράγοντα και καθώς οι δανει-ολήπτες αντιμετωπίζουν αυστηρότερα πιστοδοτικά κριτήρια και υψηλά επι-τόκια. Η ύφεση επηρεάζει και από την πλευρά των καταθέσεων, τα μειωμένα

εισοδήματα και η αύξηση των φορο-λογικών βαρών περιορίζουν τον όγκο των αποταμιεύσεων που μπορούν να εισρεύσουν στις τράπεζες.Επιδίωξη των τραπεζών είναι η ενίσχυ-ση των κεφαλαιακών δεικτών τους, ενό-ψει και των νέων stress tests, πάνω από το ελάχιστο 9% στις δοκιμασίες αντο-χής. Καθώς η μείωση του ενεργητικού είναι δύσκολη στην τωρινή συγκυρία –ιδίως στην αγορά ακινήτων- αυτό επι-διώκεται με μείωση του λειτουργικού κόστους, του μισθολογικού (πρόσφατο παράδειγμα το πρόγραμμα εθελουσί-ας εξόδου της Πειραιώς, οι μειώσεις αποδοχών σε όλες) και του αριθμού καταστημάτων αλλά και με την πώληση θυγατρικών που δεν αφορούν σε τρα-πεζικές εργασίες. Ως προς τις τελευταίες αναφέρονται ο Αστέρας όπου η Εθνική ελέγχει το 85% και ήδη βρίσκεται σε δι-αδικασία πώλησης και ενώ θα μπορού-σαν να αναφερθούν σημαντικά στοιχεία ενεργητικού όπως η Εθνική Ασφαλιστι-κή, τα ξενοδοχεία King Geοrge για τη Eurobank και Hilton για την Alpha αλλά και η ΑΤΕ Ασφαλιστική για την Πειραιώς.

1ο τρίμηνο 2013 1ο τρίμηνο 2012

ΟΜΙΛΟΣ Καταθέσεις Δάνεια (προ προβλέψεων) Καταθέσεις Δάνεια (προ

προβλέψεων)

Εθνική* 63.609 73.505 57.419 69.647Πειραιώς** 53.340 71.868 20.946 35.999

Alpha** 42.045 65.033 27.863 48.953Eurobank*** 44.197 55.199 30.505 49.029


ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΕΣ Ε ΤΑ Ι Ρ Ε Ι Ε Σ

Οι ασφαλιστικές επιχειρήσεις δεν θα μπορούσαν να αποτελέσουν την εξαίρεση, υφίστανται και αυτές τις επιπτώσεις της ύφεσης στην οικονομία. Η παραγωγή ασφαλίστρων υποχωρεί για 3ο συνεχόμενο έτος. Ωστόσο, το χαμηλό ποσοστό ασφαλιστικής διείσδυσης στην Ελλάδα, σχεδόν στο ένα τρίτο του αντίστοιχου ευρωπαϊκού, «δείχνει» τις προοπτικές ανάπτυξης του κλάδου μεσοπρόθεσμα, καθώς οι πολίτες θα αναζητούν κάλυψη των κενών του δημόσιου συστήματος στην ιδιωτική ασφάλιση. Χαρακτηριστική είναι η σημαντική άνοδος των ασφαλίσεων υγείας που καταγράφεται το 1ο τετράμηνο του 2013, καθώς τα προβλήματα χρηματοδότησης του δημόσιου συστήματος και οι μειώσεις των παροχών ωθούν τους πολίτες στη συμπληρωματική κάλυψη από τις ασφαλιστικές εταιρείες. Στα θετικά ο περιορισμός των ζημιών των επιχειρήσεων του κλάδου, που υπέστησαν και αυτές ζημίες από το «κούρεμα» των ελληνικών κρατικών ομολόγων.

Στην ε λ λην ική αγορά δρασ τηριοποιούν ται (2012) 74 ασφαλιστικές εταιρείες από τις οποίες 55 είναι ελληνικές επιχειρήσεις και 19 είναι θυγατρικές και υποκαταστήμα-τα ξένων, με τις τελευταίες να έχουν σημαντική παρουσία αφού συγκεντρώνουν το 51% της συνολικής παραγωγής ασφαλίστρων. Οι ελληνικές εταιρείες συγκεντρώνουν το 49% της παραγωγής, από τις οποίες οι 6 είναι θυγατρι-κές ελληνικών τραπεζών με περίπου 30% της συνολικής ασφαλιστικής «πίττας».

Με σχετικά υψηλό βαθμό συγκέντρωσης στον κλάδο, οι 5

μεγαλύτερες επιχειρήσεις συγκεντρώνουν το 70% της πα-

ραγωγής στον κλάδο ζωής και 37% στον κλάδο ζημιών. Τα

αντίστοιχα μεγέθη για τις 10 μεγαλύτερες είναι 92% και

61% αντίστοιχα. Σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδος τα

ποσοστά αυτά είναι οριακά χαμηλότερα από του 2011 κα-

θώς η ύφεση επηρέασε ελαφρά και τη θέση των επιχειρή-

σεων στην αγορά.

πΕριΟριΣμΕνΗ Η

παραγωγη ασφαλιστρων

Από το Επιτελείο της έκδοσης


Τ Α Σ Ε Ι Σ

Η παραγωγή ασφαλίστρων υποχώρησε για 3ο συνεχόμενο έτος το 2012, κατά 12% μετά από μείωση 6,5% το 2011 και 2% το 2010. Η ασφαλίσεις ζωής απο-δείχτηκαν πιο ανθεκτικές, μειώθηκαν 10,6% έναντι 12,3% των ζημιών, που είναι και αρκετά μεγαλύτερες σε όγκο (56% της συνόλου). Σημειώνεται ότι το 2011 η μείωση ήταν περίπου ίδια (6,5%) και στους δυο κλάδους. Παράλληλα αυ-ξήθηκε και ο αριθμός των εξαγορών συμβολαίων καθώς τα μειωμένα εισο-δήματα δημιούργησαν μεγάλες πιέσεις ρευστότητας στους πολίτες.Σε απόλυτους αριθμούς η συνολική πα-ραγωγή ασφαλίστρων υποχώρησε στα 4,4 δισ. ευρώ το 2012 -από 4,98 δισ. το 2011- από τα οποία τα 2,5 δισ. αφο-ρούσαν ασφαλίσεις ζημιών και τα 1,9 δισ. ασφαλίσεις ζωής. Στις ασφαλίσεις ζημιών την κυρίαρχη θέση κατέχουν οι ασφαλίσεις οχημάτων με 52% του συ-νόλου. Στον κλάδο ζωής το 67% καλύ-πτουν οι ασφαλίσεις ζωής, το 19% τα συμβόλαια συνδεδεμένα με επενδύ-σεις, τα συμβόλαια υγείας το 3% και τα ομαδικά περίπου 11%. Η παραγωγή στα συμβόλαια ζωής μειώθηκε 11% ενώ στα συμβόλαια συνδεδεμένα με επενδύσεις αυξήθηκε 4% μετά

από εντυπωσιακή άνοδο 26% το 2011.Τα συμβόλαια υγείας διατηρήθηκαν στο επίπεδο του 2011 μετά από άνοδο τότε 36%. Χαρακτηριστικό είναι ότι το 2012 η παραγωγή νέων συμβολαίων ζωής μει-ώθηκε 15%.Η τάση υποχώρησης της παραγωγής ασφαλίστρων συνεχίζεται και το 2013. Το πρώτο τετράμηνο του έτους η παραγω-γή ασφαλίστρων υποχωρούσε με ετήσιο ρυθμό 12%. Πολύ μεγάλη είναι μείωση στις ασφαλίσεις ζωής, κατά 22%. Ωστόσο υπάρχει μια σημαντική διαφοροποίηση: η παραγωγή στον κλάδο υγείας αυξήθη-κε 19%, ένδειξη ότι οι πολίτες αναζητούν λύση στα κενά του δημόσιου συστήμα-τος υγείας στις ασφαλιστικές εταιρείες. Η παραγωγή στον κλάδο ζημιών υποχωρεί με χαμηλότερο ρυθμό, 4%.

Αποτέλεσμα των εξελίξεων ήταν να υπο-χωρήσει το ήδη χαμηλό ποσοστό της ασφαλιστικής αγοράς στο αεπ (παρα-γωγή ασφαλίστρων) στο 2,3% το 2012 από 2,4% το 2011, ποσοστά χαμηλά για τα ευρωπαϊκά επίπεδα (περίπου 8%). Τα ασφάλιστρα ζωής ανά κάτοικο, που δεί-χνουν επίσης τον βαθμό διείσδυσης της ιδιωτικής ασφάλισης στην Ελλάδα, υπο-χώρησαν στα 172 ευρώ και τα συνολικά στα 391 ευρώ, ποσά χαμηλά για τα ευ-ρωπαϊκά επίπεδα. Το χαμηλό ποσοστό ασφαλιστικής διείσδυσης στην Ελλάδα δείχνει τα περιθώρια ανάπτυξης του κλά-δου, τα οποία όμως σήμερα συναντούν τον σκόπελο της ύφεσης και του μειωμέ-νου εισοδήματος των πολιτών. Ωστόσο, σε μεσοπρόθεσμη βάση, ο περιορισμός των παροχών από το σύστημα κοινωνι-κής ασφάλισης, τόσο στον τομέα της σύ-νταξης όσο και στον τομέα υγείας, ανα-μένεται να λειτουργήσει θετικά για την ιδιωτική ασφάλιση καθώς οι πολίτες θα αναζητήσουν αναπλήρωση των κενών από τις ασφαλιστικές εταιρείες. Σε αυτό, βέβαια, θα πρέπει να συμβάλλει και το φορολογικό περιβάλλον με την παρο-χή κινήτρων κάτι που δεν ισχύει στην Ελλάδα. Αυτό ισχύει ιδίως για τις ομα-

δικές ασφαλίσεις που παρέχει μια επιχείρηση στο προσωπικό της. Αντίστοιχα υποχώρησαν και οι


ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΕΣ Ε ΤΑ Ι Ρ Ε Ι Ε Σ

επενδύσεις των ασφαλιστι-κών εταιρειών, στα 10,4 δισ. ευρώ ή 5% του αεπ το 2011 από 5,4% το 2009. Η υ π ο χ ώ -ρ η σ η π ο υ σ υ ν ε χ ί -στηκε και τ ο 2012 σ υ ν δ έ ε -ται με το PSI+, με το οποίο «κο υ ρ ε ύ -τηκε» η αξία των ελληνι-κών κρατικών ομολόγων, αλλά και με το πρόγραμ-μα επαναγοράς ομο-λόγων στα τέλη του 2012, αφού τα κρατικά ομολόγα συ-γκεντρώνουν μεγάλο μέρος των επεν-δύσεων των ασφαλιστικών εταιρειών. Οι ασφαλιστικές εταιρείες προχώρησαν σε αυξήσεις κεφαλαίου για να αντιμετω-πίσουν τις εξελίξεις (συνολικά κατά 1,7 δισ ευρώ από τα οποία 1,1 δισ. το 2012) αλλά και έλαβαν μέτρα για τη μείωση του λειτουργικού τους κόστους.

Ο Ι Κ Ο Ν Ο Μ Ι Κ Α Σ Τ Ο Ι Χ Ε Ι ΑΤο ενεργητικό των ασφαλιστικών επι-χειρήσεων, σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, ανήλθε το 2012 σε 14,9 δισ. ευρώ, οι ασφαλιστικές προ-βλέψεις σε 12 δισ. ενώ κατέγραψαν ζη-

μιές (πριν από φόρους) 428 εκατ. ευρώ.Σύμφωνα με τα σ τοιχε ία της Ένω -σης Ασφαλιστικών Εταιρειών Ελλά-δας, που καλύπτουν το 2011, το έτος αυτό το συνολικό ενεργητ ικό των

ασφαλιστικών επιχειρήσεων μειώ-θηκε 7% στα 14,7 δισ. ευρώ. Τα ίδια κεφάλαια με ιώθηκαν 34% στα 986 εκατ. ευρώ. Οι ασφα-λιστικές προβλέψεις μειώθηκαν 2% στα 12,2 δισ. ευρώ. Το λει-τουργικό αποτέλεσμα αυξήθηκε 3%, όμως η μεγάλη αύξηση των εξόδων οδήγησε σε ζημιές 799 εκατ. ευρώ (που όπως φαίνεται

από τα στοιχεία της ΤτΕ περιορί-στηκαν το 2012).

O M N I B U S I I

Οι διεργασίες στο πλαίσιο του ευρω-παϊκού κανονισμού που τροποποιεί την οδηγία SOLVENCY II προχωρούν γ ια την εναρμόνιση των θεσμικών πλαισίων των χωρών-μελών με ένα τμήμα του από τις αρχές του 2014. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ασφαλίσεων και Επαγγελματικών Συντάξεων σχεδιάζει πανευρωπαϊκά stress test για τις εται-ρείες φέτος και οι διαδικασίες έχουν ήδη δρομολογηθεί στην Ελλάδα.

Η ασφαλιστική αγορά σε αριθμούς

2009 2010 2011 2012 1ο τετράμηνο 2013

ετήσια μεταβολή % 1ου τε-

τραμήνου 2013Ασφάλιστρα ζημιών 2.939 3.014 2.818 2.471 831 -4

Οχημάτων 1.454 1.551 1.494 1.293 404 -7Ασφάλιστρα ζωής 2.509 2.318 2.169 1.939 539 -22

Ζωής 1.786 1.661 1.471 1.303 403 -7Συνδεδεμενα με επενδυσεις 385 282 355 368 65 -62Υγείας 65 46 63 63 24 19Ομαδικά συνταξιοδοτικά 274 329 281 206 47 -30

Συνολική παραγωγή ασφαλί-στρων 5.448 5.332 4.987 4.410 1.370 -12

Ασφάλιστρα ζωής ανά κάτοικο στην Ελλάδα, ευρώ 222 205 192 172

Ασφάλιστρα ζωής ανά κάτοικο στην ΕΕ, ευρώ 1108 1151 1081 …

Πηγή: ΕΑΕΕ και Insurance Europe


*

* Η άδεια λειτουργίας της ανακλήθηκε από την Τράπεζα της Ελλάδος τον Ιούλιο 2013.

50

Β Α Σ Ι Κ Α Μ Ε ΤΑ Λ Λ Α

& ΧΑΛΥΒΟΥΡΓΙΑ


ΔιεξοΔος

οι εξαγωγες

Ύφεση, κάθετη υποχώρηση της οικοδομής και των επενδύσεων σε υποδομές, μειωμένα εισοδήματα συνθέτουν το ελληνικό περιβάλλον για τις εταιρείες του κλάδου μετάλλων. Η βιομηχανική παραγωγή του, σύμφωνα με την εΛςΤΑΤ, ανθεκτική τη διετία 2010-2012, υποχωρεί το 2012 και 2013. Το υψηλό κόστος ενέργειας στην ελλάδα –ακόμη και σε σχέση με αγορές της Δ. ευρώπης- επιβαρύνει την ανταγωνιστικότητα τους. οι επιχειρήσεις του ισχυρού εξαγωγικά κλάδου αναζητούν μεγαλύτερη διέξοδο στις αγορές του εξωτερικού, ιδίως σε νέες αγορές που δεν έχουν επηρεαστεί από την ύφεση, καθώς οι ευρωπαϊκές –με εξαίρεση τη Γερμανία- επιβραδύνουν.

Από το ΕπιτΕλΕίο της Εκδοςης


Η κάθετη υποχώρηση της οικοδομι-κής δραστηριότητας αλλά και των κα-τασκευών με το φρένο στις δημόσιες επενδύσεις και τα μεγάλα έργα, πλήτ-τουν καίρια τις ελληνικές χαλυβουρ-γ ίες και γεν ικότερα τον κλάδο των μετάλλων. Οι μεγάλες χαλυβουργίες, με σημα-ντικές επενδύσεις τα χρόνια πριν την κρίση, αύξησαν την παραγωγική τους δυναμικότητα, η οποία τώρα υπο -λειτουργεί καθώς η κατασκευαστική δραστηριότητα βρίσκεται σε χαμηλό 40 ετών. Επιπλέον, αντιμετωπίζουν έναν εξαιρετικά επιβαρυντικό παρά-γοντα, όπως άλλωστε όλες οι ενερ-γοβόρες βιομηχανίες του κλάδου, το υψηλό κόστος ενέργειας -ηλεκτρικό ρεύμα και φυσικό αέριο- λόγω των υψηλών φόρων κατανάλωσης. Το κό-στος ενέργειας είναι υψηλότερο ένα-ντι Ευρωπαίων ανταγωνιστών τους, όπως των Γάλλων και των Ιταλών αλ-λά και της Τουρκίας. Όπως τονίζουν παράγοντες του κλάδου επιβαρύνει σημαντικά το κόστος και μειώνει επί-σης σημαντικά την ανταγωνιστικότη-τά των προϊόντων τους στις διεθνείς αγορές. Στέφονται στις εξαγωγές για

να αντισταθμίσουν τις απώλειες στην εσωτερική αγορά, άλλωστε τα προϊό-ντα του κλάδου είναι γνωστά για την ποιότητα τους. Ωστόσο και η Ευρω-παϊκή αγορά, με εξαίρεση τη Γερμα-νία, συνεχίζει να βρίσκεται σε πορεία ύφεσης ενώ η κατασκευαστική δρα-στηριότητα ε ίναι υποτονική, ιδιαί-τερα στη Ν. Ευρώπη. Κάποια θετική προοπτική δημιουργεί η σχεδιαζόμε-νη επανεκκίνηση των μεγάλων έργων (αυτοκινητόδρομοι) και οι επενδύσεις που μπορεί να συνοδεύσουν τις πα-ραχωρήσεις λιμανιών και αεροδρο-μίων στο πλαίσιο του προγράμματος αποκρατ ικοποιήσεων που θα ανα-στρέψει την εικόνα των γενικευμένων ζημιών. Ενδεικτικά για την πορεία του κλάδου είναι τα στοιχεία της World Steel Association. Σύμφωνα με αυτά η Ελλάδα από 43η στην παγκόσμια κατάταξη παραγωγής ακατέργαστου χάλυβα με 1,9 εκατ. τόνους το 2011, υποχώρησε στην 48η θέση το 2012 με 1,2 εκατ. Σχετικά αναφέρεται ότι η πα-ραγωγή της γειτονικής Τουρκίας ανέρ-χεται σε 36 εκατ. τόνους και είναι ο 8ος μεγαλύτερος παραγωγός στον κό-σμο, με πρώτη την Κίνα με 717 εκατ.

τονους, δεύτερη την Ιαπωνία με 107 εκατ. και τρίτη τις ΗΠΑ με 89 εκατ.Ανάλογες ε ίναι οι εξελίξε ις σ τα μη σ ιδηρούχα μέταλλα -παραγωγή και επεξεργασία- όπου το 2011 σχεδόν οι μισές επιχειρήσεις του κλάδου κατέ-γραψαν ζημιές. Στον κλάδο αλουμινίου, οι εταιρείες ενισχύουν την εξωστρέφεια τους για να αντισταθμίσουν τις απώλειες στην εσωτερική αγορά, όπου τόνωση παρέ-χουν μόνο τα συστήματα στήριξης για φωτοβολταικά. Επιβαρύνονται σημα-ντικά από το υψηλό κόστος ενέργειας, το οποίο αναλογεί σε 40% περίπου του κόστος παραγωγής του μετάλλου. Πιο δυναμικός είναι ο κλάδος έλα-σης με σημαντικές εξαγωγές – ιδίως της ΕΛΒΑΛ που, μέσω της θυγατρικής της ΕΤΕΜ, πρόσφατα υπέγραψε συμ-βόλαια προμήθειας της Mercedes με ειδικά προφίλ αλουμίνιου ενώ ανά-λογη συμφωνία σχεδιάζεται και με τη BMW. Σημαντικές είναι οι απώλειες στην εσωτερική αγορά του κλάδου διέλασης λόγω της μεγάλης υποχώρη-σης της οικοδομής , όπου κατευθύνο-νται κυρίως τα προϊόντα του (πόρτες παράθυρα), ενώ και αυτός αναζητά σε

52

Β Α Σ Ι Κ Α Μ Ε ΤΑ Λ Λ Α

& ΧΑΛΥΒΟΥΡΓΙΑ


μεγαλύτερο βαθμό διέξοδο στις ξένες αγορές, ιδίως εκείνες που δεν έχουν επηρεαστεί από την οικονομική ύφε-ση. Η συνεχιζόμενη υποχώρηση της οικοδομικής δραστηριότητας στην Ελ-λάδα που προκαλεί και η άνοδος της φορολόγησης των ακινήτων αλλά και η πτώση του διαθέσιμου εισοδήματος των πολιτών οδηγούν σε νέα μείωση της ζήτησης αρχιτεκτονικών και βιο-μηχανικών προφίλ διέλασης. Χαρακτη-ριστική είναι η δήλωση του προέδρου της Ελληνικής Ένωσης Αλουμινίου, Ελ. Ταφρόγλου, ότι το 1ο τρίμηνο του 2013 ήταν ένα από τα χειρότερα από πλευράς πωλήσεων για τον κλάδο.

Κλάδο με σημαντική συμβολή στην οικονομία αφού είναι ο 2ος πιο εξα-γωγικός κλάδος της χώρας, με 1,2 δισ. ευρώ εξαγωγές το 2012 (4,5% των ελ-ληνικών εξαγωγών), μετά τον κλάδο προϊόντων πετρελαίου και ο 2ος από πλευράς εμπορικού ισοζυγίου με 560 εκατ. ευρώ πλεόνασμα, μετά τον κλάδο παρασκευασμάτων λαχανικών.

Τ ο ε ξ ω Τ ε ρ ι κ ο π ε ρ ι β α λ λ ο ν

Η ζήτηση από το εξωτερικό συγκρά-τησε ή και αύξησε τις πωλήσεις των εταιρειών του κλάδου με συνέπεια και

την καταγραφή ανοδικών κερδών από ορισμένες. Περιλαμβάνει ισχυρούς επιχειρηματικούς ομίλους με σημαντι-κή εξαγωγική δραστηριότητα, όπως ο όμιλος Χαλκόρ, του οποίου οι εξαγω-γές αναλογούν σε 4,4% των ελληνικών εξαγωγών (χωρίς τα πετρελαιοειδή). Οι αρνητικές οικονομικές συνθήκες στην Ελλάδα και το δύσκολο περιβάλλον σε Δυτική και ΝΑ Ευρώπη και η υπο-χώρηση της βιομηχανικής παραγωγής στην Ευρώπη (στον βαθμό που τα προ-ϊόντα του είναι ενδιάμεσα) με εξαίρεση τη Γερμανία, επηρεάζουν αρνητικά τις εταιρείες του κλάδου. Στην ίδια κατεύ-θυνση γενικότερα λειτουργεί η συνεχι-ζόμενη επιβράδυνση της παγκόσμιας οικονομίας. Η μείωση των επενδύσε-ων στη διεθνή αγορά ενέργειας, όπου δρασ τηριοποιούν ται επιχε ιρήσε ις του κλάδου, και της τιμής των μετάλ-λων επηρέασαν άμεσα τον όγκο και την αξία των πωλήσεων τους. Ωστό-σο, υπάρχουν περιθώρια επέκτασης, παράδειγμα η Ελληνικά Καλώδια που στοχεύει στη διεύρυνση της πελατεια-κής της βάσης σε εταιρείες παραγωγής και διανομής ηλεκτρικής ενέργειας και ΑΠΕ και στην παραγωγή υποβρυχίων καλωδίων υψηλής τάσης. Όσον αφορά τα οικονομικά στοιχεία του κλάδου, σε γενικές γραμμές ζημι-ογόνο ήταν και το 2012 για τις περισ-σότερες μεγάλες επιχειρήσεις του κλά-δου, αποτέλεσμα των παραγόντων που αναφέρθηκαν.

ο ι Τ ι μ ε ς

Οι διεθνείς τιμές των μετάλλων επη-ρεάζουν καίρια τα οικονομικά μεγέ-θη των εταιρειών του κλάδου ενώ δίνουν και μια εικόνα των εξελίξεων της παγκόσμιας οικονομίας. Οι τιμές υποχώρησαν ελαφρά το 2012, μετά από μια τριετ ία ανόδου, τάση που συνε χ ίζ ε ται και το 2013, αποτέλε-σμα της επιβράδυνσης της ζήτησης σ τ ις ανεπτυγμένε ς οικονομίε ς αλ-λά και στις Κίνα και Ινδία. Ανάλογη επίδραση στις τ ιμές αναμένεται και από την πλευρά της προσφοράς. Η


αύξησή της από σημαντικούς παρα-γωγούς μετάλλων (Χιλή, Περού, Ζά-μπια, Δημ. του Κονγκό, Κίνα, Μογ-γολία) λόγω ολοκλήρωσης επενδύ-σεων –ενισχυτικός παράγοντας των οποίων υπήρξε και το ράλι τιμών ως το 2011- πιέζει πτωτικά τις τιμές των μετάλλων. Η παγκόσμια ζήτηση με-τάλλων, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Παγκόσμιας Τράπεζας, αυξήθηκε 4,5% το 2012. Ειδικότερα, αυξήθηκε 10% από την Κίνα (τον μεγαλύτερο καταναλωτή με 45% της παγκόσμιας κατανάλωσης που φθάνει τα 91 εκατ. τόνους σήμερα από 4% το 1990) αλ-λά μειώθηκε 4% από τις χώρες του ΟΟΣΑ καθώς η βιομηχανική παρα-γωγή σε αυτές υποχωρούσε, με εξαί-ρεση τη Γερμανία, τ ις ΗΠΑ και πιο πρόσφατα την Ιαπωνία. Αποτέλεσμα της αύξησης της προσφοράς και της χαμηλότερης ανόδου της ζήτησης ήταν η αύξηση των αποθεμάτων. Για παράδειγμα, τα αποθέματα χαλκού στα μεγάλα χρηματιστήρια εμπορευ-μάτων έχουν αυξηθεί φέτος σχεδόν κατά 50% σε σύγκριση με το 2012 και του αλουμινίου κατά 8% το τελευταίο δωδεκάμηνο. Οι τιμές των μετάλλων προβλέπεται συ-

νολικά να μειωθούν κατά 1,3% το 2013 (μετά από μείωση 15% το 2012) και να αυξηθούν οριακά κατά 1,4% το 2014, σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα, αποτέλεσμα της ανόδου της προσφοράς αλλά και της σταδιακής επιβράδυνσης της ζήτησης της Κίνας, καθώς η κινεζική κυβέρνηση προτίθεται να στρέψει την έμφαση της οικονομικής της πολιτικής στην τόνωση της κατανάλωσης και λι-γότερο στις επενδύσεις σε μεγάλα έργα υποδομής. Έτσι οι τιμές τους θα είναι συνολικά κατά 30% χαμηλότερες από το υψηλότερο επίπεδο που σημειώθηκε τον Φεβρουάριο 2011 και 17% από τον μέσο όρο του έτους αυτού.Αναλυτικότερα, η μέση τιμή του χαλκού μειώθηκε το 2012 κατά 2,3% (6,181 χιλ. ευρώ ανά τόνο), παρά την άνοδο της παγκόσμιας ζήτησης κατά 4,7% το 2012 (+12% της Κίνας, κυρίως για αύξηση των αποθεμάτων της) αφού αυξήθηκε και η προσφορά, για 2ο συνεχόμενο έτος, κατά 3%. Οι υψηλές τιμές του μετάλ-λου αποτέλεσαν κίνητρο για επέκταση μεταλλείων, όπως στο Περού που έχει το μεγαλύτερο στον κόσμο (Escondida) αλλά και τη Μογγολία όπου ένα νέο με-ταλλείο (Oyu Tolgoi) προβλέπεται να εξε-λιχθεί στο 5ο μεγαλύτερο στον κόσμο.

Για το 2013 εκτιμάται μείωση τιμών 7% περίπου και περαιτέρω υποχώρηση τα επόμενα χρόνια λόγω υποκατάστασης του μετάλλου σε βιομηχανικές χρήσεις.Η ζήτηση από τις μεγάλες αναδυόμενες αγορές (+15% το 2012 από την Κίνα και 7,5% από την Ινδία και μείωση 7,7% στην ΕΕ) διατήρησε σταθερές τις τιμές των προϊόντων του αλουμινίου το 2012, όμως για το 2013 εκτιμάται οριακή μεί-ωση με εκτίμηση τα 2,1 χιλ. δολ. ανά τό-νο. Σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα προβλέ-πεται άνοδος των τιμών λόγω του ανο-δικού κόστους ενέργειας. Η ζήτηση του ευνοείται από την υποκαταστασή του χαλκού στους κλάδους συρμάτων και καλωδίων, οι τιμές του οποίου είναι ως και τετραπλάσιες του αλουμινίου. Από την πλευρά της προσφοράς αυξάνεται η παραγωγή της Κίνας, των ΗΠΑ και των ΗΑΕ ενώ το 2012 η παραγωγή της ΕΕ μειώθηκε 19%.Όσον αφορά τις προοπτικές για τον χά-λυβα, αναμένεται άνοδος της ζήτησης 3% ετησίως τη διετία 2013-2014, σύμ-φωνα με τη World Steel Asssociation, προερχόμενη κυρίως από τις αναδυό-μενες χώρες, τις ΗΠΑ (αυτοκινητοβιομη-χανία και ενεργειακός κλάδος) αλλά και νέες βιομηχανικές εφαρμογές.



ΒΑΣΙΚΑ ΧΗΜΙΚΑ & ΧΗΜΙΚΕΣ Π Ρ ΩΤ Ε Σ ΥΛ Ε Σ

Ευάλωτες στις μεταβολές της οικονομικής δραστηριότητας, μιας και τα προϊόντα τους χρησιμοποιούνται σε ευρύ φάσμα κλάδων της οικονομίας, οι επιχειρήσεις του κλάδου χημικών υφίστανται τις επιπτώσεις της ύφεσης στην ελληνική οικονομία. Χαρακτηριστικό είναι ότι ενώ η παραγωγή του κλάδου χημικών στην Ελλάδα, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, αποδείχτηκε ανθεκτική τα δυο πρώτα χρόνια της ύφεσης, το 2012 μειώθηκε 12%, με τις εξελίξεις το 1ο πεντάμηνο του 2013 να δείχνουν στασιμότητα. Σε συνδυασμό με τη σταδιακή αποβιομηχάνιση και την εξάλειψη παραδοσιακών κλάδων όπως η κλωστοϋφαντουργία, ο ανταγωνισμός στην αγορά χημικών εντείνεται.

Οι χημικές πρώτες ύλες και τα βασικά χημικά προϊόντα (χημικά “Β2Β”) απευθύνονται στις βιομηχανικές επιχει-ρήσεις για περαιτέρω επεξεργασία και παραγωγή άλλων προϊόντων (πλαστικά είδη, χρώματα οικοδομής και επι-πλοποιίας, βερνίκια, γεωργικά φάρμακα κλπ). Ο αριθμός των επιχειρήσεων του κλάδου είναι μεγάλος, συγκριτικά με το μέγεθος της εγχώριας ζήτησης. Οι τιμές των προϊ-όντων λόγω και της φύσης τους καθορίζονται από τις δι-εθνείς εξελίξεις (π.χ. τιμές πετρελαίου) αλλά και από τον ανταγωνισμό που διαμορφώνει ο μεγάλος αριθμός των επιχειρήσεων στον κλάδο.Οι περισσότερες επιχειρήσεις έχουν αναπτύξει μικτή δρα-στηριότητα (παραγωγή και εισαγωγές-εμπορία) τόσο ως προς τα “B2B” χημικά και τις βασικές χημικές ύλες, όσο και ως προς τα χημικά με την ευρύτερη έννοια (συνδυα-σμός δηλαδή τελικών και ενδιάμεσων προϊόντων). Πολλές επιχειρήσεις του κλάδου πωλούν απευθείας στους πελά-τες (εταιρείες), ενώ ορισμένες μέσω επιχειρήσεων χονδρι-κού εμπορίου. Ορισμένες πολυεθνικές επιχειρήσεις που

εντάσσονται στον κλάδο των χημικών ευρύτερα και έχουν εμπορική παρουσία στην Ελλάδα επιλέγουν τη διάθεση των χημικών “B2B” μέσω άλλων επιχειρήσεων χονδρικού εμπορίου, οι οποίες λειτουργούν ως αντιπρόσωποί τους.

Τ Α Σ Ε Ι ΣΗ χημική βιομηχανία είναι ευάλωτη στις κυκλικές διακυ-μάνσεις της διεθνούς οικονομίας, αλλά και στις διακυ-μάνσεις των τιμών διάθεσης των βασικών πρώτων υλών (π.χ. πετρέλαιο, φυσικό αέριο, διάφορα ορυκτά). Η ζήτη-ση για βιομηχανικά χημικά (“B2B”) ακολουθεί την πορεία των παραγωγικών επιχειρήσεων στους κλάδους όπου τα προϊόντα αυτά έχουν εφαρμογή όπως: τα πλαστικά προϊό-ντα (π.χ. είδη συσκευασίας, σωλήνες), τα χρώματα και τα βερνίκια οικοδομής και επιπλοποιίας, τα καθαριστικά και απορρυπαντικά, οι γραφικές τέχνες (πχ. μελάνια), τα έντυ-πα μέσα μαζικής ενημέρωσης, τα αγροτικά εφόδια (λιπά-σματα, γεωργικά φάρμακα) κ.ά. Συνεπώς, λόγω της φύσης των προϊόντων, η εξέλιξη της αγοράς επηρεάζεται από την

Η ΑποβιομΗΧΑνιΣΗ

πληττει τις επιχειρηςειςΠΗΓΗ: ICAP εΠιμελεια κειμενου: επιτελειο εκδοσησ


πορεία της οικονομίας. Η παρατετα-μένη οικονομική ύφεση που πλήττει τη χώρα έ χε ι επηρεάσε ι αρνητ ικά πολλούς κλάδους της εγχώριας οικο-νομίας στους οποίους έχουν εφαρμο-γή τα χημικά “B2B”.Ο συνολικός κύκλος εργασιών -πω-λήσε ις σ την Ελλάδα και το εξωτε-ρικό- των αντιπροσωπευτικών επι-χειρήσεων του κλάδου αυξήθηκε τη διετία 2010-2011, μετά από μείωση το 2009. Η τάση της αγοράς απεικο-νίζεται και στον δείκτη εξέλιξης των συνολικών πωλήσεων των εταιρειών για την πενταετία 2007-2011.Οι πωλήσεις των επιχειρήσεων του κλάδου μόνο στην Ελλάδα -παραγό-μενα και ε ισαγόμενα χημικά “B2B” (βασικά χημικά προϊόντα και πρώτες ύλες)- αυξήθηκαν την περίοδο 2007-2008 με μέσο ετήσιο ρυθμό ανόδου περίπου 16%. Αντίθετα, το 2009 το μέγεθος της εγχώριας αγοράς με ι -ώθηκε 12%. Μικρότερες μεταβολές εκτιμώνται το επόμενο διάστημα.Σε ορισμένους τομείς όπου τα προϊ-όντα εξαρτώνται άμεσα από τις τιμές του πετρελαίου οι ετήσιες διακυμάν-σεις ε ίναι ανάλογες. Αναφορικά με την κατανομή της αγοράς, αξιόλογο ποσοστό των πωλήσεων αφορά χη-μικά που προορίζονται για τη βιομη-χανία πλαστικών, χημικά που χρησι-μοποιούνται στη βιομηχανία χρωμά-των και βερνικιών, καθώς και χημικά πολλαπλών εφαρμογών.

Όσον αφορά τους κ ινδύνους από υποκατάστατα προϊόντα, καθοριστι-κό ρόλο έχουν οι περιβαλλοντ ικές επιπτώσεις των χημικών καθώς και οι προβλέψεις του κανονισμού REACH. Η συνεχής αναθεώρηση της επικιν-δυνότητας των χημικών ουσιών κα-θιστά αναγκαία την προσαρμογή των προϊόντων. Έτσ ι π.χ. το PVC τε ίνε ι να υποκατασταθεί από το πολυαιθυ-λένιο, ενώ οι αλειφατικοί διαλύτες (εφαρμόζονται σ τα χρώματα και τα βερν ίκ ια) από άλλα υδατοδιαλυτά υποκατάστατα προϊόντα. Επίσης, η απαγόρευση χρήσης γενετικά τροπο-ποιημένων ουσιών στα καλλυντικά επιβάλλε ι τη χρήση εναλλακτ ικών υλικών με αντ ίσ τοιχα πισ τοποιητ ι -κά συμμόρφωσης. Η κατάργηση των φωσφορικών σ τα απορρυπαν τ ικά καθιστά αναγκαία την ανάπτυξη φι-λικότερων περιβαλλοντικά πρώτων υλών. Στα αιθέρια έλαια, οι μεγάλες πολυεθνικές επιχειρήσεις, που έχουν το πλεονέκτημα της κλίμακας παρα-γωγής, έχουν και τη δυνατότητα να διοχε τ εύσουν σ την αγορά φθηνά υποκατάστατα από την επεξεργασία άλλων χημικών με παρόμοιο αποτέ-λεσμα. Στα αγροχημικά παρατηρείται σταδιακή υποκατάσταση παραδοσι-ακών ουσιών με φιλικότερα προς το περιβάλλον υλικά.

Ο Ι Κ Ο Ν Ο Μ Ι Κ Α Σ Τ Ο Ι Χ Ε Ι Α Κ Λ Α Δ Ο ΥΑπό την ανάλυση του ομαδοποιημέ-νου ισολογισμού 44 αντιπροσωπευτι-κών επιχειρήσεων του κλάδου, προκύ-πτουν τα εξής:

Το σύνολο του ενεργητικού των επιχειρήσεων του δείγματος παρέμει-νε σχεδόν στα ίδια επίπεδα τη διετία 2010-2011. Τα συνολικά αποθέματα αυξήθηκαν 5%, τα δε ταμειακά δια-θέσιμα 18%. Αντιθέτως, οι συνολικές απαιτήσεις μειώθηκαν κατά 2,7%.

Το σύνολο των ιδίων κεφαλαίων αυ-ξήθηκε 5% το 2011. Οι συνολικές με-σο-μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις μει-ώθηκαν 11% ενώ οι βραχυπρόθεσμες παρέμειναν σχεδόν αμετάβλητες.

Οι συνολικές πωλήσεις των εταιρει-ών του δείγματος αυξήθηκαν 8% το 2011. Ωστόσο, η αύξηση του κόστους πωλήσεων με υψηλότερο ρυθμό οδή-γησε στη μείωση των συνολικών μι-κτών κερδών κατά 4%, καθώς και στην επιδείνωση του λειτουργικού αποτελέ-σματος κατά 2%.

Το τελικό καθαρό αποτέλεσμα ήταν κερδοφόρο και στις δύο χρήσεις, μει-ωμένο όμως σημαντικά κατά 34% το 2011. Τα κέρδη EBITDA υποχώρησαν κατά 6,6% την ίδια περίοδο. Από το σύνολο των 44 εταιρειών, 38 ήταν κερ-δοφόρες το 2011 έναντι 41 το προη-γούμενο έτος.

Δ Ι Α π ρ Α γ Μ Α Τ Ε Υ Τ Ι Κ η Δ Υ Ν Α Μ η π ρ Ο Μ η θ Ε Υ Τ ω ΝΒασικοί προμηθευτές πρώτων υλών του κλάδου είναι μεγάλες πολυεθνι-κέ ς επιχε ιρήσε ις οι οποίε ς ουσ ια-στικά ορίζουν τις τιμές των πρώτων

Όσον αφορά τους κινδύνους από υποκατάστατα προϊόντα, καθοριστικό ρόλο έχουν οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις των χημικών καθώς και οι προβλέψεις του κανονισμού REACH. η συνεχής αναθεώρηση της επικινδυνότητας των χημικών ουσιών καθιστά αναγκαία την προσαρμογή των προϊόντων.


ΒΑΣΙΚΑ ΧΗΜΙΚΑ & ΧΗΜΙΚΕΣ Π Ρ ΩΤ Ε Σ ΥΛ Ε Σ

υλών που υπεισέρχονται στην παρα-γωγή των προϊόντων του κλαδου, λό-γω οικονομιών κλίμακας και άμεσης πρόσβασης στις διεθνείς αγορές. Οι συνθήκες αυτές περιορίζουν τη δια-πραγματευτική δύναμη των επιχειρή-σεων του κλάδου έναντι των προμη-θευτών, είτε πρόκειται για εισαγωγι-κές είτε γ ια παραγωγικές. Εξαίρεση σε αυτό αποτε λούν οι θυγατρικέ ς των πολυεθνικών επιχειρήσεων που

προμηθεύονται τα προϊόντα απευθεί-ας από τις μητρικές εταιρείες.

Δ Ι Α π ρ Α γ Μ Α Τ Ε Υ Τ Ι Κ η Δ Υ Ν Α Μ η Α γ Ο ρ Α Σ Τ ω ΝΤο περιορισμένο σχετικά μέγεθος της ελληνικής αγοράς, η σταδιακή απο-βιομηχάνιση της χώρας τα τελευταία χρόνια, η εξάλειψη παραδοσιακών βι-ομηχανικών κλάδων (π.χ. κλωστοϋφα-

ντουργία), σε συνδυασμό με την παρα-τεταμένη οικονομική ύφεση έχουν δη-μιουργήσει συνθήκες έντονου ανταγω-νισμού, προσδίδοντας στους “πελάτες” ισχυρή διαπραγματευτική δύναμη.

Ε Ι Σ Ο Δ Ο Σ Ν Ε ω Ν Α Ν Τ Α γ ω Ν Ι Σ Τ ω Ν

Δεν υπάρχουν ουσιαστικά εμπόδια για την είσοδο μιας νέας επιχείρησης στον κλάδο. Ωστόσο, το μέγεθος της εγ-χώριας ζήτησης κυρίως, καθώς και το ρυθμιστικό - θεσμικό πλαίσιο του κλά-δου μπορεί να δράσουν, ως ένα βαθ-μό, ανασταλτικά για την είσοδο νέων επιχειρήσεων. Ορισμένες πολυεθνικές επιχειρήσεις διοχετεύουν τα προϊόντα τους στην ελληνική αγορά μέσω εμπο-ρικών συνεργασιών με εισαγωγικές εταιρείες, ακόμη και αν έχουν επιτόπια παρουσία σε άλλους κλάδους (π.χ. φαρμακευτικά, απορρυπαντικά, καλλυ-ντικά και άλλα καταναλωτικά είδη) που εντάσσονται στην ευρύτερη κατηγορία των χημικών.

Κορυφαίες Επιχειρήσεις

Μεγέθη σε ευρώΚύκλος

εργασιών 2011

προσωπικό

ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΠΕΤΡΕΛΑΙΑ Α.Ε. * 8.592.359.000 2.115ΡΗΓΑΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ Α.Β.Ε.Τ.Ε. ΠΛΑΣΤΙΚΩΝ 68.475.342 71ΕΛΤΟΝ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΕΜΠΟΡΙΟΥ Α.Ε.Β.Ε. 61.269.963 108ORBIT POLYMERS A.E. 54.456.591 13ΠΕΝΤΑΠΛΑΣΤ Α.Ε. 36.652.372 31* Τα εξεταζόμενα είδη αφορούν πολύ μικρό ποσοστό στο συνολικό κύκλο εργασιών της


Στον κλάδο δραστηριοποιούνται περίπου 100 παραγωγικές και 330 εισαγωγικές επιχειρήσεις, σημαντικός αριθμός των οποίων αποτελούν θυγατρικές ξένων εταιρειών. Σημειώνεται ότι, ο κλάδος των φαρμακευτικών επιχειρήσεων παρουσι-άζει τάσεις συγκέντρωσης, με τις δέκα πρώτες επιχειρήσεις βάσει πωλήσεων το 2011, να κατέχουν το 46% της αγοράς.Η μείωση των δαπανών του δημόσιου συ-στήματος υγείας, στο πλαίσιο της δημο-σιονομικής προσαρμογής της χώρας, έχει επηρεάσει την αγορά των φαρμακευτικών επιχειρήσεων.

Τ Α Σ Ε Ι ΣΗ ένταση του ανταγωνισμού μεταξύ των επιχειρήσεων του κλάδου αυξάνεται στις μεγαλύτερου μεγέθους επιχειρήσεις, λόγω

της προσπάθειάς τους να διευρύνουν το πελατολόγιό τους και να εντάξουν τα προϊόντα τους στη λίστα του ΕΟΠΥΥ. Ο ανταγω-νισμός μεταξύ των εταιρειών παραγωγής πρωτότυπων φαρμά-κων εστιάζεται κυρίως στην ανάπτυξη αμυντικών στρατηγικών διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας, με σκοπό να καθυστερήσουν την ανάπτυξη νέων ανταγωνιστικών προϊόντων. Επίσης, έντονος

είναι ο ανταγωνισμός μεταξύ των εταιρει-ών παραγωγής πρωτότυπων φαρμάκων και εταιρειών παραγωγής γενοσήμων. Με την αλλαγή του θεσμικού πλαισίου και την ενίσχυση του ρόλου του φαρμακοποι-ού στην επιλογή της δραστικής ουσίας, ο ανταγωνισμός μεταξύ των επιχειρήσεων εντοπίζεται και στην εκπαίδευση ιατρικών επισκεπτών των φαρμακείων, εστιάζοντας σε θέματα πωλήσεων φαρμάκων.

Από τους ισχυρούς κλάδους της ελληνικής βιομηχανίας, με σημαντικές εξαγωγές, επηρεάζεται έντονα από τις δημοσιονομικές εξελίξεις. Οι μεγάλες καθυστερήσεις πληρωμών από τα νοσοκομεία και τον ΕΟΠΥΥ –σύμφωνα με τον ΣΦΕΕ, οι οφειλές του Δημοσίου φθάνουν τα 1,4 δισ. ευρώ από τα οποία 275 εκατ. αφορούν χρέη ως το 2011, 597 εκατ. το 2012 και 518 εκατ. το 2013- σε συνδυασμό με τις ζημιές 1δισ. ευρώ που προκάλεσε το PSI στα κρατικά ομόλογα με τα οποία είχαν αποπληρωθεί οφειλές της περιόδου 2007-2009 αλλά και τη μείωση των τιμών των φαρμάκων, πιέζουν τα οικονομικά των επιχειρήσεων. Ενίσχυση του κλάδου προέρχεται από τις ξένες αγορές: οι παραγγελίες από το εξωτερικό αυξήθηκαν 6% το 2012 ενώ μειώθηκαν επίσης 6% από την εσωτερική αγορά και η τάση αυτή συνεχίζεται και το 2013. Μετά από μείωση 6% το 2012, σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, η παραγωγή του κλάδου ανακάμπτει δυναμικά με ρυθμό 11% το πρώτο πεντάμηνο του 2013. Χαρακτηριστικό της εξωστρέφειας του κλάδου, τα συσκευασμένα για λιανική πώληση φάρμακα αποτελούν το πρώτο εξαγωγικό προϊόν της χώρας με εξαγωγές 632 εκατ. ευρώ το 2012 ενώ συνολικά η κατηγορία φαρμάκων και ιατρικών προϊόντων είναι η τρίτη σε μέγεθος με εξαγωγές 1δισ. ευρώ.

ΜΕ ΤΟ βΛeΜΜΑ ΣΤιΣ

ξeνες αγορeςΠΗΓΗ: ΣΤΟΧΑΣΙΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ keimenoy: ΕΠΙΤΕΛΕΙΟ ΕΚΔΟΣΗΣ

ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΕΣ Ε Π Ι Χ Ε Ι Ρ Η Σ Ε Ι Σ


ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΕΣ Ε Π Ι Χ Ε Ι Ρ Η Σ Ε Ι Σ

Η ζήτηση για φαρμακευτικά προϊό-ντα αν και παρουσιάζεται ανελαστι-

κή, λόγω της ευαίσθητης φύσης του προϊόντος, επηρεάζεται από τη μεί-

ωση της δημόσ ιας φαρμακευτ ικής δαπάνης, στο πλαίσιο της πολιτικής μείωσης των δημοσίων ελλειμμάτων. Επίσης, η άνοδος του προσδόκιμου ζωής επηρεάζει αντίστοιχα τη ζήτηση των φαρμάκων. Ένας επιπλέον παρά-γοντας που επηρεάζει τη ζήτηση στον κλάδο είναι η εμφάνιση ασθενειών. Ο επιδημιολογικός χάρτης μεταβάλ-λεται συνεχώς με την εμφάνιση νέων κρουσμάτων ασθενειών (λοιμώξεις, AIDS, καρδιαγγειακά, κλπ). Τα κρού-σματα ασθενειών όπως το AIDS, η κατάθλιψη και η παχυσαρκία, προ-βλέπεται ότι θα παρουσιάσουν αύξη-ση τα επόμενα χρόνια.Όσον αφορά τα μεγέθη, η συνολική εγχώρια αγορά υπολογίζεται σε 5,98 δισ. ευρώ το 2011, με αρνητικό μέ-σο ετήσιο ρυθμό μεταβολής (ΜΕΡΜ) -9,7% την περίοδο 2009-2011. Στ ις παραγωγικές επιχειρήσεις, το μέγεθος αγοράς ανήλθε σε 1,8 δισ. ευρώ, πα-ρουσιάζοντας ΜΕΡΜ -14,6%, την ίδια περίοδο. Το μέγεθος αγοράς των ει-σαγωγικών ανήλθε σε 4,3 δισ. ευρώ, με επίσης αρνητικό ΜΕΡΜ (-7,3%).

Παραγωγικές επιχειρήσεις(με την ALAPIS)

Παραγωγικές επιχειρήσεις(χωρίς την ALAPIS)

Α. ΔΕΙΚΤΕΣ ΧΡHM/ΚΗΣ ΜΟΧΛΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΚΕΦΑΛΑΙΑΚΗΣ ΔΙΑΡΘΡΩΣΗΣ 2009 2010 2011 2009 2010 2011

Σχέση Ξένων προς Ίδια Κεφάλαια 1,07 1,50 16,87 2,51 2,34 1,88Κάλυψη Χρημ/κών Δαπανών 4,36 -9,58 -12,74 6,89 3,69 3,15EBITDA (%) 19,61% -26,22% -67,39% 13,21% 10,82% 12,94%

Β. ΔΕΙΚΤΕΣ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣΓενική Ρευστότητα 1,29 0,82 0,65 1,28 1,27 1,35Ειδική Ρευστότητα (Άμεση) 0,99 0,64 0,48 0,90 0,96 0,97Ταμειακή Ρευστότητα 0,16 0,07 0,05 0,08 0,08 0,12

Γ. ΔΕΙΚΤΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣΜέση Περίοδος Είσπραξης Απαιτήσεων 187 222 191 182 192 155Μέση Περίοδος Εξόφλησης Προμηθευτών 153 176 187 143 156 152Μέση Διάρκεια Παραμονής Αποθεμάτων 119 118 118 130 128 119Κυκλοφοριακή Ταχύτητα Ενεργητικού 0,46 0,40 0,47 0,91 0,79 0,80Κυκλοφοριακή Ταχύτητα Ιδιών Κεφαλάιων 0,96 0,91 1,79 3,11 2,84 2,64

Δ. ΔΕΙΚΤΕΣ ΑΠΟΔΟΣΗΣΑποδοτικότητα Ιδίων Κεφαλαίων 8,95% -42,29% -171,06% 24,48% 7,13% 10,66%Αποδοτικότητα Απασχολούμενων Κεφαλαίων 5,78% -16,96% -42,01% 8,49% 3,49% 5,34%

Περιθώριο Μικτού Κέρδους 38,55% 31,30% 31,92% 32,34% 29,67% 32,75%Περιθώριο Λειτουργικού Κέρδους 6,18% 2,95% 2,49% 7,87% 3,54% 2,59%Περιθώριο Καθαρού Κέρδους 9,31% -46,25% -95,40% 7,87% 2,51% 4,04%

Εισαγωγικές επιχειρήσεις

Α. ΔΕΙΚΤΕΣ ΧΡHM/ΚΗΣ ΜΟΧΛΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΚΕΦΑΛΑΙΑΚΗΣ ΔΙΑΡΘΡΩΣΗΣ 2009 2010 2011

Σχέση Ξένων προς Ίδια Κεφάλαια 3,87 6,28 7,39Κάλυψη Χρημ/κών Δαπανών 10,41 0,16 -0,69EBITDA (%) 8,54% 1,01% 1,15%

Β. ΔΕΙΚΤΕΣ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣΓενική Ρευστότητα 1,67 1,31 1,33Ειδική Ρευστότητα (Άμεση) 1,42 1,12 1,05Ταμειακή Ρευστότητα 0,08 0,03 0,08

Γ. ΔΕΙΚΤΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣΜέση Περίοδος Είσπραξης Απαιτήσεων 266 303 240Μέση Περίοδος Εξόφλησης Προμηθευτών 142 167 175Μέση Διάρκεια Παραμονής Αποθεμάτων 78 82 90Κυκλοφοριακή Ταχύτητα Ενεργητικού 1,03 0,83 0,95Κυκλοφοριακή Ταχύτητα Ιδιών Κεφαλάιων 5,51 5,86 8,61

Δ. ΔΕΙΚΤΕΣ ΑΠΟΔΟΣΗΣΑποδοτικότητα Ιδίων Κεφαλαίων 34,83% -28,97% -52,10%Αποδοτικότητα Απασχολούμενων Κεφαλαίων 7,28% -3,33% -4,00%Περιθώριο Μικτού Κέρδους 31,85% 27,94% 32,51%Περιθώριο Λειτουργικού Κέρδους 0,00% 0,00% 0,00%Περιθώριο Καθαρού Κέρδους 6,32% -4,94% -6,05%


Παρά τη δυσμενή οικονομική συ -γκυρία των τελευταίων ετών, ο φαρ-μακευτικός κλάδος δεν επλήγη όσο άλλοι κλάδοι της ελληνικής οικονομί-ας, λόγω της σχετικά ανελαστικής ζή-τησης. Ωστόσο, εκτιμάται περαιτέρω πτώση της αγοράς, σε επίπεδα της τάξης του 5% - 10% περίπου το 2012, λόγω της συνέχισης της δημοσιονο-μικής προσαρμογής που επιχειρείται στην Ελλάδα και των εξελίξεων στο ρυθμιστικό πλαίσιο του κλάδου.Σε διεθνές επίπεδο, η παγκόσμια φαρ-μακευτική αγορά εκτ ιμάται σε 615 δισ. ευρώ, το 2011, με τη Β. Αμερική (ΗΠΑ, Καναδάς) να κατέχει το μεγαλύ-τερο μερίδιο και την Ευρώπη να ακο-

λουθεί. Οι 17 μεγαλύτερες αναδυόμε-νες φαρμακευτικές αγορές παγκοσμί-ως, σύμφωνα με το IMS Health είναι οι: Αργεντινή, Βραζιλία, Κίνα, Αίγυ-πτος, Ινδία, Ινδονησία, Μεξικό, Πακι-στάν, Πολωνία, Ρουμανία, Ρωσία, Ν. Αφρική, Ταϊλάνδη, Τουρκία, Βενεζου-έλα, Βιετνάμ, Ουκρανία. Μεταξύ αυ-τών, το μεγαλύτερο ρυθμό ανάπτυξης (22%) παρουσιάζει η Κίνα. Η Ελβετία, η Γερμανία, η Ιταλία, η Γαλλία και η Αγγλία αποτελούν τις πέντε μεγαλύ-τερες χώρες-παραγωγούς φαρμακευ-τικών προϊόντων στην Ευρώπη και οι ΗΠΑ τον μεγαλύτερο προορισμό των ευρωπαϊκών εξαγωγών φαρμακευτι-κών προϊόντων.

Ο Ι Κ Ο Ν Ο Μ Ι Κ Α Σ Τ Ο Ι Χ Ε Ι Α Κ Λ Α Δ Ο Υ

Από τα διαθέσιμα οικονομικά στοιχεία των κυριότερων παραγωγικών και ει-σαγωγικών φαρμακευτικών επιχειρή-σεων, με κύκλο εργασιών άνω των 10 εκατ. ευρώ για τουλάχιστον μια χρήση την τριετία 2009-2011, προκύπτει ότι η χρηματοοικονομική κατάσταση των πα-ραγωγικών επιχειρήσεων του κλάδου επηρεάζεται σημαντικά από τα αρνητι-κά μεγέθη της ALAPIS.Χωρίς την Alapis προκύπτει ότι:

Οι χρηματοοικονομικοί δε ίκ τε ς των ομαδοποιημένων οικονομικών καταστάσεων των παραγωγικών επι-

χε ιρήσεων παρουσ ιά -ζουν τάσεις βελτ ίωσης τ η δ ι ε τ ί α 2010 -2011 , δείχνοντας «ανθεκτικό-τητα» στις δύσκολες οι-κονομικές συνθήκες.

Οι ε ισαγωγικές επι -χειρήσεις εμφανίζονται «ευπρόσβλητες» σε πι-θανές περαιτέρω μετα-βολές του οικονομικού περιβάλλοντος.

Για τ ις παραγωγικές επιχειρήσεις το EBITDA (%) θεωρείται ικανοποι-ητικό την τριετία 2009-2011, σε αντίθεση με τις εισαγωγικές που περιο-ρίστηκε σημαντικά τη δι-ετία 2010-2011, γεγονός που οφείλεται κυρίως στην αύξηση των εξόδων λειτουργίας και διάθεσης.

Επίσης, οι παραγωγι-κές επιχειρήσεις εμφα-ν ίζουν θε τ ικό καθαρό αποτέλεσμα, σε αντίθε-ση με τ ις ε ισαγωγικές, με το περιθώριο μικτού κέρδους να αποτυπώνει την προσπάθε ια προ -σαρμογής των επιχειρή-σεων του κλάδου σ τ ις δύσκολε ς οικονομικέ ς συνθήκες.

Οι 10 μεγαλύτερες παραγωγικές και εισαγωγικές φαρμακευτικές επιχειρήσεις,(βάσει συνολικού κύκλου εργασιών το 2011)


Ι Δ Ι ΩΤ Ι Κ Ε Σ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΥΓΕΙΑΣ

Με τις οφειλές του ΕΟΠΥΥ προς τις κλινικές να υπερβαίνουν τα 200 εκατ. ευρώ, παλαιότερα χρέη (ως το 2011) 500 εκατ. ευρώ και επιβολή claw back –αυτόματης επιστροφής στον ΕΟΠΥΥ των υπερβάσεων στις δαπάνες των συμβεβλημένων κλινικών από το ποσό που είχε προϋπολογίσει το υπουργείο Υγείας- στις κλινικές και τα διαγνωστικά κέντρα, οι πιέσεις στον ιδιωτικό τομέα υγείας είναι μεγάλες. Σε αυτές προστίθεται η στροφή μεγαλύτερου αριθμού ασθενών στον δημόσιο τομέα υγείας λόγω της μεγάλης μείωσης του διαθέσιμου εισοδήματός τους. Η αναβάθμιση των παρεχόμενων υπηρεσιών και η ευέλικτη τιμολογιακή πολιτική αποτελούν την απάντηση του κλάδου –που περιλαμβάνει ισχυρούς επιχειρηματικούς ομίλους- στον ανταγωνισμό που εντείνεται από την ύφεση.

Ο κλάδος των ιδιωτικών υπηρεσιών υγείας στη χώρα μας περιλαμβάνει τα διαγνωστικά κέντρα και τα θεραπευτή-ρια. Τα 166 ιδιωτικά θεραπευτήρια με τις 15,1 χιλ κλίνες τους καλύπτουν το 28% των συνολικών νοσοκομειακών κλινών της χώρας.Οι πολυδύναμες κλινικές (με περισσότερες από 300 κλί-νες) βρίσκονται κυρίως στην περιφέρεια της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης. Κατά τη διάρκεια της τελευταίας 15ετίας πραγματοποιήθηκαν ανακατατάξεις, μικρές μονάδες απορ-ροφήθηκαν, εξαγοράσθηκαν ή συγχωνεύτηκαν με μεγαλύ-τερες. Επιπλέον, ορισμένες μεγάλες εταιρείες του κλάδου απέκτησαν διεθνή χαρακτήρα επεκτείνοντας τις εργασίες τους και σε χώρες του εξωτερικού. Ο κλάδος περιλαμβάνει ορισμένους ισχυρούς επιχειρηματικούς ομίλους.

Τ Α Σ Ε Ι Σ

Η ύφεση στην οικονομία και η μείωση των εισοδημάτων συνεπάγονται και μείωση στον αριθμό των ασθενών που

νοσηλεύονται στα ιδιωτικά θεραπευτήρια, γεγονός που αντανακλάται και στα οικονομικά αποτελέσματα των επι-χειρήσεων.Στην προσπάθειά τους να συγκρατήσουν τις «απώλειές» τους ορισμένες εταιρείες έχουν προβεί στην αναπροσαρμογή των τιμολογίων τους (μείωση τιμών) ενώ ο έντονος ανταγωνισμός μεταξύ των επιχειρήσεων του κλά-δου έχει οξυνθεί τα τελευταία χρόνια.Ο ανταγωνισμός εστιάζεται κυρίως στην αναβάθμιση της ποιότητας και στη διεύρυνση των παρεχόμενων ιατρικών υπηρεσιών, στην ταχύτητα εξυπηρέτησης, στην ανανέω-ση του ιατροτεχνολογικού εξοπλισμού, στην παρουσία σε περισσότερες περιοχές της χώρας, στη συνεργασία με ασφαλιστικούς φορείς, καθώς και στην τιμολογιακή τους πολιτική (π.χ. παροχή εκπτώσεων για την πραγματοποίηση εξετάσεων σε μονάδες του ιδίου ομίλου, αποπληρωμή των εξόδων νοσηλείας μέσω μηνιαίων δόσεων κ.ά.).Από την άλλη πλευρά, το επίπεδο των νοσηλευτικών υπηρε-σιών του δημόσιου τομέα είναι ο πλέον σημαντικός παράγο-ντας για τη στροφή μέρους του κοινού στις ιδιωτικές υπηρε-

ΥφΕΣΗ και ΟφΕιλΕΣ

πιεζουν την αγοραΠΗΓΗ: ICAP εΠιμελεια κειμενου: επιτελειο εκδοσησ


σίες υγείας. Οι ελλείψεις ορισμένων δημοσίων θεραπευτηρίων - ιδιαίτερα της Περιφέρειας - σε σύγχρονο διαγνω-στικό και ιατρικό εξοπλισμό, σε κτιρια-κή υποδομή, σε κλίνες και σε ιατρικό/νοσηλευτικό προσωπικό, λειτουργούν συχνά προς όφελος του ιδιωτικού το-μέα υγείας.Επίσης, τα γραφειοκρατικά εμπόδια και οι μακρές λίστες αναμονής που παρατηρούνται κατά τις διαδικασίες έγκρισης και πραγματοποίησης ση-μαντικών εξετάσεων και παροχής δι-αγνωστικών υπηρεσιών από τα δημό-σια ταμεία προς τους ασφαλισμένους τους, αναγκάζουν αρκετούς ασθενείς να καταφεύγουν στον ιδιωτικό τομέα.Κίνδυνος υποκατάστασης προέρχεται από το Δημόσιο Σύστημα Υγείας στον βαθμό που υπάρχει αντίστοιχη προ-σφορά σε κάθε περιοχή της χώρας αλλά και στον βαθμό που αυτό βελτιώνεται.Όσον αφορά τα μεγέθη, η συνολική αγορά ιδιωτικών υπηρεσ ιών υγεί -ας ήταν διαρκώς ανοδική τη δεκαε-τία 2000-2009, με μέσο ετήσιο ρυθμό 12%. Η εικόνα διαφοροποιείται τα τε-λευταία έτη, η συνολική αξία της αγο-ράς κατέγραψε μείωση 13% το 2010 και 11% το 2011. Σχετικά με τη διάρ-θρωση της αγοράς ανά κατηγορία, σημειώνονται τα εξής: Τα έσοδα των ιδιωτικών κλινικών μειώθηκαν 12%

το 2011, το δε μερίδιό τους στο σύνο-λο της αγοράς των ιδιωτικών υπηρεσι-ών υγείας εκτιμάται στο 64%. Μείωση 10% κατέγραψαν τα έσοδα των μαιευ-τικών κλινικών το 2011, καλύπτοντας περίπου το 14% της συγκεκριμένης αγοράς. Μικρότερες απώλειες σε σχέ-ση με την ιδιωτική δευτεροβάθμια φροντίδα υγείας (κλινικές, μαιευτή-ρια), παρουσίασε η αγορά των δια-γνωστικών κέντρων, με μείωση 6,6%. Η συμμετοχή τους στο σύνολο της αγο-ράς διαμορφώθηκε στο 22%. Σχετικά με την υπο-κατηγορία των νευροψυ-χιατρικών κλινικών, κατέγραψαν τις

μικρότερες απώλειες το 2011 (μείωση 1,7%) και αντιπροσωπεύουν το 12% της αγοράς των γενικών κλινικών. Την υψηλότερη συγκέντρωση στον κλάδο παρουσιάζουν οι μαιευτικές – γυναι-κολογικές κλινικές και τη μικρότερη οι νευροψυχιατρικές.


Από την ανάλυση του ομαδοποιημένου ισολογισμού δείγματος 55 επιχειρήσε-ων εκμετάλλευσης ιδιωτικών κλινικών, διαπιστώνονται τα εξής:

Το σύνολο του ενεργητικού μειώθηκε 5% το 2011.

Τα ίδια κεφάλαια δεν παρουσίασαν αξιόλογη μεταβολή (οριακή αύξηση 0,2%) ενώ μειωμένες κατά 16% είναι οι μεσο-μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις & προβλέψεις και κατά 5% οι βραχυπρό-θεσμες.

Οι συνολικές πωλήσεις (έσοδα) των 55 εταιρειών υποχώρησαν κατά 10% το 2011, το δε μικτό κέρδος μειώθηκε με αρκετά χαμηλότερο ρυθμό (-1,9%).

Λόγω των υψηλών λειτουργικών (κυ-ρίως) εξόδων, το τελικό καθαρό αποτέ-λεσμα των επιχειρήσεων ήταν ζημιογό-νο το 2010 και το 2011 (αύξηση ζημιών 1,3% το 2011). Τα κέρδη EBITDA συρρι-κνώθηκαν κατά 9%.Από τις 55 επιχειρήσεις του δείγματος,



εργασιών2011

Προσωπικό

ΙΑΤΡΙΚΟ ΑΘΗΝΩΝ Ε.Α.Ε. 207.034.000 2.512ΥΓΕΙΑ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΟ & ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΑΘΗΝΩΝ Α.Ε. 141.731.000 1.248

EUROMEDICA Α.Ε. 110.451.000 1.292ΒΙΟΙΑΤΡΙΚΗ Α.Ε. 82.449.605 729ΠΕΡΣΕΥΣ Α.Ε. 70.288.069 843ΙΑΣΩ Α.Ε. 68.825.512 843ΜΗΤΕΡΑ Α.Ε. 61.115.777 892ΕΥΡΩΚΛΙΝΙΚΗ ΑΘΗΝΩΝ Α.Ε. 51.474.232 566ΙΑΣΩ GENERAL Α.Ε. 46.427.713 530ΚΛΙΝΙΚΗ ΑΓΙΟΣ ΛΟΥΚΑΣ - ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ Α.Ε. 43.927.163 490Η ενημερότητα του προφίλ των εταιρειών αφορά την περίοδο έκδοσης της αντίστοιχης μελέτης


26 ήταν κερδοφόρες το 2011, έναντι 32 εταιρειών το προηγούμενο έτος.

Δ Ι Α Π ρ Α γ Μ Α Τ Ε Υ Τ Ι Κ η Δ Υ Ν Α Μ η Π ρ Ο Μ η θ Ε Υ Τ ω Ν

Σημαντικοί προμηθευτές των εταιρειών του κλάδου είναι οι επιχειρήσεις που τις προμηθεύουν με τον απαραίτητο ια-τροτεχνολογικό εξοπλισμό, οι φαρμα-κοβιομηχανίες / φαρμακαποθήκες και οι επιχειρήσεις παραγωγής / εμπορίας τροφίμων και ποτών στην περίπτωση των νοσοκομειακών μονάδων. Οι μεγά-λες και αναγνωρισμένες εταιρείες εμπο-ρίας ιατροτεχνολογικού εξοπλισμού με πολλαπλές εφαρμογές στο απαιτητικό περιβάλλον της υγείας διατηρούν δια-πραγματευτικό πλεονέκτημα. Αναφορι-κά με τους προμηθευτές υγειονομικού υλικού, διαπραγματευτικό πλεονέκτημα έχουν εκείνοι οι οποίοι τηρούν αυστηρά όλες τις απαιτούμενες διαδικασίες ελέγ-

χου ποιότητας, τα προϊόντα τους διαθέ-τουν τις απαραίτητες πιστοποιήσεις (CE, ISO κλπ.), είναι εγκεκριμένα από τους αρμόδιους κρατικούς φορείς και εγγυώ-νται την ασφάλεια εφαρμογής τους στον ασθενή.Γενικά, η διαπραγματευτική δύναμη μιας εταιρείας παροχής υπηρεσιών υγείας απέναντι στους προμηθευτές της, είναι ανάλογη με το ύψος των παραγγελιών που πραγματοποιεί, το μέγεθός της και τη «φήμη» της στην αγορά. Στους προ-μηθευτές του κλάδου συμπεριλαμβάνε-ται και το εξειδικευμένο ιατρικό, νοση-λευτικό και παραϊατρικό προσωπικό.


Η είσοδος μιας νέας επιχείρησης στον κλάδο παροχής ιδιωτικών υπηρεσιών υγείας δεν θεωρείται εύκολη υπόθεση από τεχνοοικονομικής πλευράς. Η ίδρυ-ση ενός διαγνωστικού κέντρου και ιδιαί-

τερα ενός θεραπευτηρίου απαιτεί υψηλές επενδύσεις. Σημαντικό μέρος μιας επέν-δυσης, πέραν της υψηλής τεχνολογίας και του εξειδικευμένου προσωπικού που είναι απαραίτητα, αφορά το κόστος από-κτησης της γης στο οποίο εντοπίζονται και γεωγραφικές διαφοροποιήσεις (το κόστος στην περιφέρεια της Αττικής είναι αρκετά υψηλότερο σε σχέση με αυτό σε άλλες περιοχές). Επιπλέον, η καθιέρωση και εδραίωση της καλής φήμης – ονόμα-τος ενός θεραπευτικού / διαγνωστικού κέντρου είναι σχετικά μακροχρόνια δια-δικασία. Πέραν των ανωτέρω, φραγμοί εισόδου προκύπτουν και από το θεσμικό πλαίσιο. Στην περίπτωση των θεραπευ-τηρίων οι προϋποθέσεις και ιδιαίτερα οι οικοδομικές προδιαγραφές που ισχύουν κρίνονται, από παράγοντες του κλάδου, ως ιδιαίτερα αυστηρές. Στην περίπτωση των διαγνωστικών κέντρων, η εφαρμο-γή και πάλι του ΠΔ84/01, καθιστά την ίδρυση και λειτουργία τους αποκλειστικά προνόμιο των ιατρών.

Ι Δ Ι ΩΤ Ι Κ Ε Σ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΥΓΕΙΑΣ


Η πτωτική πορεία της ζήτησης, η εφαρμογή του Παρατηρητηρίου Τιμών και των κλειστών νοσηλίων επηρεάζουν αρνητικά τις πωλήσεις του κλάδου. Επιπλέον, οι καθυστερήσεις πληρωμών από τα νοσοκομεία –ο δημόσιος τομέας απορροφά περίπου το 70% των πωλήσεων- δημιουργούν πιεστικές συνθήκες για τις επιχειρήσεις. Σε αυτά προστίθεται και η μειωμένη ζήτηση από τις κλινικές καθώς, λόγω της ύφεσης, λιγότεροι ασθενείς χρησιμοποιούν ιδιωτικές υπηρεσίες υγείας. Τελευταίο αλλά πολύ σημαντικό, το «κούρεμα» των κρατικών ομολόγων με τα οποία το Δημόσιο αποπλήρωσε μέρος των οφειλών των νοσοκομείων, με συνέπεια τη σημαντική επιδείνωση των αποτελεσμάτων τους.

Ο κλάδος των ιατροτεχνολογικών προ-ϊόντων καλύπτει μια ευρύτατη γκάμα ειδών, από προϊόντα μιας χρήσης (επί-δεσμοι, γάζες κλπ.), μέχρι ιατρικά μηχα-νήματα υψηλής τεχνολογίας (π.χ. μαγνη-τικοί, αξονικοί τομογράφοι). Η αγορά είναι ιδιαίτερα ανταγωνιστική λόγω της πληθώρας των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται σε αυτή: μεγά-λος αριθμός εισαγωγικών επιχειρήσεων, από τις οποίες αρκετές είναι θυγατρι-κές διεθνών ομίλων ιατροτεχνολογικών προϊόντων, και περιορισμένος αριθμός παραγωγικών επιχειρήσεων, οι οποίες καλύπτουν μικρό μερίδιο της αγοράς. Τα τελευταία έτη οι κρατικές παρεμβάσεις στον τομέα της Υγείας με σκοπό τη μεί-ωση των δαπανών -όπως η λειτουργία του Παρατηρητηρίου Τιμών, η διενέργεια κεντρικών διαγωνισμών, η δημιουργία του ΕΟΠΥΥ, η εφαρμογή των Κλειστών Ελληνικών Νοσηλίων, ΚΕΝ- επηρέασαν σε σημαντικό βαθμό τις πωλήσεις των εταιρειών του κλάδου. Επίσης, οι μεγά-λες καθυστερήσεις πληρωμών από πλευ-

ράς Δημοσίου δημιουργούν προβλήματα ρευστότητας στις εταιρείες. Οι παραπάνω εξελίξεις έχουν δημιουργήσει ανακατατά-ξεις και έντονη κινητικότητα στον κλάδο. Ορισμένες εταιρείες αναγκάστηκαν να πε-ριορίσουν τις δραστηριότητές τους ή και να τεθούν εκτός αγοράς. Κάποιες πολυε-θνικές επέλεξαν να μην έχουν αυτόνομη παρουσία και αποχώρησαν από την ελ-ληνική αγορά, ενώ ανακατατάξεις παρα-τηρούνται και σε ό,τι αφορά τα προϊόντα και τους οίκους που αντιπροσωπεύουν κάποιες εταιρείες.

Τ Α Σ Ε Ι ΣΗ συνεχιζόμενη συρρίκνωση της εγχώ-ριας αγοράς, η μείωση των τιμών, οι κα-θυστερήσεις πληρωμών, οι αλλαγές του πλαισίου προμηθειών κ.ά. μεταβάλλουν τον ανταγωνισμό στον κλάδο και αναμέ-νεται να οδηγήσουν σε περαιτέρω ανα-κατατάξεις στην αγορά τα επόμενα έτη. Η ζήτηση -κυρίως των νοσηλευτικών ιδρυ-μάτων (δημοσίων και ιδιωτικών), των δι-αγνωστικών κέντρων κλπ.- συνδέεται γε-

ΣΕ χαμΗλο

βαρομετρικοΠΗΓΗ: ICAP εΠιμελεια κειμενου: επιτελειο εκδοσησ

ΙΑΤΡΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΑ Π Ρ Ο Ϊ Ο Ν ΤΑ


ΙΑΤΡΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΑ Π Ρ Ο Ϊ Ο Ν ΤΑ

νικότερα με την οργάνωση του συστή-ματος υγείας. Η εφαρμογή των ΚΕΝ, σε συνδυασμό και με τις τιμές που καθορίζονται από το Παρατηρητήριο Τιμών Αναλωσίμων Υλικών και Ιατρι-κών Προϊόντων, αποτέλεσαν ρυθμίσεις που στόχευαν στη μείωση των δημο-σίων δαπανών για την υγεία. Ωστόσο, και επηρέασαν και τη ζήτηση ιατρικών υλικών τεχνολογίας. Όσον αφορά τα μεγέθη, η εγχώρια αγορά ιατροτεχνολογικών προϊόντων αναπτυσσόταν με υψηλούς ρυθμούς την περίοδο 1995-2009, με μέσο ετή-σιο ρυθμό ανόδου 12%. Έκτοτε, πα-ρουσιάζει έντονη υποχώρηση, καθώς το 2010 η αξία μειώθηκε κατά 24% και το 2011 κατά 27%. Η πτωτική πο-ρεία συνεχίστηκε και το 2012 με πο-σοστό της τάξης του 16%. Η μείωση αυτή ήταν συνέπε ια συνδυασμού των μέτρων από πλευράς δημοσίου τομέα που αναφέρθηκαν. Μείωση επίσης καταγράφεται και στη ζήτηση των προϊόντων από τον ιδιωτικό το-μέα (κλινικές, κλπ), καθώς η γενικό-τερη οικονομική κρίση έχει ως απο-τέλεσμα τη μείωση της προσέλευσης ασθενών για νοσηλεία στην πλειονό-τητα των ιδιωτικών κλινικών και τη στροφή τους προς τα δημόσια νοση-

λευτικά ιδρύματα. Ο δημόσιος τομέας απορροφά το με-γαλύτερο ποσοστό (70% τα τελευταία χρόνια) της συνολικής αξίας της εγχώ-ριας αγοράς. Το μεγαλύτερο μερίδιο (στη συνολική αξία) αποσπά η κατηγο-ρία των In Vitro διαγνωστικών αντι-δραστηρίων και αναλυτών (εκτιμώμε-νο ποσοστό 24% το 2012) και ακολου-θεί η κατηγορία του αναλώσιμου υγει-ονομικού υλικού (14%).Για ορισμένες κατηγορίες προϊόντων η ζήτηση προέρχεται άμεσα από τους τελικούς χρήστες - καταναλωτές. Η κα-τηγορία αυτή καλύπτει σχετικά μικρό μερίδιο στη συνολική ζήτηση το οποίο όμως τα τελευταία χρόνια αυξάνεται και αφορά κυρίως διάφορα συνταγο-γραφούμενα ή μη είδη (θεραπευτικές συσκευές, βοηθητικά ακοής, είδη για άτομα με ειδικές ανάγκες κλπ.).


Από την ανάλυση του ομαδοποιημένου ισολογισμού δείγματος 120 εταιρειών του κλάδου προκύπτουν τα εξής:

Το σύνολο του ενεργητικού μειώθη-κε 21% το 2011.

Τα ίδια κεφάλαια κατέγραψαν δρα-στική μείωση 41%.

Οι μεσο-μακροπρόθεσμες υποχρεώ-σεις αυξήθηκαν 6% εν αντιθέσει με τις βραχυπρόθεσμες που μειώθηκαν 20%.

Οι συνολικές πωλήσεις των επιχειρή-σεων μειώθηκαν 20% το 2011. Ανάλο-γη πτώση κατέγραψαν και τα συνολικά μικτά κέρδη (20%). Το γεγονός αυτό σε συνδυασμό με την αύξηση των χρημα-τοοικονομικών δαπανών είχε ως απο-τέλεσμα την εμφάνιση αρνητικού λει-τουργικού αποτελέσματος το 2011.

Τα παραπάνω σε συνδυασμό και με την αύξηση των μη λειτουργικών εξό-δων οδήγησαν τελικά στη δραστική επιδείνωση του ζημιογόνου αποτελέ-σματος. Τα κέρδη EBITDA μειώθηκαν κατά 40% το ίδιο έτος.Στο σημείο αυτό θα πρέπει να επιση-μανθεί ότι, η σημαντική επιδείνωση των αποτελεσμάτων και η υποχώρη-ση των ιδίων κεφαλαίων των εται -ρειών οφείλεται, σε μεγάλο βαθμό, στο γεγονός ότι το ελληνικό δημόσιο αποπλήρωσε μέρος των οφειλών των νοσοκομείων με ομόλογα, τα οποία (σ το πλαίσ ιο της αναδιάταξης του δημοσίου χρέους) συμπεριλήφθηκαν στα υπό ανταλλαγή ομόλογα (“κού-ρεμα ομολόγων”).




ΠροσωπικόΕμπορικά

σήματα

ABBOTT LABORATORIES (Ελλάς) ABEE 192.383.156 320 Abbott Diagnostics

JOHNSON & JOHNSON ΕΛΛΑΣ Α.Ε.Β.Ε. 163.874.163 350 Depuy International, GMED, Ethicon

ROCHE DIAGNOSTICS (HELLAS) A.E. 65.219.520 165 Roche Diagnostics Gmbh, Sysmex Corporation

ΜΑΥΡΟΓΕΝΗΣ ΑΝ. Α.Ε. 42.614.428 230 Coloplast Α/S, Amoena GMBH, Covidien

SIEMENS ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΑ ΥΓΕΙΑΣ ΑΒΕΕ 33.288.440 64 Siemens Healthcare Diagnostics

MEDTRONIC HELLAS ΑΕΕ28.184.789

71 Medtronic(1-5-2011/30-4-2012)

MEDIPRIME ΑΕ 26.602.120 50 Frecenious Medical Care

Η ενημερότητα του προφίλ των εταιρειών αφορά την περίοδο έκδοσης της αντίστοιχης μελέτης



Η επιλογή κατάλληλων προμηθευτών αποτελεί θέμα στρατηγικής σημασίας για τις εταιρείες ιατροτεχνολογικών προ-ϊόντων. Αξιόλογος αριθμός επιχειρήσε-ων που δραστηριοποιούνται στον κλάδο αφορά θυγατρικές καταξιωμένων διε-θνών οίκων παραγωγής ιατροτεχνολογι-κών προϊόντων που επενδύουν συνεχώς σε έρευνα και ανάπτυξη. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα, οι εταιρείες αυτές να διαθέ-τουν σημαντικό πλεονέκτημα έναντι του ανταγωνισμού. Σε γενικές γραμμές, η δι-απραγματευτική δύναμη μιας εταιρείας του κλάδου απέναντι στους προμηθευ-τές της είναι σχετικά χαμηλή και συνδέ-εται άμεσα με το ύψος των παραγγελιών που πραγματοποιεί.

Δ Ι Α Π ρ Α γ Μ Α Τ Ε Υ Τ Ι Κ η Δ Υ Ν Α Μ η Α γ Ο ρ Α Σ Τ ω Ν

Υπάρχουν δυο κατηγορίες αγοραστών ιατροτεχνολογικών προϊόντων. Στην πρώτη κατηγορία είναι οι έμποροι οι οποίοι απευθύνονται στους τελικούς κα-ταναλωτές, ενώ στη δεύτερη είναι οι κλι-νικές, τα θεραπευτήρια και τα διαγνω-στικά κέντρα τόσο του δημόσιου όσο και του ιδιωτικού τομέα, καθώς και τα φαρμακεία για κάποιες κατηγορίες προϊ-όντων. Τα δημόσια νοσοκομεία απορρο-φούν το μεγαλύτερο ποσοστό των πω-λήσεων του κλάδου και κατά συνέπεια διαθέτουν σημαντική δύναμη. Οι αγορές συνήθως γίνονται μέσω διαγωνισμών και βασικό κριτήριο επιλογής ενός προ-ϊόντος αποτελεί η τιμή του. Επιπλέον, άλ-λα κριτήρια που λαμβάνονται υπόψη εί-ναι: τα κλινικά αποτελέσματα, τα τεχνικά χαρακτηριστικά του προϊόντος, το επίπε-δο εξυπηρέτησης του προμηθευτή κ.α. Η διαπραγματευτική δύναμη των υπολοί-πων αγοραστών απέναντι στις επιχειρή-σεις του κλάδου εξαρτάται από το ύψος των παραγγελιών που πραγματοποιούν,

αλλά και το είδος των προϊόντων που αγοράζουν.


Δεν υπάρχουν ουσιαστικά εμπόδια για την είσοδο νέων επιχειρήσεων στον κλάδο των ιατροτεχνολογικών προϊ-όντων από την πλευρά του ισχύοντος θεσμικού πλαισίου. Ωστόσο, μια νεο-εισερχόμενη εταιρεία πρέπει να λάβει υπόψη το γεγονός ότι η δραστηριοποί-ηση στη συγκεκριμένη αγορά απαιτεί σημαντική επένδυση, κυρίως για κε-φάλαιο κίνησης -λόγω των μεγάλων καθυστερήσεων πληρωμών των νο-σοκομείων- αλλά και για την ανάπτυξη δικτύου διανομής, την προώθηση των προϊόντων κλπ. Επίσης, θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι στην αγορά δραστη-ριοποιείται ήδη μεγάλος αριθμός επι-χειρήσεων με μακροχρόνιες σχέσεις συνεργασίας με νοσηλευτικά ιδρύμα-τα, κέντρα υγείας, κ.λπ.


ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑΚΕΣ Ε Π Ι Χ Ε Ι Ρ Η Σ Ε Ι Σ

Ο τουρισμός είναι η βαριά βιομηχανία της χώρας. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων συνεισφέρει το 16% του αεπ της χώρας, απασχολεί έναν στους 5 εργαζόμενους και δημιουργεί 34 δισ. ευρώ ζήτηση στην οικονομία. Στο πλαίσιο αυτό κυρίαρχη είναι η θέση των ξενοδοχειακών επιχειρήσεων, για τις οποίες φέτος αναμένεται μια καλύτερη χρονιά, αφού οι αφίξεις αλλοδαπών αυξάνονται 10% και προβλέπεται να ξεπεράσουν τα 17 εκατ. Αναπληρώνουν έτσι, ως ένα βαθμό, τις απώλειες από τον εσωτερικό τουρισμό λόγω της ύφεσης και της ανόδου της τιμής των καυσίμων. Βασικός παράγοντας ενίσχυσης της ελκυστικότητας του τουριστικού προϊόντος ήταν οι χαμηλότερες τιμές που προσέφεραν οι ξενοδόχοι, ωστόσο για το 2014 οι τιμές προβλέπονται καλύτερες.

Ο ξενοδοχειακός κλάδος αποτελεί τον κεντρικό πυρήνα του ελληνικού τουρισμού, τομέας ιδιαίτερα σημαντικός για την οικονομία. Σύμφωνα με στοιχεία του Ξενοδοχεια-κού Επιμελητηρίου, το 2012 λειτούργησαν στη χώρα 9.670 ξενοδοχειακές μονάδες έναντι 7.936 μονάδων το 2000 (αύξηση 22%). Οι περισσότερες είναι δύο αστέρων (2*), 4.234 ή 44% του συνόλου. Το σύνολο των ξενοδοχειακών κλινών της χώρας αυξήθηκε 1% το 2012 στις 771 χιλ. Με-γαλύτερη ήταν η άνοδος στα ξενοδοχεία 5 αστέρων, 5% στις 114 χιλ. ή 15% των συνολικών. Στην κατηγορία αυτή προστέθηκαν 18 νέες μονάδες το 2012 ενώ υποχωρεί ελα-φρά η κατηγορία των 2 αστέρων. Σχετικά με τη γεωγραφι-κή κατανομή τους, στην Κρήτη είναι καταγεγραμμένες 163 χιλ. κλίνες (μερίδιο 21%) και ακολουθούν τα Δωδεκάνησα με 140 χιλ. (18%). Η Κρήτη συγκεντρώνει τις περισσότερες κλίνες πέντε αστέρων, 31% στο σύνολο των κλινών 5*. Τα Δωδεκάνησα συγκεντρώνουν το μεγαλύτερο αριθμό κλι-νών τεσσάρων αστέρων, 29% του αντίστοιχου συνόλου.

Τ Α Σ Ε Ι ΣΣε περιβάλλον έντονου ανταγωνισμού λειτουργούν οι ξε-νοδοχειακές επιχειρήσεις, δεδομένης και της πληθώρας καταλυμάτων που λειτουργούν στην Ελλάδα, αλλά και στις

άλλες μεσογειακές χώρες. Αρκετές ξενοδοχειακές επιχει-ρήσεις προσπαθούν να αυξήσουν τα έσοδά τους μέσω της συνεχούς βελτίωσης της ποιότητας των παρεχόμε-νων υπηρεσιών. Η παρατεταμένη οικονομική ύφεση οξύ-νει ακόμη περισσότερο τον ανταγωνισμό, τη στιγμή που η μείωση του εσωτερικού τουρισμού είναι καταφανής. Η ένταση του ανταγωνισμού είναι ακόμη και τοπικού χαρα-κτήρα, αποτέλεσμα της συγκέντρωσης πολλών κλινών σε συγκεκριμένες-κυρίως τουριστικές- περιοχές της χώρας. Πέραν του εγχώριου ανταγωνισμού βέβαια, υπάρχει οξύς ανταγωνισμός από γειτονικές χώρες με παρόμοιες κλιμα-τικές συνθήκες αλλά με πιο ανταγωνιστικές τιμές.Το μέγεθος της τουριστικής κίνησης της χώρας είναι ο βα-σικός παράγοντας της ζήτησης για ξενοδοχειακές υπηρε-σίες. Ιδιαίτερη σημασία έχει ο εισερχόμενος τουρισμός, κυριότεροι πελάτες των ελληνικών ξενοδοχείων είναι οι αλλοδαποί τουρίστες με 78% των συνολικών διανυκτε-ρεύσεων το 2011. Το 2012 αφίχθησαν στη χώρα μας 15,5 εκατ. τουρίστες, 5,5% λιγότεροι έναντι του 2011 οπότε οι αφίξεις αυξήθηκαν 9,5%. Για φέτος οι αφίξεις αναμένεται να ξεπεράσουν τα 17 εκατ. καθώς αναστράφηκε η δυσμε-νής εικόνα της χώρας στο εξωτερικό και ειδικότερα η αβε-βαιότητα για την παραμονή της στο ευρώ.

ΑνΑκΑμψη

επι θυραςΠΗΓΗ: ICAP εΠιμελεια κειμενου: επιτελειο εκδοσησ


Κυριότερες χώρες προέλευσης των τουρισ τών ε ί να ι η Γε ρμαν ία (2 ,1 εκατ. αφίξεις το 2012) και η Βρετανία (1,9 εκατ.), αποσπώντας από κοινού μερίδιο 26% των συνολικών αφί -ξεων. Οι χώρες της Ε.Ε. κάλυψαν το 63%. Αναφορικά με την εξέλιξη των τουριστικών εσόδων, την άνοδο κα-τά 9,3% το 2011 ακολούθησε μείωση 4,6% το 2012 στα 10 δισ. ευρώ ενώ φέτος αναμένεται να ξεπεράσουν τα 11 δισ.Όσον αφορά το μέγεθος αγοράς, τα συνολικά έσοδα των επιχε ιρήσεων εκμετάλλευσης ξενοδοχείων Πολυτε-λείας, Α΄ και Β' κατηγορίας αυξήθη-καν 9% το 2011, έπειτα από μια διε-τία συνεχούς μείωσης (2010: -4,4%, 2009: -13,1%). Οι διεθνείς συνθήκες ευνόησαν την ε ισροή αλ λοδαπών τουριστών στη χώρα μας το 2011. Κατά κατηγορία ξενοδοχείων, το μέ-γεθος αγοράς των επιχειρήσεων που εκμεταλλεύονται ξενοδοχεία Πολυ-τελείας αυξήθηκε 10% το 2011. Στα ίδια επίπεδα διαμορφώθηκε και η αύξηση στα έσοδα των ξενοδοχείων Α΄ κατηγορίας (10%), ενώ η αύξηση στα ξενοδοχεία Β΄ κατηγορίας ήταν χαμηλότερη (3%). Τα ξενοδοχεία Α' κατηγορίας αποσπούν το μεγαλύτερο μερίδιο στη συνολική αξία της ξενο-

δοχειακής αγοράς, με 45% και ακο-λουθούν τα ξενοδοχεία Πολυτελείας με 35% και τα Β' τάξης με 20%.Αν ταγων ισμός και υποκατάσ ταση των υπηρεσιών που παρέχει ένα ξε-νοδοχείο μπορεί να προέλθει, ως ένα βαθμό, από τον χώρο των ενοικιαζό-μενων δωματίων και των κάμπινγκ. Ωστόσο, οι προδιαγραφές λειτουργί-ας είναι αρκετά διαφορετικές και δεν συγκρίνεται το επίπεδο των υπηρε-σιών που παρέχει ένα ενοικιαζόμενο δωμάτιο με τις υπηρεσίες ενός σύγ-χρονου ξενοδοχείου. Παρόλα αυτά, η διαφορά τιμών είναι παράγοντας που αξιολογείται από τους τουρίστες. Σε μικρότερο βαθμό, οι κρουαζιέρες και το yachting μπορούν να θεωρηθούν “ανταγωνιστές” των ξενοδοχείων.

Ο Ι Κ Ο Ν Ο Μ Ι Κ Α Σ Τ Ο Ι Χ Ε Ι Α Κ Λ Α Δ Ο ΥΑπό τους ομαδοποιημένους ισολογι-σμούς των ξενοδοχειακών επιχειρή-σεων, των δύο κορυφαίων κατηγορι-ών προκύπτουν τα εξής:

Ξ Ε Ν Ο Δ Ο Χ Ε Ι Α Π Ο Λ Υ Τ Ε Λ Ε Ι Α Σ

το σύνολο του ενεργητικού μειώθη-κε 2,7% το 2011, το δε ύψος των ιδίων κεφαλαίων κατά 3,4%.

Οι συνολικές πωλήσεις αυξήθηκαν 10%, ενώ η συγκράτηση του κόστους επέφερε εντυπωσιακή βελτίωση στα μικτά κέρδη. Παρόλα αυτά, τα λοιπά λειτουργικά έξοδα παραμένουν υψηλά, οδηγώντας σε αρνητικό λειτουργικό αποτέλεσμα και τα δύο έτη. Επιπρό-σθετα, τα αυξημένα μη λειτουργικά έξοδα είχαν ως αποτέλεσμα την αύξη-ση (κατά 45%) των ζημιών το 2011.

Ξ Ε Ν Ο Δ Ο Χ Ε Ι Α Α ΄ Κ Α Τ η γ Ο ρ Ι Α Σ

Το σύνολο του ενεργητικού δεν πα-ρουσίασε αξιόλογη μεταβολή το 2011, ενώ περιορισμένη ήταν η αύξηση στα ίδια κεφάλαια (1,2% ).

Οι πωλήσεις αυξήθηκαν 15%, το μι-κτό κέρδος αυξήθηκε σημαντικά, 71%, με αποτέλεσμα τη μείωση των ζημιών.


Στους προμηθευτές των ξενοδοχειακών επιχειρήσεων περιλαμβάνονται επιχει-ρήσεις εμπορίας ξενοδοχειακού εξοπλι-σμού και εταιρείες εμπορίας τροφίμων και ποτών. Λόγω του μεγάλου αριθμού προμηθευτών, η διαπραγματευτική δύ-ναμή τους είναι συνήθως περιορισμένη απέναντι σε μια ξενοδοχειακή εταιρεία,

Κορυφαίοι Όμιλοι

Ξενοδοχεία Κλίνες

GRECOTEL

Creta Palace, El Greco, Club Marine Palace, Amirandes, Rhodos Royal, Corfu Imperial, Daphnila Bay Thalasso, Eva Palace, Pella Beach, Lakopetra Beach, Olympia Oassis, Olympia Riviera Thalasso, Mandola Rosa, Ilia Palms, Kos Imperial Thalasso, Royal Park, Mykonos Blu, Cape Sounio, Plaza Spa Apartments, Marine Palace Suites, Olympia Riviera Resort.

10.126

ΟΜΙΛΟΣ ΜΗΤΣΗ

Sofitel Athens Airport, Blue Domes, Family Village, Norida Beach, Ramira Beach, Summer Palace, Galini, Faliraki Beach, Grand Hotel Rhodos, La Vita, Lindos Memories, Petit Palais, Rhodos Village, Rhodos Maris, Grand Serai, Laguna Resort & Spa, Rinela Beach, Serita Beach, Roda Beach, Alila Resort & Spa.

15.000

ATLANTICA HOTELS

Club Aegean Blue, Imperial Resort, Princess, Sensatori Resort, Caldera Beach, Caldera Creta Paradise, Caldera Village, Aegean Park, Caldera Bay, Caldera Villas Chania, Grand Mediterraneo Resort & Spa, Club Porto Bello Beach, Porto Bello Royal, Holiday Village Rhodes by Atlantica, Club Marmari Beach.

9.500

ALDEMAR HOTELS Royal Mare, Knossos Royal, Royal Villas, Cretan Village, Paradise Mare, Paradise Village, Olympian Village, Royal Olympian. 5.500

ΟΜΙΛΟΣ ΜΑΝΤΩΝΑΝΑΚΗ - HELIOS HOTELS

Elounda Beach, Elounda Bay Palace, Grand Resort Lagonissi, Nafplia Palace, Amphitryon Hotel, Kalimera Kriti, Kernos Beach. 3.300

ASTIR PALACE VOULIAGMENI A.Ξ.Ε. 1.030


ιδιαίτερα δε εάν πρόκειται για μεγάλη που πραγματοποιεί σημαντικές αγορές.

Δ Ι Α Π ρ Α γ Μ Α Τ Ε Υ Τ Ι Κ η Δ Υ Ν Α Μ η Α γ Ο ρ Α Σ Τ ω ΝΒασικοί αγοραστές στον κλάδο των

ξενοδοχειακών επιχειρήσεων είναι οι tour operators του εξωτερικού (γ ια τους αλλοδαπούς τουρίστες), καθώς και τα ελληνικά τουριστικά – ταξι-διωτικά γραφεία για τους Έλληνες τα-ξιδιώτες. Ο τουριστικός πράκτορας, γνωρίζοντας τις ισχύουσες συνθήκες ενός προορισμού, σε συνδυασμό με τ ις εναλλακτ ικέ ς δυνατότητε ς που προσφέρονται και εκμεταλλευόμενος τη διαπραγματευτ ική δύναμη που του παρέχει η δυνατότητα των μαζι-κών αγορών, προ-αγοράζει “κλίνες” επιτυγ χάνον τας έ τσ ι χαμηλότερε ς τιμές. Πέραν των μεμονωμένων του-ριστών–ταξιδιωτών, οι οποίοι πλέον και μέσω του διαδικτύου “αγορά-ζουν” ξενοδοχειακές υπηρεσίες, μια ακόμη κατηγορία αγοραστών για τον κλάδο περιλαμβάνει συλλόγους, συν-δέσμους, αθλητικές ομοσπονδίες και σωματεία, οργανωτές συνεδρίων και κοινωνικών εκδηλώσεων, με τη δια-πραγματευτική δύναμη των τελευταί-

ων να είναι σαφώς ισχυρότερη από αυτή των μεμονωμένων ταξιδιωτών.

Ε Ι Σ Ο Δ Ο Σ Ν Ε ω Ν Α Ν Τ Α γ ω Ν Ι Σ Τ ω ΝΗ ε ίσοδος μ ιας νέας επ ιχε ίρησης στον ξενοδοχειακό κλάδο από τεχνο-οικονομικής πλευράς συναντά αρκε-τά εμπόδια τόσο οικονομικά όσο και νομικά (άδειες κλπ.). Η ανέγερση και η λειτουργία ενός ξενοδοχείου απαι-τ ε ί σημαν τ ικέ ς επε νδύσε ις . Απαι -τείται ο λεπτομερής σχεδιασμός ως προς τη σκοπιμότητα και τη βιωσιμό-τητα της επένδυσης, η εξεύρεση των απαιτούμενων κεφαλαίων, η επιλογή της σωστής τοποθεσίας, η διαφήμιση κυρίως στο εξωτερικό. Επίσης, σημα-ντικό μέρος μιας επένδυσης αφορά το “κόστος της γης”, το οποίο σ τ ις τουρισ τ ικά ανεπτυγμένες περιοχές της χώρας αλλά και εντός των μεγά-λων αστικών κέντρων είναι αρκετά υψηλό.

ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑΚΕΣ Ε Π Ι Χ Ε Ι Ρ Η Σ Ε Ι Σ


Δυναμικός κλάδος, με μεγάλες αλυσίδες και ομίλους αγορών με ισχυρή διαπραγματευτική δύναμη έναντι των προμηθευτών, με 4 ομίλους να αποσπούν σχεδόν τη μισή αγορά, οι επιχειρήσεις super - markets αντιμετωπίζουν τις επιπτώσεις των μειωμένων εισοδημάτων των καταναλωτών. Ο ανταγωνισμός εντείνεται σε όλα τα επίπεδα και οι επιχειρήσεις του κλάδου με ευέλικτη τιμολογιακή πολιτική, με ανάπτυξη περισσότερων προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας, μείωση του λειτουργικού κόστους και επέκταση ή και εξορθολογισμό του δικτύου καταστημάτων τους στοχεύουν στην ισχυροποίηση ή ακόμη και τη διατήρηση των μεριδίων τους στην αγορά.

Ο κλάδος των super markets και cash & carry είναι ένας από τους δυναμικούς κλάδους της ελληνικής οικονομίας, ο οποί-ος περιλαμβάνει πλήθος επιχειρήσεων σε όλη την Ελλάδα. Η τελευταία τριετία, 2010-2012, σηματοδότησε σημαντικές αλλαγές στη δομή του, όπως η αποχώρηση της γερμανικής Aldi από την Ελλάδα, η εξαγορά της Dia Hellas από τον όμιλο Carrefour-Μαρινόπουλος, το κλείσιμο της αλυσίδας Ατλάντικ και η σταδιακή απορρόφηση του δικτύου καταστημάτων της από άλλες μεγάλες αλυσίδες του χώρου, καθώς και η αποχώ-ρηση από την Ελλάδα (το 2012) της γαλλικής Carrefour και η πώληση του μεριδίου της στον όμιλο Μαρινόπουλου.

Τ Α Σ Ε Ι Σ

Η δραστηριοποίηση πολλών επιχειρήσεων, η λειτουργία πλη-θώρας καταστημάτων, αλλά και η συμπίεση του διαθέσιμου εισοδήματος των καταναλωτών οδηγεί τις επιχειρήσεις σε οξύ ανταγωνισμό τιμών. Στο πλαίσιο αυτό, οι εταιρείες του κλά-δου προσπαθούν να ισχυροποιήσουν ή ακόμη και να διατη-ρήσουν τη θέση τους στην αγορά υιοθετώντας συγκεκριμένες

στρατηγικές και ενέργειες. Με τις εξαγορές και συγχωνεύσεις, καθώς και με franchising μεγάλες επιχειρήσεις του κλάδου επεκτείνονται γεωγραφικά αυξάνοντας τα σημεία πώλησής τους. Επιπλέον, οι εταιρείες προσφέρουν συνεχώς περισσό-τερους κωδικούς προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας, προκειμένου να ανταποκριθούν στα μειωμένα εισοδήματα των καταναλω-τών αλλά και να ενισχύσουν το brand της αλυσίδας. Επίσης, η μείωση του λειτουργικού κόστους, η επέκταση ή και ο εξορ-θολογισμός του δικτύου καταστημάτων αποτελούν στρατηγι-κές τους κινήσεις, προκειμένου να ισχυροποιήσουν ή ακόμη και να διατηρήσουν τη θέση τους στην αγορά. Οι μικρότερες και οι μεμονωμένες επιχειρήσεις στην πλειοψηφία τους είναι ενταγμένες σε ομίλους κοινών αγορών, μέσω των οποίων επι-διώκεται η εξασφάλιση καλύτερων τιμών και ευνοϊκότερων όρων συναλλαγής με τους προμηθευτές.Η μείωση της αγοραστικής δύναμης των καταναλωτών οδη-γεί σε προσεγμένες αγορές και στην αναζήτηση του βέλτιστου συνδυασμού μεταξύ κόστους και αξίας. Σύμφωνα με έρευνα του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, η μέση μηνιαία δα-πάνη των νοικοκυριών για τα προϊόντα των S/M διαμορφώθη-

ΔυναμικΟς κλαΔΟς

σε εποχη λιτοτητασΠΗΓΗ: ICAP εΠιμελεια κειμενου: επιτελειο εκδοσησ

ΣΟΥΠΕΡ ΜΑ Ρ Κ Ε Τ


ΣΟΥΠΕΡ ΜΑ Ρ Κ Ε Τ

κε σε 323 ευρώ το 2012, μειωμένη κατά 3,4% σε σχέση με το 2011 και κατά 7,1% έναντι του 2010.Συνολικά στην οικονομία, σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της Ελ-ληνικής Στατιστικής Αρχής, το 2011 για πρώτη φορά η συνολική καταναλωτική δαπάνη των νοικοκυριών για τρόφιμα και ποτά (τρέχουσες τιμές) μειώθηκε (κατά 1,3%) και διαμορφώθηκε στα 27,2 δισ. ευρώ. Την περίοδο 2000-2009 η συ-νολική δαπάνη αυξήθηκε, με μέσο ετή-σιο ρυθμό 6,5%.Οι συνολικές πωλήσεις των επιχειρή-σεων Super Markets και Cash & Carry (S/M) αυξήθηκαν την περίοδο 1992-2009 με μέσο ετήσιο ρυθμό 13%. Ωστό-σο, η οικονομική ύφεση έχει επηρεάσει αρνητικά και τον κλάδο των S/M. Το 2010 ήταν η πρώτη χρονιά της τελευ-ταίας εικοσαετίας κατά την οποία η αξία της αγοράς S/M παρουσίασε αρνητικό ετήσιο ρυθμό μεταβολής (-1,4%). Η πτω-τική πορεία συνεχίστηκε και τα επόμε-να έτη, με υψηλότερο ρυθμό. Το 2011 η αγορά κατέγραψε μείωση 3,5%, ενώ το 2012 εκτιμάται μείωση της τάξης του 5%. Τέσσερις όμιλοι εταιρειών απέσπα-σαν περίπου το 47% των συνολικών πω-λήσεων το 2011.

Τα εξειδικευμένα καταστήματα του λια-νεμπορίου (π.χ. οπωροπωλεία, κρεο-πωλεία) τα οποία έχουν τη δυνατότητα να καλύψουν καθημερινές ή έκτακτες ανάγκες των καταναλωτών, προσφέρουν προϊόντα και υπηρεσίες που μπορεί να θεωρηθεί ότι λειτουργούν ως «υποκα-τάστατο» των εταιρειών του κλάδου. Το συγκριτικό πλεονέκτημα των S/M έναντι αυτών των καταστημάτων είναι η ποικι-λία των προϊόντων καθώς και το διευρυ-μένο ωράριο λειτουργίας τους.


Από την ανάλυση του ομαδοποιημέ-νου ισολογισμού 71 επιχειρήσεων του κλάδου προκύπτουν τα εξής:

Το σύνολο του ενεργητικού παρουσί-ασε μικρή αύξηση 1,2% το 2011, ενώ τα ίδια κεφάλαια μειώθηκαν κατά 19%.

Οι μεσο-μακροπρόθεσμες υποχρεώ-σεις αυξήθηκαν σημαντικά (65%), ενώ

οι βραχυπρόθεσμες μειώθηκαν 5%. Οι συνολικές πωλήσεις των επιχει-

ρήσεων του δείγματος κατέγραψαν μικρή αύξηση (1,3%), το δε συνολι-κό μικτό κέρδος υποχώρησε οριακά (-0,2%).

Η αύξηση των λοιπών λειτουργικών εξόδων (5%) σε συνδυασμό με τη μεί-ωση των λοιπών λειτουργικών εσόδων οδήγησαν στη δραστική επιδείνωση του συνολικού λειτουργικού αποτε-λέσματος, το οποίο ήταν αρνητικό το 2011. Τελικά, το καθαρό αποτέλεσμα (προ φόρου) ήταν ζημιογόνο. Τα κέρδη EBITDA υποχώρησαν κατά 62%.Σημείωση : Τα αρνητικά συγκεντρω-τικά αποτελέσματα των 71 εταιρειών του δείγματος οφείλονται (ως ένα βαθμό) και σ τα οικονομικά αποτε-λέσματα δύο μεγάλων εταιρειών οι οποίες παρουσίασαν σημαντικές ζη-μιές το 2011. Εάν αυτές εξαιρεθούν, τότε το τελικό καθαρό αποτέλεσμα των υπολοίπων 69 εταιρειών καθίστα-ται κερδοφόρο, μειωμένο ωστόσο κα-τά 20% σε σχέση με το 2010.

Δ Ι Α π ρ Α γ Μ Α Τ Ε Υ Τ Ι Κ η Δ Υ Ν Α Μ η π ρ Ο Μ η θ Ε Υ Τ ω Ν


Μεγέθη σε ευρώ

Κύκλοςεργασιών

2011προσωπικό Κατ/ματα Εμπορικά σήματα

ΜΑΡΙΝΟΠΟΥΛΟΣ Α.Ε. ΓΕΝΙΚΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ1 1.832.940.025 11.280

(31.12.2011)

248εταιρικά

(31.12.2011)

Εταιρικά: Carrefour, Carrefour-Μαρινόπουλος, 5΄Mαρινόπουλος, Carrefour ExpressFranchise: 5΄Μαρινόπουλος, Carrefour-Μαρινόπουλος, Smile Market, OK Anytime, Carrefour Express

ΑΛΦΑ - ΒΗΤΑ ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΣ Α.Ε. 1.537.544.000 9.070 214

εταιρικά ομίλου

Εταιρικά: ΑΒ Βασιλόπουλος… και του που-λιού το γάλα! AB CityFranchise: ΑΒ Shop & Go, ΑΒ Food Market

ΣΚΛΑΒΕΝΙΤΗΣ Ι. & Σ. Α.Ε.Ε 1.260.864.000 7.500 86 Σκλαβενίτης

ΒΕΡΟΠΟΥΛΟΙ ΑΦΟΙ Α.Ε.Β.Ε. 702.768.273 4.635 171 Βερόπουλος Spar

ΜΑΣΟΥΤΗΣ Δ. ΣΟΥΠΕΡ-ΜΑΡΚΕΤ ΑΕ 702.183.000 5.750 236 Μασούτης Οικονομικά & Ελληνικά, Grand

Μασούτης ΛΙΝΤΛ ΕΛΛΑΣ & ΣΙΑ ΟΕ Μη διαθέσιμος 4.000 220 Lidl

Η ενημερότητα του προφίλ των εταιρειών αφορά την περίοδο έκδοσης της αντίστοιχης μελέτης 1Τον Σεπτέμβριο του 2012 δημοσιεύτηκε η αλλαγή της επωνυμίας της από CARREFOUR - ΜΑΡΙΝΟΠΟΥΛΟΣ Α.Ε. στη σημερινή.


Οι επιχειρήσεις S/M προμηθεύονται τα προϊόντα τους είτε από χονδρέμπο-ρους, είτε απευθείας από τις βιομη-χανίες της εγχώριας αγοράς και του εξωτερικού. Οι μικρότερου μεγέθους επιχειρήσεις που εντάσσονται σε ομί-λους κοινών αγορών προμηθεύονται αρκετά προϊόντα μέσω αυτών, δεδο-μένου ότι οι όμιλοι πραγματοποιούν προνομιακές συμφωνίες με τους προ-μηθευτές προς όφελος των μελών τους. Οι αλυσίδες S/M καθώς και οι όμιλοι κοινών αγορών πλεονεκτούν έναντι της πλειονότητας των προμηθευτών τους, όσον αφορά τη διαπραγματευτική τους δύναμη. Ανάλογα με τον όγκο των συ-ναλλαγών που πραγματοποιούν, δια-φοροποιείται τόσο η τιμολογιακή πολι-τική όσο και η πιστωτική πολιτική των προμηθευτών. Οι σημαντικές πωλήσεις που πραγματοποιούνται μέσω των S/M καθώς και η εκτεταμένη γεωγραφική τους κάλυψη, είναι οι βασικοί παράγο-ντες που ισχυροποιούν τη διαπραγμα-

τευτική δύναμη των επιχειρήσεων S/M έναντι των προμηθευτών τους.

Δ Ι Α π ρ Α γ Μ Α Τ Ε Υ Τ Ι Κ η Δ Υ Ν Α Μ η Α γ Ο ρ Α Σ Τ ω Ν

Τα προϊόντα που διατ ίθενται μέσω των S/M απευθύνονται σε τελικούς καταναλωτές, οι οποίοι δεν έ χουν διαπραγματευτική δύναμη. Βεβαίως, λόγω της δραστηριοποίησης πληθώ-ρας επιχε ιρήσεων, οι καταναλωτές έχουν τη δυνατότητα επιλογής ανά-μεσα σε καταστήματα με διαφορετι-κές τιμολογιακές πολιτικές και ποικι-λία προϊόντων.


Ο οξύς αν ταγων ισμός με ταξύ των επιχειρήσεων του κλάδου και η λει-τουργ ία πληθώρας κατασ τημάτων

S/M σε όλη την Ελλάδα, σε συνδυα-σμό με την υφιστάμενη οικονομική κατάσταση της χώρας, δημιουργούν ορισμένους «φραγμούς» στην είσο-δο μιας νέας επιχείρησης - αλυσίδας στον κλάδο. Το ισχυρό brand name των μεγάλων κυρίως αλυσίδων, το εκτεταμένο δίκτυο πωλήσεων, η δι-άθεση προϊόντων σε ανταγωνιστικές τιμές κ.ά. δυσχεραίνουν την προσπά-θεια μιας νέας επιχείρησης/αλυσίδας να εισέλθει στον κλάδο και να απο-κτήσει αξιόλογο μερίδιο αγοράς. Τα τελευταία έ τη ορισμένε ς ε ταιρε ίε ς αντιμετώπισαν οικονομικά προβλή-ματα με συνέπεια να οδηγηθούν εί-τε στη διακοπή της λειτουργίας τους ε ίτε σ τη με ίωση του αριθμού των καταστημάτων τους. Επίσης, άλλες εταιρείες για να αντιμετωπίσουν τον έντονο ανταγωνισμό εντάχθηκαν σε ομίλους κοινών αγορών, ώσ τε να επιτυγχάνουν καλύτερες τ ιμές από τους προμηθευτές.


ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΩΝ & Η Λ Ε Κ Τ Ρ Ο Ν Ι Κ Ω Ν Ο Ι Κ Ι Α Κ Ω Ν Σ Υ Σ Κ Ε ΥΩ Ν

Λίγοι κλάδοι υπέστησαν τόσο έντονες τις επιπτώσεις της κρίσης όσο το εμπόριο κάθε είδους ηλεκτρονικών συσκευών, gadgets και οικιακών συσκευών, με τις πωλήσεις να υποχωρούν 10%-15% ετησίως την τελευταία τετραετία. Σε συνθήκες ήδη έντονου ανταγωνισμού, που εντείνει η δυσμενής οικονομική συγκυρία, παράγοντες του κλάδου εκτιμούν ότι το μέγεθος της εγχώριας αγοράς συσκευών είναι μικρό για να συντηρήσει μεγάλο πλήθος αλυσίδων λιανικού εμπορίου.

Το λιανικό εμπόριο ηλεκτρονικών και ηλεκτρικών οικι-ακών συσκευών αποτελεί μία αγορά με υψηλό βαθμό συγκέντρωσης, καθώς μεγάλο μέρος της ελέγχεται από μικρό αριθμό εταιρειών εκμετάλλευσης αλυσίδων κατα-στημάτων, από τις οποίες και μεγάλες πολυεθνικές, αλλά και καταστημάτων ενταγμένων σε αλυσίδες που διαχειρί-ζονται συνεταιρισμοί ή αγοραστικοί όμιλοι. Οι τελευταίοι αποτελούνται από μεμονωμένες επιχειρήσεις-μέλη, δρα-στηριοποιούνται προμηθεύοντας χονδρικώς τα μέλη τους και ακολουθώντας μια εν ιαία πολιτ ική διαφήμισης και προώθησης. Παράλληλα, τα τελευταία χρόνια στο εμπόριο των ηλεκτρικών/ηλεκτρονικών συσκευών δραστηριοποι-ούνται και εταιρείες σούπερ μάρκετ, κυρίως μέσω των με-γαλύτερων καταστημάτων τους (υπέρ μάρκετ), καθώς και καταστήματα cash & carry και μεγάλα καταστήματα λιανι-κού εμπορίου (π.χ. Carrefour, Praktiker, κτλ).

Τ Α Σ Ε Ι Σ

Ο κλάδος υφίσταται της επιπτώσεις της ύφεσης, η μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος των καταναλωτών τους οδηγεί είτε στην επιλογή φθηνότερων συσκευών, είτε στην ανα-

βολή (ή και ακύρωση) της αγοράς. Η παροχή πιστωτικών διευκολύνσεων και εκπτώσεων ή προσφορών από τις αλυ-σίδες του κλάδου, αποσκοπεί στην αντιστροφή του αρνητι-κού κλίματος. Η ζήτηση επηρεάζεται δυσμενώς και από την κρίση της οικοδομής, η κάθετη πτώση της κατασκευής νέων κατοικιών συνεπάγεται και χαμηλότερη ζήτηση για τα προϊ-όντα του κλάδου. Χαρακτηριστικό είναι ότι οι νέες παροχές ρεύματος σε κατοικίες μειώνονται με μέσο ετήσιο ρυθμό 18% τα τελευταία 4 χρόνια. Από την άλλη πλευρά, η εμφά-νιση νέων τεχνολογιών που ενσωματώνουν οι σύγχρονες συσκευές συμβάλλει στη δημιουργία ζήτησηςΟ ανταγωνισμός μεταξύ των επιχειρήσεων του κλάδου έχει ενταθεί τα τελευταία έτη, εξαιτ ίας και της πτώσης της ζήτησης λόγω της παρατεταμένης ύφεσης. Οι συνθή-κες της αγοράς έχουν επιφέρει συμπίεση του περιθωρίου κέρδους, ενώ ο ανταγωνισμός εστιάζεται τόσο στις τιμές, όσο και στην πολιτική των προσφορών, διευκολύνσεων και άτοκων δόσεων, με αποτέλεσμα την περαιτέρω ένταση του ανταγωνιστικού κλίματος. Επιπλέον, η επιθετική πο-λιτική που εφάρμοσαν τα προηγούμενα έτη κάποιοι από τους «στρατηγικούς παίκτες», η οποία εκδηλώθηκε και με τη μορφή συγχωνεύσεων ή εξαγορών, συντέλεσε στην

Υποχωρει

λογω υφεσησΠΗΓΗ: ICAP εΠιμελεια κειμενου: επιτελειο εκδοσησ


περαιτέρω συρρίκνωση του αριθμού των αλυσίδων και την αύξηση του βαθμού συγκέντρωσης της αγοράς.Η αγορά ακολούθησε ανοδική πο -ρεία την περίοδο 2000–2008 με μέσο ετήσιο ρυθμό αύξησης 5,2%. Ωστόσο την τελευταία τετραετία (2009-2012) η αγορά κατέγραψε πτώση, με μέ-σο ετήσιο ρυθμό μεταξύ 10%-15%, έχοντας υποστεί πλήγμα από το γε-νικότερο κλίμα ύφεσης που κυριαρ-χεί. Πράγματι οι δυσμενείς συνέπει-ες της κρίσης (μείωση εισοδήματος μεγάλου αριθμού νοικοκυριών και αυξημένη αβεβαιότητα), αλ λά και

η έ λλε ιψη ρευσ τότητας γεν ικά, έπληξαν καίρια το εγχώριο λια-

νεμπόριο και ιδιαίτερα το εμπόριο των ηλεκτρικών-ηλεκτρον ικών οι -κιακών συσκευών. Το 2012 η γενική πτώση της ζήτησης συνεχίσθηκε, με πρόσκαιρη αναζωογόνηση από τ ις πωλήσεις ψηφιακών δεκτών τηλεό-ρασης και ηλεκτρικών θερμαντικών σωμάτων, λόγω έκτακτων συνθηκών (μετάβαση σε ψηφιακό σήμα αφενός και αύξηση τιμών πετρελαίου αφετέ-ρου). Στο σύνολο της αγοράς, η κα-τανομή αφορούσε κυρίως ηλεκτρο-νικές συσκευές και μεγάλες οικιακές συσκευέ ς («λευκέ ς» συσκευέ ς και κλιματιστικά), ενώ μικρότερη ήταν η συμμετοχή των μικροσυσκευών, των προϊόντων πληροφορικής και φωτο-γραφικών ειδών.

Σε αυτά τα πλαίσια σημειώνονται ανακατατάξεις μεταξύ των «παι-κτών» στην αγορά και διαδικασία εξορθολογισμού των δικτύων κα-ταστημάτων (τόσο των εταιρικών όσο και των αγοραστικών ομί-λων), ενώ κάποιες αλυσίδες ανα-

γκάστηκαν να διακόψουν τη λει-τουργία τους τα τελευταία χρόνια.Στον τομέα της λιαν ικής πώλησης ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών οικι-ακών συσκευών, ως “υποκατάστα-ση” των παρεχομένων υπηρεσιών από τις εξειδικευμένες επιχειρήσεις του κλάδου, θεωρείται κυρίως η

ανάπτυξη αντίστοιχων δραστηριοτή-των από πλευράς αλυσίδων σούπερ μάρκετ/πολυκαταστημάτων.


Από τον ομαδοποιημένο ισολογισμό 14 εταιρειών εκμετάλλευσης αλυσί-δων καταστημάτων, διαπιστώνονται τα εξής:Το σύνολο του ενεργητικού των επι-χε ιρήσεων του δε ίγματος με ιώθη-κε κατά 13%. Όλα τα συστατικά του στοιχεία μειώθηκαν με διψήφιο πο-σοστό.

Τα ίδια κεφάλαια κατέγραψαν πτώ-ση 29%, ενώ μειωμένες ήταν και οι βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις, σχε-δόν κατά 9%. Αντίθετα, οι «Μεσο-μα-κροπρόθεσμες υποχρεώσεις & Προ-βλέψεις» αυξήθηκαν κατά 24%.

Οι συνολικές πωλήσεις και τα μι-κ τά κέρδη των επιχε ιρήσεων του δε ίγματος υποχώρησαν με έν τονο ρυθμό, κατά 15% και 17% αντίστοι-χα.

Το λειτουργικό αποτέλεσμα παρέ-μεινε αρνητικό και στις δύο χρήσεις (λόγω κυρίως των υψηλών λειτουργι-κών εξόδων). Το τελικό καθαρό απο-τέλεσμα ήταν ζημιογόνο το 2010 και 2011, ενώ οι ζημίες αυξήθηκαν κατά




Καταστήματα Εμπορικά σήματα

ΕΤΑΙΡΕΙΕΣDIXONS SOUTH - EAST EUROPE A.E.B.E. 328.090.546 96 (ΚΩΤΣΟΒΟΛΟΣ, ELECTROWORLD)MEDIA MARKT/SATURN* (ΟΜΙΛΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ) 254.230.674 13 MEDIA MARKT, SATURNΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΑΘΗΝΩΝ ΑΕΕ 116.996.881 45 ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ

ΑΓΟΡΑΣΤΙΚΟΙ ΟΜΙΛΟΙELECTRONET AE 74.336.113 73 ELECTRONETMEGA ELECTRICS AEBE 35.779.831 103 MEGA ELECTRICSΣΕΗΟΣ ΜΔ 96 ΣΕΗΟΣALMA ELECTRIC ΜΔ 75 ALMA ELECTRIC* Περιλαμβάνει εταιρείες που διαχειρίζονταν 9 καταστήματα MEDIA MARKT και 4 καταστήματα SATURN το 2011. Στην παρούσα φάση δεν λειτουργούν πλέον καταστήματα SATURN. Η ενημερότητα του προφίλ των εταιρειών αφορά την περίοδο έκδοσης της μελέτης


ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΩΝ & Η Λ Ε Κ Τ Ρ Ο Ν Ι Κ Ω Ν Ο Ι Κ Ι Α Κ Ω Ν Σ Υ Σ Κ Ε ΥΩ Ν

11% το 2011. Τέλος τα κέρδη EBITDA υποχώρησαν κατά 9,4%.Από τις εταιρείες του δείγματος μόνο μία ήταν κερδοφόρα το 2011, έναντι 4 το 2010.

Δ Ι Α π Ρ Α Γ Μ Α Τ Ε Υ Τ Ι Κ η Δ Υ Ν Α Μ η π Ρ Ο Μ η θ Ε Υ Τ ω ΝΠρομηθευτές του κλάδου των αλυ-σίδων λιανικής πώλησης ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών οικιακών συσκευών είναι κυρίως οι μεγάλοι διεθνείς κατα-σκευαστές και (ενίοτε) οι τοπικοί αντι-πρόσωποι - εισαγωγείς. Η διαπραγμα-τευτική δύναμη των αλυσίδων εμπορί-ου έναντι των προμηθευτών ποικίλει ανάλογα με το μέγεθός τους και το μερίδιο που έχουν στην αγορά. Στην περίπτωση των αγοραστικών ομίλων, κύριο κριτήριο της διαπραγματευτικής τους ισχύος αποτελεί το εύρος, η ορ-γάνωση και η ομοιογένεια του δικτύου των συνεργαζόμενων καταστημάτων.

Δ Ι Α π Ρ Α Γ Μ Α Τ Ε Υ Τ Ι Κ η Δ Υ Ν Α Μ η Α Γ Ο Ρ Α Σ Τ ω Ν

Οι αγοραστές των αλυσίδων λιανικής πώλησης ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών οικιακών συσκευών (είτε πρόκειται για επιχειρήσεις είτε για αγοραστικούς ομί-λους) είναι οι ιδιώτες, οι οποίοι ουσια-στικά δεν διαθέτουν διαπραγματευτική ισχύ) εκμεταλλευόμενοι ουσιαστικά μόνο τις δυνατότητες που τους δίνει ο ίδιος ο ανταγωνισμός των αλυσίδων εμπορίας (μέσω ειδικών προσφορών, παροχών ή διευκολύνσεων).

Ε Ι Σ Ο Δ Ο Σ Ν Ε ω Ν Α Ν Τ Α Γ ω Ν Ι Σ Τ ω Ν

Το λιανικό εμπόριο ηλεκτρικών/ηλε-κτρονικών ειδών έχει ήδη δεχτεί τη δι ε ίσδυσ η με γάλων πολυεθ ν ικών επιχειρήσεων του κλάδου, οι οποί-ε ς λε ιτουργούν εκτεταμένα δίκτυα

καταστημάτων, με εδραιωμένα brand names. Πηγές του κλάδου εκτιμούν ότι το μέγεθος της εγχώριας αγοράς ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών οικια-κών συσκευών είναι μικρό για να συ-ντηρήσει μεγάλο πλήθος αλυσίδων λιανικού εμπορίου. Άλλωστε τα προ-ηγούμενα έτη είχε ήδη σημειωθεί πο-ρεία συγκέντρωσης της αγοράς, ενώ κάποιες από τις παραδοσιακές αλυσί-δες αναγκάστηκαν να διακόψουν τη λειτουργία τους.Πέραν των γνωστών αλυσίδων ή αγο-ραστικών ομίλων του κλάδου, τυχόν νεοεισερχόμενες επιχειρήσεις καλού-νται να ανταγωνιστούν και τα προϊό-ντα ιδιωτικής ετικέτας (private labels) που έχουν μεγάλες αλυσίδες λιανικής (super market, cash & carry). Συνεπώς, θα πρέπει να επενδύσουν σημαντικά κεφάλαια σε διαφήμιση και προώθη-ση των προϊόντων τους αν θέλουν να ανταγωνιστούν τους φορείς που ήδη κατέχουν σημαντικά μερίδια αγοράς.


Σταθερή αξία στη διατροφή των καταναλωτών, το γάλα δεν απειλείται από υποκατάστατα προϊόντα. Ωστόσο, ο ανταγωνισμός στην αγορά είναι ιδιαίτερα έντονος, με τις μεγάλες επιχειρήσεις να καλύπτουν το μεγαλύτερο μέρος της αγοράς και τις μικρότερες να αποσπούν σημαντικά μερίδια στις τοπικές αγορές. Οι προωθητικές ενέργειες, η μείωση των τιμών και τα κίνητρα στο λιανεμπόριο για να εξασφαλίσουν πλεονεκτικότερη θέση για τα προϊόντα τους στα ράφια των καταστημάτων αποτελούν την απάντηση στον στίβο του ανταγωνισμού για τις περισσότερες. Πόσο μάλλον που στην αγορά των super markets διατίθενται και προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας.

Στον κλάδο των γαλακτοκομικών προϊόντων περιλαμβάνονται ορισμένες από τις μεγαλύτερες βιομηχανίες ειδών διατροφής της χώρας. Με σύγχρονες εγκαταστάσεις και οργανωμένο δί-κτυο πωλήσεων διαθέτουν στην αγορά ποικιλία προϊόντων με γνωστά εμπορικά σήματα, τα οποία υποστηρίζουν με έντο-νη διαφημιστική προβολή καθώς ο κλάδος χαρακτηρίζεται από συνθήκες έντονου ανταγωνισμού. Αρκετές επιχειρήσεις εμπλουτίζουν την ποικιλία των προϊόντων τους με νέα (π.χ. νέες γεύσεις γιαουρτιών), βελτιώνουν τη συσκευασία τους και εστιάζονται στην αναβάθμιση της ποιότητάς, για να ισχυροποι-ήσουν ή και να διατηρήσουν τη θέση τους στην αγορά.Στον παραγωγικό τομέα δραστηριοποιείται και σημαντικός αριθμός μικρομεσαίων επιχειρήσεων, οι οποίες καλύπτουν κυρίως τις τοπικές αγορές. Αρκετές από τις εταιρείες του κλά-δου ασχολούνται και με την παραγωγή τυροκομικών και άλλων προϊόντων (π.χ. φυσικοί χυμοί). Ο κλάδος συμπληρώνεται από έναν αξιόλογο αριθμό επιχειρήσεων οι οποίες εισάγουν γαλα-κτοκομικά προϊόντα και δραστηριοποιούνται στον ευρύτερο κλάδο των ειδών διατροφής, ορισμένες από τις οποίες κατέ-

χουν σημαντική θέση στην εγχώρια αγορά γαλακτοκομικών.

Τ Α Σ Ε Ι ΣΤα γαλακτοκομικά προϊόντα αποτελούν βασικό είδος διατρο-φής, με υψηλή ζήτηση και σχετικά χαμηλή ελαστικότητα ως προς την τιμή και το διαθέσιμο εισόδημα. Βεβαίως, η τιμή πώ-λησης είναι παράγοντας που επηρεάζει τις επιλογές των κατα-ναλωτών, ιδίως σε περιόδους οικονομικής δυσπραγίας όπως η τωρινή. Επίσης, η διάθεση ποικιλίας ανταγωνιστικών/υποκατά-στατων προϊόντων (π.χ. μαργαρίνες), τα οποία μπορεί να πω-λούνται και σε χαμηλότερη τιμή, επηρεάζει τη ζήτηση ορισμέ-νων γαλακτοκομικών προϊόντων. Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους (π.χ. γεύση, ποιότητα, διάρκεια χρήσης, θρεπτική αξία), ενίοτε δε και η ευκολία πρόσβασης στα σημεία πώλησης, είναι παράγοντες που επιδρούν στις προτιμήσεις των καταναλωτών.Οι μεγάλου μεγέθους εταιρείες καλύπτουν το μεγαλύτερο μέ-ρος της εγχώριας ζήτησης, ενώ ορισμένες από τις μικρότερες αποσπούν αξιόλογα μερίδια στις τοπικές αγορές. Ο έντονος ανταγωνισμός στον κλάδο είναι ιδιαίτερα εμφανής τα τελευταία

εντΟνα

ανταγωνιστικη αγοραΠΗΓΗ: ICAP εΠιμελεια κειμενου: επιτελειο εκδοσησ

ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΑ Π Ρ Ο Ϊ Ο Ν ΤΑ


ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΑ Π Ρ Ο Ϊ Ο Ν ΤΑ

έτη, λόγω της οικονομικής συγκυρίας, και ορισμένες επιχειρήσεις είτε μειώ-νουν τις τιμές τους είτε πραγματοποιούν προωθητικές ενέργειες (οικονομικότερες συσκευασίες, 2+1 δώρο, κ.ά). Επιπλέον, παρέχουν κίνητρα στο λιανεμπόριο για να επεκτείνουν τα δίκτυα πωλήσεών τους ή να εξασφαλίσουν πλεονεκτικότε-ρη θέση για τα προϊόντα τους στα ράφια των καταστημάτων.Η κατανάλωση γάλακτος στην ελληνική αγορά (σε ποσότητα) αυξήθηκε την πε-ρίοδο 2000-2009, με μέσο ετήσιο ρυθ-μό 2,1%. Ωστόσο, τη διετία 2010-2011 η αγορά παρουσίασε πτωτικές τάσεις στις κατηγορίες του φρέσκου (λευκού) γάλα-κτος (-1,4% το 2010) και του γάλακτος εβαπορέ (-4%), ενώ αύξηση παρατηρεί-ται στην κατανάλωση γάλακτος υψηλής παστερίωσης (2,7%). Ανάλογες είναι οι τάσεις και το 2011 (φρέσκο:-1,2%, εβα-πορέ:-4,5%, υψηλής παστερίωσης:2%). Το φρέσκο παστεριωμένο γάλα κάλυψε το 42% της συνολικής κατανάλωσης γά-λακτος το 2011, το υψηλής παστερίωσης το 29%, το συμπυκνωμένο το 26% και το μακράς διαρκείας το υπόλοιπο 3%.Η κατανάλωση γιαουρτιού ακολούθησε φθίνουσα πορεία την τριετία 2009-2011. Το 2010 η αγορά μειώθηκε κατά 2,8%,

πτώση η οποία συνεχίστηκε και το 2011 με ρυθμό 4% περίπου. Το μεγαλύτερο μέρος της ζήτησης καλύπτεται από τα εγχωρίως παραγόμενα προϊόντα, ενώ το ποσοστό της εισαγωγικής διείσδυσης κυμάνθηκε στο 17% περίπου τα τελευ-ταία έτη. Οι εξαγωγές γιαουρτιού καλύ-πτουν περίπου το 25% της εγχώριας πα-ραγωγής.Το γάλα δεν απειλείται από άλλα υποκα-τάστατα προϊόντα, καθώς αποτελεί στα-θερή αξία στην καθημερινή διατροφή των καταναλωτών. Βεβαίως, ορισμένα προϊόντα μπορούν να υποκατασταθούν με άλλα (π.χ. το φρέσκο γάλα από το γά-λα υψηλής παστερίωσης) μετατοπίζοντας έτσι τη ζήτηση από ένα είδος σε κάποιο άλλο. Υποκατάστατα για ορισμένες κα-τηγορίες γαλακτοκομικών αποτελούν τα αναπληρώματα ή και άλλα τρόφιμα ή ποτά, που έχουν σαν βάση τα φυτικά λί-

πη. Επίσης, με την ευρύτερη έννοια υπο-κατάστατα μπορούν να θεωρηθούν άλλα συμπληρωματικά προϊόντα διατροφής (π.χ. τυριά, σνακ κ.ά).

Ο Ι Κ Ο Ν Ο Μ Ι Κ Α Σ Τ Ο Ι Χ Ε Ι Α Κ Λ Α Δ Ο ΥΑπό την ανάλυση του ομαδοποιημένου ισολογισμού 17 παραγωγικών επιχει-ρήσεων του κλάδου, διαπιστώνονται τα εξής:

Το σύνολο του ενεργητικού των εται-ρειών του δείγματος μειώθηκε κατά 29% το 2011, τα δε ίδια κεφάλαια υποχώρη-σαν 12%.

Σημαντική μείωση, κατά 27%, κατέ-γραψαν οι μεσο-μακροπρόθεσμες υπο-χρεώσεις, ενώ οι βραχυπρόθεσμες αυ-ξήθηκαν 27%.

Οι συνολικές πωλήσεις αυξήθηκαν κατά 8% το 2011, ενώ τα μικτά κέρδη μειώθηκαν κατά 6%, λόγω αύξησης του κόστους.

Η εξέλιξη αυτή σε συνδυασμό με τα υψηλά λειτουργικά έξοδα οδήγησε σε αρνητικό (συνολικό) λειτουργικό αποτέ-λεσμα τη διετία 2010-2011, με συνέπεια την εμφάνιση ζημιών οι οποίες διευ-ρύνθηκαν κατά 18% το 2011. Τα κέρδη EBITDA μειώθηκαν κατά 12%.




2011Προσωπικό Εμπορικά σήματα

FRIESLANDCAMPINA ΕΛΛΑΣ Α.Ε 318.269.434 493

NΟΥΝΟΥ Γάλα Εβαπορέ, ΝΟΥΝΟΥ Νέα Γενιά, NΟΥΝΟΥ Family, NΟΥΝΟΥ Calci-plus, NΟΥΝΟΥ Kid, Noulac, ΝΟΥΝΟΥ Gouda, NΟΥΝΟΥ Light, NOYNOY Κρέμα Γάλακτος, ΝΟΥΝΟΥ Telia, ΝΟΥΝΟΥ Classic, NΟΥΝΟΥ Yotopia, Friso, Milner, Fina, Debic, κ.ά.

ΔΕΛΤΑ ΤΡΟΦΙΜΑ Α.Ε 284.164.000 1.354

ΔΕΛΤΑ, ΔΕΛΤΑ Mmmilk, ΔΕΛΤΑ Advance, Daily, Daily Active, Milko Regular, Milko Free, Δέλτα Easy, Complet, Δέλτα Αγελάδος, Natural, Δέλτα Vitaline, ΒΛΑΧΑΣ, ΔΕΛΤΑ Bcool, Δέλτα mmilky, κ.ά.

ΦΑΓΕ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΑΛΑΚΤΟΣ Α.Ε 201.046.000 760

ΦΑΓΕ, Φάρμα, Φάγε 10, Φάγε ΑΒΓ, N'Joy, Junior, Yoko Choco Junior, Δροσάτο, Φάγε Total, Φάγε Αγελαδίτσα, Φάγε Silouet, Φάγε Velvet, Φάγε Junior A+D, Φάγε Junior, Nouvelle, Fruyo, κ.ά

ΜΕΒΓΑΛ Α.Ε 185.768.000 1.048Μεβγάλ, Μεβγάλ light, Topino, Country, Chocomania, Αριάνι, Μεβγάλ Harmony, Μεβγαλίτο, Frutomania, Μεβγάλ Chef, Μεβγάλ Βορεινό, κ.ά.

ΟΛΥΜΠΟΣ ΓΑΛΑΚΤΟΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΛΑΡΙΣΗΣ ΑΕ 141.641.324 330 Όλυμπος, Όλυμπος Επιλεγμένο, Όλυμπος Ζωής, Choco cool,

Πνοή,κ.ά.



Βασική πρώτη ύλη των παραγωγικών μονάδων είναι το γάλα, το οποίο προ-μηθεύονται από κτηνοτροφικές μονάδες καθώς οι περισσότερες δεν έχουν καθε-τοποιημένη παραγωγή. Τα περιθώρια δι-απραγμάτευσης της τιμής πώλησης του γάλακτος από πλευράς κτηνοτρόφων εί-ναι πολύ μικρά, εξαιτίας του κατακερμα-τισμού της κτηνοτροφίας σε πολύ μεγά-λο αριθμό γεωργικών εκμεταλλεύσεων. Η εγχώρια παραγωγή δεν καλύπτει την εγχώρια ζήτηση, με συνέπεια αρκετές γαλακτοβιομηχανίες να πραγματοποι-ούν και εισαγωγές γάλακτος κυρίως από την Ευρώπη. Οι παραγωγικές μονάδες χρησιμοποιούν και άλλες βοηθητικές ύλες (π.χ. ζάχαρη, κακάο, αρώματα). Προμηθευτές αυτών των υλών είναι πο-λυάριθμες επιχειρήσεις, του εσωτερι-κού και του εξωτερικού. Δεδομένης της

επάρκειας και της διαθεσιμότητας των πηγών προμήθειας, η διαπραγματευτική δύναμη των προμηθευτών αυτών έναντι των μεγάλων κυρίως γαλακτοβιομηχανι-ών είναι σχετικά περιορισμένη.


Βασικοί πελάτες των επιχειρήσεων του κλάδου είναι οι αλυσίδες super markets οι οποίες έχουν μεγάλη διαπραγματευ-τική δύναμη, που πηγάζει αφενός από τις σημαντικές ποσότητες που προμη-θεύονται, αφετέρου από τη δυνατότη-τα που έχουν στο να συμβάλουν στην αναγνωρισιμότητα ενός προϊόντος. Πε-ραιτέρω, η “δύναμή” τους ενισχύεται καθώς αρκετές αλυσίδες πωλούν και γαλακτοκομικά προϊόντα ιδιωτικής ετι-κέτας. Τα μικρότερα σημεία πώλησης δεν έχουν αξιόλογη διαπραγματευτική δύναμη, λόγω των μικρών παραγγελι-ών που πραγματοποιούν.


Η είσοδος μιας νέας εταιρείας στον κλά-δο δεν είναι ιδιαίτερα δύσκολη, τουλά-χιστον για όσες θέλουν να δραστηρι-οποιηθούν σε τοπικό ή περιφερειακό επίπεδο. Για την επιτυχή εκκίνηση μιας νέας παραγωγικής μονάδας απαιτούνται η προσεκτική επιλογή προμηθευτών της πρώτης ύλης (γάλα), η επένδυση σε εγκαταστάσεις αλλά και η τήρηση των προδιαγραφών και κανόνων υγιεινής. Θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι στον κλάδο δραστηριοποιούνται εταιρείες με πολύχρονη παρουσία στην αγορά, οργα-νωμένα και εκτεταμένα δίκτυα διανομής και προϊόντα με καθιερωμένα εμπορικά σήματα. Επιπλέον, διαθέτουν σημαντικά ποσά για τη διαφημιστική υποστήριξη και προώθηση των προϊόντων τους. Ευ-κολότερη είναι η είσοδος για επιχειρή-σεις που εισάγουν γαλακτοκομικά προ-ϊόντα κυρίως για επαγγελματική χρήση.


Ισχυρά εμπορικά σήματα αλλά και έντονος ανταγωνισμός μεταξύ των εταιρειών χαρακτηρίζουν τον κλάδο χυμών και αναψυκτικών. Με υψηλές διαφημιστικές δαπάνες αλλά και προωθητικές ενέργειες, οι μεγάλοι παίκτεςαντιμετωπίζουν την όξυνση του ανταγωνισμού στην οποία συμβάλλει και η ύφεση με τον περιορισμό του διαθέσιμου εισοδήματος των καταναλωτών. Χαρακτηριστικό είναι ότι μετά από σειρά ετών ανοδικής πορείας, η κατανάλωση χυμών και αναψυκτικών υποχωρεί από το 2009, κάτι που είναι εμφανές στον κύκλο εργασιών των εταιρειών. Σε μια αγορά με έντονη εποχικότητα, η αύξηση της τουριστικής κίνησης φέτος μπορεί να αποτελέσει ενισχυτικό παράγοντα αφού η ζήτηση καλύπτεται ουσιαστικά από την εγχώρια παραγωγή.

Ο κλάδος των χυμών και αναψυκτικών στη χώρα μας αποτε-λείται από λίγες μεγάλου μεγέθους επιχειρήσεις, ορισμένες από τις οποίες είναι θυγατρικές πολυεθνικών ομίλων, με πο-λύχρονη παρουσία στην αγορά και πλειοψηφικό μερίδιο σε αυτή. Μέσω του οργανωμένου δικτύου διανομής τους κα-λύπτουν την ελληνική επικράτεια, στηριζόμενες σε τοπικούς αντιπροσώπους, χονδρεμπόρους και αλυσίδες super-markets. Επίσης, δραστηριοποιούνται και μικρομεσαίου κυρίως μεγέ-θους επιχειρήσεις, ορισμένες εκ των οποίων έχουν επεκτείνει το δίκτυο πωλήσεών τους σε αρκετές γεωγραφικές περιοχές. Ο ανταγωνισμός κυρίως μεταξύ των “ισχυρών” και καθι-ερωμένων εμπορικών σημάτων, οδηγεί συχνά τις εταιρείες του κλάδου στον εμπλουτισμό της ποικιλίας των προϊόντων τους (π.χ. χυμοί με νέες γεύσεις εμπλουτισμένοι με βιταμίνες κ.ά.), με σκοπό την προσέλκυση αλλά και διεύρυνση του κα-ταναλωτικού τους κοινού.

Τ Α Σ Ε Ι Σ

Η στροφή πολλών καταναλωτών προς έναν πιο υγιεινό τρό-πο διατροφής, επηρεάζει θετικά τη ζήτηση ορισμένων προϊ-όντων, όπως οι χυμοί, τα light αναψυκτικά και τα ισοτονικά ποτά. Η διάθεση προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας από μεγάλες αλυσίδες super- markets, σε χαμηλότερη τιμή συγκριτικά με

τα “επώνυμα”, έχει διευρύνει τις επιλογές των καταναλωτών.Ο έντονος ανταγωνισμός μεταξύ των γνωστών “καθιερωμέ-νων” brands ωθεί τις εταιρείες στην πραγματοποίηση υψη-λών δαπανών για διαφήμιση, στην υλοποίηση περισσότερων ενεργειών προώθησης (π.χ. προσφορές και εκπτώσεις στον τελικό καταναλωτή, κίνητρα προς τους λιανεμπόρους για κα-λύτερη τοποθέτηση των προϊόντων τους στα σημεία λιανικής πώλησης). Ειδικά στην αγορά αναψυκτικών, ο ανταγωνισμός οξύνεται περαιτέρω λόγω της στροφής μερίδας καταναλωτών προς υγιεινότερους τρόπους διατροφής, γεγονός το οποίο ευ-νοεί την κατανάλωση χυμών αλλά και εμφιαλωμένων νερών. Σχετικά με τις μικρότερες επιχειρήσεις, οι περισσότερες αντι-μετωπίζουν δυσχέρειες στην ανάπτυξη εκτεταμένου δικτύου διανομής, με αποτέλεσμα να διοχετεύουν τα προϊόντα τους κυρίως ή αποκλειστικά στην τοπική αγορά.Η οικονομική ύφεση και ο περιορισμός του εισοδήματος των καταναλωτών, έχουν επηρεάσει αρνητικά την αγορά. Ενδεικτικό της τάσης που επικρατεί, είναι η πορεία που ακολουθεί ο δεί-κτης εξέλιξης του συνολικού κύκλου εργασιών των αντιπροσω-πευτικότερων επιχειρήσεων του κλάδου τα τελευταία έτη.H εγχώρια κατανάλωση χυμών (σε λίτρα) παρουσίασε ανοδική πορεία την περίοδο 2000-2008, με μέσο ετήσιο ρυθμό αύξη-σης 2,5%. Ωστόσο, το 2009 η αγορά παρουσίασε μικρή πτώση (-1,2%), συνεχίστηκε το 2010 με υψηλότερο ρυθμό (της τάξης

ΑντΑγωνΙΣΜΟΣ

ισχυρΩνΠΗΓΗ: ICAP εΠιμελεια κειμενου: επιτελειο εκδοσησ

ΧΥΜΟΙ – Α ΝΑΨ Υ Κ Τ Ι Κ Α


του 6%) αλλά και τα επόμενα έτη. Οι χυμοί μακράς διαρκείας καλύπτουν το μεγαλύτερο μέρος της κατανάλωσης και ακολουθούν οι χυμοί μικρής διάρκειας.Η εγχώρια κατανάλωση αναψυκτικών, μετά από ανοδική πορεία αρκετών ετών, υποχωρεί τα τελευταία χρόνια. Το 2009 η κατανάλωση μειώθηκε κατά 1,5% ενώ υψηλότερη ήταν η μείωση το 2010 (περίπου 4,5%). Το μεγαλύτε-ρο μέρος της αγοράς καταλαμβάνουν τα αναψυκτικά τύπου cola (πάνω από το 50%) και ακολουθούν οι πορτοκα-λάδες, οι γκαζόζες, τα mixers (σόδες - τόνικ) και οι λεμονάδες. Η ζήτηση και στα δύο προϊόντα καλύπτεται ουσια-στικά από την εγχώρια παραγωγή, ο δε βαθμός εισαγωγικής διείσδυσης κυ-μαίνεται σε πολύ χαμηλά επίπεδα.Η μια κατηγορία προϊόντων του κλάδου αποτελεί υποκατάστατο της άλλης. Λό-γω της στροφής αρκετών καταναλωτών προς υγιεινότερους τρόπους διατροφής, οι φυσικοί χυμοί θεωρούνται υγιεινό-τερη επιλογή έναντι των ανθρακούχων αναψυκτικών. Αντίστοιχα, τα αναψυκτι-κά με μειωμένη περιεκτικότητα ζάχαρης καθώς και τα ισοτονικά και ενεργειακά ποτά θεωρούνται, ως ένα βαθμό, υπο-κατάστατα των χυμών. Επιπλέον, το εμφιαλωμένο νερό, που διατίθεται από τα ίδια σημεία πώλησης, απο-τελεί ένα ακόμα υποκατάστατο των χυμών και αναψυκτικών.


Από την ανάλυση του ομαδοποιημέ-νου ισολογισμού 17 παραγωγικών επι-χειρήσεων του κλάδου, διαπιστώνο-νται τα εξής:

Το σύνολο του ενεργητικού τους μει-ώθηκε κατά 9,2% το 2011, λόγω κυρί-ως της μείωσης των καθαρών παγίων.

Σημαντική υποχώρηση, κατά 14%, κα-τέγραψαν τα ίδια κεφάλαια. Οι μεσο-μα-κροπρόθεσμες υποχρεώσεις αυξήθηκαν κατά 13%, σε αντίθεση με τις βραχυπρό-θεσμες που μειώθηκαν κατά 16%.

Ο συνολικός κύκλος εργασιών μει-ώθηκε κατά 9% το 2011, ενώ το μικτό κέρδος υποχώρησε με πιο υψηλό ρυθ-μό, 21,4%.

Συνέπεια των ανωτέρω ήταν η ση-μαντική επιδείνωση του λειτουργικού αποτελέσματος, το οποίο διαμορφώ-θηκε σε αρνητικά επίπεδα, όπως άλ-λωστε και το 2010. Το τελικό καθαρό αποτέλεσμα των εταιρειών ήταν ζη-μιογόνο, οι δε ζημιές διευρύνθηκαν σημαντικά το 2011. Τα κέρδη EBITDA υποχώρησαν κατά 84,9% το 2011/10.Σημείωση: Τα μεγέθη του ομαδοποιη-

μένου ισολογισμού επηρεάζονται, σε σημαντικό βαθμό, από τα αντίστοιχα μεγέθη της μεγαλύτερης εταιρείας του κλάδου.


Προμηθευτές του κλάδου είναι εται-ρείες και συνεταιρισμοί που παρέχουν τις πρώτες ύλες για την παραγωγή των τελικών προϊόντων αλλά και τα υλι-κά συσκευασίας. Η διαπραγματευτική δύναμη μιας παραγωγικής μονάδας απέναντι στον προμηθευτή υλικών συ-σκευασίας είναι ανάλογη του ύψους των παραγγελιών που πραγματοποιεί. Οι μεγαλύτερες εταιρείες του κλάδου έχουν επεκτείνει τη δραστηριότητά τους και στην παραγωγή των απαραί-τητων υλικών πλαστικής συσκευασίας, καθετοποιώντας με αυτόν τον τρόπο την παραγωγή τους και μειώνοντας το κόστος. Η δύναμη των προμηθευτών των πρώτων υλών συνδέεται άμεσα με την ποιότητα των προϊόντων τους, η οποία δημιουργεί σχέσεις εμπιστοσύ-νης με τον εκάστοτε παραγωγό χυμών και αναψυκτικών, με το ύψος της πα-

ραγγελίας αλλά και με τη δυνατότη-τα που έχει η κάθε εταιρεία να υπο-καταστήσει κάποιες αγορές της με φθηνότερα εισαγόμενα προϊόντα.




2011προσωπικό Εμπορικά σήματα

COCA-COLA 3Ε ΕΛΛΑΔΟΣ Α.Β.Ε.Ε* 537.400.000 1.882 Coca-Cola, Fanta, Sprite, Tuborg, Zelita, Amita, Frulite, Powerade

κ.α.ΔΕΛΤΑ ΤΡΟΦΙΜΑ Α.Ε** 284.164.000 1.354 Life

PEPSICO-ΗΒΗ Α.Β.Ε 90.418.621 487 Pepsi, Pepsi Light, Pepsi Max, Pepsi Twist, 7Up, 7Up Free, Gatorade, Pure Rush, Ήβη, κ.ά

ΛΟΥΞ ΜΑΡΛΑΦΕΚΑΣ Α.Β.Ε.Ε 21.869.155 70 Λουξ, Λουξ Mix, Loux Cola, Λουξ Φυσικοί Χυμοί κ.ά

ΕΨΑ ΑΕ 8.849.711 92 ΕΨΑ, ΕΨΑΚΙ, ΕΨΑ Lemon Cola, ΕΨΑ Light, ΕΨΑ bio*Τον Αύγουστο του 2012 απορρόφησε τον κλάδο παραγωγής και εμπορίας των προϊόντων της εταιρείας COCA-COLA ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΜΦΙΑΛΩΣΕΩΣ Α.Ε. Ο κύκλος εργασιών του 2011 αφορά την τελευταία εταιρεία, η οποία λειτουργεί πλέον ως συμμετοχική.**Οι χυμοί δεν αποτελούν κύρια δραστηριότητά της.



Το μέγεθος των επιχειρήσεων που αγο-ράζουν και μεταπωλούν τους χυμούς και τα αναψυκτικά επηρεάζει άμεσα και τη διαπραγματευτική τους δύναμη. Σημα-ντική “δύναμη” ως αγοραστές έχουν οι αλυσίδες super-markets, οι μεγαλύτερες από τις οποίες προμηθεύονται απευθεί-ας τα προϊόντα από τις παραγωγικές επι-χειρήσεις του κλάδου. Οι αλυσίδες S/M εκτός από τις ιδιαίτερα μεγάλες ποσότη-τες που προμηθεύονται, έχουν τη δυνα-τότητα να συμβάλουν στην αναγνωρισι-μότητα ενός προϊόντος, διαπραγματευό-μενες με τον προμηθευτή μια καλύτερη θέση στα ράφια των καταστημάτων. Παράλληλα, η διάθεση χυμών και ανα-ψυκτικών ιδιωτικής ετικέτας από αρκετά S/M ισχυροποιεί ακόμα περισσότερο τη θέση τους απέναντι στις εταιρείες του κλάδου.


Η ε ίσοδος νέων επιχε ιρήσεων δεν χαρακτηρίζεται ως ιδιαίτερα εύκο-λη, δεδομένης της ύπαρξης ισχυρών εμπορικών σημάτων, με πολύχρονη παρουσία στην αγορά. Για την επιτυ-

χή εκκίνηση μιας νέας παραγωγικής ε ταιρε ίας απαιτούνται επενδύσεις, προκειμένου να αποκτήσει τον κα-τάλληλο μηχανολογικό εξοπλισμό και τις απαραίτητες κτιριακές εγκαταστά-σεις. Επίσης, απαιτούνται υψηλές δα-πάνες για διαφήμιση, προώθηση και οργάνωση του δικτύου διανομής.

ΧΥΜΟΙ – Α ΝΑΨ Υ Κ Τ Ι Κ Α


Ο κλάδος των ζυμαρικών είναι ουσιαστικά συγκεντρωμένος σε λίγες μεγάλου μεγέθους βιομηχανικές επιχειρήσεις. Ση-μαντικό μέρος της συνολικής παραγωγής κατευθύνεται προς το εξωτερικό, ενώ η εισαγωγική διείσδυση στον κλάδο είναι περιορισμένη. Ο ανταγωνισμός είναι ιδιαίτερα έντονος με-ταξύ των μεγαλύτερων εταιρειών, οι οποίες διαθέτουν στην αγορά προϊόντα με γνωστά εμπορικά σήματα. Ορισμένες εξ' αυτών έχουν προχωρήσει σε στρατηγικές κάθετης ολοκλή-ρωσης για την παραγωγή σιμιγδαλιού, το οποίο χρησιμοποι-είται στην παραγωγική τους διαδικασία. Με τις εισαγωγές ζυμαρικών ασχολείται μεγαλύτερος αριθ-μός επιχειρήσεων. Ωστόσο, τα ζυμαρικά έχουν μικρή συμμε-τοχή στις συνολικές πωλήσεις τους, καθώς οι εταιρείες αυτές δραστηριοποιούνται στον ευρύτερο κλάδο των τροφίμων, εισάγοντας και άλλα είδη διατροφής. Επίσης, ορισμένες πα-ραγωγικές επιχειρήσεις εισάγουν, σε περιορισμένη κλίμακα, ζυμαρικά. Γενικότερα όμως, ο όγκος των εισαγόμενων προ-ϊόντων είναι περιορισμένος, καθώς η εγχώρια παραγωγή υπερκαλύπτει τη ζήτηση.Τα ζυμαρικά διοχετεύονται στο λιανικό εμπόριο (super – markets και καταστήματα τροφίμων εν γένει), ή κατευθύνο-νται προς τους χώρους μαζικής εστίασης / catering. Ωστόσο, το κυριότερο κανάλι διανομής τους είναι τα super – markets. Εκτός από τα «επώνυμα» ζυμαρικά, ορισμένες αλυσίδες super

Spaghetti

loversΠΗΓΗ: ICAP εΠιμελεια κειμενου: επιτελειο εκδοσησ

Βασικό είδος διατροφής, ιδιαίτερα δημοφιλές στους Έλληνες που έχουν τη 2η υψηλότερη κατά κεφαλή κατανάλωση μετά τους Ιταλούς στην ΕΕ, τα ζυμαρικά δεν γνωρίζουν κρίση. Ωστόσο, ο ανταγωνισμός στον κλάδο είναι ιδιαίτερα έντονος μεταξύ των μεγάλων παικτών του κλάδου, και ενισχύεται και από τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας των super markets. Τα τελευταία έχουν ισχυρή διαπραγματευτική δύναμη έναντι των παραγωγών, οι οποίοι με νέα προϊόντα και διαφήμιση στοχεύουν στη δημιουργία «επώνυμης ζήτησης».

ΖΥΜΑΡΙΚΑ


ΖΥΜΑΡΙΚΑ

– markets διαθέτουν και προϊόντα που φέρουν τα δικά τους εμπορικά σήματα (ιδιωτικής ετικέτας). Τα εν λόγω ζυμα-ρικά διατίθενται σε χαμηλότερη τιμή σε σχέση με τα «επώνυμα», με αποτέλεσμα την περαιτέρω όξυνση του ανταγωνι-σμού μεταξύ των επιχειρήσεων.

Τ Α Σ Ε Ι Σ

Οι λίγες μεγάλου μεγέθους βιομη-χα ν ί ε ς σ υ γ κε ν τ ρ ώνου ν πλ ε ι ο ψ η -φικό μερίδιο σ τον συνολικό όγκο παραγωγής. Το γε γονός αυτό, σ ε συνδυασμό με τα μικρά περιθώρια ανάπτυξης που παρουσιάζει η ελλη-νική αγορά, προκαλεί έντονο αντα-γωνισμό μεταξύ των επιχειρήσεων, οι οποίες επιδιώκουν την απόσπαση μεριδίου αγοράς από τους ανταγω-νιστές τους. Προκειμένου να αυξή-σουν τ ις πωλήσε ις τους δημιουρ -γούν νέα προϊόντα, διευρύνοντας τις επιλογές των καταναλωτών. Επίσης, επιδιώκουν την προσέλκυση πελα-τών μέσω εκπτώσεων, προσφορών κ.α. Η διαφήμιση χρησ ιμοποιε ίται από τις επιχειρήσεις του κλάδου ως μέσο επηρεασμού της ζήτησης, προ-βολής νέων προϊόν των και δημι -ουργίας «επώνυμης» ζήτησης. Εκτός από τα «επώνυμα» προϊόντα, σ την αγορά διατίθενται και προϊόντα ιδι-ωτικής ετικέτας από αλυσίδες super-markets. Τα ζυμαρικά αυτά πωλού-νται σε χαμηλότερη τ ιμή σε σχέση με τα «επώνυμα», με αποτέλεσμα την περαιτ έρω όξυνση του αν ταγων ι -

σμού μεταξύ των επιχειρήσεων. Τα ζυμαρικά αποτελούν βασικό είδος διατροφής για τους Έλληνες, κυρίως λόγω της χαμηλής τιμής, της γεύσης και της ποικιλίας συνδυασμών που παρέχουν. Οι Έλληνες κατέχουν τη δεύτερη θέση στην κατά κεφαλή κα-τανάλωση ζυμαρικών στην Ε.Ε., πα-ραμένοντας, ωστόσο, αρκετά πιο χα-μηλή σε σχέση με την αντίστοιχη της Ιταλίας. Το επίπεδο της ζήτησης δια-μορφώνεται και από την εξέλιξη του πληθυσμού. Ο σύγ χρονος τρόπος ζωής ε ίναι ένας ακόμα παράγοντας ο οποίος συντελεί στην ευρεία ζήτη-ση των ζυμαρικών. Ο περιορισμένος χρόνος που απαιτείται γ ια την προ-ε τοιμασ ία τους, σε συνδυασμό με την ποικιλία σαλτσών που μπορούν να χρησιμοποιηθούν (αρκετές διατί-θενται και έτοιμες στο εμπόριο), κα-θιστούν τα ζυμαρικά μία από τις εύ-κολες και πιο διαδεδομένες διατρο-φικές επιλογές. Η τιμή διάθεσης των ζυμαρικών σε συνδυασμό με το δια-θέσιμο εισόδημα των καταναλωτών επηρεάζει, ως ένα βαθμό, τη ζήτηση των συγκεκριμένων προϊόντων και τη στρέφει σε πιο οικονομικές λύσεις (π.χ. προϊόντα ιδιωτικής ε τ ικέτας). Τα ζυμαρικά δεν αντιμετωπίζουν ου-σιαστική απειλή από υποκατάστατα προϊόντα, καθώς η κατά κεφαλή κα-τανάλωση ζυμαρικών στη χώρα μας παραμένει σε υψηλά επίπεδα, λόγω της χαμηλής τιμής, της ευκολίας προ-ετοιμασίας, της υψηλής διατροφικής αξίας τους, κλπ.


Από την ανάλυση του ομαδοποιημέ-νου ισολογισμού πέντε παραγωγικών επιχειρήσεων του κλάδου, προκύ-πτουν τα εξής:

Το σύνολο του ενεργητικού των επιχειρήσεων του δείγματος δεν πα-ρουσίασε αξιόλογη μεταβολή το 2011. Σημαντική μείωση (κατά 60%) παρου-σίασαν τα ταμειακά διαθέσιμα των εταιρειών, ενώ αύξηση (κατά 19%) εμ-φάνισαν τα συνολικά αποθέματά τους.

Ουσιαστικά αμετάβλητα παρέμειναν τα συνολικά ίδια κεφάλαια τη διετία 2010-2011 (οριακή μεταβολή 0,2%). Σημαντική μείωση κατέγραψαν οι με-σο-μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις, κα-τά 41%, ενώ οι βραχυπρόθεσμες αυξή-θηκαν ελαφρά, κατά 3,5%.

Ο κύκλος εργασιών αυξήθηκε κατά 4,5%. Ωστόσο, λόγω αύξησης του κό-στους πωληθέντων τα συνολικά μικτά κέρδη μειώθηκαν κατά 17%. Αποτέλε-σμα των ανωτέρω ήταν η μείωση του λειτουργικού αποτελέσματος και κατ΄ επέκταση και των καθαρών (προ φόρου) κερδών, κατά 46%. Τα κέρδη EBITDA πε-ριορίστηκαν κατά 31% την ίδια περίοδο.


Οι περισσότερες επιχειρήσεις παρα-γωγής ζυμαρικών προμηθεύονται την πρώτη ύλη (σ ιμιγδάλι) από την εγ-




προσωπικό Εμπορικά σήματα

BARILLA HELLAS A.E. 74.903.854 220 MISKO, BarillaΜΕΛΙΣΣΑ ΚΙΚΙΖΑΣ Α.Β&Ε.Ε ΤΡΟΦΙΜΩΝ 67.401.610 210 Μέλισσα, Primo Gusto, Stella, ΑΒΕΖ κ.ά

ΓΙΟΥΡΙΜΑΚ Α.Ε. 21.991.375 48 Latino, Mama-Mia, Μάκβελ, Famiglia, La Grande Pasta κ.ά

ΔΑΚΟΣ ΠΑΝ. ΣΠ. Α.Β.Ε.Ε. ΗΛΙΟΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΖΥΜΑΡΙΚΩΝ 11.126.143 65 Ήλιος, Rosol, San Antonio, κ.ά



χώρια αγορά. Στον κλάδο της αλευ-ροβιομηχανίας δραστηριοποιούνται αρκετές επιχειρήσεις οι οποίες παρά-γουν σιμιγδάλι. Οι μεγάλου μεγέθους αλευροβιομηχανίες έχουν σημαντική διαπραγματευτική δύναμη, η οποία όμως “μετριάζεται” από το γεγονός ότι στον κλάδο των ζυμαρικών δραστηρι-οποιούνται ελάχιστες βιομηχανίες με-γάλου μεγέθους. Επίσης, θα πρέπει να αναφερθεί ότι ορισμένες επιχειρήσεις παραγωγής ζυμαρικών διαθέτουν ιδι-όκτητους μύλους σιμιγδαλιού και προ-μηθεύονται την κύρια πρώτη ύλη τους σε χαμηλότερο κόστος.


Αγοραστές των ζυμαρικών είναι κυ-ρίως τα super-markets και γενικότερα τα καταστήματα τροφίμων, καθώς και οι επιχε ιρήσεις cater ing, εσ τ ίασης

κλπ. Τα super-markets έχουν ισχυ-ρή διαπραγματευτική δύναμη έναντι των παραγωγικών μονάδων του κλά-δου, εξαιτίας της μεγάλης προσέλευ-σης καταναλωτών στα συγκεκριμένα καταστήματα και του υψηλού όγκου πωλήσεων που πραγματοποιείται μέ-σα από αυτά.

Ε Ι Σ Ο Δ Ο Σ Ν Ε ω Ν Α Ν Τ Α γ ω Ν Ι -Σ Τ ω Ν

Δεν υπάρχουν ιδιαίτε-ρα εμπόδια (θεσμικά κ.λ.π ) για την είσοδο μ ιας νέας επ ιχε ίρη -σης σ τον κλάδο των ζυμαρικών. Βεβαίως, μία νέα ε ταιρε ία θα πρέπει να δώσει ιδι-αίτερη βαρύτητα στην προώθηση και διαφη-μιστική προβολή των

προϊόντων της, προκειμένου να αντι-μετωπίσει και το όνομα των εδραιω-μένων εταιρειών του κλάδου, γεγο-νός που συμβάλλει στην αύξηση του κόστους πωλήσεων. Επιπλέον, απαι-τείται οργανωμένο και εκτεταμένο δί-κτυο διανομής, ιδιαίτερα εάν επιθυ-μεί την είσοδό της στο λιανεμπόριο (super – markets), όπου ο ανταγωνι-σμός είναι έντονος.


ΑΛΚΟΟΛΟΥΧΑ Π ΟΤΑ

Στην ελληνική αγορά αλκοολούχων ποτών δραστηριοποιεί-ται σημαντικός αριθμός επιχειρήσεων από τις οποίες ο κύριος όγκος αφορά μικρού και μεσαίου μεγέθους επιχειρήσεις με το μεγαλύτερο μέρος της παραγωγής τους να αφορά το ούζο. Οι μεγάλες μονάδες του κλάδου επεκτείνουν την παραγωγή τους σε λικέρ και μπράντυ, ενώ ορισμένες ασχολούνται επίσης με την παραγωγή κρασιού, αναψυκτικών, χυμών κλπ. Ο εισαγω-γικός τομέας περιλαμβάνει και ορισμένες μεγάλου μεγέθους επιχειρήσεις, θυγατρικές πολυεθνικών ομίλων που διακινούν προϊόντα με καταξιωμένα, διεθνώς, εμπορικά σήματα. Οι μεγάλες εταιρείες διαθέτουν πανελλαδικά δίκτυα διανομής, ορισμένες δε, διανέμουν και προϊόντα άλλων επιχειρήσεων. Άρκετές επιχειρήσεις παράλληλα εισάγουν και εμπορεύονται κρασιά, μπύρες, αναψυκτικά και είδη διατροφής. Επίσης, δρα-στηριοποιούνται και επιχειρήσεις που εισάγουν και παράγουν ποτά για την τοπική αγορά. Οι μεγάλες επιχειρήσεις προμηθεύ-

ουν κυρίως αλυσί-δες supermarkets, μεγάλα πρατήρια ποτών καθώς και ορισμένα σημεία της “κρύας” αγοράς, τα υπόλοιπα σημε ία εξυπηρετούνται μέ-σω χονδρεμπόρων.

T Α Σ Ε Ι Σ Ο κλάδος χαρακτηρίζεται από έντονο ανταγωνισμό, ιδιαίτερα στις εισαγωγές, καθώς δραστηριοποιούνται και θυγατρικές πολυεθνικών εταιρειών, που συγκεντρώνουν πλειοψηφικά μερίδια αγοράς. Για να αντιμετωπίσουν τον ανταγωνισμό, οι μεγάλες εταιρείες διαθέτουν μεγάλα κονδύλια για διαφημι-στική προβολή των προϊόντων τους, υλοποιούν προωθητικές ενέργειες (ποσοτικές προσφορές και εκπτώσεις), και παρέχουν κίνητρα στους λιανεμπόρους για την καλύτερη δυνατή τοποθέ-τηση των προϊόντων τους σε όλο και περισσότερα σημεία λια-νικής πώλησης. Οι περισσότερες από τις μικρότερου μεγέθους παραγωγικές, κυρίως, επιχειρήσεις απευθύνονται κατά κύριο λόγο σε τοπικές αγορές στις οποίες είτε τα προϊόντα τους είναι αναγνωρίσιμα από το καταναλωτικό κοινό, είτε είναι περιοχές που εμφανίζουν αυξημένη τουριστική κίνηση. Ο ανταγωνισμός οξύνεται περαιτέρω και λόγω της παρατεταμένης ύφεσης που περιορίζει το διαθέσιμο εισόδημα των καταναλωτών.Η μείωση των καταναλωτικών δαπανών σε περιόδους μείω-σης των εισοδημάτων, όπως η τωρινή, επιδρά αρνητικά στην κατανάλωση αλκοολούχων ποτών, καθώς η τελευταία συνδέε-ται κυρίως με την εκτός οικίας διασκέδαση. Επιπλέον, η ειδική φορολογία (και οι μεταβολές της) στην οποία υποβάλλονται τα αλκοολούχα ποτά επηρεάζει την τελική τους τιμής και ενι-σχύει, ως ένα βαθμό, την υποκατάστασή τους από άλλα ποτά χαμηλότερης περιεκτικότητας σε αλκοόλ και χαμηλότερης τι-

Η μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος των καταναλωτών και η ειδική φορολογία των αλκοολούχων ποτών επιδρούν αρνητικά στη ζήτηση, σε μια έντονα ανταγωνιστική αγορά, ιδίως στον εισαγωγικό τομέα με καταξιωμένα διεθνώς εμπορικά σήματα. Επιπλέον η τάση για υγιεινότερες διατροφικές συνήθειες συνεπάγεται στροφή των καταναλωτών προς προϊόντα χαμηλότερης περιεκτικότητας σε αλκοόλ αλλά και χαμηλότερης τιμής. Η ελληνική παραγωγή αφορά στο τσίπουρο, τα λικέρ και τα μπράντυ. Πρώτο στις προτιμήσεις των καταναλωτών παραμενει το ουίσκι με 42% της αγοράς και ακολουθεί το ούζο με 23%.

Στον κλοιο

της υφεςηςΠΗΓΗ: ICAP εΠιμελεια κειμενου: επιτελειο εκδοσησ


μής. Η τάση για υγιεινότερο τρόπο δια-τροφής στρέφει μερίδα του κοινού προς τη ζήτηση ποτών χαμηλού αλκοολικού βαθμού ή ακόμη και μη αλκοολούχων ποτών. Ορισμένα ποτά χαρακτηρίζονται από εποχικότητα, τα ποτά που παρουσι-άζουν αυξημένη ζήτηση κατά τη θερινή περίοδο επηρεάζονται και από την του-ριστική κίνηση.Η εγχώρια παραγωγή αφορά κυρίως το ούζο, το τσίπουρο, τα λικέρ και το μπρά-ντυ. Τα λοιπά είδη ποτών είναι κυρίως εισαγόμενα. Η συνολική εγχώρια κατα-νάλωση αλκοολούχων ποτών (βότκα, λικέρ, μπράντυ, ούζο, ουίσκι, ρούμι και τζιν) παρουσιάζει πτωτικές τάσεις την τε-λευταία δεκαετία, με τον ρυθμό μείωσης πιο έντονο τα τελευταία έτη. Ειδικότερα, η συνολική κατανάλωση (σε κιβώτια)

κατέγραψε μείωση 8% περίπου το 2010 μετά από μείωση 3% το 2009. Η αρνητι-κή πορεία της αγοράς συνεχίζεται και το επόμενο διάστημα, αποτέλεσμα της ύφε-σης και της μείωσης του εισοδήματος των καταναλωτών . Ενδεικτικό της τάσης που επικρατεί είναι η πορεία του δείκτη εξέλιξης των πωλήσεων αντιπροσωπευ-τικών εταιρειών του κλάδου (παραγωγι-κών και εισαγωγικών) τα τελευταία έτη. Το ουίσκι αντιπροσωπεύει το μεγαλύ-τερο μέρος της συνολικής κατανάλωσης (σε ποσότητα) αποσπώντας μερίδιο 42% το 2010 και ακολουθούν το ούζο με 23% και η βότκα με 11%. Το λικέρ καλύπτει το 8% τη αγοράς, το μπράντυ 6% και ακο-λουθούν το ρούμι και το τζιν με μερίδιο 5% περίπου το καθένα.Υποκατάστατα προϊόντα του κλάδου εί-

ναι το κρασί, η μπύρα και τα διάφορα ποτά χαμηλού αλκοολικού βαθμού, γνω-στά ως “ready to drink” (RtD’s) τα οποία έχουν διεισδύσει στην αγορά κάνοντας αισθητή την παρουσία τους.

Ο Ι Κ Ο Ν Ο Μ Ι Κ Α Σ Τ Ο Ι Χ Ε Ι Α Κ Λ Α Δ Ο Υ Από την ανάλυση του ομαδοποιημένου ισολογισμού 11 αντιπροσωπευτικών ει-σαγωγικών επιχειρήσεων του κλάδου, προκύπτουν τα εξής:

Το σύνολο του ενεργητικού των εται-ρειών του δείγματος μειώθηκε κατά 15% το 2011, που οφείλεται στη μείωση των συνολικών απαιτήσεων, αλλά και των ταμειακών διαθεσίμων.

Τα συνολικά ίδια κεφάλαια δεν πα-ρουσίασαν αξιόλογη μεταβολή (οριακή



Κύκλος εργασιών


DIAGEO HELLAS A.E117.003.53

(1.7.2011-30.6.2012)150

Archer´s, Bailey´s, Bell´s, Black and White, Bushmills, Caol Ila, Captain Morgan Black, Cardhu, Ciroc, Clynelish, Cragganmore, Crawfords Dalwhinnie, Dimple, Don Julio, Glenkinchie, Gordons, Grand Marnier, Haig, J&B, Johnnie Walker, Jose Cuervo, Ketel One, Lagavulin, Oban, Pampero, Romana Sambuca, Sheridans, Smirnoff, Talisker, Tanqueray, Ursus, Vat 69, White Horse, Zacapa κ.α.

ΚΑΡΟΥΛΙΑΣ Β. Σ. Α.Β.Ε.Ε.Π 70.613.441 (1.4.2011-31.3.2012) 95

Stolichnaya, Cutty Sark, Finlandia Vodka, Jack Daniel's, Southern Comfort, Mangarocca Batida de Coco, Macallan, Pisang Ambon, Glen Rothes, Woodford Reserve, Famous Grouse, Cointreau, Galliano, Jagermeister, Remy Martin, Heering, Rosso Antico, Ron Varadero, Paolina Sambuca, Mangaroca Black Batida, Tullamore Dew, Sierra Tequila, Finsbury Gin, Mangaroca Cachaca, G'Vine, El Jimador, Herradura, Metaxa, Passoa, Kings Ginger, Ούζο Πλωμαρίου Ισιδώρου Αρβανίτου, Τσιλιλής, Ματαρέλλη κ.α.

PERNOD RICARD HELLAS A.B.E.E

48.916.713

(1.7.2011-30.6.2012)139

Παραγόμενα: Λέσβος, ΜίνιΕισαγόμενα: Chivas Regal, Havana Club, Jameson, Martell, Ballantines, Malibu, Kallhua, Beefeater, Absolut, Glenlivet κ.α.

ΚΟΝΔΩΡ Α.Ε.Ε.Ε40.418.523

(1.1.-31.12.2011)70

Wild Turkey, The Dundee, Zubrowka, Akvinta, 1800, Gran Centenario, Luxardo, Aquila, Ypioca, Alexander, Dubonnet, Gran Reserva, Classico, Calvados Busnel, Canevari Prosecco, Drappier, Ούζο Καρδάση κ.α.

ΑΜΒΥΞ Α.Ε40.155.371

(1.1.-31.12.2011)110

Grant's, Jim Beam, Grand Marnier, Teachers, Canadian Club, Saouza, Campari, Glenfiddich, After Shock, Hennessy, Marie Brizard, Serkova, Russian Vodka, Harvey's Bristol Cream, KnobCreek, Ronrico Rum, Sourz Liquers, Midori, Sagatiba, Hendrick's, Sky Vodka, Aperol, Bookers Batch, Charleston, Illyquore, Imperia, Balvenie, Ούζο Ναυτάκι, Ούζο 12, Θεσ-σαλικό Τσίπουρο, Τεντούρα Κάστρο, Τεττέρης κ.α.


ΑΛΚΟΟΛΟΥΧΑ Π ΟΤΑ

αύξηση 0,6%) τη διετία 2010-2011. Μείωση εμφάνισαν τόσο οι μεσο-μα-

κροπρόθεσμες υποχρεώσεις (κατά 30%) όσο και οι βραχυπρόθεσμες (κατά 17%).

Σημαντική είναι η μείωση του συνο-λικού κύκλου εργασιών, κατά 26% το 2011, με ανάλογη μείωση (27%) των μι-κτών κερδών. Η εξέλιξη αυτή οδήγησε στη μείωση των συνολικών λειτουργι-κών αποτελεσμάτων κατά 63%, παρά τον περιορισμό των (υψηλών) λειτουργικών εξόδων κατά 18%. Δραστική ήταν και η μείωση των καθαρών (προ φόρου) κερ-δών, κατά 71% το 2011 ενώ τα κέρδη EBITDA συρρικνώθηκαν κατά 33%. Από τις 11 εταιρείες του δείγματος 9 ήταν κερδοφόρες το 2011 έναντι δέκα εταιρειών το προηγούμενο έτος.

Δ Ι Α Π ρ Α γ Μ Α Τ Ε Υ Τ Ι Κ η Δ Υ Ν Α Μ η Π ρ Ο Μ η θ Ε Υ Τ ω ΝΣτους βασικούς προμηθευτές του κλά-δου στον παραγωγικό τομέα, περιλαμ-βάνονται οι προμηθευτές πρώτων υλών

(κυρίως αγροτικής προέλευσης), οι πα-ραγωγοί αλκοόλης και των διαφόρων αποσταγμάτων, και οι προμηθευτές των υλικών συσκευασίας. Η γυάλινη συ-σκευασία επιλέγεται από όλες σχεδόν τις ποτοποιίες, επομένως ισχυροί σε διαπραγματευτική δύναμη εμφανίζο-νται οι προμηθευτές της συγκεκριμένης συσκευασίας. Σε κάθε περίπτωση, η δι-απραγματευτική δύναμη μιας εταιρείας απέναντι σε κάποιον προμηθευτή είναι ανάλογη του ύψους των παραγγελιών αλλά και της δυνατότητας που έχει να υποκαταστήσει κάποιες αγορές με εισα-γωγές από το εξωτερικό.

Δ Ι Α Π ρ Α γ Μ Α Τ Ε Υ Τ Ι Κ η Δ Υ Ν Α Μ η Α γ Ο ρ Α Σ Τ ω ΝΟι αλυσίδες super-markets, οι κάβες, τα ξενοδοχεία, τα bars και τα κέντρα δια-σκέδασης συγκαταλέγονται μεταξύ των κυριότερων αγοραστών των προϊόντων του κλάδου. Σημαντική είναι η διαπραγ-ματευτική δύναμη των αλυσίδων super-

markets, λόγω του μεγάλου όγκου πο-σοτήτων που προμηθεύονται, αλλά και της δυνατότητάς τους να συμβάλουν στην αναγνωρισιμότητα ενός προϊόντος. Επιπλέον, η διάθεση από αρκετές αλυ-σίδες S/M φθηνότερων μη “επώνυμων” ποτών, δημιουργεί εντονότερη πίεση στους προμηθευτές των “επώνυμων” .


Ο κλάδος χαρακτηρίζεται από οξύ αντα-γωνισμό, λόγω της δραστηριοποίησης εταιρειών με μακρόχρονη παρουσία και εκτεταμένο δίκτυο διανομής, διαθέτο-ντας προϊόντα με καθιερωμένα brands. Μια νεοεισερχόμενη επιχείρηση πρέπει να ανταγωνιστεί έναν μεγάλο αριθμό από ισχυρά και αρκετά δημοφιλή εμπο-ρικά σήματα οινοπνευματωδών ποτών, με αποτέλεσμα να απαιτούνται υψηλές δαπάνες για τη διαφήμιση και προώθη-ση των προϊόντων, καθώς και για την οργάνωση του δικτύου διανομής.


Ο κλάδος της ζυθοποιίας στη χώρα μας απαρτίζεται από μικρό αριθμό βιομηχανιών, ωστόσο τα τελευταία χρόνια είναι αισθη-τή η είσοδος στον κλάδο κάποιων νέων παραγωγικών επιχει-ρήσεων, με χαρακτηριστικά «μικρο-ζυθοποιίας». Οι κορυφαί-ες ζυθο-βιομηχανίες έχουν μεγάλη παραγωγική δυναμικότητα και οργανωμένα δίκτυα διανομής με πανελλαδική κάλυψη. Οι εταιρείες αυτές δαπανούν σημαντικά ποσά για τη διαφημιστική υποστήριξη και προώθηση των προϊόντων τους.Στην αγορά δραστηριοποιούνται και αρκετές εισαγωγικές επι-χειρήσεις, που ωστόσο διαθέτουν σχετικά μικρές ποσότητες. Στην αγορά κυκλοφορεί μεγάλος αριθμός εμπορικών σημάτων, ορισμένα εκ των οποίων εισάγονται από παραγωγικές εταιρείες με σκοπό τον εμπλουτισμό της γκάμας των προϊόντων τους.

Τ Α Σ Ε Ι Σ

Ο έντονος ανταγωνισμός στην αγορά της μπύρας αλλά και η φύση του προϊόντος, ωθεί τις εταιρείες σε διάθεση υψηλών κονδυλίων για διαφημιστική προβολή των προϊόντων τους. Οι

σχετικά λίγες ζυθοποιίες ανταγωνίζονται μεταξύ τους, γεγονός που καθιστά τη διαφήμιση-προβολή των προϊόντων σημαντι-κότατο παράγοντα που επηρεάζει τη ζήτηση και τη στρέφει, ως ένα βαθμό, υπέρ των διαφημιζόμενων εμπορικών σημάτων. Επίσης, πραγματοποιούν προωθητικές ενέργειες (προσφορές, εκπτώσεις), σημαντικές παροχές προς τους λιανέμπορους (για την είσοδο σε όλο και περισσότερα σημεία λιανικής πώλη-σης), καθώς και στους χονδρεμπόρους-διανομείς που εφοδι-άζουν μεγάλο αριθμό σημείων, ιδιαίτερα της «κρύας» αγοράς (εστιατόρια, ταβέρνες, καφετέριες κλπ). Επιπλέον, για να δια-τηρήσουν ή και να ενισχύσουν τη θέση τους στην αγορά, είτε προβαίνουν στη δημιουργία νέων τύπων προϊόντων, είτε στις εισαγωγές νέων εμπορικών σημάτων. Επιπλέον, επιδιώκουν τη διαφοροποίηση των προϊόντων που ήδη διατίθενται στην αγο-ρά, ανανεώνοντας μερικές φορές τη συσκευασία.Βασικό χαρακτηριστικό της ζήτησης μπύρας στην Ελλάδα, εί-ναι η εποχικότητα. Η περίοδος με τη μεγαλύτερη ζήτηση αρχί-ζει τον Μάρτιο και διαρκεί οκτώ μήνες περίπου, με κορύφωση μεταξύ Μαΐου και Σεπτεμβρίου. Προσδιοριστικός παράγοντας

ΑντΑγωνισμΟσ γιΑ

τη δροσιΑ του κΑτΑνΑλωτη

Οι μεγάλες ζυθοποιίες με καθιερωμένα εμπορικά σήματα κυριαρχούν στην αγορά. ωστόσο αναδεικνύεται μια νέα τάση, νέοι παραγωγοί στον χώρο της «μικρο-ζυθοποιίας», που απευθύνονται σε συγκεκριμένα τμήματα της αγοράς, τομέας με περιθώρια ανάπτυξης. Ο κλάδος, όπως άλλωστε σχεδόν όλοι, επηρεάζεται από την περικοπή δαπανών των καταναλωτών. Η άνοδος της τουριστικής κίνησης φέτος θα επηρεάσει θετικά την εποχική αγορά μπύρας, ώστε να κινηθεί καλύτερα από το 2012 οπότε και βάρυναν οι απώλειες στον κλάδο εστίασης. το πλεονέκτημα του φθηνότερου ποτού έναντι άλλων αλκοολούχων και η πολύ χαμηλότερη κατά κεφαλή κατανάλωση των Ελλήνων έναντι των λοιπών Ευρωπαίων, μπορεί να λειτουργήσουν θετικά για τον κλάδο.

ΠΗΓΗ: ICAP εΠιμελεια κειμενου: επιτελειο εκδοσησ

ΖΥΘΟΠΟΙΙΑ


ΖΥΘΟΠΟΙΙΑ

της ζήτησης είναι και η τιμή πώλησης της μπύρας, συγκρινόμενη με τις τιμές άλλων αλκοολούχων ποτών. Η τουριστι-κή κίνηση, σε συνδυασμό με το στοιχείο της εποχικότητας συμβάλλει θετικά στην εγχώρια κατανάλωση μπύρας.Η κατανάλωση μπύρας επηρεάζεται αρ-νητικά από την περικοπή των δαπανών των ελληνικών νοικοκυριών, λόγω συρ-ρίκνωσης των εισοδημάτων τους. Επί-σης, ο περιορισμός της συχνότητας εξό-δου για διασκέδαση, ενισχύει τη σταδια-κή αύξηση της συμμετοχής της “ζεστής” αγοράς, στο σύνολο της κατανάλωσης.Όσον αφορά τα μεγέθη, η εγχώρια πα-ραγωγή μπύρας (σε ποσότητα) παρου-σιάζει διακυμάνσεις την τελευταία δε-καετία. Η παραγωγή μειώθηκε 5,3% το 2009 και 2,9% το 2010. Ο μεγαλύτερος όγκος της εγχώριας παραγωγής είναι συ-γκεντρωμένος σε λίγες ζυθο-βιομηχανί-ες, ενώ πολύ χαμηλή είναι η συμμετοχή των επιχειρήσεων μικρο-ζυθοποιίας, παρουσιάζοντας ωστόσο ανοδική τάση. Οι εξαγωγές κάλυψαν περίπου το 7% της ετήσιας παραγωγής τη διετία 2009-2010.Η εγχώρια φαινομενική κατανάλωση μπύρας παρουσίασε αυξομειώσεις το

διάστημα 2000-2010, φθάνοντας στα υψηλότερα σημεία της το 2008. Τη διετία 2009-2010 η κατανάλωση υποχώρησε με μέσο ετήσιο ρυθμό 5%. Η πτωτική τάση συνεχίστηκε και το 2011. Το ποσοστό ει-σαγωγικής διείσδυσης κυμάνθηκε μετα-ξύ 10% - 12% τα τελευταία έτη. Υποκατάστατα προϊόντα μπορούν να θε-ωρηθούν το κρασί, το ούζο, τα αλκοο-λούχα ποτά και βεβαίως τα διάφορα πο-τά με χαμηλή περιεκτικότητα σε αλκοόλ, γνωστά ως “ ready to drink “ ( RtD's).


Από την ανάλυση του ομαδοποιημένου ισολογισμού 8 παραγωγικών επιχειρή-σεων του κλάδου, προκύπτουν τα εξής:

Το σύνολο του ενεργητικού των επι-χειρήσεων μειώθηκε 8% το 2011, απο-τέλεσμα κυρίως της σημαντικής μείωσης της αξίας των διαθεσίμων.

Το σύνολο των ιδίων κεφαλαίων μει-ώθηκε 11%. Οι συνολικές υποχρεώσεις υποχώρησαν, οι μεσο-μακροπρόθεσμες 8% και οι βραχυπρόθεσμες 7%.

Ο κύκλος εργασιών μειώθηκε 4,5%,

ενώ τα συνολικά μικτά κέρδη μειώθηκαν με ελαφρώς υψηλότερο ρυθμό (7%).

Συνέπεια των ανωτέρω ήταν η επιδεί-νωση του λειτουργικού αποτελέσματος και κατ' επέκταση η μείωση των καθα-ρών (προ φόρου) κερδών κατά 25% . Τα κέρδη EBITDA υποχώρησαν κατά 17%.Από τις οκτώ επιχειρήσεις, έξι ήταν κερ-δοφόρες το 2011 έναντι πέντε επιχειρή-σεων το προηγούμενο έτος.

Δ Ι Α π ρ Α γ Μ Α Τ Ε Υ Τ Ι Κ Η Δ Υ Ν Α Μ Η π ρ Ο Μ Η θ Ε Υ Τ Ω Ν

Στους προμηθευτές του κλάδου περι-λαμβάνονται οι προμηθευτές πρώτων υλών (κυρίως αγροτικής προέλευσης), καθώς και οι προμηθευτές των υλι-κών συσκευασίας (γυάλινης και κυρίως αλουμινίου). Στη γυάλινη συσκευασία, ισχυρή διαπραγματευτική δύναμη έχουν οι προμηθευτές εξαιτίας της μειωμένης προσφοράς στη χώρα μας. Σε γενικές γραμμές, η δύναμη των προμηθευτών πρώτων υλών συνδέεται άμεσα με την ποιότητα των προϊόντων τους, η οποία δημιουργεί σχέσεις εμπιστοσύνης με τον



εργασιών 2011

προσωπικό Εμπορικά σήματα

ΑΘΗΝΑΪΚΗ ΖΥΘΟΠΟΙΙΑ Α.Ε 389.331.938 1.042

Παραγόμενα: Amstel, Heineken, Alfa, Amstel Bock, Amstel Pulse, Fischer, Alfa, Buckler, Zorbas, Bios, Furstenbrau, Fayrouz, Marathon.Εισαγόμενα: Amstel Light, Erdinger, Duvel, Murphy's, Carib, Chimay, Konig, Desperados, Tiger, Kirin, McFarland, Foster's, Moretti, Krusovice, Newcastle, Bulmers, Strongbow, John Smith's, Woodpecker.

ΜΥΘΟΣ ΖΥΘΟΠΟΙΙΑ Α.Ε. 84.980.888 273Παραγόμενα: Mythos, Henninger, KaiserΕισαγόμενα: Carlsberg, Guinness, Kilkenny, Kronenbourg, Grimbergen, Somersby.

ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ ΖΥΘΟΠΟΙΙΑ Α.Ε. 25.009.393 157 FIX Hellas, FIX DarkΖΥΘΟΠΟΙΙΑ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ-ΘΡΑΚΗΣ Α.Ε. 16.061.872 82 Βεργίνα (premium, Weiss, κόκκινη), Edelsteiner.

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΖΥΘΟΠΟΙΙΑ ΑΤΑΛΑΝΤΗΣ Α.Ε. 10.734.675 65

Παραγόμενα: Lowenbrau Original, Pils Hellas, Stella Artois, Elka, Berlin, Star, Masters, Captains, Wind, Proton.Εισαγόμενα: Franziskaner, Beck's, Leffe, Hoegaarden, Boddingtons, Brahma, St. Augustin, Arcobrau.



εκάστοτε ποτοποιό. Σε κάθε περίπτωση, η διαπραγματευτική δύναμη των ζυθο-ποιών απέναντι σε κάποιον προμηθευτή είναι ανάλογη του ύψους των παραγγε-λιών, αλλά και της δυνατότητας που έχει η επιχείρηση να υποκαταστήσει κάποιες αγορές με εισαγωγές από το εξωτερικό.

Δ Ι Α π ρ Α γ Μ Α Τ Ε Υ Τ Ι Κ Η Δ Υ Ν Α Μ Η Α γ Ο ρ Α Σ Τ Ω Ν

Οι αλυσίδες super-markets, οι κάβες, ο ι χονδρέμποροι , τα ξ ε νοδοχε ία , τα bars και τα κέντρα διασκέδασης, συγκαταλέγον ται με ταξύ των αγο -ραστών των προϊόντων του κλάδου.

Σημαν τ ική ε ίναι η διαπραγματευ -τ ική δύναμη των αλυσ ίδων super-markets, η οποία δεν πηγάζει μόνον από τον με γάλο όγκο ποσοτήτων που προμηθεύονται, αλλά και από τη δυνατότητά τους να συμβάλουν στην αναγνωρισ ιμότητα ενός προϊ-όντος, διαπραγματευόμενες με τον προμηθευτή μια καλύτερη θέση στα ράφια των κατασ τημάτων. Επιπλέ-ον, η διάθεση από αρκετές αλυσίδες S/M προϊόν των ιδιωτ ικής ε τ ικέ τας ή φθηνών εισαγόμενων εμπορικών σημάτων μπύρας, ισχυροποιεί ακό-μη περισσότερο τη θέση τους έναντι των εταιρειών του κλάδου. Επίσης, μεγάλη διαπραγματευτ ική δύναμη διαθέτουν και οι αλυσίδες καταστη-μάτων στον τομέα της εστίασης και ψυχαγωγίας (κρύα αγορά), οι οποίες πέραν των σημαντ ικών ποσοτήτων που προμηθεύονται συμβάλλουν και στην προβολή των εμπορικών σημά-των μπύρας.

Ε Ι Σ Ο Δ Ο Σ Ν Ε Ω Ν Α Ν Τ Α γ Ω Ν Ι Σ Τ Ω Ν

Στον κλάδο της ζυθοποιίας η διάρθρω-ση της αγοράς, οι αυξημένες ανάγκες για διαρκείς επενδύσεις και γενικότερα οι συνθήκες που τη διέπουν (π.χ. ειδική φορολόγηση προϊόντων), δημιουργούν δυσχέρειες στις προσπάθειες εισόδου νέων επιχειρήσεων στην παραγωγική. Ο έντονος ανταγωνισμός στον κλάδο καθι-στά την ανάπτυξη εκτεταμένου δικτύου διανομής απαραίτητη προϋπόθεση για επιτυχή δραστηριοποίηση. Επίσης, λόγω της πληθώρας των εμπορικών σημάτων απαιτούνται υψηλές διαφημιστικές δα-πάνες, για την καθιέρωση νέων εμπορι-κών σημάτων στην αγορά. Ωστόσο, δια-φορετικές είναι οι συνθήκες στον χώρο της «μικρο-ζυθοποιίας», για επιχειρή-σεις που στοχεύουν σε μικρής κλίμακας παραγωγή, απευθυνόμενες σε συγκεκρι-μένα τμήματα της αγοράς, τομέας όπου υπάρχουν περιθώρια ανάπτυξης.

90

ΑΛΕΥΡΟΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ


Παρά τη δυσμενή οικονομική συγκυρία των τελευταίων ετών, η εγχώρια αλευροβιομηχανία (άλευρα σίτου και σι-μιγδάλι) δεν επλήγη όσο άλλοι κλάδοι της ελληνικής οι-κονομίας, διατηρώντας την κερδοφορία της, παρά τη δι-αχρονική μείωσή της. Ο ανταγωνισμός μεταξύ των επιχει-ρήσεων του κλάδου είναι έντονος, γεγονός που οφείλεται κυρίως: α. στη λειτουργία επιχειρήσεων ίσης δυναμικό-τητας και μεγέθους και στην προσπάθεια αύξησης του μεριδίου τους, εστιάζοντας στις τιμές και στους όρους συναλλαγών, β. στη χαμηλή διαφοροποίηση των προϊό-ντων και γ. στην ύπαρξη εμποδίων εξόδου, κυρίως λόγω του υψηλού κόστους επέν-δυσης σε υποδομές και παραγωγικό εξοπλισμό.

Τ Α Σ Ε Ι Σ

Η ζήτηση της αλευροβιομηχαν ίας επηρεάζεται κυρίως από τ ις οι -κονομικές συνθήκες, την πορεία του κλάδου της αρτοποιίας και

των ζυμαρικών. Όσον αφορά τις οικονομικές συνθήκες της χώρας, οι εκτιμήσεις γενικότερα και των νοικοκυριών και καταναλωτών ειδικότερα, είναι απαισιόδοξες. Όσον αφορά την πορεία των κλάδων-πελατών της αλευροβιομηχανίας, και συγκεκριμένα την αρτοποιία –που καταναλώνει τα 2/3 περίπου της συνολικής παραγωγής της αλευροβιομηχανίας- χαρακτηριστικές εξελίξεις είναι: Το μέγεθος αγοράς της βι-

οτεχνικής αρτοποιίας, 2,2 δισ. ευρώ το 2011, υ π ο χ ω ρ ε ί μ ε μ έ σ ο

ετήσιο ρυθμό 0,7%, την περίοδο 2009-2011. Ωστό-σο, το βιοτεχνικό ψωμί ει-δικότερα ενισχύεται με μέ-σο ετήσιο ρυθμό 2,9% την ίδια περίοδο.

Σ χ ε τ ι κ ά μ ε τ ο ν κ λ ά δ ο ζ υ μ α ρ ι -κών, οι με ταβο -λ έ ς τ ο υ δ ε ί κ τ η παραγωγής προ-

Ανθεκτικη

στην κριση

η ελληνική αλευροβιομηχανία κατέγραψε μικρές μόνο απώλειες στην ύφεση. η αγορά φέτος σταθεροποιείται με τις προοπτικές του κλάδου να εξαρτώνται, εκτός από τις οικονομικές συνθήκες της χώρας, από την εγχώρια παραγωγή σίτου αλλά και την τιμή του, που διαμορφώνεται στα χρηματιστήρια εμπορευμάτων. Σχετικά αναφέρονται οι προβλέψεις της Παγκόσμιας τράπεζας, σύμφωνα με τις οποίες οι τιμές των σιτηρών υποχωρούν ελαφρά συνολικά το 2013 με υποχώρηση περίπου 6% το 2014, και αστάθμητο, φυσικά, παράγοντα τις καιρικές συνθήκες.

ΠΗΓΗ: ΣΤΟΧΑΣΙΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ keimenoy: ΕΠΙΤΕΛΕΙΟ ΕΚΔΟΣΗΣ


ϊόντων αλευρόμυλων κινούνται σχε-δόν ανάλογα με τον αντίστοιχο δεί-κτη αλευρωδών προϊόντων.Το μέγεθος αγοράς της αλευροβιο -μηχανίας υπολογίζ εται σε 931 χ ιλ. τόνους το 2011, αυξανόμενη με μέ-σο ετήσιο ρυθμό 1,3% την περίοδο 2009-2011. Ο μέσος ετήσιος ρυθμός μεταβολής της αγοράς αλεύρων σί-του την τε λευταία τριε τ ία (2009 -2011) διαμορφώθηκε σε 1,2%, ενώ της αγοράς σ ιμ ιγδαλιού σ ε 1,6% αντίστοιχα.Για το 2012 εκτιμάται ότι αλευροβι-ομηχανία σημείωσε μικρή μείωση, σε επίπεδα της τάξης του 1% - 2%. Η αγορά προβλέπεται ότι το 2013 θα παραμείνει σ τα ίδια επίπεδα με το 2012. Σύμφωνα με παράγοντες του κλάδου, η πορεία της παραγωγής του σίτου και της τιμής του (διαμορφώνε-ται σε διεθνή επίπεδα - commodity), σε συνδυασμό με τ ις οικονομικέ ς συνθήκες της χώρας, θα καθορίσουν

σε σημαντικό βαθμό την πορεία του κλάδου την επόμενη τριετ ία (2013-2015).Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η παραγωγή αλεύρων εκτιμάται ότι ανέρχεται σε 35 εκ. τόνους ετησίως (ΕΕ-27), ενώ η συνολική αγορά σε αξία διαμορφώ-νεται σε 15 δισ. ευρώ περίπου. Στην αγορά δρασ τηριοποιούν ται πάνω από 3.800 εταιρείες άλεσης, η πλειο-νότητα των οποίων είναι μικρομεσαί-ες και απασχολούν περίπου 45 χιλ. εργαζόμενους.


Αναλύοντας τα διαθέσιμα οικονομικά στοιχεία των κυριότερων επιχειρήσε-ων του κλάδου παραγωγής αλεύρων σίτου και σιμιγδαλιού, με κύκλο ερ-γασιών μεγαλύτερο από 1 εκ. ευρώ σε μια τουλάχιστον χρήση της τριετί-ας 2009-2011, προκύπτει ότι:

Η κεφαλαιακή διάρθρωση των επι-χε ιρήσεων του κλάδου θεωρε ίται ικανοποιητική και εμφανίζει σχετική σ ταθερότητα, παρέ χον τας ένδε ιξη του βαθμού προστασίας των δανει-στών.

Επιπρόσθετα, η ταχύτερη είσπρα-ξη των απαιτήσεων (29 ημέρες), σε συνδυασμό με τ ις αναλογικά χαμη-λότερες πιστώσεις από προμηθευτές (6 ημέρες) το 2011 βελτίωσαν το συ-ναλλακτικό κύκλωμα του κλάδου, το οποίο ωστόσο παραμένει σημαντικά ελλειμματικό.

Περιορίζεται κυρίως ο βαθμός ικα-νότητας στη χρησιμοποίηση των συ-νολικών απασχολουμένων κεφαλαί-ων, αλλά και η αποτελεσματικότητα χρησιμοποίησης των ιδίων κεφαλαί-ων, παραμένοντας ωστόσο σε κανο-νικά επίπεδα, δεδομένης της οικονο-μικής συγκυρίας και συγκριτ ικά με αντίστοιχα στοιχεία του κλάδου τρο-φίμων - ποτών.

Α. ΔΕΙΚΤΕΣ ΧΡHM/ΚΗΣ ΜΟΧΛΕΥΣΗΣ ΚΑΙ

ΚΕΦΑΛΑΙΑΚΗΣ ΔΙΑΡΘΡΩΣΗΣ2009 2010 2011

Σχέση Ξένων προς Ίδια Κεφάλαια 1,30 1,25 1,24Χρημ/κή Μόχλευση 2,37 2,28 2,25Κάλυψη Χρημ/κών Δαπανών 2,49 2,25 1,80EBITDA (%) 11,13% 10,48% 8,96%

Γ. ΔΕΙΚΤΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ 2009 2010 2011

Μέση Περίοδος Είσπραξης Απαιτήσεων 188 210 181Μέση Περίοδος Εξόφλησης Προμηθευτών 49 58 52Κυκλοφοριακή Ταχύτητα Ενεργητικού 0,70 0,63 0,74Κυκλοφοριακή Ταχύτητα Ιδιών Κεφαλάιων 1,66 1,44 1,66

Δ. ΔΕΙΚΤΕΣ ΑΠΟΔΟΣΗΣ 2009 2010 2011Αποδοτικότητα Ιδίων Κεφαλαίων 6,86% 5,43% 4,29%Αποδοτικότητα Απασχολούμενων Κεφαλαίων 5,06% 4,31% 4,29%Περιθώριο Μικτού Κέρδους 23,59% 23,94% 19,99%Περιθώριο Καθαρού Κέρδους 4,13% 3,78% 2,58%

Β. ΔΕΙΚΤΕΣ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ 2009 2010 2011Γενική Ρευστότητα 1,62 1,50 1,50Ειδική Ρευστότητα (Άμεση) 1,25 1,15 1,17Ταμειακή Ρευστότητα 0,15 0,13 0,11

92

ΑΛΕΥΡΟΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ


Οι 10 μεγαλύτερες αλευροβιομηχανίες, (βάσει συνολικού κύκλου εργασιών το 2011)


Η εξωστρέφεια, η υψηλή τεχνογνωσία και η ηγετική θέση των ελληνικών επιχειρήσεων σε διεθνές επίπεδο, χαρακτη-ρίζουν τον κλάδο της ιχθυοκαλλιέργειας. Επιπρόσθετα, ο ταχύτερος ρυθμός παραγωγής καλλιεργημένων ψαριών (τσι-πούρα, λαβράκι) έναντι των ψαριών ελεύθερης αλιείας απο-τελεί ευοίωνο μήνυμα για τις ελληνικές ιχθυοκαλλιέργειες.Ο ανταγωνισμός στον κλάδο είναι έντονος και οφείλεται κυρίως στη λειτουργία επιχειρήσεων ίσης δυναμικότητας και μεγέθους, στη χαμηλή διαφοροποίηση των προϊόντων και στην προσπάθεια αύξησης του μεριδίου τους στη δι-εθνή αγορά, εστιάζοντας στην τιμολογιακή πολιτική και στις προωθητικές ενέργειες. Η ένταση του ανταγωνισμού έχει οδηγήσει σε συγχωνεύσεις και εξαγορές για την επί-τευξη οικονομιών κλίμακας.

Τ Α Σ Ε Ι ΣΗ ζήτηση των προϊόντων ιχθυοκαλλιέργειας επηρεάζεται από τους ακόλουθους παράγοντες:Οικονομικές συνθήκες: Η βαθειά ύφεση, η αύξηση της ανερ-

γίας, καθώς και η αύξηση της φορολογίας έχουν οδηγήσει σε μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών στην Ελλάδα. Η οικονομική κατάσταση των νοικοκυριών στις χώρες της ΕΕ-27, όπου κατευθύνεται η πλειοψηφία των προϊ-όντων του κλάδου, δεν είναι επίσης ιδιαίτερα ευνοϊκή.Διατροφικές συνήθειες: Η τάση για υγιεινή διατροφή ευνοεί την κατανάλωση ψαριών, χάρη στην υψηλή διατροφική τους αξία. Ειδικότερα, τα ψάρια ιχθυοτροφείου έχουν υψηλότερη περιεκτικότητα σε λιπαρά οξέα ω-3 και χαμηλότερη σε κορε-σμένα λιπαρά, σε σχέση με της ελεύθερης αλιείας.Ψάρια ελεύθερης αλιείας: Τα ψάρια ελεύθερης αλιείας δι-ατίθενται σε υψηλότερες τιμές από της ιχθυοκαλλιέργει-ας, γεγονός που αποτελεί ανταγωνιστικό τους μειονέκτη-μα. Η μείωση των αλιευμάτων, η οποία οφείλεται κυρίως στην υπερεντατική αλιεία και οι περιορισμοί που επιβάλ-λονται σ την αλίευση, ευνοούν την κατανάλωση προϊό -ντων ιχθυοτροφείου.Όσον αφορά τα μεγέθη της αγοράς, η εγχώρια παραγω-γή τσιπούρας και λαβρακίου έφτασε τους 123 χιλ. τόνους

«Βλεπει»

εξαγωγικα

Δυναμικός κλάδος, εξάγει τον κύριο όγκο της παραγωγής του και τα προϊόντα του είναι το τρίτο σε μέγεθος εξαγώγιμο προϊόν της χώρας με αυξανόμενες εξαγωγές που έφτασαν τα 449 εκατ. ευρώ το 2012. Κύριοι πελάτες του η ιταλική (46% των εξαγωγών), η ισπανική και η γαλλική αγορά. είναι ο μεγαλύτερος παραγωγός τσιπούρας και λαυρακιού στην ευρώπη αλλά και τον κόσμο με 49% της παγκόσμιας παραγωγής αλλά και ο μεγαλύτερος εξαγωγέας στον κόσμο στα είδη αυτά. Σε ανταγωνιστή του αναδεικνύεται η Τουρκία, της οποίας η παραγωγή ενισχύεται, ωστόσο οι εξαγωγές της είναι μόλις το 1/5 των ελληνικών. πιέσεις ρευστότητας και αυξημένη χρήση δανειακών κεφαλαίων χαρακτηρίζουν τον κλάδο και προδιαγράφουν την τάση ενοποίησης και ισχυροποίησης των μονάδων.


ιχθυοκαλλιεργεια


ιχθυοκαλλιεργεια

το 2011, αυξανόμενη με μέσο ετήσιο ρυθμό 1,8% την περίοδο 2008-2011. Για το 2012 εκτιμάται ότι η εγχώρια παραγωγή τσιπούρας και λαβρακίου (σε ποσότητα) αυξήθηκε με ρυθμό 2%-3% και αναμένεται να σταθερο-ποιηθεί σ τα ίδια επίπεδα το 2013. Σχετικά με τις εξελίξεις της ζήτησης στην εγχώρια αγορά, εκτιμάται πτω-τική πορεία, της τάξης του 4%-5% το 2012 που θα περιοριστεί σε 1%-2% το 2013 καθώς τα μειωμένα εισοδήματα των καταναλωτών περιορίζουν τη ζή-τηση, κυρίως στον τομέα της εστία-σης. Σημειώνεται ότι το 75%-85% της εγχώριας παραγωγής εξάγεται κατά την περίοδο 2008-2011.Οι επιχε ιρηματ ικέ ς εξελίξε ις (εξα -γορές, συγχωνεύσεις, είσοδος νέων επενδυτών) που χαρακτηρίζουν τον κλάδο τα τελευταία χρόνια αναμέ-

Α. ΔΕΙΚΤΕΣ ΧΡHM/ΚΗΣ ΜΟΧΛΕΥΣΗΣ ΚΑΙ

ΚΕΦΑΛΑΙΑΚΗΣ ΔΙΑΡΘΡΩΣΗΣ

2009 2010 2011

Σχέση Ξένων προς Ίδια Κεφάλαια 2,93 3,36 3,81Κάλυψη Χρημ/κών Δαπανών 1,18 0,29 -0,38EBITDA (%) 9,94% 4,65% 0,78%

Γ. ΔΕΙΚΤΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ 2009 2010 2011

Μέση Περίοδος Είσπραξης Απαιτήσεων 187 164 152Μέση Περίοδος Εξόφλησης Προμηθευτών 224 186 158Μέση Διάρκεια Παραμονής Αποθεμάτων 390 357 312Κυκλοφοριακή Ταχύτητα Ενεργητικού 0,44 0,50 0,54Κυκλοφοριακή Ταχύτητα Ιδιών Κεφαλάιων 1,68 2,05 2,45

Δ. ΔΕΙΚΤΕΣ ΑΠΟΔΟΣΗΣ 2009 2010 2011

Αποδοτικότητα Ιδίων Κεφαλαίων 1,32% -8,73% -22,35%Αποδοτικότητα Απασχολούμενων Κεφαλαίων 2,47% 0,29% -1,85%Περιθώριο Μικτού Κέρδους 18,17% 14,23% 10,39%Περιθώριο Λειτουργικού Κέρδους 0,31% 0,10% 0,13%Περιθώριο Καθαρού Κέρδους 0,79% -4,25% -9,13%

Β. ΔΕΙΚΤΕΣ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ 2009 2010 2011

Γενική Ρευστότητα 1,36 1,51 1,30Ειδική Ρευστότητα (Άμεση) 0,52 0,60 0,51Ταμειακή Ρευστότητα 0,05 0,09 0,05


Οι 10 κυριότερες επιχειρήσεις ιχθυοκαλλιέργειας,(βάσει κύκλου εργασιών το 2011)

νεται να συνεχιστούν, σ τοχεύοντας στην ενίσχυση της διαπραγματευτι-κής δύναμης έναντι των δικτύων λια-ν ικής και σ την επίτευξη περαιτέρω οικονομιών κλίμακας.Αναφορικά με τις εξελίξεις του κλά-δου διεθνώς, η παγκόσμια ιχθυοκαλ-λιέργεια αναπτύχθηκε την περίοδο 1995 -2010, με μέσο ε τήσ ιο ρυθμό 6,4%, σε αντίθεση με την αλιεία, η οποία παρουσ ιάζ ε ι οριακή πτώση (-0,3%), με το 60% περίπου της πα-γκόσμιας ιχθυοκαλλιέργειας να προ-έρχεται από την Κίνα.Η παραγωγή τσιπούρας στην Ευρώ-πη σημείωσε μικρή πτώση (-1,6%) το 2011, ενώ στην παραγωγή λαβρακί-ου, η πτώση ήταν μεγαλύτερη, 4%. Η Ελλάδα καταλαμβάνει διαχρονικά την πρώτη θέση στην Ευρώπη, όσον αφορά σ την παραγωγή τσ ιπούρας και λαβρακίου.

Ο Ι Κ Ο Ν Ο Μ Ι Κ Α Σ Τ Ο Ι Χ Ε Ι Α Κ Λ Α Δ Ο ΥΑπό τα διαθέσιμα οικονομικά στοι-χεία των παραγωγικών επιχειρήσεων,

με κύκλο εργασιών μεγαλύτερο από 3 εκατ. ευρώ το 2011, προκύπτει:

Aυξημένη χρήση ξένων κεφαλαίων από τις επιχειρήσεις του κλάδου. Πα-ράλληλα, η διαχρονική επιδείνωση της κάλυψης των χρηματοοικονομι-κών δαπανών αναδεικνύει την ορι-ακή θέση στην οποία έχει περιέλθει ο κλάδος το 2011, με την ταμειακή ρευστότητα να κινείται διαχρονικά σε οριακά επίπεδα «προοιωνίζοντας» εξελίξεις.

Η βελτίωση του βαθμού χρησιμοποίη-σης των ιδίων κεφαλαίων οφείλεται κυ-ρίως στον περιορισμό των ιδίων κεφα-λαίων, λόγω συσσωρευμένων ζημιών, παρά στην αύξηση των πωλήσεων.

Η αποτελεσματικότητα χρησ ιμο -ποίησης των ιδίων κεφαλαίων μειώ-νεται διαχρονικά, ενώ το περιθώριο μικτού κέρδους την περίοδο 2010-2011 αποτυπώνε ι την προσπάθε ια προσαρμογής των επιχειρήσεων στο σημερινό οικονομικό περιβάλλον.

Οι εταιρείες ΣΕΛΟΝΤΑ και Δίας ανακοίνωσαν τη συγχώνευσή τους τον Απρίλιο 2013.


ΖΩΟΤΡΟΦΕΣ Γ Ι Α Κ ΑΤΟ Ι Κ Ι Δ Ι Α

Η αγάπη και η φροντίδα που δείχνουν οι ιδιοκτήτες κα-τοικίδιων στα ζώα τους έχει δημιουργήσει σχετικά ανε-λαστική ζήτηση στην αγορά ζωοτροφών για κατοικίδια, κάτι που αποτυπώνεται στη σχετική σταθερότητα που εμ-φανίζει η αγορά τα τελευταία χρόνια της δύσκολης οικο-νομικής συγκυρίας. Στην αγορά δραστηριοποιείται μικρός αριθμός παραγωγικών επιχειρήσεων, με προϊόντα κυρίως για σκύλους και γάτες. Σε αρκετές περιπτώσεις, η εν λό-γω δραστηριότητα συνδυάζεται με την παραγωγή τροφών για ζώα που εκτρέφονται σε αγροκτήματα. Οι εισαγωγι-κές επιχειρήσεις ασχολούνται παράλληλα και με άλλες συ-μπληρωματικές κατηγορίες προϊόντων (αξεσουάρ για ζώα συντροφιάς, τρόφιμα), ενώ στον κλάδο δραστη-ριοποιούνται και σημαντικές επιχειρήσεις παραγωγής ζωοτροφών για κατοικίδια, με άλλη κύρια δραστηριότητα.Ο αν ταγων ισ μός , κυρίως με ταξύ των μεγάλων επιχειρήσεων είναι έ ν τονος κα ι εσ τ ιάζ ε τα ι σ την προσπάθεια αύξησης του με-ριδίου τους, μέσω προωθη-τικών ενεργειών και συ-νεργασιών με επαγγελ-ματ ίε ς της αγοράς (πχ. κ την ίατροι, pet shop), της επιδίωξης γ ια απο-τελεσματικότερη τοπο-θέ τηση σ το ράφι των super-market – εφαρμογή

μεθόδων merchandizing και της προσφοράς προϊόντων με υψηλό βαθμό διαφοροποίησης, καλύπτοντας εξειδικευμέ-νες ανάγκες (πχ. διατροφικά προβλήματα ζώων).

Τ Α Σ Ε Ι Σ

Η ανάγκη για συντροφικότητα στις σημερινές συνθήκες έχει αυξήσει τα ζώα συντροφιάς. Στην Ελλάδα, εκτιμάται ότι το 40%-50% των κατοικίδιων σκύλων και γατών τρέ-φεται με βιομηχανοποιημένη τροφή, καθώς ο σύγχρονος τρόπος ζωής, κυρίως στα μεγάλα αστικά κέντρα, περιορί-ζει τον διαθέσιμο χρόνο των ιδιοκτητών για την περιποί-

ηση των κατοικίδιων ζώων τους. Επιπλέον, η πληρέσ τερη ενημέρωση (από τους

κ την ιάτρους, τα κατασ τήματα pet-shop και τ ις ενέργειες μάρκετινγκ

των ε ταιρε ιών) των ιδιοκ τητών κατοικίδιων ζώων γ ια τα πλεο -νεκτήματα που προσφέρουν οι ζωοτροφές ενισχύει τη ζήτησή τους έναντι της προετοιμασίας μαγειρεμένου φαγητού από

τους ιδιοκτήτες.Ό σ ο ν α φ ο ρ ά τ α μ ε γ έ θ η , η ε γ χ ώ -

ρια αγορά ζωοτροφών για κα-τοικ ίδια υπολογ ίζ ε ται σε 175 εκατ. ευρώ το 2011, με οριακά αρνητ ικό μέσο ε τήσ ιο ρυθμό

Feed

the pets

Μια αγορά σχετικά ανθεκτική στην κρίση, αφού τα κατοικίδια αποτελούν πιστούς φίλους, οι πωλήσεις του κλάδου υποχωρούν οριακά. Το ένα τρίτο της αγοράς καλύπτουν οι παραγωγικές επιχειρήσεις του κλάδου. Νέα τάση, η σημασία του κύριου καναλιού διανομής, των supermarket, υποχωρεί και ενισχύεται η διάθεση κυρίως εξειδικευμένων προϊόντων από τα κτηνιατρεία.



μεταβολής (-0,5%) την περίοδο 2008-2011, παρουσιάζοντας σχετική ανθε-κτικότητα στις δύσκολες οικονομικές συνθήκες. Σε όρους ποσότητας, εκτι-μάται ότ ι η αγορά ζωοτροφών γ ια κατοικίδια κυμαίνεται περί τ ις 120 χιλ. τόνους, εκ των οποίων το 1/3 περίπου παράγεται από εγχώριες επιχειρήσεις. Η αγορά ζωοτροφών γ ια κατοικ ίδια, σε όρους αξ ίας , εκτιμάται ότι θα συνεχίσει την ορι-ακή πτωτική της πορεία και τη διε-τία 2012-2013, η οποία θα διαμορ-φωθεί σε επίπεδα της τάξης του 1% - 2% κατ’ έτος.Τα super-market αποτελούν το κύ-ριο κανάλι διανομής των προϊό -ντων του κλάδου με μερίδιο 50% περίπου, ακολουθώντας ωσ τόσο πτωτική πορεία την τελευταία πε-νταετία. Αντιθέτως, αυξητική τάση παρουσιάζει η διανομή μέσω των κτην ιατρε ίων, τα οποία προσφέ-ρουν κυρίως εξειδικευμένα προϊό-ντα.Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η αγορά ζωοτροφών για κατοικίδια εκτιμά-

ται σε 25 δισ. ευρώ το 2011, με άνο-δο 2,5% το έτος αυτό. Το 92% αφο-ρά σε τροφές για σκύλους και γάτες. Στην ΕΕ το 27% περίπου των νοικο-κυριών έχει τουλάχιστον ένα σκύλο και το 24% τουλάχιστον μία γάτα. Η

Ελλάδα έχει το τέταρτο χαμηλότερο ποσοστό στην πρώτη περίπτωση και το δεύτερο χαμηλότερο στη δεύτερη. Ενδεικτικό του μεγέθους της αγοράς είναι το ότι 70 εκατ. νοικοκυριά στην ΕΕ έχουν τουλάχιστον ένα κατοικίδιο.

Οι κυριότερες παραγωγικές και εισαγωγικές επι-χειρήσεις ζωοτροφών για κατοικίδια,(βάσει κύκλου εργασιών το 2011)


ΖΩΟΤΡΟΦΕΣ Γ Ι Α Κ ΑΤΟ Ι Κ Ι Δ Ι Α


Από τα οικονομικά στοιχεία των κυριότερων παραγωγικών και εισαγωγικών επιχειρή-σεων ζωοτροφών για κατοικίδια, με κύκλο εργασιών μεγαλύτερο από 1 εκατ. ευρώ, τουλάχιστον σε μία από τις τρεις τελευταίες χρήσεις (2009-2011), προκύπτει ότι:

H κεφαλαιακή διάρθρωση των παραγω-γικών επιχειρήσεων του κλάδου, αν και εμφανίζει σχετική σταθερότητα, αναδει-κνύει την ανάγκη βελτίωσής της, ενώ οι εισαγωγικές επιχειρήσεις, εμφανίζουν με-γαλύτερη εξάρτηση από ξένα κεφάλαια.

Η εντατική χρησιμοποίηση των συνο-λικών επενδυμένων κεφαλαίων των πα-ραγωγικών επιχειρήσεων στη δημιουρ-γία πωλήσεων την εξεταζόμενη τριετία είναι περιορισμένη.

Αντίθετα, σε ικανοποιητικά επίπεδα διαμορφώνεται ο βαθμός χρησιμοποίη-σης των ιδίων κεφαλαίων των εισαγωγι-κών επιχειρήσεων.

Παραγωγικές επιχειρήσεις

Εισαγωγικές επιχειρήσεις

Α. ΔΕΙΚΤΕΣ ΧΡHM/ΚΗΣ ΜΟΧΛΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΚΕΦΑΛΑΙΑΚΗΣ ΔΙΑΡΘΡΩΣΗΣ 2009 2010 2011 2009 2010 2011

Σχέση Ξένων προς Ίδια Κεφάλαια 1,07 1,12 0,95 3,54 3,83 3,63Κάλυψη Χρημ/κών Δαπανών 1,61 0,62 0,90 3,76 2,48 2,03EBITDA (%) 9,96% 8,36% 8,10% 5,86% 4,23% 4,73%

Β. ΔΕΙΚΤΕΣ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ

Γενική Ρευστότητα 1,67 1,62 1,75 1,30 1,32 1,33Ειδική Ρευστότητα (Άμεση) 1,08 1,10 1,16 0,97 0,97 0,98Ταμειακή Ρευστότητα 0,18 0,18 0,17 0,14 0,13 0,14

Γ. ΔΕΙΚΤΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ

Μέση Περίοδος Είσπραξης Απαιτήσεων 155 174 184 121 134 138Μέση Περίοδος Εξόφλησης Προμηθευτών 102 110 107 88 105 114Μέση Διάρκεια Παραμονής Αποθεμάτων 132 132 134 78 80 82Κυκλοφοριακή Ταχύτητα Ενεργητικού 0,83 0,77 0,74 1,59 1,46 1,41Κυκλοφοριακή Ταχύτητα Ιδιών Κεφαλάιων 1,74 1,61 1,52 7,31 6,98 6,81

Δ. ΔΕΙΚΤΕΣ ΑΠΟΔΟΣΗΣ

Αποδοτικότητα Ιδίων Κεφαλαίων 0,87% -1,21% -2,77% 25,75% 14,59% 16,73%Αποδοτικότητα Απασχολούμενων Κεφαλαίων 2,20% 1,04% 0,14% 7,77% 5,12% 6,30%Περιθώριο Μικτού Κέρδους 22,62% 21,06% 20,69% 30,45% 31,49% 30,44%Περιθώριο Λειτουργικού Κέρδους 3,48% 1,30% 1,81% 5,15% 3,51% 4,07%Περιθώριο Καθαρού Κέρδους 0,50% -0,75% -1,83% 3,52% 2,09% 2,46%

Corp orate Rep or t 2013 99

Σε μια αγορά όπου δραστηριοποιείται μεγάλος αριθμός επιχειρήσεων ο ανταγωνισμός είναι έντονος. Οι επιχειρήσεις του κλάδου -λιπάσματα και φυτο-προστατευτικά- αντιμετωπίζουν την αυστηρή ευρωπαϊκή νομοθεσία για την προστασία του περιβάλλοντος. Η ζήτηση για τα προϊόντα του κλάδου εξαρτάται από την εξέλιξη της αγροτικής παραγωγής: Στον βαθμό που αναστραφεί η πορεία υποχώρησης, με στροφή εργατικού δυναμικού, λόγω της ύφεσης, από άλλους τομείς προς την αξιοποίηση των δυνατοτήτων που υπάρχουν στον αγροτικό τομέα, η ζήτηση των προϊόντων του κλάδου θα ενισχυθεί.

Στην ελληνική αγορά αγροτικών εφοδίων (λιπάσματα, γεωρ-γικά φάρμακα, σπόροι) δραστηριοποιείται σημαντικός αριθ-μός επιχειρήσεων.Αρκετές από τις επιχειρήσεις με βασική δραστηριότητα τα λι-πάσματα, εμπορεύονται παράλληλα πολλαπλασιαστικό υλικό (σπόρους) ή/και γεωργικά φάρμακα και αντίστροφα. Επίσης, ορισμένοι συνεταιρισμοί οι οποίοι κατά βάση προμηθεύονται τα αγροτικά εφόδια από την εγχώρια αγορά, ασχολούνται (σε μικρή κλίμακα) με την παραγωγή ορισμένων αγροτικών εφο-δίων. Οι περισσότερες από τις επιχειρήσεις ανόργανων λιπα-σμάτων εισάγουν τις πρώτες ύλες (ή τις προμηθεύονται από την εγχώρια αγορά), τις επεξεργάζονται και διαθέτουν στην αγορά το τελικό προϊόν (λίπασμα). Επίσης, δραστηριοποιού-νται και θυγατρικές ξένων εταιρειών. Επιπλέον, στον κλάδο υπάρχουν και αρκετές επιχειρήσεις οι οποίες ασχολούνται, εκτός των άλλων, με την παραγωγή οργανικών/οργανοχημι-κών λιπασμάτων. Πολλές απ' αυτές είναι κτηνοτροφικές ή πτη-νοτροφικές εταιρείες που ασχολούνται με τη δραστηριότητα αυτή και για λόγους διαχείρισης των αποβλήτων.Ο τομέας των γεωργικών φαρμάκων περιλαμβάνει επιχειρή-σεις οι οποίες εισάγουν τις πρώτες ύλες και προβαίνουν σε περαιτέρω επεξεργασία ή/και τυποποίηση, καθώς και εται-ρείες οι οποίες ασχολούνται με την απ' ευθείας εισαγωγή και

εμπορία των προϊόντων.Στον τομέα του πολλαπλασιαστικού υλικού γεωργίας (σπόροι), λίγες επιχειρήσεις ασχολούνται αμιγώς με αυτή τη δραστηριό-τητα. Συνήθως, παράλληλα με την εισαγωγή ή/και παραγωγή σπόρων εμπορεύονται και φυτοφάρμακα ή/και λιπάσματα.

Τ Α Σ Ε Ι ΣΟ ανταγωνισμός στον κλάδο είναι έντονος λόγω του μεγάλου αριθμού επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται σε αυτόν. Ει-δικά για τα φυτοφάρμακα, παράγοντες της αγοράς επισημαί-νουν ότι η διακίνηση αμφιβόλου προέλευσης προϊόντων τα οποία διατίθενται στην αγορά σε χαμηλότερες τιμές, καθώς και η έλλειψη σημαντικής διαφοροποίησης μεταξύ αρκετών προϊόντων, οξύνουν ακόμη περισσότερο τον ανταγωνισμόΗ ζήτηση για αγροτικά εφόδια είναι στενά συνδεδεμένη με την πορεία της αγροτικής δραστηριότητας. Κυριότεροι παρά-γοντες που διαμορφώνουν γενικά τη ζήτηση είναι:

Το είδος της καλλιέργειας και οι καλλιεργήσιμες εκτάσεις: Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία της ΕΛ.ΣΤΑΤ (2009), το σύνολο των καλλιεργούμενων εκτάσεων της χώρας ανέρ-χεται σε 37.324 χιλ. στρέμματα από τα οποία καλλιεργήθηκε το 88%.

Οι τιμές των αγροτικών προϊόντων: Σε περιόδους ανόδου

εντΟνΟΣ

ανταγωνισμοσΠΗΓΗ: ICAP εΠιμελεια κειμενου: επιτελειο εκδοσησ

ΑΓΡΟΤΙΚΑ Ε Φ ΟΔ Ι Α


ΑΓΡΟΤΙΚΑ Ε Φ ΟΔ Ι Α

των τιμών γίνεται μεγαλύτερη επένδυ-ση σε αγροτικά εφόδια, προκειμένου να ενισχυθεί η παραγωγή.Η ζήτηση γ ια φυτο-προστατευτ ικά προϊόντα επηρεάζεται σημαντικά από το είδος του προβλήματος που εμφα-νίζεται κάθε φορά (ασθένειες φυτών κλπ.). Όσον αφορά τα λιπάσματα, η ζή-τησή τους επηρεάζεται και από την πε-ριβαλλοντική πολιτική, η οποία απαι-τεί μείωση της νιτρορύπανσης και την εφαρμογή φιλικών προς το περιβάλλον τεχνικών λίπανσης.Οι πωλήσεις λιπασμάτων (σε αξία) πα-ρουσιάζουν διακυμάνσεις τα τελευταία έτη. Οι αυξομειώσεις που παρατηρού-νται οφείλονται, σε μεγάλο βαθμό, στις μεταβολές των τιμών πώλησης των πρώτων υλών και όχι τόσο στη ζη-τούμενη ποσότητα. Σημαντικό μέρος της ζήτησης λιπασμάτων καλύπτεται από εγχωρίως παραγόμενα προϊόντα.Επίσης και η αξία των πωλήσεων γε-ωργικών φαρμάκων και πολλαπλασι-αστικού υλικού (σπόροι) παρουσιάζει αυξομειώσεις. Το 2010 παρατηρήθηκε μικρή αύξηση στις συνολικές πωλήσεις των δύο κατηγοριών προϊόντων, μετά από μείωση το 2009. Η ανοδική τά-ση των πωλήσεων συνεχίστηκε και το επόμενο διάστημα.Οι επιχειρήσεις αγροτικών εφοδίων δεν αντιμετωπίζουν ανταγωνισμό από υποκατάστατα προϊόντα. Μόνο στον τομέα των φυτο-προστατευτικών προ-ϊόντων υπάρχουν κάποιες συμπληρω-ματικές μέθοδοι αντιμετώπισης των “απειλών” (καλλιεργητικές μη-χημικές μέθοδοι), οι οποίες όμως δεν είναι πο-λύ διαδεδομένες και δεν μπορούν να αντικαταστήσουν πλήρως τα γεωργικά φάρμακα.

Ο Ι Κ Ο Ν Ο Μ Ι Κ Α Σ Τ Ο Ι Χ Ε Ι Α Κ Λ Α Δ Ο ΥΑπό την ανάλυση του ομαδοποιημέ-νου ισολογισμού 8 επιχειρήσεων πα-ραγωγής λιπασμάτων διαπιστώνονται τα εξής:

Το σύνολο του ενεργητικού των εταιρειών του δείγματος μειώθηκε 3,5% το 2011.

Τα ίδια κεφάλαια αυξήθηκαν κατά 2,7%.

Οι συνολικές πωλήσεις αυξήθηκαν 10% ενώ τα μικτά κέρδη αυξήθηκαν 15%. Συνέπεια των ανωτέρω ήταν η σημαντική αύξηση των καθαρών (προ φόρου) κερδών κατά 70%. Όλες οι εταιρείες του δείγματος ήταν κερδοφό-ρες τη διετία 2010-2011.Από την ανάλυση του ομαδοποιημέ-νου ισολογισμού 17 επιχειρήσεων ει-σαγωγής γεωργικών φαρμάκων και σπόρων διαπιστώνεται ότι:

Το σύνολο του ενεργητικού τους αυ-ξήθηκε κατά 8% το 2011.

Τα ίδια κεφάλαια αυξήθηκαν 10%. Οι συνολικές πωλήσεις αυξήθηκαν

11% και τα μικτά κέρδη 10%. Αποτέλε-σμα των ανωτέρω ήταν η βελτίωση του συνολικού καθαρού αποτελέσματος των εταιρειών κατά 51% το 2011. Από τις 17 επιχειρήσεις του δείγματος, 15 παρουσίασαν καθαρά κέρδη το 2011, έναντι 14 εταιρειών το 2010.

Δ Ι Α π ρ Α γ Μ Α Τ Ε Υ Τ Ι Κ Η Δ Υ Ν Α Μ Η π ρ Ο Μ Η θ Ε Υ Τ Ω ΝΒασικοί προμηθευτές των παραγωγι-κών επιχειρήσεων του κλάδου είναι οι επιχειρήσεις (από την Ελλάδα ή το εξω-τερικό) οι οποίες τις προμηθεύουν με τις απαραίτητες πρώτες ύλες. Λόγω της πλη-θώρας αυτών των επιχειρήσεων και της διαθεσιμότητας των πηγών προμήθειας, η διαπραγματευτική δύναμη των προμη-θευτών έναντι των οργανωμένων επιχει-ρήσεων του κλάδου δεν είναι ιδιαίτερα μεγάλη. Ομοίως, οι εισαγωγικές επιχει-ρήσεις του κλάδου διαθέτουν σχετικά μεγαλύτερη διαπραγματευτική δύναμη, έναντι των προμηθευτών τους. Στην πε-

ρίπτωση των θυγατρικών ξένων εταιρει-ών δεν τίθεται θέμα διαπραγματευτικής δύναμης, καθώς οι τιμές και οι όροι εμπορίου είναι δεδομένοι. Βεβαίως, σε κάθε περίπτωση, η διαπραγματευτική δύναμη εξαρτάται σε σημαντικό βαθμό από τη θέση της επιχείρησης στην εγχώ-ρια αγορά, το μέγεθός της και τον όγκο των συναλλαγών της.

Δ Ι Α π ρ Α γ Μ Α Τ Ε Υ Τ Ι Κ Η Δ Υ Ν Α Μ Η Α γ Ο ρ Α Σ Τ Ω ΝΑγο ρ ασ τ έ ς τ ων π ρ ο ϊόν τ ων ε ί να ι τα κατασ τήματα λιαν ικής πώλησης αγροτικών εφοδίων σε όλη την Ελ-λάδα, οι αγροτικοί συνεταιρισμοί και οι ενώσεις τους. Λόγω του μεγάλου αριθμού προμηθευτών, οι αγοραστές έχουν σχετικά μεγαλύτερη διαπραγ-ματευτική δύναμη έναντι των εται -ρειών του κλάδου. Σαφώς, οι όροι διαπραγμάτευσης εξαρτώνται σε με-γάλο βαθμό από τ ις ποσότητες πα-ραγγελιών των προϊόντων.

Ε Ι Σ Ο Δ Ο Σ Ν Ε Ω Ν Α Ν Τ Α γ Ω Ν Ι Σ Τ Ω ΝΗ ε ίσοδος μιας νέας επιχε ίρησης στον κλάδο των αγροτικών εφοδίων δεν αντιμετωπίζει ιδιαίτερα εμπόδια. Ο βαθμός δυσκολίας εξαρτάται από το προϊόν και κυρίως από το είδος της δραστηριότητας (παραγωγή ή ει-σαγωγή). Στον τομέα της επεξεργα-σίας γεωργικών φαρμάκων είναι πε-ρισσότερο δύσκολο για μια εταιρεία να εισέλθει, λόγω της νομοθεσίας και των κανονισμών της Ε.Ε για την προ-σ τασ ία του περιβάλλοντος, τη συ-σκευασία των προϊόντων κλπ. Εκτός από το αρχ ικό κόσ τος επένδυσης

Corp orate Rep or t 2013 101

γ ια πάγ ιο εξοπλισμό, απαιτούν ται και δαπάνες για έρευνα & ανάπτυξη προϊόντων, προκειμένου να λάβει η επιχείρηση την απαιτούμενη έγκριση κυκλοφορίας κάποιου προϊόντος. Αναφορικά με τους σπόρους, υπάρ-χουν κάποιοι νομικοί περιορισμοί ως προς τις ποιοτικές τους προδιαγρα-

φές οι οποίες ελέγχονται τόσο κατά τη διάρκεια της παραγωγής τους όσο και κατά την περίοδο της εμπορίας τους. Ορισμένους νομικούς περιορι-σμούς αντιμετωπίζει και η κυκλοφο-ρία λιπασμάτων. Η ενασχόληση μιας επιχείρησης με την παραγωγή χημι-κού λιπάσματος απαιτεί σημαντικές

επενδύσεις, ενώ γ ια την ανάμειξη/επεξεργασ ία, το κόσ τος ε ίναι σα-φώς μικρότερο. Σε όλα τα προϊόντα μια νεοεισερχόμενη επιχείρηση έχει να αν τ ιμε τωπίσε ι τ ις υφισ τάμενε ς επιχειρήσεις του κλάδου, οι οποίες έχουν εδραιώσει δίκτυα διανομής σε όλη την Ελλάδα.


μεγέθη σε ευρώ Κύκλος εργασιών 2011 προσωπικόΛΙΠΑΣΜΑΤΑ

ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΛΙΠΑΣΜΑΤΑ & ΧΗΜΙΚΑ ELFE Α.Ε. 202.191.000 480YARA ΕΛΛΑΣ Α.Ε. 72.371.398 13

ΓΕΩΡΓΙΚΑ ΦΑΡΜΑΚΑBAYER ΕΛΛΑΣ Α.Β.Ε.Ε. 165.694.308 340SYNGENTA HELLAS Α.Ε.Β.Ε. 40.842.532 110

ΠΟΛΛΑΠΛΑΣΙΑΣΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ (ΣΠΟΡΟΙ)PIONEER HI-BRED HELLAS Α.Ε. 31.013.966 52ΣΠΥΡΟΥ ΑΓΡΟΤΙΚΟΣ ΟΙΚΟΣ Α.Ε.Β.Ε. 17.218.943 83


T H I R D PA R T Y

LOGISTICS

Ώθηση στον κλάδο αναμένεται να προσδώσει η σύμπραξη 25 μεγάλων βιομηχανικών, εμπορικών και 3PL εταιρειών και της ΤΡΑΙΝΟΣΕ για τη δημιουργία δικτύου logistics που ανακοινώθηκε πρόσφατα. Στόχος, όπως ανακοίνωσε ο ΣΕΒ είναι μέσα από τη δικτύωση και τη συνεργασία, οι επιχειρήσεις να επιτύχουν μείωση του κόστους και πρόσβαση σε νέες αγορές. Με άξονες στρατηγικής τη δημιουργία 2 οικοσυστημάτων- του Εθνικού για την ενδυνάμωση και τον εκσυγχρονισμό του Συστήματος Εμπορευματικών Μεταφορών και Logistics για την εξυπηρέτηση των επιχειρήσεων εντός των συνόρων και του Οικοσυστήματος εμπορικής πύλης που αφορά στην ανάδειξη της Ελλάδας σε διαμετακομιστικό κόμβο της ΝΑ Ευρώπης για την εκμετάλλευση του διερχόμενου φορτίου και την ανάπτυξη σχετικών υποστηρικτικών δραστηριοτήτων- μπορούν να μπουν οι βάσεις για νέα δυναμική. Οι εξελίξεις στο λιμάνι του Πειραιά ευνοούν τη δημιουργία του δεύτερου γύρω από αυτό.

Στην ελληνική αγορά δραστηριοποιεί-ται μεγάλος αριθμός επιχειρήσεων πα-ροχής υπηρεσιών 3PL. Ο ανταγωνισμός στον κλάδο των logistics γίνεται ολοέ-να και πιο έντονος τα τελευταία χρόνια, λόγω του μεγάλου αριθμού των εται-ρειών που δραστηριοποιούνται σε αυ-τόν σε συνδυασμό με την παρατεταμέ-νη οικονομική ύφεση και τον περιορι-σμό των οικονομικών δραστηριοτήτων του κλάδου. Από την άλλη πλευρά, ο έντονος ανταγωνισμός συμβάλλει στην παροχή καλύτερων και πιο ολοκληρω-μένων υπηρεσιών σε πιο ανταγωνιστι-κές τιμές. Επίσης, ενισχύονται οι τάσεις συγκέντρωσης του κλάδου, αφενός μέ-σω εξαγορών και συγχωνεύσεων, αφε-τέρου λόγω παύσης της δραστηριότη-τας επιχειρήσεων.

ΣyΜΠΡΑξη γΙΑ

νeα δυναμικhΠΗΓΗ: ICAP εΠιμελεια κειμενου: επιτελειο εκδοσησ


Κεντρικός κορμός των υπηρεσιών 3PL είναι οι αποθηκεύσεις και οι διανομές, ενώ ακολουθούν οι υπηρεσίες διαχεί-ρισης αποθεμάτων, αποσυσκευασίας – ανασυσκευασίας – ετικετοποίησης, λογισμικής υποστήριξης και οι λοιπές υπηρεσίες προστιθέμενης αξίας.Οι διαμεταφορικές επιχειρήσεις διαβλέ-ποντας τις ανάγκες της αγοράς και τις κυρίαρχες τάσεις σε αγορές του εξωτε-ρικού, θέλησαν να επεκτείνουν το εύρος των παρεχόμενων υπηρεσιών για να καλύψουν όσο το δυνατόν μεγαλύτερο μέρος των αναγκών των πελατών τους. Αντίστοιχη διεύρυνση υπηρεσιών πραγ-ματοποιήθηκε και από τις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνταν αποκλειστικά στην ενοικίαση αποθηκευτικών χώρων και ψυκτικών θαλάμων. Η ίδρυση εται-ρειών με αποκλειστικό προσανατολισμό την παροχή ολοκληρωμένων υπηρεσιών 3PL, αποτελεί πιο πρόσφατη εξέλιξη.

Τ Α Σ Ε Ι Σ

Η ανάπτυξη των υπηρεσ ιών Third Party Logistics (3PL) βασίζεται κυρίως στους εξής παράγοντες:

Στην αύξηση της αποδοχής που έχει η πρακτική της ανάθεσης των λειτουργιών διαχείρισης της εφοδι-αστικής αλυσίδας μιας επιχείρησης σε τρίτες ανεξάρτητες επιχειρήσεις

(outsourcing). Στην πολυπλοκότητα και αυξανόμε-

νη σημασία της εφοδιαστικής αλυσί-δας για την εύρυθμη λειτουργία μιας επιχείρησης.

Στις δυνατότητες που προσφέρουν οι νέες τεχνολογίες στην ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των επιχειρήσε-ων, για την αποτελεσματικότερη δια-χείριση και διακίνηση των αποθεμά-των.

Στη γενικότερη οικονομική συγκυ-ρία που επικρατεί σε μια αγορά.Η ζήτηση για υπηρεσίες 3PL στη χώ-ρα μας επηρεάζεται, σε μεγάλο βαθ-μό, από την παρατεταμένη οικονομική ύφεση και τη συρρίκνωση των δρα-στηριοτήτων πολλών εταιρειών. Η συ-νολική εγχώρια αγορά των υπηρεσιών 3PL (σε αξία) αυξήθηκε την περίοδο 1998-2008 με μέσο ετήσιο ρυθμό 19%. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια η αγορά καταγράφει καθοδική πορεία, μείωση 6% το 2009 και 4,5% το 2010. Το 2011 το ποσοστό μείωσης κυμάνθηκε στο 10% και το 2012 εκτιμάται σε 8,5%.Το 2011 οι υπηρεσίες αποθήκευσης, συνολικά, κάλυψαν το 59% περίπου της συνολικής αξίας των παρεχόμενων υπηρεσιών 3PL, ακολουθούμενες από τις υπηρεσίες διανομής με μερίδιο της τάξης του 34%.Αναφορικά με την κατανομή της αγοράς

ανά ευρύτερη κατηγορία προϊόντων, στην πρώτη θέση βρίσκεται η κατηγορία των τροφίμων και ποτών με ποσοστό περίπου 37% το 2011. Η κατηγορία των ηλεκτρονικών ειδών και αναλωσίμων, τα βιομηχανικά προϊόντα & πρώτες ύλες, καθώς και οι ηλεκτρικές συσκευές απέ-σπασαν μερίδιο περίπου 9,5% η κάθε μία. Ακολουθούν τα οχήματα και ανταλ-λακτικά (8%) τα έπιπλα και ο οικιακός εξοπλισμός (6,2%), τα φάρμακα και ο ια-τροτεχνολογικός εξοπλισμός (5,7%) και τα είδη ένδυσης και υπόδησης (3,4%).Σαν υποκατάσ τατη υπηρεσ ία του κ λάδ ο υ μ π ο ρ ε ί να α να φ ε ρ θ ε ί η πραγματοποίηση των δραστηριοτή-των logistics από την ίδια την εμπο-ρική ή βιομηχαν ική επιχε ίρηση. Η απόφαση για την ανάθεση μέρους ή του συνόλου κάποιων διαδικασιών που μεσολαβούν μέ χρι την τελική παράδοση των εμπορευμάτων βα-σίζεται στη στάθμιση των ωφελειών που μπορεί να αποκομίσει μια εται-ρεία από αυτή την πρακτική, καθώς και των με ιονεκτημάτων που μπο-ρεί να υπάρχουν από τη σημαντική εξάρτηση που συνεπάγεται η ανάθε-ση μέρους (ή του συνόλου) των δρα-στηριοτήτων της αποθήκευσης-δια-νομής σε τρίτο φορέα.


Από τον ομαδοποιημένο ισολογισμό δείγματος 39 επιχειρήσεων παροχής υπηρεσιών logistics, προκύπτουν τα εξής:

Το σύνολο του ενεργητικού των εταιρειών του δείγματος αυξήθηκε οριακά κατά 1% το 2011.

Οριακή μεταβολή (0,5%) παρουσία-σαν και τα συνολικά ίδια κεφάλαια. Οι μεσο-μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις αυξήθηκαν 6%, εν αντιθέσει με τ ις βραχυπρόθεσμες οι οποίες μειώθη-καν 3%.

Δ Ι Α π ρ Α γ Μ Α Τ Ε Υ Τ Ι Κ h Δ y Ν Α Μ η π ρ Ο Μ η θ Ε Υ Τ ώ Ν




προσωπικό

ΔΙΑΚΙΝΗΣΙΣ Α.Ε 46.404.831 570KUEHNE + NAEL Α.Ε 62.552.519 521ΦΟΥΝΤΛΙΝΚ Α.Ε 19.096.722 217ΒΕΙΝΟΓΛΟΥ ΟΡΦΕΥΣ ΔΙΕΘΝΗΣ ΜΕΤΑΦΟΡΙΚΗ Α.Ε 46.702.150 401

ΜΑΚΙΟΣ Α.Ε 31.114.132 78MABE LOGISTICS Α.Ε 15.049.665 110ΠΡΟΝΟΜΙΟΥΧΟΣ Α.Ε ΓΕΝΙΚΩΝ ΑΠΟΘΗΚΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ 10.128.706 72

ΓΚΟΛΝΤΑΙΡ ΚΑΡΓΚΟ Α.Ε.Ε ΔΙΕΘΝΩΝ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ & LOGISTICS 34.490.824 160

Η ενημερότητα του προφίλ των εταιρειών αφορά την περίοδο έκδοσης της αντίστοιχης μελέτης Οι επιχειρήσεις παρουσιάζονται με βάση το εκτιμώμενο μερίδιο αγοράς τους


Οι εταιρείες του κλάδου χρειάζονται μεγάλους αποθηκευτικούς χώρους με εύκολη πρόσβαση. Η διαπραγματευ-τική δύναμη των κατόχων γης επηρε-άζεται σε μεγάλο βαθμό από τη θέση του προς αξιοποίηση οικοπέδου. Έτσι, οι κάτοχοι εκτάσεων γης σε περιοχές υψηλής ζήτησης και στις οποίες πα-ρατηρείται μεγάλη συγκέντρωση των εταιρειών logistics (π.χ. Ασπρόπυρ-γος, Μαγούλα, Σίνδος Θεσσαλονίκης, κ.α) διαθέτουν σημαντική διαπραγμα-τευτική δύναμη έναντι των εταιρειών του κλάδου. Περαιτέρω, σημαντικοί προμηθευτές των επιχειρήσεων 3PL είναι επιχειρήσεις τόσο της εγχώρι-ας αγοράς όσο και του εξωτερικού, οι οποίες τ ις προμηθεύουν με τον απαραίτητο μηχανολογικό και πάγιο εξοπλισμό (κλαρκ, ράφια, παλέτες, συσ τήματα ασφαλείας κ.α.).Η δια-πραγματευτική δύναμη των τελευταί-ων είναι αντιστρόφως ανάλογη με το μέγεθος της εταιρείας 3PL.

Δ Ι Α π ρ Α γ Μ Α Τ Ε Υ Τ Ι Κ h Δ y Ν Α Μ η Α γ Ο ρ Α Σ Τ ω Ν

Πελάτες των επιχειρήσεων 3PL είναι όλες εκείνες οι εμπορικές/βιομηχανικές επι-χειρήσεις οι οποίες αναθέτουν μέρος ή το σύνολο των διαδικασιών διαχείρισης της εφοδιαστικής αλυσίδας σε τρίτες ανε-ξάρτητες εταιρείες. Η διαπραγματευτική τους δύναμη έναντι των επιχειρήσεων 3PL εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τον όγκο των εργασιών και εμπορευμάτων που αναθέτουν στις εταιρείες για διαχεί-ριση, καθώς και από την ευκολία με την οποία μπορούν να αλλάξουν πάροχο, στην περίπτωση που δεν μείνουν ικα-νοποιημένες από το κόστος και την ποι-ότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών. Ο τελευταίος παράγοντας επηρεάζεται άμε-σα και από τον τόπο στον οποίο δραστη-ριοποιούνται οι επιχειρήσεις/αγοραστές σε σχέση με τις εταιρείες παρόχους. Από την άλλη πλευρά, η διαπραγματευτική

δύναμη των αγοραστών επηρεάζεται και από το μέγεθος, την αξιοπιστία και τη «δύναμη» της εταιρείας 3PL, με αποτέλε-σμα όσο μεγαλύτερη είναι η εταιρεία 3PL τόσο η διαπραγματευτική δύναμη των αγοραστών/πελατών εξισορροπείται.


Δεν υπάρχουν ιδιαίτερα θεσμικά και νομικά εμπόδια για την είσοδο μιας νέας εταιρείας στον κλάδο των 3PL. Ωστόσο, η δραστηριοποίηση μεγά-λου αριθμού επιχειρήσεων και πα-ράλληλα η συνεχιζόμενη ύφεση στην ελληνική οικονομία, δρουν αποτρε-πτ ικά σ την περαιτέρω αύξηση της προσφοράς στον κλάδο. Τα σημαντι-κά κόστη επένδυσης που απαιτού-νται, σε συνδυασμό με τις δυσχέρει-ες χρηματοδότησης που υφίστανται, αποτελούν ανασταλτικό παράγοντα για νέες επενδύσεις.

T H I R D PA R T Y

LOGISTICS


H αγορά των φωτοβολταϊκών (Φ/Β) εξακολουθεί να πα-ρουσ ιάζε ι επενδυτ ικέ ς ευκαιρίε ς, εμφαν ίζον τας όμως παράλληλα αδυναμίες, τόσο σε επίπεδο λειτουργίας της αγοράς όσο και στο θεσμικό πλαίσιο που τη διέπει. Χαρα-κτηριστικό της ανάπτυξής της είναι το γεγονός ότι, τόσο η συνολική εγκατεστημένη ισχύς, όσο και το μέγεθος της αγοράς σε αξία υπερδιπλασιάστηκαν το 2012.

Τ Α Σ Ε Ι ΣΗ ζήτηση για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας (Η/Ε) από Φ/Β συστήματα, επηρεάζεται από τους παρακάτω παράγο-ντες:α. Περιβαλλοντικά οφέλη: Η μείωση των ρύπων του φαι-νομένου του θερμοκηπίου και η αποτροπή των κλιματικών αλλαγών που συντελούνται στον πλανήτη επιβάλλουν την επιτάχυνση της παραγωγής ενέργειας από καθαρότερες πη-γές, όπως ο ήλιος. Σύμφωνα με διεθνείς μελέτες, προκύπτει ότι:

Για κάθε 1 kWh που παράγεται από Φ/Β, αποφεύγεται έκλυ-ση 1 kg διοξειδίου του άνθρακα (CO2) στην ατμόσφαιρα.

1 kW εγκατεστημένων Φ/Β απο-τρέπει συνολικά την έκλυση 1,3 τόνων CO2 κάθε χρόνο.β. Οικονομικά οφέλη: Ο μηχανι-σμός σταθερών εγγυημένων τι-μών (FiT), η μείωση του κόστους εγκατάστασης και το αφορολόγητο για την κατηγορία των οικιακών Φ/Β συμβάλλουν στην αυξημένη ζήτηση που παρουσιάζουν τα Φ/Β συστήματα. Επίσης, η τεχνολογική εξέλιξη των Φ/Β πάνελ, η οποία οδηγεί σε μείωση του κό-στους του Φ/Β εξοπλισμού, σε συνδυασμό με τα χαμηλά ετήσια έξοδα συντήρησης και λειτουργίας, αποφέρουν σημαντικά οικονο-μικά οφέλη για τους επενδυτές.γ. Νομοθετικό πλαίσιο: Ο εθνικός στόχος του 2020 για τη διείσδυση των Φ/Β στην ηλεκτροπαραγωγή και στην τελική ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας οδήγησε σε ένα ευνοϊκό

Οφειλές του ΛΑΓΗΕ προς τις επιχειρήσεις του κλάδου, εισφορά για την κάλυψη των ελλειμμάτων του, αλλά και ραγδαία αύξηση της εγκατεστημένης ισχύος αποτελούν σήμερα τα χαρακτηριστικά του κλάδου. Η εγκατεστημένη ισχύς έχει ήδη φτάσει τις 1.536 MW, στόχος που έχει τεθεί για το 2014 και ενώ ο στόχος για το 2020 είναι 2.200 MW. Σύμφωνα με τον Σύνδεσμο Παραγωγών Ενέργειας από Φωτοβολταικά, η υπεραδειόδοτηση τα τελευταία χρόνια (7.000 MW) -παραγνωρίζοντας και τεχνικά θέματα όπως η αποθήκευση ενέργειας-αποτελεί παράγοντα αστάθειας της αγοράς και δεν υπάρχουν περιθώρια έκδοσης και άλλων αδειών. Όπως και να έχουν τα πράγματα, και ενώ τα μεγέθη των εταιρειών του κλάδου διπλασιάστηκαν το 2012, η Ευρωπαϊκή Ένωση Φωτοβολταϊκών εκτιμά ότι το δυναμικό του κλάδου είναι μεγάλο και τα οφέλη του στο σύστημα παροχής ηλεκτρισμού και το περιβάλλον αδιαμφισβήτητα. Σημαντικός παράγοντας, όπως τονίζει, αποτελεί το αξιόπιστο σύστημα τιμολόγησης της παρεχόμενης από φωτοβολταϊκά ενέργειας και ενώ το ΥΠΕΚΑ εισηγείται μεγάλη μεσοσταθμική μείωση στις ταρίφες των φωτοβολταϊκών.

ΟριΑ ΣτΗν

αναπτυξηΠΗΓΗ: ΣΤΟΧΑΣΙΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ keimenoy: ΕΠΙΤΕΛΕΙΟ ΕΚΔΟΣΗΣ

Φωτοβολταϊκa


Φωτοβολταϊκa

εθνικό νομοθετικό πλαίσιο, προσαρ-μοσμένο στην ευρωπαϊκή νομοθεσία, το οποίο αύξησε το ενδιαφέρον των επενδυτών για εγκατάσταση Φ/Β συ-

στημάτων. Οι στόχοι για τη διείσδυση των ΑΠΕ είναι εγκατεστημένη ισχύς Φ/Β 1.500 MW έως το 2014 και 2.200 MW έως το 2020.

δ. Ζήτηση Η/Ε: Η παραγωγή Η/Ε από Φ/Β ακολουθεί την εποχική (καλοκαίρι) και την ημερήσια (μεσημέρι) ζήτηση, με αποτέλεσμα η αυξημένη κατανά-λωση ηλεκτρισμού να καλύπτεται από την αυξημένη ηλιακή παραγωγή. Η μέ-γιστη παραγωγή Η/Ε από Φ/Β τις περι-όδους αιχμής της ηλεκτρικής ζήτησης έχει πολλαπλά οφέλη για την ομαλή λειτουργία του ηλεκτρικού δικτύου.ε. Ηλιακό δυναμικό: Το πλούσιο ηλι-ακό δυναμικό της Ελλάδας, από τα υψηλότερα στην Ευρώπη, προσφέρει τη δυνατότητα για αποδοτικές και κερ-δοφόρες επενδύσεις σε Φ/Β συστήμα-τα. Υπολογίζεται ότι η ηλιακή ενέργεια μπορεί να καλύψει το ένα τρίτο των ενεργειακών αναγκών της χώρας.Η παραγωγή ηλεκ τ ρικής ε νέργε ι -ας από φωτοβολταϊκά στην Ελλάδα υπερδιπλασ ιάσ τηκε το 2012, από 555,7 χιλ. MWh το 2011 σε 1.400 χιλ. MWh περίπου. Αυτό ισχύει και για το μέγεθος της αγοράς σε αξία, υπερδι-πλασιάστηκε το 2012 φθάνοντας τα 523 εκ. ευρώ περίπου.Η ανάπτυξη της αγοράς με ιδιαίτε-ρα υψηλό ρυθμό εκτιμάται ότι συνε-χίσ τηκε και το πρώτο εξάμηνο του 2013, παρά την αναστολή της αδει-οδότησης για νέα έργα Φ/Β (ισχύος μεγαλύτερης του 1 MWp και μικρότε-ρης του 1 MWp, τα οποία δεν έχουν λάβει προσφορά όρων σύνδεσης) που ισχύει από τον Αύγουστο του 2012. Ωστόσο, σύμφωνα με παράγοντες του κλάδου, αναμένεται μικρή μείωση του ρυθμού ανάπτυξης από το δεύτερο εξάμηνο του 2013, η οποία θα γίνει περισσότερο αισθητή το 2014, σε πε-ρίπτωση που τα εν εξελίξει έργα δεν υλοποιηθούν λόγω της τρέχουσας οικονομικής συγκυρίας -περιορισμέ-νη χρηματοδότηση, έκτακτη εισφορά στις επιχειρήσεις του κλάδου.Σε διεθνές επίπεδο, η ηλεκτρική ενέρ-γεια από φωτοβολταϊκά καλύπτει το 0,5% της παγκόσμιας ζήτησης και το 2% της ευρωπαϊκής, καθώς και το 1% της παγκόσμιας και το 4% της ευρωπα-ϊκής ζήτησης στις ώρες αιχμής. Οι προ-οπτικές της παγκόσμιας αγοράς Φ/Β

Α. ΔΕΙΚΤΕΣ ΧΡHM/ΚΗΣ ΜΟΧΛΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΚΕΦΑΛΑΙΑΚΗΣ ΔΙΑΡΘΡΩΣΗΣ 2009 2010 2011

Σχέση Ξένων προς Ίδια Κεφάλαια 0,81 2,28 1,98Κάλυψη Χρημ/κών Δαπανών -0,26 0,59 2,01EBITDA (%) 62,81% 58,60% 74,48%

Β. ΔΕΙΚΤΕΣ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ

Γενική Ρευστότητα 0,99 0,80 1,01Ταμειακή Ρευστότητα 0,53 0,40 0,43

Γ. ΔΕΙΚΤΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ

Μέση Περίοδος Είσπραξης Απαιτήσεων 469 420 310Μέση Περίοδος Εξόφλησης Προμηθευτών 97 273 207Κυκλοφοριακή Ταχύτητα Ενεργητικού 0,06 0,08 0,12Κυκλοφοριακή Ταχύτητα Ιδιών Κεφαλάιων 0,11 0,22 0,36

Δ. ΔΕΙΚΤΕΣ ΑΠΟΔΟΣΗΣ

Αποδοτικότητα Ιδίων Κεφαλαίων -3,87% -0,86% 10,32%Αποδοτικότητα Απασχολούμενων Κεφαλαίων 0,25% 2,80% 6,32%Περιθώριο Μικτού Κέρδους 28,27% 44,08% 62,53%Περιθώριο Λειτουργικού Κέρδους -10,28% 24,03% 52,15%Περιθώριο Καθαρού Κέρδους -35,04% -3,99% 28,73%


μέσο-μακροπρόθεσμα είναι θετικές. Η ευρωπαϊκή αγορά εκτιμάται ότι είναι δύσκολο να διατηρήσει τον ίδιο υψη-λό ρυθμό ανάπτυξης στο μέλλον. Η επιβράδυνση της αγοράς των Φ/Β στην Ευρώπη υπολογίζεται ότι θα αντισταθ-μιστεί σε βάθος χρόνου 10ετίας, από την ανάπτυξη στην Κίνα, την Ιαπωνία, την Ινδία και στις χώρες της Μ. Ανα-τολής και της Ν. Αμερικής.


Από τα διαθέσιμα οικονομικά στοι-χεία των εν λειτουργία επιχειρήσεων με κύρια δραστηριότητα την παρα-γωγή Η/Ε από Φ/Β, με εγκατεστημέ-νη ισχύ ≥2ΜW και μόνο για τις χρή-σεις για τις οποίες εμφανίζουν πω-λήσεις στα δημοσιευμένα τους απο-τελέσματα, προκύπτει για το 2011:

Ο βαθμός ικανότητας στη χρησιμο-ποίηση των συνολικών απασχολου-μένων κεφαλαίων, όσο και η αποτελε-σματικότητα χρησιμοποίησης των ιδί-ων κεφαλαίων αρχίζουν να διαμορ-φώνονται σε ικανοποιητικά επίπεδα.

Το χαμηλό λειτουργικό κόστος των Φ/Β και η εγγυημένη και στα-

θερή ροή εσόδων αποφέρουν ικανο-ποιητική κερδοφορία, ειδικά για τις περιπτώσεις που δεν επιβαρύνονται με υψηλό χρηματοοικονομικό κό -στος.

Η δυνατότητα κάλυψης των χρημα-τοοικονομικών δαπανών των επιχειρή-σεων από τη λειτουργική κερδοφορία

τους, δείχνει ότι δεν είναι «ευπρό-σβλητες» σε περαιτέρω μεταβολές του οικονομικού περιβάλλοντος, λόγω της εγγυημένης σταθερής τιμής και της σταθερής απόδοσης των Φ/Β, βάσει των οποίων έχει υπολογιστεί η μακρο-χρόνια εξόφληση τραπεζικών υποχρε-ώσεων.

Οι 10 μεγαλύτερες επιχειρήσεις παραγωγής Η/Ε από Φ/Β σε λειτουργία, βάσει εγκατεστημένης ισχύος

Πηγή: ΑΔΜΗΕ


ΕΚΔΟΣΕΙΣ Ε Φ Η Μ Ε Ρ Ι Δ Ω Ν & Π Ε Ρ Ι ΟΔ Ι Κ Ω Ν

Η ύφεση στην οικονομία πλήττει έντονα τις εκδοτικές επιχειρήσεις, καθώς οι δαπάνες για διαφήμιση αποτελούν το πρώτο κονδύλι που περικόπτουν οι επιχειρήσεις. Αυτό οδηγεί σε μεγάλη υποχώρηση των διαφημιστικών εσόδων. Οι τελευταίες απαντούν στην κρίση και τον έντονο ανταγωνισμό -και από τα ηλεκτρονικά μέσα ενημέρωσης- με συνεχή βελτίωση της ύλης και προσφορές που όμως αυξάνουν το ήδη υψηλό λειτουργικό τους κόστος. Χαρακτηριστική των πιέσεων που δέχεται ο κλάδος είναι η εξέλιξη της διαφημιστικής δαπάνης. Στις εφημερίδες τη μείωση κατά 29% το 2012 ακολούθησε μείωση 6% το 1ο τετράμηνο του 2013. Στα περιοδικά η μείωση ήταν 39% και 29% αντίστοιχα.

Ο κλάδος των εκδόσεων εφημερίδων και περιοδικών απο-τελείται από μεγάλο αριθμό εκδοτικών επιχειρήσεων με επι-πλέον χαρακτηριστικό τον μεγάλο αριθμό τίτλων που κυκλο-φορούν σε σχέση με τον πληθυσμό, την αναγνωσιμότητα και την κυκλοφορία των εντύπων.Οι εταιρείες εκδόσεων εφημερίδων διακρίνονται σε δύο βασι-κές κατηγορίες: τις μεγάλου μεγέθους εταιρείες (ή ομίλους) που εκδίδουν τις εφημερίδες μεγάλης κυκλοφορίας που διανέμονται σε όλη την επικράτεια και τις μικρότερες εταιρείες που εκδίδουν έντυπα με τοπική εμβέλεια. Οι εταιρείες/όμιλοι εκδόσεων περι-οδικών ποικίλουν ανάλογα με το μέγεθός τους και τα είδη των εντύπων που εκδίδουν. Ορισμένες εταιρείες συνεργάζονται με εκδοτικούς οίκους του εξωτερικού και αγοράζουν τα δικαιώμα-τα για την έκδοση συγκεκριμένων τίτλων. Επίσης, στον κλάδο δραστηριοποιούνται και εταιρείες που εκδίδουν κλαδικά και επαγγελματικά περιοδικά, που διαθέτουν μέσω συνδρομών.Σημαντικός παράγοντας για τη βιωσιμότητα των εντύπων είναι η προσέλκυση διαφημίσεων. Αφενός, η πληθώρα των τίτλων που κυκλοφορούν οδήγησε στην όξυνση του ανταγωνισμού

των επιχειρήσεων και στη δυσκολία επίτευξης της οικονομικής τους βιωσιμότητας. Αφετέρου, η βαθειά ύφεση της οικονομίας τα τελευταία 2-3 έτη επιδείνωσε τις συνθήκες, με τη δραματική μείωση των διαφημιστικών εσόδων αλλά και την πτώση της συνολικής κυκλοφορίας. Οι συνθήκες αυτές οδήγησαν κάποιες από τις εταιρείες του κλάδου να διακόψουν την έκδοση ορισμέ-νων εντύπων ενώ κάποιες άλλες οδηγήθηκαν και στην άρση της λειτουργίας τους (π.χ. εκδόσεις Λυμπέρη, ΙΜΑΚΟ).

Τ Α Σ Ε Ι Σ

Ο μεγάλος αριθμός μέσων ενημέρωσης στην ελληνική αγορά (εφημερίδες, περιοδικά, ραδιοφωνικοί και τηλεοπτικοί σταθ-μοί) έχει ως συνέπεια η προσφορά να θεωρείται δυσανάλογη με τις δυνατότητες (ή το μέγεθος) της εγχώριας αγοράς. Επιπλέ-ον, η εγχώρια αγορά τύπου χαρακτηρίζεται από έντονο αντα-γωνισμό, αφού δραστηριοποιείται σε αυτήν μεγάλος αριθμός επιχειρήσεων και εκδίδεται πληθώρα τίτλων. Η πτώση της συνολικής κυκλοφορίας των εντύπων (εφημερίδων και περιο-

ΚΑθετΗ υπΟΧωρΗΣΗ των

διαφημιστικων εσοδων



δικών) τα τελευταία χρόνια οξύνει τον ανταγωνισμό, όμως το κυρίαρχο πρό-βλημα είναι η δραστική μείωση της δια-φημιστικής δαπάνης που έπληξε όλα τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης.Οι εκδοτικές επιχειρήσεις στοχεύουν στη συνεχή βελτίωση της ύλης και της θεματολογίας, καθώς και στη προσέλ-κυση μεγαλύτερου αναγνωστικού κοι-νού (προσφέροντας πολλά ένθετα, είδη δώρων, DVDs, κλπ). Τα παραπάνω οδή-γησαν σε μεγάλη αύξηση του κόστους παραγωγής, με τις συνέπειες στα οικο-νομικά των επιχειρήσεων να γίνονται πιο εμφανείς σε περιόδους οικονομικής κρίσης όπως η τωρινή.Όσον αφορά την αγορά εφημερίδων, ακολουθεί σταθερά φθίνουσα εξέλιξη την τελευταία εξαετία ενώ η πτώση της κυκλοφορίας εντάθηκε τα τελευταία δύο έτη. Συγκεκριμένα, η κυκλοφορία εφημε-ρίδων μειώθηκε με μέσο ετήσιο ρυθμό 16% την περίοδο αυτή, με συνέπεια να συρρικνωθεί σε 85 εκατ. τεύχη το 2012, από 238 εκατ. τεύχη το 2006. Μάλιστα το 2012 η μείωση ήταν 33%. Η κυκλοφορία των εφημερίδων σε Αθήνα-Πειραιά αντι-στοιχούσε στο 47% της συνολικής εγ-χώριας κυκλοφορίας. Όσον αφορά στην κατανομή ανά κατηγορία εφημερίδων, τα περισσότερα τεύχη αντιστοιχούν στις κυ-

ριακάτικες εφημερίδες (μερίδιο 34%) και ακολουθούν οι απογευματινές (32%) και οι αθλητικές (19%).Άμεσοι ανταγωνιστές του κλάδου είναι όλα τα υπόλοιπα Μέσα Μαζικής Ενημέ-ρωσης (τηλεόραση, ραδιόφωνο, διαδί-κτυο). Οι ανταγωνιστικές πιέσεις που ασκούν τα ηλεκτρονικά μέσα ενημέρω-σης στα έντυπα δεν αφορούν μόνο την κυκλοφορία τους, αλλά επηρεάζουν και τα έσοδα από την προσέλκυση διαφη-μίσεων. Σύμφωνα με παράγοντες του κλάδου, παρατηρείται στροφή μέρους των αναγνωστών προς τις ηλεκτρονικές εκδόσεις των εφημερίδων για την ενημέ-ρωσή τους, καθώς και σε πλήθος ειδησε-ογραφικών “blogs”.Η τιμή πώλησης των εντύπων, σε συνδυ-ασμό με το διαθέσιμο εισόδημα του των καταναλωτών, καθώς και ο ανταγωνι-σμός από τα ηλεκτρονικά μέσα ενημέρω-σης (τηλεόραση, ραδιόφωνο, διαδίκτυο), αποτελούν τους κυριότερους παράγοντες που καθορίζουν τη ζήτηση των εντύπων.


Από τον ομαδοποιημένο ισολογισμό των εκδοτικών επιχειρήσεων εφημερί-δων, με βάση ένα δείγμα 40 αντιπρο-

σωπευτικών εταιρειών με δημοσιευ-μένα οικονομικά στοιχεία τόσο για το 2010 όσο και για το 2011, διαπιστώνο-νται τα εξής:.

Το σύνολο του ενεργητικού των επιχει-ρήσεων μειώθηκε 16% το 2011, αποτέλε-σμα κυρίως της συρρίκνωσης των απαι-τήσεων και της αξίας των παγίων.

Τα ίδια κεφάλαια υποχώρησαν κατά 18% το 2011, παράλληλα δε μειωμένες ήταν τόσο οι μεσο-μακροπρόθεσμες (-25%), όσο και οι βραχυπρόθεσμες υπο-χρεώσεις (-10%).

Οι συνολικές πωλήσεις των 40 επι-χειρήσεων του δείγματος μειώθηκαν 30% το 2011. Τα πολύ υψηλά «λοι-πά λειτουργικά έξοδα» οδήγησαν σε αρνητ ικό λε ιτουργ ικό αποτέ λεσμα και τα δύο έτη. Συνέπεια αυτών των δυσμενών εξελίξεων ήταν το τελικό καθαρό αποτέλεσμα να παραμείνει ζημιογόνο την τελευταία διετία, ενώ αρνητικά ήταν τα μεγέθη ακόμη και σε επίπεδο κερδών EBITDA.


Κύκλος εργασιών


ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΛΑΜΠΡΑΚΗ Α.Ε.

76.330.200 572

Εφημερίδες (μαζί με διάφορα ένθετα): Τα Νέα, Τα Νέα Σαββατοκύριακο, Το Βήμα της Κυριακής, κ.α. Περιοδικά Περιπτέρου: Vita, Mommy, Γάμος, Διακοπές, Marie Claire, Cosmopolitan. Ένθετα Περιοδικά: BHMagazino, BHMAdonna, BHMAgourmet.

ΕΘΝΟΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ Α.Ε 38.482.612 338Εφημερίδες: Έθνος, Έθνος της Κυριακής Ένθετα/Περιοδικά: Εθνοσπόρ, Εικόνες, Χρημασπόρ, Κυνήγι, Ψάρεμα & Φουσκωτό, Cook book, ΤV Έθνος, Explore Nature, κ.α.

ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ Α.Ε. 32.574.398 180 Εφημερίδα: Πρώτο Θέμα Ένθετα: Thema People - OΛΑ, Big Fish, Business Stories

ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, Η, Α.Ε. (στις 5/1/2012 ο εκδοτικός κλάδος της παραπάνω εταιρείας απορροφήθηκε από την : Καθημε-ρινές Εκδόσεις Α.Ε.)

30.026.652 335Εφημερίδες: Η Καθημερινή, Η Καθημερινή της Κυριακής Ένθετα-Περιοδικά: Ταξίδια, Γυναίκα, Γαστρονόμος, Φωτογράφος, Οινοχόος, GK, The Economist, Γυναίκα, κ.α.

REAL MEDIA A.E. 26.012.177 75 Real News


ΕΚΔΟΣΕΙΣ Ε Φ Η Μ Ε Ρ Ι Δ Ω Ν & Π Ε Ρ Ι ΟΔ Ι Κ Ω Ν


Οι προμηθευτές του κλάδου χωρίζονται σε δύο βασικές κατηγορίες: τους προ-μηθευτές χαρτιού εκτύπωσης (βασική πρώτη ύλη με μεγάλη συμμετοχή στο κόστος παραγωγής) και τις εταιρείες που αναλαμβάνουν την εκτύπωση των εντύπων. Η διαπραγματευτική δύναμη των προμηθευτών χαρτιού είναι σχετι-κά ισχυρή, οι δε τιμές διαμορφώνονται με βάση και τις διεθνείς οικονομικές συνθήκες. Όσον αφορά τη διαπραγμα-τευτική δύναμη των εκτυπωτικών μονά-δων, αυτή είναι σχετικά περιορισμένη, αφού η προσφορά υπερκαλύπτει τη ζήτηση. Ορισμένες εταιρείες εκδόσεων εφημερίδων έχουν καθετοποιήσει την παραγωγή τους και παράλληλα προ-σφέρουν εκτυπωτικές υπηρεσίες και σε άλλες εκδοτικές επιχειρήσεις, δημιουρ-γώντας οικονομίες κλίμακας.


Η ζήτηση των εφημερίδων καθορίζεται από το αναγνωστικό κοινό, το οποίο ου-σιαστικά δεν διαθέτει διαπραγματευτική δύναμη, αφού οι τιμές είναι προκαθο-ρισμένες και με πολύ μικρές διαφορο-ποιήσεις. Ιδιαίτερα για τις εφημερίδες, η επιλογή ενός συγκεκριμένου τίτλου γίνεται κυρίως με βάση το περιεχόμενο και τη θεματολογία του. Στα περιοδικά η τιμολογιακή πολιτική είναι ελεύθερη -στα πλαίσια φυσικά που επιβάλλει το ανταγωνιστικό περιβάλλον- και οι ανα-γνώστες έχουν τη δυνατότητα επιλογής από ένα ευρύ φάσμα τιμών. Σημειώνεται ότι, η διακύμανση στις τιμές των περιο-δικών εξαρτάται και από την κατηγορία που ανήκει το έντυπο.


Δεν υφίστανται ουσιαστικά θεσμικά εμπόδια εισόδου νέων επιχειρήσεων στον κλάδο των εφημερίδων-περιο-δικών, ενώ και τα πρακτορεία είναι υποχρεωμένα να αναλάβουν τη διανο-μή ενός εντύπου, χωρίς να εξετάζουν εμπορικά κριτήρια (ύψος κυκλοφορίας). Στην πράξη ωστόσο, η είσοδος μιας νέ-ας επιχείρησης δεν είναι εύκολη, δεδο-μένης της πληθώρας των τίτλων που ήδη κυκλοφορούν. Η βιωσιμότητα μίας εταιρείας και η απόκτηση ενός αξιόλο-γου μεριδίου αγοράς απαιτεί σημαντικά κεφάλαια για επενδύσεις σε διαφήμιση, κάλυψη των πάγιων εξόδων της, κ.α. Τα επενδυόμενα κεφάλαια όμως, στην αρχή τουλάχιστον, δεν αποδίδουν συ-νήθως τα αναμενόμενα κέρδη, εξαιτίας των υψηλών λειτουργικών εξόδων. Αυ-τό έχει σαν αποτέλεσμα οι νέοι τίτλοι που κυκλοφορούν να προέρχονται κυ-ρίως από υφιστάμενες εκδοτικές εται-ρείες ή νέες επιχειρήσεις ελεγχόμενες όμως από εκδοτικούς ομίλους.


Οι υπηρεσίες “on line marketing” αφορούν όλους τους τρόπους διαφήμισης και προώθησης προϊόντων ή υπη-ρεσ ιών μέσω του διαδικτύου (internet) και αφορούν: 1) ανάπτυξη ιστοσελίδας 2) search engine marketing 3) display advertising 4) e-mail marketing 5) social media marketing, 6) viral marketing και 7) mobile marketing.Στην Ελλάδα το “on line marketing” παρουσιάζει ιδιαί-τερη δυναμική και υπάρχουν περιθώρια περαιτέρω ανά-πτυξης, παρόλο που η διείσδυση του internet αλλά και η αποδοχή των συγκεκριμένων πρακτικών διαφήμισης από τον επιχειρηματικό κόσμο υπολείπονται σε σχέση με άλ-λες ευρωπαϊκές χώρες. Στον τομέα του on line marketing δραστηριοποιε ίται μεγάλος αριθμός επιχε ιρήσεων, οι οποίες είναι ε ίτε διαφημιστικές εταιρείες, ε ίτε εταιρεί-ε ς πληροφορικής και ανάπτυξης ισ τοσελίδας (website development, maintenance, hosting), ε ίτε new media agencies. Σημαντικός είναι και ο αριθμός των μικρών/προσωπικών επιχειρήσεων και «free lancers». Θα πρέπει να τονισθεί ότι σε πολλές επιχειρήσεις (του χώρου της δι-αφήμισης) τα έσοδα από τις on line marketing υπηρεσίες, καλύπτουν μικρό ποσοστό του κύκλου εργασιών τους.Το “mobile marketing” (διαφήμιση-προώθηση μέσω κι-

νητών συσκευών) έχει εξελιχθεί ιδιαίτερα τα τελευταία έτη, εξέλιξη που οφείλεται και στα νέα γρήγορα πρωτό-κολλα μεταφοράς δεδομένων (3G, GPRS κ.λπ.) που μετα-τρέπουν το κινητό τηλέφωνο σε σταθμό πολλαπλών λει-τουργιών. Ανάλογα με το κανάλι επικοινωνίας, διαθέτει τα αντίστοιχα “οχήματα”: Display Advertising: Banners σε mobile portals, mobile applications/Mail: SMS, MMS, Notifications, Voice Mail /Search: Content Search, σε με-γάλες αγορές που έχουν αναπτυχτεί off-deck portals.

Τ Α Σ Ε Ι Σ

Η αγορά των υπηρεσιών on line marketing είναι έντονα ανταγωνιστική καθώς δραστηριοποιείται σε αυτή μεγάλος αριθμός επιχειρήσεων. Στις υπηρεσίες mobile marketing δραστηριοποιείται μικρός σχετικά αριθμός επιχειρήσεων.Ο οξύς ανταγωνισμός ωθεί τις επιχειρήσεις σε συνεχείς προσπάθειες γ ια να επεκτείνουν αλλά και να διατηρή-σουν το πελατολόγιό τους, όπως εκπτώσεις, χαμηλές τι-μές, επιπλέον παροχές, κλπ. Το φαινόμενο επιδεινώνεται από την είσοδο στην αγορά μικρών επιχειρήσεων ή μεμο-νωμένων ατόμων (free lancers) που παρέχουν υπηρεσίες

κλαδοσ MΕ

ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ

κλάδος με δυναμική, το marketing μέσω του διαδικτύου έχει προοπτικές περαιτέρω ανάπτυξης καθώς θα αυξάνεται η διείσδυση του ίντερνετ και η αποδοχή του ως μέσου προώθησης πωλήσεων. Τα ειδικά χαρακτηριστικά τους καθιστούν τις υπηρεσίες αυτές πολύ σημαντικές για τις επιχειρήσεις. ο ανταγωνισμός πιέζει τις τιμές καθώς εισέρχονται στην αγορά μικρές επιχειρήσεις και μεμονωμένοι free lancers, ωστόσο απαιτείται τεχνογνωσία και εμπειρία τόσο στο πεδίο του προγραμματισμού, όσο και στο πεδίο της διαφήμισης.


Υ Π Η Ρ Ε Σ Ι Ε Σ ON LINE MARKETING-MOBILE MARKETING


Υ Π Η Ρ Ε Σ Ι Ε Σ ON LINE MARKETING-MOBILE MARKETING

σε ιδιαίτερα χαμηλές τιμές, ενίοτε και κατώτερων προδιαγραφών.Το μέ γεθος της ε γ χώριας αγοράς (πωλήσ ε ις σ ε αξ ία) των “on l ine marketing” υπηρεσιών παρουσίασε σημαντική άνοδο τη διετία 2010-2011, τάση που συνεχίστηκε και το 2012. Το 2011 η αξία της αγοράς αυξήθηκε 22%, και το 2012 κατά 19%. Αναφορι-κά με τη διάρθρωση ανά κατηγορία, το 2011 το 35% της on line διαφημι-στικής δαπάνης αφορούσε ενέργειες “Display Advertising” και ακολού-θησαν οι υπηρεσ ίε ς “Paid Search Marketing” με 29%. Οι υπηρεσ ίε ς “Social Media Marketing” κάλυψαν περίπου το 14% και οι “Search Engine Optimization (SEO)” το 12%. Οι υπη-ρεσίες “Mobile Marketing” κάλυψαν περίπου το 6% της on line διαφημι-

στικής δαπάνης, διευρύνοντας το πο-σοστό συμμετοχής τους σε σχέση με τα προηγούμενα έτη.Η ζήτηση των υπηρεσιών του κλάδου επηρεάζεται από αρκετούς παράγο-ντες : α) τον αριθμό των χρηστών και τη συχνότητα χρήσης του διαδικτύ-ου, β) την αποδοχή και αναγνώριση των πλεονεκτημάτων τους από τους επιχειρηματίες γ) τη γενικότερη οικο-νομική κατάσταση της χώρας και δ) τα ποσά που διαθέτουν οι εταιρείες για τη διαφήμιση και προώθηση των προϊόντων ή υπηρεσιών τους.Τα τελευταία χρόν ια παρατηρείται μια τάση αύξησης της πρόσβασης σ το διαδίκτυο μέσω κινητών τηλε-φώνων (smart phones). Η πρόσβαση μέσω κινητών είναι περιορισμένη τό-σο στην Ελλάδα (2% του πληθυσμού)

όσο και στην υπόλοιπη Ευρώπη (4%) αλ λά προβλέπεται ότ ι τα επόμενα χρόν ια θα παρουσ ιάσε ι δυναμική ανάπτυξη. Υποκατάστατες υπηρεσίες είναι οι δι-αφημιστικές υπηρεσίες μέσω παρα-δοσιακών μέσων ενημέρωσης (τηλε-όραση, ραδιόφωνο, περιοδικά, κ.ά.). Παρόλα αυτά, τα ειδικά χαρακτηρι-στικά και πλεονεκτήματα των υπηρε-σιών διαφήμισης μέσω του internet, τ ις καθιστούν πολύ σημαντικές γ ια τις επιχειρήσεις και (ως ένα βαθμό) αναντικατάστατες.


Από την ανάλυση του ομαδοποιημέ-νου ισολογισμού με βάση δείγμα 21 αν τ ιπροσωπευτ ικών επιχε ιρήσεων του κλάδου, προκύπτουν τα εξής:

Το σύνολο του ενεργητικού αυξή-θηκε κατά 3% το 2011

Tα ίδια κεφάλαια μειώθηκαν 10%. Οι μεσο-μακροπρόθεσμες υποχρε-

ώσεις μειώθηκαν 2%, εν αντιθέσει με τις βραχυπρόθεσμες που αυξήθηκαν 9%.


Στον τομέα των διαφημιστικών υπη-ρεσιών μέσω internet υπάρχουν δύο κατηγορίες προμηθευτών. Στην πρώτη ανήκουν οι επιχειρήσεις που προμη-θεύουν τις εταιρείες του κλάδου με “εργαλεία” και εφαρμογές για τη δη-μιουργία και ανάπτυξη των παρεχόμε-




προσωπικό

VELTI Α.Ε. 49.451.135 348FORTUNE Α.Ε. 33.784.706 100PUBLICIS ΕΛΛΑΣ ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΗ Α.Ε. 31.011.016 58BBDO ΔΙΑΦΗΜΙΣΕΙΣ Α.Ε. 24.947.488 70ICAP GROUP Α.Ε. 21.677.723 263

DDB Α.Ε (1) 19.313.324 (OLYMPIC DDB Α.Ε.) 58

SPOT THOMPSON ΟΜΙΛΟΣ ΟΛΙΚΗΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙ-ΑΣ Α.Ε. 17.003.518 90

CARAT HORIZON Α.Ε. 16.893.737 11UNIVERSAL MEDIA ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΗ (ΕΛΛΑΣ) Α.Ε. 15.138.348 37UPSTREAM Α.Ε. 13.366.954 95*Οι υπηρεσίες On Line Marketing δεν αποτελούν την κύρια δραστηριότητά τους(1) Τον Ιούνιο του 2012 απορρόφησε τον κλάδο διαφήμισης και μέρους του κλάδου συμμετοχών της εταιρείας OLYMPIC DDB Α.Ε.


νων υπηρεσιών (εταιρείες πληροφορι-κής, προγραμματισμού και ανάπτυξης λογισμικού κ.ά.). Η διαπραγματευτική τους δύναμη είναι περιορισμένη, εξαι-τίας της πληθώρας επιχειρήσεων στους συγκεκριμένους χώρους.Στη δεύτερη κατηγορία ανήκουν επι-χειρήσεις που διαθέτουν ιστοσελίδες με μεγάλη επισκεψιμότητα (on line μέ-σα ενημέρωσης, κοινωνικής δικτύωσης κ.ά.) και παρέχουν διαφημιστικό χώρο στο πλαίσιο των υπηρεσιών Display Advertising. Σε αυτή ανήκουν και εται-ρείες οι οποίες στα πλαίσια των υπη-ρεσιών on line Paid Search Marketing θέτουν, επί της ουσίας, τους όρους για τη διαφήμιση του εκάστοτε διαφημιζό-μενου από τα δικά τους μέσα (google κ.ά.) Η διαπραγματευτική δύναμη της δεύτερης κατηγορίας είναι ισχυρή.


Χρήσ τε ς - αγορασ τέ ς των υπηρε-σ ιών on line marketing αποτελούν όλες οι επιχειρήσεις που επιθυμούν να δ ιαφ ημ ίσ ουν/π ρο ω θήσ ουν τα προϊόντα ή τ ις υπηρεσ ίες τους σ το διαδίκτυο. Η ύπαρξη μεγάλου αριθ-μού επ ιχε ιρήσ εων παροχής υπη -ρεσ ιών on line marketing, έ χε ι ως αποτέλεσμα την εν ίσχυση της δια-πραγματευτ ικής δύναμης των αγο -ραστών-πελατών τους. Ωστόσο, όσο πιο πολύπλοκη είναι μια ζητούμενη υπηρεσ ία , τόσο με ιώνε ται η δια -πραγματευτική δύναμη του αγορα-σ τή, καθώς δεν έχουν όλες οι επι -χειρήσεις τις απαραίτητες δομές και την τε χνογ νωσ ία ώσ τε να αν ταπε-ξέλθουν σε projects υψηλών απαιτή-σεων.


Η ε ίσοδος μ ιας νέας επ ιχε ίρησης

σ τον κ λάδ ο π α ροχ ής υπη ρεσ ι ών “on line marketing” δεν θεωρείται ιδιαίτερα δύσκολη. Οι απαιτούμε-νε ς επενδύσε ις δεν ε ίναι υψηλέ ς. Οι περισσότερε ς επιχε ιρήσε ις του κλάδου προήλθαν από την επέκτα-ση των δραστηριοτήτων τους, εφό-σον το κύριο αντικείμενο εργασιών τους συγκαταλέγε ται σε συναφε ίς κλάδους (διαφημισ τ ικέ ς, ε ταιρε ίε ς πληροφορικής κ.ά.). Εκμεταλλευό -μενες τις δομές τους (υποδομές, τε-χνογνωσία), ξεκίνησαν τη δραστη-ριοποίησή τους και σ τον χώρο του on line marketing. Ωστόσο, γ ια την εδραίωση και ανάπτυξη μιας νέας εταιρείας στον κλάδο σημαντική εί-ναι η καθιέρωση της “φήμης” της και η δημιουργία πελατειακού δικτύου. Παράλληλα, εξαιτίας της φύσης των υπηρεσ ιών απα ι τ ε ί τα ι τ ε χ νογ νω -σία και εμπειρία τόσο στο πεδίο του προγραμματισμού (Η/Υ), όσο και στο πεδίο της διαφήμισης.


REAL E S TAT E

Στενότητα ρευστότητας στην αγορά, μείωση της τραπεζικής χρηματοδότησης τόσο του κλάδου real estate από το 2012 αλλά και μείωση των στεγαστικών δανείων από το 2010, μείωση των τιμών των ακινήτων και παρατεταμένη ύφεση στην οικονομία «προσγειώνουν» τις επιδόσεις του κλάδου και συνθέτουν ένα δύσκολο περιβάλλον για τις επιχειρήσεις του. Άλλωστε αυτό δείχνει και η συνεχής υποχώρηση του δείκτη εμπιστοσύνης της κτηματαγοράς -που καταρτίζει το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών- η οποία λειτουργεί σε συνθήκες ύφεσης και υπερπροσφοράς κατοικιών και επαγγελματικών χώρων. Η σημασία του κλάδου για την οικονομία ενισχύεται, από 11% της συνολικής ακ. προστιθέμενης αξίας της χώρας πλέον έχει φτάσει το 16%. Ένα από τα βασικά θέματα του κλάδου είναι το ασαφές και ανεπαρκές πολεοδομικό και νομικό πλαίσιο αλλά και η μεγάλη σχετική γραφειοκρατία.

Οι εταιρείες του κλάδου κατατάσσονται στις εξής κατη-γορίες: μεσίτες, σύμβουλοι ακίνητης περιουσίας και δια-χείρισης ακινήτων, επιχειρήσεις ανάπτυξης ακινήτων και επενδύσεων σε ακίνητη περιουσία, εκμισθωτές ακινήτων.Ο τομέας των μεσιτών αποτελείται από ένα μεγάλο αριθμό επιχειρήσεων, η πλειοψηφία των οποίων είναι μικρού με-γέθους, συνήθως ατομικής μορφής. Ο αριθμός των εται-ρειών συμβούλων ακινήτων είναι σχετικά περιορισμένος, ενώ ορισμένες εξ αυτών αντιπροσωπεύουν μεγάλους οί-κους του εξωτερικού. Στον τομέα της ανάπτυξης ακινήτων δραστηριοποιούνται κυρίως τεχνικές ή κατασκευαστικές εταιρείες. Πέραν των ιδιωτικών επιχειρήσεων, ενδιαφέρον για την αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας τους εκδηλώ-νουν και αρκετοί δημόσιοι φορείς (π.χ. Ασφαλιστικά Τα-μεία, Κτηματική Εταιρεία του Δημοσίου, Ολυμπιακά Ακί-νητα, ΟΣΕ, κλπ.). Τέλος, ο τομέας της εκμίσθωσης ακινή-των περιλαμβάνει πληθώρα επιχειρήσεων, διαφορετικού μεγέθους, αλλά και πλήθος ιδιωτών.Από τα βασικά διαχρονικά προβλήματα που αντιμετωπίζει

ο κλάδος του Real Estate είναι το ασαφές και ανεπαρκές πολεοδομικό και νομικό πλαίσιο, η υψηλή γραφειοκρατία, η ύπαρξη εκτεταμένης αυθαίρετης δόμησης κ.α., παράγο-ντες που δεν ευνοούν την υλοποίηση μεγάλων αναπτυξια-κών σχεδίων στην Ελλάδα.

Τ Α Σ Ε Ι Σ

Όπως ήταν αναμενόμενο, οι συνθήκες παρατεταμένης ύφε-σης της ελληνικής οικονομίας, η έλλειψη ρευστότητας στην αγορά γενικά και η μειωμένη τραπεζική χρηματοδότηση, πλήττουν καίρια τον κλάδο του Real Estate. Οι επενδύσεις σε κατοικίες (σε τρέχουσες τιμές) μειώθηκαν 33% το 2012, σε συνέχεια μείωσης 18% το 2011. Περαιτέρω, η ιδιωτική οι-κοδομική δραστηριότητα ήταν πτωτική σε όλη την περίοδο 2006-2012, με πτώση 30% βάσει επιφάνειας και 27% βάσει όγκου το 2012, με την καθοδική πορεία να συνεχίζεται με έντονο ρυθμό και το 2013.Το ειδικό βάρος του κλάδου στην οικονομία ενισχύεται, η

ΣτΟν ΑΣτεριΣμΟ

της υφεςης ΠΗΓΗ: ICAP εΠιμελεια κειμενου: επιτελειο εκδοσησ


ακαθάριστη προστιθέμενη αξία του κλάδου «Διαχείριση Ακίνητης Περιου-σίας» αυξάνεται με μέσο ετήσιο ρυθ-μό 5,3% την περίοδο 2005-2012, ρυθ-μός υψηλότερος από της συνολικής. Έτσι, η συμμετοχή του στη συνολική ακαθάριστη προστιθέμενη αξία της χώρας αυξήθηκε από 11% το 2005 σε 16% το 2011. Από την άλλη πλευρά, η ακαθάριστη προστιθέμενη αξία των κατασκευών παρουσίασε μέσο ετήσιο ρυθμό μεταβολής -16% την περίοδο 2005-2012 και η συμμετοχή τους στη συνολική ακαθάριστη προστιθέμενη αξία της χώρας, μετά το 2006 μειώνε-ται συνεχώς. Όσον αφορά στην εξέ-λιξη των ενοικίων, ο Δείκτης Τιμών Ενοικίων και ο Γενικός Δείκτης Τιμών Καταναλωτή ακολούθησαν σε γενικές γραμμές ανοδική πορεία την περίοδο 2005-2012. Ωστόσο, ο ρυθμός ανό-δου του δείκτη τιμών ενοικίων είναι σταθερά χαμηλότερος από τον ρυθμό μεταβολής του Γενικού Δείκτη Τιμών Καταναλωτή την περίοδο 2009-2011, ενώ το 2012 ο δείκτης τιμών ενοικίων κατέγραψε πτώση.Σχετικά με τον ανταγωνισμό, στον το-μέα συμβούλων ακινήτων οι υπηρεσίες που προσφέρουν έχουν κάποιο βαθμό διαφοροποίησης, ενώ κάποιοι εξ αυ-τών αντιπροσωπεύουν καθιερωμένους διεθνείς οίκους. Κατά συνέπεια ο αντα-γωνισμός μεταξύ των συμβούλων ακι-

νήτων κινείται σε κανονικά επίπεδα. Οι επιχειρήσεις ανά-πτυξης ακινήτων διαφο-ροποιούνται ανάλογα με την κατηγορία ακινήτων στην οποία εξειδι-κεύονται. Έτσι υπάρχουν εταιρείες που ασχολούνται με την ανάπτυξη εμπορι-κών κέντρων, άλλες που ασχολούνται με την κατασκευή οικιστικών ακινήτων ή/και παραθεριστικών κατοικιών ή/και επαγγελματικών χώρων, κ.α. Ο ανταγω-νισμός μεταξύ των επιχειρήσεων εκμί-σθωσης ακινήτων εξαρτάται άμεσα και ουσιαστικά από την επάρκεια ή μη προ-σφερόμενων χώρων στη περιοχή στην οποία βρίσκονται τα ακίνητα που διαθέ-τουν.Στις κατηγορίες των μεσιτών ακινήτων και των συμβούλων ακινήτων υπάρ-χει πάντα η δυνατότητα από τους υπο-ψήφιους πελάτες να καλύψουν μόνοι τους την ανάγκη που έχουν, επομέ-νως ο κίνδυνος υποκατάστασης των υπηρεσιών που προσφέρονται είναι σχετικά υψηλός. Οι επιχειρήσεις εκμί-σθωσης ακινήτων και ανάπτυξης ακι-

νήτων προσφέρουν υπηρεσίες που ουσιαστικά δεν μπορούν να υποκα-τασταθούν. Ωστόσο, το κίνητρο για την αγορά κάποιου ακινήτου παίζει σημαντικό ρόλο για την ύπαρξη ή μη «υποκατάστατων» προϊόντων. Εάν η αγορά ακινήτου αφορά την κάλυψη ανάγκης στέγασης δεν υφίσταται κίν-δυνος υποκατάστασης. Αντίθετα, εάν η αγορά ακινήτου αφορά επένδυση, ο ενδιαφερόμενος έχει τη δυνατότητα να επιλέξει μεταξύ αρκετών επενδυτικών επιλογών που θα του προσφέρουν την καλύτερη απόδοση.


Από τον ομαδοποιημένο ισολογισμό δείγματος 28 εταιρειών επιχειρήσεων Ανάπτυξης Ακινήτων, για τις οποίες υπάρχουν δημοσιευμένα οικονομικά στοιχεία για τα έτη 2010 και 2011*, δι-απιστώνονται τα εξής:

Tο σύνολο του ενεργητικού των επι-χειρήσεων του δείγματος υποχώρησε 3,4% τo 2011 λόγω της μείωσης της αξίας των καθαρών παγίων.

Τα ίδια κεφάλαια περιορίστηκαν κα-τά 10%, παράλληλα δε αυξήθηκαν οι βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις (+12%), ενώ οι μεσο-μακροπρόθεσμες παρέ-μειναν αμετάβλητες.

Ο συνολικός κύκλος εργασιών κατέ-γραψε πτώση 22%, τα δε μικτά κέρδη




Προσωπικό

ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΑΚΙΝΗΤΩΝΑΘΗΝΑ Α.Τ.E. 76.948.403 66LAMDA OLYMPIA VILLAGE Α.Ε. 37.625.614 Μη διαθέσιμοΔΟΜΟΤΕΧΝΙΚΗ Α.Ε. 34.248.186 115PICAR Α.Ε. 24.800.829 Μη διαθέσιμo

ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ ΠΑΡΟΧΗΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΑΚΙΝΗΤΩΝEUROBANK ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΑΚΙΝΗΤΩΝ Α.Ε. 21.260.000 96ALPHA ΑΣΤΙΚΑ ΑΚΙΝΗΤΑ Α.Ε. 10.061.368 62ΓΑΙΑΟΣΕ Α.Ε. 3.716.155 14ΑΤΡΙΑ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΑΚΙΝΗΤΩΝ Α.Ε. 2.982.003 30ΟΜΙΛΟΣ EUROBANK PROPERTIES Α.Ε.Ε.Α.Π. 43.529.000 17


κατά 19%. Τα λειτουργικά αποτελέσματα ήταν

αρνητικά το 2010 και το 2011, ενώ και το τελικό καθαρό αποτέλεσμα ήταν ζη-μιογόνο, ωστόσο οι ζημίες περιορίστη-καν κατά 28% περίπου το 2011. Τέλος επισημαίνεται η θετική εξέλιξη σε επί-πεδο κερδών EBITDA, αφού το συγκε-κριμένο μέγεθος ανέκτησε θετικό πρό-σημο το 2011, ενώ ήταν ζημιογόνο το προηγούμενο έτος.*Στο δείγμα δεν έχει συμπεριληφθεί η εταιρεία ΟΤΕ Ακίνητα Α.Ε., δεδομέ-νου ότι κάποια μεγέθη της λαμβάνουν ακραίες τιμές και επηρεάζουν δραστι-κά τα συνολικά αποτελέσματα.


Στις επιχειρήσεις ανάπτυξης ακινή-των σημαν τ ικότεροι προμηθευτέ ς τους θεωρούνται οι κάτοχοι γης, η

διαπραγματευτική δύναμη των οποί-ων επηρεάζ ε ται σε μεγάλο βαθμό από τη θέση του υπό αξ ιοποίηση οικοπέδου. Έτσ ι οι κάτοχοι οικοπέ-δων σε περιοχέ ς υψηλής ζήτησης (σε κεντρικούς εμπορικούς δρόμους, οικόπεδα σε πολύ κεντρικά σημεία κ.α.) έχουν μεγάλη διαπραγματευτική δύναμη και ουσιαστικά επιβάλλουν τους δικούς τους όρους στις εταιρεί-ες ανάπτυξης.


Οι λήπτες των υπηρεσιών του κλάδου μπορούν να κατηγοριοποιηθούν σε δύο μεγάλες κατηγορίες, τους επεν-δυτές με μεγάλη οικονομική ευρω-στία (μεγάλες επιχειρήσεις, θεσμικοί επενδυτές, κ.α.) και τους επενδυτές με περιορισμένα κεφάλαια. Οι μικροί επενδυτές δεν διαθέτουν ισχυρή δι-

απραγματευτική δύναμη έναντι των επιχειρήσεων του κλάδου. Αντίθετα, οι πελάτες του κλάδου οι οποίοι διαθέ-τουν μεγάλα κεφάλαια προς επένδυση, διαθέτουν και αυξημένη δυνατότητα επιβολής των όρων τους.


Τα εμπόδια εισόδου, όσον αφορά την κατηγορία των μεσιτών είναι ιδιαί-τερα χαμηλά. Στις επιχειρήσεις συμ-βούλων ακινήτων τα εμπόδια εισό-δου θεωρούνται επίσης χαμηλά και εύκολα οι πελάτες μετακινούνται με-ταξύ των εταιρειών συμβούλων. Στην κατηγορία των επιχειρήσεων ανάπτυ-ξης ακινήτων τα εμπόδια εισόδου εί-ναι σαφώς υψηλότερα, εξαιτίας των υψηλών κεφαλαίων που απαιτού -νται, του θεσμικού και πολεοδομικού πλαισ ίου που χαρακτηρίζ ε ται από γραφειοκρατία και ακαμψία, κλπ.

REAL E S TAT E


ΑΓΟΡΑ Ε Ξ ΟΧ Ι Κ Η Σ Κ ΑΤΟ Ι Κ Ι Α Σ

Η αγορά της εξοχικής κατοικίας στην Ελλάδα αναπτύχθηκε χωρίς κεντρικό στρατηγικό σχεδιασμό. Οι αδυναμίες του νομικού, χωροταξικού και φορο-λογικού περιβάλλοντος, σε συνδυα-σμό με την ευκαιριακή αντιμετώπιση από τις επιχειρήσεις και τους ιδιώτες-επενδυτές, δεν διευκόλυναν ιδιαίτερα την ορθολογική ανάπτυξή της.Σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς, το πλήθος των αδιάθετων εξοχικών κα-τοικιών ανέρχεται σε 50 χιλ. περίπου, με ορισμένες εξ αυτών να είναι πλέον διαθέσιμες προς μίσθωση, προβαλλό-μενες μέσω διεθνών ιστοσελίδων, με στόχο κυρίως ξένους πελάτες.Σημειώνεται ότι, οι αποκτηθείσες εξο-χικές κατοικίες από ξένους αγοραστές δεν ξεπερνούν το 10% του συνόλου διαχρονικά. Την τετραετία 2008-2011, το ποσοστό διε ίσδυσης των ξένων αγοραστών έχει αυξηθεί σε 15%, κυ-ρίως λόγω της συρρίκνωσης της εγ-

χώριας ζήτησης. Μελλοντικά, προβλέ-πεται ότι θα εμφανίσει ακόμα μεγα-λύτερη αύξηση, η οποία σύμφωνα με εκτιμήσεις παραγόντων του κλάδου θα προέλθει κυρίως από Βρετανούς, Γερμανούς, Ρώσους και Ισραηλινούς, καθώς και από Έλληνες που μένουν μόνιμα στο εξωτερικό.Όσον αφορά στις τιμές πώλησης των εξοχικών κατοικιών, αυτές εκτ ιμά-ται ότι έχουν υποχωρήσει κατά μέσο όρο 20% - 30% την τελευταία τριετία, ενώ σε περιοχές όπως η Κρήτη, όπου έχει κτιστεί μεγάλος αριθμός εξοχι-κών κατοικιών, η πτώση των τιμών είναι μεγαλύτερη.Στην αγορά εξοχικής κατοικίας υπολο-γίζεται ότι πραγματοποιήθηκαν 7.400 αγοραπωλησίες το 2012, με αρνητικό μέσο ετήσιο ρυθμό μεταβολής (-28%) την πενταετία 2007-2012. Το μέγεθος της αγοράς εξοχικής κατοικίας σε αξία εκτιμάται σε 2,5 δισ. ευρώ περίπου το

me θετικες

προοπτικες

Η πρόσφατη απόφαση της κυβέρνησης για χορήγηση βίζας και ειδικής άδειας παραμονής σε κατοίκους εκτός εε που θα αγοράσουν ακίνητο αξίας άνω των 250 χιλ. ευρώ μπορεί να αποτελέσει σημαντική ενίσχυση της αγοράς εξοχικής κατοικίας στην ελλάδα. εν δυνάμει αγορές προσέλκυσης επενδύσεων είναι οι Ρωσία, ισραήλ, Βρετανία, Γερμανία. ςημειώνεται ότι ανάλογο μέτρο έχουν θεσπίσει προ πολλού άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Οι προοπτικές για την ελληνική αγορά κατοικίας είναι θετικές, όπως άλλωστε για τις χώρες της Ν.ευρώπης, εφόσον φυσικά –εκτός από τη βελτίωση του χωροταξικού και νομοθετικού πλαισίου- χαραχτεί εθνικό στρατηγικό σχέδιο μάρκετινγκ.


118

Α ΓΟ ΡΑ ΕΞΟΧΙΚΗΣ ΚΑΤΟΙΚΙΑΣ


2012 και σύμφωνα με εκτιμήσεις πα-ραγόντων της αγοράς, οι εξοχικές κα-τοικίες αντιστοιχούν στο 1/4 περίπου της συνολικής αγοράς ακινήτων.

Τ Α Σ Ε Ι Σ

Η ζήτηση εξοχικών κατοικιών επηρεά-ζεται από:

Τις οικονομικές συνθήκες που έχουν επηρεάσει πτωτικά το διαθέσιμο ει-σόδημα των νοικοκυριών τόσο στην Ελλάδα, όσο και στις χώρες της Ευρώ-πης, από όπου προέρχεται σημαντικό τμήμα των υποψήφιων αγοραστών.

Την περιοριστική πιστωτική πολι-τ ική των τραπεζών, που περιορίζει αν τ ίσ τοιχα τη χρηματοδότηση των νοικοκυριών για την απόκτηση εξοχι-κής κατοικίας.

Το νομικό πλαίσ ιο -φορολογ ικό καθεστώς, πολεοδομικό σχέδιο, δι-αδικασίες διεκπεραίωσης αγοραπω-λησίας- με τις συνεχείς αλλαγές, την αβεβαιότητα, τις χρονοβόρες διαδι-κασίες και τη γραφειοκρατία να δυ-σχεραίνουν τη ζήτηση από ξένους και εγχώριους αγοραστές.

Τον τουρισμό, καθώς οι επισκέπτες, οι οποίοι αποτελούν δυνητικούς αγο-ραστές τουριστικών κατοικιών (εξοχι-κών και σύνθετων τουριστικών κατα-λυμάτων), αναγνωρίζουν τα συγκριτι-κά πλεονεκτήματα της χώρας.

Τη γήρανση του πληθυσμού στην Ευρώπη που ευνοεί τη ζήτηση εξοχι-κής κατοικίας,

Τις κλιματολογικές συνθήκες που επικρατούν στη χώρα και αποτελούν σημαντικό συγκριτικό πλεονέκτημα, προσελκύοντας τουρίστες (δυνητικούς αγοραστές), αλλά και ξένους πολίτες που επιθυμούν να αποκτήσουν μια κα-τοικία σε περιοχή με εύκρατο κλίμα, σε αντίθεση με τις χώρες τους.

Τις υποδομές που συνδέονται με τη δυνατότητα πρόσβασης στην εξοχική κατοικία (π.χ. αεροδρόμια, οδικό δί-κτυο, ακτοπλοϊκές συνδέσεις), με τη ζήτηση να ενισχύεται σε περιοχές με τουριστικές υποδομές (μαρίνες, χιονο-δρομικά κέντρα, γήπεδα γκολφ, κλπ.).

Τον πολιτ ισμό, δεδομένου ότι η πλούσια ιστορία της Ελλάδας, οι αρ-χαιολογικοί χώροι και τα μνημεία, αποτελούν σημαντικό λόγο επίσκεψης της χώρας από ξένους τουρίστες, δυ-νητικούς αγοραστές.Στην αγορά εξοχικής κατοικίας δρα-στηριοποιείται μεγάλος αριθμός κατα-σκευαστικών εταιρειών που κατασκευ-άζει εξοχικές κατοικίες προς πώληση, σε περιοχές με υψηλή τουριστική επι-σκεψιμότητα, συνήθως συμπληρωματι-κά άλλων εργασιών. Επίσης, εταιρείες ανάπτυξης ακινήτων, από τις οποίες οι μεγαλύτερες επιδιώκουν την ανάπτυξη εξοχικής κατοικίας υψηλής ποιότητας (high-end), μεμονωμένα ή συνδυαστι-κά με άλλες ξενοδοχειακές υποδομές. Επιπλέον δραστηριοποιούνται παρα-θεριστικοί οικοδομικοί συνεταιρισμοί αλλά και ιδιώτες – επενδυτές που ανα-πτύσσουν εξοχικές κατοικίες, με σκο-πό την εμπορική τους εκμετάλλευση, κυρίως σε περιπτώσεις που έχουν στη διάθεσή τους οικοδομήσιμο οικόπεδο σε ελκυστική περιοχή της χώρας.Όσον αφορά τις εξελίξεις στην ευρύ-τερη περιοχή, την περίοδο 2001-2011, η αγορά εξοχικής κατοικίας στη Ν. Ευρώπη αναπτύχθηκε με μέσο ετήσιο ρυθμό μεταβολής 1,9%, ο οποίος αντι-στοιχεί σε 240 χιλιάδες νέες εξοχικές

κατοικίες κατ’ έτος περίπου. Εκτιμάται ότι, έως το 2020 θα πωληθούν επι-πλέον 1 εκ. κατοικίες στη Ν. Ευρώπη. Σημειώνεται ότι, η Ισπανία κατέγρα-ψε τον υψηλότερο μέσο ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης (4%), ενισχύοντας το μερί-διό της σχεδόν επτά ποσοστιαίες μο-νάδες την περίοδο 2001-2011. Οι προ-οπτικές είναι θετικές για τις χώρες της Νότιας Ευρώπης, καθώς εκτιμάται ότι, θα πωληθούν 1 εκ. επιπλέον εξοχικές κατοικίες έως το 2020.Στο πλαίσιο αυτό, η Ελλάδα μπορεί να ενισχύσει σημαντικά τη θέση της στην αγορά εξοχικής κατοικίας. Προ-ϋπόθεση αποτελεί η αξιοποίηση των χαρακτηριστικών της ως τουριστικού προορισμού (φυσική ομορφιά, κλιμα-τολογικές συνθήκες, πολιτιστική κλη-ρονομιά), σε συνδυασμό με τη βελτί-ωση του πλαισίου χωροταξικού και πολεοδομικού σχεδιασμού, τη σταθε-ροποίηση του νομικού και φορολογι-κού πλαισίου που διέπει την αγορά ακινήτων, την απλοποίηση των διαδι-κασιών απόκτησης εξοχικής κατοικίας από κατοίκους εκτός ΕΕ, τη χάραξη εθνικής στρατηγικής στον τουρισμό και την εκπόνηση ενός στρατηγικού σχεδίου μάρκετινγκ για την ανάπτυξη των υπαρχόντων αγορών της ΕΕ και τη στόχευση νέων .

ALPHA BANK.ΤΡΑΠΕΖΑ ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗΣ ΚΑΙ ΣΤΑΘΕΡΟ ΣΗΜΕΙΟ ΑΝΑΦΟΡΑΣ ΣΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΤΡΑΠΕΖΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑΓΙΑ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ ΑΠΟ 130 ΧΡΟΝΙΑ.

KX AyxisiKefalaiou 230x300.indd 1 09/07/2013 16:45

CO

RP

OR

ATE

REP

OR

T 20

13

ΑΞΙΕΣ & ΑΠΟΔΟΣΕΙΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ

RepoRt 2013Οι Εξελίξεις στους επιχειρηματικούς τομείς μέσα από τεκμηριωμένες έρευνες.

Η διαμόρφωση των προοπτικών.

Οι Αξίες & Αποδόσεις της οικονομικής δραστηριότητας μέσα από τα αποτελέσματα των «μεγάλων» της ελληνικής επιχειρηματικότητας.

Documents

Corporate Report 2013