ANGPahayagan ng Partido Komunista ng Pilipinas

Pinapatnubayan ng Marxismo-Leninismo-Maoismo

Mabibigo ang programang“kontra-insurhensya”ni Duterte

Parang sirang plaka si Rodrigo Duterte sa kanyang paulit-ulit napagdedeklarang magagapi ng kanyang rehimen ang BagongHukbong Bayan (BHB). Kamakailan, nagbanta na naman siyang

may “mangyayaring malaki” sa harap ng mga kabiguan ng nakapokusat sustenidong mga operasyong militar at saywar ng Armed Forces ofthe Philippines (AFP) sa kanayunan.

Sa halip na magapi, itinutulakng inilunsad nitong todo-gera, sakumpas ng DSSP Kapayapaan atAFP-PNP Joint Campaign Kapana-tagan ang milyun-milyong mama-mayan sa landas ng militante at ar-madong paglaban.

Sa pangkalahatan, walangyunit ng BHB ang nadurog mulanang ibagsak ni Duterte ang usa-pang pangkapayapaan sa pagitanng kanyang rehimen at ng Natio-

nal Democratic Front of the Phi-lippines. Niloloko lamang ng AFPang sarili nito sa pagmamaya-bang na “naagawan” nito ng te-ritoryo ang BHB (na katawa-ta-wa dahil ayon kay Duterte, walanamang sariling teritoryo angBHB). Alam na alam ng AFP at niDuterte ang makilos na katangi-an ng mga yunit gerilya ng BHBat na maaari itong bumase saanman sa malawak na kanayunan.

14 armas, nasamsam

ng BHB-IsabelaLABING-APAT NA ARMAS angnasamsam ng BHB-Isabela sainilunsad nitong armadong ak-syon noong Hulyo 5 sa BarangaySindun Bayabo, Ilagan City. Li-mang pistola ang nakumpiska saoperasyong disarma laban saTask Force Kalikasan (TFK) saSityo Lagis sa naturang bara-ngay. Ang TFK ay nakapailalim sapamumuno ng Provincial Envi-ronment and Natural ResourcesOffice at aktibong sinusuhayanng lokal na mga pwersa ng pulisat sundalo.

Nanguna sa pagpapalayas atdemolisyon sa Sityo Lagis noongHunyo ang TFK kasapakat angAFP at PNP. Umabot sa 56 na pa-milya ang mahigit tatlong dekadanang nagsasaka dito ang napala-yas.

Kasabay nito, nakumpiska ng

EDITORYAL

"14 armas...," sundan sa pahina 3

Tomo L Bl g. 1 7

Setyembre 7, 2 01 9

www. cpp. ph

"Mabibigo...," sundan sa pahina 2

Setyembre 7 , 2019 ANG BAYAN2

Tomo L Bl g. 17 | Setyembre 7, 2 01 9

NilalamanANG

instagram.com/prwcnewsroom

@prwc_info

cppinformationbureau@gmail.com

Editoryal: Mabibigo ang programang"kontra-insurhensya" ni Duterte 114 na armas, nasamsam ng BHB-Isabela 1FMO sa Agusan del Norte, bigo 4Panghihimasok ng AFP sa mga eskwelahan,tumitindi 5Multi-trilyong badyet para sa diktadura 6Korapsyon sa E-CLIP, laganap 7Paaralang bakwit, nagbukas 7Konsultant ng NDFP, iligal na inaresto 8Welga sa Monde Nissin, tagumpay 8Presyo ng palay, bumagsak sa P7 8Mga magsasaka ng tabako, ginigipit 9Mga kriminal, pinalaya ni Duterte 9Sesesyon, ipinaglaban ng West Papuan 10

kanyang gubyerno. Hayagangnagriribalan ang kanyang mgakaalyado para sa mas malalakingalokasyon sa pondo ng bayan(pork barrel), kikbak sa mgakontrata ng gubyerno, burukra-tikong pabor at parte sa kita ngmga sindikato sa loob ng tiwalingmga ahensya tulad ng Bureau ofCorrections, Bureau of Customsat Bureau of Internal Revenue.Nag-uunahan din ang kanyangmga alipures sa suhol ng mga kri-minal na sindikato sa ismagling atiligal na droga. Isang malakingkatatawanan ang kanyang "kam-panya kontra-korapsyon" sa ha-rap ng madalas na pagkakabunyagng malalaking kaso ng katiwalianng kanyang gubyerno.

Hindi ligtas kahit ang kampan-ya "kontra-insurhensya" sa tiwa-ling mga upisyal ni Duterte. Mil-yun-milyon na ang kinokopong kik-bak ng kanyang mga heneral atkanilang mga kasapakat nakontraktor mula sa pagbili ng pi-naglumaang mga barko at helikop-ter, gayundin ng mga armas, bom-ba at balang ginagamit sa mgaoperasyong militar. Kinukupitan ngmga heneral ang pondong pang-o-perasyon ng kanilang mga sundalo.Ibinubulsa nila ang mga sweldo ngkanilang mga elemento, laluna ngmga magsasakang sapilitan nilangnirerekrut sa CAFGU. Pinipiga nilakahit ang pondo para sa pwersa-hang pagpapasurender ng mga si-bilyan at pakitang-taong mga pro-yekto at serbisyong sosyal. Pina-kalaganap ang korapsyong ito saMindanao, kung saan pinakamata-as ang itinala ng mga brigada atbatalyon na “sumurender” na mgaPulang mandirigma.

Pero higit dito, mabibigo angkontra-rebolusyonaryong pakanang rehimen dahil kinakaharap nitoang isang partido at hukbong bayanna may mataas na disiplina at ma-lalim na nakaugat sa hanay ng ma-sa. Ang mga ito ang pinakamatatagAng Ang Bayan ay i ni l a l athal a dal awang beses bawat buwan

ng Komi te Sentral ng Parti do Komuni sta ng Pi l i pi nas

Ang Ang Bayan ay i ni l a l abas sa

wi kang Pi l i pi no, Bi saya, I l oco,

H i l i gaynon, Waray at I ngl es.

Tumatanggap ang Ang Bayan ng

mga kontri busyon sa anyo ng mga

arti kul o at bal i ta. H i ni hi kayat di n ang

mga mambabasa na magpaabot ng

mga puna at rekomendasyon sa

i kauunl ad ng ati ng pahayagan.

"Mabibigo...," mula sa pahina 1

Sa buong bansa, patuloy na nag-pupunyagi ang BHB na bigwasanang mga yunit ng AFP na walang-tigil na nanghahalihaw at nagha-hasik ng lagim sa mga baryo atkomunidad.

Walang duda, mabibigo ang“whole-of-nation approach” ni Du-terte, isang programang kopya sa“whole-of-government” at “whole-of-society” ng "kontra-insurhen-syang" manwal ng kanyang imper-yalistang among Amerikano. Hindimaitatago ng mga palabas na “paki-kipagtulungan” ng militar sa mgaahensyang sibil ang pamamayani ngmilitarismo at pasismo ng kanyangrehimen.

Sa kanayunan, “whole-of-nation” ang tawag ng AFP sa pwer-sahang pagpapasurender ng mgasibilyan, paghahasik ng takot sakanilang mga komunidad at pang-wawasak sa kanilang kabuhayan.“Whole-of-nation” din ang pamum-wersa ng AFP sa mga lokal na gub-yerno para ideklarang “persona

non grata” ang BHB at angpagbabawal sa mga “maka-Kali-wang grupo” na lumalaban para sakanilang mga karapatan. Layuninng mga maniobrang ito na ipailalimang mga sibilyang institusyon samilitar, wasakin ang mga demok-ratikong organisasyon ng mama-mayan at palitan ang mga ito ngmga pormasyong magtataguyod ngpasistang doktrina. Sa ngalan ng“whole-of-nation” nagaganap anglansakang paglabag sa mga kara-patang-tao at pagpapailalim ngbuu-buong komunidad sa pagha-haring militar.

Mabibigo ang kampanyang"kontra-insurhensya" ni Dutertedahil mabuway ang kanyang pag-hahari. Batbat ang kanyang gub-yerno ng malalalim at mararahasna internal na kontradiksyon nadulot ng kanyang kasakiman sapondo at pagkahayok sa kapang-yarihan. Papatindi ang girian sahanay ng magkalabang sindikatongburukrata at kriminal sa loob ng

"Mabibigo...," sundan sa pahina 3

ANG BAYAN Setyembre 7 , 2019 3

at pinakakonsolidadong pwersanglumalaban sa kanyang tiraniya atnagtatanggol sa interes ng mama-mayan. Tinatamasa ng mga ito angtiwala at suporta ng sambayanannang hindi idinadaan sa pamimilit atkarahasan.

Mahaba ang karanasan ngPartido Komunista ng Pilipinas atBagong Hukbong Bayan sa pagbigosa kontra-rebolusyonaryong ope-rasyon ng reaksyunaryong mgarehimen. Hindi lamang nito nalag-pasan ang pasistang diktadura niFerdinand Marcos sa loob ng 14taon, naipundar at napalakas nitosa buong bansa ang hukbong ba-yan. Hindi ito nagapi ng brutal namga kampanyang panunupil ng su-munod na huwad na mga demok-ratikong rehimen.

Puspusan ang pagpupursige ngBHB para ipagtanggol ang mamama-yan mula sa mga brutalidad ng gerangnakatuon pangunahin sa mga sibilyan.Kasabay nito, patuloy ang kanilangpagpupursige para biguin ang mgakampanyang panunupil ng rehimengDuterte. Walang lubay ang kanilangsuporta sa mga Pulang mandirigma atmga kadre ng Partido.

Sa buong bansa, puspusan angmga pagsisikap ng mamamayan pa-ra ipagtanggol ang kanilang mgademokratikong organisasyon at angmga tagumpay ng deka-dekada nanilang ipinaglaban. Tuluy-tuloy angkanilang paglulunsad ng mga paki-kibakang agraryo at pagpapaunladng kanilang kabuhayan, kasabay ngpagbubuo ng kanilang mga organong kapangyarihang pampulitika. Samga lugar kung saan umiiral na angmga organong ito at ang gubyer-nong bayan, pinadadaloy ng ma-mamayan ang demokrasya sa kani-lang hanay para lalupang palawakinat patatagin ang pagkakaisa.

Tulad sa panahon ng dikta-durang Marcos, tiyak ang paglakasng armadong rebolusyon at paglakasng paglaban ng mamamayan sa ti-raniya.

"14 armas...," mula sa pahina 1"Mabibigo...," mula sa pahina 2mga Pulang mandirigma ang isangM14, isang AK47 at pitong pistolamula sa limang pulis nang hara-ngin nila ang isang komboy ngPNP sa itinayo nilang tsekpoynt sakalapit na lugar. Nasamsam din ngBHB ang mga bala at radyongpangkomunikasyon.

Samar. Limang sundalo ng63rd IB ang napatay sa armadongaksyon ng BHB-Western Samarnoong Setyembre 2 sa Sityo Rizal,Barangay Bulao, Basey. Alas-2 nghapon, muling nagkaroon ngengkwentro sa pagitan ng isapang yunit ng BHB at isang kolumng mga sundalo sa Sityo Guinpon-doan, Barangay Cogon sa pare-hong bayan.

Tinutugis noon ng mga sunda-lo ang mga Pulang mandirigma nanagsagawa ng operasyong haraslaban sa 63rd IB.

Noong Agosto 30, dalawangsundalo naman ang napatay ha-bang apat ang nasugatan saoperasyong haras ng mga Pulangmandirigma sa Purok 1, Bara-ngay Mabini, Basey. Bilang gan-ti, walang pakundangang nang-istraping ang mga sundalo. Ti-namaan nila at nasugatan angisang 14-taong gulang na bata.

Ang 46th IB ang yunit na pu-matay sa kapitan ng Barangay Berinoong Abril, sapilitang nagpasu-render sa mga magsasaka ng Cal-biga at Pinabacdao at nagpahirapsa tatlong magsasaka sa Basey.

Masbate. Apat na opera-syong haras ang inilunsad ngBHB-Masbate noong Agosto 18at Agosto 19 laban sa PNP at 2ndIB. Noong Agosto 18, hinaras ngmga Pulang mandirigma ang de-tatsment ng mga pulis sa Bara-ngay Bayombon, Masbate City.Sa sunod na araw, isang sundaloang napatay sa operasyong is-nayp ng BHB sa detatsment ng2nd IB sa Del Carmen, Uson. Saparehong araw, pinaputukannaman ng BHB ang mga de-

tatsment ng PNP sa Guiwanon,Barangay Danao, San Jacinto atsa San Rafael, San Pascual.

Negros Occidental. Inambusng BHB-North Negros ang tropa ng79th IB sa Sityo Moreno, BarangayPaitan, Escalante City noongAgosto 31. Tatlong sundalo angnasugatan. Walang pakundangangnagpaputok ang mga sundalo, ka-hit sa lugar kung saan matatamaannila ang kanilang sariling tropa.Tinatayang 10 ang napatay ng AFPsa sarili nitong pwersa.

Sa tabing ng "peace anddevelopment," halos isang taonnang inookupa ng 79th IB angBarangay Paitan at ginagambalaang kabuhayan at buhay ng ma-mamayan dito. Sapilitan nilangpinasusurender ang mga sibilyan.May naiulat ding mga kaso ng ili-gal na pang-aaresto at ekstrahu-disyal na pamamaslang. Ang la-king kumpanyang operasyongkombat at dumaraming presensyang militar sa mga barangay ngEscalante ang nagtulak sa mgaresidente na magbakwit.

Setyembre 7 , 2019 ANG BAYAN4

FMO sa Agusan del Norte, bigo

Pinagtatakpan ng Armed Forces of the Philippines ang katotohanang bigoang focused military operation (FMO) na inilunsad nito sa Mt. Hilong-hi-

long sa North Eastern Mindanao noong nakaraang buwan para makapangham-bog at iwasan ang kahihiyan. Ito ang pahayag ni Ka Sandara Sidlakan, taga-pagsalita ng Bagong Hukbong Bayan (BHB)-North Eastern Mindanao Region,noong Setyembre 4.

Matatagpuan ang Mt. Hilong-hilong sa hangganan ng tatlongprubinsya—Agusan del Norte, Suri-gao del Sur at Agusan del Sur. Ba-hagi ito ng kabundukan ng Diwata,at nagtataglay ng maraming klaseng hayop at halaman.

Inilunsad ng 402nd IBde, gamitang mga batalyon nitong 29th IB at36th IB, kasama ang mga elementong Philippine National Police ngCaraga at CAFGU ang nakapokus naoperasyon mula Hulyo 20 hanggangAgosto 15. Ginamit ang naturangoperasyon bilang test mission ng11th at 12th Scout RangerCompany. Sa pangkabuuan, nagpa-kilos ang AFP at PNP ng 1,000 tro-pa. Katulad sa ibang FMO, mayroonitong suporta ng mga helikopter napandigma, arteliri at drone.

Sinaklaw ng operasyon ang mgabayan ng Sibagat sa Agusan del Sur,Carmen, Cantilan, Madrid at SanMiguel sa Surigao del Sur at Reme-dios T. Romualdez sa Agusan delNorte. Nagpadala rin ng mga tropasa mga syudad ng Butuan at Cabad-baran sa Agusan del Norte. Angmga lugar na ito, partikular ang ba-yan ng Cantilan, ay saklaw ng ma-

paminsalang operasyon ng mga mi-na. Isa sa mga kumpanyang rito angMarcventures Mining DevelopmentCorporation na ginawaran ng per-misong magmina sa mahigit 4,799ektaryang kagubatan. Sinaklaw ngmga operasyon nito ang sentral nawatershed na krusyal sa irigasyonat suplay ng maiinom na tubig ngrehiyon. Dalawang beses nang isi-nuspinde ang permiso ng kumpanyadulot ng pinsalang dala nito sa ka-paligiran.

Ipinagmalaki ng AFP na maynagapi ang kanilang mga tropa namga “kampo” ng BHB gayong angmga ito ay lumang taktikal na base odi kaya’y mga sakahan ng mga Lu-mad. Ang totoo, nagkaroon ng si-yam na sagupaan sa pagitan ng mgatropa ng AFP at mga yunit ng BHBmula Hulyo 25 hanggang Agosto 12.Nagresulta ito sa tatlong kumpir-madong patay, kabilang ang isangtinyente ng 29th IB. Kalakhan ngkaswalti sa kanilang hanay ay dulotng operasyong demolisyon sa ka-bundukan ng Barangay Mahaba,Cabadbaran City noong Agosto 12.Isang Pulang mandirigma ang na-patay sa mga sagupaan.

Bilang ganti, binweltahan ngAFP ang mga sibilyang komunidadng mga barangay ng Mahaba atPuting Bato sa Cabadbaran City.Nagpakawala ito ng 15 bomba ngkanyon sa loob ng apat na araw.Nambomba rin mula sa ere ang mgahelikopter na AugustaWestland.Mga helikoper na Huey naman angkanilang pinalipad para sa ebak-wasyon ng kanilang mga sugatan atpaghahatid ng suplay sa kanilangmga tropa.

Bago at pagkatapos ang ope-rasyong militar, tuluy-tuloy angmilitarisasyon ng AFP sa 15 bara-ngay sa paligid ng Mt. Hilong-hi-long sa tabing ng mga operasyong“community organizing for peaceand development” o COPD. Sailalim nito, hinahalihaw ng mgasundalo ang mga barangay parasapilitang magpasurender ng mgasibilyan, manggipit at manakot sapamamagitan ng paulit-ulit napagpapatawag sa mga barangayhall kung saan malimit na naka-base ang kanilang mga tropa.Madalas silang nagbabahay-bahaypara pwersahin ang mga residentena “sumurender” at makipagka-sundo sa kanila. Sa Barangay SanAntonio sa RTR, pinatay ng mgapwersa ng 29th IB ang magsasa-kang si Roger Mandag noong Hul-yo 30. Bago nito, paulit-ulit si-yang binantaan ng mga sundalopara sumurender.

ANG BAYAN Setyembre 7 , 2019 5

Panghihimasok ng AFP

sa mga eskwelahan, tumitindi

PINATITINDI NG MGA tropa ng Armed Forces of the Philippines (AFP) angpanghihimasok nito sa mga paaralan at unibersidad sa buong bansa. Ito ay sakumpas ng National Task Force to End Local Communist Armed Conflict naitinatag sa bisa ng Executive Order No. 70. Nakabalangkas ang mga ito sakampanyang “kontra-insurhensya” na “whole-of-nation approach” at mala-king bahagi ng operasyong saywar (ngayo’y tinawag nang mga “operasyongpang-impormasyon”) ng AFP sa buong bansa.

Pinakalayunin nito na wasakinang mga demokratikong organisa-syon ng mga estudyante at ipatawang pasistang ideolohiya sa mgakampus. Tungo rito, inilulunsad ngmga sundalo (na unipormado at ar-mado) ang kunwa’y mga ”youth fo-rum," "information drive," "pagsa-sanay," "youth leadership summit”sa loob ng mga kampus. Laman ngmga aktibidad na ito ang lantarangpaninira sa mga demokratikong or-ganisasyon tulad ng Anakbayan,League of Filipino Students at ma-ging ng mga progresibong partidotulad ng Kabataan Partylist at Ba-yan Muna. Dito, malisyosong tina-tagurian ng AFP ang nasabing mgaorganisasyon bilang "prente ng ko-munista" o "simpatisador ng BHB"upang gawing iligal ang mga ito atbigyang katwiran ang marahas napagsupil sa kanilang mga myembro.Nagpapalabas ang AFP ng mapani-rang mga bidyo at nagpaharap ngbayarang mga “biktima” at pekengsurenderi.

Ilan sa tampok na aktibidad ka-makailan ang mga asembliya ng ka-bataan at estudyante sa Mindanao.Halimbawa nito ang youth leadershipsummit sa Mt. Moriah Camp, Malay-

balay at pagbisita sa Bukidnon Na-tional School of Home Industries.Katulad na mga asembliya rin angginawa ng 8th IB sa Bangcud Natio-nal Highschool at Malaybalay Natio-nal Highschool. Pinakamadalas angmga aktibidad ng AFP sa BukidnonState University. Sa Agusan delNorte, tinipon ng AFP noong Agosto31 ang 280 kabataan mula sa tatlongbarangay ng Remedios Trinidad Ro-mualdez para sa isang porum kungsaan siniraan ng militar ang mgaprogresibong organisasyon. Naka-takda ding maglunsad ng "leadershipdevelopment training" ang 402ndIBde sa iba't ibang kinatawan ngSangguniang Kabataan sa Butuan.Pinatawag din ng 3rd IB ang mahigit150 kabataan mula sa mga barangayng Calinan, Davao City.

Nagaganap rin ang katulad namga pagtitipon sa Luzon at Visayas.Naglunsad ng porum ang 303rdIBde sa University of St. La SalleIntegrated School sa Bacolod noongAgosto 23. Pormal na inanunsyo ngAFP ang planong "youth leadershipsummit" sa mga estudyante nghayskul sa Negros bilang bahagiumano ng kanilang CommunitySupport Program. Sa Northern Sa-

mar, mga tropa ng 803rd IBde angnag-ikot sa mga paaralan sa kani-lang kampanyang "indoktrinasyon."Isa rito ang talakayan sa mga es-tudyante ng National ServiceTraining Program sa University ofEastern Philippines noong Agosto31. Hulyo pa lamang, daan-daangkabataan na ang tinipon ng mgatropa ng AFP para dumalo sa kani-lang mga asembliya. Nagpapa-laganap naman ng paninira atkasinungalingan ang AFP sa pama-magitan ng mga career guidanceseminar sa mga mag-aaral ng seniorhighschool.

Pangunahing target ng mgaoperasyong saywar na ito ang mgaestudyante at kabataan sa mgaprubinsyang pokus ng mga opera-syong kombat ng AFP. Ang kalaka-rang ito ay matagal nang bahagi ngkanilang mga operasyong militar,laluna sa malalayong baryo.

Dagdag sa mga operasyongsaywar, naitala ang paniniktik atsarbeylans ng mga elemento ngAFP at PNP sa mga aktibistangmag-aaral ng Polytechnic Univer-sity of the Philippines at Universityof Sto. Tomas. Sa Samar, inintero-ga ng PNP Regional Mobile Groupang mga kasapi ng The Pillar, pub-likasyon ng mga mag-aaral saUniversity of Eastern Philippines.Sa UP Pampanga, nanghimasok dinang mga tropa ng PNP sa kampusmatapos inilunsad ng mgaestudyante ang kanilang pagkiloskasabay ng UP Day of Walkout andAction. Inireklamo naman ng Risefor Education Alliance sa Univer-sity of San Carlos-Cebu ang pani-niktik ng tropa ng PNP sa kanilangmga aktibidad sa loob ng paaralan.Idineklara naman ng 3rd ID namagdedeploy ang mga ito ng tropasa West Visayas State Universityat ilan pang mga pamantasan gayang UP Visayas kung saan aktiboumano ang League of Filipino Stu-dents at Anakbayan.

Setyembre 7 , 2019 ANG BAYAN6

Multi-trilyong badyet para sa diktadura

Badyet para sa kapayapaan at pag-unlad—ganito inilarawan ng rehimeng US-Duterte ang panukalang P4.1 trilyong panukalang pambansang badyet para

sa 2020. Ngunit malayo ito sa katotohanan. Ang multi-trilyong badyet ng reak-syunaryong gubyerno ay nakalaan para sa pangungurakot, pagpondo sa anti-mamamayang mga programa at proyekto, at pagpapaigting ng pasismo.

Ang P4.1 trilyong panukalangbadyet para sa 2020 ay mas mataasnang 12% kumpara sa P3.662 trilyongbadyet ngayong 2019. Nakabatay angpaglaki ng badyet ng gubyerno sa ta-ya na 6.5 hanggang 7.5% paglago nglokal na produksyon o gross domesticproduct (GDP) sa 2020, isang targetna malabong maabot dahil sa pagkitidng iba’t ibang sektor ng ekonomya,partikular ang agrikultura at manu-paktura. Sa katunayan, sa ikalawangkwarto ng 2019, kumitid ang GDPnang 5.5%, pinakamabagal sa nagda-ang 17 kwarto.

Tutustusan pangunahin ng ma-lilikom na buwis ang panukalangbadyet. Tinataya ng rehimeng Du-terte na lalaki tungong P3.54 trilyonang kikitain mula sa buwis, kabilangang malilikom mula sa pagpapatu-pad ng batas na TRAIN, at iba pangsinisingil ng estado. Mas malaki itonang 12.3% sa tayang P3.15 tril-yong kita ng gubyerno ngayong2019. Gayunman, kukulangin ito ngP677 bilyon at para matustusan angdepisit, kakailanganin ng rehimenna todo-todo pang mangutang.

Sa kabuuan, nakatakdang ma-ngutang nang aabot sa P1.4 trilyonang gubyerno sa 2020. Sa pagtata-pos ng 2019, aabot na sa P7.853trilyon ang kabuuang utang nito.Pagsapit ng 2020, lolobo pa ito tu-ngong P8.767 trilyon. Mangangahu-lugan ito ng pagtaas ng utang ngbawat Pilipino mula P72,518 sa2019 tungong P79,780 sa 2020.

Pork barrel ng pangulo at kan-yang mga alipures

Batbat ng anomalya ang panu-kalang badyet para sa 2020. SaP4.1 trilyon, P2.36 trilyon lamangang nakalaan sa mga ahensya atdepartamento. Ang natitirang P1.73trilyon ay nakalaan sa “Special Pur-

pose Funds,” mga buu-buong hala-ga na malaon nang binansagang“presidential pork barrel” dahil angpangulo ang personal na makaka-pagsabi kung paano at saan ito ga-gamitin. Sa gayon, sa bawat P10gagastusin ng gubyerno sa 2020,mahigit P4 ang maituturing na per-sonal na pondo ni Duterte.

Lantaran din ang pagpwesto ngmga proyektong karaniwang pi-nanggagalingan ng kikbak ng mgamambabatas. Bahagi nito angP972.5 bilyong pondo nakalaan pa-ra sa engrandeng “Build, Build,Build,” mga proyektong pang-imprastrukturang pinaghati-hatianna ng kanyang pinapaborang mgaburukrata at kumprador-burges.

Bahagi rin nito ang nakalaanpara sa iba pang proyektong mata-gal nang ginagawang palabigasanng mga pulitiko, katulad ng pagla-latag ng kalsada at kunwa'y pagku-kumpuni ng mga sirang bahagi ngmga ito. Isang halimbawa nito angtarget ng gubyerno na magpagawang may kabuuang 338.3 kilometrongbagong kalsada, na kasinghaba ngdistansya mula Maynila hanggangNaga City. Isa pang kaduda-dudangproyekto ang P16.9-bilyong pondopara sa “preventive maintenance” opagtitiyak na hindi masisira angumaabot sa 955 kilometrong kalsa-da (katumbas ng distansya mulaBaguio City hanggang Hong Kong.)Ang sinasabing “preventive main-tenance” ay paraan lamang ng mgatiwaling upisyal na tibagin angmaaayos pang kalsada para mulingilatag at mapagkunan ng pondongpangurakot.

Isa pang kalimitang palabigasanang pondo para sa proyektong pang-irigasyon. Umaabot sa P36.3 bilyonang pondo para sa mga pambansa atkomunal na proyektong irigasyon,

habang P2.2 bilyon naman ang parasa maliliit na proyektong irigasyon.Marami sa mga proyektong ito ayhindi totoong itinatayo, at kalimitanay ibinubulsa lamang ng mgakongresista at lokal na upisyal angpondo. May malalaking pondo ringnakalaan para sa pagpapatayo ngpambansang sistemang pang-iriga-syon, kahit pa ang ilan sa mga ito aymatagal nang tinututulan ng mama-mayan. Halimbawa nito ang P919-milyong Jalaur River MultipurposeProject Stage II, ang P890-milyongBalog-balog Multipurpose Project saIsabela, ang P800-milyong LowerAgno River Irrigation SystemExtension Project sa Pangasinan, atang P500-milyong Malitubog-Mari-dagao Irrigation Project Phase II saNorth Cotabato.

Bahagi rin ng 2020 badyet angpagpapatuloy ng pagpapatayo saChico River Pump Irrigation Project,na mariing nilalabanan ng mga ka-tutubo roon. Malaking bahagi ngpondo ay uutangin sa China.

Pondo para sa pasismoBukod sa pangungurakot, pina-

lobo rin ng rehimeng Duterte angbadyet para sa pagpapaigting ngpasismo nito.

Lalo pang lumaki ang pondo ng

ANG BAYAN Setyembre 7 , 2019 7

Korapsyon sa E-CLIP, laganap

SA NORTH EASTERN MINDANAO Region (NEMR), iniulat ni Maria Malayana umaabot sa P60,000 ang naibubulsa ng bawat upisyal ng AFP sa kani-lang mga palabas ng pekeng pagpapasurender. Sa ulat ng ilang mga bara-ngay at komunidad sa rehiyon, pinangangakuan ang mga napipilitang su-muko nang P65,000 bawat isa.

Ang totoo, mayorya sa kanila aywalang natatanggap. Pinakamalakina ang P5,000 na natatanggap ngiilan sa kanila. May mga kaso pangginagamit ang P5,000 bilangpaunang bayad sa pautang na mo-torsiklo. Kalaunan ay inoobliga angmga "sumurender" na bayaran nangbuo ang balanseng P65,000. Doble-doble ang kikbak ng mga upisyal ngAFP dito, bukod sa nakukurakot mu-la sa badyet ng E-CLIP, tumatayorin silang mga ahente ng mga kum-panya ng motorsiklo. Ang ibangpinasurender ay pinilit na magsanaypara maging elemento ng CAFGU sapangakong tatanggap sila ngmalaking sweldo. Pero ang totoo,wala silang natatanggap na pondoat sinuswelduhan lamang sila ngilang kilong bigas at ilang pirasongnodols at lata ng sardinas.

Sa datos na nakuha ng NDF-NEMR, hindi bababa sa P5.8 milyon

ang naibulsa ng mga upisyal ng AFPsa E-CLIP sa rehiyon. Aabot namansa P480 milyon ang kanilang nakura-kot sa 8,000 "sumurender namyembro ng BHB" sa buongMindanao.

Malinaw sa mamamayan sarehiyon na walang ibang naidulotang E-CLIP kundi higit pang pag-papatindi ng kahirapan ng mama-mayan. Ginagamit lamang itonggatasan ng mga korap na upisyal ngAFP. Malaon nang pinasinungali-ngan ng BHB sa rehiyon ang pag-papakalat ng pekeng pagsurenderng berdugong AFP. Paulit-ulit la-mang nito na ginagamit at iniuulatna “sumurender” ang kanilang mgaasset sa barangay, mga dating ka-sapi ng BHB na matagal nang nag-pahinga o kaya naman ay mga si-bilyan na napilitang sumurender satakot na kasuhan o patayin ng mi-litar.

Paaralang Bakwit,

nagbukas sa Quezon City

at Davao

NAGBUKAS NOONG Setyembre 2sa University of the Philippines-Diliman sa Quezon City ang Bak-wit School (Paaralang Bakwit)para sa kasalukuyang taon. Nasa50 mag-aaral na Lumad, kanilangmga guro at lider ang dumalo saaktibidad.

Samantala, 155 mag-aaralang dumalo sa pagbubukas ngBakwit School sa UCCP Haran saDavao City. Ayon sa admi-nistrasyon ng Salugpongan,nagpasya silang ibukas ang mgaBakwit School dahil hindi binawing DepEd ang ipinataw na sus-pensyon sa kanilang mga paa-ralan.

Kasabay nito, nagpiket angmga lider ng mga komunidad ngLumad at mag-aaral mula saSave Our Schools Network saharap ng House of Representa-tives habang isinasagawa angpagdinig sa badyet para sa De-partment of Education noongSetyembre 3.

Philippine National Police mula saP173.5 bilyon ngayong 2019 tu-ngong P184.9 bilyon sa 2020. Kabi-lang sa pondong ito ang P3 bilyonpara sa pagrekrut ng 10,000 bagongpulis at P14.4 bilyon para magdag-dag ng 26,685 upisyal na pulis.

May nakalaan ding dagdag naP546 milyon para sa pagpapatupadng kinamumuhiang “gera kontra-droga,” at P1.4 bilyon pa sa ibangmga ahensya gaya ng Department ofHealth at Department of Interior andLocal Government, para sa kabuuangP1.9 bilyon para sa Oplan Tokhang.

Nakatakda ring lumaki ang pondopara sa Department of NationalDefense, mula P183.9 bilyon ngayong2019 tungong P189 bilyon sa 2020.May P25 bilyon din para sa pangala-wang serye ng pagbili ng mga gamit-militar sa ilalim ng Revised AFP Mo-dernization Plan. Kabilang sa naka-

takdang bilhin ng AFP ang dagdag namga segunda-manong barko, siste-mang radar at paniktik, pang-ata-keng mga helikopter at eroplano atmarami pang gamit para sa progra-mang “kontra-insurhensya.”

May hiwalay pang P522 milyonna nakalaan para sa “National TaskForce to End Local Communist ArmedConflict,” na nakalagak sa iba’t ibangahensya. Ang pondong ito ay parapatindihin pa ang panunupil at inti-midasyon sa mga sibilyang komuni-dad, gamit ang “whole-of-nationapproach” ng mga sundalo at pulis.

May mga proyekto ring nagla-layong palawakin ang kakayahangmaniktik ng reaksyunaryong gub-yerno. Kabilang dito ang P20 milyonpara sa Project D.I.M.E. (DigitalImaging for Monitoring and Eva-luation) na nakalaan sa pagbili ngmga drone, light detection and ra-

nging (LIDAR), at iba pang kaga-mitan para umano sa pagmonitorng mga proyektong itinatayo sakanayunan, pero sa totoo ay parasa pagpapaigting ng pagmanman atpaniniktik sa mga liblib na lugar.

Bukod sa mga proyektong ito,lumobo rin ang pondo para saconfidential and intelligence funds,partikular sa Office of the President(OP). Sa 2020, may kabuuang P4.5bilyon para sa confidential and in-telligence funds sa ilalim ng OP. Sakabuuan, may P8.28 bilyong naka-laang pondo para sa confidentialand intelligence expenses sa iba’tibang mga ahensya. Dito nangga-galing ang pondo para sa iba’tibang “black operation” ng gubyer-no, gaya ng pagmantine ng mga“death squad,” at paglunsad ngiba’t iba pang karumal-dumal napag-atake sa mamamayan.

ANG BAYAN Setyembre 7 , 2019 8

Konsultant ng NDFP, iligal na inaresto

ILIGAL NA INARESTO noong Agosto 23 ng pinagsanib na mga elemento ngPhilippine National Police at Armed Forces of the Philippines si Esterlita Suay-baguio, 60, sa Cubao, Quezon City. Si Suaybaguio ay konsultant ng NationalDemocratic Front of the Philippines (NDFP) sa pakikipag-usapang pangkapaya-paan nito sa GRP. Inaresto siya base sa itinanim na ebidensyang baril at pasa-bog, katulad sa kaso ng iba pang konsultant ng NDFP. Sinampahan din siya nggawa-gawang mga kasong pagpatay at bigong pagpatay.

Iginiit ng Partido Komunista ngPilipinas (PKP) ang agarang pagpa-palaya kay Suaybaguio dahil pro-tektado siya ng Joint Agreement onSafety and Immunity Guarantees(JASIG) na pirmado ng gubyerno ngPilipinas at ng NDFP. Nasa pagka-kakilanlan sa Document of Iden-tification ni Suaybaguio ang kan-yang katayuan bilang konsultantpara sa mga usapin sa Mindanao.

Kinundena ni Fidel Agcaoili, pu-nong negosyador ng NDFP, ang pag-aresto. Aniya, isa na naman itongbalakid sa posibilidad na matuloyang negosasyon. Giit ng PKP at NDFPna ibasura ang lahat ng gawa-ga-wang kasong isinampa kay Suayba-guio, gayundin sa iba pang deteni-dong konsultant at istap ng NDFP.

Samantala, walang tigil angpananalasa ng mga armadongpwersa ng rehimeng Duterte at ngkasapakat nitong mga panginoongmaylupa sa kanayunan.

Patuloy na inookupa ng mga

sundalo ng 2nd IB ang 23 barangaysa mga bayan ng Cawayan at SanFernando, Masbate mula pa Mayo23. Nitong unang linggo ng Set-yembre, iniulat ng BHB-Masbate napinasok na rin ng mga pasista angapat na barangay sa Uson. Sa mgabaryong ito, laganap ang mga pag-labag ng 2nd IB sa karapatang-tao.Pinamumunuan ni Lt. Col. Fabonang berdugong batalyon na ito.

Sa Bulacan, patuloy na ginigipitng Royal Mollucan Realty HoldingsInc. ang mga magsasaka sa SityoCompra, Barangay San Mateo saNorzagaray. Inaagaw ng naturangkumpanya ang 75.5 ektaryang saka-han na mula dekada 1960 pa binu-bungkal ng mga magbubukid. NoongSetyembre 2, sinira at sapilitang pi-nasok ng mga maton ang bahay ngmyembro ng Samahang Magbubukidsa San Mateo. Pinagpuputol ng mgaito ang mga kawad ng kuryente sa lu-gar, ninakaw ang mga alagang kam-bing at pinagsisira ang mga pananim.

Presyo ng palay,

bumagsak sa P7

SUMADSAD TUNGO SA pinaka-mababang halaga na P7/kilo angpresyo ng lokal na palay noongAgosto mula sa pinakamataas naP22-24/kilo noong nakaraangtaon. Ito ay matapos bahain angmerkado ng relatibong mas mu-rang bigas mula sa labas ng ban-sa. Dahil dito, bumagsak ng1.27% ang produksyong agrikul-tural sa pangalawang kwarto ngtaon, pinakamababa sa nakara-ang tatlong taon. Batid ng lahat,laluna ng mga magsasaka, nadulot ito ng batas sa liberali-sasyon sa pag-aangkat ng bigasna pinirmahan ni Rodrigo Dutertenoong nakaraang taon.

Noon pa man, minaliit na ngmga magsasaka ang inilaang sub-sidyo na P10 bilyon para satinatayang malulugi sa kanilangsektor. Ayon sa Bantay Bigas,hindi ito sasapat sa 2.7 milyongmagsasaka na maapektuhan lalu-pa’t 10% lamang nito ang direk-tang mapupunta sa mga magsa-saka sa anyo pa ng pautang. Datinang baon sa utang ang mgamagsasaka dulot ng matataas nagastos ng produksyon, gayundinng upa sa lupa. Imbes na gamitinpara pantawid ng maliliit na mag-sasaka, gugugulin ang kalahati ngnaturang subsidyo (P5 bilyon) sapagbili ng makinaryang pansaka.

Kasabay nito, unti-unti naring namamatay ang lokal na in-dustriya ng gilingan ng bigas.Ayon sa Philippine Confederationof Grains Association, umaabot nasa 4,000 gilingan (40% ng pang-kabuaang bilang ng gilingan sabansa) ang nagsara dulot ng pag-kalugi sa harap ng pagdagsa ngmas murang bigas mula sa ibangbansa. Sa isang talakayan saKongreso noong Agosto 28, na-nawagan ang Makabayan Bloc,kaisa ng mga magsasaka at ope-reytor ng gilingan, na ibasura naang batas ng liberalisasyon napumapatay sa produksyon ng bi-gas.

Welga sa Monde Nissin, tagumpayTAGUMPAY ANG IKALAWANG welga ng mga manggagawa ng Monde Nissinnoong Agosto 27 matapos magkasundo ang Monde Nissin Labor Association-LIGA (MNLA-LIGA) at maneydsment kaugnay sa isyu ng pagtatanggal sa 176manggagawa. Kabilang sa napagkasunduan ay pagbabayad ng maneydsmentnang di bababa P100,000 na separation pay sa bawat sinisanteng kontraktwalna manggagawa.

Una nang nagwelga ang MNLAnoong Agosto 6 kung saan sumang-ayon ang maneydsment na gawingregular ang mga kontraktwal. Perosa halip na sumunod sa usapan, tu-so nitong sinisante ang naturangmga manggagawa.

Ayon sa MNLA-LIGA, ang pag-tanggap ng mga sinisante ng sepa-ration pay ay hindi nangangahulu-gan na ititigil na nila ang kanilang

paglaban para sa regularisasyon.Sa Araw ng mga Bayani noong

Agosto 16, kasama ang mgamanggagawa ng Monde-Nissin sapagkilos laban sa mababang sa-hod, kontraktwalisasyon at pan-darahas.

Dumalo rin sa protesta ang mgamanggagawa mula sa NutriAsia atPeerless Products ManufacturingCorporation.

Setyembre 7 , 2019 ANG BAYAN9

Mga magsasaka ng tabako, ginigipit

Kinundena ng Solidarity of Peasants Against Exploitation (Stop Exploita-tion) ang pagbabansag sa kanila ni Lt. Col. Charles Castillo ng 81st IB

bilang ligal na prente ng PKP-BHB. Ginawa ito ni Castillo matapos ang daya-logo ng grupo ng mga magsasaka at ng militar sa upisina ni Gov. Ryan Singsonsa kapitolyo ng Ilocos Sur noong Agosto 8.

Ipinaglalaban ng Stop Exploita-tion ang direktang pamamahagi sakanila ng 15% ng excise tax sa taba-ko na isinabatas noon pang 1992(RA 7171) at 1996 (RA 8240). Na-kalaan umano ito para iangat angkakayahan sa produksyon at kala-gayang pang-ekonomya ng mgamagsasaka. Sa taong 2016 lamang,nagkahalaga ang pondong ito ngP15.8 bilyon (15% ng P105.4 bil-yon). Ngunit ayon sa grupo, mumolamang ang nakakarating sa kanila.Mula nang isabatas ito, mayroon la-mang iilan na nakatanggap ngP15,000, o masahol pa, ay isang sa-kong abono.

Giit ng mga magsasaka angsubsidyo at insentibo sa produksyonat mga programang kongkretongtumutugon sa mataas na gastusinsa produksyon at mababang kita.Dagdag rito ang suporta para sapagtatanim ng palay na karaniwangkabuhayan ng mga magsasaka ma-tapos ang anihan ng tabako.

Ayon naman sa pananaliksik ngNational Democratic Front-Ilocos,ang pondo noong 2016 ay makapag-lalatag na ng sistema ng irigasyonsa mahigit 26,800 ektarya sarehiyon ng Ilocos, at makapagbaba-hagi rin ng mga traktora at iba pangkagamitang pansaka. Ang 38% nitoay sapat na para bigyang-subsidyoang isang buong anihan at magka-roon ng tig-isang ektaryang lupangmasasaka ang may 37,000 magsa-saka. Mayroon pang matitira namaaaring ilaan sa kalusugan atedukasyon ng mga pamilya ng mag-sasaka.

Gayunpaman, umaabot sa 85%ng pondo ay napupunta lamang samga imprastrukturang hindi direk-tang pinakikinabangan ng mga mag-sasaka at matagal nang ginagawang

palabigasan ng lokal na mga pulitikoat warlord sa rehiyon. Noong 2001,nalantad ang pagkurakot ng P224milyon ng dinastiyang Singson ngIlocos Sur. May pananagutan din siSen. Imee Marcos sa pagdambongniya ng P213 milyon mula sa pondonang siya'y gubernador pa ng IlocosNorte noong 2011 at 2013.

Nakikihati rin sa pagbulsa sabuwis ang mga sindikatong rehimenna nakaupo sa Malacañang. Noong2001, isa sa ikinaso kay dating pa-ngulo at "hueteng lord" na si JosephEstrada ay ang paghingi kay datingGov. Luis Singson ng P130 milyonmula sa pondo. Samantala, sa nga-lan ng "proteksyon sa kalusugan ngpubliko," tinaasan naman ni RodrigoDuterte noong Hulyo 25 ang ipina-pataw na excise tax sa tabako.Noong Enero, pumalo sa P20.5 bil-yon buwis mula sa tabako ang pu-masok sa kaban ng bayan.

Maging ang nakabababang mgaupisyal ng reaksyunaryong gubyer-no ay may kani-kanyang bahagi sapangungulimbat. Mula 2016-2018,wala pa ring ulat ang di bababa saapat na lokal na pamahalaan sarehiyon ng Ilocos kung saan napun-ta ang inilaan sa kanilang mahigittig-P1 bilyon. Mahigit P41 bilyonbuwis ang nalikom ng gubyerno sapanahong nabanggit.

Kaugnay nito, hinihingi rin ngStop Exploitation ang pagtataas ngpresyo ng tabako tungong P128 kadakilo, nang walang klasipikasyon. Ta-liwas ito sa umiiral na napakabaratna pagbili mula P28-P82 at mada-yang paggrado ng mga manga-ngalakal at malalaking kumpanya sainaaning Virginia, Burley at Nativena klase ng tabako. Kasabwat sa ga-nitong pagsasamantala ang NationalTobacco Administration.

Mga kriminal, pinalaya ng

rehimeng Duterte

MAHIGIT 1,700 kriminal nanahatulan sa karumal-dumal namga krimen ang pinalaya ngrehimeng Duterte sa ilalim ngGood Conduct Time Allowance(GCTA).

Isinasaad sa batas ng GCTAna maaaring makalaya nang masmaaga ang mga bilanggo, kahityaong hinatulan ng habambuhayna pagkakabilanggo, kapag mag-pakita ang mga ito ng maayos naugali.

Nalantad ang iskemang itonang bumuhos ang galit ngmamamayan, laluna ng mga ka-anak ng biktima, sa balitangpalalayain si Antonio Sanchez,dating meyor ng Calauan,Laguna. Hinatulang nagkasala siSanchez ng panggagahasa atpagpaslang kay Eileen Sarmentaat kaibigan niyang si Alan Gomezat pagpatay sa mag-amang Nel-son at Rickson Peñalosa.

Higit pang ikinagalit ng ma-mamayan ang direktang pag-en-dorso ng alipures ni Duterte nasi Sal Panelo sa pagpapalaya kaySanchez sa Bureau of Pardonsand Parole. Kabilang si Panelo samga abugado ng pamilyangSanchez sa kanyang kasongpanggagahasa at pagpaslang.

Upang isalba ang kanyangrehimen, sinibak ni Duterte angkomisyuner ng Bureau of Cor-rections (BuCor) na si NicanorFaeldon. Una nang nasibak siFaeldon sa Bureau of Customsdulot ng ismagling ng shabu.

Mayorya ng pinalaya sailalim ng rehimeng Duterte aymga manggagahasa at mama-matay-tao. Liban kay Sanchez,pinalaya rin nito ang apat sapitong sangkot sa panggaga-hasa at pagpatay sa magkapatidna Chiong sa Cebu noong 1997.

Ang batas na GCTA ay nai-pasa sa ilalim ng rehimeng Be-nigno Aquino III noong 2013.

ANG BAYAN Setyembre 7 , 2019 10

Paglaban ng mga West Papuanpara sa pambansang paglaya

Libu-libong mamamayan ng West Papua ang tuluy-tuloy na naglunsad ngdemonstrasyon mula pa Agosto 17. Unang ikinasa ng mga Papuan ang

mga rali kasabay ng pambansang araw ng kalayaan ng Indonesia para mana-wagan ng pambansang paglaya at sesesyon (paghihiwalay sa Indonesia bilangbansa).

Imbis na tugunan ang kanilangpanawagan, nagdeploy ang gubyer-no ng Indonesia ng dagdag na1,200 sundalo at pulis sa lalawiganpara marahas na supilin ang mgapagkilos. Noong Setyembre 3, dibababa sa dalawang estudyantengPapuan ang namatay sa pang-aata-ke ng mga paramilitar sa kanilangeskwelahan. Anim naman ang na-matay, kabilang ang isang bata, ha-bang mahigit dosena ang nasuga-tan, nang paulanan ng bala at tir-gas ng mga tropang Indonesian angmga raliyista sa Deiya noong Agos-to 28. Ang panibagong bugso ngmga pang-aatakeng ito ay bahaging nagpapatuloy na kampanyanghenosidyo ng estadong Indonesianlaban sa mga Papuan.

Kasaysayan ng dayuhangpanghihimasok

Ang West Papua (dating Net-herlands New Guinea) ay dating ba-hagi ng Dutch East Indies (ngayo’yIndonesia) na kinolonya ng The Net-herlands mula 1880. Nang kilalaninng Dutch ang independensya ngIndonesia noong 1949, hindi nito bi-nitiwan ang West Papua para tiya-kin ang ekonomikong interes nito sarehiyon.

Pero noong dekada 1960, ipina-kana ng dating pangulo ng US na siJohn F. Kennedy ang pagpapailalimng West Papua sa kontrol ng Indo-nesia bilang pabor sa naghaharinguri rito. Noong 1969, inilunsad anghuwad na reperendum kung saanpinapili ang mga Papuans kung naisnilang mapailalim sa republika ngIndonesia. Pumili ang mga sunda-long Indonesian ng 1,025 Papuanna pinalahok sa reperendum at sa-

pilitang pinaboto para sa integra-syon.

Tiniyak ng integrasyon angmalayang pagpasok at pandaram-bong ng mga lokal at multinasyunalna kumpanyang mina at plantasyonsa mga rekurso ng West Papua.Kabilang sa mga ito ang Freeportng US at Rio Tinto ng Australia,mga kumpanyang notoryus sa pa-ninira ng kalikasan. Nangungunanaman ang mga kumpanyang Japa-nese sa pagkakalbo ng mga kagu-batan sa isla, gayundin sa paghut-hot ng natural na gas (kasama angUS). Samantala, kinamkam ng ma-lalaking kumprador at kapitalistangIndonesian ang malalawak na lupang mga Papuan at nilatagan ng mgaplantasyon.

Deka-dekada nang paglabanMula simula, malinaw na ang

hangarin ng mga West Papuan parasa pagpapasya-sa-sarili at pamban-sang paglaya. Noong 1965, nabuoang Free Papua Movement, ang ar-madong grupo ng New Guinea Raad,ang gubyerno ng mamamayan ngWest Papua na itinayo noong 1961.Noong 2015, kinilala sa Melanesian

Spearhead Group, isang organisa-syon ng mga bansang matatagpuansa subrehiyon ng Oceania, angkoalisyon ng mga grupong Papuanna nagbuklod sa ilalim ng UnitedLiberation Movement of West Pa-pua.

Upang supilin ang paglaban ngmga Papuan, tuluy-tuloy na ipina-pailalim ang prubinsya sa di dekla-radong batas militar. Ito ang pina-kamilitarisadong lalawigan sa ban-sa at kasalukuyang pinapakatan ngmahigit 45,000 pwersang panse-guridad ng Indonesia. Kabilang saitinambak dito ang KonstrandCommandos na sinanay, inarmasanat pinopondohan ng US at Austra-lia.

Nagreresulta ang matindingmilitarisasyon sa henosidyo at ma-lawakang pagpapalayas sa mgaPapuan. Mula 1969, mahigit100,000 Papuan na ang pinaslanghabang puu-puong libo naman angnaging biktima ng iba pang mgapaglabag sa karapatang-tao.

Sa harap ng tumitindingpanghihimasok ng mga dayuhan sakanilang ansestral na lupain atpagsupil sa mga karapatan, patu-loy na isinusulong ng West PapuaNational Liberation Army ang ge-rilyang pakikidigma ng mga Papu-an para sa pambansang pagpapa-laya.