Thôngtinsách

Tênsách:CâuchuyệnphíasauNhàvệsinh

Nguyêntác:ThestorybehindToilets

Tácgiả:ElizabethRaum

Ngườidịch:HàXuyên

Nhàxuấtbản:NXBTrẻ

Khốilượng:200g

Kíchthước:19x26cm

Ngàypháthành:05/2013

Sốtrang:32

Giábìa:32.000đ

Thểloại:KiếnthứcKhoahọc

Thôngtinebook

Nguồn:http://tve-4u.org

Type+Làmebook:thanhbt

Ngàyhoànthành:22/11/2016

Dựánebook#235thuộcTủsáchBOOKBT

Giớithiệu

-Bạncóthểtìmthấybồncầu12chỗngồiởđâu?

-Vìsaohàonướcquanhlâuđàilạicómùikinhkhủng?

-“SựHôiThốiKhủngKhiếp”làgì?

ĐểtìmranhữngsựthậtẩngiấuphíasauvạnvậthãykhámphábímậtcủabộsáchCâuchuyệnphíasau.Hãytìmhiểuvềmọiđiểumàbạnđãtừngmuốnbiết(vàmộtvàiđiềumàbạnsẽướclàmìnhđừngbiết)vớinhữngchủđểtrảirộngởcáclĩnhvựckhácnhau!

MỗiquyểnsáchtrongchuỗiCâuchuyệnphíasaubaogồmnhữngsựthậtđầyhấp dẫn và thú vị, những biểu đồ chất lượng cao, và những hình ảnh lôicuốn.

LạmbànvềchiếcbồncầuEbookmiễnphítại:www.Sachvui.Com

NgườitathườngngồibệtkhihọsửdụngbồncầukiểuchâuÂunhưthếnày.

Dùphảiđứng,ngồixổm,hayngồibệt,thìtấtcảmọingườiđềucầnđếnbồncầu.Khingườitaănvàuống,cơthểchỉsửdụngnhữnggìcầnthiếtvàsauđóloạibỏphầnchấtthảicònlại.Chấtthảidạnglỏngđượcgọilànướctiểu.Chấtthảirắnđượcgọilàphân.

ỞVươngquốcAnh,ngườitathườngnóihọđivệsinh,nhàxí,hoặcnhàvệsinhđểloạibỏchấtthảicủacơthể.ỞMĩ,ngườitalạinóihọđinhàvệsinh

hoặcphòng tắm.Trongquákhứ,nhàvệsinhđượcgọi làcầu tiêu.Nhàvệsinhbênngoàicănhộđượcgọilànhàxíxanhà,nhàcầu,hayhốxí.Nhàvệsinh,chodùđượcgọilàgìđinữa,đềulàmộtphầnquantrọngcủacuộcsốngthườngnhật.

Sơđồchothấycácbộphậnchínhcủacơthểthamgiavàoquátrìnhtiêuhóa.

Sựtiêuhóa

Sựtiêuhóalàquátrìnhcơthểlấycácvitaminvànănglượngtừthứcăn.Khingườitaăn,nướcbọt trongmiệnglàmmềmthứcăn.Điềunàygiúpíchchoviệcnuốtthứcăn.Sauđóthứcănsẽđiquamộtđườngốnggọilàthựcquảnđểđiđếndạdày(xemsơđồ).Dạdàynghiềnthứcănthànhmộthỗnhợpdịchlỏng.Dịchthứcănnàysẽđiquaruộtnon.Ruộtnongiúpcơthểhấpthucácvitamin và những chất cần thiết để phát triển và khỏe mạnh.Phầnchấtthảicònlạisẽđiđếnruộtgià.Từđâynósẽđượcđẩyrakhỏicơthểvàobồncầu.

Sơlượcvềlịchsửbồncầu

Bảngđồnàychothấynhữngnơiđãpháttriểnnhàvệsinhtừthờicổđại.

Conngườithuởsơkhaikhôngsốngtrongcácthịthànhhaylàngmạc.Thayvàođó,họdựnglềutrạiởmộtnơitrongmộtkhoảngthờigianngắn.Sauđó,họtiếptụcdichuyểnvàđểlạinhữngchấtthải.Khiconngườibắtđầusốngquầncư,họphảitìmmộtcáchkhácđểgiảiquyếtvấnđềchấtthảicủaconngười.

Lúcđầu,nhữngngườicổđạiđàocáchốđểchứachấtthảihoặcnếudùngbôthìphảiđượcđổđisaumỗilầnsửdụng.Vàokhoảngnăm2500trướcCôngnguyên(cáchđâykhoảng4500năm)cácnhómngườicổđạiởScotlandvàthunglũngsôngẤn(ngàynaylàPakistan)sửdụngmộthệthốngđườngốngđểchuyểnchấtthảitừnhữngbồncầutrongnhàrangoài.Vàocùngkhoảngthờigianđó,vịvuacủaSumerởvùngLưỡngHàđãchoxâydựngsáunhàvệsinhtrongcungđiệncủaông.

Cácloạibồncầuthờicổđạikhác

BồncầuởAiCậpcổđạicóhìnhdạng lỗkhóađểgiúphọ thoảimái.Mộtchiếcbôbêndướichỗngồichứađầycát.Chấtthảicủaconngườirơivàocátvàđượcđổđibởimộtngườihầu.Thờigiansau,ngườiLaMã(ngàynaylà

nướcÝ)xâydựnghệthốngcốngrãnh.Cốngrãnhmangchấtthảitừcácnhàvệsinhxảvàocácdòngsôngsuốigầnđó.

Bồncầudộinước

Cung điện Knossos, được xây dựng vào khoảng năm 2000 trước Côngnguyên(cáchđây4000năm)trênđảoCrete,đãcónhữngchiếcbồncầudộinướcđầutiên.Nhữnglòngchảotrênnóccủacungđiệnhứnglấynướcmưa.Cácốngdẫnmangnướcmưatừtừchảyvàobồncầu,dộisạchchấtthải.Mộtchiếcghếgỗđượcđậylênhệthốngxả.Chiếcghếcũnggiữchongườidùngđượckhôráo.

Cóchỗchomườihaingườiđànôngsửdụngnhàvệsinhnàycùngmộtlúc.Nóđượcxâydựngvàokhoảng100đến200nămtrướcCôngnguyênở

Tusinia,châuPhi.

Nhữngchiếcbô

NhữngngườiAiCập,HyLạp,LaMãgiàucóchọndùngvạihoặcchậulàmbồncầu.Chúngđượcgọilàbô.Ngườinghèođơngiảnchỉđibênngoài.Nếuquáyếuđểđirangoài,họsẽsửdụngbôbằngđấtsét.

ChiếcghếđingoàicủangườiMĩnàycótừnhữngnăm1700đượctrangtríbằnggươngmặtcủavuaGeorgeIII.

Mộtsựxúcphạmkhácthường

Mộtsốchiếcbôtrongnhữngnăm1700và1800đượcvẽtrênđógươngmặt củamột vị lãnh đạo không được lòng dân. TrongcuộccáchmạnggiànhđộclậpcủaMĩ(1777-1783),gươngmặtcủavuaGeorgeIIIđãbịđemrasửdụng.ĐólàbởivìôngđãcốđánhthuếlênngườidânởthuộcđịaBắcMĩ.

ThờiTrungcổ

TrongsuốtthờiTrungcổ(500-1450),hầunhưtấtcảcácbồncầudộinướcvà

hệthốngcốngrãnhđềubiếnmất.Ngườitađibênngoàihoặcsửdụngbô.

Cácthànhtrìthườngcónhữngnhàvệsinhngoàitrời.Đólànhữngchỗngồinhỏđượcxâytrongmộtngănhẹplơlửngphíatrênhàonướccủatòathành.Chấtthảichảytheobứctườngthànhxuốnghàonước.Nhữnghàonướcchứađầynướccốngbốcmùikinhkhủng.

Vàonhữngnăm1500,ngườigiàudùngnhữngchiếcbôcầukìđượcgọi làghếđingoài.Nhiềuchiếcđượclàmtrônggiốngnhưmộtchiếchộp.Nắpđậymởrasẽđểlộmộtchỗngồiđượctrangtríbằngnhunghoặcđăng-ten.Bêndướichỗngồilàmộtchiếcbôđểhứngchấtthải.

Nhữngvấnđềcủathànhthị

Trướcnhữngnăm1600,đasốngườidânđềusốngởnhữngnôngtrạihoặctrongcácngôilàng.Chấtthảikhônglàvấnđề.Nhưngkhingườitachuyểnđến những thành thị đông đúc, vấn đề chất thải con người đã phát sinh.Người ta tiểu tiện trênnhữngconđường.Họcònđổbô trêncácconphố.Cácnôngdânthugommộtsốchấtthảiđểrảitrênnhữngcánhđồngcủahọlàmphânbón.Sốchấtthảicònlạiđivàonhữngconsôngvàcácgiếngnước.Điềunàykhiếnchonguồnnướckhôngcònantoànđểuống.

Bôthườngđượcđổtrênnhữngconphố.

Sơđồchothấymộtchiếcbồncầuhoạtđộngnhưthếnào.Khicầngạtbồncầuđượcđẩy,nướctừthùngchứachảymạnhxuốngbểbồn.Điềunàysẽbuộcnướcvàchấtthảitrongbểbồnđổvàocốngxả.Khinướctrongthùng

chứacạn,cụcchặnmởra.Thùngchứalạiđượclàmđầynước.

Bồncầudộinướchiệnđại

Năm1590nhàsángchếngườiAnh,SirJohnHaringtonđãthiếtkếmộtchiếc

bồncầudộinước.Ôngđặtnótrongnhàcủamình.Mộtthùngchứagầnvớitrầnnhàsẽxảnướckhikéocầngạtcủachiếcbồncầu.NữhoàngElizabethIcũngđãlắpđặtmộtchiếcbồncầunhưthếtrongcungđiệncủabà.Chỉmộtsốítngườisẵnlòngthửdùngnó.Thựctế,họđãchếnhạochiếcbồncầudộinướccủaHarington.

NgườitatiếptụcsửdụngcácnhàxíxanhàhaybôchođếnkhikiếntrúcsưngườiPháp,J.F.Bondeltạoramộtchiếcbồncầudộinướctốthơnvàonăm1738.Chiếcbồncầunàycómộtvan (nắp)đểngănmùihôi lankhắpngôinhà.Đếnnhữngngăm1770,ngườidânAnhvàPhápbắtđầuđặtbồncầudộinướcvàotrongnhàcủahọ.Năm1870,mộtngườiđànôngAnh,S.S.Hellyerđãphátminhramộtchiếcbồncầudộinướcgiốngvớinhữngchiếcbồncầungàynaychúngtasửdụng.

TrướcthờiđiểmđóởMĩ,nhiềungườiđãkhôngcónướcmáyđểsửdụng.Không có nước máy, họ không thể sử dụng bồn cầu dội nước. Cho đếnkhoảngnăm1870nhiềugiađìnhởMĩmớicóđườngốngdẫnnướcvàbồncầudộinướctrongnhà.

NhữngchiếcbồncầucủaCrappercóhệthốngxảnướctốthơnnhữngchiếcbồncầutrướcđó.Mẫuquảngcáonàychothấychúngcũngđượctrangtrí

rấtcầukì.

ChiếcbồncầucủaThomasCrapper

Năm 1884 thợ sửa ống nước ngườiAnh, Thomas Crapper đãthiếtkếmộtchiếcbồncầudộinướcđơngiảnhơn.CôngtycủaThomasCrapperđãchếtạoranhiềuchiếcbồncầuđượcsửdụngởkhắpchâuÂu.NữhoàngVictoriađãkhenthưởngông,nhưngnhữngngườilínhMĩmớigiúpôngnổitiếng.NhữngngườilínhMĩlàmviệcởAnhsuốtthếchiếnthứnhất(1914-1918)bắtđầugọinhữngchiếcbồncầulà“crapper”.

Cốngrãnh

Bứchọanăm1854chothấynhữngngườicôngnhânđangsửachữacốngcủakhuphốFleet,LuânĐôn.

Đếnnhữngnăm1840đasốcácthànhphốđểucóvấnđềvớihệthốngcốngrãnh.Khilượngngườisửdụngbồncầudộinướcngàycàngnhiềuhơn,cáccốngrãnhkhôngthểkhamnổichấtthải.Cáccốngbịchảytràn.Ngườitabắtđầubịnhiễmbệnhkhinướccốngròrỉvàotrongnướcuống.

ỞLuânĐôn,chất thảicủaconngườithảivàosôngFleetvàsôngThames.Cácconsôngđãbịtắcnghẽnbởichấtthải,xácchó,mèochết,vàchuột.Raucủ,nồiniêu,bôvỡ,vàtấtcảcácloạirácrưởilấpđầycáccốngrãnh.

Mùahènăm1858đượcgọi là“SựHôiThốiKhủngKhiếp”.Thậmchícácthànhviêncủachínhphủcũngphảirờibỏthànhphốđểtránhmùihôi.Mấthàng năm trời để sửa chữa đường cống rãnh.Khi hệ thống cống xả đượchoànthành,mùihôithốibiếnmất.Cưdânthànhphốsauđósốngthọhơnvàítbệnhtậthơn.

Xửlýnướccống

NgaycảsaukhicácđườngcốngởLuânĐônđượcsửachữa,chấtthảivẫnbịđổvàosôngThames.Đasốcácthànhphốđểudẫnnướccốngđổvàocácconsông.Nhưngchấtthảicủaconngườigiếtchếtcávàlàmtắcnghẽncácdòngchảy.Năm1890mộtsốthànhphốbắtđầusửdụnghệthốnglọcvàchấthóahọcđểxửlýchấtthảitrướckhiđưanóquaylạicácdòngsôngvàaohồ.

Năm1916hainhàkhoahọcMĩlầnđầutiênxửlýchất thảibằngvikhuẩntrướckhiđưanó trở lạivàocácconsôngvàaohồ.Ngàynaynhiều thànhphốvẫntiếptụcsửdụnghệthốngnày.

HệthốngcốngcủaParis

Đếnnăm1878hệ thốngcốngcủaParis,nướcPháp, là580km(360dặm).

Ngườitathíchthamquanhệthốngcốngrãnhtrênnhữngcỗxekéođượcđẩybởicáccôngnhân.Sauđó,họsửdụngcácxelửavà thuyền nhỏ. Ngày nay, hệ thống cống của Paris bao trùm2.100km(1.300dặm).Parisvẫnduytrìcáctourthamquan.

CáctourthamquanhệthốngcốngcủaParisrấtđượcưachuộngvàonăm1870,khibứchọanàyđượcthựchiện.

Nướccốngngàynay

Ngườidânsốngởnôngthôndùngnhữngbểchứalớnđượcchôngầnnhàđểxửlýchấtthải.Chấtthảiđượcdẫntừnhàchảyvàocácbểtựhoạinày.Quathờigian,chấtthảisẽphânhủy.Nướcthảichảyvàođấtthôngquamộtruộngtiêunước.

Sơđồchothấymộtbểtựhoạihoạtđộngnhưthếnào.Lớpvángsẽphânhủythànhnướcvàcặn.Hệthốngthỉnhthoảngphảiđượclàmsạch.

Cáchệthốngcủathànhphốvàthịtrấn

Cácthànhphốvàthịtrấncầnnhữnghệthốngcốngrãnhlớnhơnbểtựhoại.Nhữngđườngốngmangchấtthảitừnhàởvànơilàmviệcđếnmộtđườngống lớn gọi là cốngxả chính.Cốngxả chính chạybên dưới các con phố.Côngnhânkiểmtracốngxảchínhbằngcáchđixuốngmộtmiệngcống.

Nhữngbểchứalớnsẽthugomchấtthảitừcácđườngcốngchính.Chấtthảidạnglỏngđượcphântáchkhỏichấtthảirắn.Chấtthảirắnsẽđượcđốthoặcđemrảitrênnhữngcánhđồngđểlàmphânbón.Chấtthảilỏngđượcxửlývớimộtloạikhíđượcgọilàchlorinevàvikhuẩn.Sauđónướcđãquaxửlýsẽđượcđưatrởlạicácsông,hồgầnđó.

Thảmsậy

Một hệ thống xử lý nước thải khác được gọi là công nghệ thảm sậy. Hệthốngnàysửdụngcáccâycỏcao(gọilàsậy)mọcởnhữngkhuvựcẩmướt.Cácđườngốngmangchấtthảiđếnthảmsậy.Sớmhaymuộnnướcthảicũngsẽbốchơi(biếnthànhkhí).Sauđóvikhuẩntrongrễsậysẽphânhủychấtthảirắn.

Nhữngbônghoahữuích

Năm1989cácnhàkhoahọccủaCụcQuảntrịHàngkhôngvàKhônggianQuốcgia(NASA)bắtđầusửdụngcácloàihoathủysinhđểlàmsạchnướcthải.Cácloàihoagồmcólandạhương,lily,vàcácloạikhác.Cáccâyhoahấpthukhíthảivàchorakhísạch.Sauđó,cácnhàkhoahọcnghiềnnhỏcâyvàdùngchúnglàmphânbónđểtrồngbắp,càchua,khoaitây,dưachuột,vàbí.

HệthốngxửlýnướcthảikhổnglồđượcđặtởMunich,nướcĐức,cónhiềubểchứađểxửlýchấtthải.

Làmvệsinh

Cuộngiấykhổnglồnàysẽtrởthànhloạigiấyvệsinhđặcbiệtdànhchobểtựhoại.Nótựrãsaukhoảng30giâyxảnước.

GiấyvệsinhđượcbánrađầutiênởMĩvàonăm1857.NóđượcbánởnướcAnhvàonăm1863.Lúcđầu,ngườitacảmthấyngượngngùngvớiviệcmuagiấyvệsinh.Cáccôngtybánchúngdướidạngđónggói.Khithờigianquađi, giấy vệ sinh đã trở thànhmột thứ sử dụng hằng ngày.Ngày nay, conngườicóthểsẽkhôngmuốnsốngthiếunó.

Trướckhicógiấyvệsinh

NgườiLaMãcổđạidùngmộtmiếngbọtbiểnbuộctrênđầumộtcâyqueđểlàmsạchsaukhisửdụngnhàvệsinh.Saukhidùngxong,họnhúngmiếngbọtbiểnvàomộtcáithùngđầynướcđểngườikếtiếpcóthểsửdụng.Nhữngngườicổđạiởnơikhácdùngnướcđểrửa.Mộtsốdùngđá,cát,hoặcvỏsòđểlàmsạch.

ỞnướcMĩ,ngườitadùngcùibắpngâmtrongnướcđểlàmgiấyvệsinh.Họđểmột giỏ cùi như thếở nhà xí xa nhà. Saukhi sử dụng, họ vứt cùi vàotronghầmxí.

Nhữngloạigiấyvệsinhđầutiên

NgườiTrungQuốclànhữngngườiđầutiênsửdụnggiấyvệsinhmềm.Năm1400họđã làm ra720.000 tờgiấyvệ sinhchohoàngcungsửdụng trongmộtnăm.ỞchâuÂuvàonhữngnămcuối1500,ngườigiàucóthườngđemtheomột quyển sách vào nhà vệ sinh. Họ xé các trang giấy để lau chùi.Nhữngngườinghèohơnsửdụngnhữngmẩugiấygói,giấyquảngcáo,vàgiấybáo.

Đồchứagiấycuộnlúcđầucòncócảchâncắmnến,đồmóckhăn,vàgươngsoi.

Baonhiêu?

ỞchâuÂusửdụng22tỉcuộngiấyvệsinhtrongmộtnăm.

Khôngchỗđểđi

Bảnđồthếgiớinàychothấysựtiếnbộcủacáckhuvựckhácnhauđốivớimứcđộchấpnhậnđượccủahệthốngvệsinh.

NgườidânởchâuÂuvàBắcMĩthườngxemnhàvệsinhvàgiấyvệsinhlàđiềuhiểnnhiênphảicó.Tuynhiên,ởnhiềunơi trênthếgiới,khôngcóđủnhàvệsinhđểsửdụng.Ngàynay,2,6triệungườikhôngcónhàvệsinhvàhệthốngcốngrãnhđúngnghĩa.

Nhữngđedọađốivớisứckhỏe

Khôngcónhàvệsinhvàhệthốngcốngrãnh,chấtthảicủaconngườicóthểchảyvàonhữngnơilâncậnvớicácgiếngnướchaycácdòngsuốisửdụnglàmnướcuống.Uốngnước thảichưađượcxử lý rấtnguyhiểmvới trẻsơsinhvà trẻnhỏ.Gần1,6 triệu trẻemdướinămtuổichếtmỗinămbởi tìnhtrạngvệsinhnghèonàn.

NămquốctếvềVệsinhMôitrường

LiênHiệpQuốc(UN)đã lấynăm2008làmNămQuốctếvềVệsinhMôitrường.Một trong nhữngmục tiêu củaUN là đến năm 2025 sẽ cung cấpđượcnhàvệsinhantoànchotấtcảmọingườitrênthếgiới.CácchuyêngiacủaUNnóirằngsẽ tiêu tốngần7 tỷbảngAnhmỗinămđểđạtđượcmụctiêucủahọ.NgườidânởchâuÂumỗinămcũngtiêutốnmộtkhoảngtiềntươngđươngnhưthếchokemlạnh.NgườiMĩtiêutốngấpbốnlầnnhưthếchocácthúcưngcủahọ.

Cănnhàbồncầu

Năm2007mộtnhàlậpphápngườiHànQuốctênlàSimjae-duckđãchoxâydựngmộtngôinhàcóhìnhdạnggiốngmộtchiếcbồncầu.ônggọingôinhàcủamìnhlàHaewoojae,cónghĩalà“mộtnơimàngườitacóthểgiảiquyếtnỗibuồncủamình”.Ngôinhàcóbốnphòngvệsinh.Phòngvệsinhnằmởtrungtâmngôinhàcóthểnhìnxuyênthấu.Mộthệthốngđặcbiệt làmmờkínhmỗikhicóngườisửdụngphòngvệsinhnày.Jae-duckxâyngôinhàbởivìônglo lắngvềsựthiếuhụtcủanhữngnhàvệsinhđúngnghĩa trên toàncầu.ôngmuốnmọingườihànhđộngđểgiảiquyếtvấnđềnày.

NgôinhàHànQuốcnàytrônggiốngmộtchiếcbồncầukhổnglồ.

Nhữngchiếcbồntiểubật

Mộtcông tyHàLanđã thiết kếmột chiếcbồntiểucó thể ẩnbêndướimặtđườngsuốtcảngày.Nósẽbậtlênđểsửdụngvàobanđêm.Nhữngchiếcbồn tiểunàyđượcsửdụngởcác thànhphố bên kia nước Anh. Thành phố đầu tiên ở Bắc Mĩ thửnghiệm loại bồn tiểu bật này là Victoria ở British Columbia,Canada.Đến buổi sáng, những chiếc bồn tiểu được hạ xuốngdướimặtđườngvàđượcphủbằngnắpđậykimloại.

Nhữngnhàvệsinhtrảphí

Ngườitađivệsinhởđâukhihọởxanhà?Cácnhàhàngvàcửahiệuđôikhicónhữngnhàvệsinhmiễnphí.Nhưngnếungười takhôngmuốnănuốnghaymuasắm thì sao?Nhiềungười tin rằngmỗi thànhphốvà thị trấnnêncungcấpdịchvụvệsinhcôngcộngmiễnphí,sạchsẽ,vàantoàn.

Số khác lại cho rằng quá tốn kémđể cung cấp các nhà vệ sinhmiễn phí.NhiềuquốcgiachâuÂucócácnhàvệsinhcôngcộngởcácthànhphốcủahọ.Thường thìbạnphải trả tiềnđểđượcsửdụngchúng.Số tiền thuđượcdùngđểgiữcácnhàvệsinhđượcsạchsẽvàvệsinh.

Đểgiữnhàvệsinhcôngcộngđượcsạchsẽvàđạtyêucầusửdụngrấttốnkém.

Nhàvệsinhdiđộng

Nhàvệsinhdiđộngcóthểđemđếnnhữngnơimànócầnđến.Nócóthểđượcsửdụngởcáchộichợ,lễhộiâmnhạc,vànhữngcông trường xây dựng. Chất thải được chứa trong một chiếcthùngbêndướichỗngồi.Mộtchiếcxetảisẽthugomchấtthảivàchởđếntrạmxửlýchất thải.Saukhicácnhàvệsinhđượclàmsạch,chúngcóthểđượcsửdụnglạihoặcđượcchuyểnđếnmộtđịađiểmmới.

CáccôngviênquốcgiahaynhữngđịađiểmthuhútkháchdulịchcóthểcungcấpnhữngnhàvệsinhdiđộnggiốngnhưthếnàyởColorado,Mĩ.

Tiếtkiệmnước

Nhữngchiếcbồntiểukhôngsửdụngnướcnhưthếnàyđãđượcdùngtrêntoànthếgiớiquanhiềunăm.

Người tadội rấtnhiềunướcxuốngbồncầu.ỞchâuÂuvàBắcMĩ,đa sốlượngnướctiêutốncủacáchộgiađìnhlàđượcdùngtrongnhàtắmvàphầnlớnnướcđượcsửdụngđểdộicầu.Bồncầuđượcsảnxuấtratrướcnăm1982sửdụngtừ19đến271(4,2đến6galon)nướcchomỗilầndội.Cácloạibồncầumớitốnítnướcsửdụngtrongkhoảng4,8đến61(1đến1,3galon)mỗilầndội.

Táisửdụngbồncầu

ThànhphốSanAntonio,bangTexas,nướcMĩ,mongmuốncáccư dân mua các loại bồn cầu tốn ít nước. Kể từ những năm1990, thànhphốSanAntoniođã trả tiền chongười dânđểhọmuamộtbồncầumớikhithulạinhữngchiếcbồncầuhaonước.Thành phố nghiền nát những bồn cầu cũ và sử dụng nhữngmảnhvỡđể látđườngmòn.Vàobanđêmnhữngmảnhvỡcủabồncầusẽphảnchiếuánhsángdọctheoconđường.

Bồntiểukhôngsửdụngnước

Mộtsốbổn tiểukhôngcầnnước.Mộtchiếcbồn tiểukhôngdùngnướccómộtốngthoátnướckhửmùilàmtừdầuthựcvậttựnhiên.Vìnướctiểunặnghơndầu,nênnóđi trực tiếpxuốnghệ thốngcống.Bồn tiểuđượcxịtbằngmộtloạichất tẩyrửamỗi thángmộtlần.Thaythếnhữngchiếcbồncầucũhơnởnhàvớithứnàysẽgiúpgiảmbớtlượngnướcsửdụng.

Bồncầudộinướckép

Bồncầudộinướcképcũnggiúplàmgiảmlượngnướcsửdụng.Mộtnúttốnítnướchơndùngđểdộinướctiểu.Nútcònlạidùnglượngnướcnhiềuhơnđểdộiphân.TấtcảcáccôngtrìnhxâydựngmớiởIrelandđềuphảisửdụngbồncầudộinướcképđểtiếtkiệmnước.Nướcứccũngmongmuốnngườidânsửdụngcácbồncầudộinướckép.

Mộtbồncầudộinướcképcóhainút.Mộtnútsửdụngítnướchơnđểdộinướctiểu.Nútcònlạidùngnhiềunướchơnđểdộichấtthảirắn.

Bồncầunàysửdụngkhíhoặcđiệnđểđốtchấtthải.Nókhôngcầnnướcđểhoạtđộng.

Hốxíthânthiệnvớimôitrường

ChínhphủquốcgiaMalawi,châuPhi,đangxâydựngnhữnghốxíđặcbiệtchotrẻsơsinhvàtrẻnhỏ.Cáccôngnhânđàonhữnghốnhỏphíasaunhữngbụirậmchotrẻem.Khihốđầy,cáccôngnhânsẽtrồngcâylênchiếchốđầyvàđàomộthốmớichocácbésửdụng.

Hốxí

Thiếunước làmộtvấnđề toàncầu.Hốxíhoạtđộng tốtởnhữngkhuvựckhôngcóhệ thốngnước.Hốxí làhệ thốngvệsinhphổbiếnnhất trên thếgiới.Ngườitaxâyhốxíbênngoàinhàbằngcáchđàomộthốsâuvàđặtmộtbệđỡlêntrênhố.Hốxínênởxacácgiếngnướcvàdòngsuốiđượcsửdụnglàmnướcuống.Chấtthảisẽtậphợplại tronghố.Khiđầy,hốđượclấplạibằngđất.Mộthốxímớisẽđượcđàogầnđó.Đasốnhàxíxanhàlàcáchốxícóchỗchechắn.

Nhàvệsinhủphân

Nhàvệ sinh ủ phân cũng hoạt động tốt ở những khu vực không có nhiềunước.Chúngđôikhiđượcsửdụngtronghoạtđộngcắmtrại,trêntàuthuyền,hoặcởnhữngngôinhàkhôngcóđườngnướcmáy.Mộtnhàvệsinhủphânphânhủychấtthảithànhthứgọilàmùn.Mùncóthểđượcrảitrênđấttrồng,làmđấttrởnêngiàudinhdưỡnghơnđểtrồngtrọt.Nóantoànvàsẽkhônggâybệnh.Nhàvệsinhủphâníttốnkémhơnnhàvệsinhdùngnước.Chúngrấttiếtkiệmnước.

Mộtnhàvệsinhủphânhoạtđộngkhôngcầnnướchayhệthốngcống.

Bồncầuchotươnglai

TrạmKhônggianQuốctếsẽsớmsửdụnghệthốngtừbồncầuđếnvòinước.

Bồncầuđãthayđổirấtnhiềutrongsuốthơn4.000nămqua.Cáchconngườisửdụngnướcvàxửlýchấtthảicủaconngườicũngthayđổi.

Táisửdụngnướcthải

Khoảng15thànhphốlớnnhỏởMĩhiệntạiđangsửdụngmộthệthống“từbồncầuđếnvòinước”.Nóbiếnđổinướcthảithànhnướcuống.Saukhichấtthảiđượcxửlý,nướcantoànđểuống.

Hệthốngnàyđượcsửdụngởnhữngnơithiếuhụtnước.NósẽsớmđượcsửdụngtrênTrạmKhônggianQuốctế.Tuynhiên,nólàmộtquytrìnhđắttiềnvìvậysẽkhôngthíchhợpvớinhữngquốcgianghèo.

Nướctiểu

Nước tiểu có 95% nước tinh khiết. 5% còn lại được hình thành từmuối,amoniac,vàcácchấthóahọctựnhiênkhác.Cácchấthóahọcnàyphảiđượcloạibỏ trướckhinước tiểu trởnênan toànđểuống.Uốngnước tiểuchưaquaxửlýkhôngantoàn!

Mộtsốngườitừchốiýtưởngcủahệthốngtừbồncầuđếnvòinước.Nhưngcácchuyêngiachorằngkhôngsớmthìmuộnmọingườiđềusẽchấpnhậnýtưởngsửdụngnướcthảiđãđượclàmsạchđểnấuănvàlàmnướcuống.

Tháng11năm2000,cáccôngnhânởSydney,Úc,đãtìmthấymộtchúrùacásấutrongmộtđườngcống.Cácchuyêngiavêđộngvậtchorằngnóđãbịđánhcắptừmộtcôngviênbòsát21nămtrướcvàsauđóđượcthảvào

cống.

Cásấu?

Năm1935mộtconcásấuđãrơikhỏimộtchiếctàuxuốngsông

EastcủaNewYorkvàbơivàohệthốngcống.Nhưngnóđãbịbắtlại.Sauđóngườitabắtđầuthêudệtnhữngcâuchuyệnrùngrợnvềnhữngconcásấusốngtrongcácốngcống.

Dòngthờigian

ChúgiảiBể tựhoạihệ thống xử lý chất thải ở những khu vực không có hệ thốngcống.Mộtsốngườisốngởnôngthônthườngsửdụngbểtựhoại.

Bô bình hay chậu được sử dụng làm bồn cầu. Một số loại bô đơn giản,nhưngmộtsốkháclạicócáchọatiếttrangtrícầukì.

Bồntiểubồncầusửdụngchochấtthảilỏngđượcgắntrêntường.Bồntiểuđượctìmthấytrongnhàvệsinhnam.

Chấthóahọc thứdùngđể loạibỏvikhuẩnnguyhiểm từnước thải.Chấthóahọcgiúpxửlýchấtthải.

Cốngrãnhđườngdẫnđểvậnchuyểnchấtthải.Đasốcácthànhphốđềucóhệthốngcốngrãnh.

Ghếđingoàiloạibôcầukìđượcdùngbởigiớithượnglưunhữngnăm1500.Chỗngồicủachiếcghếtrangtrícáchọatiếtbằngchấtliệuthượnghạngnhưnhunghayđăngten.

Giếngnướchốđàosâuvàolòngđấtđểlấynước.Nướcthảinênđượcgiữxakhỏigiếngnước.

Hàohồnướcxungquanhtòa thành.Trongquákhứ,ngườidânsốngtrongthànhxảnướcthảivàohàonước.

Hốxí hốđàodưới đất vàdùng làmbồn cầu.Trong các cuộc chiến tranh,nhữngngườilínhxâycáchốxígầndoanhtrạicủahọ.

Miệng cống mở ra trên phố dẫn đến các ống cống. Các công nhân trèoxuốngmiệngcốngđểkiểmtrahệthốngcống.

Nhàvệsinhngoàitrờibồncầuxâybêntrongtườngthànhđượcxảvàohào.Chúngthườngrấtlạnhlẽovàomùađông.

Nướccống chất thải conngười.Nước cốngđi qua cácđườngốngvàohệthốngcốngrãnh.

Nướcthảinướcđãđượcsửdụngđểgiặtgiũ,dộicầu,hoặctrongsảnxuất;cũngđượcgọi lànướccống.Nước thảiphảiđượcxử lýở trạmxử lýchấtthảitrướckhiquaylạisônghồ.

Nướctiểu chất thải lỏng của conngười.Nước tiểu chủyếuhình thành từnước.

Phânchấtđàothải từcơthể.Trạmxửlýchất thải táchphântừdịchnướcthải.

Phânbónthứlàmchođấttrồngsảnsinhracâytrồngtươitốt.Sửdụngchấtthảiconngườilàmphânthìantoàn.

Ruộngtiêunướckhuvựcđấtxungquanhmộtbểtựhoại.Ruộngtiêunướcthấmhútnướcthảitừbểtựhoại.

TrướcCôngnguyên khi từnàyxuấthiệnphía saumộtngày,nóchobiếtthờiđiểmdiễnratrướckhiđạoThiênChúarađời.NgàythángtrướcCôngnguyên luôn được tính ngược về trước. Ngược lại, những mốc thời giankhôngcótừnàyphíasauđượchiểulàCôngnguyên,chobiếtthờiđiểmsaukhiđạoThiênChúaxuấthiện,đượctínhtiếnvềtrước.

Vệsinh cách thứcđểđốiphóvớichất thảicủaconngườihaynướccống.Mọingườitrênthếgiớiđềucầnvệsinhtốt.

Vikhuẩnsinhvậtsốngrấtnhỏbécóthểsửdụngđểxửlýnướccống.Mộtsốvikhuẩngâybệnh,nhưngsốkháclạidùngđểxửlýchấtthải.