-
-------~~--------~----~. iKINCI YIL
No: 546
PAZAR
idare yeri
Aydın
C. H. P .
.Basımevi
' . __. • .. • - ....... • .. .... . • ;r . . . ·-'T. - • ·i.r
.,,. • .,..;" ••
l Hazira! 1339 Sayısı : 100 Para PAZARTESiDEN BAŞKA HER GÜN
ÇIKAR SiYASi HALK GAZETESi Sayııı : 100 Para
İspanya faciasının 1 son perdesi 1 Cumhuriyet Halk Partisi
j İş dairesi 1 kaldırılı>:_or
1936 senesi temmuzunda başlayan İspanya faciası, 1939 se-neıi
mayısının sonunda, İtalyan ve Alman askerlerinin bu mem· leket
topraklarından ayrılmalariyle nihayetlenmit oluyor. Bu facianın iç
yüzü henüz malum değildir. l 936 senesi ilkbaha-rında lıpanya da
seç\m yapılnuş ve u halk cephesi ,, kom-binezonu büyük ekseriyetle
in-tihabatı kazanmıştır. Bu zaferin akebinde İtalyanın tahrikiyle
bir kıyam çtkb Almınyamn da bu kıyama maddi yardımda bulun duğu
aşikardır. Fakat fogiltere-nin rolü o kad ır vazıh değildir.
Karışmazlık perdesi altında ÇemberJayn hükumetinin bir ta-kım
oyunlar oynadığını iddia edenler vardır. Her halde ln-gilterenin
yard:mı değihe de müıRmııhası olmasa, Frankonun zafer kazanması pek
zor ve belki de imkinsu: olurdu.
Beşinci Büyük Kurultayı dün içtimaını yaparak dağıldı
son Haber aldığımıza ı&re, vill-
yetimizdeki iş dairesi bölge teı-
kilitı haziranın başından itiba-ren kaldırılarak yerine (
Aydın
mıntakası iktısat amirliği ) teş· kil edilmiştir.
Ankara 3 - Cumhuriyet Halk Partisi be· şinci büyUk kurultayı bu
güo saat 10 da Ab-dülhalik Rendaoıo başkanlığında beşinci toplan ·
tısını yapmıştır.
Değişmez genel başkan İsmet İnönüne bil· yük kurultayın candan
bağlılığının arzı için ve:·
Bu müeues~de halen ça hş: makta olan iş dairesi balge
Bu toplantıda puti umumi idare heyetinin seçimi yapılmış ve
mustakil gurubu teşkil ede cek zevat iutibap edilmişlerdir.
rileo altmı ş imzalı takrir okunarak kabul edil-miş ve ordumuza
kurultayın güveninin bildiril-mesine de karar verilmiştir.
amiri, bundan böyle mıntaka lk· bsat amirliği vaziftıioi derubde
edecektir.
Kurultay baş vekil Refik Saydamm bir nut-ku ile mesaisine son
vererek dağı!mışhr. Yine bu müesse!ede ç~l ı ş
makta olan diğer memurlar da
iktısat amirliği maiyetinde bir ay çalışmasına devam edecek·
terdir. Hatay Meclisi Amerika
- -+---I , •' . '" • ' • ·..........., • .. :
Ziraat Bankası borcları kanununu kabul etti
Antakya 3 - Hatay Millet Meclisi Ziraat Bankası borçla· rına ait
kanun layihaıını milza-kere ve kabul etmiştir.
senesinde verilmek üzere borç-
ları otuz taksite bağlanacaktır. Faiz miktarı yüzde üçtür.
lhükiimeti yeniden , 24 harp gemisi
yaptırıyor
İş mUfcttişlerinin unvanı da yeni teşkilatın iımine iz:t-
f eten sanayi 'e iş müfettişleri şeklinde değiştirilmiştir.
Mmtaka iktisat amirliği; sa•
nayi, maadin ve İf mevzuatına ait vazifel~r ifa edecek ve
İz·
Şimdi artık Franko muzaffer olmuf, mayısın on do\cnzuncu günü
İtalyan ve Alman kıtalarının da iştirikile büyük bir ge-çit resmi
yapılmış ve naldiye 501&&\h •• 1 e1ıınao ve ıuuyan as-
Bu kanuna göre bankaya Bir Fransız altını da yedi türk
1 borçlu olanların ilk taksiti 940 lirası itibar edilmiştir.
a.a.
SovvP.tlP.,in rPv2 hı "94\11; lr_;;nr"~ ~,.. "slp"o .... ru" · t
Ankaragucu uogan
\ memnunıye 1 yendi
Vericidir ! Ankara 3 - Bugi;n mi~ l Londra 3 - Sovyetlerin ce-
küme maçlarına Anka rada 19 vabı öğleden sonra hariciye Nayıs
~tadyomuııda devam 1 nazaretine gelmiştir. edildi. 1\ Cevap evvelce
tahmin c:dil İzmir şampiyonu Doğ.rn spo la . diğinden daha çok
mcmounıyet
Ankara ikinci-,i Anl
-
YOZ ı 2
Kurultay Dolaguigle : ..--... .................. -
Tek Partili Demokrasi Demokrasileri öteki rejimler·
den ayıran belirgin vasıflardan biri kamuaal işlerde balkın de·
diği ve dilediği yolda yürümesi· dir. Halk dileğini seçim
hilrri-yetile ifade eder: Şehri, kamu· nu, devleti döndürt:cek
adamla· ları it baıına getirir; Söz ve yazı hürriyetleri sayesinde,
ya· pılan itleri kontrol ve tenkide imkin bulur. Halkç.ı idarenin
eıası budur.
Sistem bu olunca, normaldir ki kamusal itlere nasıl bir yön
Terilmesi gerektiğinde bir fikir· de olanlar el birliği ederek bal
kın &nüne çıksın.
"- Bizi seçerseniz şunu şu· nu yapacağız,, desinler. İşte böyle
diyebilenlerin, yani dev· let işlerine ait geniş bir pro-gram
etrafında milletin bütilnü-nO veya büyük bir kısmını bir-leıtirmeğe
çahşaoların yurt hacminde kurdukları teşkilata (Parti) diyoruz.
Görillüyor iri Parti, haddi za-tında, saz götürmez bir birlik
zaruretinden doğmuıtur; yurt işlerinde görüı birliği yapanla-rın
topluluğudur Ye gayesi bü · tiln bir milleti kendi programı
üıerinde birleşmiı görmektir. Bu bakımdan, göğsilmüzfi gere ıere
diyebiliriz ki, şimdi beıin· ci kurultayını yapan cumhuri-yet halk
partisi dünyanın en muvaffak partisidir. Onun na-
zerre kadar tereddÜt ;d~~-ez·~ ler.
- C. H. P. Türk milletinin zincire vurulmak istediği ka-r~nhk
ınalerde büyük harpten çatıları uçmuş ve temelleri çök m0f çıkan
Osmanlı İmperatorluğunun harabeleri fistüade be· lirdi; hür yaıamak
için her şe· yiai veren bir milletin yaşama aıkından ve bu aşkın
atefİ ve güneıi kahraman Atatnrkün yenilmez iradesinden doğdu. Ona
hız vereb, hamle yaptıran yalnız büyfik milletimizin kurtu-luı ve
yük11eliı yolunda sefer-ber ettiği barikülide manevi kuvvetlerdir:
Irkımıza haa fera-ğa.t, fedaklrlık, fazilet duygu-lan ..
Kaynağı ve yatağı bu kadar temiz olan partimizin hedefi daha az
güzel değildir: Türk milletini en kısa yoldan en çe-vik adımlarla
hür ve medeni bir bayatın bütün nimetlerine ulııtırmak, o::.u ıulb
içinde bir ioıaahğın müsavi, mesut ve kuvvetli bir unıuru yapmakta
· dır.
Partimizin davaları milletin davalarıdır. Bize "ileri!,, diyen
asil seste sınıf kinlerinin ıılıiından ve menfaat kavgaları · aıa
~ayahğından eıer yoktur. Bu hususiyet on sekiz milyon insanın nasıl
olup da bir parti bir program ve bir ıef etrafın~ da tek bir ·vücut
izaha kafidir.
- Bir memlekette partilerin çokluğu orada fikir ve menfaat
ayralıldarının çok ve çeıitli ol-maıındandır. Nasıl ki bu
ayrılıkların derinJe,mesi de iç kav· gaların şiddetlenmesine ve
ih-
tilil dediğimiz bllnye sarsıntılarına varmaktadır. Hudutsuz
hürriyetler ve gemsiz ihtirasla· rın çatışmaları ortasında milli
menfaatlerin unutlabildiği vaki-dir ve çok partili demokrasiler ıçm
en büyük zaif ve tehlike noktaıı budur. Bizim 1908 meşrutiyetçileri
bu tehlikeyi göre-mediler. Gafletlerini bir im pa-ta torluğu
kaybetmekle ödedik.
Atatürk ve lnönü gibi Tür-kün yaratıcı dehası ile yiğit
karakterinden yoğrulmuş büyük şefler bu tehlikeyi yakındaıı
ta-nıdıklarr içindir ki kurtardıkları türk vatanında tek partili
halk idaresini kurdular. Türkiye cum-huriyeti ve C. H. P. böyle
ba-yatın ve tarihin zaruretl~rinden doğmuştur, göreneklerden
değil.
- 19 Mayıs 1919 ile 29 Ma-yıs 1939 arasında milletimizin maddi
ve manevi her saha da elde ettiği harikulade muvaffa· kiyetler
herkesin giSzü önllnde-dir. Bunları saymağar bir maka-le çerçivesi
müsait değildir. TecrGbe göstermiştir ki tek par-tili halk idaresi
milletimi:ıin bün-yesine ve karakterine en uygun bir rejimdir. Onu
kurmak, şe · reflerimizin bir çoğu gibi, Ata-türke aittir. Onu
korumak, ge-littirip güzelleştirmek bize dil şüyor.
Hürriyetlerimizi millet nefine kullanmak, halk muraka· besini
devlet hayatına bakim , __ , __ ,_ --- '----1- -~··"- -..ı ..... ı
.... içerde ve dışarda, arttıracak .siyasi bir olgunluk
eseridir.
- Atatürk ve İnönü gibi ŞefJeri olan bir Partinin başaramıyacağı
it yoktur.
Aydın liğinden
Kemalettin Kamu RİZE MEBUSU
belediye reis-
1 - Belediye elektrik fabri· kasının senelik ihtiyacı olan 300
ton türk antrasiti sömikok kömürü Alsancak istasyonunda vagona
teslim şartile ve kapalı zarf uıuliyle ek*iltmeye korı· mu~tur.
2 - Muhammen bedeli beher to_nu 24,5 lira ve muvakkat te-mıoatı
565.25 liradır.
3 - Kömürler ihale tarihin-den itibaren ayda ellişer ton olm~k
lizere altı ayda kimileo teslım ve tesellüm edilmiş ola-~a~ v~. her
partinin bedeli tes· l~mı muteakip tediye edilecek-tır.
4 - Eksiltme 15 haziran 939 perşembe günü saat 11 de be-lediye
daimi encümeninde yapı-lacaktır. .
5 - Eksiltmeye it tirak et-mek isteyenlerin muvakkat te· minat
makbuzlarını havi teklif mektuplarını ihale ıaatından bir saat
ev~eline kadar belediye encümenıne vermeleri ilin roıu-DU~ 136} 27
31 4 9
,'\ydın Tapu Sicil Mu-hafızlığından : . Ova eymiri köyünden
köy
cıvarı mevkiinde şarlian göde . rcnli İsmail karısı ümmühan gar
~en soytarı oğlu ibrahirn çavuş §&malen yol cenuben arabacı
~uslafa ve müzeyyenin ayte ılc çevrili 16 dönüm tarla ve
AYDIN ..... , i!!' -
Açılan Sergiler önünde ... . . s ... - ~ : - .
Halkevimiz biri 19 mayısta resim, diğeri de 2 Haziranda biç-ki
ve dikiı sergisi olmak üzere 14 günde memleket halkının bedii
ihtiyaçlarına, onların ince tabassUılerine aksedehilen iki ıergi
açtı.
insanların, maddi hayatla mü· cadele ve bunu günün ihtiyacı
halinde devam ettiren maddi varlıkları karşısında, bir de za· man
zaman tatmin edilme ihti-ra.ile kıeranıp bucalıyan 6yle manevi
yapıhtları vardır ki, bu yapılıtı şu veya bu maddi mal zeme ile
tatmin etme keyfiyeti elim ve hatta acı imkinsızhklar gösterir.
Ruh ve tahassüs; insanlığın öyle seçilmiş bir tarafıdır ki bu
taraf, şuur ve mantıkın; sert, haşin ve hatti insafsız yapılışına
pek kolay esir olamaz ..
Yemek içmek basit şeydir .. Yatıp istirahat etmek canlı ve
gezebilen her mahlukun aleli· de aksiyondur.
Bütün bunların önünde ve bu alelideliklerin karşısınd• " be-ıer
,, denilen insan toplulukla· rının, mevzuubahis olan
aldade-liklerin üstilnde geımeıioi temin eden bir vasfı vardır. Bu
va•nf ise onların, (Ruh) sahibi olma-ıiyle ifade edilir.
Gülmiyen insan veya ağlamıyan beıer, gülmek veya ağlamak
kabiliyetinde olmıyan in· san toplulııkları, böyle bir vasıf a.
tav"iF edilemezler. üatilode ge:ıen insan odur ki gününün dörtte
üçünde ruhunun ve tahassfisüoün zebunudur.
Neşe veya iztirap; ruhlarımızda kökleşip kalmadıkça, bi-ze daima
süt nineliği yapan iki eski arkadaşdır .. · BunlarJD birisi beşikte
tebes-silmle, diğeri de gençlik devir· lericnize geçerken, muhtelif
buhran ve iştiyaklarla kendisi· ni göstermeğe başlar.
Alfert Mussenin dediği gibi, izbrap rubumu:ıu olgunlaştırır ..
Fakat yalnız iztirap mı? Tabas-süslerimize müessir olan her levha
ve her hareket, bu işin kahramanlarıdır. Neşe de bu kahramanlardan
biridir.
TahaHüslerimize müessir olan levhaları burada sıralamak
im-kansızlığı önündeyiz .. Yalnız tek cümleyle mak,adımı anlatmak
yerinde olur.
" Güzel ,, şey veya " güzel . f b " ıı me umları ve tek
ifadesile ( güzel ) kelimesi önünde, şuurumuzun değil
tahassüslerimi-zin titremeler geçirdiğini anla-mak güç şey olmaz.
İşte bu •
_ı
yine azmak mevkiinde şarkan hacı ali oğlu ahmet garben ko-ca
mestan olğu mehmet §İma· len kara kavuk ve mutep hacı
Enver Demiray titremelerin vukua geldiği uzvi varhklardırki,
mütekimil bir in· san mevzuunu ortaya atar.
Güzel ıey, güzel kadın, gfi· zel üslup v.s, bütün bunlar
ta-hassüs alemimizde tempo tut-mıyacak olursa bedii zevk sa· bibi
olmak iddiası da tabiatile mevzubahs olamaz.
Bu münasebetle ve insan ol-ma itibarile hepimize muhtelif
kıymette bir ürperme bab§eden Halbevimizin açtığı bu sergile-rin
umumi kıvmetinden başka iki karakteristik kıymeti de vardır.
Bunlardan biri, en ince tahas· süslerimize bile tercüman ola·
bilmek salahiyetinde ve aeğerinde bulunan tabloların hazırlanmaıı
meselesinde gösterilen titizlik .
İkincisi de, HaJkevi gibi bir kültür muhitinde ilk defa vaki
olan bu teşebbüse cevap verme yolunda gösterilen alaka.
Bu iki şey, iyi tetkik edilirse yarın için daha değerli başarı·
lar videtmektedir.
San~tkirlarımızın fırçası, his-settik ki tablolarına içimizin
renklerinden renkler almıştır. Ve onlar tahassfüılerimize, bedii
zevk ve temayüllerimize intibakını temin hu~u!llunda içli bir
muvaffal
-
. - - - - - -- - - --- ~ - - - - - - - -- -- -- - ------ -
---......... _ .- ........ -"- ---- ---·------.----~ -· -- ~.-...
---..... ~--
SAYl ı 546 AYt.>IN
. .· ' ~-- ... .
BİSMARK A y J ..
YOZ ı 5 ı:ff "
20.00 MUzik (Cazbaed " Pi.) 22.45 23 Son ajtıns haberleri
ve yarınki program. 1
5uev ........ lil=r>Jli.1·tilll~~ .... m:z,:1511 .. 1mımı;B:m
.. 11s:~a1 ..... PAZARTESİ 5/6/939 12.30 Program.
VE·
Alman İmparatorluğunun Kuruluşu 4/6/939 PAZAR ANKARA RADYOSU
DALGA UZUNLUi;U
1648 m. 182 Kes. 120 Kw. Yaz:an: Jamesi Wgcli//e Headlam T. A.
Q. 19,74 m. 15195 Terceme eden: M. Nedim A.füren Kcı. 20 Kw. - 40 -
T. A. P. 31,70 m 9465 Kcı
n Majeste, n zırlarının daha bir harekettir. Fakat bu İngiliz
12.30 Program. çak ıampanya içmelerine dik· teşkilatı esasiyesiniıı
Pru,ya da 12.35 T Jrk müziği ( Klasik kat etmelidirler. K t merinin
al- tatbikınc imkln olmayan nok- program ). tında yarım şişe
şampanya bu- talarden biridir. lngilteredt>, İdare eden : Mesut
Cemil . lundurmadan hu baylardan hiç hükümdarao politika mesaili Ü·
Ankar Radyosu Küme heyeti. birisi nazırlar 'meclisioe gireme-
zerinde mesul nazırdan başka 1 - Tauhuri Emin ağaotn · diler. Bu
şekilde siyasetimiz hiç bir kimse ile istitare de bu- Acem aşiran
peşrevi. kısa bir zamanda şayanı hür· lunamaması bir kanunu esasi 2
- Zekai Dedenin • Acem illet bir renk alır. ,, kaidesidir. Bu da
nihai kararın aşiran beste • Bın cefa gönem.
Kendisinin de iyi bildigı-· gibi h"k' d f 3 - İ!mail dedenin
·Acem h u um ar tara ından değil. sa-akiki zaaf karalın karakterin-
dece parlamento ve kabine ta- aşiran ağır semai - Ey lcbleri
deydi.11
Burada vazife arkadat- f d goncR. 1 ra ıo an verileceği için
müm· 1 arımdan her hangi birine A.vu~- 4 - smail dedenin · Viyola
t
küadür. Mamafi Bismarkı her urya işleri bir bozuşmaya bile
taksimi.
•Urüklese biz metanet gösterecc· zaman memnun eden şey Prus- 5 -
İsmail dedenin - Ar.em ğiz desem yüzj me karşı gülü· ya da kati
kararın kırat tara· aşirao yürük sema\.
fından verilebilmesi idi. f Yor ve Kıral yaşadığı müddetce 6 -
Şeri Muhiddin Targa-Avusturya ile Prusya arasında Şüphesiz bu
Prusya kanununun nın Ferahfeza saz semaisi. bir harp çıkmaz. Kıral
Avustur- esasinin hakiki manaınydı, fakat 13 00 Mi!mleket saat
ayarı, Yanın g en blarma karşı Allabü bundan, kralın kendisine yar·
ajans 'e mdeoroloj\ haberleri. taala'dan beklediğim kadar mü- dımı
dokunabilecek olan her 13.15 Muzik (küçük orkestra ıaadekar
davranıyor,, diyor. kesin tavsiyesini istemekte mut· - Şef : Necip
Aşkın ).
Bu, Bismarck'ın sadakati üze· lak serbestisi buluemuı lüzumu 1 -
Pepi Müller - Lapaloma rinde ciddi bir tazyik teşkil et- doğuyordu.
Kral, yabancı mem. şarkısı Uıerioe faotazi. ınesine rağmen
mukavemet gös- leketlere göoderilmiş olan mu. 2 - Schieder • Dinle
... ke· teriyordu. Zanocdiyorumki Kı· rabhaslara, kendisiyle
doğrudan man ne söylüyor ( Tango ). ral hakkındaki fikrini biç bir
doğruya münasebet tesis etme- 3 - Haos Thaler - Kukuk -zaman beyan
etmedi. Mamafi leri için emir verebilmeli. Ve Polka. bunun ne
olduğunu tahmin ede- u h - Jose Armando\a - Vene b
eger a val ve şera it icap edi· iliriz. Bu meli'ıl bir
portreydi: dikte mehtap. Ş d"d k k k yorsa nazırlarının siyasi
hasım· e ı , or a , anut, ve karar- 5 - Frederiksen. Halk mey sız
bir Kır al , Karısı, kardeşi lariyle istişarede bulunabilm~liy-
dauı ( balet sal:ınusi ). ve s vdilderi t a rafrndan iradeıi
1 di' Bunu mennetmck ve ona 6 - F ranz Lehar • Eva ope·
şuraya buraya sürükleniyor Na- 1 yapılacak bütün taleplerin
nazır retineu potpuri zarları birbirlerine karşı entri- ı ların
eliy!e gelmesini istemek 7 - MicheH - İkinci küçük kılar
çeviriyorlar. Sefirleri, al- I hakika•t .. , krali hü~ümet yui·
ıüit. dıkları talimatı tatbik edecek 1 ne nazaret otokrasisini
koymak 14.15 14 30 Müzik ( Dans mü· yerde, ıiyaset tavsiye
ediyorlar. 1 demekti. ziği • Pl. ) Başvekil muktedir ıotduğ'u
kadar, Bu neviden bir şey, kralın 15.30 Milli küme müsabaka .. k
ihtiyarladığı sıralarda ve ·Bis- ları ( 19 moyı~ St cıdı n d:tn
naklen) ıu fınetle, alelacele bir siyaset
1
18.30 Program. göst · · ı marck vasi tecrübe ve muvaf. crışı
yapıyar . 18.35 Müzik (Ş~n oda m 'jziği
herde oazır olduö-u zaman ! fakiyetiyle, parlementosuz ola-
ibrabim Özgiir ve aıe, böcek· Bisnırckın harici ve g;yri mcsul rak
ve müstakil bir müşavirin leri. akıl hocalarına karşı titi7.liği
imperatora y~klaşmasma nadi- 19 00 Çocuk saati. ihtimal ki bu
günlerde edindiği ren müsaade ederek memlekc-t 19.25 Türk müziği (
Fasıl tecrübeden mütevellittir. Ken- siyasetine rehberlik ettiği
za- heyeti ). disi Manteuffelin vaziyetine man vaki oldu. Bu
istisnai bir 20.00 Memleket saat si\at düşmek istemediğ için,
maiye· keyfiyetti: ayarı, ajan~ ve m !t~ oroloji ha-tindeki bütün
memurların kıral- - Sonu var - berleri. la, anca k kendi kanaliyle
mü- ~-~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ nasebet tesis edebileceği kaide
sini koymuştu. flariciye nazırı olan bir Bismar,·k, bir Gerlachı
sarayda bırakmıya cağı sarayda bırakmıyacağı gibi bir Bismarckı da
murahhaslar arasında bulun-duramazdı. Kendisi, hakikaten Şefinin
aleyhinde entrikalar çevirmtmeğe dikkat etmişti. Kıral Bismarcktdn
düşüacelerini ekseriya doğrudan doğruya sormuş, o da dof;ruluğuna
iaan-
-
•• • AYDlN
Gramofon Pla Meraklılarına Müjde 10 Mayıs 939 Tarihinden
İtibaren
Sahibinin Sesi, Odeon Kolombia ve Polydor
Marka plaklarını 135 kuruştan satmağa ka-rar verdiğimi sayın
müşterilerimize iftiharla
bildirir bu fırsattan istifade etmelerini tav-siye . ederim.
-~-----
.
Mehmet Giirer DEMiR YOLU CADDESi
3212 AYDIN
md~&a·~11Jt1t .. Qtle•:ftı11ıe.tlıı!td~..-..-•
ALKEVi Bakı~ Evi Muayene Saatlan
Pazartesi
Sah
Çarıamba
"
Cııaıa
Cumarteai
Saat
ı - 4 4-S
Doktor arkadatımı:ınıa atlı
Operatör Medeni Boyer
Doktor Fuat Bayraktar {Cilt hastalıkları mutaha11111)
2 - S Operatör Nuri Erkan 3 - 4 Doktor Şevket G6zaçan
