57
www.harunardic.net 1 CUMHURİYET DÖNEMİ EDEBİYATI ( 1923-… ) Cumhuriyetin ilanından sonra edebiyatımız, çağdaş anlayışlar doğrultusunda gelişmesini başarıyla sürdürmüştür. Cumhuriyetin ilk yıllarında Beş Hececiler olarak adlandırılan şairler topluluğu, en parlak dönemlerini yaşamaktaydı. Yine bu yıllarda Kurtuluş Savaşı'nın etkisiyle edebiyatta genel olarak Anadolu'ya bir yönelim başlar. GENEL ÖZELLİKLERİ Aruz ölçüsü bırakılmıştır. Serbest ölçü ve hece ölçüsü kullanılmıştır. Dilde sadeleşme hareketi başarıya ulaşmış ve İstanbul Türkçesi esas alınmaya başlanmıştır. Edebiyatımız İstanbul aydınlarının tekelinden kurtulmaya başlanmıştır. Anadolu'dan aydın yetişmeye başlamıştır. Uluslararası düzeyde sanatçı yetişmiştir. Şiir, roman, hikaye ve tiyatro gibi türlerde önemli gelişmeler olmuştur. Bu dönemden itibaren farklı edebi topluluklar ortaya çıkmaya başlamıştır. Cumhuriyetin kuruluşuyla 1940 (İkinci Dünya Savaşı) yılları arasında eser veren şair ve yazarlar genellikle daha önceki Milli Edebiyat akımının etkisinde tam anlamıyla yerli ve halka doğru veya Batı'nın, özellikle Fransız edebiyatının etkisinde kişisel yollarında yürümüşlerdir. Milli edebiyatla başlayan halka inme, Anadolu’yu tanıma çabası bu dönem edebiyatının ana ilkelerinden olmuş ve Türk halkının her kesimi edebiyata girmiştir. Bu dönemle birlikte edebiyat İstanbul’un sınırlarını tamamen aşmıştır. Öykücülerimiz ve romancılarımız, Anadolu insanına ve sorunlarına yönelmiştir.

CUMHURİYET DÖNEMİ EDEBİYATI ( 1923- · 3-) Falih Rıfkı ATAY(1894-1971) İnceleme, makale, anı, fıkra türlerinde yazmıtır. Nesir dilimizin gelimesinde, özellikle Türkçenin

  • Upload
    others

  • View
    9

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: CUMHURİYET DÖNEMİ EDEBİYATI ( 1923- · 3-) Falih Rıfkı ATAY(1894-1971) İnceleme, makale, anı, fıkra türlerinde yazmıtır. Nesir dilimizin gelimesinde, özellikle Türkçenin

www.harunardic.net 1

CUMHURİYET DÖNEMİ EDEBİYATI ( 1923-… )

Cumhuriyetin ilanından sonra edebiyatımız, çağdaş anlayışlar doğrultusunda gelişmesini

başarıyla sürdürmüştür. Cumhuriyetin ilk yıllarında Beş Hececiler olarak adlandırılan şairler

topluluğu, en parlak dönemlerini yaşamaktaydı. Yine bu yıllarda Kurtuluş Savaşı'nın

etkisiyle edebiyatta genel olarak Anadolu'ya bir yönelim başlar.

GENEL ÖZELLİKLERİ

Aruz ölçüsü bırakılmıştır. Serbest ölçü ve hece ölçüsü kullanılmıştır.

Dilde sadeleşme hareketi başarıya ulaşmış ve İstanbul Türkçesi esas alınmaya

başlanmıştır.

Edebiyatımız İstanbul aydınlarının tekelinden kurtulmaya başlanmıştır. Anadolu'dan

aydın yetişmeye başlamıştır.

Uluslararası düzeyde sanatçı yetişmiştir.

Şiir, roman, hikaye ve tiyatro gibi türlerde önemli gelişmeler olmuştur.

Bu dönemden itibaren farklı edebi topluluklar ortaya çıkmaya başlamıştır.

Cumhuriyetin kuruluşuyla 1940 (İkinci Dünya Savaşı) yılları arasında eser veren şair

ve yazarlar genellikle daha önceki Milli Edebiyat akımının etkisinde tam anlamıyla

yerli ve halka doğru veya Batı'nın, özellikle Fransız edebiyatının etkisinde kişisel

yollarında yürümüşlerdir.

Milli edebiyatla başlayan halka inme, Anadolu’yu tanıma çabası bu dönem

edebiyatının ana ilkelerinden olmuş ve Türk halkının her kesimi edebiyata girmiştir.

Bu dönemle birlikte edebiyat İstanbul’un sınırlarını tamamen aşmıştır.

Öykücülerimiz ve romancılarımız, Anadolu insanına ve sorunlarına yönelmiştir.

Page 2: CUMHURİYET DÖNEMİ EDEBİYATI ( 1923- · 3-) Falih Rıfkı ATAY(1894-1971) İnceleme, makale, anı, fıkra türlerinde yazmıtır. Nesir dilimizin gelimesinde, özellikle Türkçenin

www.harunardic.net 2

Edebiyat tarihi ve eleştiri çalışmaları daha sağlam ve bilimsel bir temele

dayanmıştır.

Sanatçılar Atatürk devrimlerini yorumlamış, açıklamış, savunmuş böylece devrimleri

halka tanıtmaya çalışmışlardır.

Edebiyatta gerçekçiliğe daha çok önem vermişlerdir.

Cumhuriyetten önce sadece sempati duyulan ama yer verilmeyen Türk halk sanatları

ve folkloru tercih edilmiş, önceleri küçümsenen Karacaoğlan'ın, Yunus Emre'nin tarzı

örnek alınmıştır.

Edebiyat ayrıcalıklı bir kesimin ilgi alanı olmaktan çıkmış, İstanbul dışından da

sanatçılar yetişmiştir

Batı edebiyatı daha yakından takip edilmiş Türk edebiyatı, Batı'daki tüm edebi

yenilikleri, akımları uygulamaya çalışmıştır.

194O’a kadar konular genellikle Türk tarihi, Atatürk ve Atatürk devrimleri ağırlıklıdır.

Halk, millet, memleket, çağdaş uygarlık kavramlarıyla ilgili fikirler bu dönem

eserlerinde kendine bolca yer bulmuştur.

Genel anlamda konular milli duygular, mistik düşünceler, Anadolu insanı ve

coğrafyasıdır.

A-) CUMHURİYET DÖNEMİ ŞİİRİNİN GENEL ÖZELLİKLERİ

Şairlerin çoğu sade dil kullanmıştır.

Edebiyatsız edebiyat yapma anlayışına sahip olmaları sanatçıların sanat kaygılarından

uzak durmalarına sebep olmuştur.

Yahya Kemal ve Ahmet Haşim dışındaki şairler heceyle yazmış olmakla birlikte, tüm

sanatçılar genellikle biçimce daha serbest şiirler yazmıştır

Page 3: CUMHURİYET DÖNEMİ EDEBİYATI ( 1923- · 3-) Falih Rıfkı ATAY(1894-1971) İnceleme, makale, anı, fıkra türlerinde yazmıtır. Nesir dilimizin gelimesinde, özellikle Türkçenin

www.harunardic.net 3

B-) CUMHURİYET DÖNEMİ HİKAYE VE ROMANIN GENEL ÖZELLİKLERİ

Bireysel konulara ilgi azalmış, dönemin etkileri dolayısıyla sosyal konular ağırlık

kazanmıştır.

Açık ve anlaşılır bir anlatım, sade bir dil kullanılmıştır.

Hikaye ve romanlarda sosyal sorunlar, toplumsal değişimler, köy ve kasaba yaşamı,

Batılılaşma, Türk tarihi, bireylerin psikolojik bunalımları konu edilmiştir.

Konular realist anlayışla işlenmiş; eserlerde romantizm pek önemli yer tutmamıştır.

C-) CUMHURİYET DÖNEMİ TİYATROSUNUN GENEL ÖZELLİKLERİ

Tiyatro eserlerinin dili sahne tekniğine uygundur.

Çoğunlukla yerli oyunlar sahnelenmiştir, bazı yabancı eserler dilimize tercüme

edilmiş, bunların da çok azı oynanmıştır.

Tiyatrodan, sosyal değişimlerin halka iletilmesinde faydalanılmıştır.

Bu dönemdeki oyunlarda ağırlıklı olarak sosyal ve psikolojik konular, köy ve kasaba

konuları işlenmiştir.

D-) CUMHURİYET DÖNEMİNDE ORTAYA ÇIKAN FARKLI TARZLAR

1-) MİLLİ EDEBİYAT ZEVK VE ANLAYIŞINI SÜRDÜRENLER

Anadolu halk şairlerinin yolundan giderek yeni bir şiir oluşturmaya çalışmışlardır.

Mehmet Emin Yurdakul ve Ziya Gökalp temel kaynak olmuştur.

Ölçü olarak heceyi kullanmışlardır çünkü hece ölçüsü milli ölçüdür

Dilleri sadedir.

Milli Mücadele döneminde yaşananlara özellikle değinmişlerdir.

Halk edebiyatı modern yöntemlerle sunulmuştur.

Mahalli söyleyişlerden özellikle faydalanmışlardır.

Page 4: CUMHURİYET DÖNEMİ EDEBİYATI ( 1923- · 3-) Falih Rıfkı ATAY(1894-1971) İnceleme, makale, anı, fıkra türlerinde yazmıtır. Nesir dilimizin gelimesinde, özellikle Türkçenin

www.harunardic.net 4

Adından anlaşılacağı üzere Türk insanını, Türk kültürünü anlatma asıl amaçları

olmuştur.

Temsilcileri: Ahmet Kutsi Tecer, Ahmet Nihat Asya, Kemalettin Kamu, Ömer Bedrettin

Uşaklı, Zeki Ömer Defne, Orhan Şaik Gökyay, Aka Gündüz, Cahit Külebi, Mithat Cemal

Kuntay…

2-) ÖZ(SAF) ŞİİR ANLAYIŞI(1920-1940)

Estetik ön plandadır.

İç ahengi yakalayabilmek için söz sanatlarından ses benzerliklerinden redif ve

kafiyeden yararlanmışlardır.

Şiirde her türlü ideolojinin dışında kalınarak yalnızca okuyucuda estetik haz

uyandırma vardır.

Sembolizmden etkilenmişlerdir.

Amaç iyi ve güzel şiir yazabilmektir.

Sanat için sanat anlayışı vardır.

Şiir imge bakımından zengindir.

Kendilerine özgü imge oluşturmuşlardır.

Temsilcileri: Ahmet Haşim, Yahya Kemal, Ahmet Hamdi Tanpınar, Cahit Sıtkı Tarancı ,

Ahmet Muhip Dıranas, Asaf Halet Çelebi, Özdemir Asaf

3-) 1980 SONRASI ŞİİR

Bu dönemde çıkan şiirlerde oldukça dağınık bir manzara göstermektedir.

Bu dönemde ikinci yeni şiiri yeniden gündeme gelmiştir.

Kapalı bir anlatım benimsenmiştir.

Şiir düzyazıya yaklaştırılmıştır.

Page 5: CUMHURİYET DÖNEMİ EDEBİYATI ( 1923- · 3-) Falih Rıfkı ATAY(1894-1971) İnceleme, makale, anı, fıkra türlerinde yazmıtır. Nesir dilimizin gelimesinde, özellikle Türkçenin

www.harunardic.net 5

Divan edebiyatı ve halk edebiyatı şiirine dönüş başlamıştır.

Tarihimizin konu ve kavramlarına göndermeler vardır.

Türk şiir birikimini yeniden bir bütün olarak değerlendirme çabası vardır.

Yapı ve söyleyişe içerikten daha fazla önem verilmiştir.

İmgeye önem verilmiş yeni imgeler peşinde de koşulmuştur.

Temsilcileri: Haydar Ergülen, Hüseyin Atlansoy, Hilmi Yavuz, Murathan Mungan

4-) POSTMODERNİZMİN ÖZELLİKLERİ:

Modern: Şimdi olan, İzm: Belirli düşünce, postmodernizm ise modernizm sonrası

demektir.

Geleneksel anlatım ve yapı reddedilmiştir.

Alegorik anlatım önemsenmiştir.

Postmodern metinlerde amaç, “roman yazmak değil roman kurmak”tır.

Bütün ideolojileri reddeder.

Bireyin hayatının huzursuzluk üzerine kurulduğu fikri düşünülmüştür ve bunun

üzerine eserler oluşturulmuştur.

Roman ve hikâyelerde çağrışıma yer verilmiş ve şiirsel bir anlatım yöntemi

kullanılmıştır.

İçe dönük bir tarz benimsenmiştir.

Yalnızlık, kaçış, topluma sırt çevirme, geleneklere başkaldırma tema olarak

işlenmiştir.

Toplumsal değerleri yansıtma ve okurların merak duygusunu giderme amacı yoktur.

Page 6: CUMHURİYET DÖNEMİ EDEBİYATI ( 1923- · 3-) Falih Rıfkı ATAY(1894-1971) İnceleme, makale, anı, fıkra türlerinde yazmıtır. Nesir dilimizin gelimesinde, özellikle Türkçenin

www.harunardic.net 6

Okuyucu bilinmezliğe sürükleme, okuru metne yabancılaştırma, roman kişisiyle

okur arasında diyalog kurdurma amaçları vardır.

Roman kişilerinin iç dünyasını karmaşık ifade edebilmek için farklı teknikler

kullanılmıştır.

Temsilcileri: Oğuz Atay, Orhan Pamuk, Yusuf Atılgan, Adalet Ağaoğlu, Bilge Karasu,

İhsan Oktay Anar, Hilmi Yavuz, Elif Şafak, Metin Kaçan, Nazlı Eray, Ayla Kutlu, Elif

Şafak…

5-) BİREYİN İÇ DÜNYASINI ESAS ALAN ESERLERİN ÖZELLİKLERİ

Bireyin toplumla çatışması ve topluma yabancılaşması, iç sıkıntıları ve tedirginlikleri

gibi konular işlenir.

Ruh çözümlemelerine önem vermişlerdir.

Bilinç akımı ve iç monolog tekniklerinden yararlanmışlardır.

Şiirsel bir anlatımla eserlerini yazmışlardır.

İnsan gerçekliğini psikolojik yönüyle anlatma gayretindedirler.

Freud’un görüşlerinden faydalanmışlardır.

Peyami Safa, Ahmet Hamdi Tanpınar, Abdülhak Şinasi Hisar, Mustafa Kutlu, Semiha

Ayverdi, Tarık Buğra önemli temsilcileridir.

Page 7: CUMHURİYET DÖNEMİ EDEBİYATI ( 1923- · 3-) Falih Rıfkı ATAY(1894-1971) İnceleme, makale, anı, fıkra türlerinde yazmıtır. Nesir dilimizin gelimesinde, özellikle Türkçenin

www.harunardic.net 7

E-) CUMHURİYET DÖNEMİ SANATÇILARI

1-) REŞAT NURİ GÜNTEKİN(1889-1956)

Hikaye, roman, oyun, makale, gezi ve mizah yazıları yazmıştır.

Asıl ününe Çalıkuşu romanıyla kavuşmuştur.

Eserlerinde hem kişisel, hem' toplumsal konuları işlemiştir. (Aşk, dostluk, acıma,

yalnızlık, namus, din, batıl inançlar, çocuk eğitimi, aile hayatı, kan davası, gelenek ve

görenekler). Öykülerinde ise mizaha da yer vermiştir.

Reşat Nuri romanlarında Anadolu kasabalarına sıkça yer vermiştir.

Romanlarındaki tipler çok canlıdır.

Romanlarının hemen hepsinde başarılı gözlemler vardır.

Oyunlarında toplumsal hayattaki değişimler ve toplumsal sorunlar ağır basar.

Kahramanları genellikle tek yönlüdür.

Eserlerinde memurların yaşamını realizme uygun tarzda anlatmıştır.

Eserlerinde konuşma dilini tercih etmiş, Türkçeyi tüm zenginliğiyle ve inceliğiyle

kullanmıştır.

Eserlerinde romantizme kayan bir idealizm hakimdir.

Eserlerinde konu, çevre, tipler, kısacası her yönüyle Anadolu atmosferi görülür.

Yazar ruh tahlillerinde başarılıdır.

Eserleri

Roman: Çalıkuşu, Acımak, Dudaktan Kalbe, Gizli El, Akşam Güneşi, Bir Kadın Düşmanı,

Yeşil Gece, Yaprak Dökümü, Eski Hastalık, Kızılcık Dalları, Gökyüzü, Değirmen, Ateş

Gecesi, Miskinler Tekkesi, Kavak Yelleri, Harabelerin Çiçeği, Son Sığınak.

Hikaye: Tanrı Misafiri, Leyla ile Mecnun, Sönmüş Yıldızlar, Olağan işler

Page 8: CUMHURİYET DÖNEMİ EDEBİYATI ( 1923- · 3-) Falih Rıfkı ATAY(1894-1971) İnceleme, makale, anı, fıkra türlerinde yazmıtır. Nesir dilimizin gelimesinde, özellikle Türkçenin

www.harunardic.net 8

Tiyatro: Balıkesir Muhasebecisi, Hülleci, Tanrı Dağı Ziyafeti, Hançer, Taş Parçası, Gözdağı,

Eski Rüya, Eski Borç.

Gezi Yazısı: Anadolu Notları

2-) REFİK HALİT KARAY(1888-1965)

Servet-i Fünun ve Fecr-i Ati topluluklarında bulunmuş daha sonra milli edebiyat

akımının etkisinde kalmıştır.

Konuşma dilini yazılarında ustaca kullanmıştır.

Birkaç yazar dışında Anadolu'ya açılamayan hikayeciliğimizi Anadolu'ya

yöneltmiştir.

Roman ve hikaye de yazmıştır ama asıl ününü mizah yazılarıyla kazanmıştır.

Romanlarında ve hikayelerinde canlı bir gözlem vardır.

Hikaye ve romanlarında çoğunlukla aile kavramını ele almıştır.

Tiplerini genellikle dış görünüşleri ile ele almıştır, iç gözlemde biraz zayıf; dış

gözlemde yani tasvirlerde çok başarılıdır. (Ona "ressam yazar" da denebilir.)

Zengin, akıcı, kendine has Karay Türkçesi diyebileceğimiz bir dili vardır.

Deyimleri, tekerlemeleri İstanbul Türkçesiyle dilin doğal yapısını bozmadan, sade,

akıcı bir dille yazmıştır.

Romanlarının çoğunda kadın ve aşk üzerinde durmuştur.

Romanlarında ağır fikre, derin çözümlemelere, tezli saplantılara girmeden "ak

realizm" olarak tanımlanan bir tarzda yazmıştır.

Üslubu sanatlı ve zeka oyunlarıyla doludur.

Eserleri

Hiciv ve Mizah: Kirpinin Dedikleri, Ago Paşanın Hatıratı, Guguklu Saat, Bir Avuç Saçma

Page 9: CUMHURİYET DÖNEMİ EDEBİYATI ( 1923- · 3-) Falih Rıfkı ATAY(1894-1971) İnceleme, makale, anı, fıkra türlerinde yazmıtır. Nesir dilimizin gelimesinde, özellikle Türkçenin

www.harunardic.net 9

Hikaye: Memleket Hikayeleri, Gurbet Hikayeleri

Roman: İstanbul'un iç Yüzü, Yezidin Kızı, Çete, Sürgün, Anahtar, Yer Altında Dünya Var,

İstanbul’un iki Yüzü, Kadınlar Tekkesi, Bugünün Saraylısı, Karlı Dağdaki Ateş, Sonuncu

Kadeh, Nilgün, Dört Yapraklı Yonca.

Edebi Anı: inanma Kanuna Sakın Aldanma, Üç Nesil Üç Hayat

Oyun: Deli, Kanije Müdafası

3-) Falih Rıfkı ATAY(1894-1971)

İnceleme, makale, anı, fıkra türlerinde yazmıştır.

Nesir dilimizin gelişmesinde, özellikle Türkçenin bugünkü ifade gücünün oluşmasında

payı büyüktür.

Süsten uzak, yapmacıksız ve çekici bir üslubu vardır.

Cümleleri kısa, akıcı ve kuvvetlidir.

En tanınmış yanı gezi yazarlığıdır. Edebiyatımızdaki yerini gezi yazılarında gördüğü

yerlerin bireysel ve toplumsal özelliklerini yansıtmadaki derin gözlemleriyle

kazanmıştır.

O, meşrutiyet döneminde Ziya Gökalpçi, Kurtuluş Savaşı yıllarında Anadolucu,

savaştan sonra da Atatürkçü kimlikleriyle tanınmıştır.

Atatürk'ün devrimleri için canla başla çalışmış, kalemini Atatürk'ün hizmetinde

kullanmıştır.

Ününü Atatürk'le ilgili anıları sayesinde sağlamlaştırmıştır.

Konuşulan halk dilinden fikir Türkçesinin güzelliklerini oluşturmuştur.

Cumhuriyet döneminin Evliya Çelebisi diye tabir kullanılır.

Page 10: CUMHURİYET DÖNEMİ EDEBİYATI ( 1923- · 3-) Falih Rıfkı ATAY(1894-1971) İnceleme, makale, anı, fıkra türlerinde yazmıtır. Nesir dilimizin gelimesinde, özellikle Türkçenin

www.harunardic.net 10

Eserleri

Anı: Ateş ve Güneş, Zeytindağı, Çankaya, Babanız Atatürk, Atatürk'ün Hatıraları,

Atatürkçülük Nedir?

Gezi: Deniz Aşırı, Taymis Kıyıları, Yeni Rusya, Bizim Akdeniz, Tuna Kıyıları, Hind,

Roman, Yolculuk Defteri,

4-) ARİF NİHAT ASYA(1904-1975)

Hem aruzu hem de heceyi ustaca kullanmıştır.

Türkçeye sanatlı bir söyleyiş kazandırmış, ölçüsüz ve kafiyesiz şiirlerinde dahi seçtiği

sözcüklerle iç ahengi oluşturmuştur.

Üslubu özentisiz ve yapmacıksızdır.

Şiirlerinde sade bir dil kullanmıştır.

Klasik nazım şekillerinden rubaiyi daha çok tercih etmiştir.

Şiirlerinde milli tarihimizden ve kültürümüzden yararlanmıştır.

Şiirlerdeki konular: Din, bayrak, vatan, millet, tarih, kahramanlık, aşk ve tabiat

güzellikleridir.

Şiir, mensur şiir, deneme, fıkra gibi türlerde yazmıştır.

Bayrak şairi olarak bilinir.

Eserleri

Şiir: Heykeltıraş, Yastığımın Rüyası, Bir Bayrak Rüzgar Bekliyor, Dualar ve Aminler,

Aynalarda Kalan

Rubailer: Nisan, Kova Burcu, Rübaiyat-ı Arif, Kıbrıs Rubaileri, Avrupa'dan Rubailer.

Mensur Şiir: Ayetler

Page 11: CUMHURİYET DÖNEMİ EDEBİYATI ( 1923- · 3-) Falih Rıfkı ATAY(1894-1971) İnceleme, makale, anı, fıkra türlerinde yazmıtır. Nesir dilimizin gelimesinde, özellikle Türkçenin

www.harunardic.net 11

Düzyazı: Enikli Kapı

Özdeyişler: Kanatlar ve Gagalar

5-) AHMET KUTSİ TECER(1901-1967)

Aşık Veysel’i Türk edebiyatına kazandırmıştır.

Duygusal yönü ağır basan memleket şiirlerini, içtenlikle ve ince bir söyleyiş

güzelliğiyle yazmıştır.

Eserlerinde halk kültürüne, folklorik öğelere, günlük yaşantılara geniş yer vermiş yer

yer Türk Halk şiirinden yararlanmıştır.

Avrupai şiir anlayışından aşık tarzı söyleyişe yönelmiştir.

İnce, özlü, aydınlık, duygulu ve az mecazlı bir şiir yapısı vardır.

Eserleri

Şiir: Şiirler (Öldükten sonra toplandı)

İnceleme: Köylü Temsilleri

Tiyatro: Koçyiğit Köroğlu, Köşebaşı, Bir Pazar Günü, Satılık Ev.

6-) NECİP FAZIL KISAKÜREK(1905-1983)

Şiir, roman, tiyatro, hikaye türlerinde yapıtları vardır.

Şiirlerindeki dil, berrak ve temiz bir Türkçedir.

Seçtiği sözcükler ve bunları söyleyiş biçimi kendine özgüdür.

Yapıtlarında sevgi, ayrılık, özlem, yalnızlık, korku, Allah, din, tasavvuf, gelecek

ideali, felsefi konular, insanın iç dünyasındaki çatışmalar yer almıştır.

Tekke şiirimizin duygu ve düşüncelerini, çağdaş Batı şiiriyle birleştirmiştir.

Page 12: CUMHURİYET DÖNEMİ EDEBİYATI ( 1923- · 3-) Falih Rıfkı ATAY(1894-1971) İnceleme, makale, anı, fıkra türlerinde yazmıtır. Nesir dilimizin gelimesinde, özellikle Türkçenin

www.harunardic.net 12

Maddeye karşı çıkan, manevi değerleri ön planda tutan mistik akımın şiirdeki

temsilcisi olmuştur.

Şiirlerinde İstanbul önemli bir yer tutmaktadır; bunun sebebi İstanbul'u Türk

kimliğinin yansıdığı bir tarih ve kültür mirası olarak görmesidir.

Daha 21 yaşındayken Kaldırımlar şiiriyle büyük bir şöhret kazanmış ve Kaldırımlar

Şairi olarak anılmıştır.

Hece ölçüsünü ustaca kullanmıştır.

Şiir üzerine düşüncelerini Çile adlı şiir kitabında Poetika başlığıyla yayımlamıştır.

Eserleri

Şiir: Örümcek Ağı, Kaldırımlar, Ben ve Ötesi, Sonsuzluk Kervanı, Çile

Tiyatro: Tohum, Bir Adam Yaratmak, Reis Bey, Künye, Ahşap Konak, Yunus Emre

Öykü: Birkaç Hikaye Birkaç Tahlil.

Roman: Aynadaki Yalan, Kafa Kağıdı (otobiyografik roman)

Hatıra: Babıali

İnceleme-Monografi: Namık Kemal, Ulu Hakan İkinci Abdülhamit Han.

7-) FAZIL HÜSNÜ DAĞLARCA(1914-2008)

Cumhuriyet döneminin en kuvvetli şairlerindendir.

Epik şiirin ustasıdır, özgün şiir denince akla ilk gelen isimlerdendir.

Malazgirt Savaşı, İstanbul'un Fethi gibi tarihimizdeki destanlaşmış olaylara

geniş yer vermiştir.

Şiirlerinde tarihi, sosyal, siyasi, felsefi, metafizik konulan işlemiştir.

Page 13: CUMHURİYET DÖNEMİ EDEBİYATI ( 1923- · 3-) Falih Rıfkı ATAY(1894-1971) İnceleme, makale, anı, fıkra türlerinde yazmıtır. Nesir dilimizin gelimesinde, özellikle Türkçenin

www.harunardic.net 13

İnsanların iç ve dış dünyalarını iyi bildiği için insanlardaki davranış çatışmalarını

başarıyla anlatmıştır.

Şiirlerinde sade ve duru bir dil kullanmıştır.

Şiirleri anlamca yoğundur.

Bazı şiirlerini ölçülü, kafiyeli; bazı şiirlerini de serbest nazım tarzında yazmıştır, (ilk

şiirlerini heceyle yazmıştır.)

Sanat eseri hem bir saat gibi içinde bulunulan zamanı; hem de pusula gibi gidilmesi

gereken yönü işaret etmelidir, görüşündedir.

Sürekli kendini aşmaya çalışmış, kişisellikten toplumsallığa doğru yönelmiştir.

Türkçem benim ses bayrağım. diyerek Türkçeye verdiği önemi ortaya

koymuştur.

Eserleri

Şiir: Çocuk ve Allah, Üç Şehitler Destanı, Çakırın Destanı, Havaya Çizilen Dünya, Daha,

Toprak Ana, Türk Olmak, Çanakkale Destanı, Yedi Memetler, İstanbul-Fetih Destanı,

Mevlana' dan Olmak, Yunus Emre'den Olmak, Özgürlük Alanı, Aylam Dört Kanatlı Kuş,

Takma Yaşamlar Çağı, Batı Acısı, Kubilay Destanı, 19 Mayıs Destanı, Dışarıdan Gazel,

Balina ile Mandalina.

8-) Cahit Sıtkı TARANCI(1910-1956)

Şiirlerinin çoğundan şekle düşkünlüğü belli olur, şiirin güzel olması için hangi şekil

gerekiyorsa onu kullanmıştır.

Temiz, sade, akıcı bir dili vardır.

Bazen heceyle, bazen de serbest tarzda şiirler yazmıştır.

Şiir alanında Baudelaire ve Valery'den etkilenmiştir.

Şiirlerini hiçbir edebi akıma bağlı kalmadan yazmıştır.

Page 14: CUMHURİYET DÖNEMİ EDEBİYATI ( 1923- · 3-) Falih Rıfkı ATAY(1894-1971) İnceleme, makale, anı, fıkra türlerinde yazmıtır. Nesir dilimizin gelimesinde, özellikle Türkçenin

www.harunardic.net 14

Toplumsal yaşayış tüm çıplaklığıyla şiirlerine yansımıştır.

Kafiyeye çok fazla önem vermiştir.

Hece ölçüsünün duraklarını terk ederek heceye yeni bir tarz kazandırmaya

çalışmıştır.

Türkçeyi bütün canlılığıyla şiire aktarmaya gayret etmiştir.

Az sözle çok şey ifade etme düşüncesindedir.

Şiirlerinde halk deyimlerine yer vermiştir.

Ölüm, ölümlülük, yaşama sevinci, yalnızlık, yurt sevgisi temalarında yazmıştır.

Onun şiirlerinde ölüm korkusu yalnızlık ve yaşama sevinci iç içedir. Ölümü

unutabildiği şiirlerinde mutlu olduğu göze çarpar.

Ziya Osman Saba'ya yazdığı mektuplar (Ziya'ya Mektuplar) edebiyatımızdan en güzel

edebi mektuplardandır.

Eserleri

Şiir: Otuz Beş Yaş, Düşten Güzel, Ömrümde Sükut, Sonrası

Nesir: Ziya'ya Mektuplar

9-) SAİT FAİK ABASIYANIK(1906-1954)

Edebiyatımızda Çehov tarzı durum hikayeciliğinin öncülüğünü yapmıştır; konuya pek

önem vermemiş, olay hikayeciliği yapmayıp hayattan kesitler sunmuştur.

Halk dilini kullanmıştır.

Hikayelerinin temelini; çocukluk anıları, İstanbul’un kenar semtleri, adalar,

yoksul insanlar, balıkçılar, Adapazarı-Bursa gözlemleri, Fransa yılları

oluşturmuştur.

Burgaz adası hikayelerinde sık geçer.

Page 15: CUMHURİYET DÖNEMİ EDEBİYATI ( 1923- · 3-) Falih Rıfkı ATAY(1894-1971) İnceleme, makale, anı, fıkra türlerinde yazmıtır. Nesir dilimizin gelimesinde, özellikle Türkçenin

www.harunardic.net 15

İlk hikayelerinde gözleme dayanan bir gerçeklik vardır. Sonraları sıradan insanların

dünyasına yönelen hikaye anlayışını geliştirmiştir.

Dünyaya bakış felsefesini "Bir insanı sevmekle başlar her şey." sözüyle açıklamıştır;

insana, doğaya, her şeye sıcak bir sevgiyle bakmıştır.

Hikayelerinde; insanı büyüleyen, şaşırtan, sade, süssüz, kısa, yer yer argolu cümleler

kullanmıştır.

Vurgunculardan, ikiyüzlü kişilerden, zalimlerden nefret etmiş; eserlerinde hakları

yenenlerin yanında yer almıştır.

Daha iyi bir dünyanın hazırlanmasına katkıda bulunmak için hikaye yazdığını

söylemiştir.

Hikayelerinde gerçek hayattan tanıdığı, gözlemlediği kişilere yer vermiştir.

Kişileri yaşadıkları çevreye ve karakterlerine uygun olarak ele almıştır.

Yapıtlarını yapmacıktan ve sanat kaygısından uzak bir dille yazmıştır.

Eserleri

Hikaye: Semaver, Lüzumsuz Adam, Mahalle Kahvesi, Tüneldeki Çocuk, Şahmerdan,

Sarnıç, Havada Bulut, Kumpanya, Hanım Başı, Son Kuşlar, Alemdağ'da Var Bir Yılan,

Mahkeme Kapısı,

Şiir: Şimdi Sevişme Vakti

Roman: Kayıp Aranıyor, Medar-ı Maişet Motoru,

Mektup-Röportaj: Açık Hava Oteli

Page 16: CUMHURİYET DÖNEMİ EDEBİYATI ( 1923- · 3-) Falih Rıfkı ATAY(1894-1971) İnceleme, makale, anı, fıkra türlerinde yazmıtır. Nesir dilimizin gelimesinde, özellikle Türkçenin

www.harunardic.net 16

10-) PEYAMİ SAFA(1899-1961)

Roman, fıkra ve hikaye yazarı olarak tanınmıştır.

Modern Türk romanının en usta yazarlarından biridir.

Romanlarında olaylara değil, psikolojik tahlillere önem vermiş, psikolojik çözümleyici

romanın en büyük ustası olmuştur.

Eserlerinde kişilere ve eşyaya psikolojik açıdan bakmış, şuur ve şuuraltını

birleştirmiştir.

Her şeyin kaynağını madde kabul eden anlayışa karşı çıkmış; ruhu, inancı ve

manevi değerleri ön planda tutmuştur.

Doğu - Batı sentezinden yana olmuştur.

Romanlarından kişiler aracılığıyla kendi duygu ve düşüncelerini okura ulaştırmıştır.

Romanlarında biçime önem vermiş, üslupçu bir sanatçıdır. Bu yüzden romanlarının

yapısı teknik bakımdan sağlamdır.

Türkçeyi en iyi kullanan sanatçılarımızdan biridir.

Akıcı ve canlı bir anlatımı vardır.

Okuyucu kendini romandaki olayların içinde gibi hisseder.

Romanlarında kulağa hoş gelmeyen kötü sözlere asla yer vermemiştir.

Roman kahramanlarını kültürlerine, anlayışlarına, iç dünyalarına, karakterlerine göre

konuşturmuştur.

Tasvirleri oldukça başarılıdır.

İnsanların iç dünyalarındaki değişimin davranışlarını etkilediği teziyle içten dışa bir

tahlil yöntemi kullanmıştır.

Romanlarında kendi çağını işlemiş, çevreye ve olaylara her kahramanın kendi gözüyle

bakmıştır.

Page 17: CUMHURİYET DÖNEMİ EDEBİYATI ( 1923- · 3-) Falih Rıfkı ATAY(1894-1971) İnceleme, makale, anı, fıkra türlerinde yazmıtır. Nesir dilimizin gelimesinde, özellikle Türkçenin

www.harunardic.net 17

Geçimini sağlamak için yazdığı sanat değeri taşımayan macera romanlarında ve bazı

hikayelerinde Server Bedii takma adını kullanmıştır.

Cingöz Recai adında seri kitapları vardır.

Konu olarak varlığın sırlarını, maddi veya manevi ıstırap dolu hayatları, hasta beden

ve ruhları, ahlak çöküntülerini, kişilerin sosyal çatışmalarını, vicdan azaplarını,

yalnızlık duygularını işlemiştir.

Ansiklopedik yazar da denir.

Şair-i Maderzat( anadan doğma şair) unvanı da kullanılır.

Peyami Safa için Türk Dostoyevski'si unvanı da kullanılır.

Eserleri

Roman: Sözde Kızlar, Fatih-Harbiye, Bir Tereddütün Romanı, Yalnızız, Biz İnsanlar,

Matmazel Noralya'nın Koltuğu, Dokuzuncu Hariciye Koğuşu, Şimşek, Mahşer, Bir

Akşamdı, Canan,

Tiyatro: Gün Doğuyor

Hikaye: Karanlıklar Kralı, İstanbul Hikayeleri, Gençliğimiz, Bir Mekteplinin Hatıratı

11-) Memduh Şevket ESENDAL(1883-1952)

Modern hikayeciliğimizin öncülerindendir.

Hikayelerinde, halktan ilgi çekmeyen kişileri ve bunların önemsiz davranışlarını

yansıtmıştır. Bu kişiler her yerde gördüğümüz kişilerdir.

Kişilerin iyi, kötü, gülünç, acıklı yönlerini okuyucuya sevdirmiştir.

Hayatı ve olayları nesnel bir tarzda eserlerine aktarmıştır.

Hikayelerinde sıra dışı olaylar yoktur.

Page 18: CUMHURİYET DÖNEMİ EDEBİYATI ( 1923- · 3-) Falih Rıfkı ATAY(1894-1971) İnceleme, makale, anı, fıkra türlerinde yazmıtır. Nesir dilimizin gelimesinde, özellikle Türkçenin

www.harunardic.net 18

Eserlerindeki kişiler sevimlidir, sanatçı onların düzensizliklerini bile hoş göstermeyi

bilmiştir.

Konularını genellikle İstanbul'un Aksaray semtindeki orta halli insanlar

arasından seçmiştir.

Hikaye türüne sadelik getirmiştir, hikayelerinde gereksiz süslemeler yoktur.

Eserlerindeki dil, konuşma dilidir.

Edebiyatımızdaki Çehov tarzı durum öykücülerindendir.

Edebiyatsız (süsten ve sanattan uzak) edebiyat yapan, konuşur gibi rahat ve içten

yazan bir sanatçıdır.

Hikayelerinde acıma, sevgi, yozlaşma, yöneticilerin ve aydınların halk sorunlarına

bakışı, aile, evlilik gibi konuları işlemiştir.

Eserleri

Roman: Ayaşlı ve Kiracıları, Vassaf Bey

Hikaye: Otlakçı, Mendil Altında, Ev Ona Yakıştı, Hava Parası, Temiz Sevgiler, İhtiyar

Çilingir, Veysel Çavuş, Hikayeler,

12-) ABDÜLHAK ŞİNASİ HİSAR(1888-1963)

Romanları ve eleştirileriyle tanınmıştır.

Eserlerinde her yönüyle İstanbul'a yer vermiştir.

Şiirsel, sanatlı, uzun cümleleri vardır.

Roman tekniğine uygunluk göstermeyen üç romanıyla edebiyatımıza yeni bir tür

katmıştır.

Eserlerinde genellikle hayatın geçiciliği, her şeyin bir gün yok olacağı görüşüne yer

vermiştir.

Düz yazılarında görgü, hatıra, tasvir ve kültür unsurları ağır basar.

Page 19: CUMHURİYET DÖNEMİ EDEBİYATI ( 1923- · 3-) Falih Rıfkı ATAY(1894-1971) İnceleme, makale, anı, fıkra türlerinde yazmıtır. Nesir dilimizin gelimesinde, özellikle Türkçenin

www.harunardic.net 19

Eserlerinde çoğu zaman anılarını dile getirmiştir.

Eserleri

Roman: Fahim Bey ve Biz, Çamlıca'daki Eniştemiz, Ali Nizami Bey'in Alafrangalığı ve

Şeyhliği

Anı: Boğaziçi Yalıları, Boğaziçi Mehtapları, Geçmiş Zaman Köşkleri, Yahya Kemal'e

Veda, İstanbul ve Piyer Loti, Ahmet Haşim Şiiri ve Hayatı.

13-) CEVAT SAKİR KABAAĞAÇLI(HALİKARNAS BALIKÇISI) (1886-1973)

Edebiyata gazetelere yaptığı çevirilerle girmiş, yaptığı bir çeviri yüzünden İstiklal

Mahkemeleri tarafından cezalandırılmış, ceza olarak da Bodrum'a sürülmüştür.

Hikaye ve romancılığa Bodrum'da başlamış, deniz edebiyatımızın ünlü bir hikaye ve

romancısı olmuştur, eserlerinde denizcilerin yaşantılarını tüm ayrıntılarıyla anlatmıştır.

Denizi, deniz insanlarını, Bodrum'u, Ege Denizi efsanelerini, Akdeniz savaşlarını

ve denizle ilgili her şeyi eserlerine aktarmıştır.

Eserlerinde yaşayan her tür insana rastlanır.

Coşkun, şiirsel bir dili vardır; üslup ve tekniğe pek önem vermemiş, konu dışı

bilgilerle kompozisyon bütünlüğünü bozmuştur.

Hikayelerinde sular konuşur, ırmaklar söyleşir, pınarlar, denizler gülüşür.

Eserleri

Hikaye: Ege Kıyılarından, Merhaba Akdeniz, Ege'nin Dibi, Yaşasın Deniz, Gülen Ada

Romanları: Aganta Burina Burinata, Ötelerin Çocuğu, Uluç Reis, Turgut Reis, Deniz

Gurbetçileri

Anı: Mavi Sürgün

Page 20: CUMHURİYET DÖNEMİ EDEBİYATI ( 1923- · 3-) Falih Rıfkı ATAY(1894-1971) İnceleme, makale, anı, fıkra türlerinde yazmıtır. Nesir dilimizin gelimesinde, özellikle Türkçenin

www.harunardic.net 20

14-) AHMET HAMDİ TANPINAR(1901-1962)

Şiir, roman, hikaye, deneme, makale, edebiyat tarihi türlerinde eserler vermiştir.

En önemli yönü şairliğidir, şiirleriyle Türk diline yeni bir söyleyiş getirmiştir.

Şiirlerindeki ana unsurlar musiki, his ve hayaldir.

Şiirlerinde heceyi kullanmış, onda aruz sesi oluşturmaya çalışmıştır.

Şiirlerinde gerçeklerden kaçmış, dinleniklik ve sessizlik aramış; bunu da musikide ve

rüyalarda bulmuştur.

Şiirlerinde şekilden ziyade ahenge önem vermiş, dil estetiğini yakalamaya çalışmıştır.

Milli tarih ve Türk kültürüne bağlı bir sanat anlayışı vardır.

Yahya Kemal'den ve Ahmet Haşim'den etkilenmiştir.

Genellikle kişisel temaları işlemiştir.

Rüya, müzik ve zaman kavramlarıyla kendi estetiğini oluşturmuştur.

Romanlarında ve hikayelerinde insanların iç dünyalarına ve bilinçaltına yönelmiştir.

"Şiirde sustuğum şeyleri roman ve hikayelerimde anlatırım." demiştir.

Eserlerine; sosyal hayatla ilgili acıları, neşeleri, sevinçleri, istekleri, umutları, insan

psikolojisini ve zamanı konu etmiştir.

Eserleri

Şiir: Bütün Şiirleri

Öykü: Abdullah Efendi'nin Rüyaları, Yaz Yağmuru

Roman: Huzur, Saatleri Ayarlama Enstitüsü, Sahnenin Dışındakiler, Mahur Beste

Edebiyat Tarihi: XIX. Asır Türk Edebiyat Tarihi

Deneme: Beş Şehir, Yahya Kemal

Page 21: CUMHURİYET DÖNEMİ EDEBİYATI ( 1923- · 3-) Falih Rıfkı ATAY(1894-1971) İnceleme, makale, anı, fıkra türlerinde yazmıtır. Nesir dilimizin gelimesinde, özellikle Türkçenin

www.harunardic.net 21

15-) CAHİT KÜLEBİ(1917-1997)

Temiz bir Türkçe ile Halk şiirlerine benzeyen, içten, duyarlı şiirler yazmıştır.

Biçimin serbest olması gerektiğini söylemiştir.

Heceyi pek kullanmamış ama genellikle kafiyeyi ahenk oluşturmak için kullanmıştır.

Toplumcu yönü belirgin olan sanatçı hayale yer vermemiştir.

Şiirde yeni bir romantizm oluşturduğunu söylemiştir ama çoğu zaman realist unsurlar

ağır basar.

Şiirlerinin kaynağı milli sanattan gelir, halk türküleri ve deyişleri şiirlerinin

temelini oluşturur.

Eserleri

Şiir: Adamın Biri, Yeşeren Otlar, Atatürk Kurtuluş Savaşında, Yangın, Süt,

16-) NURULLAH ATAÇ(1898-1957)

Roman ve hikaye türlerinde yazmamış; eleştiri, deneme, makale, fıkra, çeviri, söyleşi

alanlarında yazmıştır.

Deneme ve eleştiri türlerinin en tanınmış isimlerinden biridir.

Türk edebiyatında devrik cümlenin öncüsüdür, devrik cümleleri ile yeni bir dil ve

anlatım biçimi geliştirmiş, öz ve arı Türkçeyi savunmuştur.

Eleştirileriyle edebiyatımıza büyük bir canlılık getirmiştir.

Yeni sözcükleri savunmuş, bunları yazılarında kullanmış, onların dilimize

yerleşmesinde etkili olmuştur.

Yeni bir nesir dilinin kurulmasına öncülük etmiştir.

Halk tarafından benimsenmiş olsa bile kökü bilinmeyen bütün sözcükler, Arapça -

Farsça sözcükler dilden atılmalıdır, görüşünü savunmuştur. (Ancak liselere Yunan ve

Page 22: CUMHURİYET DÖNEMİ EDEBİYATI ( 1923- · 3-) Falih Rıfkı ATAY(1894-1971) İnceleme, makale, anı, fıkra türlerinde yazmıtır. Nesir dilimizin gelimesinde, özellikle Türkçenin

www.harunardic.net 22

Latin dili derslerinin koyulmasını, böylece dilimize bu dillerden sözcük girmesinin

sağlanmasını istemiştir.)

Yabancı sözcüklerden ziyade Arapça ve Farsça sözcüklere karşı bir tavır sergilemiş,

bu yüzden bir an önce Arapça ve Farsça sözcüklerin karşılıklarının uydurulması

gerektiğini söylemiş bu yolda çalışmalar yapmıştır.

Halk dilini kullanmak yerine halka yeni sözcükler öğretilmesi gerektiği görüşünü

taşımıştır.

Sağlam bir üslubu, akıcı bir dili, rahat ve inandırıcı bir anlatımı vardır.

Eserleri

Deneme: Günlerin Getirdiği, Karalama Defteri, Sözden Söze, Ararken, Diyelim, Söz

Arasında, Okuruma Mektuplar, Günce, Söyleşiler...

17-) NECATİ CUMALI(1921-2001)

Şiir, roman, hikaye, tiyatro türlerinde eserler vermiştir.

Eserlerinde özellikle Ege yöresindekiler olmak üzere Anadolu köy ve kasabalarında

yaşayan insanların sorunlarını işlemiştir.

Süssüz, mecazsız, duru, iç ve dış gözlemleri yansıtan bir dili vardır.

Şiirlerini sağlam bir konuşma diliyle yazmış, kısa dizeler kullanmıştır.

Şiirleri ölçüsüz ve kafiyesizdir.

Ayrılık, özlem, acı, kız kaçırma, aşk, köy, köylü gibi konuları işlemiştir.

Eserleri

Romanları: Tütün Zamanı

Hikaye: Susuz Yaz

Tiyatro: Boş Beşik

Page 23: CUMHURİYET DÖNEMİ EDEBİYATI ( 1923- · 3-) Falih Rıfkı ATAY(1894-1971) İnceleme, makale, anı, fıkra türlerinde yazmıtır. Nesir dilimizin gelimesinde, özellikle Türkçenin

www.harunardic.net 23

18-) Bedri Rahmi EYÜBOĞLU(1913-1975)

Şiirde biçim, ölçü, kafiye kaygısı taşımamıştır.

Dizelerini söyleyişe uygun bir doğallıkla yazmıştır.

Sanatında halk kültüründen esinlenmiştir ve folklorik öğelerden yararlanmıştır.

Şiirlerinde gözlemlerine, halk deyişlerinden ve beğenilerinden aldığı motiflere

yer vermiştir.

Aynı zamanda ressam olan sanatçı, ressamlığın verdiği bakış açısıyla şiirde sanki

renklerle tablo çizmiştir.

Eserleri

Şiir: Yaradana Mektuplar, Karadut, Tuz, Üçü Birden, Dördü Birden, Dol Karabakır Dol,

Yaşadım (ölümünden sonra yayımlanan tüm şiirleri)

Gezi ve Deneme: Canım Anadolu, Tezek, Delifişek, Resme Başlarken (ölümünden sonra)

19-) KEMAL TAHİR(1910-1973)

Edebiyat dünyasına şiirle girmiş, daha sonra da hikaye ve romana yönelmiştir.

Konularını Çorum-Çankırı dolaylarından, cezaevi yaşamından, Kurtuluş

Savaşından, tarihten, eşkıya hikayelerinden ve köy hayatından almıştır.

Tarihi roman yazarlarımızdan biridir.

Anlaşılır bir dili, yalın bir anlatımı vardır.

Roman kişilerini daha çok temsil ettikleri yörelerin ağzıyla konuşturmuştur.

Romanlarında güçlü bir gözlem tekniğiyle sosyal sorunları incelemiş, geri kalmışlığı

ve göz ardı edilmiş sorunları eleştirmiştir.

Betimlemeler üzerinde önemle durmuştur.

Page 24: CUMHURİYET DÖNEMİ EDEBİYATI ( 1923- · 3-) Falih Rıfkı ATAY(1894-1971) İnceleme, makale, anı, fıkra türlerinde yazmıtır. Nesir dilimizin gelimesinde, özellikle Türkçenin

www.harunardic.net 24

"Türk romanı işçimizle köylümüzün gerçeklerinden çıkar." görüşünü dile

getirmiştir. Böylece Türk edebiyatının gerçekçi yazarlarından biri olmuştur.

Ele aldığı konuları yalnız sanatçı gözüyle değil, bilimsel yöntemle izlemiş, bilimsel

metotlarla köy romanı yazmıştır.

Eserleri

Hikaye: Göl İnsanları

Roman: Esir Şehrin İnsanları, Rahmet Yolları Kesti, Yorgun Savaşçı, Devlet Ana, Kurt

Kanunu, Köyün Kamburu, Yol Ayrımı, Kelleci Mehmet, Hür Şehrin insanları, Bozkır'daki

Çekirdek, Kör Duman, Sağırdere,

Mektup: Kemal Tahir'den Fatma ilhan'a Mektuplar

20-)YAŞAR KEMAL(1923-2015)

Yapıtlarında Torosları, Çukurova'yı, Çukurova insanının acı yaşamını, ezilişini,

sömürülüşünü, kan davasını, ağalık ile toprak sorununu ortaya koyan yazarın

betimlemeleri yapıtlarının en önemli özelliğidir.

39 dilde yayımlanmış olan kitaplarıyla, dünya yazınında çok önemli bir yere sahiptir.

Cümleleri kısadır, zengin bir sözcük dağarcığı vardır.

Eserlerinde halkın kullandığı sözcükleri, yöresel isimleri ve deyimleri kullanmıştır.

Eserlerin çoğunda Anadolu efsanelerinden, halk hikayelerinden yararlanmıştır,

Anadolu'yu, Anadolu insanının yaşantısını folklorla birleştirerek anlatmıştır.

Kendine özgü canlı, şiirli bir anlatımı vardır.

Nobel Edebiyat ödülüne aday gösterilen ilk kişidir.

İnce Memed adlı romanıyla uluslararası bir üne kavuşmuştur, bu eser yirminin üstünde

dile çevrilmiştir.

Page 25: CUMHURİYET DÖNEMİ EDEBİYATI ( 1923- · 3-) Falih Rıfkı ATAY(1894-1971) İnceleme, makale, anı, fıkra türlerinde yazmıtır. Nesir dilimizin gelimesinde, özellikle Türkçenin

www.harunardic.net 25

Röportaj tekniğini romanda uygulamıştır.

Birçok ağır işte çalışmış, bu deneyiminden dolayı pamuk ırgatlarını, inşaat

amelelerini, fabrika işçilerini, vb. gerçekçi bir biçimde eserlerine yansıtmıştır.

Eserleri

Roman: Teneke, İnce Memed, Orta Direk, Yer Demir Gök Bakır, Ölmez Otu,

Demirciler Çarşısı Cinayeti, Yusufçuk Yusuf, Yılanı Öldürseler, Kimsecik, Kale Kapısı,

Deniz Küstü, Ağrıdağı Efsanesi, Binboğalar Efsanesi

Hikaye: Sarı Sıcak

Röportaj: Yanan Ormanda Elli Gün, Dünyanın En Büyük Çiftliğinde 7 Gün, Çukurova Yana

Yana, Peri Bacaları, Bir Bulut Kaynıyor

21-) ORHAN KEMAL (1914-1970)

Edebiyata şiirle başlamış, sonra hikaye, roman, tiyatro alanlarında eserler vermiştir.

Hikayeyi romana geçiş aşaması olarak görmüştür.

Baba Evi, Avare Yıllar, Ekmek Kavgası adlı eserleri onun ününü arttırmıştır.

Gerçekçi yazarlarımızdan olan sanatçı toplumsal gerçekliğin öncüsüdür.

Hikaye ve romanlarında içinde yaşadığı çevreyi anlatmıştır.

Otobiyografik özellikler taşıyan ilk romanlarında işçi çevrelerini, sanayileşen

Türkiye’nin toplum yapısını, işçi-işveren ilişkilerini, köyden kente göçün sebep

olduğu sorunları, geçim sıkıntılarını işlemiştir.

Karşılıklı konuşma tekniğini eserlerinde başarıyla kullanmıştır.

Önceki eserlerinde ağız ve şive özelliklerine yer vermiş sonraları bunu azaltmıştır.

Açık, anlaşılır, süssüz bir anlatımı vardır.

Page 26: CUMHURİYET DÖNEMİ EDEBİYATI ( 1923- · 3-) Falih Rıfkı ATAY(1894-1971) İnceleme, makale, anı, fıkra türlerinde yazmıtır. Nesir dilimizin gelimesinde, özellikle Türkçenin

www.harunardic.net 26

Eserleri

Hikaye: 72. Koğuş, Ekmek Kavgası, Sarhoşlar, Çamaşırcının Kızı, Arka Sokak, Kardeş

Payı, Babil Kulesi, Dünya'da Harp Vardı, İşsiz, Önce Ekmek, Grev...

Roman: Baba Evi, Avare Yıllar, Murtaza, Cemile, Devlet Kuşu, Bereketli Topraklar

Üzerinde, Gurbet Kuşları, Vukuat Var, Gavurun Kızı, El Kızı, Dünya Evi, Hanımın

Çiftliği, Eskici ve Oğulları, Mahalle Kavgası, Kanlı Topraklar, Müfettişler Müfettişi, Yalancı

Dünya, Üç Kağıtçı, Kötü Yol...

Tiyatro: İspinozlar

22-) TARIK BUĞRA (1918-1994)

Edebiyat dünyasına romanla girmiş; fıkra, gezi yazısı, oyun, hikaye türlerinde eserler

vermiştir.

Toplum çatışmalarını psikolojik açıdan değerlendirmiş, toplumsal sorunları bireysel

ahlak yönünden ele almıştır.

Şiirsel bir anlatımla çevre, kişi ve olayların soyut derinliğine inmiştir.

Eserlerindeki kişiler her zaman, her yerde görülebilen insanlardır.

Konuların çoğunu yakın tarihten ve sosyal hayattan almıştır.

Güzel bir Türkçesi, akıcı ve sürükleyici bir anlatımı vardır.

Eserleri

Roman: Siyah Kehribar, Küçük Ağa, Küçük Ağa Ankarada, İbişin Rüyası, Firavun

İmanı, Eyvah, Dönemeçte, Yalnızlar, Yağmur Beklerken, Osmancık.

Hikâye: Oğlumuz, Yarın Diye Bir Şey Yoktur, İki Uyku Arasında, Hikâyeler Dede Korkut

Hikayeleri,

Page 27: CUMHURİYET DÖNEMİ EDEBİYATI ( 1923- · 3-) Falih Rıfkı ATAY(1894-1971) İnceleme, makale, anı, fıkra türlerinde yazmıtır. Nesir dilimizin gelimesinde, özellikle Türkçenin

www.harunardic.net 27

Tiyatro: Ayakta Durmak istiyorum, Akümülatörlü Radyo, Yüzlerce Çiçek Birden Açtı

Gezi Yazıları: Gagaringrad (Moskova Notları)

Fıkra ve Deneme: Gençlik Türküsü, Düşman Kazanmak Sanatı, Politika Dışı

Senaryo ve Oyunu: Sıfırdan Doruğa-Patron

23-) NAZIM HİKMET (1901-1963)

İlk şiirlerinde ölçülü uyaklı şiirler yazmış, sonradan serbest nazmı ve toplum

sorunlarını ilke edinen şiirin öncüsü olmuştur.

Günümüzün pek çok şairinde geniş etkilere yol açmıştır. İlk şiirlerini hece vezniyle

yazmakla birlikte içerik bakımından hececilerden oldukça uzaktır.

Mayakovvski ve Gelecekçilik'i savunan öbür genç Sovyet şairlerinin etkileri olmuştur.

Divan ve Halk şiirini söyleyişlerini çağdaş bir anlayış içinde eritmiştir. Şiirin bireysel

koşullarıyla toplumsal niteliklerini büyük bir ustalıkla kaynaştırır.

Roman, öykü, masal, mektup, şiir türünde eserler vermiştir.

Eserleri

Şiir: Güneşi İçenlerin Türküsü, 835 Satır, Memleketimden İnsan Manzaraları, Yeni

Şiirler, İlk Şiirler, Son Şiirler

Oyun: Kafatası, Ferhat ile Şirin, Yusuf ile Menofis, Demokles'in Kılıcı, Kadınların İsyanı

Roman: Kan Konuşmaz, Yeşil Elmalar, Yaşamak Güzel Şey Be Kardeşim.

Mektuplar: Nazım ile Piraye, Cezaevinden Mehmet Fuat'a Mektuplar

Page 28: CUMHURİYET DÖNEMİ EDEBİYATI ( 1923- · 3-) Falih Rıfkı ATAY(1894-1971) İnceleme, makale, anı, fıkra türlerinde yazmıtır. Nesir dilimizin gelimesinde, özellikle Türkçenin

www.harunardic.net 28

24-) RIFAT İLGAZ (1911-1993)

Öykü-roman-oyun türlerinden karma, gülmece unsurları içeren bir türün yazarı olarak

tanınmıştır.

Şiir, roman ve tiyatroları vardır.

Eserleri

Tiyatro: Hababam Sınıfı, Hababam Sınıfı Sınıfta Kaldı, Hababam Sınıfı Uyuyor,

Rüşvetin Alamancası

Roman: Karadeniz'in Kıyıcığında, Karartma Geceleri, Sarı Yazma, Yıldız Karayel...

Şiir: Üsküdar'da Sabah Oldu, Güvercinim Uyur mu? Yarenlik

25-) SABAHATTİN ALI(1907-1948)

Cumhuriyet Döneminin ilk yıllarındaki gerçekçi edebiyat akımının öncüsü olmuştur.

Asıl ünü öykü ve romanlarıyla kazanmıştır.

Roman ve hikâyelerinde Anadolu insanı ve onların yaşadıklarını realist bir şekilde

anlatmıştır.

Eserlerinde aydınların köylüleri küçümsemelerini eleştirmiştir

Gözlem yeteneği güçlüdür.

Leylim Ley, Aldırma Gönül ve Eşkıya Dünyaya Hükümdar Olmaz şiirleri Sabahattin

Ali’ye aittir ve bu şiirler şarkı olarak bestelenmiştir.

Yedi Mesak, Resimli Ay, Varlık gibi yayımlanan şiirleri, öyküleri ve yazılarıyla

tanınmıştır.

Eserleri

Şiir: Dağlar ve Rüzgar, Kurbağaların Serenadı, Öteki Şiirler, Tüm Şiirler.

Page 29: CUMHURİYET DÖNEMİ EDEBİYATI ( 1923- · 3-) Falih Rıfkı ATAY(1894-1971) İnceleme, makale, anı, fıkra türlerinde yazmıtır. Nesir dilimizin gelimesinde, özellikle Türkçenin

www.harunardic.net 29

Roman: Kuyucaklı Yusuf, Kürk Mantolu Madonna, İçimizdeki Şeytan,

Öykü: Değirmen, Kağnı, Ses, Yeni Dünya, Sırça Köşk

Oyun: Esirler

26-) HALDUN TANER (1915-1986)

1920'li yıllardan sonra Batıda ortaya çıkmış olan modern öykü türüne uygun hikayeler

yazmıştır.

Büyük şehrin düzensiz ve çelişkilerle dolu yapısını yansıtan öyküleriyle tanınmıştır.

Hikayelerinde gözlem, mizah ve yergiye ağırlık vermiştir.

Keşanlı Ali Destanı ile Türkiye'ye epik tiyatroyu getirmiştir.

Öykü, tiyatro, fıkra, sohbet, gezi yazısı türlerinde yazmıştır.

Eserleri

Tiyatroları: Keşanlı Ali Destanı, Sersem Kocanın Kurnaz Karısı, Gözlerimi Kaparım

Vazifemi Yaparım, Huzur Çıkmazı, Fazilet Eczanesi, Lütfen Dokunmayın, Günün Adamı,

Hikaye: Yaşasın Demokrasi, Tuş, Şişhaneye Yağmur Yağıyordu, On İkiye Bir Var,

Yalıda Sabah, Sancho'nun Sabah Yürüyüşü, Tuş,

Fıkra: Devekuşuna Mektuplar

27-) FAKIR BAYKURT (1934-1976)

Edebiyata şiirle başlamıştır. Orhan Veli çizgisinde ama köy hayatı içerikli şiirler

yazmıştır.

1950'den sonra öykü ve romana yönelir. Hikayeden romana geçer.

Köy sorunlarını, toplumcu gerçekçi bir görüşle anlatır.

Page 30: CUMHURİYET DÖNEMİ EDEBİYATI ( 1923- · 3-) Falih Rıfkı ATAY(1894-1971) İnceleme, makale, anı, fıkra türlerinde yazmıtır. Nesir dilimizin gelimesinde, özellikle Türkçenin

www.harunardic.net 30

Eserleri

Roman: Yılanların Öcü, Tırpan, Irazcanın Dirliği, Kara Ahmet Destanı, Yarım Ekmek,

Kaplumbağalar, Onuncu Köy, Amerikan Sargısı, Köygöçüren, Keklik,

Öykü: Barış Çöreği, Gece Vardiyası, Sınırdaki Ölü, Can Pazarı, Çilli, Efendilik Savaşı, Karın

Ağrısı, Anadolu Garajı, On Binlerce Kağnı, Can Parası,

Toplum Eğitim Yazıları: Efkar Tepesi, Soneroğlanları, Kerem ile Aslı

Çocuk Kitapları: Topal Arkadaş, Yandım Ali, Sakarca, Sen Köpek

Şiir: Bir Uzun Yol

28-) CEMİL MERİÇ(1917-1987)

Makale, deneme ve araştırmaları ile tanınmış bir sanatçımızdır.

Devamlı öğrenen, öğrendiklerini akıl süzgecinden geçirerek başkalarına öğretmek

için çırpınan, her düşünceye açık bir fikir adımıdır.

Kendini, "Yazar ve hocayım, başlıca işim düşünmek ve düşündüklerimi cemiyete

sunmaktır." diye tanımlamıştır.

Eserleri

İncelemeleri: Hind Edebiyatı, Saint Simon İlk Sosyolog-İlk Sosyalist, Ümrandan Uygarlığa,

Bir Dünyanın Eşiğinde, Işık Doğudan Gelir, Kültürden irfana

Denemeleri: Mağaradakiler, Bu Ülke,

Günlük: Jurnal

Diğer Kitapları: Kırk Ambar, Bir Facianın Hikayesi, Sosyoloji Notları ve Konferanslar

Page 31: CUMHURİYET DÖNEMİ EDEBİYATI ( 1923- · 3-) Falih Rıfkı ATAY(1894-1971) İnceleme, makale, anı, fıkra türlerinde yazmıtır. Nesir dilimizin gelimesinde, özellikle Türkçenin

www.harunardic.net 31

29-) HÜSEYİN NİHAL ATSIZ(1905-1975)

Şiir, roman ve araştırma alanlarında eserler vermiştir.

Türkçülük hareketinin önde gelen temsilcilerindendir.

Tarihi romanlar yazmıştır.

Coşkun bir anlatımı, zengin bir hayal gücü vardır.

Eserlerinde geçmişimizdeki kültürel zenginlikleri, kahramanlıkları başarılı bir şekilde

anlatmıştır.

Düşüncelerini çıkarmış olduğu Atsız Mecmua, Orhun, Orkun, Ötüken dergilerinde

yayımlamıştır.

Eserleri

Roman: Bozkurtların Ölümü, Bozkurtlar Diriliyor, Deli Kurt, Ruh Adam, Dalkavuklar

Gecesi

Şiir: Yolların Sonu

Araştırma: Edirneli Nazmi, Türk Edebiyat Tarihi, Evliya Çelebi Seyahatnamesinden

Seçmeler 1,2

30-) ORHAN PAMUK(1952-…)

Nobel Edebiyat Ödülünü alan ilk ve tek Türk yazardır.

Romanlarında bilgi verme amacı da güden biridir.

Postmodernist bir sanatçıdır.

Eserlerinde kültürden, inançlarımızdan ve motiflerden yararlanmıştır

Page 32: CUMHURİYET DÖNEMİ EDEBİYATI ( 1923- · 3-) Falih Rıfkı ATAY(1894-1971) İnceleme, makale, anı, fıkra türlerinde yazmıtır. Nesir dilimizin gelimesinde, özellikle Türkçenin

www.harunardic.net 32

Eserleri

Roman: Cevdet Bey ve Oğulları, Sessiz Ev, Beyaz Kale, Kara Kitap, Yeni Hayat, Benim

Adım Kırmızı, Kar, Kırmızı Saçlı Kadın, Kafamda Bir Tuhaflık

Öykü: Öteki Renkler

Senaryo: Gizli Yüz

31-)ADALET AĞAOĞLU(1929-…)

Yazmaya 1946'da Ulus gazetesinde yayınlanan tiyatro eleştirileriyle başlar.

İlk romanı Ölmeye Yatmak yayınlanıncaya kadar sadece tiyatro yazarlığıyla ilgilenir.

İlk romanı yayınlandıktan sonra çalışmalarını öykü ve romanda yoğunlaştırmıştır.

Adalet Ağaoğlu Zaman Ustası olarak değerlendirilmiştir.

Eserleri

Oyun: Evcilik Oyunu, Çatıdaki Çatlak, Sınırlarda, Tombala, Bir Kahramanın Ölümü, Çıkış,

Kazalar

Roman: Ölmeye Yatmak, Fikrimin İnce Gülü, Bir Düğün Gecesi, Yaz Sonu

Anı: Göç Temizliği, Gece Hayatım

32-) MEHMET KAPLAN(1915-1986)

İyi bir denemecidir.

Tanzimat’tan sonra edebiyatımızın çeşitli kişi, konu ve meseleleri üzerinde yaptığı

inceleme ve eleştirileriyle tanınmıştır.

Denemeleriyle kendi kültürünü tanıyan, Batıyı bilen, geleceğe güvenle bakan insanlar

yetiştirmeye çalışmıştır.

Page 33: CUMHURİYET DÖNEMİ EDEBİYATI ( 1923- · 3-) Falih Rıfkı ATAY(1894-1971) İnceleme, makale, anı, fıkra türlerinde yazmıtır. Nesir dilimizin gelimesinde, özellikle Türkçenin

www.harunardic.net 33

Eserleri

Denemeleri: Nesillerin Ruhu, Büyük Türkiye Rüyası, Kültür ve Dil, Edebiyatımızın

İçinden

Edebiyat İncelemeleri: Şiir Tahlilleri, Hikaye, Tahlileri, Tıp Tahlilleri, Türk Edebiyatı

üzerine Araştırmalar, Tevfik Fikret, Oğuz Kağan Destanı, Tanpınar'ın Şiir Dünyası, Namık

Kemal

33-) BEHÇET NECATİGİL (1916-1979)

Şiirini açık ve anlaşılır yazmaya özen göstermiştir.

Evler Şairi olarak bilinir.

Kendisine özgü bir şiir dili kullanmıştır.

Zengin bir sözcük hazinesi vardır.

Divan edebiyatının ve halk edebiyatının yöntemlerini çok iyi tanıdığı için bu

edebiyatlardan da yararlanmıştır.

Yapıtlarında büyük kent insanının kaygılarını, sevgi, aşk, yalnızlık gibi lirik konuları

işlemiştir. Toplum ve toplumun yaşadığı sorunlar onun şiirinde ifade bulmuştur.

Ayrıca sıradan bir insanın duygularını, yaşamını şiirinde anlatmıştır.

Batı dillerinden dilimize birçok yapıt çevirmiştir.

Eserleri

Şiirleri: Kapalı Çarşı, Evler, Eski Toprak, Arada, Kareler Aklar, İki Başına Yürümek

İnceleme: Edebiyatımızda Eserler Sözlüğü, Edebiyatımızda İsimler Sözlüğü

Tiyatro: Yıldızlara Bakmak, Gece Aşevi, Üç Turnalar

Page 34: CUMHURİYET DÖNEMİ EDEBİYATI ( 1923- · 3-) Falih Rıfkı ATAY(1894-1971) İnceleme, makale, anı, fıkra türlerinde yazmıtır. Nesir dilimizin gelimesinde, özellikle Türkçenin

www.harunardic.net 34

34-) OĞUZ ATAY(1934-1977)

Yapıtları eleştiri, mizah ve ironi barındırır.

Romanlarında toplumun içinde hep var olan ancak daha önce cesurca irdelenememiş

karakterleri anlatır.

Batılılaşma sürecindeki bireylerin yaşamları, toplumdan kopuşları ve özellikle iç

çelişkiler mükemmel bir şekilde sindirilmiştir.

Eserlerinde diyalog, iç konuşma, bilinç akışı ve montaj teknikleri gibi birçok anlatım

yöntemine yer vermiştir.

Yeni roman anlayışının öncülerindendir.(Postmodern roman)

İlk post-modern roman olan Tutunamayanlar’ı yazmıştır.

Yapıtları

Roman: Tutunamayanlar, Bir Bilim Adamının Romanı, Tehlikeli Oyunlar

Hikaye: Korkuyu Beklerken

Oyun: Oyunlarla Yaşayanlar

35-) ÖZDEMİR ASAF (1923–1981)

Özellikle kısa şiirleriyle tanınmıştır.

Bireyin parçalanmayan yalnızlığını işlemiştir.

Düşünce ve duygu yoğunluğuyla beraber taşlama ve alay şiirin özelliklerindendir.

Şiirleri: Lavinia, Dünya Kaçtı Gözüme, Yalnızlık paylaşılmaz, Yuvarlağın Köşeleri, Bir

Kapı Önünde, Çiçekleri yemeyin.

Page 35: CUMHURİYET DÖNEMİ EDEBİYATI ( 1923- · 3-) Falih Rıfkı ATAY(1894-1971) İnceleme, makale, anı, fıkra türlerinde yazmıtır. Nesir dilimizin gelimesinde, özellikle Türkçenin

www.harunardic.net 35

36-) ASAF HALET ÇELEBİ

Mevlevilik ve Budizm gibi inanışlar şiirinde geniş yer bulur.

Modern gelenekçi bir sanatçıdır.

Gençlik yıllarında gazeller ve rubailer yazmıştır.

Son dönemlerinde mistik bir ruha bürünmüştür.

Şiirlerinde masalları ve efsaneleri yeniden canlandırmıştır.

Doğu medeniyetini çok iyi bilen gerçeği bunlar aracılığıyla açmaya çalışan biridir.

Doğuyu ve batıyı birleştiren büyük bir şairdir.

Eserleri

Şiir: He, Lamelif, Om Mani Padme Hum

37-) İSMET ÖZEL (1944-…)

Sanat hayatı iki dönemde incelinir. Sosyalist düşünce çizgisi, İslami düşünce çizgisi.

Partizan şiiri Marksist söylemin ilk ve öncü şiiri olması bakımından önem arz eder.

İdeolojik yönü ağır basmasına rağmen estetik yönü göz ardı etmeyen bir şairdir.

Şiirleri: Evet İsyan, Erbain, Celladıma Gülümserken, Geceleyin Bir Koşu,

38-) HİLMİ YAVUZ (1936-…)

Batı şiirini de Türk şiirini de iyi bilen bir sanatçıdır.

Ölüm, kaçış, yalnızlık gibi temalarını serbest tarzda yazdığı şiirleriyle dile getirmiştir.

İstiare ve benzetme sanatından sıkça yararlanmıştır.

Eserleri

Şiir: Doğu şiirleri (Yeditepe şiir armağanını kazanmıştır.), Bakış kuşu, Hüzün ki en çok

yakışandır bize.

Page 36: CUMHURİYET DÖNEMİ EDEBİYATI ( 1923- · 3-) Falih Rıfkı ATAY(1894-1971) İnceleme, makale, anı, fıkra türlerinde yazmıtır. Nesir dilimizin gelimesinde, özellikle Türkçenin

www.harunardic.net 36

39-)ATAOL BEHRAMOĞLU (1942-…)

Yerel kaynakların yanı sıra Fransız ve Rus şiirinden de yararlanan biridir.

Şiirlerini başkaldırı doğa ve aşk üzerine kurmuştur.

Siyasal kimliğine rağmen toplumcu endişeyi daha estetize bir şekilde şiire taşımıştır.

Eserleri

Şiir: Yaşadıklarımdan Öğrendiğim bir şey Var, Bir Ermeni General, Bir gün mutlaka, Ne

yağmur ne şiirler, İyi bir yurttaş aranıyor,

40-) ÜMİT YAŞAR OĞUZCAN(1926–1984)

Günümüzün en çok okunan şairlerindendir.

Aşk, ölüm, çaresizlik, yalnızlık temalarını işlemiştir.

Eserleri

Şiir: Sahibini Arayan Mektuplar, Biraz Kül Biraz, Acılar Denizi, Acılar Denizi, Yüzyıl

Yanarım Yanmayı Öğrendimse

41-)ORHAN ASENA(1922-2001)

Devlet sanatçısı unvanına sahiptir.

Cumhuriyet döneminin önemli tiyatro sanatçısıdır.

Eserlerinin konularını tarihten, mitolojiden ve toplum hayatından alır.

Türk edebiyatının Şekspri olarak da bilinir.

Eserleri

Tiyatro: Tanrılar ve İnsanlar, Hürrem Sultan, Fadik Kız, Ya Devlet Başa Ya Kuzgun

Leşe, Tohum ve Toprak

Page 37: CUMHURİYET DÖNEMİ EDEBİYATI ( 1923- · 3-) Falih Rıfkı ATAY(1894-1971) İnceleme, makale, anı, fıkra türlerinde yazmıtır. Nesir dilimizin gelimesinde, özellikle Türkçenin

www.harunardic.net 37

42-) TURANOFLAZOĞLU(1932-…)

Divan, halk ve Batı edebiyatı şiirlerine hakim bir sanatçıdır.

Asıl ününü tiyatro ile sağlamıştır.

Çevirmendir.

Tiyatrolarını üç grupta incelenir. Tarihi oyunlar, konusu köyden olan oyunlar ve

sembolik oyunlar.

Günlük yaşamın gerçekleri ile sanatın gerçeklerini sentezleyerek vermiştir.

Eserleri

Tiyatro: Deli İbrahim, Keziban, Kösem Sultan, Dördüncü Murat, Üçüncü Selim, Cem

Sultan, Genç Osman, Bizans Düştü, Sokrates Savunuyor, Fatih, Allah’ın Dediği olur

43-) REFİK ERDURAN(1928-…)

Günümüz gazeteci ve tiyatrocularındandır.

Nazım Hikmet'in Türkiye'den kaçmasına yardımcı olmuştur.

Yurt içinde ve dışında sinema ve televizyon senaryoları yazmıştır. Fıkra, eleştiri,

hikaye, roman türünde eserler vermesine rağmen onun önem verdiği tür tiyatrodur.

Eserleri

Oyun: Kahraman, Deli, Korkunçlar, Bir Kilo Namus, Cengiz Han'ın Bisikleti, İp Oyunu,

Karayar Köprüsü, Kartal Tekmesi, Kelepçe, Turp Suyu, Tamirci, Hayal, Bunu Yapan İki Kişi,

Halay, Ramiz ile Jülide, Eşekdağ’ın Sevdalısı, Seher Vakti

Page 38: CUMHURİYET DÖNEMİ EDEBİYATI ( 1923- · 3-) Falih Rıfkı ATAY(1894-1971) İnceleme, makale, anı, fıkra türlerinde yazmıtır. Nesir dilimizin gelimesinde, özellikle Türkçenin

www.harunardic.net 38

44-) RECEP BILGINER (1922-2005)

Gazeteci ve tiyatro yazarıdır.

Daha sonra tarihsel oyunlar yazmaya başlamıştır. Türkiye'nin sosyali sorunlarını

toplumcu oyunlarıyla yansıtmıştır.

Genellikle Güneydoğu Anadolu köylerinde geçen olayları anlatır.

Eserleri

Oyun: Gazeteciden Dost, Ben Devletim, İsyancılar, Utanç Dünyası, Sarı Naciye, Yunus

Emre, Mevlana, Hapiste Bir Gazeteci, Zenginler

45-) KEMALETTİN KAMU(1901-1948)

Gurbet teması ile Türk edebiyatında ün yapmıştır hatta Gurbet şairi olarak da

anılmıştır.

Türk Halk edebiyatının ölçü, şekil ve konularını başarılı bir şekilde şiirlerinde

işlemiştir.

Hem aruzu hem heceyi kullanmıştır.

Vatan sevgisi ve Mehmetçik şiirlerinde önemli yer eder.

Lirik ve epik tarzda şiirler yazmıştır.

En bilindik şiirleri Bingöl Çobanları ve Gurbet’tir.

46-) AZİZ NESİN(1915-1995)

Toplumsal aksaklıkları hikaye ve romanlarında mizahi bir üslupla anlatır.

Yalnızca Türk edebiyatında değil dünya edebiyatında da tanınmış biridir.

Türk edebiyatında mizah alanında yadsınamaz bir öneme sahiptir.

Roman, hikaye, şiir, fıkra, oyun, masal, gezi, anı türünde eserleri vardır.

Birçok eseri başka dillere çevrilmiştir.

Page 39: CUMHURİYET DÖNEMİ EDEBİYATI ( 1923- · 3-) Falih Rıfkı ATAY(1894-1971) İnceleme, makale, anı, fıkra türlerinde yazmıtır. Nesir dilimizin gelimesinde, özellikle Türkçenin

www.harunardic.net 39

Yüzün üzerinde eseri vardır.

Anlatımında halk edebiyatının ana öğelerinden yararlanır.

Çağımızın Nasrettin Hocası tabiri Aziz Nesin için kullanılır.

Eserleri

Şiir: Sondan Başa, Sevgiye On Ölüme Beş Kala, Kendini Yakalamak, Hoşçakalın, Sivas

Acısı

Hikaye: Geriye Kalan, İt Kuyruğu, Yedek Parça, Fil Hamdi, Damda Deli Var, Koltuk, Kazan

Töreni, , Deliler Boşandı, Mahallenin Kısmeti, Ölmüş Eşek, Hangi Parti Kazanacak, Havadan

Sudan, Bay Düdük, Nazik Alet, Gıdıgıdı, Aferin, Kördöğüşü, Mahmut ile Nigar, Gözüne

Gözlük, Ah Biz Eşekler, Yüz Liraya Bir Deli, Bir Koltuk Nasıl Devrilir, Biz Adam Olmayız,

Sosyalizm Geliyor Savulun, İhtilali Nasıl Yaptık,Rıfat Bey Neden Kaşınıyor, Yeşil Renkli

Namus gazı, Bülbül Yuvası Evler, Vatan Sağolsun, Yaşasın Memleket, Büyük Grev, Hayvan

Deyip Geçme, 70 Yaşım Merhaba, Kalpazanlık Bile Yapılamıyor, Maçinli Kız İçin Ev, Nah

Kalkınırsın

Roman: Zübük, Yaşar Ne Yaşar Ne Yaşamaz, Kadın Olan Erkek, Gol Kralı Sait Hopsa it,

Erkek Sabahat, Saçkıran, Şimdiki Çocuklar Harika, Tatlı Betüş, Surname, Tek Yol

Oyun: Toros Canavarı

47-) NAZLI ERAY(1945-…)

Düşle gerçeğin, yaşananla tasarlananın iç içe görüldüğü hikaye ve romanları ile dikkat

çekmiştir.

Öyküleri birçok dile çevrilmiştir.

Page 40: CUMHURİYET DÖNEMİ EDEBİYATI ( 1923- · 3-) Falih Rıfkı ATAY(1894-1971) İnceleme, makale, anı, fıkra türlerinde yazmıtır. Nesir dilimizin gelimesinde, özellikle Türkçenin

www.harunardic.net 40

Öykü: Ah Bayım Ah, Geceyi Tanıdım, Kız Öpme Kuyruğu, Hazır Dünya, Eski Gece

Parçaları, Yoldan Geçen Öyküler, Aşk Artık Burada Oturmuyor, Kuş Kafesindeki Tenor,

Beyoğlu'nda Gezersin, Elyazması Rüyalar

Roman: Pasifik Günleri, Orphee, Yıldızlar Mektup Yazar, Arzu Sapağında İnecek Var, Ay

Falcısı, İmparator Çay Bahçesi, Uyku İstasyonu, Deniz Kenarında Pazartesi, Örümceğin

Kitabı, Aşık Papağan Barı, Ayışığı Sofrası, Aşkı Giyinen Adam, Sis Kelebekleri

Deneme: Düş İşleri Bülteni

48-) AHMET MUHİP DIRANAS(1909-1980)

Sembolist bir şairdir.

Şiir ve tiyatroda eser vermiştir.

Geleneksel biçim ile Batı şiirini sentezlemiştir.

Ölçü ve uyağa fazlasıyla yer verir.

Öz şiir anlayışına bağlıdır.

Şiir: Fahriye Abla, Olvido, Serenad, Kar, Ağrı

49-)RASİM ÖZDENÖREN

Türk hikayeciliğine yerlilik kazandırmıştır.

Postmodern bir sanatçıdır.

Eserleri

Öykü: Çok Sesli Bir Ölüm, Denize Açılan Kapı

Roman: Gül Yetiştiren Adam

Deneme: İki Dünya

Page 41: CUMHURİYET DÖNEMİ EDEBİYATI ( 1923- · 3-) Falih Rıfkı ATAY(1894-1971) İnceleme, makale, anı, fıkra türlerinde yazmıtır. Nesir dilimizin gelimesinde, özellikle Türkçenin

www.harunardic.net 41

50-)SEDAT UMRAN(1926-… )

Şiirlerinde genel olarak şehrin insanının eşya ve çevreyle olan yaşantısını anlatır.

Eşyanın metafiziğini araştıran ve trajik benin ıstırabını yansıtan bir şair olarak

tanınmıştır.(Eşya şairi diye anılır )

İnsan Gelişiminin Devridaimi çevrisiyle ödül almıştır.

Eserleri:

Şiir: Gittin Taş Atarak Denizlerime, Meşaleler, Leke,

51-) PINAR KÜR(1943-…)

Polisiye roman tekniğinde önemli bir sanatçıdır.

Edebiyatın asıl anlatış demek olduğunu ifade etmiştir.

Cinselliği ön planda tuttuğu romanları vardır.

Bazı kitapları toplatılmıştır ama mahkeme kararıyla da kendini aklatmıştır.

Eserleri:

Roman: Yarın Yarın, Bir cinayet Romanı,

Hikaye: Akışı Olmayan Sular

52-)NEYZEN TEVFİK(1879-1953)

Asıl ismi Tevfik Kolaylı.

Amatör bir neyzenden nota ve usul bilgileri öğrenerek başladığı ney çalışmalarını

kendi kendine geliştirdi.

Genellikle toplum kurallarına uymadan yaşamını sürdürmüştür.

Sazını bir geçim kapısı haline geçirmemek için direnmiş, yalnızca içinden geldiği

zaman ney üflemiştir.

Page 42: CUMHURİYET DÖNEMİ EDEBİYATI ( 1923- · 3-) Falih Rıfkı ATAY(1894-1971) İnceleme, makale, anı, fıkra türlerinde yazmıtır. Nesir dilimizin gelimesinde, özellikle Türkçenin

www.harunardic.net 42

Neyzenliğini geliştirme kaygısı duymamış, sanat değeri kalıcı bir müzikçi olmak için

uğraşmamıştır.

Belirli müzik kurallarının dışına çıkar, ama hep duyarak çalar ve dinleyenleri etkilerdi.

Neyzenliğinin yanı sıra adını yergi ve taşlamaları ile de duyurmuştur. Kimi

eleştirmenleri göre bu türün Nef'î ve Eşref'ten sonra üçüncü önemli temsilcisi sayılır.

Ününün yaygınlaşmasında halk tarafından çok sevilmesinin de çok büyük payı vardır.

Ancak oldukça eski bir dil kullanması nedeniyle güç anlaşılan ve biçimsel açıdan

yetersiz kalan bu şiirleri pek kalıcı olmamıştır.

Yergilerini genellikle siyasal ve dinsel baskıya, çıkarcılığa yöneltmiş, toplumdaki tüm

haksızlıkları çekinmeden dile getirmiştir.

Eserleri

Şiir Kitabı: Hiç, Azab-ı Mukaddes

Beste: Nihavent Saz Semaisi

53-)MURATHAN MUNGAN(1955-…)

Ailesi aslen Mardinlidir.

Mardin eserlerinde sıkça kullandığı mekanlardan biridir. Bu çevrenin taşıdığı

farklı kültürel yapıyı, insan olgusunu eserlerine başarılı bir şekilde yansıtmıştır.

Eserlerinde toplumsal yaşayışın unsurları yanında kahramanların psikolojik yapılarına,

duygu ve düşüncelerine geniş şekilde yer verir.

Şiir, öykü, roman, deneme, tiyatro oyunu, sinema yazısı, senaryo, masal, şarkı sözü

gibi farklı türlere ait eserler vermiştir.

Şarkı sözlerini, genellikle Yeni Türkü grubu besteleyerek seslendirmiştir.

Yazarın şarkı sözlerinden, çeşitli dönemlerde çeşitli sanatçılar tarafından bestelenerek

seslendirilmiş şarkılar, Söz Vermiş Şarkılar adlı albümde toplanarak, yeni

Page 43: CUMHURİYET DÖNEMİ EDEBİYATI ( 1923- · 3-) Falih Rıfkı ATAY(1894-1971) İnceleme, makale, anı, fıkra türlerinde yazmıtır. Nesir dilimizin gelimesinde, özellikle Türkçenin

www.harunardic.net 43

düzenlemelerle Sezen Aksu, Ajda Pekkan, Nükhet Duru, Mor ve Ötesi, Aylin Aslım,

Hümeyra gibi farklı sanatçılarca yorumlanmıştır

Mungan için kitap; Her zaman mimari bir bütünlük proje tutarlılığı demektir. Farklı da

olsa parçaların aynı yapı içinde örtüşmesi, aynı çatı altında yan yana durabilmesi

demektir. Ona göre birbirinden bağımsız olan şiir, hikaye ve denemelerden oluşan

kitaplar tıpkı roman gibi kendi içinde bir yapı bütünlüğü oluşturmalıdır (Dağınık

Yatak)

Eserleri

Şiir: Osmanlıya Dair Hikayat, Kum Saati, Sahtiyan, Yaz Sinemaları, Eski 45’likler,

Mırıldandıklarım, Yaz Geçer, Oda Poster ve Şeylerin Kaderin, Omayra, Metal, Murathan’95

(Seçmeler), Oyunlar İntiharlar Şarkılar, Mürekkep Balığı, Başkalarının Gecesi, Erkekler İçin

Divan

Oyunlar: Mahmud ile Yezida,Taziye, Geyikler Lanetler, Bir Garip Orhan Veli

Öykü: Son İstanbul, Cenk Hikayeleri, Kırk Oda, Lal Masallar, Kaf Dağının Önü, Ressamın

Sözleşmesi (resim konulu öyküler seçkisi), Üç Aynalı Kırk Oda

Roman: Yüksek Topuklar

54-) CAN YÜCEL(1926-1999)

Edebiyata şiirle başladı.

İlk şiirlerinde uyaklı söyleyiş, coşkulu anlatım, geleceğe umut ve güvenle bakış

belirgin özelliklerdi.

Hiciv gücü ve sözcük oyunlarıyla eriştiği dil ustalığı, geniş kültürüyle beslenen şiirini

yeni boyutlara ulaştırdı.

Halk ağzı, türküleri ve deyişlerinden de yararlandı.

Page 44: CUMHURİYET DÖNEMİ EDEBİYATI ( 1923- · 3-) Falih Rıfkı ATAY(1894-1971) İnceleme, makale, anı, fıkra türlerinde yazmıtır. Nesir dilimizin gelimesinde, özellikle Türkçenin

www.harunardic.net 44

Şiirin yanı sıra tiyatro oyunları da çevirdi.

12 Eylül sonrasında müstehcen olduğu iddiasıyla Rengahenk adlı kitabı toplatıldı.

Taşlama ve toplumsal duyarlılığın ağır bastığı şiirlerinde, yalın dili ve buluşları ile

dikkati çekti.

İlham kaynakları ve şiirlerinin konuları; doğa, insanlar, olaylar, kavramlar, heyecanlar,

duyumlar ve duygulardır.

Şiirlerinin çoğunda sevdiği insanlar vardır.

55-) KÜÇÜK İSKENDER(1964-…)

Küçük İskender mahlasıyla tanınan Derman İskender Över, 28 Mayıs 1964 yılında

İstanbul’da dünyaya geldi.

Marjinal şair olarak tanınmaya başlaması 1985 yılıdır.

Temalarında alışılagelmişin kimi kez tam karşısında yer alan, polemikçi, başkaldırıcı

şiiriyle tüm Türk şiirinin en gözü pek şairi.

Fazlaca karışık ve yer yer fazlaca uzun ve çoğaltımcı şiiri özgün çarpıcı başarı

düzeylerine de ulaşabiliyor.

Geleneksel yöntemler kullanarak yazdığı divan tarzı şiirleri, gazelleriyle de dikkat

çekiyor.

Bir dönem seslendirme, senaristlik, radyo programcılığı, şiir matineleri de yapan

Küçük İskender, içlerinde Ağır Roman ve O Şimdi Asker'in de bulunduğu beş filmde

de oyuncu olarak rol aldı.

Halen Varık, Adam Sanat, Yasak Meyve, Kaçak Yayın adlı dergiler ağırlıklı olmak

üzere yazmaya ve kitaplaşmış eserlerini yayımlamaya devam etmektedir.

Page 45: CUMHURİYET DÖNEMİ EDEBİYATI ( 1923- · 3-) Falih Rıfkı ATAY(1894-1971) İnceleme, makale, anı, fıkra türlerinde yazmıtır. Nesir dilimizin gelimesinde, özellikle Türkçenin

www.harunardic.net 45

Eserleri

Şiirleri: Gözlerim Sığmıyor Yüzüme,Yirmi April, Periler Ölürken Özür Diler, Suzidilara,

Güzel Annemin Hayal Gücü, Ciddiye Alındığım Kara Parçaları, Papağana Silah Çekme,

Gözyaşlarım Nal Sesleri, Alp Krizi

Roman: Flu’es, Cehenneme Gitme Yöntemleri

Deneme: Şiirli değnek

Günce: Cangüncem

56-) BEHÇET KEMAL ÇAĞLAR (1908 – 1969)

Halk edebiyatı nazım biçimleriyle şiirler yazmıştır.

Atatürk ve Cumhuriyet aşığı olan sanatçı bu sevgisini şiirlerinde işlemiştir.

“Ankaralı Âşık Ömer” takma adıyla şiirler de yazmıştır.

Devrim Şairi olarak da bilinir.

Eserleri:

Şiir: Erciyes’ten Kopan Çığ, Burada Bir Kalp Çarpıyor, Benden İçeri

57-) İHSAN OKTAY ANAR ( 1960-… )

Günümüz post-modern romanın önemli isimlerindendir.

Eserleri farklı dillere çevrilmiştir.

Eserlerinde tarihsel bir zaman dilimini kullanılmıştır.

Tarihlerden yeni tarihler, ülkelerden yeni ülkeler, kentlerden yeni kentler, kişilerden

de yeni kişiler üreten bir Ravi-yi Ahbar" olarak tanımlanır.

İhsan Oktay Anar’ın Gotik roman tarzını yansıtan özellikleri vardır ve sanatçının

Puslu Kıtalar Atlası adlı romanı başka dillere çevrilmiştir.

Page 46: CUMHURİYET DÖNEMİ EDEBİYATI ( 1923- · 3-) Falih Rıfkı ATAY(1894-1971) İnceleme, makale, anı, fıkra türlerinde yazmıtır. Nesir dilimizin gelimesinde, özellikle Türkçenin

www.harunardic.net 46

Eserleri: Puslu Kıtalar Atlası, Kitabü'l-Hiyel, Amat, 7. Gün, Gâliz Kahraman

CUMHURİYET DÖNEMİNDE DİĞER SANATÇILAR

Tarık Dursun: Çağdaş Türk edebiyatının roman ve hikaye yazarıdır.

Eserleri:

Hikaye: Güzel Avrat Otu, Yabanın Adamları, Ona Sevdiğimi Söyle, Ömrüm Ömrüm,

Roman: Kurşun Ata Ata Biter, Ağaçlar Gibi Ayakta,

Vüsat Orhan Bener: Ihlamur Ağacı, İpin Ucu(Oyunları) Siyah Beyaz, Dost(Öykü)

Ahmet Oktay: Her Yüz Bir Öykü Yazar, Yol Üstündeki Semender, Ağıtlar ve

Övgüler(şiirleridir ve ödül almıştır)

Özdemir İnce: Kiraz Zamanı(şiir ödül almıştır)

Suut Kemal Yetkin: Günlerin Götürdüğü, Şiir Üzerine Düşünceler. Düş’ün

Payı,(Deneme)

Abbas Sayar: Yılkı Atı, Çelo(Romanları)

Talip Apaydın: Sarı Traktör, Yarbükü, Tütün Yorgunu, Toz Duman İçinde, Vatan

Dediler(Romanları)

Yusuf Atılgan: Aylak Adam, Ana Yurt Oteli, (Romanları)

Bilge Karasu: Troyada Ölüm Vardı, Göçmüş Kediler Bahçesi, Kısmet

Büfesi(öyküleri)

Samim Kocagöz: Sem Amca(Öykü) Kalpaklılar, Doludizgin(romanları)

İnci Aral: Ölü Erkek Kuşlar (roman, ödül aldı), yeni yalan zamanlar(roman) mor(

roman, ödül aldı) safran sarı(roman) Ağda Zamanı, kıran Resimleri, Gölgede Kırk

derece(hikayeleridir ve ödüller almıştır)

Füruzan: Parasız Yatlı(Hikaye), 47’liler(Roman)

Page 47: CUMHURİYET DÖNEMİ EDEBİYATI ( 1923- · 3-) Falih Rıfkı ATAY(1894-1971) İnceleme, makale, anı, fıkra türlerinde yazmıtır. Nesir dilimizin gelimesinde, özellikle Türkçenin

www.harunardic.net 47

Salah Birsel: Ah Beyoğlu Vah Beyoğlu, Boğaziçi Şıngır Mıngır(anıları)

Sabahattin Kudret Aksal: Gazoz Ağacı(öykü)

Süreyya Berfe: Gül Ola, Savrulan, Nabiga, Kasaba, Şiir Çalışmaları(Şiirleri)

Haydar Ergülen: Eskiden Terzi, Kırk Şiir ve Bir, Keder Gibi Ödünç, Unutulmuş

Bir Yaz, Karşılığını Bulamamış Sorular, Sırat Şiirleri, Sokak Prensi,

Semender(şiirleri)

Hüseyin Atlansoy: Şehir Konuşmaları, İntihar İlacı, Balkon Çıkmazında Efendilik

Tarihi(şiirleri)

Refik Durbaş: Çırak Aranıyor, Nereye Uçar Gökyüzü, Menzil(şiirleri, ödül almıştır)

Aka Gündüz: Bir Şoförün Gizli Defteri(şoför kültürünü anlatan ilk romandır),Dikmen

Yıldızı(roman)

Mithat Celal Kuntay: Üç İstanbul (Roman)

Sebahattın Eyüpoglu: Mavi ve Kara(Deneme)

Mustafa Kutlu: Ya tahammül Ya Sefer, Yoksulluk İçimizde(öyküleri)

Muhsin Ertuğrul: İnsan ve Tiyatro Üzerine Gördüklerim, Söz Söyleme Sanatı

Kemal Bilbaşar: Cemo, Memo, Yeşil Gölge, Bedoş, Zühre Ninem(Romanları)

Budakoğlu(öykü)

Nihat Sami Banarlı: Resimli Türk Edebiyat Tarihi

Selim İleri: Her Gece Bodrum(Roman), Dostlukların Son Günü(Hikaye)

Ahmet Arif: Hasretinden Prangalar Eskittim (Şiir Kitabı)

Cevat Fehmi Başkurt: Buzlar Çözülmeden, paydos(oyunları)

Samiha Ayverdi: İbrahim Efendi Konağı, Batmayan Gün, İnsan ve Şeytan(romanları)

Sadri Ertem: Silindir Şapka Giyen Köylü (Öykü), Çıkrıklar Durunca(roman)

Berna Moran: Edebiyat kuramları ve Eleştiri, Türk Romanına Eleştirel Bir Bakış

Page 48: CUMHURİYET DÖNEMİ EDEBİYATI ( 1923- · 3-) Falih Rıfkı ATAY(1894-1971) İnceleme, makale, anı, fıkra türlerinde yazmıtır. Nesir dilimizin gelimesinde, özellikle Türkçenin

www.harunardic.net 48

İskender Pala: Ansiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü, Babilde Ölüm İstanbul’da Aşk, ,

Katre-i Matem, Şah ve Sultan, Od (Bir yunus romanı), Mihmandan(Eyüp Sultan

romanı)

Elif Şafak: Aşk, Baba ve Piç, kağıt helva, pinhan, Ustam ve Ben

Şeref Taşlıova: Gönül Bahçesi(şiir kitabı)

Muzaffer İzgü: Gecekondu, İlyas efendi, Halo Dayı, zıkkımın kökü(romanları)

Dursun Akçam: köyden indim şehre(öykü)

Turgut Özakman: Şu Çılgın Türkler, Diriliş, Romantika, (romanları), Sarıpınar,

Fehim Paşa Konağı, Resimli Osmanlı Tarihi, Bir Şahnaz, Oyun(oyunlarıdır ve bu

oyunları ile ödüller almıştır)

Cahit Zarifoğlu: İşaret Çoçukları, Yedi Güzel Adam (Şiir)

Güngör Dilmen: Canlı Maymun Lokantası, Midas’ın Kulakları, Kurban, Deli

Dumrul, Ben Anadolu(tiyatroları)

Oktay Akbal: Garipler Sokağı, , İnsan Bir Ormandır, Önce Ekmekler Bozuldu,

Lunapark(romanları) Berber Aynası, Suçumuz İnsan olmak (öykü)

Erdem Bayazıt: Sebep Ey, Risaller(şiir)

Emine Işınsu (Halide Nusret Zorlutuna'nın kızıdır) romanları: Bir Yürek Satıldı, Ak

Topraklar, Küçük Dünya, Sancı, Cambaz

Alev Alatlı romanları: Yaseminler Tüter mi Hâlâ, İşkenceci, Valla Kurda Yedirdin

Beni, Orda Kimse Var mı, Beyaz Türkler Küstüler,

Mustafa Necati Sepetçioğlu: Kilit Anahtar, Kapı, Konak, Çatı, Öteki Ülke,

Ahmet Ümit(1960-…)Polisiye romanlarıyla tanınan önemli bir sanatçıdır. Çoğu yapıtı

dizi senaryosu olmuştur. Romanları: Kavim, Bab-ı Esrar, Sultanı Öldürmek,

Beyoğlu’nun En Güzel Abisi, Patasana,

Page 49: CUMHURİYET DÖNEMİ EDEBİYATI ( 1923- · 3-) Falih Rıfkı ATAY(1894-1971) İnceleme, makale, anı, fıkra türlerinde yazmıtır. Nesir dilimizin gelimesinde, özellikle Türkçenin

www.harunardic.net 49

Buket Uzuner eserleri: Kumral Ada, Balık İzlerinin Senesi, Gelibolu(romanları),

Benim Adım Mayıs, Karayel Hüznü, Ayın En Çıplak Günü(hikayeleri), Bir Siyah

Saçlı Kadının Gezi Notları(gezi)

Nezihe Meriç: Korsan Çıkmazı(roman, ödül almıştır), Bir Kara Derin Kuyu,

Yandırma(hikayeleri, ödül almıştır)

Mehmet Çınarlı: Sonbahar Duyguları, Yeni Bir Dünya Kurmuşum, Sanatçı Dostlarım,

Zaman Perdesi(şiir, ödül almıştır)

Ebubekir Hazım Tepeyran: Küçük Paşa(roman)

Latife Tekin: Sevgili Arsız Ölüm(roman)

Zeki Ömer Defne: Kardelenler (Şiir)

Suat Taşer: Haraç Mezat

İlhan Geçer: Hüzzam Beste

Ceyhun Atıf Kansu: Bir Çocuk Bahçesinde, Çocuklar Gemisi(Şiirleri

Ümit Dünyası: Şevket Rodo

Coşkun Ertepınar: Zamanın Bahçesinde(şiir)

Ahmet Necdet Sözer: Gün Yüzleri, Aşk Ey, Uzun Eşek(şiirleri)

Peride Celal romanları: Kurtlar, Üç Yirmi Dört

Erol Toy romanları: İmparator, Kuzgunlar ve Leşler, Azap Ortakları

Page 50: CUMHURİYET DÖNEMİ EDEBİYATI ( 1923- · 3-) Falih Rıfkı ATAY(1894-1971) İnceleme, makale, anı, fıkra türlerinde yazmıtır. Nesir dilimizin gelimesinde, özellikle Türkçenin

www.harunardic.net 50

Bu notlar tam anlamıyla yeterli değil hâlâ bilgiye açım diyorsan al sana ekstra pratik

bilgiler

Ahmet Hamdi Tanpınar, Yahya Kemal’in öğrencisidir.

Fazıl Hüsnü Dağlarca’nın en ünlü eserlerinden biri “Üç Şehitler Destanı”dır. Eser

yapma bir destandır.

Garip Akımı (I.Yeniciler) sanatsal anlatımdan, ölçü ve uyaktan kaçınmış sıradan

insanların hayatlarını işlemiştir.

Bayrak Şairi: Arif Nihat Asya, Gurbet şairi Kemalettin Kamu’dur.

Yahya Kemal Beyatlı divan şiirine yeni yorum getirmiş, eski nazım biçimleriyle Batılı

şiirler yazmıştır. Şiirlerinde sonsuzluğa erişme düşüncesi vardır

Necip Fazıl Kısakürek: metafizik problemleri hecenin gücüyle çok güzel anlatır. Şiir

dışında tiyatro, öykü, araştırma gibi alanlarda da eserler vermiştir

Yaşar Kemal, Çukurova ve Toroslardaki efsanelere dayalı, toprak kavgalarını işleyen

roman ve hikayeler yazmıştır.

Orhan Kemal, Köyden kente göç ve bu göçün sonuçlarını işler.

Necati Cumalı, Ege Bölgesi’ndeki köylüyü işler.

Türkçe ağzımda annemin sütüdür sözü Yahya Kemal’indir.

Dış ülkelerde oyunu sergilenen ilk büyük yazar Cevat Fehmi Başkut’tur. Oyunu ise

Paydos’tur.

Orhan Veli’nin tek sayfa olarak çıkardığı derginin adı Yaprak’tır.

Eflatun Cem Güney masalları yazıya geçiren yazardır.

Kikirname Salah Birsel’e aittir.

Yedi meşaleciler politikalarını canlılık, samimiyet ve yenilik diye açıklamışlardır.

Bizde epik tiyatro türünün kurucusu: Haldun Taner

Türk edebiyatının bilimsel olarak ele alan ilk yazarımız Fuat Köprülü’dür.

Page 51: CUMHURİYET DÖNEMİ EDEBİYATI ( 1923- · 3-) Falih Rıfkı ATAY(1894-1971) İnceleme, makale, anı, fıkra türlerinde yazmıtır. Nesir dilimizin gelimesinde, özellikle Türkçenin

www.harunardic.net 51

Monna Rosa şiiri Sezai Karakoç’undur.

Anadolu Şairi: Ömer Bedrettin Uşaklı

İkinci yenicilerin öncüsü ve en güçlü savunucusu İlhan Berk’tir.

Absürd tiyatronun öncüsü Güngör Dilmen

Kabare tiyatrosunun öncüsü: Haldun Taner

Kemal Tahir’in tiyatrosu yoktur.

Ahmet Hamdi Tanpınar’ın tiyatrosu yoktur.

Tegraf Üslubu(Gereksiz ayrıntının olmaması) Memduh Şevket Esendal’da bulunur.

Zeki Ömer Defne’nin şiirlerinin ana teması Anadolu’dur.

Yaşar Nabi Nayir yedi meşaleciler içinde daha çok yayıncılığıyla tanınmış ve birçok

sanatçıyı edebiyatımıza kazandırmıştır.

Dur Yolcu! Bilmeden Basıp Geçtiğin Bu Topraklar şiiri Necmettin Halil Onan’a aittir.

Aziz Nesin ve Sabahattin Ali Marko Paşa dergisini çıkarmışlardır.

Cemil Meriç önemli bir mütercimdir.

Orhan Şaik Gökyay: Bu Vatan Kimin(Şiir)

Halit Fahri Ozansoy: Aruza Veda

Ömer Asım Aksoy, İmla Kılavuzu ile Türkçe Sözlük’ün tüm yanlışlarını ortaya

çıkaran bir yazardır.

Şevket Rado radyo sohbetleriyle tanınmıştır.

Şarkı olarak da bestelenen Mihriban şiiri Abdürrahim Karakoç’a aittir.

Muhsin Ertuğrul modern Türk tiyatrosunun kurucusu kabul edilir.

Bilge Karasu Gece romanıyla Amerika'da verilen Pegasus Ödülü’nü kazanan tek Türk

yazar olmuştur. Bu roman kimi eleştirmenlerce kilitli roman diye nitelendirilmiştir.

Halikarnas Balıkçısı, (Cevat Şakir Kabaağaçlı) balıkçıları ve denizi işler.

Kenan Hulusi Koray Yedi Meşale’nin şair olmayan tek sanatçısıdır.

Page 52: CUMHURİYET DÖNEMİ EDEBİYATI ( 1923- · 3-) Falih Rıfkı ATAY(1894-1971) İnceleme, makale, anı, fıkra türlerinde yazmıtır. Nesir dilimizin gelimesinde, özellikle Türkçenin

www.harunardic.net 52

Ali Ulvi Elöve Dağ Başını Duman Almış marşını yazan kişidir.

Sezen Aksu’nun söylediği Şinanay şarkısı aslında Melih Cevdet Anday’ın şiiridir.

Gurbetten gelmişim hancı ile başlayan şiir Bekir Sıtkı Erdoğan’a aittir.

Muzaffer İzgü Donumdaki Para adlı hikaye kitabı ile 1978 TDK Öykü Ödülü’nü

kazanmıştır.

Berna Moran Edebiyat Kuramları ve Eleştiri yapıtıyla 1973’te TDK Bilim Ödülü’nü

almıştır. Ayrıca Türk Romanına Eleştirel Bir Bakış en önemli bilimsel eleştiri

kitabıdır.

Enis Batur pek çok ödül almış bir sanatçıdır. Unesco’nun Göremeden İstanbul’a isimli

kültür mirası kampanyasını da yönetmiştir. Şiirleri: Bir Ortaçağ Yalnızlığı, Doğu-Batı

Divanı,

Demir Özlü Soluma adlı öyküsüyle TDK hikaye ödülünü almıştır.

Feyza Hepçilingirler’in Türkçe Off adlı eseri çok popülerdir.

Nedim Gürsel Uzun Sürmüş Bir Yaz adlı öykü kitabı ile TDK Hikaye Ödülü’nü

almıştır. Ayrıca Boğazkesen romanı(Fatih’in romanı) ile de yalnızca Türkiye’de değil

dünyada da ses getirmiştir.

Fatma Aliye Hanım Türk edebiyatının ilk kadın romancısıdır. Ahmet Cevdet

Paşa’nın da kızı olan sanatçının 50 liralık banknotlarda resmi bulunmaktadır.

Romanları: Udi, Hayal ve Hakikat, Refet, Meram

Canan Tan 2009’da en çok okunan yazardır ve mizahi öyküleri olan ilk Türk kadın

sanatçıdır.

Mahmut Makal’ın Bizim Köy adlı incelemesi UNESCO tarafından ödüllendirilmiştir.

Bu incelemede köy ile notları ve mektuplar yer alır. Aynı zamanda Mahmut Makal

edebiyatımızda köy edebiyatı çığırını başlattı.

Page 53: CUMHURİYET DÖNEMİ EDEBİYATI ( 1923- · 3-) Falih Rıfkı ATAY(1894-1971) İnceleme, makale, anı, fıkra türlerinde yazmıtır. Nesir dilimizin gelimesinde, özellikle Türkçenin

www.harunardic.net 53

Uçun kuşlar uçun doğduğum yere, Şimdi dağlarında mor sümbül vardır şiiri Rıza

Tevfik Bölükbaşı’na aittir.

Orhan Kemal, Haldun Taner ve Sait Faik Abasıyanık adına edebiyat ödülleri verilen

sanatçılardandır.

Önce İngilizce olarak kaleme alınan ve daha sonra yazarı tarafından yeniden Türkçeye

çevrilen Sinekli Bakkal adlı romanın ilk adı Soytarının Kızıdır.

Halide Edip’in Kurtuluş Savaşı yıllarında orduda onbaşı, çavuş ve başçavuş görevinde

iken yaşadıklarını anlattığı anı türündeki eseri: Türk’ün Ateşle İmtihanı

Hisarcilar, maviciler ve serveti fünuncular adlarını kuruldukları dergiden almışlardır.

Orhan Şaik Gökyay için Modern Dede Korkut tabiri kullanılır. Sebebi ise Dede

Korkut hikayelerini sadeleştirmesidir.

Çalıkuşu, İstanbul Kızı adıyla önce tiyatro olarak yazılmış sonrasında

romanlaştırılmıştır.

Nobel edebiyat ödülüne aday gösterilen ilk erkek yazar Yaşar Kemal; Nobel edebiyat

ödülüne aday gösterilen ilk kadın yazar Leyla Erbil; Nobel edebiyat ödülünü alan ilk

yazar Orhan Pamuk

Büyülü gerçekçilik akımının edebiyatımızdaki en büyük temsilcisi Nazlı Eray’dır.

Yahya Kemal Sis şiirine karşı Siste Söyleniş adlı şiiriyle Fikret’e cevap verir.

Fakir Baykurt'a ait olan Irazca’nın Dirliği ve Kara Ahmet Destanı, Yılanların Öcü

romanının devamı niteliğindedir. Üçleme gibi düşünülebilir.

Nazım Hikmet’e ait olan Memleketinden İnsan Manzaraları 2. Meşrutiyet’ten

1940’lara kadarki Türk toplumunu anlatır.

Enis Behiç Korkürek için Türk denizciliğini şiire sokan şair diye tabir kullanılır.

Ece Ayhan için Hırçın Şair ve Huysuz Şair diye kavramlar kullanılmıştır.

Page 54: CUMHURİYET DÖNEMİ EDEBİYATI ( 1923- · 3-) Falih Rıfkı ATAY(1894-1971) İnceleme, makale, anı, fıkra türlerinde yazmıtır. Nesir dilimizin gelimesinde, özellikle Türkçenin

www.harunardic.net 54

Cem Karaca'nın söylediği Ben Bir Ceviz Ağacıyım Gülhane Parkın'da şarkısı Nazım

Hikmet şiiridir.

İnceliklerin Şairi tabiri Gülten Akın için kullanılır. Şiirlerinde folklor ögelerinden

fazlasıyla yararlandı. Şiirleri pek çok dile çevrilmiştir. Kırktan fazla şiiri

bestelenmiştir. Mesela Deli Kızın Türküsü Sezen Aksu tarafından söylenmiştir. Pek

çok ödül almıştır. Şiir üzerine yazılarını bir araya getiren "Şiiri Düzde Kuşatmak"

kitabında, halk kaynağına inme isteğini, "Halkta var olan öz ve biçimi diyalektik

olarak yükseltmek, şiiri yükseltirken halkın yaşamının ve yaşam biçimlerinin

yükselmesine yardımcı olmak" sözleriyle açıklar. Bazı şiir kitapları: Rüzgar Saati,

Kestim Kara Saçlarımı, Sığda, Kırmızı Karanfil

Cahit Zarifoğlu’nun şiirinde “Bu insanlar dev midir / Yatak görmemiş gövde midir”

diye bahsettiği Yedi Güzel Adam: (NAMECAR)

Nuri Pakdil

Alaadin Özdenören

Mehmet Akif İnan,

Erdem Beyazıt

Cahit Zarifoğlu,

Ali Kutlay

Rasim Özdenören,

Page 55: CUMHURİYET DÖNEMİ EDEBİYATI ( 1923- · 3-) Falih Rıfkı ATAY(1894-1971) İnceleme, makale, anı, fıkra türlerinde yazmıtır. Nesir dilimizin gelimesinde, özellikle Türkçenin

www.harunardic.net 55

TÜRK EDEBİYATINDA ÜÇLEME, DÖRTLEME ve BEŞLEMELER:

Kemal Tahir’in Esir Şehir Üçlemesi’de yer alan romanlar: Esir Şehrin İnsanları, Esir

Şehrin Mahpusu, Yol Ayrımı

Yaşar Kemal’in Dağın Öte Yüzü üçlemesinde yer alan romanları: Ölmez Otu, Orta

Direk, Yer Demir Gök Bakır.

Adalet Ağaoğlu'nun Dar Zamanlar üçlemesinde yer alan romanları: Ölmeye Yatmak,

Bir Düğün Gecesi, Hayır

İnci Aral’ın, Yeni Yalan Zamanlar adlı üçlemesinde yer alan romanlar: Yeşil, Mor,

Safran Sarı

Fakir Baykurt'un Duisburg Üçlemesinde yer alan romanları: Yüksek Fırınlar, Koca

Ren, Yarım Ekmek ( Siyasi sebeplerden dolayı göçtüğü Almanya'da Türklerin iki

kültür arasında yaşadıklarını anlatmıştır. Bu eser Alman Endüstri Birliği Yazın

Ödülü'ne layık görülmüştür.)

Yaşar Kemal'in Kimsecik adlı üçlemesinde yer alan romanlar: Yağmurcuk Kuşu, Kale

Kapısı ve Kanın Sesi

Selim İleri’ye ait Bodrum Dörtlemesinde yer alan eserler: Her Gece Bodrum, Ölüm

İlişkileri, Cehennem Kraliçesi, Bir Akşam Alacası

Attila İlhan’ın Aynanın İçindekiler serisinde yer alan romanları: Bıçağın Ucu, Sırtlan

Payı, Yaraya Tuz Basmak, Dersaadet’te Sabah Ezanları, O Karanlıkta Biz

Alev Alatlı'nın Or'da Kimse Var mı? serisindeki eserleri:

I. Kitap: Viva la Muerte (Yaşasın Ölüm)

II. Kitap:- Nuke Türkiye

III. Kitap: Valla Kurda Yedirdin Beni

IV. Kitap: O.K. Musti Türkiye Tamamdır

V. Kitap: Beyaz Türkler Küstüler

Page 56: CUMHURİYET DÖNEMİ EDEBİYATI ( 1923- · 3-) Falih Rıfkı ATAY(1894-1971) İnceleme, makale, anı, fıkra türlerinde yazmıtır. Nesir dilimizin gelimesinde, özellikle Türkçenin

www.harunardic.net 56

GARİPÇİLERİN VE II. YENİCİLERİN BAZI ORTAK ÖZELLİKLERİ:

Batıdan etkilenme

Şiirde ideolojiye karşı çıkma

Gerçeküstülücük akımından etkilenme

Genel olarak divan şiirine karşı olma

POSTMODERN ROMAN ANLAYIŞINDA GÖRÜLEN BAZI

KAVRAMLAR

Üstkurmaca: Gerçek ile kurmaca arasındaki ilişkiyi sorgulamak için bilinçli olarak dikkati,

anlatının bir kurmaca olduğuna çeken kurmaca türüdür.

Metafor: Bir kavramın adı yerine benzerlik ilgisi bulunan başka bir kavramın adını

kullanmaya denir.

Metinlerarasılık: Her metin kendisinden önce yazılan başka metinlerin yeni bir sentezidir.

Pastiş: Romanlarda başka türlerin “üslubunun taklit edilmesine denir.

Parodi: Belli bir metnin konusunun taklit edilmesi ya da örneksenmesidir.

Page 57: CUMHURİYET DÖNEMİ EDEBİYATI ( 1923- · 3-) Falih Rıfkı ATAY(1894-1971) İnceleme, makale, anı, fıkra türlerinde yazmıtır. Nesir dilimizin gelimesinde, özellikle Türkçenin

www.harunardic.net 57

DERSE KISA BİR ARA :)

Orhan Veli Yahya Kemal'e takılmak için aruz vezniyle "Efsane" isimli bir şiir yazar:

Mavi bir gökyüzü titrerdi güzel bir histe

Rindler, muğbeçeler mest bütün mecliste

Ve o haletle bütün kahkahalar nameleşir

Dilde Yahya Kemal'in şarkısı şehnameleşir

Yahya Kemal şiirde kendi adı da geçtiği için çok memnun olmuş. Orhan Veli'ye "Aziz şair,

şiirini çok beğendim; biraz daha gayret etseniz bizi de geçeceksiniz" demiş.

Orhan Veli'nin cevabı karşısında ise donup kalmış:

"Aman efendim ciddiye almayın, biz bunları alay olsun diye yazıyoruz."

Düşmanın yoksa, hayatta hiç başarılı olamadın demektir.( Che Guevara )