C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

190

brvbaraacuteograveiumlugraveoacuteYacuteaacuteoacuteegrave-KograveeacuteocirceacuteeumlUuml

II brvbaraacuteograveiumlugraveoacuteYacuteaacuteoacuteegrave eumlaacuteeacute eumlograveeacuteocirceacuteeumlUumliacuteeacuteaacutedivide otildearingaacuteocircograveeacuteeumlUumldivide ethaacuteograveAgraveoacuteocircaacuteoacuteegravedivide

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

191

192

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

192

laquopartEgraveUacutelsaquoOacuteEumlraquo

infinfi UgraveOcirc laquoOtildeUacuteIgravemiddot poundAcirciquestUgraveUacuteOcirc˘raquo

infin ν η καλλιτεχνική αποκέντρωση είναι σήmicroερα το κύριο πρό-βληmicroα του ελληνικού θεάτρου οι περιοδείες αθηναϊκώνθιάσων στην επαρχία δεν είναι η καλύτερη λύση αυτού

του προβλήmicroατος ∆εν είναι καν λύση Μόνο microε τη δηmicroιουργία αυτό-χθονης θεατρικής ζωής έξω από την Αθήνα microε την ίδρυση (κατά το γαλ-λικό πρότυπο) επαρχιακών κέντρων θεάτρου και το υποσιτιζόmicroενοκοινό της επαρχίας θα αποκτήσει το θέατρό του και το διερχόmicroενο χρό-νια κρίση ελληνικό θέατρο θα βρει το παρθενικό το νέο κοινό τουΗ περιοδεία λοιπόν δεν είναι η λύση δεν παύει ωστόσο να είναι

προσφορά Όσο υπάρχει η σηmicroερινή κατάσταση κάθε προσπάθεια πουθα φέρνει έστω για microια βραδιά τον υψηλό θεατρικό λόγο στις πόλειςκαι τα χωριά της πατρίδας microας δεν θα πηγαίνει χαmicroένη Μερικές στα-γόνες δροσιάς που δεν κάνουν βέβαια το εγκαταλειmicromicroένο κοινό να ξε-διψάσει το βοηθούν όmicroως να συνειδητοποιήσει τη δίψα του ndashπου microπο-ρεί και να microην την υποψιαζότανΞεκινώντας απrsquoτην τελευταία αυτή διαπίστωση δεν έχουmicroε παρά να

χαιρετίσουmicroε τους εταίρους και τους συνεργάτες του Άρmicroατος Θεάτρουγια την εθνική (κυριολεκτικά) αποστολή που ανέλαβαν και να ελπί-σουmicroε σε microια γενναία κρατική επιχορήγηση που θα δώσει στο ΆρmicroαΘεάτρου τη δυνατότητα να γίνει microόνιmicroος θεσmicroός microέσα στο άνυδρο θε-ατρικό microας καλοκαίριΟ εταιρικός θίασος περιοδεύει microε την laquoΕιρήνηraquo του Αριστοφάνη

αφού προηγουmicroένως την παρουσίασε στο Στάδιο στις 27 Ιουνίου Ηπαράσταση που είδαmicroε αποδείχνει για microια ακόmicroη φορά ότι microόνο microετολmicroηρούς αναχρονισmicroούς και αναφορές στα καθrsquo ηmicroάς έχει νόηmicroατο ανέβασmicroα των κωmicroωδιών του Αριστοφάνη στις microέρες microας Γιατί ταδυο βασικά στοιχεία της κωmicroωδίας του είναι η ποίηση που δεν έχειανάγκη από καmicroιά laquomicroεταφοράraquo και οι υπαινιγmicroοί σε συγκεκριmicroέναπρόσωπα και γεγονότα της εποχής του υπαινιγmicroοί που θέτουν το δί-ληmicromicroα ή παίζουmicroε τον Αριστοφάνη microουσειακά εν στενώ πανεπιστη-microιακώ κύκλω ή τον παρουσιάζουmicroε στο microεγάλο κοινό όπου ο ίδιοςαπευθυνόταν παίρνοντας την ευθύνη για microερικές ελευθερίες ndashmicroέσα στοπνεύmicroα πάντα του ποιητήΒέβαια αυτά τα πειράmicroατα είναι επικίνδυνα κι ο δρόmicroος της δια-

σκευής ολισθηρός οδηγεί συχνότατα microακριά απrsquo την ποίηση και τηβαθύτερη ουσία του αριστοφάνειου λόγου και microπορεί να γίνει microια πα-ράθεση φτηνών ευφυολογιών Η microετάφραση του Βασίλη Ρώτα δεν ανή-κει σrsquo αυτήν την κατηγορία Ο Ρώτας δούλεψε microε σίγουρη γνώση καιπολλήν αίσθηση ποιητική δίνοντας ένα κείmicroενο που σφύζει από ζωή καινιάτα ∆εν microετέφερε την ιστορία στη σύγχρονη εποχή όπως έκανε ο Ζαν

193

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

193

Βιλάρ που microεταmicroόρφωσε τον Τρυγαίο σε σύγχρονο Γάλλο αmicroπελουργόθύmicroα της οικονοmicroικής κρίσης που προκάλεσε ο πόλεmicroος της ΑλγερίαςΠροτίmicroησε και σωστά να microπολιάσει ένα αρχαίο έργο microε στοιχεία τηςσύγχρονης εποχής Στοιχεία που ηχούν παράλογα microέσα στο έργο microα microή-πως και ολόκληρο το θέατρο του Αριστοφάνη δεν είναι microε microια έννοιαθέατρο του παραλόγουΑλλrsquo ας δούmicroε την κεντρική ιδέα του microύθου της laquoΕιρήνηςraquo Ένας

αmicroπελουργός από τα περίχωρα της Αθήνας ο Τρυγαίος βλέπονταςτην Ελλάδα να καταστρέφεται από τον Πελοποννησιακό πόλεmicroο πουδεν λέει να τελειώσει microαζεύει τους απλούς ανθρώπους απrsquo όλη τηνΕλλάδα γεωργούς εmicroπόρους microαραγκούς microαστόρους microέτοικους καιξένους και νησιώτες να βάλουν ένα χεράκι για να ελευθερώσουν τηνΕιρήνη που την είχε φυλακίσει ο Πόλεmicroος σε microια σπηλιά Πράγmicroαπου τελικά πετυχαίνουνΟ χορός λοιπόν δεν είναι microόνο Αθηναίοι είναι οι Πανέλληνες που

καταλαβαίνουν πως πρέπει να ενωθούν και να λησmicroονήσουν τις δια-φορές τους για να σταmicroατήσει το κακό Είναι οι απλοί άνθρωποι πουσηκώνουν τα βάρη του πολέmicroου που ακολουθούν ανάξιους (και συχνάδειλούς) αρχηγούς που τα δικά τους χωράφια ρηmicroάζουν ακαλλιέργηταόταν φεύγουν σε εκστρατεία και τα δικά τους δέντρα και σπίτια καί-γονται απrsquo τους εχθρούς όταν ο πληθυσmicroός της περιοχής κλείνεται microέ-σα στα τείχη της πόλης∆εν είχε τα ίδια αισθήmicroατα ο χορός στους laquoΑχαρνήςraquo που παίχτη-

καν το 425 στα Λήναια ndashλίγα χρόνια πριν την laquoΕιρήνηraquo Τότε οι Αθη-ναίοι δεν είχαν ακόmicroα εξαντληθεί ολοκληρωτικά και γιrsquoαυτό οι γέρο-ντες του χορού δε θέλουν στην αρχή νrsquo ακούσουν τίποτα για συνθήκηmicroε τους Πελοποννησίους Το 422 όmicroως που παίζεται η laquoΕιρήνηraquo

όλοι είναι πια καταπονηmicroένοι και λαχτα-ρούν την ειρήνη Ακριβώς αυτής της λα-χτάρας έκφραση είναι η κωmicroωδία του Αρι-στοφάνη κι αυτός ο αδιάκοπος καηmicroός γιαεπιστροφή στα ειρηνικά έργα στο σκάψιmicroοτου χωραφιού στο εργαστήρι στα γλεντά-κια microε τους φίλους είναι που δίνει τον παλ-microό στην κίνηση του χορού και το λυρισmicroόστο τραγούδι του

∆εν πολυθέλω τις microάχεςπαρά κοντά στη φωτιάνα κουτσοπίνω microε φίλουςκαίγοντας ξύλα ξεράκούτσουρα απrsquo το καλοκαίρικι ανασκαλεύοντας τη θράκανα καβουρντίζω στραγάλια

laquoΕιρήνηraquo του Αριστοφάνη από τοΚρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος(1965)

Ο Πέλος Κατσέλης ανέβασε την laquoΕιρήνηraquo microε πολλήν ευσυνειδησία χω-ρίς όmicroως να αξιοποιήσει όλες τις δυνατότητες που του παρείχε το έργοείχες διαρκώς την εντύπωση ότι το κείmicroενο ήταν τόσο πνευmicroατώδεςώστε η παράσταση θα microπορούσε να laquoαστράφτειraquo περισσότερο Ακόmicroαο σκηνοθέτης δεν κατάφερε να υποτάξει τους ερmicroηνευτές σrsquo ένα ενιαίοσύνολο Εδώ βέβαια δεν microπορούσε να συmicroβεί διαφορετικά αφού ήταντόσο ανοmicroοιογενής η προέλευση των ηθοποιών και τόσο λίγος (όχι βέ-βαια για τις ελληνικές συνθήκες όπου ο αριθmicroός των δοκιmicroών είναισυνήθως απελπιστικά microικρός) ο χρόνος της προετοιmicroασίας Παρrsquoόλα αυ-τά όmicroως και παρά την υποκειmicroενική αδυναmicroία microερικών ηθοποιών καιτην ανωριmicroότητα των νέων του χορού η παράσταση στέκει απόλυτα Καιδεν υπάρχει σrsquoαυτή την αναγνώριση καmicroιά επιείκεια Είναι πραγmicroατικάτέτοιο το microεράκι και τόσο ευσυνείδητη η δουλειά όλων των παραγό-ντων του Άρmicroατος που φεύγεις τελικά ξεχνώντας τις αντιρρήσεις σου microετην ευφορία του θεατή που παρακολούθησε καλό θέατρο Στη δηmicroιουρ-γία αυτής της ευφορίας συντελεί αποφασιστικά και η ωραία microουσική τουΝικηφόρου Ρώτα που αν σε microερικά σηmicroεία ήταν λιγότερο αργή (ώστε ναmicroη δηmicroιουργείται η εντύπωση ότι η παράσταση laquoκάνει κοιλιάraquo) θα εξυ-πηρετούσε περισσότερο το τελικά θετικό αποτέλεσmicroα Επίσης ουσιαστι-κή είναι και η συmicroβολή των κοστουmicroιών του Σπύρου ΒασιλείουΑπό τους ηθοποιούς δε θα θέλαmicroε να ξεχωρίσουmicroε κανένα microιας και

οι ίδιοι δούλεψαν σαν microια φιλική οmicroάδα χωρίς βεντετισmicroούς και δια-κρίσεις ndashδεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι οι φωτογραφίες τους δηmicroοσιεύ-ονται στο πρόγραmicromicroα microε αλφαβητική σειρά Περιοριζόmicroαστε νrsquoαναφέ-ρουmicroε τα ονόmicroατά τους Όχι πως έχουν όλοι την ίδια επιτυχία αλλά σrsquoόλους ανήκει η τιmicroή για την συmicromicroετοχή στην ευγενική προσπάθειαΑνδρεόπουλος Βασιλείου Γιαννακού Γραmicromicroένος ∆ακτυλίδης Έξαρ-χος Κατσιγιάννης Κοτσίρης Ληναίος Μπελίτση Ρευmicroατάς ΤαξιάρχηςΤσιτσόπουλος Φωτίου Χριστόπουλος ΨαρράςΑυτά για την παράσταση Οπωσδήποτε όmicroως οι επιmicroέρους παρα-

τηρήσεις δεν έχουν σηmicroασία Σηmicroασία έχει ότι τόσοι αξιόλογοι ηθο-ποιοί αφήνοντας άλλες επικερδέστερες εργασίες συmicroφώνησαν πάνωστις ίδιες αρχές και συγκρότησαν microια οmicroάδα για να τις υπηρετήσουνΣηmicroασία έχει ότι το αφηmicroένο στην τύχη του και στον ελληνικό κινηmicroα-τογράφο κοινό της κωmicroόπολης και του χωριού έρχεται σrsquo επαφή microε τοκαλό θέατρο microέσα από ένα έργο λαϊκό που προσφέρεται γιrsquoαυτή τηνεπαφή Σηmicroασία έχει η συγκίνηση η κατάνυξη θα λέγαmicroε των 5000 θε-ατών της Νικόπολης που πέρασαν microια βραδιά γιορτής ndashνα επιτέλουςπου το θέατρο βγαίνει από την κλειστή αίθουσα και ξαναγυρνάει στηλαϊκή συνάθροιση στο γήπεδο και στην πλατεία Όσο για την ποιότη-τα της εργασίας αυτή microε τον καιρό θα βελτιώνεται όλο και περισσότε-ρο το σηmicroαντικό όmicroως είναι ότι το Άρmicroα Θεάτρου σκοπεύει σωστά

(iexclEgraveIcircEumlEcirc paramiddotmiddotOacutepermilUacutecurrenOcirc˘ partEgraveıAcircOgraveUacuteEumlUcircEuml ∆currenmacrOacuteEuml˜ 1964)

194

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

194

laquoΕιρήνηraquo του Αριστοφάνη από τοΘέατρο Τέχνης του Καρόλου Κουν(1979)

195

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

195

Παρατηρήστε microε ποιον τρό-πο τεκmicroηριώνει ο κριτικός τασχόλιά του για το σκηνοθέτηκαι τους ηθοποιούς στο προη-γούmicroενο κείmicroενο

Εκτός από την αποτίmicroηση της ίδιας της παράστασης ποια άλλα θέ-microατα θίγει ο Ν Παπανδρέου microε την κριτική του και ποιες είναι οι προ-τάσεις του σχετικά microε τα θέmicroατα αυτά

Αφίσα τουΤσαρούχη γιατις laquoΤρωάδεςraquo

196

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

196

Επιχειρήστε τώρα να γράψε-τε microια laquoπαρουσίασηraquo για τηθεατρική παράσταση τηςlaquoΕιρήνηςraquo από το Άρmicroα Θε-άτρου Στην περίπτωση αυτήκαταρχήν θα δώσετε τα βα-σικά στοιχεία της παράστα-σης (τίτλος έργου συγγρα-φέας χώρος χρόνος) και στησυνέχεια κάποιες πληροφο-ρίες για την υπόθεση του έρ-γου και τους συντελεστές τηςπαράστασης Η laquoπαρουσία-σηraquo microπορεί να κλείσει microε κά-ποια σύντοmicroα σχόλια ∆είτεγια παράδειγmicroα και την laquoπα-ρουσίασηraquo της διπλανής στή-λης που αναφέρεται στηνπαράσταση της κωmicroωδίαςτου Αριστοφάνη laquoΣφήκεςraquo

laquotradeEcirclsaquoIcircAcirc˜raquoIcircˆIgraveˆpermilrsaquomiddot UgraveOcirc˘ infinUacuteEgraveUcircUgraveOcircEcirciquestOacuteEuml

Εθνικό Θέατρο laquoΕπιδαύρια 1963raquo

∆έταρτη χρονολογικά από τις σωζόmicroενες κωmicroωδίες του Αρι-στοφάνη οι laquoΣφήκεςraquo (422 πΧ) σατιρίζουν τη laquoφιλοδι-κίαraquo των Αθηναίων τη διαφθορά του δικαστηριακού θε-

σmicroού και την πολιτική διαφθορά που είχαν φέρει στην εmicroπόλεmicroη Αθή-να οι δηmicroαγωγοί microε προεξάρχοντα τον Κλέωνα Ο τελευταίος δίνει τrsquoόνοmicroά του στους δύο ήρωες της κωmicroωδίας το φιλόδικο γέρο Φιλο-κλέωνα και το microυαλωmicroένο γιο του Βδελυκλέωνα που αγωνίζεται να σω-φρονίσει το microανιασmicroένο πατέρα του κι οργανώνει δίκες σπίτι του για νακορέσει το φιλόδικο microένος του Με διασκεδαστικά επεισόδια και κα-φτερή σάτιρα επίκαιρη και microη η κωmicroωδία προχωρεί γοργά στο χα-ρούmicroενο τέλος της όπου ο Φιλοκλέων απαρνιέται την Ηλιαία για χάρητου γλεντιού και του ποτούΑπό τους laquoΣφήκεςraquo εmicroπνεύστηκε ο Ρακίνας την κωmicroωδία του laquoΟι

φιλόδικοιraquo (1668) που σατιρίζει τη microανία των συγκαιρινών του όχι πιανα δικάζουν αλλά να δικάζονται να καταφεύγουν microε το παραmicroικρόστα δικαστήριαΤους laquoΣφήκεςraquo έχουν microεταφράσει στα νεοελληνικά ο Μ Αυγέρης (Φέ-

ξης 1911) ο Γ Οικονοmicroίδης (1961 σε πεζό) και τώρα ο Θρ ΣταύρουΗ παράσταση του Εθνικού Θεάτρου (σκηνοθεσία Α Σολωmicroού)

ακολούθησε το ίδιο microε τις προηγούmicroενες αριστοφανικές laquoδιδασκαλίεςraquoύφος Για microια άλλη φορά κυριάρχησε ο Χρ Νέζερ microε την ακάmicroατη ζω-τικότητά του Άξιος συmicroπαραστάτης του ο Μιχ Καλογιάννης

(poundcurrenmiddotUgraveUacuteOcirc AtildeUacuteOcircOacuteEgraveIcircfi 1963 Ucirc 17)

Ο Χριστόφορος Νέζερ Φιλοκλέωνστους laquoΣφήκεςraquo

Οι laquoΣφήκεςraquo σε νεότερη παράσταση

197

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

197

∆ιαβάστε προσεκτικά τηνκριτική του Φ Πολίτη γιαmicroια παράσταση του 1930

radic laquointDaggerIcircIumlˆmiddot˜raquo

(sectmiddot˚Icircfi ıcurrenmiddotUgraveUacuteOcirc paramiddotAacuteIcircUacutemiddotUgraversaquoOcirc˘)

(Πρωία 4 Ιουλ 1930)

ordf ε πρωτοφανή κοσmicroοσυρροή άρχισαν προχτές οι παρα-στάσεις του laquoΛαϊκού Θεάτρου Αθηνώνraquo στο Παγκράτι Οκ Βασίλης Ρώτας ο διευθυντής κrsquoεmicroψυχωτής της λαϊκής

αυτής θεατρικής κινήσεως [] δεν εδίστασε να δαπανήση ότι είχεγια να ευπρεπίση την πανάθλια microάντρα να ξαναχτίση το ετοιmicroόρροπο

θεατράκι και να προετοιmicroάση ευπρόσωπες παραστά-σεις σεβόmicroενος προ παντός το κοινό του []

Θέλησε να εmicroφανίση τον Κύκλωπα σα ∆ράκοτων παραmicroυθιών microας που τρώει σάρκες αν-θρώπινες κrsquo έχει βλακεία περισσή λόγω τουωmicroού αισθησιασmicroού του Κrsquoοι Σάτυροι δανεί-στηκαν τη microορφή των Καλλικαντζάρων ή ανά-λογων microορφών των παραδόσεών microας πουέχουν δειλία κουτοπονηριά και χαιρεκακία Ηαντίληψη αυτή δεν είναι κακή και microάλιστα γιαένα laquoλαϊκόraquo θέατρο γιατί ζωογονεί τις αρχαίες

microορφές microε παραστάσεις όχι πολύ ξένες στον νεώ-τερο Έλληνα Ο Κύκλωπας εmicroφανίστηκε λοιπόνυπερmicroέτρως ψηλός αληθινό θεριό microε θηριώδη microά-σκα σα ζώο ανθρωπόmicroορφο ή σαν ελέφας ή βούβα-

λος τριχωτός ή microάλλον σα γιγάντιος γορίλλας που η αν-θρωπιά τού λείπει ολότελα και κάθε συνεννόηση microαζί του καταντάανέφικτη Ένα κτήνος ωmicroής βίας χώmicroα και λάσπη που πρέπει να δα-microαστή από το ανθρώπινο πνεύmicroα Κrsquo οι Σάτυροι microαυρίστηκαν σαν τατσιλικρωτά στις καπνοδόχες Όλα αυτά δείχνουν όmicroως απλώς τηνπρόθεση Η εκτέλεση ήταν ατυχής Ο Κύκλωπας δεν microπορούσε να κι-νηθή ελεύθερα ούτε να παίξη Φώναζε microόνο microrsquo όλη τη δύναmicroη τωνπνευmicroόνων του σαν να καλούσε βοήθεια ο ηθοποιός microέσα από την κυ-κλώπεια φυλακή του Οι φωνές ήταν τις περισσότερες φορές φάλτσεςκιrsquoαντηχούσαν πνιγmicroένα Η microάσκα έκαmicroε να χαθούν περίφηmicroες σκηνέςόπως του κωmicroικώτατου microεθυσιού του Κύκλωπα

Όχου ας φέξη ας φέξη Η βάρκατης κοιλιάς microου γιοmicroιστήmicroε κρασί πολύ και σάρκατρίζει τρίζει που λες θα σκιστή

Ugravemiddot UgraveUcircEgraveIumlEgraveIcircUacuteˆUgraveiquest OcircOacuteOcircIgravemiddotUcircrsaquomiddot UgraveˆOacute IcircmiddotIumlEgraveIcirciquestOacuteUgrave˙middotUacuteˆOacute UcircUgraveEuml ordfiquestOacuteEuml

198

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

198

Εκτός από τη γενική laquoλαϊκήraquo αντίληψη της αναζωογονήσεως τουσατυρικού αυτού δράmicroατος στις γενικές microεγάλες γραmicromicroές της δενεδόθηκε στην παράσταση η αναγλυφική θεατρική ερmicroηνεία Έλειψεαπό παντού ο ρυθmicroός Ο χορός των Σατύρων ήταν ένα άβουλο κιrsquoαπειθάρχητο γρούπο microε αναρχικές κινήσεις παίζοντας τυχαία και

microοιραία φαλτσάροντας όταν τραγουδούσε εστερηmicroένο τηςενότητος που πρέπει νάχει ο χορός Οι χορευταί σα να ξε-χνούσαν τους θεατάς microολονότι άλλα τους συνεβού-λευσε ο θιασάρχης στον πρόλογό του Και τούτοδεν microπορώ να το καταλογίσω σε βάρος των χο-ρευτών αλλά του θιασάρχη που δεν τους έδωσετην ποθητή ρυθmicroική εmicroφάνιση Έπειτα ο ωmicroόςκαι ακαλαίσθητος ρεαλισmicroός της άτυχης σκηνο-γραφίας και των βρώmicroικων τοmicroαριών που θύ-microιζε παλιές υπερνικηmicroένες θεατρικές σχολέςόπως ακόmicroη κrsquo η ψεύτικη η κατά συνθήκην κω-microική τάχα απαγγελία των διαλογικών microερώνεπείραζαν άσχηmicroα στα νεύρα ∆εν microπορείς νrsquo

απαγγέλλης σα να λες laquoΚοιτάχτε microε παίζω κωmicroωδίαraquo γιατί τότε δενγελά κανείς Αυτά ασφαλώς τα ξέρει ο κ Ρώτας και για τούτο απο-ρώ πώς δεν τrsquo απέφυγε ∆εν κρίνω επιεικώς την παράστασή τουεπειδή ακριβώς έχω υπrsquoόψιν microου ότι σέβεται το κοινό του και δε θε-ωρεί στο λαϊκό του θέατρο το laquoλαόraquo κατώτερη microάζα Υπήρχε κάποιαπροχειρότης κιrsquoακαλαισθησία στην πρώτη αυτή εmicroφάνιση του θιάσουτου που πρέπει να λείψη από τις άλλες Ο κ Ρώτας microπορεί microε το λαϊ-κό θέατρό του να προσφέρη υπηρεσία στη δραmicroατική τέχνη Με τέ-τοια προοπτική ασφαλώς το εσύστησε Ο laquoΠρόλογος στο Προσκή-νιοraquo ήταν ένα αθόρυβο γενναίο και καλό κήρυγmicroα Πρέπει όmicroως τοκήρυγmicroα αυτό να εφαρmicroοσθή microrsquo ενθουσιασmicroό ο οποίος άλλωστε δεντου λείπει Περιmicroένουmicroε λοιπόν πιο παστρική δουλειά Με λιγώτεραέξοδα και microε γνησιότερη καλαισθησία Και του ευχόmicroαστε από καρ-διάς να πετύχη

AacuteUacuteOcircDaggerOcirc= OcircIgraveiquestpermilmiddot (AacuteIcircUacuteOcirc˘)

tradeUgraveOcirc IcircAcircrsaquoIgraveAcircOacuteOcirc UgraveOcirc˘ ordm paraOcircIumlrsaquoUgraveEuml permilEgravemiddotUgraveEumlUacuteAcircrsaquoUgravemiddotEgrave Euml OcircUacuteıOcircAacuteUacutemiddotEcircrsaquomiddot IcircmiddotEgrave Euml UcircUgraversaquoIacuteEuml UgraveOcirc˘ (1930)

Ποια ήταν η σκηνοθετική αντίληψη του Β Ρώτα για τον laquoΚύ-κλωπαraquo και πώς την ερmicroηνεύει και την αξιολογεί ο Φ Πολίτης Μεποια επιχειρήmicroατα υποστηρίζει τις αξιολογικές του κρίσεις ο ΦΠολίτης

199

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

199

Συζητήστε το κείmicroενο τουΜ Πλωρίτη Συmicroφωνείτε microετους laquoνεωτερισmicroούςraquo που ει-σάγονται σε παραστάσειςαρχαίου δράmicroατος ∆ικαιο-λογήστε την άποψή σας

laquoiexclpartoslash∆partƒπtradeordfradicπraquo intinfinπ infinƒAtildeinfinπradic centƒinfinordfinfin

∆ΟΥΣ νεωτερισmicroούς πολύ ηγάπησα και πολύ ετίmicroησα τον και-ρό που ασκούσα θεατρική κριτική Κι όταν λέω laquoνεωτερι-σmicroούςraquo εννοώ νέες προσεγγίσεις στο αειθαλές Αρχαίο ∆ράmicroα

Είχαmicroε από τότε κουρασθεί κάπως και κορεσθεί από τις laquoδιδασκαλίεςraquoτραγωδιών που επαναλάmicroβαναν η microια microετά την άλλη την ίδια περίπουlaquoόψινraquo (σκηνοθεσία σκηνογραφία υπόκριση) ndash microrsquoόλο που κι εκείνεςστην εποχή τους είχαν σταθεί νεωτερικές και είχαν φτάσει σε εξαίρε-τα αποτελέσmicroαταΑλλά το ερώτηmicroα προπάντων σήmicroερα είναι ως ποιο σηmicroείο αυτοί

οι νεωτερισmicroοί είναι θεmicroιτοί Ως ποιο σηmicroείο ανταποκρίνονται στον βα-σικό σκοπό microιας απόδοσης του αρχαίου έργου την microετάδοση του προ-βληmicroατισmicroού που περιέχει εκείνο και της ηδονής που παρέχει (Αφορ-microή στο άρθρο τούτο δίνει microια έρευνα στο περιοδικό laquoΠρόσωπαraquo τουlaquoΒήmicroατοςraquo της 31799 όπου απαντούν σηmicroαντικοί σκηνοθέτες ΠήτερΧωλλ Πέτερ Στάιν Κώστας Γαβράς)ΟΧΙ microόνο οι laquoειδικοίraquo αλλά και κάθε ενηmicroερωmicroένος θεατής ξέρει

πως το Αρχαίο ∆ράmicroα ndash και κάθε microεγάλο ∆ράmicroα ndash είναι στοχασmicroόςπάνω στα ανθρώπεια microέσα από σκηνική δράση υψηλού ήθους καιύφους Η αλήθεια το microέγεθος και η αρmicroονική σύνθεση των στοιχείωναυτών δίνουν στο microεγάλο ∆ράmicroα τη διαχρονικότητά του Αν microας laquoσυ-γκινούνraquo η ανταρσία του Προmicroηθέα η laquoαντίστασηraquo της Αντιγόνης ηlaquoαmicroαρτίαraquo του Οιδίποδα οι βασανισmicroοί του Ορέστη είναι επειδή απο-τελούν στοιχεία της απαιώνιας ανθρώπινης υπόστασης της humainecondition που έλεγε ο Montaignehellip επειδή αναγνωρίζουmicroε σrsquoαυτούςκάποιους από τους δικούς microας προβληmicroατισmicroούς εmicroπειρίες αγωνίεςΑυτή είναι η laquoοικειότηταraquo του microεγάλου δράmicroατος εκφρασmicroένη microε Λό-γο (λογική σκέψη) και λόγο και πράξη που εναρmicroονίζονται απόλυτα microετου θέmicroατος το microέγεθος Αν αυτή η αρmicroονία διαταραχθεί ή ανατραπείτο έργο χάνει την ισορροπία και την εmicroβέλειά του στο θεατή χάνει τηνουσία του laquoείναιraquo του ΦΟΒΑΜΑΙ λοιπόν πως οι νεότατοι laquoνεωτερισmicroοίraquo φτάνουν συ-

χνά σε τέτοιες διαταράξεις και ανατροπές Πασχίζοντας να laquoεκσυχρο-νίσουνraquo τα microεγάλα έργα για να τα κάνουν ndash λέειndash προσιτά στον σηmicroε-ρινό θεατή τα microικραίνουν τα συρρικνώνουν και τελικά τα πλαστο-γραφούν Επειδή οι εκσυγχρονισmicroοί που επιχειρούν είναι ολότελα εξω-τερικοί κι επιδερmicroικοί επειδή προσπαθούν να εντυπωσιάσουν να ξι-πάσουν το κοινό microε laquoευρήmicroαταraquo φτηνής laquoεπικαιρότηταςraquo και επαρ-χιώτικου φανφαρονισmicroού που όχι microόνο καταστρέφουν το ήθος και τούφος των έργων αλλά και microε τα laquoπυροτεχνήmicroατάraquo τους αφανίζουν τοίδιο το νόηmicroα και τον προβληmicroατισmicroό του ∆ράmicroατος

Πήτερ Χωλλ Πέτερ ΣτάινΚώστας Γαβράς

200

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

200

Αντί ο θεατής να ενωτίζεται τα προβλήmicroατα των ηρώων αντί να microε-τέχει στο πάθος τους και στα πάθη τους αντί να microεταλαβαίνει τον λόγοτους laquoχαζεύειraquo τον laquomicroοντερνισmicroόraquo των σκηνοθετικών τεχνασmicroάτωνεντυπωσιάζεται ή αντιδρά ή καγχάζει microε το τσιγάρο που καπνίζει microιά ()αγγελιοφόρος microε τα τσιγκέλια όπου κρέmicroεται ο Χορός σαν σφαχτάρι microε

την αφόδευση του χορού στην ορχήστρα και χάνει ολότελα καιτο άγγελmicroα και το χορόδραmicroα και το δράmicroα ολόκληρο Οισκηνοθέτες αυτοί microοιάζουν νrsquoαγνοούν πως το microεγάλο ∆ρά-microα δεν αποβλέπει ποτέ να laquoξαφνιάσειraquo microε τρακατρούκεςmicroε χασαπόχαρτα ή microε χαρτιά καθαριότητας αλλά να εmicro-βαθύνει στο microέγα αίνιγmicroα του συmicroπαντικού microακρόκο-σmicroου και του ανθρώπινου microικρόκοσmicroου Οι δήθεν νεω-τεριστές όmicroως laquoαινιγmicroατίζονταιraquo και ηδονίζονται microεφούmicroαρα microε χασαπιά microε απόβλητα Ισχυριζόmicroενοι πωςmicroε τα ευρήmicroατά τους προβάλλουν τον βαθύτερο συmicro-βολισmicroό των έργων τα εmicroβολίζουν (κατά τη ναυτική πο-λεmicroική ορολογία) και τα καταποντίζουν αύτανδραΣΤΟ ολέθριο τούτο αποτέλεσmicroα συνεργούν συχνά

και οι microεταφράσεις Αυτές που εκσυγχρονίζοντας τάχατον λόγο του ποιητή τον διαστρέφουν σε αγοραίο κου-βεντολόι σε καβγά των τριάδων τον ευτελίζουν τονεκχυδαΐζουν microε τρόπο ολότελα ασύmicroβατο προς το ήθοςκαι το ύφος του πρωτότυπου Ο λόγος των microεγάλωνδραmicroατουργών δεν είναι κοσmicroικά laquoευγενικόςraquo και laquoκοmicro-ψόςraquo ndash συχνά γίνεται βίαιος ακόmicroα και υβριστικός ndashαλλά είναι πάντα καίριος και απόλυτα συνεπής microε τονψυχισmicroό και το πάθος των προσώπων microε την laquoκρίσηraquo

της στιγmicroής όπου εκφέρεται Η διαστροφή του δεν τον κά-νει laquoσύγχρονοraquo αλλά κακόχρονο και κακοχρονιασmicroένο

ΚΑΙ το κοινό Σε κάποιο σηmicroείο της συνέντευξής του ο Πέτερ Στάινλέει πως laquoτο αρχαίο δράmicroα θέλει υπεύθυνους θεατέςraquo Σωστά Όmicroωςπολλοί laquoνεωτεριστέςraquo διαφθείρουν όχι microόνο τα έργα αλλά και το κοινότο κάνουν ακριβώς ανεύθυνο του καλλιεργούν τον σνοmicroπισmicroό της ευ-τέλειας και της χυδαιότητας το εθίζουν να laquoκάνει χάζιraquo ή να laquoσπάειπλάκαraquo microε τα laquoιδιοφυήraquo κόλπα τους που laquomicroαγαρίζουνraquo τα microεγάλα έργαΜrsquo αυτά και microrsquo αυτά οι τέτοιοι νεωτερισmicroοί αντί να laquoεκσυγχρονί-

ζουνraquo το microεγάλο ∆ράmicroα το εκmicroηδενίζουν αντί να το κάνουν πιο laquoοι-κείοraquo το κάνουν ανοίκειο αντί να το κάνουν laquoπαναθρώπινοraquo το κά-νουν πανάθλιο Και το κρεmicroάνε στα τσιγκέλια της δηmicroαγωγίας τους καιαφοδεύουν απάνω του την έπαρσή τους και την επιδειξιοmicroανία τους

(ordf paraIumlˆUacutersaquoUgraveEuml˜ middotfi UgraveOcircOacute EumlIgraveAcircUacutelsaquoUcircEgraveOcirc ∆DaggerOcirc)

201

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

201

Να διαβάσετε την κριτικήτου Κ Γεωργουσόπουλουγια το έργο του Ι Καmicroπανέλ-λη laquoΟ microπαmicroπάς ο πόλεmicroοςraquoκαι να επισηmicroάνετε λέξειςκαι εκφράσεις microε τις οποίεςο κριτικός εκφράζει τη θετι-κή του άποψη για την παρά-σταση και τους ηθοποιούς

laquoprod ordfinfinordfinfin prod centπinfinsectpartint∆πintprodraquo

radic Ιάκωβος Καmicroπανέλλης microε τη χυmicroώδη σάτιρά του laquoΟ microπαmicroπάςο πόλεmicroοςraquo κλείνει microια τριλογία Τα άλλα δυο microέρη είναι τοlaquoΠαραmicroύθι δίχως όνοmicroαraquo και η σάτιρα laquoΟδυσσέα γύρνα σπί-

τιraquo Και τα τρία έργα έχουν microιαν ενότητα θέmicroατος κοινούς στόχουςκαι παράλληλη προβληmicroατική Βασικό όmicroως microοτίβο η αποκάλυψη τωνmicroηχανισmicroών της ιστορικής νοmicroοτέλειας Ένας προσεκτικός αναγνώ-στης θα ανακαλύψει microέσα στα τρία έργα της τριλογίας microια γερή ραχο-κοκαλιά ένας προσεκτικότερος θα διακρίνει και τις νύξεις που το έναέργο κάνει για το άλλο Ο Καmicroπανέλλης δηλώνει πως τα έργα αυτάγράφτηκαν για πρώτη φορά στα 1952 περίπου Είναι φυσικό να εξε-λίσσονται κάτω από τον ίδιο αστερισmicroό Σε καλύτερους καιρούς για τηθεατρική microας παιδεία η τριλογία θα microπορεί να παίζεται στο ίδιο θέα-τρο τρία βράδια στη σειρά και τότε το ένα έργο θα στηρίζει το άλλο καιθα αλληλοαποκαλύπτονται Στον laquoΜπαmicroπά τον πόλεmicroοraquo ο τίτλος παραπέmicroπει σαφώς στη γνω-

στή ρήση του Ηράκλειτου laquoπατήρ πάντων πόλεmicroοςraquo και το περιεχόmicroε-νο της σάτιρας στην ουσία αυτής της ρήσης που κατά ένα τρόπο είναιη πρώτη φιλοσοφική διατύπωση της διαλεκτικής στην ιστορία του αν-θρώπινου πνεύmicroατοςΞεκινώντας ο συγγραφέας από ένα πραγmicroατικό γεγονός που ανα-

φέρεται στην ταραγmicroένη εποχή των διαδόχων του Μ Αλεξάνδρου στηνπολιορκία της Ρόδου από το ∆ηmicroήτριο τον Πολιορκητή κατασκευάζειmicroε καθαρά θεατρικά microέσα άmicroεση γλώσσα εκπληκτικά ευρήmicroατα ένα θε-ατρικό microοντέλο της ιστορικής νοmicroοτέλειας Αντιπαραθέτει τον ΚερδώοΕρmicroή στον Άρη το εmicroπόριο στον πόλεmicroο την απάθεια στη δραστηριό-τητα την επιθετικότητα στην ανοχή Η σύγκρουση των αντιθέτων πα-ράγει microια σύνθεση εκπληκτικής διαύγειας όπου ο καθένας microπορεί ναδιακρίνει τη διαλεκτική κίνηση της ιστορίας Το γνωστό σχήmicroα θέση -αντίθεση - σύνθεση microέσα από τη microαγεία της σκηνικής πειθούς και τηναιχmicroηρότητα της σάτιρας παίρνει microιαν απροσδόκητη προοπτική καιστηρίζει microιαν απροσδόκητη αλήθεια που έπρεπε να θεωρείται αυτο-νόητη Ο τρόπος microε τον οποίον ο Καmicroπανέλλης αποκαλύπτει τους microη-χανισmicroούς που παράγουν την ιδεολογία και τον ηρωϊσmicroό ο τρόπος microετον οποίο χειρίζεται σκηνικά τις γνωστές θέσεις για την άρνηση της άρ-νησης την αλλοτρίωση και τη διατύπωση πως η ιδεολογία είναι ψευ-τοσυνείδηση είναι υποδειγmicroατικός Πίσω από τη σάτιρα ξεπηδάει microιαmicroελαγχολική και απαισιόδοξη αντίληψη για την ιστορία ως παγίδευσηΤο πιο πρωτότυπο εύρηmicroα του έργου που στηρίζει τις παραπάνω από-ψεις είναι ο τρόπος που ο Καmicroπανέλλης αντιmicroετωπίζει τη χρηστικότη-τα των εργαλείων πώς δηλαδή τα εργαλεία αλλάζουν χρήση ανάλογαmicroε τους σκοπούς

Ο Ιάκωβος Καmicroπανέλλης

202

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

202

Έργο γραmicromicroένο microε ευφορία καταιγισmicroό ευρηmicroάτων εσωτερικούς καιεξωτερικούς ρυθmicroούς είναι από τις καίριες σάτιρες του θεάτρου microας∆εν έχει το βάθος του laquoΟδυσσέαraquo αλλά έχει microιαν αφοπλιστική σαφή-νεια που το παλιότερο έργο δεν είχεΤο έργο ευτύχησε στην παράσταση Ο κ Λαζάνης το κίνησε γοργά

και διέκρινε τους αρmicroούς και τις κλειδώσεις του Είχε ζωντάνια ροήχρώmicroατα και στακάτους ρυθmicroούςΟ ίδιος στο ρόλο του ∆ηmicroητρίου επανέλαβε microε παραλλαγές την επι-

τυχία του Οδυσσέα ndashστο βάθος είναι ο ίδιος ρόλος κοιταγmicroένος αλλιώςΟ ηθοποιός ωριmicroότερος τώρα έδειξε το ρόλο ξεδιπλώνοντας όλες τουτις πτυχέςΟ κ Αρmicroένης λιτότερος παρά ποτέ κάτοχος των microέσων του microε-

τρηmicroένος βρέθηκε σε microια στιγmicroή υποκριτικής ευφορίας Είναι έναςηθοποιός που προχωρεί σε συνθετικές λύσεις γρηγορότερα απrsquoότι θαπερίmicroενε κανείς Οι υπόλοιποι ηθοποιοί νέοι και επαρκείς εντάχτηκαν microε φαντασία

στο ρυθmicroό της παράστασης Τους έλειπε βέβαια το βάρος της ηλικίαςπου το αναπλήρωνε η συνέπεια και η ακρίβεια Οι κκ Σώζος Καρα-κωνστάντογλου Χαλκιάς και Κυριαζής δεν έπεσαν πάντα στην παγίδαmicroιας υπερβολής που διέκρινε τον κ Κυριακίδη την κ Κονιόρδου καιτους laquoΜακεδόνεςraquo στρατηγούς Η κ Γέρου έχει φυσική και αφοπλιστικήχάρη αλλά υπεραπλούστευσε την αθωότητα Η κ Παρθενιάδου είχεκύρος περισσότερο στη microεταστροφή τηςΟ κ Ζαρίφης κατασκεύασε χώρους και σχεδίασε κοστούmicroια microε microια

διαχρονική τόλmicroη που αυτή καθεαυτή είναι η σκηνική ποίηση

(intdegAcircˆUacuteAacuteOcirc˘UcircfiOcirc˘IumlOcirc˜ intIumlAcircEgravepermilEgraveiquest IcircmiddotEgrave IcircOgravepermilEgraveIcircAcirc˜ ıAcirciquestUgraveUacuteOcirc˘ππ partIumlIumlEumlOacuteEgraveIcircfi poundcurrenmiddotUgraveUacuteOcirc AcircIcircpermil partUcircUgraversaquomiddot˜ infinılsaquoOacutemiddot 1984)

UcircUgravemiddotIcirciquestUgraveOcirc˜ permilEgravemiddotIcircOcircUgravefiIgraveAcircOacuteOcirc˜ (staccato IgraveEgraveIcircUacutefi laquoUgraveUcircrsaquoIgraveEumlIgravemiddotraquo UgraveOcirc˘ lsaquomacrOcirc˘)

Από τη θεατρική παράσταση του Ι Καmicroπανέλλη laquoΟδυσσέα γύρνα σπίτιraquo

203

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

203

Να αντιστοιχίσετε τις δύοστήλες και να προσθέσετεόσα άλλα είδη θεάτρου γνω-ρίζετε

intˆIgraveAcircEgravepermilDaggerIumlIumlEgraveOcirc

EcirciquestUacuteUcircmiddot

IgraveAcircIumlfipermilUacutemiddotIgravemiddot

OcircAcircUacutecurrenUgravemiddot

ıAcircmiddotUgraveUacuteEgraveIcirclsaquo

AcircEgraveıAcircOgraveUacuteEumlUcircEuml

IgraveEgraveIgravefipermilUacutemiddotIgravemiddot

macrOcircUacutefipermilUacutemiddotIgravemiddot

OcircUacutemiddotUgravefiUacuteEgraveOcirc

UcircIcircEumlOacuteEgraveIcircfi currenUacuteAacuteOcirc Ocirc˘ AcircIcircUgraveAcircIumlAcircrsaquoUgravemiddotEgrave IgraveAcirc UcircmacrEumlIgravemiddot-UgraveEgraveUcircIgraveOcircDagger˜ IcircmiddotEgrave macrOcircUacuteAcirc˘UgraveEgraveIcirciquest sbquolsaquoIgravemiddotUgravemiddot IcircmiddotEgrave Ucirc˘-OacuteOcircpermilAcircDaggerAcircUgravemiddotEgrave middotfi IgraveOcirc˘UcircEgraveIcirclsaquo

permilUacuteiquestIgravemiddot IgraveAcircIumlOcircOcircEgraveEumlIgravecurrenOacuteOcirc Ocirc˘ AcircIcircUgraveAcircIumlAcircrsaquoUgravemiddotEgrave IgraveAcircUgraveUacutemiddotAacuteOcircDaggerpermilEgravemiddot IcircmiddotEgrave OcircUacutemacrlsaquoUcircUgraveUacutemiddot

ıAcircmiddotUgraveUacuteEgraveIcircfi currenUacuteAacuteOcirc AcircIumlmiddotEcircUacutefiUgraveAcircUacuteOcirc middotfi UgraveEumlOacute Icircˆ-Igraveˆpermilrsaquomiddot Ocirc˘ UacuteOcircIcircmiddotIumlAcircrsaquo AacutecurrenIumlEgraveOcirc IgraveAcirc UgraveEuml AacuteOcircUacuteAacutelsaquoAcircOacutemiddotIumlIumlmiddotAacutelsaquo middotUacuteOcircfiUgraveˆOacute IcircmiddotEgrave IcircˆIgraveEgraveIcircOgraveOacute middot-UacuteAcircIacuteEumlAacutelsaquoUcircAcircˆOacute

AcircrsaquopermilOcirc˜ Iuml˘UacuteEgraveIcircOcircDagger permilUacuteiquestIgravemiddotUgraveOcirc˜ IgraveAcirc OcircIumlIumlcurren˜ Acirc-UacuteEgravecurrenUgraveAcircEgraveAcirc˜ Ocirc˘ middotrsaquo˙AcircUgravemiddotEgrave Ucirc˘Oacutelsaquoıˆ˜ IgraveAcircmiddotOacuteUgraveOcircIgraversaquoIgravemiddot

AcircIcircIcircIumlEumlUcircEgravemiddotUcircUgraveEgraveIcircfi IgraveAcircIumlfipermilUacutemiddotIgravemiddot

AcircIumlmiddotEcircUacutefi ıAcircmiddotUgraveUacuteEgraveIcircfi currenUacuteAacuteOcirc IgraveAcirc IgraveOcirc˘UcircEgraveIcirclsaquo UgraveUacutemiddot-AacuteOcircDaggerpermilEgrave IcircmiddotEgrave macrOcircUacutefi Ocirc˘ UcircmiddotUgraveEgraveUacutersaquo˙AcircEgrave UgraveEumlOacute AcircEgraveIcircmiddotEgrave-UacutefiUgraveEumlUgravemiddot

AcircrsaquopermilOcirc˜ IcircˆIgraveˆpermilrsaquomiddot˜ IgraveAcirc AcircEgravepermil˘IumlIumlEgravemiddotIcirclsaquo ˘fiıAcircUcircEumlIcircmiddotEgrave UgraveUacutemiddotAacuteOcircDaggerpermilEgravemiddot

AcircIumlmiddotEcircUacuteiquest IcircˆIgraveˆpermilrsaquomiddot IgraveAcirc AcircOacutemiddotIumlIumlmiddotUcircUcircfiIgraveAcircOacuteAcirc˜IgraveOcirc˘UcircEgraveIcirccurren˜ UcircIcircEumlOacutecurren˜

sectAcircIacuteEgraveIumlfiAacuteEgraveOcirc (UcircmacrAcircUgraveEgraveIcircfi IgraveAcirc UgraveEuml ıAcircmiddotUgraveUacuteEgraveIcirclsaquo IcircUacuteEgraveUgraveEgraveIcirclsaquo)

Το αρχαίο θέατρο της ∆ωδώνης στην Ήπειρο

204

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

204

Να παρατηρήσετε την πολυ-σηmicroία των λέξεων παράστα-ση έργο υποκριτής Να προσ-διορίσετε τη σηmicroασία τους σεκάθε φράση και να τις αντι-καταστήσετε όπου microπορείτεmicroε συνώνυmicroες λέξειςεκφρά-σεις

Από τις παραστάσεις των νοmicroισmicroάτων αντλούmicroε ποικίλες ιστορικέςπληροφορίες

Ο δικηγόρος εισέπραξε ένα σεβαστό ποσό για την παράστασή τουστο Εφετείο

Τα παιδιά στη σηmicroερινή εποχή αποκτούν πολλές παραστάσεις microε τηβοήθεια των microέσων microαζικής επικοινωνίας

Η παράσταση έκανε αίσθηση και προκάλεσε ευmicroενή σχόλια

Εκπρόσωποι του Συλλόγου Γονέων και Κηδεmicroόνων του σχολείουmicroας έκαναν παράσταση στον Υπουργό Παιδείας για να ικανοποι-ηθούν τα αιτήmicroατά τους

Ο πρεσβευτής της Γαλλίας laquoπροέβη σε έντονες παραστάσειςraquo

Να γίνουν οι γραφικές παραστάσεις των συναρτήσεων

Το έργο του δασκάλου είναι πολύ δύσκολο

Έργο της κυβέρνησης είναι η ευηmicroερία της χώρας

∆εν είναι δικό microου έργο να ελέγχω τους άλλους

Εκτελούνται δηmicroόσια έργα Έργα όχι λόγια

laquoΟ Ερρίκος ο ∆΄raquo θεωρείται το αντιπροσωπευτικότερο και τεχνι-κότερο έργο του Πιραντέλλο

Το έργο τέχνης έχει microεταβληθεί σε εmicroπόρευmicroα που laquoδιακινείταιraquo microεχίλιους τρόπους και microε τις πιο σύγχρονες οικονοmicroικές microεθόδους

Ο Μ Βασίλειος άσκησε σηmicroαντικό φιλανθρωπικό έργο

Ο Σοφοκλής εισάγει στην τραγωδία τον τρίτο υποκριτή

∆εν τον εmicroπιστεύοmicroαι καθόλου Είναι microεγάλος υποκριτής

α) Να αφηγηθείτε τις εντυπώσεις σας από microια παράσταση που εί-δατε και να τις γράψετε σrsquo ένα φίλο σας που βρίσκεται σε άλληπόλη

β) Να ετοιmicroάσετε την κριτική microιας παράστασης για microια τοπική εφη-microερίδα Μπορείτε να αξιοποιήσετε το λεξιλόγιο που ακολουθεί

205

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

205

UgraveOcirc currenUacuteAacuteOcirc IgraveOcircOacutefiUacutemiddotIcircUgraveOcirc UacuteˆUgraveOcircOcircUacuteEgravemiddotIcircfi EgravepermilEgravefiUacuteUacute˘ıIgraveOcirc AcircIumlmiddotEcircUacutefi UcircOcircsbquomiddotUacutefi middotIacuteEgravefiIumlOcircAacuteOcircUcirc˘AacuteIcircIumlOcircOacuteEgraveUcircUgraveEgraveIcircfi OcircIumlDaggerIcircUacuteOcircUgraveOcirc OcircIuml˘middotEgraveAacuteIgravecurrenOacuteOcirc AacuteOacuteˆUcircUgravefi AcircmiddotOacutemiddotUcircUgravemiddotUgraveEgraveIcircfi UgraveOcircIumlIgraveEumlUacutefiOcircIuml˘Ucirc˘˙EumlUgraveEumlIgravecurrenOacuteOcirc AcircrsaquoIcircmiddotEgraveUacuteOcirc OcircIumlEgraveUgraveEgraveIcircfi UacuteˆUgravefiUgrave˘Ocirc IumlEumlIcircUgraveEgraveIcircfi middotIcircmiddotUgravemiddotOacutefiEumlUgraveOcircIacuteAcircAcircUacutemiddotUcircIgravecurrenOacuteOcirc iquestUacuteUgraveEgraveOcirc permilUacutemiddotIgravemiddotUgraveEgraveIcircfiIcircˆIgraveEgraveIcircfi IcircIumlmiddotUcircEgraveIcircfi UcircDaggerAacutemacrUacuteOcircOacuteOcirc UacuteAcircmiddotIumlEgraveUcircUgraveEgraveIcircfiEumlıOcircAacuteUacutemiddotEcircEgraveIcircfi OacutemiddotUgraveOcirc˘UacutemiddotIumlEgraveUcircUgraveEgraveIcircfi Ucirc˘IgravesbquoOcircIumlEgraveIcircfi middotUcircUgraveEgraveIcircfi permilUacuteiquestIgravemiddot EgraveUcircUgraveOcircUacuteEgraveIcircfi permilUacuteiquestIgravemiddot

middotOacutecurrensbquoEumlIcircAcircIcircmiddotUgravecurrensbquoEumlIcircAcirc AcircrsaquomacrAcirc ıAcircUacuteIgravelsaquo ˘OcircpermilOcircmacrlsaquomiddotUgravemiddotAacuteOgravepermilEuml middotOcircUgrave˘macrrsaquomiddot IacuteAcircUcirclsaquoIcircˆUcircAcirc ıDaggerAcircIumlIumlmiddot middotOcircUgravecurrenIumlAcircUcircAcirc AacuteAcircAacuteOcircOacutefi˜ permilEumlIgraveEgraveOcircDaggerUacuteAacuteEumlUcircAcirc Ucirc˘˙EumlUgravelsaquoUcircAcircEgrave˜

Ocirc UcircIcircEumlOacuteOcircıcurrenUgraveEuml˜ permilEgraveiquestUcircEumlIgraveOcirc˜ Acirc˘UacuteEumlIgravemiddotUgraveEgraveIcircfi˜ UgraveOcircIumlIgraveEumlUacutefi˜ AcircIgraveOacuteAcirc˘UcircIgravecurrenOacuteOcirc˜ AcircIcircIumlAcircIcircUgravefi˜ AcircIcircIcircAcircOacuteUgraveUacuteEgraveIcircfi˜Acirc˘EcirciquestOacuteUgravemiddotUcircUgraveOcirc˜

˘OcircUgraveiquestUcircUcircˆ UgraveOcirc˘˜ AcircUacuteIgraveEumlOacuteAcirc˘Ugravecurren˜ UcircAcirc AcircOacuteEgravemiddotrsaquoOcirc UcircDaggerOacuteOcircIumlOcirc UcircIcircEumlOacuteOcircıAcircUgraveOgrave IgraveAcirc permilAcircIacuteEgraveOcircUgraveAcircmacrOacutersaquomiddot ndashIgravemiddotAcircUcircUgraveUacutersaquomiddot ndashAcirc˘Ucirc˘OacuteAcircEgravepermilEumlUcircrsaquomiddot ndashUcirc˘OacutecurrenAcircEgravemiddot AcircEgraveIgraveAcircIumlOcircDaggerIgravemiddotEgrave UgraveEuml UcircIcircEumlOacuteOcircıAcircUcircrsaquomiddotpermilEgravepermiliquestUcircIcircˆ UgraveOcirc currenUacuteAacuteOcirc UcirccurrensbquoOcircIgravemiddotEgrave UgraveOcirc currenUacuteAacuteOcirc ndashUgraveEuml IgraveAcircUgraveiquestEcircUacutemiddotUcircEuml ndashUgraveOcirc IcircOcircEgraveOacutefi IcircmiddotEgraveOacuteOcircUgraveOcircIgraveOgraveUacuteˆUgraveOcircUgrave˘Ograve permilEgravemiddotUcircIcircAcirc˘iquest˙ˆ AcircEgraveUacutemiddotIgravemiddotUgraversaquo˙OcircIgravemiddotEgrave middotIacuteEgraveOcircOcircEgraveOgrave UgraveEgrave˜ permil˘OacutemiddotUgravefiUgraveEumlUgraveAcirc˜

Ocirc EumlıOcircOcircEgravefi˜ ıAcircmiddotUgraveUacutersaquoOacuteOcirc˜ middotUcircUgravecurrenUacuteEgrave UgraveOcirc˘ ıAcirciquestUgraveUacuteOcirc˘ sbquoAcircOacuteUgravecurrenUgravemiddot EgravecurrenUacuteAcircEgravemiddot UgraveEuml˜ UgravecurrenmacrOacuteEuml˜ UgraveUacutemiddotAacuteˆpermilfi˜UacuteˆUgravemiddotAacuteˆOacutersaquoUcircUgraveUacuteEgravemiddot sbquoOcirc˘sbquofi UacutefiUcircˆOcirc IcircOcircIgraveiquestUacuteUcircOcirc˜

Ocirc ırsaquomiddotUcircOcirc˜ ıAcircmiddotUgraveUacuteEgraveIcirclsaquo OcircIgraveiquestpermilmiddot IcircOcircIgravemiddotOacutersaquomiddot IgraveOcirc˘IumlOcircDaggerIcircEgrave

AcircmiddotAacuteAacuteAcircIumlIgravemiddotUgraveEgraveIcircfi˜ AcircUacutemiddotUcircEgraveUgraveAcircmacrOacuteEgraveIcircfi˜ UacuteˆUgraveOcircOcircUacuteEgravemiddotIcircfi˜ AcircEgraveUacutemiddotIgravemiddotUgraveEgraveIcircfi˜EcircOcircEgraveUgraveEumlUgraveEgraveIcircfi˜ AcircmiddotUacutemacrEgravemiddotIcircfi˜

AcircUacuteEgraveOcircpermilAcircDaggerˆ middotrsaquoUacuteOacuteˆ IcircUacutemiddotUgraveEgraveIcirclsaquo AcircEgravemacrOcircUacutelsaquoAacuteEumlUcircEuml

Euml middotUacuteiquestUcircUgravemiddotUcircEuml middotOacuteEumlAacute˘UacuteEgraveIcirclsaquo UgraveEgraveIgraveEumlUgraveEgraveIcirclsaquo middotOcircAacuteAcirc˘IgravemiddotUgraveEgraveOacutelsaquo middotAacuteIcircfiUcircIgraveEgravemiddot UacuteOgraveUgraveEuml (UacuteAcircIgraveEgravecurrenUacutemiddot) Acirc˘UacutefiUcircˆEumlUacutefimacrAcircEgraveUacuteEuml IgraveOcirc˘UcircAcircEgravemiddotIcirclsaquo UcircmacrOcircIumlEgraveIcirclsaquo AcircrsaquoUcircEumlIgraveEuml Iumlmiddot˚Icirclsaquo iquestbdquoOcircAacuteEuml middotOacuteEgravemiddotUacutelsaquo AcircOacutepermilEgravemiddotEcirccurrenUacuteOcirc˘UcircmiddotAcircEgraveIgraveAcircIumlEumlIgravecurrenOacuteEuml IumlmiddotIgraveUacutelsaquo middotIacutecurrenmacrmiddotUcircUgraveEuml

UgraveOcirc IcircOcircEgraveOacutefi IumlmiddotUgraveDagger EcircmiddotOacutemiddotUgraveEgraveIcircfi OcircIuml˘IumlEumlıcurren˜ UacuteOcircOcircpermilAcirc˘UgraveEgraveIcircfiUcirc˘OacuteUgraveEumlUacuteEumlUgraveEgraveIcircfi permilDaggerUcircIcircOcircIumlOcirc middotmiddotEgraveUgraveEumlUgraveEgraveIcircfi

middotUacutemiddotIcircOcircIumlOcirc˘ıOgrave IgraveAcirc Ucirc˘AacuteIcircrsaquoOacuteEumlUcircEuml IgraveAcirc IcircmiddotUgraveiquestOacute˘IacuteEuml Ucirc˘IgraveIgraveAcircUgravecurrenmacrˆ middotOcircıAcircOgraveOacuteˆAcircEgravepermilOcircIcircEgraveIgraveiquest˙ˆmiddotOcircpermilOcircIcircEgraveIgraveiquest˙ˆ AcircAcirc˘EcircEumlIgraveOgrave macrAcircEgraveUacuteOcircIcircUacuteOcircUgraveOgrave UcircEcirc˘Uacutersaquo˙ˆ AacuteEgraveOcirc˘macrmiddot˝˙ˆ

Ocirc IcircUacuteEgraveUgraveEgraveIcircfi˜ middotIgraveAcircUacutefiIumlEumlUgraveOcirc˜ middotOacuteUgraveEgraveIcircAcircEgraveIgraveAcircOacuteEgraveIcircfi˜ currenOacuteUgraveEgraveIgraveOcirc˜ AcircOacuteEumlIgraveAcircUacuteˆIgravecurrenOacuteOcirc˜ OcircIacute˘permilAcircUacuteIcirclsaquo˜ Acirc˘middotrsaquoUcircıEumlUgraveOcirc˜

∆ραmicroατοποίηση Μετά το τέλος microιας παράστασης δύο θεατές λογοmicroαχούν εκφράζονταςαντίθετες απόψεις για την παράσταση

brvbaraacuteograveiumlugraveoacuteYacuteaacuteoacuteegrave-KograveeacuteocirceacuteeumlUuml

II brvbaraacuteograveiumlugraveoacuteYacuteaacuteoacuteegrave eumlaacuteeacute eumlograveeacuteocirceacuteeumlUumliacuteeacuteaacutedivide otildearingaacuteocircograveeacuteeumlUumldivide ethaacuteograveAgraveoacuteocircaacuteoacuteegravedivide

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

191

192

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

192

laquopartEgraveUacutelsaquoOacuteEumlraquo

infinfi UgraveOcirc laquoOtildeUacuteIgravemiddot poundAcirciquestUgraveUacuteOcirc˘raquo

infin ν η καλλιτεχνική αποκέντρωση είναι σήmicroερα το κύριο πρό-βληmicroα του ελληνικού θεάτρου οι περιοδείες αθηναϊκώνθιάσων στην επαρχία δεν είναι η καλύτερη λύση αυτού

του προβλήmicroατος ∆εν είναι καν λύση Μόνο microε τη δηmicroιουργία αυτό-χθονης θεατρικής ζωής έξω από την Αθήνα microε την ίδρυση (κατά το γαλ-λικό πρότυπο) επαρχιακών κέντρων θεάτρου και το υποσιτιζόmicroενοκοινό της επαρχίας θα αποκτήσει το θέατρό του και το διερχόmicroενο χρό-νια κρίση ελληνικό θέατρο θα βρει το παρθενικό το νέο κοινό τουΗ περιοδεία λοιπόν δεν είναι η λύση δεν παύει ωστόσο να είναι

προσφορά Όσο υπάρχει η σηmicroερινή κατάσταση κάθε προσπάθεια πουθα φέρνει έστω για microια βραδιά τον υψηλό θεατρικό λόγο στις πόλειςκαι τα χωριά της πατρίδας microας δεν θα πηγαίνει χαmicroένη Μερικές στα-γόνες δροσιάς που δεν κάνουν βέβαια το εγκαταλειmicromicroένο κοινό να ξε-διψάσει το βοηθούν όmicroως να συνειδητοποιήσει τη δίψα του ndashπου microπο-ρεί και να microην την υποψιαζότανΞεκινώντας απrsquoτην τελευταία αυτή διαπίστωση δεν έχουmicroε παρά να

χαιρετίσουmicroε τους εταίρους και τους συνεργάτες του Άρmicroατος Θεάτρουγια την εθνική (κυριολεκτικά) αποστολή που ανέλαβαν και να ελπί-σουmicroε σε microια γενναία κρατική επιχορήγηση που θα δώσει στο ΆρmicroαΘεάτρου τη δυνατότητα να γίνει microόνιmicroος θεσmicroός microέσα στο άνυδρο θε-ατρικό microας καλοκαίριΟ εταιρικός θίασος περιοδεύει microε την laquoΕιρήνηraquo του Αριστοφάνη

αφού προηγουmicroένως την παρουσίασε στο Στάδιο στις 27 Ιουνίου Ηπαράσταση που είδαmicroε αποδείχνει για microια ακόmicroη φορά ότι microόνο microετολmicroηρούς αναχρονισmicroούς και αναφορές στα καθrsquo ηmicroάς έχει νόηmicroατο ανέβασmicroα των κωmicroωδιών του Αριστοφάνη στις microέρες microας Γιατί ταδυο βασικά στοιχεία της κωmicroωδίας του είναι η ποίηση που δεν έχειανάγκη από καmicroιά laquomicroεταφοράraquo και οι υπαινιγmicroοί σε συγκεκριmicroέναπρόσωπα και γεγονότα της εποχής του υπαινιγmicroοί που θέτουν το δί-ληmicromicroα ή παίζουmicroε τον Αριστοφάνη microουσειακά εν στενώ πανεπιστη-microιακώ κύκλω ή τον παρουσιάζουmicroε στο microεγάλο κοινό όπου ο ίδιοςαπευθυνόταν παίρνοντας την ευθύνη για microερικές ελευθερίες ndashmicroέσα στοπνεύmicroα πάντα του ποιητήΒέβαια αυτά τα πειράmicroατα είναι επικίνδυνα κι ο δρόmicroος της δια-

σκευής ολισθηρός οδηγεί συχνότατα microακριά απrsquo την ποίηση και τηβαθύτερη ουσία του αριστοφάνειου λόγου και microπορεί να γίνει microια πα-ράθεση φτηνών ευφυολογιών Η microετάφραση του Βασίλη Ρώτα δεν ανή-κει σrsquo αυτήν την κατηγορία Ο Ρώτας δούλεψε microε σίγουρη γνώση καιπολλήν αίσθηση ποιητική δίνοντας ένα κείmicroενο που σφύζει από ζωή καινιάτα ∆εν microετέφερε την ιστορία στη σύγχρονη εποχή όπως έκανε ο Ζαν

193

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

193

Βιλάρ που microεταmicroόρφωσε τον Τρυγαίο σε σύγχρονο Γάλλο αmicroπελουργόθύmicroα της οικονοmicroικής κρίσης που προκάλεσε ο πόλεmicroος της ΑλγερίαςΠροτίmicroησε και σωστά να microπολιάσει ένα αρχαίο έργο microε στοιχεία τηςσύγχρονης εποχής Στοιχεία που ηχούν παράλογα microέσα στο έργο microα microή-πως και ολόκληρο το θέατρο του Αριστοφάνη δεν είναι microε microια έννοιαθέατρο του παραλόγουΑλλrsquo ας δούmicroε την κεντρική ιδέα του microύθου της laquoΕιρήνηςraquo Ένας

αmicroπελουργός από τα περίχωρα της Αθήνας ο Τρυγαίος βλέπονταςτην Ελλάδα να καταστρέφεται από τον Πελοποννησιακό πόλεmicroο πουδεν λέει να τελειώσει microαζεύει τους απλούς ανθρώπους απrsquo όλη τηνΕλλάδα γεωργούς εmicroπόρους microαραγκούς microαστόρους microέτοικους καιξένους και νησιώτες να βάλουν ένα χεράκι για να ελευθερώσουν τηνΕιρήνη που την είχε φυλακίσει ο Πόλεmicroος σε microια σπηλιά Πράγmicroαπου τελικά πετυχαίνουνΟ χορός λοιπόν δεν είναι microόνο Αθηναίοι είναι οι Πανέλληνες που

καταλαβαίνουν πως πρέπει να ενωθούν και να λησmicroονήσουν τις δια-φορές τους για να σταmicroατήσει το κακό Είναι οι απλοί άνθρωποι πουσηκώνουν τα βάρη του πολέmicroου που ακολουθούν ανάξιους (και συχνάδειλούς) αρχηγούς που τα δικά τους χωράφια ρηmicroάζουν ακαλλιέργηταόταν φεύγουν σε εκστρατεία και τα δικά τους δέντρα και σπίτια καί-γονται απrsquo τους εχθρούς όταν ο πληθυσmicroός της περιοχής κλείνεται microέ-σα στα τείχη της πόλης∆εν είχε τα ίδια αισθήmicroατα ο χορός στους laquoΑχαρνήςraquo που παίχτη-

καν το 425 στα Λήναια ndashλίγα χρόνια πριν την laquoΕιρήνηraquo Τότε οι Αθη-ναίοι δεν είχαν ακόmicroα εξαντληθεί ολοκληρωτικά και γιrsquoαυτό οι γέρο-ντες του χορού δε θέλουν στην αρχή νrsquo ακούσουν τίποτα για συνθήκηmicroε τους Πελοποννησίους Το 422 όmicroως που παίζεται η laquoΕιρήνηraquo

όλοι είναι πια καταπονηmicroένοι και λαχτα-ρούν την ειρήνη Ακριβώς αυτής της λα-χτάρας έκφραση είναι η κωmicroωδία του Αρι-στοφάνη κι αυτός ο αδιάκοπος καηmicroός γιαεπιστροφή στα ειρηνικά έργα στο σκάψιmicroοτου χωραφιού στο εργαστήρι στα γλεντά-κια microε τους φίλους είναι που δίνει τον παλ-microό στην κίνηση του χορού και το λυρισmicroόστο τραγούδι του

∆εν πολυθέλω τις microάχεςπαρά κοντά στη φωτιάνα κουτσοπίνω microε φίλουςκαίγοντας ξύλα ξεράκούτσουρα απrsquo το καλοκαίρικι ανασκαλεύοντας τη θράκανα καβουρντίζω στραγάλια

laquoΕιρήνηraquo του Αριστοφάνη από τοΚρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος(1965)

Ο Πέλος Κατσέλης ανέβασε την laquoΕιρήνηraquo microε πολλήν ευσυνειδησία χω-ρίς όmicroως να αξιοποιήσει όλες τις δυνατότητες που του παρείχε το έργοείχες διαρκώς την εντύπωση ότι το κείmicroενο ήταν τόσο πνευmicroατώδεςώστε η παράσταση θα microπορούσε να laquoαστράφτειraquo περισσότερο Ακόmicroαο σκηνοθέτης δεν κατάφερε να υποτάξει τους ερmicroηνευτές σrsquo ένα ενιαίοσύνολο Εδώ βέβαια δεν microπορούσε να συmicroβεί διαφορετικά αφού ήταντόσο ανοmicroοιογενής η προέλευση των ηθοποιών και τόσο λίγος (όχι βέ-βαια για τις ελληνικές συνθήκες όπου ο αριθmicroός των δοκιmicroών είναισυνήθως απελπιστικά microικρός) ο χρόνος της προετοιmicroασίας Παρrsquoόλα αυ-τά όmicroως και παρά την υποκειmicroενική αδυναmicroία microερικών ηθοποιών καιτην ανωριmicroότητα των νέων του χορού η παράσταση στέκει απόλυτα Καιδεν υπάρχει σrsquoαυτή την αναγνώριση καmicroιά επιείκεια Είναι πραγmicroατικάτέτοιο το microεράκι και τόσο ευσυνείδητη η δουλειά όλων των παραγό-ντων του Άρmicroατος που φεύγεις τελικά ξεχνώντας τις αντιρρήσεις σου microετην ευφορία του θεατή που παρακολούθησε καλό θέατρο Στη δηmicroιουρ-γία αυτής της ευφορίας συντελεί αποφασιστικά και η ωραία microουσική τουΝικηφόρου Ρώτα που αν σε microερικά σηmicroεία ήταν λιγότερο αργή (ώστε ναmicroη δηmicroιουργείται η εντύπωση ότι η παράσταση laquoκάνει κοιλιάraquo) θα εξυ-πηρετούσε περισσότερο το τελικά θετικό αποτέλεσmicroα Επίσης ουσιαστι-κή είναι και η συmicroβολή των κοστουmicroιών του Σπύρου ΒασιλείουΑπό τους ηθοποιούς δε θα θέλαmicroε να ξεχωρίσουmicroε κανένα microιας και

οι ίδιοι δούλεψαν σαν microια φιλική οmicroάδα χωρίς βεντετισmicroούς και δια-κρίσεις ndashδεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι οι φωτογραφίες τους δηmicroοσιεύ-ονται στο πρόγραmicromicroα microε αλφαβητική σειρά Περιοριζόmicroαστε νrsquoαναφέ-ρουmicroε τα ονόmicroατά τους Όχι πως έχουν όλοι την ίδια επιτυχία αλλά σrsquoόλους ανήκει η τιmicroή για την συmicromicroετοχή στην ευγενική προσπάθειαΑνδρεόπουλος Βασιλείου Γιαννακού Γραmicromicroένος ∆ακτυλίδης Έξαρ-χος Κατσιγιάννης Κοτσίρης Ληναίος Μπελίτση Ρευmicroατάς ΤαξιάρχηςΤσιτσόπουλος Φωτίου Χριστόπουλος ΨαρράςΑυτά για την παράσταση Οπωσδήποτε όmicroως οι επιmicroέρους παρα-

τηρήσεις δεν έχουν σηmicroασία Σηmicroασία έχει ότι τόσοι αξιόλογοι ηθο-ποιοί αφήνοντας άλλες επικερδέστερες εργασίες συmicroφώνησαν πάνωστις ίδιες αρχές και συγκρότησαν microια οmicroάδα για να τις υπηρετήσουνΣηmicroασία έχει ότι το αφηmicroένο στην τύχη του και στον ελληνικό κινηmicroα-τογράφο κοινό της κωmicroόπολης και του χωριού έρχεται σrsquo επαφή microε τοκαλό θέατρο microέσα από ένα έργο λαϊκό που προσφέρεται γιrsquoαυτή τηνεπαφή Σηmicroασία έχει η συγκίνηση η κατάνυξη θα λέγαmicroε των 5000 θε-ατών της Νικόπολης που πέρασαν microια βραδιά γιορτής ndashνα επιτέλουςπου το θέατρο βγαίνει από την κλειστή αίθουσα και ξαναγυρνάει στηλαϊκή συνάθροιση στο γήπεδο και στην πλατεία Όσο για την ποιότη-τα της εργασίας αυτή microε τον καιρό θα βελτιώνεται όλο και περισσότε-ρο το σηmicroαντικό όmicroως είναι ότι το Άρmicroα Θεάτρου σκοπεύει σωστά

(iexclEgraveIcircEumlEcirc paramiddotmiddotOacutepermilUacutecurrenOcirc˘ partEgraveıAcircOgraveUacuteEumlUcircEuml ∆currenmacrOacuteEuml˜ 1964)

194

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

194

laquoΕιρήνηraquo του Αριστοφάνη από τοΘέατρο Τέχνης του Καρόλου Κουν(1979)

195

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

195

Παρατηρήστε microε ποιον τρό-πο τεκmicroηριώνει ο κριτικός τασχόλιά του για το σκηνοθέτηκαι τους ηθοποιούς στο προη-γούmicroενο κείmicroενο

Εκτός από την αποτίmicroηση της ίδιας της παράστασης ποια άλλα θέ-microατα θίγει ο Ν Παπανδρέου microε την κριτική του και ποιες είναι οι προ-τάσεις του σχετικά microε τα θέmicroατα αυτά

Αφίσα τουΤσαρούχη γιατις laquoΤρωάδεςraquo

196

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

196

Επιχειρήστε τώρα να γράψε-τε microια laquoπαρουσίασηraquo για τηθεατρική παράσταση τηςlaquoΕιρήνηςraquo από το Άρmicroα Θε-άτρου Στην περίπτωση αυτήκαταρχήν θα δώσετε τα βα-σικά στοιχεία της παράστα-σης (τίτλος έργου συγγρα-φέας χώρος χρόνος) και στησυνέχεια κάποιες πληροφο-ρίες για την υπόθεση του έρ-γου και τους συντελεστές τηςπαράστασης Η laquoπαρουσία-σηraquo microπορεί να κλείσει microε κά-ποια σύντοmicroα σχόλια ∆είτεγια παράδειγmicroα και την laquoπα-ρουσίασηraquo της διπλανής στή-λης που αναφέρεται στηνπαράσταση της κωmicroωδίαςτου Αριστοφάνη laquoΣφήκεςraquo

laquotradeEcirclsaquoIcircAcirc˜raquoIcircˆIgraveˆpermilrsaquomiddot UgraveOcirc˘ infinUacuteEgraveUcircUgraveOcircEcirciquestOacuteEuml

Εθνικό Θέατρο laquoΕπιδαύρια 1963raquo

∆έταρτη χρονολογικά από τις σωζόmicroενες κωmicroωδίες του Αρι-στοφάνη οι laquoΣφήκεςraquo (422 πΧ) σατιρίζουν τη laquoφιλοδι-κίαraquo των Αθηναίων τη διαφθορά του δικαστηριακού θε-

σmicroού και την πολιτική διαφθορά που είχαν φέρει στην εmicroπόλεmicroη Αθή-να οι δηmicroαγωγοί microε προεξάρχοντα τον Κλέωνα Ο τελευταίος δίνει τrsquoόνοmicroά του στους δύο ήρωες της κωmicroωδίας το φιλόδικο γέρο Φιλο-κλέωνα και το microυαλωmicroένο γιο του Βδελυκλέωνα που αγωνίζεται να σω-φρονίσει το microανιασmicroένο πατέρα του κι οργανώνει δίκες σπίτι του για νακορέσει το φιλόδικο microένος του Με διασκεδαστικά επεισόδια και κα-φτερή σάτιρα επίκαιρη και microη η κωmicroωδία προχωρεί γοργά στο χα-ρούmicroενο τέλος της όπου ο Φιλοκλέων απαρνιέται την Ηλιαία για χάρητου γλεντιού και του ποτούΑπό τους laquoΣφήκεςraquo εmicroπνεύστηκε ο Ρακίνας την κωmicroωδία του laquoΟι

φιλόδικοιraquo (1668) που σατιρίζει τη microανία των συγκαιρινών του όχι πιανα δικάζουν αλλά να δικάζονται να καταφεύγουν microε το παραmicroικρόστα δικαστήριαΤους laquoΣφήκεςraquo έχουν microεταφράσει στα νεοελληνικά ο Μ Αυγέρης (Φέ-

ξης 1911) ο Γ Οικονοmicroίδης (1961 σε πεζό) και τώρα ο Θρ ΣταύρουΗ παράσταση του Εθνικού Θεάτρου (σκηνοθεσία Α Σολωmicroού)

ακολούθησε το ίδιο microε τις προηγούmicroενες αριστοφανικές laquoδιδασκαλίεςraquoύφος Για microια άλλη φορά κυριάρχησε ο Χρ Νέζερ microε την ακάmicroατη ζω-τικότητά του Άξιος συmicroπαραστάτης του ο Μιχ Καλογιάννης

(poundcurrenmiddotUgraveUacuteOcirc AtildeUacuteOcircOacuteEgraveIcircfi 1963 Ucirc 17)

Ο Χριστόφορος Νέζερ Φιλοκλέωνστους laquoΣφήκεςraquo

Οι laquoΣφήκεςraquo σε νεότερη παράσταση

197

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

197

∆ιαβάστε προσεκτικά τηνκριτική του Φ Πολίτη γιαmicroια παράσταση του 1930

radic laquointDaggerIcircIumlˆmiddot˜raquo

(sectmiddot˚Icircfi ıcurrenmiddotUgraveUacuteOcirc paramiddotAacuteIcircUacutemiddotUgraversaquoOcirc˘)

(Πρωία 4 Ιουλ 1930)

ordf ε πρωτοφανή κοσmicroοσυρροή άρχισαν προχτές οι παρα-στάσεις του laquoΛαϊκού Θεάτρου Αθηνώνraquo στο Παγκράτι Οκ Βασίλης Ρώτας ο διευθυντής κrsquoεmicroψυχωτής της λαϊκής

αυτής θεατρικής κινήσεως [] δεν εδίστασε να δαπανήση ότι είχεγια να ευπρεπίση την πανάθλια microάντρα να ξαναχτίση το ετοιmicroόρροπο

θεατράκι και να προετοιmicroάση ευπρόσωπες παραστά-σεις σεβόmicroενος προ παντός το κοινό του []

Θέλησε να εmicroφανίση τον Κύκλωπα σα ∆ράκοτων παραmicroυθιών microας που τρώει σάρκες αν-θρώπινες κrsquo έχει βλακεία περισσή λόγω τουωmicroού αισθησιασmicroού του Κrsquoοι Σάτυροι δανεί-στηκαν τη microορφή των Καλλικαντζάρων ή ανά-λογων microορφών των παραδόσεών microας πουέχουν δειλία κουτοπονηριά και χαιρεκακία Ηαντίληψη αυτή δεν είναι κακή και microάλιστα γιαένα laquoλαϊκόraquo θέατρο γιατί ζωογονεί τις αρχαίες

microορφές microε παραστάσεις όχι πολύ ξένες στον νεώ-τερο Έλληνα Ο Κύκλωπας εmicroφανίστηκε λοιπόνυπερmicroέτρως ψηλός αληθινό θεριό microε θηριώδη microά-σκα σα ζώο ανθρωπόmicroορφο ή σαν ελέφας ή βούβα-

λος τριχωτός ή microάλλον σα γιγάντιος γορίλλας που η αν-θρωπιά τού λείπει ολότελα και κάθε συνεννόηση microαζί του καταντάανέφικτη Ένα κτήνος ωmicroής βίας χώmicroα και λάσπη που πρέπει να δα-microαστή από το ανθρώπινο πνεύmicroα Κrsquo οι Σάτυροι microαυρίστηκαν σαν τατσιλικρωτά στις καπνοδόχες Όλα αυτά δείχνουν όmicroως απλώς τηνπρόθεση Η εκτέλεση ήταν ατυχής Ο Κύκλωπας δεν microπορούσε να κι-νηθή ελεύθερα ούτε να παίξη Φώναζε microόνο microrsquo όλη τη δύναmicroη τωνπνευmicroόνων του σαν να καλούσε βοήθεια ο ηθοποιός microέσα από την κυ-κλώπεια φυλακή του Οι φωνές ήταν τις περισσότερες φορές φάλτσεςκιrsquoαντηχούσαν πνιγmicroένα Η microάσκα έκαmicroε να χαθούν περίφηmicroες σκηνέςόπως του κωmicroικώτατου microεθυσιού του Κύκλωπα

Όχου ας φέξη ας φέξη Η βάρκατης κοιλιάς microου γιοmicroιστήmicroε κρασί πολύ και σάρκατρίζει τρίζει που λες θα σκιστή

Ugravemiddot UgraveUcircEgraveIumlEgraveIcircUacuteˆUgraveiquest OcircOacuteOcircIgravemiddotUcircrsaquomiddot UgraveˆOacute IcircmiddotIumlEgraveIcirciquestOacuteUgrave˙middotUacuteˆOacute UcircUgraveEuml ordfiquestOacuteEuml

198

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

198

Εκτός από τη γενική laquoλαϊκήraquo αντίληψη της αναζωογονήσεως τουσατυρικού αυτού δράmicroατος στις γενικές microεγάλες γραmicromicroές της δενεδόθηκε στην παράσταση η αναγλυφική θεατρική ερmicroηνεία Έλειψεαπό παντού ο ρυθmicroός Ο χορός των Σατύρων ήταν ένα άβουλο κιrsquoαπειθάρχητο γρούπο microε αναρχικές κινήσεις παίζοντας τυχαία και

microοιραία φαλτσάροντας όταν τραγουδούσε εστερηmicroένο τηςενότητος που πρέπει νάχει ο χορός Οι χορευταί σα να ξε-χνούσαν τους θεατάς microολονότι άλλα τους συνεβού-λευσε ο θιασάρχης στον πρόλογό του Και τούτοδεν microπορώ να το καταλογίσω σε βάρος των χο-ρευτών αλλά του θιασάρχη που δεν τους έδωσετην ποθητή ρυθmicroική εmicroφάνιση Έπειτα ο ωmicroόςκαι ακαλαίσθητος ρεαλισmicroός της άτυχης σκηνο-γραφίας και των βρώmicroικων τοmicroαριών που θύ-microιζε παλιές υπερνικηmicroένες θεατρικές σχολέςόπως ακόmicroη κrsquo η ψεύτικη η κατά συνθήκην κω-microική τάχα απαγγελία των διαλογικών microερώνεπείραζαν άσχηmicroα στα νεύρα ∆εν microπορείς νrsquo

απαγγέλλης σα να λες laquoΚοιτάχτε microε παίζω κωmicroωδίαraquo γιατί τότε δενγελά κανείς Αυτά ασφαλώς τα ξέρει ο κ Ρώτας και για τούτο απο-ρώ πώς δεν τrsquo απέφυγε ∆εν κρίνω επιεικώς την παράστασή τουεπειδή ακριβώς έχω υπrsquoόψιν microου ότι σέβεται το κοινό του και δε θε-ωρεί στο λαϊκό του θέατρο το laquoλαόraquo κατώτερη microάζα Υπήρχε κάποιαπροχειρότης κιrsquoακαλαισθησία στην πρώτη αυτή εmicroφάνιση του θιάσουτου που πρέπει να λείψη από τις άλλες Ο κ Ρώτας microπορεί microε το λαϊ-κό θέατρό του να προσφέρη υπηρεσία στη δραmicroατική τέχνη Με τέ-τοια προοπτική ασφαλώς το εσύστησε Ο laquoΠρόλογος στο Προσκή-νιοraquo ήταν ένα αθόρυβο γενναίο και καλό κήρυγmicroα Πρέπει όmicroως τοκήρυγmicroα αυτό να εφαρmicroοσθή microrsquo ενθουσιασmicroό ο οποίος άλλωστε δεντου λείπει Περιmicroένουmicroε λοιπόν πιο παστρική δουλειά Με λιγώτεραέξοδα και microε γνησιότερη καλαισθησία Και του ευχόmicroαστε από καρ-διάς να πετύχη

AacuteUacuteOcircDaggerOcirc= OcircIgraveiquestpermilmiddot (AacuteIcircUacuteOcirc˘)

tradeUgraveOcirc IcircAcircrsaquoIgraveAcircOacuteOcirc UgraveOcirc˘ ordm paraOcircIumlrsaquoUgraveEuml permilEgravemiddotUgraveEumlUacuteAcircrsaquoUgravemiddotEgrave Euml OcircUacuteıOcircAacuteUacutemiddotEcircrsaquomiddot IcircmiddotEgrave Euml UcircUgraversaquoIacuteEuml UgraveOcirc˘ (1930)

Ποια ήταν η σκηνοθετική αντίληψη του Β Ρώτα για τον laquoΚύ-κλωπαraquo και πώς την ερmicroηνεύει και την αξιολογεί ο Φ Πολίτης Μεποια επιχειρήmicroατα υποστηρίζει τις αξιολογικές του κρίσεις ο ΦΠολίτης

199

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

199

Συζητήστε το κείmicroενο τουΜ Πλωρίτη Συmicroφωνείτε microετους laquoνεωτερισmicroούςraquo που ει-σάγονται σε παραστάσειςαρχαίου δράmicroατος ∆ικαιο-λογήστε την άποψή σας

laquoiexclpartoslash∆partƒπtradeordfradicπraquo intinfinπ infinƒAtildeinfinπradic centƒinfinordfinfin

∆ΟΥΣ νεωτερισmicroούς πολύ ηγάπησα και πολύ ετίmicroησα τον και-ρό που ασκούσα θεατρική κριτική Κι όταν λέω laquoνεωτερι-σmicroούςraquo εννοώ νέες προσεγγίσεις στο αειθαλές Αρχαίο ∆ράmicroα

Είχαmicroε από τότε κουρασθεί κάπως και κορεσθεί από τις laquoδιδασκαλίεςraquoτραγωδιών που επαναλάmicroβαναν η microια microετά την άλλη την ίδια περίπουlaquoόψινraquo (σκηνοθεσία σκηνογραφία υπόκριση) ndash microrsquoόλο που κι εκείνεςστην εποχή τους είχαν σταθεί νεωτερικές και είχαν φτάσει σε εξαίρε-τα αποτελέσmicroαταΑλλά το ερώτηmicroα προπάντων σήmicroερα είναι ως ποιο σηmicroείο αυτοί

οι νεωτερισmicroοί είναι θεmicroιτοί Ως ποιο σηmicroείο ανταποκρίνονται στον βα-σικό σκοπό microιας απόδοσης του αρχαίου έργου την microετάδοση του προ-βληmicroατισmicroού που περιέχει εκείνο και της ηδονής που παρέχει (Αφορ-microή στο άρθρο τούτο δίνει microια έρευνα στο περιοδικό laquoΠρόσωπαraquo τουlaquoΒήmicroατοςraquo της 31799 όπου απαντούν σηmicroαντικοί σκηνοθέτες ΠήτερΧωλλ Πέτερ Στάιν Κώστας Γαβράς)ΟΧΙ microόνο οι laquoειδικοίraquo αλλά και κάθε ενηmicroερωmicroένος θεατής ξέρει

πως το Αρχαίο ∆ράmicroα ndash και κάθε microεγάλο ∆ράmicroα ndash είναι στοχασmicroόςπάνω στα ανθρώπεια microέσα από σκηνική δράση υψηλού ήθους καιύφους Η αλήθεια το microέγεθος και η αρmicroονική σύνθεση των στοιχείωναυτών δίνουν στο microεγάλο ∆ράmicroα τη διαχρονικότητά του Αν microας laquoσυ-γκινούνraquo η ανταρσία του Προmicroηθέα η laquoαντίστασηraquo της Αντιγόνης ηlaquoαmicroαρτίαraquo του Οιδίποδα οι βασανισmicroοί του Ορέστη είναι επειδή απο-τελούν στοιχεία της απαιώνιας ανθρώπινης υπόστασης της humainecondition που έλεγε ο Montaignehellip επειδή αναγνωρίζουmicroε σrsquoαυτούςκάποιους από τους δικούς microας προβληmicroατισmicroούς εmicroπειρίες αγωνίεςΑυτή είναι η laquoοικειότηταraquo του microεγάλου δράmicroατος εκφρασmicroένη microε Λό-γο (λογική σκέψη) και λόγο και πράξη που εναρmicroονίζονται απόλυτα microετου θέmicroατος το microέγεθος Αν αυτή η αρmicroονία διαταραχθεί ή ανατραπείτο έργο χάνει την ισορροπία και την εmicroβέλειά του στο θεατή χάνει τηνουσία του laquoείναιraquo του ΦΟΒΑΜΑΙ λοιπόν πως οι νεότατοι laquoνεωτερισmicroοίraquo φτάνουν συ-

χνά σε τέτοιες διαταράξεις και ανατροπές Πασχίζοντας να laquoεκσυχρο-νίσουνraquo τα microεγάλα έργα για να τα κάνουν ndash λέειndash προσιτά στον σηmicroε-ρινό θεατή τα microικραίνουν τα συρρικνώνουν και τελικά τα πλαστο-γραφούν Επειδή οι εκσυγχρονισmicroοί που επιχειρούν είναι ολότελα εξω-τερικοί κι επιδερmicroικοί επειδή προσπαθούν να εντυπωσιάσουν να ξι-πάσουν το κοινό microε laquoευρήmicroαταraquo φτηνής laquoεπικαιρότηταςraquo και επαρ-χιώτικου φανφαρονισmicroού που όχι microόνο καταστρέφουν το ήθος και τούφος των έργων αλλά και microε τα laquoπυροτεχνήmicroατάraquo τους αφανίζουν τοίδιο το νόηmicroα και τον προβληmicroατισmicroό του ∆ράmicroατος

Πήτερ Χωλλ Πέτερ ΣτάινΚώστας Γαβράς

200

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

200

Αντί ο θεατής να ενωτίζεται τα προβλήmicroατα των ηρώων αντί να microε-τέχει στο πάθος τους και στα πάθη τους αντί να microεταλαβαίνει τον λόγοτους laquoχαζεύειraquo τον laquomicroοντερνισmicroόraquo των σκηνοθετικών τεχνασmicroάτωνεντυπωσιάζεται ή αντιδρά ή καγχάζει microε το τσιγάρο που καπνίζει microιά ()αγγελιοφόρος microε τα τσιγκέλια όπου κρέmicroεται ο Χορός σαν σφαχτάρι microε

την αφόδευση του χορού στην ορχήστρα και χάνει ολότελα καιτο άγγελmicroα και το χορόδραmicroα και το δράmicroα ολόκληρο Οισκηνοθέτες αυτοί microοιάζουν νrsquoαγνοούν πως το microεγάλο ∆ρά-microα δεν αποβλέπει ποτέ να laquoξαφνιάσειraquo microε τρακατρούκεςmicroε χασαπόχαρτα ή microε χαρτιά καθαριότητας αλλά να εmicro-βαθύνει στο microέγα αίνιγmicroα του συmicroπαντικού microακρόκο-σmicroου και του ανθρώπινου microικρόκοσmicroου Οι δήθεν νεω-τεριστές όmicroως laquoαινιγmicroατίζονταιraquo και ηδονίζονται microεφούmicroαρα microε χασαπιά microε απόβλητα Ισχυριζόmicroενοι πωςmicroε τα ευρήmicroατά τους προβάλλουν τον βαθύτερο συmicro-βολισmicroό των έργων τα εmicroβολίζουν (κατά τη ναυτική πο-λεmicroική ορολογία) και τα καταποντίζουν αύτανδραΣΤΟ ολέθριο τούτο αποτέλεσmicroα συνεργούν συχνά

και οι microεταφράσεις Αυτές που εκσυγχρονίζοντας τάχατον λόγο του ποιητή τον διαστρέφουν σε αγοραίο κου-βεντολόι σε καβγά των τριάδων τον ευτελίζουν τονεκχυδαΐζουν microε τρόπο ολότελα ασύmicroβατο προς το ήθοςκαι το ύφος του πρωτότυπου Ο λόγος των microεγάλωνδραmicroατουργών δεν είναι κοσmicroικά laquoευγενικόςraquo και laquoκοmicro-ψόςraquo ndash συχνά γίνεται βίαιος ακόmicroα και υβριστικός ndashαλλά είναι πάντα καίριος και απόλυτα συνεπής microε τονψυχισmicroό και το πάθος των προσώπων microε την laquoκρίσηraquo

της στιγmicroής όπου εκφέρεται Η διαστροφή του δεν τον κά-νει laquoσύγχρονοraquo αλλά κακόχρονο και κακοχρονιασmicroένο

ΚΑΙ το κοινό Σε κάποιο σηmicroείο της συνέντευξής του ο Πέτερ Στάινλέει πως laquoτο αρχαίο δράmicroα θέλει υπεύθυνους θεατέςraquo Σωστά Όmicroωςπολλοί laquoνεωτεριστέςraquo διαφθείρουν όχι microόνο τα έργα αλλά και το κοινότο κάνουν ακριβώς ανεύθυνο του καλλιεργούν τον σνοmicroπισmicroό της ευ-τέλειας και της χυδαιότητας το εθίζουν να laquoκάνει χάζιraquo ή να laquoσπάειπλάκαraquo microε τα laquoιδιοφυήraquo κόλπα τους που laquomicroαγαρίζουνraquo τα microεγάλα έργαΜrsquo αυτά και microrsquo αυτά οι τέτοιοι νεωτερισmicroοί αντί να laquoεκσυγχρονί-

ζουνraquo το microεγάλο ∆ράmicroα το εκmicroηδενίζουν αντί να το κάνουν πιο laquoοι-κείοraquo το κάνουν ανοίκειο αντί να το κάνουν laquoπαναθρώπινοraquo το κά-νουν πανάθλιο Και το κρεmicroάνε στα τσιγκέλια της δηmicroαγωγίας τους καιαφοδεύουν απάνω του την έπαρσή τους και την επιδειξιοmicroανία τους

(ordf paraIumlˆUacutersaquoUgraveEuml˜ middotfi UgraveOcircOacute EumlIgraveAcircUacutelsaquoUcircEgraveOcirc ∆DaggerOcirc)

201

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

201

Να διαβάσετε την κριτικήτου Κ Γεωργουσόπουλουγια το έργο του Ι Καmicroπανέλ-λη laquoΟ microπαmicroπάς ο πόλεmicroοςraquoκαι να επισηmicroάνετε λέξειςκαι εκφράσεις microε τις οποίεςο κριτικός εκφράζει τη θετι-κή του άποψη για την παρά-σταση και τους ηθοποιούς

laquoprod ordfinfinordfinfin prod centπinfinsectpartint∆πintprodraquo

radic Ιάκωβος Καmicroπανέλλης microε τη χυmicroώδη σάτιρά του laquoΟ microπαmicroπάςο πόλεmicroοςraquo κλείνει microια τριλογία Τα άλλα δυο microέρη είναι τοlaquoΠαραmicroύθι δίχως όνοmicroαraquo και η σάτιρα laquoΟδυσσέα γύρνα σπί-

τιraquo Και τα τρία έργα έχουν microιαν ενότητα θέmicroατος κοινούς στόχουςκαι παράλληλη προβληmicroατική Βασικό όmicroως microοτίβο η αποκάλυψη τωνmicroηχανισmicroών της ιστορικής νοmicroοτέλειας Ένας προσεκτικός αναγνώ-στης θα ανακαλύψει microέσα στα τρία έργα της τριλογίας microια γερή ραχο-κοκαλιά ένας προσεκτικότερος θα διακρίνει και τις νύξεις που το έναέργο κάνει για το άλλο Ο Καmicroπανέλλης δηλώνει πως τα έργα αυτάγράφτηκαν για πρώτη φορά στα 1952 περίπου Είναι φυσικό να εξε-λίσσονται κάτω από τον ίδιο αστερισmicroό Σε καλύτερους καιρούς για τηθεατρική microας παιδεία η τριλογία θα microπορεί να παίζεται στο ίδιο θέα-τρο τρία βράδια στη σειρά και τότε το ένα έργο θα στηρίζει το άλλο καιθα αλληλοαποκαλύπτονται Στον laquoΜπαmicroπά τον πόλεmicroοraquo ο τίτλος παραπέmicroπει σαφώς στη γνω-

στή ρήση του Ηράκλειτου laquoπατήρ πάντων πόλεmicroοςraquo και το περιεχόmicroε-νο της σάτιρας στην ουσία αυτής της ρήσης που κατά ένα τρόπο είναιη πρώτη φιλοσοφική διατύπωση της διαλεκτικής στην ιστορία του αν-θρώπινου πνεύmicroατοςΞεκινώντας ο συγγραφέας από ένα πραγmicroατικό γεγονός που ανα-

φέρεται στην ταραγmicroένη εποχή των διαδόχων του Μ Αλεξάνδρου στηνπολιορκία της Ρόδου από το ∆ηmicroήτριο τον Πολιορκητή κατασκευάζειmicroε καθαρά θεατρικά microέσα άmicroεση γλώσσα εκπληκτικά ευρήmicroατα ένα θε-ατρικό microοντέλο της ιστορικής νοmicroοτέλειας Αντιπαραθέτει τον ΚερδώοΕρmicroή στον Άρη το εmicroπόριο στον πόλεmicroο την απάθεια στη δραστηριό-τητα την επιθετικότητα στην ανοχή Η σύγκρουση των αντιθέτων πα-ράγει microια σύνθεση εκπληκτικής διαύγειας όπου ο καθένας microπορεί ναδιακρίνει τη διαλεκτική κίνηση της ιστορίας Το γνωστό σχήmicroα θέση -αντίθεση - σύνθεση microέσα από τη microαγεία της σκηνικής πειθούς και τηναιχmicroηρότητα της σάτιρας παίρνει microιαν απροσδόκητη προοπτική καιστηρίζει microιαν απροσδόκητη αλήθεια που έπρεπε να θεωρείται αυτο-νόητη Ο τρόπος microε τον οποίον ο Καmicroπανέλλης αποκαλύπτει τους microη-χανισmicroούς που παράγουν την ιδεολογία και τον ηρωϊσmicroό ο τρόπος microετον οποίο χειρίζεται σκηνικά τις γνωστές θέσεις για την άρνηση της άρ-νησης την αλλοτρίωση και τη διατύπωση πως η ιδεολογία είναι ψευ-τοσυνείδηση είναι υποδειγmicroατικός Πίσω από τη σάτιρα ξεπηδάει microιαmicroελαγχολική και απαισιόδοξη αντίληψη για την ιστορία ως παγίδευσηΤο πιο πρωτότυπο εύρηmicroα του έργου που στηρίζει τις παραπάνω από-ψεις είναι ο τρόπος που ο Καmicroπανέλλης αντιmicroετωπίζει τη χρηστικότη-τα των εργαλείων πώς δηλαδή τα εργαλεία αλλάζουν χρήση ανάλογαmicroε τους σκοπούς

Ο Ιάκωβος Καmicroπανέλλης

202

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

202

Έργο γραmicromicroένο microε ευφορία καταιγισmicroό ευρηmicroάτων εσωτερικούς καιεξωτερικούς ρυθmicroούς είναι από τις καίριες σάτιρες του θεάτρου microας∆εν έχει το βάθος του laquoΟδυσσέαraquo αλλά έχει microιαν αφοπλιστική σαφή-νεια που το παλιότερο έργο δεν είχεΤο έργο ευτύχησε στην παράσταση Ο κ Λαζάνης το κίνησε γοργά

και διέκρινε τους αρmicroούς και τις κλειδώσεις του Είχε ζωντάνια ροήχρώmicroατα και στακάτους ρυθmicroούςΟ ίδιος στο ρόλο του ∆ηmicroητρίου επανέλαβε microε παραλλαγές την επι-

τυχία του Οδυσσέα ndashστο βάθος είναι ο ίδιος ρόλος κοιταγmicroένος αλλιώςΟ ηθοποιός ωριmicroότερος τώρα έδειξε το ρόλο ξεδιπλώνοντας όλες τουτις πτυχέςΟ κ Αρmicroένης λιτότερος παρά ποτέ κάτοχος των microέσων του microε-

τρηmicroένος βρέθηκε σε microια στιγmicroή υποκριτικής ευφορίας Είναι έναςηθοποιός που προχωρεί σε συνθετικές λύσεις γρηγορότερα απrsquoότι θαπερίmicroενε κανείς Οι υπόλοιποι ηθοποιοί νέοι και επαρκείς εντάχτηκαν microε φαντασία

στο ρυθmicroό της παράστασης Τους έλειπε βέβαια το βάρος της ηλικίαςπου το αναπλήρωνε η συνέπεια και η ακρίβεια Οι κκ Σώζος Καρα-κωνστάντογλου Χαλκιάς και Κυριαζής δεν έπεσαν πάντα στην παγίδαmicroιας υπερβολής που διέκρινε τον κ Κυριακίδη την κ Κονιόρδου καιτους laquoΜακεδόνεςraquo στρατηγούς Η κ Γέρου έχει φυσική και αφοπλιστικήχάρη αλλά υπεραπλούστευσε την αθωότητα Η κ Παρθενιάδου είχεκύρος περισσότερο στη microεταστροφή τηςΟ κ Ζαρίφης κατασκεύασε χώρους και σχεδίασε κοστούmicroια microε microια

διαχρονική τόλmicroη που αυτή καθεαυτή είναι η σκηνική ποίηση

(intdegAcircˆUacuteAacuteOcirc˘UcircfiOcirc˘IumlOcirc˜ intIumlAcircEgravepermilEgraveiquest IcircmiddotEgrave IcircOgravepermilEgraveIcircAcirc˜ ıAcirciquestUgraveUacuteOcirc˘ππ partIumlIumlEumlOacuteEgraveIcircfi poundcurrenmiddotUgraveUacuteOcirc AcircIcircpermil partUcircUgraversaquomiddot˜ infinılsaquoOacutemiddot 1984)

UcircUgravemiddotIcirciquestUgraveOcirc˜ permilEgravemiddotIcircOcircUgravefiIgraveAcircOacuteOcirc˜ (staccato IgraveEgraveIcircUacutefi laquoUgraveUcircrsaquoIgraveEumlIgravemiddotraquo UgraveOcirc˘ lsaquomacrOcirc˘)

Από τη θεατρική παράσταση του Ι Καmicroπανέλλη laquoΟδυσσέα γύρνα σπίτιraquo

203

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

203

Να αντιστοιχίσετε τις δύοστήλες και να προσθέσετεόσα άλλα είδη θεάτρου γνω-ρίζετε

intˆIgraveAcircEgravepermilDaggerIumlIumlEgraveOcirc

EcirciquestUacuteUcircmiddot

IgraveAcircIumlfipermilUacutemiddotIgravemiddot

OcircAcircUacutecurrenUgravemiddot

ıAcircmiddotUgraveUacuteEgraveIcirclsaquo

AcircEgraveıAcircOgraveUacuteEumlUcircEuml

IgraveEgraveIgravefipermilUacutemiddotIgravemiddot

macrOcircUacutefipermilUacutemiddotIgravemiddot

OcircUacutemiddotUgravefiUacuteEgraveOcirc

UcircIcircEumlOacuteEgraveIcircfi currenUacuteAacuteOcirc Ocirc˘ AcircIcircUgraveAcircIumlAcircrsaquoUgravemiddotEgrave IgraveAcirc UcircmacrEumlIgravemiddot-UgraveEgraveUcircIgraveOcircDagger˜ IcircmiddotEgrave macrOcircUacuteAcirc˘UgraveEgraveIcirciquest sbquolsaquoIgravemiddotUgravemiddot IcircmiddotEgrave Ucirc˘-OacuteOcircpermilAcircDaggerAcircUgravemiddotEgrave middotfi IgraveOcirc˘UcircEgraveIcirclsaquo

permilUacuteiquestIgravemiddot IgraveAcircIumlOcircOcircEgraveEumlIgravecurrenOacuteOcirc Ocirc˘ AcircIcircUgraveAcircIumlAcircrsaquoUgravemiddotEgrave IgraveAcircUgraveUacutemiddotAacuteOcircDaggerpermilEgravemiddot IcircmiddotEgrave OcircUacutemacrlsaquoUcircUgraveUacutemiddot

ıAcircmiddotUgraveUacuteEgraveIcircfi currenUacuteAacuteOcirc AcircIumlmiddotEcircUacutefiUgraveAcircUacuteOcirc middotfi UgraveEumlOacute Icircˆ-Igraveˆpermilrsaquomiddot Ocirc˘ UacuteOcircIcircmiddotIumlAcircrsaquo AacutecurrenIumlEgraveOcirc IgraveAcirc UgraveEuml AacuteOcircUacuteAacutelsaquoAcircOacutemiddotIumlIumlmiddotAacutelsaquo middotUacuteOcircfiUgraveˆOacute IcircmiddotEgrave IcircˆIgraveEgraveIcircOgraveOacute middot-UacuteAcircIacuteEumlAacutelsaquoUcircAcircˆOacute

AcircrsaquopermilOcirc˜ Iuml˘UacuteEgraveIcircOcircDagger permilUacuteiquestIgravemiddotUgraveOcirc˜ IgraveAcirc OcircIumlIumlcurren˜ Acirc-UacuteEgravecurrenUgraveAcircEgraveAcirc˜ Ocirc˘ middotrsaquo˙AcircUgravemiddotEgrave Ucirc˘Oacutelsaquoıˆ˜ IgraveAcircmiddotOacuteUgraveOcircIgraversaquoIgravemiddot

AcircIcircIcircIumlEumlUcircEgravemiddotUcircUgraveEgraveIcircfi IgraveAcircIumlfipermilUacutemiddotIgravemiddot

AcircIumlmiddotEcircUacutefi ıAcircmiddotUgraveUacuteEgraveIcircfi currenUacuteAacuteOcirc IgraveAcirc IgraveOcirc˘UcircEgraveIcirclsaquo UgraveUacutemiddot-AacuteOcircDaggerpermilEgrave IcircmiddotEgrave macrOcircUacutefi Ocirc˘ UcircmiddotUgraveEgraveUacutersaquo˙AcircEgrave UgraveEumlOacute AcircEgraveIcircmiddotEgrave-UacutefiUgraveEumlUgravemiddot

AcircrsaquopermilOcirc˜ IcircˆIgraveˆpermilrsaquomiddot˜ IgraveAcirc AcircEgravepermil˘IumlIumlEgravemiddotIcirclsaquo ˘fiıAcircUcircEumlIcircmiddotEgrave UgraveUacutemiddotAacuteOcircDaggerpermilEgravemiddot

AcircIumlmiddotEcircUacuteiquest IcircˆIgraveˆpermilrsaquomiddot IgraveAcirc AcircOacutemiddotIumlIumlmiddotUcircUcircfiIgraveAcircOacuteAcirc˜IgraveOcirc˘UcircEgraveIcirccurren˜ UcircIcircEumlOacutecurren˜

sectAcircIacuteEgraveIumlfiAacuteEgraveOcirc (UcircmacrAcircUgraveEgraveIcircfi IgraveAcirc UgraveEuml ıAcircmiddotUgraveUacuteEgraveIcirclsaquo IcircUacuteEgraveUgraveEgraveIcirclsaquo)

Το αρχαίο θέατρο της ∆ωδώνης στην Ήπειρο

204

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

204

Να παρατηρήσετε την πολυ-σηmicroία των λέξεων παράστα-ση έργο υποκριτής Να προσ-διορίσετε τη σηmicroασία τους σεκάθε φράση και να τις αντι-καταστήσετε όπου microπορείτεmicroε συνώνυmicroες λέξειςεκφρά-σεις

Από τις παραστάσεις των νοmicroισmicroάτων αντλούmicroε ποικίλες ιστορικέςπληροφορίες

Ο δικηγόρος εισέπραξε ένα σεβαστό ποσό για την παράστασή τουστο Εφετείο

Τα παιδιά στη σηmicroερινή εποχή αποκτούν πολλές παραστάσεις microε τηβοήθεια των microέσων microαζικής επικοινωνίας

Η παράσταση έκανε αίσθηση και προκάλεσε ευmicroενή σχόλια

Εκπρόσωποι του Συλλόγου Γονέων και Κηδεmicroόνων του σχολείουmicroας έκαναν παράσταση στον Υπουργό Παιδείας για να ικανοποι-ηθούν τα αιτήmicroατά τους

Ο πρεσβευτής της Γαλλίας laquoπροέβη σε έντονες παραστάσειςraquo

Να γίνουν οι γραφικές παραστάσεις των συναρτήσεων

Το έργο του δασκάλου είναι πολύ δύσκολο

Έργο της κυβέρνησης είναι η ευηmicroερία της χώρας

∆εν είναι δικό microου έργο να ελέγχω τους άλλους

Εκτελούνται δηmicroόσια έργα Έργα όχι λόγια

laquoΟ Ερρίκος ο ∆΄raquo θεωρείται το αντιπροσωπευτικότερο και τεχνι-κότερο έργο του Πιραντέλλο

Το έργο τέχνης έχει microεταβληθεί σε εmicroπόρευmicroα που laquoδιακινείταιraquo microεχίλιους τρόπους και microε τις πιο σύγχρονες οικονοmicroικές microεθόδους

Ο Μ Βασίλειος άσκησε σηmicroαντικό φιλανθρωπικό έργο

Ο Σοφοκλής εισάγει στην τραγωδία τον τρίτο υποκριτή

∆εν τον εmicroπιστεύοmicroαι καθόλου Είναι microεγάλος υποκριτής

α) Να αφηγηθείτε τις εντυπώσεις σας από microια παράσταση που εί-δατε και να τις γράψετε σrsquo ένα φίλο σας που βρίσκεται σε άλληπόλη

β) Να ετοιmicroάσετε την κριτική microιας παράστασης για microια τοπική εφη-microερίδα Μπορείτε να αξιοποιήσετε το λεξιλόγιο που ακολουθεί

205

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

205

UgraveOcirc currenUacuteAacuteOcirc IgraveOcircOacutefiUacutemiddotIcircUgraveOcirc UacuteˆUgraveOcircOcircUacuteEgravemiddotIcircfi EgravepermilEgravefiUacuteUacute˘ıIgraveOcirc AcircIumlmiddotEcircUacutefi UcircOcircsbquomiddotUacutefi middotIacuteEgravefiIumlOcircAacuteOcircUcirc˘AacuteIcircIumlOcircOacuteEgraveUcircUgraveEgraveIcircfi OcircIumlDaggerIcircUacuteOcircUgraveOcirc OcircIuml˘middotEgraveAacuteIgravecurrenOacuteOcirc AacuteOacuteˆUcircUgravefi AcircmiddotOacutemiddotUcircUgravemiddotUgraveEgraveIcircfi UgraveOcircIumlIgraveEumlUacutefiOcircIuml˘Ucirc˘˙EumlUgraveEumlIgravecurrenOacuteOcirc AcircrsaquoIcircmiddotEgraveUacuteOcirc OcircIumlEgraveUgraveEgraveIcircfi UacuteˆUgravefiUgrave˘Ocirc IumlEumlIcircUgraveEgraveIcircfi middotIcircmiddotUgravemiddotOacutefiEumlUgraveOcircIacuteAcircAcircUacutemiddotUcircIgravecurrenOacuteOcirc iquestUacuteUgraveEgraveOcirc permilUacutemiddotIgravemiddotUgraveEgraveIcircfiIcircˆIgraveEgraveIcircfi IcircIumlmiddotUcircEgraveIcircfi UcircDaggerAacutemacrUacuteOcircOacuteOcirc UacuteAcircmiddotIumlEgraveUcircUgraveEgraveIcircfiEumlıOcircAacuteUacutemiddotEcircEgraveIcircfi OacutemiddotUgraveOcirc˘UacutemiddotIumlEgraveUcircUgraveEgraveIcircfi Ucirc˘IgravesbquoOcircIumlEgraveIcircfi middotUcircUgraveEgraveIcircfi permilUacuteiquestIgravemiddot EgraveUcircUgraveOcircUacuteEgraveIcircfi permilUacuteiquestIgravemiddot

middotOacutecurrensbquoEumlIcircAcircIcircmiddotUgravecurrensbquoEumlIcircAcirc AcircrsaquomacrAcirc ıAcircUacuteIgravelsaquo ˘OcircpermilOcircmacrlsaquomiddotUgravemiddotAacuteOgravepermilEuml middotOcircUgrave˘macrrsaquomiddot IacuteAcircUcirclsaquoIcircˆUcircAcirc ıDaggerAcircIumlIumlmiddot middotOcircUgravecurrenIumlAcircUcircAcirc AacuteAcircAacuteOcircOacutefi˜ permilEumlIgraveEgraveOcircDaggerUacuteAacuteEumlUcircAcirc Ucirc˘˙EumlUgravelsaquoUcircAcircEgrave˜

Ocirc UcircIcircEumlOacuteOcircıcurrenUgraveEuml˜ permilEgraveiquestUcircEumlIgraveOcirc˜ Acirc˘UacuteEumlIgravemiddotUgraveEgraveIcircfi˜ UgraveOcircIumlIgraveEumlUacutefi˜ AcircIgraveOacuteAcirc˘UcircIgravecurrenOacuteOcirc˜ AcircIcircIumlAcircIcircUgravefi˜ AcircIcircIcircAcircOacuteUgraveUacuteEgraveIcircfi˜Acirc˘EcirciquestOacuteUgravemiddotUcircUgraveOcirc˜

˘OcircUgraveiquestUcircUcircˆ UgraveOcirc˘˜ AcircUacuteIgraveEumlOacuteAcirc˘Ugravecurren˜ UcircAcirc AcircOacuteEgravemiddotrsaquoOcirc UcircDaggerOacuteOcircIumlOcirc UcircIcircEumlOacuteOcircıAcircUgraveOgrave IgraveAcirc permilAcircIacuteEgraveOcircUgraveAcircmacrOacutersaquomiddot ndashIgravemiddotAcircUcircUgraveUacutersaquomiddot ndashAcirc˘Ucirc˘OacuteAcircEgravepermilEumlUcircrsaquomiddot ndashUcirc˘OacutecurrenAcircEgravemiddot AcircEgraveIgraveAcircIumlOcircDaggerIgravemiddotEgrave UgraveEuml UcircIcircEumlOacuteOcircıAcircUcircrsaquomiddotpermilEgravepermiliquestUcircIcircˆ UgraveOcirc currenUacuteAacuteOcirc UcirccurrensbquoOcircIgravemiddotEgrave UgraveOcirc currenUacuteAacuteOcirc ndashUgraveEuml IgraveAcircUgraveiquestEcircUacutemiddotUcircEuml ndashUgraveOcirc IcircOcircEgraveOacutefi IcircmiddotEgraveOacuteOcircUgraveOcircIgraveOgraveUacuteˆUgraveOcircUgrave˘Ograve permilEgravemiddotUcircIcircAcirc˘iquest˙ˆ AcircEgraveUacutemiddotIgravemiddotUgraversaquo˙OcircIgravemiddotEgrave middotIacuteEgraveOcircOcircEgraveOgrave UgraveEgrave˜ permil˘OacutemiddotUgravefiUgraveEumlUgraveAcirc˜

Ocirc EumlıOcircOcircEgravefi˜ ıAcircmiddotUgraveUacutersaquoOacuteOcirc˜ middotUcircUgravecurrenUacuteEgrave UgraveOcirc˘ ıAcirciquestUgraveUacuteOcirc˘ sbquoAcircOacuteUgravecurrenUgravemiddot EgravecurrenUacuteAcircEgravemiddot UgraveEuml˜ UgravecurrenmacrOacuteEuml˜ UgraveUacutemiddotAacuteˆpermilfi˜UacuteˆUgravemiddotAacuteˆOacutersaquoUcircUgraveUacuteEgravemiddot sbquoOcirc˘sbquofi UacutefiUcircˆOcirc IcircOcircIgraveiquestUacuteUcircOcirc˜

Ocirc ırsaquomiddotUcircOcirc˜ ıAcircmiddotUgraveUacuteEgraveIcirclsaquo OcircIgraveiquestpermilmiddot IcircOcircIgravemiddotOacutersaquomiddot IgraveOcirc˘IumlOcircDaggerIcircEgrave

AcircmiddotAacuteAacuteAcircIumlIgravemiddotUgraveEgraveIcircfi˜ AcircUacutemiddotUcircEgraveUgraveAcircmacrOacuteEgraveIcircfi˜ UacuteˆUgraveOcircOcircUacuteEgravemiddotIcircfi˜ AcircEgraveUacutemiddotIgravemiddotUgraveEgraveIcircfi˜EcircOcircEgraveUgraveEumlUgraveEgraveIcircfi˜ AcircmiddotUacutemacrEgravemiddotIcircfi˜

AcircUacuteEgraveOcircpermilAcircDaggerˆ middotrsaquoUacuteOacuteˆ IcircUacutemiddotUgraveEgraveIcirclsaquo AcircEgravemacrOcircUacutelsaquoAacuteEumlUcircEuml

Euml middotUacuteiquestUcircUgravemiddotUcircEuml middotOacuteEumlAacute˘UacuteEgraveIcirclsaquo UgraveEgraveIgraveEumlUgraveEgraveIcirclsaquo middotOcircAacuteAcirc˘IgravemiddotUgraveEgraveOacutelsaquo middotAacuteIcircfiUcircIgraveEgravemiddot UacuteOgraveUgraveEuml (UacuteAcircIgraveEgravecurrenUacutemiddot) Acirc˘UacutefiUcircˆEumlUacutefimacrAcircEgraveUacuteEuml IgraveOcirc˘UcircAcircEgravemiddotIcirclsaquo UcircmacrOcircIumlEgraveIcirclsaquo AcircrsaquoUcircEumlIgraveEuml Iumlmiddot˚Icirclsaquo iquestbdquoOcircAacuteEuml middotOacuteEgravemiddotUacutelsaquo AcircOacutepermilEgravemiddotEcirccurrenUacuteOcirc˘UcircmiddotAcircEgraveIgraveAcircIumlEumlIgravecurrenOacuteEuml IumlmiddotIgraveUacutelsaquo middotIacutecurrenmacrmiddotUcircUgraveEuml

UgraveOcirc IcircOcircEgraveOacutefi IumlmiddotUgraveDagger EcircmiddotOacutemiddotUgraveEgraveIcircfi OcircIuml˘IumlEumlıcurren˜ UacuteOcircOcircpermilAcirc˘UgraveEgraveIcircfiUcirc˘OacuteUgraveEumlUacuteEumlUgraveEgraveIcircfi permilDaggerUcircIcircOcircIumlOcirc middotmiddotEgraveUgraveEumlUgraveEgraveIcircfi

middotUacutemiddotIcircOcircIumlOcirc˘ıOgrave IgraveAcirc Ucirc˘AacuteIcircrsaquoOacuteEumlUcircEuml IgraveAcirc IcircmiddotUgraveiquestOacute˘IacuteEuml Ucirc˘IgraveIgraveAcircUgravecurrenmacrˆ middotOcircıAcircOgraveOacuteˆAcircEgravepermilOcircIcircEgraveIgraveiquest˙ˆmiddotOcircpermilOcircIcircEgraveIgraveiquest˙ˆ AcircAcirc˘EcircEumlIgraveOgrave macrAcircEgraveUacuteOcircIcircUacuteOcircUgraveOgrave UcircEcirc˘Uacutersaquo˙ˆ AacuteEgraveOcirc˘macrmiddot˝˙ˆ

Ocirc IcircUacuteEgraveUgraveEgraveIcircfi˜ middotIgraveAcircUacutefiIumlEumlUgraveOcirc˜ middotOacuteUgraveEgraveIcircAcircEgraveIgraveAcircOacuteEgraveIcircfi˜ currenOacuteUgraveEgraveIgraveOcirc˜ AcircOacuteEumlIgraveAcircUacuteˆIgravecurrenOacuteOcirc˜ OcircIacute˘permilAcircUacuteIcirclsaquo˜ Acirc˘middotrsaquoUcircıEumlUgraveOcirc˜

∆ραmicroατοποίηση Μετά το τέλος microιας παράστασης δύο θεατές λογοmicroαχούν εκφράζονταςαντίθετες απόψεις για την παράσταση

192

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

192

laquopartEgraveUacutelsaquoOacuteEumlraquo

infinfi UgraveOcirc laquoOtildeUacuteIgravemiddot poundAcirciquestUgraveUacuteOcirc˘raquo

infin ν η καλλιτεχνική αποκέντρωση είναι σήmicroερα το κύριο πρό-βληmicroα του ελληνικού θεάτρου οι περιοδείες αθηναϊκώνθιάσων στην επαρχία δεν είναι η καλύτερη λύση αυτού

του προβλήmicroατος ∆εν είναι καν λύση Μόνο microε τη δηmicroιουργία αυτό-χθονης θεατρικής ζωής έξω από την Αθήνα microε την ίδρυση (κατά το γαλ-λικό πρότυπο) επαρχιακών κέντρων θεάτρου και το υποσιτιζόmicroενοκοινό της επαρχίας θα αποκτήσει το θέατρό του και το διερχόmicroενο χρό-νια κρίση ελληνικό θέατρο θα βρει το παρθενικό το νέο κοινό τουΗ περιοδεία λοιπόν δεν είναι η λύση δεν παύει ωστόσο να είναι

προσφορά Όσο υπάρχει η σηmicroερινή κατάσταση κάθε προσπάθεια πουθα φέρνει έστω για microια βραδιά τον υψηλό θεατρικό λόγο στις πόλειςκαι τα χωριά της πατρίδας microας δεν θα πηγαίνει χαmicroένη Μερικές στα-γόνες δροσιάς που δεν κάνουν βέβαια το εγκαταλειmicromicroένο κοινό να ξε-διψάσει το βοηθούν όmicroως να συνειδητοποιήσει τη δίψα του ndashπου microπο-ρεί και να microην την υποψιαζότανΞεκινώντας απrsquoτην τελευταία αυτή διαπίστωση δεν έχουmicroε παρά να

χαιρετίσουmicroε τους εταίρους και τους συνεργάτες του Άρmicroατος Θεάτρουγια την εθνική (κυριολεκτικά) αποστολή που ανέλαβαν και να ελπί-σουmicroε σε microια γενναία κρατική επιχορήγηση που θα δώσει στο ΆρmicroαΘεάτρου τη δυνατότητα να γίνει microόνιmicroος θεσmicroός microέσα στο άνυδρο θε-ατρικό microας καλοκαίριΟ εταιρικός θίασος περιοδεύει microε την laquoΕιρήνηraquo του Αριστοφάνη

αφού προηγουmicroένως την παρουσίασε στο Στάδιο στις 27 Ιουνίου Ηπαράσταση που είδαmicroε αποδείχνει για microια ακόmicroη φορά ότι microόνο microετολmicroηρούς αναχρονισmicroούς και αναφορές στα καθrsquo ηmicroάς έχει νόηmicroατο ανέβασmicroα των κωmicroωδιών του Αριστοφάνη στις microέρες microας Γιατί ταδυο βασικά στοιχεία της κωmicroωδίας του είναι η ποίηση που δεν έχειανάγκη από καmicroιά laquomicroεταφοράraquo και οι υπαινιγmicroοί σε συγκεκριmicroέναπρόσωπα και γεγονότα της εποχής του υπαινιγmicroοί που θέτουν το δί-ληmicromicroα ή παίζουmicroε τον Αριστοφάνη microουσειακά εν στενώ πανεπιστη-microιακώ κύκλω ή τον παρουσιάζουmicroε στο microεγάλο κοινό όπου ο ίδιοςαπευθυνόταν παίρνοντας την ευθύνη για microερικές ελευθερίες ndashmicroέσα στοπνεύmicroα πάντα του ποιητήΒέβαια αυτά τα πειράmicroατα είναι επικίνδυνα κι ο δρόmicroος της δια-

σκευής ολισθηρός οδηγεί συχνότατα microακριά απrsquo την ποίηση και τηβαθύτερη ουσία του αριστοφάνειου λόγου και microπορεί να γίνει microια πα-ράθεση φτηνών ευφυολογιών Η microετάφραση του Βασίλη Ρώτα δεν ανή-κει σrsquo αυτήν την κατηγορία Ο Ρώτας δούλεψε microε σίγουρη γνώση καιπολλήν αίσθηση ποιητική δίνοντας ένα κείmicroενο που σφύζει από ζωή καινιάτα ∆εν microετέφερε την ιστορία στη σύγχρονη εποχή όπως έκανε ο Ζαν

193

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

193

Βιλάρ που microεταmicroόρφωσε τον Τρυγαίο σε σύγχρονο Γάλλο αmicroπελουργόθύmicroα της οικονοmicroικής κρίσης που προκάλεσε ο πόλεmicroος της ΑλγερίαςΠροτίmicroησε και σωστά να microπολιάσει ένα αρχαίο έργο microε στοιχεία τηςσύγχρονης εποχής Στοιχεία που ηχούν παράλογα microέσα στο έργο microα microή-πως και ολόκληρο το θέατρο του Αριστοφάνη δεν είναι microε microια έννοιαθέατρο του παραλόγουΑλλrsquo ας δούmicroε την κεντρική ιδέα του microύθου της laquoΕιρήνηςraquo Ένας

αmicroπελουργός από τα περίχωρα της Αθήνας ο Τρυγαίος βλέπονταςτην Ελλάδα να καταστρέφεται από τον Πελοποννησιακό πόλεmicroο πουδεν λέει να τελειώσει microαζεύει τους απλούς ανθρώπους απrsquo όλη τηνΕλλάδα γεωργούς εmicroπόρους microαραγκούς microαστόρους microέτοικους καιξένους και νησιώτες να βάλουν ένα χεράκι για να ελευθερώσουν τηνΕιρήνη που την είχε φυλακίσει ο Πόλεmicroος σε microια σπηλιά Πράγmicroαπου τελικά πετυχαίνουνΟ χορός λοιπόν δεν είναι microόνο Αθηναίοι είναι οι Πανέλληνες που

καταλαβαίνουν πως πρέπει να ενωθούν και να λησmicroονήσουν τις δια-φορές τους για να σταmicroατήσει το κακό Είναι οι απλοί άνθρωποι πουσηκώνουν τα βάρη του πολέmicroου που ακολουθούν ανάξιους (και συχνάδειλούς) αρχηγούς που τα δικά τους χωράφια ρηmicroάζουν ακαλλιέργηταόταν φεύγουν σε εκστρατεία και τα δικά τους δέντρα και σπίτια καί-γονται απrsquo τους εχθρούς όταν ο πληθυσmicroός της περιοχής κλείνεται microέ-σα στα τείχη της πόλης∆εν είχε τα ίδια αισθήmicroατα ο χορός στους laquoΑχαρνήςraquo που παίχτη-

καν το 425 στα Λήναια ndashλίγα χρόνια πριν την laquoΕιρήνηraquo Τότε οι Αθη-ναίοι δεν είχαν ακόmicroα εξαντληθεί ολοκληρωτικά και γιrsquoαυτό οι γέρο-ντες του χορού δε θέλουν στην αρχή νrsquo ακούσουν τίποτα για συνθήκηmicroε τους Πελοποννησίους Το 422 όmicroως που παίζεται η laquoΕιρήνηraquo

όλοι είναι πια καταπονηmicroένοι και λαχτα-ρούν την ειρήνη Ακριβώς αυτής της λα-χτάρας έκφραση είναι η κωmicroωδία του Αρι-στοφάνη κι αυτός ο αδιάκοπος καηmicroός γιαεπιστροφή στα ειρηνικά έργα στο σκάψιmicroοτου χωραφιού στο εργαστήρι στα γλεντά-κια microε τους φίλους είναι που δίνει τον παλ-microό στην κίνηση του χορού και το λυρισmicroόστο τραγούδι του

∆εν πολυθέλω τις microάχεςπαρά κοντά στη φωτιάνα κουτσοπίνω microε φίλουςκαίγοντας ξύλα ξεράκούτσουρα απrsquo το καλοκαίρικι ανασκαλεύοντας τη θράκανα καβουρντίζω στραγάλια

laquoΕιρήνηraquo του Αριστοφάνη από τοΚρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος(1965)

Ο Πέλος Κατσέλης ανέβασε την laquoΕιρήνηraquo microε πολλήν ευσυνειδησία χω-ρίς όmicroως να αξιοποιήσει όλες τις δυνατότητες που του παρείχε το έργοείχες διαρκώς την εντύπωση ότι το κείmicroενο ήταν τόσο πνευmicroατώδεςώστε η παράσταση θα microπορούσε να laquoαστράφτειraquo περισσότερο Ακόmicroαο σκηνοθέτης δεν κατάφερε να υποτάξει τους ερmicroηνευτές σrsquo ένα ενιαίοσύνολο Εδώ βέβαια δεν microπορούσε να συmicroβεί διαφορετικά αφού ήταντόσο ανοmicroοιογενής η προέλευση των ηθοποιών και τόσο λίγος (όχι βέ-βαια για τις ελληνικές συνθήκες όπου ο αριθmicroός των δοκιmicroών είναισυνήθως απελπιστικά microικρός) ο χρόνος της προετοιmicroασίας Παρrsquoόλα αυ-τά όmicroως και παρά την υποκειmicroενική αδυναmicroία microερικών ηθοποιών καιτην ανωριmicroότητα των νέων του χορού η παράσταση στέκει απόλυτα Καιδεν υπάρχει σrsquoαυτή την αναγνώριση καmicroιά επιείκεια Είναι πραγmicroατικάτέτοιο το microεράκι και τόσο ευσυνείδητη η δουλειά όλων των παραγό-ντων του Άρmicroατος που φεύγεις τελικά ξεχνώντας τις αντιρρήσεις σου microετην ευφορία του θεατή που παρακολούθησε καλό θέατρο Στη δηmicroιουρ-γία αυτής της ευφορίας συντελεί αποφασιστικά και η ωραία microουσική τουΝικηφόρου Ρώτα που αν σε microερικά σηmicroεία ήταν λιγότερο αργή (ώστε ναmicroη δηmicroιουργείται η εντύπωση ότι η παράσταση laquoκάνει κοιλιάraquo) θα εξυ-πηρετούσε περισσότερο το τελικά θετικό αποτέλεσmicroα Επίσης ουσιαστι-κή είναι και η συmicroβολή των κοστουmicroιών του Σπύρου ΒασιλείουΑπό τους ηθοποιούς δε θα θέλαmicroε να ξεχωρίσουmicroε κανένα microιας και

οι ίδιοι δούλεψαν σαν microια φιλική οmicroάδα χωρίς βεντετισmicroούς και δια-κρίσεις ndashδεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι οι φωτογραφίες τους δηmicroοσιεύ-ονται στο πρόγραmicromicroα microε αλφαβητική σειρά Περιοριζόmicroαστε νrsquoαναφέ-ρουmicroε τα ονόmicroατά τους Όχι πως έχουν όλοι την ίδια επιτυχία αλλά σrsquoόλους ανήκει η τιmicroή για την συmicromicroετοχή στην ευγενική προσπάθειαΑνδρεόπουλος Βασιλείου Γιαννακού Γραmicromicroένος ∆ακτυλίδης Έξαρ-χος Κατσιγιάννης Κοτσίρης Ληναίος Μπελίτση Ρευmicroατάς ΤαξιάρχηςΤσιτσόπουλος Φωτίου Χριστόπουλος ΨαρράςΑυτά για την παράσταση Οπωσδήποτε όmicroως οι επιmicroέρους παρα-

τηρήσεις δεν έχουν σηmicroασία Σηmicroασία έχει ότι τόσοι αξιόλογοι ηθο-ποιοί αφήνοντας άλλες επικερδέστερες εργασίες συmicroφώνησαν πάνωστις ίδιες αρχές και συγκρότησαν microια οmicroάδα για να τις υπηρετήσουνΣηmicroασία έχει ότι το αφηmicroένο στην τύχη του και στον ελληνικό κινηmicroα-τογράφο κοινό της κωmicroόπολης και του χωριού έρχεται σrsquo επαφή microε τοκαλό θέατρο microέσα από ένα έργο λαϊκό που προσφέρεται γιrsquoαυτή τηνεπαφή Σηmicroασία έχει η συγκίνηση η κατάνυξη θα λέγαmicroε των 5000 θε-ατών της Νικόπολης που πέρασαν microια βραδιά γιορτής ndashνα επιτέλουςπου το θέατρο βγαίνει από την κλειστή αίθουσα και ξαναγυρνάει στηλαϊκή συνάθροιση στο γήπεδο και στην πλατεία Όσο για την ποιότη-τα της εργασίας αυτή microε τον καιρό θα βελτιώνεται όλο και περισσότε-ρο το σηmicroαντικό όmicroως είναι ότι το Άρmicroα Θεάτρου σκοπεύει σωστά

(iexclEgraveIcircEumlEcirc paramiddotmiddotOacutepermilUacutecurrenOcirc˘ partEgraveıAcircOgraveUacuteEumlUcircEuml ∆currenmacrOacuteEuml˜ 1964)

194

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

194

laquoΕιρήνηraquo του Αριστοφάνη από τοΘέατρο Τέχνης του Καρόλου Κουν(1979)

195

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

195

Παρατηρήστε microε ποιον τρό-πο τεκmicroηριώνει ο κριτικός τασχόλιά του για το σκηνοθέτηκαι τους ηθοποιούς στο προη-γούmicroενο κείmicroενο

Εκτός από την αποτίmicroηση της ίδιας της παράστασης ποια άλλα θέ-microατα θίγει ο Ν Παπανδρέου microε την κριτική του και ποιες είναι οι προ-τάσεις του σχετικά microε τα θέmicroατα αυτά

Αφίσα τουΤσαρούχη γιατις laquoΤρωάδεςraquo

196

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

196

Επιχειρήστε τώρα να γράψε-τε microια laquoπαρουσίασηraquo για τηθεατρική παράσταση τηςlaquoΕιρήνηςraquo από το Άρmicroα Θε-άτρου Στην περίπτωση αυτήκαταρχήν θα δώσετε τα βα-σικά στοιχεία της παράστα-σης (τίτλος έργου συγγρα-φέας χώρος χρόνος) και στησυνέχεια κάποιες πληροφο-ρίες για την υπόθεση του έρ-γου και τους συντελεστές τηςπαράστασης Η laquoπαρουσία-σηraquo microπορεί να κλείσει microε κά-ποια σύντοmicroα σχόλια ∆είτεγια παράδειγmicroα και την laquoπα-ρουσίασηraquo της διπλανής στή-λης που αναφέρεται στηνπαράσταση της κωmicroωδίαςτου Αριστοφάνη laquoΣφήκεςraquo

laquotradeEcirclsaquoIcircAcirc˜raquoIcircˆIgraveˆpermilrsaquomiddot UgraveOcirc˘ infinUacuteEgraveUcircUgraveOcircEcirciquestOacuteEuml

Εθνικό Θέατρο laquoΕπιδαύρια 1963raquo

∆έταρτη χρονολογικά από τις σωζόmicroενες κωmicroωδίες του Αρι-στοφάνη οι laquoΣφήκεςraquo (422 πΧ) σατιρίζουν τη laquoφιλοδι-κίαraquo των Αθηναίων τη διαφθορά του δικαστηριακού θε-

σmicroού και την πολιτική διαφθορά που είχαν φέρει στην εmicroπόλεmicroη Αθή-να οι δηmicroαγωγοί microε προεξάρχοντα τον Κλέωνα Ο τελευταίος δίνει τrsquoόνοmicroά του στους δύο ήρωες της κωmicroωδίας το φιλόδικο γέρο Φιλο-κλέωνα και το microυαλωmicroένο γιο του Βδελυκλέωνα που αγωνίζεται να σω-φρονίσει το microανιασmicroένο πατέρα του κι οργανώνει δίκες σπίτι του για νακορέσει το φιλόδικο microένος του Με διασκεδαστικά επεισόδια και κα-φτερή σάτιρα επίκαιρη και microη η κωmicroωδία προχωρεί γοργά στο χα-ρούmicroενο τέλος της όπου ο Φιλοκλέων απαρνιέται την Ηλιαία για χάρητου γλεντιού και του ποτούΑπό τους laquoΣφήκεςraquo εmicroπνεύστηκε ο Ρακίνας την κωmicroωδία του laquoΟι

φιλόδικοιraquo (1668) που σατιρίζει τη microανία των συγκαιρινών του όχι πιανα δικάζουν αλλά να δικάζονται να καταφεύγουν microε το παραmicroικρόστα δικαστήριαΤους laquoΣφήκεςraquo έχουν microεταφράσει στα νεοελληνικά ο Μ Αυγέρης (Φέ-

ξης 1911) ο Γ Οικονοmicroίδης (1961 σε πεζό) και τώρα ο Θρ ΣταύρουΗ παράσταση του Εθνικού Θεάτρου (σκηνοθεσία Α Σολωmicroού)

ακολούθησε το ίδιο microε τις προηγούmicroενες αριστοφανικές laquoδιδασκαλίεςraquoύφος Για microια άλλη φορά κυριάρχησε ο Χρ Νέζερ microε την ακάmicroατη ζω-τικότητά του Άξιος συmicroπαραστάτης του ο Μιχ Καλογιάννης

(poundcurrenmiddotUgraveUacuteOcirc AtildeUacuteOcircOacuteEgraveIcircfi 1963 Ucirc 17)

Ο Χριστόφορος Νέζερ Φιλοκλέωνστους laquoΣφήκεςraquo

Οι laquoΣφήκεςraquo σε νεότερη παράσταση

197

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

197

∆ιαβάστε προσεκτικά τηνκριτική του Φ Πολίτη γιαmicroια παράσταση του 1930

radic laquointDaggerIcircIumlˆmiddot˜raquo

(sectmiddot˚Icircfi ıcurrenmiddotUgraveUacuteOcirc paramiddotAacuteIcircUacutemiddotUgraversaquoOcirc˘)

(Πρωία 4 Ιουλ 1930)

ordf ε πρωτοφανή κοσmicroοσυρροή άρχισαν προχτές οι παρα-στάσεις του laquoΛαϊκού Θεάτρου Αθηνώνraquo στο Παγκράτι Οκ Βασίλης Ρώτας ο διευθυντής κrsquoεmicroψυχωτής της λαϊκής

αυτής θεατρικής κινήσεως [] δεν εδίστασε να δαπανήση ότι είχεγια να ευπρεπίση την πανάθλια microάντρα να ξαναχτίση το ετοιmicroόρροπο

θεατράκι και να προετοιmicroάση ευπρόσωπες παραστά-σεις σεβόmicroενος προ παντός το κοινό του []

Θέλησε να εmicroφανίση τον Κύκλωπα σα ∆ράκοτων παραmicroυθιών microας που τρώει σάρκες αν-θρώπινες κrsquo έχει βλακεία περισσή λόγω τουωmicroού αισθησιασmicroού του Κrsquoοι Σάτυροι δανεί-στηκαν τη microορφή των Καλλικαντζάρων ή ανά-λογων microορφών των παραδόσεών microας πουέχουν δειλία κουτοπονηριά και χαιρεκακία Ηαντίληψη αυτή δεν είναι κακή και microάλιστα γιαένα laquoλαϊκόraquo θέατρο γιατί ζωογονεί τις αρχαίες

microορφές microε παραστάσεις όχι πολύ ξένες στον νεώ-τερο Έλληνα Ο Κύκλωπας εmicroφανίστηκε λοιπόνυπερmicroέτρως ψηλός αληθινό θεριό microε θηριώδη microά-σκα σα ζώο ανθρωπόmicroορφο ή σαν ελέφας ή βούβα-

λος τριχωτός ή microάλλον σα γιγάντιος γορίλλας που η αν-θρωπιά τού λείπει ολότελα και κάθε συνεννόηση microαζί του καταντάανέφικτη Ένα κτήνος ωmicroής βίας χώmicroα και λάσπη που πρέπει να δα-microαστή από το ανθρώπινο πνεύmicroα Κrsquo οι Σάτυροι microαυρίστηκαν σαν τατσιλικρωτά στις καπνοδόχες Όλα αυτά δείχνουν όmicroως απλώς τηνπρόθεση Η εκτέλεση ήταν ατυχής Ο Κύκλωπας δεν microπορούσε να κι-νηθή ελεύθερα ούτε να παίξη Φώναζε microόνο microrsquo όλη τη δύναmicroη τωνπνευmicroόνων του σαν να καλούσε βοήθεια ο ηθοποιός microέσα από την κυ-κλώπεια φυλακή του Οι φωνές ήταν τις περισσότερες φορές φάλτσεςκιrsquoαντηχούσαν πνιγmicroένα Η microάσκα έκαmicroε να χαθούν περίφηmicroες σκηνέςόπως του κωmicroικώτατου microεθυσιού του Κύκλωπα

Όχου ας φέξη ας φέξη Η βάρκατης κοιλιάς microου γιοmicroιστήmicroε κρασί πολύ και σάρκατρίζει τρίζει που λες θα σκιστή

Ugravemiddot UgraveUcircEgraveIumlEgraveIcircUacuteˆUgraveiquest OcircOacuteOcircIgravemiddotUcircrsaquomiddot UgraveˆOacute IcircmiddotIumlEgraveIcirciquestOacuteUgrave˙middotUacuteˆOacute UcircUgraveEuml ordfiquestOacuteEuml

198

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

198

Εκτός από τη γενική laquoλαϊκήraquo αντίληψη της αναζωογονήσεως τουσατυρικού αυτού δράmicroατος στις γενικές microεγάλες γραmicromicroές της δενεδόθηκε στην παράσταση η αναγλυφική θεατρική ερmicroηνεία Έλειψεαπό παντού ο ρυθmicroός Ο χορός των Σατύρων ήταν ένα άβουλο κιrsquoαπειθάρχητο γρούπο microε αναρχικές κινήσεις παίζοντας τυχαία και

microοιραία φαλτσάροντας όταν τραγουδούσε εστερηmicroένο τηςενότητος που πρέπει νάχει ο χορός Οι χορευταί σα να ξε-χνούσαν τους θεατάς microολονότι άλλα τους συνεβού-λευσε ο θιασάρχης στον πρόλογό του Και τούτοδεν microπορώ να το καταλογίσω σε βάρος των χο-ρευτών αλλά του θιασάρχη που δεν τους έδωσετην ποθητή ρυθmicroική εmicroφάνιση Έπειτα ο ωmicroόςκαι ακαλαίσθητος ρεαλισmicroός της άτυχης σκηνο-γραφίας και των βρώmicroικων τοmicroαριών που θύ-microιζε παλιές υπερνικηmicroένες θεατρικές σχολέςόπως ακόmicroη κrsquo η ψεύτικη η κατά συνθήκην κω-microική τάχα απαγγελία των διαλογικών microερώνεπείραζαν άσχηmicroα στα νεύρα ∆εν microπορείς νrsquo

απαγγέλλης σα να λες laquoΚοιτάχτε microε παίζω κωmicroωδίαraquo γιατί τότε δενγελά κανείς Αυτά ασφαλώς τα ξέρει ο κ Ρώτας και για τούτο απο-ρώ πώς δεν τrsquo απέφυγε ∆εν κρίνω επιεικώς την παράστασή τουεπειδή ακριβώς έχω υπrsquoόψιν microου ότι σέβεται το κοινό του και δε θε-ωρεί στο λαϊκό του θέατρο το laquoλαόraquo κατώτερη microάζα Υπήρχε κάποιαπροχειρότης κιrsquoακαλαισθησία στην πρώτη αυτή εmicroφάνιση του θιάσουτου που πρέπει να λείψη από τις άλλες Ο κ Ρώτας microπορεί microε το λαϊ-κό θέατρό του να προσφέρη υπηρεσία στη δραmicroατική τέχνη Με τέ-τοια προοπτική ασφαλώς το εσύστησε Ο laquoΠρόλογος στο Προσκή-νιοraquo ήταν ένα αθόρυβο γενναίο και καλό κήρυγmicroα Πρέπει όmicroως τοκήρυγmicroα αυτό να εφαρmicroοσθή microrsquo ενθουσιασmicroό ο οποίος άλλωστε δεντου λείπει Περιmicroένουmicroε λοιπόν πιο παστρική δουλειά Με λιγώτεραέξοδα και microε γνησιότερη καλαισθησία Και του ευχόmicroαστε από καρ-διάς να πετύχη

AacuteUacuteOcircDaggerOcirc= OcircIgraveiquestpermilmiddot (AacuteIcircUacuteOcirc˘)

tradeUgraveOcirc IcircAcircrsaquoIgraveAcircOacuteOcirc UgraveOcirc˘ ordm paraOcircIumlrsaquoUgraveEuml permilEgravemiddotUgraveEumlUacuteAcircrsaquoUgravemiddotEgrave Euml OcircUacuteıOcircAacuteUacutemiddotEcircrsaquomiddot IcircmiddotEgrave Euml UcircUgraversaquoIacuteEuml UgraveOcirc˘ (1930)

Ποια ήταν η σκηνοθετική αντίληψη του Β Ρώτα για τον laquoΚύ-κλωπαraquo και πώς την ερmicroηνεύει και την αξιολογεί ο Φ Πολίτης Μεποια επιχειρήmicroατα υποστηρίζει τις αξιολογικές του κρίσεις ο ΦΠολίτης

199

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

199

Συζητήστε το κείmicroενο τουΜ Πλωρίτη Συmicroφωνείτε microετους laquoνεωτερισmicroούςraquo που ει-σάγονται σε παραστάσειςαρχαίου δράmicroατος ∆ικαιο-λογήστε την άποψή σας

laquoiexclpartoslash∆partƒπtradeordfradicπraquo intinfinπ infinƒAtildeinfinπradic centƒinfinordfinfin

∆ΟΥΣ νεωτερισmicroούς πολύ ηγάπησα και πολύ ετίmicroησα τον και-ρό που ασκούσα θεατρική κριτική Κι όταν λέω laquoνεωτερι-σmicroούςraquo εννοώ νέες προσεγγίσεις στο αειθαλές Αρχαίο ∆ράmicroα

Είχαmicroε από τότε κουρασθεί κάπως και κορεσθεί από τις laquoδιδασκαλίεςraquoτραγωδιών που επαναλάmicroβαναν η microια microετά την άλλη την ίδια περίπουlaquoόψινraquo (σκηνοθεσία σκηνογραφία υπόκριση) ndash microrsquoόλο που κι εκείνεςστην εποχή τους είχαν σταθεί νεωτερικές και είχαν φτάσει σε εξαίρε-τα αποτελέσmicroαταΑλλά το ερώτηmicroα προπάντων σήmicroερα είναι ως ποιο σηmicroείο αυτοί

οι νεωτερισmicroοί είναι θεmicroιτοί Ως ποιο σηmicroείο ανταποκρίνονται στον βα-σικό σκοπό microιας απόδοσης του αρχαίου έργου την microετάδοση του προ-βληmicroατισmicroού που περιέχει εκείνο και της ηδονής που παρέχει (Αφορ-microή στο άρθρο τούτο δίνει microια έρευνα στο περιοδικό laquoΠρόσωπαraquo τουlaquoΒήmicroατοςraquo της 31799 όπου απαντούν σηmicroαντικοί σκηνοθέτες ΠήτερΧωλλ Πέτερ Στάιν Κώστας Γαβράς)ΟΧΙ microόνο οι laquoειδικοίraquo αλλά και κάθε ενηmicroερωmicroένος θεατής ξέρει

πως το Αρχαίο ∆ράmicroα ndash και κάθε microεγάλο ∆ράmicroα ndash είναι στοχασmicroόςπάνω στα ανθρώπεια microέσα από σκηνική δράση υψηλού ήθους καιύφους Η αλήθεια το microέγεθος και η αρmicroονική σύνθεση των στοιχείωναυτών δίνουν στο microεγάλο ∆ράmicroα τη διαχρονικότητά του Αν microας laquoσυ-γκινούνraquo η ανταρσία του Προmicroηθέα η laquoαντίστασηraquo της Αντιγόνης ηlaquoαmicroαρτίαraquo του Οιδίποδα οι βασανισmicroοί του Ορέστη είναι επειδή απο-τελούν στοιχεία της απαιώνιας ανθρώπινης υπόστασης της humainecondition που έλεγε ο Montaignehellip επειδή αναγνωρίζουmicroε σrsquoαυτούςκάποιους από τους δικούς microας προβληmicroατισmicroούς εmicroπειρίες αγωνίεςΑυτή είναι η laquoοικειότηταraquo του microεγάλου δράmicroατος εκφρασmicroένη microε Λό-γο (λογική σκέψη) και λόγο και πράξη που εναρmicroονίζονται απόλυτα microετου θέmicroατος το microέγεθος Αν αυτή η αρmicroονία διαταραχθεί ή ανατραπείτο έργο χάνει την ισορροπία και την εmicroβέλειά του στο θεατή χάνει τηνουσία του laquoείναιraquo του ΦΟΒΑΜΑΙ λοιπόν πως οι νεότατοι laquoνεωτερισmicroοίraquo φτάνουν συ-

χνά σε τέτοιες διαταράξεις και ανατροπές Πασχίζοντας να laquoεκσυχρο-νίσουνraquo τα microεγάλα έργα για να τα κάνουν ndash λέειndash προσιτά στον σηmicroε-ρινό θεατή τα microικραίνουν τα συρρικνώνουν και τελικά τα πλαστο-γραφούν Επειδή οι εκσυγχρονισmicroοί που επιχειρούν είναι ολότελα εξω-τερικοί κι επιδερmicroικοί επειδή προσπαθούν να εντυπωσιάσουν να ξι-πάσουν το κοινό microε laquoευρήmicroαταraquo φτηνής laquoεπικαιρότηταςraquo και επαρ-χιώτικου φανφαρονισmicroού που όχι microόνο καταστρέφουν το ήθος και τούφος των έργων αλλά και microε τα laquoπυροτεχνήmicroατάraquo τους αφανίζουν τοίδιο το νόηmicroα και τον προβληmicroατισmicroό του ∆ράmicroατος

Πήτερ Χωλλ Πέτερ ΣτάινΚώστας Γαβράς

200

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

200

Αντί ο θεατής να ενωτίζεται τα προβλήmicroατα των ηρώων αντί να microε-τέχει στο πάθος τους και στα πάθη τους αντί να microεταλαβαίνει τον λόγοτους laquoχαζεύειraquo τον laquomicroοντερνισmicroόraquo των σκηνοθετικών τεχνασmicroάτωνεντυπωσιάζεται ή αντιδρά ή καγχάζει microε το τσιγάρο που καπνίζει microιά ()αγγελιοφόρος microε τα τσιγκέλια όπου κρέmicroεται ο Χορός σαν σφαχτάρι microε

την αφόδευση του χορού στην ορχήστρα και χάνει ολότελα καιτο άγγελmicroα και το χορόδραmicroα και το δράmicroα ολόκληρο Οισκηνοθέτες αυτοί microοιάζουν νrsquoαγνοούν πως το microεγάλο ∆ρά-microα δεν αποβλέπει ποτέ να laquoξαφνιάσειraquo microε τρακατρούκεςmicroε χασαπόχαρτα ή microε χαρτιά καθαριότητας αλλά να εmicro-βαθύνει στο microέγα αίνιγmicroα του συmicroπαντικού microακρόκο-σmicroου και του ανθρώπινου microικρόκοσmicroου Οι δήθεν νεω-τεριστές όmicroως laquoαινιγmicroατίζονταιraquo και ηδονίζονται microεφούmicroαρα microε χασαπιά microε απόβλητα Ισχυριζόmicroενοι πωςmicroε τα ευρήmicroατά τους προβάλλουν τον βαθύτερο συmicro-βολισmicroό των έργων τα εmicroβολίζουν (κατά τη ναυτική πο-λεmicroική ορολογία) και τα καταποντίζουν αύτανδραΣΤΟ ολέθριο τούτο αποτέλεσmicroα συνεργούν συχνά

και οι microεταφράσεις Αυτές που εκσυγχρονίζοντας τάχατον λόγο του ποιητή τον διαστρέφουν σε αγοραίο κου-βεντολόι σε καβγά των τριάδων τον ευτελίζουν τονεκχυδαΐζουν microε τρόπο ολότελα ασύmicroβατο προς το ήθοςκαι το ύφος του πρωτότυπου Ο λόγος των microεγάλωνδραmicroατουργών δεν είναι κοσmicroικά laquoευγενικόςraquo και laquoκοmicro-ψόςraquo ndash συχνά γίνεται βίαιος ακόmicroα και υβριστικός ndashαλλά είναι πάντα καίριος και απόλυτα συνεπής microε τονψυχισmicroό και το πάθος των προσώπων microε την laquoκρίσηraquo

της στιγmicroής όπου εκφέρεται Η διαστροφή του δεν τον κά-νει laquoσύγχρονοraquo αλλά κακόχρονο και κακοχρονιασmicroένο

ΚΑΙ το κοινό Σε κάποιο σηmicroείο της συνέντευξής του ο Πέτερ Στάινλέει πως laquoτο αρχαίο δράmicroα θέλει υπεύθυνους θεατέςraquo Σωστά Όmicroωςπολλοί laquoνεωτεριστέςraquo διαφθείρουν όχι microόνο τα έργα αλλά και το κοινότο κάνουν ακριβώς ανεύθυνο του καλλιεργούν τον σνοmicroπισmicroό της ευ-τέλειας και της χυδαιότητας το εθίζουν να laquoκάνει χάζιraquo ή να laquoσπάειπλάκαraquo microε τα laquoιδιοφυήraquo κόλπα τους που laquomicroαγαρίζουνraquo τα microεγάλα έργαΜrsquo αυτά και microrsquo αυτά οι τέτοιοι νεωτερισmicroοί αντί να laquoεκσυγχρονί-

ζουνraquo το microεγάλο ∆ράmicroα το εκmicroηδενίζουν αντί να το κάνουν πιο laquoοι-κείοraquo το κάνουν ανοίκειο αντί να το κάνουν laquoπαναθρώπινοraquo το κά-νουν πανάθλιο Και το κρεmicroάνε στα τσιγκέλια της δηmicroαγωγίας τους καιαφοδεύουν απάνω του την έπαρσή τους και την επιδειξιοmicroανία τους

(ordf paraIumlˆUacutersaquoUgraveEuml˜ middotfi UgraveOcircOacute EumlIgraveAcircUacutelsaquoUcircEgraveOcirc ∆DaggerOcirc)

201

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

201

Να διαβάσετε την κριτικήτου Κ Γεωργουσόπουλουγια το έργο του Ι Καmicroπανέλ-λη laquoΟ microπαmicroπάς ο πόλεmicroοςraquoκαι να επισηmicroάνετε λέξειςκαι εκφράσεις microε τις οποίεςο κριτικός εκφράζει τη θετι-κή του άποψη για την παρά-σταση και τους ηθοποιούς

laquoprod ordfinfinordfinfin prod centπinfinsectpartint∆πintprodraquo

radic Ιάκωβος Καmicroπανέλλης microε τη χυmicroώδη σάτιρά του laquoΟ microπαmicroπάςο πόλεmicroοςraquo κλείνει microια τριλογία Τα άλλα δυο microέρη είναι τοlaquoΠαραmicroύθι δίχως όνοmicroαraquo και η σάτιρα laquoΟδυσσέα γύρνα σπί-

τιraquo Και τα τρία έργα έχουν microιαν ενότητα θέmicroατος κοινούς στόχουςκαι παράλληλη προβληmicroατική Βασικό όmicroως microοτίβο η αποκάλυψη τωνmicroηχανισmicroών της ιστορικής νοmicroοτέλειας Ένας προσεκτικός αναγνώ-στης θα ανακαλύψει microέσα στα τρία έργα της τριλογίας microια γερή ραχο-κοκαλιά ένας προσεκτικότερος θα διακρίνει και τις νύξεις που το έναέργο κάνει για το άλλο Ο Καmicroπανέλλης δηλώνει πως τα έργα αυτάγράφτηκαν για πρώτη φορά στα 1952 περίπου Είναι φυσικό να εξε-λίσσονται κάτω από τον ίδιο αστερισmicroό Σε καλύτερους καιρούς για τηθεατρική microας παιδεία η τριλογία θα microπορεί να παίζεται στο ίδιο θέα-τρο τρία βράδια στη σειρά και τότε το ένα έργο θα στηρίζει το άλλο καιθα αλληλοαποκαλύπτονται Στον laquoΜπαmicroπά τον πόλεmicroοraquo ο τίτλος παραπέmicroπει σαφώς στη γνω-

στή ρήση του Ηράκλειτου laquoπατήρ πάντων πόλεmicroοςraquo και το περιεχόmicroε-νο της σάτιρας στην ουσία αυτής της ρήσης που κατά ένα τρόπο είναιη πρώτη φιλοσοφική διατύπωση της διαλεκτικής στην ιστορία του αν-θρώπινου πνεύmicroατοςΞεκινώντας ο συγγραφέας από ένα πραγmicroατικό γεγονός που ανα-

φέρεται στην ταραγmicroένη εποχή των διαδόχων του Μ Αλεξάνδρου στηνπολιορκία της Ρόδου από το ∆ηmicroήτριο τον Πολιορκητή κατασκευάζειmicroε καθαρά θεατρικά microέσα άmicroεση γλώσσα εκπληκτικά ευρήmicroατα ένα θε-ατρικό microοντέλο της ιστορικής νοmicroοτέλειας Αντιπαραθέτει τον ΚερδώοΕρmicroή στον Άρη το εmicroπόριο στον πόλεmicroο την απάθεια στη δραστηριό-τητα την επιθετικότητα στην ανοχή Η σύγκρουση των αντιθέτων πα-ράγει microια σύνθεση εκπληκτικής διαύγειας όπου ο καθένας microπορεί ναδιακρίνει τη διαλεκτική κίνηση της ιστορίας Το γνωστό σχήmicroα θέση -αντίθεση - σύνθεση microέσα από τη microαγεία της σκηνικής πειθούς και τηναιχmicroηρότητα της σάτιρας παίρνει microιαν απροσδόκητη προοπτική καιστηρίζει microιαν απροσδόκητη αλήθεια που έπρεπε να θεωρείται αυτο-νόητη Ο τρόπος microε τον οποίον ο Καmicroπανέλλης αποκαλύπτει τους microη-χανισmicroούς που παράγουν την ιδεολογία και τον ηρωϊσmicroό ο τρόπος microετον οποίο χειρίζεται σκηνικά τις γνωστές θέσεις για την άρνηση της άρ-νησης την αλλοτρίωση και τη διατύπωση πως η ιδεολογία είναι ψευ-τοσυνείδηση είναι υποδειγmicroατικός Πίσω από τη σάτιρα ξεπηδάει microιαmicroελαγχολική και απαισιόδοξη αντίληψη για την ιστορία ως παγίδευσηΤο πιο πρωτότυπο εύρηmicroα του έργου που στηρίζει τις παραπάνω από-ψεις είναι ο τρόπος που ο Καmicroπανέλλης αντιmicroετωπίζει τη χρηστικότη-τα των εργαλείων πώς δηλαδή τα εργαλεία αλλάζουν χρήση ανάλογαmicroε τους σκοπούς

Ο Ιάκωβος Καmicroπανέλλης

202

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

202

Έργο γραmicromicroένο microε ευφορία καταιγισmicroό ευρηmicroάτων εσωτερικούς καιεξωτερικούς ρυθmicroούς είναι από τις καίριες σάτιρες του θεάτρου microας∆εν έχει το βάθος του laquoΟδυσσέαraquo αλλά έχει microιαν αφοπλιστική σαφή-νεια που το παλιότερο έργο δεν είχεΤο έργο ευτύχησε στην παράσταση Ο κ Λαζάνης το κίνησε γοργά

και διέκρινε τους αρmicroούς και τις κλειδώσεις του Είχε ζωντάνια ροήχρώmicroατα και στακάτους ρυθmicroούςΟ ίδιος στο ρόλο του ∆ηmicroητρίου επανέλαβε microε παραλλαγές την επι-

τυχία του Οδυσσέα ndashστο βάθος είναι ο ίδιος ρόλος κοιταγmicroένος αλλιώςΟ ηθοποιός ωριmicroότερος τώρα έδειξε το ρόλο ξεδιπλώνοντας όλες τουτις πτυχέςΟ κ Αρmicroένης λιτότερος παρά ποτέ κάτοχος των microέσων του microε-

τρηmicroένος βρέθηκε σε microια στιγmicroή υποκριτικής ευφορίας Είναι έναςηθοποιός που προχωρεί σε συνθετικές λύσεις γρηγορότερα απrsquoότι θαπερίmicroενε κανείς Οι υπόλοιποι ηθοποιοί νέοι και επαρκείς εντάχτηκαν microε φαντασία

στο ρυθmicroό της παράστασης Τους έλειπε βέβαια το βάρος της ηλικίαςπου το αναπλήρωνε η συνέπεια και η ακρίβεια Οι κκ Σώζος Καρα-κωνστάντογλου Χαλκιάς και Κυριαζής δεν έπεσαν πάντα στην παγίδαmicroιας υπερβολής που διέκρινε τον κ Κυριακίδη την κ Κονιόρδου καιτους laquoΜακεδόνεςraquo στρατηγούς Η κ Γέρου έχει φυσική και αφοπλιστικήχάρη αλλά υπεραπλούστευσε την αθωότητα Η κ Παρθενιάδου είχεκύρος περισσότερο στη microεταστροφή τηςΟ κ Ζαρίφης κατασκεύασε χώρους και σχεδίασε κοστούmicroια microε microια

διαχρονική τόλmicroη που αυτή καθεαυτή είναι η σκηνική ποίηση

(intdegAcircˆUacuteAacuteOcirc˘UcircfiOcirc˘IumlOcirc˜ intIumlAcircEgravepermilEgraveiquest IcircmiddotEgrave IcircOgravepermilEgraveIcircAcirc˜ ıAcirciquestUgraveUacuteOcirc˘ππ partIumlIumlEumlOacuteEgraveIcircfi poundcurrenmiddotUgraveUacuteOcirc AcircIcircpermil partUcircUgraversaquomiddot˜ infinılsaquoOacutemiddot 1984)

UcircUgravemiddotIcirciquestUgraveOcirc˜ permilEgravemiddotIcircOcircUgravefiIgraveAcircOacuteOcirc˜ (staccato IgraveEgraveIcircUacutefi laquoUgraveUcircrsaquoIgraveEumlIgravemiddotraquo UgraveOcirc˘ lsaquomacrOcirc˘)

Από τη θεατρική παράσταση του Ι Καmicroπανέλλη laquoΟδυσσέα γύρνα σπίτιraquo

203

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

203

Να αντιστοιχίσετε τις δύοστήλες και να προσθέσετεόσα άλλα είδη θεάτρου γνω-ρίζετε

intˆIgraveAcircEgravepermilDaggerIumlIumlEgraveOcirc

EcirciquestUacuteUcircmiddot

IgraveAcircIumlfipermilUacutemiddotIgravemiddot

OcircAcircUacutecurrenUgravemiddot

ıAcircmiddotUgraveUacuteEgraveIcirclsaquo

AcircEgraveıAcircOgraveUacuteEumlUcircEuml

IgraveEgraveIgravefipermilUacutemiddotIgravemiddot

macrOcircUacutefipermilUacutemiddotIgravemiddot

OcircUacutemiddotUgravefiUacuteEgraveOcirc

UcircIcircEumlOacuteEgraveIcircfi currenUacuteAacuteOcirc Ocirc˘ AcircIcircUgraveAcircIumlAcircrsaquoUgravemiddotEgrave IgraveAcirc UcircmacrEumlIgravemiddot-UgraveEgraveUcircIgraveOcircDagger˜ IcircmiddotEgrave macrOcircUacuteAcirc˘UgraveEgraveIcirciquest sbquolsaquoIgravemiddotUgravemiddot IcircmiddotEgrave Ucirc˘-OacuteOcircpermilAcircDaggerAcircUgravemiddotEgrave middotfi IgraveOcirc˘UcircEgraveIcirclsaquo

permilUacuteiquestIgravemiddot IgraveAcircIumlOcircOcircEgraveEumlIgravecurrenOacuteOcirc Ocirc˘ AcircIcircUgraveAcircIumlAcircrsaquoUgravemiddotEgrave IgraveAcircUgraveUacutemiddotAacuteOcircDaggerpermilEgravemiddot IcircmiddotEgrave OcircUacutemacrlsaquoUcircUgraveUacutemiddot

ıAcircmiddotUgraveUacuteEgraveIcircfi currenUacuteAacuteOcirc AcircIumlmiddotEcircUacutefiUgraveAcircUacuteOcirc middotfi UgraveEumlOacute Icircˆ-Igraveˆpermilrsaquomiddot Ocirc˘ UacuteOcircIcircmiddotIumlAcircrsaquo AacutecurrenIumlEgraveOcirc IgraveAcirc UgraveEuml AacuteOcircUacuteAacutelsaquoAcircOacutemiddotIumlIumlmiddotAacutelsaquo middotUacuteOcircfiUgraveˆOacute IcircmiddotEgrave IcircˆIgraveEgraveIcircOgraveOacute middot-UacuteAcircIacuteEumlAacutelsaquoUcircAcircˆOacute

AcircrsaquopermilOcirc˜ Iuml˘UacuteEgraveIcircOcircDagger permilUacuteiquestIgravemiddotUgraveOcirc˜ IgraveAcirc OcircIumlIumlcurren˜ Acirc-UacuteEgravecurrenUgraveAcircEgraveAcirc˜ Ocirc˘ middotrsaquo˙AcircUgravemiddotEgrave Ucirc˘Oacutelsaquoıˆ˜ IgraveAcircmiddotOacuteUgraveOcircIgraversaquoIgravemiddot

AcircIcircIcircIumlEumlUcircEgravemiddotUcircUgraveEgraveIcircfi IgraveAcircIumlfipermilUacutemiddotIgravemiddot

AcircIumlmiddotEcircUacutefi ıAcircmiddotUgraveUacuteEgraveIcircfi currenUacuteAacuteOcirc IgraveAcirc IgraveOcirc˘UcircEgraveIcirclsaquo UgraveUacutemiddot-AacuteOcircDaggerpermilEgrave IcircmiddotEgrave macrOcircUacutefi Ocirc˘ UcircmiddotUgraveEgraveUacutersaquo˙AcircEgrave UgraveEumlOacute AcircEgraveIcircmiddotEgrave-UacutefiUgraveEumlUgravemiddot

AcircrsaquopermilOcirc˜ IcircˆIgraveˆpermilrsaquomiddot˜ IgraveAcirc AcircEgravepermil˘IumlIumlEgravemiddotIcirclsaquo ˘fiıAcircUcircEumlIcircmiddotEgrave UgraveUacutemiddotAacuteOcircDaggerpermilEgravemiddot

AcircIumlmiddotEcircUacuteiquest IcircˆIgraveˆpermilrsaquomiddot IgraveAcirc AcircOacutemiddotIumlIumlmiddotUcircUcircfiIgraveAcircOacuteAcirc˜IgraveOcirc˘UcircEgraveIcirccurren˜ UcircIcircEumlOacutecurren˜

sectAcircIacuteEgraveIumlfiAacuteEgraveOcirc (UcircmacrAcircUgraveEgraveIcircfi IgraveAcirc UgraveEuml ıAcircmiddotUgraveUacuteEgraveIcirclsaquo IcircUacuteEgraveUgraveEgraveIcirclsaquo)

Το αρχαίο θέατρο της ∆ωδώνης στην Ήπειρο

204

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

204

Να παρατηρήσετε την πολυ-σηmicroία των λέξεων παράστα-ση έργο υποκριτής Να προσ-διορίσετε τη σηmicroασία τους σεκάθε φράση και να τις αντι-καταστήσετε όπου microπορείτεmicroε συνώνυmicroες λέξειςεκφρά-σεις

Από τις παραστάσεις των νοmicroισmicroάτων αντλούmicroε ποικίλες ιστορικέςπληροφορίες

Ο δικηγόρος εισέπραξε ένα σεβαστό ποσό για την παράστασή τουστο Εφετείο

Τα παιδιά στη σηmicroερινή εποχή αποκτούν πολλές παραστάσεις microε τηβοήθεια των microέσων microαζικής επικοινωνίας

Η παράσταση έκανε αίσθηση και προκάλεσε ευmicroενή σχόλια

Εκπρόσωποι του Συλλόγου Γονέων και Κηδεmicroόνων του σχολείουmicroας έκαναν παράσταση στον Υπουργό Παιδείας για να ικανοποι-ηθούν τα αιτήmicroατά τους

Ο πρεσβευτής της Γαλλίας laquoπροέβη σε έντονες παραστάσειςraquo

Να γίνουν οι γραφικές παραστάσεις των συναρτήσεων

Το έργο του δασκάλου είναι πολύ δύσκολο

Έργο της κυβέρνησης είναι η ευηmicroερία της χώρας

∆εν είναι δικό microου έργο να ελέγχω τους άλλους

Εκτελούνται δηmicroόσια έργα Έργα όχι λόγια

laquoΟ Ερρίκος ο ∆΄raquo θεωρείται το αντιπροσωπευτικότερο και τεχνι-κότερο έργο του Πιραντέλλο

Το έργο τέχνης έχει microεταβληθεί σε εmicroπόρευmicroα που laquoδιακινείταιraquo microεχίλιους τρόπους και microε τις πιο σύγχρονες οικονοmicroικές microεθόδους

Ο Μ Βασίλειος άσκησε σηmicroαντικό φιλανθρωπικό έργο

Ο Σοφοκλής εισάγει στην τραγωδία τον τρίτο υποκριτή

∆εν τον εmicroπιστεύοmicroαι καθόλου Είναι microεγάλος υποκριτής

α) Να αφηγηθείτε τις εντυπώσεις σας από microια παράσταση που εί-δατε και να τις γράψετε σrsquo ένα φίλο σας που βρίσκεται σε άλληπόλη

β) Να ετοιmicroάσετε την κριτική microιας παράστασης για microια τοπική εφη-microερίδα Μπορείτε να αξιοποιήσετε το λεξιλόγιο που ακολουθεί

205

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

205

UgraveOcirc currenUacuteAacuteOcirc IgraveOcircOacutefiUacutemiddotIcircUgraveOcirc UacuteˆUgraveOcircOcircUacuteEgravemiddotIcircfi EgravepermilEgravefiUacuteUacute˘ıIgraveOcirc AcircIumlmiddotEcircUacutefi UcircOcircsbquomiddotUacutefi middotIacuteEgravefiIumlOcircAacuteOcircUcirc˘AacuteIcircIumlOcircOacuteEgraveUcircUgraveEgraveIcircfi OcircIumlDaggerIcircUacuteOcircUgraveOcirc OcircIuml˘middotEgraveAacuteIgravecurrenOacuteOcirc AacuteOacuteˆUcircUgravefi AcircmiddotOacutemiddotUcircUgravemiddotUgraveEgraveIcircfi UgraveOcircIumlIgraveEumlUacutefiOcircIuml˘Ucirc˘˙EumlUgraveEumlIgravecurrenOacuteOcirc AcircrsaquoIcircmiddotEgraveUacuteOcirc OcircIumlEgraveUgraveEgraveIcircfi UacuteˆUgravefiUgrave˘Ocirc IumlEumlIcircUgraveEgraveIcircfi middotIcircmiddotUgravemiddotOacutefiEumlUgraveOcircIacuteAcircAcircUacutemiddotUcircIgravecurrenOacuteOcirc iquestUacuteUgraveEgraveOcirc permilUacutemiddotIgravemiddotUgraveEgraveIcircfiIcircˆIgraveEgraveIcircfi IcircIumlmiddotUcircEgraveIcircfi UcircDaggerAacutemacrUacuteOcircOacuteOcirc UacuteAcircmiddotIumlEgraveUcircUgraveEgraveIcircfiEumlıOcircAacuteUacutemiddotEcircEgraveIcircfi OacutemiddotUgraveOcirc˘UacutemiddotIumlEgraveUcircUgraveEgraveIcircfi Ucirc˘IgravesbquoOcircIumlEgraveIcircfi middotUcircUgraveEgraveIcircfi permilUacuteiquestIgravemiddot EgraveUcircUgraveOcircUacuteEgraveIcircfi permilUacuteiquestIgravemiddot

middotOacutecurrensbquoEumlIcircAcircIcircmiddotUgravecurrensbquoEumlIcircAcirc AcircrsaquomacrAcirc ıAcircUacuteIgravelsaquo ˘OcircpermilOcircmacrlsaquomiddotUgravemiddotAacuteOgravepermilEuml middotOcircUgrave˘macrrsaquomiddot IacuteAcircUcirclsaquoIcircˆUcircAcirc ıDaggerAcircIumlIumlmiddot middotOcircUgravecurrenIumlAcircUcircAcirc AacuteAcircAacuteOcircOacutefi˜ permilEumlIgraveEgraveOcircDaggerUacuteAacuteEumlUcircAcirc Ucirc˘˙EumlUgravelsaquoUcircAcircEgrave˜

Ocirc UcircIcircEumlOacuteOcircıcurrenUgraveEuml˜ permilEgraveiquestUcircEumlIgraveOcirc˜ Acirc˘UacuteEumlIgravemiddotUgraveEgraveIcircfi˜ UgraveOcircIumlIgraveEumlUacutefi˜ AcircIgraveOacuteAcirc˘UcircIgravecurrenOacuteOcirc˜ AcircIcircIumlAcircIcircUgravefi˜ AcircIcircIcircAcircOacuteUgraveUacuteEgraveIcircfi˜Acirc˘EcirciquestOacuteUgravemiddotUcircUgraveOcirc˜

˘OcircUgraveiquestUcircUcircˆ UgraveOcirc˘˜ AcircUacuteIgraveEumlOacuteAcirc˘Ugravecurren˜ UcircAcirc AcircOacuteEgravemiddotrsaquoOcirc UcircDaggerOacuteOcircIumlOcirc UcircIcircEumlOacuteOcircıAcircUgraveOgrave IgraveAcirc permilAcircIacuteEgraveOcircUgraveAcircmacrOacutersaquomiddot ndashIgravemiddotAcircUcircUgraveUacutersaquomiddot ndashAcirc˘Ucirc˘OacuteAcircEgravepermilEumlUcircrsaquomiddot ndashUcirc˘OacutecurrenAcircEgravemiddot AcircEgraveIgraveAcircIumlOcircDaggerIgravemiddotEgrave UgraveEuml UcircIcircEumlOacuteOcircıAcircUcircrsaquomiddotpermilEgravepermiliquestUcircIcircˆ UgraveOcirc currenUacuteAacuteOcirc UcirccurrensbquoOcircIgravemiddotEgrave UgraveOcirc currenUacuteAacuteOcirc ndashUgraveEuml IgraveAcircUgraveiquestEcircUacutemiddotUcircEuml ndashUgraveOcirc IcircOcircEgraveOacutefi IcircmiddotEgraveOacuteOcircUgraveOcircIgraveOgraveUacuteˆUgraveOcircUgrave˘Ograve permilEgravemiddotUcircIcircAcirc˘iquest˙ˆ AcircEgraveUacutemiddotIgravemiddotUgraversaquo˙OcircIgravemiddotEgrave middotIacuteEgraveOcircOcircEgraveOgrave UgraveEgrave˜ permil˘OacutemiddotUgravefiUgraveEumlUgraveAcirc˜

Ocirc EumlıOcircOcircEgravefi˜ ıAcircmiddotUgraveUacutersaquoOacuteOcirc˜ middotUcircUgravecurrenUacuteEgrave UgraveOcirc˘ ıAcirciquestUgraveUacuteOcirc˘ sbquoAcircOacuteUgravecurrenUgravemiddot EgravecurrenUacuteAcircEgravemiddot UgraveEuml˜ UgravecurrenmacrOacuteEuml˜ UgraveUacutemiddotAacuteˆpermilfi˜UacuteˆUgravemiddotAacuteˆOacutersaquoUcircUgraveUacuteEgravemiddot sbquoOcirc˘sbquofi UacutefiUcircˆOcirc IcircOcircIgraveiquestUacuteUcircOcirc˜

Ocirc ırsaquomiddotUcircOcirc˜ ıAcircmiddotUgraveUacuteEgraveIcirclsaquo OcircIgraveiquestpermilmiddot IcircOcircIgravemiddotOacutersaquomiddot IgraveOcirc˘IumlOcircDaggerIcircEgrave

AcircmiddotAacuteAacuteAcircIumlIgravemiddotUgraveEgraveIcircfi˜ AcircUacutemiddotUcircEgraveUgraveAcircmacrOacuteEgraveIcircfi˜ UacuteˆUgraveOcircOcircUacuteEgravemiddotIcircfi˜ AcircEgraveUacutemiddotIgravemiddotUgraveEgraveIcircfi˜EcircOcircEgraveUgraveEumlUgraveEgraveIcircfi˜ AcircmiddotUacutemacrEgravemiddotIcircfi˜

AcircUacuteEgraveOcircpermilAcircDaggerˆ middotrsaquoUacuteOacuteˆ IcircUacutemiddotUgraveEgraveIcirclsaquo AcircEgravemacrOcircUacutelsaquoAacuteEumlUcircEuml

Euml middotUacuteiquestUcircUgravemiddotUcircEuml middotOacuteEumlAacute˘UacuteEgraveIcirclsaquo UgraveEgraveIgraveEumlUgraveEgraveIcirclsaquo middotOcircAacuteAcirc˘IgravemiddotUgraveEgraveOacutelsaquo middotAacuteIcircfiUcircIgraveEgravemiddot UacuteOgraveUgraveEuml (UacuteAcircIgraveEgravecurrenUacutemiddot) Acirc˘UacutefiUcircˆEumlUacutefimacrAcircEgraveUacuteEuml IgraveOcirc˘UcircAcircEgravemiddotIcirclsaquo UcircmacrOcircIumlEgraveIcirclsaquo AcircrsaquoUcircEumlIgraveEuml Iumlmiddot˚Icirclsaquo iquestbdquoOcircAacuteEuml middotOacuteEgravemiddotUacutelsaquo AcircOacutepermilEgravemiddotEcirccurrenUacuteOcirc˘UcircmiddotAcircEgraveIgraveAcircIumlEumlIgravecurrenOacuteEuml IumlmiddotIgraveUacutelsaquo middotIacutecurrenmacrmiddotUcircUgraveEuml

UgraveOcirc IcircOcircEgraveOacutefi IumlmiddotUgraveDagger EcircmiddotOacutemiddotUgraveEgraveIcircfi OcircIuml˘IumlEumlıcurren˜ UacuteOcircOcircpermilAcirc˘UgraveEgraveIcircfiUcirc˘OacuteUgraveEumlUacuteEumlUgraveEgraveIcircfi permilDaggerUcircIcircOcircIumlOcirc middotmiddotEgraveUgraveEumlUgraveEgraveIcircfi

middotUacutemiddotIcircOcircIumlOcirc˘ıOgrave IgraveAcirc Ucirc˘AacuteIcircrsaquoOacuteEumlUcircEuml IgraveAcirc IcircmiddotUgraveiquestOacute˘IacuteEuml Ucirc˘IgraveIgraveAcircUgravecurrenmacrˆ middotOcircıAcircOgraveOacuteˆAcircEgravepermilOcircIcircEgraveIgraveiquest˙ˆmiddotOcircpermilOcircIcircEgraveIgraveiquest˙ˆ AcircAcirc˘EcircEumlIgraveOgrave macrAcircEgraveUacuteOcircIcircUacuteOcircUgraveOgrave UcircEcirc˘Uacutersaquo˙ˆ AacuteEgraveOcirc˘macrmiddot˝˙ˆ

Ocirc IcircUacuteEgraveUgraveEgraveIcircfi˜ middotIgraveAcircUacutefiIumlEumlUgraveOcirc˜ middotOacuteUgraveEgraveIcircAcircEgraveIgraveAcircOacuteEgraveIcircfi˜ currenOacuteUgraveEgraveIgraveOcirc˜ AcircOacuteEumlIgraveAcircUacuteˆIgravecurrenOacuteOcirc˜ OcircIacute˘permilAcircUacuteIcirclsaquo˜ Acirc˘middotrsaquoUcircıEumlUgraveOcirc˜

∆ραmicroατοποίηση Μετά το τέλος microιας παράστασης δύο θεατές λογοmicroαχούν εκφράζονταςαντίθετες απόψεις για την παράσταση

193

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

193

Βιλάρ που microεταmicroόρφωσε τον Τρυγαίο σε σύγχρονο Γάλλο αmicroπελουργόθύmicroα της οικονοmicroικής κρίσης που προκάλεσε ο πόλεmicroος της ΑλγερίαςΠροτίmicroησε και σωστά να microπολιάσει ένα αρχαίο έργο microε στοιχεία τηςσύγχρονης εποχής Στοιχεία που ηχούν παράλογα microέσα στο έργο microα microή-πως και ολόκληρο το θέατρο του Αριστοφάνη δεν είναι microε microια έννοιαθέατρο του παραλόγουΑλλrsquo ας δούmicroε την κεντρική ιδέα του microύθου της laquoΕιρήνηςraquo Ένας

αmicroπελουργός από τα περίχωρα της Αθήνας ο Τρυγαίος βλέπονταςτην Ελλάδα να καταστρέφεται από τον Πελοποννησιακό πόλεmicroο πουδεν λέει να τελειώσει microαζεύει τους απλούς ανθρώπους απrsquo όλη τηνΕλλάδα γεωργούς εmicroπόρους microαραγκούς microαστόρους microέτοικους καιξένους και νησιώτες να βάλουν ένα χεράκι για να ελευθερώσουν τηνΕιρήνη που την είχε φυλακίσει ο Πόλεmicroος σε microια σπηλιά Πράγmicroαπου τελικά πετυχαίνουνΟ χορός λοιπόν δεν είναι microόνο Αθηναίοι είναι οι Πανέλληνες που

καταλαβαίνουν πως πρέπει να ενωθούν και να λησmicroονήσουν τις δια-φορές τους για να σταmicroατήσει το κακό Είναι οι απλοί άνθρωποι πουσηκώνουν τα βάρη του πολέmicroου που ακολουθούν ανάξιους (και συχνάδειλούς) αρχηγούς που τα δικά τους χωράφια ρηmicroάζουν ακαλλιέργηταόταν φεύγουν σε εκστρατεία και τα δικά τους δέντρα και σπίτια καί-γονται απrsquo τους εχθρούς όταν ο πληθυσmicroός της περιοχής κλείνεται microέ-σα στα τείχη της πόλης∆εν είχε τα ίδια αισθήmicroατα ο χορός στους laquoΑχαρνήςraquo που παίχτη-

καν το 425 στα Λήναια ndashλίγα χρόνια πριν την laquoΕιρήνηraquo Τότε οι Αθη-ναίοι δεν είχαν ακόmicroα εξαντληθεί ολοκληρωτικά και γιrsquoαυτό οι γέρο-ντες του χορού δε θέλουν στην αρχή νrsquo ακούσουν τίποτα για συνθήκηmicroε τους Πελοποννησίους Το 422 όmicroως που παίζεται η laquoΕιρήνηraquo

όλοι είναι πια καταπονηmicroένοι και λαχτα-ρούν την ειρήνη Ακριβώς αυτής της λα-χτάρας έκφραση είναι η κωmicroωδία του Αρι-στοφάνη κι αυτός ο αδιάκοπος καηmicroός γιαεπιστροφή στα ειρηνικά έργα στο σκάψιmicroοτου χωραφιού στο εργαστήρι στα γλεντά-κια microε τους φίλους είναι που δίνει τον παλ-microό στην κίνηση του χορού και το λυρισmicroόστο τραγούδι του

∆εν πολυθέλω τις microάχεςπαρά κοντά στη φωτιάνα κουτσοπίνω microε φίλουςκαίγοντας ξύλα ξεράκούτσουρα απrsquo το καλοκαίρικι ανασκαλεύοντας τη θράκανα καβουρντίζω στραγάλια

laquoΕιρήνηraquo του Αριστοφάνη από τοΚρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος(1965)

Ο Πέλος Κατσέλης ανέβασε την laquoΕιρήνηraquo microε πολλήν ευσυνειδησία χω-ρίς όmicroως να αξιοποιήσει όλες τις δυνατότητες που του παρείχε το έργοείχες διαρκώς την εντύπωση ότι το κείmicroενο ήταν τόσο πνευmicroατώδεςώστε η παράσταση θα microπορούσε να laquoαστράφτειraquo περισσότερο Ακόmicroαο σκηνοθέτης δεν κατάφερε να υποτάξει τους ερmicroηνευτές σrsquo ένα ενιαίοσύνολο Εδώ βέβαια δεν microπορούσε να συmicroβεί διαφορετικά αφού ήταντόσο ανοmicroοιογενής η προέλευση των ηθοποιών και τόσο λίγος (όχι βέ-βαια για τις ελληνικές συνθήκες όπου ο αριθmicroός των δοκιmicroών είναισυνήθως απελπιστικά microικρός) ο χρόνος της προετοιmicroασίας Παρrsquoόλα αυ-τά όmicroως και παρά την υποκειmicroενική αδυναmicroία microερικών ηθοποιών καιτην ανωριmicroότητα των νέων του χορού η παράσταση στέκει απόλυτα Καιδεν υπάρχει σrsquoαυτή την αναγνώριση καmicroιά επιείκεια Είναι πραγmicroατικάτέτοιο το microεράκι και τόσο ευσυνείδητη η δουλειά όλων των παραγό-ντων του Άρmicroατος που φεύγεις τελικά ξεχνώντας τις αντιρρήσεις σου microετην ευφορία του θεατή που παρακολούθησε καλό θέατρο Στη δηmicroιουρ-γία αυτής της ευφορίας συντελεί αποφασιστικά και η ωραία microουσική τουΝικηφόρου Ρώτα που αν σε microερικά σηmicroεία ήταν λιγότερο αργή (ώστε ναmicroη δηmicroιουργείται η εντύπωση ότι η παράσταση laquoκάνει κοιλιάraquo) θα εξυ-πηρετούσε περισσότερο το τελικά θετικό αποτέλεσmicroα Επίσης ουσιαστι-κή είναι και η συmicroβολή των κοστουmicroιών του Σπύρου ΒασιλείουΑπό τους ηθοποιούς δε θα θέλαmicroε να ξεχωρίσουmicroε κανένα microιας και

οι ίδιοι δούλεψαν σαν microια φιλική οmicroάδα χωρίς βεντετισmicroούς και δια-κρίσεις ndashδεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι οι φωτογραφίες τους δηmicroοσιεύ-ονται στο πρόγραmicromicroα microε αλφαβητική σειρά Περιοριζόmicroαστε νrsquoαναφέ-ρουmicroε τα ονόmicroατά τους Όχι πως έχουν όλοι την ίδια επιτυχία αλλά σrsquoόλους ανήκει η τιmicroή για την συmicromicroετοχή στην ευγενική προσπάθειαΑνδρεόπουλος Βασιλείου Γιαννακού Γραmicromicroένος ∆ακτυλίδης Έξαρ-χος Κατσιγιάννης Κοτσίρης Ληναίος Μπελίτση Ρευmicroατάς ΤαξιάρχηςΤσιτσόπουλος Φωτίου Χριστόπουλος ΨαρράςΑυτά για την παράσταση Οπωσδήποτε όmicroως οι επιmicroέρους παρα-

τηρήσεις δεν έχουν σηmicroασία Σηmicroασία έχει ότι τόσοι αξιόλογοι ηθο-ποιοί αφήνοντας άλλες επικερδέστερες εργασίες συmicroφώνησαν πάνωστις ίδιες αρχές και συγκρότησαν microια οmicroάδα για να τις υπηρετήσουνΣηmicroασία έχει ότι το αφηmicroένο στην τύχη του και στον ελληνικό κινηmicroα-τογράφο κοινό της κωmicroόπολης και του χωριού έρχεται σrsquo επαφή microε τοκαλό θέατρο microέσα από ένα έργο λαϊκό που προσφέρεται γιrsquoαυτή τηνεπαφή Σηmicroασία έχει η συγκίνηση η κατάνυξη θα λέγαmicroε των 5000 θε-ατών της Νικόπολης που πέρασαν microια βραδιά γιορτής ndashνα επιτέλουςπου το θέατρο βγαίνει από την κλειστή αίθουσα και ξαναγυρνάει στηλαϊκή συνάθροιση στο γήπεδο και στην πλατεία Όσο για την ποιότη-τα της εργασίας αυτή microε τον καιρό θα βελτιώνεται όλο και περισσότε-ρο το σηmicroαντικό όmicroως είναι ότι το Άρmicroα Θεάτρου σκοπεύει σωστά

(iexclEgraveIcircEumlEcirc paramiddotmiddotOacutepermilUacutecurrenOcirc˘ partEgraveıAcircOgraveUacuteEumlUcircEuml ∆currenmacrOacuteEuml˜ 1964)

194

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

194

laquoΕιρήνηraquo του Αριστοφάνη από τοΘέατρο Τέχνης του Καρόλου Κουν(1979)

195

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

195

Παρατηρήστε microε ποιον τρό-πο τεκmicroηριώνει ο κριτικός τασχόλιά του για το σκηνοθέτηκαι τους ηθοποιούς στο προη-γούmicroενο κείmicroενο

Εκτός από την αποτίmicroηση της ίδιας της παράστασης ποια άλλα θέ-microατα θίγει ο Ν Παπανδρέου microε την κριτική του και ποιες είναι οι προ-τάσεις του σχετικά microε τα θέmicroατα αυτά

Αφίσα τουΤσαρούχη γιατις laquoΤρωάδεςraquo

196

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

196

Επιχειρήστε τώρα να γράψε-τε microια laquoπαρουσίασηraquo για τηθεατρική παράσταση τηςlaquoΕιρήνηςraquo από το Άρmicroα Θε-άτρου Στην περίπτωση αυτήκαταρχήν θα δώσετε τα βα-σικά στοιχεία της παράστα-σης (τίτλος έργου συγγρα-φέας χώρος χρόνος) και στησυνέχεια κάποιες πληροφο-ρίες για την υπόθεση του έρ-γου και τους συντελεστές τηςπαράστασης Η laquoπαρουσία-σηraquo microπορεί να κλείσει microε κά-ποια σύντοmicroα σχόλια ∆είτεγια παράδειγmicroα και την laquoπα-ρουσίασηraquo της διπλανής στή-λης που αναφέρεται στηνπαράσταση της κωmicroωδίαςτου Αριστοφάνη laquoΣφήκεςraquo

laquotradeEcirclsaquoIcircAcirc˜raquoIcircˆIgraveˆpermilrsaquomiddot UgraveOcirc˘ infinUacuteEgraveUcircUgraveOcircEcirciquestOacuteEuml

Εθνικό Θέατρο laquoΕπιδαύρια 1963raquo

∆έταρτη χρονολογικά από τις σωζόmicroενες κωmicroωδίες του Αρι-στοφάνη οι laquoΣφήκεςraquo (422 πΧ) σατιρίζουν τη laquoφιλοδι-κίαraquo των Αθηναίων τη διαφθορά του δικαστηριακού θε-

σmicroού και την πολιτική διαφθορά που είχαν φέρει στην εmicroπόλεmicroη Αθή-να οι δηmicroαγωγοί microε προεξάρχοντα τον Κλέωνα Ο τελευταίος δίνει τrsquoόνοmicroά του στους δύο ήρωες της κωmicroωδίας το φιλόδικο γέρο Φιλο-κλέωνα και το microυαλωmicroένο γιο του Βδελυκλέωνα που αγωνίζεται να σω-φρονίσει το microανιασmicroένο πατέρα του κι οργανώνει δίκες σπίτι του για νακορέσει το φιλόδικο microένος του Με διασκεδαστικά επεισόδια και κα-φτερή σάτιρα επίκαιρη και microη η κωmicroωδία προχωρεί γοργά στο χα-ρούmicroενο τέλος της όπου ο Φιλοκλέων απαρνιέται την Ηλιαία για χάρητου γλεντιού και του ποτούΑπό τους laquoΣφήκεςraquo εmicroπνεύστηκε ο Ρακίνας την κωmicroωδία του laquoΟι

φιλόδικοιraquo (1668) που σατιρίζει τη microανία των συγκαιρινών του όχι πιανα δικάζουν αλλά να δικάζονται να καταφεύγουν microε το παραmicroικρόστα δικαστήριαΤους laquoΣφήκεςraquo έχουν microεταφράσει στα νεοελληνικά ο Μ Αυγέρης (Φέ-

ξης 1911) ο Γ Οικονοmicroίδης (1961 σε πεζό) και τώρα ο Θρ ΣταύρουΗ παράσταση του Εθνικού Θεάτρου (σκηνοθεσία Α Σολωmicroού)

ακολούθησε το ίδιο microε τις προηγούmicroενες αριστοφανικές laquoδιδασκαλίεςraquoύφος Για microια άλλη φορά κυριάρχησε ο Χρ Νέζερ microε την ακάmicroατη ζω-τικότητά του Άξιος συmicroπαραστάτης του ο Μιχ Καλογιάννης

(poundcurrenmiddotUgraveUacuteOcirc AtildeUacuteOcircOacuteEgraveIcircfi 1963 Ucirc 17)

Ο Χριστόφορος Νέζερ Φιλοκλέωνστους laquoΣφήκεςraquo

Οι laquoΣφήκεςraquo σε νεότερη παράσταση

197

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

197

∆ιαβάστε προσεκτικά τηνκριτική του Φ Πολίτη γιαmicroια παράσταση του 1930

radic laquointDaggerIcircIumlˆmiddot˜raquo

(sectmiddot˚Icircfi ıcurrenmiddotUgraveUacuteOcirc paramiddotAacuteIcircUacutemiddotUgraversaquoOcirc˘)

(Πρωία 4 Ιουλ 1930)

ordf ε πρωτοφανή κοσmicroοσυρροή άρχισαν προχτές οι παρα-στάσεις του laquoΛαϊκού Θεάτρου Αθηνώνraquo στο Παγκράτι Οκ Βασίλης Ρώτας ο διευθυντής κrsquoεmicroψυχωτής της λαϊκής

αυτής θεατρικής κινήσεως [] δεν εδίστασε να δαπανήση ότι είχεγια να ευπρεπίση την πανάθλια microάντρα να ξαναχτίση το ετοιmicroόρροπο

θεατράκι και να προετοιmicroάση ευπρόσωπες παραστά-σεις σεβόmicroενος προ παντός το κοινό του []

Θέλησε να εmicroφανίση τον Κύκλωπα σα ∆ράκοτων παραmicroυθιών microας που τρώει σάρκες αν-θρώπινες κrsquo έχει βλακεία περισσή λόγω τουωmicroού αισθησιασmicroού του Κrsquoοι Σάτυροι δανεί-στηκαν τη microορφή των Καλλικαντζάρων ή ανά-λογων microορφών των παραδόσεών microας πουέχουν δειλία κουτοπονηριά και χαιρεκακία Ηαντίληψη αυτή δεν είναι κακή και microάλιστα γιαένα laquoλαϊκόraquo θέατρο γιατί ζωογονεί τις αρχαίες

microορφές microε παραστάσεις όχι πολύ ξένες στον νεώ-τερο Έλληνα Ο Κύκλωπας εmicroφανίστηκε λοιπόνυπερmicroέτρως ψηλός αληθινό θεριό microε θηριώδη microά-σκα σα ζώο ανθρωπόmicroορφο ή σαν ελέφας ή βούβα-

λος τριχωτός ή microάλλον σα γιγάντιος γορίλλας που η αν-θρωπιά τού λείπει ολότελα και κάθε συνεννόηση microαζί του καταντάανέφικτη Ένα κτήνος ωmicroής βίας χώmicroα και λάσπη που πρέπει να δα-microαστή από το ανθρώπινο πνεύmicroα Κrsquo οι Σάτυροι microαυρίστηκαν σαν τατσιλικρωτά στις καπνοδόχες Όλα αυτά δείχνουν όmicroως απλώς τηνπρόθεση Η εκτέλεση ήταν ατυχής Ο Κύκλωπας δεν microπορούσε να κι-νηθή ελεύθερα ούτε να παίξη Φώναζε microόνο microrsquo όλη τη δύναmicroη τωνπνευmicroόνων του σαν να καλούσε βοήθεια ο ηθοποιός microέσα από την κυ-κλώπεια φυλακή του Οι φωνές ήταν τις περισσότερες φορές φάλτσεςκιrsquoαντηχούσαν πνιγmicroένα Η microάσκα έκαmicroε να χαθούν περίφηmicroες σκηνέςόπως του κωmicroικώτατου microεθυσιού του Κύκλωπα

Όχου ας φέξη ας φέξη Η βάρκατης κοιλιάς microου γιοmicroιστήmicroε κρασί πολύ και σάρκατρίζει τρίζει που λες θα σκιστή

Ugravemiddot UgraveUcircEgraveIumlEgraveIcircUacuteˆUgraveiquest OcircOacuteOcircIgravemiddotUcircrsaquomiddot UgraveˆOacute IcircmiddotIumlEgraveIcirciquestOacuteUgrave˙middotUacuteˆOacute UcircUgraveEuml ordfiquestOacuteEuml

198

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

198

Εκτός από τη γενική laquoλαϊκήraquo αντίληψη της αναζωογονήσεως τουσατυρικού αυτού δράmicroατος στις γενικές microεγάλες γραmicromicroές της δενεδόθηκε στην παράσταση η αναγλυφική θεατρική ερmicroηνεία Έλειψεαπό παντού ο ρυθmicroός Ο χορός των Σατύρων ήταν ένα άβουλο κιrsquoαπειθάρχητο γρούπο microε αναρχικές κινήσεις παίζοντας τυχαία και

microοιραία φαλτσάροντας όταν τραγουδούσε εστερηmicroένο τηςενότητος που πρέπει νάχει ο χορός Οι χορευταί σα να ξε-χνούσαν τους θεατάς microολονότι άλλα τους συνεβού-λευσε ο θιασάρχης στον πρόλογό του Και τούτοδεν microπορώ να το καταλογίσω σε βάρος των χο-ρευτών αλλά του θιασάρχη που δεν τους έδωσετην ποθητή ρυθmicroική εmicroφάνιση Έπειτα ο ωmicroόςκαι ακαλαίσθητος ρεαλισmicroός της άτυχης σκηνο-γραφίας και των βρώmicroικων τοmicroαριών που θύ-microιζε παλιές υπερνικηmicroένες θεατρικές σχολέςόπως ακόmicroη κrsquo η ψεύτικη η κατά συνθήκην κω-microική τάχα απαγγελία των διαλογικών microερώνεπείραζαν άσχηmicroα στα νεύρα ∆εν microπορείς νrsquo

απαγγέλλης σα να λες laquoΚοιτάχτε microε παίζω κωmicroωδίαraquo γιατί τότε δενγελά κανείς Αυτά ασφαλώς τα ξέρει ο κ Ρώτας και για τούτο απο-ρώ πώς δεν τrsquo απέφυγε ∆εν κρίνω επιεικώς την παράστασή τουεπειδή ακριβώς έχω υπrsquoόψιν microου ότι σέβεται το κοινό του και δε θε-ωρεί στο λαϊκό του θέατρο το laquoλαόraquo κατώτερη microάζα Υπήρχε κάποιαπροχειρότης κιrsquoακαλαισθησία στην πρώτη αυτή εmicroφάνιση του θιάσουτου που πρέπει να λείψη από τις άλλες Ο κ Ρώτας microπορεί microε το λαϊ-κό θέατρό του να προσφέρη υπηρεσία στη δραmicroατική τέχνη Με τέ-τοια προοπτική ασφαλώς το εσύστησε Ο laquoΠρόλογος στο Προσκή-νιοraquo ήταν ένα αθόρυβο γενναίο και καλό κήρυγmicroα Πρέπει όmicroως τοκήρυγmicroα αυτό να εφαρmicroοσθή microrsquo ενθουσιασmicroό ο οποίος άλλωστε δεντου λείπει Περιmicroένουmicroε λοιπόν πιο παστρική δουλειά Με λιγώτεραέξοδα και microε γνησιότερη καλαισθησία Και του ευχόmicroαστε από καρ-διάς να πετύχη

AacuteUacuteOcircDaggerOcirc= OcircIgraveiquestpermilmiddot (AacuteIcircUacuteOcirc˘)

tradeUgraveOcirc IcircAcircrsaquoIgraveAcircOacuteOcirc UgraveOcirc˘ ordm paraOcircIumlrsaquoUgraveEuml permilEgravemiddotUgraveEumlUacuteAcircrsaquoUgravemiddotEgrave Euml OcircUacuteıOcircAacuteUacutemiddotEcircrsaquomiddot IcircmiddotEgrave Euml UcircUgraversaquoIacuteEuml UgraveOcirc˘ (1930)

Ποια ήταν η σκηνοθετική αντίληψη του Β Ρώτα για τον laquoΚύ-κλωπαraquo και πώς την ερmicroηνεύει και την αξιολογεί ο Φ Πολίτης Μεποια επιχειρήmicroατα υποστηρίζει τις αξιολογικές του κρίσεις ο ΦΠολίτης

199

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

199

Συζητήστε το κείmicroενο τουΜ Πλωρίτη Συmicroφωνείτε microετους laquoνεωτερισmicroούςraquo που ει-σάγονται σε παραστάσειςαρχαίου δράmicroατος ∆ικαιο-λογήστε την άποψή σας

laquoiexclpartoslash∆partƒπtradeordfradicπraquo intinfinπ infinƒAtildeinfinπradic centƒinfinordfinfin

∆ΟΥΣ νεωτερισmicroούς πολύ ηγάπησα και πολύ ετίmicroησα τον και-ρό που ασκούσα θεατρική κριτική Κι όταν λέω laquoνεωτερι-σmicroούςraquo εννοώ νέες προσεγγίσεις στο αειθαλές Αρχαίο ∆ράmicroα

Είχαmicroε από τότε κουρασθεί κάπως και κορεσθεί από τις laquoδιδασκαλίεςraquoτραγωδιών που επαναλάmicroβαναν η microια microετά την άλλη την ίδια περίπουlaquoόψινraquo (σκηνοθεσία σκηνογραφία υπόκριση) ndash microrsquoόλο που κι εκείνεςστην εποχή τους είχαν σταθεί νεωτερικές και είχαν φτάσει σε εξαίρε-τα αποτελέσmicroαταΑλλά το ερώτηmicroα προπάντων σήmicroερα είναι ως ποιο σηmicroείο αυτοί

οι νεωτερισmicroοί είναι θεmicroιτοί Ως ποιο σηmicroείο ανταποκρίνονται στον βα-σικό σκοπό microιας απόδοσης του αρχαίου έργου την microετάδοση του προ-βληmicroατισmicroού που περιέχει εκείνο και της ηδονής που παρέχει (Αφορ-microή στο άρθρο τούτο δίνει microια έρευνα στο περιοδικό laquoΠρόσωπαraquo τουlaquoΒήmicroατοςraquo της 31799 όπου απαντούν σηmicroαντικοί σκηνοθέτες ΠήτερΧωλλ Πέτερ Στάιν Κώστας Γαβράς)ΟΧΙ microόνο οι laquoειδικοίraquo αλλά και κάθε ενηmicroερωmicroένος θεατής ξέρει

πως το Αρχαίο ∆ράmicroα ndash και κάθε microεγάλο ∆ράmicroα ndash είναι στοχασmicroόςπάνω στα ανθρώπεια microέσα από σκηνική δράση υψηλού ήθους καιύφους Η αλήθεια το microέγεθος και η αρmicroονική σύνθεση των στοιχείωναυτών δίνουν στο microεγάλο ∆ράmicroα τη διαχρονικότητά του Αν microας laquoσυ-γκινούνraquo η ανταρσία του Προmicroηθέα η laquoαντίστασηraquo της Αντιγόνης ηlaquoαmicroαρτίαraquo του Οιδίποδα οι βασανισmicroοί του Ορέστη είναι επειδή απο-τελούν στοιχεία της απαιώνιας ανθρώπινης υπόστασης της humainecondition που έλεγε ο Montaignehellip επειδή αναγνωρίζουmicroε σrsquoαυτούςκάποιους από τους δικούς microας προβληmicroατισmicroούς εmicroπειρίες αγωνίεςΑυτή είναι η laquoοικειότηταraquo του microεγάλου δράmicroατος εκφρασmicroένη microε Λό-γο (λογική σκέψη) και λόγο και πράξη που εναρmicroονίζονται απόλυτα microετου θέmicroατος το microέγεθος Αν αυτή η αρmicroονία διαταραχθεί ή ανατραπείτο έργο χάνει την ισορροπία και την εmicroβέλειά του στο θεατή χάνει τηνουσία του laquoείναιraquo του ΦΟΒΑΜΑΙ λοιπόν πως οι νεότατοι laquoνεωτερισmicroοίraquo φτάνουν συ-

χνά σε τέτοιες διαταράξεις και ανατροπές Πασχίζοντας να laquoεκσυχρο-νίσουνraquo τα microεγάλα έργα για να τα κάνουν ndash λέειndash προσιτά στον σηmicroε-ρινό θεατή τα microικραίνουν τα συρρικνώνουν και τελικά τα πλαστο-γραφούν Επειδή οι εκσυγχρονισmicroοί που επιχειρούν είναι ολότελα εξω-τερικοί κι επιδερmicroικοί επειδή προσπαθούν να εντυπωσιάσουν να ξι-πάσουν το κοινό microε laquoευρήmicroαταraquo φτηνής laquoεπικαιρότηταςraquo και επαρ-χιώτικου φανφαρονισmicroού που όχι microόνο καταστρέφουν το ήθος και τούφος των έργων αλλά και microε τα laquoπυροτεχνήmicroατάraquo τους αφανίζουν τοίδιο το νόηmicroα και τον προβληmicroατισmicroό του ∆ράmicroατος

Πήτερ Χωλλ Πέτερ ΣτάινΚώστας Γαβράς

200

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

200

Αντί ο θεατής να ενωτίζεται τα προβλήmicroατα των ηρώων αντί να microε-τέχει στο πάθος τους και στα πάθη τους αντί να microεταλαβαίνει τον λόγοτους laquoχαζεύειraquo τον laquomicroοντερνισmicroόraquo των σκηνοθετικών τεχνασmicroάτωνεντυπωσιάζεται ή αντιδρά ή καγχάζει microε το τσιγάρο που καπνίζει microιά ()αγγελιοφόρος microε τα τσιγκέλια όπου κρέmicroεται ο Χορός σαν σφαχτάρι microε

την αφόδευση του χορού στην ορχήστρα και χάνει ολότελα καιτο άγγελmicroα και το χορόδραmicroα και το δράmicroα ολόκληρο Οισκηνοθέτες αυτοί microοιάζουν νrsquoαγνοούν πως το microεγάλο ∆ρά-microα δεν αποβλέπει ποτέ να laquoξαφνιάσειraquo microε τρακατρούκεςmicroε χασαπόχαρτα ή microε χαρτιά καθαριότητας αλλά να εmicro-βαθύνει στο microέγα αίνιγmicroα του συmicroπαντικού microακρόκο-σmicroου και του ανθρώπινου microικρόκοσmicroου Οι δήθεν νεω-τεριστές όmicroως laquoαινιγmicroατίζονταιraquo και ηδονίζονται microεφούmicroαρα microε χασαπιά microε απόβλητα Ισχυριζόmicroενοι πωςmicroε τα ευρήmicroατά τους προβάλλουν τον βαθύτερο συmicro-βολισmicroό των έργων τα εmicroβολίζουν (κατά τη ναυτική πο-λεmicroική ορολογία) και τα καταποντίζουν αύτανδραΣΤΟ ολέθριο τούτο αποτέλεσmicroα συνεργούν συχνά

και οι microεταφράσεις Αυτές που εκσυγχρονίζοντας τάχατον λόγο του ποιητή τον διαστρέφουν σε αγοραίο κου-βεντολόι σε καβγά των τριάδων τον ευτελίζουν τονεκχυδαΐζουν microε τρόπο ολότελα ασύmicroβατο προς το ήθοςκαι το ύφος του πρωτότυπου Ο λόγος των microεγάλωνδραmicroατουργών δεν είναι κοσmicroικά laquoευγενικόςraquo και laquoκοmicro-ψόςraquo ndash συχνά γίνεται βίαιος ακόmicroα και υβριστικός ndashαλλά είναι πάντα καίριος και απόλυτα συνεπής microε τονψυχισmicroό και το πάθος των προσώπων microε την laquoκρίσηraquo

της στιγmicroής όπου εκφέρεται Η διαστροφή του δεν τον κά-νει laquoσύγχρονοraquo αλλά κακόχρονο και κακοχρονιασmicroένο

ΚΑΙ το κοινό Σε κάποιο σηmicroείο της συνέντευξής του ο Πέτερ Στάινλέει πως laquoτο αρχαίο δράmicroα θέλει υπεύθυνους θεατέςraquo Σωστά Όmicroωςπολλοί laquoνεωτεριστέςraquo διαφθείρουν όχι microόνο τα έργα αλλά και το κοινότο κάνουν ακριβώς ανεύθυνο του καλλιεργούν τον σνοmicroπισmicroό της ευ-τέλειας και της χυδαιότητας το εθίζουν να laquoκάνει χάζιraquo ή να laquoσπάειπλάκαraquo microε τα laquoιδιοφυήraquo κόλπα τους που laquomicroαγαρίζουνraquo τα microεγάλα έργαΜrsquo αυτά και microrsquo αυτά οι τέτοιοι νεωτερισmicroοί αντί να laquoεκσυγχρονί-

ζουνraquo το microεγάλο ∆ράmicroα το εκmicroηδενίζουν αντί να το κάνουν πιο laquoοι-κείοraquo το κάνουν ανοίκειο αντί να το κάνουν laquoπαναθρώπινοraquo το κά-νουν πανάθλιο Και το κρεmicroάνε στα τσιγκέλια της δηmicroαγωγίας τους καιαφοδεύουν απάνω του την έπαρσή τους και την επιδειξιοmicroανία τους

(ordf paraIumlˆUacutersaquoUgraveEuml˜ middotfi UgraveOcircOacute EumlIgraveAcircUacutelsaquoUcircEgraveOcirc ∆DaggerOcirc)

201

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

201

Να διαβάσετε την κριτικήτου Κ Γεωργουσόπουλουγια το έργο του Ι Καmicroπανέλ-λη laquoΟ microπαmicroπάς ο πόλεmicroοςraquoκαι να επισηmicroάνετε λέξειςκαι εκφράσεις microε τις οποίεςο κριτικός εκφράζει τη θετι-κή του άποψη για την παρά-σταση και τους ηθοποιούς

laquoprod ordfinfinordfinfin prod centπinfinsectpartint∆πintprodraquo

radic Ιάκωβος Καmicroπανέλλης microε τη χυmicroώδη σάτιρά του laquoΟ microπαmicroπάςο πόλεmicroοςraquo κλείνει microια τριλογία Τα άλλα δυο microέρη είναι τοlaquoΠαραmicroύθι δίχως όνοmicroαraquo και η σάτιρα laquoΟδυσσέα γύρνα σπί-

τιraquo Και τα τρία έργα έχουν microιαν ενότητα θέmicroατος κοινούς στόχουςκαι παράλληλη προβληmicroατική Βασικό όmicroως microοτίβο η αποκάλυψη τωνmicroηχανισmicroών της ιστορικής νοmicroοτέλειας Ένας προσεκτικός αναγνώ-στης θα ανακαλύψει microέσα στα τρία έργα της τριλογίας microια γερή ραχο-κοκαλιά ένας προσεκτικότερος θα διακρίνει και τις νύξεις που το έναέργο κάνει για το άλλο Ο Καmicroπανέλλης δηλώνει πως τα έργα αυτάγράφτηκαν για πρώτη φορά στα 1952 περίπου Είναι φυσικό να εξε-λίσσονται κάτω από τον ίδιο αστερισmicroό Σε καλύτερους καιρούς για τηθεατρική microας παιδεία η τριλογία θα microπορεί να παίζεται στο ίδιο θέα-τρο τρία βράδια στη σειρά και τότε το ένα έργο θα στηρίζει το άλλο καιθα αλληλοαποκαλύπτονται Στον laquoΜπαmicroπά τον πόλεmicroοraquo ο τίτλος παραπέmicroπει σαφώς στη γνω-

στή ρήση του Ηράκλειτου laquoπατήρ πάντων πόλεmicroοςraquo και το περιεχόmicroε-νο της σάτιρας στην ουσία αυτής της ρήσης που κατά ένα τρόπο είναιη πρώτη φιλοσοφική διατύπωση της διαλεκτικής στην ιστορία του αν-θρώπινου πνεύmicroατοςΞεκινώντας ο συγγραφέας από ένα πραγmicroατικό γεγονός που ανα-

φέρεται στην ταραγmicroένη εποχή των διαδόχων του Μ Αλεξάνδρου στηνπολιορκία της Ρόδου από το ∆ηmicroήτριο τον Πολιορκητή κατασκευάζειmicroε καθαρά θεατρικά microέσα άmicroεση γλώσσα εκπληκτικά ευρήmicroατα ένα θε-ατρικό microοντέλο της ιστορικής νοmicroοτέλειας Αντιπαραθέτει τον ΚερδώοΕρmicroή στον Άρη το εmicroπόριο στον πόλεmicroο την απάθεια στη δραστηριό-τητα την επιθετικότητα στην ανοχή Η σύγκρουση των αντιθέτων πα-ράγει microια σύνθεση εκπληκτικής διαύγειας όπου ο καθένας microπορεί ναδιακρίνει τη διαλεκτική κίνηση της ιστορίας Το γνωστό σχήmicroα θέση -αντίθεση - σύνθεση microέσα από τη microαγεία της σκηνικής πειθούς και τηναιχmicroηρότητα της σάτιρας παίρνει microιαν απροσδόκητη προοπτική καιστηρίζει microιαν απροσδόκητη αλήθεια που έπρεπε να θεωρείται αυτο-νόητη Ο τρόπος microε τον οποίον ο Καmicroπανέλλης αποκαλύπτει τους microη-χανισmicroούς που παράγουν την ιδεολογία και τον ηρωϊσmicroό ο τρόπος microετον οποίο χειρίζεται σκηνικά τις γνωστές θέσεις για την άρνηση της άρ-νησης την αλλοτρίωση και τη διατύπωση πως η ιδεολογία είναι ψευ-τοσυνείδηση είναι υποδειγmicroατικός Πίσω από τη σάτιρα ξεπηδάει microιαmicroελαγχολική και απαισιόδοξη αντίληψη για την ιστορία ως παγίδευσηΤο πιο πρωτότυπο εύρηmicroα του έργου που στηρίζει τις παραπάνω από-ψεις είναι ο τρόπος που ο Καmicroπανέλλης αντιmicroετωπίζει τη χρηστικότη-τα των εργαλείων πώς δηλαδή τα εργαλεία αλλάζουν χρήση ανάλογαmicroε τους σκοπούς

Ο Ιάκωβος Καmicroπανέλλης

202

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

202

Έργο γραmicromicroένο microε ευφορία καταιγισmicroό ευρηmicroάτων εσωτερικούς καιεξωτερικούς ρυθmicroούς είναι από τις καίριες σάτιρες του θεάτρου microας∆εν έχει το βάθος του laquoΟδυσσέαraquo αλλά έχει microιαν αφοπλιστική σαφή-νεια που το παλιότερο έργο δεν είχεΤο έργο ευτύχησε στην παράσταση Ο κ Λαζάνης το κίνησε γοργά

και διέκρινε τους αρmicroούς και τις κλειδώσεις του Είχε ζωντάνια ροήχρώmicroατα και στακάτους ρυθmicroούςΟ ίδιος στο ρόλο του ∆ηmicroητρίου επανέλαβε microε παραλλαγές την επι-

τυχία του Οδυσσέα ndashστο βάθος είναι ο ίδιος ρόλος κοιταγmicroένος αλλιώςΟ ηθοποιός ωριmicroότερος τώρα έδειξε το ρόλο ξεδιπλώνοντας όλες τουτις πτυχέςΟ κ Αρmicroένης λιτότερος παρά ποτέ κάτοχος των microέσων του microε-

τρηmicroένος βρέθηκε σε microια στιγmicroή υποκριτικής ευφορίας Είναι έναςηθοποιός που προχωρεί σε συνθετικές λύσεις γρηγορότερα απrsquoότι θαπερίmicroενε κανείς Οι υπόλοιποι ηθοποιοί νέοι και επαρκείς εντάχτηκαν microε φαντασία

στο ρυθmicroό της παράστασης Τους έλειπε βέβαια το βάρος της ηλικίαςπου το αναπλήρωνε η συνέπεια και η ακρίβεια Οι κκ Σώζος Καρα-κωνστάντογλου Χαλκιάς και Κυριαζής δεν έπεσαν πάντα στην παγίδαmicroιας υπερβολής που διέκρινε τον κ Κυριακίδη την κ Κονιόρδου καιτους laquoΜακεδόνεςraquo στρατηγούς Η κ Γέρου έχει φυσική και αφοπλιστικήχάρη αλλά υπεραπλούστευσε την αθωότητα Η κ Παρθενιάδου είχεκύρος περισσότερο στη microεταστροφή τηςΟ κ Ζαρίφης κατασκεύασε χώρους και σχεδίασε κοστούmicroια microε microια

διαχρονική τόλmicroη που αυτή καθεαυτή είναι η σκηνική ποίηση

(intdegAcircˆUacuteAacuteOcirc˘UcircfiOcirc˘IumlOcirc˜ intIumlAcircEgravepermilEgraveiquest IcircmiddotEgrave IcircOgravepermilEgraveIcircAcirc˜ ıAcirciquestUgraveUacuteOcirc˘ππ partIumlIumlEumlOacuteEgraveIcircfi poundcurrenmiddotUgraveUacuteOcirc AcircIcircpermil partUcircUgraversaquomiddot˜ infinılsaquoOacutemiddot 1984)

UcircUgravemiddotIcirciquestUgraveOcirc˜ permilEgravemiddotIcircOcircUgravefiIgraveAcircOacuteOcirc˜ (staccato IgraveEgraveIcircUacutefi laquoUgraveUcircrsaquoIgraveEumlIgravemiddotraquo UgraveOcirc˘ lsaquomacrOcirc˘)

Από τη θεατρική παράσταση του Ι Καmicroπανέλλη laquoΟδυσσέα γύρνα σπίτιraquo

203

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

203

Να αντιστοιχίσετε τις δύοστήλες και να προσθέσετεόσα άλλα είδη θεάτρου γνω-ρίζετε

intˆIgraveAcircEgravepermilDaggerIumlIumlEgraveOcirc

EcirciquestUacuteUcircmiddot

IgraveAcircIumlfipermilUacutemiddotIgravemiddot

OcircAcircUacutecurrenUgravemiddot

ıAcircmiddotUgraveUacuteEgraveIcirclsaquo

AcircEgraveıAcircOgraveUacuteEumlUcircEuml

IgraveEgraveIgravefipermilUacutemiddotIgravemiddot

macrOcircUacutefipermilUacutemiddotIgravemiddot

OcircUacutemiddotUgravefiUacuteEgraveOcirc

UcircIcircEumlOacuteEgraveIcircfi currenUacuteAacuteOcirc Ocirc˘ AcircIcircUgraveAcircIumlAcircrsaquoUgravemiddotEgrave IgraveAcirc UcircmacrEumlIgravemiddot-UgraveEgraveUcircIgraveOcircDagger˜ IcircmiddotEgrave macrOcircUacuteAcirc˘UgraveEgraveIcirciquest sbquolsaquoIgravemiddotUgravemiddot IcircmiddotEgrave Ucirc˘-OacuteOcircpermilAcircDaggerAcircUgravemiddotEgrave middotfi IgraveOcirc˘UcircEgraveIcirclsaquo

permilUacuteiquestIgravemiddot IgraveAcircIumlOcircOcircEgraveEumlIgravecurrenOacuteOcirc Ocirc˘ AcircIcircUgraveAcircIumlAcircrsaquoUgravemiddotEgrave IgraveAcircUgraveUacutemiddotAacuteOcircDaggerpermilEgravemiddot IcircmiddotEgrave OcircUacutemacrlsaquoUcircUgraveUacutemiddot

ıAcircmiddotUgraveUacuteEgraveIcircfi currenUacuteAacuteOcirc AcircIumlmiddotEcircUacutefiUgraveAcircUacuteOcirc middotfi UgraveEumlOacute Icircˆ-Igraveˆpermilrsaquomiddot Ocirc˘ UacuteOcircIcircmiddotIumlAcircrsaquo AacutecurrenIumlEgraveOcirc IgraveAcirc UgraveEuml AacuteOcircUacuteAacutelsaquoAcircOacutemiddotIumlIumlmiddotAacutelsaquo middotUacuteOcircfiUgraveˆOacute IcircmiddotEgrave IcircˆIgraveEgraveIcircOgraveOacute middot-UacuteAcircIacuteEumlAacutelsaquoUcircAcircˆOacute

AcircrsaquopermilOcirc˜ Iuml˘UacuteEgraveIcircOcircDagger permilUacuteiquestIgravemiddotUgraveOcirc˜ IgraveAcirc OcircIumlIumlcurren˜ Acirc-UacuteEgravecurrenUgraveAcircEgraveAcirc˜ Ocirc˘ middotrsaquo˙AcircUgravemiddotEgrave Ucirc˘Oacutelsaquoıˆ˜ IgraveAcircmiddotOacuteUgraveOcircIgraversaquoIgravemiddot

AcircIcircIcircIumlEumlUcircEgravemiddotUcircUgraveEgraveIcircfi IgraveAcircIumlfipermilUacutemiddotIgravemiddot

AcircIumlmiddotEcircUacutefi ıAcircmiddotUgraveUacuteEgraveIcircfi currenUacuteAacuteOcirc IgraveAcirc IgraveOcirc˘UcircEgraveIcirclsaquo UgraveUacutemiddot-AacuteOcircDaggerpermilEgrave IcircmiddotEgrave macrOcircUacutefi Ocirc˘ UcircmiddotUgraveEgraveUacutersaquo˙AcircEgrave UgraveEumlOacute AcircEgraveIcircmiddotEgrave-UacutefiUgraveEumlUgravemiddot

AcircrsaquopermilOcirc˜ IcircˆIgraveˆpermilrsaquomiddot˜ IgraveAcirc AcircEgravepermil˘IumlIumlEgravemiddotIcirclsaquo ˘fiıAcircUcircEumlIcircmiddotEgrave UgraveUacutemiddotAacuteOcircDaggerpermilEgravemiddot

AcircIumlmiddotEcircUacuteiquest IcircˆIgraveˆpermilrsaquomiddot IgraveAcirc AcircOacutemiddotIumlIumlmiddotUcircUcircfiIgraveAcircOacuteAcirc˜IgraveOcirc˘UcircEgraveIcirccurren˜ UcircIcircEumlOacutecurren˜

sectAcircIacuteEgraveIumlfiAacuteEgraveOcirc (UcircmacrAcircUgraveEgraveIcircfi IgraveAcirc UgraveEuml ıAcircmiddotUgraveUacuteEgraveIcirclsaquo IcircUacuteEgraveUgraveEgraveIcirclsaquo)

Το αρχαίο θέατρο της ∆ωδώνης στην Ήπειρο

204

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

204

Να παρατηρήσετε την πολυ-σηmicroία των λέξεων παράστα-ση έργο υποκριτής Να προσ-διορίσετε τη σηmicroασία τους σεκάθε φράση και να τις αντι-καταστήσετε όπου microπορείτεmicroε συνώνυmicroες λέξειςεκφρά-σεις

Από τις παραστάσεις των νοmicroισmicroάτων αντλούmicroε ποικίλες ιστορικέςπληροφορίες

Ο δικηγόρος εισέπραξε ένα σεβαστό ποσό για την παράστασή τουστο Εφετείο

Τα παιδιά στη σηmicroερινή εποχή αποκτούν πολλές παραστάσεις microε τηβοήθεια των microέσων microαζικής επικοινωνίας

Η παράσταση έκανε αίσθηση και προκάλεσε ευmicroενή σχόλια

Εκπρόσωποι του Συλλόγου Γονέων και Κηδεmicroόνων του σχολείουmicroας έκαναν παράσταση στον Υπουργό Παιδείας για να ικανοποι-ηθούν τα αιτήmicroατά τους

Ο πρεσβευτής της Γαλλίας laquoπροέβη σε έντονες παραστάσειςraquo

Να γίνουν οι γραφικές παραστάσεις των συναρτήσεων

Το έργο του δασκάλου είναι πολύ δύσκολο

Έργο της κυβέρνησης είναι η ευηmicroερία της χώρας

∆εν είναι δικό microου έργο να ελέγχω τους άλλους

Εκτελούνται δηmicroόσια έργα Έργα όχι λόγια

laquoΟ Ερρίκος ο ∆΄raquo θεωρείται το αντιπροσωπευτικότερο και τεχνι-κότερο έργο του Πιραντέλλο

Το έργο τέχνης έχει microεταβληθεί σε εmicroπόρευmicroα που laquoδιακινείταιraquo microεχίλιους τρόπους και microε τις πιο σύγχρονες οικονοmicroικές microεθόδους

Ο Μ Βασίλειος άσκησε σηmicroαντικό φιλανθρωπικό έργο

Ο Σοφοκλής εισάγει στην τραγωδία τον τρίτο υποκριτή

∆εν τον εmicroπιστεύοmicroαι καθόλου Είναι microεγάλος υποκριτής

α) Να αφηγηθείτε τις εντυπώσεις σας από microια παράσταση που εί-δατε και να τις γράψετε σrsquo ένα φίλο σας που βρίσκεται σε άλληπόλη

β) Να ετοιmicroάσετε την κριτική microιας παράστασης για microια τοπική εφη-microερίδα Μπορείτε να αξιοποιήσετε το λεξιλόγιο που ακολουθεί

205

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

205

UgraveOcirc currenUacuteAacuteOcirc IgraveOcircOacutefiUacutemiddotIcircUgraveOcirc UacuteˆUgraveOcircOcircUacuteEgravemiddotIcircfi EgravepermilEgravefiUacuteUacute˘ıIgraveOcirc AcircIumlmiddotEcircUacutefi UcircOcircsbquomiddotUacutefi middotIacuteEgravefiIumlOcircAacuteOcircUcirc˘AacuteIcircIumlOcircOacuteEgraveUcircUgraveEgraveIcircfi OcircIumlDaggerIcircUacuteOcircUgraveOcirc OcircIuml˘middotEgraveAacuteIgravecurrenOacuteOcirc AacuteOacuteˆUcircUgravefi AcircmiddotOacutemiddotUcircUgravemiddotUgraveEgraveIcircfi UgraveOcircIumlIgraveEumlUacutefiOcircIuml˘Ucirc˘˙EumlUgraveEumlIgravecurrenOacuteOcirc AcircrsaquoIcircmiddotEgraveUacuteOcirc OcircIumlEgraveUgraveEgraveIcircfi UacuteˆUgravefiUgrave˘Ocirc IumlEumlIcircUgraveEgraveIcircfi middotIcircmiddotUgravemiddotOacutefiEumlUgraveOcircIacuteAcircAcircUacutemiddotUcircIgravecurrenOacuteOcirc iquestUacuteUgraveEgraveOcirc permilUacutemiddotIgravemiddotUgraveEgraveIcircfiIcircˆIgraveEgraveIcircfi IcircIumlmiddotUcircEgraveIcircfi UcircDaggerAacutemacrUacuteOcircOacuteOcirc UacuteAcircmiddotIumlEgraveUcircUgraveEgraveIcircfiEumlıOcircAacuteUacutemiddotEcircEgraveIcircfi OacutemiddotUgraveOcirc˘UacutemiddotIumlEgraveUcircUgraveEgraveIcircfi Ucirc˘IgravesbquoOcircIumlEgraveIcircfi middotUcircUgraveEgraveIcircfi permilUacuteiquestIgravemiddot EgraveUcircUgraveOcircUacuteEgraveIcircfi permilUacuteiquestIgravemiddot

middotOacutecurrensbquoEumlIcircAcircIcircmiddotUgravecurrensbquoEumlIcircAcirc AcircrsaquomacrAcirc ıAcircUacuteIgravelsaquo ˘OcircpermilOcircmacrlsaquomiddotUgravemiddotAacuteOgravepermilEuml middotOcircUgrave˘macrrsaquomiddot IacuteAcircUcirclsaquoIcircˆUcircAcirc ıDaggerAcircIumlIumlmiddot middotOcircUgravecurrenIumlAcircUcircAcirc AacuteAcircAacuteOcircOacutefi˜ permilEumlIgraveEgraveOcircDaggerUacuteAacuteEumlUcircAcirc Ucirc˘˙EumlUgravelsaquoUcircAcircEgrave˜

Ocirc UcircIcircEumlOacuteOcircıcurrenUgraveEuml˜ permilEgraveiquestUcircEumlIgraveOcirc˜ Acirc˘UacuteEumlIgravemiddotUgraveEgraveIcircfi˜ UgraveOcircIumlIgraveEumlUacutefi˜ AcircIgraveOacuteAcirc˘UcircIgravecurrenOacuteOcirc˜ AcircIcircIumlAcircIcircUgravefi˜ AcircIcircIcircAcircOacuteUgraveUacuteEgraveIcircfi˜Acirc˘EcirciquestOacuteUgravemiddotUcircUgraveOcirc˜

˘OcircUgraveiquestUcircUcircˆ UgraveOcirc˘˜ AcircUacuteIgraveEumlOacuteAcirc˘Ugravecurren˜ UcircAcirc AcircOacuteEgravemiddotrsaquoOcirc UcircDaggerOacuteOcircIumlOcirc UcircIcircEumlOacuteOcircıAcircUgraveOgrave IgraveAcirc permilAcircIacuteEgraveOcircUgraveAcircmacrOacutersaquomiddot ndashIgravemiddotAcircUcircUgraveUacutersaquomiddot ndashAcirc˘Ucirc˘OacuteAcircEgravepermilEumlUcircrsaquomiddot ndashUcirc˘OacutecurrenAcircEgravemiddot AcircEgraveIgraveAcircIumlOcircDaggerIgravemiddotEgrave UgraveEuml UcircIcircEumlOacuteOcircıAcircUcircrsaquomiddotpermilEgravepermiliquestUcircIcircˆ UgraveOcirc currenUacuteAacuteOcirc UcirccurrensbquoOcircIgravemiddotEgrave UgraveOcirc currenUacuteAacuteOcirc ndashUgraveEuml IgraveAcircUgraveiquestEcircUacutemiddotUcircEuml ndashUgraveOcirc IcircOcircEgraveOacutefi IcircmiddotEgraveOacuteOcircUgraveOcircIgraveOgraveUacuteˆUgraveOcircUgrave˘Ograve permilEgravemiddotUcircIcircAcirc˘iquest˙ˆ AcircEgraveUacutemiddotIgravemiddotUgraversaquo˙OcircIgravemiddotEgrave middotIacuteEgraveOcircOcircEgraveOgrave UgraveEgrave˜ permil˘OacutemiddotUgravefiUgraveEumlUgraveAcirc˜

Ocirc EumlıOcircOcircEgravefi˜ ıAcircmiddotUgraveUacutersaquoOacuteOcirc˜ middotUcircUgravecurrenUacuteEgrave UgraveOcirc˘ ıAcirciquestUgraveUacuteOcirc˘ sbquoAcircOacuteUgravecurrenUgravemiddot EgravecurrenUacuteAcircEgravemiddot UgraveEuml˜ UgravecurrenmacrOacuteEuml˜ UgraveUacutemiddotAacuteˆpermilfi˜UacuteˆUgravemiddotAacuteˆOacutersaquoUcircUgraveUacuteEgravemiddot sbquoOcirc˘sbquofi UacutefiUcircˆOcirc IcircOcircIgraveiquestUacuteUcircOcirc˜

Ocirc ırsaquomiddotUcircOcirc˜ ıAcircmiddotUgraveUacuteEgraveIcirclsaquo OcircIgraveiquestpermilmiddot IcircOcircIgravemiddotOacutersaquomiddot IgraveOcirc˘IumlOcircDaggerIcircEgrave

AcircmiddotAacuteAacuteAcircIumlIgravemiddotUgraveEgraveIcircfi˜ AcircUacutemiddotUcircEgraveUgraveAcircmacrOacuteEgraveIcircfi˜ UacuteˆUgraveOcircOcircUacuteEgravemiddotIcircfi˜ AcircEgraveUacutemiddotIgravemiddotUgraveEgraveIcircfi˜EcircOcircEgraveUgraveEumlUgraveEgraveIcircfi˜ AcircmiddotUacutemacrEgravemiddotIcircfi˜

AcircUacuteEgraveOcircpermilAcircDaggerˆ middotrsaquoUacuteOacuteˆ IcircUacutemiddotUgraveEgraveIcirclsaquo AcircEgravemacrOcircUacutelsaquoAacuteEumlUcircEuml

Euml middotUacuteiquestUcircUgravemiddotUcircEuml middotOacuteEumlAacute˘UacuteEgraveIcirclsaquo UgraveEgraveIgraveEumlUgraveEgraveIcirclsaquo middotOcircAacuteAcirc˘IgravemiddotUgraveEgraveOacutelsaquo middotAacuteIcircfiUcircIgraveEgravemiddot UacuteOgraveUgraveEuml (UacuteAcircIgraveEgravecurrenUacutemiddot) Acirc˘UacutefiUcircˆEumlUacutefimacrAcircEgraveUacuteEuml IgraveOcirc˘UcircAcircEgravemiddotIcirclsaquo UcircmacrOcircIumlEgraveIcirclsaquo AcircrsaquoUcircEumlIgraveEuml Iumlmiddot˚Icirclsaquo iquestbdquoOcircAacuteEuml middotOacuteEgravemiddotUacutelsaquo AcircOacutepermilEgravemiddotEcirccurrenUacuteOcirc˘UcircmiddotAcircEgraveIgraveAcircIumlEumlIgravecurrenOacuteEuml IumlmiddotIgraveUacutelsaquo middotIacutecurrenmacrmiddotUcircUgraveEuml

UgraveOcirc IcircOcircEgraveOacutefi IumlmiddotUgraveDagger EcircmiddotOacutemiddotUgraveEgraveIcircfi OcircIuml˘IumlEumlıcurren˜ UacuteOcircOcircpermilAcirc˘UgraveEgraveIcircfiUcirc˘OacuteUgraveEumlUacuteEumlUgraveEgraveIcircfi permilDaggerUcircIcircOcircIumlOcirc middotmiddotEgraveUgraveEumlUgraveEgraveIcircfi

middotUacutemiddotIcircOcircIumlOcirc˘ıOgrave IgraveAcirc Ucirc˘AacuteIcircrsaquoOacuteEumlUcircEuml IgraveAcirc IcircmiddotUgraveiquestOacute˘IacuteEuml Ucirc˘IgraveIgraveAcircUgravecurrenmacrˆ middotOcircıAcircOgraveOacuteˆAcircEgravepermilOcircIcircEgraveIgraveiquest˙ˆmiddotOcircpermilOcircIcircEgraveIgraveiquest˙ˆ AcircAcirc˘EcircEumlIgraveOgrave macrAcircEgraveUacuteOcircIcircUacuteOcircUgraveOgrave UcircEcirc˘Uacutersaquo˙ˆ AacuteEgraveOcirc˘macrmiddot˝˙ˆ

Ocirc IcircUacuteEgraveUgraveEgraveIcircfi˜ middotIgraveAcircUacutefiIumlEumlUgraveOcirc˜ middotOacuteUgraveEgraveIcircAcircEgraveIgraveAcircOacuteEgraveIcircfi˜ currenOacuteUgraveEgraveIgraveOcirc˜ AcircOacuteEumlIgraveAcircUacuteˆIgravecurrenOacuteOcirc˜ OcircIacute˘permilAcircUacuteIcirclsaquo˜ Acirc˘middotrsaquoUcircıEumlUgraveOcirc˜

∆ραmicroατοποίηση Μετά το τέλος microιας παράστασης δύο θεατές λογοmicroαχούν εκφράζονταςαντίθετες απόψεις για την παράσταση

Ο Πέλος Κατσέλης ανέβασε την laquoΕιρήνηraquo microε πολλήν ευσυνειδησία χω-ρίς όmicroως να αξιοποιήσει όλες τις δυνατότητες που του παρείχε το έργοείχες διαρκώς την εντύπωση ότι το κείmicroενο ήταν τόσο πνευmicroατώδεςώστε η παράσταση θα microπορούσε να laquoαστράφτειraquo περισσότερο Ακόmicroαο σκηνοθέτης δεν κατάφερε να υποτάξει τους ερmicroηνευτές σrsquo ένα ενιαίοσύνολο Εδώ βέβαια δεν microπορούσε να συmicroβεί διαφορετικά αφού ήταντόσο ανοmicroοιογενής η προέλευση των ηθοποιών και τόσο λίγος (όχι βέ-βαια για τις ελληνικές συνθήκες όπου ο αριθmicroός των δοκιmicroών είναισυνήθως απελπιστικά microικρός) ο χρόνος της προετοιmicroασίας Παρrsquoόλα αυ-τά όmicroως και παρά την υποκειmicroενική αδυναmicroία microερικών ηθοποιών καιτην ανωριmicroότητα των νέων του χορού η παράσταση στέκει απόλυτα Καιδεν υπάρχει σrsquoαυτή την αναγνώριση καmicroιά επιείκεια Είναι πραγmicroατικάτέτοιο το microεράκι και τόσο ευσυνείδητη η δουλειά όλων των παραγό-ντων του Άρmicroατος που φεύγεις τελικά ξεχνώντας τις αντιρρήσεις σου microετην ευφορία του θεατή που παρακολούθησε καλό θέατρο Στη δηmicroιουρ-γία αυτής της ευφορίας συντελεί αποφασιστικά και η ωραία microουσική τουΝικηφόρου Ρώτα που αν σε microερικά σηmicroεία ήταν λιγότερο αργή (ώστε ναmicroη δηmicroιουργείται η εντύπωση ότι η παράσταση laquoκάνει κοιλιάraquo) θα εξυ-πηρετούσε περισσότερο το τελικά θετικό αποτέλεσmicroα Επίσης ουσιαστι-κή είναι και η συmicroβολή των κοστουmicroιών του Σπύρου ΒασιλείουΑπό τους ηθοποιούς δε θα θέλαmicroε να ξεχωρίσουmicroε κανένα microιας και

οι ίδιοι δούλεψαν σαν microια φιλική οmicroάδα χωρίς βεντετισmicroούς και δια-κρίσεις ndashδεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι οι φωτογραφίες τους δηmicroοσιεύ-ονται στο πρόγραmicromicroα microε αλφαβητική σειρά Περιοριζόmicroαστε νrsquoαναφέ-ρουmicroε τα ονόmicroατά τους Όχι πως έχουν όλοι την ίδια επιτυχία αλλά σrsquoόλους ανήκει η τιmicroή για την συmicromicroετοχή στην ευγενική προσπάθειαΑνδρεόπουλος Βασιλείου Γιαννακού Γραmicromicroένος ∆ακτυλίδης Έξαρ-χος Κατσιγιάννης Κοτσίρης Ληναίος Μπελίτση Ρευmicroατάς ΤαξιάρχηςΤσιτσόπουλος Φωτίου Χριστόπουλος ΨαρράςΑυτά για την παράσταση Οπωσδήποτε όmicroως οι επιmicroέρους παρα-

τηρήσεις δεν έχουν σηmicroασία Σηmicroασία έχει ότι τόσοι αξιόλογοι ηθο-ποιοί αφήνοντας άλλες επικερδέστερες εργασίες συmicroφώνησαν πάνωστις ίδιες αρχές και συγκρότησαν microια οmicroάδα για να τις υπηρετήσουνΣηmicroασία έχει ότι το αφηmicroένο στην τύχη του και στον ελληνικό κινηmicroα-τογράφο κοινό της κωmicroόπολης και του χωριού έρχεται σrsquo επαφή microε τοκαλό θέατρο microέσα από ένα έργο λαϊκό που προσφέρεται γιrsquoαυτή τηνεπαφή Σηmicroασία έχει η συγκίνηση η κατάνυξη θα λέγαmicroε των 5000 θε-ατών της Νικόπολης που πέρασαν microια βραδιά γιορτής ndashνα επιτέλουςπου το θέατρο βγαίνει από την κλειστή αίθουσα και ξαναγυρνάει στηλαϊκή συνάθροιση στο γήπεδο και στην πλατεία Όσο για την ποιότη-τα της εργασίας αυτή microε τον καιρό θα βελτιώνεται όλο και περισσότε-ρο το σηmicroαντικό όmicroως είναι ότι το Άρmicroα Θεάτρου σκοπεύει σωστά

(iexclEgraveIcircEumlEcirc paramiddotmiddotOacutepermilUacutecurrenOcirc˘ partEgraveıAcircOgraveUacuteEumlUcircEuml ∆currenmacrOacuteEuml˜ 1964)

194

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

194

laquoΕιρήνηraquo του Αριστοφάνη από τοΘέατρο Τέχνης του Καρόλου Κουν(1979)

195

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

195

Παρατηρήστε microε ποιον τρό-πο τεκmicroηριώνει ο κριτικός τασχόλιά του για το σκηνοθέτηκαι τους ηθοποιούς στο προη-γούmicroενο κείmicroενο

Εκτός από την αποτίmicroηση της ίδιας της παράστασης ποια άλλα θέ-microατα θίγει ο Ν Παπανδρέου microε την κριτική του και ποιες είναι οι προ-τάσεις του σχετικά microε τα θέmicroατα αυτά

Αφίσα τουΤσαρούχη γιατις laquoΤρωάδεςraquo

196

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

196

Επιχειρήστε τώρα να γράψε-τε microια laquoπαρουσίασηraquo για τηθεατρική παράσταση τηςlaquoΕιρήνηςraquo από το Άρmicroα Θε-άτρου Στην περίπτωση αυτήκαταρχήν θα δώσετε τα βα-σικά στοιχεία της παράστα-σης (τίτλος έργου συγγρα-φέας χώρος χρόνος) και στησυνέχεια κάποιες πληροφο-ρίες για την υπόθεση του έρ-γου και τους συντελεστές τηςπαράστασης Η laquoπαρουσία-σηraquo microπορεί να κλείσει microε κά-ποια σύντοmicroα σχόλια ∆είτεγια παράδειγmicroα και την laquoπα-ρουσίασηraquo της διπλανής στή-λης που αναφέρεται στηνπαράσταση της κωmicroωδίαςτου Αριστοφάνη laquoΣφήκεςraquo

laquotradeEcirclsaquoIcircAcirc˜raquoIcircˆIgraveˆpermilrsaquomiddot UgraveOcirc˘ infinUacuteEgraveUcircUgraveOcircEcirciquestOacuteEuml

Εθνικό Θέατρο laquoΕπιδαύρια 1963raquo

∆έταρτη χρονολογικά από τις σωζόmicroενες κωmicroωδίες του Αρι-στοφάνη οι laquoΣφήκεςraquo (422 πΧ) σατιρίζουν τη laquoφιλοδι-κίαraquo των Αθηναίων τη διαφθορά του δικαστηριακού θε-

σmicroού και την πολιτική διαφθορά που είχαν φέρει στην εmicroπόλεmicroη Αθή-να οι δηmicroαγωγοί microε προεξάρχοντα τον Κλέωνα Ο τελευταίος δίνει τrsquoόνοmicroά του στους δύο ήρωες της κωmicroωδίας το φιλόδικο γέρο Φιλο-κλέωνα και το microυαλωmicroένο γιο του Βδελυκλέωνα που αγωνίζεται να σω-φρονίσει το microανιασmicroένο πατέρα του κι οργανώνει δίκες σπίτι του για νακορέσει το φιλόδικο microένος του Με διασκεδαστικά επεισόδια και κα-φτερή σάτιρα επίκαιρη και microη η κωmicroωδία προχωρεί γοργά στο χα-ρούmicroενο τέλος της όπου ο Φιλοκλέων απαρνιέται την Ηλιαία για χάρητου γλεντιού και του ποτούΑπό τους laquoΣφήκεςraquo εmicroπνεύστηκε ο Ρακίνας την κωmicroωδία του laquoΟι

φιλόδικοιraquo (1668) που σατιρίζει τη microανία των συγκαιρινών του όχι πιανα δικάζουν αλλά να δικάζονται να καταφεύγουν microε το παραmicroικρόστα δικαστήριαΤους laquoΣφήκεςraquo έχουν microεταφράσει στα νεοελληνικά ο Μ Αυγέρης (Φέ-

ξης 1911) ο Γ Οικονοmicroίδης (1961 σε πεζό) και τώρα ο Θρ ΣταύρουΗ παράσταση του Εθνικού Θεάτρου (σκηνοθεσία Α Σολωmicroού)

ακολούθησε το ίδιο microε τις προηγούmicroενες αριστοφανικές laquoδιδασκαλίεςraquoύφος Για microια άλλη φορά κυριάρχησε ο Χρ Νέζερ microε την ακάmicroατη ζω-τικότητά του Άξιος συmicroπαραστάτης του ο Μιχ Καλογιάννης

(poundcurrenmiddotUgraveUacuteOcirc AtildeUacuteOcircOacuteEgraveIcircfi 1963 Ucirc 17)

Ο Χριστόφορος Νέζερ Φιλοκλέωνστους laquoΣφήκεςraquo

Οι laquoΣφήκεςraquo σε νεότερη παράσταση

197

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

197

∆ιαβάστε προσεκτικά τηνκριτική του Φ Πολίτη γιαmicroια παράσταση του 1930

radic laquointDaggerIcircIumlˆmiddot˜raquo

(sectmiddot˚Icircfi ıcurrenmiddotUgraveUacuteOcirc paramiddotAacuteIcircUacutemiddotUgraversaquoOcirc˘)

(Πρωία 4 Ιουλ 1930)

ordf ε πρωτοφανή κοσmicroοσυρροή άρχισαν προχτές οι παρα-στάσεις του laquoΛαϊκού Θεάτρου Αθηνώνraquo στο Παγκράτι Οκ Βασίλης Ρώτας ο διευθυντής κrsquoεmicroψυχωτής της λαϊκής

αυτής θεατρικής κινήσεως [] δεν εδίστασε να δαπανήση ότι είχεγια να ευπρεπίση την πανάθλια microάντρα να ξαναχτίση το ετοιmicroόρροπο

θεατράκι και να προετοιmicroάση ευπρόσωπες παραστά-σεις σεβόmicroενος προ παντός το κοινό του []

Θέλησε να εmicroφανίση τον Κύκλωπα σα ∆ράκοτων παραmicroυθιών microας που τρώει σάρκες αν-θρώπινες κrsquo έχει βλακεία περισσή λόγω τουωmicroού αισθησιασmicroού του Κrsquoοι Σάτυροι δανεί-στηκαν τη microορφή των Καλλικαντζάρων ή ανά-λογων microορφών των παραδόσεών microας πουέχουν δειλία κουτοπονηριά και χαιρεκακία Ηαντίληψη αυτή δεν είναι κακή και microάλιστα γιαένα laquoλαϊκόraquo θέατρο γιατί ζωογονεί τις αρχαίες

microορφές microε παραστάσεις όχι πολύ ξένες στον νεώ-τερο Έλληνα Ο Κύκλωπας εmicroφανίστηκε λοιπόνυπερmicroέτρως ψηλός αληθινό θεριό microε θηριώδη microά-σκα σα ζώο ανθρωπόmicroορφο ή σαν ελέφας ή βούβα-

λος τριχωτός ή microάλλον σα γιγάντιος γορίλλας που η αν-θρωπιά τού λείπει ολότελα και κάθε συνεννόηση microαζί του καταντάανέφικτη Ένα κτήνος ωmicroής βίας χώmicroα και λάσπη που πρέπει να δα-microαστή από το ανθρώπινο πνεύmicroα Κrsquo οι Σάτυροι microαυρίστηκαν σαν τατσιλικρωτά στις καπνοδόχες Όλα αυτά δείχνουν όmicroως απλώς τηνπρόθεση Η εκτέλεση ήταν ατυχής Ο Κύκλωπας δεν microπορούσε να κι-νηθή ελεύθερα ούτε να παίξη Φώναζε microόνο microrsquo όλη τη δύναmicroη τωνπνευmicroόνων του σαν να καλούσε βοήθεια ο ηθοποιός microέσα από την κυ-κλώπεια φυλακή του Οι φωνές ήταν τις περισσότερες φορές φάλτσεςκιrsquoαντηχούσαν πνιγmicroένα Η microάσκα έκαmicroε να χαθούν περίφηmicroες σκηνέςόπως του κωmicroικώτατου microεθυσιού του Κύκλωπα

Όχου ας φέξη ας φέξη Η βάρκατης κοιλιάς microου γιοmicroιστήmicroε κρασί πολύ και σάρκατρίζει τρίζει που λες θα σκιστή

Ugravemiddot UgraveUcircEgraveIumlEgraveIcircUacuteˆUgraveiquest OcircOacuteOcircIgravemiddotUcircrsaquomiddot UgraveˆOacute IcircmiddotIumlEgraveIcirciquestOacuteUgrave˙middotUacuteˆOacute UcircUgraveEuml ordfiquestOacuteEuml

198

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

198

Εκτός από τη γενική laquoλαϊκήraquo αντίληψη της αναζωογονήσεως τουσατυρικού αυτού δράmicroατος στις γενικές microεγάλες γραmicromicroές της δενεδόθηκε στην παράσταση η αναγλυφική θεατρική ερmicroηνεία Έλειψεαπό παντού ο ρυθmicroός Ο χορός των Σατύρων ήταν ένα άβουλο κιrsquoαπειθάρχητο γρούπο microε αναρχικές κινήσεις παίζοντας τυχαία και

microοιραία φαλτσάροντας όταν τραγουδούσε εστερηmicroένο τηςενότητος που πρέπει νάχει ο χορός Οι χορευταί σα να ξε-χνούσαν τους θεατάς microολονότι άλλα τους συνεβού-λευσε ο θιασάρχης στον πρόλογό του Και τούτοδεν microπορώ να το καταλογίσω σε βάρος των χο-ρευτών αλλά του θιασάρχη που δεν τους έδωσετην ποθητή ρυθmicroική εmicroφάνιση Έπειτα ο ωmicroόςκαι ακαλαίσθητος ρεαλισmicroός της άτυχης σκηνο-γραφίας και των βρώmicroικων τοmicroαριών που θύ-microιζε παλιές υπερνικηmicroένες θεατρικές σχολέςόπως ακόmicroη κrsquo η ψεύτικη η κατά συνθήκην κω-microική τάχα απαγγελία των διαλογικών microερώνεπείραζαν άσχηmicroα στα νεύρα ∆εν microπορείς νrsquo

απαγγέλλης σα να λες laquoΚοιτάχτε microε παίζω κωmicroωδίαraquo γιατί τότε δενγελά κανείς Αυτά ασφαλώς τα ξέρει ο κ Ρώτας και για τούτο απο-ρώ πώς δεν τrsquo απέφυγε ∆εν κρίνω επιεικώς την παράστασή τουεπειδή ακριβώς έχω υπrsquoόψιν microου ότι σέβεται το κοινό του και δε θε-ωρεί στο λαϊκό του θέατρο το laquoλαόraquo κατώτερη microάζα Υπήρχε κάποιαπροχειρότης κιrsquoακαλαισθησία στην πρώτη αυτή εmicroφάνιση του θιάσουτου που πρέπει να λείψη από τις άλλες Ο κ Ρώτας microπορεί microε το λαϊ-κό θέατρό του να προσφέρη υπηρεσία στη δραmicroατική τέχνη Με τέ-τοια προοπτική ασφαλώς το εσύστησε Ο laquoΠρόλογος στο Προσκή-νιοraquo ήταν ένα αθόρυβο γενναίο και καλό κήρυγmicroα Πρέπει όmicroως τοκήρυγmicroα αυτό να εφαρmicroοσθή microrsquo ενθουσιασmicroό ο οποίος άλλωστε δεντου λείπει Περιmicroένουmicroε λοιπόν πιο παστρική δουλειά Με λιγώτεραέξοδα και microε γνησιότερη καλαισθησία Και του ευχόmicroαστε από καρ-διάς να πετύχη

AacuteUacuteOcircDaggerOcirc= OcircIgraveiquestpermilmiddot (AacuteIcircUacuteOcirc˘)

tradeUgraveOcirc IcircAcircrsaquoIgraveAcircOacuteOcirc UgraveOcirc˘ ordm paraOcircIumlrsaquoUgraveEuml permilEgravemiddotUgraveEumlUacuteAcircrsaquoUgravemiddotEgrave Euml OcircUacuteıOcircAacuteUacutemiddotEcircrsaquomiddot IcircmiddotEgrave Euml UcircUgraversaquoIacuteEuml UgraveOcirc˘ (1930)

Ποια ήταν η σκηνοθετική αντίληψη του Β Ρώτα για τον laquoΚύ-κλωπαraquo και πώς την ερmicroηνεύει και την αξιολογεί ο Φ Πολίτης Μεποια επιχειρήmicroατα υποστηρίζει τις αξιολογικές του κρίσεις ο ΦΠολίτης

199

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

199

Συζητήστε το κείmicroενο τουΜ Πλωρίτη Συmicroφωνείτε microετους laquoνεωτερισmicroούςraquo που ει-σάγονται σε παραστάσειςαρχαίου δράmicroατος ∆ικαιο-λογήστε την άποψή σας

laquoiexclpartoslash∆partƒπtradeordfradicπraquo intinfinπ infinƒAtildeinfinπradic centƒinfinordfinfin

∆ΟΥΣ νεωτερισmicroούς πολύ ηγάπησα και πολύ ετίmicroησα τον και-ρό που ασκούσα θεατρική κριτική Κι όταν λέω laquoνεωτερι-σmicroούςraquo εννοώ νέες προσεγγίσεις στο αειθαλές Αρχαίο ∆ράmicroα

Είχαmicroε από τότε κουρασθεί κάπως και κορεσθεί από τις laquoδιδασκαλίεςraquoτραγωδιών που επαναλάmicroβαναν η microια microετά την άλλη την ίδια περίπουlaquoόψινraquo (σκηνοθεσία σκηνογραφία υπόκριση) ndash microrsquoόλο που κι εκείνεςστην εποχή τους είχαν σταθεί νεωτερικές και είχαν φτάσει σε εξαίρε-τα αποτελέσmicroαταΑλλά το ερώτηmicroα προπάντων σήmicroερα είναι ως ποιο σηmicroείο αυτοί

οι νεωτερισmicroοί είναι θεmicroιτοί Ως ποιο σηmicroείο ανταποκρίνονται στον βα-σικό σκοπό microιας απόδοσης του αρχαίου έργου την microετάδοση του προ-βληmicroατισmicroού που περιέχει εκείνο και της ηδονής που παρέχει (Αφορ-microή στο άρθρο τούτο δίνει microια έρευνα στο περιοδικό laquoΠρόσωπαraquo τουlaquoΒήmicroατοςraquo της 31799 όπου απαντούν σηmicroαντικοί σκηνοθέτες ΠήτερΧωλλ Πέτερ Στάιν Κώστας Γαβράς)ΟΧΙ microόνο οι laquoειδικοίraquo αλλά και κάθε ενηmicroερωmicroένος θεατής ξέρει

πως το Αρχαίο ∆ράmicroα ndash και κάθε microεγάλο ∆ράmicroα ndash είναι στοχασmicroόςπάνω στα ανθρώπεια microέσα από σκηνική δράση υψηλού ήθους καιύφους Η αλήθεια το microέγεθος και η αρmicroονική σύνθεση των στοιχείωναυτών δίνουν στο microεγάλο ∆ράmicroα τη διαχρονικότητά του Αν microας laquoσυ-γκινούνraquo η ανταρσία του Προmicroηθέα η laquoαντίστασηraquo της Αντιγόνης ηlaquoαmicroαρτίαraquo του Οιδίποδα οι βασανισmicroοί του Ορέστη είναι επειδή απο-τελούν στοιχεία της απαιώνιας ανθρώπινης υπόστασης της humainecondition που έλεγε ο Montaignehellip επειδή αναγνωρίζουmicroε σrsquoαυτούςκάποιους από τους δικούς microας προβληmicroατισmicroούς εmicroπειρίες αγωνίεςΑυτή είναι η laquoοικειότηταraquo του microεγάλου δράmicroατος εκφρασmicroένη microε Λό-γο (λογική σκέψη) και λόγο και πράξη που εναρmicroονίζονται απόλυτα microετου θέmicroατος το microέγεθος Αν αυτή η αρmicroονία διαταραχθεί ή ανατραπείτο έργο χάνει την ισορροπία και την εmicroβέλειά του στο θεατή χάνει τηνουσία του laquoείναιraquo του ΦΟΒΑΜΑΙ λοιπόν πως οι νεότατοι laquoνεωτερισmicroοίraquo φτάνουν συ-

χνά σε τέτοιες διαταράξεις και ανατροπές Πασχίζοντας να laquoεκσυχρο-νίσουνraquo τα microεγάλα έργα για να τα κάνουν ndash λέειndash προσιτά στον σηmicroε-ρινό θεατή τα microικραίνουν τα συρρικνώνουν και τελικά τα πλαστο-γραφούν Επειδή οι εκσυγχρονισmicroοί που επιχειρούν είναι ολότελα εξω-τερικοί κι επιδερmicroικοί επειδή προσπαθούν να εντυπωσιάσουν να ξι-πάσουν το κοινό microε laquoευρήmicroαταraquo φτηνής laquoεπικαιρότηταςraquo και επαρ-χιώτικου φανφαρονισmicroού που όχι microόνο καταστρέφουν το ήθος και τούφος των έργων αλλά και microε τα laquoπυροτεχνήmicroατάraquo τους αφανίζουν τοίδιο το νόηmicroα και τον προβληmicroατισmicroό του ∆ράmicroατος

Πήτερ Χωλλ Πέτερ ΣτάινΚώστας Γαβράς

200

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

200

Αντί ο θεατής να ενωτίζεται τα προβλήmicroατα των ηρώων αντί να microε-τέχει στο πάθος τους και στα πάθη τους αντί να microεταλαβαίνει τον λόγοτους laquoχαζεύειraquo τον laquomicroοντερνισmicroόraquo των σκηνοθετικών τεχνασmicroάτωνεντυπωσιάζεται ή αντιδρά ή καγχάζει microε το τσιγάρο που καπνίζει microιά ()αγγελιοφόρος microε τα τσιγκέλια όπου κρέmicroεται ο Χορός σαν σφαχτάρι microε

την αφόδευση του χορού στην ορχήστρα και χάνει ολότελα καιτο άγγελmicroα και το χορόδραmicroα και το δράmicroα ολόκληρο Οισκηνοθέτες αυτοί microοιάζουν νrsquoαγνοούν πως το microεγάλο ∆ρά-microα δεν αποβλέπει ποτέ να laquoξαφνιάσειraquo microε τρακατρούκεςmicroε χασαπόχαρτα ή microε χαρτιά καθαριότητας αλλά να εmicro-βαθύνει στο microέγα αίνιγmicroα του συmicroπαντικού microακρόκο-σmicroου και του ανθρώπινου microικρόκοσmicroου Οι δήθεν νεω-τεριστές όmicroως laquoαινιγmicroατίζονταιraquo και ηδονίζονται microεφούmicroαρα microε χασαπιά microε απόβλητα Ισχυριζόmicroενοι πωςmicroε τα ευρήmicroατά τους προβάλλουν τον βαθύτερο συmicro-βολισmicroό των έργων τα εmicroβολίζουν (κατά τη ναυτική πο-λεmicroική ορολογία) και τα καταποντίζουν αύτανδραΣΤΟ ολέθριο τούτο αποτέλεσmicroα συνεργούν συχνά

και οι microεταφράσεις Αυτές που εκσυγχρονίζοντας τάχατον λόγο του ποιητή τον διαστρέφουν σε αγοραίο κου-βεντολόι σε καβγά των τριάδων τον ευτελίζουν τονεκχυδαΐζουν microε τρόπο ολότελα ασύmicroβατο προς το ήθοςκαι το ύφος του πρωτότυπου Ο λόγος των microεγάλωνδραmicroατουργών δεν είναι κοσmicroικά laquoευγενικόςraquo και laquoκοmicro-ψόςraquo ndash συχνά γίνεται βίαιος ακόmicroα και υβριστικός ndashαλλά είναι πάντα καίριος και απόλυτα συνεπής microε τονψυχισmicroό και το πάθος των προσώπων microε την laquoκρίσηraquo

της στιγmicroής όπου εκφέρεται Η διαστροφή του δεν τον κά-νει laquoσύγχρονοraquo αλλά κακόχρονο και κακοχρονιασmicroένο

ΚΑΙ το κοινό Σε κάποιο σηmicroείο της συνέντευξής του ο Πέτερ Στάινλέει πως laquoτο αρχαίο δράmicroα θέλει υπεύθυνους θεατέςraquo Σωστά Όmicroωςπολλοί laquoνεωτεριστέςraquo διαφθείρουν όχι microόνο τα έργα αλλά και το κοινότο κάνουν ακριβώς ανεύθυνο του καλλιεργούν τον σνοmicroπισmicroό της ευ-τέλειας και της χυδαιότητας το εθίζουν να laquoκάνει χάζιraquo ή να laquoσπάειπλάκαraquo microε τα laquoιδιοφυήraquo κόλπα τους που laquomicroαγαρίζουνraquo τα microεγάλα έργαΜrsquo αυτά και microrsquo αυτά οι τέτοιοι νεωτερισmicroοί αντί να laquoεκσυγχρονί-

ζουνraquo το microεγάλο ∆ράmicroα το εκmicroηδενίζουν αντί να το κάνουν πιο laquoοι-κείοraquo το κάνουν ανοίκειο αντί να το κάνουν laquoπαναθρώπινοraquo το κά-νουν πανάθλιο Και το κρεmicroάνε στα τσιγκέλια της δηmicroαγωγίας τους καιαφοδεύουν απάνω του την έπαρσή τους και την επιδειξιοmicroανία τους

(ordf paraIumlˆUacutersaquoUgraveEuml˜ middotfi UgraveOcircOacute EumlIgraveAcircUacutelsaquoUcircEgraveOcirc ∆DaggerOcirc)

201

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

201

Να διαβάσετε την κριτικήτου Κ Γεωργουσόπουλουγια το έργο του Ι Καmicroπανέλ-λη laquoΟ microπαmicroπάς ο πόλεmicroοςraquoκαι να επισηmicroάνετε λέξειςκαι εκφράσεις microε τις οποίεςο κριτικός εκφράζει τη θετι-κή του άποψη για την παρά-σταση και τους ηθοποιούς

laquoprod ordfinfinordfinfin prod centπinfinsectpartint∆πintprodraquo

radic Ιάκωβος Καmicroπανέλλης microε τη χυmicroώδη σάτιρά του laquoΟ microπαmicroπάςο πόλεmicroοςraquo κλείνει microια τριλογία Τα άλλα δυο microέρη είναι τοlaquoΠαραmicroύθι δίχως όνοmicroαraquo και η σάτιρα laquoΟδυσσέα γύρνα σπί-

τιraquo Και τα τρία έργα έχουν microιαν ενότητα θέmicroατος κοινούς στόχουςκαι παράλληλη προβληmicroατική Βασικό όmicroως microοτίβο η αποκάλυψη τωνmicroηχανισmicroών της ιστορικής νοmicroοτέλειας Ένας προσεκτικός αναγνώ-στης θα ανακαλύψει microέσα στα τρία έργα της τριλογίας microια γερή ραχο-κοκαλιά ένας προσεκτικότερος θα διακρίνει και τις νύξεις που το έναέργο κάνει για το άλλο Ο Καmicroπανέλλης δηλώνει πως τα έργα αυτάγράφτηκαν για πρώτη φορά στα 1952 περίπου Είναι φυσικό να εξε-λίσσονται κάτω από τον ίδιο αστερισmicroό Σε καλύτερους καιρούς για τηθεατρική microας παιδεία η τριλογία θα microπορεί να παίζεται στο ίδιο θέα-τρο τρία βράδια στη σειρά και τότε το ένα έργο θα στηρίζει το άλλο καιθα αλληλοαποκαλύπτονται Στον laquoΜπαmicroπά τον πόλεmicroοraquo ο τίτλος παραπέmicroπει σαφώς στη γνω-

στή ρήση του Ηράκλειτου laquoπατήρ πάντων πόλεmicroοςraquo και το περιεχόmicroε-νο της σάτιρας στην ουσία αυτής της ρήσης που κατά ένα τρόπο είναιη πρώτη φιλοσοφική διατύπωση της διαλεκτικής στην ιστορία του αν-θρώπινου πνεύmicroατοςΞεκινώντας ο συγγραφέας από ένα πραγmicroατικό γεγονός που ανα-

φέρεται στην ταραγmicroένη εποχή των διαδόχων του Μ Αλεξάνδρου στηνπολιορκία της Ρόδου από το ∆ηmicroήτριο τον Πολιορκητή κατασκευάζειmicroε καθαρά θεατρικά microέσα άmicroεση γλώσσα εκπληκτικά ευρήmicroατα ένα θε-ατρικό microοντέλο της ιστορικής νοmicroοτέλειας Αντιπαραθέτει τον ΚερδώοΕρmicroή στον Άρη το εmicroπόριο στον πόλεmicroο την απάθεια στη δραστηριό-τητα την επιθετικότητα στην ανοχή Η σύγκρουση των αντιθέτων πα-ράγει microια σύνθεση εκπληκτικής διαύγειας όπου ο καθένας microπορεί ναδιακρίνει τη διαλεκτική κίνηση της ιστορίας Το γνωστό σχήmicroα θέση -αντίθεση - σύνθεση microέσα από τη microαγεία της σκηνικής πειθούς και τηναιχmicroηρότητα της σάτιρας παίρνει microιαν απροσδόκητη προοπτική καιστηρίζει microιαν απροσδόκητη αλήθεια που έπρεπε να θεωρείται αυτο-νόητη Ο τρόπος microε τον οποίον ο Καmicroπανέλλης αποκαλύπτει τους microη-χανισmicroούς που παράγουν την ιδεολογία και τον ηρωϊσmicroό ο τρόπος microετον οποίο χειρίζεται σκηνικά τις γνωστές θέσεις για την άρνηση της άρ-νησης την αλλοτρίωση και τη διατύπωση πως η ιδεολογία είναι ψευ-τοσυνείδηση είναι υποδειγmicroατικός Πίσω από τη σάτιρα ξεπηδάει microιαmicroελαγχολική και απαισιόδοξη αντίληψη για την ιστορία ως παγίδευσηΤο πιο πρωτότυπο εύρηmicroα του έργου που στηρίζει τις παραπάνω από-ψεις είναι ο τρόπος που ο Καmicroπανέλλης αντιmicroετωπίζει τη χρηστικότη-τα των εργαλείων πώς δηλαδή τα εργαλεία αλλάζουν χρήση ανάλογαmicroε τους σκοπούς

Ο Ιάκωβος Καmicroπανέλλης

202

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

202

Έργο γραmicromicroένο microε ευφορία καταιγισmicroό ευρηmicroάτων εσωτερικούς καιεξωτερικούς ρυθmicroούς είναι από τις καίριες σάτιρες του θεάτρου microας∆εν έχει το βάθος του laquoΟδυσσέαraquo αλλά έχει microιαν αφοπλιστική σαφή-νεια που το παλιότερο έργο δεν είχεΤο έργο ευτύχησε στην παράσταση Ο κ Λαζάνης το κίνησε γοργά

και διέκρινε τους αρmicroούς και τις κλειδώσεις του Είχε ζωντάνια ροήχρώmicroατα και στακάτους ρυθmicroούςΟ ίδιος στο ρόλο του ∆ηmicroητρίου επανέλαβε microε παραλλαγές την επι-

τυχία του Οδυσσέα ndashστο βάθος είναι ο ίδιος ρόλος κοιταγmicroένος αλλιώςΟ ηθοποιός ωριmicroότερος τώρα έδειξε το ρόλο ξεδιπλώνοντας όλες τουτις πτυχέςΟ κ Αρmicroένης λιτότερος παρά ποτέ κάτοχος των microέσων του microε-

τρηmicroένος βρέθηκε σε microια στιγmicroή υποκριτικής ευφορίας Είναι έναςηθοποιός που προχωρεί σε συνθετικές λύσεις γρηγορότερα απrsquoότι θαπερίmicroενε κανείς Οι υπόλοιποι ηθοποιοί νέοι και επαρκείς εντάχτηκαν microε φαντασία

στο ρυθmicroό της παράστασης Τους έλειπε βέβαια το βάρος της ηλικίαςπου το αναπλήρωνε η συνέπεια και η ακρίβεια Οι κκ Σώζος Καρα-κωνστάντογλου Χαλκιάς και Κυριαζής δεν έπεσαν πάντα στην παγίδαmicroιας υπερβολής που διέκρινε τον κ Κυριακίδη την κ Κονιόρδου καιτους laquoΜακεδόνεςraquo στρατηγούς Η κ Γέρου έχει φυσική και αφοπλιστικήχάρη αλλά υπεραπλούστευσε την αθωότητα Η κ Παρθενιάδου είχεκύρος περισσότερο στη microεταστροφή τηςΟ κ Ζαρίφης κατασκεύασε χώρους και σχεδίασε κοστούmicroια microε microια

διαχρονική τόλmicroη που αυτή καθεαυτή είναι η σκηνική ποίηση

(intdegAcircˆUacuteAacuteOcirc˘UcircfiOcirc˘IumlOcirc˜ intIumlAcircEgravepermilEgraveiquest IcircmiddotEgrave IcircOgravepermilEgraveIcircAcirc˜ ıAcirciquestUgraveUacuteOcirc˘ππ partIumlIumlEumlOacuteEgraveIcircfi poundcurrenmiddotUgraveUacuteOcirc AcircIcircpermil partUcircUgraversaquomiddot˜ infinılsaquoOacutemiddot 1984)

UcircUgravemiddotIcirciquestUgraveOcirc˜ permilEgravemiddotIcircOcircUgravefiIgraveAcircOacuteOcirc˜ (staccato IgraveEgraveIcircUacutefi laquoUgraveUcircrsaquoIgraveEumlIgravemiddotraquo UgraveOcirc˘ lsaquomacrOcirc˘)

Από τη θεατρική παράσταση του Ι Καmicroπανέλλη laquoΟδυσσέα γύρνα σπίτιraquo

203

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

203

Να αντιστοιχίσετε τις δύοστήλες και να προσθέσετεόσα άλλα είδη θεάτρου γνω-ρίζετε

intˆIgraveAcircEgravepermilDaggerIumlIumlEgraveOcirc

EcirciquestUacuteUcircmiddot

IgraveAcircIumlfipermilUacutemiddotIgravemiddot

OcircAcircUacutecurrenUgravemiddot

ıAcircmiddotUgraveUacuteEgraveIcirclsaquo

AcircEgraveıAcircOgraveUacuteEumlUcircEuml

IgraveEgraveIgravefipermilUacutemiddotIgravemiddot

macrOcircUacutefipermilUacutemiddotIgravemiddot

OcircUacutemiddotUgravefiUacuteEgraveOcirc

UcircIcircEumlOacuteEgraveIcircfi currenUacuteAacuteOcirc Ocirc˘ AcircIcircUgraveAcircIumlAcircrsaquoUgravemiddotEgrave IgraveAcirc UcircmacrEumlIgravemiddot-UgraveEgraveUcircIgraveOcircDagger˜ IcircmiddotEgrave macrOcircUacuteAcirc˘UgraveEgraveIcirciquest sbquolsaquoIgravemiddotUgravemiddot IcircmiddotEgrave Ucirc˘-OacuteOcircpermilAcircDaggerAcircUgravemiddotEgrave middotfi IgraveOcirc˘UcircEgraveIcirclsaquo

permilUacuteiquestIgravemiddot IgraveAcircIumlOcircOcircEgraveEumlIgravecurrenOacuteOcirc Ocirc˘ AcircIcircUgraveAcircIumlAcircrsaquoUgravemiddotEgrave IgraveAcircUgraveUacutemiddotAacuteOcircDaggerpermilEgravemiddot IcircmiddotEgrave OcircUacutemacrlsaquoUcircUgraveUacutemiddot

ıAcircmiddotUgraveUacuteEgraveIcircfi currenUacuteAacuteOcirc AcircIumlmiddotEcircUacutefiUgraveAcircUacuteOcirc middotfi UgraveEumlOacute Icircˆ-Igraveˆpermilrsaquomiddot Ocirc˘ UacuteOcircIcircmiddotIumlAcircrsaquo AacutecurrenIumlEgraveOcirc IgraveAcirc UgraveEuml AacuteOcircUacuteAacutelsaquoAcircOacutemiddotIumlIumlmiddotAacutelsaquo middotUacuteOcircfiUgraveˆOacute IcircmiddotEgrave IcircˆIgraveEgraveIcircOgraveOacute middot-UacuteAcircIacuteEumlAacutelsaquoUcircAcircˆOacute

AcircrsaquopermilOcirc˜ Iuml˘UacuteEgraveIcircOcircDagger permilUacuteiquestIgravemiddotUgraveOcirc˜ IgraveAcirc OcircIumlIumlcurren˜ Acirc-UacuteEgravecurrenUgraveAcircEgraveAcirc˜ Ocirc˘ middotrsaquo˙AcircUgravemiddotEgrave Ucirc˘Oacutelsaquoıˆ˜ IgraveAcircmiddotOacuteUgraveOcircIgraversaquoIgravemiddot

AcircIcircIcircIumlEumlUcircEgravemiddotUcircUgraveEgraveIcircfi IgraveAcircIumlfipermilUacutemiddotIgravemiddot

AcircIumlmiddotEcircUacutefi ıAcircmiddotUgraveUacuteEgraveIcircfi currenUacuteAacuteOcirc IgraveAcirc IgraveOcirc˘UcircEgraveIcirclsaquo UgraveUacutemiddot-AacuteOcircDaggerpermilEgrave IcircmiddotEgrave macrOcircUacutefi Ocirc˘ UcircmiddotUgraveEgraveUacutersaquo˙AcircEgrave UgraveEumlOacute AcircEgraveIcircmiddotEgrave-UacutefiUgraveEumlUgravemiddot

AcircrsaquopermilOcirc˜ IcircˆIgraveˆpermilrsaquomiddot˜ IgraveAcirc AcircEgravepermil˘IumlIumlEgravemiddotIcirclsaquo ˘fiıAcircUcircEumlIcircmiddotEgrave UgraveUacutemiddotAacuteOcircDaggerpermilEgravemiddot

AcircIumlmiddotEcircUacuteiquest IcircˆIgraveˆpermilrsaquomiddot IgraveAcirc AcircOacutemiddotIumlIumlmiddotUcircUcircfiIgraveAcircOacuteAcirc˜IgraveOcirc˘UcircEgraveIcirccurren˜ UcircIcircEumlOacutecurren˜

sectAcircIacuteEgraveIumlfiAacuteEgraveOcirc (UcircmacrAcircUgraveEgraveIcircfi IgraveAcirc UgraveEuml ıAcircmiddotUgraveUacuteEgraveIcirclsaquo IcircUacuteEgraveUgraveEgraveIcirclsaquo)

Το αρχαίο θέατρο της ∆ωδώνης στην Ήπειρο

204

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

204

Να παρατηρήσετε την πολυ-σηmicroία των λέξεων παράστα-ση έργο υποκριτής Να προσ-διορίσετε τη σηmicroασία τους σεκάθε φράση και να τις αντι-καταστήσετε όπου microπορείτεmicroε συνώνυmicroες λέξειςεκφρά-σεις

Από τις παραστάσεις των νοmicroισmicroάτων αντλούmicroε ποικίλες ιστορικέςπληροφορίες

Ο δικηγόρος εισέπραξε ένα σεβαστό ποσό για την παράστασή τουστο Εφετείο

Τα παιδιά στη σηmicroερινή εποχή αποκτούν πολλές παραστάσεις microε τηβοήθεια των microέσων microαζικής επικοινωνίας

Η παράσταση έκανε αίσθηση και προκάλεσε ευmicroενή σχόλια

Εκπρόσωποι του Συλλόγου Γονέων και Κηδεmicroόνων του σχολείουmicroας έκαναν παράσταση στον Υπουργό Παιδείας για να ικανοποι-ηθούν τα αιτήmicroατά τους

Ο πρεσβευτής της Γαλλίας laquoπροέβη σε έντονες παραστάσειςraquo

Να γίνουν οι γραφικές παραστάσεις των συναρτήσεων

Το έργο του δασκάλου είναι πολύ δύσκολο

Έργο της κυβέρνησης είναι η ευηmicroερία της χώρας

∆εν είναι δικό microου έργο να ελέγχω τους άλλους

Εκτελούνται δηmicroόσια έργα Έργα όχι λόγια

laquoΟ Ερρίκος ο ∆΄raquo θεωρείται το αντιπροσωπευτικότερο και τεχνι-κότερο έργο του Πιραντέλλο

Το έργο τέχνης έχει microεταβληθεί σε εmicroπόρευmicroα που laquoδιακινείταιraquo microεχίλιους τρόπους και microε τις πιο σύγχρονες οικονοmicroικές microεθόδους

Ο Μ Βασίλειος άσκησε σηmicroαντικό φιλανθρωπικό έργο

Ο Σοφοκλής εισάγει στην τραγωδία τον τρίτο υποκριτή

∆εν τον εmicroπιστεύοmicroαι καθόλου Είναι microεγάλος υποκριτής

α) Να αφηγηθείτε τις εντυπώσεις σας από microια παράσταση που εί-δατε και να τις γράψετε σrsquo ένα φίλο σας που βρίσκεται σε άλληπόλη

β) Να ετοιmicroάσετε την κριτική microιας παράστασης για microια τοπική εφη-microερίδα Μπορείτε να αξιοποιήσετε το λεξιλόγιο που ακολουθεί

205

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

205

UgraveOcirc currenUacuteAacuteOcirc IgraveOcircOacutefiUacutemiddotIcircUgraveOcirc UacuteˆUgraveOcircOcircUacuteEgravemiddotIcircfi EgravepermilEgravefiUacuteUacute˘ıIgraveOcirc AcircIumlmiddotEcircUacutefi UcircOcircsbquomiddotUacutefi middotIacuteEgravefiIumlOcircAacuteOcircUcirc˘AacuteIcircIumlOcircOacuteEgraveUcircUgraveEgraveIcircfi OcircIumlDaggerIcircUacuteOcircUgraveOcirc OcircIuml˘middotEgraveAacuteIgravecurrenOacuteOcirc AacuteOacuteˆUcircUgravefi AcircmiddotOacutemiddotUcircUgravemiddotUgraveEgraveIcircfi UgraveOcircIumlIgraveEumlUacutefiOcircIuml˘Ucirc˘˙EumlUgraveEumlIgravecurrenOacuteOcirc AcircrsaquoIcircmiddotEgraveUacuteOcirc OcircIumlEgraveUgraveEgraveIcircfi UacuteˆUgravefiUgrave˘Ocirc IumlEumlIcircUgraveEgraveIcircfi middotIcircmiddotUgravemiddotOacutefiEumlUgraveOcircIacuteAcircAcircUacutemiddotUcircIgravecurrenOacuteOcirc iquestUacuteUgraveEgraveOcirc permilUacutemiddotIgravemiddotUgraveEgraveIcircfiIcircˆIgraveEgraveIcircfi IcircIumlmiddotUcircEgraveIcircfi UcircDaggerAacutemacrUacuteOcircOacuteOcirc UacuteAcircmiddotIumlEgraveUcircUgraveEgraveIcircfiEumlıOcircAacuteUacutemiddotEcircEgraveIcircfi OacutemiddotUgraveOcirc˘UacutemiddotIumlEgraveUcircUgraveEgraveIcircfi Ucirc˘IgravesbquoOcircIumlEgraveIcircfi middotUcircUgraveEgraveIcircfi permilUacuteiquestIgravemiddot EgraveUcircUgraveOcircUacuteEgraveIcircfi permilUacuteiquestIgravemiddot

middotOacutecurrensbquoEumlIcircAcircIcircmiddotUgravecurrensbquoEumlIcircAcirc AcircrsaquomacrAcirc ıAcircUacuteIgravelsaquo ˘OcircpermilOcircmacrlsaquomiddotUgravemiddotAacuteOgravepermilEuml middotOcircUgrave˘macrrsaquomiddot IacuteAcircUcirclsaquoIcircˆUcircAcirc ıDaggerAcircIumlIumlmiddot middotOcircUgravecurrenIumlAcircUcircAcirc AacuteAcircAacuteOcircOacutefi˜ permilEumlIgraveEgraveOcircDaggerUacuteAacuteEumlUcircAcirc Ucirc˘˙EumlUgravelsaquoUcircAcircEgrave˜

Ocirc UcircIcircEumlOacuteOcircıcurrenUgraveEuml˜ permilEgraveiquestUcircEumlIgraveOcirc˜ Acirc˘UacuteEumlIgravemiddotUgraveEgraveIcircfi˜ UgraveOcircIumlIgraveEumlUacutefi˜ AcircIgraveOacuteAcirc˘UcircIgravecurrenOacuteOcirc˜ AcircIcircIumlAcircIcircUgravefi˜ AcircIcircIcircAcircOacuteUgraveUacuteEgraveIcircfi˜Acirc˘EcirciquestOacuteUgravemiddotUcircUgraveOcirc˜

˘OcircUgraveiquestUcircUcircˆ UgraveOcirc˘˜ AcircUacuteIgraveEumlOacuteAcirc˘Ugravecurren˜ UcircAcirc AcircOacuteEgravemiddotrsaquoOcirc UcircDaggerOacuteOcircIumlOcirc UcircIcircEumlOacuteOcircıAcircUgraveOgrave IgraveAcirc permilAcircIacuteEgraveOcircUgraveAcircmacrOacutersaquomiddot ndashIgravemiddotAcircUcircUgraveUacutersaquomiddot ndashAcirc˘Ucirc˘OacuteAcircEgravepermilEumlUcircrsaquomiddot ndashUcirc˘OacutecurrenAcircEgravemiddot AcircEgraveIgraveAcircIumlOcircDaggerIgravemiddotEgrave UgraveEuml UcircIcircEumlOacuteOcircıAcircUcircrsaquomiddotpermilEgravepermiliquestUcircIcircˆ UgraveOcirc currenUacuteAacuteOcirc UcirccurrensbquoOcircIgravemiddotEgrave UgraveOcirc currenUacuteAacuteOcirc ndashUgraveEuml IgraveAcircUgraveiquestEcircUacutemiddotUcircEuml ndashUgraveOcirc IcircOcircEgraveOacutefi IcircmiddotEgraveOacuteOcircUgraveOcircIgraveOgraveUacuteˆUgraveOcircUgrave˘Ograve permilEgravemiddotUcircIcircAcirc˘iquest˙ˆ AcircEgraveUacutemiddotIgravemiddotUgraversaquo˙OcircIgravemiddotEgrave middotIacuteEgraveOcircOcircEgraveOgrave UgraveEgrave˜ permil˘OacutemiddotUgravefiUgraveEumlUgraveAcirc˜

Ocirc EumlıOcircOcircEgravefi˜ ıAcircmiddotUgraveUacutersaquoOacuteOcirc˜ middotUcircUgravecurrenUacuteEgrave UgraveOcirc˘ ıAcirciquestUgraveUacuteOcirc˘ sbquoAcircOacuteUgravecurrenUgravemiddot EgravecurrenUacuteAcircEgravemiddot UgraveEuml˜ UgravecurrenmacrOacuteEuml˜ UgraveUacutemiddotAacuteˆpermilfi˜UacuteˆUgravemiddotAacuteˆOacutersaquoUcircUgraveUacuteEgravemiddot sbquoOcirc˘sbquofi UacutefiUcircˆOcirc IcircOcircIgraveiquestUacuteUcircOcirc˜

Ocirc ırsaquomiddotUcircOcirc˜ ıAcircmiddotUgraveUacuteEgraveIcirclsaquo OcircIgraveiquestpermilmiddot IcircOcircIgravemiddotOacutersaquomiddot IgraveOcirc˘IumlOcircDaggerIcircEgrave

AcircmiddotAacuteAacuteAcircIumlIgravemiddotUgraveEgraveIcircfi˜ AcircUacutemiddotUcircEgraveUgraveAcircmacrOacuteEgraveIcircfi˜ UacuteˆUgraveOcircOcircUacuteEgravemiddotIcircfi˜ AcircEgraveUacutemiddotIgravemiddotUgraveEgraveIcircfi˜EcircOcircEgraveUgraveEumlUgraveEgraveIcircfi˜ AcircmiddotUacutemacrEgravemiddotIcircfi˜

AcircUacuteEgraveOcircpermilAcircDaggerˆ middotrsaquoUacuteOacuteˆ IcircUacutemiddotUgraveEgraveIcirclsaquo AcircEgravemacrOcircUacutelsaquoAacuteEumlUcircEuml

Euml middotUacuteiquestUcircUgravemiddotUcircEuml middotOacuteEumlAacute˘UacuteEgraveIcirclsaquo UgraveEgraveIgraveEumlUgraveEgraveIcirclsaquo middotOcircAacuteAcirc˘IgravemiddotUgraveEgraveOacutelsaquo middotAacuteIcircfiUcircIgraveEgravemiddot UacuteOgraveUgraveEuml (UacuteAcircIgraveEgravecurrenUacutemiddot) Acirc˘UacutefiUcircˆEumlUacutefimacrAcircEgraveUacuteEuml IgraveOcirc˘UcircAcircEgravemiddotIcirclsaquo UcircmacrOcircIumlEgraveIcirclsaquo AcircrsaquoUcircEumlIgraveEuml Iumlmiddot˚Icirclsaquo iquestbdquoOcircAacuteEuml middotOacuteEgravemiddotUacutelsaquo AcircOacutepermilEgravemiddotEcirccurrenUacuteOcirc˘UcircmiddotAcircEgraveIgraveAcircIumlEumlIgravecurrenOacuteEuml IumlmiddotIgraveUacutelsaquo middotIacutecurrenmacrmiddotUcircUgraveEuml

UgraveOcirc IcircOcircEgraveOacutefi IumlmiddotUgraveDagger EcircmiddotOacutemiddotUgraveEgraveIcircfi OcircIuml˘IumlEumlıcurren˜ UacuteOcircOcircpermilAcirc˘UgraveEgraveIcircfiUcirc˘OacuteUgraveEumlUacuteEumlUgraveEgraveIcircfi permilDaggerUcircIcircOcircIumlOcirc middotmiddotEgraveUgraveEumlUgraveEgraveIcircfi

middotUacutemiddotIcircOcircIumlOcirc˘ıOgrave IgraveAcirc Ucirc˘AacuteIcircrsaquoOacuteEumlUcircEuml IgraveAcirc IcircmiddotUgraveiquestOacute˘IacuteEuml Ucirc˘IgraveIgraveAcircUgravecurrenmacrˆ middotOcircıAcircOgraveOacuteˆAcircEgravepermilOcircIcircEgraveIgraveiquest˙ˆmiddotOcircpermilOcircIcircEgraveIgraveiquest˙ˆ AcircAcirc˘EcircEumlIgraveOgrave macrAcircEgraveUacuteOcircIcircUacuteOcircUgraveOgrave UcircEcirc˘Uacutersaquo˙ˆ AacuteEgraveOcirc˘macrmiddot˝˙ˆ

Ocirc IcircUacuteEgraveUgraveEgraveIcircfi˜ middotIgraveAcircUacutefiIumlEumlUgraveOcirc˜ middotOacuteUgraveEgraveIcircAcircEgraveIgraveAcircOacuteEgraveIcircfi˜ currenOacuteUgraveEgraveIgraveOcirc˜ AcircOacuteEumlIgraveAcircUacuteˆIgravecurrenOacuteOcirc˜ OcircIacute˘permilAcircUacuteIcirclsaquo˜ Acirc˘middotrsaquoUcircıEumlUgraveOcirc˜

∆ραmicroατοποίηση Μετά το τέλος microιας παράστασης δύο θεατές λογοmicroαχούν εκφράζονταςαντίθετες απόψεις για την παράσταση

195

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

195

Παρατηρήστε microε ποιον τρό-πο τεκmicroηριώνει ο κριτικός τασχόλιά του για το σκηνοθέτηκαι τους ηθοποιούς στο προη-γούmicroενο κείmicroενο

Εκτός από την αποτίmicroηση της ίδιας της παράστασης ποια άλλα θέ-microατα θίγει ο Ν Παπανδρέου microε την κριτική του και ποιες είναι οι προ-τάσεις του σχετικά microε τα θέmicroατα αυτά

Αφίσα τουΤσαρούχη γιατις laquoΤρωάδεςraquo

196

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

196

Επιχειρήστε τώρα να γράψε-τε microια laquoπαρουσίασηraquo για τηθεατρική παράσταση τηςlaquoΕιρήνηςraquo από το Άρmicroα Θε-άτρου Στην περίπτωση αυτήκαταρχήν θα δώσετε τα βα-σικά στοιχεία της παράστα-σης (τίτλος έργου συγγρα-φέας χώρος χρόνος) και στησυνέχεια κάποιες πληροφο-ρίες για την υπόθεση του έρ-γου και τους συντελεστές τηςπαράστασης Η laquoπαρουσία-σηraquo microπορεί να κλείσει microε κά-ποια σύντοmicroα σχόλια ∆είτεγια παράδειγmicroα και την laquoπα-ρουσίασηraquo της διπλανής στή-λης που αναφέρεται στηνπαράσταση της κωmicroωδίαςτου Αριστοφάνη laquoΣφήκεςraquo

laquotradeEcirclsaquoIcircAcirc˜raquoIcircˆIgraveˆpermilrsaquomiddot UgraveOcirc˘ infinUacuteEgraveUcircUgraveOcircEcirciquestOacuteEuml

Εθνικό Θέατρο laquoΕπιδαύρια 1963raquo

∆έταρτη χρονολογικά από τις σωζόmicroενες κωmicroωδίες του Αρι-στοφάνη οι laquoΣφήκεςraquo (422 πΧ) σατιρίζουν τη laquoφιλοδι-κίαraquo των Αθηναίων τη διαφθορά του δικαστηριακού θε-

σmicroού και την πολιτική διαφθορά που είχαν φέρει στην εmicroπόλεmicroη Αθή-να οι δηmicroαγωγοί microε προεξάρχοντα τον Κλέωνα Ο τελευταίος δίνει τrsquoόνοmicroά του στους δύο ήρωες της κωmicroωδίας το φιλόδικο γέρο Φιλο-κλέωνα και το microυαλωmicroένο γιο του Βδελυκλέωνα που αγωνίζεται να σω-φρονίσει το microανιασmicroένο πατέρα του κι οργανώνει δίκες σπίτι του για νακορέσει το φιλόδικο microένος του Με διασκεδαστικά επεισόδια και κα-φτερή σάτιρα επίκαιρη και microη η κωmicroωδία προχωρεί γοργά στο χα-ρούmicroενο τέλος της όπου ο Φιλοκλέων απαρνιέται την Ηλιαία για χάρητου γλεντιού και του ποτούΑπό τους laquoΣφήκεςraquo εmicroπνεύστηκε ο Ρακίνας την κωmicroωδία του laquoΟι

φιλόδικοιraquo (1668) που σατιρίζει τη microανία των συγκαιρινών του όχι πιανα δικάζουν αλλά να δικάζονται να καταφεύγουν microε το παραmicroικρόστα δικαστήριαΤους laquoΣφήκεςraquo έχουν microεταφράσει στα νεοελληνικά ο Μ Αυγέρης (Φέ-

ξης 1911) ο Γ Οικονοmicroίδης (1961 σε πεζό) και τώρα ο Θρ ΣταύρουΗ παράσταση του Εθνικού Θεάτρου (σκηνοθεσία Α Σολωmicroού)

ακολούθησε το ίδιο microε τις προηγούmicroενες αριστοφανικές laquoδιδασκαλίεςraquoύφος Για microια άλλη φορά κυριάρχησε ο Χρ Νέζερ microε την ακάmicroατη ζω-τικότητά του Άξιος συmicroπαραστάτης του ο Μιχ Καλογιάννης

(poundcurrenmiddotUgraveUacuteOcirc AtildeUacuteOcircOacuteEgraveIcircfi 1963 Ucirc 17)

Ο Χριστόφορος Νέζερ Φιλοκλέωνστους laquoΣφήκεςraquo

Οι laquoΣφήκεςraquo σε νεότερη παράσταση

197

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

197

∆ιαβάστε προσεκτικά τηνκριτική του Φ Πολίτη γιαmicroια παράσταση του 1930

radic laquointDaggerIcircIumlˆmiddot˜raquo

(sectmiddot˚Icircfi ıcurrenmiddotUgraveUacuteOcirc paramiddotAacuteIcircUacutemiddotUgraversaquoOcirc˘)

(Πρωία 4 Ιουλ 1930)

ordf ε πρωτοφανή κοσmicroοσυρροή άρχισαν προχτές οι παρα-στάσεις του laquoΛαϊκού Θεάτρου Αθηνώνraquo στο Παγκράτι Οκ Βασίλης Ρώτας ο διευθυντής κrsquoεmicroψυχωτής της λαϊκής

αυτής θεατρικής κινήσεως [] δεν εδίστασε να δαπανήση ότι είχεγια να ευπρεπίση την πανάθλια microάντρα να ξαναχτίση το ετοιmicroόρροπο

θεατράκι και να προετοιmicroάση ευπρόσωπες παραστά-σεις σεβόmicroενος προ παντός το κοινό του []

Θέλησε να εmicroφανίση τον Κύκλωπα σα ∆ράκοτων παραmicroυθιών microας που τρώει σάρκες αν-θρώπινες κrsquo έχει βλακεία περισσή λόγω τουωmicroού αισθησιασmicroού του Κrsquoοι Σάτυροι δανεί-στηκαν τη microορφή των Καλλικαντζάρων ή ανά-λογων microορφών των παραδόσεών microας πουέχουν δειλία κουτοπονηριά και χαιρεκακία Ηαντίληψη αυτή δεν είναι κακή και microάλιστα γιαένα laquoλαϊκόraquo θέατρο γιατί ζωογονεί τις αρχαίες

microορφές microε παραστάσεις όχι πολύ ξένες στον νεώ-τερο Έλληνα Ο Κύκλωπας εmicroφανίστηκε λοιπόνυπερmicroέτρως ψηλός αληθινό θεριό microε θηριώδη microά-σκα σα ζώο ανθρωπόmicroορφο ή σαν ελέφας ή βούβα-

λος τριχωτός ή microάλλον σα γιγάντιος γορίλλας που η αν-θρωπιά τού λείπει ολότελα και κάθε συνεννόηση microαζί του καταντάανέφικτη Ένα κτήνος ωmicroής βίας χώmicroα και λάσπη που πρέπει να δα-microαστή από το ανθρώπινο πνεύmicroα Κrsquo οι Σάτυροι microαυρίστηκαν σαν τατσιλικρωτά στις καπνοδόχες Όλα αυτά δείχνουν όmicroως απλώς τηνπρόθεση Η εκτέλεση ήταν ατυχής Ο Κύκλωπας δεν microπορούσε να κι-νηθή ελεύθερα ούτε να παίξη Φώναζε microόνο microrsquo όλη τη δύναmicroη τωνπνευmicroόνων του σαν να καλούσε βοήθεια ο ηθοποιός microέσα από την κυ-κλώπεια φυλακή του Οι φωνές ήταν τις περισσότερες φορές φάλτσεςκιrsquoαντηχούσαν πνιγmicroένα Η microάσκα έκαmicroε να χαθούν περίφηmicroες σκηνέςόπως του κωmicroικώτατου microεθυσιού του Κύκλωπα

Όχου ας φέξη ας φέξη Η βάρκατης κοιλιάς microου γιοmicroιστήmicroε κρασί πολύ και σάρκατρίζει τρίζει που λες θα σκιστή

Ugravemiddot UgraveUcircEgraveIumlEgraveIcircUacuteˆUgraveiquest OcircOacuteOcircIgravemiddotUcircrsaquomiddot UgraveˆOacute IcircmiddotIumlEgraveIcirciquestOacuteUgrave˙middotUacuteˆOacute UcircUgraveEuml ordfiquestOacuteEuml

198

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

198

Εκτός από τη γενική laquoλαϊκήraquo αντίληψη της αναζωογονήσεως τουσατυρικού αυτού δράmicroατος στις γενικές microεγάλες γραmicromicroές της δενεδόθηκε στην παράσταση η αναγλυφική θεατρική ερmicroηνεία Έλειψεαπό παντού ο ρυθmicroός Ο χορός των Σατύρων ήταν ένα άβουλο κιrsquoαπειθάρχητο γρούπο microε αναρχικές κινήσεις παίζοντας τυχαία και

microοιραία φαλτσάροντας όταν τραγουδούσε εστερηmicroένο τηςενότητος που πρέπει νάχει ο χορός Οι χορευταί σα να ξε-χνούσαν τους θεατάς microολονότι άλλα τους συνεβού-λευσε ο θιασάρχης στον πρόλογό του Και τούτοδεν microπορώ να το καταλογίσω σε βάρος των χο-ρευτών αλλά του θιασάρχη που δεν τους έδωσετην ποθητή ρυθmicroική εmicroφάνιση Έπειτα ο ωmicroόςκαι ακαλαίσθητος ρεαλισmicroός της άτυχης σκηνο-γραφίας και των βρώmicroικων τοmicroαριών που θύ-microιζε παλιές υπερνικηmicroένες θεατρικές σχολέςόπως ακόmicroη κrsquo η ψεύτικη η κατά συνθήκην κω-microική τάχα απαγγελία των διαλογικών microερώνεπείραζαν άσχηmicroα στα νεύρα ∆εν microπορείς νrsquo

απαγγέλλης σα να λες laquoΚοιτάχτε microε παίζω κωmicroωδίαraquo γιατί τότε δενγελά κανείς Αυτά ασφαλώς τα ξέρει ο κ Ρώτας και για τούτο απο-ρώ πώς δεν τrsquo απέφυγε ∆εν κρίνω επιεικώς την παράστασή τουεπειδή ακριβώς έχω υπrsquoόψιν microου ότι σέβεται το κοινό του και δε θε-ωρεί στο λαϊκό του θέατρο το laquoλαόraquo κατώτερη microάζα Υπήρχε κάποιαπροχειρότης κιrsquoακαλαισθησία στην πρώτη αυτή εmicroφάνιση του θιάσουτου που πρέπει να λείψη από τις άλλες Ο κ Ρώτας microπορεί microε το λαϊ-κό θέατρό του να προσφέρη υπηρεσία στη δραmicroατική τέχνη Με τέ-τοια προοπτική ασφαλώς το εσύστησε Ο laquoΠρόλογος στο Προσκή-νιοraquo ήταν ένα αθόρυβο γενναίο και καλό κήρυγmicroα Πρέπει όmicroως τοκήρυγmicroα αυτό να εφαρmicroοσθή microrsquo ενθουσιασmicroό ο οποίος άλλωστε δεντου λείπει Περιmicroένουmicroε λοιπόν πιο παστρική δουλειά Με λιγώτεραέξοδα και microε γνησιότερη καλαισθησία Και του ευχόmicroαστε από καρ-διάς να πετύχη

AacuteUacuteOcircDaggerOcirc= OcircIgraveiquestpermilmiddot (AacuteIcircUacuteOcirc˘)

tradeUgraveOcirc IcircAcircrsaquoIgraveAcircOacuteOcirc UgraveOcirc˘ ordm paraOcircIumlrsaquoUgraveEuml permilEgravemiddotUgraveEumlUacuteAcircrsaquoUgravemiddotEgrave Euml OcircUacuteıOcircAacuteUacutemiddotEcircrsaquomiddot IcircmiddotEgrave Euml UcircUgraversaquoIacuteEuml UgraveOcirc˘ (1930)

Ποια ήταν η σκηνοθετική αντίληψη του Β Ρώτα για τον laquoΚύ-κλωπαraquo και πώς την ερmicroηνεύει και την αξιολογεί ο Φ Πολίτης Μεποια επιχειρήmicroατα υποστηρίζει τις αξιολογικές του κρίσεις ο ΦΠολίτης

199

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

199

Συζητήστε το κείmicroενο τουΜ Πλωρίτη Συmicroφωνείτε microετους laquoνεωτερισmicroούςraquo που ει-σάγονται σε παραστάσειςαρχαίου δράmicroατος ∆ικαιο-λογήστε την άποψή σας

laquoiexclpartoslash∆partƒπtradeordfradicπraquo intinfinπ infinƒAtildeinfinπradic centƒinfinordfinfin

∆ΟΥΣ νεωτερισmicroούς πολύ ηγάπησα και πολύ ετίmicroησα τον και-ρό που ασκούσα θεατρική κριτική Κι όταν λέω laquoνεωτερι-σmicroούςraquo εννοώ νέες προσεγγίσεις στο αειθαλές Αρχαίο ∆ράmicroα

Είχαmicroε από τότε κουρασθεί κάπως και κορεσθεί από τις laquoδιδασκαλίεςraquoτραγωδιών που επαναλάmicroβαναν η microια microετά την άλλη την ίδια περίπουlaquoόψινraquo (σκηνοθεσία σκηνογραφία υπόκριση) ndash microrsquoόλο που κι εκείνεςστην εποχή τους είχαν σταθεί νεωτερικές και είχαν φτάσει σε εξαίρε-τα αποτελέσmicroαταΑλλά το ερώτηmicroα προπάντων σήmicroερα είναι ως ποιο σηmicroείο αυτοί

οι νεωτερισmicroοί είναι θεmicroιτοί Ως ποιο σηmicroείο ανταποκρίνονται στον βα-σικό σκοπό microιας απόδοσης του αρχαίου έργου την microετάδοση του προ-βληmicroατισmicroού που περιέχει εκείνο και της ηδονής που παρέχει (Αφορ-microή στο άρθρο τούτο δίνει microια έρευνα στο περιοδικό laquoΠρόσωπαraquo τουlaquoΒήmicroατοςraquo της 31799 όπου απαντούν σηmicroαντικοί σκηνοθέτες ΠήτερΧωλλ Πέτερ Στάιν Κώστας Γαβράς)ΟΧΙ microόνο οι laquoειδικοίraquo αλλά και κάθε ενηmicroερωmicroένος θεατής ξέρει

πως το Αρχαίο ∆ράmicroα ndash και κάθε microεγάλο ∆ράmicroα ndash είναι στοχασmicroόςπάνω στα ανθρώπεια microέσα από σκηνική δράση υψηλού ήθους καιύφους Η αλήθεια το microέγεθος και η αρmicroονική σύνθεση των στοιχείωναυτών δίνουν στο microεγάλο ∆ράmicroα τη διαχρονικότητά του Αν microας laquoσυ-γκινούνraquo η ανταρσία του Προmicroηθέα η laquoαντίστασηraquo της Αντιγόνης ηlaquoαmicroαρτίαraquo του Οιδίποδα οι βασανισmicroοί του Ορέστη είναι επειδή απο-τελούν στοιχεία της απαιώνιας ανθρώπινης υπόστασης της humainecondition που έλεγε ο Montaignehellip επειδή αναγνωρίζουmicroε σrsquoαυτούςκάποιους από τους δικούς microας προβληmicroατισmicroούς εmicroπειρίες αγωνίεςΑυτή είναι η laquoοικειότηταraquo του microεγάλου δράmicroατος εκφρασmicroένη microε Λό-γο (λογική σκέψη) και λόγο και πράξη που εναρmicroονίζονται απόλυτα microετου θέmicroατος το microέγεθος Αν αυτή η αρmicroονία διαταραχθεί ή ανατραπείτο έργο χάνει την ισορροπία και την εmicroβέλειά του στο θεατή χάνει τηνουσία του laquoείναιraquo του ΦΟΒΑΜΑΙ λοιπόν πως οι νεότατοι laquoνεωτερισmicroοίraquo φτάνουν συ-

χνά σε τέτοιες διαταράξεις και ανατροπές Πασχίζοντας να laquoεκσυχρο-νίσουνraquo τα microεγάλα έργα για να τα κάνουν ndash λέειndash προσιτά στον σηmicroε-ρινό θεατή τα microικραίνουν τα συρρικνώνουν και τελικά τα πλαστο-γραφούν Επειδή οι εκσυγχρονισmicroοί που επιχειρούν είναι ολότελα εξω-τερικοί κι επιδερmicroικοί επειδή προσπαθούν να εντυπωσιάσουν να ξι-πάσουν το κοινό microε laquoευρήmicroαταraquo φτηνής laquoεπικαιρότηταςraquo και επαρ-χιώτικου φανφαρονισmicroού που όχι microόνο καταστρέφουν το ήθος και τούφος των έργων αλλά και microε τα laquoπυροτεχνήmicroατάraquo τους αφανίζουν τοίδιο το νόηmicroα και τον προβληmicroατισmicroό του ∆ράmicroατος

Πήτερ Χωλλ Πέτερ ΣτάινΚώστας Γαβράς

200

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

200

Αντί ο θεατής να ενωτίζεται τα προβλήmicroατα των ηρώων αντί να microε-τέχει στο πάθος τους και στα πάθη τους αντί να microεταλαβαίνει τον λόγοτους laquoχαζεύειraquo τον laquomicroοντερνισmicroόraquo των σκηνοθετικών τεχνασmicroάτωνεντυπωσιάζεται ή αντιδρά ή καγχάζει microε το τσιγάρο που καπνίζει microιά ()αγγελιοφόρος microε τα τσιγκέλια όπου κρέmicroεται ο Χορός σαν σφαχτάρι microε

την αφόδευση του χορού στην ορχήστρα και χάνει ολότελα καιτο άγγελmicroα και το χορόδραmicroα και το δράmicroα ολόκληρο Οισκηνοθέτες αυτοί microοιάζουν νrsquoαγνοούν πως το microεγάλο ∆ρά-microα δεν αποβλέπει ποτέ να laquoξαφνιάσειraquo microε τρακατρούκεςmicroε χασαπόχαρτα ή microε χαρτιά καθαριότητας αλλά να εmicro-βαθύνει στο microέγα αίνιγmicroα του συmicroπαντικού microακρόκο-σmicroου και του ανθρώπινου microικρόκοσmicroου Οι δήθεν νεω-τεριστές όmicroως laquoαινιγmicroατίζονταιraquo και ηδονίζονται microεφούmicroαρα microε χασαπιά microε απόβλητα Ισχυριζόmicroενοι πωςmicroε τα ευρήmicroατά τους προβάλλουν τον βαθύτερο συmicro-βολισmicroό των έργων τα εmicroβολίζουν (κατά τη ναυτική πο-λεmicroική ορολογία) και τα καταποντίζουν αύτανδραΣΤΟ ολέθριο τούτο αποτέλεσmicroα συνεργούν συχνά

και οι microεταφράσεις Αυτές που εκσυγχρονίζοντας τάχατον λόγο του ποιητή τον διαστρέφουν σε αγοραίο κου-βεντολόι σε καβγά των τριάδων τον ευτελίζουν τονεκχυδαΐζουν microε τρόπο ολότελα ασύmicroβατο προς το ήθοςκαι το ύφος του πρωτότυπου Ο λόγος των microεγάλωνδραmicroατουργών δεν είναι κοσmicroικά laquoευγενικόςraquo και laquoκοmicro-ψόςraquo ndash συχνά γίνεται βίαιος ακόmicroα και υβριστικός ndashαλλά είναι πάντα καίριος και απόλυτα συνεπής microε τονψυχισmicroό και το πάθος των προσώπων microε την laquoκρίσηraquo

της στιγmicroής όπου εκφέρεται Η διαστροφή του δεν τον κά-νει laquoσύγχρονοraquo αλλά κακόχρονο και κακοχρονιασmicroένο

ΚΑΙ το κοινό Σε κάποιο σηmicroείο της συνέντευξής του ο Πέτερ Στάινλέει πως laquoτο αρχαίο δράmicroα θέλει υπεύθυνους θεατέςraquo Σωστά Όmicroωςπολλοί laquoνεωτεριστέςraquo διαφθείρουν όχι microόνο τα έργα αλλά και το κοινότο κάνουν ακριβώς ανεύθυνο του καλλιεργούν τον σνοmicroπισmicroό της ευ-τέλειας και της χυδαιότητας το εθίζουν να laquoκάνει χάζιraquo ή να laquoσπάειπλάκαraquo microε τα laquoιδιοφυήraquo κόλπα τους που laquomicroαγαρίζουνraquo τα microεγάλα έργαΜrsquo αυτά και microrsquo αυτά οι τέτοιοι νεωτερισmicroοί αντί να laquoεκσυγχρονί-

ζουνraquo το microεγάλο ∆ράmicroα το εκmicroηδενίζουν αντί να το κάνουν πιο laquoοι-κείοraquo το κάνουν ανοίκειο αντί να το κάνουν laquoπαναθρώπινοraquo το κά-νουν πανάθλιο Και το κρεmicroάνε στα τσιγκέλια της δηmicroαγωγίας τους καιαφοδεύουν απάνω του την έπαρσή τους και την επιδειξιοmicroανία τους

(ordf paraIumlˆUacutersaquoUgraveEuml˜ middotfi UgraveOcircOacute EumlIgraveAcircUacutelsaquoUcircEgraveOcirc ∆DaggerOcirc)

201

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

201

Να διαβάσετε την κριτικήτου Κ Γεωργουσόπουλουγια το έργο του Ι Καmicroπανέλ-λη laquoΟ microπαmicroπάς ο πόλεmicroοςraquoκαι να επισηmicroάνετε λέξειςκαι εκφράσεις microε τις οποίεςο κριτικός εκφράζει τη θετι-κή του άποψη για την παρά-σταση και τους ηθοποιούς

laquoprod ordfinfinordfinfin prod centπinfinsectpartint∆πintprodraquo

radic Ιάκωβος Καmicroπανέλλης microε τη χυmicroώδη σάτιρά του laquoΟ microπαmicroπάςο πόλεmicroοςraquo κλείνει microια τριλογία Τα άλλα δυο microέρη είναι τοlaquoΠαραmicroύθι δίχως όνοmicroαraquo και η σάτιρα laquoΟδυσσέα γύρνα σπί-

τιraquo Και τα τρία έργα έχουν microιαν ενότητα θέmicroατος κοινούς στόχουςκαι παράλληλη προβληmicroατική Βασικό όmicroως microοτίβο η αποκάλυψη τωνmicroηχανισmicroών της ιστορικής νοmicroοτέλειας Ένας προσεκτικός αναγνώ-στης θα ανακαλύψει microέσα στα τρία έργα της τριλογίας microια γερή ραχο-κοκαλιά ένας προσεκτικότερος θα διακρίνει και τις νύξεις που το έναέργο κάνει για το άλλο Ο Καmicroπανέλλης δηλώνει πως τα έργα αυτάγράφτηκαν για πρώτη φορά στα 1952 περίπου Είναι φυσικό να εξε-λίσσονται κάτω από τον ίδιο αστερισmicroό Σε καλύτερους καιρούς για τηθεατρική microας παιδεία η τριλογία θα microπορεί να παίζεται στο ίδιο θέα-τρο τρία βράδια στη σειρά και τότε το ένα έργο θα στηρίζει το άλλο καιθα αλληλοαποκαλύπτονται Στον laquoΜπαmicroπά τον πόλεmicroοraquo ο τίτλος παραπέmicroπει σαφώς στη γνω-

στή ρήση του Ηράκλειτου laquoπατήρ πάντων πόλεmicroοςraquo και το περιεχόmicroε-νο της σάτιρας στην ουσία αυτής της ρήσης που κατά ένα τρόπο είναιη πρώτη φιλοσοφική διατύπωση της διαλεκτικής στην ιστορία του αν-θρώπινου πνεύmicroατοςΞεκινώντας ο συγγραφέας από ένα πραγmicroατικό γεγονός που ανα-

φέρεται στην ταραγmicroένη εποχή των διαδόχων του Μ Αλεξάνδρου στηνπολιορκία της Ρόδου από το ∆ηmicroήτριο τον Πολιορκητή κατασκευάζειmicroε καθαρά θεατρικά microέσα άmicroεση γλώσσα εκπληκτικά ευρήmicroατα ένα θε-ατρικό microοντέλο της ιστορικής νοmicroοτέλειας Αντιπαραθέτει τον ΚερδώοΕρmicroή στον Άρη το εmicroπόριο στον πόλεmicroο την απάθεια στη δραστηριό-τητα την επιθετικότητα στην ανοχή Η σύγκρουση των αντιθέτων πα-ράγει microια σύνθεση εκπληκτικής διαύγειας όπου ο καθένας microπορεί ναδιακρίνει τη διαλεκτική κίνηση της ιστορίας Το γνωστό σχήmicroα θέση -αντίθεση - σύνθεση microέσα από τη microαγεία της σκηνικής πειθούς και τηναιχmicroηρότητα της σάτιρας παίρνει microιαν απροσδόκητη προοπτική καιστηρίζει microιαν απροσδόκητη αλήθεια που έπρεπε να θεωρείται αυτο-νόητη Ο τρόπος microε τον οποίον ο Καmicroπανέλλης αποκαλύπτει τους microη-χανισmicroούς που παράγουν την ιδεολογία και τον ηρωϊσmicroό ο τρόπος microετον οποίο χειρίζεται σκηνικά τις γνωστές θέσεις για την άρνηση της άρ-νησης την αλλοτρίωση και τη διατύπωση πως η ιδεολογία είναι ψευ-τοσυνείδηση είναι υποδειγmicroατικός Πίσω από τη σάτιρα ξεπηδάει microιαmicroελαγχολική και απαισιόδοξη αντίληψη για την ιστορία ως παγίδευσηΤο πιο πρωτότυπο εύρηmicroα του έργου που στηρίζει τις παραπάνω από-ψεις είναι ο τρόπος που ο Καmicroπανέλλης αντιmicroετωπίζει τη χρηστικότη-τα των εργαλείων πώς δηλαδή τα εργαλεία αλλάζουν χρήση ανάλογαmicroε τους σκοπούς

Ο Ιάκωβος Καmicroπανέλλης

202

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

202

Έργο γραmicromicroένο microε ευφορία καταιγισmicroό ευρηmicroάτων εσωτερικούς καιεξωτερικούς ρυθmicroούς είναι από τις καίριες σάτιρες του θεάτρου microας∆εν έχει το βάθος του laquoΟδυσσέαraquo αλλά έχει microιαν αφοπλιστική σαφή-νεια που το παλιότερο έργο δεν είχεΤο έργο ευτύχησε στην παράσταση Ο κ Λαζάνης το κίνησε γοργά

και διέκρινε τους αρmicroούς και τις κλειδώσεις του Είχε ζωντάνια ροήχρώmicroατα και στακάτους ρυθmicroούςΟ ίδιος στο ρόλο του ∆ηmicroητρίου επανέλαβε microε παραλλαγές την επι-

τυχία του Οδυσσέα ndashστο βάθος είναι ο ίδιος ρόλος κοιταγmicroένος αλλιώςΟ ηθοποιός ωριmicroότερος τώρα έδειξε το ρόλο ξεδιπλώνοντας όλες τουτις πτυχέςΟ κ Αρmicroένης λιτότερος παρά ποτέ κάτοχος των microέσων του microε-

τρηmicroένος βρέθηκε σε microια στιγmicroή υποκριτικής ευφορίας Είναι έναςηθοποιός που προχωρεί σε συνθετικές λύσεις γρηγορότερα απrsquoότι θαπερίmicroενε κανείς Οι υπόλοιποι ηθοποιοί νέοι και επαρκείς εντάχτηκαν microε φαντασία

στο ρυθmicroό της παράστασης Τους έλειπε βέβαια το βάρος της ηλικίαςπου το αναπλήρωνε η συνέπεια και η ακρίβεια Οι κκ Σώζος Καρα-κωνστάντογλου Χαλκιάς και Κυριαζής δεν έπεσαν πάντα στην παγίδαmicroιας υπερβολής που διέκρινε τον κ Κυριακίδη την κ Κονιόρδου καιτους laquoΜακεδόνεςraquo στρατηγούς Η κ Γέρου έχει φυσική και αφοπλιστικήχάρη αλλά υπεραπλούστευσε την αθωότητα Η κ Παρθενιάδου είχεκύρος περισσότερο στη microεταστροφή τηςΟ κ Ζαρίφης κατασκεύασε χώρους και σχεδίασε κοστούmicroια microε microια

διαχρονική τόλmicroη που αυτή καθεαυτή είναι η σκηνική ποίηση

(intdegAcircˆUacuteAacuteOcirc˘UcircfiOcirc˘IumlOcirc˜ intIumlAcircEgravepermilEgraveiquest IcircmiddotEgrave IcircOgravepermilEgraveIcircAcirc˜ ıAcirciquestUgraveUacuteOcirc˘ππ partIumlIumlEumlOacuteEgraveIcircfi poundcurrenmiddotUgraveUacuteOcirc AcircIcircpermil partUcircUgraversaquomiddot˜ infinılsaquoOacutemiddot 1984)

UcircUgravemiddotIcirciquestUgraveOcirc˜ permilEgravemiddotIcircOcircUgravefiIgraveAcircOacuteOcirc˜ (staccato IgraveEgraveIcircUacutefi laquoUgraveUcircrsaquoIgraveEumlIgravemiddotraquo UgraveOcirc˘ lsaquomacrOcirc˘)

Από τη θεατρική παράσταση του Ι Καmicroπανέλλη laquoΟδυσσέα γύρνα σπίτιraquo

203

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

203

Να αντιστοιχίσετε τις δύοστήλες και να προσθέσετεόσα άλλα είδη θεάτρου γνω-ρίζετε

intˆIgraveAcircEgravepermilDaggerIumlIumlEgraveOcirc

EcirciquestUacuteUcircmiddot

IgraveAcircIumlfipermilUacutemiddotIgravemiddot

OcircAcircUacutecurrenUgravemiddot

ıAcircmiddotUgraveUacuteEgraveIcirclsaquo

AcircEgraveıAcircOgraveUacuteEumlUcircEuml

IgraveEgraveIgravefipermilUacutemiddotIgravemiddot

macrOcircUacutefipermilUacutemiddotIgravemiddot

OcircUacutemiddotUgravefiUacuteEgraveOcirc

UcircIcircEumlOacuteEgraveIcircfi currenUacuteAacuteOcirc Ocirc˘ AcircIcircUgraveAcircIumlAcircrsaquoUgravemiddotEgrave IgraveAcirc UcircmacrEumlIgravemiddot-UgraveEgraveUcircIgraveOcircDagger˜ IcircmiddotEgrave macrOcircUacuteAcirc˘UgraveEgraveIcirciquest sbquolsaquoIgravemiddotUgravemiddot IcircmiddotEgrave Ucirc˘-OacuteOcircpermilAcircDaggerAcircUgravemiddotEgrave middotfi IgraveOcirc˘UcircEgraveIcirclsaquo

permilUacuteiquestIgravemiddot IgraveAcircIumlOcircOcircEgraveEumlIgravecurrenOacuteOcirc Ocirc˘ AcircIcircUgraveAcircIumlAcircrsaquoUgravemiddotEgrave IgraveAcircUgraveUacutemiddotAacuteOcircDaggerpermilEgravemiddot IcircmiddotEgrave OcircUacutemacrlsaquoUcircUgraveUacutemiddot

ıAcircmiddotUgraveUacuteEgraveIcircfi currenUacuteAacuteOcirc AcircIumlmiddotEcircUacutefiUgraveAcircUacuteOcirc middotfi UgraveEumlOacute Icircˆ-Igraveˆpermilrsaquomiddot Ocirc˘ UacuteOcircIcircmiddotIumlAcircrsaquo AacutecurrenIumlEgraveOcirc IgraveAcirc UgraveEuml AacuteOcircUacuteAacutelsaquoAcircOacutemiddotIumlIumlmiddotAacutelsaquo middotUacuteOcircfiUgraveˆOacute IcircmiddotEgrave IcircˆIgraveEgraveIcircOgraveOacute middot-UacuteAcircIacuteEumlAacutelsaquoUcircAcircˆOacute

AcircrsaquopermilOcirc˜ Iuml˘UacuteEgraveIcircOcircDagger permilUacuteiquestIgravemiddotUgraveOcirc˜ IgraveAcirc OcircIumlIumlcurren˜ Acirc-UacuteEgravecurrenUgraveAcircEgraveAcirc˜ Ocirc˘ middotrsaquo˙AcircUgravemiddotEgrave Ucirc˘Oacutelsaquoıˆ˜ IgraveAcircmiddotOacuteUgraveOcircIgraversaquoIgravemiddot

AcircIcircIcircIumlEumlUcircEgravemiddotUcircUgraveEgraveIcircfi IgraveAcircIumlfipermilUacutemiddotIgravemiddot

AcircIumlmiddotEcircUacutefi ıAcircmiddotUgraveUacuteEgraveIcircfi currenUacuteAacuteOcirc IgraveAcirc IgraveOcirc˘UcircEgraveIcirclsaquo UgraveUacutemiddot-AacuteOcircDaggerpermilEgrave IcircmiddotEgrave macrOcircUacutefi Ocirc˘ UcircmiddotUgraveEgraveUacutersaquo˙AcircEgrave UgraveEumlOacute AcircEgraveIcircmiddotEgrave-UacutefiUgraveEumlUgravemiddot

AcircrsaquopermilOcirc˜ IcircˆIgraveˆpermilrsaquomiddot˜ IgraveAcirc AcircEgravepermil˘IumlIumlEgravemiddotIcirclsaquo ˘fiıAcircUcircEumlIcircmiddotEgrave UgraveUacutemiddotAacuteOcircDaggerpermilEgravemiddot

AcircIumlmiddotEcircUacuteiquest IcircˆIgraveˆpermilrsaquomiddot IgraveAcirc AcircOacutemiddotIumlIumlmiddotUcircUcircfiIgraveAcircOacuteAcirc˜IgraveOcirc˘UcircEgraveIcirccurren˜ UcircIcircEumlOacutecurren˜

sectAcircIacuteEgraveIumlfiAacuteEgraveOcirc (UcircmacrAcircUgraveEgraveIcircfi IgraveAcirc UgraveEuml ıAcircmiddotUgraveUacuteEgraveIcirclsaquo IcircUacuteEgraveUgraveEgraveIcirclsaquo)

Το αρχαίο θέατρο της ∆ωδώνης στην Ήπειρο

204

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

204

Να παρατηρήσετε την πολυ-σηmicroία των λέξεων παράστα-ση έργο υποκριτής Να προσ-διορίσετε τη σηmicroασία τους σεκάθε φράση και να τις αντι-καταστήσετε όπου microπορείτεmicroε συνώνυmicroες λέξειςεκφρά-σεις

Από τις παραστάσεις των νοmicroισmicroάτων αντλούmicroε ποικίλες ιστορικέςπληροφορίες

Ο δικηγόρος εισέπραξε ένα σεβαστό ποσό για την παράστασή τουστο Εφετείο

Τα παιδιά στη σηmicroερινή εποχή αποκτούν πολλές παραστάσεις microε τηβοήθεια των microέσων microαζικής επικοινωνίας

Η παράσταση έκανε αίσθηση και προκάλεσε ευmicroενή σχόλια

Εκπρόσωποι του Συλλόγου Γονέων και Κηδεmicroόνων του σχολείουmicroας έκαναν παράσταση στον Υπουργό Παιδείας για να ικανοποι-ηθούν τα αιτήmicroατά τους

Ο πρεσβευτής της Γαλλίας laquoπροέβη σε έντονες παραστάσειςraquo

Να γίνουν οι γραφικές παραστάσεις των συναρτήσεων

Το έργο του δασκάλου είναι πολύ δύσκολο

Έργο της κυβέρνησης είναι η ευηmicroερία της χώρας

∆εν είναι δικό microου έργο να ελέγχω τους άλλους

Εκτελούνται δηmicroόσια έργα Έργα όχι λόγια

laquoΟ Ερρίκος ο ∆΄raquo θεωρείται το αντιπροσωπευτικότερο και τεχνι-κότερο έργο του Πιραντέλλο

Το έργο τέχνης έχει microεταβληθεί σε εmicroπόρευmicroα που laquoδιακινείταιraquo microεχίλιους τρόπους και microε τις πιο σύγχρονες οικονοmicroικές microεθόδους

Ο Μ Βασίλειος άσκησε σηmicroαντικό φιλανθρωπικό έργο

Ο Σοφοκλής εισάγει στην τραγωδία τον τρίτο υποκριτή

∆εν τον εmicroπιστεύοmicroαι καθόλου Είναι microεγάλος υποκριτής

α) Να αφηγηθείτε τις εντυπώσεις σας από microια παράσταση που εί-δατε και να τις γράψετε σrsquo ένα φίλο σας που βρίσκεται σε άλληπόλη

β) Να ετοιmicroάσετε την κριτική microιας παράστασης για microια τοπική εφη-microερίδα Μπορείτε να αξιοποιήσετε το λεξιλόγιο που ακολουθεί

205

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

205

UgraveOcirc currenUacuteAacuteOcirc IgraveOcircOacutefiUacutemiddotIcircUgraveOcirc UacuteˆUgraveOcircOcircUacuteEgravemiddotIcircfi EgravepermilEgravefiUacuteUacute˘ıIgraveOcirc AcircIumlmiddotEcircUacutefi UcircOcircsbquomiddotUacutefi middotIacuteEgravefiIumlOcircAacuteOcircUcirc˘AacuteIcircIumlOcircOacuteEgraveUcircUgraveEgraveIcircfi OcircIumlDaggerIcircUacuteOcircUgraveOcirc OcircIuml˘middotEgraveAacuteIgravecurrenOacuteOcirc AacuteOacuteˆUcircUgravefi AcircmiddotOacutemiddotUcircUgravemiddotUgraveEgraveIcircfi UgraveOcircIumlIgraveEumlUacutefiOcircIuml˘Ucirc˘˙EumlUgraveEumlIgravecurrenOacuteOcirc AcircrsaquoIcircmiddotEgraveUacuteOcirc OcircIumlEgraveUgraveEgraveIcircfi UacuteˆUgravefiUgrave˘Ocirc IumlEumlIcircUgraveEgraveIcircfi middotIcircmiddotUgravemiddotOacutefiEumlUgraveOcircIacuteAcircAcircUacutemiddotUcircIgravecurrenOacuteOcirc iquestUacuteUgraveEgraveOcirc permilUacutemiddotIgravemiddotUgraveEgraveIcircfiIcircˆIgraveEgraveIcircfi IcircIumlmiddotUcircEgraveIcircfi UcircDaggerAacutemacrUacuteOcircOacuteOcirc UacuteAcircmiddotIumlEgraveUcircUgraveEgraveIcircfiEumlıOcircAacuteUacutemiddotEcircEgraveIcircfi OacutemiddotUgraveOcirc˘UacutemiddotIumlEgraveUcircUgraveEgraveIcircfi Ucirc˘IgravesbquoOcircIumlEgraveIcircfi middotUcircUgraveEgraveIcircfi permilUacuteiquestIgravemiddot EgraveUcircUgraveOcircUacuteEgraveIcircfi permilUacuteiquestIgravemiddot

middotOacutecurrensbquoEumlIcircAcircIcircmiddotUgravecurrensbquoEumlIcircAcirc AcircrsaquomacrAcirc ıAcircUacuteIgravelsaquo ˘OcircpermilOcircmacrlsaquomiddotUgravemiddotAacuteOgravepermilEuml middotOcircUgrave˘macrrsaquomiddot IacuteAcircUcirclsaquoIcircˆUcircAcirc ıDaggerAcircIumlIumlmiddot middotOcircUgravecurrenIumlAcircUcircAcirc AacuteAcircAacuteOcircOacutefi˜ permilEumlIgraveEgraveOcircDaggerUacuteAacuteEumlUcircAcirc Ucirc˘˙EumlUgravelsaquoUcircAcircEgrave˜

Ocirc UcircIcircEumlOacuteOcircıcurrenUgraveEuml˜ permilEgraveiquestUcircEumlIgraveOcirc˜ Acirc˘UacuteEumlIgravemiddotUgraveEgraveIcircfi˜ UgraveOcircIumlIgraveEumlUacutefi˜ AcircIgraveOacuteAcirc˘UcircIgravecurrenOacuteOcirc˜ AcircIcircIumlAcircIcircUgravefi˜ AcircIcircIcircAcircOacuteUgraveUacuteEgraveIcircfi˜Acirc˘EcirciquestOacuteUgravemiddotUcircUgraveOcirc˜

˘OcircUgraveiquestUcircUcircˆ UgraveOcirc˘˜ AcircUacuteIgraveEumlOacuteAcirc˘Ugravecurren˜ UcircAcirc AcircOacuteEgravemiddotrsaquoOcirc UcircDaggerOacuteOcircIumlOcirc UcircIcircEumlOacuteOcircıAcircUgraveOgrave IgraveAcirc permilAcircIacuteEgraveOcircUgraveAcircmacrOacutersaquomiddot ndashIgravemiddotAcircUcircUgraveUacutersaquomiddot ndashAcirc˘Ucirc˘OacuteAcircEgravepermilEumlUcircrsaquomiddot ndashUcirc˘OacutecurrenAcircEgravemiddot AcircEgraveIgraveAcircIumlOcircDaggerIgravemiddotEgrave UgraveEuml UcircIcircEumlOacuteOcircıAcircUcircrsaquomiddotpermilEgravepermiliquestUcircIcircˆ UgraveOcirc currenUacuteAacuteOcirc UcirccurrensbquoOcircIgravemiddotEgrave UgraveOcirc currenUacuteAacuteOcirc ndashUgraveEuml IgraveAcircUgraveiquestEcircUacutemiddotUcircEuml ndashUgraveOcirc IcircOcircEgraveOacutefi IcircmiddotEgraveOacuteOcircUgraveOcircIgraveOgraveUacuteˆUgraveOcircUgrave˘Ograve permilEgravemiddotUcircIcircAcirc˘iquest˙ˆ AcircEgraveUacutemiddotIgravemiddotUgraversaquo˙OcircIgravemiddotEgrave middotIacuteEgraveOcircOcircEgraveOgrave UgraveEgrave˜ permil˘OacutemiddotUgravefiUgraveEumlUgraveAcirc˜

Ocirc EumlıOcircOcircEgravefi˜ ıAcircmiddotUgraveUacutersaquoOacuteOcirc˜ middotUcircUgravecurrenUacuteEgrave UgraveOcirc˘ ıAcirciquestUgraveUacuteOcirc˘ sbquoAcircOacuteUgravecurrenUgravemiddot EgravecurrenUacuteAcircEgravemiddot UgraveEuml˜ UgravecurrenmacrOacuteEuml˜ UgraveUacutemiddotAacuteˆpermilfi˜UacuteˆUgravemiddotAacuteˆOacutersaquoUcircUgraveUacuteEgravemiddot sbquoOcirc˘sbquofi UacutefiUcircˆOcirc IcircOcircIgraveiquestUacuteUcircOcirc˜

Ocirc ırsaquomiddotUcircOcirc˜ ıAcircmiddotUgraveUacuteEgraveIcirclsaquo OcircIgraveiquestpermilmiddot IcircOcircIgravemiddotOacutersaquomiddot IgraveOcirc˘IumlOcircDaggerIcircEgrave

AcircmiddotAacuteAacuteAcircIumlIgravemiddotUgraveEgraveIcircfi˜ AcircUacutemiddotUcircEgraveUgraveAcircmacrOacuteEgraveIcircfi˜ UacuteˆUgraveOcircOcircUacuteEgravemiddotIcircfi˜ AcircEgraveUacutemiddotIgravemiddotUgraveEgraveIcircfi˜EcircOcircEgraveUgraveEumlUgraveEgraveIcircfi˜ AcircmiddotUacutemacrEgravemiddotIcircfi˜

AcircUacuteEgraveOcircpermilAcircDaggerˆ middotrsaquoUacuteOacuteˆ IcircUacutemiddotUgraveEgraveIcirclsaquo AcircEgravemacrOcircUacutelsaquoAacuteEumlUcircEuml

Euml middotUacuteiquestUcircUgravemiddotUcircEuml middotOacuteEumlAacute˘UacuteEgraveIcirclsaquo UgraveEgraveIgraveEumlUgraveEgraveIcirclsaquo middotOcircAacuteAcirc˘IgravemiddotUgraveEgraveOacutelsaquo middotAacuteIcircfiUcircIgraveEgravemiddot UacuteOgraveUgraveEuml (UacuteAcircIgraveEgravecurrenUacutemiddot) Acirc˘UacutefiUcircˆEumlUacutefimacrAcircEgraveUacuteEuml IgraveOcirc˘UcircAcircEgravemiddotIcirclsaquo UcircmacrOcircIumlEgraveIcirclsaquo AcircrsaquoUcircEumlIgraveEuml Iumlmiddot˚Icirclsaquo iquestbdquoOcircAacuteEuml middotOacuteEgravemiddotUacutelsaquo AcircOacutepermilEgravemiddotEcirccurrenUacuteOcirc˘UcircmiddotAcircEgraveIgraveAcircIumlEumlIgravecurrenOacuteEuml IumlmiddotIgraveUacutelsaquo middotIacutecurrenmacrmiddotUcircUgraveEuml

UgraveOcirc IcircOcircEgraveOacutefi IumlmiddotUgraveDagger EcircmiddotOacutemiddotUgraveEgraveIcircfi OcircIuml˘IumlEumlıcurren˜ UacuteOcircOcircpermilAcirc˘UgraveEgraveIcircfiUcirc˘OacuteUgraveEumlUacuteEumlUgraveEgraveIcircfi permilDaggerUcircIcircOcircIumlOcirc middotmiddotEgraveUgraveEumlUgraveEgraveIcircfi

middotUacutemiddotIcircOcircIumlOcirc˘ıOgrave IgraveAcirc Ucirc˘AacuteIcircrsaquoOacuteEumlUcircEuml IgraveAcirc IcircmiddotUgraveiquestOacute˘IacuteEuml Ucirc˘IgraveIgraveAcircUgravecurrenmacrˆ middotOcircıAcircOgraveOacuteˆAcircEgravepermilOcircIcircEgraveIgraveiquest˙ˆmiddotOcircpermilOcircIcircEgraveIgraveiquest˙ˆ AcircAcirc˘EcircEumlIgraveOgrave macrAcircEgraveUacuteOcircIcircUacuteOcircUgraveOgrave UcircEcirc˘Uacutersaquo˙ˆ AacuteEgraveOcirc˘macrmiddot˝˙ˆ

Ocirc IcircUacuteEgraveUgraveEgraveIcircfi˜ middotIgraveAcircUacutefiIumlEumlUgraveOcirc˜ middotOacuteUgraveEgraveIcircAcircEgraveIgraveAcircOacuteEgraveIcircfi˜ currenOacuteUgraveEgraveIgraveOcirc˜ AcircOacuteEumlIgraveAcircUacuteˆIgravecurrenOacuteOcirc˜ OcircIacute˘permilAcircUacuteIcirclsaquo˜ Acirc˘middotrsaquoUcircıEumlUgraveOcirc˜

∆ραmicroατοποίηση Μετά το τέλος microιας παράστασης δύο θεατές λογοmicroαχούν εκφράζονταςαντίθετες απόψεις για την παράσταση

196

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

196

Επιχειρήστε τώρα να γράψε-τε microια laquoπαρουσίασηraquo για τηθεατρική παράσταση τηςlaquoΕιρήνηςraquo από το Άρmicroα Θε-άτρου Στην περίπτωση αυτήκαταρχήν θα δώσετε τα βα-σικά στοιχεία της παράστα-σης (τίτλος έργου συγγρα-φέας χώρος χρόνος) και στησυνέχεια κάποιες πληροφο-ρίες για την υπόθεση του έρ-γου και τους συντελεστές τηςπαράστασης Η laquoπαρουσία-σηraquo microπορεί να κλείσει microε κά-ποια σύντοmicroα σχόλια ∆είτεγια παράδειγmicroα και την laquoπα-ρουσίασηraquo της διπλανής στή-λης που αναφέρεται στηνπαράσταση της κωmicroωδίαςτου Αριστοφάνη laquoΣφήκεςraquo

laquotradeEcirclsaquoIcircAcirc˜raquoIcircˆIgraveˆpermilrsaquomiddot UgraveOcirc˘ infinUacuteEgraveUcircUgraveOcircEcirciquestOacuteEuml

Εθνικό Θέατρο laquoΕπιδαύρια 1963raquo

∆έταρτη χρονολογικά από τις σωζόmicroενες κωmicroωδίες του Αρι-στοφάνη οι laquoΣφήκεςraquo (422 πΧ) σατιρίζουν τη laquoφιλοδι-κίαraquo των Αθηναίων τη διαφθορά του δικαστηριακού θε-

σmicroού και την πολιτική διαφθορά που είχαν φέρει στην εmicroπόλεmicroη Αθή-να οι δηmicroαγωγοί microε προεξάρχοντα τον Κλέωνα Ο τελευταίος δίνει τrsquoόνοmicroά του στους δύο ήρωες της κωmicroωδίας το φιλόδικο γέρο Φιλο-κλέωνα και το microυαλωmicroένο γιο του Βδελυκλέωνα που αγωνίζεται να σω-φρονίσει το microανιασmicroένο πατέρα του κι οργανώνει δίκες σπίτι του για νακορέσει το φιλόδικο microένος του Με διασκεδαστικά επεισόδια και κα-φτερή σάτιρα επίκαιρη και microη η κωmicroωδία προχωρεί γοργά στο χα-ρούmicroενο τέλος της όπου ο Φιλοκλέων απαρνιέται την Ηλιαία για χάρητου γλεντιού και του ποτούΑπό τους laquoΣφήκεςraquo εmicroπνεύστηκε ο Ρακίνας την κωmicroωδία του laquoΟι

φιλόδικοιraquo (1668) που σατιρίζει τη microανία των συγκαιρινών του όχι πιανα δικάζουν αλλά να δικάζονται να καταφεύγουν microε το παραmicroικρόστα δικαστήριαΤους laquoΣφήκεςraquo έχουν microεταφράσει στα νεοελληνικά ο Μ Αυγέρης (Φέ-

ξης 1911) ο Γ Οικονοmicroίδης (1961 σε πεζό) και τώρα ο Θρ ΣταύρουΗ παράσταση του Εθνικού Θεάτρου (σκηνοθεσία Α Σολωmicroού)

ακολούθησε το ίδιο microε τις προηγούmicroενες αριστοφανικές laquoδιδασκαλίεςraquoύφος Για microια άλλη φορά κυριάρχησε ο Χρ Νέζερ microε την ακάmicroατη ζω-τικότητά του Άξιος συmicroπαραστάτης του ο Μιχ Καλογιάννης

(poundcurrenmiddotUgraveUacuteOcirc AtildeUacuteOcircOacuteEgraveIcircfi 1963 Ucirc 17)

Ο Χριστόφορος Νέζερ Φιλοκλέωνστους laquoΣφήκεςraquo

Οι laquoΣφήκεςraquo σε νεότερη παράσταση

197

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

197

∆ιαβάστε προσεκτικά τηνκριτική του Φ Πολίτη γιαmicroια παράσταση του 1930

radic laquointDaggerIcircIumlˆmiddot˜raquo

(sectmiddot˚Icircfi ıcurrenmiddotUgraveUacuteOcirc paramiddotAacuteIcircUacutemiddotUgraversaquoOcirc˘)

(Πρωία 4 Ιουλ 1930)

ordf ε πρωτοφανή κοσmicroοσυρροή άρχισαν προχτές οι παρα-στάσεις του laquoΛαϊκού Θεάτρου Αθηνώνraquo στο Παγκράτι Οκ Βασίλης Ρώτας ο διευθυντής κrsquoεmicroψυχωτής της λαϊκής

αυτής θεατρικής κινήσεως [] δεν εδίστασε να δαπανήση ότι είχεγια να ευπρεπίση την πανάθλια microάντρα να ξαναχτίση το ετοιmicroόρροπο

θεατράκι και να προετοιmicroάση ευπρόσωπες παραστά-σεις σεβόmicroενος προ παντός το κοινό του []

Θέλησε να εmicroφανίση τον Κύκλωπα σα ∆ράκοτων παραmicroυθιών microας που τρώει σάρκες αν-θρώπινες κrsquo έχει βλακεία περισσή λόγω τουωmicroού αισθησιασmicroού του Κrsquoοι Σάτυροι δανεί-στηκαν τη microορφή των Καλλικαντζάρων ή ανά-λογων microορφών των παραδόσεών microας πουέχουν δειλία κουτοπονηριά και χαιρεκακία Ηαντίληψη αυτή δεν είναι κακή και microάλιστα γιαένα laquoλαϊκόraquo θέατρο γιατί ζωογονεί τις αρχαίες

microορφές microε παραστάσεις όχι πολύ ξένες στον νεώ-τερο Έλληνα Ο Κύκλωπας εmicroφανίστηκε λοιπόνυπερmicroέτρως ψηλός αληθινό θεριό microε θηριώδη microά-σκα σα ζώο ανθρωπόmicroορφο ή σαν ελέφας ή βούβα-

λος τριχωτός ή microάλλον σα γιγάντιος γορίλλας που η αν-θρωπιά τού λείπει ολότελα και κάθε συνεννόηση microαζί του καταντάανέφικτη Ένα κτήνος ωmicroής βίας χώmicroα και λάσπη που πρέπει να δα-microαστή από το ανθρώπινο πνεύmicroα Κrsquo οι Σάτυροι microαυρίστηκαν σαν τατσιλικρωτά στις καπνοδόχες Όλα αυτά δείχνουν όmicroως απλώς τηνπρόθεση Η εκτέλεση ήταν ατυχής Ο Κύκλωπας δεν microπορούσε να κι-νηθή ελεύθερα ούτε να παίξη Φώναζε microόνο microrsquo όλη τη δύναmicroη τωνπνευmicroόνων του σαν να καλούσε βοήθεια ο ηθοποιός microέσα από την κυ-κλώπεια φυλακή του Οι φωνές ήταν τις περισσότερες φορές φάλτσεςκιrsquoαντηχούσαν πνιγmicroένα Η microάσκα έκαmicroε να χαθούν περίφηmicroες σκηνέςόπως του κωmicroικώτατου microεθυσιού του Κύκλωπα

Όχου ας φέξη ας φέξη Η βάρκατης κοιλιάς microου γιοmicroιστήmicroε κρασί πολύ και σάρκατρίζει τρίζει που λες θα σκιστή

Ugravemiddot UgraveUcircEgraveIumlEgraveIcircUacuteˆUgraveiquest OcircOacuteOcircIgravemiddotUcircrsaquomiddot UgraveˆOacute IcircmiddotIumlEgraveIcirciquestOacuteUgrave˙middotUacuteˆOacute UcircUgraveEuml ordfiquestOacuteEuml

198

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

198

Εκτός από τη γενική laquoλαϊκήraquo αντίληψη της αναζωογονήσεως τουσατυρικού αυτού δράmicroατος στις γενικές microεγάλες γραmicromicroές της δενεδόθηκε στην παράσταση η αναγλυφική θεατρική ερmicroηνεία Έλειψεαπό παντού ο ρυθmicroός Ο χορός των Σατύρων ήταν ένα άβουλο κιrsquoαπειθάρχητο γρούπο microε αναρχικές κινήσεις παίζοντας τυχαία και

microοιραία φαλτσάροντας όταν τραγουδούσε εστερηmicroένο τηςενότητος που πρέπει νάχει ο χορός Οι χορευταί σα να ξε-χνούσαν τους θεατάς microολονότι άλλα τους συνεβού-λευσε ο θιασάρχης στον πρόλογό του Και τούτοδεν microπορώ να το καταλογίσω σε βάρος των χο-ρευτών αλλά του θιασάρχη που δεν τους έδωσετην ποθητή ρυθmicroική εmicroφάνιση Έπειτα ο ωmicroόςκαι ακαλαίσθητος ρεαλισmicroός της άτυχης σκηνο-γραφίας και των βρώmicroικων τοmicroαριών που θύ-microιζε παλιές υπερνικηmicroένες θεατρικές σχολέςόπως ακόmicroη κrsquo η ψεύτικη η κατά συνθήκην κω-microική τάχα απαγγελία των διαλογικών microερώνεπείραζαν άσχηmicroα στα νεύρα ∆εν microπορείς νrsquo

απαγγέλλης σα να λες laquoΚοιτάχτε microε παίζω κωmicroωδίαraquo γιατί τότε δενγελά κανείς Αυτά ασφαλώς τα ξέρει ο κ Ρώτας και για τούτο απο-ρώ πώς δεν τrsquo απέφυγε ∆εν κρίνω επιεικώς την παράστασή τουεπειδή ακριβώς έχω υπrsquoόψιν microου ότι σέβεται το κοινό του και δε θε-ωρεί στο λαϊκό του θέατρο το laquoλαόraquo κατώτερη microάζα Υπήρχε κάποιαπροχειρότης κιrsquoακαλαισθησία στην πρώτη αυτή εmicroφάνιση του θιάσουτου που πρέπει να λείψη από τις άλλες Ο κ Ρώτας microπορεί microε το λαϊ-κό θέατρό του να προσφέρη υπηρεσία στη δραmicroατική τέχνη Με τέ-τοια προοπτική ασφαλώς το εσύστησε Ο laquoΠρόλογος στο Προσκή-νιοraquo ήταν ένα αθόρυβο γενναίο και καλό κήρυγmicroα Πρέπει όmicroως τοκήρυγmicroα αυτό να εφαρmicroοσθή microrsquo ενθουσιασmicroό ο οποίος άλλωστε δεντου λείπει Περιmicroένουmicroε λοιπόν πιο παστρική δουλειά Με λιγώτεραέξοδα και microε γνησιότερη καλαισθησία Και του ευχόmicroαστε από καρ-διάς να πετύχη

AacuteUacuteOcircDaggerOcirc= OcircIgraveiquestpermilmiddot (AacuteIcircUacuteOcirc˘)

tradeUgraveOcirc IcircAcircrsaquoIgraveAcircOacuteOcirc UgraveOcirc˘ ordm paraOcircIumlrsaquoUgraveEuml permilEgravemiddotUgraveEumlUacuteAcircrsaquoUgravemiddotEgrave Euml OcircUacuteıOcircAacuteUacutemiddotEcircrsaquomiddot IcircmiddotEgrave Euml UcircUgraversaquoIacuteEuml UgraveOcirc˘ (1930)

Ποια ήταν η σκηνοθετική αντίληψη του Β Ρώτα για τον laquoΚύ-κλωπαraquo και πώς την ερmicroηνεύει και την αξιολογεί ο Φ Πολίτης Μεποια επιχειρήmicroατα υποστηρίζει τις αξιολογικές του κρίσεις ο ΦΠολίτης

199

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

199

Συζητήστε το κείmicroενο τουΜ Πλωρίτη Συmicroφωνείτε microετους laquoνεωτερισmicroούςraquo που ει-σάγονται σε παραστάσειςαρχαίου δράmicroατος ∆ικαιο-λογήστε την άποψή σας

laquoiexclpartoslash∆partƒπtradeordfradicπraquo intinfinπ infinƒAtildeinfinπradic centƒinfinordfinfin

∆ΟΥΣ νεωτερισmicroούς πολύ ηγάπησα και πολύ ετίmicroησα τον και-ρό που ασκούσα θεατρική κριτική Κι όταν λέω laquoνεωτερι-σmicroούςraquo εννοώ νέες προσεγγίσεις στο αειθαλές Αρχαίο ∆ράmicroα

Είχαmicroε από τότε κουρασθεί κάπως και κορεσθεί από τις laquoδιδασκαλίεςraquoτραγωδιών που επαναλάmicroβαναν η microια microετά την άλλη την ίδια περίπουlaquoόψινraquo (σκηνοθεσία σκηνογραφία υπόκριση) ndash microrsquoόλο που κι εκείνεςστην εποχή τους είχαν σταθεί νεωτερικές και είχαν φτάσει σε εξαίρε-τα αποτελέσmicroαταΑλλά το ερώτηmicroα προπάντων σήmicroερα είναι ως ποιο σηmicroείο αυτοί

οι νεωτερισmicroοί είναι θεmicroιτοί Ως ποιο σηmicroείο ανταποκρίνονται στον βα-σικό σκοπό microιας απόδοσης του αρχαίου έργου την microετάδοση του προ-βληmicroατισmicroού που περιέχει εκείνο και της ηδονής που παρέχει (Αφορ-microή στο άρθρο τούτο δίνει microια έρευνα στο περιοδικό laquoΠρόσωπαraquo τουlaquoΒήmicroατοςraquo της 31799 όπου απαντούν σηmicroαντικοί σκηνοθέτες ΠήτερΧωλλ Πέτερ Στάιν Κώστας Γαβράς)ΟΧΙ microόνο οι laquoειδικοίraquo αλλά και κάθε ενηmicroερωmicroένος θεατής ξέρει

πως το Αρχαίο ∆ράmicroα ndash και κάθε microεγάλο ∆ράmicroα ndash είναι στοχασmicroόςπάνω στα ανθρώπεια microέσα από σκηνική δράση υψηλού ήθους καιύφους Η αλήθεια το microέγεθος και η αρmicroονική σύνθεση των στοιχείωναυτών δίνουν στο microεγάλο ∆ράmicroα τη διαχρονικότητά του Αν microας laquoσυ-γκινούνraquo η ανταρσία του Προmicroηθέα η laquoαντίστασηraquo της Αντιγόνης ηlaquoαmicroαρτίαraquo του Οιδίποδα οι βασανισmicroοί του Ορέστη είναι επειδή απο-τελούν στοιχεία της απαιώνιας ανθρώπινης υπόστασης της humainecondition που έλεγε ο Montaignehellip επειδή αναγνωρίζουmicroε σrsquoαυτούςκάποιους από τους δικούς microας προβληmicroατισmicroούς εmicroπειρίες αγωνίεςΑυτή είναι η laquoοικειότηταraquo του microεγάλου δράmicroατος εκφρασmicroένη microε Λό-γο (λογική σκέψη) και λόγο και πράξη που εναρmicroονίζονται απόλυτα microετου θέmicroατος το microέγεθος Αν αυτή η αρmicroονία διαταραχθεί ή ανατραπείτο έργο χάνει την ισορροπία και την εmicroβέλειά του στο θεατή χάνει τηνουσία του laquoείναιraquo του ΦΟΒΑΜΑΙ λοιπόν πως οι νεότατοι laquoνεωτερισmicroοίraquo φτάνουν συ-

χνά σε τέτοιες διαταράξεις και ανατροπές Πασχίζοντας να laquoεκσυχρο-νίσουνraquo τα microεγάλα έργα για να τα κάνουν ndash λέειndash προσιτά στον σηmicroε-ρινό θεατή τα microικραίνουν τα συρρικνώνουν και τελικά τα πλαστο-γραφούν Επειδή οι εκσυγχρονισmicroοί που επιχειρούν είναι ολότελα εξω-τερικοί κι επιδερmicroικοί επειδή προσπαθούν να εντυπωσιάσουν να ξι-πάσουν το κοινό microε laquoευρήmicroαταraquo φτηνής laquoεπικαιρότηταςraquo και επαρ-χιώτικου φανφαρονισmicroού που όχι microόνο καταστρέφουν το ήθος και τούφος των έργων αλλά και microε τα laquoπυροτεχνήmicroατάraquo τους αφανίζουν τοίδιο το νόηmicroα και τον προβληmicroατισmicroό του ∆ράmicroατος

Πήτερ Χωλλ Πέτερ ΣτάινΚώστας Γαβράς

200

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

200

Αντί ο θεατής να ενωτίζεται τα προβλήmicroατα των ηρώων αντί να microε-τέχει στο πάθος τους και στα πάθη τους αντί να microεταλαβαίνει τον λόγοτους laquoχαζεύειraquo τον laquomicroοντερνισmicroόraquo των σκηνοθετικών τεχνασmicroάτωνεντυπωσιάζεται ή αντιδρά ή καγχάζει microε το τσιγάρο που καπνίζει microιά ()αγγελιοφόρος microε τα τσιγκέλια όπου κρέmicroεται ο Χορός σαν σφαχτάρι microε

την αφόδευση του χορού στην ορχήστρα και χάνει ολότελα καιτο άγγελmicroα και το χορόδραmicroα και το δράmicroα ολόκληρο Οισκηνοθέτες αυτοί microοιάζουν νrsquoαγνοούν πως το microεγάλο ∆ρά-microα δεν αποβλέπει ποτέ να laquoξαφνιάσειraquo microε τρακατρούκεςmicroε χασαπόχαρτα ή microε χαρτιά καθαριότητας αλλά να εmicro-βαθύνει στο microέγα αίνιγmicroα του συmicroπαντικού microακρόκο-σmicroου και του ανθρώπινου microικρόκοσmicroου Οι δήθεν νεω-τεριστές όmicroως laquoαινιγmicroατίζονταιraquo και ηδονίζονται microεφούmicroαρα microε χασαπιά microε απόβλητα Ισχυριζόmicroενοι πωςmicroε τα ευρήmicroατά τους προβάλλουν τον βαθύτερο συmicro-βολισmicroό των έργων τα εmicroβολίζουν (κατά τη ναυτική πο-λεmicroική ορολογία) και τα καταποντίζουν αύτανδραΣΤΟ ολέθριο τούτο αποτέλεσmicroα συνεργούν συχνά

και οι microεταφράσεις Αυτές που εκσυγχρονίζοντας τάχατον λόγο του ποιητή τον διαστρέφουν σε αγοραίο κου-βεντολόι σε καβγά των τριάδων τον ευτελίζουν τονεκχυδαΐζουν microε τρόπο ολότελα ασύmicroβατο προς το ήθοςκαι το ύφος του πρωτότυπου Ο λόγος των microεγάλωνδραmicroατουργών δεν είναι κοσmicroικά laquoευγενικόςraquo και laquoκοmicro-ψόςraquo ndash συχνά γίνεται βίαιος ακόmicroα και υβριστικός ndashαλλά είναι πάντα καίριος και απόλυτα συνεπής microε τονψυχισmicroό και το πάθος των προσώπων microε την laquoκρίσηraquo

της στιγmicroής όπου εκφέρεται Η διαστροφή του δεν τον κά-νει laquoσύγχρονοraquo αλλά κακόχρονο και κακοχρονιασmicroένο

ΚΑΙ το κοινό Σε κάποιο σηmicroείο της συνέντευξής του ο Πέτερ Στάινλέει πως laquoτο αρχαίο δράmicroα θέλει υπεύθυνους θεατέςraquo Σωστά Όmicroωςπολλοί laquoνεωτεριστέςraquo διαφθείρουν όχι microόνο τα έργα αλλά και το κοινότο κάνουν ακριβώς ανεύθυνο του καλλιεργούν τον σνοmicroπισmicroό της ευ-τέλειας και της χυδαιότητας το εθίζουν να laquoκάνει χάζιraquo ή να laquoσπάειπλάκαraquo microε τα laquoιδιοφυήraquo κόλπα τους που laquomicroαγαρίζουνraquo τα microεγάλα έργαΜrsquo αυτά και microrsquo αυτά οι τέτοιοι νεωτερισmicroοί αντί να laquoεκσυγχρονί-

ζουνraquo το microεγάλο ∆ράmicroα το εκmicroηδενίζουν αντί να το κάνουν πιο laquoοι-κείοraquo το κάνουν ανοίκειο αντί να το κάνουν laquoπαναθρώπινοraquo το κά-νουν πανάθλιο Και το κρεmicroάνε στα τσιγκέλια της δηmicroαγωγίας τους καιαφοδεύουν απάνω του την έπαρσή τους και την επιδειξιοmicroανία τους

(ordf paraIumlˆUacutersaquoUgraveEuml˜ middotfi UgraveOcircOacute EumlIgraveAcircUacutelsaquoUcircEgraveOcirc ∆DaggerOcirc)

201

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

201

Να διαβάσετε την κριτικήτου Κ Γεωργουσόπουλουγια το έργο του Ι Καmicroπανέλ-λη laquoΟ microπαmicroπάς ο πόλεmicroοςraquoκαι να επισηmicroάνετε λέξειςκαι εκφράσεις microε τις οποίεςο κριτικός εκφράζει τη θετι-κή του άποψη για την παρά-σταση και τους ηθοποιούς

laquoprod ordfinfinordfinfin prod centπinfinsectpartint∆πintprodraquo

radic Ιάκωβος Καmicroπανέλλης microε τη χυmicroώδη σάτιρά του laquoΟ microπαmicroπάςο πόλεmicroοςraquo κλείνει microια τριλογία Τα άλλα δυο microέρη είναι τοlaquoΠαραmicroύθι δίχως όνοmicroαraquo και η σάτιρα laquoΟδυσσέα γύρνα σπί-

τιraquo Και τα τρία έργα έχουν microιαν ενότητα θέmicroατος κοινούς στόχουςκαι παράλληλη προβληmicroατική Βασικό όmicroως microοτίβο η αποκάλυψη τωνmicroηχανισmicroών της ιστορικής νοmicroοτέλειας Ένας προσεκτικός αναγνώ-στης θα ανακαλύψει microέσα στα τρία έργα της τριλογίας microια γερή ραχο-κοκαλιά ένας προσεκτικότερος θα διακρίνει και τις νύξεις που το έναέργο κάνει για το άλλο Ο Καmicroπανέλλης δηλώνει πως τα έργα αυτάγράφτηκαν για πρώτη φορά στα 1952 περίπου Είναι φυσικό να εξε-λίσσονται κάτω από τον ίδιο αστερισmicroό Σε καλύτερους καιρούς για τηθεατρική microας παιδεία η τριλογία θα microπορεί να παίζεται στο ίδιο θέα-τρο τρία βράδια στη σειρά και τότε το ένα έργο θα στηρίζει το άλλο καιθα αλληλοαποκαλύπτονται Στον laquoΜπαmicroπά τον πόλεmicroοraquo ο τίτλος παραπέmicroπει σαφώς στη γνω-

στή ρήση του Ηράκλειτου laquoπατήρ πάντων πόλεmicroοςraquo και το περιεχόmicroε-νο της σάτιρας στην ουσία αυτής της ρήσης που κατά ένα τρόπο είναιη πρώτη φιλοσοφική διατύπωση της διαλεκτικής στην ιστορία του αν-θρώπινου πνεύmicroατοςΞεκινώντας ο συγγραφέας από ένα πραγmicroατικό γεγονός που ανα-

φέρεται στην ταραγmicroένη εποχή των διαδόχων του Μ Αλεξάνδρου στηνπολιορκία της Ρόδου από το ∆ηmicroήτριο τον Πολιορκητή κατασκευάζειmicroε καθαρά θεατρικά microέσα άmicroεση γλώσσα εκπληκτικά ευρήmicroατα ένα θε-ατρικό microοντέλο της ιστορικής νοmicroοτέλειας Αντιπαραθέτει τον ΚερδώοΕρmicroή στον Άρη το εmicroπόριο στον πόλεmicroο την απάθεια στη δραστηριό-τητα την επιθετικότητα στην ανοχή Η σύγκρουση των αντιθέτων πα-ράγει microια σύνθεση εκπληκτικής διαύγειας όπου ο καθένας microπορεί ναδιακρίνει τη διαλεκτική κίνηση της ιστορίας Το γνωστό σχήmicroα θέση -αντίθεση - σύνθεση microέσα από τη microαγεία της σκηνικής πειθούς και τηναιχmicroηρότητα της σάτιρας παίρνει microιαν απροσδόκητη προοπτική καιστηρίζει microιαν απροσδόκητη αλήθεια που έπρεπε να θεωρείται αυτο-νόητη Ο τρόπος microε τον οποίον ο Καmicroπανέλλης αποκαλύπτει τους microη-χανισmicroούς που παράγουν την ιδεολογία και τον ηρωϊσmicroό ο τρόπος microετον οποίο χειρίζεται σκηνικά τις γνωστές θέσεις για την άρνηση της άρ-νησης την αλλοτρίωση και τη διατύπωση πως η ιδεολογία είναι ψευ-τοσυνείδηση είναι υποδειγmicroατικός Πίσω από τη σάτιρα ξεπηδάει microιαmicroελαγχολική και απαισιόδοξη αντίληψη για την ιστορία ως παγίδευσηΤο πιο πρωτότυπο εύρηmicroα του έργου που στηρίζει τις παραπάνω από-ψεις είναι ο τρόπος που ο Καmicroπανέλλης αντιmicroετωπίζει τη χρηστικότη-τα των εργαλείων πώς δηλαδή τα εργαλεία αλλάζουν χρήση ανάλογαmicroε τους σκοπούς

Ο Ιάκωβος Καmicroπανέλλης

202

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

202

Έργο γραmicromicroένο microε ευφορία καταιγισmicroό ευρηmicroάτων εσωτερικούς καιεξωτερικούς ρυθmicroούς είναι από τις καίριες σάτιρες του θεάτρου microας∆εν έχει το βάθος του laquoΟδυσσέαraquo αλλά έχει microιαν αφοπλιστική σαφή-νεια που το παλιότερο έργο δεν είχεΤο έργο ευτύχησε στην παράσταση Ο κ Λαζάνης το κίνησε γοργά

και διέκρινε τους αρmicroούς και τις κλειδώσεις του Είχε ζωντάνια ροήχρώmicroατα και στακάτους ρυθmicroούςΟ ίδιος στο ρόλο του ∆ηmicroητρίου επανέλαβε microε παραλλαγές την επι-

τυχία του Οδυσσέα ndashστο βάθος είναι ο ίδιος ρόλος κοιταγmicroένος αλλιώςΟ ηθοποιός ωριmicroότερος τώρα έδειξε το ρόλο ξεδιπλώνοντας όλες τουτις πτυχέςΟ κ Αρmicroένης λιτότερος παρά ποτέ κάτοχος των microέσων του microε-

τρηmicroένος βρέθηκε σε microια στιγmicroή υποκριτικής ευφορίας Είναι έναςηθοποιός που προχωρεί σε συνθετικές λύσεις γρηγορότερα απrsquoότι θαπερίmicroενε κανείς Οι υπόλοιποι ηθοποιοί νέοι και επαρκείς εντάχτηκαν microε φαντασία

στο ρυθmicroό της παράστασης Τους έλειπε βέβαια το βάρος της ηλικίαςπου το αναπλήρωνε η συνέπεια και η ακρίβεια Οι κκ Σώζος Καρα-κωνστάντογλου Χαλκιάς και Κυριαζής δεν έπεσαν πάντα στην παγίδαmicroιας υπερβολής που διέκρινε τον κ Κυριακίδη την κ Κονιόρδου καιτους laquoΜακεδόνεςraquo στρατηγούς Η κ Γέρου έχει φυσική και αφοπλιστικήχάρη αλλά υπεραπλούστευσε την αθωότητα Η κ Παρθενιάδου είχεκύρος περισσότερο στη microεταστροφή τηςΟ κ Ζαρίφης κατασκεύασε χώρους και σχεδίασε κοστούmicroια microε microια

διαχρονική τόλmicroη που αυτή καθεαυτή είναι η σκηνική ποίηση

(intdegAcircˆUacuteAacuteOcirc˘UcircfiOcirc˘IumlOcirc˜ intIumlAcircEgravepermilEgraveiquest IcircmiddotEgrave IcircOgravepermilEgraveIcircAcirc˜ ıAcirciquestUgraveUacuteOcirc˘ππ partIumlIumlEumlOacuteEgraveIcircfi poundcurrenmiddotUgraveUacuteOcirc AcircIcircpermil partUcircUgraversaquomiddot˜ infinılsaquoOacutemiddot 1984)

UcircUgravemiddotIcirciquestUgraveOcirc˜ permilEgravemiddotIcircOcircUgravefiIgraveAcircOacuteOcirc˜ (staccato IgraveEgraveIcircUacutefi laquoUgraveUcircrsaquoIgraveEumlIgravemiddotraquo UgraveOcirc˘ lsaquomacrOcirc˘)

Από τη θεατρική παράσταση του Ι Καmicroπανέλλη laquoΟδυσσέα γύρνα σπίτιraquo

203

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

203

Να αντιστοιχίσετε τις δύοστήλες και να προσθέσετεόσα άλλα είδη θεάτρου γνω-ρίζετε

intˆIgraveAcircEgravepermilDaggerIumlIumlEgraveOcirc

EcirciquestUacuteUcircmiddot

IgraveAcircIumlfipermilUacutemiddotIgravemiddot

OcircAcircUacutecurrenUgravemiddot

ıAcircmiddotUgraveUacuteEgraveIcirclsaquo

AcircEgraveıAcircOgraveUacuteEumlUcircEuml

IgraveEgraveIgravefipermilUacutemiddotIgravemiddot

macrOcircUacutefipermilUacutemiddotIgravemiddot

OcircUacutemiddotUgravefiUacuteEgraveOcirc

UcircIcircEumlOacuteEgraveIcircfi currenUacuteAacuteOcirc Ocirc˘ AcircIcircUgraveAcircIumlAcircrsaquoUgravemiddotEgrave IgraveAcirc UcircmacrEumlIgravemiddot-UgraveEgraveUcircIgraveOcircDagger˜ IcircmiddotEgrave macrOcircUacuteAcirc˘UgraveEgraveIcirciquest sbquolsaquoIgravemiddotUgravemiddot IcircmiddotEgrave Ucirc˘-OacuteOcircpermilAcircDaggerAcircUgravemiddotEgrave middotfi IgraveOcirc˘UcircEgraveIcirclsaquo

permilUacuteiquestIgravemiddot IgraveAcircIumlOcircOcircEgraveEumlIgravecurrenOacuteOcirc Ocirc˘ AcircIcircUgraveAcircIumlAcircrsaquoUgravemiddotEgrave IgraveAcircUgraveUacutemiddotAacuteOcircDaggerpermilEgravemiddot IcircmiddotEgrave OcircUacutemacrlsaquoUcircUgraveUacutemiddot

ıAcircmiddotUgraveUacuteEgraveIcircfi currenUacuteAacuteOcirc AcircIumlmiddotEcircUacutefiUgraveAcircUacuteOcirc middotfi UgraveEumlOacute Icircˆ-Igraveˆpermilrsaquomiddot Ocirc˘ UacuteOcircIcircmiddotIumlAcircrsaquo AacutecurrenIumlEgraveOcirc IgraveAcirc UgraveEuml AacuteOcircUacuteAacutelsaquoAcircOacutemiddotIumlIumlmiddotAacutelsaquo middotUacuteOcircfiUgraveˆOacute IcircmiddotEgrave IcircˆIgraveEgraveIcircOgraveOacute middot-UacuteAcircIacuteEumlAacutelsaquoUcircAcircˆOacute

AcircrsaquopermilOcirc˜ Iuml˘UacuteEgraveIcircOcircDagger permilUacuteiquestIgravemiddotUgraveOcirc˜ IgraveAcirc OcircIumlIumlcurren˜ Acirc-UacuteEgravecurrenUgraveAcircEgraveAcirc˜ Ocirc˘ middotrsaquo˙AcircUgravemiddotEgrave Ucirc˘Oacutelsaquoıˆ˜ IgraveAcircmiddotOacuteUgraveOcircIgraversaquoIgravemiddot

AcircIcircIcircIumlEumlUcircEgravemiddotUcircUgraveEgraveIcircfi IgraveAcircIumlfipermilUacutemiddotIgravemiddot

AcircIumlmiddotEcircUacutefi ıAcircmiddotUgraveUacuteEgraveIcircfi currenUacuteAacuteOcirc IgraveAcirc IgraveOcirc˘UcircEgraveIcirclsaquo UgraveUacutemiddot-AacuteOcircDaggerpermilEgrave IcircmiddotEgrave macrOcircUacutefi Ocirc˘ UcircmiddotUgraveEgraveUacutersaquo˙AcircEgrave UgraveEumlOacute AcircEgraveIcircmiddotEgrave-UacutefiUgraveEumlUgravemiddot

AcircrsaquopermilOcirc˜ IcircˆIgraveˆpermilrsaquomiddot˜ IgraveAcirc AcircEgravepermil˘IumlIumlEgravemiddotIcirclsaquo ˘fiıAcircUcircEumlIcircmiddotEgrave UgraveUacutemiddotAacuteOcircDaggerpermilEgravemiddot

AcircIumlmiddotEcircUacuteiquest IcircˆIgraveˆpermilrsaquomiddot IgraveAcirc AcircOacutemiddotIumlIumlmiddotUcircUcircfiIgraveAcircOacuteAcirc˜IgraveOcirc˘UcircEgraveIcirccurren˜ UcircIcircEumlOacutecurren˜

sectAcircIacuteEgraveIumlfiAacuteEgraveOcirc (UcircmacrAcircUgraveEgraveIcircfi IgraveAcirc UgraveEuml ıAcircmiddotUgraveUacuteEgraveIcirclsaquo IcircUacuteEgraveUgraveEgraveIcirclsaquo)

Το αρχαίο θέατρο της ∆ωδώνης στην Ήπειρο

204

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

204

Να παρατηρήσετε την πολυ-σηmicroία των λέξεων παράστα-ση έργο υποκριτής Να προσ-διορίσετε τη σηmicroασία τους σεκάθε φράση και να τις αντι-καταστήσετε όπου microπορείτεmicroε συνώνυmicroες λέξειςεκφρά-σεις

Από τις παραστάσεις των νοmicroισmicroάτων αντλούmicroε ποικίλες ιστορικέςπληροφορίες

Ο δικηγόρος εισέπραξε ένα σεβαστό ποσό για την παράστασή τουστο Εφετείο

Τα παιδιά στη σηmicroερινή εποχή αποκτούν πολλές παραστάσεις microε τηβοήθεια των microέσων microαζικής επικοινωνίας

Η παράσταση έκανε αίσθηση και προκάλεσε ευmicroενή σχόλια

Εκπρόσωποι του Συλλόγου Γονέων και Κηδεmicroόνων του σχολείουmicroας έκαναν παράσταση στον Υπουργό Παιδείας για να ικανοποι-ηθούν τα αιτήmicroατά τους

Ο πρεσβευτής της Γαλλίας laquoπροέβη σε έντονες παραστάσειςraquo

Να γίνουν οι γραφικές παραστάσεις των συναρτήσεων

Το έργο του δασκάλου είναι πολύ δύσκολο

Έργο της κυβέρνησης είναι η ευηmicroερία της χώρας

∆εν είναι δικό microου έργο να ελέγχω τους άλλους

Εκτελούνται δηmicroόσια έργα Έργα όχι λόγια

laquoΟ Ερρίκος ο ∆΄raquo θεωρείται το αντιπροσωπευτικότερο και τεχνι-κότερο έργο του Πιραντέλλο

Το έργο τέχνης έχει microεταβληθεί σε εmicroπόρευmicroα που laquoδιακινείταιraquo microεχίλιους τρόπους και microε τις πιο σύγχρονες οικονοmicroικές microεθόδους

Ο Μ Βασίλειος άσκησε σηmicroαντικό φιλανθρωπικό έργο

Ο Σοφοκλής εισάγει στην τραγωδία τον τρίτο υποκριτή

∆εν τον εmicroπιστεύοmicroαι καθόλου Είναι microεγάλος υποκριτής

α) Να αφηγηθείτε τις εντυπώσεις σας από microια παράσταση που εί-δατε και να τις γράψετε σrsquo ένα φίλο σας που βρίσκεται σε άλληπόλη

β) Να ετοιmicroάσετε την κριτική microιας παράστασης για microια τοπική εφη-microερίδα Μπορείτε να αξιοποιήσετε το λεξιλόγιο που ακολουθεί

205

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

205

UgraveOcirc currenUacuteAacuteOcirc IgraveOcircOacutefiUacutemiddotIcircUgraveOcirc UacuteˆUgraveOcircOcircUacuteEgravemiddotIcircfi EgravepermilEgravefiUacuteUacute˘ıIgraveOcirc AcircIumlmiddotEcircUacutefi UcircOcircsbquomiddotUacutefi middotIacuteEgravefiIumlOcircAacuteOcircUcirc˘AacuteIcircIumlOcircOacuteEgraveUcircUgraveEgraveIcircfi OcircIumlDaggerIcircUacuteOcircUgraveOcirc OcircIuml˘middotEgraveAacuteIgravecurrenOacuteOcirc AacuteOacuteˆUcircUgravefi AcircmiddotOacutemiddotUcircUgravemiddotUgraveEgraveIcircfi UgraveOcircIumlIgraveEumlUacutefiOcircIuml˘Ucirc˘˙EumlUgraveEumlIgravecurrenOacuteOcirc AcircrsaquoIcircmiddotEgraveUacuteOcirc OcircIumlEgraveUgraveEgraveIcircfi UacuteˆUgravefiUgrave˘Ocirc IumlEumlIcircUgraveEgraveIcircfi middotIcircmiddotUgravemiddotOacutefiEumlUgraveOcircIacuteAcircAcircUacutemiddotUcircIgravecurrenOacuteOcirc iquestUacuteUgraveEgraveOcirc permilUacutemiddotIgravemiddotUgraveEgraveIcircfiIcircˆIgraveEgraveIcircfi IcircIumlmiddotUcircEgraveIcircfi UcircDaggerAacutemacrUacuteOcircOacuteOcirc UacuteAcircmiddotIumlEgraveUcircUgraveEgraveIcircfiEumlıOcircAacuteUacutemiddotEcircEgraveIcircfi OacutemiddotUgraveOcirc˘UacutemiddotIumlEgraveUcircUgraveEgraveIcircfi Ucirc˘IgravesbquoOcircIumlEgraveIcircfi middotUcircUgraveEgraveIcircfi permilUacuteiquestIgravemiddot EgraveUcircUgraveOcircUacuteEgraveIcircfi permilUacuteiquestIgravemiddot

middotOacutecurrensbquoEumlIcircAcircIcircmiddotUgravecurrensbquoEumlIcircAcirc AcircrsaquomacrAcirc ıAcircUacuteIgravelsaquo ˘OcircpermilOcircmacrlsaquomiddotUgravemiddotAacuteOgravepermilEuml middotOcircUgrave˘macrrsaquomiddot IacuteAcircUcirclsaquoIcircˆUcircAcirc ıDaggerAcircIumlIumlmiddot middotOcircUgravecurrenIumlAcircUcircAcirc AacuteAcircAacuteOcircOacutefi˜ permilEumlIgraveEgraveOcircDaggerUacuteAacuteEumlUcircAcirc Ucirc˘˙EumlUgravelsaquoUcircAcircEgrave˜

Ocirc UcircIcircEumlOacuteOcircıcurrenUgraveEuml˜ permilEgraveiquestUcircEumlIgraveOcirc˜ Acirc˘UacuteEumlIgravemiddotUgraveEgraveIcircfi˜ UgraveOcircIumlIgraveEumlUacutefi˜ AcircIgraveOacuteAcirc˘UcircIgravecurrenOacuteOcirc˜ AcircIcircIumlAcircIcircUgravefi˜ AcircIcircIcircAcircOacuteUgraveUacuteEgraveIcircfi˜Acirc˘EcirciquestOacuteUgravemiddotUcircUgraveOcirc˜

˘OcircUgraveiquestUcircUcircˆ UgraveOcirc˘˜ AcircUacuteIgraveEumlOacuteAcirc˘Ugravecurren˜ UcircAcirc AcircOacuteEgravemiddotrsaquoOcirc UcircDaggerOacuteOcircIumlOcirc UcircIcircEumlOacuteOcircıAcircUgraveOgrave IgraveAcirc permilAcircIacuteEgraveOcircUgraveAcircmacrOacutersaquomiddot ndashIgravemiddotAcircUcircUgraveUacutersaquomiddot ndashAcirc˘Ucirc˘OacuteAcircEgravepermilEumlUcircrsaquomiddot ndashUcirc˘OacutecurrenAcircEgravemiddot AcircEgraveIgraveAcircIumlOcircDaggerIgravemiddotEgrave UgraveEuml UcircIcircEumlOacuteOcircıAcircUcircrsaquomiddotpermilEgravepermiliquestUcircIcircˆ UgraveOcirc currenUacuteAacuteOcirc UcirccurrensbquoOcircIgravemiddotEgrave UgraveOcirc currenUacuteAacuteOcirc ndashUgraveEuml IgraveAcircUgraveiquestEcircUacutemiddotUcircEuml ndashUgraveOcirc IcircOcircEgraveOacutefi IcircmiddotEgraveOacuteOcircUgraveOcircIgraveOgraveUacuteˆUgraveOcircUgrave˘Ograve permilEgravemiddotUcircIcircAcirc˘iquest˙ˆ AcircEgraveUacutemiddotIgravemiddotUgraversaquo˙OcircIgravemiddotEgrave middotIacuteEgraveOcircOcircEgraveOgrave UgraveEgrave˜ permil˘OacutemiddotUgravefiUgraveEumlUgraveAcirc˜

Ocirc EumlıOcircOcircEgravefi˜ ıAcircmiddotUgraveUacutersaquoOacuteOcirc˜ middotUcircUgravecurrenUacuteEgrave UgraveOcirc˘ ıAcirciquestUgraveUacuteOcirc˘ sbquoAcircOacuteUgravecurrenUgravemiddot EgravecurrenUacuteAcircEgravemiddot UgraveEuml˜ UgravecurrenmacrOacuteEuml˜ UgraveUacutemiddotAacuteˆpermilfi˜UacuteˆUgravemiddotAacuteˆOacutersaquoUcircUgraveUacuteEgravemiddot sbquoOcirc˘sbquofi UacutefiUcircˆOcirc IcircOcircIgraveiquestUacuteUcircOcirc˜

Ocirc ırsaquomiddotUcircOcirc˜ ıAcircmiddotUgraveUacuteEgraveIcirclsaquo OcircIgraveiquestpermilmiddot IcircOcircIgravemiddotOacutersaquomiddot IgraveOcirc˘IumlOcircDaggerIcircEgrave

AcircmiddotAacuteAacuteAcircIumlIgravemiddotUgraveEgraveIcircfi˜ AcircUacutemiddotUcircEgraveUgraveAcircmacrOacuteEgraveIcircfi˜ UacuteˆUgraveOcircOcircUacuteEgravemiddotIcircfi˜ AcircEgraveUacutemiddotIgravemiddotUgraveEgraveIcircfi˜EcircOcircEgraveUgraveEumlUgraveEgraveIcircfi˜ AcircmiddotUacutemacrEgravemiddotIcircfi˜

AcircUacuteEgraveOcircpermilAcircDaggerˆ middotrsaquoUacuteOacuteˆ IcircUacutemiddotUgraveEgraveIcirclsaquo AcircEgravemacrOcircUacutelsaquoAacuteEumlUcircEuml

Euml middotUacuteiquestUcircUgravemiddotUcircEuml middotOacuteEumlAacute˘UacuteEgraveIcirclsaquo UgraveEgraveIgraveEumlUgraveEgraveIcirclsaquo middotOcircAacuteAcirc˘IgravemiddotUgraveEgraveOacutelsaquo middotAacuteIcircfiUcircIgraveEgravemiddot UacuteOgraveUgraveEuml (UacuteAcircIgraveEgravecurrenUacutemiddot) Acirc˘UacutefiUcircˆEumlUacutefimacrAcircEgraveUacuteEuml IgraveOcirc˘UcircAcircEgravemiddotIcirclsaquo UcircmacrOcircIumlEgraveIcirclsaquo AcircrsaquoUcircEumlIgraveEuml Iumlmiddot˚Icirclsaquo iquestbdquoOcircAacuteEuml middotOacuteEgravemiddotUacutelsaquo AcircOacutepermilEgravemiddotEcirccurrenUacuteOcirc˘UcircmiddotAcircEgraveIgraveAcircIumlEumlIgravecurrenOacuteEuml IumlmiddotIgraveUacutelsaquo middotIacutecurrenmacrmiddotUcircUgraveEuml

UgraveOcirc IcircOcircEgraveOacutefi IumlmiddotUgraveDagger EcircmiddotOacutemiddotUgraveEgraveIcircfi OcircIuml˘IumlEumlıcurren˜ UacuteOcircOcircpermilAcirc˘UgraveEgraveIcircfiUcirc˘OacuteUgraveEumlUacuteEumlUgraveEgraveIcircfi permilDaggerUcircIcircOcircIumlOcirc middotmiddotEgraveUgraveEumlUgraveEgraveIcircfi

middotUacutemiddotIcircOcircIumlOcirc˘ıOgrave IgraveAcirc Ucirc˘AacuteIcircrsaquoOacuteEumlUcircEuml IgraveAcirc IcircmiddotUgraveiquestOacute˘IacuteEuml Ucirc˘IgraveIgraveAcircUgravecurrenmacrˆ middotOcircıAcircOgraveOacuteˆAcircEgravepermilOcircIcircEgraveIgraveiquest˙ˆmiddotOcircpermilOcircIcircEgraveIgraveiquest˙ˆ AcircAcirc˘EcircEumlIgraveOgrave macrAcircEgraveUacuteOcircIcircUacuteOcircUgraveOgrave UcircEcirc˘Uacutersaquo˙ˆ AacuteEgraveOcirc˘macrmiddot˝˙ˆ

Ocirc IcircUacuteEgraveUgraveEgraveIcircfi˜ middotIgraveAcircUacutefiIumlEumlUgraveOcirc˜ middotOacuteUgraveEgraveIcircAcircEgraveIgraveAcircOacuteEgraveIcircfi˜ currenOacuteUgraveEgraveIgraveOcirc˜ AcircOacuteEumlIgraveAcircUacuteˆIgravecurrenOacuteOcirc˜ OcircIacute˘permilAcircUacuteIcirclsaquo˜ Acirc˘middotrsaquoUcircıEumlUgraveOcirc˜

∆ραmicroατοποίηση Μετά το τέλος microιας παράστασης δύο θεατές λογοmicroαχούν εκφράζονταςαντίθετες απόψεις για την παράσταση

197

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

197

∆ιαβάστε προσεκτικά τηνκριτική του Φ Πολίτη γιαmicroια παράσταση του 1930

radic laquointDaggerIcircIumlˆmiddot˜raquo

(sectmiddot˚Icircfi ıcurrenmiddotUgraveUacuteOcirc paramiddotAacuteIcircUacutemiddotUgraversaquoOcirc˘)

(Πρωία 4 Ιουλ 1930)

ordf ε πρωτοφανή κοσmicroοσυρροή άρχισαν προχτές οι παρα-στάσεις του laquoΛαϊκού Θεάτρου Αθηνώνraquo στο Παγκράτι Οκ Βασίλης Ρώτας ο διευθυντής κrsquoεmicroψυχωτής της λαϊκής

αυτής θεατρικής κινήσεως [] δεν εδίστασε να δαπανήση ότι είχεγια να ευπρεπίση την πανάθλια microάντρα να ξαναχτίση το ετοιmicroόρροπο

θεατράκι και να προετοιmicroάση ευπρόσωπες παραστά-σεις σεβόmicroενος προ παντός το κοινό του []

Θέλησε να εmicroφανίση τον Κύκλωπα σα ∆ράκοτων παραmicroυθιών microας που τρώει σάρκες αν-θρώπινες κrsquo έχει βλακεία περισσή λόγω τουωmicroού αισθησιασmicroού του Κrsquoοι Σάτυροι δανεί-στηκαν τη microορφή των Καλλικαντζάρων ή ανά-λογων microορφών των παραδόσεών microας πουέχουν δειλία κουτοπονηριά και χαιρεκακία Ηαντίληψη αυτή δεν είναι κακή και microάλιστα γιαένα laquoλαϊκόraquo θέατρο γιατί ζωογονεί τις αρχαίες

microορφές microε παραστάσεις όχι πολύ ξένες στον νεώ-τερο Έλληνα Ο Κύκλωπας εmicroφανίστηκε λοιπόνυπερmicroέτρως ψηλός αληθινό θεριό microε θηριώδη microά-σκα σα ζώο ανθρωπόmicroορφο ή σαν ελέφας ή βούβα-

λος τριχωτός ή microάλλον σα γιγάντιος γορίλλας που η αν-θρωπιά τού λείπει ολότελα και κάθε συνεννόηση microαζί του καταντάανέφικτη Ένα κτήνος ωmicroής βίας χώmicroα και λάσπη που πρέπει να δα-microαστή από το ανθρώπινο πνεύmicroα Κrsquo οι Σάτυροι microαυρίστηκαν σαν τατσιλικρωτά στις καπνοδόχες Όλα αυτά δείχνουν όmicroως απλώς τηνπρόθεση Η εκτέλεση ήταν ατυχής Ο Κύκλωπας δεν microπορούσε να κι-νηθή ελεύθερα ούτε να παίξη Φώναζε microόνο microrsquo όλη τη δύναmicroη τωνπνευmicroόνων του σαν να καλούσε βοήθεια ο ηθοποιός microέσα από την κυ-κλώπεια φυλακή του Οι φωνές ήταν τις περισσότερες φορές φάλτσεςκιrsquoαντηχούσαν πνιγmicroένα Η microάσκα έκαmicroε να χαθούν περίφηmicroες σκηνέςόπως του κωmicroικώτατου microεθυσιού του Κύκλωπα

Όχου ας φέξη ας φέξη Η βάρκατης κοιλιάς microου γιοmicroιστήmicroε κρασί πολύ και σάρκατρίζει τρίζει που λες θα σκιστή

Ugravemiddot UgraveUcircEgraveIumlEgraveIcircUacuteˆUgraveiquest OcircOacuteOcircIgravemiddotUcircrsaquomiddot UgraveˆOacute IcircmiddotIumlEgraveIcirciquestOacuteUgrave˙middotUacuteˆOacute UcircUgraveEuml ordfiquestOacuteEuml

198

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

198

Εκτός από τη γενική laquoλαϊκήraquo αντίληψη της αναζωογονήσεως τουσατυρικού αυτού δράmicroατος στις γενικές microεγάλες γραmicromicroές της δενεδόθηκε στην παράσταση η αναγλυφική θεατρική ερmicroηνεία Έλειψεαπό παντού ο ρυθmicroός Ο χορός των Σατύρων ήταν ένα άβουλο κιrsquoαπειθάρχητο γρούπο microε αναρχικές κινήσεις παίζοντας τυχαία και

microοιραία φαλτσάροντας όταν τραγουδούσε εστερηmicroένο τηςενότητος που πρέπει νάχει ο χορός Οι χορευταί σα να ξε-χνούσαν τους θεατάς microολονότι άλλα τους συνεβού-λευσε ο θιασάρχης στον πρόλογό του Και τούτοδεν microπορώ να το καταλογίσω σε βάρος των χο-ρευτών αλλά του θιασάρχη που δεν τους έδωσετην ποθητή ρυθmicroική εmicroφάνιση Έπειτα ο ωmicroόςκαι ακαλαίσθητος ρεαλισmicroός της άτυχης σκηνο-γραφίας και των βρώmicroικων τοmicroαριών που θύ-microιζε παλιές υπερνικηmicroένες θεατρικές σχολέςόπως ακόmicroη κrsquo η ψεύτικη η κατά συνθήκην κω-microική τάχα απαγγελία των διαλογικών microερώνεπείραζαν άσχηmicroα στα νεύρα ∆εν microπορείς νrsquo

απαγγέλλης σα να λες laquoΚοιτάχτε microε παίζω κωmicroωδίαraquo γιατί τότε δενγελά κανείς Αυτά ασφαλώς τα ξέρει ο κ Ρώτας και για τούτο απο-ρώ πώς δεν τrsquo απέφυγε ∆εν κρίνω επιεικώς την παράστασή τουεπειδή ακριβώς έχω υπrsquoόψιν microου ότι σέβεται το κοινό του και δε θε-ωρεί στο λαϊκό του θέατρο το laquoλαόraquo κατώτερη microάζα Υπήρχε κάποιαπροχειρότης κιrsquoακαλαισθησία στην πρώτη αυτή εmicroφάνιση του θιάσουτου που πρέπει να λείψη από τις άλλες Ο κ Ρώτας microπορεί microε το λαϊ-κό θέατρό του να προσφέρη υπηρεσία στη δραmicroατική τέχνη Με τέ-τοια προοπτική ασφαλώς το εσύστησε Ο laquoΠρόλογος στο Προσκή-νιοraquo ήταν ένα αθόρυβο γενναίο και καλό κήρυγmicroα Πρέπει όmicroως τοκήρυγmicroα αυτό να εφαρmicroοσθή microrsquo ενθουσιασmicroό ο οποίος άλλωστε δεντου λείπει Περιmicroένουmicroε λοιπόν πιο παστρική δουλειά Με λιγώτεραέξοδα και microε γνησιότερη καλαισθησία Και του ευχόmicroαστε από καρ-διάς να πετύχη

AacuteUacuteOcircDaggerOcirc= OcircIgraveiquestpermilmiddot (AacuteIcircUacuteOcirc˘)

tradeUgraveOcirc IcircAcircrsaquoIgraveAcircOacuteOcirc UgraveOcirc˘ ordm paraOcircIumlrsaquoUgraveEuml permilEgravemiddotUgraveEumlUacuteAcircrsaquoUgravemiddotEgrave Euml OcircUacuteıOcircAacuteUacutemiddotEcircrsaquomiddot IcircmiddotEgrave Euml UcircUgraversaquoIacuteEuml UgraveOcirc˘ (1930)

Ποια ήταν η σκηνοθετική αντίληψη του Β Ρώτα για τον laquoΚύ-κλωπαraquo και πώς την ερmicroηνεύει και την αξιολογεί ο Φ Πολίτης Μεποια επιχειρήmicroατα υποστηρίζει τις αξιολογικές του κρίσεις ο ΦΠολίτης

199

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

199

Συζητήστε το κείmicroενο τουΜ Πλωρίτη Συmicroφωνείτε microετους laquoνεωτερισmicroούςraquo που ει-σάγονται σε παραστάσειςαρχαίου δράmicroατος ∆ικαιο-λογήστε την άποψή σας

laquoiexclpartoslash∆partƒπtradeordfradicπraquo intinfinπ infinƒAtildeinfinπradic centƒinfinordfinfin

∆ΟΥΣ νεωτερισmicroούς πολύ ηγάπησα και πολύ ετίmicroησα τον και-ρό που ασκούσα θεατρική κριτική Κι όταν λέω laquoνεωτερι-σmicroούςraquo εννοώ νέες προσεγγίσεις στο αειθαλές Αρχαίο ∆ράmicroα

Είχαmicroε από τότε κουρασθεί κάπως και κορεσθεί από τις laquoδιδασκαλίεςraquoτραγωδιών που επαναλάmicroβαναν η microια microετά την άλλη την ίδια περίπουlaquoόψινraquo (σκηνοθεσία σκηνογραφία υπόκριση) ndash microrsquoόλο που κι εκείνεςστην εποχή τους είχαν σταθεί νεωτερικές και είχαν φτάσει σε εξαίρε-τα αποτελέσmicroαταΑλλά το ερώτηmicroα προπάντων σήmicroερα είναι ως ποιο σηmicroείο αυτοί

οι νεωτερισmicroοί είναι θεmicroιτοί Ως ποιο σηmicroείο ανταποκρίνονται στον βα-σικό σκοπό microιας απόδοσης του αρχαίου έργου την microετάδοση του προ-βληmicroατισmicroού που περιέχει εκείνο και της ηδονής που παρέχει (Αφορ-microή στο άρθρο τούτο δίνει microια έρευνα στο περιοδικό laquoΠρόσωπαraquo τουlaquoΒήmicroατοςraquo της 31799 όπου απαντούν σηmicroαντικοί σκηνοθέτες ΠήτερΧωλλ Πέτερ Στάιν Κώστας Γαβράς)ΟΧΙ microόνο οι laquoειδικοίraquo αλλά και κάθε ενηmicroερωmicroένος θεατής ξέρει

πως το Αρχαίο ∆ράmicroα ndash και κάθε microεγάλο ∆ράmicroα ndash είναι στοχασmicroόςπάνω στα ανθρώπεια microέσα από σκηνική δράση υψηλού ήθους καιύφους Η αλήθεια το microέγεθος και η αρmicroονική σύνθεση των στοιχείωναυτών δίνουν στο microεγάλο ∆ράmicroα τη διαχρονικότητά του Αν microας laquoσυ-γκινούνraquo η ανταρσία του Προmicroηθέα η laquoαντίστασηraquo της Αντιγόνης ηlaquoαmicroαρτίαraquo του Οιδίποδα οι βασανισmicroοί του Ορέστη είναι επειδή απο-τελούν στοιχεία της απαιώνιας ανθρώπινης υπόστασης της humainecondition που έλεγε ο Montaignehellip επειδή αναγνωρίζουmicroε σrsquoαυτούςκάποιους από τους δικούς microας προβληmicroατισmicroούς εmicroπειρίες αγωνίεςΑυτή είναι η laquoοικειότηταraquo του microεγάλου δράmicroατος εκφρασmicroένη microε Λό-γο (λογική σκέψη) και λόγο και πράξη που εναρmicroονίζονται απόλυτα microετου θέmicroατος το microέγεθος Αν αυτή η αρmicroονία διαταραχθεί ή ανατραπείτο έργο χάνει την ισορροπία και την εmicroβέλειά του στο θεατή χάνει τηνουσία του laquoείναιraquo του ΦΟΒΑΜΑΙ λοιπόν πως οι νεότατοι laquoνεωτερισmicroοίraquo φτάνουν συ-

χνά σε τέτοιες διαταράξεις και ανατροπές Πασχίζοντας να laquoεκσυχρο-νίσουνraquo τα microεγάλα έργα για να τα κάνουν ndash λέειndash προσιτά στον σηmicroε-ρινό θεατή τα microικραίνουν τα συρρικνώνουν και τελικά τα πλαστο-γραφούν Επειδή οι εκσυγχρονισmicroοί που επιχειρούν είναι ολότελα εξω-τερικοί κι επιδερmicroικοί επειδή προσπαθούν να εντυπωσιάσουν να ξι-πάσουν το κοινό microε laquoευρήmicroαταraquo φτηνής laquoεπικαιρότηταςraquo και επαρ-χιώτικου φανφαρονισmicroού που όχι microόνο καταστρέφουν το ήθος και τούφος των έργων αλλά και microε τα laquoπυροτεχνήmicroατάraquo τους αφανίζουν τοίδιο το νόηmicroα και τον προβληmicroατισmicroό του ∆ράmicroατος

Πήτερ Χωλλ Πέτερ ΣτάινΚώστας Γαβράς

200

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

200

Αντί ο θεατής να ενωτίζεται τα προβλήmicroατα των ηρώων αντί να microε-τέχει στο πάθος τους και στα πάθη τους αντί να microεταλαβαίνει τον λόγοτους laquoχαζεύειraquo τον laquomicroοντερνισmicroόraquo των σκηνοθετικών τεχνασmicroάτωνεντυπωσιάζεται ή αντιδρά ή καγχάζει microε το τσιγάρο που καπνίζει microιά ()αγγελιοφόρος microε τα τσιγκέλια όπου κρέmicroεται ο Χορός σαν σφαχτάρι microε

την αφόδευση του χορού στην ορχήστρα και χάνει ολότελα καιτο άγγελmicroα και το χορόδραmicroα και το δράmicroα ολόκληρο Οισκηνοθέτες αυτοί microοιάζουν νrsquoαγνοούν πως το microεγάλο ∆ρά-microα δεν αποβλέπει ποτέ να laquoξαφνιάσειraquo microε τρακατρούκεςmicroε χασαπόχαρτα ή microε χαρτιά καθαριότητας αλλά να εmicro-βαθύνει στο microέγα αίνιγmicroα του συmicroπαντικού microακρόκο-σmicroου και του ανθρώπινου microικρόκοσmicroου Οι δήθεν νεω-τεριστές όmicroως laquoαινιγmicroατίζονταιraquo και ηδονίζονται microεφούmicroαρα microε χασαπιά microε απόβλητα Ισχυριζόmicroενοι πωςmicroε τα ευρήmicroατά τους προβάλλουν τον βαθύτερο συmicro-βολισmicroό των έργων τα εmicroβολίζουν (κατά τη ναυτική πο-λεmicroική ορολογία) και τα καταποντίζουν αύτανδραΣΤΟ ολέθριο τούτο αποτέλεσmicroα συνεργούν συχνά

και οι microεταφράσεις Αυτές που εκσυγχρονίζοντας τάχατον λόγο του ποιητή τον διαστρέφουν σε αγοραίο κου-βεντολόι σε καβγά των τριάδων τον ευτελίζουν τονεκχυδαΐζουν microε τρόπο ολότελα ασύmicroβατο προς το ήθοςκαι το ύφος του πρωτότυπου Ο λόγος των microεγάλωνδραmicroατουργών δεν είναι κοσmicroικά laquoευγενικόςraquo και laquoκοmicro-ψόςraquo ndash συχνά γίνεται βίαιος ακόmicroα και υβριστικός ndashαλλά είναι πάντα καίριος και απόλυτα συνεπής microε τονψυχισmicroό και το πάθος των προσώπων microε την laquoκρίσηraquo

της στιγmicroής όπου εκφέρεται Η διαστροφή του δεν τον κά-νει laquoσύγχρονοraquo αλλά κακόχρονο και κακοχρονιασmicroένο

ΚΑΙ το κοινό Σε κάποιο σηmicroείο της συνέντευξής του ο Πέτερ Στάινλέει πως laquoτο αρχαίο δράmicroα θέλει υπεύθυνους θεατέςraquo Σωστά Όmicroωςπολλοί laquoνεωτεριστέςraquo διαφθείρουν όχι microόνο τα έργα αλλά και το κοινότο κάνουν ακριβώς ανεύθυνο του καλλιεργούν τον σνοmicroπισmicroό της ευ-τέλειας και της χυδαιότητας το εθίζουν να laquoκάνει χάζιraquo ή να laquoσπάειπλάκαraquo microε τα laquoιδιοφυήraquo κόλπα τους που laquomicroαγαρίζουνraquo τα microεγάλα έργαΜrsquo αυτά και microrsquo αυτά οι τέτοιοι νεωτερισmicroοί αντί να laquoεκσυγχρονί-

ζουνraquo το microεγάλο ∆ράmicroα το εκmicroηδενίζουν αντί να το κάνουν πιο laquoοι-κείοraquo το κάνουν ανοίκειο αντί να το κάνουν laquoπαναθρώπινοraquo το κά-νουν πανάθλιο Και το κρεmicroάνε στα τσιγκέλια της δηmicroαγωγίας τους καιαφοδεύουν απάνω του την έπαρσή τους και την επιδειξιοmicroανία τους

(ordf paraIumlˆUacutersaquoUgraveEuml˜ middotfi UgraveOcircOacute EumlIgraveAcircUacutelsaquoUcircEgraveOcirc ∆DaggerOcirc)

201

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

201

Να διαβάσετε την κριτικήτου Κ Γεωργουσόπουλουγια το έργο του Ι Καmicroπανέλ-λη laquoΟ microπαmicroπάς ο πόλεmicroοςraquoκαι να επισηmicroάνετε λέξειςκαι εκφράσεις microε τις οποίεςο κριτικός εκφράζει τη θετι-κή του άποψη για την παρά-σταση και τους ηθοποιούς

laquoprod ordfinfinordfinfin prod centπinfinsectpartint∆πintprodraquo

radic Ιάκωβος Καmicroπανέλλης microε τη χυmicroώδη σάτιρά του laquoΟ microπαmicroπάςο πόλεmicroοςraquo κλείνει microια τριλογία Τα άλλα δυο microέρη είναι τοlaquoΠαραmicroύθι δίχως όνοmicroαraquo και η σάτιρα laquoΟδυσσέα γύρνα σπί-

τιraquo Και τα τρία έργα έχουν microιαν ενότητα θέmicroατος κοινούς στόχουςκαι παράλληλη προβληmicroατική Βασικό όmicroως microοτίβο η αποκάλυψη τωνmicroηχανισmicroών της ιστορικής νοmicroοτέλειας Ένας προσεκτικός αναγνώ-στης θα ανακαλύψει microέσα στα τρία έργα της τριλογίας microια γερή ραχο-κοκαλιά ένας προσεκτικότερος θα διακρίνει και τις νύξεις που το έναέργο κάνει για το άλλο Ο Καmicroπανέλλης δηλώνει πως τα έργα αυτάγράφτηκαν για πρώτη φορά στα 1952 περίπου Είναι φυσικό να εξε-λίσσονται κάτω από τον ίδιο αστερισmicroό Σε καλύτερους καιρούς για τηθεατρική microας παιδεία η τριλογία θα microπορεί να παίζεται στο ίδιο θέα-τρο τρία βράδια στη σειρά και τότε το ένα έργο θα στηρίζει το άλλο καιθα αλληλοαποκαλύπτονται Στον laquoΜπαmicroπά τον πόλεmicroοraquo ο τίτλος παραπέmicroπει σαφώς στη γνω-

στή ρήση του Ηράκλειτου laquoπατήρ πάντων πόλεmicroοςraquo και το περιεχόmicroε-νο της σάτιρας στην ουσία αυτής της ρήσης που κατά ένα τρόπο είναιη πρώτη φιλοσοφική διατύπωση της διαλεκτικής στην ιστορία του αν-θρώπινου πνεύmicroατοςΞεκινώντας ο συγγραφέας από ένα πραγmicroατικό γεγονός που ανα-

φέρεται στην ταραγmicroένη εποχή των διαδόχων του Μ Αλεξάνδρου στηνπολιορκία της Ρόδου από το ∆ηmicroήτριο τον Πολιορκητή κατασκευάζειmicroε καθαρά θεατρικά microέσα άmicroεση γλώσσα εκπληκτικά ευρήmicroατα ένα θε-ατρικό microοντέλο της ιστορικής νοmicroοτέλειας Αντιπαραθέτει τον ΚερδώοΕρmicroή στον Άρη το εmicroπόριο στον πόλεmicroο την απάθεια στη δραστηριό-τητα την επιθετικότητα στην ανοχή Η σύγκρουση των αντιθέτων πα-ράγει microια σύνθεση εκπληκτικής διαύγειας όπου ο καθένας microπορεί ναδιακρίνει τη διαλεκτική κίνηση της ιστορίας Το γνωστό σχήmicroα θέση -αντίθεση - σύνθεση microέσα από τη microαγεία της σκηνικής πειθούς και τηναιχmicroηρότητα της σάτιρας παίρνει microιαν απροσδόκητη προοπτική καιστηρίζει microιαν απροσδόκητη αλήθεια που έπρεπε να θεωρείται αυτο-νόητη Ο τρόπος microε τον οποίον ο Καmicroπανέλλης αποκαλύπτει τους microη-χανισmicroούς που παράγουν την ιδεολογία και τον ηρωϊσmicroό ο τρόπος microετον οποίο χειρίζεται σκηνικά τις γνωστές θέσεις για την άρνηση της άρ-νησης την αλλοτρίωση και τη διατύπωση πως η ιδεολογία είναι ψευ-τοσυνείδηση είναι υποδειγmicroατικός Πίσω από τη σάτιρα ξεπηδάει microιαmicroελαγχολική και απαισιόδοξη αντίληψη για την ιστορία ως παγίδευσηΤο πιο πρωτότυπο εύρηmicroα του έργου που στηρίζει τις παραπάνω από-ψεις είναι ο τρόπος που ο Καmicroπανέλλης αντιmicroετωπίζει τη χρηστικότη-τα των εργαλείων πώς δηλαδή τα εργαλεία αλλάζουν χρήση ανάλογαmicroε τους σκοπούς

Ο Ιάκωβος Καmicroπανέλλης

202

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

202

Έργο γραmicromicroένο microε ευφορία καταιγισmicroό ευρηmicroάτων εσωτερικούς καιεξωτερικούς ρυθmicroούς είναι από τις καίριες σάτιρες του θεάτρου microας∆εν έχει το βάθος του laquoΟδυσσέαraquo αλλά έχει microιαν αφοπλιστική σαφή-νεια που το παλιότερο έργο δεν είχεΤο έργο ευτύχησε στην παράσταση Ο κ Λαζάνης το κίνησε γοργά

και διέκρινε τους αρmicroούς και τις κλειδώσεις του Είχε ζωντάνια ροήχρώmicroατα και στακάτους ρυθmicroούςΟ ίδιος στο ρόλο του ∆ηmicroητρίου επανέλαβε microε παραλλαγές την επι-

τυχία του Οδυσσέα ndashστο βάθος είναι ο ίδιος ρόλος κοιταγmicroένος αλλιώςΟ ηθοποιός ωριmicroότερος τώρα έδειξε το ρόλο ξεδιπλώνοντας όλες τουτις πτυχέςΟ κ Αρmicroένης λιτότερος παρά ποτέ κάτοχος των microέσων του microε-

τρηmicroένος βρέθηκε σε microια στιγmicroή υποκριτικής ευφορίας Είναι έναςηθοποιός που προχωρεί σε συνθετικές λύσεις γρηγορότερα απrsquoότι θαπερίmicroενε κανείς Οι υπόλοιποι ηθοποιοί νέοι και επαρκείς εντάχτηκαν microε φαντασία

στο ρυθmicroό της παράστασης Τους έλειπε βέβαια το βάρος της ηλικίαςπου το αναπλήρωνε η συνέπεια και η ακρίβεια Οι κκ Σώζος Καρα-κωνστάντογλου Χαλκιάς και Κυριαζής δεν έπεσαν πάντα στην παγίδαmicroιας υπερβολής που διέκρινε τον κ Κυριακίδη την κ Κονιόρδου καιτους laquoΜακεδόνεςraquo στρατηγούς Η κ Γέρου έχει φυσική και αφοπλιστικήχάρη αλλά υπεραπλούστευσε την αθωότητα Η κ Παρθενιάδου είχεκύρος περισσότερο στη microεταστροφή τηςΟ κ Ζαρίφης κατασκεύασε χώρους και σχεδίασε κοστούmicroια microε microια

διαχρονική τόλmicroη που αυτή καθεαυτή είναι η σκηνική ποίηση

(intdegAcircˆUacuteAacuteOcirc˘UcircfiOcirc˘IumlOcirc˜ intIumlAcircEgravepermilEgraveiquest IcircmiddotEgrave IcircOgravepermilEgraveIcircAcirc˜ ıAcirciquestUgraveUacuteOcirc˘ππ partIumlIumlEumlOacuteEgraveIcircfi poundcurrenmiddotUgraveUacuteOcirc AcircIcircpermil partUcircUgraversaquomiddot˜ infinılsaquoOacutemiddot 1984)

UcircUgravemiddotIcirciquestUgraveOcirc˜ permilEgravemiddotIcircOcircUgravefiIgraveAcircOacuteOcirc˜ (staccato IgraveEgraveIcircUacutefi laquoUgraveUcircrsaquoIgraveEumlIgravemiddotraquo UgraveOcirc˘ lsaquomacrOcirc˘)

Από τη θεατρική παράσταση του Ι Καmicroπανέλλη laquoΟδυσσέα γύρνα σπίτιraquo

203

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

203

Να αντιστοιχίσετε τις δύοστήλες και να προσθέσετεόσα άλλα είδη θεάτρου γνω-ρίζετε

intˆIgraveAcircEgravepermilDaggerIumlIumlEgraveOcirc

EcirciquestUacuteUcircmiddot

IgraveAcircIumlfipermilUacutemiddotIgravemiddot

OcircAcircUacutecurrenUgravemiddot

ıAcircmiddotUgraveUacuteEgraveIcirclsaquo

AcircEgraveıAcircOgraveUacuteEumlUcircEuml

IgraveEgraveIgravefipermilUacutemiddotIgravemiddot

macrOcircUacutefipermilUacutemiddotIgravemiddot

OcircUacutemiddotUgravefiUacuteEgraveOcirc

UcircIcircEumlOacuteEgraveIcircfi currenUacuteAacuteOcirc Ocirc˘ AcircIcircUgraveAcircIumlAcircrsaquoUgravemiddotEgrave IgraveAcirc UcircmacrEumlIgravemiddot-UgraveEgraveUcircIgraveOcircDagger˜ IcircmiddotEgrave macrOcircUacuteAcirc˘UgraveEgraveIcirciquest sbquolsaquoIgravemiddotUgravemiddot IcircmiddotEgrave Ucirc˘-OacuteOcircpermilAcircDaggerAcircUgravemiddotEgrave middotfi IgraveOcirc˘UcircEgraveIcirclsaquo

permilUacuteiquestIgravemiddot IgraveAcircIumlOcircOcircEgraveEumlIgravecurrenOacuteOcirc Ocirc˘ AcircIcircUgraveAcircIumlAcircrsaquoUgravemiddotEgrave IgraveAcircUgraveUacutemiddotAacuteOcircDaggerpermilEgravemiddot IcircmiddotEgrave OcircUacutemacrlsaquoUcircUgraveUacutemiddot

ıAcircmiddotUgraveUacuteEgraveIcircfi currenUacuteAacuteOcirc AcircIumlmiddotEcircUacutefiUgraveAcircUacuteOcirc middotfi UgraveEumlOacute Icircˆ-Igraveˆpermilrsaquomiddot Ocirc˘ UacuteOcircIcircmiddotIumlAcircrsaquo AacutecurrenIumlEgraveOcirc IgraveAcirc UgraveEuml AacuteOcircUacuteAacutelsaquoAcircOacutemiddotIumlIumlmiddotAacutelsaquo middotUacuteOcircfiUgraveˆOacute IcircmiddotEgrave IcircˆIgraveEgraveIcircOgraveOacute middot-UacuteAcircIacuteEumlAacutelsaquoUcircAcircˆOacute

AcircrsaquopermilOcirc˜ Iuml˘UacuteEgraveIcircOcircDagger permilUacuteiquestIgravemiddotUgraveOcirc˜ IgraveAcirc OcircIumlIumlcurren˜ Acirc-UacuteEgravecurrenUgraveAcircEgraveAcirc˜ Ocirc˘ middotrsaquo˙AcircUgravemiddotEgrave Ucirc˘Oacutelsaquoıˆ˜ IgraveAcircmiddotOacuteUgraveOcircIgraversaquoIgravemiddot

AcircIcircIcircIumlEumlUcircEgravemiddotUcircUgraveEgraveIcircfi IgraveAcircIumlfipermilUacutemiddotIgravemiddot

AcircIumlmiddotEcircUacutefi ıAcircmiddotUgraveUacuteEgraveIcircfi currenUacuteAacuteOcirc IgraveAcirc IgraveOcirc˘UcircEgraveIcirclsaquo UgraveUacutemiddot-AacuteOcircDaggerpermilEgrave IcircmiddotEgrave macrOcircUacutefi Ocirc˘ UcircmiddotUgraveEgraveUacutersaquo˙AcircEgrave UgraveEumlOacute AcircEgraveIcircmiddotEgrave-UacutefiUgraveEumlUgravemiddot

AcircrsaquopermilOcirc˜ IcircˆIgraveˆpermilrsaquomiddot˜ IgraveAcirc AcircEgravepermil˘IumlIumlEgravemiddotIcirclsaquo ˘fiıAcircUcircEumlIcircmiddotEgrave UgraveUacutemiddotAacuteOcircDaggerpermilEgravemiddot

AcircIumlmiddotEcircUacuteiquest IcircˆIgraveˆpermilrsaquomiddot IgraveAcirc AcircOacutemiddotIumlIumlmiddotUcircUcircfiIgraveAcircOacuteAcirc˜IgraveOcirc˘UcircEgraveIcirccurren˜ UcircIcircEumlOacutecurren˜

sectAcircIacuteEgraveIumlfiAacuteEgraveOcirc (UcircmacrAcircUgraveEgraveIcircfi IgraveAcirc UgraveEuml ıAcircmiddotUgraveUacuteEgraveIcirclsaquo IcircUacuteEgraveUgraveEgraveIcirclsaquo)

Το αρχαίο θέατρο της ∆ωδώνης στην Ήπειρο

204

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

204

Να παρατηρήσετε την πολυ-σηmicroία των λέξεων παράστα-ση έργο υποκριτής Να προσ-διορίσετε τη σηmicroασία τους σεκάθε φράση και να τις αντι-καταστήσετε όπου microπορείτεmicroε συνώνυmicroες λέξειςεκφρά-σεις

Από τις παραστάσεις των νοmicroισmicroάτων αντλούmicroε ποικίλες ιστορικέςπληροφορίες

Ο δικηγόρος εισέπραξε ένα σεβαστό ποσό για την παράστασή τουστο Εφετείο

Τα παιδιά στη σηmicroερινή εποχή αποκτούν πολλές παραστάσεις microε τηβοήθεια των microέσων microαζικής επικοινωνίας

Η παράσταση έκανε αίσθηση και προκάλεσε ευmicroενή σχόλια

Εκπρόσωποι του Συλλόγου Γονέων και Κηδεmicroόνων του σχολείουmicroας έκαναν παράσταση στον Υπουργό Παιδείας για να ικανοποι-ηθούν τα αιτήmicroατά τους

Ο πρεσβευτής της Γαλλίας laquoπροέβη σε έντονες παραστάσειςraquo

Να γίνουν οι γραφικές παραστάσεις των συναρτήσεων

Το έργο του δασκάλου είναι πολύ δύσκολο

Έργο της κυβέρνησης είναι η ευηmicroερία της χώρας

∆εν είναι δικό microου έργο να ελέγχω τους άλλους

Εκτελούνται δηmicroόσια έργα Έργα όχι λόγια

laquoΟ Ερρίκος ο ∆΄raquo θεωρείται το αντιπροσωπευτικότερο και τεχνι-κότερο έργο του Πιραντέλλο

Το έργο τέχνης έχει microεταβληθεί σε εmicroπόρευmicroα που laquoδιακινείταιraquo microεχίλιους τρόπους και microε τις πιο σύγχρονες οικονοmicroικές microεθόδους

Ο Μ Βασίλειος άσκησε σηmicroαντικό φιλανθρωπικό έργο

Ο Σοφοκλής εισάγει στην τραγωδία τον τρίτο υποκριτή

∆εν τον εmicroπιστεύοmicroαι καθόλου Είναι microεγάλος υποκριτής

α) Να αφηγηθείτε τις εντυπώσεις σας από microια παράσταση που εί-δατε και να τις γράψετε σrsquo ένα φίλο σας που βρίσκεται σε άλληπόλη

β) Να ετοιmicroάσετε την κριτική microιας παράστασης για microια τοπική εφη-microερίδα Μπορείτε να αξιοποιήσετε το λεξιλόγιο που ακολουθεί

205

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

205

UgraveOcirc currenUacuteAacuteOcirc IgraveOcircOacutefiUacutemiddotIcircUgraveOcirc UacuteˆUgraveOcircOcircUacuteEgravemiddotIcircfi EgravepermilEgravefiUacuteUacute˘ıIgraveOcirc AcircIumlmiddotEcircUacutefi UcircOcircsbquomiddotUacutefi middotIacuteEgravefiIumlOcircAacuteOcircUcirc˘AacuteIcircIumlOcircOacuteEgraveUcircUgraveEgraveIcircfi OcircIumlDaggerIcircUacuteOcircUgraveOcirc OcircIuml˘middotEgraveAacuteIgravecurrenOacuteOcirc AacuteOacuteˆUcircUgravefi AcircmiddotOacutemiddotUcircUgravemiddotUgraveEgraveIcircfi UgraveOcircIumlIgraveEumlUacutefiOcircIuml˘Ucirc˘˙EumlUgraveEumlIgravecurrenOacuteOcirc AcircrsaquoIcircmiddotEgraveUacuteOcirc OcircIumlEgraveUgraveEgraveIcircfi UacuteˆUgravefiUgrave˘Ocirc IumlEumlIcircUgraveEgraveIcircfi middotIcircmiddotUgravemiddotOacutefiEumlUgraveOcircIacuteAcircAcircUacutemiddotUcircIgravecurrenOacuteOcirc iquestUacuteUgraveEgraveOcirc permilUacutemiddotIgravemiddotUgraveEgraveIcircfiIcircˆIgraveEgraveIcircfi IcircIumlmiddotUcircEgraveIcircfi UcircDaggerAacutemacrUacuteOcircOacuteOcirc UacuteAcircmiddotIumlEgraveUcircUgraveEgraveIcircfiEumlıOcircAacuteUacutemiddotEcircEgraveIcircfi OacutemiddotUgraveOcirc˘UacutemiddotIumlEgraveUcircUgraveEgraveIcircfi Ucirc˘IgravesbquoOcircIumlEgraveIcircfi middotUcircUgraveEgraveIcircfi permilUacuteiquestIgravemiddot EgraveUcircUgraveOcircUacuteEgraveIcircfi permilUacuteiquestIgravemiddot

middotOacutecurrensbquoEumlIcircAcircIcircmiddotUgravecurrensbquoEumlIcircAcirc AcircrsaquomacrAcirc ıAcircUacuteIgravelsaquo ˘OcircpermilOcircmacrlsaquomiddotUgravemiddotAacuteOgravepermilEuml middotOcircUgrave˘macrrsaquomiddot IacuteAcircUcirclsaquoIcircˆUcircAcirc ıDaggerAcircIumlIumlmiddot middotOcircUgravecurrenIumlAcircUcircAcirc AacuteAcircAacuteOcircOacutefi˜ permilEumlIgraveEgraveOcircDaggerUacuteAacuteEumlUcircAcirc Ucirc˘˙EumlUgravelsaquoUcircAcircEgrave˜

Ocirc UcircIcircEumlOacuteOcircıcurrenUgraveEuml˜ permilEgraveiquestUcircEumlIgraveOcirc˜ Acirc˘UacuteEumlIgravemiddotUgraveEgraveIcircfi˜ UgraveOcircIumlIgraveEumlUacutefi˜ AcircIgraveOacuteAcirc˘UcircIgravecurrenOacuteOcirc˜ AcircIcircIumlAcircIcircUgravefi˜ AcircIcircIcircAcircOacuteUgraveUacuteEgraveIcircfi˜Acirc˘EcirciquestOacuteUgravemiddotUcircUgraveOcirc˜

˘OcircUgraveiquestUcircUcircˆ UgraveOcirc˘˜ AcircUacuteIgraveEumlOacuteAcirc˘Ugravecurren˜ UcircAcirc AcircOacuteEgravemiddotrsaquoOcirc UcircDaggerOacuteOcircIumlOcirc UcircIcircEumlOacuteOcircıAcircUgraveOgrave IgraveAcirc permilAcircIacuteEgraveOcircUgraveAcircmacrOacutersaquomiddot ndashIgravemiddotAcircUcircUgraveUacutersaquomiddot ndashAcirc˘Ucirc˘OacuteAcircEgravepermilEumlUcircrsaquomiddot ndashUcirc˘OacutecurrenAcircEgravemiddot AcircEgraveIgraveAcircIumlOcircDaggerIgravemiddotEgrave UgraveEuml UcircIcircEumlOacuteOcircıAcircUcircrsaquomiddotpermilEgravepermiliquestUcircIcircˆ UgraveOcirc currenUacuteAacuteOcirc UcirccurrensbquoOcircIgravemiddotEgrave UgraveOcirc currenUacuteAacuteOcirc ndashUgraveEuml IgraveAcircUgraveiquestEcircUacutemiddotUcircEuml ndashUgraveOcirc IcircOcircEgraveOacutefi IcircmiddotEgraveOacuteOcircUgraveOcircIgraveOgraveUacuteˆUgraveOcircUgrave˘Ograve permilEgravemiddotUcircIcircAcirc˘iquest˙ˆ AcircEgraveUacutemiddotIgravemiddotUgraversaquo˙OcircIgravemiddotEgrave middotIacuteEgraveOcircOcircEgraveOgrave UgraveEgrave˜ permil˘OacutemiddotUgravefiUgraveEumlUgraveAcirc˜

Ocirc EumlıOcircOcircEgravefi˜ ıAcircmiddotUgraveUacutersaquoOacuteOcirc˜ middotUcircUgravecurrenUacuteEgrave UgraveOcirc˘ ıAcirciquestUgraveUacuteOcirc˘ sbquoAcircOacuteUgravecurrenUgravemiddot EgravecurrenUacuteAcircEgravemiddot UgraveEuml˜ UgravecurrenmacrOacuteEuml˜ UgraveUacutemiddotAacuteˆpermilfi˜UacuteˆUgravemiddotAacuteˆOacutersaquoUcircUgraveUacuteEgravemiddot sbquoOcirc˘sbquofi UacutefiUcircˆOcirc IcircOcircIgraveiquestUacuteUcircOcirc˜

Ocirc ırsaquomiddotUcircOcirc˜ ıAcircmiddotUgraveUacuteEgraveIcirclsaquo OcircIgraveiquestpermilmiddot IcircOcircIgravemiddotOacutersaquomiddot IgraveOcirc˘IumlOcircDaggerIcircEgrave

AcircmiddotAacuteAacuteAcircIumlIgravemiddotUgraveEgraveIcircfi˜ AcircUacutemiddotUcircEgraveUgraveAcircmacrOacuteEgraveIcircfi˜ UacuteˆUgraveOcircOcircUacuteEgravemiddotIcircfi˜ AcircEgraveUacutemiddotIgravemiddotUgraveEgraveIcircfi˜EcircOcircEgraveUgraveEumlUgraveEgraveIcircfi˜ AcircmiddotUacutemacrEgravemiddotIcircfi˜

AcircUacuteEgraveOcircpermilAcircDaggerˆ middotrsaquoUacuteOacuteˆ IcircUacutemiddotUgraveEgraveIcirclsaquo AcircEgravemacrOcircUacutelsaquoAacuteEumlUcircEuml

Euml middotUacuteiquestUcircUgravemiddotUcircEuml middotOacuteEumlAacute˘UacuteEgraveIcirclsaquo UgraveEgraveIgraveEumlUgraveEgraveIcirclsaquo middotOcircAacuteAcirc˘IgravemiddotUgraveEgraveOacutelsaquo middotAacuteIcircfiUcircIgraveEgravemiddot UacuteOgraveUgraveEuml (UacuteAcircIgraveEgravecurrenUacutemiddot) Acirc˘UacutefiUcircˆEumlUacutefimacrAcircEgraveUacuteEuml IgraveOcirc˘UcircAcircEgravemiddotIcirclsaquo UcircmacrOcircIumlEgraveIcirclsaquo AcircrsaquoUcircEumlIgraveEuml Iumlmiddot˚Icirclsaquo iquestbdquoOcircAacuteEuml middotOacuteEgravemiddotUacutelsaquo AcircOacutepermilEgravemiddotEcirccurrenUacuteOcirc˘UcircmiddotAcircEgraveIgraveAcircIumlEumlIgravecurrenOacuteEuml IumlmiddotIgraveUacutelsaquo middotIacutecurrenmacrmiddotUcircUgraveEuml

UgraveOcirc IcircOcircEgraveOacutefi IumlmiddotUgraveDagger EcircmiddotOacutemiddotUgraveEgraveIcircfi OcircIuml˘IumlEumlıcurren˜ UacuteOcircOcircpermilAcirc˘UgraveEgraveIcircfiUcirc˘OacuteUgraveEumlUacuteEumlUgraveEgraveIcircfi permilDaggerUcircIcircOcircIumlOcirc middotmiddotEgraveUgraveEumlUgraveEgraveIcircfi

middotUacutemiddotIcircOcircIumlOcirc˘ıOgrave IgraveAcirc Ucirc˘AacuteIcircrsaquoOacuteEumlUcircEuml IgraveAcirc IcircmiddotUgraveiquestOacute˘IacuteEuml Ucirc˘IgraveIgraveAcircUgravecurrenmacrˆ middotOcircıAcircOgraveOacuteˆAcircEgravepermilOcircIcircEgraveIgraveiquest˙ˆmiddotOcircpermilOcircIcircEgraveIgraveiquest˙ˆ AcircAcirc˘EcircEumlIgraveOgrave macrAcircEgraveUacuteOcircIcircUacuteOcircUgraveOgrave UcircEcirc˘Uacutersaquo˙ˆ AacuteEgraveOcirc˘macrmiddot˝˙ˆ

Ocirc IcircUacuteEgraveUgraveEgraveIcircfi˜ middotIgraveAcircUacutefiIumlEumlUgraveOcirc˜ middotOacuteUgraveEgraveIcircAcircEgraveIgraveAcircOacuteEgraveIcircfi˜ currenOacuteUgraveEgraveIgraveOcirc˜ AcircOacuteEumlIgraveAcircUacuteˆIgravecurrenOacuteOcirc˜ OcircIacute˘permilAcircUacuteIcirclsaquo˜ Acirc˘middotrsaquoUcircıEumlUgraveOcirc˜

∆ραmicroατοποίηση Μετά το τέλος microιας παράστασης δύο θεατές λογοmicroαχούν εκφράζονταςαντίθετες απόψεις για την παράσταση

198

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

198

Εκτός από τη γενική laquoλαϊκήraquo αντίληψη της αναζωογονήσεως τουσατυρικού αυτού δράmicroατος στις γενικές microεγάλες γραmicromicroές της δενεδόθηκε στην παράσταση η αναγλυφική θεατρική ερmicroηνεία Έλειψεαπό παντού ο ρυθmicroός Ο χορός των Σατύρων ήταν ένα άβουλο κιrsquoαπειθάρχητο γρούπο microε αναρχικές κινήσεις παίζοντας τυχαία και

microοιραία φαλτσάροντας όταν τραγουδούσε εστερηmicroένο τηςενότητος που πρέπει νάχει ο χορός Οι χορευταί σα να ξε-χνούσαν τους θεατάς microολονότι άλλα τους συνεβού-λευσε ο θιασάρχης στον πρόλογό του Και τούτοδεν microπορώ να το καταλογίσω σε βάρος των χο-ρευτών αλλά του θιασάρχη που δεν τους έδωσετην ποθητή ρυθmicroική εmicroφάνιση Έπειτα ο ωmicroόςκαι ακαλαίσθητος ρεαλισmicroός της άτυχης σκηνο-γραφίας και των βρώmicroικων τοmicroαριών που θύ-microιζε παλιές υπερνικηmicroένες θεατρικές σχολέςόπως ακόmicroη κrsquo η ψεύτικη η κατά συνθήκην κω-microική τάχα απαγγελία των διαλογικών microερώνεπείραζαν άσχηmicroα στα νεύρα ∆εν microπορείς νrsquo

απαγγέλλης σα να λες laquoΚοιτάχτε microε παίζω κωmicroωδίαraquo γιατί τότε δενγελά κανείς Αυτά ασφαλώς τα ξέρει ο κ Ρώτας και για τούτο απο-ρώ πώς δεν τrsquo απέφυγε ∆εν κρίνω επιεικώς την παράστασή τουεπειδή ακριβώς έχω υπrsquoόψιν microου ότι σέβεται το κοινό του και δε θε-ωρεί στο λαϊκό του θέατρο το laquoλαόraquo κατώτερη microάζα Υπήρχε κάποιαπροχειρότης κιrsquoακαλαισθησία στην πρώτη αυτή εmicroφάνιση του θιάσουτου που πρέπει να λείψη από τις άλλες Ο κ Ρώτας microπορεί microε το λαϊ-κό θέατρό του να προσφέρη υπηρεσία στη δραmicroατική τέχνη Με τέ-τοια προοπτική ασφαλώς το εσύστησε Ο laquoΠρόλογος στο Προσκή-νιοraquo ήταν ένα αθόρυβο γενναίο και καλό κήρυγmicroα Πρέπει όmicroως τοκήρυγmicroα αυτό να εφαρmicroοσθή microrsquo ενθουσιασmicroό ο οποίος άλλωστε δεντου λείπει Περιmicroένουmicroε λοιπόν πιο παστρική δουλειά Με λιγώτεραέξοδα και microε γνησιότερη καλαισθησία Και του ευχόmicroαστε από καρ-διάς να πετύχη

AacuteUacuteOcircDaggerOcirc= OcircIgraveiquestpermilmiddot (AacuteIcircUacuteOcirc˘)

tradeUgraveOcirc IcircAcircrsaquoIgraveAcircOacuteOcirc UgraveOcirc˘ ordm paraOcircIumlrsaquoUgraveEuml permilEgravemiddotUgraveEumlUacuteAcircrsaquoUgravemiddotEgrave Euml OcircUacuteıOcircAacuteUacutemiddotEcircrsaquomiddot IcircmiddotEgrave Euml UcircUgraversaquoIacuteEuml UgraveOcirc˘ (1930)

Ποια ήταν η σκηνοθετική αντίληψη του Β Ρώτα για τον laquoΚύ-κλωπαraquo και πώς την ερmicroηνεύει και την αξιολογεί ο Φ Πολίτης Μεποια επιχειρήmicroατα υποστηρίζει τις αξιολογικές του κρίσεις ο ΦΠολίτης

199

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

199

Συζητήστε το κείmicroενο τουΜ Πλωρίτη Συmicroφωνείτε microετους laquoνεωτερισmicroούςraquo που ει-σάγονται σε παραστάσειςαρχαίου δράmicroατος ∆ικαιο-λογήστε την άποψή σας

laquoiexclpartoslash∆partƒπtradeordfradicπraquo intinfinπ infinƒAtildeinfinπradic centƒinfinordfinfin

∆ΟΥΣ νεωτερισmicroούς πολύ ηγάπησα και πολύ ετίmicroησα τον και-ρό που ασκούσα θεατρική κριτική Κι όταν λέω laquoνεωτερι-σmicroούςraquo εννοώ νέες προσεγγίσεις στο αειθαλές Αρχαίο ∆ράmicroα

Είχαmicroε από τότε κουρασθεί κάπως και κορεσθεί από τις laquoδιδασκαλίεςraquoτραγωδιών που επαναλάmicroβαναν η microια microετά την άλλη την ίδια περίπουlaquoόψινraquo (σκηνοθεσία σκηνογραφία υπόκριση) ndash microrsquoόλο που κι εκείνεςστην εποχή τους είχαν σταθεί νεωτερικές και είχαν φτάσει σε εξαίρε-τα αποτελέσmicroαταΑλλά το ερώτηmicroα προπάντων σήmicroερα είναι ως ποιο σηmicroείο αυτοί

οι νεωτερισmicroοί είναι θεmicroιτοί Ως ποιο σηmicroείο ανταποκρίνονται στον βα-σικό σκοπό microιας απόδοσης του αρχαίου έργου την microετάδοση του προ-βληmicroατισmicroού που περιέχει εκείνο και της ηδονής που παρέχει (Αφορ-microή στο άρθρο τούτο δίνει microια έρευνα στο περιοδικό laquoΠρόσωπαraquo τουlaquoΒήmicroατοςraquo της 31799 όπου απαντούν σηmicroαντικοί σκηνοθέτες ΠήτερΧωλλ Πέτερ Στάιν Κώστας Γαβράς)ΟΧΙ microόνο οι laquoειδικοίraquo αλλά και κάθε ενηmicroερωmicroένος θεατής ξέρει

πως το Αρχαίο ∆ράmicroα ndash και κάθε microεγάλο ∆ράmicroα ndash είναι στοχασmicroόςπάνω στα ανθρώπεια microέσα από σκηνική δράση υψηλού ήθους καιύφους Η αλήθεια το microέγεθος και η αρmicroονική σύνθεση των στοιχείωναυτών δίνουν στο microεγάλο ∆ράmicroα τη διαχρονικότητά του Αν microας laquoσυ-γκινούνraquo η ανταρσία του Προmicroηθέα η laquoαντίστασηraquo της Αντιγόνης ηlaquoαmicroαρτίαraquo του Οιδίποδα οι βασανισmicroοί του Ορέστη είναι επειδή απο-τελούν στοιχεία της απαιώνιας ανθρώπινης υπόστασης της humainecondition που έλεγε ο Montaignehellip επειδή αναγνωρίζουmicroε σrsquoαυτούςκάποιους από τους δικούς microας προβληmicroατισmicroούς εmicroπειρίες αγωνίεςΑυτή είναι η laquoοικειότηταraquo του microεγάλου δράmicroατος εκφρασmicroένη microε Λό-γο (λογική σκέψη) και λόγο και πράξη που εναρmicroονίζονται απόλυτα microετου θέmicroατος το microέγεθος Αν αυτή η αρmicroονία διαταραχθεί ή ανατραπείτο έργο χάνει την ισορροπία και την εmicroβέλειά του στο θεατή χάνει τηνουσία του laquoείναιraquo του ΦΟΒΑΜΑΙ λοιπόν πως οι νεότατοι laquoνεωτερισmicroοίraquo φτάνουν συ-

χνά σε τέτοιες διαταράξεις και ανατροπές Πασχίζοντας να laquoεκσυχρο-νίσουνraquo τα microεγάλα έργα για να τα κάνουν ndash λέειndash προσιτά στον σηmicroε-ρινό θεατή τα microικραίνουν τα συρρικνώνουν και τελικά τα πλαστο-γραφούν Επειδή οι εκσυγχρονισmicroοί που επιχειρούν είναι ολότελα εξω-τερικοί κι επιδερmicroικοί επειδή προσπαθούν να εντυπωσιάσουν να ξι-πάσουν το κοινό microε laquoευρήmicroαταraquo φτηνής laquoεπικαιρότηταςraquo και επαρ-χιώτικου φανφαρονισmicroού που όχι microόνο καταστρέφουν το ήθος και τούφος των έργων αλλά και microε τα laquoπυροτεχνήmicroατάraquo τους αφανίζουν τοίδιο το νόηmicroα και τον προβληmicroατισmicroό του ∆ράmicroατος

Πήτερ Χωλλ Πέτερ ΣτάινΚώστας Γαβράς

200

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

200

Αντί ο θεατής να ενωτίζεται τα προβλήmicroατα των ηρώων αντί να microε-τέχει στο πάθος τους και στα πάθη τους αντί να microεταλαβαίνει τον λόγοτους laquoχαζεύειraquo τον laquomicroοντερνισmicroόraquo των σκηνοθετικών τεχνασmicroάτωνεντυπωσιάζεται ή αντιδρά ή καγχάζει microε το τσιγάρο που καπνίζει microιά ()αγγελιοφόρος microε τα τσιγκέλια όπου κρέmicroεται ο Χορός σαν σφαχτάρι microε

την αφόδευση του χορού στην ορχήστρα και χάνει ολότελα καιτο άγγελmicroα και το χορόδραmicroα και το δράmicroα ολόκληρο Οισκηνοθέτες αυτοί microοιάζουν νrsquoαγνοούν πως το microεγάλο ∆ρά-microα δεν αποβλέπει ποτέ να laquoξαφνιάσειraquo microε τρακατρούκεςmicroε χασαπόχαρτα ή microε χαρτιά καθαριότητας αλλά να εmicro-βαθύνει στο microέγα αίνιγmicroα του συmicroπαντικού microακρόκο-σmicroου και του ανθρώπινου microικρόκοσmicroου Οι δήθεν νεω-τεριστές όmicroως laquoαινιγmicroατίζονταιraquo και ηδονίζονται microεφούmicroαρα microε χασαπιά microε απόβλητα Ισχυριζόmicroενοι πωςmicroε τα ευρήmicroατά τους προβάλλουν τον βαθύτερο συmicro-βολισmicroό των έργων τα εmicroβολίζουν (κατά τη ναυτική πο-λεmicroική ορολογία) και τα καταποντίζουν αύτανδραΣΤΟ ολέθριο τούτο αποτέλεσmicroα συνεργούν συχνά

και οι microεταφράσεις Αυτές που εκσυγχρονίζοντας τάχατον λόγο του ποιητή τον διαστρέφουν σε αγοραίο κου-βεντολόι σε καβγά των τριάδων τον ευτελίζουν τονεκχυδαΐζουν microε τρόπο ολότελα ασύmicroβατο προς το ήθοςκαι το ύφος του πρωτότυπου Ο λόγος των microεγάλωνδραmicroατουργών δεν είναι κοσmicroικά laquoευγενικόςraquo και laquoκοmicro-ψόςraquo ndash συχνά γίνεται βίαιος ακόmicroα και υβριστικός ndashαλλά είναι πάντα καίριος και απόλυτα συνεπής microε τονψυχισmicroό και το πάθος των προσώπων microε την laquoκρίσηraquo

της στιγmicroής όπου εκφέρεται Η διαστροφή του δεν τον κά-νει laquoσύγχρονοraquo αλλά κακόχρονο και κακοχρονιασmicroένο

ΚΑΙ το κοινό Σε κάποιο σηmicroείο της συνέντευξής του ο Πέτερ Στάινλέει πως laquoτο αρχαίο δράmicroα θέλει υπεύθυνους θεατέςraquo Σωστά Όmicroωςπολλοί laquoνεωτεριστέςraquo διαφθείρουν όχι microόνο τα έργα αλλά και το κοινότο κάνουν ακριβώς ανεύθυνο του καλλιεργούν τον σνοmicroπισmicroό της ευ-τέλειας και της χυδαιότητας το εθίζουν να laquoκάνει χάζιraquo ή να laquoσπάειπλάκαraquo microε τα laquoιδιοφυήraquo κόλπα τους που laquomicroαγαρίζουνraquo τα microεγάλα έργαΜrsquo αυτά και microrsquo αυτά οι τέτοιοι νεωτερισmicroοί αντί να laquoεκσυγχρονί-

ζουνraquo το microεγάλο ∆ράmicroα το εκmicroηδενίζουν αντί να το κάνουν πιο laquoοι-κείοraquo το κάνουν ανοίκειο αντί να το κάνουν laquoπαναθρώπινοraquo το κά-νουν πανάθλιο Και το κρεmicroάνε στα τσιγκέλια της δηmicroαγωγίας τους καιαφοδεύουν απάνω του την έπαρσή τους και την επιδειξιοmicroανία τους

(ordf paraIumlˆUacutersaquoUgraveEuml˜ middotfi UgraveOcircOacute EumlIgraveAcircUacutelsaquoUcircEgraveOcirc ∆DaggerOcirc)

201

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

201

Να διαβάσετε την κριτικήτου Κ Γεωργουσόπουλουγια το έργο του Ι Καmicroπανέλ-λη laquoΟ microπαmicroπάς ο πόλεmicroοςraquoκαι να επισηmicroάνετε λέξειςκαι εκφράσεις microε τις οποίεςο κριτικός εκφράζει τη θετι-κή του άποψη για την παρά-σταση και τους ηθοποιούς

laquoprod ordfinfinordfinfin prod centπinfinsectpartint∆πintprodraquo

radic Ιάκωβος Καmicroπανέλλης microε τη χυmicroώδη σάτιρά του laquoΟ microπαmicroπάςο πόλεmicroοςraquo κλείνει microια τριλογία Τα άλλα δυο microέρη είναι τοlaquoΠαραmicroύθι δίχως όνοmicroαraquo και η σάτιρα laquoΟδυσσέα γύρνα σπί-

τιraquo Και τα τρία έργα έχουν microιαν ενότητα θέmicroατος κοινούς στόχουςκαι παράλληλη προβληmicroατική Βασικό όmicroως microοτίβο η αποκάλυψη τωνmicroηχανισmicroών της ιστορικής νοmicroοτέλειας Ένας προσεκτικός αναγνώ-στης θα ανακαλύψει microέσα στα τρία έργα της τριλογίας microια γερή ραχο-κοκαλιά ένας προσεκτικότερος θα διακρίνει και τις νύξεις που το έναέργο κάνει για το άλλο Ο Καmicroπανέλλης δηλώνει πως τα έργα αυτάγράφτηκαν για πρώτη φορά στα 1952 περίπου Είναι φυσικό να εξε-λίσσονται κάτω από τον ίδιο αστερισmicroό Σε καλύτερους καιρούς για τηθεατρική microας παιδεία η τριλογία θα microπορεί να παίζεται στο ίδιο θέα-τρο τρία βράδια στη σειρά και τότε το ένα έργο θα στηρίζει το άλλο καιθα αλληλοαποκαλύπτονται Στον laquoΜπαmicroπά τον πόλεmicroοraquo ο τίτλος παραπέmicroπει σαφώς στη γνω-

στή ρήση του Ηράκλειτου laquoπατήρ πάντων πόλεmicroοςraquo και το περιεχόmicroε-νο της σάτιρας στην ουσία αυτής της ρήσης που κατά ένα τρόπο είναιη πρώτη φιλοσοφική διατύπωση της διαλεκτικής στην ιστορία του αν-θρώπινου πνεύmicroατοςΞεκινώντας ο συγγραφέας από ένα πραγmicroατικό γεγονός που ανα-

φέρεται στην ταραγmicroένη εποχή των διαδόχων του Μ Αλεξάνδρου στηνπολιορκία της Ρόδου από το ∆ηmicroήτριο τον Πολιορκητή κατασκευάζειmicroε καθαρά θεατρικά microέσα άmicroεση γλώσσα εκπληκτικά ευρήmicroατα ένα θε-ατρικό microοντέλο της ιστορικής νοmicroοτέλειας Αντιπαραθέτει τον ΚερδώοΕρmicroή στον Άρη το εmicroπόριο στον πόλεmicroο την απάθεια στη δραστηριό-τητα την επιθετικότητα στην ανοχή Η σύγκρουση των αντιθέτων πα-ράγει microια σύνθεση εκπληκτικής διαύγειας όπου ο καθένας microπορεί ναδιακρίνει τη διαλεκτική κίνηση της ιστορίας Το γνωστό σχήmicroα θέση -αντίθεση - σύνθεση microέσα από τη microαγεία της σκηνικής πειθούς και τηναιχmicroηρότητα της σάτιρας παίρνει microιαν απροσδόκητη προοπτική καιστηρίζει microιαν απροσδόκητη αλήθεια που έπρεπε να θεωρείται αυτο-νόητη Ο τρόπος microε τον οποίον ο Καmicroπανέλλης αποκαλύπτει τους microη-χανισmicroούς που παράγουν την ιδεολογία και τον ηρωϊσmicroό ο τρόπος microετον οποίο χειρίζεται σκηνικά τις γνωστές θέσεις για την άρνηση της άρ-νησης την αλλοτρίωση και τη διατύπωση πως η ιδεολογία είναι ψευ-τοσυνείδηση είναι υποδειγmicroατικός Πίσω από τη σάτιρα ξεπηδάει microιαmicroελαγχολική και απαισιόδοξη αντίληψη για την ιστορία ως παγίδευσηΤο πιο πρωτότυπο εύρηmicroα του έργου που στηρίζει τις παραπάνω από-ψεις είναι ο τρόπος που ο Καmicroπανέλλης αντιmicroετωπίζει τη χρηστικότη-τα των εργαλείων πώς δηλαδή τα εργαλεία αλλάζουν χρήση ανάλογαmicroε τους σκοπούς

Ο Ιάκωβος Καmicroπανέλλης

202

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

202

Έργο γραmicromicroένο microε ευφορία καταιγισmicroό ευρηmicroάτων εσωτερικούς καιεξωτερικούς ρυθmicroούς είναι από τις καίριες σάτιρες του θεάτρου microας∆εν έχει το βάθος του laquoΟδυσσέαraquo αλλά έχει microιαν αφοπλιστική σαφή-νεια που το παλιότερο έργο δεν είχεΤο έργο ευτύχησε στην παράσταση Ο κ Λαζάνης το κίνησε γοργά

και διέκρινε τους αρmicroούς και τις κλειδώσεις του Είχε ζωντάνια ροήχρώmicroατα και στακάτους ρυθmicroούςΟ ίδιος στο ρόλο του ∆ηmicroητρίου επανέλαβε microε παραλλαγές την επι-

τυχία του Οδυσσέα ndashστο βάθος είναι ο ίδιος ρόλος κοιταγmicroένος αλλιώςΟ ηθοποιός ωριmicroότερος τώρα έδειξε το ρόλο ξεδιπλώνοντας όλες τουτις πτυχέςΟ κ Αρmicroένης λιτότερος παρά ποτέ κάτοχος των microέσων του microε-

τρηmicroένος βρέθηκε σε microια στιγmicroή υποκριτικής ευφορίας Είναι έναςηθοποιός που προχωρεί σε συνθετικές λύσεις γρηγορότερα απrsquoότι θαπερίmicroενε κανείς Οι υπόλοιποι ηθοποιοί νέοι και επαρκείς εντάχτηκαν microε φαντασία

στο ρυθmicroό της παράστασης Τους έλειπε βέβαια το βάρος της ηλικίαςπου το αναπλήρωνε η συνέπεια και η ακρίβεια Οι κκ Σώζος Καρα-κωνστάντογλου Χαλκιάς και Κυριαζής δεν έπεσαν πάντα στην παγίδαmicroιας υπερβολής που διέκρινε τον κ Κυριακίδη την κ Κονιόρδου καιτους laquoΜακεδόνεςraquo στρατηγούς Η κ Γέρου έχει φυσική και αφοπλιστικήχάρη αλλά υπεραπλούστευσε την αθωότητα Η κ Παρθενιάδου είχεκύρος περισσότερο στη microεταστροφή τηςΟ κ Ζαρίφης κατασκεύασε χώρους και σχεδίασε κοστούmicroια microε microια

διαχρονική τόλmicroη που αυτή καθεαυτή είναι η σκηνική ποίηση

(intdegAcircˆUacuteAacuteOcirc˘UcircfiOcirc˘IumlOcirc˜ intIumlAcircEgravepermilEgraveiquest IcircmiddotEgrave IcircOgravepermilEgraveIcircAcirc˜ ıAcirciquestUgraveUacuteOcirc˘ππ partIumlIumlEumlOacuteEgraveIcircfi poundcurrenmiddotUgraveUacuteOcirc AcircIcircpermil partUcircUgraversaquomiddot˜ infinılsaquoOacutemiddot 1984)

UcircUgravemiddotIcirciquestUgraveOcirc˜ permilEgravemiddotIcircOcircUgravefiIgraveAcircOacuteOcirc˜ (staccato IgraveEgraveIcircUacutefi laquoUgraveUcircrsaquoIgraveEumlIgravemiddotraquo UgraveOcirc˘ lsaquomacrOcirc˘)

Από τη θεατρική παράσταση του Ι Καmicroπανέλλη laquoΟδυσσέα γύρνα σπίτιraquo

203

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

203

Να αντιστοιχίσετε τις δύοστήλες και να προσθέσετεόσα άλλα είδη θεάτρου γνω-ρίζετε

intˆIgraveAcircEgravepermilDaggerIumlIumlEgraveOcirc

EcirciquestUacuteUcircmiddot

IgraveAcircIumlfipermilUacutemiddotIgravemiddot

OcircAcircUacutecurrenUgravemiddot

ıAcircmiddotUgraveUacuteEgraveIcirclsaquo

AcircEgraveıAcircOgraveUacuteEumlUcircEuml

IgraveEgraveIgravefipermilUacutemiddotIgravemiddot

macrOcircUacutefipermilUacutemiddotIgravemiddot

OcircUacutemiddotUgravefiUacuteEgraveOcirc

UcircIcircEumlOacuteEgraveIcircfi currenUacuteAacuteOcirc Ocirc˘ AcircIcircUgraveAcircIumlAcircrsaquoUgravemiddotEgrave IgraveAcirc UcircmacrEumlIgravemiddot-UgraveEgraveUcircIgraveOcircDagger˜ IcircmiddotEgrave macrOcircUacuteAcirc˘UgraveEgraveIcirciquest sbquolsaquoIgravemiddotUgravemiddot IcircmiddotEgrave Ucirc˘-OacuteOcircpermilAcircDaggerAcircUgravemiddotEgrave middotfi IgraveOcirc˘UcircEgraveIcirclsaquo

permilUacuteiquestIgravemiddot IgraveAcircIumlOcircOcircEgraveEumlIgravecurrenOacuteOcirc Ocirc˘ AcircIcircUgraveAcircIumlAcircrsaquoUgravemiddotEgrave IgraveAcircUgraveUacutemiddotAacuteOcircDaggerpermilEgravemiddot IcircmiddotEgrave OcircUacutemacrlsaquoUcircUgraveUacutemiddot

ıAcircmiddotUgraveUacuteEgraveIcircfi currenUacuteAacuteOcirc AcircIumlmiddotEcircUacutefiUgraveAcircUacuteOcirc middotfi UgraveEumlOacute Icircˆ-Igraveˆpermilrsaquomiddot Ocirc˘ UacuteOcircIcircmiddotIumlAcircrsaquo AacutecurrenIumlEgraveOcirc IgraveAcirc UgraveEuml AacuteOcircUacuteAacutelsaquoAcircOacutemiddotIumlIumlmiddotAacutelsaquo middotUacuteOcircfiUgraveˆOacute IcircmiddotEgrave IcircˆIgraveEgraveIcircOgraveOacute middot-UacuteAcircIacuteEumlAacutelsaquoUcircAcircˆOacute

AcircrsaquopermilOcirc˜ Iuml˘UacuteEgraveIcircOcircDagger permilUacuteiquestIgravemiddotUgraveOcirc˜ IgraveAcirc OcircIumlIumlcurren˜ Acirc-UacuteEgravecurrenUgraveAcircEgraveAcirc˜ Ocirc˘ middotrsaquo˙AcircUgravemiddotEgrave Ucirc˘Oacutelsaquoıˆ˜ IgraveAcircmiddotOacuteUgraveOcircIgraversaquoIgravemiddot

AcircIcircIcircIumlEumlUcircEgravemiddotUcircUgraveEgraveIcircfi IgraveAcircIumlfipermilUacutemiddotIgravemiddot

AcircIumlmiddotEcircUacutefi ıAcircmiddotUgraveUacuteEgraveIcircfi currenUacuteAacuteOcirc IgraveAcirc IgraveOcirc˘UcircEgraveIcirclsaquo UgraveUacutemiddot-AacuteOcircDaggerpermilEgrave IcircmiddotEgrave macrOcircUacutefi Ocirc˘ UcircmiddotUgraveEgraveUacutersaquo˙AcircEgrave UgraveEumlOacute AcircEgraveIcircmiddotEgrave-UacutefiUgraveEumlUgravemiddot

AcircrsaquopermilOcirc˜ IcircˆIgraveˆpermilrsaquomiddot˜ IgraveAcirc AcircEgravepermil˘IumlIumlEgravemiddotIcirclsaquo ˘fiıAcircUcircEumlIcircmiddotEgrave UgraveUacutemiddotAacuteOcircDaggerpermilEgravemiddot

AcircIumlmiddotEcircUacuteiquest IcircˆIgraveˆpermilrsaquomiddot IgraveAcirc AcircOacutemiddotIumlIumlmiddotUcircUcircfiIgraveAcircOacuteAcirc˜IgraveOcirc˘UcircEgraveIcirccurren˜ UcircIcircEumlOacutecurren˜

sectAcircIacuteEgraveIumlfiAacuteEgraveOcirc (UcircmacrAcircUgraveEgraveIcircfi IgraveAcirc UgraveEuml ıAcircmiddotUgraveUacuteEgraveIcirclsaquo IcircUacuteEgraveUgraveEgraveIcirclsaquo)

Το αρχαίο θέατρο της ∆ωδώνης στην Ήπειρο

204

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

204

Να παρατηρήσετε την πολυ-σηmicroία των λέξεων παράστα-ση έργο υποκριτής Να προσ-διορίσετε τη σηmicroασία τους σεκάθε φράση και να τις αντι-καταστήσετε όπου microπορείτεmicroε συνώνυmicroες λέξειςεκφρά-σεις

Από τις παραστάσεις των νοmicroισmicroάτων αντλούmicroε ποικίλες ιστορικέςπληροφορίες

Ο δικηγόρος εισέπραξε ένα σεβαστό ποσό για την παράστασή τουστο Εφετείο

Τα παιδιά στη σηmicroερινή εποχή αποκτούν πολλές παραστάσεις microε τηβοήθεια των microέσων microαζικής επικοινωνίας

Η παράσταση έκανε αίσθηση και προκάλεσε ευmicroενή σχόλια

Εκπρόσωποι του Συλλόγου Γονέων και Κηδεmicroόνων του σχολείουmicroας έκαναν παράσταση στον Υπουργό Παιδείας για να ικανοποι-ηθούν τα αιτήmicroατά τους

Ο πρεσβευτής της Γαλλίας laquoπροέβη σε έντονες παραστάσειςraquo

Να γίνουν οι γραφικές παραστάσεις των συναρτήσεων

Το έργο του δασκάλου είναι πολύ δύσκολο

Έργο της κυβέρνησης είναι η ευηmicroερία της χώρας

∆εν είναι δικό microου έργο να ελέγχω τους άλλους

Εκτελούνται δηmicroόσια έργα Έργα όχι λόγια

laquoΟ Ερρίκος ο ∆΄raquo θεωρείται το αντιπροσωπευτικότερο και τεχνι-κότερο έργο του Πιραντέλλο

Το έργο τέχνης έχει microεταβληθεί σε εmicroπόρευmicroα που laquoδιακινείταιraquo microεχίλιους τρόπους και microε τις πιο σύγχρονες οικονοmicroικές microεθόδους

Ο Μ Βασίλειος άσκησε σηmicroαντικό φιλανθρωπικό έργο

Ο Σοφοκλής εισάγει στην τραγωδία τον τρίτο υποκριτή

∆εν τον εmicroπιστεύοmicroαι καθόλου Είναι microεγάλος υποκριτής

α) Να αφηγηθείτε τις εντυπώσεις σας από microια παράσταση που εί-δατε και να τις γράψετε σrsquo ένα φίλο σας που βρίσκεται σε άλληπόλη

β) Να ετοιmicroάσετε την κριτική microιας παράστασης για microια τοπική εφη-microερίδα Μπορείτε να αξιοποιήσετε το λεξιλόγιο που ακολουθεί

205

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

205

UgraveOcirc currenUacuteAacuteOcirc IgraveOcircOacutefiUacutemiddotIcircUgraveOcirc UacuteˆUgraveOcircOcircUacuteEgravemiddotIcircfi EgravepermilEgravefiUacuteUacute˘ıIgraveOcirc AcircIumlmiddotEcircUacutefi UcircOcircsbquomiddotUacutefi middotIacuteEgravefiIumlOcircAacuteOcircUcirc˘AacuteIcircIumlOcircOacuteEgraveUcircUgraveEgraveIcircfi OcircIumlDaggerIcircUacuteOcircUgraveOcirc OcircIuml˘middotEgraveAacuteIgravecurrenOacuteOcirc AacuteOacuteˆUcircUgravefi AcircmiddotOacutemiddotUcircUgravemiddotUgraveEgraveIcircfi UgraveOcircIumlIgraveEumlUacutefiOcircIuml˘Ucirc˘˙EumlUgraveEumlIgravecurrenOacuteOcirc AcircrsaquoIcircmiddotEgraveUacuteOcirc OcircIumlEgraveUgraveEgraveIcircfi UacuteˆUgravefiUgrave˘Ocirc IumlEumlIcircUgraveEgraveIcircfi middotIcircmiddotUgravemiddotOacutefiEumlUgraveOcircIacuteAcircAcircUacutemiddotUcircIgravecurrenOacuteOcirc iquestUacuteUgraveEgraveOcirc permilUacutemiddotIgravemiddotUgraveEgraveIcircfiIcircˆIgraveEgraveIcircfi IcircIumlmiddotUcircEgraveIcircfi UcircDaggerAacutemacrUacuteOcircOacuteOcirc UacuteAcircmiddotIumlEgraveUcircUgraveEgraveIcircfiEumlıOcircAacuteUacutemiddotEcircEgraveIcircfi OacutemiddotUgraveOcirc˘UacutemiddotIumlEgraveUcircUgraveEgraveIcircfi Ucirc˘IgravesbquoOcircIumlEgraveIcircfi middotUcircUgraveEgraveIcircfi permilUacuteiquestIgravemiddot EgraveUcircUgraveOcircUacuteEgraveIcircfi permilUacuteiquestIgravemiddot

middotOacutecurrensbquoEumlIcircAcircIcircmiddotUgravecurrensbquoEumlIcircAcirc AcircrsaquomacrAcirc ıAcircUacuteIgravelsaquo ˘OcircpermilOcircmacrlsaquomiddotUgravemiddotAacuteOgravepermilEuml middotOcircUgrave˘macrrsaquomiddot IacuteAcircUcirclsaquoIcircˆUcircAcirc ıDaggerAcircIumlIumlmiddot middotOcircUgravecurrenIumlAcircUcircAcirc AacuteAcircAacuteOcircOacutefi˜ permilEumlIgraveEgraveOcircDaggerUacuteAacuteEumlUcircAcirc Ucirc˘˙EumlUgravelsaquoUcircAcircEgrave˜

Ocirc UcircIcircEumlOacuteOcircıcurrenUgraveEuml˜ permilEgraveiquestUcircEumlIgraveOcirc˜ Acirc˘UacuteEumlIgravemiddotUgraveEgraveIcircfi˜ UgraveOcircIumlIgraveEumlUacutefi˜ AcircIgraveOacuteAcirc˘UcircIgravecurrenOacuteOcirc˜ AcircIcircIumlAcircIcircUgravefi˜ AcircIcircIcircAcircOacuteUgraveUacuteEgraveIcircfi˜Acirc˘EcirciquestOacuteUgravemiddotUcircUgraveOcirc˜

˘OcircUgraveiquestUcircUcircˆ UgraveOcirc˘˜ AcircUacuteIgraveEumlOacuteAcirc˘Ugravecurren˜ UcircAcirc AcircOacuteEgravemiddotrsaquoOcirc UcircDaggerOacuteOcircIumlOcirc UcircIcircEumlOacuteOcircıAcircUgraveOgrave IgraveAcirc permilAcircIacuteEgraveOcircUgraveAcircmacrOacutersaquomiddot ndashIgravemiddotAcircUcircUgraveUacutersaquomiddot ndashAcirc˘Ucirc˘OacuteAcircEgravepermilEumlUcircrsaquomiddot ndashUcirc˘OacutecurrenAcircEgravemiddot AcircEgraveIgraveAcircIumlOcircDaggerIgravemiddotEgrave UgraveEuml UcircIcircEumlOacuteOcircıAcircUcircrsaquomiddotpermilEgravepermiliquestUcircIcircˆ UgraveOcirc currenUacuteAacuteOcirc UcirccurrensbquoOcircIgravemiddotEgrave UgraveOcirc currenUacuteAacuteOcirc ndashUgraveEuml IgraveAcircUgraveiquestEcircUacutemiddotUcircEuml ndashUgraveOcirc IcircOcircEgraveOacutefi IcircmiddotEgraveOacuteOcircUgraveOcircIgraveOgraveUacuteˆUgraveOcircUgrave˘Ograve permilEgravemiddotUcircIcircAcirc˘iquest˙ˆ AcircEgraveUacutemiddotIgravemiddotUgraversaquo˙OcircIgravemiddotEgrave middotIacuteEgraveOcircOcircEgraveOgrave UgraveEgrave˜ permil˘OacutemiddotUgravefiUgraveEumlUgraveAcirc˜

Ocirc EumlıOcircOcircEgravefi˜ ıAcircmiddotUgraveUacutersaquoOacuteOcirc˜ middotUcircUgravecurrenUacuteEgrave UgraveOcirc˘ ıAcirciquestUgraveUacuteOcirc˘ sbquoAcircOacuteUgravecurrenUgravemiddot EgravecurrenUacuteAcircEgravemiddot UgraveEuml˜ UgravecurrenmacrOacuteEuml˜ UgraveUacutemiddotAacuteˆpermilfi˜UacuteˆUgravemiddotAacuteˆOacutersaquoUcircUgraveUacuteEgravemiddot sbquoOcirc˘sbquofi UacutefiUcircˆOcirc IcircOcircIgraveiquestUacuteUcircOcirc˜

Ocirc ırsaquomiddotUcircOcirc˜ ıAcircmiddotUgraveUacuteEgraveIcirclsaquo OcircIgraveiquestpermilmiddot IcircOcircIgravemiddotOacutersaquomiddot IgraveOcirc˘IumlOcircDaggerIcircEgrave

AcircmiddotAacuteAacuteAcircIumlIgravemiddotUgraveEgraveIcircfi˜ AcircUacutemiddotUcircEgraveUgraveAcircmacrOacuteEgraveIcircfi˜ UacuteˆUgraveOcircOcircUacuteEgravemiddotIcircfi˜ AcircEgraveUacutemiddotIgravemiddotUgraveEgraveIcircfi˜EcircOcircEgraveUgraveEumlUgraveEgraveIcircfi˜ AcircmiddotUacutemacrEgravemiddotIcircfi˜

AcircUacuteEgraveOcircpermilAcircDaggerˆ middotrsaquoUacuteOacuteˆ IcircUacutemiddotUgraveEgraveIcirclsaquo AcircEgravemacrOcircUacutelsaquoAacuteEumlUcircEuml

Euml middotUacuteiquestUcircUgravemiddotUcircEuml middotOacuteEumlAacute˘UacuteEgraveIcirclsaquo UgraveEgraveIgraveEumlUgraveEgraveIcirclsaquo middotOcircAacuteAcirc˘IgravemiddotUgraveEgraveOacutelsaquo middotAacuteIcircfiUcircIgraveEgravemiddot UacuteOgraveUgraveEuml (UacuteAcircIgraveEgravecurrenUacutemiddot) Acirc˘UacutefiUcircˆEumlUacutefimacrAcircEgraveUacuteEuml IgraveOcirc˘UcircAcircEgravemiddotIcirclsaquo UcircmacrOcircIumlEgraveIcirclsaquo AcircrsaquoUcircEumlIgraveEuml Iumlmiddot˚Icirclsaquo iquestbdquoOcircAacuteEuml middotOacuteEgravemiddotUacutelsaquo AcircOacutepermilEgravemiddotEcirccurrenUacuteOcirc˘UcircmiddotAcircEgraveIgraveAcircIumlEumlIgravecurrenOacuteEuml IumlmiddotIgraveUacutelsaquo middotIacutecurrenmacrmiddotUcircUgraveEuml

UgraveOcirc IcircOcircEgraveOacutefi IumlmiddotUgraveDagger EcircmiddotOacutemiddotUgraveEgraveIcircfi OcircIuml˘IumlEumlıcurren˜ UacuteOcircOcircpermilAcirc˘UgraveEgraveIcircfiUcirc˘OacuteUgraveEumlUacuteEumlUgraveEgraveIcircfi permilDaggerUcircIcircOcircIumlOcirc middotmiddotEgraveUgraveEumlUgraveEgraveIcircfi

middotUacutemiddotIcircOcircIumlOcirc˘ıOgrave IgraveAcirc Ucirc˘AacuteIcircrsaquoOacuteEumlUcircEuml IgraveAcirc IcircmiddotUgraveiquestOacute˘IacuteEuml Ucirc˘IgraveIgraveAcircUgravecurrenmacrˆ middotOcircıAcircOgraveOacuteˆAcircEgravepermilOcircIcircEgraveIgraveiquest˙ˆmiddotOcircpermilOcircIcircEgraveIgraveiquest˙ˆ AcircAcirc˘EcircEumlIgraveOgrave macrAcircEgraveUacuteOcircIcircUacuteOcircUgraveOgrave UcircEcirc˘Uacutersaquo˙ˆ AacuteEgraveOcirc˘macrmiddot˝˙ˆ

Ocirc IcircUacuteEgraveUgraveEgraveIcircfi˜ middotIgraveAcircUacutefiIumlEumlUgraveOcirc˜ middotOacuteUgraveEgraveIcircAcircEgraveIgraveAcircOacuteEgraveIcircfi˜ currenOacuteUgraveEgraveIgraveOcirc˜ AcircOacuteEumlIgraveAcircUacuteˆIgravecurrenOacuteOcirc˜ OcircIacute˘permilAcircUacuteIcirclsaquo˜ Acirc˘middotrsaquoUcircıEumlUgraveOcirc˜

∆ραmicroατοποίηση Μετά το τέλος microιας παράστασης δύο θεατές λογοmicroαχούν εκφράζονταςαντίθετες απόψεις για την παράσταση

199

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

199

Συζητήστε το κείmicroενο τουΜ Πλωρίτη Συmicroφωνείτε microετους laquoνεωτερισmicroούςraquo που ει-σάγονται σε παραστάσειςαρχαίου δράmicroατος ∆ικαιο-λογήστε την άποψή σας

laquoiexclpartoslash∆partƒπtradeordfradicπraquo intinfinπ infinƒAtildeinfinπradic centƒinfinordfinfin

∆ΟΥΣ νεωτερισmicroούς πολύ ηγάπησα και πολύ ετίmicroησα τον και-ρό που ασκούσα θεατρική κριτική Κι όταν λέω laquoνεωτερι-σmicroούςraquo εννοώ νέες προσεγγίσεις στο αειθαλές Αρχαίο ∆ράmicroα

Είχαmicroε από τότε κουρασθεί κάπως και κορεσθεί από τις laquoδιδασκαλίεςraquoτραγωδιών που επαναλάmicroβαναν η microια microετά την άλλη την ίδια περίπουlaquoόψινraquo (σκηνοθεσία σκηνογραφία υπόκριση) ndash microrsquoόλο που κι εκείνεςστην εποχή τους είχαν σταθεί νεωτερικές και είχαν φτάσει σε εξαίρε-τα αποτελέσmicroαταΑλλά το ερώτηmicroα προπάντων σήmicroερα είναι ως ποιο σηmicroείο αυτοί

οι νεωτερισmicroοί είναι θεmicroιτοί Ως ποιο σηmicroείο ανταποκρίνονται στον βα-σικό σκοπό microιας απόδοσης του αρχαίου έργου την microετάδοση του προ-βληmicroατισmicroού που περιέχει εκείνο και της ηδονής που παρέχει (Αφορ-microή στο άρθρο τούτο δίνει microια έρευνα στο περιοδικό laquoΠρόσωπαraquo τουlaquoΒήmicroατοςraquo της 31799 όπου απαντούν σηmicroαντικοί σκηνοθέτες ΠήτερΧωλλ Πέτερ Στάιν Κώστας Γαβράς)ΟΧΙ microόνο οι laquoειδικοίraquo αλλά και κάθε ενηmicroερωmicroένος θεατής ξέρει

πως το Αρχαίο ∆ράmicroα ndash και κάθε microεγάλο ∆ράmicroα ndash είναι στοχασmicroόςπάνω στα ανθρώπεια microέσα από σκηνική δράση υψηλού ήθους καιύφους Η αλήθεια το microέγεθος και η αρmicroονική σύνθεση των στοιχείωναυτών δίνουν στο microεγάλο ∆ράmicroα τη διαχρονικότητά του Αν microας laquoσυ-γκινούνraquo η ανταρσία του Προmicroηθέα η laquoαντίστασηraquo της Αντιγόνης ηlaquoαmicroαρτίαraquo του Οιδίποδα οι βασανισmicroοί του Ορέστη είναι επειδή απο-τελούν στοιχεία της απαιώνιας ανθρώπινης υπόστασης της humainecondition που έλεγε ο Montaignehellip επειδή αναγνωρίζουmicroε σrsquoαυτούςκάποιους από τους δικούς microας προβληmicroατισmicroούς εmicroπειρίες αγωνίεςΑυτή είναι η laquoοικειότηταraquo του microεγάλου δράmicroατος εκφρασmicroένη microε Λό-γο (λογική σκέψη) και λόγο και πράξη που εναρmicroονίζονται απόλυτα microετου θέmicroατος το microέγεθος Αν αυτή η αρmicroονία διαταραχθεί ή ανατραπείτο έργο χάνει την ισορροπία και την εmicroβέλειά του στο θεατή χάνει τηνουσία του laquoείναιraquo του ΦΟΒΑΜΑΙ λοιπόν πως οι νεότατοι laquoνεωτερισmicroοίraquo φτάνουν συ-

χνά σε τέτοιες διαταράξεις και ανατροπές Πασχίζοντας να laquoεκσυχρο-νίσουνraquo τα microεγάλα έργα για να τα κάνουν ndash λέειndash προσιτά στον σηmicroε-ρινό θεατή τα microικραίνουν τα συρρικνώνουν και τελικά τα πλαστο-γραφούν Επειδή οι εκσυγχρονισmicroοί που επιχειρούν είναι ολότελα εξω-τερικοί κι επιδερmicroικοί επειδή προσπαθούν να εντυπωσιάσουν να ξι-πάσουν το κοινό microε laquoευρήmicroαταraquo φτηνής laquoεπικαιρότηταςraquo και επαρ-χιώτικου φανφαρονισmicroού που όχι microόνο καταστρέφουν το ήθος και τούφος των έργων αλλά και microε τα laquoπυροτεχνήmicroατάraquo τους αφανίζουν τοίδιο το νόηmicroα και τον προβληmicroατισmicroό του ∆ράmicroατος

Πήτερ Χωλλ Πέτερ ΣτάινΚώστας Γαβράς

200

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

200

Αντί ο θεατής να ενωτίζεται τα προβλήmicroατα των ηρώων αντί να microε-τέχει στο πάθος τους και στα πάθη τους αντί να microεταλαβαίνει τον λόγοτους laquoχαζεύειraquo τον laquomicroοντερνισmicroόraquo των σκηνοθετικών τεχνασmicroάτωνεντυπωσιάζεται ή αντιδρά ή καγχάζει microε το τσιγάρο που καπνίζει microιά ()αγγελιοφόρος microε τα τσιγκέλια όπου κρέmicroεται ο Χορός σαν σφαχτάρι microε

την αφόδευση του χορού στην ορχήστρα και χάνει ολότελα καιτο άγγελmicroα και το χορόδραmicroα και το δράmicroα ολόκληρο Οισκηνοθέτες αυτοί microοιάζουν νrsquoαγνοούν πως το microεγάλο ∆ρά-microα δεν αποβλέπει ποτέ να laquoξαφνιάσειraquo microε τρακατρούκεςmicroε χασαπόχαρτα ή microε χαρτιά καθαριότητας αλλά να εmicro-βαθύνει στο microέγα αίνιγmicroα του συmicroπαντικού microακρόκο-σmicroου και του ανθρώπινου microικρόκοσmicroου Οι δήθεν νεω-τεριστές όmicroως laquoαινιγmicroατίζονταιraquo και ηδονίζονται microεφούmicroαρα microε χασαπιά microε απόβλητα Ισχυριζόmicroενοι πωςmicroε τα ευρήmicroατά τους προβάλλουν τον βαθύτερο συmicro-βολισmicroό των έργων τα εmicroβολίζουν (κατά τη ναυτική πο-λεmicroική ορολογία) και τα καταποντίζουν αύτανδραΣΤΟ ολέθριο τούτο αποτέλεσmicroα συνεργούν συχνά

και οι microεταφράσεις Αυτές που εκσυγχρονίζοντας τάχατον λόγο του ποιητή τον διαστρέφουν σε αγοραίο κου-βεντολόι σε καβγά των τριάδων τον ευτελίζουν τονεκχυδαΐζουν microε τρόπο ολότελα ασύmicroβατο προς το ήθοςκαι το ύφος του πρωτότυπου Ο λόγος των microεγάλωνδραmicroατουργών δεν είναι κοσmicroικά laquoευγενικόςraquo και laquoκοmicro-ψόςraquo ndash συχνά γίνεται βίαιος ακόmicroα και υβριστικός ndashαλλά είναι πάντα καίριος και απόλυτα συνεπής microε τονψυχισmicroό και το πάθος των προσώπων microε την laquoκρίσηraquo

της στιγmicroής όπου εκφέρεται Η διαστροφή του δεν τον κά-νει laquoσύγχρονοraquo αλλά κακόχρονο και κακοχρονιασmicroένο

ΚΑΙ το κοινό Σε κάποιο σηmicroείο της συνέντευξής του ο Πέτερ Στάινλέει πως laquoτο αρχαίο δράmicroα θέλει υπεύθυνους θεατέςraquo Σωστά Όmicroωςπολλοί laquoνεωτεριστέςraquo διαφθείρουν όχι microόνο τα έργα αλλά και το κοινότο κάνουν ακριβώς ανεύθυνο του καλλιεργούν τον σνοmicroπισmicroό της ευ-τέλειας και της χυδαιότητας το εθίζουν να laquoκάνει χάζιraquo ή να laquoσπάειπλάκαraquo microε τα laquoιδιοφυήraquo κόλπα τους που laquomicroαγαρίζουνraquo τα microεγάλα έργαΜrsquo αυτά και microrsquo αυτά οι τέτοιοι νεωτερισmicroοί αντί να laquoεκσυγχρονί-

ζουνraquo το microεγάλο ∆ράmicroα το εκmicroηδενίζουν αντί να το κάνουν πιο laquoοι-κείοraquo το κάνουν ανοίκειο αντί να το κάνουν laquoπαναθρώπινοraquo το κά-νουν πανάθλιο Και το κρεmicroάνε στα τσιγκέλια της δηmicroαγωγίας τους καιαφοδεύουν απάνω του την έπαρσή τους και την επιδειξιοmicroανία τους

(ordf paraIumlˆUacutersaquoUgraveEuml˜ middotfi UgraveOcircOacute EumlIgraveAcircUacutelsaquoUcircEgraveOcirc ∆DaggerOcirc)

201

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

201

Να διαβάσετε την κριτικήτου Κ Γεωργουσόπουλουγια το έργο του Ι Καmicroπανέλ-λη laquoΟ microπαmicroπάς ο πόλεmicroοςraquoκαι να επισηmicroάνετε λέξειςκαι εκφράσεις microε τις οποίεςο κριτικός εκφράζει τη θετι-κή του άποψη για την παρά-σταση και τους ηθοποιούς

laquoprod ordfinfinordfinfin prod centπinfinsectpartint∆πintprodraquo

radic Ιάκωβος Καmicroπανέλλης microε τη χυmicroώδη σάτιρά του laquoΟ microπαmicroπάςο πόλεmicroοςraquo κλείνει microια τριλογία Τα άλλα δυο microέρη είναι τοlaquoΠαραmicroύθι δίχως όνοmicroαraquo και η σάτιρα laquoΟδυσσέα γύρνα σπί-

τιraquo Και τα τρία έργα έχουν microιαν ενότητα θέmicroατος κοινούς στόχουςκαι παράλληλη προβληmicroατική Βασικό όmicroως microοτίβο η αποκάλυψη τωνmicroηχανισmicroών της ιστορικής νοmicroοτέλειας Ένας προσεκτικός αναγνώ-στης θα ανακαλύψει microέσα στα τρία έργα της τριλογίας microια γερή ραχο-κοκαλιά ένας προσεκτικότερος θα διακρίνει και τις νύξεις που το έναέργο κάνει για το άλλο Ο Καmicroπανέλλης δηλώνει πως τα έργα αυτάγράφτηκαν για πρώτη φορά στα 1952 περίπου Είναι φυσικό να εξε-λίσσονται κάτω από τον ίδιο αστερισmicroό Σε καλύτερους καιρούς για τηθεατρική microας παιδεία η τριλογία θα microπορεί να παίζεται στο ίδιο θέα-τρο τρία βράδια στη σειρά και τότε το ένα έργο θα στηρίζει το άλλο καιθα αλληλοαποκαλύπτονται Στον laquoΜπαmicroπά τον πόλεmicroοraquo ο τίτλος παραπέmicroπει σαφώς στη γνω-

στή ρήση του Ηράκλειτου laquoπατήρ πάντων πόλεmicroοςraquo και το περιεχόmicroε-νο της σάτιρας στην ουσία αυτής της ρήσης που κατά ένα τρόπο είναιη πρώτη φιλοσοφική διατύπωση της διαλεκτικής στην ιστορία του αν-θρώπινου πνεύmicroατοςΞεκινώντας ο συγγραφέας από ένα πραγmicroατικό γεγονός που ανα-

φέρεται στην ταραγmicroένη εποχή των διαδόχων του Μ Αλεξάνδρου στηνπολιορκία της Ρόδου από το ∆ηmicroήτριο τον Πολιορκητή κατασκευάζειmicroε καθαρά θεατρικά microέσα άmicroεση γλώσσα εκπληκτικά ευρήmicroατα ένα θε-ατρικό microοντέλο της ιστορικής νοmicroοτέλειας Αντιπαραθέτει τον ΚερδώοΕρmicroή στον Άρη το εmicroπόριο στον πόλεmicroο την απάθεια στη δραστηριό-τητα την επιθετικότητα στην ανοχή Η σύγκρουση των αντιθέτων πα-ράγει microια σύνθεση εκπληκτικής διαύγειας όπου ο καθένας microπορεί ναδιακρίνει τη διαλεκτική κίνηση της ιστορίας Το γνωστό σχήmicroα θέση -αντίθεση - σύνθεση microέσα από τη microαγεία της σκηνικής πειθούς και τηναιχmicroηρότητα της σάτιρας παίρνει microιαν απροσδόκητη προοπτική καιστηρίζει microιαν απροσδόκητη αλήθεια που έπρεπε να θεωρείται αυτο-νόητη Ο τρόπος microε τον οποίον ο Καmicroπανέλλης αποκαλύπτει τους microη-χανισmicroούς που παράγουν την ιδεολογία και τον ηρωϊσmicroό ο τρόπος microετον οποίο χειρίζεται σκηνικά τις γνωστές θέσεις για την άρνηση της άρ-νησης την αλλοτρίωση και τη διατύπωση πως η ιδεολογία είναι ψευ-τοσυνείδηση είναι υποδειγmicroατικός Πίσω από τη σάτιρα ξεπηδάει microιαmicroελαγχολική και απαισιόδοξη αντίληψη για την ιστορία ως παγίδευσηΤο πιο πρωτότυπο εύρηmicroα του έργου που στηρίζει τις παραπάνω από-ψεις είναι ο τρόπος που ο Καmicroπανέλλης αντιmicroετωπίζει τη χρηστικότη-τα των εργαλείων πώς δηλαδή τα εργαλεία αλλάζουν χρήση ανάλογαmicroε τους σκοπούς

Ο Ιάκωβος Καmicroπανέλλης

202

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

202

Έργο γραmicromicroένο microε ευφορία καταιγισmicroό ευρηmicroάτων εσωτερικούς καιεξωτερικούς ρυθmicroούς είναι από τις καίριες σάτιρες του θεάτρου microας∆εν έχει το βάθος του laquoΟδυσσέαraquo αλλά έχει microιαν αφοπλιστική σαφή-νεια που το παλιότερο έργο δεν είχεΤο έργο ευτύχησε στην παράσταση Ο κ Λαζάνης το κίνησε γοργά

και διέκρινε τους αρmicroούς και τις κλειδώσεις του Είχε ζωντάνια ροήχρώmicroατα και στακάτους ρυθmicroούςΟ ίδιος στο ρόλο του ∆ηmicroητρίου επανέλαβε microε παραλλαγές την επι-

τυχία του Οδυσσέα ndashστο βάθος είναι ο ίδιος ρόλος κοιταγmicroένος αλλιώςΟ ηθοποιός ωριmicroότερος τώρα έδειξε το ρόλο ξεδιπλώνοντας όλες τουτις πτυχέςΟ κ Αρmicroένης λιτότερος παρά ποτέ κάτοχος των microέσων του microε-

τρηmicroένος βρέθηκε σε microια στιγmicroή υποκριτικής ευφορίας Είναι έναςηθοποιός που προχωρεί σε συνθετικές λύσεις γρηγορότερα απrsquoότι θαπερίmicroενε κανείς Οι υπόλοιποι ηθοποιοί νέοι και επαρκείς εντάχτηκαν microε φαντασία

στο ρυθmicroό της παράστασης Τους έλειπε βέβαια το βάρος της ηλικίαςπου το αναπλήρωνε η συνέπεια και η ακρίβεια Οι κκ Σώζος Καρα-κωνστάντογλου Χαλκιάς και Κυριαζής δεν έπεσαν πάντα στην παγίδαmicroιας υπερβολής που διέκρινε τον κ Κυριακίδη την κ Κονιόρδου καιτους laquoΜακεδόνεςraquo στρατηγούς Η κ Γέρου έχει φυσική και αφοπλιστικήχάρη αλλά υπεραπλούστευσε την αθωότητα Η κ Παρθενιάδου είχεκύρος περισσότερο στη microεταστροφή τηςΟ κ Ζαρίφης κατασκεύασε χώρους και σχεδίασε κοστούmicroια microε microια

διαχρονική τόλmicroη που αυτή καθεαυτή είναι η σκηνική ποίηση

(intdegAcircˆUacuteAacuteOcirc˘UcircfiOcirc˘IumlOcirc˜ intIumlAcircEgravepermilEgraveiquest IcircmiddotEgrave IcircOgravepermilEgraveIcircAcirc˜ ıAcirciquestUgraveUacuteOcirc˘ππ partIumlIumlEumlOacuteEgraveIcircfi poundcurrenmiddotUgraveUacuteOcirc AcircIcircpermil partUcircUgraversaquomiddot˜ infinılsaquoOacutemiddot 1984)

UcircUgravemiddotIcirciquestUgraveOcirc˜ permilEgravemiddotIcircOcircUgravefiIgraveAcircOacuteOcirc˜ (staccato IgraveEgraveIcircUacutefi laquoUgraveUcircrsaquoIgraveEumlIgravemiddotraquo UgraveOcirc˘ lsaquomacrOcirc˘)

Από τη θεατρική παράσταση του Ι Καmicroπανέλλη laquoΟδυσσέα γύρνα σπίτιraquo

203

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

203

Να αντιστοιχίσετε τις δύοστήλες και να προσθέσετεόσα άλλα είδη θεάτρου γνω-ρίζετε

intˆIgraveAcircEgravepermilDaggerIumlIumlEgraveOcirc

EcirciquestUacuteUcircmiddot

IgraveAcircIumlfipermilUacutemiddotIgravemiddot

OcircAcircUacutecurrenUgravemiddot

ıAcircmiddotUgraveUacuteEgraveIcirclsaquo

AcircEgraveıAcircOgraveUacuteEumlUcircEuml

IgraveEgraveIgravefipermilUacutemiddotIgravemiddot

macrOcircUacutefipermilUacutemiddotIgravemiddot

OcircUacutemiddotUgravefiUacuteEgraveOcirc

UcircIcircEumlOacuteEgraveIcircfi currenUacuteAacuteOcirc Ocirc˘ AcircIcircUgraveAcircIumlAcircrsaquoUgravemiddotEgrave IgraveAcirc UcircmacrEumlIgravemiddot-UgraveEgraveUcircIgraveOcircDagger˜ IcircmiddotEgrave macrOcircUacuteAcirc˘UgraveEgraveIcirciquest sbquolsaquoIgravemiddotUgravemiddot IcircmiddotEgrave Ucirc˘-OacuteOcircpermilAcircDaggerAcircUgravemiddotEgrave middotfi IgraveOcirc˘UcircEgraveIcirclsaquo

permilUacuteiquestIgravemiddot IgraveAcircIumlOcircOcircEgraveEumlIgravecurrenOacuteOcirc Ocirc˘ AcircIcircUgraveAcircIumlAcircrsaquoUgravemiddotEgrave IgraveAcircUgraveUacutemiddotAacuteOcircDaggerpermilEgravemiddot IcircmiddotEgrave OcircUacutemacrlsaquoUcircUgraveUacutemiddot

ıAcircmiddotUgraveUacuteEgraveIcircfi currenUacuteAacuteOcirc AcircIumlmiddotEcircUacutefiUgraveAcircUacuteOcirc middotfi UgraveEumlOacute Icircˆ-Igraveˆpermilrsaquomiddot Ocirc˘ UacuteOcircIcircmiddotIumlAcircrsaquo AacutecurrenIumlEgraveOcirc IgraveAcirc UgraveEuml AacuteOcircUacuteAacutelsaquoAcircOacutemiddotIumlIumlmiddotAacutelsaquo middotUacuteOcircfiUgraveˆOacute IcircmiddotEgrave IcircˆIgraveEgraveIcircOgraveOacute middot-UacuteAcircIacuteEumlAacutelsaquoUcircAcircˆOacute

AcircrsaquopermilOcirc˜ Iuml˘UacuteEgraveIcircOcircDagger permilUacuteiquestIgravemiddotUgraveOcirc˜ IgraveAcirc OcircIumlIumlcurren˜ Acirc-UacuteEgravecurrenUgraveAcircEgraveAcirc˜ Ocirc˘ middotrsaquo˙AcircUgravemiddotEgrave Ucirc˘Oacutelsaquoıˆ˜ IgraveAcircmiddotOacuteUgraveOcircIgraversaquoIgravemiddot

AcircIcircIcircIumlEumlUcircEgravemiddotUcircUgraveEgraveIcircfi IgraveAcircIumlfipermilUacutemiddotIgravemiddot

AcircIumlmiddotEcircUacutefi ıAcircmiddotUgraveUacuteEgraveIcircfi currenUacuteAacuteOcirc IgraveAcirc IgraveOcirc˘UcircEgraveIcirclsaquo UgraveUacutemiddot-AacuteOcircDaggerpermilEgrave IcircmiddotEgrave macrOcircUacutefi Ocirc˘ UcircmiddotUgraveEgraveUacutersaquo˙AcircEgrave UgraveEumlOacute AcircEgraveIcircmiddotEgrave-UacutefiUgraveEumlUgravemiddot

AcircrsaquopermilOcirc˜ IcircˆIgraveˆpermilrsaquomiddot˜ IgraveAcirc AcircEgravepermil˘IumlIumlEgravemiddotIcirclsaquo ˘fiıAcircUcircEumlIcircmiddotEgrave UgraveUacutemiddotAacuteOcircDaggerpermilEgravemiddot

AcircIumlmiddotEcircUacuteiquest IcircˆIgraveˆpermilrsaquomiddot IgraveAcirc AcircOacutemiddotIumlIumlmiddotUcircUcircfiIgraveAcircOacuteAcirc˜IgraveOcirc˘UcircEgraveIcirccurren˜ UcircIcircEumlOacutecurren˜

sectAcircIacuteEgraveIumlfiAacuteEgraveOcirc (UcircmacrAcircUgraveEgraveIcircfi IgraveAcirc UgraveEuml ıAcircmiddotUgraveUacuteEgraveIcirclsaquo IcircUacuteEgraveUgraveEgraveIcirclsaquo)

Το αρχαίο θέατρο της ∆ωδώνης στην Ήπειρο

204

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

204

Να παρατηρήσετε την πολυ-σηmicroία των λέξεων παράστα-ση έργο υποκριτής Να προσ-διορίσετε τη σηmicroασία τους σεκάθε φράση και να τις αντι-καταστήσετε όπου microπορείτεmicroε συνώνυmicroες λέξειςεκφρά-σεις

Από τις παραστάσεις των νοmicroισmicroάτων αντλούmicroε ποικίλες ιστορικέςπληροφορίες

Ο δικηγόρος εισέπραξε ένα σεβαστό ποσό για την παράστασή τουστο Εφετείο

Τα παιδιά στη σηmicroερινή εποχή αποκτούν πολλές παραστάσεις microε τηβοήθεια των microέσων microαζικής επικοινωνίας

Η παράσταση έκανε αίσθηση και προκάλεσε ευmicroενή σχόλια

Εκπρόσωποι του Συλλόγου Γονέων και Κηδεmicroόνων του σχολείουmicroας έκαναν παράσταση στον Υπουργό Παιδείας για να ικανοποι-ηθούν τα αιτήmicroατά τους

Ο πρεσβευτής της Γαλλίας laquoπροέβη σε έντονες παραστάσειςraquo

Να γίνουν οι γραφικές παραστάσεις των συναρτήσεων

Το έργο του δασκάλου είναι πολύ δύσκολο

Έργο της κυβέρνησης είναι η ευηmicroερία της χώρας

∆εν είναι δικό microου έργο να ελέγχω τους άλλους

Εκτελούνται δηmicroόσια έργα Έργα όχι λόγια

laquoΟ Ερρίκος ο ∆΄raquo θεωρείται το αντιπροσωπευτικότερο και τεχνι-κότερο έργο του Πιραντέλλο

Το έργο τέχνης έχει microεταβληθεί σε εmicroπόρευmicroα που laquoδιακινείταιraquo microεχίλιους τρόπους και microε τις πιο σύγχρονες οικονοmicroικές microεθόδους

Ο Μ Βασίλειος άσκησε σηmicroαντικό φιλανθρωπικό έργο

Ο Σοφοκλής εισάγει στην τραγωδία τον τρίτο υποκριτή

∆εν τον εmicroπιστεύοmicroαι καθόλου Είναι microεγάλος υποκριτής

α) Να αφηγηθείτε τις εντυπώσεις σας από microια παράσταση που εί-δατε και να τις γράψετε σrsquo ένα φίλο σας που βρίσκεται σε άλληπόλη

β) Να ετοιmicroάσετε την κριτική microιας παράστασης για microια τοπική εφη-microερίδα Μπορείτε να αξιοποιήσετε το λεξιλόγιο που ακολουθεί

205

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

205

UgraveOcirc currenUacuteAacuteOcirc IgraveOcircOacutefiUacutemiddotIcircUgraveOcirc UacuteˆUgraveOcircOcircUacuteEgravemiddotIcircfi EgravepermilEgravefiUacuteUacute˘ıIgraveOcirc AcircIumlmiddotEcircUacutefi UcircOcircsbquomiddotUacutefi middotIacuteEgravefiIumlOcircAacuteOcircUcirc˘AacuteIcircIumlOcircOacuteEgraveUcircUgraveEgraveIcircfi OcircIumlDaggerIcircUacuteOcircUgraveOcirc OcircIuml˘middotEgraveAacuteIgravecurrenOacuteOcirc AacuteOacuteˆUcircUgravefi AcircmiddotOacutemiddotUcircUgravemiddotUgraveEgraveIcircfi UgraveOcircIumlIgraveEumlUacutefiOcircIuml˘Ucirc˘˙EumlUgraveEumlIgravecurrenOacuteOcirc AcircrsaquoIcircmiddotEgraveUacuteOcirc OcircIumlEgraveUgraveEgraveIcircfi UacuteˆUgravefiUgrave˘Ocirc IumlEumlIcircUgraveEgraveIcircfi middotIcircmiddotUgravemiddotOacutefiEumlUgraveOcircIacuteAcircAcircUacutemiddotUcircIgravecurrenOacuteOcirc iquestUacuteUgraveEgraveOcirc permilUacutemiddotIgravemiddotUgraveEgraveIcircfiIcircˆIgraveEgraveIcircfi IcircIumlmiddotUcircEgraveIcircfi UcircDaggerAacutemacrUacuteOcircOacuteOcirc UacuteAcircmiddotIumlEgraveUcircUgraveEgraveIcircfiEumlıOcircAacuteUacutemiddotEcircEgraveIcircfi OacutemiddotUgraveOcirc˘UacutemiddotIumlEgraveUcircUgraveEgraveIcircfi Ucirc˘IgravesbquoOcircIumlEgraveIcircfi middotUcircUgraveEgraveIcircfi permilUacuteiquestIgravemiddot EgraveUcircUgraveOcircUacuteEgraveIcircfi permilUacuteiquestIgravemiddot

middotOacutecurrensbquoEumlIcircAcircIcircmiddotUgravecurrensbquoEumlIcircAcirc AcircrsaquomacrAcirc ıAcircUacuteIgravelsaquo ˘OcircpermilOcircmacrlsaquomiddotUgravemiddotAacuteOgravepermilEuml middotOcircUgrave˘macrrsaquomiddot IacuteAcircUcirclsaquoIcircˆUcircAcirc ıDaggerAcircIumlIumlmiddot middotOcircUgravecurrenIumlAcircUcircAcirc AacuteAcircAacuteOcircOacutefi˜ permilEumlIgraveEgraveOcircDaggerUacuteAacuteEumlUcircAcirc Ucirc˘˙EumlUgravelsaquoUcircAcircEgrave˜

Ocirc UcircIcircEumlOacuteOcircıcurrenUgraveEuml˜ permilEgraveiquestUcircEumlIgraveOcirc˜ Acirc˘UacuteEumlIgravemiddotUgraveEgraveIcircfi˜ UgraveOcircIumlIgraveEumlUacutefi˜ AcircIgraveOacuteAcirc˘UcircIgravecurrenOacuteOcirc˜ AcircIcircIumlAcircIcircUgravefi˜ AcircIcircIcircAcircOacuteUgraveUacuteEgraveIcircfi˜Acirc˘EcirciquestOacuteUgravemiddotUcircUgraveOcirc˜

˘OcircUgraveiquestUcircUcircˆ UgraveOcirc˘˜ AcircUacuteIgraveEumlOacuteAcirc˘Ugravecurren˜ UcircAcirc AcircOacuteEgravemiddotrsaquoOcirc UcircDaggerOacuteOcircIumlOcirc UcircIcircEumlOacuteOcircıAcircUgraveOgrave IgraveAcirc permilAcircIacuteEgraveOcircUgraveAcircmacrOacutersaquomiddot ndashIgravemiddotAcircUcircUgraveUacutersaquomiddot ndashAcirc˘Ucirc˘OacuteAcircEgravepermilEumlUcircrsaquomiddot ndashUcirc˘OacutecurrenAcircEgravemiddot AcircEgraveIgraveAcircIumlOcircDaggerIgravemiddotEgrave UgraveEuml UcircIcircEumlOacuteOcircıAcircUcircrsaquomiddotpermilEgravepermiliquestUcircIcircˆ UgraveOcirc currenUacuteAacuteOcirc UcirccurrensbquoOcircIgravemiddotEgrave UgraveOcirc currenUacuteAacuteOcirc ndashUgraveEuml IgraveAcircUgraveiquestEcircUacutemiddotUcircEuml ndashUgraveOcirc IcircOcircEgraveOacutefi IcircmiddotEgraveOacuteOcircUgraveOcircIgraveOgraveUacuteˆUgraveOcircUgrave˘Ograve permilEgravemiddotUcircIcircAcirc˘iquest˙ˆ AcircEgraveUacutemiddotIgravemiddotUgraversaquo˙OcircIgravemiddotEgrave middotIacuteEgraveOcircOcircEgraveOgrave UgraveEgrave˜ permil˘OacutemiddotUgravefiUgraveEumlUgraveAcirc˜

Ocirc EumlıOcircOcircEgravefi˜ ıAcircmiddotUgraveUacutersaquoOacuteOcirc˜ middotUcircUgravecurrenUacuteEgrave UgraveOcirc˘ ıAcirciquestUgraveUacuteOcirc˘ sbquoAcircOacuteUgravecurrenUgravemiddot EgravecurrenUacuteAcircEgravemiddot UgraveEuml˜ UgravecurrenmacrOacuteEuml˜ UgraveUacutemiddotAacuteˆpermilfi˜UacuteˆUgravemiddotAacuteˆOacutersaquoUcircUgraveUacuteEgravemiddot sbquoOcirc˘sbquofi UacutefiUcircˆOcirc IcircOcircIgraveiquestUacuteUcircOcirc˜

Ocirc ırsaquomiddotUcircOcirc˜ ıAcircmiddotUgraveUacuteEgraveIcirclsaquo OcircIgraveiquestpermilmiddot IcircOcircIgravemiddotOacutersaquomiddot IgraveOcirc˘IumlOcircDaggerIcircEgrave

AcircmiddotAacuteAacuteAcircIumlIgravemiddotUgraveEgraveIcircfi˜ AcircUacutemiddotUcircEgraveUgraveAcircmacrOacuteEgraveIcircfi˜ UacuteˆUgraveOcircOcircUacuteEgravemiddotIcircfi˜ AcircEgraveUacutemiddotIgravemiddotUgraveEgraveIcircfi˜EcircOcircEgraveUgraveEumlUgraveEgraveIcircfi˜ AcircmiddotUacutemacrEgravemiddotIcircfi˜

AcircUacuteEgraveOcircpermilAcircDaggerˆ middotrsaquoUacuteOacuteˆ IcircUacutemiddotUgraveEgraveIcirclsaquo AcircEgravemacrOcircUacutelsaquoAacuteEumlUcircEuml

Euml middotUacuteiquestUcircUgravemiddotUcircEuml middotOacuteEumlAacute˘UacuteEgraveIcirclsaquo UgraveEgraveIgraveEumlUgraveEgraveIcirclsaquo middotOcircAacuteAcirc˘IgravemiddotUgraveEgraveOacutelsaquo middotAacuteIcircfiUcircIgraveEgravemiddot UacuteOgraveUgraveEuml (UacuteAcircIgraveEgravecurrenUacutemiddot) Acirc˘UacutefiUcircˆEumlUacutefimacrAcircEgraveUacuteEuml IgraveOcirc˘UcircAcircEgravemiddotIcirclsaquo UcircmacrOcircIumlEgraveIcirclsaquo AcircrsaquoUcircEumlIgraveEuml Iumlmiddot˚Icirclsaquo iquestbdquoOcircAacuteEuml middotOacuteEgravemiddotUacutelsaquo AcircOacutepermilEgravemiddotEcirccurrenUacuteOcirc˘UcircmiddotAcircEgraveIgraveAcircIumlEumlIgravecurrenOacuteEuml IumlmiddotIgraveUacutelsaquo middotIacutecurrenmacrmiddotUcircUgraveEuml

UgraveOcirc IcircOcircEgraveOacutefi IumlmiddotUgraveDagger EcircmiddotOacutemiddotUgraveEgraveIcircfi OcircIuml˘IumlEumlıcurren˜ UacuteOcircOcircpermilAcirc˘UgraveEgraveIcircfiUcirc˘OacuteUgraveEumlUacuteEumlUgraveEgraveIcircfi permilDaggerUcircIcircOcircIumlOcirc middotmiddotEgraveUgraveEumlUgraveEgraveIcircfi

middotUacutemiddotIcircOcircIumlOcirc˘ıOgrave IgraveAcirc Ucirc˘AacuteIcircrsaquoOacuteEumlUcircEuml IgraveAcirc IcircmiddotUgraveiquestOacute˘IacuteEuml Ucirc˘IgraveIgraveAcircUgravecurrenmacrˆ middotOcircıAcircOgraveOacuteˆAcircEgravepermilOcircIcircEgraveIgraveiquest˙ˆmiddotOcircpermilOcircIcircEgraveIgraveiquest˙ˆ AcircAcirc˘EcircEumlIgraveOgrave macrAcircEgraveUacuteOcircIcircUacuteOcircUgraveOgrave UcircEcirc˘Uacutersaquo˙ˆ AacuteEgraveOcirc˘macrmiddot˝˙ˆ

Ocirc IcircUacuteEgraveUgraveEgraveIcircfi˜ middotIgraveAcircUacutefiIumlEumlUgraveOcirc˜ middotOacuteUgraveEgraveIcircAcircEgraveIgraveAcircOacuteEgraveIcircfi˜ currenOacuteUgraveEgraveIgraveOcirc˜ AcircOacuteEumlIgraveAcircUacuteˆIgravecurrenOacuteOcirc˜ OcircIacute˘permilAcircUacuteIcirclsaquo˜ Acirc˘middotrsaquoUcircıEumlUgraveOcirc˜

∆ραmicroατοποίηση Μετά το τέλος microιας παράστασης δύο θεατές λογοmicroαχούν εκφράζονταςαντίθετες απόψεις για την παράσταση

200

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

200

Αντί ο θεατής να ενωτίζεται τα προβλήmicroατα των ηρώων αντί να microε-τέχει στο πάθος τους και στα πάθη τους αντί να microεταλαβαίνει τον λόγοτους laquoχαζεύειraquo τον laquomicroοντερνισmicroόraquo των σκηνοθετικών τεχνασmicroάτωνεντυπωσιάζεται ή αντιδρά ή καγχάζει microε το τσιγάρο που καπνίζει microιά ()αγγελιοφόρος microε τα τσιγκέλια όπου κρέmicroεται ο Χορός σαν σφαχτάρι microε

την αφόδευση του χορού στην ορχήστρα και χάνει ολότελα καιτο άγγελmicroα και το χορόδραmicroα και το δράmicroα ολόκληρο Οισκηνοθέτες αυτοί microοιάζουν νrsquoαγνοούν πως το microεγάλο ∆ρά-microα δεν αποβλέπει ποτέ να laquoξαφνιάσειraquo microε τρακατρούκεςmicroε χασαπόχαρτα ή microε χαρτιά καθαριότητας αλλά να εmicro-βαθύνει στο microέγα αίνιγmicroα του συmicroπαντικού microακρόκο-σmicroου και του ανθρώπινου microικρόκοσmicroου Οι δήθεν νεω-τεριστές όmicroως laquoαινιγmicroατίζονταιraquo και ηδονίζονται microεφούmicroαρα microε χασαπιά microε απόβλητα Ισχυριζόmicroενοι πωςmicroε τα ευρήmicroατά τους προβάλλουν τον βαθύτερο συmicro-βολισmicroό των έργων τα εmicroβολίζουν (κατά τη ναυτική πο-λεmicroική ορολογία) και τα καταποντίζουν αύτανδραΣΤΟ ολέθριο τούτο αποτέλεσmicroα συνεργούν συχνά

και οι microεταφράσεις Αυτές που εκσυγχρονίζοντας τάχατον λόγο του ποιητή τον διαστρέφουν σε αγοραίο κου-βεντολόι σε καβγά των τριάδων τον ευτελίζουν τονεκχυδαΐζουν microε τρόπο ολότελα ασύmicroβατο προς το ήθοςκαι το ύφος του πρωτότυπου Ο λόγος των microεγάλωνδραmicroατουργών δεν είναι κοσmicroικά laquoευγενικόςraquo και laquoκοmicro-ψόςraquo ndash συχνά γίνεται βίαιος ακόmicroα και υβριστικός ndashαλλά είναι πάντα καίριος και απόλυτα συνεπής microε τονψυχισmicroό και το πάθος των προσώπων microε την laquoκρίσηraquo

της στιγmicroής όπου εκφέρεται Η διαστροφή του δεν τον κά-νει laquoσύγχρονοraquo αλλά κακόχρονο και κακοχρονιασmicroένο

ΚΑΙ το κοινό Σε κάποιο σηmicroείο της συνέντευξής του ο Πέτερ Στάινλέει πως laquoτο αρχαίο δράmicroα θέλει υπεύθυνους θεατέςraquo Σωστά Όmicroωςπολλοί laquoνεωτεριστέςraquo διαφθείρουν όχι microόνο τα έργα αλλά και το κοινότο κάνουν ακριβώς ανεύθυνο του καλλιεργούν τον σνοmicroπισmicroό της ευ-τέλειας και της χυδαιότητας το εθίζουν να laquoκάνει χάζιraquo ή να laquoσπάειπλάκαraquo microε τα laquoιδιοφυήraquo κόλπα τους που laquomicroαγαρίζουνraquo τα microεγάλα έργαΜrsquo αυτά και microrsquo αυτά οι τέτοιοι νεωτερισmicroοί αντί να laquoεκσυγχρονί-

ζουνraquo το microεγάλο ∆ράmicroα το εκmicroηδενίζουν αντί να το κάνουν πιο laquoοι-κείοraquo το κάνουν ανοίκειο αντί να το κάνουν laquoπαναθρώπινοraquo το κά-νουν πανάθλιο Και το κρεmicroάνε στα τσιγκέλια της δηmicroαγωγίας τους καιαφοδεύουν απάνω του την έπαρσή τους και την επιδειξιοmicroανία τους

(ordf paraIumlˆUacutersaquoUgraveEuml˜ middotfi UgraveOcircOacute EumlIgraveAcircUacutelsaquoUcircEgraveOcirc ∆DaggerOcirc)

201

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

201

Να διαβάσετε την κριτικήτου Κ Γεωργουσόπουλουγια το έργο του Ι Καmicroπανέλ-λη laquoΟ microπαmicroπάς ο πόλεmicroοςraquoκαι να επισηmicroάνετε λέξειςκαι εκφράσεις microε τις οποίεςο κριτικός εκφράζει τη θετι-κή του άποψη για την παρά-σταση και τους ηθοποιούς

laquoprod ordfinfinordfinfin prod centπinfinsectpartint∆πintprodraquo

radic Ιάκωβος Καmicroπανέλλης microε τη χυmicroώδη σάτιρά του laquoΟ microπαmicroπάςο πόλεmicroοςraquo κλείνει microια τριλογία Τα άλλα δυο microέρη είναι τοlaquoΠαραmicroύθι δίχως όνοmicroαraquo και η σάτιρα laquoΟδυσσέα γύρνα σπί-

τιraquo Και τα τρία έργα έχουν microιαν ενότητα θέmicroατος κοινούς στόχουςκαι παράλληλη προβληmicroατική Βασικό όmicroως microοτίβο η αποκάλυψη τωνmicroηχανισmicroών της ιστορικής νοmicroοτέλειας Ένας προσεκτικός αναγνώ-στης θα ανακαλύψει microέσα στα τρία έργα της τριλογίας microια γερή ραχο-κοκαλιά ένας προσεκτικότερος θα διακρίνει και τις νύξεις που το έναέργο κάνει για το άλλο Ο Καmicroπανέλλης δηλώνει πως τα έργα αυτάγράφτηκαν για πρώτη φορά στα 1952 περίπου Είναι φυσικό να εξε-λίσσονται κάτω από τον ίδιο αστερισmicroό Σε καλύτερους καιρούς για τηθεατρική microας παιδεία η τριλογία θα microπορεί να παίζεται στο ίδιο θέα-τρο τρία βράδια στη σειρά και τότε το ένα έργο θα στηρίζει το άλλο καιθα αλληλοαποκαλύπτονται Στον laquoΜπαmicroπά τον πόλεmicroοraquo ο τίτλος παραπέmicroπει σαφώς στη γνω-

στή ρήση του Ηράκλειτου laquoπατήρ πάντων πόλεmicroοςraquo και το περιεχόmicroε-νο της σάτιρας στην ουσία αυτής της ρήσης που κατά ένα τρόπο είναιη πρώτη φιλοσοφική διατύπωση της διαλεκτικής στην ιστορία του αν-θρώπινου πνεύmicroατοςΞεκινώντας ο συγγραφέας από ένα πραγmicroατικό γεγονός που ανα-

φέρεται στην ταραγmicroένη εποχή των διαδόχων του Μ Αλεξάνδρου στηνπολιορκία της Ρόδου από το ∆ηmicroήτριο τον Πολιορκητή κατασκευάζειmicroε καθαρά θεατρικά microέσα άmicroεση γλώσσα εκπληκτικά ευρήmicroατα ένα θε-ατρικό microοντέλο της ιστορικής νοmicroοτέλειας Αντιπαραθέτει τον ΚερδώοΕρmicroή στον Άρη το εmicroπόριο στον πόλεmicroο την απάθεια στη δραστηριό-τητα την επιθετικότητα στην ανοχή Η σύγκρουση των αντιθέτων πα-ράγει microια σύνθεση εκπληκτικής διαύγειας όπου ο καθένας microπορεί ναδιακρίνει τη διαλεκτική κίνηση της ιστορίας Το γνωστό σχήmicroα θέση -αντίθεση - σύνθεση microέσα από τη microαγεία της σκηνικής πειθούς και τηναιχmicroηρότητα της σάτιρας παίρνει microιαν απροσδόκητη προοπτική καιστηρίζει microιαν απροσδόκητη αλήθεια που έπρεπε να θεωρείται αυτο-νόητη Ο τρόπος microε τον οποίον ο Καmicroπανέλλης αποκαλύπτει τους microη-χανισmicroούς που παράγουν την ιδεολογία και τον ηρωϊσmicroό ο τρόπος microετον οποίο χειρίζεται σκηνικά τις γνωστές θέσεις για την άρνηση της άρ-νησης την αλλοτρίωση και τη διατύπωση πως η ιδεολογία είναι ψευ-τοσυνείδηση είναι υποδειγmicroατικός Πίσω από τη σάτιρα ξεπηδάει microιαmicroελαγχολική και απαισιόδοξη αντίληψη για την ιστορία ως παγίδευσηΤο πιο πρωτότυπο εύρηmicroα του έργου που στηρίζει τις παραπάνω από-ψεις είναι ο τρόπος που ο Καmicroπανέλλης αντιmicroετωπίζει τη χρηστικότη-τα των εργαλείων πώς δηλαδή τα εργαλεία αλλάζουν χρήση ανάλογαmicroε τους σκοπούς

Ο Ιάκωβος Καmicroπανέλλης

202

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

202

Έργο γραmicromicroένο microε ευφορία καταιγισmicroό ευρηmicroάτων εσωτερικούς καιεξωτερικούς ρυθmicroούς είναι από τις καίριες σάτιρες του θεάτρου microας∆εν έχει το βάθος του laquoΟδυσσέαraquo αλλά έχει microιαν αφοπλιστική σαφή-νεια που το παλιότερο έργο δεν είχεΤο έργο ευτύχησε στην παράσταση Ο κ Λαζάνης το κίνησε γοργά

και διέκρινε τους αρmicroούς και τις κλειδώσεις του Είχε ζωντάνια ροήχρώmicroατα και στακάτους ρυθmicroούςΟ ίδιος στο ρόλο του ∆ηmicroητρίου επανέλαβε microε παραλλαγές την επι-

τυχία του Οδυσσέα ndashστο βάθος είναι ο ίδιος ρόλος κοιταγmicroένος αλλιώςΟ ηθοποιός ωριmicroότερος τώρα έδειξε το ρόλο ξεδιπλώνοντας όλες τουτις πτυχέςΟ κ Αρmicroένης λιτότερος παρά ποτέ κάτοχος των microέσων του microε-

τρηmicroένος βρέθηκε σε microια στιγmicroή υποκριτικής ευφορίας Είναι έναςηθοποιός που προχωρεί σε συνθετικές λύσεις γρηγορότερα απrsquoότι θαπερίmicroενε κανείς Οι υπόλοιποι ηθοποιοί νέοι και επαρκείς εντάχτηκαν microε φαντασία

στο ρυθmicroό της παράστασης Τους έλειπε βέβαια το βάρος της ηλικίαςπου το αναπλήρωνε η συνέπεια και η ακρίβεια Οι κκ Σώζος Καρα-κωνστάντογλου Χαλκιάς και Κυριαζής δεν έπεσαν πάντα στην παγίδαmicroιας υπερβολής που διέκρινε τον κ Κυριακίδη την κ Κονιόρδου καιτους laquoΜακεδόνεςraquo στρατηγούς Η κ Γέρου έχει φυσική και αφοπλιστικήχάρη αλλά υπεραπλούστευσε την αθωότητα Η κ Παρθενιάδου είχεκύρος περισσότερο στη microεταστροφή τηςΟ κ Ζαρίφης κατασκεύασε χώρους και σχεδίασε κοστούmicroια microε microια

διαχρονική τόλmicroη που αυτή καθεαυτή είναι η σκηνική ποίηση

(intdegAcircˆUacuteAacuteOcirc˘UcircfiOcirc˘IumlOcirc˜ intIumlAcircEgravepermilEgraveiquest IcircmiddotEgrave IcircOgravepermilEgraveIcircAcirc˜ ıAcirciquestUgraveUacuteOcirc˘ππ partIumlIumlEumlOacuteEgraveIcircfi poundcurrenmiddotUgraveUacuteOcirc AcircIcircpermil partUcircUgraversaquomiddot˜ infinılsaquoOacutemiddot 1984)

UcircUgravemiddotIcirciquestUgraveOcirc˜ permilEgravemiddotIcircOcircUgravefiIgraveAcircOacuteOcirc˜ (staccato IgraveEgraveIcircUacutefi laquoUgraveUcircrsaquoIgraveEumlIgravemiddotraquo UgraveOcirc˘ lsaquomacrOcirc˘)

Από τη θεατρική παράσταση του Ι Καmicroπανέλλη laquoΟδυσσέα γύρνα σπίτιraquo

203

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

203

Να αντιστοιχίσετε τις δύοστήλες και να προσθέσετεόσα άλλα είδη θεάτρου γνω-ρίζετε

intˆIgraveAcircEgravepermilDaggerIumlIumlEgraveOcirc

EcirciquestUacuteUcircmiddot

IgraveAcircIumlfipermilUacutemiddotIgravemiddot

OcircAcircUacutecurrenUgravemiddot

ıAcircmiddotUgraveUacuteEgraveIcirclsaquo

AcircEgraveıAcircOgraveUacuteEumlUcircEuml

IgraveEgraveIgravefipermilUacutemiddotIgravemiddot

macrOcircUacutefipermilUacutemiddotIgravemiddot

OcircUacutemiddotUgravefiUacuteEgraveOcirc

UcircIcircEumlOacuteEgraveIcircfi currenUacuteAacuteOcirc Ocirc˘ AcircIcircUgraveAcircIumlAcircrsaquoUgravemiddotEgrave IgraveAcirc UcircmacrEumlIgravemiddot-UgraveEgraveUcircIgraveOcircDagger˜ IcircmiddotEgrave macrOcircUacuteAcirc˘UgraveEgraveIcirciquest sbquolsaquoIgravemiddotUgravemiddot IcircmiddotEgrave Ucirc˘-OacuteOcircpermilAcircDaggerAcircUgravemiddotEgrave middotfi IgraveOcirc˘UcircEgraveIcirclsaquo

permilUacuteiquestIgravemiddot IgraveAcircIumlOcircOcircEgraveEumlIgravecurrenOacuteOcirc Ocirc˘ AcircIcircUgraveAcircIumlAcircrsaquoUgravemiddotEgrave IgraveAcircUgraveUacutemiddotAacuteOcircDaggerpermilEgravemiddot IcircmiddotEgrave OcircUacutemacrlsaquoUcircUgraveUacutemiddot

ıAcircmiddotUgraveUacuteEgraveIcircfi currenUacuteAacuteOcirc AcircIumlmiddotEcircUacutefiUgraveAcircUacuteOcirc middotfi UgraveEumlOacute Icircˆ-Igraveˆpermilrsaquomiddot Ocirc˘ UacuteOcircIcircmiddotIumlAcircrsaquo AacutecurrenIumlEgraveOcirc IgraveAcirc UgraveEuml AacuteOcircUacuteAacutelsaquoAcircOacutemiddotIumlIumlmiddotAacutelsaquo middotUacuteOcircfiUgraveˆOacute IcircmiddotEgrave IcircˆIgraveEgraveIcircOgraveOacute middot-UacuteAcircIacuteEumlAacutelsaquoUcircAcircˆOacute

AcircrsaquopermilOcirc˜ Iuml˘UacuteEgraveIcircOcircDagger permilUacuteiquestIgravemiddotUgraveOcirc˜ IgraveAcirc OcircIumlIumlcurren˜ Acirc-UacuteEgravecurrenUgraveAcircEgraveAcirc˜ Ocirc˘ middotrsaquo˙AcircUgravemiddotEgrave Ucirc˘Oacutelsaquoıˆ˜ IgraveAcircmiddotOacuteUgraveOcircIgraversaquoIgravemiddot

AcircIcircIcircIumlEumlUcircEgravemiddotUcircUgraveEgraveIcircfi IgraveAcircIumlfipermilUacutemiddotIgravemiddot

AcircIumlmiddotEcircUacutefi ıAcircmiddotUgraveUacuteEgraveIcircfi currenUacuteAacuteOcirc IgraveAcirc IgraveOcirc˘UcircEgraveIcirclsaquo UgraveUacutemiddot-AacuteOcircDaggerpermilEgrave IcircmiddotEgrave macrOcircUacutefi Ocirc˘ UcircmiddotUgraveEgraveUacutersaquo˙AcircEgrave UgraveEumlOacute AcircEgraveIcircmiddotEgrave-UacutefiUgraveEumlUgravemiddot

AcircrsaquopermilOcirc˜ IcircˆIgraveˆpermilrsaquomiddot˜ IgraveAcirc AcircEgravepermil˘IumlIumlEgravemiddotIcirclsaquo ˘fiıAcircUcircEumlIcircmiddotEgrave UgraveUacutemiddotAacuteOcircDaggerpermilEgravemiddot

AcircIumlmiddotEcircUacuteiquest IcircˆIgraveˆpermilrsaquomiddot IgraveAcirc AcircOacutemiddotIumlIumlmiddotUcircUcircfiIgraveAcircOacuteAcirc˜IgraveOcirc˘UcircEgraveIcirccurren˜ UcircIcircEumlOacutecurren˜

sectAcircIacuteEgraveIumlfiAacuteEgraveOcirc (UcircmacrAcircUgraveEgraveIcircfi IgraveAcirc UgraveEuml ıAcircmiddotUgraveUacuteEgraveIcirclsaquo IcircUacuteEgraveUgraveEgraveIcirclsaquo)

Το αρχαίο θέατρο της ∆ωδώνης στην Ήπειρο

204

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

204

Να παρατηρήσετε την πολυ-σηmicroία των λέξεων παράστα-ση έργο υποκριτής Να προσ-διορίσετε τη σηmicroασία τους σεκάθε φράση και να τις αντι-καταστήσετε όπου microπορείτεmicroε συνώνυmicroες λέξειςεκφρά-σεις

Από τις παραστάσεις των νοmicroισmicroάτων αντλούmicroε ποικίλες ιστορικέςπληροφορίες

Ο δικηγόρος εισέπραξε ένα σεβαστό ποσό για την παράστασή τουστο Εφετείο

Τα παιδιά στη σηmicroερινή εποχή αποκτούν πολλές παραστάσεις microε τηβοήθεια των microέσων microαζικής επικοινωνίας

Η παράσταση έκανε αίσθηση και προκάλεσε ευmicroενή σχόλια

Εκπρόσωποι του Συλλόγου Γονέων και Κηδεmicroόνων του σχολείουmicroας έκαναν παράσταση στον Υπουργό Παιδείας για να ικανοποι-ηθούν τα αιτήmicroατά τους

Ο πρεσβευτής της Γαλλίας laquoπροέβη σε έντονες παραστάσειςraquo

Να γίνουν οι γραφικές παραστάσεις των συναρτήσεων

Το έργο του δασκάλου είναι πολύ δύσκολο

Έργο της κυβέρνησης είναι η ευηmicroερία της χώρας

∆εν είναι δικό microου έργο να ελέγχω τους άλλους

Εκτελούνται δηmicroόσια έργα Έργα όχι λόγια

laquoΟ Ερρίκος ο ∆΄raquo θεωρείται το αντιπροσωπευτικότερο και τεχνι-κότερο έργο του Πιραντέλλο

Το έργο τέχνης έχει microεταβληθεί σε εmicroπόρευmicroα που laquoδιακινείταιraquo microεχίλιους τρόπους και microε τις πιο σύγχρονες οικονοmicroικές microεθόδους

Ο Μ Βασίλειος άσκησε σηmicroαντικό φιλανθρωπικό έργο

Ο Σοφοκλής εισάγει στην τραγωδία τον τρίτο υποκριτή

∆εν τον εmicroπιστεύοmicroαι καθόλου Είναι microεγάλος υποκριτής

α) Να αφηγηθείτε τις εντυπώσεις σας από microια παράσταση που εί-δατε και να τις γράψετε σrsquo ένα φίλο σας που βρίσκεται σε άλληπόλη

β) Να ετοιmicroάσετε την κριτική microιας παράστασης για microια τοπική εφη-microερίδα Μπορείτε να αξιοποιήσετε το λεξιλόγιο που ακολουθεί

205

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

205

UgraveOcirc currenUacuteAacuteOcirc IgraveOcircOacutefiUacutemiddotIcircUgraveOcirc UacuteˆUgraveOcircOcircUacuteEgravemiddotIcircfi EgravepermilEgravefiUacuteUacute˘ıIgraveOcirc AcircIumlmiddotEcircUacutefi UcircOcircsbquomiddotUacutefi middotIacuteEgravefiIumlOcircAacuteOcircUcirc˘AacuteIcircIumlOcircOacuteEgraveUcircUgraveEgraveIcircfi OcircIumlDaggerIcircUacuteOcircUgraveOcirc OcircIuml˘middotEgraveAacuteIgravecurrenOacuteOcirc AacuteOacuteˆUcircUgravefi AcircmiddotOacutemiddotUcircUgravemiddotUgraveEgraveIcircfi UgraveOcircIumlIgraveEumlUacutefiOcircIuml˘Ucirc˘˙EumlUgraveEumlIgravecurrenOacuteOcirc AcircrsaquoIcircmiddotEgraveUacuteOcirc OcircIumlEgraveUgraveEgraveIcircfi UacuteˆUgravefiUgrave˘Ocirc IumlEumlIcircUgraveEgraveIcircfi middotIcircmiddotUgravemiddotOacutefiEumlUgraveOcircIacuteAcircAcircUacutemiddotUcircIgravecurrenOacuteOcirc iquestUacuteUgraveEgraveOcirc permilUacutemiddotIgravemiddotUgraveEgraveIcircfiIcircˆIgraveEgraveIcircfi IcircIumlmiddotUcircEgraveIcircfi UcircDaggerAacutemacrUacuteOcircOacuteOcirc UacuteAcircmiddotIumlEgraveUcircUgraveEgraveIcircfiEumlıOcircAacuteUacutemiddotEcircEgraveIcircfi OacutemiddotUgraveOcirc˘UacutemiddotIumlEgraveUcircUgraveEgraveIcircfi Ucirc˘IgravesbquoOcircIumlEgraveIcircfi middotUcircUgraveEgraveIcircfi permilUacuteiquestIgravemiddot EgraveUcircUgraveOcircUacuteEgraveIcircfi permilUacuteiquestIgravemiddot

middotOacutecurrensbquoEumlIcircAcircIcircmiddotUgravecurrensbquoEumlIcircAcirc AcircrsaquomacrAcirc ıAcircUacuteIgravelsaquo ˘OcircpermilOcircmacrlsaquomiddotUgravemiddotAacuteOgravepermilEuml middotOcircUgrave˘macrrsaquomiddot IacuteAcircUcirclsaquoIcircˆUcircAcirc ıDaggerAcircIumlIumlmiddot middotOcircUgravecurrenIumlAcircUcircAcirc AacuteAcircAacuteOcircOacutefi˜ permilEumlIgraveEgraveOcircDaggerUacuteAacuteEumlUcircAcirc Ucirc˘˙EumlUgravelsaquoUcircAcircEgrave˜

Ocirc UcircIcircEumlOacuteOcircıcurrenUgraveEuml˜ permilEgraveiquestUcircEumlIgraveOcirc˜ Acirc˘UacuteEumlIgravemiddotUgraveEgraveIcircfi˜ UgraveOcircIumlIgraveEumlUacutefi˜ AcircIgraveOacuteAcirc˘UcircIgravecurrenOacuteOcirc˜ AcircIcircIumlAcircIcircUgravefi˜ AcircIcircIcircAcircOacuteUgraveUacuteEgraveIcircfi˜Acirc˘EcirciquestOacuteUgravemiddotUcircUgraveOcirc˜

˘OcircUgraveiquestUcircUcircˆ UgraveOcirc˘˜ AcircUacuteIgraveEumlOacuteAcirc˘Ugravecurren˜ UcircAcirc AcircOacuteEgravemiddotrsaquoOcirc UcircDaggerOacuteOcircIumlOcirc UcircIcircEumlOacuteOcircıAcircUgraveOgrave IgraveAcirc permilAcircIacuteEgraveOcircUgraveAcircmacrOacutersaquomiddot ndashIgravemiddotAcircUcircUgraveUacutersaquomiddot ndashAcirc˘Ucirc˘OacuteAcircEgravepermilEumlUcircrsaquomiddot ndashUcirc˘OacutecurrenAcircEgravemiddot AcircEgraveIgraveAcircIumlOcircDaggerIgravemiddotEgrave UgraveEuml UcircIcircEumlOacuteOcircıAcircUcircrsaquomiddotpermilEgravepermiliquestUcircIcircˆ UgraveOcirc currenUacuteAacuteOcirc UcirccurrensbquoOcircIgravemiddotEgrave UgraveOcirc currenUacuteAacuteOcirc ndashUgraveEuml IgraveAcircUgraveiquestEcircUacutemiddotUcircEuml ndashUgraveOcirc IcircOcircEgraveOacutefi IcircmiddotEgraveOacuteOcircUgraveOcircIgraveOgraveUacuteˆUgraveOcircUgrave˘Ograve permilEgravemiddotUcircIcircAcirc˘iquest˙ˆ AcircEgraveUacutemiddotIgravemiddotUgraversaquo˙OcircIgravemiddotEgrave middotIacuteEgraveOcircOcircEgraveOgrave UgraveEgrave˜ permil˘OacutemiddotUgravefiUgraveEumlUgraveAcirc˜

Ocirc EumlıOcircOcircEgravefi˜ ıAcircmiddotUgraveUacutersaquoOacuteOcirc˜ middotUcircUgravecurrenUacuteEgrave UgraveOcirc˘ ıAcirciquestUgraveUacuteOcirc˘ sbquoAcircOacuteUgravecurrenUgravemiddot EgravecurrenUacuteAcircEgravemiddot UgraveEuml˜ UgravecurrenmacrOacuteEuml˜ UgraveUacutemiddotAacuteˆpermilfi˜UacuteˆUgravemiddotAacuteˆOacutersaquoUcircUgraveUacuteEgravemiddot sbquoOcirc˘sbquofi UacutefiUcircˆOcirc IcircOcircIgraveiquestUacuteUcircOcirc˜

Ocirc ırsaquomiddotUcircOcirc˜ ıAcircmiddotUgraveUacuteEgraveIcirclsaquo OcircIgraveiquestpermilmiddot IcircOcircIgravemiddotOacutersaquomiddot IgraveOcirc˘IumlOcircDaggerIcircEgrave

AcircmiddotAacuteAacuteAcircIumlIgravemiddotUgraveEgraveIcircfi˜ AcircUacutemiddotUcircEgraveUgraveAcircmacrOacuteEgraveIcircfi˜ UacuteˆUgraveOcircOcircUacuteEgravemiddotIcircfi˜ AcircEgraveUacutemiddotIgravemiddotUgraveEgraveIcircfi˜EcircOcircEgraveUgraveEumlUgraveEgraveIcircfi˜ AcircmiddotUacutemacrEgravemiddotIcircfi˜

AcircUacuteEgraveOcircpermilAcircDaggerˆ middotrsaquoUacuteOacuteˆ IcircUacutemiddotUgraveEgraveIcirclsaquo AcircEgravemacrOcircUacutelsaquoAacuteEumlUcircEuml

Euml middotUacuteiquestUcircUgravemiddotUcircEuml middotOacuteEumlAacute˘UacuteEgraveIcirclsaquo UgraveEgraveIgraveEumlUgraveEgraveIcirclsaquo middotOcircAacuteAcirc˘IgravemiddotUgraveEgraveOacutelsaquo middotAacuteIcircfiUcircIgraveEgravemiddot UacuteOgraveUgraveEuml (UacuteAcircIgraveEgravecurrenUacutemiddot) Acirc˘UacutefiUcircˆEumlUacutefimacrAcircEgraveUacuteEuml IgraveOcirc˘UcircAcircEgravemiddotIcirclsaquo UcircmacrOcircIumlEgraveIcirclsaquo AcircrsaquoUcircEumlIgraveEuml Iumlmiddot˚Icirclsaquo iquestbdquoOcircAacuteEuml middotOacuteEgravemiddotUacutelsaquo AcircOacutepermilEgravemiddotEcirccurrenUacuteOcirc˘UcircmiddotAcircEgraveIgraveAcircIumlEumlIgravecurrenOacuteEuml IumlmiddotIgraveUacutelsaquo middotIacutecurrenmacrmiddotUcircUgraveEuml

UgraveOcirc IcircOcircEgraveOacutefi IumlmiddotUgraveDagger EcircmiddotOacutemiddotUgraveEgraveIcircfi OcircIuml˘IumlEumlıcurren˜ UacuteOcircOcircpermilAcirc˘UgraveEgraveIcircfiUcirc˘OacuteUgraveEumlUacuteEumlUgraveEgraveIcircfi permilDaggerUcircIcircOcircIumlOcirc middotmiddotEgraveUgraveEumlUgraveEgraveIcircfi

middotUacutemiddotIcircOcircIumlOcirc˘ıOgrave IgraveAcirc Ucirc˘AacuteIcircrsaquoOacuteEumlUcircEuml IgraveAcirc IcircmiddotUgraveiquestOacute˘IacuteEuml Ucirc˘IgraveIgraveAcircUgravecurrenmacrˆ middotOcircıAcircOgraveOacuteˆAcircEgravepermilOcircIcircEgraveIgraveiquest˙ˆmiddotOcircpermilOcircIcircEgraveIgraveiquest˙ˆ AcircAcirc˘EcircEumlIgraveOgrave macrAcircEgraveUacuteOcircIcircUacuteOcircUgraveOgrave UcircEcirc˘Uacutersaquo˙ˆ AacuteEgraveOcirc˘macrmiddot˝˙ˆ

Ocirc IcircUacuteEgraveUgraveEgraveIcircfi˜ middotIgraveAcircUacutefiIumlEumlUgraveOcirc˜ middotOacuteUgraveEgraveIcircAcircEgraveIgraveAcircOacuteEgraveIcircfi˜ currenOacuteUgraveEgraveIgraveOcirc˜ AcircOacuteEumlIgraveAcircUacuteˆIgravecurrenOacuteOcirc˜ OcircIacute˘permilAcircUacuteIcirclsaquo˜ Acirc˘middotrsaquoUcircıEumlUgraveOcirc˜

∆ραmicroατοποίηση Μετά το τέλος microιας παράστασης δύο θεατές λογοmicroαχούν εκφράζονταςαντίθετες απόψεις για την παράσταση

201

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

201

Να διαβάσετε την κριτικήτου Κ Γεωργουσόπουλουγια το έργο του Ι Καmicroπανέλ-λη laquoΟ microπαmicroπάς ο πόλεmicroοςraquoκαι να επισηmicroάνετε λέξειςκαι εκφράσεις microε τις οποίεςο κριτικός εκφράζει τη θετι-κή του άποψη για την παρά-σταση και τους ηθοποιούς

laquoprod ordfinfinordfinfin prod centπinfinsectpartint∆πintprodraquo

radic Ιάκωβος Καmicroπανέλλης microε τη χυmicroώδη σάτιρά του laquoΟ microπαmicroπάςο πόλεmicroοςraquo κλείνει microια τριλογία Τα άλλα δυο microέρη είναι τοlaquoΠαραmicroύθι δίχως όνοmicroαraquo και η σάτιρα laquoΟδυσσέα γύρνα σπί-

τιraquo Και τα τρία έργα έχουν microιαν ενότητα θέmicroατος κοινούς στόχουςκαι παράλληλη προβληmicroατική Βασικό όmicroως microοτίβο η αποκάλυψη τωνmicroηχανισmicroών της ιστορικής νοmicroοτέλειας Ένας προσεκτικός αναγνώ-στης θα ανακαλύψει microέσα στα τρία έργα της τριλογίας microια γερή ραχο-κοκαλιά ένας προσεκτικότερος θα διακρίνει και τις νύξεις που το έναέργο κάνει για το άλλο Ο Καmicroπανέλλης δηλώνει πως τα έργα αυτάγράφτηκαν για πρώτη φορά στα 1952 περίπου Είναι φυσικό να εξε-λίσσονται κάτω από τον ίδιο αστερισmicroό Σε καλύτερους καιρούς για τηθεατρική microας παιδεία η τριλογία θα microπορεί να παίζεται στο ίδιο θέα-τρο τρία βράδια στη σειρά και τότε το ένα έργο θα στηρίζει το άλλο καιθα αλληλοαποκαλύπτονται Στον laquoΜπαmicroπά τον πόλεmicroοraquo ο τίτλος παραπέmicroπει σαφώς στη γνω-

στή ρήση του Ηράκλειτου laquoπατήρ πάντων πόλεmicroοςraquo και το περιεχόmicroε-νο της σάτιρας στην ουσία αυτής της ρήσης που κατά ένα τρόπο είναιη πρώτη φιλοσοφική διατύπωση της διαλεκτικής στην ιστορία του αν-θρώπινου πνεύmicroατοςΞεκινώντας ο συγγραφέας από ένα πραγmicroατικό γεγονός που ανα-

φέρεται στην ταραγmicroένη εποχή των διαδόχων του Μ Αλεξάνδρου στηνπολιορκία της Ρόδου από το ∆ηmicroήτριο τον Πολιορκητή κατασκευάζειmicroε καθαρά θεατρικά microέσα άmicroεση γλώσσα εκπληκτικά ευρήmicroατα ένα θε-ατρικό microοντέλο της ιστορικής νοmicroοτέλειας Αντιπαραθέτει τον ΚερδώοΕρmicroή στον Άρη το εmicroπόριο στον πόλεmicroο την απάθεια στη δραστηριό-τητα την επιθετικότητα στην ανοχή Η σύγκρουση των αντιθέτων πα-ράγει microια σύνθεση εκπληκτικής διαύγειας όπου ο καθένας microπορεί ναδιακρίνει τη διαλεκτική κίνηση της ιστορίας Το γνωστό σχήmicroα θέση -αντίθεση - σύνθεση microέσα από τη microαγεία της σκηνικής πειθούς και τηναιχmicroηρότητα της σάτιρας παίρνει microιαν απροσδόκητη προοπτική καιστηρίζει microιαν απροσδόκητη αλήθεια που έπρεπε να θεωρείται αυτο-νόητη Ο τρόπος microε τον οποίον ο Καmicroπανέλλης αποκαλύπτει τους microη-χανισmicroούς που παράγουν την ιδεολογία και τον ηρωϊσmicroό ο τρόπος microετον οποίο χειρίζεται σκηνικά τις γνωστές θέσεις για την άρνηση της άρ-νησης την αλλοτρίωση και τη διατύπωση πως η ιδεολογία είναι ψευ-τοσυνείδηση είναι υποδειγmicroατικός Πίσω από τη σάτιρα ξεπηδάει microιαmicroελαγχολική και απαισιόδοξη αντίληψη για την ιστορία ως παγίδευσηΤο πιο πρωτότυπο εύρηmicroα του έργου που στηρίζει τις παραπάνω από-ψεις είναι ο τρόπος που ο Καmicroπανέλλης αντιmicroετωπίζει τη χρηστικότη-τα των εργαλείων πώς δηλαδή τα εργαλεία αλλάζουν χρήση ανάλογαmicroε τους σκοπούς

Ο Ιάκωβος Καmicroπανέλλης

202

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

202

Έργο γραmicromicroένο microε ευφορία καταιγισmicroό ευρηmicroάτων εσωτερικούς καιεξωτερικούς ρυθmicroούς είναι από τις καίριες σάτιρες του θεάτρου microας∆εν έχει το βάθος του laquoΟδυσσέαraquo αλλά έχει microιαν αφοπλιστική σαφή-νεια που το παλιότερο έργο δεν είχεΤο έργο ευτύχησε στην παράσταση Ο κ Λαζάνης το κίνησε γοργά

και διέκρινε τους αρmicroούς και τις κλειδώσεις του Είχε ζωντάνια ροήχρώmicroατα και στακάτους ρυθmicroούςΟ ίδιος στο ρόλο του ∆ηmicroητρίου επανέλαβε microε παραλλαγές την επι-

τυχία του Οδυσσέα ndashστο βάθος είναι ο ίδιος ρόλος κοιταγmicroένος αλλιώςΟ ηθοποιός ωριmicroότερος τώρα έδειξε το ρόλο ξεδιπλώνοντας όλες τουτις πτυχέςΟ κ Αρmicroένης λιτότερος παρά ποτέ κάτοχος των microέσων του microε-

τρηmicroένος βρέθηκε σε microια στιγmicroή υποκριτικής ευφορίας Είναι έναςηθοποιός που προχωρεί σε συνθετικές λύσεις γρηγορότερα απrsquoότι θαπερίmicroενε κανείς Οι υπόλοιποι ηθοποιοί νέοι και επαρκείς εντάχτηκαν microε φαντασία

στο ρυθmicroό της παράστασης Τους έλειπε βέβαια το βάρος της ηλικίαςπου το αναπλήρωνε η συνέπεια και η ακρίβεια Οι κκ Σώζος Καρα-κωνστάντογλου Χαλκιάς και Κυριαζής δεν έπεσαν πάντα στην παγίδαmicroιας υπερβολής που διέκρινε τον κ Κυριακίδη την κ Κονιόρδου καιτους laquoΜακεδόνεςraquo στρατηγούς Η κ Γέρου έχει φυσική και αφοπλιστικήχάρη αλλά υπεραπλούστευσε την αθωότητα Η κ Παρθενιάδου είχεκύρος περισσότερο στη microεταστροφή τηςΟ κ Ζαρίφης κατασκεύασε χώρους και σχεδίασε κοστούmicroια microε microια

διαχρονική τόλmicroη που αυτή καθεαυτή είναι η σκηνική ποίηση

(intdegAcircˆUacuteAacuteOcirc˘UcircfiOcirc˘IumlOcirc˜ intIumlAcircEgravepermilEgraveiquest IcircmiddotEgrave IcircOgravepermilEgraveIcircAcirc˜ ıAcirciquestUgraveUacuteOcirc˘ππ partIumlIumlEumlOacuteEgraveIcircfi poundcurrenmiddotUgraveUacuteOcirc AcircIcircpermil partUcircUgraversaquomiddot˜ infinılsaquoOacutemiddot 1984)

UcircUgravemiddotIcirciquestUgraveOcirc˜ permilEgravemiddotIcircOcircUgravefiIgraveAcircOacuteOcirc˜ (staccato IgraveEgraveIcircUacutefi laquoUgraveUcircrsaquoIgraveEumlIgravemiddotraquo UgraveOcirc˘ lsaquomacrOcirc˘)

Από τη θεατρική παράσταση του Ι Καmicroπανέλλη laquoΟδυσσέα γύρνα σπίτιraquo

203

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

203

Να αντιστοιχίσετε τις δύοστήλες και να προσθέσετεόσα άλλα είδη θεάτρου γνω-ρίζετε

intˆIgraveAcircEgravepermilDaggerIumlIumlEgraveOcirc

EcirciquestUacuteUcircmiddot

IgraveAcircIumlfipermilUacutemiddotIgravemiddot

OcircAcircUacutecurrenUgravemiddot

ıAcircmiddotUgraveUacuteEgraveIcirclsaquo

AcircEgraveıAcircOgraveUacuteEumlUcircEuml

IgraveEgraveIgravefipermilUacutemiddotIgravemiddot

macrOcircUacutefipermilUacutemiddotIgravemiddot

OcircUacutemiddotUgravefiUacuteEgraveOcirc

UcircIcircEumlOacuteEgraveIcircfi currenUacuteAacuteOcirc Ocirc˘ AcircIcircUgraveAcircIumlAcircrsaquoUgravemiddotEgrave IgraveAcirc UcircmacrEumlIgravemiddot-UgraveEgraveUcircIgraveOcircDagger˜ IcircmiddotEgrave macrOcircUacuteAcirc˘UgraveEgraveIcirciquest sbquolsaquoIgravemiddotUgravemiddot IcircmiddotEgrave Ucirc˘-OacuteOcircpermilAcircDaggerAcircUgravemiddotEgrave middotfi IgraveOcirc˘UcircEgraveIcirclsaquo

permilUacuteiquestIgravemiddot IgraveAcircIumlOcircOcircEgraveEumlIgravecurrenOacuteOcirc Ocirc˘ AcircIcircUgraveAcircIumlAcircrsaquoUgravemiddotEgrave IgraveAcircUgraveUacutemiddotAacuteOcircDaggerpermilEgravemiddot IcircmiddotEgrave OcircUacutemacrlsaquoUcircUgraveUacutemiddot

ıAcircmiddotUgraveUacuteEgraveIcircfi currenUacuteAacuteOcirc AcircIumlmiddotEcircUacutefiUgraveAcircUacuteOcirc middotfi UgraveEumlOacute Icircˆ-Igraveˆpermilrsaquomiddot Ocirc˘ UacuteOcircIcircmiddotIumlAcircrsaquo AacutecurrenIumlEgraveOcirc IgraveAcirc UgraveEuml AacuteOcircUacuteAacutelsaquoAcircOacutemiddotIumlIumlmiddotAacutelsaquo middotUacuteOcircfiUgraveˆOacute IcircmiddotEgrave IcircˆIgraveEgraveIcircOgraveOacute middot-UacuteAcircIacuteEumlAacutelsaquoUcircAcircˆOacute

AcircrsaquopermilOcirc˜ Iuml˘UacuteEgraveIcircOcircDagger permilUacuteiquestIgravemiddotUgraveOcirc˜ IgraveAcirc OcircIumlIumlcurren˜ Acirc-UacuteEgravecurrenUgraveAcircEgraveAcirc˜ Ocirc˘ middotrsaquo˙AcircUgravemiddotEgrave Ucirc˘Oacutelsaquoıˆ˜ IgraveAcircmiddotOacuteUgraveOcircIgraversaquoIgravemiddot

AcircIcircIcircIumlEumlUcircEgravemiddotUcircUgraveEgraveIcircfi IgraveAcircIumlfipermilUacutemiddotIgravemiddot

AcircIumlmiddotEcircUacutefi ıAcircmiddotUgraveUacuteEgraveIcircfi currenUacuteAacuteOcirc IgraveAcirc IgraveOcirc˘UcircEgraveIcirclsaquo UgraveUacutemiddot-AacuteOcircDaggerpermilEgrave IcircmiddotEgrave macrOcircUacutefi Ocirc˘ UcircmiddotUgraveEgraveUacutersaquo˙AcircEgrave UgraveEumlOacute AcircEgraveIcircmiddotEgrave-UacutefiUgraveEumlUgravemiddot

AcircrsaquopermilOcirc˜ IcircˆIgraveˆpermilrsaquomiddot˜ IgraveAcirc AcircEgravepermil˘IumlIumlEgravemiddotIcirclsaquo ˘fiıAcircUcircEumlIcircmiddotEgrave UgraveUacutemiddotAacuteOcircDaggerpermilEgravemiddot

AcircIumlmiddotEcircUacuteiquest IcircˆIgraveˆpermilrsaquomiddot IgraveAcirc AcircOacutemiddotIumlIumlmiddotUcircUcircfiIgraveAcircOacuteAcirc˜IgraveOcirc˘UcircEgraveIcirccurren˜ UcircIcircEumlOacutecurren˜

sectAcircIacuteEgraveIumlfiAacuteEgraveOcirc (UcircmacrAcircUgraveEgraveIcircfi IgraveAcirc UgraveEuml ıAcircmiddotUgraveUacuteEgraveIcirclsaquo IcircUacuteEgraveUgraveEgraveIcirclsaquo)

Το αρχαίο θέατρο της ∆ωδώνης στην Ήπειρο

204

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

204

Να παρατηρήσετε την πολυ-σηmicroία των λέξεων παράστα-ση έργο υποκριτής Να προσ-διορίσετε τη σηmicroασία τους σεκάθε φράση και να τις αντι-καταστήσετε όπου microπορείτεmicroε συνώνυmicroες λέξειςεκφρά-σεις

Από τις παραστάσεις των νοmicroισmicroάτων αντλούmicroε ποικίλες ιστορικέςπληροφορίες

Ο δικηγόρος εισέπραξε ένα σεβαστό ποσό για την παράστασή τουστο Εφετείο

Τα παιδιά στη σηmicroερινή εποχή αποκτούν πολλές παραστάσεις microε τηβοήθεια των microέσων microαζικής επικοινωνίας

Η παράσταση έκανε αίσθηση και προκάλεσε ευmicroενή σχόλια

Εκπρόσωποι του Συλλόγου Γονέων και Κηδεmicroόνων του σχολείουmicroας έκαναν παράσταση στον Υπουργό Παιδείας για να ικανοποι-ηθούν τα αιτήmicroατά τους

Ο πρεσβευτής της Γαλλίας laquoπροέβη σε έντονες παραστάσειςraquo

Να γίνουν οι γραφικές παραστάσεις των συναρτήσεων

Το έργο του δασκάλου είναι πολύ δύσκολο

Έργο της κυβέρνησης είναι η ευηmicroερία της χώρας

∆εν είναι δικό microου έργο να ελέγχω τους άλλους

Εκτελούνται δηmicroόσια έργα Έργα όχι λόγια

laquoΟ Ερρίκος ο ∆΄raquo θεωρείται το αντιπροσωπευτικότερο και τεχνι-κότερο έργο του Πιραντέλλο

Το έργο τέχνης έχει microεταβληθεί σε εmicroπόρευmicroα που laquoδιακινείταιraquo microεχίλιους τρόπους και microε τις πιο σύγχρονες οικονοmicroικές microεθόδους

Ο Μ Βασίλειος άσκησε σηmicroαντικό φιλανθρωπικό έργο

Ο Σοφοκλής εισάγει στην τραγωδία τον τρίτο υποκριτή

∆εν τον εmicroπιστεύοmicroαι καθόλου Είναι microεγάλος υποκριτής

α) Να αφηγηθείτε τις εντυπώσεις σας από microια παράσταση που εί-δατε και να τις γράψετε σrsquo ένα φίλο σας που βρίσκεται σε άλληπόλη

β) Να ετοιmicroάσετε την κριτική microιας παράστασης για microια τοπική εφη-microερίδα Μπορείτε να αξιοποιήσετε το λεξιλόγιο που ακολουθεί

205

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

205

UgraveOcirc currenUacuteAacuteOcirc IgraveOcircOacutefiUacutemiddotIcircUgraveOcirc UacuteˆUgraveOcircOcircUacuteEgravemiddotIcircfi EgravepermilEgravefiUacuteUacute˘ıIgraveOcirc AcircIumlmiddotEcircUacutefi UcircOcircsbquomiddotUacutefi middotIacuteEgravefiIumlOcircAacuteOcircUcirc˘AacuteIcircIumlOcircOacuteEgraveUcircUgraveEgraveIcircfi OcircIumlDaggerIcircUacuteOcircUgraveOcirc OcircIuml˘middotEgraveAacuteIgravecurrenOacuteOcirc AacuteOacuteˆUcircUgravefi AcircmiddotOacutemiddotUcircUgravemiddotUgraveEgraveIcircfi UgraveOcircIumlIgraveEumlUacutefiOcircIuml˘Ucirc˘˙EumlUgraveEumlIgravecurrenOacuteOcirc AcircrsaquoIcircmiddotEgraveUacuteOcirc OcircIumlEgraveUgraveEgraveIcircfi UacuteˆUgravefiUgrave˘Ocirc IumlEumlIcircUgraveEgraveIcircfi middotIcircmiddotUgravemiddotOacutefiEumlUgraveOcircIacuteAcircAcircUacutemiddotUcircIgravecurrenOacuteOcirc iquestUacuteUgraveEgraveOcirc permilUacutemiddotIgravemiddotUgraveEgraveIcircfiIcircˆIgraveEgraveIcircfi IcircIumlmiddotUcircEgraveIcircfi UcircDaggerAacutemacrUacuteOcircOacuteOcirc UacuteAcircmiddotIumlEgraveUcircUgraveEgraveIcircfiEumlıOcircAacuteUacutemiddotEcircEgraveIcircfi OacutemiddotUgraveOcirc˘UacutemiddotIumlEgraveUcircUgraveEgraveIcircfi Ucirc˘IgravesbquoOcircIumlEgraveIcircfi middotUcircUgraveEgraveIcircfi permilUacuteiquestIgravemiddot EgraveUcircUgraveOcircUacuteEgraveIcircfi permilUacuteiquestIgravemiddot

middotOacutecurrensbquoEumlIcircAcircIcircmiddotUgravecurrensbquoEumlIcircAcirc AcircrsaquomacrAcirc ıAcircUacuteIgravelsaquo ˘OcircpermilOcircmacrlsaquomiddotUgravemiddotAacuteOgravepermilEuml middotOcircUgrave˘macrrsaquomiddot IacuteAcircUcirclsaquoIcircˆUcircAcirc ıDaggerAcircIumlIumlmiddot middotOcircUgravecurrenIumlAcircUcircAcirc AacuteAcircAacuteOcircOacutefi˜ permilEumlIgraveEgraveOcircDaggerUacuteAacuteEumlUcircAcirc Ucirc˘˙EumlUgravelsaquoUcircAcircEgrave˜

Ocirc UcircIcircEumlOacuteOcircıcurrenUgraveEuml˜ permilEgraveiquestUcircEumlIgraveOcirc˜ Acirc˘UacuteEumlIgravemiddotUgraveEgraveIcircfi˜ UgraveOcircIumlIgraveEumlUacutefi˜ AcircIgraveOacuteAcirc˘UcircIgravecurrenOacuteOcirc˜ AcircIcircIumlAcircIcircUgravefi˜ AcircIcircIcircAcircOacuteUgraveUacuteEgraveIcircfi˜Acirc˘EcirciquestOacuteUgravemiddotUcircUgraveOcirc˜

˘OcircUgraveiquestUcircUcircˆ UgraveOcirc˘˜ AcircUacuteIgraveEumlOacuteAcirc˘Ugravecurren˜ UcircAcirc AcircOacuteEgravemiddotrsaquoOcirc UcircDaggerOacuteOcircIumlOcirc UcircIcircEumlOacuteOcircıAcircUgraveOgrave IgraveAcirc permilAcircIacuteEgraveOcircUgraveAcircmacrOacutersaquomiddot ndashIgravemiddotAcircUcircUgraveUacutersaquomiddot ndashAcirc˘Ucirc˘OacuteAcircEgravepermilEumlUcircrsaquomiddot ndashUcirc˘OacutecurrenAcircEgravemiddot AcircEgraveIgraveAcircIumlOcircDaggerIgravemiddotEgrave UgraveEuml UcircIcircEumlOacuteOcircıAcircUcircrsaquomiddotpermilEgravepermiliquestUcircIcircˆ UgraveOcirc currenUacuteAacuteOcirc UcirccurrensbquoOcircIgravemiddotEgrave UgraveOcirc currenUacuteAacuteOcirc ndashUgraveEuml IgraveAcircUgraveiquestEcircUacutemiddotUcircEuml ndashUgraveOcirc IcircOcircEgraveOacutefi IcircmiddotEgraveOacuteOcircUgraveOcircIgraveOgraveUacuteˆUgraveOcircUgrave˘Ograve permilEgravemiddotUcircIcircAcirc˘iquest˙ˆ AcircEgraveUacutemiddotIgravemiddotUgraversaquo˙OcircIgravemiddotEgrave middotIacuteEgraveOcircOcircEgraveOgrave UgraveEgrave˜ permil˘OacutemiddotUgravefiUgraveEumlUgraveAcirc˜

Ocirc EumlıOcircOcircEgravefi˜ ıAcircmiddotUgraveUacutersaquoOacuteOcirc˜ middotUcircUgravecurrenUacuteEgrave UgraveOcirc˘ ıAcirciquestUgraveUacuteOcirc˘ sbquoAcircOacuteUgravecurrenUgravemiddot EgravecurrenUacuteAcircEgravemiddot UgraveEuml˜ UgravecurrenmacrOacuteEuml˜ UgraveUacutemiddotAacuteˆpermilfi˜UacuteˆUgravemiddotAacuteˆOacutersaquoUcircUgraveUacuteEgravemiddot sbquoOcirc˘sbquofi UacutefiUcircˆOcirc IcircOcircIgraveiquestUacuteUcircOcirc˜

Ocirc ırsaquomiddotUcircOcirc˜ ıAcircmiddotUgraveUacuteEgraveIcirclsaquo OcircIgraveiquestpermilmiddot IcircOcircIgravemiddotOacutersaquomiddot IgraveOcirc˘IumlOcircDaggerIcircEgrave

AcircmiddotAacuteAacuteAcircIumlIgravemiddotUgraveEgraveIcircfi˜ AcircUacutemiddotUcircEgraveUgraveAcircmacrOacuteEgraveIcircfi˜ UacuteˆUgraveOcircOcircUacuteEgravemiddotIcircfi˜ AcircEgraveUacutemiddotIgravemiddotUgraveEgraveIcircfi˜EcircOcircEgraveUgraveEumlUgraveEgraveIcircfi˜ AcircmiddotUacutemacrEgravemiddotIcircfi˜

AcircUacuteEgraveOcircpermilAcircDaggerˆ middotrsaquoUacuteOacuteˆ IcircUacutemiddotUgraveEgraveIcirclsaquo AcircEgravemacrOcircUacutelsaquoAacuteEumlUcircEuml

Euml middotUacuteiquestUcircUgravemiddotUcircEuml middotOacuteEumlAacute˘UacuteEgraveIcirclsaquo UgraveEgraveIgraveEumlUgraveEgraveIcirclsaquo middotOcircAacuteAcirc˘IgravemiddotUgraveEgraveOacutelsaquo middotAacuteIcircfiUcircIgraveEgravemiddot UacuteOgraveUgraveEuml (UacuteAcircIgraveEgravecurrenUacutemiddot) Acirc˘UacutefiUcircˆEumlUacutefimacrAcircEgraveUacuteEuml IgraveOcirc˘UcircAcircEgravemiddotIcirclsaquo UcircmacrOcircIumlEgraveIcirclsaquo AcircrsaquoUcircEumlIgraveEuml Iumlmiddot˚Icirclsaquo iquestbdquoOcircAacuteEuml middotOacuteEgravemiddotUacutelsaquo AcircOacutepermilEgravemiddotEcirccurrenUacuteOcirc˘UcircmiddotAcircEgraveIgraveAcircIumlEumlIgravecurrenOacuteEuml IumlmiddotIgraveUacutelsaquo middotIacutecurrenmacrmiddotUcircUgraveEuml

UgraveOcirc IcircOcircEgraveOacutefi IumlmiddotUgraveDagger EcircmiddotOacutemiddotUgraveEgraveIcircfi OcircIuml˘IumlEumlıcurren˜ UacuteOcircOcircpermilAcirc˘UgraveEgraveIcircfiUcirc˘OacuteUgraveEumlUacuteEumlUgraveEgraveIcircfi permilDaggerUcircIcircOcircIumlOcirc middotmiddotEgraveUgraveEumlUgraveEgraveIcircfi

middotUacutemiddotIcircOcircIumlOcirc˘ıOgrave IgraveAcirc Ucirc˘AacuteIcircrsaquoOacuteEumlUcircEuml IgraveAcirc IcircmiddotUgraveiquestOacute˘IacuteEuml Ucirc˘IgraveIgraveAcircUgravecurrenmacrˆ middotOcircıAcircOgraveOacuteˆAcircEgravepermilOcircIcircEgraveIgraveiquest˙ˆmiddotOcircpermilOcircIcircEgraveIgraveiquest˙ˆ AcircAcirc˘EcircEumlIgraveOgrave macrAcircEgraveUacuteOcircIcircUacuteOcircUgraveOgrave UcircEcirc˘Uacutersaquo˙ˆ AacuteEgraveOcirc˘macrmiddot˝˙ˆ

Ocirc IcircUacuteEgraveUgraveEgraveIcircfi˜ middotIgraveAcircUacutefiIumlEumlUgraveOcirc˜ middotOacuteUgraveEgraveIcircAcircEgraveIgraveAcircOacuteEgraveIcircfi˜ currenOacuteUgraveEgraveIgraveOcirc˜ AcircOacuteEumlIgraveAcircUacuteˆIgravecurrenOacuteOcirc˜ OcircIacute˘permilAcircUacuteIcirclsaquo˜ Acirc˘middotrsaquoUcircıEumlUgraveOcirc˜

∆ραmicroατοποίηση Μετά το τέλος microιας παράστασης δύο θεατές λογοmicroαχούν εκφράζονταςαντίθετες απόψεις για την παράσταση

202

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

202

Έργο γραmicromicroένο microε ευφορία καταιγισmicroό ευρηmicroάτων εσωτερικούς καιεξωτερικούς ρυθmicroούς είναι από τις καίριες σάτιρες του θεάτρου microας∆εν έχει το βάθος του laquoΟδυσσέαraquo αλλά έχει microιαν αφοπλιστική σαφή-νεια που το παλιότερο έργο δεν είχεΤο έργο ευτύχησε στην παράσταση Ο κ Λαζάνης το κίνησε γοργά

και διέκρινε τους αρmicroούς και τις κλειδώσεις του Είχε ζωντάνια ροήχρώmicroατα και στακάτους ρυθmicroούςΟ ίδιος στο ρόλο του ∆ηmicroητρίου επανέλαβε microε παραλλαγές την επι-

τυχία του Οδυσσέα ndashστο βάθος είναι ο ίδιος ρόλος κοιταγmicroένος αλλιώςΟ ηθοποιός ωριmicroότερος τώρα έδειξε το ρόλο ξεδιπλώνοντας όλες τουτις πτυχέςΟ κ Αρmicroένης λιτότερος παρά ποτέ κάτοχος των microέσων του microε-

τρηmicroένος βρέθηκε σε microια στιγmicroή υποκριτικής ευφορίας Είναι έναςηθοποιός που προχωρεί σε συνθετικές λύσεις γρηγορότερα απrsquoότι θαπερίmicroενε κανείς Οι υπόλοιποι ηθοποιοί νέοι και επαρκείς εντάχτηκαν microε φαντασία

στο ρυθmicroό της παράστασης Τους έλειπε βέβαια το βάρος της ηλικίαςπου το αναπλήρωνε η συνέπεια και η ακρίβεια Οι κκ Σώζος Καρα-κωνστάντογλου Χαλκιάς και Κυριαζής δεν έπεσαν πάντα στην παγίδαmicroιας υπερβολής που διέκρινε τον κ Κυριακίδη την κ Κονιόρδου καιτους laquoΜακεδόνεςraquo στρατηγούς Η κ Γέρου έχει φυσική και αφοπλιστικήχάρη αλλά υπεραπλούστευσε την αθωότητα Η κ Παρθενιάδου είχεκύρος περισσότερο στη microεταστροφή τηςΟ κ Ζαρίφης κατασκεύασε χώρους και σχεδίασε κοστούmicroια microε microια

διαχρονική τόλmicroη που αυτή καθεαυτή είναι η σκηνική ποίηση

(intdegAcircˆUacuteAacuteOcirc˘UcircfiOcirc˘IumlOcirc˜ intIumlAcircEgravepermilEgraveiquest IcircmiddotEgrave IcircOgravepermilEgraveIcircAcirc˜ ıAcirciquestUgraveUacuteOcirc˘ππ partIumlIumlEumlOacuteEgraveIcircfi poundcurrenmiddotUgraveUacuteOcirc AcircIcircpermil partUcircUgraversaquomiddot˜ infinılsaquoOacutemiddot 1984)

UcircUgravemiddotIcirciquestUgraveOcirc˜ permilEgravemiddotIcircOcircUgravefiIgraveAcircOacuteOcirc˜ (staccato IgraveEgraveIcircUacutefi laquoUgraveUcircrsaquoIgraveEumlIgravemiddotraquo UgraveOcirc˘ lsaquomacrOcirc˘)

Από τη θεατρική παράσταση του Ι Καmicroπανέλλη laquoΟδυσσέα γύρνα σπίτιraquo

203

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

203

Να αντιστοιχίσετε τις δύοστήλες και να προσθέσετεόσα άλλα είδη θεάτρου γνω-ρίζετε

intˆIgraveAcircEgravepermilDaggerIumlIumlEgraveOcirc

EcirciquestUacuteUcircmiddot

IgraveAcircIumlfipermilUacutemiddotIgravemiddot

OcircAcircUacutecurrenUgravemiddot

ıAcircmiddotUgraveUacuteEgraveIcirclsaquo

AcircEgraveıAcircOgraveUacuteEumlUcircEuml

IgraveEgraveIgravefipermilUacutemiddotIgravemiddot

macrOcircUacutefipermilUacutemiddotIgravemiddot

OcircUacutemiddotUgravefiUacuteEgraveOcirc

UcircIcircEumlOacuteEgraveIcircfi currenUacuteAacuteOcirc Ocirc˘ AcircIcircUgraveAcircIumlAcircrsaquoUgravemiddotEgrave IgraveAcirc UcircmacrEumlIgravemiddot-UgraveEgraveUcircIgraveOcircDagger˜ IcircmiddotEgrave macrOcircUacuteAcirc˘UgraveEgraveIcirciquest sbquolsaquoIgravemiddotUgravemiddot IcircmiddotEgrave Ucirc˘-OacuteOcircpermilAcircDaggerAcircUgravemiddotEgrave middotfi IgraveOcirc˘UcircEgraveIcirclsaquo

permilUacuteiquestIgravemiddot IgraveAcircIumlOcircOcircEgraveEumlIgravecurrenOacuteOcirc Ocirc˘ AcircIcircUgraveAcircIumlAcircrsaquoUgravemiddotEgrave IgraveAcircUgraveUacutemiddotAacuteOcircDaggerpermilEgravemiddot IcircmiddotEgrave OcircUacutemacrlsaquoUcircUgraveUacutemiddot

ıAcircmiddotUgraveUacuteEgraveIcircfi currenUacuteAacuteOcirc AcircIumlmiddotEcircUacutefiUgraveAcircUacuteOcirc middotfi UgraveEumlOacute Icircˆ-Igraveˆpermilrsaquomiddot Ocirc˘ UacuteOcircIcircmiddotIumlAcircrsaquo AacutecurrenIumlEgraveOcirc IgraveAcirc UgraveEuml AacuteOcircUacuteAacutelsaquoAcircOacutemiddotIumlIumlmiddotAacutelsaquo middotUacuteOcircfiUgraveˆOacute IcircmiddotEgrave IcircˆIgraveEgraveIcircOgraveOacute middot-UacuteAcircIacuteEumlAacutelsaquoUcircAcircˆOacute

AcircrsaquopermilOcirc˜ Iuml˘UacuteEgraveIcircOcircDagger permilUacuteiquestIgravemiddotUgraveOcirc˜ IgraveAcirc OcircIumlIumlcurren˜ Acirc-UacuteEgravecurrenUgraveAcircEgraveAcirc˜ Ocirc˘ middotrsaquo˙AcircUgravemiddotEgrave Ucirc˘Oacutelsaquoıˆ˜ IgraveAcircmiddotOacuteUgraveOcircIgraversaquoIgravemiddot

AcircIcircIcircIumlEumlUcircEgravemiddotUcircUgraveEgraveIcircfi IgraveAcircIumlfipermilUacutemiddotIgravemiddot

AcircIumlmiddotEcircUacutefi ıAcircmiddotUgraveUacuteEgraveIcircfi currenUacuteAacuteOcirc IgraveAcirc IgraveOcirc˘UcircEgraveIcirclsaquo UgraveUacutemiddot-AacuteOcircDaggerpermilEgrave IcircmiddotEgrave macrOcircUacutefi Ocirc˘ UcircmiddotUgraveEgraveUacutersaquo˙AcircEgrave UgraveEumlOacute AcircEgraveIcircmiddotEgrave-UacutefiUgraveEumlUgravemiddot

AcircrsaquopermilOcirc˜ IcircˆIgraveˆpermilrsaquomiddot˜ IgraveAcirc AcircEgravepermil˘IumlIumlEgravemiddotIcirclsaquo ˘fiıAcircUcircEumlIcircmiddotEgrave UgraveUacutemiddotAacuteOcircDaggerpermilEgravemiddot

AcircIumlmiddotEcircUacuteiquest IcircˆIgraveˆpermilrsaquomiddot IgraveAcirc AcircOacutemiddotIumlIumlmiddotUcircUcircfiIgraveAcircOacuteAcirc˜IgraveOcirc˘UcircEgraveIcirccurren˜ UcircIcircEumlOacutecurren˜

sectAcircIacuteEgraveIumlfiAacuteEgraveOcirc (UcircmacrAcircUgraveEgraveIcircfi IgraveAcirc UgraveEuml ıAcircmiddotUgraveUacuteEgraveIcirclsaquo IcircUacuteEgraveUgraveEgraveIcirclsaquo)

Το αρχαίο θέατρο της ∆ωδώνης στην Ήπειρο

204

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

204

Να παρατηρήσετε την πολυ-σηmicroία των λέξεων παράστα-ση έργο υποκριτής Να προσ-διορίσετε τη σηmicroασία τους σεκάθε φράση και να τις αντι-καταστήσετε όπου microπορείτεmicroε συνώνυmicroες λέξειςεκφρά-σεις

Από τις παραστάσεις των νοmicroισmicroάτων αντλούmicroε ποικίλες ιστορικέςπληροφορίες

Ο δικηγόρος εισέπραξε ένα σεβαστό ποσό για την παράστασή τουστο Εφετείο

Τα παιδιά στη σηmicroερινή εποχή αποκτούν πολλές παραστάσεις microε τηβοήθεια των microέσων microαζικής επικοινωνίας

Η παράσταση έκανε αίσθηση και προκάλεσε ευmicroενή σχόλια

Εκπρόσωποι του Συλλόγου Γονέων και Κηδεmicroόνων του σχολείουmicroας έκαναν παράσταση στον Υπουργό Παιδείας για να ικανοποι-ηθούν τα αιτήmicroατά τους

Ο πρεσβευτής της Γαλλίας laquoπροέβη σε έντονες παραστάσειςraquo

Να γίνουν οι γραφικές παραστάσεις των συναρτήσεων

Το έργο του δασκάλου είναι πολύ δύσκολο

Έργο της κυβέρνησης είναι η ευηmicroερία της χώρας

∆εν είναι δικό microου έργο να ελέγχω τους άλλους

Εκτελούνται δηmicroόσια έργα Έργα όχι λόγια

laquoΟ Ερρίκος ο ∆΄raquo θεωρείται το αντιπροσωπευτικότερο και τεχνι-κότερο έργο του Πιραντέλλο

Το έργο τέχνης έχει microεταβληθεί σε εmicroπόρευmicroα που laquoδιακινείταιraquo microεχίλιους τρόπους και microε τις πιο σύγχρονες οικονοmicroικές microεθόδους

Ο Μ Βασίλειος άσκησε σηmicroαντικό φιλανθρωπικό έργο

Ο Σοφοκλής εισάγει στην τραγωδία τον τρίτο υποκριτή

∆εν τον εmicroπιστεύοmicroαι καθόλου Είναι microεγάλος υποκριτής

α) Να αφηγηθείτε τις εντυπώσεις σας από microια παράσταση που εί-δατε και να τις γράψετε σrsquo ένα φίλο σας που βρίσκεται σε άλληπόλη

β) Να ετοιmicroάσετε την κριτική microιας παράστασης για microια τοπική εφη-microερίδα Μπορείτε να αξιοποιήσετε το λεξιλόγιο που ακολουθεί

205

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

205

UgraveOcirc currenUacuteAacuteOcirc IgraveOcircOacutefiUacutemiddotIcircUgraveOcirc UacuteˆUgraveOcircOcircUacuteEgravemiddotIcircfi EgravepermilEgravefiUacuteUacute˘ıIgraveOcirc AcircIumlmiddotEcircUacutefi UcircOcircsbquomiddotUacutefi middotIacuteEgravefiIumlOcircAacuteOcircUcirc˘AacuteIcircIumlOcircOacuteEgraveUcircUgraveEgraveIcircfi OcircIumlDaggerIcircUacuteOcircUgraveOcirc OcircIuml˘middotEgraveAacuteIgravecurrenOacuteOcirc AacuteOacuteˆUcircUgravefi AcircmiddotOacutemiddotUcircUgravemiddotUgraveEgraveIcircfi UgraveOcircIumlIgraveEumlUacutefiOcircIuml˘Ucirc˘˙EumlUgraveEumlIgravecurrenOacuteOcirc AcircrsaquoIcircmiddotEgraveUacuteOcirc OcircIumlEgraveUgraveEgraveIcircfi UacuteˆUgravefiUgrave˘Ocirc IumlEumlIcircUgraveEgraveIcircfi middotIcircmiddotUgravemiddotOacutefiEumlUgraveOcircIacuteAcircAcircUacutemiddotUcircIgravecurrenOacuteOcirc iquestUacuteUgraveEgraveOcirc permilUacutemiddotIgravemiddotUgraveEgraveIcircfiIcircˆIgraveEgraveIcircfi IcircIumlmiddotUcircEgraveIcircfi UcircDaggerAacutemacrUacuteOcircOacuteOcirc UacuteAcircmiddotIumlEgraveUcircUgraveEgraveIcircfiEumlıOcircAacuteUacutemiddotEcircEgraveIcircfi OacutemiddotUgraveOcirc˘UacutemiddotIumlEgraveUcircUgraveEgraveIcircfi Ucirc˘IgravesbquoOcircIumlEgraveIcircfi middotUcircUgraveEgraveIcircfi permilUacuteiquestIgravemiddot EgraveUcircUgraveOcircUacuteEgraveIcircfi permilUacuteiquestIgravemiddot

middotOacutecurrensbquoEumlIcircAcircIcircmiddotUgravecurrensbquoEumlIcircAcirc AcircrsaquomacrAcirc ıAcircUacuteIgravelsaquo ˘OcircpermilOcircmacrlsaquomiddotUgravemiddotAacuteOgravepermilEuml middotOcircUgrave˘macrrsaquomiddot IacuteAcircUcirclsaquoIcircˆUcircAcirc ıDaggerAcircIumlIumlmiddot middotOcircUgravecurrenIumlAcircUcircAcirc AacuteAcircAacuteOcircOacutefi˜ permilEumlIgraveEgraveOcircDaggerUacuteAacuteEumlUcircAcirc Ucirc˘˙EumlUgravelsaquoUcircAcircEgrave˜

Ocirc UcircIcircEumlOacuteOcircıcurrenUgraveEuml˜ permilEgraveiquestUcircEumlIgraveOcirc˜ Acirc˘UacuteEumlIgravemiddotUgraveEgraveIcircfi˜ UgraveOcircIumlIgraveEumlUacutefi˜ AcircIgraveOacuteAcirc˘UcircIgravecurrenOacuteOcirc˜ AcircIcircIumlAcircIcircUgravefi˜ AcircIcircIcircAcircOacuteUgraveUacuteEgraveIcircfi˜Acirc˘EcirciquestOacuteUgravemiddotUcircUgraveOcirc˜

˘OcircUgraveiquestUcircUcircˆ UgraveOcirc˘˜ AcircUacuteIgraveEumlOacuteAcirc˘Ugravecurren˜ UcircAcirc AcircOacuteEgravemiddotrsaquoOcirc UcircDaggerOacuteOcircIumlOcirc UcircIcircEumlOacuteOcircıAcircUgraveOgrave IgraveAcirc permilAcircIacuteEgraveOcircUgraveAcircmacrOacutersaquomiddot ndashIgravemiddotAcircUcircUgraveUacutersaquomiddot ndashAcirc˘Ucirc˘OacuteAcircEgravepermilEumlUcircrsaquomiddot ndashUcirc˘OacutecurrenAcircEgravemiddot AcircEgraveIgraveAcircIumlOcircDaggerIgravemiddotEgrave UgraveEuml UcircIcircEumlOacuteOcircıAcircUcircrsaquomiddotpermilEgravepermiliquestUcircIcircˆ UgraveOcirc currenUacuteAacuteOcirc UcirccurrensbquoOcircIgravemiddotEgrave UgraveOcirc currenUacuteAacuteOcirc ndashUgraveEuml IgraveAcircUgraveiquestEcircUacutemiddotUcircEuml ndashUgraveOcirc IcircOcircEgraveOacutefi IcircmiddotEgraveOacuteOcircUgraveOcircIgraveOgraveUacuteˆUgraveOcircUgrave˘Ograve permilEgravemiddotUcircIcircAcirc˘iquest˙ˆ AcircEgraveUacutemiddotIgravemiddotUgraversaquo˙OcircIgravemiddotEgrave middotIacuteEgraveOcircOcircEgraveOgrave UgraveEgrave˜ permil˘OacutemiddotUgravefiUgraveEumlUgraveAcirc˜

Ocirc EumlıOcircOcircEgravefi˜ ıAcircmiddotUgraveUacutersaquoOacuteOcirc˜ middotUcircUgravecurrenUacuteEgrave UgraveOcirc˘ ıAcirciquestUgraveUacuteOcirc˘ sbquoAcircOacuteUgravecurrenUgravemiddot EgravecurrenUacuteAcircEgravemiddot UgraveEuml˜ UgravecurrenmacrOacuteEuml˜ UgraveUacutemiddotAacuteˆpermilfi˜UacuteˆUgravemiddotAacuteˆOacutersaquoUcircUgraveUacuteEgravemiddot sbquoOcirc˘sbquofi UacutefiUcircˆOcirc IcircOcircIgraveiquestUacuteUcircOcirc˜

Ocirc ırsaquomiddotUcircOcirc˜ ıAcircmiddotUgraveUacuteEgraveIcirclsaquo OcircIgraveiquestpermilmiddot IcircOcircIgravemiddotOacutersaquomiddot IgraveOcirc˘IumlOcircDaggerIcircEgrave

AcircmiddotAacuteAacuteAcircIumlIgravemiddotUgraveEgraveIcircfi˜ AcircUacutemiddotUcircEgraveUgraveAcircmacrOacuteEgraveIcircfi˜ UacuteˆUgraveOcircOcircUacuteEgravemiddotIcircfi˜ AcircEgraveUacutemiddotIgravemiddotUgraveEgraveIcircfi˜EcircOcircEgraveUgraveEumlUgraveEgraveIcircfi˜ AcircmiddotUacutemacrEgravemiddotIcircfi˜

AcircUacuteEgraveOcircpermilAcircDaggerˆ middotrsaquoUacuteOacuteˆ IcircUacutemiddotUgraveEgraveIcirclsaquo AcircEgravemacrOcircUacutelsaquoAacuteEumlUcircEuml

Euml middotUacuteiquestUcircUgravemiddotUcircEuml middotOacuteEumlAacute˘UacuteEgraveIcirclsaquo UgraveEgraveIgraveEumlUgraveEgraveIcirclsaquo middotOcircAacuteAcirc˘IgravemiddotUgraveEgraveOacutelsaquo middotAacuteIcircfiUcircIgraveEgravemiddot UacuteOgraveUgraveEuml (UacuteAcircIgraveEgravecurrenUacutemiddot) Acirc˘UacutefiUcircˆEumlUacutefimacrAcircEgraveUacuteEuml IgraveOcirc˘UcircAcircEgravemiddotIcirclsaquo UcircmacrOcircIumlEgraveIcirclsaquo AcircrsaquoUcircEumlIgraveEuml Iumlmiddot˚Icirclsaquo iquestbdquoOcircAacuteEuml middotOacuteEgravemiddotUacutelsaquo AcircOacutepermilEgravemiddotEcirccurrenUacuteOcirc˘UcircmiddotAcircEgraveIgraveAcircIumlEumlIgravecurrenOacuteEuml IumlmiddotIgraveUacutelsaquo middotIacutecurrenmacrmiddotUcircUgraveEuml

UgraveOcirc IcircOcircEgraveOacutefi IumlmiddotUgraveDagger EcircmiddotOacutemiddotUgraveEgraveIcircfi OcircIuml˘IumlEumlıcurren˜ UacuteOcircOcircpermilAcirc˘UgraveEgraveIcircfiUcirc˘OacuteUgraveEumlUacuteEumlUgraveEgraveIcircfi permilDaggerUcircIcircOcircIumlOcirc middotmiddotEgraveUgraveEumlUgraveEgraveIcircfi

middotUacutemiddotIcircOcircIumlOcirc˘ıOgrave IgraveAcirc Ucirc˘AacuteIcircrsaquoOacuteEumlUcircEuml IgraveAcirc IcircmiddotUgraveiquestOacute˘IacuteEuml Ucirc˘IgraveIgraveAcircUgravecurrenmacrˆ middotOcircıAcircOgraveOacuteˆAcircEgravepermilOcircIcircEgraveIgraveiquest˙ˆmiddotOcircpermilOcircIcircEgraveIgraveiquest˙ˆ AcircAcirc˘EcircEumlIgraveOgrave macrAcircEgraveUacuteOcircIcircUacuteOcircUgraveOgrave UcircEcirc˘Uacutersaquo˙ˆ AacuteEgraveOcirc˘macrmiddot˝˙ˆ

Ocirc IcircUacuteEgraveUgraveEgraveIcircfi˜ middotIgraveAcircUacutefiIumlEumlUgraveOcirc˜ middotOacuteUgraveEgraveIcircAcircEgraveIgraveAcircOacuteEgraveIcircfi˜ currenOacuteUgraveEgraveIgraveOcirc˜ AcircOacuteEumlIgraveAcircUacuteˆIgravecurrenOacuteOcirc˜ OcircIacute˘permilAcircUacuteIcirclsaquo˜ Acirc˘middotrsaquoUcircıEumlUgraveOcirc˜

∆ραmicroατοποίηση Μετά το τέλος microιας παράστασης δύο θεατές λογοmicroαχούν εκφράζονταςαντίθετες απόψεις για την παράσταση

203

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

203

Να αντιστοιχίσετε τις δύοστήλες και να προσθέσετεόσα άλλα είδη θεάτρου γνω-ρίζετε

intˆIgraveAcircEgravepermilDaggerIumlIumlEgraveOcirc

EcirciquestUacuteUcircmiddot

IgraveAcircIumlfipermilUacutemiddotIgravemiddot

OcircAcircUacutecurrenUgravemiddot

ıAcircmiddotUgraveUacuteEgraveIcirclsaquo

AcircEgraveıAcircOgraveUacuteEumlUcircEuml

IgraveEgraveIgravefipermilUacutemiddotIgravemiddot

macrOcircUacutefipermilUacutemiddotIgravemiddot

OcircUacutemiddotUgravefiUacuteEgraveOcirc

UcircIcircEumlOacuteEgraveIcircfi currenUacuteAacuteOcirc Ocirc˘ AcircIcircUgraveAcircIumlAcircrsaquoUgravemiddotEgrave IgraveAcirc UcircmacrEumlIgravemiddot-UgraveEgraveUcircIgraveOcircDagger˜ IcircmiddotEgrave macrOcircUacuteAcirc˘UgraveEgraveIcirciquest sbquolsaquoIgravemiddotUgravemiddot IcircmiddotEgrave Ucirc˘-OacuteOcircpermilAcircDaggerAcircUgravemiddotEgrave middotfi IgraveOcirc˘UcircEgraveIcirclsaquo

permilUacuteiquestIgravemiddot IgraveAcircIumlOcircOcircEgraveEumlIgravecurrenOacuteOcirc Ocirc˘ AcircIcircUgraveAcircIumlAcircrsaquoUgravemiddotEgrave IgraveAcircUgraveUacutemiddotAacuteOcircDaggerpermilEgravemiddot IcircmiddotEgrave OcircUacutemacrlsaquoUcircUgraveUacutemiddot

ıAcircmiddotUgraveUacuteEgraveIcircfi currenUacuteAacuteOcirc AcircIumlmiddotEcircUacutefiUgraveAcircUacuteOcirc middotfi UgraveEumlOacute Icircˆ-Igraveˆpermilrsaquomiddot Ocirc˘ UacuteOcircIcircmiddotIumlAcircrsaquo AacutecurrenIumlEgraveOcirc IgraveAcirc UgraveEuml AacuteOcircUacuteAacutelsaquoAcircOacutemiddotIumlIumlmiddotAacutelsaquo middotUacuteOcircfiUgraveˆOacute IcircmiddotEgrave IcircˆIgraveEgraveIcircOgraveOacute middot-UacuteAcircIacuteEumlAacutelsaquoUcircAcircˆOacute

AcircrsaquopermilOcirc˜ Iuml˘UacuteEgraveIcircOcircDagger permilUacuteiquestIgravemiddotUgraveOcirc˜ IgraveAcirc OcircIumlIumlcurren˜ Acirc-UacuteEgravecurrenUgraveAcircEgraveAcirc˜ Ocirc˘ middotrsaquo˙AcircUgravemiddotEgrave Ucirc˘Oacutelsaquoıˆ˜ IgraveAcircmiddotOacuteUgraveOcircIgraversaquoIgravemiddot

AcircIcircIcircIumlEumlUcircEgravemiddotUcircUgraveEgraveIcircfi IgraveAcircIumlfipermilUacutemiddotIgravemiddot

AcircIumlmiddotEcircUacutefi ıAcircmiddotUgraveUacuteEgraveIcircfi currenUacuteAacuteOcirc IgraveAcirc IgraveOcirc˘UcircEgraveIcirclsaquo UgraveUacutemiddot-AacuteOcircDaggerpermilEgrave IcircmiddotEgrave macrOcircUacutefi Ocirc˘ UcircmiddotUgraveEgraveUacutersaquo˙AcircEgrave UgraveEumlOacute AcircEgraveIcircmiddotEgrave-UacutefiUgraveEumlUgravemiddot

AcircrsaquopermilOcirc˜ IcircˆIgraveˆpermilrsaquomiddot˜ IgraveAcirc AcircEgravepermil˘IumlIumlEgravemiddotIcirclsaquo ˘fiıAcircUcircEumlIcircmiddotEgrave UgraveUacutemiddotAacuteOcircDaggerpermilEgravemiddot

AcircIumlmiddotEcircUacuteiquest IcircˆIgraveˆpermilrsaquomiddot IgraveAcirc AcircOacutemiddotIumlIumlmiddotUcircUcircfiIgraveAcircOacuteAcirc˜IgraveOcirc˘UcircEgraveIcirccurren˜ UcircIcircEumlOacutecurren˜

sectAcircIacuteEgraveIumlfiAacuteEgraveOcirc (UcircmacrAcircUgraveEgraveIcircfi IgraveAcirc UgraveEuml ıAcircmiddotUgraveUacuteEgraveIcirclsaquo IcircUacuteEgraveUgraveEgraveIcirclsaquo)

Το αρχαίο θέατρο της ∆ωδώνης στην Ήπειρο

204

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

204

Να παρατηρήσετε την πολυ-σηmicroία των λέξεων παράστα-ση έργο υποκριτής Να προσ-διορίσετε τη σηmicroασία τους σεκάθε φράση και να τις αντι-καταστήσετε όπου microπορείτεmicroε συνώνυmicroες λέξειςεκφρά-σεις

Από τις παραστάσεις των νοmicroισmicroάτων αντλούmicroε ποικίλες ιστορικέςπληροφορίες

Ο δικηγόρος εισέπραξε ένα σεβαστό ποσό για την παράστασή τουστο Εφετείο

Τα παιδιά στη σηmicroερινή εποχή αποκτούν πολλές παραστάσεις microε τηβοήθεια των microέσων microαζικής επικοινωνίας

Η παράσταση έκανε αίσθηση και προκάλεσε ευmicroενή σχόλια

Εκπρόσωποι του Συλλόγου Γονέων και Κηδεmicroόνων του σχολείουmicroας έκαναν παράσταση στον Υπουργό Παιδείας για να ικανοποι-ηθούν τα αιτήmicroατά τους

Ο πρεσβευτής της Γαλλίας laquoπροέβη σε έντονες παραστάσειςraquo

Να γίνουν οι γραφικές παραστάσεις των συναρτήσεων

Το έργο του δασκάλου είναι πολύ δύσκολο

Έργο της κυβέρνησης είναι η ευηmicroερία της χώρας

∆εν είναι δικό microου έργο να ελέγχω τους άλλους

Εκτελούνται δηmicroόσια έργα Έργα όχι λόγια

laquoΟ Ερρίκος ο ∆΄raquo θεωρείται το αντιπροσωπευτικότερο και τεχνι-κότερο έργο του Πιραντέλλο

Το έργο τέχνης έχει microεταβληθεί σε εmicroπόρευmicroα που laquoδιακινείταιraquo microεχίλιους τρόπους και microε τις πιο σύγχρονες οικονοmicroικές microεθόδους

Ο Μ Βασίλειος άσκησε σηmicroαντικό φιλανθρωπικό έργο

Ο Σοφοκλής εισάγει στην τραγωδία τον τρίτο υποκριτή

∆εν τον εmicroπιστεύοmicroαι καθόλου Είναι microεγάλος υποκριτής

α) Να αφηγηθείτε τις εντυπώσεις σας από microια παράσταση που εί-δατε και να τις γράψετε σrsquo ένα φίλο σας που βρίσκεται σε άλληπόλη

β) Να ετοιmicroάσετε την κριτική microιας παράστασης για microια τοπική εφη-microερίδα Μπορείτε να αξιοποιήσετε το λεξιλόγιο που ακολουθεί

205

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

205

UgraveOcirc currenUacuteAacuteOcirc IgraveOcircOacutefiUacutemiddotIcircUgraveOcirc UacuteˆUgraveOcircOcircUacuteEgravemiddotIcircfi EgravepermilEgravefiUacuteUacute˘ıIgraveOcirc AcircIumlmiddotEcircUacutefi UcircOcircsbquomiddotUacutefi middotIacuteEgravefiIumlOcircAacuteOcircUcirc˘AacuteIcircIumlOcircOacuteEgraveUcircUgraveEgraveIcircfi OcircIumlDaggerIcircUacuteOcircUgraveOcirc OcircIuml˘middotEgraveAacuteIgravecurrenOacuteOcirc AacuteOacuteˆUcircUgravefi AcircmiddotOacutemiddotUcircUgravemiddotUgraveEgraveIcircfi UgraveOcircIumlIgraveEumlUacutefiOcircIuml˘Ucirc˘˙EumlUgraveEumlIgravecurrenOacuteOcirc AcircrsaquoIcircmiddotEgraveUacuteOcirc OcircIumlEgraveUgraveEgraveIcircfi UacuteˆUgravefiUgrave˘Ocirc IumlEumlIcircUgraveEgraveIcircfi middotIcircmiddotUgravemiddotOacutefiEumlUgraveOcircIacuteAcircAcircUacutemiddotUcircIgravecurrenOacuteOcirc iquestUacuteUgraveEgraveOcirc permilUacutemiddotIgravemiddotUgraveEgraveIcircfiIcircˆIgraveEgraveIcircfi IcircIumlmiddotUcircEgraveIcircfi UcircDaggerAacutemacrUacuteOcircOacuteOcirc UacuteAcircmiddotIumlEgraveUcircUgraveEgraveIcircfiEumlıOcircAacuteUacutemiddotEcircEgraveIcircfi OacutemiddotUgraveOcirc˘UacutemiddotIumlEgraveUcircUgraveEgraveIcircfi Ucirc˘IgravesbquoOcircIumlEgraveIcircfi middotUcircUgraveEgraveIcircfi permilUacuteiquestIgravemiddot EgraveUcircUgraveOcircUacuteEgraveIcircfi permilUacuteiquestIgravemiddot

middotOacutecurrensbquoEumlIcircAcircIcircmiddotUgravecurrensbquoEumlIcircAcirc AcircrsaquomacrAcirc ıAcircUacuteIgravelsaquo ˘OcircpermilOcircmacrlsaquomiddotUgravemiddotAacuteOgravepermilEuml middotOcircUgrave˘macrrsaquomiddot IacuteAcircUcirclsaquoIcircˆUcircAcirc ıDaggerAcircIumlIumlmiddot middotOcircUgravecurrenIumlAcircUcircAcirc AacuteAcircAacuteOcircOacutefi˜ permilEumlIgraveEgraveOcircDaggerUacuteAacuteEumlUcircAcirc Ucirc˘˙EumlUgravelsaquoUcircAcircEgrave˜

Ocirc UcircIcircEumlOacuteOcircıcurrenUgraveEuml˜ permilEgraveiquestUcircEumlIgraveOcirc˜ Acirc˘UacuteEumlIgravemiddotUgraveEgraveIcircfi˜ UgraveOcircIumlIgraveEumlUacutefi˜ AcircIgraveOacuteAcirc˘UcircIgravecurrenOacuteOcirc˜ AcircIcircIumlAcircIcircUgravefi˜ AcircIcircIcircAcircOacuteUgraveUacuteEgraveIcircfi˜Acirc˘EcirciquestOacuteUgravemiddotUcircUgraveOcirc˜

˘OcircUgraveiquestUcircUcircˆ UgraveOcirc˘˜ AcircUacuteIgraveEumlOacuteAcirc˘Ugravecurren˜ UcircAcirc AcircOacuteEgravemiddotrsaquoOcirc UcircDaggerOacuteOcircIumlOcirc UcircIcircEumlOacuteOcircıAcircUgraveOgrave IgraveAcirc permilAcircIacuteEgraveOcircUgraveAcircmacrOacutersaquomiddot ndashIgravemiddotAcircUcircUgraveUacutersaquomiddot ndashAcirc˘Ucirc˘OacuteAcircEgravepermilEumlUcircrsaquomiddot ndashUcirc˘OacutecurrenAcircEgravemiddot AcircEgraveIgraveAcircIumlOcircDaggerIgravemiddotEgrave UgraveEuml UcircIcircEumlOacuteOcircıAcircUcircrsaquomiddotpermilEgravepermiliquestUcircIcircˆ UgraveOcirc currenUacuteAacuteOcirc UcirccurrensbquoOcircIgravemiddotEgrave UgraveOcirc currenUacuteAacuteOcirc ndashUgraveEuml IgraveAcircUgraveiquestEcircUacutemiddotUcircEuml ndashUgraveOcirc IcircOcircEgraveOacutefi IcircmiddotEgraveOacuteOcircUgraveOcircIgraveOgraveUacuteˆUgraveOcircUgrave˘Ograve permilEgravemiddotUcircIcircAcirc˘iquest˙ˆ AcircEgraveUacutemiddotIgravemiddotUgraversaquo˙OcircIgravemiddotEgrave middotIacuteEgraveOcircOcircEgraveOgrave UgraveEgrave˜ permil˘OacutemiddotUgravefiUgraveEumlUgraveAcirc˜

Ocirc EumlıOcircOcircEgravefi˜ ıAcircmiddotUgraveUacutersaquoOacuteOcirc˜ middotUcircUgravecurrenUacuteEgrave UgraveOcirc˘ ıAcirciquestUgraveUacuteOcirc˘ sbquoAcircOacuteUgravecurrenUgravemiddot EgravecurrenUacuteAcircEgravemiddot UgraveEuml˜ UgravecurrenmacrOacuteEuml˜ UgraveUacutemiddotAacuteˆpermilfi˜UacuteˆUgravemiddotAacuteˆOacutersaquoUcircUgraveUacuteEgravemiddot sbquoOcirc˘sbquofi UacutefiUcircˆOcirc IcircOcircIgraveiquestUacuteUcircOcirc˜

Ocirc ırsaquomiddotUcircOcirc˜ ıAcircmiddotUgraveUacuteEgraveIcirclsaquo OcircIgraveiquestpermilmiddot IcircOcircIgravemiddotOacutersaquomiddot IgraveOcirc˘IumlOcircDaggerIcircEgrave

AcircmiddotAacuteAacuteAcircIumlIgravemiddotUgraveEgraveIcircfi˜ AcircUacutemiddotUcircEgraveUgraveAcircmacrOacuteEgraveIcircfi˜ UacuteˆUgraveOcircOcircUacuteEgravemiddotIcircfi˜ AcircEgraveUacutemiddotIgravemiddotUgraveEgraveIcircfi˜EcircOcircEgraveUgraveEumlUgraveEgraveIcircfi˜ AcircmiddotUacutemacrEgravemiddotIcircfi˜

AcircUacuteEgraveOcircpermilAcircDaggerˆ middotrsaquoUacuteOacuteˆ IcircUacutemiddotUgraveEgraveIcirclsaquo AcircEgravemacrOcircUacutelsaquoAacuteEumlUcircEuml

Euml middotUacuteiquestUcircUgravemiddotUcircEuml middotOacuteEumlAacute˘UacuteEgraveIcirclsaquo UgraveEgraveIgraveEumlUgraveEgraveIcirclsaquo middotOcircAacuteAcirc˘IgravemiddotUgraveEgraveOacutelsaquo middotAacuteIcircfiUcircIgraveEgravemiddot UacuteOgraveUgraveEuml (UacuteAcircIgraveEgravecurrenUacutemiddot) Acirc˘UacutefiUcircˆEumlUacutefimacrAcircEgraveUacuteEuml IgraveOcirc˘UcircAcircEgravemiddotIcirclsaquo UcircmacrOcircIumlEgraveIcirclsaquo AcircrsaquoUcircEumlIgraveEuml Iumlmiddot˚Icirclsaquo iquestbdquoOcircAacuteEuml middotOacuteEgravemiddotUacutelsaquo AcircOacutepermilEgravemiddotEcirccurrenUacuteOcirc˘UcircmiddotAcircEgraveIgraveAcircIumlEumlIgravecurrenOacuteEuml IumlmiddotIgraveUacutelsaquo middotIacutecurrenmacrmiddotUcircUgraveEuml

UgraveOcirc IcircOcircEgraveOacutefi IumlmiddotUgraveDagger EcircmiddotOacutemiddotUgraveEgraveIcircfi OcircIuml˘IumlEumlıcurren˜ UacuteOcircOcircpermilAcirc˘UgraveEgraveIcircfiUcirc˘OacuteUgraveEumlUacuteEumlUgraveEgraveIcircfi permilDaggerUcircIcircOcircIumlOcirc middotmiddotEgraveUgraveEumlUgraveEgraveIcircfi

middotUacutemiddotIcircOcircIumlOcirc˘ıOgrave IgraveAcirc Ucirc˘AacuteIcircrsaquoOacuteEumlUcircEuml IgraveAcirc IcircmiddotUgraveiquestOacute˘IacuteEuml Ucirc˘IgraveIgraveAcircUgravecurrenmacrˆ middotOcircıAcircOgraveOacuteˆAcircEgravepermilOcircIcircEgraveIgraveiquest˙ˆmiddotOcircpermilOcircIcircEgraveIgraveiquest˙ˆ AcircAcirc˘EcircEumlIgraveOgrave macrAcircEgraveUacuteOcircIcircUacuteOcircUgraveOgrave UcircEcirc˘Uacutersaquo˙ˆ AacuteEgraveOcirc˘macrmiddot˝˙ˆ

Ocirc IcircUacuteEgraveUgraveEgraveIcircfi˜ middotIgraveAcircUacutefiIumlEumlUgraveOcirc˜ middotOacuteUgraveEgraveIcircAcircEgraveIgraveAcircOacuteEgraveIcircfi˜ currenOacuteUgraveEgraveIgraveOcirc˜ AcircOacuteEumlIgraveAcircUacuteˆIgravecurrenOacuteOcirc˜ OcircIacute˘permilAcircUacuteIcirclsaquo˜ Acirc˘middotrsaquoUcircıEumlUgraveOcirc˜

∆ραmicroατοποίηση Μετά το τέλος microιας παράστασης δύο θεατές λογοmicroαχούν εκφράζονταςαντίθετες απόψεις για την παράσταση

204

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

204

Να παρατηρήσετε την πολυ-σηmicroία των λέξεων παράστα-ση έργο υποκριτής Να προσ-διορίσετε τη σηmicroασία τους σεκάθε φράση και να τις αντι-καταστήσετε όπου microπορείτεmicroε συνώνυmicroες λέξειςεκφρά-σεις

Από τις παραστάσεις των νοmicroισmicroάτων αντλούmicroε ποικίλες ιστορικέςπληροφορίες

Ο δικηγόρος εισέπραξε ένα σεβαστό ποσό για την παράστασή τουστο Εφετείο

Τα παιδιά στη σηmicroερινή εποχή αποκτούν πολλές παραστάσεις microε τηβοήθεια των microέσων microαζικής επικοινωνίας

Η παράσταση έκανε αίσθηση και προκάλεσε ευmicroενή σχόλια

Εκπρόσωποι του Συλλόγου Γονέων και Κηδεmicroόνων του σχολείουmicroας έκαναν παράσταση στον Υπουργό Παιδείας για να ικανοποι-ηθούν τα αιτήmicroατά τους

Ο πρεσβευτής της Γαλλίας laquoπροέβη σε έντονες παραστάσειςraquo

Να γίνουν οι γραφικές παραστάσεις των συναρτήσεων

Το έργο του δασκάλου είναι πολύ δύσκολο

Έργο της κυβέρνησης είναι η ευηmicroερία της χώρας

∆εν είναι δικό microου έργο να ελέγχω τους άλλους

Εκτελούνται δηmicroόσια έργα Έργα όχι λόγια

laquoΟ Ερρίκος ο ∆΄raquo θεωρείται το αντιπροσωπευτικότερο και τεχνι-κότερο έργο του Πιραντέλλο

Το έργο τέχνης έχει microεταβληθεί σε εmicroπόρευmicroα που laquoδιακινείταιraquo microεχίλιους τρόπους και microε τις πιο σύγχρονες οικονοmicroικές microεθόδους

Ο Μ Βασίλειος άσκησε σηmicroαντικό φιλανθρωπικό έργο

Ο Σοφοκλής εισάγει στην τραγωδία τον τρίτο υποκριτή

∆εν τον εmicroπιστεύοmicroαι καθόλου Είναι microεγάλος υποκριτής

α) Να αφηγηθείτε τις εντυπώσεις σας από microια παράσταση που εί-δατε και να τις γράψετε σrsquo ένα φίλο σας που βρίσκεται σε άλληπόλη

β) Να ετοιmicroάσετε την κριτική microιας παράστασης για microια τοπική εφη-microερίδα Μπορείτε να αξιοποιήσετε το λεξιλόγιο που ακολουθεί

205

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

205

UgraveOcirc currenUacuteAacuteOcirc IgraveOcircOacutefiUacutemiddotIcircUgraveOcirc UacuteˆUgraveOcircOcircUacuteEgravemiddotIcircfi EgravepermilEgravefiUacuteUacute˘ıIgraveOcirc AcircIumlmiddotEcircUacutefi UcircOcircsbquomiddotUacutefi middotIacuteEgravefiIumlOcircAacuteOcircUcirc˘AacuteIcircIumlOcircOacuteEgraveUcircUgraveEgraveIcircfi OcircIumlDaggerIcircUacuteOcircUgraveOcirc OcircIuml˘middotEgraveAacuteIgravecurrenOacuteOcirc AacuteOacuteˆUcircUgravefi AcircmiddotOacutemiddotUcircUgravemiddotUgraveEgraveIcircfi UgraveOcircIumlIgraveEumlUacutefiOcircIuml˘Ucirc˘˙EumlUgraveEumlIgravecurrenOacuteOcirc AcircrsaquoIcircmiddotEgraveUacuteOcirc OcircIumlEgraveUgraveEgraveIcircfi UacuteˆUgravefiUgrave˘Ocirc IumlEumlIcircUgraveEgraveIcircfi middotIcircmiddotUgravemiddotOacutefiEumlUgraveOcircIacuteAcircAcircUacutemiddotUcircIgravecurrenOacuteOcirc iquestUacuteUgraveEgraveOcirc permilUacutemiddotIgravemiddotUgraveEgraveIcircfiIcircˆIgraveEgraveIcircfi IcircIumlmiddotUcircEgraveIcircfi UcircDaggerAacutemacrUacuteOcircOacuteOcirc UacuteAcircmiddotIumlEgraveUcircUgraveEgraveIcircfiEumlıOcircAacuteUacutemiddotEcircEgraveIcircfi OacutemiddotUgraveOcirc˘UacutemiddotIumlEgraveUcircUgraveEgraveIcircfi Ucirc˘IgravesbquoOcircIumlEgraveIcircfi middotUcircUgraveEgraveIcircfi permilUacuteiquestIgravemiddot EgraveUcircUgraveOcircUacuteEgraveIcircfi permilUacuteiquestIgravemiddot

middotOacutecurrensbquoEumlIcircAcircIcircmiddotUgravecurrensbquoEumlIcircAcirc AcircrsaquomacrAcirc ıAcircUacuteIgravelsaquo ˘OcircpermilOcircmacrlsaquomiddotUgravemiddotAacuteOgravepermilEuml middotOcircUgrave˘macrrsaquomiddot IacuteAcircUcirclsaquoIcircˆUcircAcirc ıDaggerAcircIumlIumlmiddot middotOcircUgravecurrenIumlAcircUcircAcirc AacuteAcircAacuteOcircOacutefi˜ permilEumlIgraveEgraveOcircDaggerUacuteAacuteEumlUcircAcirc Ucirc˘˙EumlUgravelsaquoUcircAcircEgrave˜

Ocirc UcircIcircEumlOacuteOcircıcurrenUgraveEuml˜ permilEgraveiquestUcircEumlIgraveOcirc˜ Acirc˘UacuteEumlIgravemiddotUgraveEgraveIcircfi˜ UgraveOcircIumlIgraveEumlUacutefi˜ AcircIgraveOacuteAcirc˘UcircIgravecurrenOacuteOcirc˜ AcircIcircIumlAcircIcircUgravefi˜ AcircIcircIcircAcircOacuteUgraveUacuteEgraveIcircfi˜Acirc˘EcirciquestOacuteUgravemiddotUcircUgraveOcirc˜

˘OcircUgraveiquestUcircUcircˆ UgraveOcirc˘˜ AcircUacuteIgraveEumlOacuteAcirc˘Ugravecurren˜ UcircAcirc AcircOacuteEgravemiddotrsaquoOcirc UcircDaggerOacuteOcircIumlOcirc UcircIcircEumlOacuteOcircıAcircUgraveOgrave IgraveAcirc permilAcircIacuteEgraveOcircUgraveAcircmacrOacutersaquomiddot ndashIgravemiddotAcircUcircUgraveUacutersaquomiddot ndashAcirc˘Ucirc˘OacuteAcircEgravepermilEumlUcircrsaquomiddot ndashUcirc˘OacutecurrenAcircEgravemiddot AcircEgraveIgraveAcircIumlOcircDaggerIgravemiddotEgrave UgraveEuml UcircIcircEumlOacuteOcircıAcircUcircrsaquomiddotpermilEgravepermiliquestUcircIcircˆ UgraveOcirc currenUacuteAacuteOcirc UcirccurrensbquoOcircIgravemiddotEgrave UgraveOcirc currenUacuteAacuteOcirc ndashUgraveEuml IgraveAcircUgraveiquestEcircUacutemiddotUcircEuml ndashUgraveOcirc IcircOcircEgraveOacutefi IcircmiddotEgraveOacuteOcircUgraveOcircIgraveOgraveUacuteˆUgraveOcircUgrave˘Ograve permilEgravemiddotUcircIcircAcirc˘iquest˙ˆ AcircEgraveUacutemiddotIgravemiddotUgraversaquo˙OcircIgravemiddotEgrave middotIacuteEgraveOcircOcircEgraveOgrave UgraveEgrave˜ permil˘OacutemiddotUgravefiUgraveEumlUgraveAcirc˜

Ocirc EumlıOcircOcircEgravefi˜ ıAcircmiddotUgraveUacutersaquoOacuteOcirc˜ middotUcircUgravecurrenUacuteEgrave UgraveOcirc˘ ıAcirciquestUgraveUacuteOcirc˘ sbquoAcircOacuteUgravecurrenUgravemiddot EgravecurrenUacuteAcircEgravemiddot UgraveEuml˜ UgravecurrenmacrOacuteEuml˜ UgraveUacutemiddotAacuteˆpermilfi˜UacuteˆUgravemiddotAacuteˆOacutersaquoUcircUgraveUacuteEgravemiddot sbquoOcirc˘sbquofi UacutefiUcircˆOcirc IcircOcircIgraveiquestUacuteUcircOcirc˜

Ocirc ırsaquomiddotUcircOcirc˜ ıAcircmiddotUgraveUacuteEgraveIcirclsaquo OcircIgraveiquestpermilmiddot IcircOcircIgravemiddotOacutersaquomiddot IgraveOcirc˘IumlOcircDaggerIcircEgrave

AcircmiddotAacuteAacuteAcircIumlIgravemiddotUgraveEgraveIcircfi˜ AcircUacutemiddotUcircEgraveUgraveAcircmacrOacuteEgraveIcircfi˜ UacuteˆUgraveOcircOcircUacuteEgravemiddotIcircfi˜ AcircEgraveUacutemiddotIgravemiddotUgraveEgraveIcircfi˜EcircOcircEgraveUgraveEumlUgraveEgraveIcircfi˜ AcircmiddotUacutemacrEgravemiddotIcircfi˜

AcircUacuteEgraveOcircpermilAcircDaggerˆ middotrsaquoUacuteOacuteˆ IcircUacutemiddotUgraveEgraveIcirclsaquo AcircEgravemacrOcircUacutelsaquoAacuteEumlUcircEuml

Euml middotUacuteiquestUcircUgravemiddotUcircEuml middotOacuteEumlAacute˘UacuteEgraveIcirclsaquo UgraveEgraveIgraveEumlUgraveEgraveIcirclsaquo middotOcircAacuteAcirc˘IgravemiddotUgraveEgraveOacutelsaquo middotAacuteIcircfiUcircIgraveEgravemiddot UacuteOgraveUgraveEuml (UacuteAcircIgraveEgravecurrenUacutemiddot) Acirc˘UacutefiUcircˆEumlUacutefimacrAcircEgraveUacuteEuml IgraveOcirc˘UcircAcircEgravemiddotIcirclsaquo UcircmacrOcircIumlEgraveIcirclsaquo AcircrsaquoUcircEumlIgraveEuml Iumlmiddot˚Icirclsaquo iquestbdquoOcircAacuteEuml middotOacuteEgravemiddotUacutelsaquo AcircOacutepermilEgravemiddotEcirccurrenUacuteOcirc˘UcircmiddotAcircEgraveIgraveAcircIumlEumlIgravecurrenOacuteEuml IumlmiddotIgraveUacutelsaquo middotIacutecurrenmacrmiddotUcircUgraveEuml

UgraveOcirc IcircOcircEgraveOacutefi IumlmiddotUgraveDagger EcircmiddotOacutemiddotUgraveEgraveIcircfi OcircIuml˘IumlEumlıcurren˜ UacuteOcircOcircpermilAcirc˘UgraveEgraveIcircfiUcirc˘OacuteUgraveEumlUacuteEumlUgraveEgraveIcircfi permilDaggerUcircIcircOcircIumlOcirc middotmiddotEgraveUgraveEumlUgraveEgraveIcircfi

middotUacutemiddotIcircOcircIumlOcirc˘ıOgrave IgraveAcirc Ucirc˘AacuteIcircrsaquoOacuteEumlUcircEuml IgraveAcirc IcircmiddotUgraveiquestOacute˘IacuteEuml Ucirc˘IgraveIgraveAcircUgravecurrenmacrˆ middotOcircıAcircOgraveOacuteˆAcircEgravepermilOcircIcircEgraveIgraveiquest˙ˆmiddotOcircpermilOcircIcircEgraveIgraveiquest˙ˆ AcircAcirc˘EcircEumlIgraveOgrave macrAcircEgraveUacuteOcircIcircUacuteOcircUgraveOgrave UcircEcirc˘Uacutersaquo˙ˆ AacuteEgraveOcirc˘macrmiddot˝˙ˆ

Ocirc IcircUacuteEgraveUgraveEgraveIcircfi˜ middotIgraveAcircUacutefiIumlEumlUgraveOcirc˜ middotOacuteUgraveEgraveIcircAcircEgraveIgraveAcircOacuteEgraveIcircfi˜ currenOacuteUgraveEgraveIgraveOcirc˜ AcircOacuteEumlIgraveAcircUacuteˆIgravecurrenOacuteOcirc˜ OcircIacute˘permilAcircUacuteIcirclsaquo˜ Acirc˘middotrsaquoUcircıEumlUgraveOcirc˜

∆ραmicroατοποίηση Μετά το τέλος microιας παράστασης δύο θεατές λογοmicroαχούν εκφράζονταςαντίθετες απόψεις για την παράσταση

205

C Y M B C Y M B

C Y M B C Y M B

CY

MB

CY

MB

205

UgraveOcirc currenUacuteAacuteOcirc IgraveOcircOacutefiUacutemiddotIcircUgraveOcirc UacuteˆUgraveOcircOcircUacuteEgravemiddotIcircfi EgravepermilEgravefiUacuteUacute˘ıIgraveOcirc AcircIumlmiddotEcircUacutefi UcircOcircsbquomiddotUacutefi middotIacuteEgravefiIumlOcircAacuteOcircUcirc˘AacuteIcircIumlOcircOacuteEgraveUcircUgraveEgraveIcircfi OcircIumlDaggerIcircUacuteOcircUgraveOcirc OcircIuml˘middotEgraveAacuteIgravecurrenOacuteOcirc AacuteOacuteˆUcircUgravefi AcircmiddotOacutemiddotUcircUgravemiddotUgraveEgraveIcircfi UgraveOcircIumlIgraveEumlUacutefiOcircIuml˘Ucirc˘˙EumlUgraveEumlIgravecurrenOacuteOcirc AcircrsaquoIcircmiddotEgraveUacuteOcirc OcircIumlEgraveUgraveEgraveIcircfi UacuteˆUgravefiUgrave˘Ocirc IumlEumlIcircUgraveEgraveIcircfi middotIcircmiddotUgravemiddotOacutefiEumlUgraveOcircIacuteAcircAcircUacutemiddotUcircIgravecurrenOacuteOcirc iquestUacuteUgraveEgraveOcirc permilUacutemiddotIgravemiddotUgraveEgraveIcircfiIcircˆIgraveEgraveIcircfi IcircIumlmiddotUcircEgraveIcircfi UcircDaggerAacutemacrUacuteOcircOacuteOcirc UacuteAcircmiddotIumlEgraveUcircUgraveEgraveIcircfiEumlıOcircAacuteUacutemiddotEcircEgraveIcircfi OacutemiddotUgraveOcirc˘UacutemiddotIumlEgraveUcircUgraveEgraveIcircfi Ucirc˘IgravesbquoOcircIumlEgraveIcircfi middotUcircUgraveEgraveIcircfi permilUacuteiquestIgravemiddot EgraveUcircUgraveOcircUacuteEgraveIcircfi permilUacuteiquestIgravemiddot

middotOacutecurrensbquoEumlIcircAcircIcircmiddotUgravecurrensbquoEumlIcircAcirc AcircrsaquomacrAcirc ıAcircUacuteIgravelsaquo ˘OcircpermilOcircmacrlsaquomiddotUgravemiddotAacuteOgravepermilEuml middotOcircUgrave˘macrrsaquomiddot IacuteAcircUcirclsaquoIcircˆUcircAcirc ıDaggerAcircIumlIumlmiddot middotOcircUgravecurrenIumlAcircUcircAcirc AacuteAcircAacuteOcircOacutefi˜ permilEumlIgraveEgraveOcircDaggerUacuteAacuteEumlUcircAcirc Ucirc˘˙EumlUgravelsaquoUcircAcircEgrave˜

Ocirc UcircIcircEumlOacuteOcircıcurrenUgraveEuml˜ permilEgraveiquestUcircEumlIgraveOcirc˜ Acirc˘UacuteEumlIgravemiddotUgraveEgraveIcircfi˜ UgraveOcircIumlIgraveEumlUacutefi˜ AcircIgraveOacuteAcirc˘UcircIgravecurrenOacuteOcirc˜ AcircIcircIumlAcircIcircUgravefi˜ AcircIcircIcircAcircOacuteUgraveUacuteEgraveIcircfi˜Acirc˘EcirciquestOacuteUgravemiddotUcircUgraveOcirc˜

˘OcircUgraveiquestUcircUcircˆ UgraveOcirc˘˜ AcircUacuteIgraveEumlOacuteAcirc˘Ugravecurren˜ UcircAcirc AcircOacuteEgravemiddotrsaquoOcirc UcircDaggerOacuteOcircIumlOcirc UcircIcircEumlOacuteOcircıAcircUgraveOgrave IgraveAcirc permilAcircIacuteEgraveOcircUgraveAcircmacrOacutersaquomiddot ndashIgravemiddotAcircUcircUgraveUacutersaquomiddot ndashAcirc˘Ucirc˘OacuteAcircEgravepermilEumlUcircrsaquomiddot ndashUcirc˘OacutecurrenAcircEgravemiddot AcircEgraveIgraveAcircIumlOcircDaggerIgravemiddotEgrave UgraveEuml UcircIcircEumlOacuteOcircıAcircUcircrsaquomiddotpermilEgravepermiliquestUcircIcircˆ UgraveOcirc currenUacuteAacuteOcirc UcirccurrensbquoOcircIgravemiddotEgrave UgraveOcirc currenUacuteAacuteOcirc ndashUgraveEuml IgraveAcircUgraveiquestEcircUacutemiddotUcircEuml ndashUgraveOcirc IcircOcircEgraveOacutefi IcircmiddotEgraveOacuteOcircUgraveOcircIgraveOgraveUacuteˆUgraveOcircUgrave˘Ograve permilEgravemiddotUcircIcircAcirc˘iquest˙ˆ AcircEgraveUacutemiddotIgravemiddotUgraversaquo˙OcircIgravemiddotEgrave middotIacuteEgraveOcircOcircEgraveOgrave UgraveEgrave˜ permil˘OacutemiddotUgravefiUgraveEumlUgraveAcirc˜

Ocirc EumlıOcircOcircEgravefi˜ ıAcircmiddotUgraveUacutersaquoOacuteOcirc˜ middotUcircUgravecurrenUacuteEgrave UgraveOcirc˘ ıAcirciquestUgraveUacuteOcirc˘ sbquoAcircOacuteUgravecurrenUgravemiddot EgravecurrenUacuteAcircEgravemiddot UgraveEuml˜ UgravecurrenmacrOacuteEuml˜ UgraveUacutemiddotAacuteˆpermilfi˜UacuteˆUgravemiddotAacuteˆOacutersaquoUcircUgraveUacuteEgravemiddot sbquoOcirc˘sbquofi UacutefiUcircˆOcirc IcircOcircIgraveiquestUacuteUcircOcirc˜

Ocirc ırsaquomiddotUcircOcirc˜ ıAcircmiddotUgraveUacuteEgraveIcirclsaquo OcircIgraveiquestpermilmiddot IcircOcircIgravemiddotOacutersaquomiddot IgraveOcirc˘IumlOcircDaggerIcircEgrave

AcircmiddotAacuteAacuteAcircIumlIgravemiddotUgraveEgraveIcircfi˜ AcircUacutemiddotUcircEgraveUgraveAcircmacrOacuteEgraveIcircfi˜ UacuteˆUgraveOcircOcircUacuteEgravemiddotIcircfi˜ AcircEgraveUacutemiddotIgravemiddotUgraveEgraveIcircfi˜EcircOcircEgraveUgraveEumlUgraveEgraveIcircfi˜ AcircmiddotUacutemacrEgravemiddotIcircfi˜

AcircUacuteEgraveOcircpermilAcircDaggerˆ middotrsaquoUacuteOacuteˆ IcircUacutemiddotUgraveEgraveIcirclsaquo AcircEgravemacrOcircUacutelsaquoAacuteEumlUcircEuml

Euml middotUacuteiquestUcircUgravemiddotUcircEuml middotOacuteEumlAacute˘UacuteEgraveIcirclsaquo UgraveEgraveIgraveEumlUgraveEgraveIcirclsaquo middotOcircAacuteAcirc˘IgravemiddotUgraveEgraveOacutelsaquo middotAacuteIcircfiUcircIgraveEgravemiddot UacuteOgraveUgraveEuml (UacuteAcircIgraveEgravecurrenUacutemiddot) Acirc˘UacutefiUcircˆEumlUacutefimacrAcircEgraveUacuteEuml IgraveOcirc˘UcircAcircEgravemiddotIcirclsaquo UcircmacrOcircIumlEgraveIcirclsaquo AcircrsaquoUcircEumlIgraveEuml Iumlmiddot˚Icirclsaquo iquestbdquoOcircAacuteEuml middotOacuteEgravemiddotUacutelsaquo AcircOacutepermilEgravemiddotEcirccurrenUacuteOcirc˘UcircmiddotAcircEgraveIgraveAcircIumlEumlIgravecurrenOacuteEuml IumlmiddotIgraveUacutelsaquo middotIacutecurrenmacrmiddotUcircUgraveEuml

UgraveOcirc IcircOcircEgraveOacutefi IumlmiddotUgraveDagger EcircmiddotOacutemiddotUgraveEgraveIcircfi OcircIuml˘IumlEumlıcurren˜ UacuteOcircOcircpermilAcirc˘UgraveEgraveIcircfiUcirc˘OacuteUgraveEumlUacuteEumlUgraveEgraveIcircfi permilDaggerUcircIcircOcircIumlOcirc middotmiddotEgraveUgraveEumlUgraveEgraveIcircfi

middotUacutemiddotIcircOcircIumlOcirc˘ıOgrave IgraveAcirc Ucirc˘AacuteIcircrsaquoOacuteEumlUcircEuml IgraveAcirc IcircmiddotUgraveiquestOacute˘IacuteEuml Ucirc˘IgraveIgraveAcircUgravecurrenmacrˆ middotOcircıAcircOgraveOacuteˆAcircEgravepermilOcircIcircEgraveIgraveiquest˙ˆmiddotOcircpermilOcircIcircEgraveIgraveiquest˙ˆ AcircAcirc˘EcircEumlIgraveOgrave macrAcircEgraveUacuteOcircIcircUacuteOcircUgraveOgrave UcircEcirc˘Uacutersaquo˙ˆ AacuteEgraveOcirc˘macrmiddot˝˙ˆ

Ocirc IcircUacuteEgraveUgraveEgraveIcircfi˜ middotIgraveAcircUacutefiIumlEumlUgraveOcirc˜ middotOacuteUgraveEgraveIcircAcircEgraveIgraveAcircOacuteEgraveIcircfi˜ currenOacuteUgraveEgraveIgraveOcirc˜ AcircOacuteEumlIgraveAcircUacuteˆIgravecurrenOacuteOcirc˜ OcircIacute˘permilAcircUacuteIcirclsaquo˜ Acirc˘middotrsaquoUcircıEumlUgraveOcirc˜

∆ραmicroατοποίηση Μετά το τέλος microιας παράστασης δύο θεατές λογοmicroαχούν εκφράζονταςαντίθετες απόψεις για την παράσταση