DUURZAME WIJKGERICHTE GEZONDHEIDSBEVORDERING: WAT IS HET EN WELKE FACTOREN SPELEN EEN ROL?

Door Noëmie Tieghem

1BaSwC

INLEIDING

Het doel van dit artikel: wat is duurzaamheid en wat zijn de factoren die invloed hebben op duurzaamheid?

In Nederland = het wijkgerichte gezondheidsbevordering nog vooral projectmatig van insteek, terwijl duurzame programma’s de voorkeur verdienen

AUTEUR EN UITGEVERIJ

Hoofdauteur(artikel): Anita Vermeer: http://www.academischewerkplaatslimburg.nl/pool/6/documents/Anita%20Vermeer%20PP%20MSiP.pdf

Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum Bohn Stafleu van Loghum is een Nederlandse uitgeverij die zich

vooral toelegt op medische boeken en de gezondheidszorg. Bohn Stafleu van Loghum (BSL) vestigde zich in Houten.

Drie betekenisdimensies die duurzaamheid beschrijft:

1. Blijvende gezondheidseffecten

2. Inbedden van programma-onderdelen in bestaande organisaties

3. En het versterken van de community-capaciteit

Zeven categorieën van factoren die duurzaamheid kunnen beïnvloeden: context, kartrekkende organisatie, leiderschap, samenwerking, samenwerkingspartners, interventies en uitkomsten

Reflectie op de Nederlandse situatie

METHODE

Vier zoekstrategieën gecombineerd:

1. In Pubmed is gezocht naar reviews met behulp van de zoektermen sustainability, continuation, institutionalization, routinization, en maintenance, in combinatie met health promotion, community (health) prog’ram, en community-based.;

2. Via de literatuurlijsten van een aantal frequent geciteerde artikelen is gezocht naar publicaties over hetzelfde thema

3. In handboeken over health promotion is gezocht naar organisatie- en planningsmodellen voor de implementatie van community-programma’s die een fase van verankering omvatten;

4. Op websites van gezondheidsbevorderende organisaties

Begrip duurzaamheid

Blijvende/langdurige gezondheidseffecten: deze dimensie kent zijn oorsprong in de publieke gezondheidszorg en de aandacht voor de lange termijn effecten van gezondheidsbevorderende programma’s op de gezondheid, het gedrag en de leefomgeving van mensen.

Verankeren van programma-onderdelen in een organisatiestructuur .

Het versterken van de community-capaciteit

*Uit de literatuur is een lijst van maar liefst 129 factoren gedestilleerd die van invloed kunnen zijn op de (drie dimensies van) duurzaamheid van wijkgerichte gezondheidsprogramma’s

Kartrekkende organisatie

De kartrekkende organisatie = de organisatie die formeel verantwoordelijk is voor het coördineren van het programma.

1. Moet een stabiel organisationele basis hebben

2. De mogelijkheid hebben om bepaalde programma- onderdelen op te nemen in de organisatiestructuur.

3. De inhoudelijke missie en taakstelling van de organisatie moet passen bij de doelstellingen van het community programma en als er vanuit historisch, cultureel of geografisch perspectief al bestaande banden zijn met de wijk.

Samenwerking

Voor een stabiele samenwerking gelden in eerste instantie de “spelregels” voor constructieve en succesvolle samenwerking waarin de belangen van verschillende partners tot hun recht komen, zoals een prettige onderlinge communicatie, goede conflicthantering, democratische besluitvorming en het kiezen van win-win oplossingen.

Samenwerkingspartners

Partners moeten voordeel ervaren bij deelname aan samenwerking en het idee hebben dat de juiste partners aan tafel zitten in termen van expertise, achtergrond en discipline, maar ook in termen van macht en invloed binnen de eigen organisatie.

De juiste mensen op het juiste moment betrekken bevordert een actieve rol van de partners in de samenwerking en het gevoel van mede-eigenaarschap van het programma

Interventies

Eenvoudig te organiseren activiteiten die op zichzelf staan, zoals voorlichtingsbijeenkomsten, sorteren meestal geen duurzaam gezondheidseffect, maar zorgen ervoor dat er snel resultaat geboekt wordt in termen van bereik en dat de partners gezamenlijk leren wat werkt en wat niet. Hierdoor ontstaat er draagvlak en vertrouwen onder de partners.

Uitkomsten

In de literatuur worden uitkomsten en effecten vooral belangrijk gevonden om de financiering te kunnen continueren. Projecten die erin slagen om kleine en grote successen zichtbaar te maken voor de subsidiegevers, maar ook voor de samenwerkingspartners binnen de coalitie, hebben meer kans op continuering.

Bronnen

https://www.monitorgezondheid.nl/ http://www2.bsl.nl/corp/common/framecreator.asp?ak

=welkom&ap=vakb&altp=http://vb23.bsl.nl/totalecollectie

http://www.vandale.be/ http://www.socialresearchmethods.net/kb/genlin.php http://

www.academischewerkplaatslimburg.nl/pool/6/documents/Anita%20Vermeer%20PP%20MSiP.pdf