76
luara sordia madlSemosili gulnaz xaraiSvilis sulis galoba gamomcemloba `universali~ Tbilisi 2015

Dakabadonebuli DARDIS PIRAMIDEBI

  • Upload
    others

  • View
    3

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Dakabadonebuli DARDIS PIRAMIDEBI

luara sordia

madlSemosili gulnaz xaraiSvilis sulis galoba

gamomcemloba `universali~ Tbilisi 2015

Page 2: Dakabadonebuli DARDIS PIRAMIDEBI

2

mTavari redaqtori: revaz miSvelaZe

filologiis mecnierebaTa doqtori, profesori, rusTavelis premiis lauriati, saqarTvelos mweralTa kavSiris Tavmjdomare

teqnikuri redaqtori: lamara gergedava —

filologiis doqtori © l. sordia, 2015

gamomcemloba `universali~, 2015

Tbilisi, 0179, i. WavWavaZis gamz. 19, : 2 22 36 09, 5(99) 17 22 30 E–mail: [email protected] ISBN 978-9941-22-703-5

Page 3: Dakabadonebuli DARDIS PIRAMIDEBI

3

sarCevi

mdliT da rwmeniT gadarCena ...........................................4

suli var ukve caSi aWrili ...............................................10

miayuradeT, gaigoneT sulis galoba ............................13

saxismetyvelebis zogierTi sakiTxi .............................17

zRvas Sevebmebi, unda gavcuro .......................................19

apokalifsur mxecTa naSierebi.......................................21

loyas cremliT jvari damexata......................................23

eride qarbuqs, radgan irgvliv darbis satana ...........25

Saragzas veZeb eklian tyeSi.............................................28

kvlav gavuyevi Tovlian gzas da Tanac ukvlevs ........30

moyvrad geqcios samSoblos mteri................................33

raa sicocxle? .....................................................................39

miRmiersac mivwvdi fiqriT..............................................48

poetis `sulis ZiZebi~ ........................................................59

SemoqmedebiTi Taviseburebis zogierTi aspeqti ......69

Page 4: Dakabadonebuli DARDIS PIRAMIDEBI

4

madliT da rwmeniT gadarCena

ocdameerTe saukunem memkvidreobiT miiRo gafeti-Sebuli internacionalizmis, kosmopolitizmis, glo-balizaciis, SxamiT gajerebuli masonobis momakvdine-beli bacilebi, romelmac msoflios mxsnelis mantia moirgo, gaugonari kataklizmebis reJisorad iqca da ara mxolod mcire erebs uqadis gadaSenebas, kosmiur tragediebs udebs saTaves. samwuxarod, mas mravali mimdevari gamouCnda da tradiciuli Rirebulebebis rRvevam istoriaSi, filosofiaSi, religiaSi, litera-turaSi gaugonar masStabebs miaRwia.

ostaturad SeniRbulma keTildReobis iluziam mo-wamla milionebi da mosyidulTa armia gadagvarebiT emuqreba mamapapeul, humanur idealebs. sasacilod iq-ca erovnulobaze, mSobliur genze dafuZnebuli ori-entirebi da arsebobs saSiSroeba, rom `gadaSenebiT dasruldeba gadagvareba~, rogorc brZanebda sul-kurTxeuli merab kostava.

aseT kritikul dros gadamrCenis misias yovelTvis religia, mxatvruli sityva iRebda xolme Tavis Tavze da siaxlis paroliT movlinebuli moZRvrebis borote-ul Zalas yovelTvis maradiuli faseulobebis fars agebebda.

sabednierod, isev gvyvanan qristes mebaReebi, `qvey-nad mosuli uflis baRis mosaSeneblad~, romlebic erovnul wisqvilebs isev mxned darajoben arsobis pu-ris safqvavad, xolo mSobliuri vazis mtevnebidan ara wyalgareul Rvinos, aramed namdvil zedaSes, `sibrZnis Rvinos~ wuraven.

gulnaz xaraiSvilis poeziaSi Sesasvlel kars Zalian garkveviT aweria: `mamuli, ena, sarwmunoeba~.

Page 5: Dakabadonebuli DARDIS PIRAMIDEBI

5

poeti qalis mxatvrul sityvas cxra poeturi da er-Ti prozauli krebuliT gavecani.

misi wignebidan gecnaurebaT qarTuli suli, qarTu-li morali, erovnuli maRalzneobrivi adaT-tradicie-bi, xolo samyaro danaxulia sakuTari keriidan, anu makrokosmosi ganWvretilia mikrokosmosis saSuale-biT.

mefistofelis momZlavrebis, avsulebis TareSis Jams poeti cdilobs erovnuli genis, Zirebis, fesvebis, erovnuli triadis — mamuli, ena, sarwmunoeba — erTgu-leba Caagonos Taobebs da es CamorCeniloba ki ara, win-svlis urTulesi gzebis gakvlevaa, vinaidan, rogorc didi ilia WavWavaZe imowmebda laibnicis sityvebs, `aw-myo, Sobili warsulisagan, aris mSobeli momavalisa~.

mefistofelis, eSmakis saTareSod qceul droSi isev cimcimebs imedis sxivi, isev gadmodis zecis madli da saswaulebiT gvafxizlebs arsTagamrige.

apokalifsuri gankiTxvis, axali warRvnis SiSiT Zrwis saukune, cxadia, antiqristesTvis mzaddeba tax-ti, magram `madlis taxtze~ dabrZanebulis nebiT ga-nadgurdebian boroteulni, xolo ucodvelni, rwmenis-Tvis sisxlis gamRebni maradisobaSi damkvidrdebian, `axal cas da axal qveyanas~ ixilaven, gvarwmuneben su-liwmindis madliT gabrZnobili RvTismetyvelni.

`caTa maRalTa madliT~ iqmneboda mxatvruli Sedev-rebi, igeboda taZrebi, xuroTmoZRvruli Zeglebi, mtkicdeboda rwmena, vlindeboda gmiruli suli da win iswrafoda adamis modgma.

uzenaesi — zeciuri `mwyemsi keTili~ arasodes to-vebs Tavis saxed da xatad Seqmnils nugeSis gareSe, mad-liT da saswaulebiT aciskrovnebs rCeulTa sulebs.

Page 6: Dakabadonebuli DARDIS PIRAMIDEBI

6

`madliT da WeSmaritebiT~ mkvidrdeba kacTa Soris RvTis sityva _ qriste.

suliwmindis qnarad wodebuli pavle mociquli gva-uwyebs: `RvTis madli yvela adamianis mxsnelia~ (pavle mociquli tites, 3,11).

`mwignobari falavani~ (ioane damaskeli) _ suliw-minda aris niWTa gamnawilebeli, sibrZnis sityvis, cod-nis sityvis mommadlebeli (pavle mociquli, I korin-TelTa, 12, 4-10).

RvTis madli maradiulad cxaddeba, rom gaZlierdes rwmena, sasikeTod warimarTos, saswauliT gaaskecdes adamianis Zalisxmeva, radgan `RmerTi saswaulis moqme-dia~ (fs. 76,15).

biblia, religia, literaturis istoria savsea RvTis saswaulebiT.

grigol xanZTels, rogorc wminda sulis moZRvars, mkerdze jvris saxiT uelavda ganmanaTlebeli cecxli, `naTlis sveti~ (RmerTi) ecxadeboda.

vaJa-fSavelas `ocnebaSi~ poetis satrfos _ suliw-mindas axrCobdnen, magram samjer gawyda Toki da igi ga-darCa.

fSaveli geniosis poema `uiRblo iRblianSi~ sabra-los samaris madli icavda cxovel-mcenares, mis saf-lavs saswaulmoqmedi Zala hqonda, codvili Zmebis sa-mare ki Waobad iyo gadaqceuli.

goderZi Coxelis `mgelSi~ znekeTili Tandila yvavi-lebis Taiguls daemsgavsa, romelic gamabruebel sur-nels gamoscemda, Tevdore yvaviliT afrTxobda mglebs (yvavili RmerTis simboloa), amaRleba dRes ek-lesiis ezos surnelovani yvavilebi daefina, donata caSi amaRlda, lukas sizmriseul xilvaSi RmerTi TeT-

Page 7: Dakabadonebuli DARDIS PIRAMIDEBI

7

ri moxucis saxiT gamoecxada da yvavilis povna daava-la.

gulnaz xaraiSvilis poetoba TviT RmerTisagan aris nakurTxi, igi xeldasxmulia uzenaesisgan, masze mar-Tlac aris gadmosuli RvTis madli.

werilSi `mama gabrielis saflavidan gamoyolili saswauli~ _ poeti TviT gvamcnobs am sulisSemZvreli movlenis Sesaxeb. samagaliTo deda, gulmxurvale mamu-liSvili, uangarobiT, keTilSobilebiT, religiuro-biT gamorCeuli qalbatoni 2003 wels, 53 wlis asakSi, amaRleba dRes mcxeTaSi Cavida mama gabrielis safla-vis molocvis mizniT. wmindanis saflavis zeTis cxebis Semdeg sulSi zebunebrivi naTeli CaeRvara, uxilavis xeldasxma, sulis gasxivosneba, gonis uCveulo gamoR-viZeba SeigrZno, axali TvaliT, axali ferebiT ixila samyaro, mTeli qveynis gulSi Caxuteba mounda. suli TiTqos uzenaesis ZaliT amRerda, jerac uxilav-mous-menelis ganmcdeli, axali sityvebiT ametyvelda da saswauliT frTaSesxmuli, mixvda, rom es suliwmindis saCuqari iyo.

suliwmindis, STagonebis movlinebas Sua saukuneebis esTetikaSi saRvTo niavis, sios, qaris qrolvasTan aigi-vebdnen.

galaktionis poeziaSi `qaris daberva~ gvamcnobs STagonebis gamocxadebas, misi lurja cxenebi _ `efe-meruli da feradi qarebiT~ qrian (efemera, verxvebi). terenti granelTan STagonebis procesze yuradReba maxvildeba `uxilavi qaris~, `siCumis qaris~, `idumal mxareebis grigalis~ saxeebiT.

gulnaz xaraiSvils sulieri siwmindis, sikeTis saz-Raurad evlineba didi wyaloba _ suliwmindis niavis saxiT: `gulSi daWrilebs vamxnevebdi Tbili sityvebiT,

Page 8: Dakabadonebuli DARDIS PIRAMIDEBI

8

maT Sevukere imedebis, rwmenis fuTebi, axlac leqsebis, suliwmindis niavs mivyvebi, radgan suli maqvs faqizi da nasaTuTebi~ (gulSi daWrilebs vamxnevebdi), `suliw-mindis sio miwvdis lamaz bgerebs~ ambobs poeti da elodeba `zeciT daqrolil niavs~ (qari Zveleburad memtereba).

poeti gulisyuriT usmens sios (Sdr. galaktioni _ `sio, sarkmliT monawroli, velTa zRapars meubneba~), wminda sanTlebs unTebs, rogorc Tavisi tkivilebis moziares, poeziis madlis momfens: `Cems ezoSi sio ar-xevs leRvis foTlebs da saubrobs im warsulze, rac gadaxda. moTminebiT vunTeb niavs wminda sanTlebs, radgan igi tkivilis dros me Tan maxlda~ (Cems ezoSi).

amieridan suliwmindis niavis molodiniT ivseba su-li: `axlac leqsebis, suliwmindis niavs mivyvebi~, am-bobs poeti da ismens zeciur xmebs, `ZarRvis feTqvas~, `dedamiwis RerZis trials~, mravlismetyveli xilve-biT ivseba...

`suliwmindiT ukve viwamle~, acxadebs poeti. marTlac, RmerTia yvelaze didi mkurnali: `me var

ufali, Seni ganmkurnebeli (gamosvlaTa, 115,26). `mkurnaloba uzenaesisgan aris da niWic meufisgan

eZleva mas~ (sibrZne ziraqisa, 38,2). poeti qali wminda ninos `madlis karebTan~ dgas,

`madlis koSkebs~ aSenebs, suliwmindis madliT axarebs `sulis Wadars~, misi `gulis kari saswaulobs~ (Sen mer-cxali xar).

madliT bewvis xidze gavlis Zala eboZa, irwmuna sas-waulebi, rom `tots CamoxleCils Seaxorcebs RvTis rwmenis Zala~ (ilia II), `me Seni rwmeniT yinuls gavad-nob~ wers poeti (dRes). mSobeli miwis madlis SemgrZno-

Page 9: Dakabadonebuli DARDIS PIRAMIDEBI

9

bi, simarTlisaTvis RaRadebs: `madliani miwis Svilni viyoT RmerTTan marTlebi~ (qarTvels).

imediT, madliT avsebs `fiqris tolCas~: `RimiliT sulSi Semirxev rtoebs, kamkama fiqriT avavseb tolCas, gulis simSvidev, imedo, madlo~, wers poeti.

mTeli misi cxovreba da Semoqmedeba RvTis madliT aris gaciskrovnebuli: `RvTis gangebam damifina xali-Ca madlis, madlis SuqSi var siRrmiT Cafluli, suli madlis mmosavi mzis sxivebiT gamonaSuqia, siyvaruliT da madliT mosilia, zecidan uflis madliT naSuqia~. misi poeziis lirikuli personaJi madlisTvis evedreba RmerTs: `ufalo, Seni madli mapkure, hqmen isev madli, RmerTo, dagvloce, RmerTo, momec, rom vapuro mSieri, Seni madli nuRar daigvianebs, madli msurs iyos camde awvdili~... `imedis madli~, `imedis fifqebi~ aTovs...

`fiqris yvavilic~ deda bunebis madlia: `Sens gzas movfine fiqris yvavili, es momamadla deda bunebam~...

`madls~ ase ganmartaven wminda mamebi: `madli aris moxilva Cveni uflisa mier da misi erToba CvenTan~ (Te-ofane dayudebuli, sityva marTlisa sarwmunoebisa, t. I. Tb. 1990, gv. 319).

madli aRiqmeba, rogorc RmerTTan miaxloeba: `umaR-lesi faseuloba, ukanaskneli mizani da adamianis cxov-rebis azri qristianisaTvis RmerTTan miaxloebaa, ra-sac religiis enaze madli ewodeba.. maradiuli faseu-lobis TvalsazrisiT, srulyofili madli _ es aris mxolod RmerTi da erTaderTi realuri boroteba _ codva, RmerTisgan daSoreba~ (nestor yubaneiSvili, `pirveldawyebiTi darigeba saRvTo sjulis swavleba-ze, quTaisi, 1915, gv. 138).

Page 10: Dakabadonebuli DARDIS PIRAMIDEBI

10

madli aris keTili saqmis sazRauri, madli morwmu-neze gadmodis `qriste iesos mier saqmeTaTvis keTil-Ta~ (pavle mociquli, efeselTa mimarT, 2, 10).

gadarCenis sawindaria `madli, rwmena~ (pavle moci-quli, efeselTa mimarT, 2,8).

`suli var ukve caSi aWrili~

ocnebis frTebiT caSi frena RvTis madlia. frenen wmindanebi, romelTac codva ar amZimebT, ro-

melTac daamarcxes TavianT TavSi xrwnadi da warmava-li. isini xedven suls, aCrdils, usazRvroebas, wvdebi-an usxeulo arsebobis saidumloebas.

`ar mibobRnia dabla qvemZromad, maRla davfrinav, rogorc gavazi~ (nugeSi mgosnia), ambobda vaJa-fSavela.

`frTebi ar maqvs, magram vfrinav~, irwmuneboda akaki wereTeli.

`mistiuri frTiT~ Sedioda galaktioni `ucxo simsu-buqeSi~, silaJvardeSi. `memento moris~ avtors frTebi ezrdeboda rwmeniT, locviT, marxviT.

frTovani arian suliT wminda adamianebi, `saTnoebis frTa, sulieri frTa, gonieri frTa, siwmindis frTa~ amaRlebT caSi didi sulieri Zalis mqone naTelRe-bulT. maT xelewifebaT gamoyon astraluri oreuli da ifrinon ganusazRvrel drosa da sivrceSi, rac saWi-roebs udides Zalisxmevas, umaRlesi wesrigis gambeda-obas, astraluri sivrcis sanaxaobis winaSe SiSis daZ-levas, simSvides, sakuTari Zalebis rwmenas.

wminda, disciplinirebul suls locviT, dumiliT ezrdeba frTebi.

Page 11: Dakabadonebuli DARDIS PIRAMIDEBI

11

`frena brwyinvale sityvaa... frTebi izrdeba fiq-riT, gafrindiT fiqriT~, aseTia elene rerixis mowo-deba.

sulier zecaSi, `caTa caSi~ SeRweva SesaZlebelia sulieri ganviTarebiT, sulieri TviTmfrinavebiT, men-talur unarTa gaRviZebiT. suliT zecaSi qrodnen rus-Tveli, dante, bodleri, bloki, vaJa, akaki, galaktioni, graneli.

didi Cineli filosofosi lao-Zi cad, qarsa da RrublebSi maRldeboda ianis ciuri sxivebiT Semosi-li, arafrad agdebda xelmwifis kverTxs, simdidres, gamoCinebas da gancvifrebaSi mohyavda imperatori.

imedis, zeciuri madlis ZaliT frens caSi gulnaz xaraiSvilis suli: `imedis nabads Tu wamoisxam, ocnebis frTebiT cad afrindebi~, wers poeti da irwmuneba: `su-li var ukve caSi aWrili, `kibes mivadgam leqsiT caTam-bjens~.

leqsSi `vinatrebdi~ poetis survilia, suls vardad efinos cis silurje: `sulze vardad mogifendi cis ulurjes kides~ (vinatrebdi).

suli da ca usazRvroebaa, poeturobis ucilobeli atributi: `Sens suls vadareb cis lamaz sivrces~ (mea-mayebi).

suls uflis madliT eboZa frenis niWi, raTa zecaSi gaSalos frTebi: `me uflis jildo gamovicani, ocnebis frTebiT davfrinav caSi, leqsebs saCuqrad igi migzav-nis, bolos ki afrebs zecaSi gavSli~ (gamovicani).

amaRlebuli suliT moixilavs `gonier cas~, RmerTe-bis sauflos, mzes, varskvlavebs, mTvares.

uflis madli vlindeba axali, zeciuri xmebis gago-nebaSi, uxilavis xilvaSi, uimedobis, sikvdilis damar-cxebaSi: `ialbuzidan xmebi mesmis raRac axalis... daR-

Page 12: Dakabadonebuli DARDIS PIRAMIDEBI

12

lili viyav, suliwmindiT ukve viwamle, zaris xma ismis da vixile baRi edemis... locvam miSvela, radgan cremli bevri davRvare... sikvdili movkal, meufeo, Seni ime-diT... mere nergebi gavaxare sulis areSi. sakurTxevel-Tan Cemi fexiT, rwmeniT mivedi, aRar davrCebi arasodes simwuxareSi~ (meufe Tadeozs).

`xmav zeciuro, isev CemTan amozviaddi~, iloceba po-eti.

gulnaz xaraiSvili `grZnobiT datvirTuli gemTan~ dgas, `grZnobis maTara~ upyria, `grZnobis vulkanSi~ iferfleba, `grZnobis sabani~, `grZnobis nabadi~ mou-xuravs, `gulis buxari~, `gulis Tone~ augizgizebia, `gulis surneli~ dahyolia mis sityvas (Sdr. pavle mo-ciqulis `qristes keTilsurneleba~), `fiqris vulkan-Si~ gaxveula, `fiqris nabadi~ aqvs morgebuli, `vardis-feraben fiqrTa badeni~, eTayvaneba `surnelebian fiqrs~, `fiqris serze~ miemarTeba, fiqris `tanjvis fuTebi~, `imedebis, rwmenis fuTebi~ moukidebia, `gone-bis marTva~ exerxeba, swams poeturi sityvis yovlisSem-Zleobis, rom `niWiT gaatrialeb qarborbalas, susxiT rom yinavs~, `aaciskrovneb cisartyelas~, `daapureb mTel saqarTvelos~, sityvis ZaliT `Cahklav ur-Cxuls~...

cis samoTxeSi moxvedrili, sxvadasxvagvari siyvaru-lis-Semcnobi italieli geniosi dante brZanebda: `Tva-li mivapyroT axla ukve siyvaruls pirvels~.

`pirveli siyvaruli~ RmerTis saxelia (ioane RvTis-metyvelis gamocxadeba, T. 2,4).

gulnaz xaraiSvilis upirvelesi siyvaruli RmerTia da poeti `siyvaruliT dReebs iTvlis iRblians~, `siy-varulis droSa~ aRumarTavs, ugalobs RmerTs _ `trfobis mefes~, madlad movlenil siyvaruls, `zeciT

Page 13: Dakabadonebuli DARDIS PIRAMIDEBI

13

nakurTxi~ siyvaruli aZlierebs: `simaRlidan ca miw-vdida Tavis xelebs, gadamakra siyvarulis artaxebi~ (movel).

poetis mizania `siyvarulis gadarCena, siyvarulis gamoxsna~ (imereTSi).

zeciuri siyvaruli xalxis, sikeTis msaxurebisTvis mouwodebs: `ZilSiac ki amas vfiqrob siyvaruliT, ra vakeTo xalxis gulis gasaxarad~ (ra vakeTo?).

aq didi ilia WavWavaZis aCrdilic wamoimarTeba: `ka-cad maSin xar saqebi, Tu es wesi wesad darge: yovel dResa Sens Tavs hkiTxo, _ aba, dRes me vis ra varge?~ (damakvirdi).

`miayuradeT, gaigoneT sulis galoba~

daviT winaswarmetyvelis mixedviT, `axali galobis~ unari uflisgan eboZeba adamians: ufalma `warmarTa Ce-mi nabijebi... misca Cems bageebs axali galoba, gansadi-deblad Cveni RmerTisa~ (fs. 39,3,4).

locvis, vedrebis, galobis intonaciebis gaTaviseba, iniciaciis umaRles safexurze aRweva codvebze amaR-lebas, sulisTvis xorcis gawirvas, msxverplis gaRebas, golgoTis gavlas moiTxovs.

ioane RvTismetyvelis gamocxadebaSi mxolod sike-Tis msaxurT, rwmenisTvis sisxlis, msxverplis gamRebT mosavT TeTri samosi da xelewifebaT zeciuri saga-loblis Seswavla.

gulnaz xaraiSvils swams, rom `ureligio kultura fsevdo-kulturaa~.

poeti rwmeniT axarebs `fiqris yvavils~, `golgoTis gzebiT~ mwvervalebisken mavali `cremlis tbaSia~ gan-

Page 14: Dakabadonebuli DARDIS PIRAMIDEBI

14

banili, `sisxlis cremli~ uRvria, uzenaesis saswauleb-rivi madliT Zlierdeba, jvari, jvarcmaa misi xvedri, rac aRdgomis sawindaria: `loyas cremliT jvari dame-xata~, `grZnobis jvarze var gadalanduli~.

graalis, sawmisis Temas didi mniSvneloba eniWeba qarTuli gonis sidiadis, Cveni istoriis, kulturis, miTologiis, saerTod, erovnuli fenomenis srulyo-filad gagebisaTvis.

`graali aris simbolo uzenaesi sibrZnisa, suliwmin-disa, RvTismSoblisa~ (zviad gamsaxurdia, saqarTvelos sulieri misia, Tb. 1990, gv 38).

graalis raindebSi mxolod qristianuli moralis, maRali sulierebis, zogadsakacobrio idealebis msa-xurni moiazrebian, rogorc grigol robaqiZis romanSi `mcvelni graalisa~, rogorc zviad gamsaxurdias, merab kostvas poeziaSi.

graalis raindebi mTel msoflioSi mogzaurobdnen da rwmenis, sikeTis, samarTlianobis msaxurebi iyvnen.

grigol robaqiZem romanSi `mcvelni graalisa~ graa-lis mcvelebad Tavisi Tanamedrove, mwerlobisa da xe-lovnebis warmomadgenlebi, samSoblos patriotebi ga-moiyvana.

gulnaz xaraiSvili graalis raindebad miiCnevs `kolxuri fsalmunebis~ titanuri tomeulebis avtors — vaJa egrisels da msoflio mogzaurs, msoflio spor-tsmens — jumber leJavas. poets TviTonac `sikeTis Ta-si~ upyria, `idumalebis yanwiT~ xarobs, `sibrZnis Rvi-niT~ avsebs `Svebis fialas,~ graalze da sawmisze lo-culobs, graalis raindebs eZebs.

pavle mociquli Seagonebda Tavis Tanaamoazreebs: `elaparakeT erTmaneTs fsalmunebiT, galobiTa da su-

Page 15: Dakabadonebuli DARDIS PIRAMIDEBI

15

lieri sagaloblebiT, umRereT da efsalmuneT ufals gulebSi~ (pavle mociquli, efeselTa 5,15).

gulnaz xaraiSvilis galobisa da locvis ena qarTu-li enaa, eris gadamrCeni, xmliT da sityviT dasacavi: `deda enav~, gadamrCeno eris, xmliT da sityviT gicavT SemarTuli, leqsebs vambobT, Tu qarTulad vmReriT, galobaa is Sens locvad Tqmuli~ (deda enis ZeglTan).

sawmisis madls, sawmisis mirons naziarebi suli Seic-noba poetis striqonebSi: `sawmisidan madli wveTavs misxal-misxal, ifrqvevian dilis cvarze aTinaTad... iq, zecaSi varskvlavs Suqi aunTia. amodis mze, sawmisidan mirons misxams~.

rwmenasTan wilnayari sityva gamxdara sicocxlis arsi: `leqsi mamSvidebs, leqsi mSia, leqsi mwyuria, si-cocxle aris zeciuri RmerTs wyaloba, Cemi leqsebi si-osaviT saamuria, miayuradeT, gaigoneT sulis galoba~ (leqsi).

klasikuri mwerlobis parametrebiT izomeba poetu-ri Tvalsawieri: `me minda, rom Cemi sityva ers malamod daefinos, axalgazrdebs sibrZne misces, mters saz-Rvramde gaekidos. siyvaruls ki gza gauxsnas, dardiani gaacinos, gulma guli Tu ipova, erTurTs aRar daaci-los~ (me minda).

suls ayvavebs, `fiqris yvavilebs~ zrdis rwmena, siy-varuli da mowodebiT poetisTvis ar arsebobs mxat-vrul sityvaze ufro Zlieri grZnoba: `qaRaldi gaxda mesaidumle, gulSi dReebi amiyvavildnen. masSi gagcva-le, nu damemdure, leqsze Zalian rogor miyvarde?~ (muza).

WeSmariti sityva uzenaesis gadasaxedidan izomeba, is, upirvelesad, religiuria, simarTlis msaxuri. RmerTSemosil poets `imedis sanTeli~ unTia, uSiSrad

Page 16: Dakabadonebuli DARDIS PIRAMIDEBI

16

arqmevs movlenebs adekvatur saxelebs: `unda davanTo imedis sanTeli, uSiSrad unda vTqva, rac aris saTqme-li~ (dadgeba saSveli).

leqsi poetisTvis `xan bajaRloa, xan mze da mTvare, is mtevnebiviT sulSi asxia~.

`oqro rad minda? oqro leqsia~, gulwrfelad ambobs leqsis avtori, radgan arasodes ereva erTmaneTSi efe-meruli da maradiuli Rirebulebebi.

am dros maxsendeba poetebis mefe galaktionis gau-xunari striqonebi, romlis madli gauTavisebia namdvi-li sityvis msaxurs: `ar minda oqros povna, rac msof-lioSi ari, JRers samSoblois xsovnad Zvirfasi oqros qnari~.

aseTive gagebiT mimarTavda `artistuli yvavilebis~ jadoqari `milionebisa da miliardebis~ cnebas: `mili-onebSi xelismreveli~, `marTlac var miliarderi~.

leqsia poetis patroni, Svili, gulis batoni, siyva-rulis qmnileba~ (gamiWirda).

mxatvruli sityvis qmediTi Zala `xmlebisa~ da `fa-rebis~ saSualebiT gamoxata: `uneblied leqsi riTmSi Camovqarge, striqonebi xmlebia da farebia~ (avtirde-bi).

daviT winaswarmetyvelis `fsalmunSi~ ufali aris `fari~, `fari xsnisa~ (fs. 17,3,36).

axali aRTqmis mixedviT, RmerTs ewodeba `rwmenis fari, xsnis CaCqani, sulis maxvili~ (pavle mociquli, efeselTa mimarT, 6,11,14).

`Cemi leqsebi Cemi sulia~ _ ambobs poeti da gvjera, rom es suliwmindasTan wilnayari wminda sulia.

Page 17: Dakabadonebuli DARDIS PIRAMIDEBI

17

saxismetyvelebis zogierTi sakiTxi

gulnaz xaraiSvilis gzamkvlevia rwmena, bibliuri sibrZne, igivur, simbolur-alegoriul saxeebSi, qve-teqstebSi gacxadebuli.

mziT, cecxliT, SuqiT aris poetis suli gaalebuli: `minda CemSi Sevisaxlo mze, cecxliviT moelvare, vcdi-lob, Suqi dagibruno, mzis Suqs gaCvev~ (veRar mamCnev), asea gamoxatuli RvTisnieroba, radgan bibliis mixed-viT mze, cecxli, Suqi saRvTo saxelebia.

`mze da faria ufali RmerTi~, gvamcnobs daviT wi-naswarmetyveli (fs. 83,13).

`saxe uflisa, viTarca cecxli motyinare~, naTqvamia bibliaSi (gamosvlaTa, 180, 16).

`ufali Cemi Suqi aris da xsnaa Cemi _ vis SevuSinde?~ (fs. 26,1).

gulnaz xaraiSvili enigmuri saxeebiT gamoxatavs Ta-vis kavSirs uzenaes ZalebTan: `mzem gamiSuqa sinorCe sulis~, `mzem Rrublebidan gamoanaTa, SemomefeTa Tasi sikeTis~, `mze patronobs Tbilad sulis ares~, `aq guls grZnobebi Zlier moSivda, mze ki sxivebis xelebs miw-vdida~.

mzis, cisartyelis, saRvTo naTlis, mTvaris Suqis Tanmxlebia poeti: `mzis qvabSi duRs Cemi sulis siRrme, cisartyela momexveva tanze, vici, erT dros gamita-cebs caSi, davisveneb mTvaris Suqis mxarze, vici, crem-lad daiRvrebiT maSin~ (sulis siRrme).

Cveni drois Zalze saintereso moazrovne, poeti da mwerali sergi lomaZe `mzis wigns~ uwodebs mis erT-erT rCeuls, romlis saxelwodebaa `mzis mklavebSi~.

saswaulis imediT mTvaresTan aRwevaze fiqrobs gulnaz xaraiSvili: `... saswaulebs Tu iRbali dampir-

Page 18: Dakabadonebuli DARDIS PIRAMIDEBI

18

deba, ai, maSin movirTxmebi mTvaris fexTiT~ (sityviT ver vTqvi).

mTvare aris STagonebis warmarTuli RvTaeba. religiur simbolikaSi mTvare moiazreba RvTismSob-

lis saxelad (tite mosia, saRvTismSoblo saxismetyve-leba, 124).

amasTan, wminda sulebi zecaSi, mzeze, mTvareze mkvidrdebian gardacvalebis Semdeg.

mTvareSi xedavs gardacvlil meuRles poeti (zRvaSi gavcure), fiqrebiT mTvarisken iswrafvis: `Ramis fiq-rebi mTvareTan mimyavs, sxvis naTel vardebs ar vekare-bi~.

mTavari orientiria momavalSi gaRweva, arwiviviT caSi navardi: `afrebs gavSli isev caSi, aba arwivs ise rogor davewevi?~ (`aTinaTi wminda ninos madliTaa Se-mosili~):

cisartyeliT mosili aseve RmerTSemosilia, radgan cisartyela saRvTo saxelia (tite mosia, saRvTo saxis-metyveleba, gv. 12.21).

originaluri saxeebia: `xuTi mzis sxivi Camokrife caTa Weridan, mzis sxivebis xelebi, mzis mklavebi, mTvaris Suqis mxari...

mziT gasxivosnebuli usamano suli sikeTis RerZze trialebs, titanur SemarTebas avlens, axal napirebs, ucxo samyaros eZebs: `sxvaze arasdros cudi ara vTqvaT, sikeTis RerZi davatrialoT, modi, Cvens sa-xels grZnoba SevarqvaT, dardic vardisfrad gavaRia-voT... gavSaloT mxrebi ... zRvas SeverkinoT, gavcdeT zenits da napirebs mivwvdeT, ucxo samyaro mimovirbi-noT, davisvenoT da mzis mklavze mivwveT~ (guls vesa-ubre).

Page 19: Dakabadonebuli DARDIS PIRAMIDEBI

19

SemTxveviT rodia SerCeuli misi poeturi krebule-bis saxelwodebebi: `mzis aTinaTi~, `mzis mklavebSi~, `sulis areSi~.

suli saRmrTo saxelia: `xolo ufali sulia da sa-dac uflis sulia, iq Tavisuflebaa~ (pavle mociquli II karinTelTa, 4,17).

suliT zecaSi mogzauri poeti tkivilebis TavSesa-faria, radgan jvarcmis, tkivilis gareSe ar xdeba gan-wmenda, iniciaciis maRal safexuramde miRweva: `mik-virs, tkivili rad Sevikedle, an cad rad avel, viT gani-medi~ (rusTavi). poetis vedrebaSi sicocxlis xis, anu kviparosis ayvavebis survili mJRavndeba: `amiyvavi-los, amikvirtos kvlav kviprosi~ (o, rogor minda).

gulnaz xaraiSvili caSi maRldeba, sulSi vazs, kvi-paross axarebs, sikeTis xes rgavs, xolo ca, vazi, kvipa-rosi saRvTo saxelebia.

vazis tirili, cis siSave, Rrubel-nisliT gaSavebu-li mze amcnobs, rom rwmenis gziT ar midis xalxi da wuxs: `vazi tiris... Rrubels xedavs Tavaweuls... es la-qaa, Tu cis kanis Savi feri. vax, mzis sxivi gadafara nis-lma TqoriT~ (sityviT ver vTqvi).

poets uyvars balaxis, gadamwvari mdelos macoc-xlebeli wvima (wvima saRvTo saxelia) da ara gubeebSi Camdgari damyayebuli wvimis wyali. am zeciuri `caTa cis~ wvimas igrovebs sulSi da ganaxlebasac aRwevs (`wvima~).

zRvas Sevebmebi, unda gavcuro

usazRvroebis moxilvis surviliT anTebuli poeti cxovrebas moiazrebs, rogorc zRvas.

Page 20: Dakabadonebuli DARDIS PIRAMIDEBI

20

zRvis simboluri gaazrebis magaliTebi mravlad aris bibliaSi, RvTismetyvelebaSi, klasikuri mwerlo-baSi.

zRva Cveulebrivi metaforaa cxovrebis aRsaniSna-vad.

`zRva mwarewyliani marilisgan da mSfoTvare qariS-xalTagan, simboloa ama soflisa~, xolo ioanes saxare-bis netari avgustineseuli ganmartebiT, `am zRvaze ga-dasasvleli gemia Zeli, igive jvari, jvarcma~ (aRsare-ba).

zRva wminda werilis enaze ajanyebuli, mousvenari, RvTismosaobis mteri xalxis simboloc aris (Толковая Библия, комментарии А. П. Лопухина, М. 1991).

axal aRTqmaSi naTqvamia, rom wminda mamebi Rrubel-Si da zRvaSi iyvnen monaTluli: `... Cveni mamebi yvelani RrubelqveS iyvnen da yvelam gaiara zRvaSi da yvelani moinaTlnen moses mier RrubelSi da zRvaSi~ (pavle mo-ciquli, I korinTelTa, 10, 1, 2).

zRva, rogorc cxovrebis mravalsaxeobis, ise geniis simboloc aris galaktionis poeziaSi. poetebis mefem `gadaiara mrisxane zRvebi~, anu amaRlda codvebze. zRvis talRebSi iyvnen ganbanili bodleri, rembo, ga-laktioni, vaJa egriseli.

zRvasTan Sebmis, zRvis gadalaxvis, zRvis talRebze siarulis magaliTebia qristes siaruli zRvaze (ioanes saxareba 6, 15-20). moses mier mewamuli zRvis gadalaxva saswaulebrivi kverTxiT Tavis xalxTan erTad (gamos-vla, 14, 15-30).

zRvasTan Sebma, zRvis gadavla, zRvis talRebze sia-ruli, codvebze amaRleba, sulieri naTelReba bibli-ur mosesaviT, winapari klasikosebiviT dahbedebia gulnaz xaraiSvils: `curva maswavla lurji zRvis

Page 21: Dakabadonebuli DARDIS PIRAMIDEBI

21

talRam, zRvas Sevebmebi, unda gavcuro~, (aRar dampir-de), irwmuneba poeti da sxvebsac mouwodebs: `zRvas Se-verkinoT, napirebs mivwvdeT~ (guls vesaubre).

poeti udardelad daseirnobs `fiqris zRvaSi~ (ar hgavs sityva), ar uSindeba boboqar talTebs: `me mirCev-nia, vicurao boboqar zRvaze da arasodes gvelis fe-riT ar movixiblo~ (gza mwvervalisken).

zRva sayvareli arsebis oreulia: `zRvis ekvatoris silamazem Tvali wamarTva... ekvatori ki Sen iyavi, gul-ze gibnevdi~ (zRvis ekvatori).

zRvis fskeri, lami, wumpe, wurblebis, codvilTa, eS-makTa, wylis jojoTa sabudaric aris.

SemaZrwunebelia fskeris binadarTa bedi, poeti RmerTs SesTxovs, gzaareuls gaagnebinos swori savali (zRvaSi CavyvinTe da zRvis fskerze lamSi gixile).

apokalifsur mxecTa naSierebi

miTologia, biblia, ucxouri da qarTuli klasikuri mwerloba gansakuTrebul interess avlenda apokalif-suri mxecebisadmi.

qarTul literaturaSi apokalifsur urCxulebTan mamacuri Serkinebis magaliTebi gviCvenes mixeil java-xiSvilma, konstantine gamsaxurdiam, grigol robaqi-Zem, galaktion tabiZem, terenti granelma, oTar Wila-Zem, goderZi Coxelma, revaz miSvelaZem, vaJa egrisel-ma.

wminda ioane oqropiri wers `pativmoyvareobis kun-Zulze~ mcxovrebi urCxulebis Sesaxeb: `... es urCxule-bi arian mrisxaneba, sasowarkveTa, Suri, mtroba, cilis-wameba, gankiTxva, sicrue, TvalTmaqcoba, mzakvroba,

Page 22: Dakabadonebuli DARDIS PIRAMIDEBI

22

gulZviroba udanaSaulo xalxis mimarT, sixaruli mterTa gaWirvebis gamo, mwuxareba maT keTildReobasa zeda, Tavis qebis survili, ... alersi TvalTmaqcuri, ugulebelyofa gaWirvebulTa, msaxureba mdidrebisa... monuri SiSi, gaubedaoba, moCvenebiTi simdable, simkac-re uzomo ubralo xalxis mimarT, ZlierTa winaSe usit-yvoba. amdens ki ara, amaze met urCxulsac ki itevs es kunZuli da Tuki maT erTxel mainc moitaces vinme, ise daimoneben, rom bevr rames, razedac axla uxerxulia laparaki, ... gaakeTebineben~ (sityva marTlisa sarwmu-noebisa, wigni III, Tb. 1991).

mefistofelis saukuneSi momravldnen apokalifsur mxecTa naSierebi — nadirTa xrovis, meliis, mglis, veSa-pis, giurzas saxiT, romlebic axal warRvnas amzadeben, sikvdilis raSs moaWeneben.

gulnaz xaraiSvilis poeziaSi qveynis mteria `TeTri veSapi~, (axalgazrdobav!), Sav zRvaSi Cawolili niangis modgma (umTvaro RamiT).

irgvliv mravlad arian cxvris tyavSi gaxveuli mglebi (nazamTral gulSi), mgeli cxvars emtereba, me-la ki amis mayurebelia, rom nadavlSi daidos wili (trial mindorze).

irgvliv mglebis xrovaa Casafrebuli da didi Zalis-xmevaa saWiro rkalis gasarRvevad: `rkalis garRveva Zalian Wirs, mglebis xrovaa... am mglebis xrovas araso-des ar davnebdebi~ (mglebis xrova).

poeti eurCeba usaxo araraobebs, Sxamian mwerebs, me-lias: `ar msurs beWebze rom majdes mweri, an melam ku-di momiqicinos, anda gadviqce viT miwis mtveri, dad-gnen mere da Cemze icinon~ (ar msurs).

`mzis aTinaTis~ avtors Tavisi `sulTSesafari~ aqvs, `erTgulebis jebiriT~, `maRali galavniT~ Semovlebu-

Page 23: Dakabadonebuli DARDIS PIRAMIDEBI

23

li, rom erSi momravlebulma mglebma da giurzebma Sig ver SemoaRwion.

poetis suls leqsis sibrZniT daumarcxebia urCxu-li: `... ros wavikiTxe leqsi CurCuliT... borotebis Cav-kal urCxuli, gulSi sicive aRar maTovda~ (Sexvedra).

eSmakebi aSeneben `dardis mwvervalebs,~ adamianebs isini ugzavnian sikvdilis raSs: `mivxvdi, SenSi isev eSma dafaTurobs, dRisiT, RamiT, yovel wuTs da yovel wam-Sic, Sen xar dardis mwvervalebis didi xuro, sikvdi-lisgan mogzavnili Savi raSi~ (veRar mamCnev).

`mxecTa xrovas~ rkinis jaWvis perangiT umklavdeba poeti, raTa banakSi mterma ver SemoaRwios: `sxeuls rkinis jaWvis perangs vacmev, win Semomxvda mxecTa di-di xrova. rac Cemia, mas aravis mivcem... Cems banakSi mte-ri veRar mova~ (banakSi mteri veRar mova).

`lomTa eSvebi moTxare, ufalo~, evedreboda uzena-ess daviT winaswarmetyveli.

`me Tavi davaRwie lomis xaxas~, gvamcnobs pavle mo-ciquli (II timoTe, 4,17).

`lomi Rrialebs, Cemi miwa aRar damiTmo~, hgodebs poeti da RmerTs evedreba, gadaarCinos Cveni mraval-tanjuli mamuli.

`loyas cremliT jvari damexata~

gulnaz xaraiSvili `dardis Tavqalia~, dardis Tal-xiT awrialebuli , dardis devebi asdevnebia, dardis fuTebs miaTrevs, dardis marwuxebi uWers, dardis ko-coni unTia, dardis yorani dasCxavis, dardis mwverva-lebze svla dahbedebia, dro `dardis ustars~ ugzavnis, misi `guli dardiT savse darbazia~. ar scildeba dar-

Page 24: Dakabadonebuli DARDIS PIRAMIDEBI

24

dis nislebi, dardis uremi, dardis totebi, dardis mTebi, dardis piramidebi, dardis TqeSi, ar asvenebs `dardis lodebi, sevdis sisxlis Sadrevani, cis siSave, glovis kenWi, gzaze dayrili qvebis grova: `am Cems gulSi isev dardis lodebia, sevdis sisxli Sadrevanad amomskdari, baci feri cas mantiad mosdebia, Cems win qvebi Tavdayira gordebian~ (sikeTes davewie).

`sevdis dedoflis~ suli `sevdis qvabSi~ ixarSeba, `sevdis navi~ ar Sordeba, sulze `sevdis boqlomi~ hki-dia.

`saukunis tkivili~ amgzavrebia, `tkivilebis gidia~. terenti graneliviT `dardiT Troba~ dahbedebia. `dardi erisa veRarafriT davasamare~, wuxs saqar-

Tvelos dardiT damwuxrebuli. poets asdevnebia `cremldanamuli samSoblos~ sev-

da. cremlis mdinare, cremlis kaba, cremlis tba, crem-lis Rvarcofi, cremlis sabani, sisxlis cremli, crem-lis sasmisi, cremlis taxti ar Sordeba.

cremlians cremlis saswaulic movlinebia: `crem-liT loyas jvari damexata~. grZnobiT jvarcmac ar as-cdenia: `grZnobis jvarze var gadalanduli~.

es ar aris mxolod piraduli uZlurebis cremli, `saSineli droiT~ mogvrili cremlia: `davcqeri dabla cremlis gubeebs, SenSi ar darCa sindisis groSi. mivdi-var win da vxedav wumpeebs, vjavrob, rom vcxovrob sa-Sinel droSi~.

cremli, sisxli, RvTismetyvelTa mixedviT, ganwmen-dis, amaRlebis, iniciaciis axali safexuris miRwevis gzaa.

`siRrme yovelTvis did sevdasTan aris wilnayari~ (grigol robaqiZe).

Page 25: Dakabadonebuli DARDIS PIRAMIDEBI

25

gulnaz xaraiSvilis SemoqmedebaSi mamulis bediT SeSfoTeba, uRmerTobis tragedia vlindeba.

wminda mama gvmoZRvravs: `RvTis gulisTvis danaR-vlianeba warmoSobs sinanuls saxsnelad da ar gaxdeba sananebeli, xolo wuTisoflis naRveli sikvdils war-moSobs~ (pavle mociquli, II korinTelTa, 7, 10).

gulnaz xaraiSvilis sevdis masazrdoebelia uRmer-Toba, erovnuli problemebi.

RmerTisuarmyofeli epoqis tragediebiT dasevdia-nebuli poeti eZebs xsnis gzebs.

goderZi Coxelis personaJi xalxis dardebs agro-vebda, gulnaz xaraiSvils `dardis fuTebi~ hkidia.

daviT guramiSvili Cioda: `marto viyav, aravin myav-da me RvTis meti sxva patroni~.

poeti qali kvnesis: `fiqria Cemi patroni~. is `oblad STenil mzewvias~ hgavs.

magram misi sulis Tanmxlebia rwmena, imedi ki `naT-lis svets~ mohgavs. fiqrebi zRvas da cas etolebian, Tavisuflad ganavardoben yvelgan, dardis Rrublebi ki sigaretis bolokiT sulis mWvartliT avseben, mzes faraven, magram Zlieri sulis poeti `dardis gudas~ ferTxavs, isev naTels eziareba (`fiqris guda~).

`moviwie imedis toti~, `yvela tkivili gavayole dardTa Tbomavals~, ase amarcxebs imedi uimedobas, ra-Ta `imedebis, rwmenis fuTebi~ gaxdes misi nugeSi.

eride qarbuqs, radgan irgvliv darbis satana

gulnaz xaraiSvilis `fiqris dafaze, fiqris skiv-rSi~, `sulis reliefSi~ moCans `Sariani, avsuli, binZu-ri, Tavneba qari, onavari, maxis damgebi, daundobeli,

Page 26: Dakabadonebuli DARDIS PIRAMIDEBI

26

namqeriani qari, qarbuqi, korianteli, qariSxalis civi enebi. `qaris bumia~ irgvliv, grigalisgan dalewilia totebi, gaRebulia kari, niavis saxiT movlenili, Sem-deg ki grigalad gardasaxuli qari buxarSi cecxlis Caqrobas cdilobs...

`sxvis saameblad Sen qariviT namqers mayridi~, `uime-dobiT amomivse sulis kalaTi~, godebs poeti.

qaris personifikaciiT gviCvenebs poeti cxovrebi-seul winaaRmdegobebs, borotebis parpaSs.

qariSxlis saxeSi moazrebuli avsuli eWvis, SiSis mTesvelia, romelsac rwmena, siyvaruli upirispirde-ba: `eWvs gavurbodi, SiSiT vcaxcaxebdi, sulSi qariSxa-li mamtvrevda, mere rwmenis mandils kdemiT virgebdi da Seni xma sicocxles mmatebda~.

religiur simbolikaSi mandili, safarveli mariam RvTismSoblis saxelia.

gapersonaJebuli qaris Sxamian sulSi sawamlavis me-seri ilandeba: `qaro,.. Sxamian sulSi sawamlavis meseri gakravs~ (agvistos mze).

qaris gamoyenebiT Seqmnilia ganumeorebeli saxe: `bu-mi aqvs qarbuqs, imedi Cemi moyolila yinvis farexSi...~

gulSi SemoWrili qaris grialiT mgloviare poeti eZebs gamosavals da rwmundeba, rom boroti qaris mom-revia siyvarulis Zala: `Tuki vinmesTvis trfobiT iw-vebi, qaris guguni im wams Cadgeba~ (Sens wminda sulSi).

Wirxli, yinva, qariSxlis namqeri grovdeba sulSi, qa-ri undobelia, qariSxali Tavze Rvarcofs asxams (wame-basac avitan), qariSxali wewavs Tmas, lewavs fanjrebs, qariSxals moaqvs setyvis kaklebi (ver daviZine), moux-mobs av sulebs (sikeTiT girCev), qariSxali veragia (ra vakeToT), mamuli `orpir~ qarSia, Rrubelic miusafro-bas agrZnobinebs (mainc civa). qari satanuri sulis ore-

Page 27: Dakabadonebuli DARDIS PIRAMIDEBI

27

ulia: `qarma Tilismad Semogapara wamali, sadac Sxami eria, satanam Tavis kvalSi gatara, orovelasac SenTan mRerian~ (vcdilob).

boroti, zneobaze uarismTqmeli adamianis simboloa niavad gardasaxuli qari, romelic mSvidi, gawonaswo-rebuli personis niRabs ikeTebs, magram saxelgatexils aRar endobian. leqsis lirikuli personaJi uars am-bobs omobanaze, radgan isic: am xanmokle sicocxleSi ara mtrobaze, aramed diad saqmeebze unda gaixarjos Zalisxmeva (`qaro~).

`dardis validan~ amosuli pirovneba ara boroti su-lis TareSs usmens, aramed zeciur xmebs ayuradebs, ze-nitis mzes Sehxaris, mfarveli RmerTis imedi asul-dgmulebs (`qaro~).

boroti qaris mewyviles ase Seagonebs leqsis avto-ri: `Sen qarTan yofna gixdeba ise, rogorc baZaZgnars yoCivardebi... qariSxlis nasusxs kvaldakval misdev, gafrTxildi — kldidan gadavardebi~ (`Sen~).

Rrubel-nislTa gamfantavi, gazafxulis sxivebis momfeni qaris molodinia leqsSi `cis aivani~.

poeti gvafrTxilebs: `eride qarbuqs, radgan darbis irgvliv satana~, `qars ar ahyve, Tavnebas da giJmaJs~.

`mtrulad gaanCxlebul qars~ ebrZvis lomi (qariSxa-li).

gulnaz xaraiSvilic qarTan uSiSrad meomaria: `qars Segejibre da gagxade Ronemixdili, isev am drois qars gavejibre, fexiT movTele namqerebis qartexilebi~...

Tovli da qariSxlis namqerebi winsvlas mainc ver aferxebs: `Tovs da qariSxlis dgeba namqerebi, mainc win-win unda waviwio~ (mtkiva Seni dardi), `ar Sevdrke-bi qariSxalTa TareSiT~ (sicocxlis gza)., uSiSrad ac-xadebs poeti

Page 28: Dakabadonebuli DARDIS PIRAMIDEBI

28

zogjer qari sikeTis personifikaciaa: `qari gadade-nis Rrublebs~ (RmerTo), `qarma gadamiferTxa fifqebi~ (gulSi gazafxuli mWirdeba).

fifqis saxe siyvarulis grZnobasac daukavSirda: `dagadnebi mxrebze, rogorc fifqi~ (gamexarda).

Tu sxva dros `dardTa Tbomavali~ eaxleboda, amje-rad ukan darCenil `sixarulis Tbomavals~ elodeba (leqsic zeimobs).

mainc saswaulmoqmedi RmerTis yovlisSemZleobis rwmena asuldgmulebs: `zecam maisSic iqneb moTovos, zamTarSic bevrjer kvirti gamova, didma ufalma moin-domos da udabnoSiac ia amova~.

galaktion tabiZis poeziaSi mravalmniSvnelovani simboloa qari, xolo poeti aris `qari, grigali, Serye-va~...

mixeil javaxiSvilis azriT, `mwerali hgavs berZnul miTiur arsebas, romelmac grigali gamoiwvia da ver daawynara~.

gulnaz xaraiSvilis sulidan mSvidi niavi uberavs: `Cemo mkiTxevlo... elode mSvidad Cemi kalmiT daqro-lil niavs~ (tkivili mtkiva).

poetis imedian, mebrZol xmebSi mainc qaluri sinaze, saTnoeba, simSvide Warbobs, kivilis nacvlad CurCu-liT gamxelili saidumloa: `ifafukos am leqsmac da ar ikivlos~ (manana kvataias xma).

Saragzas veZeb eklian tyeSi

uflis gzas, maradisobis gzas eZeben RvTismetyve-lebi, filosofosebi, sityvis ostatebi, mecnierebi.

swori gzis povna yovelTvis urTulesi iyo.

Page 29: Dakabadonebuli DARDIS PIRAMIDEBI

29

`Saragzas~ eZebs gulnaz xaraiSvili, magram dakargu-lia gza, biliki, wminda gza ZeZvs, eklebs daufaravs, momravlebula sarevela, `ekal-bardebiT gza alandu-la~ (mxolod Sens Tvalebs).

`gza Camiketes burZgla birkebma~ (Jini riT movkla) `Cemi imedi did eklebTan darCa gadaRma~ (nazamTral gulSi), wuxs poeti.

`dardebi guls eklad esoba~ (mainc civa), `ver gamov-lie baZaZgnari, eklis ZeZvebi, gza Semxvda eklebiT sa-vali~, aseTia xvedri poetisa.

vardisa da eklis, WinWrisa da yvavilis dapirispire-biT Suqdeba zneobrivi problema.

sataniseulni daWril guls ara malamos, aramed Win-Wris foTols afenen da amiT jojoxeTs imzadeben (`WinWaro~).

yoveli adamianis mizani wminda gzis eklebisgan gaw-menda unda iyos: `me Cemi wili ekali vkafe~ (samSoblov), `sarevela vmargle, sarevela movacile yanas~ (sikeTes davewie), ambobs poeti.

avsuli `edemis baRSi~ eklad ibartebs, saTnoebiT savse ki — `afrTianebs... xundebsa da mSvidobis bar-tyebs~ (velodi nayofs).

poeti `sikeTis lamaz bilikiT~ dadis (minda), `sike-Tis nergebs~ samSoblosTvis rgavs (erTxel mainc), `wva-leb-wvalebiT waldavs gzas~.

eklian tyeSi gzis Zebna dahbedebia da Semwed hyavs RvTismSobeli: `Saragzas veZeb eklian tyeSi, mivkafav bardebs da win miviwev, maTovs da mawvims dardebis Tqe-Si, deda RvTisa ki kvlav ar miviwyebs~ (Saragzas veZeb).

`gzas gagikvalavT eklian tyeSi~ (mixaria), gvpirdeba poeti. eklebi ver moereva mis mier dargul momavlis

Page 30: Dakabadonebuli DARDIS PIRAMIDEBI

30

nergebs: `mkawravs eklebi, ar davidardeb, radgan ukve davrge nergebi~...

axalgazrdebis valia ekal-bardebSi bilikis Zieba da povna: `mwvervalebs ahyeT kldis laR jixviviT, eklis bardebSi biliki ZebneT~ (axalgazrdebo).

axal aRTqmaSi garCeulia `mwvanileulis momyvani sa-sargeblo miwa da eklebisa da kurosTavebis aRmocene-buli, uvargisi, dawyevlili miwa, rac codvis sazRau-ria da misi boloa dawva~ (pavle mociquli, ebraelTa mimarT, 6,7,8).

gulnaz xaraiSvilis gzaze `fiqris yvavili~ xarobs: `Sens gzas movfine fiqris yvavili, es momamadla deda bunebam~.

poetis leqsebs gamoarCevs `gulis surneli, fiqrTa surneli~ (Sdr. galaktionis `drois surneli~, poeziis surneli). aq`naqarg enas~ `vard-yvavilTa surneli as-dis~ (lamzira SeyilaZes).

eklebSi gzi gagneba, cxovrebis siZneleebTan gamkla-veba, bewvis xidze gavla mxolod morwmunes xelewife-ba: `... RvTis rwmena ki es xom sulis wamalia, bewvis xid-ze gaiare frTxilad~ (bewvis xidze).

poetma ekal-ZeZvebic zneobrivi problemebis gasa-Suqeblad gamoiyena da am ukeTurobis simbolod miCne-ul saxeebSic monaniebis niSnebi moZebna: `ZeZv-eklebSi-ac SevamCnie me sinanuli~...

`kvlav gavuyevi Tovlian gzas da Tanac

ukvlevs~

gulnaz xaraiSvilis saxeTa sistemaSi gansakuTrebiT TvalSi sacemia Tovlis, yinvis, setyvis, avdris, nislis,

Page 31: Dakabadonebuli DARDIS PIRAMIDEBI

31

Wirxlis, Rrublis, wvimis saxeebi, rac miniSnebaa usul-gulobaze, sikeTis ignorirebaze, uRmerTobaze, kosmi-ur siciveze.

misi leqsebis lirikul personaJs boroti yinva (ra damaviwyebs) uToSavs suls, `avdrebis wkepla~ urtyams (rad damemdure), civi fifqi mxarze mandilad efineba (o, civo fifqo), `yinvis lodebi~ axvevia, Tovlis fif-qSi... imedebi Zrwian~ (gamaoce), `setyvis kaklebi~, `ac-viva (ver daviZine), qarborbala susxiT yinavs (imedis wyarov).

wvima, eklebi, sicive Svildakarguli dedis mwuxare-bis maxasiaTebelia erT usaTauro leqsSi:`wvimiT das-velda sulis mantia da damekawra mkerdi eklebiT, Cem-Tvis mas Semdeg civi martia, Svils rom zecaSi vealer-sebi~.

gulnaz xaraiSvili sulieri SemarTebiT kafavs ek-lebs, gulis siTboTi adnobs yinuls; `eklebs Cems ir-gvliv waldiT avkafav, bewvis xidze ki gavfen xaliCas. kmayofilebis fTilebs davarTav, lolos yinuli siT-bom daxliCa~ (did mgosans).

zeciuri madliT mosili, dabrkolebebs iolad sZlavs: `iciT? madli me kvaldakval damdevs, TovlSic mizans moTminebiT vaRwev, SeSasaviT viwvi saqmis alSi~ (`aTinaTi~ siyvarulis frTebiT SegmosavT).

zogjer `susxiani fifqi~ aTovs, guls yinva mwared ukortnis, magram mainc ver aCoqebs. `dardis cremli bardnis fifqebad~, zamTris susxi, Tovlis namqeria... miuxedavad amisa, isev aiss elodeba: `ver SemaSinebs zamTris susxi, Tovlis namqeri, mjera, vixilav Sens qu-CebSi iseve aiss~ (rusTavo Cemo).

Page 32: Dakabadonebuli DARDIS PIRAMIDEBI

32

Rrublebi, yinva, Tovli, miusafrobis grZnoba awa-mebs: `RrublebSi var, mciva, veZeb TavSesafars, CemTvis Tovs da viyinebi. vemsgavsebi miusafars~ (mainc civa).

yinva `fiqris yvavils~ ver azrobs, grZnobis cecxli yinvaSic gizgizebs, `civi zamTris~ wasvlis molodinia leqsSi `qari~.

`me Cemi rwmeniT yinuls gavadnob~, ambobs uflis sas-waulebis momlodine poeti. siyvarulic yinvis damar-cxebis saSualebaa: `yinuls alRobs misi Tbili alersi, visTvisac me Rame miTenebia~ (aris wami).

daviT winaswarmetyvelis fsalmunSi mxolod ufalia Tovlis, setyvis momyvani da misi damdnobi: `ufali war-mogzvnis Tovls matyliviT, TrTvils ferfliviT mimo-fantavs, gadmouSvebs setyvas puris nacexebiviT, moav-lens Tavis sityvas da daadnobs maT...~ (fs. 147, 5, 6, 7).

ezekielis winaswarmetyvelebaSi uzenaesis ZaliT cviva da nadgurdeba yinulis qvebi: `uTxariT mlesavT, Camowveba-Tqo Tqveni kedeli, wamova Tavsxma da Tqven, yinulis qvebo, CamocvivdebiT...

`ase ambobs ufali RmerTi. avtexav qariSxals Cemi risxviT, Tavsxma wamova Cemi wyromiT da yinulis qvebi gacecxlebiT ganadgurdeba~ (ezekiel winaswarmetyve-li, 13, 11, 13).

gulnaz xaraiSvilis poeziaSi siwmindis simbolod `sicocxlis fifqi~ figurirebs.

WeSmariti ostatobis sazomia ara sxvaTagan datkep-nil gzaze siaruli, aramed uSiSari svla jerac gaukva-lav Tovlian gzaze: `kvlav gavuyevi Tovlian gzas da Tanac ukvlevs~... gulnaz xaraiSvili am SemTxvevaSic Tavisi, sxvaTagan gaukvalavi gziT midis.

Page 33: Dakabadonebuli DARDIS PIRAMIDEBI

33

Savi feris Rrubeli `sevdis mkvidri diSvilia~, Svilmkvdari dedis asociacias iwvevs (Rrubelo, sev-dis mkvidro disSvilo).

aseve ebrZoda zamTars, uamindobas, `saukuneTa Tovls~ galaktioni imis rwmeniT, rom uflis nebiT galRveboda yinuli, mzis elvarebiT dadneboda Tovli (mSvidobis wigni).

`ca iRrubleba, modis avdari, me damaqvs sevda Cveni planetis~ _ aseT masStabur, globalur problemas da-ukavSira terenti granelma Rrubeli da avdari.

moyvrad geqcios samSoblos mteri

gulnaz xaraiSvilis leqsebis Temaa Crdiloeli yi-nulovani monstris marwuxebSi moqceuli, misi binZuri CeqmebiT gadaTelili mariam RvTismSoblis wilxvedri qveynis wminda miwa, muxanaTurad warTmeuli samaCablo da afxazeTi, 2008 wlis agvistos omSi uSedegod daR-vrili qarTvelTa sisxli, samSoblos gamaTxovreba, Ra-lati, gautanloba, quCaSi xelgawvdil upovarTa armia, sazRvargareT lukma-puris saSovnelad nebayoflobiT monad qceuli rCeuli eris Svilebi, cremli, glovis SemaZrwunebeli suraTebi seravs guls.

gulnaz xaraiSvilis `Sen menatrebi~ (2006 w.) `mzis mklavebSi~ (2012 w.) da `mzis aTinaTi~ (2009) Cveni gasa-codavebuli yofis obieqturi maRalmxatvruli matia-nea.

poets yvelgan ucxos TareSi, ucxos cecxli elande-ba, ucxo xma Caesmis.. ucxosTan damokidebulebaSi gamo-Cenili humanizmi xSirad Cveni ubedurebis saTave xdeba.

Page 34: Dakabadonebuli DARDIS PIRAMIDEBI

34

bibliaSi `ucxo samoseliT Semosva~, `ucxo vazebis Cayra~ erovnuli idealebis, erovnuli gzis Ralatia (esaia winasawrmetyveli, 14, 10).

`gadajiSebuli venaxi~ WeSmariti gzidan acdenili xalxia: `me dagrge rCeul venaxad, WeSmarit Teslad dagTele, rogor gadajiSdi da ucxo vazad rogor Se-mecvale?~ (ieremia winaswarmetyveli, 2, 21).

fsalmunSi ucxo kerpebisken swrafva ubedurebis Se-mamzadebelia: `dardi gaumravldeT, vinc ucxo kerpe-bisken iswrafvis~ (fs. 15, 16, 14).

sakuTar miwaze ucxoTa galaRebas monoba mosdevs: `Cveni samkvidro ucxom daimkvidra, Cveni saxlebi ga-damTielma~ (godeba ieremiasi, 4, 8).

WeSmariti gziT moarulni evedrebian RmerTs: `ufa-lo, mixseni da gadamarCine... ucxo tomTa xelidan~ (fs. 145, 7).

ieremia winaswarmetyveli hgodebda: `Cveni samkvid-ro ucxom daimkvidra, Cveni saxlebi gadamTielma~ (4, 2).

gadamTielTagan mitacebul miwebs mistiris gulnaz xaraiSvili, is wuxs, rom Cveni `venaxis mtevans krazana azis~.

mamulis xsnis ideas ase gamoxatavs poeti: `unda Sev-Zlo da mivepatrono, rom movaSoro vazs sarevela~. aq vazi qarTveli xalxia, sarevela _ gadamTieli. niangis, mumlis, krazanis, veSapis saxeebiT gvicnobierebs poe-ti Tavsdatexil ubedurebas: `vwux, rom mamuli ar aris mSvidi, mumli exveva, qariSxalia, veSapi Cawva pontis zRvaSi da... man Cemi fsous wyalic dalia~ (imedis raSi).

imperiuli ambiciebiT cnobili Crdiloeli mezobe-li amoicnoba Semdeg striqonebSi: `Sav zRvaSi Cawva ni-angis modgma da wminda wyali sul mTlad datbora~ (um-

Page 35: Dakabadonebuli DARDIS PIRAMIDEBI

35

Tvaro RamiT), `lomi Rrialebs, Cemi miwa aRar damiTmo~ (minda kalmiT Sen gigalobo, unetareso).

eris tkivili mosavs poets, `sevdis perangi~ acvia (gvaxsendeba terenti graneli: `dediSobila davdivar, perangad dardi macvia~...)

magram namdvili qarTveli arasodes gaxdeba `sxvisi adaTebis~, sxvisi simdidris tyve, is arasodes iviwyebs Cvens saukeTeso tradiciebs, wregadasul sikeTes, stu-marTmoyvareobas, megobrobas: `Seni giyvardes, Tund iyos cudi, is ar gacvalo sxvis lamaz ferSi, gindac macdurTa dagidges gundi, mas moufrTxildi, rac gi-devs genSi~.

poeti jiutad erTgulebs bibliur postulatebs, bibliuri winaswarmetyvelebiT sakuTari vazis gadaji-Sebas gmobs da, upirvelesad, erovnuli venaxis, baRis movla-patronobas gvaswavlis.

`RmerTo, samSoblo micocxle~ _ evedreboda uzena-ess vaJa-fSavela.

dResac aqtualuria es sawuxari da poeti qalic iloceba qveynis gamTlianebisTvis, cxovrebis Cveneu-li wesis asrulebisTvis: `RmerTo, samSoblo gamimTli-ane, erTad avisxam imedis mZivebs. Cemi samSoblo minda mTliani, rom SemovaZaxo `rero-dielo~, qarTveli var da megobriani, Sen Sors iyavi, gadamTielo~ (samSoblo).

didi miznisTvis gamTlianeba esaxeba gamarjvebis ga-rantad: `saukunidan saukunemde Tu movagrovebT ga-fantul xizans da xvaSiadi erTurTs Tu vandeT, auci-leblad mivaRwevT mizans. afxazi, svani, mesxi, megreli, genetikurad yvela erTia, qarTlis, kaxeTis da imere-Tis erTian sisxls da ZarRvebs erTvian~ _ aseT mesijs ugzavnis qarTuli sulis poeti muxanaT mters, rome-

Page 36: Dakabadonebuli DARDIS PIRAMIDEBI

36

lic `gaTiSe da ibatones~ principiT moqmedebda yo-velTvis.

`ucxos nu eltviT, iamayeT Zveli adaTiT, iloceT yvelam~ _ mimarTavs TanamemamuleT, magram awuxebs qarTveli emigrantebis bedi, `qarTuli sisxlis ajaf-sandali~, radgan Cveni Tanamemamuleebi lukma-puris saSovnelad ucxoeTSi gaxiznulan da ucxoelebTan qmnian ojaxebs.

gulnaz xaraiSvilis poeziaSi yuradRebas iqcevs ya-nis, xorblis, puris saxeebi da es mxolod xorcis sakve-bi ki ara, sulis mzrdeli puria, rwmenaa: `... asineTiviT Svilebi zardeT, riJraJze sagzlad dafqviT xorbali, iareT win da RmerTs Tavi andeT, as wels daixvevs wle-bis gorgali~.

dabeCavebuli mamulis sevda Jonavs yvelgan, sizmar-Sic samSoblos xatebas xedavs, magram aRar arsebobs ulamazesi zRvispireTis mSvenieri palmebi: `mamulis giyvars yvavilis mtveric, guls xanjliT gipobs eris wuxili, afxazeTs kafavs iseve mteri, iarad grCeba omis quxili. sizmrad naxulob zRvispira parkebs, fiq-rebs gipurebs Ramis niavi, lamazs da uWnobs igoneb palmebs, mterma rom mospo Tavis siaviT~ (mamulis giy-vars yvavilis mtveric).

mxolod RmerTis imedi asuldgmulebs uTanasworo omSi damarcxebuli samSoblos mkvidrs: `RmerTze Zli-eri ara xar, mtero da is moxedavs Cemebr cremlians, rodemde unda mtanjo da msero, ver momklav, guli uk-ve grdemlia~.

`uflis kalTis~ imediT nasuldgmulebi sulia leq-sSi `RmerTo, imedebs xom dampirdebi~.

uTanasworo omSi Cabmuli tolerantuli eris Svili mxolod RmerTze amyarebs imedebs da ase afrTxilebs

Page 37: Dakabadonebuli DARDIS PIRAMIDEBI

37

mters: `mcire eri varT, sikeTea Cveni Tanmxlebi, amomi-yoreT yvela mxridan samSoblos kari... male gewvevaT msajulebi didi uflisgan, Cemi samSoblo muWSi rom gyavT gamomwyvdeuli~ (SeCerdiT-meTqi!).

samSoblos bediswera mudam mumlis Semoseva iyo: `es ramdenjer Segsevia mumli, es ramdenjer gagCenia mte-ri, muxlis CoqviT taZars locviT vuvli, midRegrZele RmerTo, Cemi eri~ (sveticxoveli).

`cremldanamuli samSoblo~ `uciskrovnebs~ poets suls (vin ufro miyvars?).

`TeTrma veSapma lamis Cagvylapos~, afiqsirebs rea-lur viTarebas.

ase evedreba Cveni samSoblos mfarvel RvTismSo-bels: `kalTa momafare, Cemo dedaRvTisav, egeb davib-runo, sxvam rac miiTvisa~ (Cemi poezia).

dardis da tkvilis adresati isev da isev samSobloa: `Cemo saqarTvelov, mtkiva Seni dardi, guli Sengana

maqvs gafatruli~ (RmerTo uSvele Cems saqarTvelos). `mamulis gulisTvis miwac mipotnia~ (visac), ambobs

poeti. SeWirvebuli mamulis sevdas rom gvaziarebdnen, ama-

ve dros, xsnis gzebs eZebdnen, momavlisken sulis Tva-liT imedianad ixedebodnen Cveni didi winaprebi da sam-Soblos gadarCenis, misi maradiulobis imeds gviner-gavdnen.

gulnaz xaraiSvils sicocxle ver warmoudgenia ad-gilis dedis gareSe, misi `imedi naTlis svets mohgavs, naTlis sveti ki saRvTo saxelia, anu uzenaesis rwmena asazrdoebs RvTismSoblis wilxvedri, edemisdari qvey-nis Svils: `CamiCumobs imedebi karTan, sul qariSxali am Cems erSi iqneb ar iyos~. satanis mocilebas amcnobs poets varskvlavebis cimcimi da `saqarTvelos Tvali~

Page 38: Dakabadonebuli DARDIS PIRAMIDEBI

38

afxazeTis miwaze kvlav tkbilqarTuli hangebis aJRe-rebis molodini aZlebinebs: `magram qreba dro _ sata-nis kvali, varskvlavebi ganagrZoben cimcims, afxaze-Ti? _ saqarTvelos Tvali, kvlav qarTulad amRerde-ba, vici~.

isev mamulSi gamozafxulebis rwmena avsebs, qarTu-li saydris zarebis rekva esmis, afxazeTis dabrunebas elodeba: `Cemi bunebis sufTa haeriT mamulSi isev ga-zafxuldeba, dairekeba saydris zarebi da afxazeTic dagvibrundeba~.

qarTuli erovnuli fenomenis Secnoba WeSmariti po-etis upirvelesi movaleobaa. gulnaz xaraiSvilis Se-moqmedebaSi yvelgan Cveni mSobliuri xalxis genetiku-ri sikeTe cxaddeba. ruseTisgan mowamluli, moZme af-xazisgan gametebuli qarTveli, bariT aCexes, misi moW-rili TaviT stadionze burTi iTamaSes, magram mteri mainc ver gaumetebia teritoriebwaglejili miwis Svils: `acaxcaxda codviT mwvane fiWvi, axlac tiris soxumi da riwa... qristiano, sxeuls bariT miWri, rad wamglije mama-papis miwa. poets mkerdi damisusxe Win-WriT, omi fiqrmac veRar gadiviwya. gagimeto? oi, ro-gor miWirs, keTilebs zrdis es qarTuli miwa~.

poeti mtris ganadgurebas ki ara, mis Semorigeba _ mitevebas gvaswavlis: `leqso, iseTi saTqmeli geTqvas, moyvrad geqcios samSoblos mteri~ (daRlili guli), `Tu ginda sulSic dagtoron, boroti keTilad aqcie...~.

`Cemi gjerodeT, mtersac ar movklav, Tumc qariSxa-li Cems win TareSobs, vecdebi, mteri movToko, Semovi-rigo, movkla ki ara, me Cemi rwmeniT yinuls gavadnob, moveferebi mtersac ZmasaviT~, irwmuneba poeti.

Page 39: Dakabadonebuli DARDIS PIRAMIDEBI

39

didi gulis avtors didi satkivari da cremli am-gzavrebia, magram misi nugeSia borotebis warmavlobis rwmena, locva, samarTlianobis RmerTi.

mwerali istoriidan gamoixmobs gmir winaparTa su-lebs (daviT aRmaSenebeli, Tamari, zviad gamsaxurdia), amxnevebs mesianisturi idea Cveni qveynis mariam RvTis-mSoblis wilxvdomilobisa da imeds utovebs, rom aseTi rCeuli eri ar SeiZleba gadaSendes.

kiTxulob poeti qalis tkivilian, cremlian striqo-nebs da gebadeba kiTxva, ratom aris ase SeWirvebuli ie-sian-daviTiani, bibliur qaldevelTa Camomavali gansa-kuTrebuli eri, gadarCeba Tu ara, gauZlebs Tu ara igi Tavsdatexil kataklizmebs da zemoxsenebuli wignebis avtori, am satkivrebis miuxedavad, imedian, gamamxneve-bel, nugeSismomcem pasuxs poulobs: `vici, rom ufliT kvlav ewveva suls gadarCena da imedebiT gabrwyindeba kvlav saqarTvelo~...

raa sicocxle?

gulnaz xaraiSvils awamebs yofna-aryofnis maradiu-li kiTxvebi, adamianis raoba, vinaoba, daniSnuleba, ar-sebobis mizani, sulisa da xorcis mimarTeba, sicoc-xlis warmavloba, `mzadeba gasamgzavreblad~ im samya-roSi, sadac samarTali ar mruddeba da adamianebi Tavi-anTi codva-madlis mixedviT ucdomlad ganikiTxebian RmerTis samsjavroze.

cxovrebis wamieroba, adamianis nafexurebis waSla dards ganacdevinebs: `me ase mjera, yofna wamia da qari waSlis Cems nafexurebs, o, es cxovreba zogjer mwarea, dardis TavSali mis movixure~...

Page 40: Dakabadonebuli DARDIS PIRAMIDEBI

40

adamianis gza savsea nar-eklebiT, mas bewvis xidze uwevs gavla, amitom sidinje, sifxizle, RvTis rwmena un-da iyos misi winamZRvari: `rani varT da ra viqnebiT cas rom wavalT, sicocxlis gza nar-eklebiT savalia, amito-mac unda iyo dinjad. RvTis rwmena ki es xom sulis wama-lia, bewvis xidze gaiare fxizlad~ (bewvis xidze).

`sakuTari Tavi gamoscadeT, Tu xarT rwmenaSi. saku-Tari Tavi gamoarkvieT. nuTu ar icnobT sakuTar Tavs, rom TqvenSia ieso qriste. Tu ara da, maS gamocdas ver uZlebT~, gvmoZRvravs wminda mama (pavle mociquli, II korinTelTa, 13,5).

cxovrebaSi `sikvdilis surnelic~ trialebs da `si-cocxlis surnelic~, imis mixedviT, vin ras imsaxurebs: `zogisTvis sikvdilis surneli sasikvdilod da zogis-Tvis sicocxlis surneli sasicocxlod. vinaa Sesaferi amisTvis?~ (pavle mociquli II korinTelTa, 16).

axal aRTqmaSi sayuradReboa `Semecnebis keTilsur-neleba~, `qristes keTilsurneleba~ (pavle mociquli, II korinTelTa, 15).

gulnaz xaraiSvili ase exmaureba wignTa wignis Sego-nebas: `iseve rwmeniT macocxle RmerTo, ar gaminelde gulis surnelo~ (gulis surneli). `sicocxlis sur-nels~ afrqvevs misi suli, fiqric `surnelebiT~ gamo-irCeva.

poeti uSecdomod abarebs cxovrebis gamocdas, misi winamZRvaria rwmena, siyvaruli, simarTle, uSurvelad Tesavs sikeTes, gzas asufTavebs ekal-bardebisagan, rgavs momavlis nergebs, ebrZvis `Sarian qars~, mxecur instinqtebs, ar eSleba Sav-TeTris garCeva, SeuZlia sa-kuTari Tavis, saqveyno idealebis Secnoba, miRmurSi gadaxedva.

Page 41: Dakabadonebuli DARDIS PIRAMIDEBI

41

ase iloceba misi poeziis lirikuli gmiri: `RmerTo, momec, rom vapuro mSieri, Seni madli nuRar daigvia-nebs~ (rogor mZuls).

maRali zneobrivi principebis erTguleba ase gamo-xata: `ar msurs, rom mRvrie davlio wyali, arc sxvis wyaroSi Cavkla wyurvili~.

madliT, imediT, siwmindiT ivseba misi `fiqris tol-Ca~: `kamkama fiqriT avavseb tolCas, gulis simSvidev, imedo, madlo~ (rogor mWirdebi).

yvavils, yanas, vazs sarevelas gamoaclis, qariSxals alagmavs sikeTis msaxuri poeti.

caSi amaRlebuli, uzenaesis mcnebebiT gabrZnobili suli cxovrebis codva-madlis suraTebs xedavs da rwmundeba, rom `sindisis kredoTi~ izomeba sicocxlis fasi: `gadmovixede kabadonidan, dabla, samyaros Sevav-le Tvali, bevri simSvidiT sindiss wonida da TviT sin-disis bevrs hqonda vali~.

futkris gulmodginebiT, SromismoyvareobiT, siyva-ruliTa da erTgulebiT gamorCeuls, ar aSinebs gardu-vali gansja, daZleuli aqvs SiSi: `guls siamayiT Cumad vuTxari, ha, mogiwia gansja aTasTan, Sen dafusfuseb, rogorc futkari da wer siyvaruls fiqris dafasTan~ (fiqris dafa).

`siyvaruliT viaroT mTvrali~, mogviwodebs poeti. misi saTqmelis reziume yovlisdamtevi siyvarulis

sityvaa, radgan `RmerTi siyvarulia~ (ioane, I, 4,8). filosofiuri kiTxvebiT, yofna-aryofnis dilemiT

SeZruli poeti wuxs sicocxlis warmavlobaze, magram darwmunebulia sulis ukvdavebaSi.

`sindisis kredoa~ cxovrebis sazomi, sindisis mixed-viT ganisjebian adamianebi uzenaes msajulTan.

sindisis ugulebelyofiT Wknebian sulis iebi, Cnde-

Page 42: Dakabadonebuli DARDIS PIRAMIDEBI

42

ba `cremlis gubeebi, wumpe~, rac drois maxasiaTebelia: `Wknoba daiwyes gulis iebma, davcqeri dabla cremlis gubeebs, SenSi ar darCa sindisis groSi, mivdivar win da vxedav wumpeebs, vjavrob, rom vcxovrob saSinel dro-Si~ (akrostixebiT imitom vwer).

radgan sindisis deficiti arsebobs, poeti mzad aris Tavisi sindisi uwilados Waobis binadars: `radgan ara gaqvs, viqnebodi Seni sindisi, ZarRvgamwydar Sublze sul cot-cotas Semogafrqvevdi~ (koSkebs vaSeneb).

sabednierod, iSviaTad mainc gvxvdeba sindisis er-Tguli adamiani: `SenSi Rrmad aris sindisis kredo, ham-letis msgavsi kidev gvyolia~ (hamletis msgavsi _ Sal-va iluriZes)

poeti `dardis mandilTan~, `rwmenis mandilTan~ er-Tad, `namusis mandiliTac~ daiareba da amaSia misi su-lis Zala: `... Cemi wuxili? es omebia, mZiZgnis da viT yurZens mwuravs. mainc me mteri ver momrevia, namusis mandili mxuravs~ (Cemi imedi).

qristianuli mrwamsiT nasazrdoebi morali ikiTxeba poeti qalis mTel Semoqmedebasa da cxovrebaSi: `SemiZ-lia me moyvasis siyvaruli, Tund viaro ekal-bardis gzebiT~, `sikeTis Tasi unda davcalo~, `vTeso kargi, davisaxe miznad~...

qaris Zalmomreobas, eklis totis gamoCenas, civi zamTris muqaras, warRvnis molodins upirispirdeba bewvis xidze gamyvani sikeTe, siTbo, rwmena: `qari gzav-nis isev dardis ustars... likliks iwyebs eklis toti sadRac... ofls SevuSrob me mSvidobis mustangs, Torem karze mogvdgomia warRvna. vuwyalobeb Cems erTgulT da mlocvelT, vici, SevZleb bewvis xidze gavlas, wavis qurqi yvelas unda mogceT, velodebi civi zamTris was-vlas~ (qari).

Page 43: Dakabadonebuli DARDIS PIRAMIDEBI

43

sxvagan `foladis xidia~ ufskrulze gadebuli. simarTlis gamrudebiT cnobil boroteulT af-

rTxilebs poeti, rom jojoxeTs imzadeben TavianTi codvebiT, uflis gankiTxvas ver gaeqcevian, axali war-Rvnisas noes kidobanSi moxvedris garantias kargaven.

wminda mociquli gvafrTxilebs: `codvis sazRauri sikvdilia, xolo RvTis madli-maradiuli sicocxle Cvens ufalSi, qriste iesoSi~ (pavle mociquli, roma-elTa mimarT, 7,23).

`yoveli Cvengani sakuTari TavisTvis angariSs Caaba-rebs RmerTs~ (romaelTa mimarT, 14, 12).

daviT winaswarmetyveli evedreboda RmerTs: `gamom-cade ufalo da Semamowme~ (fs. 25,2), `ufalo, gamomcade da Semicani~ (fs. 138, 1).

saRvTo sibrZnesTan, saRvTo siyvarulTan wilnayari, rwmeniT gabrZnobili suli TviTSecnobas, samyaros Sec-nobas eswrafvis: `... Sevicno Cemi Tavi, Cemi moyvasi, me uflis jildo gamovicani, gulma guli cno, genma ki ge-ni, mixaria, rom rac xar, gagican, ramdenime amovxseni gantoleba, Semovixede Sens sulis skaSi, Sens sulis siR-rmes minda rom mivwvde, nazad CavuSvi sulSi ankesi, gu-lo, Seamowme Seni kideebi, gulubryvilobis avkece kibe~.

simarTleSi, sulis siwmindeSi darwmunebuli poeti uzenaesis gadasaxedidan sjis Tavis gzebs: `guli wmin-daa, rogorc biblia~.

amitomac ar uSindeba mTavari msajulis ganaCens da gabedulad acxadebs: `Semiswavle, rogorc wminda bib-lia~ (ar gabedo).

sayovelTaod cnobilia, rom cxovreba aris gamocda: sikeTis, siwmindis, erTgulebis, gaZlebis, rwmenis, siy-varulis...

`sakuTari Tavi gamoscadeT, Tu xarT rwmenaSi. saku-

Page 44: Dakabadonebuli DARDIS PIRAMIDEBI

44

Tari Tavi gamoarkvieT. nuTu ar icnobT sakuTar Tavs, rom TqvenSia ieso qriste? Tu ara da, maS, gamocdas ver uZlebT~ (pavle mociquli, II korinTelTa, 13,15).

`RvTisgan gamovicadeT, ... RmerTi scdis Cvens guls~, gvauwyebs wminda mama (pavle mociquli, I Tesa-lonikelTa, 2, 4).

`gulis vulkans~, `grZnobis fialas~, `siyvarulis Radars~ awonasworebs gonebis Zala, aki ambobs: `poeti var da Sevudeqi gonebis marTvas~...

gulnaz xaraiSvili Tamamad usworebs Tvals uf-skrulis siRrmes, zecis simaRles, miRmuri samyaros saidumloebebs...

`suliwmindis niavs~ mihyveba, `imedebis, rwmenis fu-TebiT~ daiareba faqizi sulis poeti: `gulSi daWri-lebs vamxnevebdi Tbili sityvebiT, maT Sevukere imede-bis, rwmenis fuTebi, axlac leqsebis, suliwmindis niavs mivyvebi, radgan suli maqvs faqizi da nasaTuTebi~.

Tavisi sikeTiT fantavs nisls, sakuTari sulis Suqs uwiladebs bnelis Svilebs: `... `sikeTe var... Zowisfe-riT nislebs vserav, vcdilob, Suqi dagibruno, mzis Suqs gaCvev~ (veRar mamCnev).

TanameinaxeT gulSi darguli vazis nayofis ganawi-lebas, ZmriT ki ara, maWriT darwyulebas hpirdeba (gulSi vazi davrge).

codva-madlis gamrCevi, madlis wyaros ewafeba: `madls uxvad vTesav, ar momkivis sxvisi codvebi~.

misi saxidan anaTebs SromiT SeZenili Rarebi, `sike-Tis sxivi~, `sindisis ZarRvi~, frTas asxams, mTvares aaxlebs siwminde (veRar mamCnev).

sikeTis mTesveli, keTili angelozisTvis mlocve-lia: `RmerTo, keTili angelozi maaxle mgzavrad... mters mivuteve... siaxloves ara mWirdeba~ (RmerTo).

Page 45: Dakabadonebuli DARDIS PIRAMIDEBI

45

angelozic ar ayovnebs gamocxadebas: `aq angelozi mofrinda CemTan, keTili grZnoba gamiziara. miT movi-wie imedis taro~ (megobris TvalSi).

`Sariani qari~ amaod cdilobs `keTili da madliani gulis~ patroni swor gzas aacdinos (Sen).

poetis gzamkvlevia wminda werilis sibrZne: `Tu Seni mteri mSieria, daapure igi, Tu swyuria, daalevine, vina-idan amis gakeTebiT nakverCxlebs agroveb mis Tavze.

`ar dagZlios borotma, aramed sZlie borots keTi-liT~ (pavle mociquli, romaelTa, 13, 20,21).

gulnaz xaraiSvili Tavis valad miiCnevs, es gamocda sxvebsac Caabarebinos uSecdomod: `SegeSvelebi myar, Zlier kibed, radgan cxovreba aris gamocda~.

Tavmdabali, madliani poeti `guls gadauSlis beCavs da jabans~, qristesaviT yovel upovars unawilebs Ta-vis siTbos, maTSic sikeTis marcvlebs aRvivebs (vici).

`mzis aTinaTis~ avtors ase gauTavisebia maradiuli sibrZne: `Tu ginda sulSiac dagtoron, boroti keTi-lad aqcie~ (miTxra).

yuradRebas iqcevs aseTi ganacxadi: `ar vemsgavsebi avi saqmiT mxiarul avsuls~ (vcade), `gavecale ablabu-debs~, ambobs poeti.

gvaxsendeba bibliuri winasawrmetyveli: `moviZule krebuli ukeTurTa da uRmrToTa Tana me ara davjde~ (fsalmuni, 169,5).

poetis `fiqris fesvebs~ asazrdoebs sufTa wyaro (wyaro — saRmrTo saxelia), mamulis sevda, amaRlebuli idealebia misi mzrdeli:

`gulo, damSviddi, dardTa dReTa gamonaxado, xom gefereba lurji wyaros sufTa Sxefebi, mec Sevecdebi, dardiani aRar gagxado, gardavcvlebiT, rom gagvixmes fiqris fesvebi~.

Page 46: Dakabadonebuli DARDIS PIRAMIDEBI

46

milionTa gulisTqmas uerTebs poeti Tavis azrs: `es icode, puri ara, Seni siyvaruli mSia~, `grZnobis gareSe sicocxlea erTi kapiki~.

xalxuri geniis salarodan amokrebili sibrZne gvec-naureba Semdeg leqsSi: `Teso sikeTe, amas aqvs fasi, ama-ze kargi araferia, yvela sxva rames edeba xavsi, o, ase-Tebi gana bevria?~ (megobris TvalSi).

ama qveynis ZlierTa, vercxlis, oqros, nivTis mone-bis mier upovarTa mimarT gamoCenili gulgriloba aZ-rwunebs da RmerTis gankiTxvis SexsenebiT cdilobs maT mobrunebas mowyalebisken: `xelgamowvdilTan uka-naskneli TeTri gaiRe... mcire naRveli Sinac waiRe da kidobanSi SegiSvebs noe~ (xelgamowvdili).

sulwabilwulTa gasagonad acxadebs: `ara msurs mRvrie davlio wyali, an sxvis wyaroSi Cavkla wyurvi-li~.

gvaxsendeba wminda werili: `svi wyali Seni auzidan, da ankara Widan~ (igavni solomonisa, T. 5, 15).

gulnaz xaraiSvilis idealia sarwmunoebis, suliw-mindis madliT gabrZnobili xelovani, romelic Tavisi niWiT apurebs xalxs: `ginda siTboTi gamoalRo sulis xmeleTi. ginda sikeTis mTad gadiqce, sityviT ixumro, ginda ganaTdes, amziandes sxiviT bneleTi... sarwmunoe-bis, suliwmindis vxedav, mona xar. oqros moneta gejav-reba, ar giyvars vercxli, did grZnobaSi ki... Senma sul-ma Sveba monaxa~ (amiran SalikaSvils).

poeti saguldagulod eZebs sikeTis, TanagrZnobis, gulmowyalebis magaliTebs da Tavis mxatvrul sityva-Si aukvdavebs.

`sevdis Tavqali~ SeuZravs cnobili didi mxatvrisa da mwerlis, titanuri naSromis _ `cremlSi nalesi xma-lis~ avtoris _ niko xerkelaZis cxovrebis erT epi-

Page 47: Dakabadonebuli DARDIS PIRAMIDEBI

47

zods: nadirobisas am didbunebovan adamians sxva mona-dirisgan daWrili daTvis beli SemofeTebia. roca mis sisxlian TaTebs Sexebia, iseT sibraluls Seupyria um-weo cxovelis mimarT, rom saxlSi wamouyvania. mcdelo-ba-yuradReba ar dauklia, rom gadaerCina Tavisianebs mowyvetili oboli nadiris naSieri, magram beli mom-kvdara. baton nikos sulSi am SemTxvevas iseTi kvali dautovebia, rom belis fituli daumuSavebia da sas-tumro oTaxSi gansakuTrebuli adgili miuCenia. iara-Ri iqve Camoukidebia guldawyvetil Semoqmeds da im dRidan nadiroba aukrZalavs (miniatura `sastumro oTaxSi~).

gulnaz xaraiSvilis leqsikonSi yvelaze xSirad ix-seneba suli, guli, grZnoba, goneba da aSkaraa, es ori umTavresi sawyisia misi SemoqmedebiTi orientiri.

`sulis~ xsenebis 150 magaliTi marto erT krebulSi _ `mzis mklavebSi~ Segvxvda.

misi Semoqmedebis uaryofiTi personaJebi pavle mo-ciquls rom davesesxoT, `xorcSi mTesvelebi~ arian da `xorcisgan imkian xrwnilebas~, xolo `sulSi mTesvele-bi~ _ maradiul sicocxles eziarebian.

maRali sulierebiT, religiurobiT, rwmeniT damux-tuli gulnaz xaraiSvilis sityva Rirseulad emsaxure-ba `sulis zrdis~ keTilSobilur mizans, ucdomeli in-tuiciiT gamoirCeva.

Segonebebi gulnaz xaraiSvilis zneobis erT-erTi maxasiaTebelia.

mas ar moswons gamkilavi, sxvaTa damamcirebeli ada-mianebi, qarafSutuebi, sxvaTaTvis talaxis sasrolad mzadmyofni, advilad samarTavi unebisyofoni: `iyavi kaci, Tu kaco gqvia da nu gaxdebi sxvisi samarTi, nurc

Page 48: Dakabadonebuli DARDIS PIRAMIDEBI

48

daujereb sayvarel ias, asasvleli gaqvs didi aRmar-Ti~.

mokvdavni TavianTi saqmisamebr ganisjebian mesisgan, maSin ganiZarcvebian WinWebisagan, niRbebisgan, `nazam-Tral xesaviT~ rCebian SiSvelni (girCev).

poeti marto aSenebs sulis koSkebs, marto aivlis mwvervalebs, mas ar scalia uazro omebisaTvis (ratom gegona).

nasetyvi gulis, daRlili Semoqmedi caSi, cis iqiT eZebs siwmindes, ideals, `simSvidis baRs~, sanukvar sa-vanes (`simSvidis baRi~).

caSi eZebs `rCeuls~ - RmerTs, ocnebobs saRvTo qor-wilze, idumals eziareba, sferoebis musika esmis (`ca-Si~).

`sibrZnis mdinares~ ewafeba, `cis iqiT~ imzireba po-ets swams, rom wminda sulebi kosmiurSi aRweven, cisar-tyelebad, varskvlavebad anaTeben (`usasrulobaSi~).

`miRmiersac mivwvdi fiqriT~

gulnaz xaraiSvilma sikvdilis Temas ori poema da erTi moTxroba uZRvna.

amTaviTve unda iTqvas, rom sikvdili yvelaze ufro idumali, amoucnobi, Tavzardamcemi, maradiuli prob-lemaa da am saidumloebebiT savse movlenis amocnoba udides sirTules warmoadgens, miRmur samyaroSi Wvretis gansakuTrebul unars moiTxovs.

cnobili poeti ambobs: `da ra kacia, visac wamiT sik-vdilisaTvis sicocxleSive erTxelac ar moukravs Tva-li~ (vaJa egriseli).

sikvdilis problemis gaanalizebas mieZRvna egvip-

Page 49: Dakabadonebuli DARDIS PIRAMIDEBI

49

turi da tibeturi mkvdarTa wignebi, am movlenis sta-diebis gacnobierebas exeba `mzadeba sikvdilisaTvis~, `gardacvalebis xelovneba~, `cxovreba gardacvalebis Semdeg (rusul enaze, moskovi, 1990 w.).

am sakiTxiT dainteresebuli mecnierebi irwmunebian, rom saaqaosa da saiqios Soris Cinuri kedeli ar arse-bobs, piriqiT, mudmivi kontaqtia da es `komunikacia~ realuria, amitomac sikvdilis saidumloebis gacnobi-erebis saSualebas iZleva klinikuri sikvdilis gadam-tanTa naambobis Seswavla da gaanalizeba.

`cocxali mkvdrebTan vsaubrob~, `siyvrmiTgan saiqi-osTan damkvebebia kavSiri,~ acxadebda vaJa-fSavela.

aRniSnaven, rom micvalebulebi afrTxileben coc-xlebs, mianiSneben mosalodnel movlenebze, gvexmare-bian sizmrebiT, xilvebiT momavlis ganWvretaSi.

cnobilia, rom dantes gardacvalebis Semdeg ver ipoves `RvTaebrivi komediis~ mecamete Tavi, rac Tavsa-texi gaxda. rva Tvis Semdeg Svils gamoecxada mamis aC-rdili da miaswavla, sad inaxeboda xelnaweri. marTlac mikvleul iqna poemis mecamete Tavi.

sayovelTaod cnobilia, rogor gamoecxada hamlets sizmarSi mamis aCrdili, romelmac sasaxleSi datria-lebuli Tavzardamcemi saidumlo amcno.

sityvis meufeni erTdroulad xedaven miwas da cas, efemeruls da maradiuls, xiluls da uxilavs, amqvey-niurs da miRmurs.

`ar var mexotbe martooden sicocxlis grZnobis, sikvdilis grZnobac Semiqia, mididebia~, acxadebda uot uitmeni.

`da meZaxian mSvid samefoSi sizmrebi, mTebi da winap-rebi~, werda galaktioni.

Page 50: Dakabadonebuli DARDIS PIRAMIDEBI

50

`TiTqos meZaxis saiqiodan mama samsoni, deda ivli-ta~, gvimxelda terenti graneli.

`mwams, rom arsebobs sulTa kavSiri maradiuli da didebuli~ _ exmianeboda did winamorbedebs ana ka-landaZe.

cocxlebis gverdiT yovelTvis Rirseul winaprebs moiazrebda grigol robaqiZe.

`kidev kargi rom CemTvis, irakli, gardacvlilebi ar arseboben~ _ aseTi iyo Svilmkvdari merab kostavas rwmena.

gulnaz xaraiSvilis personaJebi gamudmebiT emzade-bian miRmur samyaroSi gasamgzavreblad, swamT sulis ukvdaveba, ori samyaros kavSiri.

poets TiTqos zecidan momadlebia sulis idumali kriptogramis amokiTxva.

am aspeqtiT gansakuTrebul yuradRebas iqcevs misi poemebi: `mduRare cremli~, `mkvleloba sakuTar sax-lSi~.

yvela religia iziarebs Sexedulebas, rom adamianis gardacvalebisas kvdeba fizikuri sxeuli, magram as-traluri da mentaluri sxeuli cocxlobs da akisria gansakuTrebuli misia.

miRmuri samyaro mraval poets ganuWvretia sulis TvaliT (dante, goeTe, sasuliero poezia, vaJa fSave-la, feti, soloviovi, bloki, galaktioni, terenti gra-neli, vaJa egriseli).

gulnaz xaraiSvili ucdomeli intuiciiT aSuqebs am Temas.

poemaSi `mduRare cremli~ aRwerilia afxazeTeli qarTveli Wabukis _ baTu xarebavas naadrevi sikvdili omis periodSi.

Page 51: Dakabadonebuli DARDIS PIRAMIDEBI

51

nawarmoebis Rirsebad migvaCnia, pirovnuli tragedi-is paralelurad, omis cecxlSi gaxveuli afxazeTis Cve-neba, dafiqsirebulia sisxlis, cremlis tba, sulisSem-Zvrelia ucxoTa siZulviliT savse xmis mosmena, ucxoTa mier danTebuli gamanadgurebeli cecxlis aaleba.

soxumSi palmis adgilze babuawvera amosula, gauCi-narebulan Toliebi, Wotebis da bus kivili avismomas-wavleblad ewveTeba smenas, yinavs sulSi.

varskvlavebis mowyveta migvaniSnebs edemismagvari mxarisTvis Tavsdatexil ubedurebaze.

aCrdilisa da torolas saxiT cxaddeba qarTveli micvalebuli da imarTeba uxmo dialogi poemis avtor-sa da baTu xarebavas Soris. sulis `metyvelebas~ aR-werdnen dante (`RvTaebrivi komedia~), goeTe (`faus-ti~), galaktioni.

poemis personaJis gamocxadeba miRmuri sauflodan poetis kalmis saswaulTmoqmedebam gamoiwvia. avtori mediumia baTuasa da mis mSoblebs Soris.

yvela religiaSi arsebobs RvTaebrivi sasamarTlos idea, romlis mixedviTac micvalebulis codvebi sas-worze iwoneba da codvili jojoxeTSi, wmindani ki sa-moTxeSi mkvidrdeba, raTa Tavis maradiul savanes, ze-cad daubrundes.

siwmindem da sikeTem baTu angelozTa dasSi daam-kvidra. mas zeciuri sulebi eris tkivils da istorias awerineben.

SemTxveviTi rodia baTus danabarebi mSoblebTan, rom cremlis, dardis nacvlad, ilocon samSobloze da mar-Tali cxovrebiT TviTonac sasufevels daimkvidreben.

gulnaz xaraiSvils ainteresebs ara mxolod buneb-rivi sikvdiliT, an avadmyofobiT Cvengan wasulTa sat-kivari, igi arakacTa, borotTa mier xelyofil adamian-

Page 52: Dakabadonebuli DARDIS PIRAMIDEBI

52

Ta sulSic ixedeba da qarTuli zneobis mixedviT, tra-diciuli humanuri moraluri gadasaxedidan gansjis danaSaulisa da sasjelis problemas.

amjerad, sakuTar saxlSi sadisturad mokluli qar-Tveli vaJkacis _ merabis tragediaa poemis centrSi (`mkvleloba sakuTar saxlSi~). magram arc es poemaa er-TTemiani. masSi Cveni drois satkivaric iCens Tavs.

rusTavSi intensiuria mSeneblobis procesi, magram ucxo investirebis xelSia Cveni simdidre, dausaqmebe-lia qarTveloba, Cveni xalxi iZulebulia ucxoeTSi mo-nobis fasad iSovos lukma-puri, gayofilia ojaxebi, axalgazrdoba sakuTar budes tovebs da ucxoelTan qmnis ojaxebs, Tumca sakiTxavia, aris Tu ara es gadar-Cena, roca gaucxoebulia samSoblo, erovnuli suli, roca iqmneba `qarTuli sisxlis ajafsandali~.

poemis avtoris sizmrebSi, xilvebSia gacxadebuli mTavari saTqmeli. mTavari personaJis, mokluli mera-bis movlineba xdeba sizmarSi.

cnobilia sizmris saxeebi: gancdilis amsaxveli, kom-pensirebuli, winaswarmetyveluri, momavlis mauwyebe-li, axal saqmeebze programirebuli sizmari, sizmris kavSiri sinamdvilesTan (froidi, iungi, d. uznaZe, r. na-TaZe).

sizmarSi ukacriel adgilze aRmoCenil avtors Weqa-quxilis, mexis muqara aZrwunebs. gamodarebis Semdeg ki frinvelebs arwivi auwyebs samwuxaro ambavs da isini or vaJkacs _ baTus da merabs glovoben. am epizods sa-fuZvelad udevs sainformacio velis arsebobis rwmena, romlis mixedviTac, am velSi fiqsirdeba warsulis, aw-myosa da momavlis movlenebi, xolo iq gasvla mxolod naTelmxilvelT, naTelmsmenT xelewifebaT. amasTan, frinvelebi, saerTod mravali sulieri, maT Soris or-

Page 53: Dakabadonebuli DARDIS PIRAMIDEBI

53

ganuli samyaro, am informaciis matarebeli da gadam-cemia (avismomaswaveblad iTvleba Citis gauTavebeli WikWiki, ZaRlis ymuili, Wotis kivili).

avtors naadrevad gardacvlili Zmis _ poet beJan xaraiSvilis landic evlineba da avalebs, daweros poe-ma. Tan auwyebs, rom merabi samoTxeSia, baTu angelozTa dass xelmZRvanelobs...

gaugebar, auxsnel situaciaSi sakuTar saxlSi mok-luli merabis moulodnel tragedias Seesatyviseba mi-si sityvebi: `ias vTesavdi, amovida ekali didi~.

misi suli zecaSia, rac imis dasturia, rom RvTis sa-marTali arasodes mruddeba.

merabis suli Svils Caagonebs, iyos keTili, sxvaTa Sembrale, maTxovris gamkiTxavi, mSromeli, erovnuli tradiciebis damcveli, mama-papaTa miwa-wylis erTgu-li, siyvarulis mTesveli: `zviniviT dadgiT siyvaru-lis didi koSkebi~.

moklulis suli maradiuli mcveli iqneba ojaxis, qveynis: `xan Rame moval, TqvenTan frTxilad mosafe-reblad, loyaze ambors dagitovebT natrulT bagesi, erTi SexedviT, cisartyelas bedis vyofilvar, amitom uceb movedi da caSi wavedi. deda, me axla varskvlaveb-Tan gavifrTamale, amofofindes Cemi jiSis norCi fes-vebi~.

mterTan damokidebuleba yvela drois, yvela qveynis aqtualur problemaTa rigs ganekuTvneba.

qarTvel kacs am movlenasTan yovelTvis gamorCeu-li mimarTeba hqonda, rasac saxarebiseuli sibrZne asazrdoebda: `giyvardeT Tqveni mtrebi da sikeTe uya-viT Tqvens moZuleebs~ (luka, 6,27).

qarTulma xalxurma geniam mtrisadmi Tanalmobis sa-kacobrio nimuSi mogvca `vefxvisa da moymis~ leqsis sa-

Page 54: Dakabadonebuli DARDIS PIRAMIDEBI

54

xiT, sadac mokluli Svilis deda umZimesi mwuxarebis momentSic ar iviwyebs Tavis naSierTan brZolaSi daRu-puli moymis dedis tkivilebs da mzadaa, masTan samZim-ris saTqmelad mivides: `iqneba vefxvis dedai Cemze mwa-reda stirisa, wavide, mec iq mivide, samZimar vuTxra Wi-risa~.

gulnaz xaraiSvili ambobs: `vefxvisa da moymis leqsi me Tan damsdevs ZmasaviT~, `vcdilob da vibrZvi mter-sac ar vZulde~... didi, ganumeorebeli sikeTisa da mim-teveblobis fonze Suqdeba gulnaz xaraiSvilis poema-Si mterTan, mkvlelTan, jalaTTan damokidebulebis idea. avtori moklulis sityvebiT cdilobs gamarTle-ba ara, magram axsna mouZebnos am gaugonar tragedias da fiqrobs, rom an SeSlilobis, an araswori informa-ciis, boroti enis waqezebiT SeeZlo mkvlels aseTi ul-mobeli nabijis gadadgma.

merabis suli ojaxs urCevs, rom SurisZiebaze arc ifiqron. bibliis mixedviT, SurisZieba mxolod da mxo-lod RmerTis prerogativaa.

xalxuri leqsis moymis dedasaviT moiTxovs moklu-li, rom mkvlelis dedas ar gaagonon Svilis augi, rad-gan warmoudgenlad miaCnia dedisgan iyos inspirirebu-li aseTi sisastike.

nugeSi is aris, rom marTali merabi zecaSia, mkvleli _ jojoxeTSi.

poemaSi isev xidi ideba or samyaros Soris, merabis aCrdili maradiulad moevlineba Tavis fuZes: `bev-rjer mixilavT sizmris saxiT oTaxSi mavals, igrZnobT Cemeul siTbosa da gasZaxeT eqos. rigSi vdgavar da kvlav movyvebi qorwilis mayars, okeanesac gamovcurav, Tu Zala meyo~.

micvalebulis Segoneba didi sikeTis muxtis matare-

Page 55: Dakabadonebuli DARDIS PIRAMIDEBI

55

belia: `gulSi ainTeT kvlav sikeTis didi sanTeli, al-masisferi CanCqerebiT imedi morTeT. gaanawileT siyva-rulis qarvis mZivebi. sevdas davmalav da zecidan moge-ferebiT~.

gulnaz xaraiSvilis poeziis mixedviT, micvalebu-lis suli miRmuri samyarodan evlineba da ifaravs ax-loblebs.

aCrdilTa movlinebas Tavisi mizezi da mizani aqvs. msoflioSi cnobil did mogzaurs _ baton jumber

leJavas Zvirfasi meuRlis suli sdevda faTerakian gzebze da misi tkivilis moziare xdeboda.

cxadsa da sizmarSi mravalgzis movlenili gardac-vlili dedis landi Tavis damokidebulebas gamoxatavs Svilis qcevebisadmi. giorgi leoniZesaviT sjera po-ets, rom dedis cremlebi ias aRmoacenebs: `Cemo dedi-ko, Seni cremlebiT, vici, miwidan iad amoxval~.

imdenad organulia poetisaTvis ori samyaros mimar-Tebis Tema, rom verc prozaSi aRwevs misgan Tavs. mas mudmivad xedaven RirseulTa aCrdilebi da maTi saSua-lebiT gvimxels Tavis moralur kredos.

cremliani striqonebiT saubrobs gulnaz xaraiSvi-li cnobili msaxiobis, namdvili qarTveli dedis _ la-risa xaWapuriZis Svilis _ daviT gamyreliZis Sesaxeb, romelic 2008 wlis agvistos daiRupa samaCabloSi gaCa-Rebuli omis xanZris kvaldakval mimavali.

arsebiTi, erTi SexedviT ubralo, magram mravlis-metyveli detalebiT cdilobs avtori am uniWieresi qarTveli axalgazrdis maRali zneobis warmoCenas.

igi Zalze keTili da gulmowyalea, mamis axali tan-sacmeli maTxovars misca daunaneblad.

zafxulis ardadegebze mSobliur raWaSi Cadis, wi-naprebis saflavebs wmends, maT xsovnas erTgul dara-

Page 56: Dakabadonebuli DARDIS PIRAMIDEBI

56

jad udgas, erT oTaxSi mowiwebiT ukidia micvalebul-Ta suraTebi, megobrebi exvewebian, gveSinia da Camoi-Reo.

daTo pasuxobs: `cocxlebis unda geSinodeT, radgan ar iciT, isini ras moimoqmedeben. es suraTebi ki im ada-mianebis aris, romlebmac am ojaxisTivs sikeTeebi ake-Tes da me ra ufleba maqvs, es daviviwyoo~.

winaprebis saflavebisadmi, zogadad saflavisadmi damokidebulebaSi ara marto eris fsiqologia vlinde-ba, saflavis saSualebiT, damarxvis wesis garkveviT dgindeba ama Tu im xalxis sacxovrisi, saflavi sabuTia, dadasturebaa imisa, sad da rogor ucxovria ama Tu im eTnoss. saflavi politikuri davis sagnadac iqceva xolme.

saberZneTis mefe minosis veragi politikuri Cana-fiqris mixedviT, bogano friqse ufliswulis imijiT unda movlenoda aietis kolxeTs, aq unda ecxovra, aie-tis Svilze daqorwinebuliyo, aq unda momkvdariyo, aqaur miwaSi unda damarxuliyo, raTa mis saflavs mere iazonis, argonavtebis laSqroba mohyoloda da Cveni miwis aneqsia moexdina (oTar WilaZis `gzaze erTi kaci midioda~). aq winapari Tanamemamulis saflavi sababia Cvens qveyanaSi laSqrobisaTvis.

revaz miSvelaZis novelebSi qarTvelTa saflavebze ucxoTa dasaflaveba xdeba, raTa es faqti am miwebze pretenziebis safuZvlad iqces.

gulnaz xaraiSvilis poemaSi marTali Wabukis suli zecaSi wavida. misi aCrdili xSirad evlineba Svilmo-natrebul dedas da anugeSebs: `qveynad borotebi mog-rovdnen. maT sikeTeze vuqadageb, radgan saSiSroebaa, ca da dedamiwa ar waiCxubon, maSin xom kacobrioba amowydeba~.

Page 57: Dakabadonebuli DARDIS PIRAMIDEBI

57

`Cemi samSoblos, Cemi ZmebisTvis zecidan unda vilo-co~.

roca gulnaz xaraiSvilis aseT nawarmoebebze vfiq-rob, magondeba berdaievis cnobili sityvebi: `eri aris mistiuri organizmi. mistiuri pirovneba, noumeni is-toriuli procesebisa. eri ar aris mxolod cocxalTa Taoba, ar aris TaobaTa jami. igi aris raRac dasabamie-ri istoriuli procesis maradcocxali subieqti. masSi aranaklebad cocxloben da myofoben warsuli Taobe-bi, vidre Tanamedroveni~ (nikoloz berdiaevi, eri da kacobrioba, Tb. 1993, Targmani z. kiknaZis, gv. 8,15).

`... eris nebaSi monawileoben ara mxolod cocxalni, aramed gardacvlilnic, monawileobs didi warsuli da jer gamoucnobi momavali. erSi Sedian ara mxolod ada-mianTa Taobebi, aramed taZarTa, sasaxleTa da kar-mi-damoTa qvebic, saflavis lodebi, Zveli xelnawerebi da wignebi. da imisaTvis, rom mivwvdeT eris nebas, unda vusminoT am qvebs, wavikiTxoT gacrecili furclebi~ (iqve, gv. 29).

merab kostava mimarTavda naadrevad, tragikulad daRupul Svils: `kidev kargi rom CemTvis, irakli, gar-dacvlilebi ar arseboben~.

gulnaz xaraiSvilma SeZlo ucdomlad, qarTuli su-liT ganeWvrita mzegadasulTa qveyana da am gziTac mi-ewodebina mkiTxvelisTvis aqtualuri moraluri WeSma-ritebebi...

gulnaz xaraiSvili saguldagulod eZebs uCveulo sikeTis, mterTan brZolaSi iaraRiT gamoCenili gmiro-bisa da sulieri raindobis magaliTebs, ori samyaros, amqveyniuri da miRmuri sferoebis Sexmianebis faqtebs da saguldagulod aukvdavebs saukuneebisTvis misabaZ-sagulisxmo movlenebs.

Page 58: Dakabadonebuli DARDIS PIRAMIDEBI

58

leqss `gmirobas aRemateba, batono rezo, Seni saqci-eli~ safuZvlad daedo realurad momxdari ambavi.

1993 wels ruseT-saqarTvelos omSi gmirulad dai-Rupa revaz miSvelaZis erTaderTi Svili — aCiko. es iyo didostati mwerlis, mecnieris, kritikosisa da publi-cistis, mravaltanjuli mamuliSvilis `gulis axan-jvla~, gauZlisi ormagi tragedia. sicocxlem azri da-karga, irgvliv wkvarami gamefda. mamis cremlis niaRva-ri edineboda saficari Wabukis kubos.

am dros gaugonari ambavi moxda. mwuxarebisgan gaog-nebul mamas megobari gamoecxada, romelsac mxedrio-nelebi sikvdiliT emuqrebodenen, wuTebSi SeiZleboda sisxli daRvriliyo. erTaderTi gamosavali arsebobda: mxolod baton rezos avtoritets SeeZlo sasikvdilod alesili xmlis SeCereba. vidre SiSisgan dabneuli mTxovnelis sityvebs gaiTavisebda, zeciurma xmam Ca-mosZaxa: xalxis mSvelelo, dros nu kargav, frTamote-xili xar, magram gamagrdi, isev madli daTese, amiT cis saval gzas gamikafav, sasworzea megobris bedi da Tu mas gadaarCen, gmirs giwodebo. Tavad ufalma gamogig-zavna kaci saSvelad, `natyviar gulmac unda SeZlos sxvaTa mixedva, o, dagelocos, didostato, oqros mar-jvena~, Caesma isev da Svilis xma Seicno. mixvda, cxovre-ba isev grZeldeboda, rom isev Tavganwiruli meomari unda yofiliyo: `megobrisTvis Tavganwirva majiscemaa, es gmirobaa, daamarcxo marTlac sikvdili~.

am sityvebma mwerlis genetikuri sikeTe qmediT Za-lad aqcia, sZlia piradul mwuxarebas da gansacdelSi Cavardnili adamiani gadaarCina.

poetma qalma* Seupirispira erTmaneTs ornairi gmi-roba, sulis ukvdavebis rwmenam SeaZlebina moesmina mzegadasulis xma, romlis gmiruli suli ojaxSi, did-

Page 59: Dakabadonebuli DARDIS PIRAMIDEBI

59

bunebovani mSoblebis mier iyo maradiulobisTvis na-Zerwi.

`sikvdili movkali meufeo, Seni wyalobiT~ (meufe, Tadeozs, mirian ioramaSvils), ambobs poeti, radgan ir-wuna sulis maradiuloba, sikeTis nergis nayofis fasi.

poetis `sulis ZiZebi~

gulnaz xaraiSvilis `sulis ZiZebi~ arian bibliuri winaswarmetyvelebi, qarTuli da ucxouri klasikuri mwerlobis varskvlavebi, cnobili RvTismetyvelebi, aseve, xalxuri Semoqmedebis mogvebi. xalxuri intona-cia mkafiod aris aRbeWdili poetis `sulis reliefze~.

davimowmebT poetis gamonaTqvams sergi lomaZis Se-saniSnavi wignidan `gza mwvervalisken~: `nikoloz bara-TaSvili, akaki wereTeli, vaJa fSavela, galaktioni, te-renti graneli udidesi varskvlavebi arian mTel samya-roSi, magram SoTa rusTaveli TviTon aris samyaro~.

gulnaz xaraiSvils gaTavisebuli aqvs `vefxistyaos-nis~ ideebis siRrme. erTgan ambobs: `me siyvarulSi Ti-naTinic ver Semedreba~.

nadir-mxecTa da urCxulTa xrovasTan igi iseTi uSi-Sari meomaria, rogorc tarieli.

amxanagoba-megobrobaSi, sikeTis TesvaSi `mzis aTina-Tis~ avtori rusTvelis avTandilis sulieri oreulia.

gulnaz xaraiSvils SemoqmedebiTad gauTavisebia qar-Tuli poeziis azrTa saWeTmpyrobelebis sibrZne, saxe-obrivi azrovnebis Taviseburebebi. aq ara mibaZva, ara-med jansaRi gavlena, didi winaprebis sulieri impulse-bi igulisxmeba, radgan yoveli siaxle winamorbedTa jansaRi tradiciebidan aris Taviseburad amozrdili.

Page 60: Dakabadonebuli DARDIS PIRAMIDEBI

60

`yvavili xramSi~ vaJaseburi humanizmis gamovleniT iqcevs yuradRebas. leqsis avtori Tavis valad miiC-nevs, xramis piras amosuli, qarebis oromtrialSi moq-ceuli da sikvdilisTvis ganwiruli yvavili fxvier mi-waSi gadargos da gadaarCinos.

misi `sevdiani xe~ vaJas `xmeli wiflis~ bedSia Cavar-dnili. grigalisgan gaxleCili, mtirala, gvalvaSi gax-mobisTvis ganwirul xes leqsis lirikuli personaJi wyals apkurebs, moacocxlebs da `valmoxdilad~ Tvlis Tavs: `... movedi da totebs wyali davapkure, movacoc-xle xis totebi uceb. Tu moyvared damigule Sen, wife-lo, valmoxdili gavuyvebi quCebs~.

ifqlis Reros RvarZlisgan wmends, qaris dros Ta-vels ubeSi Seifarebs xvalisTvis mzrunveli poeti (`aTinaTi~ wminda ninos madliTaa Semosili), vaJas Car-galSi miayuradebs `suldgmul mTebs~, esmis am kavkasi-onze mijaruli devebis sunTqva, unazesi enZelebis CurCuli.

fSavSi, xevsureTSi saRvTo madls SeigrZnobs. imereTSi `akakis naterfalze~ dadis, `xedavs mgo-

sans, siyvaruliT RamenaTevs~ da ambobs: `Tamada var siyvarulis gamoxsnaSi, imereTSi sxvaferia gazafxuli~ (imereTSi).

poeti qali xedavs fiTrian, qariSxlisgan kvirteb da foTlebdawyvetil xes, romelic tiris, radgan saz-Rvrebs iqiT gayidulan misi tolebi da leqsis avtori Tavis natvra-mowodebas ase gamoxatavs: `...saRi fesvi gaqvs, gamoisxi isev ylortebi, isev amaRldi, azviaddi, cad aiWeri, Senma Srialma gamaxsenos Zveli notebi~...

xolo kacTa modgmas ase mimarTavs: `vTxov, kacTa modgmas, kvlav mouxmon sibrZnes, gonebas, tyea sicoc-xle, gaufrTxildnen da scen Tayvani. mteri momravlda

Page 61: Dakabadonebuli DARDIS PIRAMIDEBI

61

da aSkarad gvaqcevs monebad, tye aris Cveni haeri da ... bavSvTa akvani~ (isev amaRldi).

bibliaSi baRi ebraeli xalxis simboloa. galaktionis poeziaSi tyis, baRis, venaxis ganadgu-

reba, muxebis moWra, xalxis, eris mospobis tolfardia (mSvidobis wigni, muxebi).

analogiuri azri amoikiTxeba oTar WilaZis romanSi `gzaze erTi kaci midioda~, romelSic dariaCangis baRis ganadgureba eris dacemis, dabeCavebis preludiad JRers.

mravlismetyveli simboloa giorgi leoniZis leqsi `ole~, romelSic `martoxe~ `martoobis SxamiT~ Signi-danve gamomwvaria, xolo `qaris eSvebs~, mexs misi moT-xra undaT, `yinvis karCxi~, `wvimis Subi~, `Rrublis Sva-vi~ urtyams xed qceul `balRamis da cremlis svets~, amaod elis siyvaruls, esmis yornis yefa da frTebdaw-yvetili dakidebul arwivs hgavs.

poeti ase mimarTavs liaxvis kldeze mdgar namexar martoxes: `raSo, miwas miWedilo, gasWer, aiqrole, mar-toobis artaxebi gadaxie, ole~ _ rom sTqva: guli Tu mtkioda, axla aRar mtkiva; rom liaxvis rZian qafSi Se-mocurde tivad,... rom Sen iyo Cems darbazSi SuaboZis toli, rom grZel tivebs mouZRode, xeTa winamZRoli!~

ole mravlismetyveli simboloa, masSi amoikiTxeba rogorc martosuli adamianis, ise mravaltanjuli eris tragedia.

giorgi leoniZesaviT sjera poet qals, rom dedis cremlebi ias aRmoacenebs: `Cemi dediko, Seni cremle-biT vici, miwidan iad amoxval~, sxvagan `enZelebia amo-suli dedis cremlebiT~...

aSkaraa, gulnaz xaraiSvili winapari didi poetis su-lis talRas mohyveba Taviseburi gabedulebiT.

Page 62: Dakabadonebuli DARDIS PIRAMIDEBI

62

poet qals xelewifeba msoflioSi aRiarebuli genio-sebis Segonebebis da xalxuri sibrZnis Zalze organuli sinTezis (da ara simbiozis) miReba: `batonobas iolad is-wavlio, goeTes uTqvams... gonivrulad marTvas sxva niWi sWirdeba. Seni nabiji uazroa. isev me mTuTqavs, fuye Tav-TavTan, mecodebi, gagiWirdeba~ (gagiWirdeba).

cnobilia, `ureligio kultura fsevdokulturaa~, WeSmariti poezia Taviseburi religiaa.

sasuliero poeziasTan, bibliur winaswarmetyvelTa, RvTismetyvelTa sibrZnesTan wilnayaria gulnaz xara-iSvilis sityva.

wminda werilis mcnebebiT, qristianuli moraliT na-sazrdoebia poetis suli da amitom ufleba aqvs uzena-esi postulatebidan gansajos sakuTari Tvalsawieri da visac misi sityvisa da saqmis fasi Seucvnia, ar unda gaukvirdes aseTi gabeduli ganacxadi: `Semiswavle, ro-gorc wminda biblia~...

tradiciuli poemisadmi gulgriloba meoce sauku-nis meore naxevridan gaZlierda, rac, upirvelesad, si-uJetis ignorirebasa da am Janris lirikuli leqsis tradiciebTan miaxloebaSi gamovlinda.

gulnaz xaraiSvili jiutad erTgulebs tradici-uls, Tanac akrostixisadmi midrekilebiT gamoirCeva, Tumca arc lirikul poemas emijneba, romlis nimuSicaa `vaJa egriseli~.

bunebrivia, poemis mizania didi poetis, titanuri `kolxuri fsalmunebis~ xuTtomeulis avtoris urTu-les samyarosTan miaxloeba da Tamamad SeiZleba iTqvas, rom es Canafiqri miRweulia.

vaJa egriseli moxseniebulia, rogorc kldis vefxvi, lomi, mTis arwivi, misi sibrZnisa da mSvenierebis samya-ros maxasiaTeblebia: zRva, okeane, qari, muxa, mze, sxi-

Page 63: Dakabadonebuli DARDIS PIRAMIDEBI

63

vi, ia, vardi, iasamani, verxvi, wyaro, ca, xidi, oqros me-taforebi~.

kolxi `qristes mxedris~ leqsebi saxeldebulia, ro-gorc `qarvis Tvlebi, didi codna, fsalmunebi, locve-bi, sulis mzrdeli galoba, sulieri SimSilis dasapu-rebeli sityva, sulis sanTeli, sityvis harmonia~.

WeSmariti poeziis upirvelesi Tviseba misi saswaul-moqmedi Zalaa da gulnaz xaraiSvilis dakvirvebiT, vaJa egriselis sityvis `seismuri Zala~ niangsac aZinebs (TviT `kolxuri fsalmunebis~ avtori Tavis lirikas winaswarmetyvel elisesaviT micvalebulis gamacoc-xlebel `sityvis balaxs~ uwodebs, xolo Tavis sityvaSi jadosani sirinozebis damatyvevebel Zalas xedavs).

miniaturaSi `umankoebam poeziiT frTebi gaSala~, saubaria imaze, ra zemoqmedeba iqonia vaJa egriselTan Sexvedram gonebaareul axalgazrdebze, rogor miaZina misma leqsebma maTSi Tavqarianoba, rogor Seasxa poe-ziam frTebi miCqmalul umankoebas da sul sxva sadina-ri misca mozardis vulkanur energias...

leqsSi `dido mgosano~ `kolxuri fsalmunebis~ av-tori Sedarebulia qarTuli sityvis sam geniasTan: So-Ta rusTavelTan, vaJa fSavelasa da galaktion tabiZes-Tan.

vinc icnobs vaJa egriselis poezias, es azri arc usa-fuZvlod moeCveneba da arc mkrexelobad.

cnobilia, rom `kolxi qristes mxedari~ bibliuri ia-kobiviT erkineba RmerTs, ejibreba daviT winaswarmet-yvels, poetebis mefes, xolo vaJa-fSavela moxsenebuli hyavs, rogorc `Zma, Tanatoli, megobari~.

visac sulis TvaliT ganuWvretia Cveni Tanamedrove poetis ukidegano sityvis okeane, am ganacxads sruli-ad bunebrivad miiCnevs, konkretulad ki vaJa fSavelasa

Page 64: Dakabadonebuli DARDIS PIRAMIDEBI

64

da vaJa egriselis mTis saxismetyvelebaze da kidev bevr rameze dakvirveba naTels gaxdis, rom vaJa egrise-li, marTalia, winaparTa tradiciebs SemoqmedebiTad iTavisebs, magram iwyebs iq, sadac Tavdeba vaJa fSavela, sadac wyvets Tavis saTqmels galaktion tabiZe.

mTis geniosi vaJa-fSavela kavkasionis devebis me-xotbea, vaJa egriselma xedvis areali ufro gaafarTo-va, mTebis saxeebs filosofiuri, religiuri, esTeti-kuri datvirTva misca kolxma poetma, himalais, Samba-las, andebis, parnasis mTebi, polaruli mTa moixila da graalis adgilsamyofeli mTawmindaze, kolxeTSi, `Ce golas~ mTasTan (samegreloSi) igulva.

rac Seexeba rusTavelTan naTesaobas, arc es azria usafuZvlo Tundac imitom, rom rusTaveliviT isic mociqulebriv siyvaruls, anu saRvTo siyvaruls umRe-ris, isic, `vefxistyaosnis~ personaJebiviT erkineba lom-vefxvebs, anu mdabal vnebebs, negatiur sawyisebs, isic, tarieliviT, `vefxistyaviT~ mosilia da aseve vefxistyaviT mosavs kolxeTs. vefxis tyavi ki RvTis-metyvelTa azriT, varskvlavTa samyaros, zecis, Rmer-Tis simboloa, samefo iniciaciis, uzenaesi gonebis gan-saxierebaa. vefxvi simboloa qristesi, xolo vefxis tyaviT mosili qristeSemosils edreba (wminda basil didi). kolxi qristes mxedris samoselTa Soris, gansa-kuTrebiT aqcentirebulia naTelSemosili, mziTSemo-sili, cecxlSemosili, zeciTmosili. xolo mis Zireul saRvTo saxelTa raodenoba asze metia, rac aRemateba rusTavelis, guramiSvilis, vaJa-fSavelas, galaktio-nis, terenti granelis religiur simbolikas. amasTan, mxedvelobaSi gvaqvs ara mxolod maTi raodenoba, ara-med originaluri elferiT mosili, gansakuTrebuli elvarebis mqone metaforebi da gvaxsendeba profesor

Page 65: Dakabadonebuli DARDIS PIRAMIDEBI

65

tite mosias ganacxadi, rom `rusTavelis, vaJa-fSavela-sa da galaktionis Semdeg qarTul poezias ar hyolia ufro didi metaforulenovani poeti, vidre vaJa egri-selia~ (`iqmen naTeli~ anu poeturi warmosaxvis furo-ri~, vaJa egriseli, `kolxuri fsalmunebi~, t. 3, 2006, gv. 10).

gulnaz xaraiSvilis am poemam (Tu leqsma) merab kos-tavas `galaktioni~ gagvaxsena, radgan orive nawarmoe-bi am ori poetis urTules samyaroSi Sesasvleli uc-domeli gzamkvlelia... visac ainteresebs, galaktioni-sa da vaJa egriselis mimarTeba, sakmarisia moiZios mzis, mTvaris, zRvis, qaris saxeebi da problemebi ori-ve poetTan.

poeti ar erideba gabeduli paralelebis gavlebas vaJa-fSavelasa da vaJa egrisels Soris: `...fSavela mTe-bis aris arwivi, egriseli ki poseidoni. vici, orive aris nawili Cveni samSoblos mTis da mindoris~.

cisa da miwis momRerals, Tavis Tanamedroves ase axasiaTebs leqsis avtori: `Sen ici, qveynad dadis poe-ti, vinc cas daado mTvaris boqlomi da dastrialebs viT kapoeti, mSobliur miwas mziT mooqrovils~.

`kolxuri fsalmunebis~ avtori `qvegamxedvarTa~ risxvaa, `sibrZnis RviniT~ sneulTa mkurnavia, xolo mi-si `iqmen naTeli~ aTaswleulebisTvis gankuTvnili wig-nia: `sZuls moRalate, qveSgamxedvari da sibrZnis Rvi-niT kurnavs sneulebs, `iqmen naTeliT~ qristes mxedari gadauqrolebs aTaswleulebs~ (vaJa egriselis poezia).

`sibrZnis Rvino~ zecis savaneSia, igi TviT RmerTia, rogorc esaias winaswarmetyvelebaSi `Zveli, dawmendi-li Rvino~ (esaia winaswarmetyveli, T. 25,6).

`sibrZnis Rvinis~ variaciebia galaktionis `Zvelis-Zveli Rvino~, `cisferi Rvinis~ wyurvili, xolo `Zveli

Page 66: Dakabadonebuli DARDIS PIRAMIDEBI

66

RviniT~ Troba, `mezRvaurebisTvis~ (poetebisTvis) Rvinis SeTavazeba maradiul sibrZnesTan, ucvlel WeS-maritebebTan ziarebis momaswavebelia.

gamorCeuli epiTetebiT da SedarebebiT aris daxasi-aTebuli vaJa egriselis poeturi imperia: `rusTvels, akakis da galaktions ar miwyens RmerTi, rom Segadaro, gavxar zRvis talRas, lamaz rionsac da xelisgulze gidevs samyaro. poeziaSi? bermuxad dgaxar, cis firuzi xar da ekvatori... Seni leqsebi lamis cas aswvdes, rit-miT, stiliT da metaforebiT~...

isev da isev axal-axali saxeebiT xdeba `kolxuri fsalmunebis~ xuTtomiani, xuTi aTas gverdze aRmate-buli krebulebis avtoris daxasiaTeba: `dido poeto, frTaSesxmuli azris sardalo, guliT gimReri, mokaS-kaSe leqsiT Suqmfinars. aba, me Tavi muzis RmerTkacs viT Sevadaro, o, mapatie, susti frTebiT Tu axlos vfrinav~.

sxva leqsSi poetis rwmeniT savse galobiT moxiblu-lia TviT maRali zevsic da parnasSi iwvevs qarTvel po-ets.

kolxi poseidoni `azris kunZulze~ Tvreba `iduma-lebis yanwiT~, saxeTa RrmaazrovnebiT, `wminda cec-xliT~, sulis sinaziT gvaocebs misi Tvaluwvdeneli mwvervalebi, locvis, galobis intonaciebi (`iqmen na-Telis~ STabeWdileba).

poetis sityvis Zala `aaciskrovnebs cisartyelas, yinuls adnobs, niangs aZinebs harmonia, azrTan Widili, urCxuls asamarebs... niWiT gaatrialebs qarborbalas, susxiT rom gvyinavs, daapurebs mTel saqarTvelos (imedis wyarov).

goderZi Coxeli miCneulia, rogorc `nawiliani~, anu RvTisgan xeldasxmuli, naTelxilvis da naTelsmenis

Page 67: Dakabadonebuli DARDIS PIRAMIDEBI

67

fenomenebiT momadlebuli, `nawilianebi~ arian misi personaJebic _ Tandila, Tevdore, donata...

poetisTvis maxlobelia roman `mgelis~ avtori, bne-li instinqtebis, apokalifsuri gveleSapis, mglebis, nadir-mxecebis winaaRmdeg meomari didi mwerali, rad-gan TviTonac veSapis, niangis, meliis, daTvebis, `mgle-bis xrovis~ borotebasTan Seurigebelia: `am mglebis xrovas arasodes ar davnebdebi~ (mglebis xrova).

gulnaz xaraiSvilis poezia amaRlebulis, tragiku-lis, mSvenierebis, sikeTis fluidebiT gamorCeuli fe-nomenia.

jer kidev fsevdo longine wuxda `WeSmaritad did-bunebovani da sulier simaRleTa wvdomis niWiT cxebu-li naturebis iSviaTobas da amaRlebulis ukvalod gaqrobas.. berwi epoqis wyevlad da sayovelTao ubedu-rebad miiCnevda, rasac Tavisufali sulis uqonlobiT xsnida.

fsevdo-longines mixedviT, `amaRlebulis grZnoba bunebisgan Tandayolilia da ara ganswavliT SeZenili, xolo garkveuli meTodi gvawvdis yvela calkeul Sem-TxvevaSi amaRlebulis Tavis drosa da Tavis adgilas xmarebas... amaRlebulis xuTi niSania: `sulis simaRle da siTamame _ mZafri da zeaRmtaci vneba, azrobrivi da sityvieri figurebis mwyobri erToblioba, sityvakaz-muloba (tropebiTa Tu xatovani gamoTqmebiT mdidari metyveleba, organuli mTlianoba da amaRlebulis xa-risxSi ayvanili erTianoba~ (amaRlebulisaTvis, gv. 200, 99, 111).

gulnaz xaraiSvili aseve wilnayaria xalxur sib-rZnesTan, xalxur intonaciebTan: `rasac daTesac, ra kargia, imas imkide, gulis tkivilo, Sen daaCoqeb uRel xar-kameCs, cxvris tyavSi gaxveuli mgeli xar, fuye

Page 68: Dakabadonebuli DARDIS PIRAMIDEBI

68

TavTavTan, mecodebi, gagiWirdeba, alxanas Calxanebi ar moakldeba, erTi ki suliT jojoxeTis maSxalasa hgavs, Wyinti yveliviT gamomwura fiqrma saerTod, dardis uremi gadayiravda~.

poeturi gaoceba xalxuri elferis mqone striqone-biT gamoixata: `mikvirs, simarTles fexqveS miwa ratom ecleba, anda sikeTes rad ar xedavs mavanT-mavani. uw-ylod mcenares bunebrivad feri ecvleba, yvavma akenka imedebis yurZnis mtevani~.

poetis moraluri kredo isev xalxuri intonaciiT Seimosa: `sxeuls rkinis jaWvis perangs vacmev, win Se-momxvda mxecTa didi xrova, rac Cemia, mas aravis miv-cem... Cems banakSi mteri veRar mova~ (banakSi mteri ve-Rar mova).

`leqsiT vafrTianeb... xundebsa da mSvidobis bar-tyebs~ _ ase sadad gamovlinda poetis kredo leqsSi `velodi nayofs~.

zecisken dauokebeli swrafva, mzis, mTvaris, var-skvlavebis savaneSi suliT xetiali, sulieri cis sai-dumloebaTa Secnobis survili, mzis aTinaTiT, mTvaris SuqiT, cisartyelebiT sulieri naTeldeba gvarwmu-nebs, rom gulnaz xaraiSvilis poeturi planeta amaR-lebulis erT-erTi Zalze STambeWdavi saxea, is xom `narnara, furclebs cisartyelas ferebSi~ avlebs, `cisartyela axvevia tanze~. misi striqonebi mkiTxev-lisTvis aris niavi, gazafxuli, sikeTe, siyvaruli, an-gelozi, mkurnavi, mekvle, muxa, Tbili talRa, mzis orioni... (Cemo mkiTxvelo).

simaRlisken sulis frTebiT mimswrafi `fiqris sers~ aivlis, aRmarTze rodi Cerdeba, mwvervalebisken agrZelebs gzas.

Page 69: Dakabadonebuli DARDIS PIRAMIDEBI

69

SemoqmedebiTi Taviseburebis

zogierTi aspeqti

gulnaz xaraiSvili agrZelebs qarTuli klasikuri poeziis tradiciebs, misTvis WeSmariti mxatvruli sityva aris rwmenis, sulierebis, erovnul-filosofi-uri problemebis gancda-gaanalizeba, ganWvreta.

poetis Semoqmedeba religiuria, rac moiTxovs enig-muri saxeebis saWiroebas da bunebrivia, saRvTo simbo-loebis arseboba mis poeziaSi, rogoricaa: mze, mTvare, vazi, kiparisi, suli, naZvi, imedis wyaro.

cxovrebis winaaRmdegobrivi xasiaTis gaSuqebisas xdeba qaris, wvimis Tovlis, eklis, zRvis, qaris, apoka-lifsuri saxeebis (mxeci, mgeli, mela, daTvi, niangi, ve-Sapi, giurza), personifikacia, alegoriul-simboluri paradigmebiT asaxva. madlSemosil poets sjera Rmer-Tis, rwmenis saswaulebis, niWis yovlisSemZleobis: `me Seni rwmeniT yinuls davadnob, moveferebi mtersac ZmasaviT~, `loyas cremliT jvari damexata~, `grZnobis jvarze var gadalanduli~, `tots CamoxleCils Seaxor-cebs RvTis rwmenis Zala~, `niWiT gaatrialeb qarborba-las, susxiT rom yinavs~, `aaciskrovneb cisartyelas~, `daapureb saqarTvelos~, `kalmiT virCendi bevrjer ia-ras~, `nakuw-nakuw davSli sal kldes, Tu aSarda~, `striqonebi xmlebia da farebia~, `Sars da qariSxals xelovnebiT unda gagvyaro~.

gulnaz xaraiSvilis saxeebis umetesoba xalxuri el-feriT, xalxuri intonaciiT, sasaubro leqsikiT savsea. is gvarwmunebs qarTuli mxatvruli sityvis axal-axali SesaZleblobis gamovlenaSi: `naisri mklavi kvlav gauZ-lebs urCxulTan brZolas~, `iagundebis samyaroSi ras Cxavis yvavi~, `zRva aris lurji, sadac didi veSapi cu-

Page 70: Dakabadonebuli DARDIS PIRAMIDEBI

70

ravs,~ `aaciskrovneb funjiT sios, sunTqavs buneba~, `Cumad dardebi maxrasaviT ZarRvebs daRrRnian~, `la-lisfer mZivebs bRujad fexTiT movaniaveb~, `afrebad gaSli ialqanze fiqrebs yiJiniT~, `leRvis CiriviT tkbili iyo Cemi bavSvoba~, `Savo Rrubelo, rad mesro-le wyliani gunda~, `azvirTebul niWs RvTis qudi rom xuravs mefuri~, `esxivfereba Sens palitras mzis aTi-naTi,~ `enZelebia amosuli dedis cremlebad~, `Zvel rZesaviT ki imedebi sulmTlad aWrila~, `netav sad frinavs, vis axarebs Cemi mercxali~, `ar vemsgavsebi avi saqmiT mxiarul avsuls~, `Senamde cremli yanwebiT mas-ves~, `bediswera ki mtanjavs tiali~, `loTi qaliviT dardma damaTro~, `Cemi imedebi did eklebSi darCa ga-daRma~, `es qarborbala lamaz qalaqs ras SeeCvia~, `pu-ri ara, Seni siyvaruli mSia~, `qars ar ahve Tavnebas da giJmaJs~, `gulSi mitom SemomTova, uSenobiT rom vRon-debi~, `gulSi amomsvla fiTri~, `fiqris gora ki guliT damaqvs rogorc lodebi~, `devis frCxiliviT wamoz-rdila naZvis wiwvebi~, `simindis kaWaWebi ise Camwkrive-bulan, rogorc samxedro jariskacebi~, `xels mifaTu-rebs sulSi fiqrebi,~ `cxvari xar da mgelTan rom xar, kvlav mebralebi~, `RalatisTvis kupris alSi iwvian~, `yvavma akenka imedebis yurZnis mtevani~, `SeniT sal kldes qviSasaviT davSli, `Rrublis kibes avyev maRla, miRmuTsac fiqriT mivwvdi~, `satanam Tavis kvalSi gaa-tara~, `xan maxrasaviT Camcelaven mware eWvebi~, `crem-lis burTebs vkideb am Cems wamwamebs~, `majlajuna mi-faTurebs TaTebs~, `sevdis setyva da Rrublis fena xar~, `ia viyav da bolqvad gavqvavdi~, `cis varskvlavebi niyvebiviT unda davkrifo~, `gazuluqebul Ripucebze zizRiT ivsebi~, `xorcis sajijgnad wuTierad qars moe-

Page 71: Dakabadonebuli DARDIS PIRAMIDEBI

71

wone~, `lamisaa zecas Weri avxado~, `Cemma dardebma la-mis wamreSos~, `Cems win qvebi Tavdayira gordebian~, `guli javrisgan TornesaviT gaxurebula~, `bumia ir-gvliv binZuri mtveris~, `xels mifaTurebs sulSi fiq-rebi~, `Sen xar dardis mwvervalebis didi xuro, sikvdi-lisgan mogzavnili Savi raSi~, `wlebis uremi gadayirav-da~, `tkivili gahyva dardis qaravans~, `icinis eSma, mo-jiriTobs sikvdilis raSi~, `vwux, momravlda erSi giur-zebi~, `veRar gavlie liani~, `vai-viSebis epoqaSi raRa vaSeno~, `riJraJia da, qaro, sulSi nu efeTebi~.

zogjer pirdapir gamoyenebulia xalxuri frazebi, andazebi, Segonebebi: `alxanas Calxanebi ar moaklde-ba~, `gadagibrunda bedis uremi~, `ra jaWviT hqonda be-di dabmuli~, `imedi TokiT aris dabmuli~, `gavecale ablabudebs~, `oblis kveri gamocxveba~, `ar gegono me rioSi~, `tanze kabad sxivebi macvia~, `gulis tkivili xar~, `fuye TavTavTan mecodebi, gagiWirdeba~, `erTi ki marTlac jojoxeTis maSxalasa hgavs~.

xalxur frazebSi, rva, aTmarcvlian da Tormetmar-cvlian leqsebSi SeWrilia axleburi elferiT aelvare-buli saxeebi. poeti arasodes gamodis mimbaZvelad, pi-riqiT, grZnob, rogor axleburad gauTavisebia cnobi-li qarTuli saxeebi.

misi poezia avlens qarTuli enis amouwurav SesaZleb-lobebs: `cis varskvlavebi niyvebiviT unda davkrifo~, `Cemi leqsia gazafxulis iasamani~, `gulo, Seamowme Seni kideebi~, `erTgulebis yvavilebs girgav~, `sulze var-dad mogifendi cis ulurjes sivrces~, `gamiSuqa mTva-rem gulis ubnebi~, `Sariani qariSxalis jibrze, ezoSi-dac gavaxareb vardebs~, `fexiT movTele namqerebis qar-texilebi~, `Rrublis kibes avyev maRla, gadvixede cis

Page 72: Dakabadonebuli DARDIS PIRAMIDEBI

72

mTis iqiT~, `fiqriT vwiwknidi Rrublebis fTilebs~, `na-kuw-nakuw davSli sal kldes~, `gulubryvilobis avkece kibe~, `civ CanCqeridan asxletil kalmaxs daundobelad fatraven mucels~, `nawil-nawilad gadavkuWav fiqrs sulawewils~, `nawvimar sulSi qarma bumi daatriala~, `cis bilikebi mimovirbinoT~, `vcdilob, Cagisaxlo sulSi yvavili~, `erTgulebis yvavilebs girgav~.

leqsebSi gvxvdeba Segonebebi, brZnuli azrebi: `Rrublebi talRebs aorTqlebdes, es sad yofila, an nostalgias gaefantos dardis Rrublebi~ (STamomavlo-ba), `RmerTi agacdens tanjvas da safrTxes susti, umweo Tu Seifare~ (sikeTis Tesva) `qars ar ahyve Tavnebas da giJmaJs~ (gamexarda) `ZeZv-eklebSiac SevamCnie me sinanu-li~, `sulgawmendilni miRmieTSi daseirnoben~, `sulis wvimebad nu gaxSirdebi~, `megobrisaTvis Tavganwirva ma-jiscemaa~, `avi sulebis nemsebis CxvletiT Wkviani cxva-ric mglad gadaiqca...~ `saiT wagiyvans bediswera, ar ge-kiTxeba, dardiT ivli Tu mefesaviT giwevs cxovreba, ai-si bevrjer axlosaa, xan qariT frTxeba...~

zeciurTan wilnayars, esmis sxvaTagan mousmeneli: `sio mawvdis lamaz bgerebs,~ `mesmoda ZarRvebis feT-qva~, `yurSi Camesmis dedamiwis RerZis triali~, `xmav zeciuro, isev CemTan amozviaddi~.

arc poeturi bgerweraa poetisaTvis ucxo: `mogone-bebi agogmandeba, dardiT gavfiTrdi ise, viT fiTri~.

mravlad gvxvdeba mSvenierebasTan wilnayari amaR-lebuli saxeebi: `Cemo nazo da zeyana~, `ar damekargo gulis surnelo~, `fiqrs davitoveb lamazsa da surne-lebians~, `vardisferoben fiqrTa badeni~, `me siyva-rulSi TinaTinic ver Semedreba~, `vardis furceliviT gulis gadaSla~, `mTvarem gamiSuqa gulis ubnebi~, `su-

Page 73: Dakabadonebuli DARDIS PIRAMIDEBI

73

lis samzeos Sevexiznebi~, `mzem gamiSuqa sinorCe su-lis~, `sulze vardad mogifendi cis ulurjes kides~, `imedebi vardisferad Seferadda~, `mogonebebi agog-mandeba~, `lalisferad avuxaverde xelovans sityva~, `leqsis yanwiT imedebi Sevsvi~, `imedebiT cas movWedav, vcdilob, sulSi Cagisaxlo yvavili~, `erTgulebis yva-vilebs girgav~, `xuTi mzis sxivi Camovkrife caTa WaRi-dan~, `Rrublis kibes avyev maRla, miRmieTsac mivwvdi fiqriT~, `Cemi erTguleba spetaki Tovlia~, `ia-iebi sisxls idenen ToTo venidan~, `kalams cisartyelebis ferSi vavleb~...

poetis leqsebi 8-10-12 marcvlianebia, mimarTavs jvaredin riTmebs, romelTa umetesoba konsonansuria: daria — simwuxarea, matyvia — martoa, niyvebad — mimyve-ba, neSo-daixvneSebs, leqsia — asxia, auwyvia — gadama-viwyde, kaprizi — pirimze, gipyrob — gamoyo, mtorav — mimatova, mogeferebi — nairferebi, fanjrebi — man-jRreven, niavi — siave, mogatoleb — vitoveb, gulmow-yalea — dalia, auwyo — gadamaviwyde, dajega — ajoba, fanduri — faifuri.

calke yuradRebis Rirsia misi akrostixebi. am ur-Tulesi poeturi xerxis gaTavisebiT Seqmnilia poemebi.

sinesTeziis nimuSia leqsi, `manana kvataias xma~, aq xma briliants da natvris Tvals hgavs, yurZnis wvenis mironis sitkbo aqvs, orqideas, titebis saxeebs wamoS-lis, anu masSi gaerTianebulia xma, feri, suni.

neologizmebia: avxela, avpiri, avqari, qarbuqob, vi-xanjlavdiT, avuxaverde, aSarda, akvirteba, aaveba, mi-vexafifo, asurneleba, izafxulebs, kidegani (ganapire-buli), Tavqali, amikvirtos, gadaibata, ifafukos, frTafafuka, mananoben, TivTikoben, dardwamosxmuli,

Page 74: Dakabadonebuli DARDIS PIRAMIDEBI

74

gavifrTamale, amofofindes, agicekvos, esxivfereba, agviwkeples, gadamewvera, movaniaveb.

originaluri sityvaTSeTanxmebis magaliTebi imdenia, giWirs gamorCeva, mravalTagan ramdenimes davimowmebT:

`madlis xaliCa, lalisferi imedebi, avdrebis wkep-la, sulis celi, grZnobis gemi, gulis Tone, sulis Wa, gulis vulkani, dardis fuTebi, dardis Tbomavali, ime-debis rwmenis fuTebi, dardis niavi, avpiri qari, fiqre-bis ablabudebi, fiqris edemi, cremlis nislebi, crem-lis xavsi, gulis skivri, gulis buxari, imedis mtevani, sulis yawimi, sulis mayari, dardis mZivebi, dardis ra-Si, dardis xuro, fiqris ube, sevdis yana, grZnobis ma-Tara, trfobis mZivi, gulis Rili, grZnobis rtoebi, erTgulebis yvavilebi, sevdis boqlomi, dardis marwu-xebi, idumalebis yanwi, msunagi fiala, imedis maja, fiq-ris guguli, imedis taro, cis mTa, iis vena, babuawvera-saviT nazi suli, leRvis CiriviT tkbili mogoneba, siT-bos nabadi, dardis xuro, imedis gedi, sulis zari, mad-lis qudi, sulis CarCo, sityvis Rvarcofi, yofnis xa-liCa, leqsis sanTeli, erTgulebis xidi, siwmindis ka-ri, imedis fesvi, sityvis seriali, sxivis mkvlavebi, fiqris perangi, fiqris fesvebi, sevdis niavi, dardis xidi, leqsis yanwi, dardis xmeleTi, sikeTis gora, sis-xlis ajafsandali~.

Cemi STabeWdileba mxolod da mxolod naucbaTevia, mciredi nawilia im didi mTelisa, rac aris poeti qalis SemoqmedebaSi.

gulnaz xaraiSvilis sulis yvavili zrdis stadiaSia, zecas, miwas, miRmieTs Tamamad usworebs Tvals, drois qarborbalas, epoqis uamindobas, apokalifsuri mxece-bis naSierebs mTeli ZalisxmeviT ebrZvis, Rrublis ki-

Page 75: Dakabadonebuli DARDIS PIRAMIDEBI

75

bes mihyveba maRla, uxilav-farulis xilva-Secnobas eswrafvis, sazRvrebis iqiT moiltvis da saboloo ga-marjvebis molodiniT cxovrobs, radgan uzenaesis Za-liT gabrwyinebuli, naTelSemosili, madlSemosili da sxivSemosilia.

Page 76: Dakabadonebuli DARDIS PIRAMIDEBI

76

gamomcemloba `universali~

Tbilisi, 0179, i. WavWavaZis gamz. 19, : 2 22 36 09, 5(99) 17 22 30 E-mail: [email protected]