DANIŞMAN / ok - Universitydocs.neu.edu.tr/library/6292930863.pdf · 2016. 9. 11. · ücreti y1 e beraber sekiz şi1 indir. Nefs-i Lefkoşa ıçın bir seneliği beş şilindir.(Nüshası

K.K.T.C.

YAKIN DOGU ÜNİVERSİTESİ

FEN-EDEBİYAT FAKÜLTESİ

TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI BÖLÜMÜ

MEZUNİYET ÇALIŞMASI

HAZIRLAYAN

ŞÜKRAN AKDAG

200010514

DANIŞMAN _/"

Yrd. Doç.Dr. ALİ EFDAL ÖZKUL ·,,. ?f) {),-/

~104;LEFKOŞA ok p ~-

2005 n .Qıvtyv ~

<, rı «-" (I\ ı _1) rtıY/ı l °1 (~u

\

ÖN SÖZ

İnsanın üniversite yıllarını geçirdiği bir

olurken tarihini araştırması,o yere ait yazılı kaynaklarına

ulaşması özellikle de bir Türk dili ve edebiyatı bölümü

ögrencısı ıçın elbette ki çok faydalı olacaktır diye

düşündüm.Bu yüzden de Osmanlıca gazeteleri günümüz

Türkçesine çevirerek hem kendimi hem de tarihe meraklı

okuyuculara zevk ile okumaları için bir çalışma hazırladım.

Çalışmayı hazırlamak ıçın araştırma adresi,Girne Milli

Arşiv oldu.Arşive gittiğimizde,arşivdeki o tarihi koku insanı

çok etkiliyor.Bir an evvel böyle bir yerde araştırma yapmayı

istiyorsun uz.Raflardaki yığınla gazete, dergi, mecmu a, nu f ü s

defteri,ne varsa hepsini gözden geçirdik.Herkes kendine göre

bir araştırmayı seçti ve sonunda siz değerli okuyuculara bunu

unmayı başarabildik.

Bu araştırmayı yaparken arşivde bize yardımcı olan ve

aftalarca kahrımızı çeken tüm çalışanlara özellikle de Belgin

Hanım' a,danışmanımız Yrd.Doç.Dr.Ali Efdal ÖZKUL'a,

raştırma Yöntemleri" dersi ile bize aydınlatan değerli

ekanımız Prof.Dr.Bülent YORULMAZ'a ve yazıların

ilgisayara aktarımında bana en büyük yardımı yapan

-cANIM"a şükranlarımı sunarım ...

Şükran AKDAÖ

GİRİŞ

Osmanlı Türkçesi ile yazılan bu gazeteler, 1894 yılında

Kıbrıs'ın Lefkoşa kazasında yalnızca pazartesi günleri neşr

olunan haftalık bir gazetedir.Adı "Kıbrıs" olan gazetelerin

her bir nüshası dört sayfadan oluşmaktadır.

"Kıbrıs" gazetesi o dönemki edebiyat, fen ve siyasetten

bahseder. Kazalardaki ve köylerdeki h a d i s e l e r ı Av r u p a ile

Osmanlı Devleti arasındaki siyasi ve ticari, müslüman ve

hıristiyan halkın birbirleriyle m ünas e betleri, edebiyat

hakkındaki makaleler, şiirler yer almakta ve tefrika olarak da

Ka y t a z z a d e Nazım'ın "Yadiğar-ı Muhabbet" romanı

veri 1 me kt e di r. Bun 1 arın dışında o yıl 1 ardaki Lefkoşa Pazar

ıvatları,ilanlar ve pratik bilgilerde bulunmaktadır.

Tüm bu konular belli başlıklar altında toplanmıştır.

Bunlar "ifiide-i Mahsusa", "Ahval-i 'Alem", "Haviidis-i

_J ah a 11 iye", "Hav ii dis - i Haber hi y ye", "Şu un ii t - ı Osman i y ye",

-Kıbrıs'ın Tefrikası", "Kısm-ı Edebi" ve "Mütenevvi'a"

aşlıklarıdır.

Gazeteleri okudukça o dönemin şartları ile şimdiki

zamanı karşılaştırdığımızda o zaman ne kadar zor şartlarda

aber alınıp halka iletildiğini, haberlerin genellikle kulaktan

dolma bilgilerle aktarıldığını göreceksiniz.Kıbrıs'daki

a t a l a r ım ız ın yaşadıkları zorluklar,şimdi olduğu gibi Kıbrıs'da

m e m u r i y e t v.s durumlar sıkça karşımıza çıkmaktadır.Ayrıca

gazeteleri okuyarak günümüzdeki teknolojinin ve iletişim

11

araçlarının hayatımızı ne kadar kolaylaştırdığını bir kez daha

anlamış oldum.

Şunu da eklemek istiyorum ki, bir metnin Osmanlıcasını

okumak, günümüz Türkçesinde okumaktan daha farklı bir

lezzet veriyor insana. Osmanlıca kelimeler ile anlatılmak

istenilen olaylara daha bir yoğunluk ve anlam güzelliği

katılıyor diye düşünüyorum.Dolayısıyla elinizdeki metinleri

hiç sıkılmadan Osmanlıca ile okumak belki fazla zaman

alıyor ama Türk dili ve edebiyatı öğrencısı olarak ınsana

güven verıyor.

NOT: Birinci ve ikinci gazetelerin miladi ayları elimdeki

metinde silik olduğu için okunamamıştır.

111

İÇİNDEKİLER

Sayfa

ÖN SÖZ i

GİRİŞ ii

İÇİNDEKİLER iv

I.Gazete

(Lh t ar v ı Mahsus) 1

(Leyle-i Mübareke Kadr) 1

İFADE-İ MAHSÜSA 3

AHV AL-İ 'ALEM 5

Devlet-i Aliyye-i Osmaniyye ve Avrupa 5

HAV ADİS-İ MAHALLİYE 8

Bu Gidişle Hali Neye Varacaktır? 8

Yine Baf V'u k ü t a t ı . 10

KIBRIS'IN TEFRİKASI. 12

ŞUÜNAT-I OSMANİYYE 14

Bilad-ı Mukaddesede Terkiyat. 14

KISM-I EDEBİ 16

Tahattür Et! 17

MÜTENEVVİA ····· 18

2.Gazete


L' efkar a Vu k ü ' atı ve Hüküm etin İcraat i 1 9

Lef k o ş a B e 1 e diye si ve Ah a 1 i - y i İ s 1 am iye 2 2

ıv

V


"U'm ü mv ı Cezire Bank Direktörlüğüne 24


Osmanlı Arab Şirketi 27


HAV ADİS-İ HABERHİYYE 32

Çin'de İslamiyet. 32

Avrupa'da Banka ve Şirket l h t il a s a t ı. 32

KISMI-I EDEBI 33

Merhamet 33

İ'LAN 36

3.Gazete

AHVAL-İ ALEM 37

Cümle-i Siyasiye 37

HAV ADİS-İ MAHALLİYE 3 9

Meclis-i Ku v v a n i n 39

İffet-i Semaviye 44

İ'lan-ı Resmi Karantina 46


Ticaret-i Bahriye 47


KISM-I EDEBI 53

Gazel 53

MÜTENEVVİ' A 53

Amerika'da Zenginler 53

vı

İ'LA.N 54

4.Gazete

İFA.DE-İ MAHSÜSA 55

Polis İdaresi 57

AHVA.L-İ ALEM 59

HAV A.DİS-İ MAHALLİYE 60

Garip Bir Da'va 61

ŞUÜNA.T-I OSMA.NİYYE 64


Fransa Um fırı 69


Dena'etin Bir Nev'i 71

5.Gazete


İntibah 73

AHV AL-İ 'ALEM 75


Kasd-ı İntihar 79

ŞUÜNA. T-I OSMANİYYE 79

HAV A.DİS-İ HABERHİYYE 79

Çar Heviç'in Londra'ya Seyahati 79

Yeni Bir Ada Keşfi 81

KISM-I EDEBI 81


TARİH-İ FELSEFE 86

MÜTENEVVİA 8 8.

Karıncaların Tabi'adı 88

Denizde Yürümek 89

6.Gazete

İFADE-İ MAHSUSA 91

Kurban Derileri 91

AHVA.L-İ A.LEM 93

Anarhistler Nedir? 95


Suret-i Faciada Bir Katl. 99

ŞUÜNA.T-1 OSMA.NİYYE 99

Şuunat-ı İslamiye 1 ooŞUÜNA.T-1 İSLA.MİYE 102

Hindistan'da İslamiyetin İntişarı. 102

KIBRIS'IN TEFRİKASl. 102

HAV A.DİS-İ HABERHİYYE 104

İtalya Te s l i l a t ı . 104

Rü= s i y e h Te c h i z a t ı. 104

Fransa'da Fizan ve Tahribat. 105

KISM-1 EDEBİ 106

?.Gazete

id-i Ad h a ı 09

AHVA.L-İ 'A.LEM 110


Garip Bir Vefat 115

vu

İrtihal 115


HAV ADİS-İ HABERHİYYE 117

Bora_Dolu_Seylab 117

Yunanistan'da Hareket-i Arziyye 119


Protestanlarda Asar-ı Gayret. 122

Rusya'da Kolera 122

Prens Bismark 122

KISM-I EDEBI 123

Gazel 123

Vatana Kin Bağlamak Günahtır! 124

MÜTENEVVİ' A 125

Almanya Mektepleri 125

8.Gazete


AHVAL-İ ALEM 130


Lef k o ş a S uyu 1 3 3

Şu u n a tv ı Osmaniyye 133

Me v a d v ı Askeriye ve Bahriye 134

HAV ADİS-İ HABERHİYYE 13 5

Terkı-i Mevt 13 5

Kafkasya' da Muhaceret 1 3 5

KISMI-I EDEBI. 136

vııı

Gazel 136

Tebessüm 136

Temizlik 13 6


SONSÖZ 144

KAYNAKÇA 145

OSMANLICA GAZETELER

ıx

Sene:3 Pazar ertesi

KIBRIS

1 3 1 O

ŞERİAT-İ İŞTİRA

L e f k o ş a ' d an m a ' a d a m ah a 1 1 eri ı ç ı n b i r s e ne 1 i ğ i p o st a

ücreti y 1 e beraber sekiz ş i 1 indir. Ne f s - i Lefkoşa ı çın bir

seneliği beş şilindir.(Nüshası bir kuruştur.) Posta ücreti

verilmeyen mektuplar kabul olunmaz.

MAHALLİ MÜRACA'AT

Kıbrıs ceziresi n de Lefkoşa şehrinde Turunç 1 u' da Osman 1 ı

Kıraathane Matbaası Umur-ı idare ve tahririye için matbaa

amına müracaat olunur. Gönderilen evrak gazeteyle dere

olunup olunmamasından matbaa me'sul olamaz.İ'lan tek bir

satırından iki tekriri haline bir kuruş alınır.

(Şimdilik Pazar ertesi Günleri Neşr Olunur.)

2 Nisan Efrenci Sene 1894(Siyasiyyat,Edebiyat ve

ün undan Bahs Eder.) 21 Mart Rumi Sene 131 O

(İhtar-I Mahsus)

Ayd-ı sa'id fütur önümüzdeki hafta bed'a edeceği cihetle

:azetemiz bal-tab' çıkarılamayacağından k a r ie l e r i m iz i n bu

_abda bizi ma'zür tutmaları temenni olunur.

(Leyle-i Mübareke Kadr)

Hakkı celil ve ala hazretleri semavat ve zemini rıtk ve

k ile tahkim ve t a t k ip ı a v ü m ve tertib-i eyyam ile duran ve

1

ömrünü tanzim etmekle ne vechile bedair hükümet ibraz

buyurmuş ise imkana v a z meneden dahi ba'zısını e n v a i r f e z a i l

ile mümtaz ve diğerlerinden s e r f ir a z buyurmuştur.

Mesela a'yad-ı mübareke vesile-i s u r ü r ve behcet ve

m a id e k e ş mezinde ni'met olmakla nasıl "a d a d= ı müminine bir

tuhfe-i azliye olmuş ise Ramazan ma'fireti nişan ve hususa bu

gece teşrif ettiğimiz leyle-i kadr hayriyet-i ü n v a n ın tenezzül

Kur'an-ı mübin ve tenezzüle melaike makribine zerafetle

ereket ve fazileti ve elfşehre taktim v e r c i h a n ı mahsüs ve

unun ba'ş olduğu saadet-i ibadiye ancak hayral Kur'an ve

eşref-i imam olan ümmet-i merhumeye mahsustur.

Saltanat seviye-i Osmaniye himayeti din-i mubin hilafet

s e y d=e Ivm u r s in esası üzerine me'yus olmakla hükmi ahkam

s e r ia t= i nebiyyeyi takdim ve şi'arı şeare e l v Ya h y a t y ı ta'zim

il e müeyyid ve mücebbil olup kutb dair ve zaman-ı v ü r ü n

~ela.tin cihan-ı şehriyar takvi gezen ve padişah d iy a n e t v i ayin

--Halilid Allahu melekeli yevmiddir." efendimiz hazretleri ise

zat ve sıfat ercümendi ve ef'ale ve a s a r= ı hidayesinde

z e l a l l e h il l e r i ile c ü d a d= ı azam ve e s l a fv ı kiramlarına faik bir

a i t m e t v i a z i m a y ı Rabb-el halayık olduklarından milyonlarca

ad-ı müselliminin leyle-i kadre mahsus ibadet ve ta'ati

e ş ü b a t ı n d a n makamım hilafet-i k ü b e r a y a hasse-i v a f i y e= i

raz ve kendileri dahi v ü c u ü d= u a l e m s ü d şehriyarlarının el

e n r a r eyyam-ı kemal tendürüsti veafiyetle der-i t a c= ı hilafet

2

ihayetine kadar olduğu gibi bundan böyle dahi

ve saltanat olmak münacatlarını kabul ve icabetiyle i g z a z

buyurulacağına şüphe yoktur.

(Kıbrıs) gazetesine Müntesib kolları dahi kemal-i hulus

ve ubudiyetle işbu du'ayı terdif ederek men gayrı hadd-i arz-ı

t e b r ik a t l e ik t i s a b fahr ve m e s a r e= i mesare'at ederler.

İF ADE-İ MAHSÔSA

El-hamde te'ali işbu şehr-i Ramazan ba'ş-el gufranın

e'arı islamiyete layık ib a d a t ve t a t a t ve bu meziyet ve

faziletten menb'aş Kemal ve afiyet ile nihayetine vasıl

olmakda olduğumuzdan işbu şehr-i mübareğin ibtidasından

meyhane,bira,hane vesaire ve işret mahalleriyle bulunulmamak

ın birkaç söz söylemeyi lazım rad ettik.

Ef'r a d= ı islamiyenin kafesi bu günki günde pek surih bir

:necburiyet altında bulunuyor:o mecburiyet ise /\/\çalışmak

ecburiyeti/\/\dir.Çalışmak din ve millete ihtiyaca muvafık bir

d e r e c e d e , arz-ı hidmet etmek noksanımızı ikmal, mevcudı

s l a h etmek gibi şeyler bu ihtiyac-ı mübrem cümlesindedir.

Fakat derki ihtiyaç etmek,o ihtiyacın her cehtini

t e s v iy e d e n daha güç bir haldedir. Zira ihtiyaç anlamak için

er şeyi anlamak lazımdır. Çünki ihtiyaç her cihette bulunur .

. ı e r c i he t i d e r k e t m e k ı ç ı m i s e I\ I\ ç a 1 ı ş m ı ş b u 1 un m ak I\ I\

i z ım d ır .

Heyhat! Ma h f'u z a v i ma'z birkaç ispirtonun har ve ataleti

ında p amal olmuş, vüc ud-u m e f'k ü r e= i bakiyenin mukavemet

3

edemeyeceği bir raddede atal ve zebun bulunmuş bir halde

bulunursa çalışmak a r z ü= y ı mukaddesi nereden sahi olur ki o

a r z.ü=y ı mukaddese rehber olan ihtiyaç hiss-i zahir olabilsin?

Her ferd h id e m a t= ı m e b r ü r e= y i milliyeyi ifa ile mükellef

ulunduğu k ô id e= i u m ü m iy e s i n i terk ile /\/\sarhoş o l m a k o "

denilen cinnet-i rezilenin s ü r e t= i hususiyetle olan t e s i r a t v ı

azime-i medhuşesi dahi nazar-ı dikkate alınırsa ınsanın ne

adar azim bir gafletle bu d ü d= i rezalet altına sokulduğu

zahir olabilir.

Halbuki biz o kadar gaflete tahammül edebilecek bi halk

ıyız? Ku v a t id= i is l ü m iy e= k i r a b ıt a= ı hayatımızdır-gaflet-i

·echlin vücudunu tasvib eder mi?

Ya efradını bir üçyüz bu kadar seneden beri tabiatın

içbir millete bahş etmediği bir n e c a bet-i ma'işetle, bir

s ü k ü n= u m e d e n i y e t p e r v e r a n e ile ir z a z ve ikram eden din-i

übeyyen is l a m ın ve bilhassa o h u d ü d= u n a m a h d ü d u n bir

ift a b a b ı zavallı olan Ku r a n= ı cehil-i Kadr'in nüsus-u k a t ie= i

elilesine s a ik a= i cehl ile istikab edilen seki suretiyle muha

e f e t olunursa dünya ve ahirette bu iltica kah hasinimizden

c e v r olunmağa nasıl terazi hasıl olur?

Halbuki Cenab-ı Halik kainat hazretlerine arz-ı ubudiyet,

ensub olduğumuz din-i mübeyyine ib r a z v ı hidmet etmek için

ahş-ı vaat kalınan bir hayat-ı müstearek eyyem mukadde

s e a s ın ı sarhoşlukla im r a r edersek "rı ir a l e d y a n " olan din-i

4

mübeyyinimizin e f a d= ı necibesi olduğumuzdan biz nasıl

cihana isbat edebiliriz?

Sekrin m a z u r d t+ ı m a d i y e s i arz ve izahtan varistedir:bir

akım aileleri mahv etmek;sıbyanı gözyaşları içinde yetim

ırakmak, ömrü hapishanelerde,kanun pençelerinde i m r a r

e t m e k ı d a i r e -f insaniyet olan vücudu hastahane yatakların

a,bimarhanelerde topraklarda atmak hep o belanın m e a s i r e

ekbet nemunendendir.

Bu varlık bu v ü c ü d d a n ı b u idrakden ibaret iken ne kadar

zim bir cehl ve hamk esiridir ki o v ü c ü d ve idrak birkaç

c a d e h murdar ve müstekreh suyun p a m a l v i fenası edilir!

Meskfırat is t i t m a l i n i ali-il-emmiya ihtiyatlı edenler şu

t a f s il a t ve daha nice nice m a h z ü r a t ı nazar-ı m u t a l a ' a ve

e he m m iy e t e alarak hem milletimizin şan- ı

in s a n iy e t p e r v e r b ô n e s in e layık ve hemda adab ve k a i d e n i z i de

· lamiyeye

-mid varız.

muvaffak hareket etmeğe kast edeceklerine

AHV AL-İ ALEM

Devlet-i Aliyye-i Osmaniye ve Avrupa

Avrupa matbuatı yekdiğerine rekabet edercesine bendeler

eşr edip devlet-i ebed-müddet Osmaniye'nin son an beş sene

zarfında kat'ettiği terkiyattan tarik k e m a l a t= ı medeniyyede

ail olduğu muvaffakiyetten bahsederek devlet-i aliyye-i

is l a m iy e n in a h v a l v i haziresine v u k ü f a n e ve m u h a k k a n e tasvir

tarif etmiş ve bugün hükümet-i Osmaniye'nin Avrupa

5

muhterem rekn, olduğunu d e l a i l= i kuvviye i 1 e ispat

muvazenesiyle müsallimat-ı u m ü m i y e n i n en mu'teber ve

etmiştir.Ve veladet pür-meymanet hazret-i Abdülhamid Han

s a n i+ y i tebrik vesişe-i hünsasıyla yevm-i ,cmallerini hükümet

m i ş ü r e L y a ha n ın sal a h c uy a n e , ins ani yetp erver a n e , devri b inane

olan harici politikasına tahsis ederek bu meselin makul ve

mens uf den dolayı medn-i 'alemin devlet ebed-müddet

Osmaniye'ye ve bilhassa e n v a r v ı. .sıyasıyyeye vukfıf-u

arikul'adesi müsellem cihan olan z a t= ı m ü k a r i m s e m a t= ı

enap padişahına müteşekkil ve m ü n t e d a r bulunduğunu ilan

eylemişlerdir.

iş bu nümayişler tar, h sahifelerinde emsali hemen

g ö r ü l m e rn i ş v u k ü a t= ı f e v k= a l v a d e me'dfıd olduğu gibi devlet-i

a l iy y e= i Osmaniye'nin mevki ve mesleki ve kesb edilen

ünasebet mediniyyesi iktizası cehlesinde olarak eyler vede

aha görülecek m u h k a n e cemilelerinde mukaddimesi olmak

asebiyle dahi had zanlılarındaki ehemmiyetin bir kat daha

g ô r ü l m e s i lazım gelir.

Daha yakınlarda enva i s n a d a t g a r e z k a r a n e ve cahilane

i r t ik a b edenleriyle bugün hükümet-i Osmaniye'nin alem-i harp

·e cidal b e l a y a s ın d a n kurtaracak k u v a y ı sıhhıyenin medar ve

i s t i n a d v g a h ı olduğundau tasdike mecbur olmuşlardır.

Ezcümle devlet-i ebed-müddet Osmaniye'nin on beş sene

ukad'dam kendisi hakkında vaki olan is n a d a t t a n binde birine

a v ık olmadığı bugün herkesce m u s a d d a k t ır ı Lü k in Avrupa'nın

6

e n z a r v ı dikkatinden hal-i sabıkı gözden n ih a n edecek derecede

ahval-i hazire-i şarkıyenin tarik-ı Türkiye'de kat' mesafe

ederek diğer bir şekle girdiği münkir değildir.

Demekdir k i ı e v v e l a= z a t v ı ş e v k e t s e m a t s ı hazet-i

padişahının idare-i p e d a r a n e ve hikmet-i ş i n a s a n e ve kar

a g a h a n e l e r i sayesinde muamelat ve münasebet-i düveliyece

ükümet-i seniyye büyük muvaffakiyetlere nail olarak Avrupa

icalinin ve hükümetlerinin e n z a r ve hürmetlerini celb

e y le m i ş t ir .

Saniyen- Avrupa l a y ık ı vechile mamalik-i şarkıyeyi

g e r e k demir yollarının iltisaki ile münasebet ve m u a m e l a t v ı

ediniyyenin t e z a y ü d etmesi ve gerek m e m a l ik= i m a h s ü r e d e

uarifin terkısiyle e n v a r v ı malumatın bu vasıta ile renk-i

s l iy e s in i g a i b etmeksizin Avrupa muhalifine eksilmesi

v r u p a lıla r c a o 1 up netayif

keyfiyyat

fa'liyesimevceb-i

kadar

intibah

ögrendiğindenesinde her-dereceye

g ö r ü l m ü ş olan hatiyyat sabıkaları hatır mahcubiyetlerinde

a t ü r ederek teessüflerine bağş olum-nmuştur.

Zaten Avrupa devlet-i aliyye-i pek az bilirdi.Meahizleri

s e f i r l e ve konsolosların ca' ettikleri malumattan ibaret

·· .Sefirler ve resmiye ahvalini ve memurların öfkelerini

an yanlış tahkik edip ona göre cem'iyyet-i İslamiye ıçın

y m e t -j biçareler idi.

İşte böyle bir takım sahifelerden ahz-ı malumat edenlerin

a bir kavmin ahval ve mahiyet-i m e d e n i y y e s i n e ç a h l a k

7

maliyesine,hayat ve maişetine güç vakıf olacakları

bedhidir.Hatta bu sebebden olarak esasen devlet-i ebed

müddet muhabbet ve taraftar bulunan rical-i ecnebiye bile

hidmet ediyoruz zannıyla e f k a r v ı maliye-yi carih birçok

isnadatta bulunurlardı.

Memalik-i Osmaniye'ye gelip gidenler artıkça beka-yı

devlet-i aliyye-i Osmaniye'nin mahbeleri asar ve harekat

hissine ve f e z a il ve m e k ür i m+i islamiyenin naşirleri dahi

oğalmış ve hilafet makduse-i İslamiye hayat alemi içinde

endisine layık ve muvafık bir mevki-i'ali ihraz etmişler.

Hemen Allah z e v v e lv c c l a l ü hazretleri dahi şu mevkı'-ı

liyyenin ibka ve irtikasına yegane medar bulunan şu kutlu

Sultan-ül-gazi Abdülhamit Han) efendimiz hazretlerini

ilcümle amal ve t e ş b i ş a t= ı malikanelerinde mevki-ı bal-hayr

uyursun, Amin.

HAV ADİS-İ MAHALLİYE

Bu gidişle hali neye varacaktır?

Baf kasabası bu aralık medeniyete be de 1 vahşet,

saniyet mukabil bedeviyet mücadeleleri meydana çıkarıyor

insanı hayrete bırakmadan ziyade mağzub ve meyus ediyor.

Acaba h ü k m+ f e r m a olan bu halin neticesi ne olacaktır?

hallerden mütevelli fenalığın sirayetini kim men edecektir.

l d a r e h a n e m i z e Baf'dan v ü r ü d etmekde olan mahrurat o

a u a r müessir ve medhuş sadalar çıkarmaktadır ki hükümet-i

8

Geçenleri Baf kasabasında is lamlara karşı birçok

mahalleye şu surede k a f f e+ i dikkat ve basiretini bu hususa

hasr' etse gerektir.

hristiyan (Rum) ahalisi tarafından icra edilen mugayir-i edeb

nümayişat ve harekat t e c a v ü z k a r a n e l e r i n i sathiyyece neşr ve

i'lan etmiştik.Yani kan kıpırdatacak bir sözle böyle sırf ve

isti'mal eylemişdik.Teessüf olunur ki aynı hal yine devam

etmekde olduğu muhabirimiz tarafından kemal-i s ü z i ş l e beyan

olunur.

Yedi sekiz gün evvel ma'rif ve muhterem iffet ve

hissiyat sahidesi müte'hile bir Müslüman kadına ba'del-iftar

r o m ş u Iu ğ a gitmekte iken üç nefer-i hıristiyana tesadüf

eylemiş ve o anda bunlardan biri deynekle ve diğeri tapuz ile

ila sebep,biçare kadıncağazın başına vurmuşlar ve

merkumenin başı yaralanıp kan fışkırmaya başlamasıyla

f e r y a d eylemiş ve kahvehaneden nişitip imdada gidenler

r a d ın c a ğ a z ı al kan içinde bulmuşlar.Merkumun Hıristiyanlar

· e feryada başlamasıyla firar etmişler.Kanı durdurmak için

ekime müraca'at eylemişler ise de hekim gelmediğinden

irçok mehn-i meşakkale kanı durdurabilmişlerdir.

Merkümenin harsehsesi şiddetli olup tedavi edilmekte

mış.

Velhasıl oralarca en ufak t e f r ia t a varıncaya kadar

issiyat maliye-i Osmaniyeye dokunacak sözler sarfından

9

tecavüzlük irtikabından çekinmeyenler pek çok olduğu

mahallinden i ş r a r olunmaktadır.

Yine Baf Vukuatı

Matbuat mahalliye polis zabıtanıyla ifratlı hakkında

mütemadiyen türlü türlü sözler sarf ettikleri halda gazetemiz

daima haksız u z v iy a t ı cerh ve hakikat olan cihetleri tastik

etmekten geri kalmamıştır.Bu kerede iki yetişmiş Baf polisi

müfettişinin cahilane icra ettiği bir hareket-i bardeyi derece

'e neşi ederek merci'nin nazar-ı dikkat ve ehemmiyetini celbe

ib t id a r ediyor.

Ma'lum olduğu üzere d e r s a a d e t= i harbiye ve bahriye

ektuplarında bulunan birkaç Kıbrıs'lı efendiler her sene

·atil vaktinde aile ve ih b a s ı n ı ve musakkat reisi ziyaret ıçın

~ıbrıs'a gelirler ve bunlara mensub oldukları mekteb elbisesi

abis ve kılıçlarını hamil olarak gezerler ki bunları gören

·atandaşları şüki ve iftihar ve haklarında evlad ve birader

uamelelerini icra ile muhabbet ve hürmet izhar eylerler.

Bu tatil münasebetiyle Baf kasabasına mensub mektebli

c ır efendi geçenleri Baf'a giderek mektep elbisesi ve kılıcı

e e d i b a n e ve h a l im a n e gezip dolaşırken ansızın müfettiş

rkum efendiye hitaben kılıcı taşımak yasak olduğu ve kılıcı

karmasını tenbih eylemiş.

Mektebli efendi bu tenbihe ita'at ederek derhal keyfiyeti

m i s er M s r . C o r e İs m i s ' e b e y an v e i f h am et mi ş v e k o m i s e r

10

m ü m i aleyhe kılıcı serbestçe taşımaya me'Zun bulunduğunu

cevaben bildirmiştir.

Şu keyfiyet iyice tefekkür olunur ise başka başka

ma'nalar çıkaracağına şüphe olmadığından müfettiş merkum

böyle muvaffak ve sevab olan şeylere nazar-ı dikkatini hasr

edip sonra da münasebetsiz hareket edeceği yerde esas olan

muhafaza-i asayiş himmet buyursalar ve zifesini icra etmiş

olacağı şüphesizdir!!

Geçenler İngiliz askerlerinden iki nefer gece vakti

arhoşluk saiyesiyle mahkeme-i nizamiye reisinin hanesi

pencerelerine taş atarak cam kırdıkları polis tarafından

görülmekle birini derdest ederek polise isal ve oradan hapse

id h a l eylemişlerdir.

Kıbrıs ceziresi mekteb-i islamiyesine c a n i b hükümetten

·an ihtidayı k a n u n= i s a n i sene 93 eli gaye-i k a n u n v i evvel

s e n e 93 bir sene zarfında atiye namıyla i'ta olunan meblağın

u kere resmi ceride ile neşrolunan cetvelin icmalidir:

Kar Şın Lira

eşadiye mektebi dahil olduğu

a 1 de Lefkoşa kaz asında

· ulunan mektepler;

uzla kazası dahilinde

ulunan mektepler;

6 1 2 338

.•... imason kazası;

.-~ a g o s a k az a s ı ; 6

5

1 5

9

57

76

43

11

Baf kazası; 1 O 1 3 1

Girne kazası; 1 O 37

Yek ün: 3 2 780

Mektepler inşaatı ıçın; 6 17 1 4

Verilen i'anat. 800

KIBRIS'IN TEFRİKASI

Yadigar-ı Muhabbet

Mab 'ad

Müellifi

Nazım

Mediha Hanım Kaç defa söylemeye niyet ettimse de yenı

ır dugdugayı Mucib olur harfiyle ağzımı açmadım. Arzu

uyurulursa bir şitaretli zamanında kendilerini i s t i m z a c

edebilirim. Hem böyle meşru bir iltimasımzı red etmezler zan

"derim.

Mucib Medihacığım ! Mümkünse elleriniBey_Canım

eyım, beni şu h a l= i m e y ü s s i y e t t e bırakma! Ne yaparsan

y a p l l ş i suhuletle ikmal et.Cidden hemteki niyaz eylerim "Sen

e d a a etmez isen ben kime feryad ederim" Aksi halinde

ayılmış ol ki Mucib elden gider! ...

Mediha biraderinin kelamında,Hanım, hatime-i

y a d e s iy l e mütcessire olup şiddetle haykırarak: Ah ... Öyle

cı e ş ü m sözler söylemekde m a t n a var mıdır? Neden böyle

unuz? Her gitmede ihanet mi buldunuz? Bendeniz, şimdiye

dar elden gelen hidmet ve m u t a v e.n e t t e kusur etmedim.

md olsun henüz kat'ı ümid ederek surette meyus değiliz.

12

Binaenaleyh bir müddetcik daha sabr edelim, bakalım Mevla

neyler!

Mucib Bey_Vakıa sabr etmek illa! Fakat vücudumda

ahammüle takat yok. H ü d a bilir,içinde ateşler yanıyor!

Mediha Hanım Mukaddimce de ifade etmiştim ya!

s t ik ma l= i mes'udiyetiniz hususunda imkan m ü s a id olduğu

c a d a r çalışacağım! O cihetle bir takım h a y a l a t v ı h a i l e y e

apılıp da beyhude yere kalp şeryengiz ma'dum etmek beca

d e ğ i l d ir .

Bunu üzerine biraz vakt-i sükut ile geçti.Ba'de m ü m i L

e- ha kalkdı, validesinin yanına gitti.

Filhakika o gün bir iki saat sonra Gazi köyüne izmet

mek üzere Mediha Hanım annesiyle birlikte bir arabaya

:.ırip köprüye indiler.

27

Mucib Bey, evde yalnız kaldığı zaman g a r i b a n e yine bir

_d i ağ 1 adı ! Ga 1 ey an - ı efkar i 1 e bu 1 un du ğ u mah a 1 de ar am

e m e z oldu.Güzelce giyindi, fakat nereye gireceğini zihnine

e s t ir e m e d i ğ i n d e n hemen s a ik a= i ızdırapla sokağa fırladı!

Dışarı

e y o ğ lu t n a

çıktığı

gitmek

sırada olmakPazar münasebetiyle

oralarda biraz Vakit geçirmekve

a y ü l a t ı n a mukavemet edemedi.Öteden beri yar sadıkı olan

ci Bey'i bulup onula o cihete teveccüh ettiler.

Gariptir ki bu ke şt kez ar esnasında safve

..• daşlarından Sa'di ve Neşat Beylere rast gelmişti.

13

Mab'adı var.

ŞUUNAT-1 OSMANİYYE

(Bilad-ı Mukaddesede Terkiyat)

ay z- ı fa' 1 e is al olan velinimet beymentemiz padişah

Nuhbe-i amal hayret-i iştimal malikaneleri memalik

mehruse-i şahanelerinin her tarafında is a r v ı im r a n Türkiye'nin

ş e v k e t p e t a h efendimiz hazretlerinin saye-i m e t m u r i t e v a y a

e l e k d a r i l e r in d e şu son günlerde b i Iü d= ı mukaddece vuku

ulan teşbihat bilhassa sezair-i şükrandır.

Saniha pira-yı s ü h ü h ve sudur buyurulan irade-i mekarim

tihab olunarak keyfiyet 'utbe-i felekmertebe-i hazret-i

urtade-i hazret padişahı mantık müneyyefince c a n i b= i hacz-i

ağfiret tarzda inşası makrur olan m e b a n i v i hayriyeden

a s t a h a n e n in ıçın gayet münasip ve ciyadet malik bir mevkı'

a d i ş a h ıy e garez olunması üzerine esası ameliyatının icrasıyla

ş a a t ın biran evvel ikmaline çalışılması hususuna ferman

u h a s in v i ebrah hazret h il a f e t p e n a h ı şerefsanih buyurulduğu

e kuds-i şerife su isalesi emrindeki teşbiş-i Hayri hakkında

ahi m u a m e l a t v ı resuiye, kemal-i keremi ile terk ettiğine

azaran şerife-i m e z k ü r e yakında ihtiyacat-ı . .zarurıyenın en

ü b r e m l e r in d e n olan su ı ç ın mezayıka çekilmeyeceği ve

-erbela-yı m u l a l a y a (Necef Eşref) kasabasına m a i l e z iz isalesi

ın masarıfı hazine-i şahaneden tesviye buyurularak hafr

ilmekte olan kanın imalat i n ş a iy e s i rehin-i hitam olduğu

14

vel-yevme kasaba-i m a z k ü r e ahalisi mebzuliyet m a y e nail

olarak velinimet beyentemiz padişahımız malikaneleri davet-i

hayriyesini rüzve şeb kabulüne hazret-i kibriyaya takdim

etmekte oldukları sa'adet gazetesinde menzur dide-i

iftiharımız olmuştur.

Kılmeru Osmaniye'nin her tarafında bu gibi

muvaffakiyetin hergün her dakika ziynet-i saz-ı oyunolduğu

oğrudur.

Fakat 'alemi İslamiyet ıçın bir kudsiyet-i mahsusayı haiz

i n a h ı s u l t a ı s a l a b e t hazretlerinin ham

ulunan b il a d= ı şerife-i

iktinah

mezkürede

efendimiz

halife-i diyanet

mahsüsa-i im r a n p e r v e r a n e l e r i ile bu gibi a s a r= ı terakkı

asvelpezir olması kılıp me'menini bir kat daha hissiyat

e m n u n iy e t k a r a n e ile imal edecek muvaffakiyetten olup

undan dolayı bilhassa arz-ı teşekkürat ve minnettarı edilse

t a b ii d i r .

Ma t m a f i h b i l a d s e l s e= i mebhuse her sene yüzbinlerce

ü f'ü s a ziyaretgah oldukları cihetle onlara m a i l e z iz isalesiyle

-e siyahıyyenin istirahatini ta'min edecek her güne esbab-ı

"i m r a n ın sahhe-i husule getirilmesi sıhhat-i 'umumiye nokta-i

azarından dahi haiz ehemmiyet bulunarak, e l t a f mahsuse-i

adişahı bu cihetle dahi pek büyük teşekkürata şayandır.

A.lem-i İslamiyet ve medeniyetin pek büyük

innettarlıkla tekli edeceği bu teşbişat-ı hayriyenin beyan-ı

t af s i l a t ı "Sa'adet" gazetesi için en büyük i f t ih a r v ı medardır.

15

rı olup mahbenin kalbini daima semavat ve 'adalet

KISM-1 EDEBİ

Merhamet dünyada en aziz ve makul hasletlerden

azineleriyle imla eder. O hazinenin en büyük kıymet ve

emmiyetini teşkil eden şey tasrif ettiği servet samanı değil,

aya ve ihsanıdır.

'İtaya ve ihsan, yalnız maddiyata ait bir servet ve saman

e ğ i l d i r : Bunlar başka bir maksat için olmayıp ancak tavsiye

terkilerini hasıl eden zeka ve kalbin hazineleri alemin

_rası,muhabbetin keremiyetidir.

Bir meş'ale ziyasını diğer bir meş'aleye nakl ve i'ta ile

"i l e s i n i asla z a y ir etmediği gibi, mertametin sarfıyla

e r e c e s ın e i r a s etmeyeceği gibi d e r k a r d ır .

İnsanların yekdiğerine muhabbet etmeleri cümle-i şerait

in s a n i y e d e n olup "içlerinde ş a y a n= ı muhabbet bir hali

ayanları,yahud evlaki sevmeyenleri ben nasıl sevebilirim"

ek hatadır çünkü Cenab-ı Hakk'ın her mahlükunda daima

- ve ş a y a n= ı muhabbet bir şey bulunması labeddir.

Kulüb-ı nasın en derin yerlerini gören, o halk-ı kainat

e en ziyade ş a y a n v ı tahkir görünen mahlukatını nazar-ı

hametle görüyor.

Evliya-i k ib a r ı m ı z d a n işite geldiğimiz ali-i h ü k m i y a n e

ih e t l e r e r i t a y e t etmeliyiz ki 'akıbette ecr ve nihayete nail

il elim.

16

Bu hususta atideki cümlenin bir ders-i ibretşu

makamında zikr olunması elbette faydadan hali değildir.

Bir insan ne fenalığa bedel fenalık, ne zulme mukabil

zalim yapmayıp bil'akis ancak iyilik ederek ahz-ı sar

e t m e l i d ir ı Fe n a l ı ğ a iyilikle galebe etmekle s a i t n ive

aramalıdır,eğer başkalarına muhabbet etmeyi bilirse onlara

iy il i ğ i sevdirir ve o da onların sevgilisi olur birçok adamlar

-ardır ki diğerleri aleyhine is n a d= ı kabahat etmezden evvel

izzat nefslerini itham ederler.

Merhamet bizi h a k i k a t t e n ı z e k a n ın c i l m ve ma'firetin,

·erbiye faziletin ta'mimine mecbur

kısmını

ve ne şr ve

e d e r , Merhamet, tasarruf ettiğiniz birşeyın

'am,bahusus hal-i s e f a l e t v i d ü ç a r olanlara, ihsan olunmasını

ab eder.' Adalet faziletin mebdei ise onu itmam ile derece-i

e m a l e isal eden merhamet v a h u t t u r .

Dersa'adet: Ziraat bankası evrak kalemi halfasından ve

e d in a l i hassen Ramizi Bey tarafından

TAHATTÜR ET!

hoş o dem ki olur s a b a h z i s a f a ı ş a k ir ı ş a k i r terennüme

ur eyler ihtida! ...

va ş , yavaş o 1 ur iken ş af k p eri si c e 1 nez a gönü 1 !

ande ver, melek edayı sen tahattür et!

eyl pür safa ki padişah leyl olan kemer,

.·· a y a g a r k e d e r z e m i n v e a s m a n ı s e r t e s i r !

ursa zeyb-i düş nazınız yine o zülfi zer?

17

Almanya fen münafil-a'za müntesebinneden mösyö

meclis-i şahaneyi, akıl beden! Tahattür et!

"n u t m a d ı m! O i b t i s a m ı , tatlı tatlı sohbeti o bi bedel zamanı

mev'ud-u s a t a d e t i l

e t a d e rı i z tefekkür eyleyip o cay ve salti:

ur h e m i ş e gizli,gizli na l e z e n tahattür et!

MÜTENEVVİA

artin) Birleyn muhafil fenniyesinin birinde ahiren mühim

şey haber vermiştir ki o da kahvenin bar-gir üzerinde

"s i r a t v ı kilyesine müta'lıktır.

Müm-ı el-yenin i f a d a t ı n a göre kendisi atmış frank

abilinde k a d i d olmuş denilecek kadar zayıf bir bar-gir

-'- a y a e eder ki her gün bu hayvan bazen yalnız kahve ve

zen de kahve ile karışık bal içirerek bir haftanzarfında

kuvvet görülmeye başlamış ve şu tedbiren neticesi

ak üzere esb öyle bir h a Iv i kuvvet kesb etmiştir ki 1250

..., ga f ü r ü h t eylemiştir m ü m i ileyhin ifadesi üzerine

ü m l e ahırlarda bu yolda t e c a r ib icra olunarak cümlesi nail

affakiyet olmuşdur. Sahib-i İmtiyaz

Kü f i z a d e

Mustafa Asaf

18

1 6 Nisan Efrenci Sene 1894(Siyasiyat,Edebiyat ve

Sene:3 Aded:84 Pazar ertesi

KIBRIS

1 3 1 O


Lefkoşa' dan ma' ad a mah a 11 eri için bir sene 1 iği post a

c r e t iy l e beraber sekiz şilindir. Nefs-i Lefkoşa için bir

e n e l i ğ i beş şilindir.(Nüshası bir kuruştur.) Posta ücreti

ilmeyen mektuplar kabul olunmaz.

MAHALLİ MÜRACA'AT

Kıbrıs ceziresinde Lefkoşa şehrinde Turunçlu'da Osmanlı

aathane Matbaası.Umur-ı idare ve tahririye için matbaa

ına müracaat olunur.Gönderilen evrak gazeteyle dere

nup olunmamasından matbaa me'sul olamaz.İ'lan tek bir

ıı r ın d a n iki tekriri haline bir kuruş alınır.


- undan Bahs Eder.) 4 Nisan Rumi Sene 131 O

İFADE-İ MAHSUSA

L'efkara Vukfi.'atı ve Hükumetin İcraati

Sözlerine i'timal edilir. Bazı zevatın işaret v u r ü y e t in c e

,-. arada geçenleri bir vak'a-i garibe v u k ü a gelmiş ki

mmiyetine melani tafsilen derece ederek hem hükümet

.•..... alliyenin ve hem saramadan beldenin nazır dikkatine arz

zı e n i münasip gördük.

19

Şöyle ki: Tuzla kazasına tabi lefkara karyesinde yırmı

yaşında bir Müslüman genci su almak üzere köyün dahilinde

ulunan kuyuya gittiğinde orada bir Rum kısına tesadüf

ederek merkumenin ifadesine nazaran yanağını sıkmış, Kız

merkum un maksat ve efkarını sarını ş. M erkumda kendisi ne o 1 an

muhabbetinden bahs etmiş bunun üzerine kız hiddet ederek

eyfiyeti pederine söylemiş pederi dahi hiddet ederek alız

i n t ik a m etmek fikriyle dışarıya çıkmış ve merkum genç

.J ü s 1 ü m an p e d eri n e t e s ad ü f et m i ş v e e z h ar - ı h i d d et v e ş i d d et 1 e

erkumenin ifade ve şikayetini hikaye eylemiş.İhtiyar

üslüman hiddet ve şiddeti görmesiyle kemal sükunet ve

. e v a z u t l e oğlunun böyle bir cürette bulunduğu sahih ıse

e r b iy e s in i kendisine havale edeceğini cevaben beyan ederek

e s r e t ve v e r ü d e t e meydan vermemek istediyse de merkum

rıstiyan o hiddet ve şiddet ile genç müslümanı bulup b i l a

__ al ve cevap kötenk son derecesinde merkumu ezreb ve ondan

nra tesadüf olduğu hırıstiyanları Müslümanları aleyhine

riben sevk eylemiş binaen aleyh derhal ahali-yi hırıstiyana

c a k l a r a fevc yayılmış.

Tesadüf eden Müslümanları erkek ve kadınlarını darb

eğe ve kanlarını dökmeye başlamışlar bunların feryad ve

aniyenlerini diğer Müslümanlar işitmesi üzerine muavenete

t rn i ş l e r onlarında üzerine hücum olunarak kimisinin bazını

c im is in in kolunu yaralamışlar bu hali müşahade eden polis

erleri müdahale etmeğe kıyam etmişler ise de arbedenin

20

ş id d e t+ i dehşetinden bulundukları noktaya terk ve sürat

cı ü m k ü n c ile iskeleye azimet ve vukuat garibeye zabıtalarına

port eylemişler ve buna mutaakıb karye-i mezbureden

e c r u h olarak birkaç kadın erkek dahi iskeleye yetişebilerek

zı a h k e m e kapısında polis dairesinde hallerini anlatmağa

lışmışlar ise de heyhat! İki günden sonra nihayet polis

afından tahkikat icra oluncaya değin karyelerine avdet

eleri cevabını almışlar.

Merkumun şu cevabından bir semre hasıl olduğunu

attıklarından hallerini iktiza ettiği halde asaletli veli

zretlerine kadar ifade ve yare ve birilerini ir a e etmek ıçın

fk o ş a' ya azimet etmeye kar ar vermiş 1 er.

İşte polisin muhafaza-i asayiş hususundaki vazifesi ve

-p. ahali-i i s l a m iy e n in peyder_ pey düçar olmakta olduğu

hatıralı hal yeisi!

Üç yüz küsur seneden beri nizam ve intizamı tanıyarak

al asayiş ve emanet üzere idare olunmakta iken ansızın

ederek ifrat harita nail olan ve hürriyeti sekavet ve ser

ş i l ik ile telakki eden ahali olan ve hükümeti görmeyerek

di hallerine bırakılır ise bu gibi hallerin kesretle kabule

e hükmetmemek kabil olamıyor.

Binaen aleyh h ü k ü m e t+ i mahalliyenin bir an evvel bu bab

zaman ve mekana göre tedabir lazime ve makamla icrasıyla

ah ve asayışınin te'minine ümmet buyurmaları k e m a l+ i

r e m i ciddiyetle iltizam olunur.

21

ususunda hükümet-i mahalliye cayından iki İngiliz

Lefkoşa Belediyesi ve Ahali-yi İslamiye

Lefkoşa be 1 e diyesi idarenin tercüme - i ha 1 ine vakıf

anlar ahali muhtelefesinin ne fikir ve harekette bulunduğu

e k kolaylıklan keşf edeceklerine şüphe olunamaz. Bir zaman

u ki belediye menafı zaitiye ve amal ha r i s a n e y e illet

e s i l d i ve bi vakt olduğu iki sınıf ahali beyanında neşriyat ve

e l k i berudet sebebiyet vardı. Bir hale geldi ki v u c ü d= u ile

am vucüd-u mesavi hükmünde tutuldu "Belediye" dinlediği

herkesler izhar haşunat ve ımaı nezaret

erlerdi.Nihayet idare yalnız Vali hazretlerinin 'intihabiyle

"i n olunan biri İslam ve diğeri rum ve reisi bir İngiliz

e m u r u n d a n mürekkeb bir heyete intikal etti. Ahali bundan

ayı memuruna s u k ü t= i ihtiyarla neticeye muntazır oldu.

Aradan iki veya üç sene geçmeksizin ortaya yine bir

ediye beldesi r ü m ü m a olmağa başladı. Herkesler s e v a b ık v ı

attürle telaşa düştü.

Telaştan ziyade infial ve hayrete d ü ç a r oldu. Bunlar hep

ali i s l a m i y y e hukuku bu hususta nazırdan durdu tuttuğu

g ô r ü l m e k t e d i r .

Esbab isaliye ve h a r ü r iy y e s i heniz öğrenemediğimiz bazı

addeden dolayı belediyenin idare-i hazıresini tetkik ile

muhtaç olduğu teşkilat ve tensikatın tanzim ve teklif

me'murlarından ve biri Rum ahalisinden mürekkeb bir

22

c o m ıs y o n ta'yin olunmuş ve bu komisyon m u t a l a+ ı beyan

etmek isteyenleri dinlemeye me' zun imiş!!!

Acaba belediye idaresini teşkil ya'ni varidatını hasıl

e d e r e k ihtiyacını t e v h i n ve teshil eden yalnız bu sınıf ahali

idir?

Ve ahali-yi is l a m iy e n i n de idareye müdahale etmeye hiç

akk ve salahiyeti yok mudur? Böyle ise ahali-yi is l a m iy e n i n

ciheti çoktan bilerek ona göre hareket eylemesi lazım idi.

·et ahali-yi i s l a m i y e n i n dahi hakk ve salahiyeti olduğu

a l d e ne ıçın bu komisyonda onlardan dahi bir a'za

1 un m as ı n ? İ ş t e he r k e s b u b ab d a e f kar ve mut a 1 ' tını b ey an a

e t z u n olduğu için bizde ahali-yi is l a m iy e namına olarak

mısyon mezkürede bir İslam a'zası bulunmasını arzu ederiz.

aen' aleyh 'umfımen belediye idaresi hakkındaki

a 1' atımızı_ ah a 1 inin efkarını tab' iye t 1 e nüsha- ı eti yemiz in

r i n d e bir tafil-i beyan edeceğimizi v'ad eyleriz.


'Ayd-ı se'id fütfır-u eyyam r e z a n= ı gufran r e s a n e v i redif

ak şeref-i helül edip kaffe-i müselmeni bir sürür

ü t e a h ı ile mübeccel eylemiş ve pir ve nazik k e m a lv i

a ş e t l e yekdiğerini tebrik te'ide m ü s a r i t a t göstermiştir.

Birinci ikinci günler polis e f'r a d= ı müsellimesi tarafından

·ech hasar altında c e r i d ayunu icra olunup üçüncü günü

yıne polis tarafından atlamış, koşuş, halat çekiş gibi

e n c e l e r tertip olunarak bayrama nihayet verilmiştir.

23

--·---- ------

Binaen'aleyh k e m ô l > i sıhhat ve afiyetle bu gibi daha

irçok i "y a d= ı mübareke ve e y y a m v ı m a h s ü s e n i n ümmet-i

aciye-i i s l a m i y e haklarında tevali' idraki ve bu suretle dahi

üminiyenin nail re'fet ve himayet olarak e m s a l= i kesiresiyle

üşerref olmaları dualarını bizde 'an samimel-kalp tekrarın

r e f "i k a b u l g a h halik gün ve mekan eyler.

'Umftm-ı Cezire Bank Direktörlüğüne

V an_ M e y 1 i n c e nam - ı z at t a ' y i n o 1 un ar ak L e f k o ş a ' y a

u v a s a l a f ve if a= y ı ve z a i f e mübaşeret eylemiştir.

Mü m ı ileyh birçok vakit b e r ü s e d e bulunup her yere

_ e t i ş t ir m e k hususunda m a t l ü m a t tame ve m e ha r e t

ü k e m m e l e s i olduğunu mebni tertib v a m u l i vechile burada

ahi ipek kozası yetiştirmek ve bu suretle cezire her yer

cı a h s u l a t ın ı terk ettirmek zamanında hükümet-i mahalliyeden

tiyaz tabında bulunduğu me'al- memnuniye işitilmiştir.

Müstear dairesi ve meclis-i k u v a n ın katibi Mister

mand Tomas giriftar olduğu beyn hastalığına soğuktan

ü t e h a s ıl saire hastalık dahi manzum olmasıyla mart

rencının birinci salı günü terk-i hayat eylediğini 81.

- hamızda dere ve 'ilan eylemişdik.

Aradan on sekiz veya yirmi gün m a r ü r u n d a n sonra m ü m= ı

ev hin vefatı, tedavisine me' mu r o 1 an Lefkoşa kaz ası hekimi

ktor istivin'in raportu vechile, yalnız s a l f e l v b e y a n

a s t a l ı k t a n n e ş a "t etmeyip tüfenk yarasından telef olduğu

v a t i r e işitilmesi üzerine hakikat halin meydana ihracı

24

amanında velayetten verilen emir mucibince on beş kişiden

ü r e k k e p bir heyet-i hakimiye teşkil o l u n m u ş ve geçen

aftadan t a h k i k a t e i b t i d a r olunmuş idi!

Evvel emirde yirmi gün evvel m e d f ü n olan m ü t e v e f ü= y ı

e r k ü m u n cesedi hükumet boş hekimiyle askeri tabibi

ı a r af ın d a n kabirden çıkarılarak teşrih ve m u t a y e n e olunmuş ve

ü t e v e f a= y ı merkumun sol tarafında memesi atında koluna

oğru tüfenk saçmasından büyük bir yara bulunduğu görülmüş

e tahkikat buradan başlamıştır.

En evvel istintak olunan m ü m ı ileyh doktor istivin

uzur-ı hayatta mütevefah mu'mı ileyhin intihar etmek

aksadıyla saçma fişekle dolu bir çifte ile sol memesı

-zerinden vurulduğunu görmüş ve aradan bir iki saat geçtikten

nra m ü t e v e f a= i merkum hayat etmiş olduğunu beyan

_,- 1 e m i ş t ir .

Binaen'aleyh intihar etmediği ketm ile yalnız s a l if'-e l

ik r hastalıktan vefat etmiş olduğu bildirilmiş ölmesindeki

5ebep doktor m ü m i ileyhten sual olunduktan kısmen

milyasının hatırı ve kısmen fakat esasen intiharın ş u y ü i y ı

ben 'ad olunduğu çünkü gerek h e k i m a m ın kavli ve gerek

criyenin hükmü ih t i h a r ın ş u y ü r v y ı sirayeti mucib olduğunu

e v a b e n beyan ve ispat eylemiştir.

Diğer entel_beyan hekimler dahi bu kazazayı beyinnede

. a n hasıl olup da giriftar olan bir hasta intihar etmeğe ve

e y a l bulunduğu tasdik eylemiş velhasıl sair ş a h id l e r i n ifade

25

'e şehadetleri dahi intihar eylediğini te'yid eylemiş olmakla

eyet-i m ü m i ileyhim tarafından e t y e l vb e y a n kadar verilerek

oktor m ü m i ileyh teberrie zimmet eylemiş ve yalnız hakikat

·akayı resmen bildirmeyip ketm eyledikten dolayı hata

eylediğine hükm olunmuştur.

Kararın Meali

Mister Edman Tomas giriftar olduğu beyn cıbanı

astalığıyla e n f e l ü v i n z a n ın te'sirinden intihar etmek

aksadıyla aldığı tüfenk yarasından müte'siren vefat ettiğine

e doktor istiv'in tedavi hususunda vazifesini layıkıyla ifa

y l e d i ğ i n e k a n a a t h a s ıl o 1 m u ş v e a n c a k h a k i k at i r e s m e n r a p o r t

·mediğinden na ş ı hata etmiştir.

Kıbrıs ceziresinin 5 1894 varidat ve misafirsenesı

ahnumesi mübeyyen bütçesi bu kere meclis k a v a n ın c a dahi

sd ik olunmuştur.

Bütçede gösterildiği vehicle varidat 1 8 Ve

s ü r if a u 111394 ingiliz lirası tahmin olunmuştur.

Po 1 is idaresine b a' z ı tensikat tanzim at icrasıve

mında meclis-i k u v a n ın tarafından mağriz bir komisyon

ve ol-babda m e z a k ir e y c i b t id a r kılınmış olduğu

·sıkan istihbar olunmuştur.

Evvel v a h i r arz ve e t y a r eylediğimiz vehicle polisin

le-i t e n y ık a t ı n d a n biri veyahut doğrusu birincisi polis

·murlarına kuvvet ve bir m a z n ü n i i c a b a t zaman ve mekana

e istintak eylemlerine me'zuniyet a t t a s ıy l a o ler cehle

26

z r ü a t ı Kemale isal ve zira' mesrür ve ihya

ilecek is t i n k a k ı n mahkeme-i nizamiyede şehadet makamında

a b u l olunması hususu olduğunu bu vesile ile dahi tekrar

e z k a r ın a ib t i d a r eyleriz.

Girne komiserliğine ta'yin olunan cezire veznedarının

e r in e Tuzla iskelesi gümrük müdürü Mister Martin ve m ü m i

e y h in yerine Limason polis k u m a n d a r ı Mecver Çemirberleyn

in olunduğu m e v s ü k a n istihbar olunmuştur.

Girne'ye komiser ta'yin olunan Mister Kalusob'un

""fk o ş a' dan inf ika kından naşi mü n ha 1 k a 1 an İn g i 1 iz evkaf

rah has 1 ığı na Lefkoşa komiseri Mister Martin King nas b ve

"y in olunduğu işitilmiştir.

Leh-el-hamd şu m ü s e m d e emsali n a v m e s b ü k olarak

t iy a c a muvafık ve kafi bir derecede yağmurlar yağdırmak

emiştir.Hemen c e n a b= ı feyyaz mutlak ceziremizi her türlü

a t t e n hıfz ve s iy a n e t i 1 e n a il v i feyz ve bereket

ursun.Amin

ŞUÔNAT-1 OSMANİYYE

"Osmanlı Arab Şirketi"

Basra Gazetesinden Muktebisdir:

Şu "i n v a n ı gören her Osmanlının müstağrık fart-ı sürür

aması mümkün değildir. Şu ser levha üç kelimeyi cami 'dir

irincisi m a ı n a y ı v ü c ü d= ı 'alem i s l a m iy a n ziver-i dev evin

-ı imanı olan velini'met azim padişah pür kerem ve

işah Rafet Tev'em efendimiz hazretlerinin a k v a m v ı

27

e l i l e= i Osmaniye'nin zıll zıllil lüft vr ih s a n ı n d a olan saadet

e r e f a h iy e t ve rahatlarının delil mücbeli olan şu kelime-i

ami'anın m a ğ z a m a t= ı ömürlerinde i n v a n v ı bereket ve f a t i h a c i

t a h d i s nimet-i ittihaz etmekte olduklarını gösterir. İkincisi

sr-ı celil-i i s l a m ın esas vukfıunu hasıl ve millet-i ma'zume-i

smaniye'nin rekn-i azimini şamil kavm-i necib Arab'ın ulu

immet ve gayretini i ' lan eder.

Üçüncü kemale dahi bir memleketin u m r a n v ı madde ve

a'nuyesini ve terkıbathriyesine-ı ticariye ve sana'iyesinin

akdumesini teşkil eder.

Zat-ı akdes hazret hilafetpenahının niyet ve makased-i

ihanelerinin 'uluvviyeti ve m e m a l ik= i m a h r ü s e n i n her bir

ktasındaki terkiyat-ı u m r a n perverlerine müşahedesiyle

rir-el-emin olan a s d i k a+ y ı b e n d e= g a n ın t e m ü y ü l a t+ ı u m r a n+ ı

·lyaneleri mucib teşekkür ve iftihardır.

Müstağni-i izah olduğu üzere Basar-ı Irak'ın anbar-ı

e s a b e s in d e olup bahr-i imanın en mühim körfezi olduğu

lde şimdiye kadar m e n a f il e t bahriyesi hemen ecnebilerin

e f a in e münhasır idi. Ticari ve belki bilumum e r b a b v ı emlak

halliye tarafından onların m e r a k ib v i bahriyesine ve her

- lü muamelelerine arz-ı ihtiyaç ile bunca h a c c a c müselmini

- dükleri iz a ve meşakkate atf-ı e h a z a+i esef ve kederle

ifa olunmakta idi ki şu halin devamı e r b a b+ ı hamiyetin firk

ki c u y a n e s iy l e rehin-i itilaf olamayarak bu kere şu unvan

attünde bir şirket teşkiline teşebbüs olunmuştur.

28

Bizim er'bab emlak ve t ic a r im iz akd-i şirket edip

h e n d e s e t a n e ve hatta h i c a z i y e ve "i m ô.n i y e y e ve bilumum s iv a

hele ümit ve şad edecek mükemmel vapurlar ihdasına haiz

iktidar etseler de s a t a d e t mutlaka ve emniyet-i k a m i l e y i şamil

böyle bir zaman m e t m ü r iy e t n i ş a n padişahı da r e f a h i y e t -j

ahaliye me'müriyet memlekete servet-i 'umümiyeye şiddetle

h e v e s k a r olan e r b a b v ı himmettir.

İşbu şirket me r a k ib v i bahriye te'sisine müstehassıs olup

s i m d i l i k yirmi bin lira sermaye ile teşkil edecek ve bunun

Basar-ı meclis-i idare i t z a n ın d an izzetli Hacı Ahmet El-nü'ma

Efendi ile rahmetli Hacı Mensur Çelebi ve ticari mu'tebreden

sınan Ferih Çelebi tarafından dergahta olunacaktır.

İşbu şirket sırf Osmanlı olacak ve bilumum hissedarın

t e b e t a y ı Osmaniye'den olacak gibi kaffe-i m u t a m e l a t k u v v a n i

evlet-i 'aliyye dairesinde devranı edecektir.

Mevsim-i hacda mübarek Hicaz'a azimet edecek h a c c a c ı n

e r cihetle te'min-i sükun ve rahatları ve muhafaza-i akıbet

aatleri maksad-ı m ü r a h i m mersadıyla Mekke-ş mükerremede

· çok m e b ü n i= i Hayriye te'sis ve inşası zamanında cabib

e a l= i m e n a k ıb hazret h i l a f e t p e n a h i d e n ibzal burulmuş olan

sar-ı in a y e t= i celilenin Hindistan kat' v siyye'sinden

ü m k ü n bulunan bil-cümle ehl-i i s l a m ı n kalıp d in d a r a n e s i n d e

.Li d etmiş olduğu ih t i s a s a t minnet ve şükranın son dereceyi

c l d u ğ u bilumum m e s a c id d e m u h a s e l e tc e v a m ı' veve

ınmakta olduğu Hindistan'da Ye v m iy a y ve İskender Abad

29

şehirlerinden m e v r ü d m e k a t i b v i hu s ü s u y a d a bir z e b a n= ı

hakikat beyan kılınmaktadır.


Yadigar-I Muhabbet

Mab'ad

Müelliti

Nazım

Nagehan'ı v a k ı' olan şu m e l a k e t t e n çiçeğin çehresini bir

....... h ic a b= ı istila eyledi.

Ma i m a f ih mümkün mertebe kendini toplayıp bunları

a vz im kü r a n e suretle selamladı. Mü m ı ileyhim ise böyle hilaf

m e i m ü l bir tesadüften ve hususuyla mahzar oldukları

ifattan

ezdiler.

dolayı e z h a r= ı m a h z ü z i y e t ederek beraberce

o gün iki

Bey'in

üç saat kadar

h a lv i tavrında

haylice eğlendiler.

nazar-ı dikkate

Ma t h e z a

çarpacakcib

e r t e b e d e bir eser-i hüzn ve rikkat-i r ü v n ü m a idi.

Nihayet mir-i m ü m ı ileyh hanesine avdet etmek üzere

~tikasına m e a t l v it i z a r veda' edip yine kendi arkadaşıyla

- rüye doğruldu.

Onlar gittikten sonra Sa'di Bey Tefikine tevciye-i h it a b

e r e k dedi ki: " İnanır mısınız? Hayretmeden hala kendime

emiyorum!

Neşat Bey_ Neden?

Sa'di Bey_ Neden olacak! Ma'lüm ya? Bugün birden bire

m mucıp cenaplarına tesadüf edişimizden! Onun bu

flarda görüldüğü var mıydı?

30

Neşat Bey_ İhtimal ki ya kendi arzusu yahut refikinin

s e v k ve yahrikiyle gelmiştir. Onda ş a y a n v ı ta'accüb bir şey

ok. Asıl c a y v ı nazar şurasıdır ki bendeniz, Mucib'de biraz

amandan beri hazin bir te'sir, derin bir tefekkür hiss

ıyorum. Sakın bir tarafa alaka falan etmesin? Ama nemize

azım, bizden bir karşı ırak olsun da isterse cehenneme direk

un!

Sa'di Bey_ Kim bilir! Ah keşke dediğiniz gibi olsa ... O

it hiç olmazsa Mucib meselesinde hakkımızda hasıl ettiği

nazarın ma'nen cezasını görürdü! Evet! Bendeniz de

s e r iy a haline dikkat ediyorum da pek dalgın görüyorum.

tlaka bir derdi olmalıdır, acaba nasıl anşasak?

Neşan Bey_Bilemem. Bu da hali güç bir muamma!

_,· i m i z i n e s r a r ı n a v a k ı f m ü m k ü n d e ğ i 1 k i . . . H e r n e i s e i 1 e r i d e

c i kokusu çıkar." Yollu h a s m= a n e , m ü t e h e v v i r+ü n e birçok

rdıda bulundular.

28

Mucib Bey hanesine v asıl olduğu zaman valide ve

ş i r e s i Gazi köyünden henüz avdet etmemişler idi. Akşama

n geldiler. Ba'del-taam, Mediha Hanım biraderinin

s ın a dahil olarak şu yolda bir muhaverecik eyledi.

Mab'adı Var

31

HAV ADİS-İ HABERHİYYE

Çin'de İslamiyet

Mısır'da ne ş r olunan" El-mu'yed" gazetesinde Çin'de

ulunan İslamlar hakkında bazı ma'lümat-ı mufassıladen bir

c ıs m ın ın tercihesi olup "Fırat" m u t a l r a olunmuştur.

Çin'de yetmiş milyonu mütecaviz ehl-i İslam mevcut olup

b u n l a r Hanefi makarrel-mezhebidirler. Yalnız Çin'in

ü k ü m e t i olan "Pekin" şehrinde yüz yirmi binden ziyade

üf'ü s v u müsellime vardır.Şehr-i m e z k ü r e d e on sekiz aded

am'-i şerife mevcut olup bunların birisi imparatorun sarayı

Lh il i n d e k a i n d e r vechilesine fariza-i cum'a eda edilmektedir.

in t d e k i "u m ü m v ı İslamlar cum'a ve bayram hutbelerini

i l if e c i Resul Rabbül-'alemin padişah mu'yed men "a.n d e l l a h u

f e n d im i z hazretlerinin aliyeleriyle kıraatn a m v ı

ektedirler. Bunlar başka Çin'de birçok müderris-i İslamiye

e v c u t olup bunlarda tefsir,hadis,fıkıh, "a k a i d vesaire 'ulum

·aliye ve aliye tedris olunmaktadır.

Mezkur İslamların ekserisi l ü g a t= ı 'Arabiyeyi kıraat

erlerse de birçoğu bunla tekellüm edemezler.

_Avrupa'da Banka ve Şirket İhtilasatı

Birkaç haftadan beri Londra gazeteleri sarraflık aleminde

ü ' bulan h a d is a t v ı mevsefenin neşr-i tafsilatıyla işgal

y o r la r ,

İngiltere mali bankasının s a n d ü k v k a r l a r ın d a n biri emriyti

is t im a l ederek m e b a l i g v i kilye ihtilas ettiği gibi, İrlanda

32

ibar ve ticaret bankası emrinde de i ğ t i ş a ş hasıl olduğundan,

e z k ü r bankanın tasfiye-i h e s a b a t ı n a teşebbüs edilmiş ve

as mahkemesinin kararıyla heyet-i idare a'zasından Mösyö

ende lal), (Seyircimiz Fergisor) gibi ricalin i h z a r ı y l a

dileinden izahat talebi mukarrer bulunmuştur.

Müsait . .cesıme-ı sarafıya ömründe bu gibi s ü i s t im a la t

fı'unun dört beş seneden beri Avrupa piyasalarında nasıl

- ü k müştikal hasıl ettiği ta'rif ve izahattan müztağnidir.

KISMI-I EDEBİ

(MERHAMET)

Muharriri

h ü n s a l a r ın d a n rahmet ve rahim isimlerini yad

Bodamiyalı Mehmet Şevket

Seksen üç numaralı nüsha-ı ahirenizin edebiyat

ında,merhametin güzel bir saffer olduğu beyan edilmişse

s u is t i t m a l in e 'aid bir şey e t y a n olunmadığından husfıs-u

dair biz hadi bir iki söz söylemeyi m ü n a s i b

in s a n iy e n in en kıymetlileri meyanında bulunan

ahlaka, hamiyete ashabını tezyin eyleyen bir

et-i g ü z i d e d i r .

Me r h a m e t ir ne kadar 'ali bir fazilet olduğu şundan

lal etmeliyiz ki, h e v a c e= i kainat efendimiz hazretleri bil-

umur hissine i b t id a l a r ın d a ı c e n a b v ı v a c ib v e lv v ü c ü d u n

i.El'an dahi peygamber zışanımıza im t i s a l e n 250

33

ilyonu mütecaviz müselmenlar, Cenab-ı Hakk'ın ısmını

erhametle yad eylemeyi vürud-u zeban etmişlerdir,

3ismillahirrahmanirrahim, her müselmanın iyiliği sözüdür.

Merhamet ne derece medh ce sena edilse,yine azdır.

S'a f f e t v i 'aliye-i m e z k ü r e ile temyiz edenler,dünya ve ahiretce

makbul insanlardır, Seyid-el-Mürselin Efendimiz

azretleri, ashabı merhametin dünyaca olan lüzum ceddi ve

·met-i hakikalarını takdir ederek, rikkat ve uluvviyet-i

biyeleri sebebiyle bir felakete d ü ş a r olmamaları ıçın o

r-ı l a z ım e y i i 'ta eylemişlerdir. Efl z ı m -ı hike ma ve

e b a n ın dahi cihet-i m e z b ü r e y e ziyadesiyle ehemmiyet

dikleri asar-ı nefiselerinden m ü s t e b a n olmaktadır.

Kaf'f e > i m e v a d= ı muhtelifenin icrası f e v a id= i e s a s i y e y e

-, teni olduğu gibi, ik t i s a b v ı h a s a i l cemile-i arzusu dahi

r-ü kusurumuzu güzel ve tatlı bir hal içinde im r a r ederek,

uru melhuz olan fenalıklara karşı bir perde-i ihtiyat

mek madde-i m u t t e n a b ih a s ın a müsteniddir.

Fe z a i l v i ahlak ile müşerref olanlar dünyanın en bahtiyar

s n a l a r ın d a n ma'dud oldukları halde, malik oldukları cevher

i h a n=b e h a y ı lüzumsuz yere sarf edenlerin müstefid olmaları

yıe dursun bil'akis zarar dide oldukalrı t i c a r i b= i a d i d e ile

[:şahede olunmuştur.

Her şey mahal-i m ü n a s ib e n d e isti 'mal edilmelidir ki aksi

in v u k ü u n a sebebiyet verilmesin.

34

İyilik gören adamlara tesadüf olunur ki, h a m iy e s i n in

h a= y ı v ü c ü d için gece gündüz uğraşmayı iktizası bir vazife

ederler. Kendileri edilen ve merhamet ic r ô.-y ı ihanet için

müsait bir vasıta ve fırsat ittihaz ederek, akla gelmeyecek

·a'i irtikat ederler. Bunlara merhamet ve insaniyetin ne

"s ir i olabilir?

Vakıa gördüğü lüft sayesinde olduğu a h v a l v i umum-ı

y v a n a t ı müyanında,hemcinslerini e z r a r etmeden başka bir

zife ile mükellef olmayan yılan, akrep, v e s a i r z e h r v n a k

r v a n a t bulunduğu gibi insanlar içinde dahi Hilkatleri

t i z a s ıj ic r a= y ı zulm ve te'diye me'mur, daha dehşetli hainler

uttur. Şu vicdansızlara merhamet edenlerin hayatı daire

etle tehlikededir.

İşte, bu gibi 1 ere e di 1 en merhamet ve şefkatin, net ahi h ve ...

i d in d e n başka bir kaide hasıl edemediği d e f a a t l e

s a h a d e olunarak, ihtiyatlı davranılması h u s ü s u n d a i e h a d i s v i

kibar, a k v a l= i hükmiye müteadd'e serd ve bean

h ik e m ü= y ı m e t a h ir e s i dahi şu mühim nokta

sarf-ı himmet ederek pek güzel eserler v ü k ü d a

elhasıl tekrar bi tekrar gördüğü iyiliklerden mütenebbih

mukabilinde kötülüğü mu' tad edinmişlere

mahz-ı h e z a olup hakkında tertip eden ceza-yı

35

s u z a n ın icrası lüzümu, n a s ü s celile-i ve a k v a l> i aliye-i

ü k m iy e ile sabittir.

Misal olarak şöylece söyleyebiliriz ki Şimdiye kadar

_ eti şen gasblar, sarklar, hainler, zalimler, caniler, ne

v a n in v i el-hi yeden ve nede k u v v a n i n v i beşeriyetle,

rtulabilmişlerdir.

muşlardır.

Gaspların gasp ettikleri, sarkların sark ettikleri asıl

Çümlesi de pençe-i adalette zebun

dil ere kuvvet olmamıştır.Ölümleri eziyetler ve

atsızlıklar ve vicdan azabları ile geçmiştir.

Zalimler z a l im in i , deneyler d e n a i t in i , hainler ihanetini;

iler cinayeti icraya devam edemedikleri gibi müddet-i

ü r l e r in d e rahat yüzü göre,mezler.Hayatları eziyetler ve

encelerle m ü n k a z i ve h a n ü m a olurlar.

İşte, adalet-ül-hiyye, m ü d d e r a m ı z ı is b a t a kafi bir

zilet- i c e l i l e d i r .

İ'LAN

Her sene Kıbrıs'a gelerek dişleri tedavi ve yeniden diş

·az ' e d e n h e ki m M i st e r D e r hey b u k e r e d ahi L e f k o ş a ' y a ....

e r e k geçen sene bulunduğu baş mahallede kain İngiliz

a a t h a n e d a n m ü m ı ileyhi görmek isteyenler h a n e v i m e z k ü r e

-,.acaat eylemeleri i ı l a n olunur. Sahib-i İmtiyaz

Kü f i z a d e

Mustafa A.saf

36

ADED: 85 S ene : 3 Pazar ertesi 17 Şevval Sene 1311

KIBRIS

1 3 1 O


L e f k o ş a ' d an m a ' ad a m ah a 1 1 e r i ı ç ı n b i r s ene 1 i ğ i p o s t a

- · ret i y 1 e beraber sekiz ş i 1 indir. Ne f s - i Lefkoşa ı çın bir


erilmeyen mektuplar kabul olunmaz.

MAHALLİ MÜRACA'AT


ır a a t h a n e Matbaası.Umur-ı idare ve tahririye için matbaa

amına müracaat olunur.Gönderilen evrak gazeteyle dere

unup olunmamasından matbaa me'sul olamaz.İ'lan tek bir

a t ı r ı n d a n iki tekriri haline bir kuruş alınır.


23 Nisan Efrenci Sene 1894 (Siyasiyat,Edebiyat ve

-nundan Bahs Eder.) 11 Nisan Rumi Sene 131 O

AHV AL-İ ALEM

Cümle-i Siyasiye

Almanya ve Avusrturya imparatorlarının geçen martın

mı dokuzunda mülakatlarıAbasya'da vufıku bulan

:Ila.katları muhafil-i siyasiyece nazar-ı celb ederek bir çok

s v v u r a t ve t a h y y ü l a t a sebebiyet vermiştir.

iki imparatorun mülakatı bazı muhal efede

ü n a s e b e t v i milliyeden yeniden bir in t ik a k ve if t ir a k ı davet

37

e c e ğ i zann olunmakta ve diğer cihetle "umu.men t e d a r i k a t= ı

biyenin terki" Mesele-i mahsumesine dair m ü b a h e s e ve

ü z a k a r e etmek maksadına mübteni olduğu söylenilmekle

unmuştır.

Binaen'aleyh bu t e v a t ü r l e r i n sahtına dair bir güne

·ıumat-ı mevsfı.kaya dest-res olunamamıştır.

Bu suretle ittifak meselesi bakı ve p a d iy a r olduğuna

olunamaz.Bu halde t e d a r i k a t cerbiye-i umfı.miyenin

ında şimdilik birisi bir teklifte bulunamayacağı tabi 'dir.

Avrupa gazetelerinde m u t a l ' a olduğuna göre mevsim-i

fın nihayetine doğru Çar hazretleri ile Almanya imparatoru

y n e n l d e bir mülakat vukfı.-u bulunduğumüsammen

aşılmaktadır.

Berlin matbuatının neşriyatına bakılırsa bu mülakatta

arator Fransız Çuzef hazretleri· dahi hazır bulunması

t im a l d e n ba'id değildir.

Bazı gazetelerin serd ettiği mu tal' ata göre politika

selelerine dair bahs ve müzakere etmek maksadına mebni

hazretleriyle Almanya imparatıru Beynen'de tasavvur

nan mülakatın sonbaharda vuku' bulacağı mukarrer

nduğuna hükm olunmaktadır.

Evrak havadise makal olan Avrupada"sermaye-ı

· ikat-ı harbiyenin terki" hakkında Taymıs gazetesine

en ma'lfı.mat A vu stury a, Rusya, Al many a İtalyave

etleri m a s a r ı f a t v ı askeriyenin tenzil ve tahfif hususuna

38

ek meyal oldukları gibi Fransa dahi-asayiş devam ettikçe

arbin sıkletini tahfife hail olacak bir harekette

ulunmayacağını bildirmektedir.

Rusya i 1 e Almanya Beynen'de akd olunan ticaret

u t a h e d e s i tarafınca ha ş n ü d i y e t ve kana'at k a rn i l ev y i hasıl

e t m e k l e devletin m e ş ü r+ ı i l e y h i m a n ın hissiyat d o s t a n e l e r in i

e m h i d ve sulh ve asayiş husundaki fikirlerini tahrik ve

cedidi eylemiştir.

Avusturya i 1 e devletleri Bey nen' de cereyanRusya

mekte olan ticaret m u t a h e d e s i dahi hüsn suretle netice-pezir

acağına i 'timad hasıl olmaktadır.


Meclis-i k u v v a n i n m a h= ı efrenciyenin geçen on sekizinci

ün ü n d e n beda' ile mayısın yedisine değin ta'til edilmiştir.

Maarif hakkında dedest tanzim olan kanunun tekrar bil

ü z.a k e r e tasdiki dahi o lev te'hir olunmuştur.

Po 1 is idaresince i Cab eden tensikat teşkilatınve

ü z a k e r e ve icrası sene-i atiyeye ta'lik olunmuştur.

Meclis-i Kuvvanin

"Bazı ahvalde veya beyanname ile i i l a n olunan mahaller

ilinde esliha-i n a r iy e tasarrufunun men'i"

"Dehan-ı z i r a i a t vakit ve takdir ve bey ithal ve i t m a l ve

1 hakkındaki a h k a m= ı k a n ü n iy e n i n ta'dili"ü

Ve "Kıbrıs dahilinde hayat-ı r ü h a n i y e n i n bazı ahval

c ın d a olan is t i h k ô k a t ın ın muhafazası ıçın bir tedbir-i

39

muvakkit ittihazı zamanında mevzu'olan kanunun d e v a m= ı

mer'iyyet ahkamı"

Ve "1889 senesi defn-i e n v a t kanunun ta'dili"

Ve "Arazi-i hu s ü s u y a derununda ız t ı r a r i olarak e ş c a r= ı

g a r s ve temarı hakkında l a y ıh a= i kanuniye"

Ve "U'k a r ın icar ve işgal müddeti layıkıyla münkaziyye

lduktan sonra is t i r d a d= ı tasarrufu hususunun ta'dili.

Ve "İ'tiraf deyni havi tahriren ikrarların inkar saht-ı

s a l a h i y e t i n e mütedair a h k a m+ı k a n ü n iy e n i n ta'dili"

Ve "1885 senesi m e c a l i s belediye ta'dil-i kanunu"

Ve "Da'va vekillerinin Kıbrıs mahkemeleri nezninde

rayı vekalet için kayd edilmeleri hususunun t e n s i k i "

Maddeleri meclis-i ku v v a n i n arz ve teklif olunarak ol

bda bir ay tasdik lazım gelen müzakere ta'tilden sonraya

"h ir olunduğu cümle-i m ü s t e h b e r a t m e v s u k a m ız d a n d ır .

İstibşar ediyoruz ki iltimaz ve iltizam eylediğimiz

hi cl e müfsid-i ahlak ve sıhhat-i umumiye bir hale

e l m e s in d e n dolayı maddeten ve ma'nen mazurat l a t i h a s ı

"l u m ve m e ş h ü d olan f u h u ş h a n e l e r meselesine kat'iyyen bir

ice vermek ve hakikaten bu yolda zillet ve sefalete düçar

anları kurtaracak maksat tali siye meclis-i k u v v a n ın

r a f ın d a n bazı t e d a b ir mevsire ittihazı ve bu babda bir

tanzimi der-dest bulunuyor.Ve cümle-i

m e v s u k a m ız a nazaran-fuhuşhanelerin

ndukları mahalletten def' ve bu suretle f u h u l y a t ı n mahv

40

mısyonu tarafından po 1 is idaresine vuku' bulunacak

e izalesi hususu mahalle imam ve papaz ile muhtar ve

ü r a c a t a t a n mütevakkıf bulunması tasvip k ıl ın ır ı Eu h u ş y a t ın

bir mahalde icrası tecviz olunmayacağına böyle bir

zamın tasdikiyle her mahalle ahalisi f u h u ş h a n e l e r i n derhal

e d ve mahvına himmet eyleyeceklerine şüphe yoktur.

Gazetemiz buna dair bil-def'at ifadat sadaka.nede

Bu babda t e d a b ir v i s ai ye ittihazıyla tatbikat ve

unduğu gibi ekseri refakatimiz tarafından dahi te'yid

nduğundan ma'ruzat-ı cedideye hacet yoktur.

ıa t ın d a ne kadar sür'at-i iltizam olunursa o kadar azim ve

e c e f'e n a n e d ve m a h s u n a t ı müstelzemdir.

Her ne suretle olur ise olsun bir şahsın vefatı v u k ü t u n d a

hükumet tıbbiye tarafında muayene ve Le d i= Iv i c a b

olunmayarak sebeb-i Vefatı mahal komiserliğine

ait olduğu daireye bildirilmeksizin defn edilmesine

olunması hususunun kanuna rabtı zıhmında meclis

bazı tezkirat icrası der-dest teklif bulunduğu

ar olunmuştur.

men fazlı rabbi) zaten i s l a m iy e n i n rekn-i

biri mevtanın kablel-defn olup bu suretle cesedin

o sırada müşahede ve b il a h a r a muayene olunmakta

na nazaran böyle bir kanun gösterilecek lüzum hakkını

raci' olmasa gerektir.

41

Mfi h= ı hal efrenciyenin geçen 19 ve20'nci perşenbe ve

m' a gün 1 eri Lefkoşa' da icra o 1 un an at koşusunda birinci ve

ıncı gelenlere,birinciye i'ta olunan m ü k a f a t v ı mübeyyen

a r e h a n e m iz e verilen m a t l ü m a t t ı r .

_Birinci Gün Koşusu_

l'inci koşu,bir .çok meyl mesafe 10 lira mükafat bu

ş u y a üç at dahil olmuş iken yalnız doktor "İnter" ismindeki

koşarak mükafatı alız eylemiştir.

2'nci koşu,bir mil üç rah' mesafe 15 lira mükafat,

l'inci Halil Bey Hayatın "Hadid" ismindeki atı,

2'nci Hüsn Süleyman Efendi'nin "Ra m a l u l ü " ismindeki

3 'üncü koşu, 2 mil mesafe 20 lira mükafat,

1 'inci Mister Martin'in "İskender" nam atı,

2'nci Mehmed Tahir Efendi'nin "Meşhur" nam atı,

3 'üncü koşu,bir mil bir rah' mesafe 25 lira kıymetinde

e t l i vali hazretleri tarafından i h s a r olunan gümüş "tas"

inci Mister Zarfin'in "Hürmet" isminde olan atı,

""'nci Mister Espenser'in "Fivelik" nam atı,

5'inci koşu,iki mil mesafe,20 lira mükafat,

'inci Halil Bey Hayatın "Hadid ismindeki atı,

_'nci Mehmed Kazım Bey'in "Verd" nam atı,

ncı Zabtiye koşusu bir mil mesafe 3 lira mükafat

"inci Zabtiye A.rif'in "Melek" ismindeki atı,

_ "n c i Ali Elfi Barınağın" Sa'adet" nam atı,

42

7'nci koşu, bir mil bir r a b t m e s a f e 10 lira mükafat

1 'inci kuru nal Riyorda'nın l i k a s ı nam atı,

2'nci Mister Amiriyan'ın "Şillür" nam atı

İkinci Gün Koşusu

l'inci koşu,bir mil mesafe 10 lira mükafat

1 'inci Mister Darvin'in "Bücür Prens" nam atı

2'nci Mister Hicenso'nun" Fil Baysaid" ismindeki atı

2'nci koşu,üç rab'mil mesafe 8 lira mükafat

l'inci Mister Mihailidis'in "Şimarus" nam atı

2'nci keza "Linos" nam atı

3'üncü koşu,iki bacak mil mesafe 30 lira mükafat

1 'inci Halil Bey Hayatın "Madrid" ismindeki atı

2'nci Mister Darvin'in "Bücür" nam atı

4'üncü koşu, bir bacak mil mesafe on iki lira mükafat

l'inci Mister Mi h a i l id is t i n "Lines" nam atı

2'nci Mister Petrakidis'in "Kuas" ismindeki atı

S'inci koşu, bir bacak mil mesafe 15 lira mükafat

1 'inci Mister Martin'in "İskender" ismindeki atı

2'nci Mister Mi h a l id is t in "Me ş t a r i f " nam atı

6'ncı koşu, bir mil mesafe 8 lira mükafat

l'inci Mister Makmin'in "Doklas" nam atı

2'nci Mister Pilavakinin "Sev defa" nam atı

7'nci koşu, bir çok mil mesafe on beş lira mükafat

l'inci Mehmed Kazım Bey'in "Verd" nam atı

2'nci Mister Martin'in "İskender" nam atı

43

8'nci teslis koşusu bir mil mesafe on lira mükafat

1 'nci Mister Darvin'in" Bücür" nam atı

2'nci Mister Diran'ın "Çerkes Hüsn" nam atı

Otuz seneyi mütecavizdir müderrisliğin meşgul e s h a b v ı

miyet-i v a k t id a r d a n Hacı Fevzi Efendi hazretleri bu kere

mason'da azmidar beka olmuştur.

Mü m üv i l e y b f e z a iL i kamile ahlak ile muttasıf bir zat

y k d a r olup z iy a= ı te'sir azmi mucib olmuştur.

Cenab-ı v a c ib ve l v v ü c ü d kendisine rahmet-i kesir ve

ık a t ın a sabır-ı cemil ihsan eylesin.

Müderrislik,hitabet,mualemelik,meşihat ve z a i f mukadde

s i n i hayatının son dakikasına kadar k e m a l= i is t i k a m a t ve

a k a t l e ifa etmiş.

Ve neşr-i f e y ü z a y i s l a m iy e hususunda eden m e s a i > i

dolayı 'alemi kendisine minnettar

Büyük cami'şerifede tertip olunarak kendisini kabristana

r isal eden cem'iyyet-i azmiye büyüklüğünü i s b a t a kafi

c e m gafir idi.

Mevla gani rahmet eyleye.

İffet-i Semaviye

ehr-i hal efrenciyyeni,n om altıncı Pazar ertesi günü

s a b a h l e y i n alafranga on birden ikiye kadar Tuzla kazası

nda şiddetli dolu nüzul ederek m e z r u t a t a pek büyük

44

asar i r as ettiği muhabirimiz tarafından mu' alteessüf

il d i r i l m i ş t ir .

Tahkikat v a k ı' aya nazaran ha l e t v i sultan tekye-i şerifesi-

n 190 dönüm şi'yer,130 dönüm bagdami ve 9 dönüm bakla ve

dönüm ilf m e z r u a t ı doludan k a m il e n telef ve perişan olmuş

" m a z r u a t= ı m e z k ü r e y i boşuna biçip hıraman etmeye dahi

ar arazi dahilinde bulunan mezru'at dahi hemen k üf f e t e n

iffet-i ma'lumeye d ü ç a r olmuşlardır.

Üç saat alel-devam nüzul eden dolunun,iş'ar olunduğuna

küçük keklik yumurtası v en büyük kahve fincanı

s a m e t i n d e imiş ki cezirece bu hal şimdiye kadar müşahede

nmamış gibidir.

Hemen c e n a b= ı hafız hakiki ceziremızı ve b i l a d s a i r e y i

türlü ifattan masun eyleye.

16 Nisan sene 94 tarihinde teşkil eden meclis-i kazada

et edilen m e v a d üzerine mücerremlerin isimleriyle tertip

an m e c a z a t :

Bu damiyalı Süleyman İsmail'in cah maddesinden dolayı

mah müddetle hapsine

Ekseroğni karyeli İbrahim İsmail'in değnekle elini kıran

y e > i m e z b ü r e l i Emin Yusuf'un altı mah müddetle hapsine

Lefkoşa 1 ı Hi 1 mi A 1 i ve Mustafa Me hm e d ve A 1 i Ram az an

haneden tavuk sirkat ettikleri akrarlarıyla tahkik

z i n d e n bahrinin üçer ay müddetle hapislerine

45

Omorfo karyeli Yanni Petru'nun bir çocuğa sarkıntılık

ettiğinden üç mah müddetle hapsine

Şelluralı İsmail ve Hüseyin akçe gasb eyledikleri

abalarıyla sabit olunduğundan bahrinin üçer mah müddetle

islerine

Validesini darb ettiği tahkik eden İncirli karyeli Hacı

e g o f o n i Hacı Vurkaliye'nin üç mah müddetle hapsine

T av u k s e r kat i y 1 e mü t e h h i m o 1 du ğ u t ah ki k e d en L e fk o ş al ı

p Hüseyin Hasan'ın altı mah müddetle hapsine

Darp ve cerh maddesinden dolayı mütehhim olduğu tahkik

en Zü t iy e l i sıva Hacı Hıral-embunin bir ene müddetle

p s ıne

Darp maddesinden mütehhim olan Preli Tuvanni Papa

c o l a t n ı n altı ay müddetle hapsine karar verilmiştir.

(İ'lan-ı Resmi)

Karantina

İstanbul'dan doğrudan doğruya vasıl olan m e v a d a t ın

ıcra kılınmak üzere dört ihtiyatyırmı saat

ntinasına vazı' olunmaları Canib Ali velayetten "1879

karantina nizamnamesi" hükmünü haizi bulundukları

ve me'zuniyete binaen emr buyurulur.

İstanbul'dan vasıl olan m e v a r ıd a t mütevasat bir iskelede

dört karantina beklemiş oldukarı takdirdesaat

olan İskele'de serbest pür-atika verilecektir.Elverir

46

Lefkoşa

Bil-emr 'Ali imza

Müsteşar velayet

Hery Tomsun

· mezkur iskelede icra kılınan m u a y e n e= i tıbbiyeleri

anaatimucib bulunsun.

Fi 16 Nisan Sene 1894

ŞUÜNAT-1 OSMANİYYE

_Ticaret-i Bahriye_

Birkaç haftadan beri ticaret bahriye-i Osmaniye'nin

isi emrinde gayet m ü s a i d ı m e m n u n iy c t i müstelzem haberler

id oluyor.

Hatta maksude-i h ic a z i y e ile Hindistan ve b i l a d s iy a s i y y e

e arasında muntazam seyahatler icra ettirmek üzere bir

anlı vapur kumpanyası teşkil edileceğini ahiren gazeteler

denizinde ecnebi kumpanyalarının inen'

etine medar olmak üzere şirket-i hayriyenin Marmara

vapur İşletmesi k a r a r k i r olduğu dahi derc-i

e-ı memnunet edildi.

ma'lumat-ı m e ş k ü r e y e 'ilabeten bahriye n e z a r e t= i

esince cesaret cariyemizin terkisine h a d i m v i t e d a b i r ve

havi bulunmak üzere kayd-ı mühim bir l a y i h e

edilmiş olduğu beyan edebiliriz ki anında tatbiki

üyük m u h a s e n a t ı mucib olacağı muhakkaktır.

47


-adigar-ı Muhabbet Müellifi

Mab'ada Nazım

Mediha Hanım_Nevber, s ü r e t= i m a h s ü s a d a arz-ı ta'zimat

e d e r ı Me k t u b u rı u z u tebliğ ttim,bir kaç defa okudu,hem memnun

hem müte'sir oldu. Cevabını sonra yazacakmış, fakat ne

lan söyleyim! Size acıdığım kadar o biçareye de acıyorum

ü n k ü s e y y a l e= i aşkınız bütün havasını istila eylemiş gibi

- ü n ü y o r !

Mucib Bey_Nasıl olsa benim kadar sevemez ya!Ben

z e v a n i mahal olan bir aşk-ı sıhhıye,bir muhabbet-i

ile seviyorum!Ondan başka hiç birşey zihnimi işgal

Afiyet olduklarını da b i l i y o r u m ı h a l böyle iken bir kere

a uğramak yok mu? Niçin diriğ inayet ediyorlar yoksa bu

ü k t e z a= y ı kanun muhabbet midir?

e f'e n d i m l Hfi l i n i bilmezmisiniz! Huda

o sizden ziyade mülakat arzu ediyor,ne çare ki husul-u

pederinin keyifsizliği mani' olmakta imiş! Ahval-i

esını bendenize bie l is a n v ı hazin ile tasvir eyledi ki

kendimi zabt edemeyip ağledım!Mamafih

-şmek için yakında bu tarafa geleceğini de söyledi.

_,1 u c i b Bey_ Ne vakit teşrif edecek 1 erini bi 1 sen de bari o

e v d e bulunsak! Şayet yine bir terslik zuhur etmesin?

48

Mediha Hanım Önümüzdeki olan perşenbeyi intizar

elim!Gelmezden evvel de mektup yazar sanırım.Zavallı

zcağız, bizi görür görmez okadar sevindi ki ta'rif kabul

m e z ı Ha s ıl ı buraya gelinceye kadar hep sızı konuştuk!

lnızlıtan fena halde sıkılıyor, bir an evvel İstanbul'a

Mucib Bey_ Pekala! Arzu ediyorlar da nıçın gelmiyorlar

Mediha Hanım Yok! Gelmiyorlar değil, gelemiyorlar!

zaman kesb-i sıhhat ederse o da o zaman İstanbul'a

Mucib Bey_ Ah!Neş müşkil derde uğradık! Ne yapacağız?

ametin son gününe kadar böyle alam b i n ih a y e içinde tebah

gidecek miyiz? Şu hale bir netice verilmeyecek mi? İşte

tekrar ediyorum! Bana verdiğin va'di unutma ister pedere

valideye m ü r a c a t a t et, ne yaparsan yap, şu işi bitir!

Me d ih a Hanım Keder etmeyiniz! Ben bu hale te'ali bir

ulur; sizi düştüğünüz g ir d a b v ı ıztırapdan halas eylerim.

uk ü ' hali evvel en valideye, sanı yen pedere arz

Tatlılık ile olur.

Mab'adı Var

Bu teşebbüsat t e r a k k ip e r v e r a n e y i ta'dad ettiğimiz sırada

a c a l e b= i dikkatimiz olan husüs-ı ticaret bahriyemiz

isine hadim t eda birin ta' yin i emrinde am a 1 ve efkarda

49

n zamanlarda hasıl

emmiyeti haizdir.

Bundan evvel ticaret-i bahriyeden bahs olununca büyük

olan bir tebdildir ki pek büyük

mpanyalar teşkil etmek, Avrupa ve Amerika limanlarına

erler icra ettirmek tasvirinde bilinir idi.

Halbuki büyük kumpanyalar teşkilinde bir çok m ü ş k i l a t

olduğundan

geçemez idi.

El-yem meselenin bu suretle telkisinden sırf nazar

teşebbüsat v a k ı t a al el-ekser tasvir

evvel bavul ihtiyaç d a h i l i m iz n Osmanlı limanları

icrası lazım gelen seferlerin te'mini cihetine gidilir.

Bu teşebbüsde muvaffakiyet-i fatiha olmak üzere en

tarik ittihab ve t e d a r ik e n tavsiye edilmek üzere en

yakın limanlara vapur işletmeye b e d a olunur.

s ü r e t= i telkiyesince hasıl olan bir tebdil-i

ımızda pek büyük ehemmiyeti haizdir.

Her ciddi işin küçükten büyümesi lazım geldiği darb-ı

h ü k m ü n d e d ir ı Ma m a f i n her ticarette olduğu gibi ticaret-i

iy e d e dahi is t if'a d ev i naddiyeyi amal s a ir e y e tercih etmek

olup mahza şan ve şeref için vapur işletilemeyeceği

a Marmarea denizinde yahut bahr-ı seffiddeki Osmanlı

lrından ecnebi rekabetinin men'inden evvel (Mençestır)

· (Niyork) vapur işlatmesi alış i 'ti barıyla muvaffak hal

s e bile ciddi bir teşebbüs nazarıyla bakılmayacak idi.

50

a pek büyük fedakarlıklara lüzum gösterdiğinden kat'

zar-ı terakkide tıbbi' bir sıra aramak lazım geldiği halde

·ela ihitiyac-ı d a b i l e y i ikmal etmek, ondan sonra ecnebi

anlarıyla münasebete başlamak muvaffak hükümet olacağı

y d a d ı r .

Te'min-i terakki için daima t e d a b i r= i ciddiyeye tevessül

bulunan bahriye nazırı devletli Hasan Hüsnü Paşa

bu hususu nazar-ı dikkat kar şenasaneye

ıklarından el-yevm Osmanlı limanları arasında seyahat ve

te'minine sırf mesai buyuruyorlar ki şirket-i

ahiren mazhar olduğu mesaide bu gayretin cümle-i

fa'liyesindendir.

Teşebbüsat v a k ı t a n ın yakında daha mühim a s a r i y l e dahi

memnuniyet edileceği mamul kavidir.

"Sa'adet"

İzmir'de kain hamidiye mektep sanayi' me'mülat ve

füruhtuna mahsus olmak üzere bu kere Kemeraltı

·,i şerifi ittisalinde bir dekan keşad edilerek mektepde

ve i r m a l olunan döşemelik, elbiselik enva' güne akmaşa

··1a el ve yüz ve hamam havluları ve yün ve iplik çorapları

g ü n e gün dökmesi takımlar ve ceviz ve maudan gayet

tlı dolaplar ve sandalye ve kanepe ve kahve takımları

c n m a k t a imiş.

Akmişe ve eşyayı m e z k ü r e n i n fiyatı da gayet ehvendir.

51

Mesela mektebin m e t m u l a t ı n d a n olan varşuni mecidiye

ir m i kuruş hasabiyle on iki kuruşa satılan bir lev' kumaşın

y n ın ı Avrupa m e t a ' ı olmak üzere hariçten ancak yirmi kuruşa

abilmek kabil olduğu bil-tecrübe anlaşılmıştır.

Saye-i t e r a k k iy a t v a y e hazret padişahı da mekteb-i

bu suretle peyder-pey asar terakki göstermekte

ması şayan teşekkür ve iftihardır.

Almanya hükumeti kale-yi s u l t a n a y a kurbunda k a i n= i

a s a r+ ı 'atika t a h r iy a t ı icrası ıçın h ü k ü m e t= i

niyyeden me'zuniyet-i istihsal etmiştir.

Bu t a h r iy ü t a Atina'da k a i n l i ğ i n mektebinin m ü d b i r i

edecektir. Zuhur edecek a s a r v ı 'atika mevze-ı

a y u n a gönderilecek ve yalnız resim ve şekilleri memAlik-i

ebiyeye ih r a c olunacaktır.

Bu kere İzmir civarında a s a r v ı 'atikadan bir mezar taşı

edilmiştir.

Bu taşın Mısırlılar'ın zamanı m e t r u k a t ı n d a olduğunu

-ı ş e n a s a n beyan etmekte ımış.

Sırbistan'ı d e r s a t a d e t sefareti sabık ataşe militarı

(Neseyç) m e m a l ik -J Osmaniye'nin terakkiyat-ı

hakkında bu kere memleketinde bir eser neşr

(Mönitör Oryantal) gazetesi eser-i mezkur tedkikat mü-

i b t i n a edilmiş olduğundan ehemmiyet-i

1' ad eyi haiz bulunduğu beyan ediyor.

52

KISM-1 EDEBİ

Dersa'adet: Zira'at Bankası evrak kalemi h a l e f a s ın d a n ve

"a d in a t l ı Hasan Remzi Bey tarafından

Gazel

Laubali meşrebim! Meyhanedir mesken bana!Şimdi lazım ey gönül bir saki getir bana

Ruhlarında, güzellerinde nfır-ı sevda bırakAşkı ilham eyleyen ey mah! Sensin, sen bana

Neyleyim? Ol nev n ih a l işvesiz gül-zarı ben,Hüzn ve gamdır yarsız gülşen bana!

Oldular bin kere günde ateş-i hicran beni,Sahne-i dil oldu bir n a l i ş k i şiven bana

Na're-i m e s t a n e m i ayyuka ref' eyler idim,Ölse Remzi! Şimdi pür, raksa bir deffzen bana!

MÜTENEVVİ'A

Amerika'da Zenginler

Bu kere tanzim edilen bir istantik malına nazaran

ile (Biruklin) dahilinde ikamet eden milyonlar sahibi

c g in l e r in adeti bin yüz etmiş.

Bunlardan yalnız yüz yirmısınin v a r id a t= ı seneviyesi men

s-el-cem'u yirmi beş milyon liradır.

53

İ'LAN

Her sene Kıbrıs'a gelerek dişleri tedavi ve yeniden diş

.,. v az ' e d e n h ek i m M i s t e r D er h e y b u k e re d ah i L e f k o ş a ' y a

ev a s l e t ederek geçen sene bulunduğu baş mahallede kain

giliz k ı r a a t h ô n e d a n m ü m ı ileyhi görmek isteyenler h a n e= i

e z k ü r e müracaat eylemeleri i i l a n olunur.

Sahib-i İmtiyaz

Kü f i z a d e

Mustafa Asaf

54

Sene:3 Aded: 89 Pazar ertesi 16 Zilka'de Sene 1311

KIBRIS

131 O


Lefkoşa' dan ma' ad a mah a 11 eri ı çın bir sene 1 iği post a

beraber sekiz ş i 1 indir.Ne f s - i Lefkoşa ı çın bir

beş şilindir.(Nüshası bir kuruştur.) Posta ücreti

il m e y e n mektuplar kabul olunmaz.

MAHALLİ MÜ RACA' AT

Kıbrıs ceziresi n de Lefkoşa şehrinde Turunç 1 u' da Osmanlı

Matbaası.Umur-ı idare ve tahririye ıçın matbaa

müracaat olunur.Gönderilen evrak gazeteyle dere

olunmamasından matbaa me'sul olamaz.İ'lan tek bir

ndan iki tekriri haline bir kuruş alınır.

( Şimdilik Pazar ertesi Günleri Neşr Olunur.)

16 Mayıs Efrenci Sene 1894(Siyasiyat,Edebiyat ve

dan Bahs Eder.) 9 Mayıs Rumi Sene 131 O

İFADE-İ MAHSUSA

Türkiyyat-ı medeniye asarından hemen her biri ıçın

c ım ef-kar- batıla devirleri atlatılmış olduğu iken bu

ittihadve te'min-i istiklal nükte-i nazardan ceziremiz

hısamından olmamaları pek korkunç tesirler

eceğinden buna karşı vicdan ve hamiyet ve milliye

eri asla boykot kalmıyacakları ve kalmamaları tabiidir.

55

Bir iki seneden beri h u s ü l u n e çalışan ittihad ve ictihad

olmadık mahzurat ve m ü m a n e a t isnad etmeye

gibidir.

Bununla beraber ahalimizin olduğu kesel ve adalet bizi

vasıl olmamız lazım gelen nokta-i Türkiye'den pek

tuttuğunu me'al teessüf m ü ş a h a d e ediyoruz.

Artık mah ve di 1 mi ş iktiza eden efkar - ı batı 1 e henüz ha 1 de

t-ı vücud ediyorsa da her bir şeyi tabi görülemez. Fakat

mübtedilmemiz ve zayıfa ve zamanın nezaretini

ir edememeklede bizi mazur saydıramaz.

Şimdiye kadar hükm-i fema olan kesil ve adalet ahali-i

iyenin ifna-i saadet ve iz d i y a d v ı p e r i ş a n i y y e t ve

sebebiyat verdiğinde her fert fıtraten mükellef

ve hamiyet-i milliyesini tahrik ve ikaz ederek

felan ve saadeti takibe şitab etmelidir ki her hususda

fferiyetle hukuk ve ş a n= ı milliye ve vatanımızı muhafaza

müslüm vatandaşlarımızın her h u s u s a t t a her gün

olan Türkiyyat ve itikadından her vakit bahs

akta iken tarafımızdan bunlara karşı vukufsuzluk

ve yahut ümmiyet verilmeyerek servetimizden

ve hamiyetimizden istifade olunması pek acılınır bir

ittihad dairesinde mükemmel efkar - 1

malik olarak millet-i müttehide teşkil ileri maksadı

56

ebilerin a s a r in e itiba' değil eski Osmanlılığı ihya eylemek

ri hamiyetperverisidir. Binaen'aleyh pek muktedir matbuat

smaniye-i mahalliyemiz buna çalışmalıdır.

Maddiyata gelince ihtiyaç ve zaruretin defi refahiyet ve

ıçın alız ve i 'taya girişmeliyiz ve ışımızı

götürmeye çalışmalıyız.

POLİS İDARESİ

Bu hafta zarfında i d a r e h a n e m iz e v ü r ü d eden m a h r ü r a t ve

bulan i h b a r a t , cinayet ve şekavetin haman heryerde

ve teşedd,d etmekte olduğu beyan ediyor ki elhak

n-ı teessüftür.

Tabiat ev adet beldeye göz ıslahat ve tensikat icrası için

m a t b u a t= ı mahalliye ve gerek ahali tarafından hükumete

ig a t ve teminat vuku bulmuş ise de, rezaletten ma'ada bir

·adeye mucib olmayan ve olması gayfı mümkün bulunan

· eti ihlal edeceğinden o yolda bir teşebbüs değil sarf

an sözlere böyle sem'i ve itikar olunmamıştır.

bir gün geçmiyor ki bir niza' ve bundan mütevelli

cerih vuku bulmasın. Ya bu gibi fenalık serkeşlikle o

almak isteyen o biçare polis efradının ahdesinde bir

kuvvet ve imtiyaz bulunmasından darb ve cerih olunarak

a n e l e r d e doktorlarca ve bazı aylarca yandıklarını görüp

ler nasıl kendi selamet ve rahatından amil olsun.

hep o seyreriz, tesirsiz nizamet ve

değil_midir?

talimatın

57

Bir polis asayışın ve tabiri sahihle namus ve emvali

haliyenin muhafaza ve kefilidir.Ve bunun içindir ki herkes

e f r a d= ı zabıtanın vücuduyla iftihar eder,malından canından

min olarak yaşar.

Ceziremizde cari olan polis nizamatı o kadar zayıftır ki

arenin vücudu hiss olunmaz derecededir denilebilir.

Arada sırada polis idaresince tensikat ve ısalahat

Jieleri.Keşfiyat-ı id are hususunda ararken kıyafetle

ur.Başlarındaki sarıklar çıkmış dal fes kalmış.Aradan çok

ikmeksizin sarıklar tekrar sarılır.Diğer bir cihetten buna

itiraz olunur.Nihayet isteyen şarkı kullansın istemeyen

emriyle iktifa olunur.Bu da g e ç e r ı Hü l yine sabık

ihle devam eder!

Köylerde cinayet ve ku'anda m ü t e c a s i r l e r derhal derdest

mak için merkezler tesis olmuşdur.Kabul edelim ki bunlar

adan hali değil lakin polis polisliğini tanıtması şartıyla

bir cinayet vuku bulur polise haber polis

al caninin derdestine ş i t a b edeceği sırada bir de

ndukları odanın temizliğine dikkat eder. Şayet o sırada

ü r ü l m ü ş veyahut tozlanmış ise en evvel o ciheti nazır

"kaya almasını ikdam ve zaafından add eder şüphe yok ki

bir mecburiyet tahtındadır. Her vakit işitilmektedir ki

zaman polis merkezi temizlenmiş ve dağın tepesinde ve

arkasında memuren yaşayan polis neferinin üstü başı

anmamış olduğu görülür ise zavallı neferin veyahut

58

59

e f e r l e r i n yevmiyeleri,ceza alarak,kesilmiştir, zaten aldıkları

aaş kuvvet-i yevmiyelerine ancak kafi iken bir kısmını ceza

arak gaib etmesi bilahare p e r i ş a n iy e t i n i mudi' olacağından

halde her şeyden mukkaddim taharet n e z af e t e ı t a t b ir > i

ir l e süs ve ziynete ehemmiyet vereceği tabi'dir.

Elhasıl bu gibi bir idare ile ceziremizde a s a y is ve niyet

vakte cari olamıyacağından hükumet ihtiyaç ve adet-i

eye göre teşkilet ve tensikat icra etmelidir.O ihitiyaç ıse

re-ı sabıkada olduğu gibi polis efradına imtiyaz

·1melidir.Hiç değilse polis k u m a n d ü r l a r ı y l a zabıtalar bir

det kalile için edebsizleri haps, tehtid etmeğe me'zun

alıdır.

Binaen'aleyh bu mesele-yi muhmenin haliyle kuvveden

e ihracına meclis-i k a v a n i n heyetinin cümle-i icraat ve

atinden dahi intizar ederiz

AHV AL-İ ALEM

Rusya imparatoru hazretlerinin büyük müdavimlerinin

hes guran dükasının kerimesiyle nişanlanmış

s ın ı Almanya ve İngiltere gazeteleri Rusya ile Almanya

daki münasebe-i siyasiyenin bir kat daha iyileşeceğine

olmak üzere tekli ediyorsalar da Potrusburg'dan Fransız

keşide kalınan dair? Hes dükalığından Rusya

an imparatorisi azasında kız alınması şimdiye kadar ilk

vuku bulan bir keyfiyat olmadığından bundan neticeyi

siyasiye melhuz bulunmadığı dermiyan geliniyor.

. . .sıyasıyenın zaman vukfı'ı yaklaşmış olduğu

Bu kere alınan?? Birisinde Almanya imparatoru

zretlerinin biraderleri prens Henri'nin bir iki aya kadar

strusburg'a azimet edip sekiz on gün kadar imparator

eksander hazretlerine misafir olacağından bahs edilip bu

y a r e t ve seyahate dahi ehemmiyet-i m a h s u s a t v i siyasiye atıf

isnad edilmek istenilmiştir.

Şimdilik Almanya ile Rusya arasında tahkik eden

y f iy e t bir ticaret muahedesi akd edilmiş bulunmasından ve

münasebetle tarafından bazı a s a r v ı mücadelesi izhar

miş olmasından başka bir şey değildir.

İki devletin siyaseten dahi bir mukarenet hasıl edip

eyecekleri henüz gayri mechul olup bir iki aya kadar iki

aratorlar hazreti mülakat edecek olursalar o zaman

şılacaktır.


Ceziremizin başlıca ticaret iskelsinden bulunan Tuzla

s ab ı k r e s ü m at m ü d ürü M i s t e r M art i n L e f k o ş a ' ya

ederek memuriyet cedidesi olan cezire veznedarlığı

evvelki gün dergahta eylemiştir.

Mu m av i l e y h gümrük idaresinde bulunduğu müddet ithalat

racat hususunda bilumum tüccar ve ahaliye her türlü

at ve muavenet i 'tasıyla? Memnuniyet ve ih r a z v ı

tame eylemiş olduğundan Tuzla iskelesinden

al ve gaybubiyyeti tesir-i azın! Mucib olmuş olduğu ve

60

.mum-u tüccar tarafından muma-ileyha bu babda kat'e

..•.• e k k ü r n a m e y i umuma takdim gelindiği mahalli işaretinden

ü s t e b a n olmuştur.

Mü n ha 1 bu 1 un an Lefkoşa kaz ası varidat kitaba tın a kim

olunacağı hakkında henüz bir malumata dest-res

namamış, ıse de kitabet-i m e z k ü r e y e meclis-i idare

kayıt-ı 'atikanın hafızası, beytel-meal me'muriyeti

Türkçe'ye aid muamelet dahi manzum bulunduğuna

varidat me'murlarının bir çoğu müselman

nazaran me'muriyet-i m e z k ü r e y e müselman

biri ta'yin olunacağı hususundaki ümit ve

adımız berkemaldir.

Antalyalı Carban nam kaptanın Tuzla iskelesinde lenger-i

az olan sefiyyenesinde bulunan tayfalardan biri mah-ı hal

ciyenin geçen on üçüncü Pazar gecesi güverte üzerinde

olarak bulunduğu kaptan tarafından görülmekle keyfiyet-

polisi ihbar olunmuş ve icra olunan muayyne-i

ye ve t a h k ik a t= ı l a z ım a d a n müteveffayı merkum kazaen

a düşerek o suretle terk-i hayat ettiği anlaşılmış olduğu

ırımız tarafından bildirilmiştir.

_Garip Bir Da'va_

ki senelik dest ban ücreti olarak dört buçuk kuruşun

ta'diyesinden dolayı Kalabanayad karyeli Loizu Hacı

Mudulla karyeli Hristoğlu Hacı Yani tarafından kara

ıne d a i v a olunmuş ve meblağ mezburun sekiz şilin

61

asrafla med'iye i t t a s ı hükm olunmuştur.Med'i Aliye merkum

oızu Hacı Yani aleyhine verilen hükme razı olmayarak

e f k o ş a kaza mahkemesine istinaf eylemiş ve müdafa ıçın

işer lira ücretle iç avukat tayin etmiş ise de sekiz lira on

şilin masrafla da'vayı kayb etmiş.Meclis kazanın hükmüne

kani olmayarak meclis-i Ali'ye istinaf eylemiş ve bu

üç avukata ulveten mudii. .umumıyeyı dahi tevekkil

emiş olduğu masuken istihbar olunmuştur.

Dört buçuk kuruştan mütevellid bir d a ı v a y a şimdilik on

lira kadar bir masrafı ihtiyar ve feda etmek doğrusu

n-ı taacübedir! ! !

Bir köylü diğer bir karyeden bir kız ile izdivac etdiğinde

·acın yevm-i muayenede güveyi tarafından bir cem gufyer

bulunduğu köye giderek gelini b i l ü s e t s a h a b alayı ile

mahalline nakil etmek köylülerce de öteden beri

bir adet olup bu yüzden gerek i s rı a= y ı rahata ve gerek

azimetlerine ufuk'a bazen büyük niza' ve

e zuhur ede geldiği malumdur.

kere de m a h v ı hal efrenciyenin karyesinden geçen om

pazar günü Ankastiyan karyesinden bir çok köylüler

lu karyesinden bir gelini alarak Ankastina'ya nakil

üzere is n a= y ı rahata musilli <lali papaz oğlu refikasıyla

er düğün halkının evine çıkarak ve gelin ile güveyin

oldukları hayvanları durdurarak gelini oynatmak istemiş

na muhalefet olması üzerine beyanlarından m e n a z ' a

62

h ü r a gelmiş ve merkum papaz oğlu köylülerin bir çoğunu

e r h eylemiş.Merkum zaten sabıkalı güruhundan olup henüz

akla birisini cerh ettiğinden dolayı mühim olarak kefalet

cezaya meclisinin i n+ ik a d ın a değin köyünde

katiyyen çekilmemiş olduğu

cinayetin

işaret-i

lunmakta

ikabından

olduğu yagı halde salfel-beyan

alliyedendir.

Geçenleri Mago sa kazasına tabi Seynede karyesi

altı parmak Ali Arap nam deveci ile dert şahs-ı

zuhur eden münaz'a üzerine merkum Ali Arap dört

birden helak ettiği ş a y i e s i el-sene-i amade devran

ıse de v u k ü a n ın sıhhat ve tafsilatına dair bir güne

"ü m a t mevu' kay a dest-res olunamadığından ş ü y i e= i

ve hilaf ve ef'a olsa gerektir.

1893 senesi k a n u n= ı evvel nihayetiyle hitam bulan bir

,,. zarfında Kıbrıs ceziresinin ihracat ve ithalatı mübeyyen

e l i bu kere ceride-i resmiye ile neşr ve i t l a n olunmuş

bir ve cezir terkim olunur.

Keza

İhracat

Hayvanat, Muadanliye

ve Şurubiye Hububat Vesaire

Lira

İthalat

Lira

_98336 276375

t h a l a t ın ihracattan fazla bulması ceziremızın ticaret ve

i'nin daima tedniyede olduğu ir a e ederek mucib-i

63

e e s s ü f t ü r , Demek oluyor ki cezirenin hali bir müddet daha

yolda devam edecek olur ise bütün bütün p e r i ş a n i y e t i in t a c

eceği va'risete kayd-ı irtiyabdır. Binaen'aleyh sair umurun

e z k ir i sırresinde meclis-i k u v a n in heyeti bu nokta-i muhmeyi

ahi nazar-ı dikkate alarak cezirenin şu illet-i m e h l ü k e d e

la s ın a bir çare düşünseler. .cezıremız ıçın pek muvaffak ve

'a.meye layık bir hidmet mürevvit k a r a n e d e bulunmuş

acakları bi iştibahtır.


As a k ir v i şahane levazım ıçın b a i d e m a haricden tereyağı

ir a s ın a mahal kalmamak üzere makam v e l= ü y ser a s a k i r c e ve

şahaneden tereyağı n ü m ü n e le r i celbine i b t id a r

ınmış olduğu evvelce dersa'adet evrak h a v a d i s in d e menzur

e-i ibhacize olmuştu.

Bu kere alınan ma'lümata nazara Trabzon v e l a y e t= i

. ye since talep v a k ı' derhal nazar-ı dikkat olunarak iktiza

n ü m ü n e l e r hemen, irsal kılınmış ve dersa'detce dahi

n ü m ü n e l e r in t e d k ik a t= ı kimyevisi b il ü c ü r a her türlü

ecnebiyeden 'arı olduğu sabit ol up yalnız

ıçın bazı t e d a b ir v i mahsusa ittihaz kılınacak

yağlarına ezhar-ı cihet tevfik edeceği tahkik

şahanede vücuda getirilen tereyağlarının

ecnebi yağlarına kat kat faik olacağı bizce zaten

bilinir iken Trabzon yağlarının icra kılınan

64

.•. dkikat-ı kimyevisi üzerine bu hakikatin bir kat daha tezahür

olması ş a y a n v ı m e m n ü r i y e t t i r .

Cenab-ı hak tekrar zuhurundan muhafaza buyursun.Dersa

ve civarından hafif bir surette ic r a=y ı ahkam eden

leh-el-hamd kilyen zail ve mündef'i olmuş olmasın ve

m e d h ü m ş e n in hükm-ü ferma olduğu mahallerde

s t a l ık t a n bir güne eser görülmeyip de ahval sıhhıye-yi

alliyenin mucib hoşnudu bir surette olduğu tebyih ettiği

mahal m e z k ü r e y e karşı müttehiz olan t e d a b i r v i

eziyenin ilgasıyla m e v a r a d a t ın ı n serbest bir ağlaması dahi

mahsus ik t i z a s ın d a n bulunmasına binaen d e r s a i a d e t t e n

sefid ve seyyah boğazları haricine çıkan s e f a in

r ı n d a muza' olan m u a y e n e= i tıbbıyenin ilgası ve şehr-i

revmiyenin on dördüncü perşembe gününden itibaren

d e r s a t a d e t t e n çıkan bil-cümle s e f a y e n e dahi temyiz

meclis-i umur-ı sıhhıyece taht-ı karar olunarak

i f'ü= y ı muameleye beda' ve m ü b a ş ir e t olunmuş ve

te'alli hastalığın p ü y -c taht saltanat-ı seriyyeden

k iIy a n in t i f a "i un barı ve hergün birer suretle

ır Basra ibtihac eyleyen asar-ı muvaffakiyet celile-i

m e l e k d a r ı cümle-i cemilesinden bulunmuş olduğu haber

eseri vasıl sen mehmedimiz olmuştur.

sene-i m i l a d iy e s in i n Paris'te te'sisi m a k r ü r olan

Suriye veya İzmir pazarı namıyla bir çarşı teşkil

r bulunduğu haber alınmıştır.

65


Yadigar Muhabbet

Mab'ad

Müellifi

Nazım

Muma i l e y h a elindeki sigaralardan bir tanesini

· iramla r a n e suretle Nevber'e i'ta ve e lv e Fr a n e f e ta'biriyle

edip dedi ki: " Kardeşim Sizi yalnız

akdığım,yukarıda geciktiğim ıçın i "t iz a r ederim.Avdet

ek üzere iken içerden çağrıldık, hanımefendi hazretleriyle

tutuldum! Az kaldı gelemeyecektim de ..... " Bu

Nevber Hanım'ın ziyadesiyle zihni gıcıklandı.Biraz

s ü m d ü k t e n sonra hayret ve te'sirden mürekkep bir tavır ile:

rde bakınız! Ya şimdi onlar da buraya gelecek olursa ne

O zaman- Allah göstermesin- felek başımıza bir

daha sarar! (Aşkına tevciye hi t a b ederek) Aman

öpeyim! Artık müsa'de buyurun uzda

zira arada bi fenalık tahdis edebilmesinden

Mucib Bey (rn e k a n e t l e ) kubanınız olayım!

Öyle şeyler düşünmeyiniz! Beyan ettiğiniz m a h z ü r v u

edir! Müsterih olunuz efendim! Onlar k e m a l i m i z d e n

el tıbbiye' m a t l ü m a t alırız.

Mediha Hanım_Şüphesiz! Bizim dil-pesend vazifesinde

Elbette bir haber yetiştirir.

Hanım Evet ama Korkulu rüya görmekten

dık oturmak e v l a d ır ı d e m i ş l e r l I Mu c ib Bey'e dönerek) Her

66

alde k a i d e= i ihtiyata riayet lazım gelmez mi? Bu suret

e f e n d i m iz c c de münasip görülmez mi?

Mucib Bey_Bendeniz,sıkılık edip de rahatsız olmanızı

s l a tecviz etmem.Fakat,siz de ihtiyatı korkaklık derecesine

armasanız hayırlı olmaz mı?

Nevber Hanım_(Tekrar işveli bir tebessümle) "Rica

erim,lütfen m ü s a ı a d e b u y u r u n u z l İrı ş a a l l a h ileride yine uzun

zatlı görüşmek nasip olur" diyerek iki genç kız Mucib Bey'in

zar-ı aşkına ve m ü t e h e s s ir a n e s ir m u r a f a k a t iy l e yavaş yavaş

.taçların arasında kayb oldular.

Böyle tecrübesiz,nev-heves bir

'add olunan insanların

delikanlıyı değil,en

gönlünü heyecanla

~-.-:rebilecek derecelerde m a l ik e= i hüsn ve an olan Nevber'in

'avdette gelişi güzel omuzları üzerine dökülmüş ve

rüzgar ile mevc İngiliz letafeti olmakta bulunmuş

o sevda-feza s a çl a r ı y l a ı r e f t a r v ı hurd g e d a z ı n ı haricden

görerek olsaydı zavallı Mucib'in bu m e l a h a t v ı m a h b ü s e y e

şimdiye kadar sabır ona mukabele ile canın getirmiş

asına i z h a r= ı taaccübden kendini alamazda zann olunur.

Mab'adı Var

Mütemadiyen Kat' olunan mesafenin dünyaya ihbar ve

emrinde Avrupa gazeteleri tarafından vuku bulan

iy a t hakk-ı k ü y a n e y e mu tal' aa edip işiten Osmanlılarca ne

elerde ba'ş-ı fahr ve muhammedet olduğu muhta'c-ı izah

di r.

67

Memalik m a h r ü s e= i şahaneyi ve tahsis p ay-ı talı t

anat-ı seniyyeyi ziyaret eden ecnebi erbaba fenni m e y a m ın

"n u s hazret hi l a f e t p e n a h i d e n biri t e y e s s ü r v n ü m a husus olan

c ıy a t v ı azime hakkında neşr ettikleri m a k a l a t t ve asarda

a l ik mahruse-i ş a t h a n e n i n hali hazırı ve tevali terkisi

ha k a n i y e t e tevfik o derecelerde mu t a l a a t serd ve

ediyorlar ki Osmanlılar'ın bunları okuyup da asr-ı

idrakine nail oldukalrından dolayı Cenab-ı

arz-ı t e ş e k k ü r a t t a bir kat daha mevazebt etmemek kabil

Bu cümleden olarak Avrupa gazetelerinin bazılarına

mahrfı.se-i şahane dahilinde Türkiyat s a n a i y e ve

servet" hakkında neşr olunan makale-i hakikat-i

bihhassa

ş tur.

memnuniyet ve me f huriye timiz i mucib

Ma k a l e v i m e z k ü r e d e zat - ı ş e v k e t s e m a t hazret-i

· f e t p e n ô.hin in hümayun, m e k a r i m= i m e k r ü n m e l ü k a n e l e r i ile

dahil memalik mahrüselerinde bir devre-i ciddiyete

başladığı beyan olunduktan sonra şimendifler,

.liman,rıhtım gibi inşaat ve küşad olunan fabrika ve

ticaretin terkıyyesine hadim t e d a b ir yegane yegane

bunlardan her birinin hasıl ettiği n i t a y e h i r a c ve

olunmuştur.

Mu h a r r ir makale ba'de dersa'adette küşadı m u k a t t e z a y ı

an T'ü r k iy a t= ı nişan hazret h i l a f e t p e n a h i d e n evvelin

68

sergının ehemmiyeti harikasını dermeyan edrek,

ve Amerika'dan bu sergıyı ziyaret ıçın pek çok zevat

i t y a n etmiştir.

Makalenin hatimesinde Avrupa sermayelerinin m e m a l i k v i

şahane dahilinde i s t i i m a l i emrinde vuku bulan

hasıl ettiği nitayih-i hüsneyi dahi beyan ederek

e r m a y e d a r a n ı n in z a r v ı dikkatini bu hususa da'vet eylemiştir.

Avrupa gazetelerinden s a ik a= i r u l is t e k ü y ı ile bu gibi

müsa'idede bulunanlar gazetecilik sıfatının

tilzam ettiği şiar-ı hakperveri ve bitarafıyı haiz

lundukları ve saltanat-ı. .senıyye-ı Osmaniye'nin mesai

a k k ip e r v e r a n e s i takdir ettiklerini ispat etmişlerdir.

Fransa U'm ü r ı

Fransa m e m a l ik i maarif ve sanayi olduğu mesellü hazine-

s e r v e t i umumiye dahi add olunabilir ise de h if a ki arada bir

fark-ı m ü n z a d e mevcut bulunup onların ih t i l a f a t ve

e k a t ı Fransa'yı d a i m e n b i h u s ü l etmekte ve dün bir fark ve

başka bir farksa bir takım m u t a l ib= i garibe ile meydana

çok defalar ih l a l= i emniyetle kanlı m ü c a d e l a t vuku'

İşte bu defa da Fransa'nın (royalist ) yani_kraliyet

bir mütebenig akdiyle cumhuriyet aleyhinde icrayı

başlamış ve İspanya'da bulunan Prens "Deparis"

elgraf keşide ederek kendisini kral ü n v a n ı ile tesmiye

e m i ş oldukları e v r a k= ı havadis de mümkündür.

69

Bu hal yeniden Fransa hükumetini bir bela cihetine

e t ir ip in z a r v ı ehemmiyeti celb eylemiştir.

Velhasıl Fransa'nın umran ve servet-i melekiye ve

medeniyet z ü t i y e s i y l e beraber her daim birer

"ile içinde bulunmaktadır.

Şu halde (Lür a h a t Fil-dünya)


Haşmetli İngiltere Kraliçesi ve Hindistan İmparatoriöesi

Hazretlerinin Veladeti

Geçen perşenbe günü haşmetli kraliçe hazretlerinin

veladetine tesadüf olmakla bilumum d e v a i r v i resmiye

m e z k ü r d e tatil e d il m-i ş t i r ,

Gecesi yevm-ı veladetin şerefine olarak daire

bir ziyafet-i keşide olunarak revsa-i i k l a m ile

k u v a n i n azaları hazır bulunmuşlardı. Leyle-i

belediye dairesiyle kıraathaneler ne me'murin

i k a d kanadil ile donatılmıştır.

Bu akşam yine kraliçe hazretlerinin şerefine olarak

velayette bir balo verilecektir. Bu baloya r e v s a= i

ve ruhaniye ve m ü t t e h iz a n belde ile büyük ve

bilumum me'mürin da'vet olunmuşlardır.

ç ay devamdan sonra meclis-i k u v a n i n nihayet geçen

nba günü sene-i a t iy e y e değin ta'til edilmiştir.

70

İstihbaratımıza nazaran teklif olunmuş ve teklif olunmak

-zere bulunan bir çok kanun l ah iy e l e r i sene-i atiyeye atf ve

hyir olunmuştur.

Kıbrıs cezıresı baş adliye müdür muavini hakim

e:Meydelton) d e r s a t a d e t İngiliz kosolatusi hakiminin

e t z ü n e n müddeti gaybubeti zarfında konsolatu Hakim Lenki

il u k a l e ifa etmek üzere geçen nümse vapırüyle d e r s a i a d e t

üt e v ic h e n buradan hareket eylemiştir.

Baf kasabası komiseri Mister Core İysinis bu kere

"z ü n e n İngiltere'ye azimet ettiği cihetle avdetine değin

vekaleten müsteşar dairesi baş katibi Mister Banet

·Jın o\unö.uğ,u

muştur.

c e t ı ô ev ı r e sm ı y e ö e mu t a).' aa k c z ar ı m ı z

Deva'etin Bir Nev'i

Lefkoşa'da Ayasofya cami'i şerif önünde Hacı Kamil

-endi'nin himmetiyle vücuda getirilen ufak bahçe cami'i

e r if m e z b ü r a takdir bir ziynet ve letafet vermekte olduğunu

r a r a hacet yoktur.

Mü m a-Tl c y h refiki Mehmet Efendiyle bu bahçeciğin daim

•. akkisine çalışıp e ş c a r şaire meyanında e z h a r= ı latife

c r s u n a himmet ederek bundan bir müddet evvel bahçe-i

bir f ü l ağacı devretmişler idi ki bu izah hakikaten

nazar-ı takdirini celb etmekte idi. Bu kere

a r e h a n e m i z e meal teessüf verilen ma'lfımat-ı mevsukaya

aran mezkur ful ağacı geçen gün kasden kökünden kesilmiş

71

duğu görülmüştür. Ayak basamaklarından anlaşıldığına göre

r gece evvel geç bir vakitte birisi parmaklıktan ıçerı

ayarak denaeti ir t ik a b etmiştir.Her m ü t e c a s ir i meydana

arılmamış ise bu yolda i r t i k a b ettiği d e n a it in m e c a z a t ın a

gün düçar olacağına şüphe yoktur.

Limason'sa neşr olunan " Salpenkis" refikimiz

Kiriv" gazetesini taklit ederek ceziremiz a h a l i v y i

hakkında, z ü k ü r u n d a n ic t in a b ve ta'dib ettiğimiz,

aracıktan ibaret gazeviyat ir t ik a b ıy l a sahanetine

tığı tarafın kabahat ve bedeviyetini is l a m l a r a haml etmek

·or.

Sahib-i İmtiyaz

Kü f i z a d e

Mustafa Asaf

72

ded:91 Sene:3 Pazar ertesi 30Zilka'de Sene 1311

KIBRIS

131 O



beraber sekiz ş i 1 indir. Ne f s - i Lefkoşa ı çın bir

eliği beş şilindir.(Nüshası bir kuruştur.) Posta ücreti

MAHALLİ MÜRACA'AT





rından iki tekriri haline bir kuruş alınır.


3 Haziran Efrenci Sene 1894(Siyasiyat,Edebiyat ve

ndan Bahs Eder.) 23 Mayıs Rumi Sene 131 O

İFADE-İ MAHSUSA

İntibah

Te v a r ih= i muhtelifede bir mevki-i mahsus ihraz eylemiş

vatanımız (Kıbrıs ceziresi) devlet-i alliyye-i Osmaniye

a l ik in d e n bulunarak havi olduğu a h a l i= i is l a m i y e s i dahi o

celili hamil olarak yaşadığı tavsiye şüphesiz hacet

r.

ve vatanın sadıkı bulunan (Kıbrıs) "Osmanlı"

olan heyet-i mefhumenin menafi' u m ü m iy e s i n e ve 'al-el-

73

u s ü s ceziremiz ehalisinin hüsn-i i m t i z a c ın a hidmet edenlere

s t ir a k gayretinde bulunmak vazife-i n a z i f e s i y l e mükellefdir.

Fakat devlet ve vatanımız yalnız devlet-i aliyye-i

s m a n iy e t d e n 'ibaret bulunmayıp hilafet mukaddese-i

dahi tefrik kabul etmez mertebede gerek devlet-i

ve gerek h a n e d a n= ı Osmaniye'ye merbut bulunduğu

etle (Kıbrısı)mız dahi hasetse, h i l af'e t= i i s l a m i y e n in hadim

ikatleri zümresine iltihaka meyaldir.

İşbu meylini resmen i l l a n eden "Kıbrıs" cehalet ve

as·yusiyet saikasıyla Osmanlılar'ı tekabühe cür'et eyleyen

erileri redd ve cerh için asla tereddüd gösteremez. Çünki

din-i mübeyyine r i i a y e t ve ahkamına tatbik-i

yolundaki temayül attan Osmanlılar'ın idare ve

icra'at ve harekatında, v ü c ü d= u devletin k u v a= y ı

'esini tahkim eyleyecek mu h a s e n a t ve Türkiyyat'tan başka

ey görülmeyeceği 'aleme karşı i d t a ve i s b a t a hazırdır.

(Kıbrıs)ımız s e l a b e t ve sadakatin yani Allah'a itaat ve

u' mefhumumuz halife-i resul Rabbül' alemin efendimize

bbetin m i z a c= ı Osman ile en ziyade im t i z a c eden

s i y a t= ı r u h a n i y e d e n bulunması ile dahi i'tikadını tahkim

r e k (medeniyet-i hazirenin hi f e y a s ın a vakıf oldum) hükm-i

ına düşüp mazi-i ma'neviyetimizi ayaklar altına almaktan

meyen "başı bozuk"lara karşı şer' şerife ile a d a b v ı

e - ı Osmaniye'nin menba' Tanzimat ve ıslahat ve

devlet ve millet olduğunu m u r a n e v i iddiadan gerı

74

lmaz. Zira her nev' Türkiyat ve muvaffakiyetin i s t i n a d a g a h ı

ir milletin m e t a n e t= i r u h a n iy e s id i r , metanet-i ruhaniye dahi

ü r k iy a t= ı medeniyyeden istifade etmekle beraber milleti

den kaçırmamakla muhafaza olunur k ü v a= y ı

a'neviyedendir.

Kavm-ı n e c i b= i Osmaniye'nin m e h a b e t v i medeniye si

bahş aktar-I 'amaldir. Osmanlılar'ın sadakat ve

ahlakının temizliği, kanaat ve metaneti darb-ı

girmiştir.

Böyle bir kavm-ı n e c i b e y e m e n s ü b olmakla müftehir

bir ferd-i tasavvur edemeyen "Kıbrıs" akvam-I

h a s a i l v i hamide cihetiyle emsalinin mümtazı

bir sahib-i iktidara malik olmak şerefinde bulunduğu

sebet düşürdükçe nutuklar I r a d i 1 e m ü s a le m e t v i

ar etmekden kendini alamaz.

AHV AL-İ 'ALEM

Bu sırada politika ahvali öyle bir s ü k ü n e t t e d ir ki insan

·-i beşerin en mesud ve bahtiyarlı bir zamanede yaşadığını

ve beklide hükm edebilir.

Bütün Avrupa h ü k ü m d a r a n ı ile r i c a L i s i y a s i y e s in in her

miyenin bekası teminattan dem üremekde ve gazeteler

· bunların nakliyle artık afak-ı siyasiyyede bir zulumet-i

işenin vücudu olmadığından e f k a r v ı "u m ü m i y e y i itminan

ine sevk etmektedirler.

75

İttifak meselesi teşkil eden devletlerin müddeti

liselerine ve Rusya i 1 e İngiltere'nin mukarenet

ü t e m a y il e l e r in e bakılınca hakikaten politikaca bir korku

Madem ki "u m ü m v ı düvel-i muazzama huzur ve asayişin

emrine müttefik-el-efkar v e l m a l d ır l a r ya bu kadar

arikat ve t e c h i z a t ve onu t e v l i d eden m e s a r if a t fevk-el

e 'askeriyeye ne hacettir? Sual olunacak olur ise "Eğer

ve salah ol cenge!" zarb meseli cevap "u m ü m v ı

verilir. Bu t e d a r ik a t v ı ihtiyatiye pek güzel!

şu muhafaza-i sulh ve salah maddesi gayet bi-haldir.

h a f ı z a= i asayiş uğrunda l a y e n k a t ' m u s a r ı fv ı mübreme

olunmaktadır, ki bu hal doğru bir hesabca kısa bir

daha muzır ve m e h l ü k e d ir ,

'Acaba her bir devlet ve hükumet bu suretle sulh

devam eden muharebe-i n ü k ü d i y e y e tahammül

ileceğimizdir? İşte asıl nokta-i müşkile budur.

Avrupa'nın ekser b i l a d ın d a ve ez-cümle İtalya'da zaruret

y e l e r inden, do 1 ayı sos ya 1 is t efkarın a düşmüş ve ika' ve

çekinmemekde bulunmuş olan güruhun h a r e k a t= ı

·aları ve def' mesabesinde bulunan k ü h= i maliyenin hep

en güne tekessür eden m e s a r ıf= ı askeriyeye tahsis

eleri piş-i nazar-ı dikkate alındıkça h a l v i hazırın

m ü d d e t devamı n a k a b iu l gibidir.

76

Nihayet el -emir düvel-i mevcuda tahammül-ü f'e r s a olan

e s a r if e nihayet vermek için ya ih t i y a r v ı muharebeye

y a h ü d birbirleriyle uyuşup terk-i silaha mecbur olacakladır.

Eğerçe Rusya'nın Almanya'ya yani ititfak-ı s e l a s e y e

den ma il= i m e k a r e n e t ise o halde m e v c ü d bulunan gerginlik

açıklık d ü z c a düşmanlık ortadan kalkmış ve m ü c i b= i

o 1 an mes a i 1- i mu a 11 ak an 1 n bir suret iti 1 a fk ar an e

bir çare bulunmuş olacaktır ki evvel zaman

k u v a= y ı askeriye ve t c n z i l= i m u s ür ıf cariyeye

hasıl olur.

Ava ne Rusya'nın ve nede düvel-i s a ir e n in bu kadar

boğulmuş iken i s t ih s a l v i m a k a s id için bir taraf

nm adı k ç a boş boşun a terk- i si 1 ah efkarın a düşmeyecek 1 eri

olunur. Diğer cihete bakıldıkça İngiltere devleti tezyid-i

in= i harbiyesi çün mukaddeme yirmi beş milyon İngiliz

s ın ın tahsisine m ü s a r a a t eylediği mesellü ahiren Fransa'da

tezyid ve ikmal maddesi ehemmiyetle mevkı'

konulmuş ve bu defa İtalya'da dahi bu teklif

bulmuş olduğundan bu haller cümleten ilerisi çün bir

ete mukaddime 'ad olunabilirler.

Me ' h e z a me'muldur ki bugünki günde ihtimal ki garip

istikbale bir gaile zuhur e t m e y e c e k t i r ı Lü k in ahval-i

akbeleye temdid nazar olunmalıdır.

kalben s a ı a d e tv i umumiye müsalemetle kaim ve

ır.

77

Şu kadar vardır ki bazen evdeki hesap .arşı pazarına


L e f k o ş a k az a s ı m ah k e m e - i n i z am i y e mü m e y y i z 1 e i r n d e n~

Lisandır Yediş Efendi t e k a ü d çıkarılarak eylül

id a s ın d a n işten k e ff- i yed edeceği m ü s t e h b e r a t v ı

s ü k a d a n d ır ,

Mü s t e h b e r a t ıın ız d a nazaran her karyede sabıkalı ve

bozuk çvünmelerin is a l i y e s in in i mübeyyin mahalle

ve komisyonu trafından bir liste tanzimiyle kaza

is erliğine irs a 1 ve i 'tası ta' mimen karye ve

isyanlardan taleb olunmuş t a h k i k a t ım ız a göre liste tanzim

merci'ne takdim olduğundan mezkur listede isimleri

eşhasın tasarruflarında bulunan eslihe olunup

an sonra dahi hiçbir sebeple silah taşımalarına müsaade

mayacaktır.

Bu tedbir şekavet ve cinayetin bir dereceye kadar

'ine medar olabileceği cihetle mücib-i memnuniyedir.

Velayet, müşteşar ve med'i 'umüm-ı daireleri m a h= ı

on birinci günü Karlıdağ'a nakil olunacaktır.

Polis z a b ıt a n ın d a n Ali Osman Efendi vazifesi esnesında

atlandığı cihetle mahiye iki lira ile t e k a ü d çıkarıldığı

ar olunmuştur.

78

(Kasd-ı İntihar)

Le fk o şalı Yorgo Serkidis namında bir Hıristiyan

enleri intihar kasdıyla kendi kendini temsim etmiş ise de

hekimler yetişecek tahliyesine muvaffak olmuş

m e v s ü k a n istihbar olunmuştur.

Fi 1 Mayıs Efenci Sene 1894

Lef k o ş a Cum ' a Pazarı F i yatı :

Buğday_Kilesi on dörtten yirmi kuruşa kadar

Arpa_Litresi on altı kuruşa kadar

Y k_ Litresi on altı kuruş

Zeyt Yağı_Litresi 15'den 17 kuruşa kadar

Kuru bakla_Kıyyesi 30 paradan 40 paraya kadar

Ekşi limon behr yüzü otuz beş kuruştan elli kuruşa

ŞUÔN A T-1 OSMANİYYE

Teb'a-i devlet-i aliyyeden müteşekkil bir şirket-i

ma'rifetiyle Beyrut liman ve rıhtımı inşası

i a t in e tevkife Trablus, Şam'da bir liman verıhtım i n ş a ş ı ve

Şam'dan kadar tevdid ve işgali ic a b a t ve i l c a a tv ı

cümlesinden görünen bir şimendifer hattı

-azının dahi mahallince teşkil olunacak bir şirket-i

nıye-ı vatanıyye ısmıne ihsan buyurulması istid'a

uğu d e rv s a t a d e t > i evrak havasında mu t a l a a olunmuştur.

'ADİS-İ HABERHİYYE

Heviç'in Lonra'ya Seyahati

79

Ma'lumdur ki Çar Heviç, Kraliçesi hazretlerinin

oburga'dan beraberce Londra'ya götürmüştür olduğu

i ş a n l ıs ın ı bir ay ziyaret-i takriben Londra'ya seyahat

ecektir.

Bu seyahate bir ehemmiye-i mahsusa atf ve is n a d ile hal

i' çar hazretlerinin emri üzerine icra kılınacağından gerek

e ş a r= ı ileyh Çar'ın ve gerek Çar Heviç'in im a l > i m ü s a l e m e t

s t e r a n e l e r in e dal edip kini beyan ediyor Çar Viç'in

seyahati bulunla ikinci defa olmak üzere v a k ı'

Napoli'dan (Peşzelvid) gazetesine yazılan bir mektup

anlaşıldığına göre şehr-i mezkür civarında bir

y ü k eşkıya ile İtalya askeri metanında bir müsademe vuku'

arak neticesinde askir-i merkume firara mecbur olmuştur.

Bazı Rusya bahriye kumpanyaları vapurlarının henğam

hükümetin emrine bırakılacağı mezkur kumpanyalar

a v e l e n a m e s in d e mündericdir. Şimdi ise bu kaydın 'alel

Rusya seyr-i s e f a ir kumpanyaları m u k a v e l e n a m e l e r i n e

Rusya hükumetince iltizam edildiğinden hükümet

bahriye nezareti, maliye nezareti m e t m ü r in iy l e

·an evvel babda m ü z a k a r a t a i b t id a r eylemiştir.

Bu sene k u d s i şerife-i v ü r ü d eden Rusya z ü erının

on iki bin kişiyi mütecaviz bulunduğu istihbar

80

ın (Rus Çilid) tarafından mübaya'a ve işletilmesi

Bir Fransız hey'et-i maliyesi tarafından işlettirilmekde

n yağcı_ Kuds-ı şerif demir dolu hattının ahiren hüsn-i

re olunmaması haylice zarar verdiğinden hattın f ü r ü h t u n a

s e b b ü s olunmuş ve haber aldığımıza göre hatt-ı m e z k ü r u n

esavvur bulunmuştur.

Hatt-ı m e z k ü r u n mevkı' tedavüle çıkarılan ve dört yüz

k mukabilinde f ü r ü h a t edilen hisse-i s e n e d a t ı bugün

asada seksen franga kadar tenzil etmiştir.

Yeni Bir Ada Keşfi

( ) namında küçük bir adanın keşf olunduğu ve

ü n u n d a sakin ahalinin mütehayyiş olup adanın bir prens

a f ın d a n idare edilmekde olduğu Avrupa ülkelerinin son

r d ik l e r i ma'lfımattan paylaşmıştır.

KISM-1 EDEBİ

Hasta, y a h u d j müteverrim bir genç:

Ömrün en güzel devinde eyvah!

Bir, berk-i haza.ne_ ah! Dönmüş

Ve cihandaki renk-i tab sönmüş

Ya r a b ! Ne bu i n k ı l a b= ı n a g a h ?

Bir hasta mı, bir verem mi bilmem!

Ma n z ü r u m olan şu levh-i sevda

Eylerdi v is a l= i yarı hülya,

Fikride gezerdi hep o gülfem

Yad eyleyerek figan ederdi

81

Mazideki bi bedel zamanı,

Cananla geçen güzel zamanı

Firkat idi en birinci derdi!

Geldikçe hayale rüy-ı d i l d a r

Bir hande olur yüzünde zahir

Tasvirde her beliğ, şair

Eylerdi k e m a l= i aczin izhar

Encam düşüp f ir a ş a b i t a b

Gittikçe t e z a y ü d etti zarı,

Feryad ediyordu i z t ir a r ı

Nevmid idi olmadan ş if'a y a b

Bir hançere söz öksürükten

Meslüb-u huzur olurdu her g a h

Bitmezdi enini sahneden ah!

Olmuş idi kalbi:ye'se mekmen!

Canana h i t a b ederdi şöyle:

İmdadıma gel, a şive-ger sen!

Hicranzede, bir esirinim ben!

Ettin beni b i m e c a I böyle!

Mazlum bana kainat, sensiz!

Ey işveli, ney hilal amal!

Bir bar_giran hayat,sensiz!

Bari beni son nefesde canan

Kılmazsa tebessümle h o ş k a n ,

Safi ecel, sonuca bir cam

82

... kalırdı çeşm-i nalan! ...

Bir bang hafi diyor ki: Ey yar!

Aç gülşen-i kaddese doğru şeh-per

.A.guşunu açtı hep melekler

Ben de ederim! Şöyle de ısrar:

Dünyada o ni'ır-ı dil dururken

La h u t e tenezzül eylemem ben

Bir başka sürüş istemem ben

Git pişgehimden ey ecel sen!

İnsandan eğerce derd-i sır çok

Ama ateşi en büyük b e l a d ır ! !

Yoktur ona çare ey gönül! Yok

Bir bark-ı cihan nekbet-i e f'r ü z

Bir hanede eyliyorsdu c e v l a n

Çeşman sema olurdu g ir y a n

Ol gün ki: Cihandı hep sihirvaz!

Şiddetle h e b ü b ederdi sır sır,

Dağlar, dereler de inliyordu

Güşem dahi şöyle inliyordu

Fe r y a d ! ... Sema açıldı yer yer

Envar dolup fezaya çıktı

Terk eyleyerek de hanedanı,

Şu zelve sefalet aşiyanı!

Bir avuç s a f'a n e m a y a çıktı!

evda: Biliniz verem demektir!

83

"Remzi" dahi işte etti i ş p a t ,

Var mı acaba halas? Heyhat!

Dar ve ona zehr-i gam demektir!

Efsus! ... ki aşka oldu kurban

Gülizar-ı bekaya azın eden genç

Şairdi ..... eyleyen genç! ...

Matem tutun ey s u h a n= s e r a y a n !

Dersa'adet Zira'at Bankası

Evrak Kalemi Hilefasından

Vudinalı Remzi


Yadigar-I Muhabbet

Mab' ad

Müellifi

Nazım

O cihetle kah me'yfısiyetinden çatlamak derecelerine

g a r ib a n e ah ve e f g a r eder; kah hemşiresinin m e v a t id

ferifte olarak ümid ve salatle m a t s u m a n e

epaş olurdu.

Ne v b e r- Hanım Gazi köyüne azimetinden beş gün sonra

mum' ihya tarafından şu me'alde bi k a ğ ıt c ık aldı:

er'en Mucib'e"

Zat-ı Samilerini tasdi' etmek fikriyle kalemi elime

um da ne yolda tasvir m a k s ü d edeceğimi bilemiyorum! ...

84

Evet! Şimdi Ke m a l v i k a n a t a t l e diyebilirim ki gönüller

eyninde ezeli bir aşinalık var etmiş! Zira ni'met-i iltifat

ende perveranelerine mahzar olduğum günden beri en büyük

melim hidmet-i seniyyeleri şerefine n a i l iy y e t m e n e y a t ın d a n

arettir.

Bendeniz zaten müddehanlığa alışmış insanlarda değilim

ik a d a t ve m a t r u z a t u m d a riyadan bir eser bulunabilirisn! ...

Efendimize olan sebat sıdk-ı mahsus c a r p a n e m ıse

m e r s ü s gibi ilel-ebed rehin ve her zeval olmaktan

Hiçbir vakitte, hiçbir hadise ile renk pezir tegayyür

bilmek ihtimali yoktur!

Binaenaleyh şimdilik o mebhasdan keff-i lisan ediyorum.

İstanbul' dan Edeli bugün tam iki ay oluyor değil

Allah bilir, şu müddet zarfında iki saat huzur-u kalb ile

t geçiremedim desem mübalağa edilmemiş olur! " Gam

esinin budur havası, efgandır o ma'bedin d i t a s ıl " Acaba

y a d a cariyeniz kadar da biçare bir mahluk var mıdır?

'Le t s ir a t v ı v ic d a n iy e m i nasıl arz edeyim? Kalp aliyelerini

e r im l e mükedder etmek istemiyorum! Ma t m a f iy e bu b a b d a

ü t etmeyi h i l a f'< ı 'ubudiyet ve sadakat 'ad eyliyorum!

Veli-1 ni'met pederimin keyifsizliği dün yine avdet etti!

halde muztaribdir. Suret-i tedavisine m e ı m ü r olan

adan bazıları b il a ender b il a kabilinden olmak üzere

ay kadar Bursa'ya gitmelerini tavsiye ediyor.

85

Ah ... Bu gidişle galiba felek bizi İstanbul'a hasret

ecek! Ne garip bir tecelliye mahzar olduğumu elbette takdir

yururusunuz ya? ...

Böyle müthiş ve azim bir felakete eshab-ı v ü c ü d ve

alden başka kim tahammül ede bilir!

Mab'adı Var.

T ARİH-İ FELSEFE

1

Felsefe Nedir'?

Biz neyiz? Nereden geliyoruz? Nereye gidiyoruz? Ne ı ç ın

..--ı zemindeyiz?

Bir şahs-ı zatın tarafından bu sualler i r a d ve m e s a il-j

hal ve istihkam-I mahiyeti için _ iyi, fena bezl-i

ve sarf-ı g ü r i ş edildiği gün felsefe k e h v a r e= i z i b

Fi'l hakika felsefe, 'ulfım-u h a z ır a n ı n cümlesini şamil

üzere bir " ilm insanı"dır. Mebn-i aleyhi insandır.

mevzı1'ı, tabi'at-ı insaniyyeyi, insanların mebden

ve hatvezen-i ikdam oldukları nihayeti

e k t e d ir ı Bfi l u c a h söylenilecek olursa m e s a i l v i sabıkanın

esi bir mesele-i münferideye mincer olu ki o meselede:

Zira biz kendimizi iyiden iyiye bilsek ve tanısak nereden

iğimızı bilirdik. Halbuki mebde-i z u h ü r u m u z u n

atından bizzat üzerimizde_hiç olmazsa birisini hamil

86

mahaldir Eğer biz kendimizi bilsek nereye

it t i ğ i m i z i fehm eder idik. Halbuki hakk mevcudiyetimizi

edecek bir 'alameti bile haiz bulunmaklığımız bizce

ımdır. Felsefe cevherini teşkil eden m e v a d itibarıyla (İlm

dır diye t a h d i d ve tarif olunabilir ve h ü k e m a y ı

addime ve "u k a l a y ı salifenin, her bir k a v a i d= i hükmiyenin

k a id e= i mücerrideye müncer olduğunu serd ve e t y a n

eklde hakları olduğu meydana çıkabilir nasıl ki çıkmıştır.

Fakat insan bir "mevcud"dur. İnsanın ne olduğunu

etmekten evvel "mevcud" gelmesinin ne manayı

ab ettiğini öğrenmek lazımdır. Mesele bir dereceye kadar

-a eder lakin bu meselenin ötesinde bir şey yoktur çünki

ötesinde ancak (gayz-ı mevcud) v e y a h u d (adem)

şurasını nazar-ı dikkatten kaçırmayalım ki

v e y a h u d varlığın ilm-i. .umumıyesı felsefenin

a-i harekettir. Zira "ilm-i v ü c ü d " olmazsa ilm-i ınsanın

e d v in= i mahal olur.

Mü t e f e r r i ' olarak bir ilm daha vardır ki felsefe ansız bir

bile atamız: bu ilm, sür'at*i intikal h a s a i s in i cami olan

hakikate vasıl olmak ıçın isti'mal olunacak u s ü l= i

bulunan ilmidir.

Bir heyet-i şinas ıçın (teleskop) ne olduğunu veyahut

is t im a l in i bilmiyor denilir mi? Biz ınsanın ve

d a t ı n ne olduğunu bilmek istiyoruz. Fakat mevcudat ve

87

sanı ne ile m u t a l ' a edeceğiz? Mu t a l a k a kuva-yı z e k a i y e m i z

ik k a t i mi z , m u t a l a t ım ı z ve m e l a h u z a t ı m ı z elenh .... i l e ı Zfi h i r

e ğ i l midir ki her şeyden evvel saydığımız ha s a i s i n ne

bilmekliğimiz i c a b eder? İşte bu hal ilm insanı için

cihet var ki o ha s a i s bir ziruh zeki gibi nazar-ı i i t i b ô r a

Dedik ki biz bu ha s a is -J mu tal 'a edeceğiz, fakat bundan

(mu tal' a) gelmesinin ne manayı if h a m ettiğini bilmemiz

değil midir? Ma t m af ih m u t a l t a n ın da ıyı ve fena

nasıl ki demir dökmenin ve çabalamanın da sur

a iy e s i n d e iyi ve fena cihetleri vardır:Haydi sur mu tal' anın

iy i s i n i bulmayı tahri edelim.

Mab'adı Var

MÜTENEVVİA

Paris'de Eyfel Kulesine muadil İngiltere'de (Vameble-yi

••..) na m= ı bahçede inşasına karar verilen bir cisim kule inşa

maktadır.Vameblesi kulesi tesmiye olunan bir n ü m ü n e v i

hakkında gazeteler bazı tafsilata girmişlerdir.Bu kule

Kulesine me ş a b e olup irtifa da ü ç y ü z seksen üç

Yani Eyfel Kulesinden yüksektir. Sıkleti Eyfel

devinde te'min edilmiştir.Kule dört ayak üzerine

ettirilmiş

lmuştur.

caların Tabi'adı

ve ayakları 85 metre zir-i zemıne

88

Bir takım meşrubat ve daha sair m e v a d e karıncaların

ü s ü m e s i neticesi olan iz t a c a t t a n kurtulmak için bir çare

ardır ki o da lavanta çiçeğinden bir miktar serpmektir. Bu

eğin kokusunu duyan karıncalar o yere asla gelmeyerek çil

vrusu gibi dağılırlar.Bazı s e m e r d a r ağaçlar ve a l e Iv h u s ü s

böcekleri karıncalardan en ziyade zarar gören

vaddendir. Bu zarardan bunları tahlis etmek isteğinizde

mezkur çiçekten biraz serperseniz m a t l ü b hasıl olmuş

Yürümek"

Macarista'nın (Tesing) kasabası sakinlerinden (Mateyas

y l u s ) isminde biri birkaç seneden beri çalışarak i c a d ve

eylemiş olduğu makineli bir nev'cezme ile r ü y= ı

yada m a ş i y e n seyr ve hareket ve istenilen mahalle azimet

abileceğini ve işbu makineli cezmelerin alet-i matmumesi

ak üzere baston şeklinde dahi bir alet icat edip bu alet

r ü y= ı derya üzerinde gezildikçe üzerinde serilip

mak dahi mümkün olabileceğini iddia etmektedir.

Tecrübesi bizzat kendisi tarafından Tuna Nehri üzerinde

a'de deryalarda icra olunacaktır.

Bu kere Amerika'da yüz otuz beş milyon frank kadar bir

ete malik bir Almanyalı b i l a varis vefat etmiştir. Bu adam

et-i ömrünü k e m a l v i zaruretle geçırıp k a f f e= i m e s a r if

günde yarım frank tahsis etmiş ımış.

89

Ern r a z v ı asabiyenin tedavisinde kesb-i ihtisas etmiş olan

oktorlardan biri kadınlar geceleyin l a a k ıl dokuz saat uyku

y u y u p bir saat dahi gündüzün uyumludur diyor.

Kadın gündüzün birkaç dakika kadar yatmağa vakti olmaz

sıhhat ve selamet vücuduna elzem olan gece uyuyacağı

kuz saatin uykusunu ertesi gün görebileceği bir işi bitirmek

in çalışarak had La z ını ın d a n tenzil eder ve gündüz akşama

beriye koşarak vücudunu yorar, hanede herkes

_ kuya yattığı zaman da eline bir kitap yahut başka bir şey

zihnini de it'ab edecek olur ise o kadın vaktinden

etmeyip sıhhat ve afiyetini artıran gece yarısından

·elki uykusunu çalışmış olur demiştir.

Sahib-i İmtiyaz

Kü f iz a d e

Mustafa Asaf

90

_.\ d e d : 9 2 , S e n e : 3 Pazar ertesi ?Zilhicce Sene 1311

KIBRIS

1 3 1 O



beraber sekiz ş i 1 indir. Ne f s - i Lefkoşa ıçın bir

beş şilindir.(Nüshası bir kuruştur.) Posta ücreti

rilmeyen mektuplar kabul olunmaz.

MAHALLİ MÜRACA'AT

Kıbrıs ceziresi n de Lefkoşa şehrinde Turunç 1 u ' da Osmanlı




ırından iki tekriri haline bir kuruş alınır.


Haziran 1894(Siyasiyyat,Edebiyat veEfrenci Sene

nun d a n Bahs Eder.) 30 Mayıs Rumi Sene 1310

İFADE-İ MAHSUSA

(Kurban Derileri)

Ma t l ü m olduğu üzere geçen üç dört seneden beri

r o ş a t d a zebh olunup faziletli Me f t i Efendi hazretlerinin

s e t= i tahtında müteşekkil komisyon mahsus-u ma'rifetiyle

kurban derileri Osman h ô im a l e s i y l e harab ve

s a n bir hale gelmiş olan İslam kabristanı diyarlarının

91

ö r t t e üç kısmını mecidden bina ve inşa olunmuş ve diğer bir

ısını dahi sene-i a t i y e d e toplanılacak kurban derileri

asılatına te'lik olunmuş idi.

İşte bu sene ayd-ı sa'id ezhahı, mahküme-i şer'iye

rafından sad ver eden a t l a m= ı m ü c e b n e c e , önümüzdeki

e r ş e m b e günü cemiyet-i celile-i İslamiye tarafından ed'iye

merasım-ı m u t t a d e ile iştigal olunarak kurbanlar zebh

unacaktır.

Binaen aliye-i e s h a b a hayrat-ı sinin-i sabıkada olduğu

.•. c h l e zebh edecekleri kurban derilerini maksad enf-ül-beyan

in komisyon m ü m= i ileyhimin yed edeceklerine bila tereddüd

f'r iz edeceklerine ümidimiz her kemaldir.

Geçen sene bu hususa dair yazdığımız bir makalede

an derileri hakkında Lefkoşa'da i f t ih a z olunan bu usül-u

s t e h s i n e n in kazazede dahi ta'mimen ismür-i hayriyye-i

hasr ve tavsiye ve ihtar etmişdik.

Ümid ederiz ki evvel babdaki ve sayemiz karın takdir ve

olup, k e m a l v i teessüfle görülmekde olan, bir takım

vesaire m e v s a t= ı hayriyenin ta'mir ve temrinine

l makderet olunacaktır.

Hele Tuzla iskelesi kabristanı böyle bir himmete eşedd

uhtaç bulunduğundan her ferdin k e m a l v i keremi ile iane

g a y r e t t e n geri kalmamaları cidden ş a n= ı hayat İslamiyete

olan m e v a d d v ı hayriyedendir.

92

AHVAL-I ALEM

Sırbistan Ahvali Yine Karışmıştır.

Kral Aleksandır'ın validetinin Sırbistan'da te'min-i

ikametleri hakkında neşr eylediği beyanname büyük

s k o ç e y n a t n ın kararı sabıkına mugayir olduğu müsellü f a n u n

derece ihlal ve hükumetin h e l a f ik r i bulunan

ikal fırkasının efkar ve a m ô l i n i p a y m a l ettiğinden naşi

ikaleri son mürettebatla delkir ve me'yus olmuşlar ve artık

hale bir nihayet vermek üzere geçende kara cevr ü cuyc

ile m ü ş a v e r e y e girişip o berenuyc hanedan kraliyesi

y h in d e bir suikast tertibine kalkışmışlardır.

Bu cemiyet-i hafiye-i reısı bulunan "Çaebinaç" n a m= ı

karlı c e r ü c ü y e prensi ile görüşmek için veya neye meth-i

olduğu halde her nasılsa hükümet istihbar ederek

derdest ile habse konmuş ve nezdinde tutulan

evrakında isimleri bulunan diğerlerini dahi

altına aldıysa da tebriye-i zimmet eylediklerinden

· salıvermiştir.

Lakin bu komite-i hafiyenin aksa-yı emeli kralın fesh

iskoyçina kararını iade etmek veyahud h a n e d a n= ı

hilmi için bir ihtilal dahili çıkarmak olduğundan

fark m e n s ü b e s i ve radikal a r e s in d e azim-i husumet

ünaferet nsıl olmuş ve bir heyet-i hakime teşkil edip

era gittikçe büyümüş ve bugünki günde Sırbistan büyük

avline gide kalmıştır.

93

Hüküm et ıse yakanın esasının tamamen muhafaza

h k a m ın a veyahud g i l y ürı= ı fesh ile i d a r e= i 'irfeseye ve

s t ik l a l i y e n i n i'lanına mecbur bulunmaktadır.

Halbuki k a n ü n v ı e s a s i y e n i n temamiyet-i hükmü ib g a ve

faz olunur ise radikaller hak kazanıp tebriye-i zimmet etmiş

e fesh edilir ise birçoğunun i'dam cezasına müstehak olmuş

acaklarından hükümet ne yapacağını bilememektedir.

-ikoleyeviç"in heyet-i v e k a l iy e s i bu buhran üzerine istifaya

ıse de kral tarafından ezhar-ı 'itimad ve emniyet

uğundan yerlerinde kalmışlar ve fakat mütereddid ve mahvf

halde bulunmuşlardır.

Ahali ise ellerini böğürlerinde tutarak ne hadiseler

çıkacağına intizar etmektedir.Hükümet h c m e c v a r i y e

hududla Sırbistan'dan bir ş e r a r e= i fesadın harca

etmemesi ıçın tedabir-i la z ım a y a müteşebbis

Hülasa kelam Sırbistan ahvali öyle bir dereceye gelmiştir

üyüyecek bir gailenin zuhuruna müsteaddedir.

İşbu ahval Sırplar'ın idare-i hükümete muktedir ademler

adıklarına bir bir han ve daldır.

Nihayet-el-emri bunları tarik-ı sükunet ve intizama

ak bir dest-i iktidarın oraya uzanması iktiza edecekdi.

kadar vardır ki öyle berbad bir mahalle girmek,

korkusu meydanda olduğu mesellü hududlarını

c a ile iktifa edilmesi dahi yekdiğerini bileceklerinden

94

ü v e l= i m a t z ü m e dahi bu sırp gürültüsüne nasıl hatme

ereceklerini düşünmektedirler.

Ma t h e z a Sırbistan'da bu hale keşmekeş iştimal devam

••. iği halde beyn-el-düvel bir çare-i ıslah bulunacaktır.

Bakalım Sırplar bu tarik ile ne olacaklardır.

(Anarhistler Nedir?)

Anarhistler bu son zamanda alemin başına kesilmiş bir

a-yı t a k a tf e r s a d ır l a r .

Bunların ha sıfat ve efkar ve niyetlerine dair kesb

"l ü m a t etmek herkesce matluyedir zannederim.

Bizim şimdiye kadar vuku bulan tatbi'at i s t il a t a t ım ız a

anarhistler cemiyetüi medeniye-i beşeriye için en n e h l ü k

muhatıreli dahiye-i d e h a y a d ı r .

Sosyalist, Komünist, nihilistler oldukça m e v z ü t a b ı pış-ı

dikkatlerinde tutarak hükumetlerin her türlü ahval

melet istibda!iyelerini izale ile hürriyet t arn e= i şahsiyenin

istihsaline sa i oldukları halde anarhistler

nan b a l e k e l iy e halefi olup dünyada ne kadar hükumet var

ümlesinin gününden hedmiyle k a f e > i n iz a m a t v ı v u k ü a n ın

. .ı ye y ı ve koministi mahv etmekle beraber emval-i

ve taksimi ve bununla ma'işelerinin te'mini

f e t r e t k a r a n e s i n d e bulunan bir kirve mel'anet-i

Bu kavm-ı ş i n a r e t v i levm şu sırada Avrupanın ekser-i

ve 'ali e l h u s ü s "Paris" şehrin de kesretle baş

95

.österip dinamit humbareleri i 1 e halkınnıce can ve

a n u m a n l ar ın ı sevindirmişlerdir.

Elde edilenlerin ekserisi c e z a= y ı a'dam ile mahkum ve

h a b a s e t= i alüdleri ma'dum edilmiş iken yıne

ü t e n e b b iy e olamayıp gayet !anud oldukları cihetle şiddet-i

e z a d a n ürkmemekde ve hareket-i f e z a h a t k a r a n e l e r in d e m ır s a n

e v a m etmekdedirler.

Anarhistlerin hareket-i vakıaları bir numune-i vahşet ve

sanın tüylerini ürpertecek derecede bir mecsume-i dehşet

p kanun-ı insan haricindedir.

Acaba b i h a im d e n işna' olan vehm-i cinsini bir s ü r e t= i

a r a n e ile mahva çalışan bu cem'iyeyt-i fesadiye ve

mu'neyi şu teşbişatğı v a h ş i y a n e y e sevk eden hale e s b a b

ir?

Şüphe yoktur kalır-el-heyden korkmamaları madesiyedir

uda din ve imansızlığın netice-i seyi'esidir.

Çünki bir Kavın ki i'tikadat-ı diniyyeden mahrum olarak

malk artık dizginsiz kalarak her türlü ef'al-i reddiye ve

z m ü m e y e mütecasir olmaları tabiidir.

Bunun neticesi ise iz m i h a l d i r ı Z'i r a meşhur İngiltereli

tor "Leytez" cenablarının dedikleri gibi (dinsiz siyaset

ksiz çadıra, müşabihidir) direği olmayan çadır karim

mayacağı meselü dini bulunmayan bir kavın ve cem'iyyetin

s k i r olamayıp bilahare d ü ç a r= ı perişan olacağı umür-i

ihiyyedendir.

96

Şu kadar denilebilir ki Avrupa düvel-i mediniyyesinden

a'zıları m e r a s i m v i diniyeye hayliden hayliye ehemmiyetsizlik

e r ıp ayak takımı sayılan sınıf-ı ahaliye hürriyet-i t a m e s e

e r m i ş l e r ve bu hale i'tikadsızlık ve aynı diniyyeye

·ayetsizliği i n t a c e her nev'i ve sefahat tecvir edildiğinden

lnız 'ulum ve f ü n ü nv u dünyeviye ile zihinlerini tahliye ve

e f s l e r i n i terbiye edenler artık i'tikadat m a d e= i mefruzesini

tarak boş dizgin hayvanları gibi her aklına geleni icraya

yu l m u ş l a r d ır .

Adana takımından bulunanlar bu ahvali gördükçe zaten

insaniye ve hukuk-ı medeniyyeyi tanımadıklarından

habasete mütecasir ola gelmişlerdir.Çaresizlik dahi

z im a m etmekle diğerlerinin mal ve mülkiyetlerine göz dikip

na i lv i amal olmak emniyyesiyle dinamit

hareleri atıp tahribata ve bu vesile ile cem'iyyet-i

v a d iv i hatrının ve t e v h il a t a düşürüp tervic-i

r a s s e d m e l m im e t k a r a n e l e r in e fırsatu olmaktadırlar.

İşte bu kabil-i ademler anarhist ü n v a n ın ı alıp her tarafa

ve budak atmışlardır.Gittikçe adetleri teksirle onların hali

bu günki günde Avrupa mu h a f i lv i siyasiye ve

ı mediniyyesindde bir mesele-i mühime-i hükmünü

herkes anarhistlerin h a r e k a t v ı ho n h o v a r e l e r in i tevdid-i

r etmiştir.

Hakk-el-insaf denilecek olursa bu babda epeyce

sa'nın ve diğer hükumetin kusur ve kabahatleri vardır.

97

Bir devlet ki m e n b n ü= y ı hükumetini ve usul-u terbiye*yi

yalnız esas madde üzerine te'sis etmek isteğinde

t e t s i r a t= ı m e m n ü n ev i dininin mahvını ve halkın

tırasını hayAle bile getirmeyip keyf ma i ş e= i hareketini

izam eder.

Velhasıl gerek Avrupa'nın ve gerek Tokat ş a ir e n i n

ikadat-ı diniyyeye mahzar olamayan a k v a m ı nice b e l a y a n ın

ve merkezi oldukları r ü= n üm ü d e ve her zerrede

y a s e t= i diyanet ile tev'am ise o m e m a l i k d e "anarhizim"

Buna delil ise b e l a d= ı islamiyye ve henüz 'akıde-i

zhebiyesi bozulmayan memalik şairedir.

İmdi Avrupa düvel-i muazzamasının iht i r a t a t ve

vesail-i umumiyeye müsara'at ve afak-ı alemi bir

müdehhişe gibi istila eden anarhistlerin i z a l e l e r in i

c e b olacak t e d a b i r koyanın i t t i h a z i n e gayret etmeleri umur

emmedendir.

Bu da beyn-el-düvel- bir kongrenin teşkiliyle um ü m= ı

el ve hükğmetin bu vahşet-i mecsumenin çare-i mahvını

alıdırlar. Çünki bu emirde takdir-i ziyade a h m a l olunur

güruh m e z k ü r e n in evvel-kadr teksir ve şiddetlerine

o 1 ur.

İstihbarat-I ahire ye göre en ziyade anarhistlerden

z ur o 1 an Frans a de V 1 eti 1 s 1 ah - 1 efkar - 1 ah a 1 i 1 ç 1 n ki 1 ise

-y ı ruhaniyesine m ü r a c a t a t etmiştir.

98

Fakat bu da kafi değildir.Bir tarafdan d i n= i nokta-i

zarı n d an f e s ad a g e 1 e n e f k ar - ı umum i y e n i n ı s 1 a ı v e d i ğ er

ndan meydana alana g ü r ü h= u habisenin t e d a b i rv i s i y a s e= i ve

"m in ma'işet hayatına eza ile vahşet elzemdir.


Mü h= ı hal efrecinin geçen üçüncü Pazar günü şiddetle

eden doludan diğer menalik cihetinden Mağusa karına

kemale ermiş m e z r ü a t ı k a m il e n dinecek derecede ve

bulunan ağnamın dahi bir çoğunu mahv ve telef ettiği

"a l t e e s s üf istihbar olunmuştur.

(Sfi.ret-i Faciada Bir Kati)

Mağusa kıtasına tabi çıkra karyeli Hacı Vasili Nikola

ye-i mezbureli istilyano Hacı Baba Le f t e r i namı h ır is t i y a n ı

h-ı hal efrecinin ikinic geçen cum'a ertesi günü bıçakla

keserek katl etmiş katil merkum hemen der-dest

taht-ı

irilmiştir.

tevkife alınmış olduğunu mahallinden

ŞUÜNAT-1 OSMANİYYE

satvet p ir a y e= i hazret-i ş e h r iy a r ın d a n an-be-an

s h u d= u ayn şükran olan terkıbat-ı askeriyeye bir, ilave-i

a olmak üzere ahd-i kariyede dördüncü ordu-yı hümayun

resi dahilinde t e ş k i l in m a y ı intizam olup t e n s i k a t ı derece-i

l ü b e d e kesb-i mükemmeliyet eden süvari (Hamidiye)

v l a r ı n a inzimamen daha on beş alayın teşkilat ve tertibatı

z ir a= y ı hüs-i hitam olduğuna binaen mezkür alaylara dahi

99

i y a t t= ı nazar kimya eser m e l ü k a n e l e r in d e devi

g e r e k Nizamiye süvari alaylarından ve gerek r u s a ve

e t h i z a n v ı "i ş a y ir d e n in t i h Ab olunan emre ve zabıtanın icra

me'muriyetleri leyde-I-istizan m a k r ü n müsa'ade-i ş e h r i y a r

e l e k= i iktidar olmuştur.

Cehud hazreti padişahı levazım için haracdan celb

ilmekde olan m u v a d in s a y e v i terrakkıyatvaye-i hazret-i

e h r iy a r d a dahilden tedariği takrir ederek bu kararın tatbik ve

r a s ı n a tereyağından ibtidat kalınmış olduğu m a t l ü m d u r .

As a k i r v i şahanenin hutbe olan ihtiyac dahi şimdiye

dar müt'ehidleri ve sattıyle tedarik edilmekte bulunmasına

halbuki bunun doğrudan doğruya is t ih z a r ı deha ehven fiyat

"" mümkün olarak bab-ül ayı ser askeri bu düccesine bu

-zden dahi bir hayli ik t i s a d a tı mümkün olacağı anlaşılmış

asına mebni bu güruh t e d a r i ğ i ıçın İzmit taraflarına

.,.·murin-i m a h ü s a a t z a m kılınmıştır.

(Şuunat-ı İslamiye)

"Zat hazret-i şehriyarı ve Afrika müzelmanları"

Bu 'in van ile "Live'rpul Me r k ü r i " n a m v ı İngiliz

zetesinde münderi bir m a k a l e v i hikmet-i isalenin aynen

bir vecezir k a r i l in kiramın in z a r v ı mesret ve

nuniyetlerine arz ederiz:

Padişah Ali Osman şu kutlu sultan Abdülhamşd Han

d i n= i i s l a m ın Afrika'yı gurbette ihraz ettiği

adıklarını bir lütf-i celil ile e r a i ' e buyurmuşlardır. İhran

100

a Kö y Li y a m Efendi bir makale-i b e l i g a i r a d

.a g s u s " şehrine "Mehmet Şit" namında bir zat kendi

.s e s in d e n büyük 1 ir a m ik d a r ı bir mebla' sarfeyledi.

-cebdeden c a m i t > i şerif ınşa ve bu kadar mebla'

f l e l e d i vCü m i t v i şerifin müezzin ve hademesine mahsus

n a l a r ve v a r id a t= ı v ü c ü h a bile sarf olumak üzere "i k a r e l e r

~a etmiş idi.Lagsus cema'ati is l a m i y e s i reısı 'Abdalı

ô y l iy a m Efendi vasıtsıyla Emir-El-mürminin ve Halife-i

. - 1 Zemin Hazretlerinin 'itbe-i perya mertebe-i

ü k a n e l e r in d e arz etmişlerdi. Padişah Hazretleri üçüncü

eden bir kıt'a m e c i d i nişan z i ş a n ın ın e h d a s ıy l a Şit

e n d in i n şu hareket-i d in d a r a n e s i n i takdir buyurmuşlardır.

Dünki gün "Mayıs efreci 8 9 4" devletüi aliyye-i

maniye'nin Livirpol şehbenderi izzetli Es'ad Ken'an Bey

şan z i ş a n ı ve b e r a t= ı hümayun m a l ik a n e= y i bal-zat La g u s t a

ıp cami' şerifin k ü ş a d ın d a nam n a m= ı hazret-i ş e h r i y d r ıy a

ak resmen Şit Efendiye teslim etemek üzere 'İbda

y l i y a m E f e n d i y e t e v d i ' e t m i ş t i r .

Livirpol'da neşrolunan (Hilal) gazetesim diyor ki:

Geçen Pazar günü ba'd-el-zahr mescid-i şerifede reisimiz

·.cem'iyyetin hitamında sami'neden biri din-i mübeyyin

imı kabul eyledi. Bununla şu som iki ay zarfında yeniden

id a edenlerin adedi üçe baliğ olmuştur.(Sa'adet)

101

(ŞUÜNAT-1 İSLAMİYE)

(Hindistan'da İslamiyetin İntişarı)

Hindistan gazetelerinin beyanatına göre din-i İslam Hind

aliyesinin her sınıf ve her sülalesi beyninde mütemadiyen

t i ş a r etmektedir.

Ez cümle İskender a b a d d e İngiliz lisanıyla tekellüm eden

ü s e l l im i n e bahusus olamak üzere bir cami' şerife k ü ş a d

ilmiştir. Bu cema'atin adedi sekseni m ü s c a v i z d i r .

Ka l k ü t a valisi Vilson'un mahdumu "Msr. Vilson" ahiren

kabul ederek "Bengal" de neşr-i i s l a m ile iştigal


Ya d ig a r v ı Muhabbet Müellifi

Mab'adı Nazım

"Ah ... Ne yalan söyleyeyim! Kalp pek m e r u t ş e t a r ıl a r ın a

te'siri Mucib olur m u t a l a s ıy l a badi-i emirde esma' hakikat

p etmemek ı çın bir hay 1 i et' ab - ı efkar ey 1 edim! ...

Nihayet, arz-ı keyfiyet etmeksizin buradan def' olup

meyi de haiz göremediğimden şu yürekpareciğimle tasdi'e

- e t y a b oldum.

Feleğin bu türlü e z a "ı n a b e c a s ın a teessüf etmemek elden

. 'mıyor .... "Bülbül ağlar,gül ciğer hun lale pür da'im

e m ı z e k in i bilmem bu dar-ı mihnetini kimdir s ü r e n l v Hü d a

ir ne derecelerde müte'sire olduğumu ta'rif edemem! İki

102

g ü n sonra mahal-i maksuda müteveccihen hareket edeceğiz!

Zaman müsaid olursa gütmezden evvel yine mektup yazarım.

"Allah aşkına vücudunuza dikkat ;taklil-i te'sire himmet

yurun uz!"

İsmetpenah, dirayet-i iktibah Mediha Hanım efendi

azretlerine s ü r e t v i mahsusa da arz eder ve leb-i tahassürle o

ü z e l gözlerinden öperim. Baki:Baki nemanda her ki nehva

(Gazi Köyünden) Mütehassireniz

"Nevber"

Biçare Mucib! Birkaç günden beri sevgilisinin, pederi

il e ş m e s i n d e n dolayı, artık bütün bütün İstanbul'a vücuduna

inmek ile intizar etmekte ve b in a e n t a l e y h dakikaya

r ik a ikbal ve mes'udiyetinin istikrarına büyük şevk ile

id v a r olmakda iken m e b h ü s 'one olan mektupüu ateşnayı bir

e nazar-ı dikkatten geçirip de bervese hadiesine tesadüf

Arada sırada gönlünü ziyaret ede g e l e n j k a f il ev i

s ir e t kilyon mahv ve zail olarak ta'rifi n a k a n i l bir suretle

feryat etmeye başladı!

Bu ikinci yare ise bal-tabi evvelinden müessir idi.

Bahusus, Mucib Bey gibi her maksadını husule getirmek

e f n a= y ı v ü c ü d eder. Ceh sene-i çalışmak i'tiyadında

asabi, şiddetperver bir delikanlının tahlif-i emel

kalben hasıl edebileceği t e t s i r a t= ı ilmiye edna-yı

a h u z a ile anlaşılacak şeylerdendir.

103

Zavallı Mediha, zamanını düşünüp de biraderine

eselliyet vermek istedikçe m ü m+ i ileyhin h a l e c a n ı bir kat

aha tezayüd ediyor, ve gayet vehim ve müzlim bir sükut

inde bulunduğu halde sözlerine i s a l e= i havale sem' itibar

e t m iy o r idi!

Mab'adı Var.


İtalya Teslilatı

İtalya silah fabrikalrında k e m a l+ i keremi ile i'malata

edilmektedir. Mezkur fabrikalarda gelecek şehr-i

zarfında ... I 7 adet tüfenk hazırlanmış ve hükümete

e s l im amade bulundurulmuş olacaktır.

Rfi.-siyeh Techizatı

Me ş hu r ( F i gar if) gazete si terk - i t e s 1 i hat i 1 e beraber

sya'daki t e c h iz a t= ı askeriyeye mutak'lik olmak üzere Beyaz

sya zabıtasına i r a d eylediği is'aleye aldığı cevapları neşr

Zabıtan mu'm-i ileyhim terk-i teslihat-ı umumiye

selesi için Almanya tarafından bir misal era'iesi münasip

cağı yolunda beyanatta bulunmuşlardır.

t e c h iz a t= ı askeriye hakkındaki t e m a y ü l a t ın bahs

sırada dahi Fransa'da intişar eden m a l l ü m a t

olarak el-yevm Rusya'nın hangi Vakit

bir

emr

ildiğinde muharebeye kıyam edebilecek h a Iv i

- ',, e m m e 1 i y e t s e fr b i r i n e b i r k a ç y ü z b i n a s k e r m e v c ü t e t m i ş .

104

Fransa'da Fizan ve Tahribat

Fransa'da (İzr) kasabasında bardaktan boşanırcasına

üzül eden baran neticesi elarak(İzr) nehri suları sekiz metre

esb irtifa' etmiş ve civar ovalar su barsak m e h t e v i oldukları

a h s ü l a t ile köprüler ve setleri tahrip ve p a m a l etmekle

cisim ağaçları kal' ve kam' eylediği ve birçok

a y v a n a t , seller sürüyüp götürerek yirmi kadar fabrikanın su

tında kaldığı Paris'den b a t e l f ir a f bildirilmiştir.

(Tur) ve(Levriyan) eyaletlerinde dahi şiddetli fırtınalar

(Tur) güvercin yumurtası cesetinde nüzul eden

lu m a h s a l a t ile bağları ve e ş c a r v ı s e m r e d a r ı mahv etmiş ve

camlarını kırmıştır.

Bu fırtınalardan methasıl hasar birkaç milyon franga

l i ğ olmuştur.

Mahalle-i mezbure ovalara yine nüzul eden baranın sekiz

arazı üzerinde sekiz santimetre ve i r t i f a t ın d a sular

s ıl olarak her tarafı bir göl şekline koymuştur.

Kolonya gazetesinin beyanata nazaran Almanya zabıtanı

fında casuslukla bala maham der-dest olunmuştur.

Bunlardan biri veslevsipdeci elbisesi l a b is ve diğeri

Fransız ordusunda onbeş iken mülkiye ötekini e d t a

ekle olup (Kasteli) ve (Gustavburug) i s t ih k a m a t ı n ın

·nlarını tanzim etmek t e ş b i ş a t ın d a imişler.

105

KISM-1 EDEBİ

Geçen Nüshadan Mab' ad

Her nev'i ilm-i insaniyenin m a k ü k u n d a olan felsefe hem

m-i v ü c ü d v e y a h u d hem sür'at-ı intikal h a s a i s i n i cami' olan

m veya ilm-i usuldür ki "mantık" ilm-i celili de ilm-i usulün

ır kısmıdır.

Felsefenin muhtelif sistemlerini nazar-ı m u t a l a t d a n

şimdi bahs ettiğimiz muhtelif nokta-i nazarlara

i n a e n onları m u t a y e n e ve tefriş edeceğiz.

Bunlarda m a t a d a ilm-i kelam denilen bir ilm daha vardır

bu ilm biraz yukarıda t l a d a d eyledikçe üç kısım felsefeyi

eden u s ü l= u ' a l i y e n in heyet-i umumiye sini

h t e v i d ir ı l l mv i ahlak dahi şecere-i felsefenin başlıca bir

"besi gibi nazar-ı i'tibara almak öteden beri adet olmuştur

ıse tecelliden neş'et etmiş bir hatadır. Fil-hakika ilm-i

kendimizi zarif ve haluk ve kerim-eşşeym edecek ve

bulmakla ve v e s a it= i m e z k ü r e n in ne suretle isti'mal

i le c e ğ in i bilmekle ilmi o 1 up binaen' aleyh alem

aklığımızın için lazım gelen vesaitin bahs eden mantık,

kuvvetli,kudretli,servetli olabildiğimiz ıçın tedariği

ed olan v e s a it t e n bahs eden ilm-i 'umumi usulun t a k s im a t v ı

f l iye sinden di r .

Şimdi, ilm-i felsefenin ne sebebe mebni "a l e m c e I-v u l ü m

·ahud f e v k v a l v a d e bir ilm-i 'umumi olduğunu anlamak

ımdır. Fil-hakika, k a f e= i 'ulüm felsefeden feyz alır, nokta-

106

hareketlerini felsefe içinde temyin eder. Zira 'ulum

a n r e n in cehlesi zeval-ervah v e y a h u d mevcudatı ve safahat-ı

uhtelifesinin bir veya birka. Türlüsünü nazar-ı muayeneden

g e ç ir m e k l e meşgul o evreler ve bunun için 'alem-i hususiye

a m ın ı alırlar.

Herdese neden bahs eder? Ecsamım mesafata tesbitinden

eğil mi? Bir tabip, bir hikmetşinas, bir kimyager ne ile

ş t ig a l eyler? Tabib mevcudatın hastaları, ve hikmetşinas ile

i m y a g e r de m u v c u d a t ı n birbirleri üzerine icra ettigi te'sir ve

s tesirlerinin hasseleri ile değil mi? Binaen'aleyh 'ulumun

mevcudattan bahseder ve h a k ık i olarak denilecek

'ulum-u m e z k ü r e mevcudatın ilm-i 'umumiyesinden

y r ıl a r a k bir nam resmi alız ederler.

Buraya kadar yazdıklarımız m u t a l a l a olunduktan sonra,

e l s e f e kendi sadakat ve f e z a y e s i n i ta'dıl ettiği vakit 'ulum

"irenin bütün sistemlerinin alt üst olacağına taaccüb etmek

Fakat felsefenin hükm ve te'siri d a i r e= i 'ulum ve

ta ötelerine kadar caridir: Felsefe cem'iyyet-i

ş e r ı y e y e hükm eder ve i'tikada/\t-ı mahsusuna aid olan

d i l a t ve tahvilat-I m ü t e t a k ıb e y i ih t il a l a t Ve i t t i ş d ş a t= ı

. asiye ve medeniyyeyi kalb eyler.

Felsefe ilmi insandır. Farz ediniz ki felsefenin neticesi

nev' insanın mevcudiyetine müncir olsun; biri amir diğeri

olsun. Derhal mütegaliblerle, eser n e m a= y ı zuhur

r.

107

Farz ediniz ki felsefe destur-u evveliyesini ta'dil ederek

er cem'iyyet-i muntazamada bazıların 'um um ıçın

üşünmeleri ve diğerleri düşünenler ıçın çalışmaları i c a b

mesını müntic olsun. Bu halde en habaset nema olan

m t iy a z a t v ı fikriyenin yanında en ziyade şiddetli cehalete

ahsur olan e f k a r v ı sefeliyenin bulunduğunu görürsünüz.

Lakin felsefe, cem'iyyet-i beşeriye

tevciye

üzerine te'sis

ildiği d e s t u r in i m ta'dil ve etmek hükm-ü.

a z k a r a n e s i n i nereden ihraç ediyor? Bu kuvvet ve hükm

e n d is in d e mevcud değildir, bu kuvvet bu hükm her zaman ve

e r devir için bir ta'bir 'alel'ade olan hakikatin içindedir.

e l s e f e de hakikattir. Münferden nazar-ı 'itibara alınırsa bir

..ı esef bir şey değ i 1 di r yani hiçbir fak at, efkar ve ar ayı

ib e s in i 'umuma kabul ettirmek bahtiyarlığına nail olursa o

İt efkar Ve ar a S 1 der ha 1 Ve kay İ' Ve hak ay 1 k h Ü km Üne girer.

Bu hal bir m a h k ü m a ı b i r rical-i devlet, bir komünist için

ilebilir mi? Hayır! Zira bu adamlar n e v i irn a ehemmiyeti

işaret t e c d i d p e r e s t a n e y i verebilirler ise de daima

s u r olan hareket m a h d ü d e l e r i t e ş k i l a t= ı medeniyyeyi kilyen

etmek derecelerine kadar giremez.

Sahib-i İmtiyaz

Kü f i z a d e

Mustafa Asaf

108

: 93 Sene:3 Pazar ertesi 14 Zilhicce Sene 13 1 1

KIBRIS1 3 1 O


Lefkoşa' dan ma' ad a mah a 11 eri ı çın bir seneliği post a

- ret i y 1 e beraber sekiz ş i 1 indir. Ne f s - i Lefkoşa için bir

e n e l i ğ i beş şilindir.(Nüshası bir kuruştur.) Posta ücreti

erilmeyen mektuplar kabul olunmaz.

MAHALLİ MÜRACA'AT

K ı b r ı s c e z i r e s i n d e L e f k o ş a ş e hr i n d e Turun ç 1 u ' d a O s m an l ı

r a a t h a n e Matbaası.Umur-ı idare ve tahririye için matbaa

mına müracaat olunur.Gönderilen evrak gazeteyle dere


ırından iki tekriri haline bir kuruş alınır.


Haziran Efrenci Sene 1894(Siyasiyat,Edebiyat ve

ü u u n d a n Bahs Eder.) 7 Haziran Rumi Sene 131 O

id-i Adha

Mü c e m m id a h te'ali bu sene-i mübareke dahi şeref ederek

-ı a d h a ile isti'ad olundu.

Bu ümmet-i muhtereme-i n a c i y e n in m a h s ü s a t ın d a n olmak

zere şu eyyam m e s t ü d a n e müstehzir ve münceli olan bi

ş a y i ş ve f ü y ü z a t s u b h a n iy e d e n is t i f'a z a için i c r a= y ı vecibe-i

·at ve "i b ô d a t edilmiştir.

(Kıbrıs)ın bu cümle-i n d c iy e d e n bulunan hey'et-i

ririyesi bütün din karındaşlarıyla m ü t e h d a l lisan olarak

109

s e a ir din ve v e z a if müselmini ifa ile hazret z iIvk i b e r y ü= i

emsal k e s i r e s i n in şeref-i idrakini dahi nasip ve meyser ederek

u id sa-di bil-cümle ihvan ve ih v a t dinimizi haklarında ve

·ali-el-husüs milletin selameti ve devletin s a t a d e t i zat meali

s e m a t m e l ü k a n e s iy l e kaim olan şehriyar d i y a n e t p e n a h

ü d a v e n d i ğ a r Mü r a h im İktinah Efendimiz hazretlerinin hakk

h il a f e t p e n a h i l e r i n d e n mübarek ve mes'ud buyurması

"i y e= i hayriyesini, lisan, sadakat ve "u b ü d iy e t l e i f'a d e= i

takdime çalıştığı gibi sair refakasına peri olarak dahi

üsekki-el-hitam eyler.

AHV AL-İ 'ALEM

İtalya meclis m e b t u s ô n ın ın geçenleri vuku' bulan

im a a t ı n d a harbiyye bütçesine müzakere olunduğu sırada baş

Mösyö ( Kırispi ) tarafından a h v a lv i umümiye-i

y a s iy y e y e dair irad kılınmış olan nutukda a h v a l= i m e z k ü r e

güzel telhis olunarak İtalya'nın halini cihette endişeleri

acağı tevzihen ir a y e kılınmıştır.

Mösyö Kırispi'nin Kolunca Rusya devleti Avrupa'da

ü n= u tam mevcut olmakla beraber k e m a lv i keremi ile

arikatında devam olup Fransa dahi seneden seneye harbiyye

çesince tezyid etmekte bulunduğu ve bir devam oldukça

ve rahat eden ittifakların müebbeden devam

ise hiç bir şey te'min edemeyeceği cihetle

ya ıçın bir gün Avrupa da yalnız kalmak i h t i m a l a t ın a

110

yekdiğerine karşı iltizam-I muamele-i şiddet

ebni her an t e d a r i k a t t a hali kalmamak ve her türlü v u k ü t a t a

arşı hazırlanmamak l e v a z ım= ı z a r ü r iy e d e n bulunuyor imiş.

Avrupa'nın her memleketi nehbat-ı harbiyyesinin

s t ik m a l i y l e meşgul bulunurken iken İtalya e n v a " i m ü ş k il a t= ı

aliyeye d ü ç a r olmuş bulunsa bile yine milel s a ir e y e e m s a l e n

rbe hazırlanmak ıçın elinden geleni sarf etmekten gerı

rmayacağı zaten b e d ih iy y a t= ı ü l i y e d e n d ir . Meclis-i

e b t u s a n d a harbiyye bütçesince en ziyaden iki yüz bin

ankdan ibaret bir tenkıh icrasına karar verilmiş ve mamafih

iki yüz bin frankın da hazine-i maliyeye bırakılmayıp yine

umür-ı harbiyeye sarf edilmek üzere harbiye

e z a r e t in e bırakılıştır.

'Li c ür e t c e mühim bir haber olmak üzere Viyana'dan iş'ar

ındığına göre Rusya ile Avusturya arasında ba'del-

ü z a k e r e kararlaştırılnış olan ticaret muahedesi geçen gün

rusburg'da imza edilmiştir.

Şu m u a h e d e n in bir emr-i vaki' halini almış olması iki

mahsulat m a t m ü l a t ın ın r e v a c= ı tam bulmasını tehsil

m u a m e l a t v ı t ic a r i y e y e keremi bahş olacağından

r m= ü m u a h e d e d e n Rusya ahalisinin de, Avusturya teb'asının

müstefia olacağı b e h i d ir .

Her tarafta kesad ve aden revactan noksan m u a m e l a t= ı

a r iy e d e n şikayet olunmakta bulunduğu bir sırada iki komşu

ticaret muahedesi 'akd etmeyip zemin ticaret

111

ylemesi Amerika'da emsali görüldüğü vecihle buhran ticari

e s e r a f i y e meydan açacak ahvalden bulunduğundan Rusya ile

vusturya'nın zamin-i mezkur üzerinde bir i'tilaf kat'i

akdine muvaffak olmaları r e f a h iy e t 'a.meyi arzu edenlerce

memnuniyet bir netice sayılmak ık t iz a eder.


Devlet-i aliyye-i Osmaniye tarafından Ortodoks

ezhebine ait Bulgarlar'a verilen bazı im t i y a z a t t a n dolayı

p az ar g ünü L e f k o ş a ' d a v e b i 1 umum k a s ab at Rum

e s t p u t h a n e l e r in d e hususi cem'iyetler vuku bulmuşdur. Bu

mesele-i me b h ü s "i n h a d an a l i l v i m y a bahs

saded haricinde bazı nutuklar i r a d olunduktan sonra

c a n i p > i s a m i y e s in e takdim olunarak üzere arz-ı hal

a k a m ın d a bu kat'a layiha tanzim ve Rum ahalisi vekilleri

cezırenın umum-ı destputları tarafından imza ve

hir olunarak m a k ü m= ı velayete irsal kılınmış olduğu

ü s t e h b e r a t mevsukamızdandır.

Rum vatandaşlarımızın ş ı cüret ve hareketlerine

kabil midir? Hatta hareket-i dahiliyesini ta'yin

e m e y e r e k haddini bilmeyen bir cem'iyetin s i y a s i y a t t a n

"d u m olan m e v a d= ı mühimme ve n a z ik e y e s in in e n d a z v ı

olması gülünçten ma'da bir şeyi in t a c edemeyeceği

~-hesizdir.

Biz v a k ı' a öteden beri her türlü t e c a v ü z a t ve harekat

l a y i k a l a r ı n ı d e f t a t l e müşahede ederek hiç birisinin h a i z v i

112

feriza hacc etmek niyet-i hayriyesiyle bu sene

emmiyet olmadığını bilir de m a p h u s a n e olan meselede bütün

ütün hadd ve vazife haricine çıkarak umfır-ı devlete

ü d a h a l e etmek isteyeceklerini kat'en hatıra getiremez idik.

Bu kere almış olduğumuz m a t l ü m a t v ı m e v s ü k a y a göre ifa-

emleketimizden canip Hicaz m a r f ir e t t ır a z a 'azimet ede

i l u m u m ih v a n= ı dinimizin sıhhat ve afiyetleri derece-i

olduğu gibi bihamdah teali o mahal mukaddesede bir

ü n e hastalık dahi yoktur.

Binaen' aleyh bilumum Hicaz müselinin sıhhatle

anlarına avdet eylemelerine i l t a f elhiyeden temenni olunur.

Her sene olduğu gibi bu sene dahi Lefkoşa'da bulunan

sıbyan mekteplerinin peyder-pey imtihanları icra

ınmakta olduğu gibi k a r i b e n mekteb-i reşidiye ş a k i r d a n ı n

ic r ô -y ı imticanları musammem bulunduğu mesmu'dur.

Tuzla kazasına tabi Maruni karyesi ahali-i

i s t iy a n iy e s i muhtarı bir madde hakkında tanzim ettiği

adetnameyi karye-i m e z k ü r e m u t t e b e r a n ın d a n ve komisyonu

Süleyman Ağa nam zatı imza ettirmek isteyip

Süleyman Ağa muhalefet göstermesiyle muhtar

e r k u m derhal bir sandalya ile m ü m a= i l e y h i şiddetle darp ve

eylemiş.Mfıma-ileyh mu'hiran iskeleye nakl olunarak

y f iy y e t polis idaresine ihbar olunmasıyla mütecasir merkum

s-dest ve tevfik olunmuştur.

113

Mu'ahiren aldığımız m a t l ü m a t a nazaran m ü m a= i l e y h

uhatralı bir halde hastahanede tedavi edilmekte bulunmuş.

Karpas nahiyesi müdürü Mösyö Bavlaki Dinekli polis

üfettişliğine nasip ve ta'yin olunarak t a+ l im a tv ı l a z ım a y ı

z e t m e k üz e r e L e f k o ş a ' y a g e 1 m i ş ti r .

Bundan evvel polis müfettişliğine ta'yin olunan zevat

m ü m e n ecnebilerden ve alel- husus İngilizceye aşina

lunanlardan iken ilk defa olarak yerliden Mösyö Dilyevando

kasabasına müfettiş ta'yin olunmakla İngilizce bilen

e r l i l e r için bir bab ma'işet deha g ü ş a d olunmuş idi. Bu kere

e'muriyet m e z k ü r e ıçın İngilizceye aşina olmak lüzumu

ortadan kaldırılarak m ü m a= i l e y h Mösyö Dinekli

me'muriyetine ta'yin kılınmıştır ki gerçekten

mucib olmuştur. Elbet bir gün olur faal-i

ve fatih polis baş k u m a n d a r ı cenabları, müddet ve

eden beri hidmet-i zabıtada istihdam olunan ve ifa ve zaifi

s ü s u n d a fedayı can etmek derecesinde i b r a r= ı sadakat ve

liyakat eden yerli müselman zabıtlarını da nazar-ı

e r v e t l e r i n e dahil ederek terfi' ve terfiye hallerine himmet

erler. (Bakalım!)

Le fk O Ş a k a Z a S ı Varidat kitabetin e Mag OS a Varidat katibi

ö s y ö Mankani Nasib ve ta'yin olunduğu müstehberdir.

Bundan evvel intihar etmek kasdıyla boğazını ustura ile

s m e k d e iken zevcesi tarafından tahlis edilen Mösyö Krek bu

e polis tarafından 'aleyhine ikame edilen d a t v a d a "Telef-i

114

efs" töhmetiyle haps olunarak hadid cezası için meclis

e v k ü t e= i c e z a i y e y e atf ve havale olunmuştur.

Garip Bir Vefat

Sabık Le fk on ika karyesi hakemi Mösyö Kır am bi geçen 1 er!

uzla iskelesinden gazinoda "ikarte" (bir nevi kağıt oyunu)

y n a m a k t a iken refikine karşı maharet izhar etmek üzere o

Tad a Oynama S 1 1 a Z 1 m g e 1 en k ağ 1 t i 1 e Oy Un efkar 1 na m UV af 1 k

e l m e s i y l e o anda oturmakta olduğu sandalyeden düşerek

e r k= i dağdağa hayat etmiş olduğu i ş a r e t= i mahalliyedendir.

Mesmü'at-ı a h i r im iz e nazaran m ü m a= il e y h zaten kalp

stalığıyla derd-mend ımış.

irtihal

Hacı Tahir Ağazade Hasan Bey'in mahdumı Tahir Bey

- ar olduğu illetten r e h= y a b olamayarak geçen cum'a ertesi

ü n ü irtihal d a r v ı beka eylemiştir.

Mfrma-ileyh ceziremızın en kadim ha n e d a n z ü d e l e r in d e n

p a h l a k v ı hamide ile mutasavvıf gençlerinden idi.Vefatı

ndini tanıyanlara te'sir ve te'süf azimi badi olmuştur.

Mamafih c e n a b= ı hakk cümleden ziyade müte'sir olan

sabr, cemil ve afiyet ihsan buyurumasını temenni


Ku d e m a v y ı r iCa 1 devlet-i aliyyeden ve a s d ik a= y ı

e i m u r in saltanat-ı seniyyeden "u t ü f e t l e Hüseyin Hamid

·efendi hazretleri dersa 'adet mahkeme-i temyiz ceza

115

a t z a Lı ğ ın d a n bu kere i t t i h a b= ı me'murin komisyonu riyaset

liyyesine nasib ve ta'yin buyurulduğu d e r s a t a d e t evrak

a v a d is i n d e m e ş h ü d basar-ı iftihar ve ib t ih a c e z olmuştur.

Cenab-ı hakk me'muriyet-i cedide mezküre-yi m ü ş a r ı

eyhin ehakk mehammperverilerine mes'u ve mütmayin ve

affe-i umur ve t e ş e b b ü s a t v ı hayriyelerinde t e v f i k a t ve

e'yidat s e m a d a n iy y e s i n e mazhar buyursun

(Kıbrıs)

Midilli ceziresinin hava gazıyla tenviri ve cezirenin bazı

e v a h l i n d e n rıhtım inşası civarda bulunan bazıve

taklıkların kurutulması için istinaf med'i "u m ü m e y l i n i

avenlerinden sa'adetli İsmail Hakkı Beyefendi tarafından

imtiyaz tale b olunmakta olduğu dersa' adet evrak

vadisinde mutal'aa olunmuştur.

Me m a l ik c i şahane müskirat varidatının tezyidi, esbabının

i h s a l i maksadıyla düyün-u 'umumiye meclis idaresinde

"d c l v m ü z a k e r e tanzim olunan l a h i y a l a r d a n birinin m e m a l i kv i

a n e d e m ü s k ir a t ın dehan rejisi gibi hükümet-i seniyye ile

ü s t e r e k -e l- menfa olmak üzere taht-ı ih s a n e alınmasını

edeni d e r s a t a d e t evrak ha vadisinde mutal'aa

116


Bora_Dolu_Seylab

Şehr-i hal r ü m i n i n sekizinci geçen pazar günü

Bulgaristan e m a r e t in i n bir hayli yerlerinde ve azan Ruscuk'ta

s i d d e t l i bir kasırgadan sonra bahar tanesi otuz sekiz gram

s ık l e t in d e dolu nüzul ve bir ç a r ik sa'at devam eyleyip bir çok

ağlar h a r a b olduğu gibi hayli hane pencerelerinin camları

ırılmış ve diğer güne h a s a r a t vuku' bulmuştur.

Fransa'da dahi geçenlerde gayetle şiddetli kasırgalar

hür edip bir hayli z a y i k a t ve h a s a r a t vuku' bulmuştur.

(Kılermon Firrar) beldesinde sa'atlerle i m t i d a d eden

kesrefine mebni şehrin bilumum mahallerini

istila ederek yollar gayri kabil mürevver bir hale

olduğu gibi şimendifer ve teleferik hatları bozulup

Bir karyede bir haneye sa'ika isabetle zuhur

erek bir çok koyun,inek ve hayvanat saire telef olduğu gibi

m e sahibi bayılıp alevler arasında kalmış ise de imdadına

tişenler tarafından tahlis edilebilmiştir. Mu t h e z a tarla ve

ve harmanlar k a m il e n h a r a b olmuştur.

(Ruşl) kasaba-i sahiliyesinde dahi şiddetle gitmekte olan

vapurun arka cihetine bir s a t ik a düşerek vapuru o kadar

smıştır ki vapur bir kaç defa olduğu noktada dönmüş ve

il kasabaya s a t ik a e s a b e t iy l e marinadan birini telef

iştir.

117

azeteleri i h r a k ın d a n başka diğer güne ha s ar a t vuku'

(Loryan) kasabasında hadi kasırga mütevelliyen altı sa'at

m t i d a d etmiş olduğu gibi geceleyin bir haneye isabet eden

~a'ikadan bir odada ve masa üzerinde bulunan bir çok

ulmamıştır.

Diğer bir kasabada dahi düşen bir s a v i k a yatmakta

lunan bir kadının yalnız saçlarını i h r a k etmiştir.

(Riyu Vehzer) kasabasında ise kasırga öldürecek şiddetle

r a v y ı hükm eylemiştir ki kasaba-i m e z k ü r e n in teleferik ve

e l e f o n hatları ile bilumum bağ ve bastonları harab olduğu

"bi bir kadın dahi fena halde korkarak müte'siren vefat

y le m i ş t ir .

(Burdev) beldesinde bir çan kulesinin s a t i k a isabet

·mekle çan çalmaya başladığından ahali-i belde yangın zuhur

i zann ile f e v k i a l a d e havf ve telaşa d ü ç a r olmuşlar ise de

üzerinde bulunan sa'atin mahv ve n a b u d olmasından

şka s a vi k a n ın diğer güne h a s a r a t ı görülmemiştir.

Amerika'nın (Pensilvanya) eyaletinin (Tirven) ve (Olida

beldelerinde dahi şiddetli bora zuhur ederek

z r u t a t ı tahrib etlediği gibi (Viçoin) beldesinde sular

ikinci katına kadar yükselmiş ve bir hayli köprü

ü n h e d i m olmuştur.

118

Baş veki 1 Mösyö (Tirikopi) mahalli affet gözden

Yunanistan'da Hareket-i Arziyye

Yunanistan'da hareket-i arziyyeden m u s ab olan fakire ve

tevzi olunmak üzere Paris'den def'a saniyede on

frank, Mısır'dan def'a r a b t a n d a on altı bin altı yüz 'aded

n g il i z lirası gönderildiği ve Pireh' de sekiz bin dirahı,

ençestır'da yedi bin beş yüz Frank toplandığı gibi s ak ı s

iynengen prensi bin marka ve Zugrafus Efendi on bin franka

;> Mösyö Rodoka'nın ki bin ve Odasa'dan Mösyö Vayaneli bin

eş yüz frank göndermişlerdir.

Geçen cum'a günü dahi etne ve pire ve kurfet ve mahal

a ir e d e h a r e k a t v ı arziyye hiss olunmuştur.

_eçirmek ve t e d a b ir v i l a z ım e y i ittihaz etmek üzere o tarafa

g it t i ğ i e v r a k= ı h a v a d is d e görülmüştür.

Avrupa'nın ekseri mahallerinde izdivac nizam cari

duğu mesellü Macaristan h ü k ü m e t ş dahi tevsi' münakehat

a mm ın d a izdivac kanunun ve za'ni düşünmüş ve bu babda

nzim olunan kanun layihası meclis-i meb'usanda ekseriyetle

olunup meclis i 'yanın a r a y tasdikine takdim kılınmış

Bu kere meclis-i meb'usanda kilitli s a m i t in m e v c ü d

lunduğu halde mevki müzakereye konulmuş ve kabulüne

il a f ara zuhuruyla beraber r u r s a y r u h a n i y e n in cümlesi

istinkaf eylemiş ve b in a e n t a l e y h ekseriyet oraya

ü r a c a t a t l a 118 r a y e karşı 139 ray ile yani yalnız yirmi bir

119

ayın ekseriyeti ile redd edilmiş ve fakat b e h m e h a l kabul

·ecrübesi der-dest bulunmuş olduğu Macaristan m a t b u l a t ı n d a

u h a k k i d ir .

ge 1 en diğer bir h a d is e v i mübremeden Mucib Bey


Yadigar-I Muhabbet

Mab'ad

Müellifi

Nazım

Mucib Bey'in Bursa hadisesinden dolayı ma'nen almış

duğu yara ne kadar derin ve feci ise Mediha Hanım'ın da

i r a d e r i n e d e r k a r olan muhabbet fevkal' a d e s i cihetle bu babda

· s edildiği ızdırap takat b i r a n d ô z a n c ondan pek de dün bir

e r t e b e d e idi, denilemez!

3 1

Filvakı' üç gün sonra biçare Nevber, peder ve m a d e r i ile

Bursa'ya azimet ettiler.

Bu halde Mucib Bey'in h is i y a t= ı m e t y u s a n e ve tefekkürat

öyle bir takım ikna'at-ı

ola bilir?

Beri def'a olmadan, daha şiddetli ;daha dehşetli zuhur

'asiye ile nasıl

bir delikanlının nihayet derecelerde mütellim

aması kabil midir?

İki üç gün içinde kıymetli biraderinin teravet cemaline

olan solukluğa girdiği gibi Mediha'nın yüreği

z l a d ı ı El c a y te'sirle hemen validesinin odasına girip yanına

rdu ve "Anneciğim! ... Şimdi burada kimse yok! Müsa'de

120

uyurursanız size gayet ciddi ve mühim bir mesele arz etmek

stiyorum. Fakat evvela v u k ü ' a gelecek kusurumun affını

sayien,mes'ulat-ı muhakkamın lütfen hüsn-ü kabulüne

s t i r h a m ederim." Yollu mukaddimecik i r a d edince Nuriye

anım müttelaşayane bir hareket e z h a r ıy l a dedi ki: "İşte seni

inliyorum, muradın her ne ise söyle!. ..

Mediha Hanım_( Biraz tefekkürden sonra) ah! Söyleme de

i l im varmıyor ama ne çare ki zaruret mecbur ediyor.

Nuriye Hanım_ A canım müsa'de ettik ya! Ne istersin!

erdin nedir? Eğer gönlün bir şey arzu ediyorsa saklama.

"lirsin ki elimden geleni diri' etmem! ...

Mediha Hanım_( şaşırarak) Teşekkür ederim anneciğim!

ey! ... Hani! ... Arz deceğim madde h ir a d e r im e 'aittir de ...

Nuriye Hanım_Ey ... Niçin ezilip büzülüyorsun?Söylese a?

Mediha Hanım_ Şu aralık kendini biraz dalgınca

-rdüğüm için bir tarafa alaka etmiş olmasından korkuyorum!

r-i 'acizaneme kalırsa münasip bir zevce bulup almalıyız!

Nuriye Hanım_( Bir miktar düşünüdkten sonra) Pekala!

bir münasibini tasavvur ettiysen haber ver! Ben de

bakayım!

Mab'adı Var

121

nazaran bu kere yıne

Protestanlarda Asar-ı Gayret

Protestanları,te'sisat-ı hayriyeleri namına geçen sene

rf eyledikleri paranın miktarı seksen beş milyon dolar

y m e t t e olup bu miktardan beş milyonun misyonerlerin

e y a h a t i n e mahsus öteki dün v ü r ü d eden İngiliz gazetelerinden

e r v id ir .

Rusya'da Kolera

Cenubu Rusya'nın yedi ay altında kolera hastalığı hükm-i

ma olmakta bulunduğunun s ü r e t v i resmiyetle tahkik eylediği

ayms) gazetesinde keşide kılınan bir t e l g r a f n a m e d e iş'ar

nmuştur.

Prens Bismark

nduğuna Prens

Fransız)

Bismark

gazetesine iş'arHamburg'dan (Rebubilik

s t a l a n d ı ğ ın d a n hanesinden dışarıya çıkmamakda imiş.

Yunanistan (Lihena) kasabasında mayıs r ü m i n in üçüncü

günü şiddetli bir kasırgadan sonra fevkal' a d e bir

s a m e t t e dolu nüzul ve iki sa'at kadar im t i d a d ederek

s a b a= i m e z k ü r e tarlaları ile kara m e t c a v r e h arazisi k a m i l e n

ab olmuştur. Il a s a r a t v a k ı'a iki milyondır.Ahmi tahmin

nur.

Kefaluniye'nin (Omali) kasabasında dahi dolu nüzul edip

~ çok h a s a r a t mucib olmuştur.

122

KISM-1 EDEBİ

Mevsisin edebiyat-I cedidemizden şair 'Ali Nazır

At ü f'e t l i Abdülhak Hamid Beyefendi hazretlerinin bir

anzume-ı rengin vahyi avarelerine nazire-i t e l m iz a n e m d i r :

ayran olur bütün şuara hoş edanızailler perestiş etmede huri l i k a n ız a

atmerlenir şüki'ı.fe-i ömrün zaman zamanakdıkça ben o çeşm-i m e l a h a t n ü m a n ız a

icran deminde yetmedi mi? Çektiğim cefa,rtık terhem eyleyiniz! Mübtelanıza!

i g ô.ne l e r l e terk ediniz aşinalığı,ersitremin yabancılığı aşinanıza

"e c h e kamer m e s a l in iz i görmeden sızın;mış idim ferifete mahrik s a d a n ız a

r şair nev zemin elheymidir, nedir?ayretteyim! O hande-i sevda f e z a n ız a

mzi zarı tatlı, hazin bir n ig a h ın ızldı esir gamze-i zulm etmenize!

Dersa'adet Ziraat Bankası


Vudinalı Remzi

Gazel

Etmiş, sana ve hep sor bahş-ı letafetMümkün mü? Seni sevmemek ey genç m e l a h a t

Can ve dil cezb eyledi ş e h b a z n ig a h ınSev demese yine bende mi? Aya bu kabahat

Zevk-i leb meyki'ı.nuna dil-i teşneyim! Ancak,Vermez bana ol neşeyi bin cam şetaret.

123

Şeb-i tabsihr hicr ile müellif figanım;Gelmez mi daha özlediğim subh-u s a t a d e t

Vakıfken o yar ha 1 - i perişanın a "Nazım"Düşmez sana bu mertebe e z h a r v ı şikayet!

Vatana Kin Bağlamak Günahtır!

Vatana garez etmek etmek günahıylaevıne garez

e s a v i d ir . Vatan aleyhinde olan bir garez hayr ile teskin

e t m e k vecibe-i insaniyettir.

Hatta(*) (Apaminondası) nam m e ş h ü d cizral vatanına bir

en alık etmemek ha ne= i nam bed a t e s a m ın ıve vatan

azanmamak ıçın vatandaşlarının kendisine ettikleri mezalim

e t a t d i y a t a k e m a l= i sabr ve m e k a n e t l e m u k a n e t l e mukavemet

·lerdi.

Bir tebliler hasedleri saikasıyla ordugahınıngün

arplığını düşünmeyerek serdarlığını Apaminondas'dan refr ve

fenn-i harbe zerre kadar vukuf olmayan bir zata

tevdi' eylediler. Vak ta ki düşmanla ateş harb ve katı

başladı. Herkes ordunun intizamsızlığından ve ser

s k e r in fakdan-ı liyakatinde düçar havf ve endişe oldukları

o y e g a n e v i bisaltın maharet ve şecaatini men cihete

takdir ve is t ih a n e edilir.

Fakat Apaminondas vatandaşlarının zulm ve i r t i s üf ın ı

hatırına getirmeyerek askeri a s a b olduğu bil-tahlis

adaşlarını semt selamet isal ederek vazife-i s a d a k a t= ı hakk

.i eylemiştir.

124

Et f a l i n

lmanya' da

u s ü l v ü tedris ve ta'limlerine en ziyade

Bu gibi v u k ü t a t ı n s a b ie sayesinde a h d a s v ı m e v a n e ' e

eydan vermemiştir.

(*) Tepeli meşhur bir c e n g a v e r d i r ı I Le v k a r )

Muharebesini kazanıp La s e d u m u n y a l ıl a r ' a

galebe çalmıştır.Tarihi hicretten 263 sene

mukaddemdir.

MÜTENEVVİ'A

Almanya Mektepleri

ehemmiyet verilmekde olduğu m a t l ü m d u r .

erlin'de ahiren neşr edilen bir resmi cetvel m ü n d e r c a t ın a

azaran Almanya dahilinde 56563 mektep bulunup bunların

a f f e s in e 7925688 çocuk devam etmekde nezaretleri altında

lunur imiş!

Bu hesaba göre ve satiy olarak her muallim ve

allimeye 61 şakird isabet etmekde ise de p e r ü s i y e dahilinde

e r e k mekteplerin ve gerek ş a k ir d a n ı n bil-nüsbe daha ziyade

ması hasebiyle her muallime 70 ş a k ir d isabet etmektedir.

Hususi mektepler için vuku' bulan sarfiyat dahil h e s a b

d i l d i ğ i halde yalnız hükumet tarafından bu m ik d a r= ı e t f a l in

"l im ve terbiyeleri için 303 milyon frankdan ziyade sarfiyat

k ü ' bulmaktır.

Sahib-i İmtiyaz

Kü f i z a d e

Mustafa Asaf

125

Aded: 94 Sene:3 Pazar ertesi 21 Zilhicce Sene 1311

KIBRIS

1 3 1 O

ŞERİA T-İ İŞTİRA

L e f k o ş a ' d an m a ' ad a m ah a 1 1 e r i ı ç ı n b i r s en e 1 i ğ i p o st a

- c r e t i y 1 e b e r ab e r s e k i z ş i 1 i n d i r . N e f s - i L e f k o ş a i ç i n b i r


-erilmeyen mektuplar kabul olunmaz.

MAHALLİ MÜRACA'AT

Kıbrıs ceziresi n de Lefkoşa şehrinde Turunç 1 u' da Osmanlı

-ıraathane Matbaası.Umur-ı idare ve tahririye için matbaa

amına müracaat olunur.Gönderilen evrak gazeteyle dere


atırından iki tekriri haline bir kuruş alınır.


- Haziran Efrenci Sene 1894(Siyasiyat,Edebiyat ve Fünundan

ahs Eder.) 13 Haziran Rumi Sene 131 O

İFADE-İ MAHSUSA

Tebdil-i idareden biri hükümet-i mahalliye Kıbrıs

a h a l i v y i i s l a m iy e n in her yüzden mahrumyetlerini

izam ederek d ü ç ürv ı gaddar ve gafalet ve hiç bir taraftan

avenet ve s iy a n e t göremediklerinden günden güne g i r if t a r v ı

ve perişaniyyet olmakta oldukları ma'altesif

ö r ü l m e k t e d i r .

126

Acaba a h a l i v y i Ls la m i y e n ln hükümet-i mahal iyesi

nazarondan sakıt ve hukuk kadime-i asliyesinin mahv ve zayi

olmasına sebep nedir?

Cezirenin idare-yi müvekkitesi İngiltere devlet-i

f e h i m e s i n e ihale olduğunu me'lun ve ahalinin itaat ve

i n k i y a d ın ı emir-i f e r m a n+ ı A.Ii hazret hilafetpenahı kıraat ve

eşr edildiği günden beri ah a l i=y i i s l üm i y e c z a t e n müellef

ldukları sabır ve metanet ve nezaket ve mütebbü'

üfehimlerine olan fert-i muhabbet ve itaatlarına mebni,

e m a l v i sükunet ve hilmiyetle şimdiye kadar hükümet-i

ahalliyenin icraatine inkiyad ve vaktiyle Lond Vüvessili

g i b i recal-i devlet ve memurin mümtaza v e b a r= ı a g a h i y e l e r i

arafından t e l t i f k ü r ô.n e olunan muamele ve vaadlere itimad

erek neticeye intizar ederlerken tebdil-i idarenin arası çok

e ç m e k s i z i n muamele başkalaşmaya idare değişmeye başladı.

Mecli-i k a v a n in in namı altında bir meclis teşkil

undu.Nüfus-u nisbeti itibar olunarak veya daha doğrusu

cihetten zuhur eden n ü m a y i ş a t a ehemiyet verilecek

Rum ve elli İngiliz me'muruna karşı üç i s l a m v ı asaf

·in olundu.

Seneden seneye a h a Li+ y i i s l a m i y e t n i n nüfusu, ehemmiyeti

hukuku z a t i l oldu. Me'muriyet yüzünden geçinen

ahali mahrum edildi.Bunların bir çoğu hicretle

e c b u r ve bir çoğu fakr ve servete duçar oldu.

127

Mu a r ifv i i s l a m i y e y e çok sükun makamından senvey cüz-i

ır mebla' mahsusa i ı t a s ıy La iktifa olunup

muavebette bulunmadı.

Müselmanlar için me'muriyet yüzünden kab-ı muayşenet

başkaca bir

ütün bütün sad olundu. Vaktiyle içinde bulunup da mu'hiran

e'muriyetinden b i c a y i ş edilen veya istirfa eden veya s ü r e t= i

"hirle keyfiyyet eyleyen bir müselman-ı memurun yerine Rum

a'yin olunmak şart kılınalı, Rumca, İngilizce, derecede lisan

esmi hükmünü aldı.

Hemen bilumum ecrak-ı matbua İngilizce ve Rumca tahrir

lunup tercümeye lüzum gösterilmedi.

Belediye idaresi müselman me'mur istihdamını abes

ördü.

Polis idaresinde tebdil-iidareden biri istihdam olunan

ü s e l m a n zabitler i f'a= y ı v a z a i f me'mureleri uğrunda bezl-i

ü c u d ederek ibraz-ı sadakat ve is b a t= ı liyakat istedikleri

a l d e bir güne mükafat ve terkibe mazhar olamadılar.

Diğer cihetten ise yalnız kendi lisanları ihtiyaca kafi

ö r ü l e r e k m ü s e v f i maaşla müfettişler ta'yin olundu.Müselman

ahitleri bundan dahi mahrum bıraktılar.

Bütün cezirede yalnız iki islam-ı i'şar nazar-ı v ü d ü r e t

h s i l d a r ı bulunmaktadır.

Bun 1 ar - Lefkoşa' ya mahsus o 1 ma k üzere senede bir kaç ay

a.h a l i= y i i s l a m iy e d e n ancak on beş kişi kadar m u a ş e r

'yin edebilip sair kazalarda istihdam olunan me'murlar ve

128

anbar eminleri ve varidat katipleri kaffeden hıristiyan

ulunmaktadır.

Postahanelerde ise yalnız bir islam me'mur bulunup o da

Rumca lisanına aşina olduğu için ta'yin olunmuştur.

A c ab a L e f k o ş a ' d an m a ' d a s a i r k az a 1 ar d a b u 1 un an b u n ı c e

h a l i= y i i s l a m iy e ve a.h a l i= y i muma ileyhin p o s t a h a n e l e r c e

htilat ve münasebeti nazar-ı dikkat ve ehemmiyete alınmaya

şayan değil midir?

El-hasıl hükümet-i mahalliye is l a m l a r ı mukadder olarak

aşatmaya ve bir kesimini de hicret ettirmeye mecbur oldular.

Kıbrıs'ın şart-ı idaresi bu mudur? Ab a l i-y i i s l a m i y e y e

ukadderir ederek ehemmiyetten ı k a t etmek reva mıdır?

Cezirede bulunan İngiliz memurlarından kaçı Türkçe

anını tahsile heves ederek ahaliye bu yüzden s u h ü l e t= i ir a e

En büyük me'murdan en küçük me'mura varıncaya kadar

mca lisanını tahsil etmek var mıdır?

Bir müselman bir İngiliz me'murunun (huzuruna çıkmaya)

olamadığı halde diğer taraftan serbestçe hallerini

latırmaya işlerini gördürmeye muktebir olmak ne demektir?

na misal aranılır ise defter-i hakanı idaresi kafi değil

·dir?

Belediye idaresine gelirsek hıristiyan mahallelerinin

zafet ve teharetine her türlü dikkat ve himmet olunduğu

129

alde müselman mahallelerine atıf-ı nazar olunduğu görülmüş

m ü d ü r ?

El-hasıl ehl-i is l a m ın hükümet-i mahalliye tarafından bu

·ehicle muamele olunmaları ahdname ahkamına ve medeniyet

anununa katiyen mugayir bulunduğundan hukuk-ı is l a m i y e n i n

aynağı hıfz ve siyanete çalışmaklığımız ve vacip hükmüne

g i r m i ş t ir .

AHV AL-İ ALEM

Sırbistan a h v a l i n c e henüz hiç bir tebdilat r ü v n e m a

lmayıp heyecan ve galeyan bir düziye devam etmekte ve

erkes zuhür-u n e t a i c e 'atf-ı i n z a r dikkat eylemektedir.

Düvel ma'zume Sırbistan'da cereyan eden ahvali şimdilik

zaktan bakıp müdahaleden müctenib bulunmuş v e r ü s i y e

evleti dahi Bulgarad'daki sefirine Sırplıların hiç bir işine

arışmayıp seyırcı kalması için emr eylemiştir.

Bu cihetle Sırbistan'da ş arş ve heyecan teşeddüt

medikçe ve yahut tüfenk patlamadıkça haricen bir müdahale

u k ü bulmayıp kendi hallerinde bırakılacaktır.

Sırplılar ise korkak ve cebin bir kavın olduklarından

iddi bir hareket yerine ş e m a n e t ve yaygara ile ezharı

umayişde bulunmaktadırlar.

Yine bu defa Fransa heyeti vükelası bazı i h t il a f a t v ı

ahiliyeden dolayı isti'fa edip reis-i cumhur "Karnu" Mister

-nehpay"ma'rifetiyle yeni vükelanın teşkiline ihtida

y le m i ş t i r .

130

Pariste çıkan "Gulva" gazetesi Fransa hükumetinin bu

son zamanda d ü ç a r olduğu m ü ş t i k a l= ı idareden kurtarılmak

ın h ü k ü m e t= i cumhuriyenin üç konsolosun yed idaresine

t e v d i ' ve bu da birinci mülkiye konsolosluğuna r e i s= i cumhur

__ { ö s y ö "Karn u' nun" ve ikinci , dare i askeriye kon so 1 o s 1 uğun a

_eneral "Sosiye" ve üçüncü bahriye konsolosluğuna admiral

=Re v iy u " veyahut "Jehruy"nin intihale ve ta'yini iktiza

deceğini beyan eyliyor.

Birinci Napolyon "Bonapart" zamanına değin Fransa

ü k ü m e t i bile konsolosların idaresinde idi. Ahiren Bonapart

ahi bir konsolosluğa d u h ü l i y l e ba'de taraf takribini bularak

mparatorluğunu i i l a n ve konsolosluk hükumetini esasından

ah ve perişan etmiş idi.

Şimdiki zamanda Fransa'da öyle bir hükumetin teşkili

evh konsolosun arasında bilahare bir ihtilaf ve

e n a d ı n zuhuruyla yekdiğeri üzerinde ed'ayı tefevvuk ve

ü c h a n etmek arzusu ve belkide i t La rı v ı kraliyet da'iyesi

ey dan alabilaceğinden konsoloslar hükumetin te'sisi

u h a z ir d e n hali olamayacağı bedihidir.

Hatta Avrupa evrak mu'teberesinden ba'zıları "Gulva"

az ete sinin bu efkarını cerh e mes a I\ r ' at göstermiş 1 erdir.

Velhasıl Fransa'da yersikada devam hükumet mümkün

amayıp şu a h v a l+ i i n k ı l a b iy e ile nihayet-el-emr olunan

ndalı hükumete bir kral veyahut bir imparatorun ku'vedi

u h t e m e l a t olunandır.

131

Avrupa harbiye a s a r v ı hayatları zuhur edenleri mesellü

al cihetindeki nihilist güruhu d ü ç a r= ı müştikal ede gelmiş ve

u defa Rusya'da nihilistler baş gösterip askere

manevralarının icrası için tahsis edilen "Simolinsk" n a m v ı

mahalde imparatorun ikamete mahsus olan s e r a b i bir hava

eydana çıkarılmış ve 1 8 8 1 tarihinde imparator ikinci

Al e k s a n d ır ' ı bir heva eden fıkra gibi kocaman bir nihilist

em'iyyetinin keşfiyle bir hayli işi has der-dest edilmiş

lduğu Petrusburg'dan k e m a l= i ehemmiyetle yazılıyor.

Rusya hükumeti bu halden pek mütevehhiş olup t e d a b i r v i

s e d i d e n in i c r a s ın ıa mesaraat göstermiştir.


Tuzla iskelesi hükumet tabibi doktor istevart Oliver

indiye'den hicret edecek olan a h a l i n a h v a l v ı sıhhıyelerine

ezaret etmek için sıhhıye me'muru ta'yin olunarak cazireden

fikan edeceği m ü s t e h b e r a t= ı mevsukadandır.

Tuzla iskelesi ahalisinden kapudan Ahmed Minku n a m= ı

s a h s bir kaç taifeyi hamil olarak. Sever olduğu sefinesiyle

g e ç e n sene 29 mayısında Ayatile ve Levf karyelerinden beş

as ester sirkat ve sefinesine tahmilan Suriye cihetine azimet

y le m i ş t i .

İsterler ki sahipleri v a k ı' adan haberdar olmalarıyla

e n d i l e r in e l e d e t l= h a c e muavenet etmek üzere buradan bir

neferi terfik edilerek tahkikat neticesi olarak s ıy d a

aymakamlığına m ü r a c t a t etlemişler ve kaymakam m ü m ü

132

eyhin himmet ve gayretleriyle ister ve sefine-i m e z k ü r e

: a ifl eri ve sarık e 1 de e di 1 erek Bey rut ve 1 aye yine i' tam ve

adan lazımgelen istintak ve tahkikat b a t d e l= ic r a bu kere

_ımason kazasına iade ve irs a 1 o 1 unmuş 1 ardır. Kapudan

erkum ise her nasılsı Antalya tarafına firar olunup

y l e m i ş t i r . Mücrim merkumunun muhakeme-i ibtidaileir icra

unup rtahdı devirtip cezaları meclis mevkutel cezaiyeye atf

e havale kılındığı mahallinden i ş t a r e olunmuştur.

Lefkoşa Suyu

İslam mahallelerinde su sahipleri hakları olan miktar su

amayarak cereyan eden mahallelerde dahi su, yolcular suyu

ide bir de kesmekte olduğu istima ve müşahede olumaktadır.

in a e n t a l e y h ol enride belediye komisyonunun ve yahud su

e'murlarının nazar-ı dikkatlerini celb ve bu babda bir güne

ayet hacet bırakılmasına himmetlerini temenni eyleriz.

Şuunat-ı Osmaniyye

Pü y i taht saltanat-I seniyyeye sehahatı tekerrür etmiş

an Sırbistan kralı haşmetli Aleksandır hazretleri şehri cari

fr e n c iy y e n i n yirmi yedinci yani haziran r ü m i n i n on beşinci

ü n ü d e r s a t a d e t e m u v a s a t edeceklerdir.

Yafe'de bir liman ile bir de rıhtım i n ş o s ı için imtiyaz

olunduğu d e r s a t a d e t evrak h a v a d i s in d e okunmuştur. Bu

aldığımız ma'lumata nazaran imtiyaz matluke muta'lik

ile e v r a k v ı müteferrika n a f i e nezaret celilesine havale

narak tahı tedkika alınmıştır.

133

İnşası teklif olunan rıhtım Beyrut rıhtımı cesamet ve

s e k l i n d e olacağı gibi sahilden şimendifer istasyonuna kadar

ır tramvay hattı dahi t e n d i d olunmak tasvir olunuyormuş.

Cidde'de liman ve rıhtım ve m ü t e f e r r i ô t ın ın suret-i

mü k e m m e l e d e inşa sı hakkında şerif s ü d ü r buyurulan emr ve

arada hazreti padişahı mucib 'aliyesince ol-babda mufassıl bir

arita ve plan tenzim etmek üzere bahriye ve nefie nezaret

elilerince er b a b v ı iktidar ve l iy a k a t ı n d a n birer mühendisin

ahal m e z k ü r e irsal kılındığı müstehberatımızdadır.

Me v a d v ı Askeriye ve Bahriye

Evrak-ı yevmiyede meal memnuniye mutala'a olunduğuna

azaran bazı Osmanlı h ü n e r v i r ô n ı tarafından icad olunan

dumansız barut"un tecrübesi hümayunu meşiri devletlü Rauf

aşa hazretlerinin riyasetleri altında teşkil eden komisyonda

ra olunmuş vacaneb tarafından ihtira' edilerek arz olunan

i ğ e r dumansız barutlarla tatbik ve mukabele olup ahiren

a f f e s in e Osmanlı dumansız barutunun merci'i ve hasseten

ü ç ü k çapta mavzer tüfenklerine pek muvaffak olduğu karar

e r il m i ş ve tanzim olunan mezbuta arz itbe'i "a l iy a kılınarak

mansız barut a'mali için bir fabrika inşası hakkında irade-i

s a n i ha a r a y sad ver olmuş ve te'sis olunacak

brikanın yevmiye dört beş yüz kaya dumansız barut

etiştirebilmesi me'mul bulunmuştur.

Abdalı Guvilyan Efendi'nin riyasetinde müteşekkil olan

iv ir p u l cem'iyyet-i is l a m i y e s i a t z a s ı günden güne tezayüd

134

e t m e k t e bulunduğu gibi cem'iyyet m e z k ü r e n i n islamiyet

akkındaki m a+ l ü m a t ın ın dahi tevfirine sırf mesai edilmekten

ali kalınmıyor.

Bu cümleden olmak üzere isti dl a' at v a k ı ' amıza nazaran

Trablus-Şam eşrafından ve ulema benamedan faziletli Seyid

"Ab d u l l a t i f Şerif Efendi ora ma'bd islamindaki kürsüde icra

r a a z ve nasihata eylemek üzere vaat olunmuş ve fazl mumu

leyh İngiltere'ye gitmek üzere bu kere der s a i a d e t e vasıl

lmuştur.

135


(Terkı-i Mevt)

Arn e r i k a t d a Şikago şehrinde "Muntahrin" namında bir

em'iyyet-i garibe teşkil etmiş ve bu cem'iyyet dünyada hal

e hayattan me'yus olanlarını refakatlerine kabul ederek

r'ad süresiyle intiharlarını ta'yin ve tecviz etmekde

lunmuştur.

"Fesubhane men fıtral halik ve seltihim 'ali enfüsihim

d Kadir Kındar"

Kafkasya'da Muhaceret

Kafkasya' da mukim te b' ai Yu n a n i y e ' nin mahrum sanan ve

e r v e t ve müste'rik faki ve zaruret olarak bulunmalarına

ebni teba-i merkumenin Sivostipol Yunan konsolosluğune

il= m e r c i ' ruhsat verilmekle beraber oraca arazi dahi t a s i s i n i

eş'ar bir is t i d t a verdikleri ve mezkur i s t id a n in muma ileyh

konsolos tarifinden Yunan hariciye nezaretine gönderdiği

Rusya gazetelerinde okunmuştur.

KISMI-I EDEBİ

Gazel

Şihab olmaz ise ben o yari neyleyeyim?Hazan içinde kalan bir, baharı neyleyeyim?

Yakarsa vakt-i civanında yar sabret ah!Dem haremdeki servetle karı neyleyeyim?

Geçerse düzih hicran içinde gençliğim ah!-Olunca pir!- V i s a lv i niğarı neyleyeyim?

Tenevvü etmedi hayfa!,Henüz hande gele.A.ma biçare dil girye bari neyleyeyim?

Gelince derd ile sad sale ah ey Remzi!O şanlı afeti ol i ş v e k a r ı neyleyeyim?

Vudiniyalı Remzi

Tebessüm

Görünce hande ve resmi sihir g ü ş l ü ş l ü ey güzel!Dil gider m e d a r e geldi aşıkane bir emel!

Talu' subha benziyar, o i b t is a m bi bedel.Getirdi ruh gıssa dair ihtiraz mahsul.

Bahardır, o rütbe n e ş e d b a r d ır tebessümün!Şüküpezar 'aşka yadigardır tebessümün!

Dersa'adet z ir a/ a t Bankası


Temizlik

En büyük Osmanlılardan ecevliya devlet h e h a n d a bir

efs-i sıhhat gibi demiş ve şu dünyada sıhhat-i v u c ü t

]mayınca insan ister malının,mülkünün hesabını b i l m e y . eek

adar zengin olsun bi-hayat olamayacağını göstermiştir.Allah

136

göstermesin,biraz uzun müddet hasta yatanlar kendi v u c ü t

sağlığının ne kadar kıymetli olduğunı tecrübe etmişlerdir.


Yadigar-I Muhabbet

Mab' ad

Müellifi

Nazım

Lakin, sen Mucib'in bir tarafa alaka ettiğini neden

ekledin?

Mediha Hanım Bazı karanından istidlal ettim! Mutlaka

irini seviyor.Çünkü c k s e r La hv a Ii n e bakıyorumda pek gamlı

:örüyorum! Bu anda Nuriye Hanımın gönlünce helecan tarı

lup sinirlerine bir gevşeklik gelerek Ke m a l > i telaş ile

-ubhanallah! Bu netlemek? Mediha! ... gerçek mi söylüyosun?

Mediha Hanım (Me k a n e t l e ) Evet efendim! Bendeniz

akikat hali arz ediyorum.Durup dururken nıçın size yalan

~öyleyeceğim ! ...

Nuriye Hanım_ Öyle ise alaka girdesinin kim olduğunda

a b i i bilirsin! değil mi? Sırrıhan şöyle ki ona göre hareket

deyim, ona göre ne yapacağımı bileyim!

Mediha Hanım Efendim doğrusunu isterseniz Nevber'i

seviyor.Hem gayet ciddi ve samimi bir surette seviyor!

yaklarınızı öpeyim valideceğim! Lütfen şuna bir himmet

uyurulursa! ...

Nuriye Hanım hayretle ve ız t ır a b ın d a n bir kelime

e l a ff u z edemeyip bir müddet öylece t e f'e k k ü r a t= ı umikaya

Ba'de kendi nefsine hitap ediyormuşcasına garıp

137

ş e y d ir ! Nevber'i nerede ne vakit görmüş ki birdenbire bu

r a d a r irtibatı kalp peyda etmiş.

Demek ki aralarındaki muhabbet pek v ü c ü d l u k verecesine

·armış da ... Aman yarabbi!! Şimdi ne yapmalı?

Mediha Hanım_ Keyfiyeti bir l is a n= ı münasiple efendim

abama tefehhüm etmeli! Ondan sonra da ise teşebbüs ederek

ır hüsnü-ü netice vermene 'inayet buyurmalı!, Belaya

akınız ki Nevber de burada yok!

Nuriye Hanım_ Elbette bu gün,yarın gelirler! Kıyamete

adar Gazi köyünde kalaxcak değiller a !? ..

Mediha Hanım Artık o cihteti sız yaparsınız.

Mediha Hanım Hayır efendim! Öyle değil; zavallı. ..

_eyın hastalığı nüksetti.

g it m i ş le r !

Yakından geçen de Biruse'ye

Nuriye Hanım Öyle mi? Ben ise hala Gazi köyünde

s a n ıy o r d u m ! Hasılı Mucib'in i s t ih s a Iv i meşruriyeti ıçın

zdivacı hususuna ben müsaade ederim; Fakat yalnız benimle

~ bitmez. Bir kere de efendi pederinizin rızası lazımdır!

i r a d e r i m in ne kadar içli bir şey olduğu mağlum! Madem ki

e v i y o r , istiyor, bize göre ve sail m e s ü d i y y e t in i is t i h z a r d a n

aşka çare olmaz.

Mab'adı Var

İnsan sıhhatini muhafaza etmek için en evvel yapacağını

r şey varsa o da temizliktir. Bir çok hastalıklardan bizi

rtaran vücudumuzu sıhhatte bulunduran temizlik dediğimiz

138

güzel hassedir. Temizliğe riayet etmeyenler bir çok

astalıkara düçar olurlar.Olurlar da nun un sebebi

·ücudlarının oturdukları yerlerin, pis ve murhartutulması

lduğunu fark etmezler. Maazallah bu hastalıklar neticede

t e h l i k e y e de çıkar.

Temiz olmak ıçın hiç makbul arz y o k t u r ı Mu r a d ederse

zengin fakir herkese n e z a f e t c dikkat edebilir.

Temizlik vücutta o 1 ur. Giyim esvab temiz

keklerden ziyade temizliğe dikkat etmek vazifesiyle

ulundurulur.İçinde is k a h ettiğimiz evimiz temiz tutulur,

b u n l a r d an başka havanında temizliği vardır. Bunları beraber

s i m d i aşağıda söyleriz.

Evin içinde bulunan bütün eşyaya evdeki adamların

g i y d ik l e r i elbiseye, çamaşıra, nezafet edecek kadındır. Yani

·in idaresi kadına verilmiş bir vazifedir. Bu suretle kadınlar

ükellefdirler. Yiyecek yemeklerimi temiz olmalı, e s v a b ım ız

· eşyamız,yatacak yataklarımız ,çarşaflarımız,yastık örtümüz

aim temiz tutulmalıdır. Bunlara erkek değil kadın bakar.

Vücudumuzu kirli tuttuğumuz halde nasıl hastalıklara

ü ç a r olacağımızı araştırıp bildirmek için izzetimizin hacmi

değildir, hem de bir doktor efendi elbet daha iyi tarif

er. Burada tavsiye olunacak madde yalnız sık sık

a t z a m i z i pis bulundurduğumuz haldeü c ü d u m u z u yıkamaktır,

hastalıklara bir misal: Mesela diş ağırısı; Allah

mseye vermesin. İnsana ne kadar eziyet ve zahmet verır, ne

139

derece rahatsız eder. Nihayetinde insan güzel bir dişini feda

etmekten başka bir şeylede bundan kurtulamaz. Buna başlıca

sebeb dişleri sık sık temizlemektir. "İnci gibi dişler" derler

de dişleri inciye benzetirler. Sanki inci bizim için daha

k ıy m e t d a r imiş. Dişlerimizn kıymetli incinin kıymetinden

yüzlerce kat ziyadedir. Bunu bilmeliyiz. Muhafazasına

nezafetine dikkat etmeliyiz.

En büyük en iyısı insan sabahleyin yemekten sonra ağzını

emız su ile çalkamağı 'adet etmelidir. Hekimler de ıyı

olduğunu tasdik ediyorlar. Bir koca karı ilacı var, asla zararlı

eğildir. Ata çayını bilirsiniz, bilmezseniz atarın on paralık

y ı r m ı paralık aldırır. Görürsünüz işte dişler bunun

İnsanın giydiği esbab de temiz olmalıdır. Çünkü

y a p r a k l a r ıy l a oğulursa hem kuvvetlenir hem temizlenir.

-üstübaşı temiz" denilince biz büsbütün, başka bir şey

nlarız. Nizamı yerinde süsü ziyneti tamam. Altmış paralık

asma dağil yedilik sekizlik satiden bir entari gıyınmiş

zannederiz. Asıl temizlik bu değildir. Bir biçare fakircağız

ltmış paralık basma giyerede yine üstü başı tertemiz olur.

albuki biri tarafdan hanım efendi on on beş kuruşluk yüklü

e geçer, ev günde yağ lekesi, eteğinde m u m t a m i l e s i görünür.

u pistir. Haricen elbisede görülebilen murdarlık lekeler ve

ü r e v v e r zaman ile hasıl olan nkesir ve yağlardandır. İnsanın

bisesi yırtık olmak eski bulunmak ayıp değildir. Yağlı

lmamalı. Üstü esvabı temiz olup da iç çamaşırı kirli olanlar

140

bir nevi riyakarlık göstermiş olurlar. Adam sende içimdekini

kim görecek diye uzun müddet çamaşır değiştirmezler.

Hanenin temiz tutulması bilhassa kadınların dikkat

edeceği bir şeydir. Bu temizliği "çat pat" denilen dereceye

ardırmamalı. Misal; iki günde bir silmeğe kalkışmamalı. İki

günde bir evine tozunu süpürge ile vermek ötesini berisini

uru bezle silmek güzel bir adet ise de temizlik diye her gün

mermer silmeyi 'alem-i adamlar caiz görmüyorlar. Hatta

olurunu bu karveden aşağı kovalarla su dökerek sildirmeyi

asla istemeyen erkekler pek çoktur. Sebebi rutubetin

ziyadeleşmesidir. Rutubet insanın sıhhatine düşman olan

şeylerdendir. Sık sık bol su ile mermer silen evde çoluk çocuk

astalıktan kurtulmaz.

Her şeyden ziyade havanın temizliğine ehemmiyet

·ermelidir. Bir çok adam kapalı bir odada oturur ve yatarlarsa

avasını kirletirler. İnsan nefes aldıça havayı alır nefes

.e r d i k ç e kirli hava çıkarır. Böyle bir odada bulunan kalabalık

danın tekmil-i havasını if s a id eder. Bu if s a d olunmuş hava

le yeniden teneffüs olunmaz, sık nefes alır. Hastalanır,

idesi bulanır başınaağrı gelir. Yatak odasının pencerelerini

atta kara kışta bile sabahleyin kalkınca açılmalı havası

·emizlenmelidir. Biz k ı Ş mevsiminde yatak odamızın,

s a b a h l e y in kalktıktan sonra kapısını aralık etmeği bile sanki

danın soğumasında korkarak asla caiz göremeyiz. Bunu caiz

141

görmemekle başımısa ağrı, vücudumuza hastalık davet etmiş

oluruz.

Herkese karşı bir çok muamele vardır ki bunlar edep ve

terbiye kaidelerine sığmaz. Her kesin yanında gösterilmesi

lazım gelen temizliğe muhalifdir. Ötekinin berikinin yanında

hart hart başını kaşımak, kulağını ayıklamak, ayaklarıyla

oynamak gerek terbiye ve nezakete ve gerek nezafete muhalif

şeylerdir. Tırnaklarını uzatmak temizliğe m u g ay e r d ir . Sokakta

alabalık arasında öksürüp aksırıktan sonra tüküren adamı

t a b a h a t l i tutmasa da bir çok adamların midesini bulandıracak

s u r e t t e hiç saygı saymayaraktan sokağın orta yerinde bunu

Japan bir adamdan kenara ve tenha bir yere tüküren adam

db ette daha terbiyeli adlandırılır. Pencereden sokağa

ükürmek, öte beri atmak dökmekde pek fena bir harekettir.

Bazıları kış gecesi külü uçurarak beş on hatırı sayılır misafir

. e akrabanın arasında münkale türkürürler. Asla adaba ve

t a h a r e t e münasip olmaz bir hareket. Hayn-i hacette ınsan

endilini ağzına tutarak tükürmeli ve ağzını silmelidir.

"a n ın d a bulunduğumuz adama karşı ağzımızı bir karış açarak

t ü k ü r ü k l e r i n i sıçratarak öksürmek tecviz edilmez. Öksürüğü

tarsa adam mendilini çıkarıp ağzına tutar ve biraz önüne

ğilerek öksürür. Burun silerken ve öksürürken hazara

rkasını dönenler iyi ediyor gibi zannedilir. Halbuki h e z a r a

ka dönmek bir nevi tahkir demek olacağı ıçın hiç bir

142

s e b e b l e meclisden yüz çevirmek tecviz edilmemelidir ve burun

s il e r k e n dosdoğru durup biraz başını eğmek kafi görülmelidir.

Burun silerken patırtı gürültü etmemeye dikkat ve bu

dikkate sofra başında pek ziyade riayet k u v a id= i

nezakettendir.

H u s ü s a t v ı müsrevde çocuklara böyle sylemek ve terbiye

bunu icab ettiği bildirmekle iktifa edilip bir takım masaller

dinletilmeli.

Sokakların ve şehrin nezafeti temizlik serlevhası altında

en evvel söylenilecek şeyler ise de bunlar belediye idaresinin

vazifesidir.

Sahib-i İmtiyaz

Kü f i z a d e

Mustafa Asaf

143

SONSÖZ

Hayatta

okunul anların

herşeyin sonunu getirmek vardır ya,

da sonu geldi işte! Bütün bu yazıları

hazırlamak artık üniversite yıllarının sonuna gelindiğini

gösterdi.Her şeyin bir bedeli vardır. Her ne kadar zevkli bir

çaılşma olduysa da stres ve sıkıntı da yanında hep

vardı.Maddi ve menevi emeğimin geçtiği, gerektiğinde geceyi

gündüz eyleyerek hazırladığım bu çalışma benim branşım

adına ilk profesyonel çalışmamdır.Bundan dolayı her ne

usurum var ise affola diyorum.

Dileğim,değerli hocalara ve sevgili öğrencilere yararlı

olmasıdır.

144

KAYNAKÇA

DEVELLİOÖLU Ferit; Osmanlıca - Türkçe Ansiklopedik

Lügat", Aydın Kitabevi Yay.,Ankara 2003

DOGAN Ahmed; "Osmanlıca-Türkçe Sözlük", Akçağ Yay.,

Ankara 1999

İmla Kılavuzu, TDK Yay., Ankara 2000

145

~1,..,,.p-,;;,4) },,..i: J,.!c. _,;..1,.ı.;_,J)':"....-!-r:-'

.s·""7ı. • .;~ rı; •.p..~

.c.ı: .•...ı... .:.,~ı •. J~ J ,;\,\ .ı.,.ı. .. - -, -'J;JJI .:..~ı,..,

':'.,:ı.,ı (), ••_..-.;. Jl;Jl.:_,.l;;..ı:.,(_.,,J.,IJj-•:+ _::..ı:_..lil .!I

,~:•ı. .,;_f; s:.ı .:ı..ı:}ı-.11'; 41·~1~T J-J.;,J.

'J·-ı..ıaıı_r-

;..ı..::L.!. ~! 51.ı..:-.ı.

( J~.!.;. J_ ; ;ı.sıı..i )

.r:.ı JI •..ı,:i}._,:S:: .:.,~l -: J J .r." \ ı.:..~

. ~..;Jı. .l ": f \.ı,, .:.,,.,_,..1 ;,.:p. .;'"• I,,;. •• .; •

j:: .ı• .'.ıJ-!:I J,'.)1$"1 ı:;_L;=.-\ 1.,-_.i,.ı:+,:- /' r,.l~\ ..(;J';" , .;.ı.,.)'J J,'.)1$"1~I .:,.,~ı ı!U:I .:lp J~ J'" , .ıf!.J'.

' J~•)'JC # J'_ ...,:...!lı.:, t

.)~ ı.!.l:j~\ [Ii J_ :;., ~ ! .:,~

:f;.. ->Y;J 'jl.,ı J\..~ ,.ı.::l\ }~JJl.it,,,,I; J. ~":'•-ı:I .;..,_,La. .!!:~~r-ı... '-;fl J' • .;Jı... J ..;J:! ..J' ıJJ'.İJ,, . . . .JI r.,.,JJI t_L- .:.,,,J· .5"..ıi. .SJ).ıl.s-· e:,~I ;j'IJI .1-;6-' ~..ıi. ,Hi)

!~.ıJJl.;"U.

kl Li:.' ~~ :;J.i-;• .:.ı.. .. ;. ,j /'kl .:Jj ır":'>' !~Ii J,ı....:l.J'_ ......ı.:::

• ı!l:k.iJ ~ ı)~.) C J,lJ\ V';- .r" •

~ .:..ı.,/i.· .:ıv .,ı .,"-:4' _,.,.;. .:..ıJ-"

.!.l:l-..il '-.ı:::JI u, )ii ,j-, ı.5"~.ı.,.

.ı...=ıı ..:.h;.ı >J> .,._ ~ J. ~ .;..ı.i ..:• ..ı::1=: ...ı.,ı J'"u. J,ı..ıli.,...

ı.!l.,...4.-,..ı,\j.J~ ;.lİJl.i r_r.lı.../.--~~;ı., .t"._ .....•~, »ı; ~· ~ J

r~.~ .~. ~-. .. . - · 'ı

/~ ,~ i..; •• 1$',.>Y;J 4,:-J ~ - .,,,;....;'-;>ı s ·®) . I .d = ~ . ! J;,;,_ ~.,...,

7 ''" .,;.,,. ,., ~/)L~~ .. ;.. ;..ı.i .J'. )>-!';' _.,ı ~ ;_,ıjl ~•• Ara•'''ZL,£ <"'j\ ·~ .d, J ~ d::...ı.. . J. .J". • ı..r-. . (: -

)l,.:;I kl .:ı.ıJ.r, .:..:·.•.• .:.,ş;_ J. '~

ı-Ll:-\J c.!l.~I'0.- ·~, ~I rlf IJ:.ı'IJI ,J\J)~.;L:iı J_ :J,.,..u: ~ ,J.ı- JI

...:-~ ti,\i v"_,,..,,,i !l;....JI~ .:.,Tj. .,<- .:.,~_~\ '":'\;:';) *' ~~ ~L

.J' •••.;_,;.ıJ ~, '-.ı.flJI ~~ ~.,,.,...,~Ai j.; ..ı._.,ı .ıJ> .:.,,;:,- .ı.~ı

t .,.,;.,ı j..:ı.

\SL).~ ..:...-; .;_ ı,.;:ı; ~J-,iJ-..J),I_\_., rl~ ..,._, ı t,-.\ . ::,.···

.)~ "': fJ-!· .:ı..ı:)i...ı.,ı ,f~\J;.\'-:".JJ:<Lı.,., .:,b~~~.,-~•J~ ;..,.1:1 ~4:İIJ .; ~ ı..,.ı .::,.;~ı;. tli ·~~\J.:.',.,..ı~' ,.,_~~ J-, \S ;,_.ı.:S., jl.,ı-il

.;-.ı...;;. Jr i~Yı..,..~.ı..{ı ci_~.AA,+.:.~ c_J.... :_;_., ..:..i%-[r !.ıJ,~i.J

)l.;..s,\ ~.4-IJ J_.0 ~},~l:. J1.,1

• .;..Ü-". ~ ~ k.ır.:,j-, .s)j ~· ~.:.;. ( ..r'...r:,' ),...,;._N· ~b ~~İ 4:,_,~:, ı.ı-fo- Jr'":'l...i...(ı ..ı,~~ Jıv ....,.. ..,:~ tr !l.ı-".ı

··J;-ı:I ~.;L, ,.ıL,_,_;J

~A .:ıı.........; r r.-!.ı Jw .ı..J..ı.:,lelJ.J .:,\JlfJ)' .ı.=:-~-1 ;1....:. cllj.öll

.;-.ı...;; Jr~ .:.ı~J ..:..._.;, ..J'.J

.:ı,~.;)_,\ ,......l._.,\ J..,1_., ..;Z t,: ..1,1..:...il.J. . . -

.ı..Ü .;;._ı.;. .:ı.ı.:..-ı~ı ~ıs:l:- r r.!.'. I~ ' .;lo:,j-, .ı..1:-". .:ı..ı:J'. f J,!..ılJI

'-:"blJ_~ ..ı,~µ ;;,r J.;LJ .,\;..J-U,:J-".' ,,tı(.ı•.. J JL.il .'.>'IJI ..=.:,~I.J. .,·uı.. .1.u .•:ı,;.,:-b ,JXi)'l .:.,Jfı

• .:ı..:::ı .); (;'I ~.,_ )~ ~\i

, ..;:f s;fJ'.·ı.5•..it;'.!1:4:'~1.,ı;ıJI I .J.,ı::!-". ,_ı.::l\ ..;!.JJ~ .J'. t:r d:• ~, • ı.i_.ı~ r.~ • '-!.I ..:..._.ı~Jilr ~l:>I • .ı.:ı._., 0:> , r.~,.s:;'W' cle-_l .;.....;. Jıv, •>'-";.ı, J_

-". µ .f ~\ ~I ı.!.,J':'J', Jrı.• .ı..:..ı.:..~ i .I';' ~l:>I

, <!l~I (l:=>I .:l.ıJ .1.ü.:.._,; .!'4 •.. .:.L!ı,- ..;ıı.... '":'~ rJ~ı..~ .:.ı:, r...ıJJI ':'.,._;.. ,..:..!,Y. ,.jı.,> ı ~~I ..ıl

•. ı./'.,---~ JU,;..\ ,.. ' '(\ .•

.Y,-·~' 1..ı: a.. .),J .:,<;ı )=i .l:'- .l:"

.:.,.ı.:.....;':'":'~;l.L:'; t,1-ı~ ,;...:;;. ~~,.;jiJ,, .ı..,:ı...,.• .s:ı, ••ı) .J'. .:l,;..);ii

• .ı_,:!J\ .s'..

-o( ;..Ü • £.;l:,, ·..ı:ı )ı-

.:, \_.,Lt- \S;; .!'4"" ~ J ~ J>--:-:_1..; J fi 4_1 ı.f-İJ ~.ı .r.')J

.;·~J.İJ .:.,l;J> 41 i~I "7'~-jJ il,-&-i:ıı> ..:..f:- e:'-ı: ~_., .•; •. ~i_l (.J;.;:

..i-"'-! ,j-, .)JvjlJ ~r.ı ~-!.ı J,-.ır.-_)I) .r: ;_;..;_; c., jl::t ki _;ı....; ti.il

..:..~J .JJJ"" '4:-J £.;~. ~~ı ~J-i 4--1..,1 ..:.."". -'::,;.. (rS...CL.J~I J-1.,1 -:ı)l l.J'-". ~ j., ,lf...ş.,,_ L....,_;.. J :_;l...:j .:,fa .:,w...,d:ly ..:..!..,:;. .,..ü \1:1 ~..c.,\ J _,.!i

,..-: ... _,~. .J-o .ı>J~ J;;.:_., 0.- ~\ri J_,;r.).~ ·r ......ıı_., µ.., ..:..(.;_ "8.,ı.J,ı..ıl.ıl ~~ .!!:.,,_., ı.J".,... ...• Jls.':-.ıJ

. . . }

fl ....i_,.!IJ ı'.:J}ll~ ~I ":~I .:,,L...., .ı .••• ,, ..•• ;: ":""J""v" ..:...1 .:ı'ı'JI

ı..r-r --:.ı)Jl ı.S"'\....I ~ )1-ı:-, .::..i%(..;;; ~~r. ~r rı,::;...ı ~ ~Jı

; . J~ J..>.:} '*' (..'ıi..i ~":t:\ ;ı....:. ..s.ıl..!J

.:cı-j(_ r_J.ıJ .:.,~;J .ıJ> ~ '":'.,.JJI.:..;~l .l.!~b j,:f .,.,;,· .ı~r · .:.ı~- ,..::,-~ ;c ~.;JI İ J' JI ,(ı. ..:iıl..ı.\;. , 0., T

,·Jwı; :.:~ ..;ı .:.\L_: ...:-11 ~ı.;;; ..,..•...)i..ı...~L'iı~' ı\sJ:+UIJJ; .A:.., ı..;. .,n.,-,_ ıı.w.;. . ., .... _: ,.·...:,,. .

:i·, ·.'-

Documents

DANIŞMAN / ok - Universitydocs.neu.edu.tr/library/6292930863.pdf · 2016. 9. 11. · ücreti y1 e beraber sekiz şi1 indir. Nefs-i Lefkoşa ıçın bir seneliği beş şilindir.(Nüshası