ĐỀ CƯƠNG ÔN THI Môn: Phương pháp luận nghiên cứu khoa học

Câu 1: Thế nào là nghiên cứu hàn lâm? Thế nào là nghiên cứu ứng dụng? Cho ví dụ minh họa? Nghiên cứu Hàn lâm: la nghiên cưu nhăm muc đich mơ rông kho tang tri thưc cua nganh khoa hoc. Nhăm hinh thanh

nên môt ly thuyêt hoăc mơ rông, phat triên kiên thưc. Kêt qua cua nghiên cưu han lâm chu yêu nhăm vao muc đich tra lơi cho cac câu hoi vê ban chât ly thuyêt cua khoa hoc (Kerlinger, 1986).

Kêt qua nghiên cưu han lâm trong kinh doanh không nhăm vao muc đich ra quyêt đinh, chung giup cac doanh nghiêp hiêu biêt vê cac quy luât trong kinh doanh đê tư đo co thê vân dung cu thê.

Kêt qua nghiên cưu han lâm thương đươc công bô trên tap chi khoa hoc han lâm. San phâm cua nghiên cưu han lâm chi co gia tri khi đươc công đông khoa hoc công nhân.

Nghiên cứu ứng dụng: La cac nghiên cưu nhăm ưng dung cac thanh tưu khoa hoc cua nganh đo vao thưc tiên cuôc sông.

Nghiên cưu ưng dung trong kinh doanh nhăm muc đich tim ra giai phap cho vân đê, cơ hôi ma môt tô chưc, doanh nghiêp đang đôi diên.

Kêt qua nghiên cưu ưng dung nhăm vao muc đich trưc tiêp hô trơ cho viêc ra quyêt đinh cua nha quan tri (VD: Nghiên cưu thi trương, Nghiên cưu giai phap…)

Trên thưc tế thi nghiên cứu thưc nghiêm đươc thưc hiên nhiêu hơn nghiên cứu ly thuyếtVí dụ: Nghiên cưu han lâm: Mô hinh tinh toan sưc tai cho cac khu du lich sinh thai.Nghiên cưu ưng dung: Áp dung mô hinh cua Cifuentes va Ceballos-Lascurain tinh toan sưc tai cac khu du lich sinh thai

tai Viêt Nam

Câu 2: Cho biết mục đích của tổng quan tài liêu và những gi cần làm trong tổng quan tài liêu? Mục đích tổng quan tài liêu: Thu thâp va nghiên cưu tai liêu la môt công viêc quan trong cần thiêt cho bât kỳ hoat đông nghiên cưu khoa hoc nao. Cac nha nghiên cưu khoa hoc luôn đoc va tra cưu tai liêu co trước đê lam nên tang cho NCKH. Đây la nguôn kiên thưc qui gia đươc tich lũy qua qua trinh nghiên cưu mang tinh lich sử lâu dai. Vi vây, muc đich cua viêc thu thâp va nghiên cưu tai liêu nhăm: - Giup cho ngươi nghiên cưu nắm đươc phương phap cua cac nghiên cưu đã thưc hiên trước đây. - Lam rõ hơn đê tai nghiên cưu cua minh. - Giup ngươi nghiên cưu co phương phap luân hay luân cư chặt chẻ hơn. - Bô sung thêm kiên thưc rông, sâu vê lĩnh vưc đang nghiên cưu. - Tranh trùng lâp với cac nghiên cưu trước đây, vi vây đơ mât thơi gian, công sưc va tai chanh. - Giup ngươi nghiên cưu xây dưng luân cư (băng chưng) đê chưng minh gia thuyêt NCKH. Những viêc cần làm trong tổng quan tài liêu:

1. Phân loại Phân loại tài liệu nghiên cứu Phân loai tai liêu đê giup cho ngươi nghiên cưu chon loc, đanh gia va sử dung tai liêu đung với lãnh vưc chuyên môn

hay đôi tương muôn nghiên cưu. Co thê chia ra 2 loai tai liêu: tai sơ câp (hay tai liêu liêu gôc) va tai liêu thư câp. Tài liêu sơ cấp: Tai liêu sơ câp la tai liêu ma ngươi nghiên cưu tư thu thâp, phong vân trưc tiêp, hoặc nguôn tai liêu cơ ban, còn it hoặc chưa đươc chu giai. Môt sô vân đê nghiên cưu co rât it tai liêu, vi vây cần phai điêu tra đê tim va kham pha ra cac nguôn tai liêu chưa đươc biêt. Ngươi nghiên cưu cần phai tô chưc, thiêt lâp phương phap đê ghi chép, thu thâp sô liêu.

Tài liêu thứ cấp: Loai tai liêu nầy co nguôn gôc tư tai liêu sơ câp đã đươc phân tich, giai thich va thao luân, diên giai. Cac nguôn tai liêu thư câp như: Sach giao khoa, bao chi, bai bao, tâp san chuyên đê, tap chi, biên ban hôi nghi, bao cao khoa hoc, internet, sach tham khao, luân văn, luân an, thông tin thông kê, hinh anh, video, băng cassette, tai liêu-văn thư, ban thao viêt tay, …

2. Xác định nguồn thu thập tài liệu

Thông tin thu thâp đê lam nghiên cưu đươc tim thây tư cac nguôn tai liêu sau: • Luân cư khoa hoc, đinh ly, qui luât, đinh luât, khai niêm,… co thê thu thâp đươc tư sach giao khoa, tai liêu chuyên nghanh, sach

chuyên khao, ... • Cac sô liêu, tai liêu đã công bô đươc tham khao tư cac bai bao trong tap chi khoa hoc, tâp san, bao cao chuyên đê khoa hoc, …. • Sô liêu thông kê đươc thu thâp tư cac Niên Giam Thông Kê: Chi cuc thông kê, Tông cuc thông kê, …. • Tai liêu lưu trữ, văn kiên, hô sơ, văn ban vê luât, chinh sach, … thu thâp tư cac cơ quan quan ly Nha nước, tô chưc chinh tri - xã

hôi. • Thông tin trên truyên hinh, truyên thanh, bao chi, … mang tinh đai chung cũng đươc thu thâp, va đươc xử ly đê lam luân cư khoa

hoc chưng minh cho vân đê khoa hoc. 3. Quy trình tổng quan tài liệu

- Tông quan tai liêu bắt đầu thông qua viêc xac đinh những tư khoa vê chu đê chung ta đang nghiên cưu- Dưa vao tư khoa chung ta tiên hanh tim kiêm tai liêu liên quan tai thư viê (truyên thông hoặc điên tử)- Liêt kê môt sô tai liêu liên quan mât thiêt đên nghiên cưu đê tai cua minh- Đoc nhanh cac tai liêu nay, đặc biêt la phần tom tắt, đặc biêt la phần tom tắt, va thu thâp cac bai viêt quan trong đôi với đê tai

cua minh- Thiêt kê sơ bô sơ đô tông kêt tai liêu- Tom tắt cac bai bao quan trong vê chu đê nghiên cưu, trich dẫn va liêt kê tai liêu tham khao- Cuôi cùng, tông kêt lai cac phần đã tom tắt, tô chưc theo danh muc cac khai niêm quan trong đã đươc tông kêt va kêt thuc phần

tông quan tai liêu thông qua viêc tông kêt những hướng chinh đã đươc nghiên cưu va nêu ra sư cần thiêt cho nghiên cưu cua minh

4. Nội dung tổng quan tài liệu:

- Những vân đê, câu hoi nghiên cưu vê chu đê nghiên cưu- Những tranh luân chinh vê chu đê nghiên cưu- Những y tương, khai niêm, ly thuyêt vê chu đê nghiên cưu- Những phương phap, công cu nghiên cưu sử dung va những tranh luân vê sử dung chung- Han chê va hướng nghiên cưu trong tương lai

Câu 3: Hãy cho biết tại sao trong nghiên cứu kiểm định ly thuyết khoa học, nhà nghiên cứu phải chọn mẫu thay vi nghiên cứu toàn bộ đám đông? Cho ví dụ minh họa? Ly do chọn mẫu trong nghiên cứu:

- Quy mô tông thê qua lớn

Câu 4: Cho biết ưu nhươc điểm của 3 phương pháp phỏng vấn: trưc diên, điên thoại và thư, email?

Phỏng vấn qua Internet

Câu 5: Cho biêt trich dẫn co vai trò như thê nao trong nghiên cưu khoa hoc?

Trich dẫn tai liêu tham khao la viêc ghi nhân những quan điêm, quan niêm, y tương cua ngươi khac đươc tac gia sử dung trong nôi dung nghiên cưu cua minh nhăm lam sang to nôi dung nghiên cưu qua đo giup cho ngươi đoc thây đươc đô chinh xac, tinh rõ rang, đô tin cây cũng như quan điêm cua tac gia vê nôi dung nghiên cưu. Vê cơ ban co hai dang trich dẫn la trich dẫn nguyên văn va trich dẫn y tương.Câu 6: Thê nao la môt ly thuyêt khoa hoc va nôi dung cua no bao gôm những gi?

LY THUY T KHOA H CÊ O

Ly thuyêt khoa hoc la “môt tâp cua nhưng khai niêm va gia thuyêt nghiên cưu trinh bay co hê thông thông qua cac môi quan hê giưa cac khai nhiêm, nhăm muc đich giai thich va dư bao cac hiên thương khoa hoc” Khai niêm nghiên cưu

Khai niêm nghiên cưu phai đo lương đươc (thông qua cac biên quan sat) Khai niêm nghiên cưu nay co môi liên hê vơi môt hoăc nhiêu khai niêm nghiên cưu khac.

Gia thuyêt ly thuyêt: La môt kêt luân gia đinh vê ban chât sư vât do ngươi nghiên cưu đưa ra đê chưng minh hoăc bac bo

Vân đê nghiên cưu la “Câu hoi” thi gia thuyêt chinh la “câu tra lơi” cho “câu hoi” đa nêuGia thuyêt ly thuyêt biêu hiên môi quan hê giưa cac khai niêm nghiên cưu (tương quan hay nhân qua) Gia thuyêt kiêm đinh dung đê biêu diên môi quan hê giưa cac biên quan satGia thuyêt cân phai kiêm đinh: chưng minh hoăc bac bo

PHAT TRI N GI THUY TÊ A ÊNGHIÊN C U S HAI LONG C A NHÂN VIÊN T I NGÂN HANG XYZƯ Ư U A

Gia thuyêt mô ta: Gia thuyêt mô ta ơ dang môt câu phat biêu hoăc co thê nguyên ơ dang câu hoi nghiên cưu

Gia thuyêt tương quan: Diên ta môi quan hê giưa 2 biên trong đo không am chi sư thay đôi cua biên nay gây sư thay đôi ơ biên con lai

Vi du: Tôn tai môt môi quan hê giưa thai đô phuc cua nhân viên va mưc đô hai long cua khach hang.

Gia thuyêt nhân qua: Chi ra sư tôn tai hay thay đôi ơ biên nay gây ra hoăc dân đên sư thay đôi ơ biên kia. Biên gây ra sư thay đôi goi la biên đôc lâp (Biên giai thich) va biên chiu anh hương goi la biên phu thuôc (Biên đươc giai thich) Vi du: Sư tăng lên thu nhâp cua hô gia đinh (biên đôc lâp/biên giai thich) dân đên sư tăng lên trong tiêt kiêm (biên phu thuôc/biên đươc giai thich) Long trung thanh đôi vơi siêu thi Bic C tăng xac suât mua san phâm mang thương hiêu Bic C

Câu 7: Cho biêt sư khac nhau giữa gia thuyêt nghiên cưu va gia thuyêt kiêm đinh? Cho vi du minh hoa?Gia thuyêt nghiên cưu: “la môt kêt luân gia đinh do nha nghiên cưu đặt ra đê theo dõi, xem xét, phân tich, kiêm chưng trong qua trinh nghiên cưuVD: Tim hiêu viêc lưa chon va tham gia cac hoat đông ngoai khoa cua SV ĐH NT TP.HCMGia thiêt nghiên cưu co thê la: + Phần lớn SV co tham gia cac hoat đông ngoai khoa.+ Không co sư khac biêt trong SV vê viêc lưa chon cac hinh thưc hoat đông ngoai khoa.+ Cac hoat đông ngoai khoa mang lai nhiêu lơi ich cho SV.Giả thiết kiểm định:Bao gôm cac thu tuc hay quy tắc đê quyêt đinh bac bo hay châp nhân gia thiêt đã nêuVí dụ: Khi ta cam thây mêt moi, ta nghi răng “minh bi bênh” – đây la gia thiêt H0, (H1 la “minh không mắc bênh”) va viêc đi kham bênh đê xac đinh xem minh co bênh hay không, chinh la xac đinh xem gia thiêt H0 co đung hay không. Viêc nay chinh la kiêm đinh gia thiêt.

Câu 8: Cho biết sư giống nhau và khác nhau giữa vấn đê nghiên cứu, mục tiêu nghiên cứu, câu hỏi nghiên cứu, và giả thuyết? lấy ví dụ minh họa?· Sư giống nhau: Đây la cac bước cơ ban trong qua tr.nh xây dưng kê hoach nghiên cưu.· Sư khac nhau:Vấn đề nghien cứu: La khâu đầu tiên va đong vai tr. quan trong trong qua tr.nh nghiên cưu.Vân đê nghiên cưu đươc xac đinh tư nhiêu nguôn khac nhau. Trong kinh doanh, phân thanh 2 nguôn chinh: (1) tư l.thuyêt, (2) tư th. trương.Mục tieu nghien cứu: Sau khi nhân dang đươc vân đê nghiên cưu, cần phai xac đinh r. la nghiên cưu cai g. va đo chinh la muc tiêu nghiên cưu.Muc tiêu nghiên cưu tôn tai ơ 2 dang : Muc tiêu tông quat va muc tiêu cu thêCau hỏi nghien cứu: la những phat biêu cua cac nha nghiên cưu ơ dang câu hoi.Sau khi xac đinh muc tiêu hay câu hoi nghiên cưu; dưa vao câu hoi nghiên cưu đê quyêt đinh phương phap giai quyêtvân đê nghiên cưu.Nêu câu hoi nghiên cưu dung phương phap nghiên cưu nao ( quy nap hay đinh tinh) th. cần thiêt kê nghiên cưu đê thuthâp dữ liêu tra lơi câu hoi nghiên cưu đo.Giả thuyết nghien cứu: chinh la những tra lơi dư kiên ( chưa đươc kiêm đinh) cho cac câu hoi nghiên cưu. Chung tacần tiên hanh thiêt kê nghiên cưu đê thu thâp dữ liêu cho viêc kiêm đinh cac gia thuyêt đ. đê ra.

Câu 9: Chọn một chủ đê cần dùng phương pháp định lương và xây dưng đê cương nghiên cứu vê chủ đê này?

NGHIÊN CỨU ĐỊNH TÍNH VÀ NGHIÊN CỨU ĐỊNH LƯỢNGThư hai, ngay 09 thang môt năm 2012 - Lượng xem: Sư khac biêt giữa phương phap nghiên cưu đinh tinh va phương phap nghiên cưu đinh lương.

Phương phap nghiên cưu đinh tinh Phương phap nghiên cưu đinh lương1/ Đinh nghĩa :

- NCĐT la phương phap thu thâp dữ

liêu băng chữ va la phương phap tiêp

cân nhăm tim cach mô ta va phân tich

đặc điêm cua nhom ngươi tư quan

điêm cua nha nhân hoc.

NCĐL la phương phap thu thâp dữ liêu

băng sô va giai quyêt quan hê trong ly

thuyêt va nghiên cưu theo quan điêm

diên dich.

2/ Ly thuyết:

- NCĐT theo hinh thưc quy nap, tao

ra ly thuyêt, phương phap nghiên cưu

đinh tinh còn sử dung quan điêm diên

giai, không chưng minh chi co giai

thich va dùng thuyêt kiên tao trong

nghiên cưu.

NCĐL chu yêu la kiêm dich ly thuyêt,

sử dung mô hinh Khoa hoc tư nhiên

thưc chưng luân, phương phap NCĐL

co thê chưng minh đươc trong thưc tê

va theo chu nghĩa khach quan

3/ Phương hướng thưc hiên:

a/ Phong vân sâu :

- phong vân không câu truc.

- phong vân ban câu truc.

- phong vân câu truc hoặc hê thông.

b/ Thao luân nhom:

- thao luân tâp trung.

- thao luân không chinh thưc.

c/ Quan sat tham dư:

a/ Nghiên cưu thưc nghiêm thông qua

cac biên.

b/ nghiên cưu đông đai chéo co nghĩa la

thiêt kê n/c trong đo cac dữ liêu đươc

thu thâp trong cùng môt thơi điêm.

vd : nghiên cưu viêc hoc cua con gai ơ

thanh thi va nông thôn.

c/ Nghiên cưu lich đai thi dữ liêu thu

thâp theo thơi gian trong đo cac dữ liêu

đươc so sanh theo thơi gian.

d/ Nghiên cưu trương hơp la thiêt kê

nghiên cưu tâp trung vao môt trương

hơp cu thê.

e/ Nghiên cưu so sanh la thiêt kê n/c

trong cùng môt thơi điêm hay qua nhiêu

thơi điêm .4/ Cách chọn mẫu:

a/ chon mẫu xac xuât :

- mẫu xac xuât ngẫu nhiên.

- mẫu xac xuât chùm

- mẫu hê thông.

- mẫu phân tầng.

- mẫu cum.

a/ chon mẫu xac xuât:

- mẫu ngẫu nhiên đơn gian.

- chon mẫu hê thông.

- chon mẫu phân tầng.

- chon mẫu cum.

5/ Cách lập bảng hỏi:

- không theo thư tư.

- câu hoi mơ.

- câu hoi dai.

- câu hoi gây tranh luân.

- theo thư tư.

- câu hoi đong – mơ.

- câu hoi đươc soan sẵn.

- câu hoi ngắn ngon, xuc tich.

- câu hoi không gây tranh luânĐiểm mạnh và hạn chế của phương pháp nghiên cứu định lươngNhom chung tôi sẽ trinh bay vân đê theo hướng phân tich bai nghiên cưu khoa hoc do Th.s Nguyên Thi Nguyêt lam chu nhiêm đê tai “ bât binh đẳng giới vê thu nhâp cua ngươi lao đông ơ Viêt Nam va gơi y môt sô giai phap chinh sach”

*Những điêm manh khi tac gia sử dung phương phap nghiên cưu đinh lương trong qua trinh thu thâp phân tich dữ liêuThư nhât tac gia đã sử dung công thưc cua Oaxaca đê tinh khoang cach thu nhâp giữa nam va nữ đươc tinh như sau:Trong đo: w chi thu nhâp binh quân theo giơ, m biêu thi cho nam va f biêu thi cho nữ.wm va wf với dâu gach ngang la gia tri trung binh cua lương nam va nữ;xm va xf la vectơ gia tri trung binh cua cac biên đôc lâp cua nam va nữ dưa trên kêt qua tinh toan thu đươc đo tac gia mô ta,chưng minh đươc sư bât sư bât binh đẳng giới trong thu nhâp nên nam giới đươc hương mưc tiên lương phù hơp trong khi phu nữ bi tra công ơ mưc thâp hơn mưc ho đang đươc hương. Va nêu như vây thi hê sô thu nhâp cua nam đươc coi la hê sô câu truc lương không co bât binh đẳng còn hê sô thu nhâp cua nữ thê hiên câu truc lương bât binh đẳng.Va sử dung nhiêu công thưc trong khoa hoc tư nhiên đê tông hơp thông kê cac sô liêu ma tac gia thu thâp dươc phuc vu cho vân đê tac gia nghiên cưu nhăm lam rõ thêm nôi dung.Thư hai tac gia khao sat băng ban hoi cac yêu tô vê:1) cac yêu tô kinh tê: đặc điêm ca nhân ngươi lao đông như đô tuôi, giới tinh, tinh trang sưc khoe, tinh trang hôn nhân...,cac yêu tô liên quan đên viêc lam cua ngươi lao đông: kinh nghiêm va trinh đô nghê nghiêp, kha năng tiêp cân viêc lam trong khu vưc chinh thưc, trinh đô giao duc, nhom nganh nghê; cac yêu tô vê vi tri đia ly va thay đôi vê chinh sach...,2) yêu tô phi kinh tê: quan điêm giới, vê điêu kiên văn hoa, môi trương, an ninh, ôn đinh chinh tri...Tư đo giai quyêt đê đặt ra theo chiêu nguyên nhân - kêt qua.Điêm manh thư ba la tac gia co thê khat quat đươc vân đê mơ rông hơn không chi ơ Viêt Nam “Kêt qua nghiên cưu cho thây ơ Viêt Nam co bât binh đẳng giới trong thu nhâp, tuy nhiên khoang cach vê thu nhâp va sư phân biêt co xu hướng thu hẹp lai, tương tư như ơ Trung Quôc, sư bât binh đẳng nay do sư phân biêt trong xã hôi, tư tư tương Nho giao lâu đơi. Sư bât binh đẳng trong thu nhâp cua nữ so với nam la nguyên nhân cua ca đinh kiên cua ngươi thuê lao đông lẫn cac nguyên nhân thi trương”.Thư tư những con sô ma tac gia đo lương,phân tich đưa đên kêt qua cuôi cùng thi bât cư nha nghiên cưu nao cùng co thê kiêm nghiêm lai*Tuy nhiên bên canh những điêm manh thi kèm Điêm manh va han chê cua phương phap nghiên cưu đinh lương.Thư nhât chi xem xét vân đê dưa trên sô liêu không kham pha hêt những nhân tô anh hương khac.Vi du như trong bai nguyên cưu “Cac biên giai thich đai diên cho cac yêu tô anh hương đên tiên công, tiên lương, cũng như anh hương tới sư chênh lêch giữa tiên công tiên lương. Qua cac nghiên cưu cho thây, cac yêu tô anh hương lớn đên lương bao gôm:1) nhom đặc tinh cua ngươi lao đông: nhom tuôi, tinh trang hôn nhân, trinh đô giao duc, tinh trang sưc khoe, chi tiêu binh quân đầu ngươi;2) nhom yêu tô vê lao đông bao gôm: trinh đô chuyên môn, nganh, nghê lao đông, tô chưc lam viêc, kinh nghiêm lam viêc;3) nhom yêu tô đia ly: vùng, thanh thi va nông thôn” nêu dùng ban hoi với những câu hoi đưa ra những lưa chon đê ngươi cung câp thông tin tra lơi không thê rât kho khai thac thêm những thông tin sâu hơn.Mặt han chê nữa chinh la phương phap đinh lương chi chu trong đên con sô nhưng trong nghiên cưu nay co nhiêu vân đê không đươc nghiên cưu ma phai dưa vao kêt qua nghiên cưu đã đươc thưc hiên .vi du tac gia đã sử dung kêt qua môt sô công trinh như:Ly thuyêt vê khung phân tich giới (Gender Analysis Framework) đã hinh thanh va đươc cu thê hoa qua 8 công cu phân tich giới. Đo la:l) Phân công lao đông theo giới (the sexual/gender division of labor);2) Loai công viêc (types of work);3) Tiêp cân va kiêm soat nguôn lưc (access to and control over resources and benefits);4) Những nhân tô anh hương (influencing factors);5) Tinh trang va đia vi (condition and position);6) Nhu cầu thưc tê va lơi ich chiên lươc (practical needs and strategic interests);7) Cac câp đô tham gia (levels of participation);8) Kha năng biên đôi (potential for transformation).Trên đây la những điêm manh va han chê cua phương phap nghiên cưu đinh lương ma nhom chung tôi trinh bay.nguôn: nhanhoc07.blogspot.com

Câu 10: Cho biết sư khác nhau giữa phần tử và đơn vị chọn mẫu. Lấy ví dụ minh họa?

Đơn vị chọn mẫu la cac đơn vi cơ ban hoặc nhom đơn vi cơ ban đươc xac đinh rõ rang, tương đôi đông đêu va co thê quan sat đươc, thich hơp cho muc đich chon mẫu. VD: Doanh nghiêp, hô gia đinh

Câu 11: Cho biết thế nào là quy trinh suy diễn và quy nạp trong nghiên cứu khoa học?

Diễn dịch

Bắt đầu tư cac ly thuyêt khoa hoc đã co (còn goi la ly thuyêt nên) đê xây dưng (suy diên) cac gia thuyêt tra lơi cho câu hoi nghiên cưu va dùng quan sat (Thu thâp dữ liêu) đê kiêm đinh cac gia thuyêt nay.

VD: Lam phat tai Viêt Nam

Qui nạp

Bắt đầu tư viêc chưa co môt chân ly nao trước đo, dùng quan sat cac hiên tương khoa hoc đê xây dưng mô hinh giai thich va chung minh cac hiên thương khoa hoc (ly thuyêt khoa hoc)

VD: Newton

Phương phap Nghiên cưu Khoa hoc

Co 2 cach suy luân: suy luân “suy diên” va suy luân “qui nap"Cách suy luận suy diễn Theo Aristotle, kiên thưc đat đươc nhơ sư suy luân. Muôn suy luân phai co tiên đê va tiên đê đo đã đươc châp nhân. Vi vây, môt tiên đê co môi quan hê với kêt luân rât rõ rang. Suy luân suy diên theo Aristotle la suy luân đi tư cai chung tới cai riêng, vê môi quan hê đặc biêt. Thi du vê suy luân suy diên cua Aristotle trong Bang 2.1.Bang 2.1 Thi du vê suy luân suy diên Tiên đê chinh: Tât ca sinh viên đi hoc đêu đặn Tiên đê phu: Nam la sinh viên Kêt luân: Nam đi hoc đêu đặnSuy luận qui nạp Vao đầu những năm 1600s, Francis Bacon đã đưa ra môt phương phap tiêp cân khac vê kiên thưc, khac với Aristotle. Ông ta cho răng, đê đat đươc kiên thưc mới phai đi tư thông tin riêng đê đên kêt luân chung, phương phap nay goi la phương phap qui nap.

Phương phap Nghiên cưu Khoa hoc

Nhin chung, phương phap quy nap đi theo hương tư dươi lên (bottom up) rât phu hơp đê xây dưng cac ly thuyêt, gia thuyêt

Phương phap diên dich đi theo hương tư trên xuông (top down) rât hưu ich đê kiêm đinh cac ly thuyêt gia thuyêt

Phương phap nầy cho phép chung ta dùng những tiên đê riêng, la những kiên thưc đã đươc châp nhân, như la phương tiên đê đat đươc kiên thưc mới. Thi du vê suy luân qui nap trong Bang 2.2.Bang 2.2 Thi du vê suy luân qui nap Tiên đê riêng: Nam, Bắc, Đông va Tây tham dư lớp đêu đặn Tiên đê riêng: Nam, Bắc, Đông va Tây đat đươc điêm cao Kêt luân: Sinh viên tham dư lớp đêu đặn thi đat đươc điêm cao

Câu 12: Có bao nhiêu loại tài liêu thường sử dụng khi tổng quan tài liêu? Hãy cho biết giá trị và tính cập nhật của tài liêu trong nghiên cứu khoa học? Nguồn thu thập tài liệuThông tin thu thâp đê lam nghiên cưu đươc tim thây tư cac nguôn tai liêu sau:

• Luân cư khoa hoc, đinh ly, qui luât, đinh luât, khai niêm,… co thê thu thâp đươc tư sach giao khoa, tai liêu chuyên nghanh, sach chuyên khao, ...

• Cac sô liêu, tai liêu đã công bô đươc tham khao tư cac bai bao trong tap chi khoa hoc, tâp san, bao cao chuyên đê khoa hoc, …. • Sô liêu thông kê đươc thu thâp tư cac Niên Giam Thông Kê: Chi cuc thông kê, Tông cuc thông kê, …. • Tai liêu lưu trữ, văn kiên, hô sơ, văn ban vê luât, chinh sach, … thu thâp tư cac cơ quan quan ly Nha nước, tô chưc chinh tri - xã

hôi. • Thông tin trên truyên hinh, truyên thanh, bao chi, … mang tinh đai chung cũng đươc thu thâp, va đươc xử ly đê lam luân cư khoa

hoc chưng minh cho vân đê khoa hoc. HƯƠNG PHÁP VIẾT TỔNG QUAN TÀI LIỆU VÀ TÌM KIẾM TÀI LIỆU THAM KHẢOChu nhât - 11/09/2011 21:03

TS Hoàng Hà1.         Khai niêm về bài viêt tổng quan tài liêuTông quan tai liêu la bai viêt tông hơp môt cach đây đu nhât co thê đươc nhưng hiêu biêt vê môt chu đê xuât phat tư viêc phân tich toan bô moi măt cac tai liêu va công trinh nghiên cưu liên quan. Trong phân tai liêu tham khao co thê dân hang vai trăm tai liêu. Viêt tông quan tai liêu co thê co nhiêu muc đich khac nhau. Sau đây la môt sô vi du vê muc đich tông quan tai liêu:-        Trinh bay môt li thuyêt va nhưng nghiên cưu thử nghiêm li thuyêt nay đa đươc thưc hiên;-        Trinh bay môt vân đê va nhưng giai phap giai quyêt vân đê đa đươc cac nghiên cưu đê xuât, thử nghiêm;-        Tông hơp nhưng điêm chung giưa cac nghiên cưu đa đươc thưc hiên;-        Nêu nhu câu cho nghiên cưu tiêp theo;-        Tông hơp kiên thưc vê môt vân đê sưc khoe đang đươc quan tâm.2.         Phương phap viêt tổng quan tài liêu một công trình nghiên cưu khoa họcTông quan nghiên cưu la môt công viêc hêt sưc quan trong va cân thiêt đôi vơi bât kỳ môt công trinh nghiên cưu nao. Cac nghiên cưu quy mô như niên luân, khoa luân, luân văn ... bắt buôc co chương tông quan tai liêu. Chương nay đưa ra bưc tranh khai quat cac cơ sơ ly luân, cac kêt qua nghiên cưu đa đươc công bô liên quan đên đê tai đang thưc hiên. Nghiên cưu tông quan tai liêu giai đoan đâuco thê giúpnha nghiên cưu dưa vao đo đê lưa chon chu đê, kiêm tra cac nguôn lưc sẵn co, xac đinh muc tiêu nghiên cưu va xây dưng nhưng gia thuyêt cho đê tai nghiên cưu cua minh. Noi chung, không co nhưng quy tắc tuyêt đôi trong viêt tông quan tai liêu. Cac quy tắc nay co thê thay đôi tuỳ chuyên nganh, tuỳ câp đô nghiên cưu cũng như tuỳ ngươi hương dân hoăc chiu trach nhiêm khoa hoc cua đê tai. Mỗi nha khoa hoc lai chiu nhưng ap lưc hanh chinh, quy đinh chuyên môn, thoi quen nghiên cưu trong đơn vi va chuyên nganh cua minh. Tuy nhiên, vân co nhưng bươc cơ ban giúp môt ngươi lam công tac nghiên cưu co thê xây dưng môt tông quan tai liêu đat hiêu qua như sau:         2.1. Xac đinh chu đê quan tâm: la nôi dung đê câp chinh xuyên suôt đê tai, thương đươc thê hiên ơ tên cua đê tai nghiên cưu.         2.2. Xac đinh muc tiêu tông quan tai liêu: la cac muc tiêu lơn, bao quat đươc chu đê nghiên cưu cua đê tai.         2.3. Xac đinh tiêu chuân lưa chon tai liêu va tiêu chuân loai trư: không phai chon tât ca cac tai liêu đa co ma cân co tiêu chuân cu thê,  Ví dụ: tác giả một bài tổng quan về điều trị một bệnh chỉ lấy những nghiên cứu tiến cứu có đối chứng.Cac yêu câu vê tai liêu tham khao cân quan tâmla: tâm tham khao đu rông đê bao quat pham vi cua đê tai; mưc đô tham khao đu sâu, tương ưng vơi yêu câu cua câp đô nghiên cưu; thông tin tương đôi câp nhât đê đanh gia vân đê khach quan, kip thơi, không bi lac hâu vơi dong thông tin chuyên nganh; thông tin co chon loc sao cho phu hơp vơi môt đê tai khoa hoc.Cac trinh tư nay cũng mang tinh tương đôi, vico thê co nhưng đê tai xuât phat tư nhưng y tương mơi, sau đo mơi thu thâp tai liêu, triên khai thưc hiên. Va cũng co thê co đê tai diên ra theo hương ngươc lai, sau khi đa tich luỹ môt lương thông tin, tai liêu đu lơn đê co cai nhin tông quat va sâu sắc lam nay sinh y tương vê đê tai nghiên cưu.         2.4. Thu thâp tai liêu liên quan tư cac nguôn khac nhauTai liêu co thê thu thâp đươc tư nhiêu nguôn khac nhau, vi du: cac tap chi khoa hoc, bao cao nghiên cưu đa đăng trên cac tap chi, cac cơ sơ dư liêu (Medline, CD, luân văn thac sĩ, luân an tiên sĩ, internet…). Chúng ta co thê lưa chon cac nguôn tai liêu ưu tiên theo thư tư sau:a)    Bắt đâu băng tông hơp rông vê tai liêu nghiên cưu như cac tông quan đươc tim thây trong sach giao khoa, cac bai tap chi hay cac tông hơp cac tom tắt;b)    Chuyên tơi cac bai bao tap chi. Bắt đâu vơi cac nghiên cưu gân nhât vê chu đê va lui dân theo thơi gian. Lân theo sach tham khao ơ cuôi cac bai bao đê khao sat rông hơn cac nghiên cưu;c)    Chuyên sang cac sach liên quan đên chu đê;d)    Tim kiêm cac bai viêt dư hôi thao vê chu đê;e)     Tim kiêm cac tom tắt cua cac luân văn, luân an hiên co ơ cac trương đai hoc.         2.5. Đoc phân tom tắt cua cac tai liêu thu thâp đươc, đoc lươt qua đê nắm đươc y chinh        2.6. Lưa chon nhưng tai liêu phu hơp vơi tiêu chuân đê ra. Lưu giư nhưng tai liêu đa đươc lưa chon môt cach cân thân, sắp xêp nhưng tai liêu nay tuy theo muc đich sử dung (vi du sắp xêp theo chu đê chinh, phương phap,…)

         2.7.  Đoc chi tiêt nhưng tai liêu đa lưa chon, ghi chép nhưng nôi dung liên quan va thêm vao nhưng y kiên, quan điêm ban đâu cua ca nhân. Ngươi nghiên cưu cân ghi lai cac thông tin cơ ban đê phuc vu cho viêc tông quan tai liêu. Môt ghi chép tom tắt tôt phai gôm cac điêm sau:a)    Ghi chú cac vân đê đươc nhân manh;b)    Noi rõ muc đich trung tâm hay trong điêm cua nghiên cưu;c)     Ghi ngắn gon thông tin vê mâu, tông thê va ngươi tham gia;d)    Tông quan cac kêt qua chinh liên quan đên nghiên cưu;e)     Chi rõ cac thiêu sot/sai lâm (vê ly thuyêt/phương phap luân/kỹ thuât ...) trong nghiên cưu.         2.8.  Viêt tông quan tai liêuThơi gian đê xây dưng tông quan tai liêu rât dai, chiêm khoang 30% thơi gian thưc hiên nghiên cưu. Tac gia phai tim đoc, sang loc va xử ly nhiêu nguôn tai liêu khac nhau. Vi vây phai thiêt kê nôi dung cua phân tông quan tai liêu theo hương phu hơp vơi qui mô, câp đô va nôi dung cua công trinh nghiên cưu.Cân xây dưng trươc cac đê muc cho chươngtông quan tai liêu. Dưa trên muc tiêu đê ra, tông quan đươc trinh bay theo chu đê, chia ra nhiêu chu đê nho, sắp xêp theo trinh tư lôgic va co môi liên hê vơi nhau. Tac gia cân bam sat muc tiêu đa đê ra va cân lam rõ cơ sơ ly luân cua nghiên cưu (cơ sơ ly thuyêt). Cac kêt luân va khuyên nghi phai căn cư trên nhưng kêt qua thu đươc, co phân tich thông tin, co đôi chiêu vơi muc tiêu đa vach ra.Tông quan tai liêu câu trinh bay khai quat hiên trang cua vân đê nghiên cưu qua thông tin thông bao cua cac tac gia trong va ngoai nươc co liên quan. Viêc trinh bay nay hoan toan không phai chi đơn thuân la liêt kê, điêm tai liêu theo môt trinh tư nao đo, ma cân phai phân tich, đanh gia, so sanh, tông hơp nhưng tai liêu nay trong môi liên hê vơi nghiên cưu dư đinh tiên hanh. Tac gia cân đưa ra nhưng nhân xét binh luân cua ban thân đôi vơi nhưng thông tin thu thâp đươc, co thê đưa ra nhưng quan điêm đôi lâp. Phân tich phương phap luân va gia tri cua cac kêt qua thu đươc trong cac công trinh khac nhau đươc sử dung trong bai. Trinh bay tom tắt trong nhưng đoan cuôi cua bai tông quan nhưng sô liêu va kêt qua co gia tri nhât va gơi y nhưng hương nghiên cưu cho cac công trinh trong tương lai.Xem xét cu thê cac hương nghiên cưu nao, vân đê đăc trưng cua mỗi hương la gi, cac kêt qua đa đat đươc, đanh gia ưu điêm, khuyêt điêm cua cac hương nghiên cưu đo. Vi du:Một chuyên đề nghiên cứu về một phương pháp chẩn đoán mới thì trong phần tổng quan phải nêu đ ược các phương pháp chẩn đoán đã tồn tại, ưu nhược điểm cơ bản của từng phương pháp, phương pháp dự kiến nghiên cứu đã được áp dụng ở đâu chưa kết quả như  thế nào? Vach rõ vân đê đa đươc nghiên cưu đên đâu, nhưng gi con chưa đươc xem xét, con bo ngo, nêu co thê thi chi ra nguyên nhân cua hiên trang vân đê. Chẳng hạn cũng về phương pháp nghiên cứu thì đã được áp dụng ở trong nước chưa, những khó khăn khi áp dụng, những hạn chế cần khắc phục... Phai nêu quan điêm riêng cua minh vê vân đê đươc xem xét (có thể tán thành, theo quan điểm của tác giả này hay tác giả khác để tiếp tục giải quyết vấn đề được chọn nghiên cứu, đưa ra cách tiếp cận, giải quyết vấn đề hoàn toàn khác, hay khác một phần...).         2.9. Đoc lai phân tông quan đa viêt, sửa chưa va hoan thanh tai liêu tông quanTrong bươc nay, tac gia co thê phai đoc lai nhưng tai liêu đa đoc hoăc đoc thêm nhưng tai liêu liên quan đê co thêm thông tin hoăc lam rõ thêm thông tin quan trong. Viêt tông quan tai liêu không phai la công viêc chi lam môt lân hay chi la môt qua trinh đơn tuyên, ma đươc lăp đi lăp lai nhiêu lân, vơi nhiêu mưc đô va muc đich khac nhau.Khi mơi bắt đâugiúp lưa chon đê tai, đanh gia pham vi cac nguôn tai nguyên hỗ trơ, đăt vân đê nghiên cưu.Khi đang nghiên cưugiúp cung cô cac luân cư, luân chưng, bô sung cac đanh gia phê binh khoa hoc. Khi kêt thúc nghiên cưu giúp tao hinh mâu, tiêu chuân đê soan thao va trinh bay kêt qua nghiên cưu.3.         Phương phap tìm kiêm tài liêu tham khaoInternet va công nghê tin hoc ưng dung đa tao ra nhiêu phương thưc tim kiêm, xử ly tai liêu tham khao hiên đai, nhanh chong va hiêu qua hơn hẳn so vơi phương cach tim kiêm truyên thông. Tuy vây, sử dung phương phap thông khi vân rât co gia tri khi không thê tim đươc nhưng tai liêu không co ơ internet, cac phân mêm, hoăc cac đĩa CD chuyên biêt...3.1.1.         Tim kiêm tai liêu theo cach truyên thông: nêu ơ phân trên (tiêu muc 2)3.1.2.         Tim kiêm va xử ly tai liêu tham khao băng InternetCac công cu tim kiêm trên mang co ơ khắp moi nơi, cac trang web, cac bô cơ sơ dư liêu, trong long cac phân mêm … Hiên nay, toan câu chi co EndNote, References, Cited la phân mêm chuyên dung quan ly tai liêu tham khao. Hiêu va thưc hanh cac nôi dung dươi đây sẽ giúp nha nghiên cưu tim kiêm va xử ly tai liêu tham khao băng Internet thuân tiên va hiêu qua.a)    Phân mêm EndNote: EndNote la môt công cu tim kiêm trưc tuyên. No cung câp môt cơ sơ dư liêu thư muc băng môt đương tim kiêm đơn gian trên mang va giúp lây trưc tiêp cac tai liêu tra cưu trong EndNote. (EndNote cũng co thê nhâp cac file dư liêu lưu trư tư cac dang khac qua mang, tư CD-ROMs, va tư cac cơ sơ dư liêu thư viên). Lam chu EndNote thât đơn gian. Ban ngôi tai nha truy câp website đai hoc Y Dươc Thai Nguyên, vao muc thư viên, ban sẽ co hương dân sử dung chi tiêt. Can bô thư viên phong NET hương dân trưc tiêp va cu thê hơn, hay đên cac thư viên, ban sẽ đươc trơ giúp.Ngoai ra co cac công cu hỗ trơ tim kiêm đắc lưc khac như Google search, Yahoo search, References, Cited, word 2007quan ly tai liêu tham khao, ...b)    Tim kiêm tai liêu tham khao: bao nhiêu tai liêu tham khao la đu? Mâu chôt vân đê la nên chon ra sô it tai liêu tham khao cân thiêt trong sô đa co. Thưc tê, la tim cach bo đi môt sô lương lơn tai liêu tham khao cho đên khi đat đươc sô it mong muôn. Hiêu qua cua qua trinh nay phu thuôc vao kinh nghiêm cua ngươi thưc hiên, cach đưa ra cac tiêu chuân loc tim, cach thiêt kê loc, chon tư khoa, đoc lươt tai liêu… Nha nghiên cưu cân cân nhắc sô lương tai liêu tham khao phu hơp vơi qui mô, câp đô đê tai, tư đo co tiêu chuân chiên lươc lưa chon tai liêu tham khao cu thê. Môt sô loai công trinh nghiên cưu thương co sô lương tai liêu tham khao như sau: bai tông quan co tư 200 - 1000; luân an tiên sĩ co tư 150 – dươi 300; luân an BSCKII co tư 150 – 250; luân văn thac sĩ co tư 100 – 150; khoa luân BSCKI co khoang 70 -100; khoa luân tôt nghiêp BS co tư 30 – 60; bai bao, đê tai câp cơ sơ co tư 5 – 15. Nêu nghiên cưu cua ban co tư 10 tai liêu tham khao trơ lên, hay dung EndNote ngay tư đâu, ban sẽ tiêt kiêm đươc đang kê thơi gian.c)     Xử ly tai liêu tham khaoEndNote la môt cơ sơ dư liêu băng anh va tai liêu tham khao. EndNote co chưc năng đăc biêt vê lưu trư, quan ly, tim kiêm trong thư viên tai liêu tham khao riêng cua ban. Ban co thê xắp xêp anh bao gôm hinh, bang biêu va biêu thưc toan, vơi mỗi anh ban đêu co thê đăt chú giai va nhưng phim khoa.EndNote co cac “kho - thât ao” goi la groupe, nha nghiên cưu co thê tao hang trăm groupe đê chưa cac tai liêu tham khao theo cac tiêu chi đăt ra nhăm hỗ trơ tôi đa viêc khai thac va xử ly. Thât ao nghĩa la môt tai liêu tham khao co thê đăt ơ nhiêu kho khac nhau, nhưng chi cân xử ly, ghi chú, đanh dâu … môt nơi la đu cho tât ca.Co rât nhiêu tac vu trong qua trinh xử ly tai liêu tham khao, bao gôm: đoc, ghi nhân xét, lam nôi bât nôi dung cân thiêt, đanh dâu chỗ quan tâm, đinh vi, sắp xêp tư đông danh sach tai liêu tham khao vao cuôi ban thao theo kiêu (style) cua nha nghiên cưu hay tap chi.Ban tom tắt (abstract) hay ban đây đu (fulltext)?Ban tom tắt hâu như luôn co, nhưng chúng ta chi miên cưỡng dung no khi không thê lây đươc ban đây đu. Môt bai bao khoa hoc sô hoa đăng ơ tap chi tin cây thương chao ban tư 31,2$ – 39,9$ (không đươc đoc thử). Chúng ta nên lây chúng (download) băng cac con đương miên phi, cac thẻ thư viên, cac trung tâm hoc liêu, nhơ đông nghiêp tai cac đai hoc lơn, thâm chi đi cac đương vong trên internet vân co thê lây đươc cac “mo vang” đo. Thư viên cũng sẽ giúp ban đi vao cac kho dư liêu liên kêt toan câu ma ho đươc phép như Hinari, Agora, Process …, Tap chi Y Dươc hoc Quân sư, Tap chi Y Hoc Thanh phô Hô Chi Minh, …Trưc tuyên (Online) hay ngoai tuyên (offline)? Sau khi đa lây đươc tai liêu tham khao vê EndNote, chúng ta toan quyên khai thac, xử ly tai liêu tham khao ngoai tuyên giông như sử dung word, excel …, USB cua minh.Do khuôn khô cuôn sach co han, chúng tôi giơi thiêu ban đoc xem thêm bai “Hương dân tim kiêm va xử ly tai liêu tham khao băng phân mêm EndNote” đăng tai website thư viên nha trương. Bao gôm cac nôi dung như: cac bươc tiên hanh, cai đăt phân mêm, cac nôi dung chi tiêt, cac thao tac, cac thuât ngư, cac thu thuât, tim kiêm băng Google search, tim trong file PDF, tim trong EndNote, …

Câu 13: Thế nào là sai số chọn mẫu và sai số không chọn mẫu? Cho ví dụ minh họa? SAI SỐ CHỌN MẪU: chênh lêch vê tri sô cac chi tiêu tinh đươc trong điêu tra chon mẫu va cac chi tiêu tương ưng cua tông thê chung. SSCM tôn tai ngay trong ban thân cuôc điêu tra chon mẫu, vi chi tiên hanh điêu tra thưc tê trên môt sô đơn vi tông thê ma lai suy rông ra cho toan bô tông thê. Chi cần môt chut khac nhau vê đặc điêm, kêt câu giữa tông thê mẫu va tông thê chung la SSCM đã co thê phat sinh. SSCM cang lớn thi tinh chât đai biêu cua tông thê mẫu cang thâp. SSCM phu thuôc vao cac nhân tô như sô mẫu đươc chon, trinh đô đông đêu cua tông thê, phương phap chon mẫu.

- Sai sô do chon mẫu: La sai sô do viêc chon mẫu không hoan toan đai diên cho cac đặc trưng cua tông thê.

- Sai sô không do chon mẫu : La toan bô những sai sot , co thê ngoai trư sai sô lây mẫu ( sai sô do ghi nhân thông tin , do truyên thông , do xử ly dữ liêu … ) .Loai sai sô nay còn goi la sai sô không do chon mẫu

Câu 14: Hãy cho biết có bao nhiêu loại thang đo? Cho ví dụ minh họa?

Câu 15: Cho biết sư giống nhau và khác nhau giữa câu hỏi đóng và câu hỏi mở? Cho ví dụ minh họa?