De ergotherapeut in Vlaanderen

Leen De Coninck

Ergotherapeute

Licentiate in de Gerontologie

Student MSW KULeuven

De ergotherapeut in Vlaanderen

• Historiek

• Begripsbepaling

• Taakgebieden

• Methodiek

• Tewerkstelling

• Opleiding

• Referenties

• Historiek

• Begripsbepaling

• Taakgebieden

• Methodiek

• Tewerkstelling

• Opleiding

• Referenties

De ergotherapeut in Vlaanderen

Historiek

• Franse Revolutie– Behandeling spier- en gewrichtsaandoening

(Dr C. Tissot)

Historiek

Historiek

• Franse Revolutie– Behandeling spier- en gewrichtsaandoening

(Dr C. Tissot)– Psychiatrie (Dr. P. Pinel)

• Franse Revolutie– Behandeling spier- en gewrichtsaandoening

(Dr C. Tissot)– Psychiatrie (Dr P. Pinel)

• Verenigde Staten– Psychiatrie (Dr A. Meyer)

Historiek

• Franse Revolutie– Behandeling spier- en gewrichtsaandoening

(Dr C. Tissot)– Psychiatrie (Dr P. Pinel)

• Verenigde Staten– Psychiatrie (Dr A. Meyer)

Historiek

- Fundamenteel verband tussen gezondheid, arbeid en activiteiten- Uitvoeren van gezonde activiteiten evenwicht tss zijn, denken en doen- Eenheid tussen lichaam en geest- Verstoring handelen afname functies geest en lichaam- Activiteiten als therapie herstelt handelingscompetentie

• Franse Revolutie– Behandeling spier- en gewrichtsaandoening

(Dr C. Tissot)– Psychiatrie (Dr P. Pinel)

• Verenigde Staten– Psychiatrie (Dr A. Meyer)

• Wereldoorlogen– Fysieke revalidatie

Historiek

• Historiek

• Begripsbepaling

• Taakgebieden

• Methodiek

• Tewerkstelling

• Opleiding

• Referenties

De ergotherapeut in Vlaanderen

• Historiek

• Begripsbepaling

• Taakgebieden

• Methodiek

• Tewerkstelling

• Opleiding

• Referenties

De ergotherapeut in Vlaanderen

Begripsbepaling

• actieve therapie, • activerende therapie, • arbeidstherapie, • bezigheidstherapie, • activiteitenbegeleiding, • manual work, • invalid occupation,• reconstruction aid, • moral treatment, • occupational therapie - occupational therapy -

ergotherapie (1974)

Begripsbepaling

Begripsbepaling

• ‘Ergon’ grieks voor ‘werk’ – actieve betrokkenheid– lichamelijke en geestelijke activiteit– prestatie – verrichting– handeling

• Ergotherapie is een paramedisch beroep dat zich richt tot personen met fysieke, psychische, verstandelijke en/of sociale problemen. De ergotherapeut is werkzaam binnen verschillende domeinen van gezondheids- en welzijnszorg.

Begripsbepaling

• Ergotherapie is een paramedisch beroep dat zich richt tot personen met fysieke, psychische, verstandelijke en/of sociale problemen. De ergotherapeut is werkzaam binnen verschillende domeinen van gezondheids- en welzijnszorg.

Begripsbepaling

• Ergotherapie is een paramedisch beroep dat zich richt tot personen met fysieke, psychische, verstandelijke en/of sociale problemen. De ergotherapeut is werkzaam binnen verschillende domeinen van gezondheids- en welzijnszorg.

• De ergotherapeut stelt zich als doel zijn cliënten een maximale individuele zelfstandigheid op vlak van zelfzorg, arbeid, vrije tijd aan te leren of her aan te leren.

Begripsbepaling

• Ergotherapie is een paramedisch beroep dat zich richt tot personen met fysieke, psychische, verstandelijke en/of sociale problemen. De ergotherapeut is werkzaam binnen verschillende domeinen van gezondheids- en welzijnszorg.

• De ergotherapeut stelt zich als doel zijn cliënten een maximale individuele zelfstandigheid op vlak van zelfzorg, arbeid, vrije tijd aan te leren of her aan te leren.

Begripsbepaling

• Ergotherapie is een paramedisch beroep dat zich richt tot personen met fysieke, psychische, verstandelijke en/of sociale problemen. De ergotherapeut is werkzaam binnen verschillende domeinen van gezondheids- en welzijnszorg.

• De ergotherapeut stelt zich als doel zijn cliënten een maximale individuele zelfstandigheid op vlak van zelfzorg, arbeid, vrije tijd aan te leren of her aan te leren.

• De therapeutische middelen die binnen ergotherapie aangewend worden zijn alle menselijke activiteiten uit het dagelijkse leven, de beroepssfeer en de vrije tijd.

Begripsbepaling

• Ergotherapie is een paramedisch beroep dat zich richt tot personen met fysieke, psychische, verstandelijke en/of sociale problemen. De ergotherapeut is werkzaam binnen verschillende domeinen van gezondheids- en welzijnszorg.

• De ergotherapeut stelt zich als doel zijn cliënten een maximale individuele zelfstandigheid op vlak van zelfzorg, arbeid, vrije tijd aan te leren of her aan te leren.

• De therapeutische middelen die binnen ergotherapie aangewend worden zijn alle menselijke activiteiten uit het dagelijkse leven, de beroepssfeer en de vrije tijd.

Begripsbepaling

• Om de cliënt tot een maximale zelfstandigheid te kunnen brengen kan de ergotherapeut, in samenspraak met de cliënt, aanpassingen aan de leef- en arbeidsomgeving en/of aan de gebruiksvoorwerpen en werktuigen ontwerpen of adviseren.

Begripsbepaling

• Om de cliënt tot een maximale zelfstandigheid te kunnen brengen kan de ergotherapeut, in samenspraak met de cliënt, aanpassingen aan de leef- en arbeidsomgeving en/of aan de gebruiksvoorwerpen en werktuigen ontwerpen of adviseren.

Begripsbepaling

• Om de cliënt tot een maximale zelfstandigheid te kunnen brengen kan de ergotherapeut, in samenspraak met de cliënt, aanpassingen aan de leef- en arbeidsomgeving en/of aan de gebruiksvoorwerpen en werktuigen ontwerpen of adviseren.

• Ergotherapie wordt voorgeschreven door geneesheren.

Begripsbepaling

• De ergotherapeut is de paramedicus die mensen met fysieke, psychische en/of sociale dysfuncties begeleidt met oog op het bevorderen, terugwinnen, en/of in stand houden van het zo zelfstandig mogelijk functioneren in hun persoonlijk leef-, werk- en ontspanningssituatie, via concrete activiteiten daaraan ontleend en rekening houdend met hun draagkracht en de draaglast vanuit hun omgeving. (Nationale Raad voor Paramedische Beroepen)

Begripsbepaling

• De ergotherapeut is de paramedicus die mensen met fysieke, psychische en/of sociale dysfuncties begeleidt met oog op het bevorderen, terugwinnen, en/of in stand houden van het zo zelfstandig mogelijk functioneren in hun persoonlijk leef-, werk- en ontspanningssituatie, via concrete activiteiten daaraan ontleend en rekening houdend met hun draagkracht en de draaglast vanuit hun omgeving. (Nationale Raad voor Paramedische Beroepen)

• + Mentale dysfuncties

Begripsbepaling

• Historiek

• Begripsbepaling

• Taakgebieden

• Methodiek

• Tewerkstelling

• Opleiding

• Referenties

De ergotherapeut in Vlaanderen

• Historiek

• Begripsbepaling

• Taakgebieden

• Methodiek

• Tewerkstelling

• Opleiding

• Referenties

De ergotherapeut in Vlaanderen

Taakgebieden

• Behandelen

• Trajectbegeleiding

• Adviseren

• Organisatie en coördinatie

• Ontwikkeling en onderzoek

Taakgebieden

• Behandelen

• Trajectbegeleiding

• Adviseren

• Organisatie en coördinatie

• Ontwikkeling en onderzoek

Taakgebieden

• Behandelen

Taakgebieden

• Behandelen:– George (72j), gepensioneerde postbode, rechter CVA

• linker hemiplegie • constructieve apraxie

Taakgebieden

• Behandelen:– George (72j), gepensioneerde postbode, rechter CVA

• linker hemiplegie • constructieve apraxie

– Doelstellingen: • voldoende kracht bezitten in de BL om dagelijkse activiteiten

veilig en comfortabel te kunnen uitvoeren• eenvoudige handelingen kunnen uitvoeren

Taakgebieden

• Behandelen:– George (72j), gepensioneerde postbode, rechter CVA

• linker hemiplegie • constructieve apraxie

– Doelstellingen: • voldoende kracht bezitten in de BL om dagelijkse activiteiten

veilig en comfortabel te kunnen uitvoeren• eenvoudige handelingen kunnen uitvoeren

– Middel: Analytische en functionele oefeningen • met worksimulator de linker hand oefenen (i.s.m. kiné)• planten verpotten

Taakgebieden

• Behandelen

• Trajectbegeleiding

• Adviseren

• Organisatie en coördinatie

• Ontwikkeling en onderzoek

Taakgebieden

• Behandelen

• Trajectbegeleiding

• Adviseren

• Organisatie en coördinatie

• Ontwikkeling en onderzoek

Taakgebieden

• Trajectbegeleiding

Taakgebieden

• Trajectbegeleiding:– Babette (32j), psychotische persoonlijkheid, begeleid

wonen• Krijgt haar dag niet georganiseerd

Taakgebieden

• Trajectbegeleiding:– Babette (32j), psychotische persoonlijkheid, begeleid

wonen• Krijgt haar dag niet georganiseerd

– Doelstellingen:• komen tot een gezonde daginvulling• kunnen aanhouden van een gezonde daginvulling

Taakgebieden

• Trajectbegeleiding:– Babette (32j), psychotische persoonlijkheid, begeleid

wonen• Krijgt haar dag niet georganiseerd

– Doelstellingen:• komen tot een gezonde daginvulling• kunnen aanhouden van een gezonde daginvulling

– Middel: • betekenisvolle en realistische activiteiten (dagcentrum)• dagplanning en/of weekschema (i.s.m. psychiatrisch

verpleegkundige)

Taakgebieden

• Behandelen

• Trajectbegeleiding

• Adviseren

• Organisatie en coördinatie

• Ontwikkeling en onderzoek

Taakgebieden

• Behandelen

• Trajectbegeleiding

• Adviseren

• Organisatie en coördinatie

• Ontwikkeling en onderzoek

Taakgebieden

• Adviseren

Taakgebieden

• Adviseren:– Jurgen (23j), motorongeval, quadriplegie

• woning onaangepast• werk als technisch tekenaar?

Taakgebieden

• Adviseren:– Jurgen (23j), motorongeval, quadriplegie

• woning onaangepast• werk als technisch tekenaar?

– Doelstelling:• zelfstandig kunnen wonen• het werk als technisch tekenaar opnieuw kunnen aanvatten

Taakgebieden

• Adviseren:– Jurgen (23j), motorongeval, quadriplegie

• woning onaangepast• werk als technisch tekenaar?

– Doelstelling:• zelfstandig kunnen wonen• het werk als technisch tekenaar opnieuw kunnen aanvatten

– Middel:• advies hulpmiddelen/ aanpassingen/ methodeverandering

aangaande woonomgeving • advies hulpmiddelen/ aanpassingen/ methodeverandering

aangaande werksituatie

Taakgebieden

• Behandelen

• Trajectbegeleiding

• Adviseren

• Organisatie en coördinatie

• Ontwikkeling en onderzoek

Taakgebieden

• Behandelen

• Trajectbegeleiding

• Adviseren

• Organisatie en coördinatie

• Ontwikkeling en onderzoek

Taakgebieden

• Organisatie en coördinatie

Taakgebieden

• Organisatie en coördinatie:– Jeanne (64j), recent weduwe, lokaal dienstencentrum

• isolement• neiging tot depressiviteit

Taakgebieden

• Organisatie en coördinatie:– Jeanne (64j), recent weduwe, lokaal dienstencentrum

• isolement• neiging tot depressiviteit

– Doelstellingen:• voldoening in sociale contacten ervaren• zich waardevol voelen

Taakgebieden

• Organisatie en coördinatie:– Jeanne (64j), recent weduwe, lokaal dienstencentrum

• isolement• neiging tot depressiviteit

– Doelstellingen:• voldoening in sociale contacten ervaren• zich waardevol voelen

– Middel:• deelname aan activiteiten in lokaal dienstencentrum• empowerment

Taakgebieden

• Behandelen

• Trajectbegeleiding

• Adviseren

• Organisatie en coördinatie

• Ontwikkeling en onderzoek

Taakgebieden

• Behandelen

• Trajectbegeleiding

• Adviseren

• Organisatie en coördinatie

• Ontwikkeling en onderzoek

Taakgebieden

• Ontwikkeling en onderzoek

Taakgebieden

• Ontwikkeling:– Ethische code ergotherapeut– Vernieuwd ouderenbeleid

Taakgebieden

• Ontwikkeling:– Ethische code ergotherapeut– Vernieuwd ouderenbeleid

• Onderzoek:– Zinvolheid en taak ergotherapie in de thuiszorg – Invloed functionele status geriatrische patiënt op

ligduur– Invloed van visuele performantie op zelfstandigheid

van rusthuisbewoner

Taakgebieden

• Historiek

• Begripsbepaling

• Taakgebieden

• Methodiek

• Tewerkstelling

• Opleiding

• Referenties

De ergotherapeut in Vlaanderen

• Historiek

• Begripsbepaling

• Taakgebieden

• Methodiek

• Tewerkstelling

• Opleiding

• Referenties

De ergotherapeut in Vlaanderen

Methodiek

Methodiek

• Totaalbenadering

• Totaalbenadering– International Classification of Functioning, disability

and health (ICF-WHO)

Methodiek

• Totaalbenadering– International Classification of Functioning,

disability and health (ICF-WHO)– Canadian Model of Occupational Performance

(CMOP)

Methodiek

• Totaalbenadering– International Classification of Functioning,

disability and health (ICF-WHO)– Canadian Model of Occupational Performance

(CMOP)

• Cliëntgericht

Methodiek

• Stappen in de ergotherapeutische methodiek

Methodiek

• Stappen in de ergotherapeutische methodiek– informatie inwinnen inclusief bepalen

hulpvraag – formuleren doelstellingen– methode en middelen vastleggen– uitvoeren– evalueren en bijsturen

Methodiek

• Stappen in de ergotherapeutische methodiek– informatie inwinnen inclusief bepalen

hulpvraag – formuleren doelstellingen– methode en middelen vastleggen– uitvoeren– evalueren en bijsturen

Methodiek

• Meetinstrumenten:– Canadian Occupational Performance Measure

(COPM)– Assessment of Motor and Process Skills

(AMPS)– Functional Indipendence Measure (FIM)– …

Methodiek

• Meetinstrumenten:– Canadian Occupational Performance Measure

(COPM)

Methodiek

BELANGRIJK

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Niet belangrijk Zeer belangrijk

UITVOERING

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Niet in staat Zeer goed in Het te doen staat het te doen

TEVREDENHEID

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Niet tevreden Zeer tevreden

Methodiek

Methodiek

• Meetinstrumenten:– Assessment of Motor and Process Skills

(AMPS)

Methodiek

• Eten van maaltijd

• Tanden poetsen

• Wasgoed vouwen

• Vrijstaand bed verschonen

• Stofzuigen

• Schoenen dichtmaken

• Plant verpotten

• Auto schoonmaken

• Pot thee/koffie zetten

• Wentelteefje en drankje

• …

Methodiek

• Meetinstrumenten:– Functional Indipendence Measure (FIM)

Methodiek

Methodiek

• Stappen in de ergotherapeutische methodiek– informatie inwinnen inclusief bepalen

hulpvraag – formuleren doelstellingen– methode en middelen vastleggen– uitvoeren– evalueren en bijsturen

Methodiek

Methodiek

Methodiek

Methodiek

Methodiek

Methodiek

Methodiek

Methodiek

De ergotherapeut in Vlaanderen• Historiek

• Begripsbepaling

• Taakgebieden

• Methodiek

• Tewerkstelling

• Opleiding

• Referenties

De ergotherapeut in Vlaanderen• Historiek

• Begripsbepaling

• Taakgebieden

• Methodiek

• Tewerkstelling

• Opleiding

• Referenties

Tewerkstelling • In ziekenhuizen (traumatologie, reumatologie, cardiologie, pediatrie, psychiatrie,

geriatrie, …)

• In residentiële centra voor ouderen (rust- en verzorgingstehuizen, psychiatrische verzorgingstehuizen, …)

• In Revalidatiecentra

• In dagcentra voor• psychiatrische zorg

• kinderen en volwassenen met hersentraumata

• kinderen met mentale retardatie, ontwikkelings- en leermoeilijkheden, motorische, sensoriele, sociaal-emotionele en meervoudige gehandicapte kinderen

• Volwassenen met een mentale handicap

• In diensten voor vroegbegeleiding, thuisbegeleiding,…

Tewerkstelling • In beschuttende werkplaatsen

• In gewoon of buitengewoon onderwijs

• In lokale en regionale dienstencentra

• In de thuiszorg • Voor de overheid (vb Vlaams Fonds)

• Hoewel ze vooral nog binnen instellingen werken, beginnen meer ergotherapeuten onder een zelfstandig statuut te werken voor rekening van mutualiteiten en verzekeringsmaatschappijen.

• …

De ergotherapeut in Vlaanderen• Historiek

• Begripsbepaling

• Taakgebieden

• Methodiek

• Tewerkstelling

• Opleiding

• Referenties

De ergotherapeut in Vlaanderen• Historiek

• Begripsbepaling

• Taakgebieden

• Methodiek

• Tewerkstelling

• Opleiding

• Referenties

Opleiding

Opleiding• Nederlandstalig onderwijs: 8 hogescholen• Franstalig onderwijs: 7 hogescholen• Professionele bachelor• Nog niet ‘master in de ergotherapie’ in België• Meest gevolgde universitaire vervolgopleidingen:

– European Masters in Occupational Therapy– Canada– Zweden (Karolinska Instituut)– Groot-Brittanië – Andere

De ergotherapeut in Vlaanderen• Historiek

• Begripsbepaling

• Taakgebieden

• Methodiek

• Tewerkstelling

• Opleiding

• Referenties

De ergotherapeut in Vlaanderen• Historiek

• Begripsbepaling

• Taakgebieden

• Methodiek

• Tewerkstelling

• Opleiding

• Referenties

Referenties

Referenties • Kinébanian A. en Thomas C., Grondslagen van de ergotherapie, Elsevier/De

Tijdstroom, Maarssen, 1999

• Canadian Association of Occupational therapists. (1997). Enabling Occupation: An occupational therapy perspective. Ottawa, ON: CAOT Publications ACE

• www.ergobel.be, 20-03-2004

• FIM,

• Fisher A., Assessment of Motor and Process Skills,

• Speth-Lemmens I., Berendsen I. en van Loon H., Ergotherapeutische vaardigheden, Lemma, Utrecht, 2004