59
DE PRAEPOSITIONIBVS DE PRAEPOSITIONIBVS ATQVE ATQVE EARVM VSV EARVM VSV COMPOSVIT COMPOSVIT ANSGARIVS LEGIONENSIS ANSGARIVS LEGIONENSIS

De Praepositionibus Atque Earum Usu 1222037068060607 9

Embed Size (px)

DESCRIPTION

lat

Citation preview

DE DE PRAEPOSITIONIBVS PRAEPOSITIONIBVS

ATQVEATQVE EARVM VSVEARVM VSV

COMPOSVITCOMPOSVITANSGARIVS ANSGARIVS

LEGIONENSISLEGIONENSIS

preposiciónpreposición SignificadoSignificadocon con acusativo con con ablativo

ab, āab, ādesde [al lado de]desde [al lado de]

por (complemento agente en la por (complemento agente en la voz pasiva)voz pasiva)

adad haciahacia

adversusadversus en dirección aen dirección a

anteante ante, delante deante, delante de

apudapud entre, junto a; enentre, junto a; en

circācircā cerca de, acerca decerca de, acerca de

circitercirciter acerca deacerca de

circumcircum alrededor dealrededor de

ciscis de este ladode este lado

citrācitrā de este ladode este lado

clamclam a escondidas dea escondidas de

cōramcōram en presencia deen presencia de

preposiciónpreposición SignificadoSignificadocon con acusativo con con ablativo

contrācontrā (en) contra de(en) contra de

cumcum concon

dēdē sobre, [acerca] de; de acuerdo sobre, [acerca] de; de acuerdo concon

ergāergā hacia (de relación)hacia (de relación)

ex, ēex, ē desde [el interior de]desde [el interior de]

extrāextrā por fuera depor fuera de

inin hacia [dentro de]hacia [dentro de] enen

infrāinfrā por debajo depor debajo de

interinter entreentre

intrāintrā por dentro depor dentro de

((intusintus)) en el interior deen el interior de

preposiciónpreposición SignificadoSignificadocon acusativocon acusativo con ablativocon ablativo

iuxtāiuxtā junto a, al lado dejunto a, al lado de

obob por causa de, enfrente depor causa de, enfrente de

palampalam en presencia deen presencia de

penespenes en poder deen poder de

perper a través de, por medio de, durantea través de, por medio de, durante

pōnepōne detrás dedetrás de

postpost después dedespués de

praeprae en frente de, antes deen frente de, antes de

praeterpraeter por delante depor delante de

prōprō en favor de, poren favor de, por

proculprocul lejos delejos de

propeprope cerca decerca de

preposiciónpreposición SignificadoSignificadocon acusativocon acusativo con ablativocon ablativo

propterpropter por causa de; cerca depor causa de; cerca de

secundumsecundum segúnsegún

simulsimul junto con; al mismo tiempojunto con; al mismo tiempo

sinesine sinsin

subsub bajo (con movimiento)bajo (con movimiento) bajo (en reposo)bajo (en reposo)

subtersubter bajobajo bajo (sólo en poesía)bajo (sólo en poesía)

supersuper encima (con movimiento)encima (con movimiento)

suprāsuprā encima deencima de

tenustenus hastahasta

transtrans a través dea través de

ultrāultrā más allá demás allá de

usque adusque ad hastahasta

versusversus haciahacia

Imagines depromptae e libro cui titulus Imagines depromptae e libro cui titulus LINGVALINGVA LATINALATINA a societate editoria a societate editoria nomine nomine SANTILLANA SANTILLANA nuper (anno MMVIII) in lucem editonuper (anno MMVIII) in lucem edito

Imagines depromptae e libro cui titulus Imagines depromptae e libro cui titulus LINGVALINGVA LATINALATINA a societate editoria a societate editoria nomine nomine SANTILLANA SANTILLANA nuper in lucem editonuper in lucem edito

PREVERBIOSPREVERBIOS( en composición de palabras )( en composición de palabras )

significadosignificado ejemplosejemplosa-a-

ab-ab-abs-abs-

•separación separación •alejamiento alejamiento

•a-movere a-movere apartarapartar•ab-ire ab-ire partirpartir•abs-trahere abs-trahere separasepararr

ad-ad-• dirección hacia dirección hacia •proximidad proximidad

•ad-iungere ad-iungere unirunir•ad-iacere ad-iacere estar al ladoestar al lado

ante-ante- • prioridad, primacía prioridad, primacía •ante-ponere ante-ponere anteponer, poner anteponer, poner delantedelante•ante-ire ante-ire ir delante, precederir delante, preceder

circum-circum- • alrededor alrededor •circum-ire circum-ire ir alrededorir alrededor•circum-loquium circum-loquium circunloquiocircunloquio

cum-cum- • compañía, unión compañía, unión •con-vocare con-vocare convocarconvocar•con-sors con-sors consorteconsorte

de-de-• procedencia procedencia •descenso descenso

•de-ducere de-ducere sacarsacar•de-currere de-currere bajar corriendobajar corriendo

ex-ex-e-e-

• separación, punto de partida separación, punto de partida •e-ruere e-ruere extraerextraer•ex-ire ex-ire salirsalir

exercitia

in-in-•en, hacia dentroen, hacia dentro•negación negación

•in-scribere in-scribere escribir enescribir en•in-gratus in-gratus no grato, ingratono grato, ingrato

ob-ob-•delante delante •contra contra

•ob-vius ob-vius que sale al pasoque sale al paso•ob-stare ob-stare impedirimpedir

per-per-•a través dea través de•terminación terminación

•per-vadereper-vadere avanzar a través de avanzar a través de•per-ficere per-ficere finalizar, acabarfinalizar, acabar

post-post-•despuésdespués •detrásdetrás

•post-ponere post-ponere posponerposponer•post-icus post-icus puerta trasera, postigopuerta trasera, postigo

prae-prae- •delantedelante •prae-ireprae-ire ir delante ir delante•prae-dicere prae-dicere predecirpredecir

pro-pro- •adelanteadelante •pro-ducere pro-ducere conducir hacia conducir hacia adelanteadelante

re-re-•de nuevode nuevo•hacia atráshacia atrás

•re-ficere re-ficere rehacerrehacer•re-ducere re-ducere replegarreplegar

sub-sub- •debajodebajo •sub-scribere sub-scribere escribir debajoescribir debajo•sub-ditus sub-ditus sometidosometido

super-super- •sobre, encimasobre, encima •super-ponere super-ponere poner encimaponer encima•super-ficies super-ficies superficiesuperficie

transtrans •al otro lado deal otro lado de •trans-iretrans-ire ir al otro lado de, ir al otro lado de, atravesaratravesar

exercitia

•ab-sum, ab-es, ab-esse, a-fui: estar ausente, faltar•ad-sum, ad-es, ad-esse, ad-fui (affui): estar presente, asistir •de-sum, de-es, de-esse, de-fui: faltar•in-sum, in-es, in-esse,in-fui: estar dentro. estar presente•inter-sum, inter-es, inter-esse, inter-fui: estar presente, participar, interesar

Verba Latina Verba Latina e verbo e verbo SVMSVM composita composita

quorum maxima pars casu quorum maxima pars casu dativo utuntur… dativo utuntur…

•ob-sum, ob-es, ob-esse, ob-fui: dañar, contrariar•pos-sum, pot-es, pos-se, potui: poder•prae-sum, prae-es, prae-esse, prae-fui: presidir, estar delante•pro-sum, prod-es, prod-esse, pro-fui: aprovechar, ser últilsub-sum, sub-es, sub-esse: estar debajosuper-sum, super-es, super-esse, super-fui: estar encima, dirigir, sobrevivir

quorum maxima pars casu quorum maxima pars casu dativo utuntur… dativo utuntur…

Verba Latina Verba Latina e verbo e verbo SVMSVM composita composita

VERBOS COMPUESTOS DE VERBOS COMPUESTOS DE FEROFERO SignificadoSignificadoAFFERO-ATTVLI-ALLATVMAFFERO-ATTVLI-ALLATVM TRAER. APORTARTRAER. APORTAR

AVFERO--ABSTVLI-ABLATVMAVFERO--ABSTVLI-ABLATVM OCULTAR, SEPARAROCULTAR, SEPARAR

CONFERO--CONTVLI-COLLATVMCONFERO--CONTVLI-COLLATVM REUNIR, COMPARARREUNIR, COMPARAR

DEFERO-DETVLI-DELATVMDEFERO-DETVLI-DELATVM ECHAR ABAJO, DELATARECHAR ABAJO, DELATAR

DIFERO-DISTVLI-DILATVMDIFERO-DISTVLI-DILATVM DILATAR, APLAZARDILATAR, APLAZAR

EFFERO-EXTVLI-ELLATVMEFFERO-EXTVLI-ELLATVM EXTRAER, SACAREXTRAER, SACAR

INFERO-INTVLI-ILLATVMINFERO-INTVLI-ILLATVM LLEVAR HACIA, APORTARLLEVAR HACIA, APORTAR

OFFERO-OBTVLI-OBLATVMOFFERO-OBTVLI-OBLATVM OFRECER, PRESENTAROFRECER, PRESENTAR

PERFERO-PERTVLI-PERLATVMPERFERO-PERTVLI-PERLATVM TRANSMITIRTRANSMITIR

PRAEFERO-PRAETVLI-PRAELATVMPRAEFERO-PRAETVLI-PRAELATVM PREFERIRPREFERIR

PROFERO-PROTVLI-PROLATVMPROFERO-PROTVLI-PROLATVM OFRECER, MOSTRAROFRECER, MOSTRAR

REFERO-RETVLI-RELATVMREFERO-RETVLI-RELATVM REFERIRREFERIR

SVFFERO-SVSTVLI.SVBLATVMSVFFERO-SVSTVLI.SVBLATVM COLOCAR DEBAJO, SOPORTARCOLOCAR DEBAJO, SOPORTAR

TRANSFERO-TRANSTVLI-TRALATVMTRANSFERO-TRANSTVLI-TRALATVM TRANSPORTARTRANSPORTAR

VERBOS COMPUESTOS DE VERBOS COMPUESTOS DE EOEO SignificadoSignificadoABEO-ABII-ABITVMABEO-ABII-ABITVM IRSE DEIRSE DE

ADEO-ADII-ADITVMADEO-ADII-ADITVM DIRIGIRSE, IR A DIRIGIRSE, IR A

CIRCVMEO-CIRCVMII-CIRCVMITVMCIRCVMEO-CIRCVMII-CIRCVMITVM RODEARRODEAR

COEO-COII-COITVMCOEO-COII-COITVM IR JUNTOS, REUNIRSEIR JUNTOS, REUNIRSE

EXEO-EXII-EXITVMEXEO-EXII-EXITVM SALIRSALIR

INEO-INII-INITVMINEO-INII-INITVM ENTRAR, EMPEZARENTRAR, EMPEZAR

INTEREO-INTERII-INTERITVMINTEREO-INTERII-INTERITVM DESAPARECERDESAPARECER

OBEO-OBII-OBITVMOBEO-OBII-OBITVM IR AL ENCUENTRO, SALIR AL PASO / MORIRIR AL ENCUENTRO, SALIR AL PASO / MORIR

PEREO-PERI-PERITVMPEREO-PERI-PERITVM PERECER, ESTAR PERDIDOPERECER, ESTAR PERDIDO

PRAETERO-PRAETERI-PRAETERITVMPRAETERO-PRAETERI-PRAETERITVM PASAR POR DELANTE / DEJAR DE LADOPASAR POR DELANTE / DEJAR DE LADO

PRODEO-PRODII-PRODITVMPRODEO-PRODII-PRODITVM AVANZARAVANZAR

REDEO-REDII-REDITVMREDEO-REDII-REDITVM VOLVERVOLVER

SVBEO-SVBII-SVBITVMSVBEO-SVBII-SVBITVM SUBIRSUBIR

TRANSEO-TRANSII-TRANSITVMTRANSEO-TRANSII-TRANSITVM PASAR AL OTRO LADO, ATRAVESARPASAR AL OTRO LADO, ATRAVESAR

AdspicereAdspicere

(ad- specio)(ad- specio)

• adspectabilis (aspectabilis), e• adspectamen (aspectamen), inis• adspectio (aspectio), ōnis• adspecto, (aspecto), āre, āvi, ātum• adspectus, (aspectus), us

Familia Familia vocabulorumvocabulorum

AdspicereAdspicere

(ad- specio)(ad- specio)

CircumspicereCircumspicere

(circum- specio)(circum- specio)

Magister dum lectionem explanare vult Magister dum lectionem explanare vult oculos circa discipulos intendit…eos oculos circa discipulos intendit…eos

ergo circumspicit.ergo circumspicit.

• circumspectatrix, īcis• circumspectē• circumspectĭo, ōnis • circumspecto, āre, āvi, ātum• circumspectus, a, um • circumspectŭs, ūs

Familia Familia vocabulorumvocabulorum

Circumspicere Circumspicere

(circum- specio)(circum- specio)

Quale spectaculum conspicimus…!!

ConspicereConspicere

(cum- specio)(cum- specio)

Romani Fori conspectus

ConspicereConspicere

(cum- specio)(cum- specio)

• conspicābĭlis, e • conspicābundus, a, um • conspicātus, a, um • conspiciendus, a, um• conspicientĭa, ae

Familia Familia vocabulorumvocabulorum

ConspicereConspicere

(cum- specio)(cum- specio)

• conspicillum, i, (conspicilĭum, ĭi)• conspicĭo, ōnis• conspĭcĭo, ĕre, spexi, spectum [cum + specio]• conspicor, āri, ātus sum• conspicuo, āre • conspicŭus, a, um

Familia Familia vocabulorumvocabulorum

ConspicereConspicere

(cum- specio)(cum- specio)

SuspicereSuspicere

(sub-specio)(sub-specio)

DespicereDespicere

(de-specio)(de-specio)

        • despectatĭo, ōnis • despectātŏr, ōris• despectĭo, ōnis• despecto, āre, āvi, ātum • despectŏr, ōris• despectrix, īcis

Familia Familia vocabulorumvocabulorum

DespicereDespicere

(de- specio)(de- specio)

        • despectus-us • despĭcātĭo, ōnis• despĭcātŭs, ūs• despĭcĭendus, a, um • despĭcĭens, entis • despicientĭa-ae

Familia Familia vocabulorumvocabulorum

DespicereDespicere

(de- specio)(de- specio)

• suspectātus, a, um • suspectĭo, ōnis • suspectīvus, a, um • suspecto, āre, āvi, ātum• suspector, āri• suspectŏr, ōris• suspectŭs, ūs

Familia Familia vocabulorumvocabulorum

SuspicereSuspicere

(sursum- specio)(sursum- specio)

InspicereInspicere

(in-specio)(in-specio)

Catus gulosus micantibus oculis Catus gulosus micantibus oculis in vitreum globumin vitreum globum saporatum piscem iam inspicit…!saporatum piscem iam inspicit…!

• inspectator, ōris• inspectĭo, ōnis • inspectīvus, a, um• inspecto, āre• inspectŏr, ōris• inspectrix, icis• inspectŭs, ūs

Familia Familia vocabulorumvocabulorum

InspicereInspicere

(in- specio)(in- specio)

PerspicerePerspicere

(per- specio)(per- specio)

Quid puella ope perspicillorum Quid puella ope perspicillorum perspicit…? perspicit…?

PerspicerePerspicere

(per- specio)(per- specio)

……res maximi momenti esse res maximi momenti esse videtur…nam ecce iuvenis alter videtur…nam ecce iuvenis alter

quoque perspiciens…!!quoque perspiciens…!!

• perspicacĭtās, ātis • perspicax, ācis • perspicientĭa, ae• perspĭcĭo, ĕre, spexi, spectum • perspicuē • perspicuĭtās, ātis• perspicŭus, a, um

Familia Familia vocabulorumvocabulorum

PerspicerePerspicere

(per- specio)(per- specio)

• vitra (ocularia)• conspicillium-i • perspicillum-i

perspicillum-i

Galileus Galileus auxilio perspicilli ab ipso Galileus Galileus auxilio perspicilli ab ipso instructo primus post hominum memoriam instructo primus post hominum memoriam

quattuor Saturni satellites -quattuor Saturni satellites -Medicea Sidera Medicea Sidera quosquos nuncupavit- invenit vulgavitque.nuncupavit- invenit vulgavitque.

SIDEREVS NUNCIVSSIDEREVS NUNCIVSOBSERVATIONES RECENS HABITAS NOVI PERSPICILLI BENEFICIO IN OBSERVATIONES RECENS HABITAS NOVI PERSPICILLI BENEFICIO IN LVNE FACIE, LACTEO CIRCVLO STELLISQUE NEBVLOSIS, INNVMERIS LVNE FACIE, LACTEO CIRCVLO STELLISQUE NEBVLOSIS, INNVMERIS

FIXIS, NECNON IN QVATVOR PLANETIS MEDICEA SIDERA NVNCVPATIS, FIXIS, NECNON IN QVATVOR PLANETIS MEDICEA SIDERA NVNCVPATIS, NVNQVAM CONSPECTIS ADHVC, CONTINENS ATQVE DECLARANSNVNQVAM CONSPECTIS ADHVC, CONTINENS ATQVE DECLARANS

Magna equidem in hac exigua tractatione singulis de natura speculantibus Magna equidem in hac exigua tractatione singulis de natura speculantibus inspicienda contemplandaque propono. Magna, inquam, tum ob rei ipsius inspicienda contemplandaque propono. Magna, inquam, tum ob rei ipsius

prêstantiam, tum ob inauditam per êvum novitatem, tum etiam propter Organum, prêstantiam, tum ob inauditam per êvum novitatem, tum etiam propter Organum, cuius beneficio eadem sensui nostro obviam sese fecerunt.cuius beneficio eadem sensui nostro obviam sese fecerunt.

Mensibus abhinc decem fere, rumor ad aures nostras increpuit, fuisse a quodam Belga Perspicillum elaboratum, cuius beneficio obiecta visibilia, licet ab oculo inspicientis longe dissita, veluti propinqua distincte cernebantur; ac huius profecto admirabilis effectus nonnullê experientiê circumferebantur, quibus fidem alii prêbebant, negabant alii.

Idem paucos post dies mihi per literas a nobili Gallo Iacobo Badovere ex Lutetia confirmatum est; quod tandem in causa fuit, ut ad rationes inquirendas, necnon media excogitanda, per quê ad consimilis Organi inventionem devenirem, me totum converterem; quam paulo post, doctrinê de refractionibus innixus, assequutus sum: ac tubum primo plumbeum mihi paravi, in cuius extremitatibus vitrea duo Perspicilla, ambo ex altera parte plana, ex altera vero unum sphêrice convexum, alterum vero cavum aptavi; oculum deinde ad cavum admovens obiecta satis magna et propinqua intuitus sum; triplo enim viciniora, nonuplo vero maiora apparebant, quam dum sola naturali acie spectarentur. Alium postmodum exactiorem mihi elaboravi, qui obiecta plusquam sexagesies maiora reprêsentabat.

ProspicereProspicere

(pro- specio)(pro- specio)

Speculator navalis magnâ curâ Speculator navalis magnâ curâ intentioneque prospicit…intentioneque prospicit…

……balaenasne nonnullas eum balaenasne nonnullas eum invenisse crederes…?invenisse crederes…?

• prospectē• prospecto, āre • prospectŭs-ūs

Familia Familia vocabulorumvocabulorum

ProspicereProspicere

(pro- specio)(pro- specio)

RespicereRespicere

(re-specio)(re-specio)

Noli respicere, Orpheu!! Nonne enim vides te, Noli respicere, Orpheu!! Nonne enim vides te, misellum amore captum, eo pacto Eurydicem misellum amore captum, eo pacto Eurydicem

tuam in aeternum perdere…?tuam in aeternum perdere…?

• respecto, āre • respectŭs, ūs

Familia Familia vocabulorumvocabulorum

RespicereRespicere

(re- specio)(re- specio)

Abire Abire

(ab- eo)(ab- eo)Dum pastor Dum pastor in herbâ in herbâ dormit, dormit, ovis nigra ovis nigra ab ovibus albis ab ovibus albis abit et abit et

ad rivumad rivum currit… currit…

Abi in malam rem! Abi in malam

crucem!

Abire Abire

(ab-eo)(ab-eo)

Pravissime egisti, lusor…! Arbiter ergo Pravissime egisti, lusor…! Arbiter ergo flavam schedulam tibi monstrare flavam schedulam tibi monstrare

debet…!debet…!

• ăbitĭo, ōnis • ăbīto (abaeto), ĕre • ăbĭtŭs, ūs

Familia Familia vocabulorumvocabulorum

Abire Abire

(ab- eo)(ab- eo)

Anteire Anteire

(ante- eo)(ante- eo)Birotarii omnes maximâ vi Birotarii omnes maximâ vi

una metam petunt…una metam petunt………unus autem eorum unus autem eorum e grege e grege eminet atque ceteris anteit…eminet atque ceteris anteit…

Exire Exire

(ex-eo)(ex-eo)

Homunculus quidam mane, thecam Homunculus quidam mane, thecam manu sinistrâ tenens, ianuam aperit manu sinistrâ tenens, ianuam aperit

atque atque e domo e domo exit: laborare enim exit: laborare enim foris debet… foris debet…

Vesperi autem Vesperi autem domumdomum revenit, ostium revenit, ostium aperit atque aperit atque medianummedianum intrat… intrat…

• exitiosissime• exitĭōsus, a um • exitĭum, ĭi• exitus, a, um • exitŭs, ūs

Familia Familia vocabulorumvocabulorum

Exire Exire

(ex- eo)(ex- eo)

• exitiābĭlis, e • exitiābĭlĭtĕr• exitialis • exitĭālĭtĕr• exitĭo, ōnis

Familia Familia vocabulorumvocabulorum

Exire Exire

(ex-eo)(ex-eo)

Obire Obire

(ob-eo)(ob-eo)Euge…!!

Id tandem inveni...!!

Haec femina nescioquid haud parvi Haec femina nescioquid haud parvi momenti in computatro tandem momenti in computatro tandem

invenisse videtur…invenisse videtur…

……scilicet enim id ei obiit..scilicet enim id ei obiit..

Obire Obire

(ob-eo)(ob-eo)C. Iulius Caesar dictator pugionibus C. Iulius Caesar dictator pugionibus

nonnullorum senatorum saepius ictus in nonnullorum senatorum saepius ictus in Pompeiani theatri portico idibus Martiis a. Pompeiani theatri portico idibus Martiis a.

LCCIX a. V. c. diem suum obiit…LCCIX a. V. c. diem suum obiit…

• obĭtĕr

• ŏbĭtus, a, um

• ŏbĭtŭs, ūs

Familia Familia vocabulorumvocabulorum

Obire Obire

(ob-eo)(ob-eo)

Perii!!

Perire Perire

(per-eo)(per-eo)

Res non tam bene huic viro evenire Res non tam bene huic viro evenire videtur…!! videtur…!!

• pĕrītē• pĕrītĭa, ae• pĕrĭto, āre • pĕrītus, a, um

Familia Familia vocabulorumvocabulorum

Perire Perire

(per-eo)(per-eo)

Primus vir togatus Primus vir togatus portâ portâ Capenâ Capenâ RomamRomam intrat intrat

……vir ergo vir ergo portam portam Capenam Capenam praeterit…praeterit…

Praeterire Praeterire

(praeter-eo)(praeter-eo) Alter autem vir togatus Alter autem vir togatus praeter portam Capenampraeter portam Capenam viâ viâ

Aureliâ Aureliâ agrumagrum petit petit

Praeterire Praeterire

(praeter-eo)(praeter-eo)

Homo politicus iste lautis verbis accuratissimoque sermone Homo politicus iste lautis verbis accuratissimoque sermone utans –sic tales plerumque agunt- rem maximi momenti utans –sic tales plerumque agunt- rem maximi momenti

celare vult…celare vult…

……quam enim rem is maligne praeteriri quam enim rem is maligne praeteriri temptat, nonne?temptat, nonne?

• praetĕritĭo, ōnis

Familia Familia vocabulorumvocabulorum

Praeterire Praeterire

(praeter-eo)(praeter-eo)

Transire Transire

(trans-eo)(trans-eo)Ecce aquaeductus aquam ducens Ecce aquaeductus aquam ducens in urbem illamin urbem illam, , cui nomen cui nomen NeumasusNeumasus, , in Galliâ in Galliâ sitamsitamAquaeductus enim fluvium Aquaeductus enim fluvium GaronamGaronam

nuncupatum omnino transit…nuncupatum omnino transit…

• transitĭo, ōnis• transitŏr, ōris • transitōrĭus, a, um • transitus, a, um• transitŭs, ūs

Familia Familia vocabulorumvocabulorum

Transire Transire

(trans-eo)(trans-eo)