2a 2b

1a 1b

Zo’n ‘probleemkroon’ bestaat uit een wit, palladium-houdend opbakmetaal op een aangietbaar abutment(afbeelding 1a-b). Op deze foto’s is een kroon te zien

die veelvuldig loskwam. Behalve dat er een groot balanscon-tact is, is duidelijk zichtbaar dat de interne connectie van hetabutment sterk vervormd is (afbeelding 2a-b). Door devervorming (indeuking) van de interne connectie kan hetabutment in het implantaat bewegen (afbeelding 3a-b). Door

de kroon in de oven te zetten oxideerde alleen het opbakme-taal en werd de overgang naar het aangietbare metaal duide-lijk zichtbaar. Op de foto’s is goed te zien dat het aangegoten

LAAT HET ABUTMENT GEEN THERMISCHE CYCLUS DOORLOPEN

De verschroefde porselein-metaalkroon komt los!Een regelmatig terugkerend probleem is het loskomen van verschroefde (porseleinop metaal) implantaatkronen. Een zoektocht naar de mogelijke oorzaak bracht aanhet licht dat het abutment zijn sterkte verliest na opbakken, omdat het abutment teveel verwarmd wordt en na rekristallisatie verzwakt is. Wat er fout kan gaan wordtin dit artikel beschreven. door Fred Ribôt

Fred Ribôt is eigenaar van Fred Ribôt Tandtechniek in Gronin-gen.

Afb. 1a Verschroefde kroon die veelvuldig loskwam.Afb. 1b Sterke interdigitatie met verhoogd risico op balanscontact ofhorizontale belasting bij laterale bewegingen.

Afb. 2a-2b Links is een nieuw abutment te zien en rechts het abutment dat is verhit doordat het is opgebakken. Duidelijk zichtbaar is de vervormingvan het abutment

24 TANDARTSPRAKTIJK | AUGUSTUS 2013

AUGUSTUS 2013 | TANDARTSPRAKTIJK 25

metaal op sommige plekken verder gevloeid is, zelfs tot aande interne connectie. Wat zou de standaard werkwijze moetenzijn om dit loskomen te voorkomen?

Om een kroon op een aangietbaar abutment te makenwordt gebruikgemaakt van een voorgevormd abutment vaneen aangietbaar metaal. De samenstelling van dit metaal is bijalle fabrikanten vrijwel identiek (afbeelding 4a-b). Het isbelangrijk dat bij het modelleren van de kroon de was eenstrakke overgang op het abutment heeft. De waskroon wordtsamen met het abutment ingebed en gegoten in een opbakle-gering om er vervolgens porselein op te bakken.

Door de verschillen in de thermische uitzetting van de

inbedmassa en het aangietbare metaal bestaat de mogelijk-heid dat het metaal tijdens de gieting toch iets verder door-vloeit en verder op het abutment komt dan wenselijk is. Ietswat ook gebeurd is met de kroon in dit voorbeeld (afbeelding3a-b).

Deze ‘spetters’ van metaal, hoe dun ook, kunnen de oorzaakzijn van een slechte passing van het abutment in het implan-taat, ofwel een schijnbaar goed passend abutment verstoren.

Een bijkomende oorzaak van het loskomen van deze ver-schroefde porselein-metaalkronen is het verschil in eigen-schappen in de legering van het abutment en die van de u

3a 3b

4a 4b

Afb. 3a Op het rechterabutment is te zien dat na het gieten het opbak-metaal is gevloeid naar de interne connectie waardoor deze niet meerpast in het implantaat.

Afb. 3b De geoxideerde kroon op een analoog. Hier is te zien dat despetters opbakmetaal tot in het implantaat reiken.

Afb. 4a Voorbeeld van een aangietbaar abutment. (In dit geval zonderinterne connectie: ander merk implantaat.)

Afb. 4b Voorbeeld van een gemodelleerde kap op een aangietbaar abut-ment.

A B

Schema A Het aangietbare metaal verkrijgt zijn grootste hardheid na 6uur op 610° C te zijn verwarmd.

Schema B Het aangietbare metaal verliest sterk vanaf 800° C bij 1000°C, tot 145 VH.

opbaklegering van de kroon. Wat minder bekend is, is dataangietbaar metaal zachter wordt naarmate het op een hoge-re temperatuur dan 700° C komt. (Deze temperatuur wordttijdens het gieten bij zowel witte als gele opbaklegeringen meteen smelttraject van 1060° C variërend tot 1250° C ruim-schoots overtroffen.)

Als gevolg van het verhitten boven de 800° C heeft hetabutment nog maar een zeer lage hardheid en is dus zachtmet een Vickers hardheid van ca. 145. Opbakmetaal, watzelfuithardend is, heeft een Vickers hardheid van ca. 250. Er is dus binnen de kroon en abutment een groot verschil inhardheid.

De enige manier om het aangietbare abutment weer in z’noorspronkelijke hardheid terug te krijgen, is de kroon gedu-rende 6 uur op 600° C te verwarmen. Dit is een onmogelijkeopgave voor reeds opgebakken porselein-metaalkronen.(Schema A, B, C)

De hardere ‘spetters’ van het opbakmetaal (te zien op defoto’s 3a-b) zullen door het verschil in hardheid met hetaangegoten abutment zorgen voor te veel mobiliteit van hetabutment in het implantaat, waardoor er te veel spanning opde schroef komt en deze af kan breken. Korrels porselein dieper ongeluk tijdens het opbrengen op het abutment terechtzijn gekomen, zorgen voor een gelijke problematiek.

Als er eenmaal een lichte mobiliteit is, zal dit verergeren, totuiteindelijk de kroon loskomt, de schroef breekt, of, in hetergste geval, er breuk in het implantaat zal ontstaan.

Tot slot is het bij het afwerken en polijsten van de kroonzeer lastig om het voorgevormde abutment onaangeraakt telaten - wat wederom een minimale vormverandering alsgevolg heeft. Na het polijsten is er geen verschil meer zicht-baar tussen beide legeringen, maar de pasvorm is dan welveranderd en het abutment sluit minder goed aan met ook nuweer een verhoogde mobiliteit.

Op basis van deze feiten is het dan ook sterk af te raden omeen abutment een thermische cyclus te laten doorlopen. Hetis immers niet gemaakt van een opbaklegering! Het beste is bijte verschroeven kronen verbindingen ‘koud te laten’ en dekronen te verlijmen op het abutment met een composiet-cement – waarbij de kroonrand dan uiteraard boven de randvan het tandvlees moet liggen.

C

Schema C Het aangietbare metaal verhardt bij vervorming, zoals hame-ren en walsen - net als platina.

u

Implant D

irect

Ook interesse, waarom wachten?

Registreer nu online!

Simply Smarter Symposium

“Tips & Tricks die u direct in uw praktijk kunt toepassen“

13 september 2013, Hotel Houten

Deelnameprijs: €275,- excl. BTW

www.implantdirect.nu/triples2013

Dr. P. Peña

“Managing the aesthetic area: From extraction to implant restorations, a challenging journey“

Innovation Quality Service Value

Drs. J.W. Vaartjes

“Tips & Tricks voor voorspelbare Implantologie“

Dr. P. Fairbairn

“The use of alloplastic graft material in Bone regeneration“