-
>eenballonAls de stemdit heb je nodig
93 Hoe komt dat toch?
>Blaasdeballonop.>Neemhetuiteindevandeballonaandeenekantvasttussendelinkerduimenlinkerwijsvinger,aandeanderekanttussenderechterduimenderechterwijsvinger.
>Trekzowelnaarlinksalsnaarrechtszodatergeenluchtontsnapt.
>Laatvervolgensafentoewatluchtontsnappendoorheeleventjesjegreepeenbeetjetelossen.
>Jehoorteenpruttelendgeluid.>Naarmatejedegreepminderofmeerlost,krijgjeeenandergeluid.
zo ga je te werk
>Ditgeluidontstaatopdezelfdemanieralshetgeluiddatjijmaaktalsjespreekt.
>Inonsstrottenhoofdzittentweeelastischestembanden.Alsjeietswiltzeggen,dandoetdeuitgeademdeluchtdiestembandentrillen.
>Alsjijluchtlaatontsnappenuitdeballon,dangaathetuiteindevandeballonooktrillen,netalsjouwstembanden.Doorhetuiteinde
verderofminderveropentetrekken,maakjeverschillendegeluiden.
hoe komt dat toch?
-
>eenchronometerofeenhorlogemetsecondewijzer
Praten en roepen dit heb
je nodig
94 Hoe komt dat toch?
>Haaldiepadem.>Telvan1totjegeenademmeerhebt.
>Ganahoeveelsecondenjedaarvoornodighad.
>Haaldiepadem.>Roepdecijfersvan1totjegeenademmeerhebt.
>Noteerhoeveelsecondenjedaarvoornodighad.
>Jekuntveelminderlangtellenalsjedatdoetmeteenroependestem,danalsjejegewonestemgebruikt.
zo ga je te werk
>Hoeharderjedestemdoetklinken,hoemeerademjeverbruikt,hoevluggerjedusbuitenadembent.
hoe komt dat toch?
1 2 3 4 5 6
1 2 3 4
-
>eenspiegelMet de tong in de hand dit heb
je nodig
95 Hoe komt dat toch?
>Neemplaatsvooreenspiegel.>Neemjetongvasttussendeduimendewijsvinger.
>Zeghardopwiejebent,waarjewoont,hoeoudjebent,hoeje
oudershetenennaarwelkeschooljegaat.
>Bijnaniemandzaljebegrijpen.
zo ga je te werk
>Hetgeluiddatjeproduceertalsjepraat,ontstaatinhetstrottenhoofd.
>Alsjepraat,doetdeuitgeademdeluchtdestembandentrillen.
>Omvanhetgeluidklanken,lettersen
woordentemaken,hebjeechterookjemond,jelippen,jetandenenjetongnodig.
>Blokkeerjedetong,dangaatpratenheelmoeilijk.hoe komt
dat toch?
-
>eenmuurofeentunnelWeerkaatsendit heb je nodig
96 Hoe komt dat toch?
>Zoekindebuurtvanjehuisofvandeschooleenmuurofeentunnel.
>Roephardopjenaamdoordetunnelofnaardemuur.
>Deechozorgtervoordatjejenaamopnieuwhoort.
>Hoelangerdetunnelofhoeverderjevandemuurverwijderdbent,hoelangerjemoetwachtenopdeecho.zo
ga je
te werk
>Alsjeroept,maakjegeluidsgolven.>Degolvenzoekeneenweginderuimtewaarjejebevindt.
>Alsdegeluidsgolventegeneenhindernisbotsen,danwordenzeweerkaatst.Datnoemenweeenecho.Deweerkaatsingzorgtervoordatjijzelfhetgeluidopnieuwhoort.
>Gladde,hardeoppervlakkenweerkaatsenhetgeluidhetbest,zachteoppervlakkenslorpende
geluidsgolvenopenweerkaatsenhetgeluiddusbijnaniet.Geluidsgolvenleggeneenafstandaf.Hoeverderdehindernisvanjevandaanis,hoelangerhetduurtvooraleerjedeechohoort.
hoe komt dat toch?
-
>eenkleinebalMet n oog dicht dit heb
je nodig
97 Hoe komt dat toch?
>Legdekleinebalopbijvoorbeeldeenkast.
>Gaopongeveervijfmeterafstandvandekaststaan.
>Kijknaardekast.Sluitnoog.
>Wijsmetderechterwijsvingernaardebalopdekast.
>Houddevingerstil.>Doenujeeneoogweeropen.>Jewijstnaastdebalopdekast.
zo ga je te werk
>Jouwogenstaaneenstukjevanelkaar.Jezieteenvoorwerpmetjeeneoogduseenbeetjeandersdanmetjeandereoog.Erwordendustweeverschillendebeeldennaardehersenengestuurd.Dehersenenmakendaarnbeeldvan.
>Datwordtstereoscopischziengenoemdofdieptezicht.Daardoorishetmogelijkvooronsomafstandenendieptetekunnenschatten.
hoe komt dat toch?
-
>eenproefkonijnReflexdit heb je nodig
98 Hoe komt dat toch?
>Vraagiemandomnaarjoutoetekijken.
>Neemplaatsopongeveernmeterafstand.
>Plotsklapjehardjehandenin
elkaar,vlakvoordeogenvanhetproefkonijn.
>Hijofzijzalonmiddellijkdeogendichtknijpenenhethoofdwegdraaien.zo
ga je
te werk
>Alsjeplotsinjehandenklapt,dannemendehersenenvanjouwproefkonijndatopalseenbedreiging.
>Zijzullenmeteendeopdrachtgeven
aandeoogledenomzichtesluitenendeoogbollentebeschermen.
>Ookhethoofdkrijgtvandeherseneneensignaalomzichvanhetgevaaraftewenden.hoe
komt
dat toch?
-
>tweepotlodenmeteenniettescherpepunt
>kleefband>eenproefkonijn>eenblinddoek,bijvoorbeeldeensjaal
Voelendit heb je nodig
99 Hoe komt dat toch?
>Metkleefbandplakjedetweepotlodentegenelkaar.
>Blinddoekhetproefkonijn.>Vraaghemofhaaromjoutevertellenofjemetnoftwee
potlodenergensophetlichaamzultduwen.
>Somsvoeltjeproefkonijnmaarnprik,somsvoelthijofzijertwee.
zo ga je te werk
>Duwjebijvoorbeeldmetdetweepotlodenopdevingertoppen,danwordenertweeprikkengevoeld.
>Duwjeechteropdeknie,danwordterwellichtmaarnprikgevoeld.
>Dehuidisnietopalleplaatsenevengevoelig.
hoe komt dat toch?
-
>eenchronometerofeenhorlogemetsecondenwijzer
Hartslagdit heb je nodig
100 Hoe komt dat toch?
>Legdetoppenvanjerechterwijsvingeren-middenvingeropdeslagadervlakonderdehuidvandelinkerpols.
>Zoekonderdeduim.
>Jevoeltereenslag.>Telgedurendenminuutdeslagen.
zo ga je te werk
>Bijdepolsenlooptereenslagader.>Telkenshethartklopt,wordthetbloeddoordeslagadersgestuwd.
>Datkloppenisdeslagdiehethartmaaktendiejevoeltviadeslagader.
>Gemiddeldklopthethartbijeenvolwassene70keerperminuut.
hoe komt dat toch?
-
>eenballonZoveel luchtdit heb je nodig
101 Hoe komt dat toch?
>Houddeballonvoorjemond.>Haaldiepadem.>Blaasdeuitgeademdeluchtindeballon.
>Deballonwordtbol.zo ga je te werk
>Deluchtdiejeuitademt,heefteenvolumeenneemtplaatsin.
>Houdjenahetuitademenhetuiteindevandeballonvast,danzieje
meteenaanhetvolumevandeballonhoeveelluchterinjouwlongenkan.
hoe komt dat toch?
-
>tekeningoppagina166Blinde vlekdit heb je nodig
102 Hoe komt dat toch?
>Gebruikdetekeningoppagina166.Daaropstaatlinkseensterenrechtseenbolafgebeeld.Deafstandtussenbeidefigurenis7cm.
>Sluitjelinkeroog.Kijkmetjerechteroogstraknaardester.
>Brenghetbladpapieralsmaardichterbijjegezicht,terwijljenaarhetsterretjeblijftstaren.
>Opeenbepaaldogenblikzalhetbolletjeverdwijnen.
>Jekuntdeproefookuitvoerendoorjerechteroogdichttedoenenmetjelinkeroognaarhetbolletjetestaren.Alsjedanjebladalsmaardichterbijjeogenhoudt,zuljeopeenbepaaldmomenthetsterretjenietmeerzien.
zo ga je te werk
>Injouwoogziteennetvlies.Datiseenverzamelingvancellendiegevoeligzijnvoorlicht.Alsjekijktnaareenvoorwerp,komterlichtopdiecellenendanzendenzijelektrischesignalenuit.Diesignalenwordenvervolgensdoordeoogzenuwaanjouwhersenendoorgegeven.Pasalsdehersenendiesignalenontvangen,kunjeietszien.
>Opdatnetvliesiserechtereenplekdieeigenlijkblindis.Hetisdeplaatswaareenbundeltjezenuwvezelshetoogbinnenkomt,dwarsdoorhetnetvliesheen.Dieplaatswordtde
blindevlekgenoemd.Elkoogheefteenblindevlek.
>Opeenbepaaldogenblikvalthetbeeldvandebolopdeplaatswaardiegezichtszenuwhetnetvliesvanhetoogbinnenkomt.Daaromkunjedeboldannietmeerzien.
>Alsjegewoonrondomjoukijkt,danhebjegeenlastvandeblindevlek.Datiszoomdatjehersenendeontbrekendeinformatievoortdurendzelfaanvullen.
hoe komt dat toch?
-
>eenradioofcd-spelerVerkeerde richting dit heb
je nodig
103 Hoe komt dat toch?
>Zetderadioofdecd-speleraan.>Duwmetjewijsvingerjerechteroordicht.
>Sluitjeogen.>Draaitienkeerrondjeas.
>Stopenduidmetdewijsvingernmetgeslotenogenderadioofcd-speleraan.
>Opendeogen.>Wellichtwijsjedeverkeerdekantuit.zo ga je
te werk
>Dehersenenzijngetraindomgeluidentehorenmetdetweeoren.Zijbrengendeinformatiedieinelkoorbinnenkomtsamenenkunnendaardoordeplaatswaarhetgeluidvandaankomt(degeluidsbron)gemakkelijkbepalen.
>Alsjeeendeelvanhetgehoorafsluit,dankrijgendehersenenhetmoeilijkomdejuisterichtingtehelpenaanwijzen.
hoe komt dat toch?
