Upload
others
View
3
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
e diel, 2006e diel, 2006--0505--2828 INFORMATIKA E BIZNESITINFORMATIKA E BIZNESIT 11
SISTEMI INFORMATIVSISTEMI INFORMATIV
-- InformataInformata--dituria dituria ëështshtëë resurs i rresurs i rëëndndëësishsishëëm, kurse m, kurse teknologjia informative faktor i suksesit dhe efikasitetit teknologjia informative faktor i suksesit dhe efikasitetit ttëë afarizmit.afarizmit.
-- Informata fitohet duke i pInformata fitohet duke i pëërpunuar trpunuar tëë dhdhëënatnat
DefinimiDefinimi i sistemit informativi sistemit informativ
-- Sistemi i cili Sistemi i cili ëështshtëë nnëë marrmarrëëdhdhëënie dhe nie dhe interaksioninteraksion me me rrethinrrethinëën me tn me tëë cilcilëën kn këëmben madhmben madhëësitsitëë hyrhyrëëse dhe se dhe daldalëëse quhet se quhet sistem informativsistem informativ..
-- mbledhjambledhja-- Detyrat e sistemit informativ janDetyrat e sistemit informativ janëë::
-- ppëërpunimirpunimi
-- memorimimemorimi dhedhe
-- transmetimi i ttransmetimi i tëë dhdhëënavenave
e diel, 2006e diel, 2006--0505--2828 INFORMATIKA E BIZNESITINFORMATIKA E BIZNESIT 22
Sistemi informativ definohet si Sistemi informativ definohet si BashkBashkëësi e elementeve tsi e elementeve tëë lidhura tlidhura tëë cilat me atributet e tyre cilat me atributet e tyre
mundmundëësojnsojnëë ppëërpunimin elektronik trpunimin elektronik tëë ttëë dhdhëënavenave
Memorimi
Kontrollimi
Procesimi
Inputet dhe outputet e sistemit informativ
Sistemet informative janë:
dinamikeartificiale
e diel, 2006e diel, 2006--0505--2828 INFORMATIKA E BIZNESITINFORMATIKA E BIZNESIT 33
Nevojat dhe kërkesat për informata
Nevojat dhe kNevojat dhe këërkesat rkesat ppëër informatar informata
Koleksioni i të dhënaveKoleksioni i tKoleksioni i tëë dhdhëënavenave
Regjistrimi i të dhënaveRegjistrimi i tRegjistrimi i tëë dhdhëënavenave
Analiza e të dhënaveAnaliza e tAnaliza e tëë dhdhëënavenave
Procesi i përpunimit tëtë dhënave dhe struk-turimi, operacionet,
relacionet
Procesi i pProcesi i pëërpunimit trpunimit tëëttëë dhdhëënave dhe struknave dhe struk--turimi, operacionet, turimi, operacionet,
relacionetrelacionet
KorrigjimiKorrigjimiKorrigjimi
INFORMATAINFORMATAINFORMATA
E dhënaekzistueseE dhE dhëënana
ekzistueseekzistuese
E dhënae re
E dhE dhëënanae ree re
Procesimi i informatës
e diel, 2006e diel, 2006--0505--2828 INFORMATIKA E BIZNESITINFORMATIKA E BIZNESIT 44
-- Inkuadrimin e tInkuadrimin e tëë gjitha qgjitha qëëllimeve tllimeve tëë sistemitsistemit-- Minimizimin e aktiviteteve tMinimizimin e aktiviteteve tëë dyfishta ndyfishta nëë procesiminprocesimin e e
informatave dhe minformatave dhe mëënjanimin e konflikteve midis njanimin e konflikteve midis projekteve zhvillimoreprojekteve zhvillimore
Organizimi i sistemit informativ duhet tOrganizimi i sistemit informativ duhet tëë sigurojsigurojëë::
-- Motivimin e personelitMotivimin e personelit
-- Specialist pSpecialist pëër softuerin e sistemitr softuerin e sistemit-- SpecialistSpecialistëë ppëër bazr bazëën e tn e tëë dhdhëënavenave
-- projektuesitprojektuesit
-- Nxitjen e Nxitjen e interaksionitinteraksionit midis nmidis nëënsistemeve tnsistemeve tëë cilat duhet cilat duhet ttëë sigurojnsigurojnëë efikasitetin e punefikasitetin e punëës ss sëë sistemit informativsistemit informativ
Profilet e ekspertProfilet e ekspertëëve tve tëë nevojshnevojshëëm nm nëë njnjëë sistem sistem informativ tinformativ tëë menaxhmentitmenaxhmentit do tdo tëë ishin:ishin:
-- AnalitikAnalitikëët sistemort sistemor-- programerprogramerëëtt
-- SpecialistSpecialistëët pt pëër harduerr harduer
e diel, 2006e diel, 2006--0505--2828 INFORMATIKA E BIZNESITINFORMATIKA E BIZNESIT 55
-- Sisteme neutraleSisteme neutrale-- Sisteme tSisteme tëë informuarainformuara-- Sistemet informative qeverisSistemet informative qeverisëësese
Llojet e sistemit informativLlojet e sistemit informativ
1) 1) Sipas vSipas vëëllimit tllimit tëë ttëë dhdhëënave dallohen:nave dallohen:
-- Sistemet e thjeshta informativeSistemet e thjeshta informative
-- Sistemet e ndSistemet e ndëërlikuara informativerlikuara informative
2) 2) Sipas fushSipas fushëës ss sëë ppëërdorimit mund trdorimit mund tëë jenjenëë::
-- teknikotekniko--teknologjiketeknologjike-- shkencoreshkencore-- TTëë marketingut etj.marketingut etj.
3) 3) Sipas karakterit janSipas karakterit janëë::
-- distributivedistributive
-- kombinuarakombinuara
e diel, 2006e diel, 2006--0505--2828 INFORMATIKA E BIZNESITINFORMATIKA E BIZNESIT 66
4) 4) Sipas mSipas mëënyrnyrëës ss sëë organizimit mund torganizimit mund tëë jenjenëë::
-- TTëë centralizuaracentralizuara
-- TTëë decentralizuaradecentralizuara-- TTëë integruaraintegruara
SistemiSistemi informativinformativ i i biznesitbiznesitNNëënsistemetnsistemet e e sistemitsistemit informativinformativ ttëë biznesitbiznesit janjanëë::
-- i i blerjesblerjes dhedhe materialitmaterialit-- i i shitjesshitjes me me shumicshumicëë-- i i shitjesshitjes me me pakicpakicëë
-- i i kontabilitetitkontabilitetit-- i i vlervlerëësimitsimit ttëë kapitalitkapitalit-- i i kontrollitkontrollit ttëë prodhimitprodhimit
e diel, 2006e diel, 2006--0505--2828 INFORMATIKA E BIZNESITINFORMATIKA E BIZNESIT 11
-- fazafaza inicialeiniciale (e (e krijimitkrijimit) ) ttëë sistemitsistemit
FazatFazat e e zhvillimitzhvillimit ttëë sistemitsistemit informativinformativ ttëë biznesitbiznesit
-- fazafaza e e ekspansionitekspansionit ((rritjesrritjes) ) ttëë sistemitsistemit-- fazafaza e e konsolidimitkonsolidimit ((zhvillimitzhvillimit) ) ttëë sistemitsistemit-- fazafaza e e pjekurispjekurisëë ssëë sistemitsistemit-- fazafaza e e zhdukjeszhdukjes ssëë sistemitsistemit
Q
Faza
e e
kspa
nsio
nit
Faza
e k
onso
lidim
it
Faza
e z
hduk
jes
Faza
e p
jeku
risë
Faza
inic
iale
t
e diel, 2006e diel, 2006--0505--2828 INFORMATIKA E BIZNESITINFORMATIKA E BIZNESIT 22
SistemiSistemi informativinformativ i i ndndëërmarrjesrmarrjes dhedhe nnëënsistemetnsistemet e e tijtij
njnjëësiasia organizativeorganizative —— sektorisektori i i sistemitsistemit informativinformativ
komponentakomponenta lifewarelifeware e e sistemitsistemit informativinformativ —— programerprogramerëëtt, , operatoroperatorëëtt, , analitikanalitikëëtt sistemorsistemor, , specialistspecialistëëtt e e sistemitsistemit etjetj. . teknologjiateknologjia informative informative —— hardware hardware dhedhe software.software.
Sektori i sistemit informativ
TeknologjiainformativeHardwareSoftware
Specialistët e sistemit informativ
Programerët,operatorët,
NDËRMARRJA
e diel, 2006e diel, 2006--0505--2828 INFORMATIKA E BIZNESITINFORMATIKA E BIZNESIT 33
NNëënsistemi informativ i prodhimitnsistemi informativ i prodhimit--
NNëënsistemi informativ i furnizimit me lnsistemi informativ i furnizimit me lëëndndëë ttëë parparëë dhe dhe
NNëënsistemet e sistemit informativ tnsistemet e sistemit informativ tëë ndndëërmarrjes janrmarrjes janëë::
materialmaterialNNëënsistemi informativ i marketingutnsistemi informativ i marketingut
NNëënsistemi informativ i financave dhe kontabilitetitnsistemi informativ i financave dhe kontabilitetit
NNëënsistemi informativ i personelitnsistemi informativ i personelit
NNëënsistemi informativ nsistemi informativ procesuesprocesues
NdNdëërmarrja dhe sistemi informativrmarrja dhe sistemi informativ
FaktorFaktorëët qt qëë ndikojnndikojnëë nnëë interaksionininteraksionin nnëë mes tmes tëë ndndëërmarrjes rmarrjes dhe sistemit informativ jandhe sistemit informativ janëë
Struktura organizativeStruktura organizative
Rrethina afaristeRrethina afariste
Proceset afaristeProceset afariste
Vendosja Vendosja menaxherialemenaxheriale
e diel, 2006e diel, 2006--0505--2828 INFORMATIKA E BIZNESITINFORMATIKA E BIZNESIT 44
Faktorët ndërmjetësues
- Rrethina afariste- Struktura organizative- Proceset afariste- Vendosja menaxheriale
NdërmarrjaTeknologjiainformative
NdNdëërmarrja mund trmarrja mund tëë definohet si njdefinohet si njëë strukturstrukturëë e thjeshte thjeshtëësociale e cila i merr sociale e cila i merr inputetinputet nga rrethina, i pnga rrethina, i pëërpunon ato, prpunon ato, pëër r ttëë prodhuar prodhuar autputeautpute ttëë cilat ia dcilat ia dëërgon rrethinrgon rrethinëës.s.
Ky Ky definimdefinim fokusohet nfokusohet nëë tri elemente:tri elemente:
kapitalinkapitalin
FuqinFuqinëë punpunëëtoretore
TeknologjinTeknologjinëë informativeinformative
e diel, 2006e diel, 2006--0505--2828 INFORMATIKA E BIZNESITINFORMATIKA E BIZNESIT 55
Struktura hierarkike
- ndarja e punës- rregullat, procedurat- procesi afarist
Procesi- të drejtat/obligimet- përgjegjësitë
InputetInputet
nga rrethinanga rrethina
AutputetAutputet
nnëë rrethinrrethinëë
Roli i ri i sistemit informativ nRoli i ri i sistemit informativ nëë ndndëërmarrjermarrje
Sistemi informativ ndikon nSistemi informativ ndikon nëë mmëënyrnyrëë direktedirekte se si menaxherse si menaxherëët:t:
i marrin vendimeti marrin vendimet
planifikojnplanifikojnëë
si prodhohen produktetsi prodhohen produktet
si kryhen shsi kryhen shëërbimetrbimet
e diel, 2006e diel, 2006--0505--2828 INFORMATIKA E BIZNESITINFORMATIKA E BIZNESIT 66
BiznesiStrategjiaRregullat
Procedurat
Telekomu-nikimet
SoftwareBazat e tëdhënave
Hardware
e diel, 2006e diel, 2006--0505--2828 INFORMATIKA E BIZNESITINFORMATIKA E BIZNESIT 77
Si ndikon ndSi ndikon ndëërmarrja nrmarrja nëë sistemin informativsistemin informativ
SSëë pari duhet tpari duhet tëë jepet pjepet pëërgjigje nrgjigje nëë pyetjet:pyetjet:
Si e pSi e pëërdorrdorëë aktualisht ndaktualisht ndëërmarrja sistemin informativ?rmarrja sistemin informativ?
Sa ka ndryshuar roli organizativ i ndSa ka ndryshuar roli organizativ i ndëërmarrjes si rezultat i rmarrjes si rezultat i aplikimit taplikimit tëë sistemit informativ?sistemit informativ?
Pse e aplikon ndPse e aplikon ndëërmarrja sistemin aplikativ?rmarrja sistemin aplikativ?
Kush punon nKush punon nëë sistemin informativ?sistemin informativ?
FaktorFaktorëët tt tëë cilcilëët ndikojnt ndikojnëë nnëë aplikimin e teknologjisaplikimin e teknologjisëëinformative ninformative nëë ndndëërmarrje janrmarrje janëë::
FaktorFaktorëët e brendsht e brendshëëm (institucional)m (institucional)
FaktorFaktorëët e jashtt e jashtëëm (rrethina)m (rrethina)
e diel, 2006e diel, 2006--0505--2828 INFORMATIKA E BIZNESITINFORMATIKA E BIZNESIT 88
Faktorët ejashtëm
Zhvillimi i sistemit- Dizajnimi- Aplikimi
Faktorët ebrendshëm
Si ndikon sistemi informativ nSi ndikon sistemi informativ nëë ndndëërmarrjarmarrja
Sistemi informativ duhet ta ndihmojSistemi informativ duhet ta ndihmojëë ndndëërmarrjen qrmarrjen qëë::
ttëë kuptojkuptojëë dhe tdhe tëë ppëërcjellrcjellëë ndryshimetndryshimet
ttëë shkurtojshkurtojëë rrugrrugëën e qarkullimit tn e qarkullimit tëë informataveinformatave
ttëë zvogzvogëëlojlojëë shpenzimet dhe tshpenzimet dhe tëë rris trris tëë ardhuratardhurat
ttëë zvogzvogëëlojlojëë shpenzimet e shpenzimet e menaxhmentitmenaxhmentit
e diel, 2006e diel, 2006--0505--2828 INFORMATIKA E BIZNESITINFORMATIKA E BIZNESIT 11
-- Sistem i cili siguron informata tSistem i cili siguron informata tëë nevojshme nnevojshme nëë funksion funksion ttëë marrjes smarrjes sëë vendimeve cilvendimeve cilëësoresore
Sistemi informativ i Sistemi informativ i menaxhmentitmenaxhmentit ttëë biznesitbiznesit
-- InputetInputet e sistemit informativ te sistemit informativ tëë menaxhmentitmenaxhmentit janjanëë mmëë ttëëvogla se sa vogla se sa autputetautputet
KomponentKomponentëët e sistemit informativ tt e sistemit informativ tëë menaxhmentitmenaxhmentit ttëëbiznesitbiznesitKomponentKomponentëët e sistemit informativ tt e sistemit informativ tëë menaxhmentitmenaxhmentit ttëë biznesit biznesit janjanëë::
-- Komponenti materialoKomponenti materialo--teknikteknik-- Komponenti Komponenti jomaterialjomaterial
-- Komponenti njerKomponenti njerëëzorzor
-- Komponenti transmetueseKomponenti transmetuese
-- Komponenti organizativKomponenti organizativ
e diel, 2006e diel, 2006--0505--2828 INFORMATIKA E BIZNESITINFORMATIKA E BIZNESIT 22
Komponentiorganizativ
dhetransmetues
Hardueri Softueri
Komponenti njerëzor
Funksionimi i pFunksionimi i pëërsosur i sistemit informativ trsosur i sistemit informativ tëëmenaxhmentitmenaxhmentit ttëë biznesitbiznesit
-- Deri nDeri nëë fund tfund tëë viteve 60 dominon bindja pviteve 60 dominon bindja pëër harduerr harduer
-- Deri nDeri nëë vitet 70 dominon bindja pvitet 70 dominon bindja pëër harduerr harduer
e diel, 2006e diel, 2006--0505--2828 INFORMATIKA E BIZNESITINFORMATIKA E BIZNESIT 33
Ligji i minimumit të cilësisë së sistemit informativ tëmenaxhmentit, (Richard Nolan)
CilCilëësia e sistemit informativ tsia e sistemit informativ tëë menaxhmentitmenaxhmentit ëështshtëë i i barabartbarabartëë me cilme cilëësinsinëë e komponentit me komponentit mëë ttëë dobdobëët tt tëë tij.tij.
Sistemi informativ i biznesit dhe Sistemi informativ i biznesit dhe menanxhmentitmenanxhmentit
Struktura e Struktura e menaxhmentitmenaxhmentit
Teoria e Teoria e menaxhmentitmenaxhmentit nnëënkupton ekzistimin e tri niveleve:nkupton ekzistimin e tri niveleve:
niveli i lartniveli i lartëë —— strategjik (top strategjik (top managementmanagement))
niveli i mesniveli i mesëëm m —— ekzekutiv (ekzekutiv (midlemidle, , executiveexecutive managementmanagement))
niveli i ulniveli i ulëët t —— operativ (operative operativ (operative managementmanagement
e diel, 2006e diel, 2006--0505--2828 INFORMATIKA E BIZNESITINFORMATIKA E BIZNESIT 44
Niveli i ulëtOperativ Management
Niveli i mesëmExecutive Management
Niveli i lartëTop Management
Struktura e vendosjes dhe horizonti kohor i vendimeveStruktura e vendosjes dhe horizonti kohor i vendimeve
Vendimet varVendimet varëësisht nga dimensioni kohor mund tsisht nga dimensioni kohor mund tëë jenjenëë::
vendime afatgjata (strategjike)vendime afatgjata (strategjike)
vendime afatmesme (ekzekutive ose taktike)vendime afatmesme (ekzekutive ose taktike)
Vendime afatshkurta (operative)Vendime afatshkurta (operative)
e diel, 2006e diel, 2006--0505--2828 INFORMATIKA E BIZNESITINFORMATIKA E BIZNESIT 55
Niveli strategjik
Niveli taktik
Niveli operativ
Nivelet e menaxhmentit Horizonti kohor i vendosjes
e diel, 2006e diel, 2006--0505--2828 INFORMATIKA E BIZNESITINFORMATIKA E BIZNESIT 66
Struktura e sistemit informativ tStruktura e sistemit informativ tëë menaxhmentitmenaxhmentitttëë biznesit pbiznesit pëër nevoja tr nevoja tëë menaxhmentitmenaxhmentit
Sistemi pSistemi pëër mbr mbëështetje tshtetje tëë vendimeve vendimeve —— SMV (SMV (DecisionDecision SupportSupportSystemSystem —— DSS)DSS)
Sistemet informative ekzekutive Sistemet informative ekzekutive —— SIE (SIE (ExecutiveExecutive InformationInformationSystemsSystems —— EIS)EIS)
Lloji i parLloji i parëë quhet quhet sistemet eksperte sistemet eksperte —— SE (SE (ExpertExpert SystemsSystems —— ES)ES)
Sistemet e transaksioneve Sistemet e transaksioneve —— ST (ST (TransactionalTransactional SystemsSystems —— TS)TS)
KKëëto sisteme japin pto sisteme japin pëërgjigje nrgjigje nëë pyetjen pyetjen ÇÇka nka nëëse (se (WhatWhat ifif))
KKëëto sisteme japin pto sisteme japin pëërgjigje nrgjigje nëë pyetjen pyetjen Si Si (duhet b(duhet bëërrëë) ) ((HowHow))
KKëëto sisteme japin pto sisteme japin pëërgjigje nrgjigje nëë pyetjen pyetjen me ndihmme ndihmëën e kujt n e kujt (mund t(mund tëë realizohet)realizohet)
e diel, 2006e diel, 2006--0505--2828 INFORMATIKA E BIZNESITINFORMATIKA E BIZNESIT 77
Udhëheqja strategjike
Udhëheqja ekzekutive
Udhëheqja operative
SMV
SIE
ST
e diel, 2006e diel, 2006--0505--2828 INFORMATIKA E BIZNESITINFORMATIKA E BIZNESIT 88
Modelet e organizimit tModelet e organizimit tëë sistemit informativ sistemit informativ ttëë menaxhmentitmenaxhmentit ttëë biznesitbiznesit
Modeli i sistemit informativ tModeli i sistemit informativ tëë menaxhmentitmenaxhmentit ttëë biznesit i cili biznesit i cili ppëërfshin minimumin e funksioneve afariste bazrfshin minimumin e funksioneve afariste bazëë quhet quhet model model standard i organizimitstandard i organizimit
SI i SI i menaxhmentitmenaxhmentit ttëë biznesit pbiznesit pëërbrbëëhet nga disa nhet nga disa nëënsisteme:nsisteme:
i planifikimit dhe analizi planifikimit dhe analizëës ss sëë procesit afaristprocesit afarist
i qeverisjes me resurse njeri qeverisjes me resurse njerëëzore (humane)zore (humane)i qeverisjes me ti qeverisjes me tëë mirat materialemirat materiale
i furnizimit me materiali furnizimit me material
i prodhimiti prodhimit
i shitjes si shitjes sëë prodhimeve dhe shprodhimeve dhe shëërbimeverbimeve
i kontabilitetiti kontabilitetit
i hulumtimit dhe zhvillimiti hulumtimit dhe zhvillimit
Modeli nModeli nëë ttëë cilin dominon bindja se prodhimi paraqet funksionin cilin dominon bindja se prodhimi paraqet funksionin kryesor afarist, kurse funksionet e tjera jankryesor afarist, kurse funksionet e tjera janëë servisservis ttëë tij quhet tij quhet model i dominimit tmodel i dominimit tëë prodhimit.prodhimit.
e diel, 2006e diel, 2006--0505--2828 INFORMATIKA E BIZNESITINFORMATIKA E BIZNESIT 99
Nënsistemiinformativ i prodhimit
Nënsistemiinformativ
i kontabilitetit Nënsistemiinformativ i
planifikimit dheanalizës
Nënsistemiinformativ i
qeverisjes me tëmira materiale
Nënsistemiinformativ i
shitjes së prodh.dhe shërb.
Nënsistemiinformativ i
furnizimit mematerial
Nënsistemiinformativ ikontabilitetit
Nënsistemiinformativ i
hulumtimit dhezhvillimit
Nënsistemiinformativ iResursevenjerëzore
e diel, 2006e diel, 2006--0505--2828 INFORMATIKA E BIZNESITINFORMATIKA E BIZNESIT 1010
e diel, 2006e diel, 2006--0505--2828 INFORMATIKA E BIZNESITINFORMATIKA E BIZNESIT 1111
1. Nënsistemi informativ i klasifikimit dhe shifrimit2. Nënsistemi informativ i hulumtimit të burimeve të blerjes3. Nënsistemi informativ i programimit të blerjes4. Nënsistemi informativ i qeverisjes me blerje5. Nënsistemi informativ i regjistrimit të hyrjes së lëndës së parë6. Nënsistemi informativ i qeverisjes fizike me material7. Nënsistemi informativ i përllogaritjes së daljeve të lëndës së parë8. Nënsistemi informativ i përllogaritjes së shpenzimeve të furnizimit9. Nënsistemi informativ i statistikave dhe analizës së blerjes
1 2 3 4
8
9
6 5
7
materiali
Të dhënat
informatat
RRETHINA
e diel, 2006e diel, 2006--0505--2828 INFORMATIKA E BIZNESITINFORMATIKA E BIZNESIT 1212
Disa lloje tDisa lloje tëë veveççanta tanta tëë sistemeve informativesistemeve informative
Sisteme tSisteme tëë veveççanta informative jananta informative janëë::
Sistemi pSistemi pëër mbr mbëështetje tshtetje tëë vendimeve vendimeve —— SMV (SMV (DecisionDecision SupportSupportSystemSystem ——DSS)DSS)
Sistemi pSistemi pëër mbr mbëështetje tshtetje tëë vendimeve nvendimeve nëë grup grup —— SMVG (SMVG (GroupGroupDecisionDecision SupportSupport SystemSystem —— GDSS)GDSS)
Sistemet eksperte Sistemet eksperte -- SE (SE (ExpertExpert SystemsSystems —— ES)ES)
Sistemet pSistemet pëër mbr mbëështetje tshtetje tëë ekzekutivit ekzekutivit —— SME (SME (ExecutiveExecutiveSupportSupport SystemsSystems —— ESS)ESS)
Sistemet pSistemet pëër mbr mbëështetje tshtetje tëë vendimevevendimeve
-- Sistemi pSistemi pëër mbr mbëështetje tshtetje tëë vendimeve vendimeve —— SMV (SMV (DecisionDecision SupportSupportSystemSystem ——DSS)DSS)
KKëëto sisteme janto sisteme janëë ttëë afta tafta tëë ppëërgjigjen nrgjigjen nëë pyetjen pyetjen “Ç“Çka nka nëësese””((WhatWhat--ifif).).
e diel, 2006e diel, 2006--0505--2828 INFORMATIKA E BIZNESITINFORMATIKA E BIZNESIT 1313
Struktura e sistemeve pStruktura e sistemeve pëër mbr mbëështetje tshtetje tëë vendimevevendimeve
SMV pSMV pëërbrbëëhen nga:hen nga:
Baza e tBaza e tëë dhdhëënavenave
Sistemi softuerik i bazSistemi softuerik i bazëës ss sëë ttëë dhdhëënavenaveBazBazëën e modeleven e modeleve
Modeli i cili pModeli i cili pëërdoret mrdoret mëë shpesh nshpesh nëë SMV SMV ëështshtëë modeli i analizmodeli i analizëës ss sëëndjeshmndjeshmëërisrisëë, i cili b, i cili bëënnëë pyetje pyetje “Ç“Çka nka nëësese””
-- ÇÇka ndodhka ndodhëë nnëëse rriten se rriten ççmimet pmimet pëër 50%, ose r 50%, ose ççka ndodhka ndodhëë nnëëse e se e zvogzvogëëlojmlojmëë TVSH pTVSH pëër 5%.r 5%.
Modeli mund tModeli mund tëë jetjetëë::
-- Modele fizike (modeli i njModele fizike (modeli i njëë aeroplani, anije, ...)aeroplani, anije, ...)
-- Modelet matematikore (tModelet matematikore (tëë ppëërshkruara me ekuacione)rshkruara me ekuacione)
-- Modele verbale (pModele verbale (pëërshkrimi i ndonjrshkrimi i ndonjëë procedure)procedure)
e diel, 2006e diel, 2006--0505--2828 INFORMATIKA E BIZNESITINFORMATIKA E BIZNESIT 1414
Sistemi informativ i Sistemi informativ i menaxhmentitmenaxhmentit
Elementet (komponentElementet (komponentëët) e kt) e këëtij sistemi informativ jantij sistemi informativ janëë::
HardueriHardueri Pajisja fizike e kompjuteritPajisja fizike e kompjuterit
SoftueriSoftueri Instruksionet tInstruksionet tëë cilat e drejtojncilat e drejtojnëë funksionimin e funksionimin e hardueritharduerit
Bazat e tBazat e tëëdhdhëënavenave
PPëërmbajnrmbajnëë ttëë dhdhëëna tna tëë cilat shfrytcilat shfrytëëzohen nga zohen nga softueri aplikativsoftueri aplikativ
ProceduratProcedurat JanJanëë komponentkomponentëë fizike nfizike nëë broshurave, broshurave, manuamanua--leve etj. Mund tleve etj. Mund tëë jenjenëë nnëë formformëë ttëë instruksioneinstruksione--ve pve pëër shfrytr shfrytëëzuesin ose pzuesin ose pëër pr pëërgatitjen e rgatitjen e inputitinputit nga personelinga personeli
PersoneliPersoneli OperatorOperatorëët, analistt, analistëët sistemor, t sistemor, programerprogramerëëtt, p, pëër r ppëërgatitjen e trgatitjen e tëë dhdhëënave, administratornave, administratorëët e tt e tëëdhdhëënave etj.nave etj.
e diel, 2006e diel, 2006--0505--2828 INFORMATIKA E BIZNESITINFORMATIKA E BIZNESIT 1515
Sistemet pSistemet pëër mbr mbëështetje tshtetje tëë vendimeve nvendimeve nëë grupgrup
Sistemet pSistemet pëër mbr mbëështetje tshtetje tëë vendimeve nvendimeve nëë grup klasifikohen sipas grup klasifikohen sipas dy faktordy faktorëëve:ve:
AfAfëërsisrsisëë ssëë pjespjesëëmarrmarrëësvesveKohKohëëzgjatjes szgjatjes sëë bashkbashkëëpunimit npunimit nëë grupgrup
PPëërdorimi i sistemit prdorimi i sistemit pëër mbr mbëështetje tshtetje tëë vendimeve nvendimeve nëë grup grup kontribuon nkontribuon nëë::
-- NjNjëë atmosferatmosferëë mmëë ttëë mirmirëë gjatgjatëë marrjes smarrjes sëë vendimeve nvendimeve nëë grupgrup
-- Rritjes sRritjes sëë produktivitetitproduktivitetit
-- Gjenerimin e mGjenerimin e mëë shumshumëë ideve ideve
-- I lejojnI lejojnëë individit ta organizojindividit ta organizojëë punpunëën e tij e mandej rezultatet n e tij e mandej rezultatet tt’’ia prezantojia prezantojëë grupit grupit
e diel, 2006e diel, 2006--0505--2828 INFORMATIKA E BIZNESITINFORMATIKA E BIZNESIT 1616
Sistemet eksperteSistemet eksperte
PjesPjesëët kryesore tt kryesore tëë sistemeve eksperte jansistemeve eksperte janëë::
Baza e diturisBaza e diturisëë ((KnowledgeKnowledge BaseBase))
Mjetet ndihmMjetet ndihmëëse tse tëë sistemeve ekspertesistemeve eksperte