مکلین و دلون مدل

مکلین و دلون مدل

سـال از قبل تا اطالعاتی، هاي سیستم موفقیت ارزیابی زمینه یا ١٩٩٢در و مفهومی صورت به زیادي مطالعات

تحقیقات . ایـن از هرکـدام اطالعاتی، هاي سیستم پیچیده و گسـترده ماهیـت علـت بـه اسـت گرفتـه صورت تجربی

. به بخشی انسجام هدف با اند داشته نظر اطالعاتی هاي سیستم موفقیت هـاي مولفـه و جوانـب از برخـی بـه تنهـا

مـدلی قبلـی، تحقیقیـات بررسـی بـا کردنـد سعی مکلین و دلون اطالعاتی، هاي سیستم ارزیـابی بـا مـرتبط تحقیقات

. حـدود بررسـی مـورد معیارهـاي محقق، دو این کنند ارائه گذشته تحقیقات سازماندهی و ترکیب بـا را 180جـامع

را مختلف مطالعات معیارهـاي نهایتـا و نمـوده رامطالعـه اطالعـاتی هـاي سیسـتم موفقیـت زمینـه در قبلـی تحقیـق

: و فردي تاثیرات ، کاربر رضایت ، سیسـتم استفاده ، سیستم کیفیت اطالعات، کیفیت شامل گانه شش ابعاد در

سال در اساس براین و کردند بیان سازمانی . 1992تاثیرات هاي سیستم موفقیت آنها کردند ارائه را خـود مدل

شماره شکل قالب در وابسته متغیر این سنجش براي را خـود مـدل و معرفی وابسته متغیر عنوان به را 1اطالعاتی

. نمودند ارائه

بـه یـا تنهایی به اطالعات، کیفیت و سیستم کیفیت که است صورت این به مذکور مـدل بعـد شش این بین ارتباط

. بـه تواند می سیستم استفاده میزان این، بر عالوه گذارد می تاثیر سیستم استفاده و کاربر رضایت بر مشـترك، طـور

. استفاده سمت به کاربر رضایت سوي از ارتباط این البته بگذارد تاثیر کاربر رضایت درجه بر منفی یا مثبت صورت

. . و سیستم استفاده گذارد می تاثیر او توسط سیستم استفاده بر کاربر، رضایت میزان یعنی دارد وجود نیز سیستم

. است سازمانی تاثیرات داراي فردي تاثیرات این نهایـت در و گذارنـد می اثر فردي تاثیرات بر مستقیما کاربر، رضایت

. نکردند ارائه اطالعات کیفیت و سیستم کیفیـت بـین مشخصـی ارتباط محقق دو این البته

شماره مکلین: 1شکل و دلون مدل

جهت بدین کردند؛ ارائـه گذشـته تحقیقـات براسـاس را خـود مـدل مکلـین و دلـون شـد، اشـاره باال در که طور همان

مکلین، و دلون مدل گانه شش ابعاد تشـریح و تبیین قالب در شد بازبینی آنها توسط که مطالعاتی از بخشی ادامه در

: شود می ارائه

سیستم کیفیت

1

. ارزیابی درباره دهـد مـی قرار ارزیابی مورد را اطالعات کننده پردازش سیستم خود سیستم، کیفیت حقیقت در

بسـنده ) ( افـزار سخت از استفاده کارایی مثال براي معیار یک ارزیـابی بـه تنهـا نویسـندگان از برخـی سیستم کیفیت

. از یکی نمونه براي اند کرده ارائه سیستم کیفیت از گانهاي چند معیارهاي دیگـر برخـی مقابـل در ولـی ، نمودنـد

. مـورد معیارهاي است گرفته نظر در مدیران دیدگاه بر مبتنی سیستم کیفیت ارزیابی براي معیـار چنـدین محققین

: اسـت بوده سیسـتم صـحت و اسـتفاده سهولت پاسخ، زمان کامپیوتری، سیستم به اعتماد قابلیت شامل وي نظـر

پاسخ، زمان داده، صحت مانند معیارهایی سیسـتم کیفیـت سـنجش منظـور بـه نیـز دیگـري محققـان چنـین هـم

. اند کرده ارائه را استفاده سهولت سیستم، پـذیري انعطـاف بـودن، کامـل سیسـتم، بـه اعتماد قابلیت

اطالعات کیفیت

. کیفیت ارزیابی براي محققان دهد مــی قـرار ارزیـابی مــورد را اطالعـاتی سیســتم سـتاده اطالعـات، کیفیـت

سیسـتم کـه اطالعاتی کیفیت مثال براي اطالعاتی سیستم ستاده کیفیـت روي کـه دهنـد مـی ترجیح سیستم عملکرد

. درك - - اهمیـت میـزان ارزیـابی بـه محققـان بنـابران نمایند تاکید است گزارش آن نـوع اولـین و کنـد مـی تولیـد

. صحت و گزارش ظاهر دیگر برخـی پرداختند گزارشها در شـده ارائـه اطالعـات استفاده قابلیت چنـین هـم و شـده

بـر . عـالوه داد قرار مدنظر اداري اتوماسیون اطالعـاتی هـاي سیستم در اطالعات کیفیت معیارهاي عنوان به را آن

کفایت ماننــد معیارهــایی درك 1ایــن، قابلیت ســنجش 2، قابلیــت تصــمیم، با بودن مرتبط اعتماد، قابلیت تعصب، از دوري ،

. است شده ارائه اطالعات کیفیــت ارزیـابی بــراي محققـان ســوي از نیــز کمیــت و

کاربر استفاده

افراد، وري بهره و کیفیـت ارتقـاي بـه منجـر تواننـد مـی برداري بهره و استفاده صورت در اطالعاتی هاي سیستم

. . را آن توان می متفاوتی هاي دیـدگاه از بنابراین دارد وسیعی مفهوم سیستم استفاده گردد ها سازمان و ها گروه

. اطالعـاتی، هـاي سیســتم اسـتفاده ارزیـابی بـراي معیـاري عنـوان بـه گـزارش مقبولیـت داد قرار بررسی مورد

اسـت شـده واقـع اسـتفاده مورد

ارزیابی مورد است، شده طراحی آن براي سیستم کـه هـدفی بـا مقایسـه در را سیسـتم اسـتفاده دیگري محققان

. معیـار عنـوان بـه تحقیقـات از تعدادي در نیز قبول قابل استفاده یا مناسب استفاده چنین هم انـد داده قرار

. سیستم نیزاستفاده دیگـري مطالعـات در اسـت شـده گرفتـه نظـر در مـدیریت، اطالعـاتی هـاي سیسـتم موفقیـت

است گرفته قرار ارزیابی مورد سیستم، استفاده فراوانی و پذیرش با اطالعاتی هاي

کاربر رضایت

از . زیادي تعداد دارد اشـاره کند، می استفاده اطالعاتی سیستم ستاده از که فردي العمل عکس به کاربر رضایت

گرفتـه نظـر در اطالعـاتی هاي سیستم موفقیت معیار یک عنوان به را کاربر رضایت خود تجربی مطالعات در محققان

. رضایت. ارزیابی براي تحقیقی در مثال است شده پرداختـه کاربر کلی رضایت سنجش به تحقیقات از بعضی در انـد

. رضـایت میـزان نیـز دیگري محقق چنین هم است کرده اقـدام آنهـا رضایت کلی سنجش به ارشد مدیران

از . دیگـر برخـی در امـا اسـت ســنجیده طریـق همـین بــه جدیـد کــامپیوتري سیســتم یـک بـا را فروشـندگان

. را ابزاري پیرسون و بیلی مثال است شده گرفته نظر در اي گانه چند معیارهاي کاربر، رضایت سنجش براي تحقیقات

1 Adequacy2 Understandability

2

برگیرنـده در . 39که قبول مورد وسیع صورت به ابزار این انـد کـرده ارائـه کـاربر رضـایت سـنجش بـراي معیاراسـت،

. است گرفته قرار محققان

فردی تاثیرات

) مربوط ) اطالعات کننـده دریافـت فـرد سیسـتم کاربر رفتار برروي اطالعات کاربرد از ناشی تاثیر به فردي تاثیرات

. " " . مرتبط عملکرد با معیار این است دشوارتر همه از ، تاثیر معیار تعریـف موفقیت، معیارهاي تمام بین در گردد می

. چند هر است داشته افراد روي مثبت تاثیر اطالعاتی سیستم که است دلیل این به عملکرد ارتقاي بنابراین و است

از بهتـري درك اطالعـاتی سیستم کارگیري به با کاربر، که صورت این به مثال باشد دیگري کانال از تواند می تاثیر این

. معیارهایی محققان از تعدادي کند مـی پیـدا ارتقـاء وي گیري تصمیم وري بهره بنابراین و کند می پیدا تصمیم زمینه

داده قرار مورداستفاده معیار این سنجش براي را آزمایشگاهی محیط یک در عملکـرد افـزایش نـرخ یادگیري، مانند

اند.

سازمانی تاثیرات

هاي . سیستم تـاثیر بررسـی بـراي شـود مـی مربوط سازمانی عملکرد روي اطالعات تاثیر به سازمانی تاثیرات

از تحقیقات از بعضی در اند گرفته نظر در را مختلفی رویکردهاي محققان سازمان، کل عملکرد روي اطالعاتی

) - بعضی ) در و مدیریت برگشت نرخ گذاري، سـرمایه برگشـت نـرخ فایده، هزینه تحلیل مانند کمی مالی هاي مقیاس

معیار . از استفاده با متعددي محققان رابطه همین در است شـده اسـتفاده کیفـی هـاي مقیـاس از دیگـر تحقیقات

.. - بخش ویژه به انتفاعی غیر سازمانهاي در انـد پرداختــه اطالعـاتی هــاي سیســتم بررسـی بــه فایـده هزینـه تحلیل

گردیده استفاده اطالعاتی، هاي سیستم از حاصل وري بهـره مولفـه از سازمانی، تاثیر سنجش براي دولتی، هاي

: کـاري،. حجم افزایش هزینه، کاهش کارکنان، کاهش از عبارت وري بهـره هـاي معیـار اي مطالعـه در مـثال است

هستند . عموم به خدمت ارائه در بخشی اثـر افـزایش و جدیـد اطالعـات

سال در ومکلین دلون اینکه ذکر قابل این ٢٠٠٣نکته فاصله در که محققـانی نظرات نقطه و دیدگاهها اساس بر و

مدل . ١٩٩٢سالها آنها زیرا پرداختند خود اولیه درمدل تعدیالتی انجـام بـه بودند، داده قرار ارزیابی و نقد مورد را آنان

برپایـه مـدلی ، الکترونیکـی کار و کسب وگسترش کنونی دنیاي سـریع تغییـرات بـه توجه با که بودند این دنبال به

مدل . " " 1992مـدل به خدمات کیفیت مولفه کردن اضافه شامل تعدیالت ایـن نماینـد عالوه .١٩٩٢ارائـه است بوده

. " " این نهایت در اسـت شـده ترکیـب خـالص منافع عنوان تحت سازمانی وتاثیرات فردي تاثیرات بعد دو این، بر

. مدل دارد تناسب الکترونیک تجارت هاي محیط با مدل این که کردند بیان از ٢٠٠٣محققان تعدادي در محقق دو این

و است گرفته قرار استفاده مورد الکترونیک تجارت هـاي سیسـتم موفقیت میزان بررسی آنها هدف که مطالعات

. است شـده شـناخته منظور این براي مناسبی مدل

3

شماره شده: 2شکل تجدیدنظر ومکلین دلون مدل

خدمات 3كيفيت

. براي باشد مي كاربران انتظارات با شده داده تحويل خدمات سطح انطباق چگونگي مقياس خدمات كيفيت

پرسنل: همدلي و كاربران مشكالت حل به تمايل فني، شايستگي اطمينان، قابليت دقت، پاسخگويي، مثال

خالص 4سود

. بهبود مثال براي كند مي كمك كشور و صنايع سازمانها، گروهها، افراد، موفقيت به اطالعاتي سيستم كه ميزاني

آسانتر زمان، در جويي صرفه ، سود افزايش هزينه، كاهش مشتري، رضايت افزايش وري، بهره بهبود گيري، تصميم

و ... شغل كردن

. دلون مدل تا است مايل كه محققي دارد بستگي سازماني زمينه به طبيعي طور به لين مك و دلون مدل عملي كاربرد

. انواع درك، اين باشد داشته مطالعه مورد سازمان و اطالعاتي سيستم از درستي درك بايد بندد كار به را لين مك و

. به خاص معيارهاي و موفقيت ابعاد انتخاب كرد خواهد تعيين را موفقيت ابعاد از هريك براي استفاده مورد هاي اندازه

. دارد بستگي ارزيابي مورد سيستم هدف و ماهيت

3 Service Quality4 Net Benefits

4