Upload
others
View
1
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
1
De uitvoering van startDeltaprogramma | Zoetwater
Bestuurlijke Rapportage 2014 - 2015 - deel 1
De uitvoering van start
Deltaprogramma | Zoetwater
Bestuurlijke Rapportage 2014-2015
September 2015
2
Inhoud
Samenvatting 4 Terugblik 71.1 Deltabeslissing2014:basisvoornieuwefase 71.2 Samenwerking 11 1.2.1 OrganisatieDeltaprogrammaZoetwater 11 1.2.2 Nationaleprogrammaorganisatie 11 1.2.3 Regionalesamenwerking 13 1.2.4 RolgebruikersbijZoetwater 131.3 Aandachtspunten 17
VoortgangVoorkeursstrategieeneffecten 292.1 UitvoeringsprogrammaZoetwatermaatregelen 192.2 Samenhangmetandereprogramma’s 192.3 Voorzieningenniveau 232.4 Kennisenstrategie 27 2.4.1 KennisagendaZoetwater:kennisvraagstukkennadeDeltabeslissing 27 2.4.2 Beheerzoetwaterstrategie 302.5 Internationalesamenwerking 30
Jaarprogramma 35
Bijlage 37
1
2
3
4
Samenvatting
MetdeDeltabeslissingZoetwaterenhetDeltaplanZoetwater,
diezijnvastgesteldopPrinsjesdagin2014,isdebasisgelegd
voorhetverderoppakkenvandegezamenlijkezoetwater
opgavevanRijk,regioengebruikers.Debetrokkenpartijen
nemensamenverantwoordelijkheidvooreengoedezoet
watervoorzieningenhetvoorkomenvantekorten.Deambitie
isderoldiezoetwaterinonzesterkeeconomischepositie
speelttebehoudenenteversterkenentezorgendatwater
blijftbijdragenaandekwaliteitvandeleefomgeving.Het
adaptiefinspelenopdeontwikkelingenvanhetklimaat
staathierbijcentraal.DeDeltabeslissinginseptember2014
betekendevoorhetprogrammaZoetwaterhetbeginvande
uitvoeringsfase.Hetprogrammaheefteensnelledoorstart
gemaaktmetdeuitvoeringvandegezamenlijkevoorkeurs
strategie,inclusiefadaptatiepaden,uitwerkingvanvoor
zieningenniveausendekenniseninnovatieagenda.Het
DeltaplanZoetwaterbevateengrootaantalinitiatievenen
maatregelenomdezoetwaterdoelentebereiken,waarmee
debetrokkenpartijenvoortvarendvanstartzijngegaan.
HetDeltaplanbevateenconcreteprogrammeringvoorde
periode20152021,evenalseenvooruitbliknaardeperiode
20222028.
HetDeltaprogrammaZoetwatervormteennationalenetwerk
organisatiemeteennationaleprogrammaorganisatieinde
regierolenzoetwaterregio’swaarhetvoortouwligtvoor
deuitvoering.InhetBestuurlijkPlatformZoetwaterende
verschillenderegionalebestuurlijkeoverleggenvindennaar
tevredenheiddeverantwoordingenafstemmingoverde
gezamenlijkeuitvoeringplaats,zowelmetbetrekkingtot
deregionalewatersystemenalshethoofdwatersysteem.
Sectorenzoalsdeindustrie,landbouw,natuurenscheepvaart
wordengerichtbetrokkenennemenopverschillendemanieren
deelaandezoetwateractiviteiten.HetDeltaplanAgrarisch
WaterbeheervanLTONederlandwordtgezienalseenbest
practice.Actiefcommitmentkrijgenvanindividuelegebruikers
blijfteenaandachtspuntvoorhetkomendejaar.Evenalshet
informerenvannieuwebestuurders,naaraanleidingvande
verkiezingenvanProvincialeStatenendewaterschappenin
maart2015.Hetisvanbelangdathetbestuurlijkdraagvlak
voordeingeslagenwegvanhetzoetwaterprogrammawordt
gecontinueerd.
OpbasisvanhetDeltaplanZoetwaterisdeuitwerkingvan
deplannenenmaatregelenineen(jaarlijkse)programmering
voordeperiode20152021afgerond.Voordejaarlijkse
actualisatievandeprogrammeringiseenwerkwijzeopgesteld
metalsdoeldeprojectenbinnentijd,scopeenbudgette
realiseren.Deafsprakenoverdeverantwoordelijkhedenen
financieringvandeprogrammeringwordeninbestuurs
overeenkomstenperregiovastgelegd.Deuitvoeringvan
deeerstemaatregelenenpilotsisgestart.Desamenhang
metandereprogramma’swordtzoveelmogelijkgezocht
enbenut.Hetgaatinhetbijzonderomdeverbindingmet
hetDeltaprogramma,methetthemaWaterkwaliteitenmet
hetthemaRuimtelijkeOntwikkelingen.
Deprovincieshebbenhetinitiatiefgenomenomdeuitrolvan
hetvoorzieningenniveauinderegio’soptestarten.Zijdoen
ditinsamenwerkingmetdewaterbeheerdersendegebruikers.
5
HetRijkheeftdeuitwerkingvanhetvoorzieningenniveau
vanhethoofdwatersysteemopgepakt.Vanzelfsprekend
vindttussendeverschillendeprocessenafstemmingplaats.
Deeerstepilotswordenaluitgevoerd.Hetprogrammabureau
Zoetwaterbiedteenplatformvoordebetrokkenenbijde
ontwikkelingvanhetvoorzieningenniveauomvanelkaar
enmetelkaartelerenineenCommunityofPractice.Aan
dachtspuntenzijnhetbetrekkenvangebruikers,deonderlinge
afhankelijkheidtussendeverschillendewatersystemenen
detotnutoebeperktecapaciteitbinnendebetrokken
organisaties.
Omin2021eengefundeerdbesluittekunnennemenoverhet
Deltaplanfase2blijftgeïnvesteerdwordeninkennis.Eriseen
gezamenlijkekennisagendaopgesteldvoormaatregelendie
noginonderzoekzijnenvoormethodischevraagstukken.
Hetgaatomverdereontwikkelingvanhethydrologischen
economischmodelinstrumentarium,watersysteemkennis,
kennisoveromgaanmetlangetermijnveranderingen,
bepalingvanhydrologischeeffectiviteitvanregionalemaat
regelenengovernance.DekennisagendaZoetwaterzal
jaarlijkswordengeactualiseerd.Erisopverzoekvande
TweedeKamerookgeïnvesteerdindezogenaamdestresstest,
alsonderdeelvaneenonderzoeknaarderobuustheidvanhet
hoofdwatersysteem.
Deactiviteitenenonderzoekendieinhetafgelopenjaar
inWestNederland,IJsselmeergebied,HogeZandgronden,
ZuidwestelijkeDelta,Rivierengebiedengerichtophet
hoofdwatersysteemplaatsvonden,gevenopditmomentgeen
aanleidingvoorkoerswijzigingen.Doormiddelvanmonitoring
waarvanderesultatenjaarlijkswordenbesprokeninhet
BestuurlijkPlatformZoetwaterwordtvingeraandepols
gehoudeneniszonodigherijkingvandestrategiemogelijk.
Bijdemonitoringwordtookrekeninggehoudenmetde
MetenWetenHandelenevaluatiesystematiekdiebijhet
Deltaprogrammainontwikkelingis.In2020zaleennieuwe
knelpuntenanalysewordenuitgevoerd.
Deagenderingendeuitwerkingvandeinternationale
zoetwaterproblematiekvindenprimairplaatsinde
InternationaleRiviercommissiesvoorRijn,MaasenSchelde.
Hierbijkomenzowelwateroverlast,waterschaarsteen
waterkwaliteitaandeorde.
HetDeltaprogrammaZoetwatergaatdooropdeingeslagen
weg.Denetwerkorganisatiezalopeenefficiënteeneffectieve
manierblijvenopereren.Indedriesporen(deltaplan,voor
zieningenniveauenkennisenstrategie)wordennieuwe
stappengezet.Tijdenseenaantalevenementen,zoalsde
bestuurlijkeconferentieendekennisdag,zullenresultaten
envraagstukkenbreedgedeeldenbesprokenworden.
DeBestuurlijkeRapportageZoetwater20142015geefteen
terugblik,devoortgangvandevoorkeursstrategieenhet
programmavoorhetkomendejaarophoofdlijnenweer.
DeBestuurlijkeRapportage20142015issamengestelduit
bijdragenvanledenvanhetprogrammabureauZoetwater,
waarinrijk,regioengebruikersvertegenwoordigdzijn.
Zoet water
Zout water
IJsselmeergebied / Noord-Nederland
Rivierengebied
West-Nederland
ZW Delta en Waddeneilanden (geen wateraanvoer)
Hoge zandgronden (geen/beperkte wateraanvoer)
Elke 10 jaar noodingrepennodig voor peilhandhaving
Verdroging natuur enelke 2 jaar on rekkingsverbod(oostelijke zandgronden)
Elke 10 jaar inlaatproblemendoor lage waterstand Rijn
Elke 5-10 jaar inlaatproblemendoor verzilting
Permanente zoute kwel,elke 5-10 jaar zoetwater-tekort voor de landbouw
Verdroging natuur enelke 2 jaar on rekkingsverbod
(zuidelijke zandgronden)
Elke 10 jaar inlaatproblemendoor lage waterstand Maas
Figuur1.1KnelpuntenindezoetwatervoorzieninginNederland
6
Te lage waterstand in rivieren(knelpunt scheepvaart en inlaat)
Waterbu er IJsselmeer overvraagd
Verzilting inlaatpunten(Gouda, Bernisse)
Verzilting en geen aanvoer
Uitzakkende grondwaterstanden;geen wateraanvoer
Uitzakkende grondwaterstanden en beperkte aanvoer
Knelpunten huidige situatieTe lage waterstand in rivieren(knelpunt scheepvaart en inlaat)
Waterbu er IJsselmeer overvraagd
Verzilting inlaatpunten(Gouda, Bernisse)
Verzilting en geen aanvoer
Uitzakkende grondwaterstanden;geen wateraanvoer
Uitzakkende grondwaterstanden en beperkte aanvoer
Knelpunten huidige situatieTelagewaterstandinrivieren(knelpuntscheepvaarteninlaat)
WaterbufferIJsselmeerovervraagd
Verziltinginlaatpunten(Gouda,Bernisse)
Verziltingengeenaanvoer
Uitzakkendegrondwaterstanden;geenwateraanvoer
Uitzakkendegrondwaterstandenenbeperkteaanvoer
Knelpuntenhuidigesituatie
Legenda
Zoetwater
Zoutwater
IJsselmeergebied/NoordNederland
Rivierengebied
WestNederland
ZWDeltaenWaddeneilanden(geen wateraanvoer)
Hogezandgronden (geen/beperkte wateraanvoer)
Zoet water
Zout water
IJsselmeergebied / Noord-Nederland
Rivierengebied
West-Nederland
ZW Delta en Waddeneilanden (geen wateraanvoer)
Hoge zandgronden (geen/beperkte wateraanvoer)
Elke 10 jaar noodingrepennodig voor peilhandhaving
Verdroging natuur enelke 2 jaar on rekkingsverbod(oostelijke zandgronden)
Elke 10 jaar inlaatproblemendoor lage waterstand Rijn
Elke 5-10 jaar inlaatproblemendoor verzilting
Permanente zoute kwel,elke 5-10 jaar zoetwater-tekort voor de landbouw
Verdroging natuur enelke 2 jaar on rekkingsverbod
(zuidelijke zandgronden)
Elke 10 jaar inlaatproblemendoor lage waterstand Maas
7
1.1 Deltabeslissing 2014:
basis voor nieuwe fase
HetNederlandsbeleidophetgebiedvanzoetwateris
opgenomenindeWaterwet,hetNationaalWaterplan,
deKaderrichtlijnWater,hetNationaalBestuurakkoord
WaterActueelendeProvincialewaterplannenenwater
beheerplannen.Ditvormthetkadervoordeactiviteiten
binnenhetDeltaprogrammaZoetwater.
MetdeDeltabeslissingZoetwaterenhetDeltaplanZoetwater,
diezijnvastgesteldopPrinsjesdagin2014,isdebasisgelegd
omdegezamenlijkezoetwateropgavevanRijk,regioen
gebruikersverderoptepakken.Beschikkenoverzoetwater
iscruciaalvoordeleefbaarheideneconomischepositievan
Nederland.InvergelijkingmetanderelandenisNederland
rijkelijkbedeeldmetzoetwaterenhetbeleidiseropgericht
omondernormaleomstandighedenzoveelmogelijkaande
behoeftenvangebruikerstevoldoen.Inperiodenvanwater
tekortverdelenwehetwateropbasisvandeverdringings
reeksendetebeperkenschade.Deknelpuntenindezoet
watervoorzieningdiewenualondervindenstaaninfiguur1.1.
Doorklimaatveranderingensociaaleconomischeontwikke
lingenkaneengeleidelijkprocesplaatsvindenwaarbij
watertekortenvakerenlangdurigeroptredenendeeisen
aandezoetwatervoorzieninggroterworden.Ookkunnen
ernieuweknelpuntenbijkomen.Voorwaterafhankelijke
sectorenheeftditgevolgen,zoalstoenemendeschadesen
beperkingen.
Rijk,regioengebruikersnemensamenverantwoordelijkheid
vooreengoedezoetwatervoorzieningenhetvoorkomenvan
tekorten.Deambitieisomderoldiezoetwaterinonzesterke
economischepositiespeelttebehoudenenteversterken,
entezorgendatwaterblijftbijdragenaandekwaliteitvan
deleefomgeving.Uitgangspuntisdatdezoetwater
voorzieningtot2050verbetertofgelijkblijft.
Ambitie vertaald in vijf nationale zoetwaterdoelen
• Hetinstandhoudenenbevorderenvaneengezonden
evenwichtigwatersysteem.
• Hetbeschermenvandecrucialegebruiksfunctiesdrink
water(volksgezondheid),energie,kwetsbarenatuur,
waterkeringenenhettegengaanvanklinkenzetting.
• Heteffectiefenzuiniggebruikenvanhetbeschikbare
water.
• Hetbevorderenvandeconcurrentiepositievan
Nederlandwatbetreftaanwatergerelateerdeeconomie.
• Hetontwikkelenvanwaterkennis,kundeeninnovatie
tenbehoevevandezoetwaterdoelen.
1 Terugblik
8
Figuur1.2AdaptatiepadDeltabeslissingZoetwater
Generiek
Alleeningebiedenmetwateraanvoer
uithethoofdwatersysteem
Voorzieningenniveau
Vraagenkwetsbaarheidbijdroogteverminderen
• Effectiefenzuinig watergebruik• Waterconservering• Innovatievepilots
Aanbodvergroten
Versterkenbestaandebuffersenaanvoerrouteszoetwater
VoorkeursstrategieënRivieren,Rijnmond-Drechtsteden(West-Nederland),ZuidwestelijkeDelta,IJsselmeergebiedenHogeZandgronden
=Optimaliserenensamenhanginspanningenhoofdwatersysteem,regionaalwatersysteemengebruikers
Vraagenkwetsbaarheidbijdroogteverminderen
• Intensivereneffectiefen zuinig• Waterconservering• Ruimtelijkesturing• Innovatie
Aanbodvergroten
Uitbreidingbuffersen(alternatieve)aanvoerroutes
Accepteren(toename)
• Accepteren watertekorten
Aanbodvergroten
Ingrijpendealternatieven
Herijkenvoorzieningenniveau
Herijkenvoorzieningenniveau
Nu Druk/Rust2100
Klimaatontwikkeling Warm/Stoom2100
9
Vijf kernpunten in adaptieve aanpak
1 SamenhangendnemenRijk,regioengebruikers
maatregeleninhethoofdwatersysteem,inderegionale
watersystemenéninhetgebruik.
2 Dezoetwatervoorzieningspeeltadaptiefinopklimaat
verandering:kortetermijnmaatregelenwordengenomen,
overmiddellangeenlangetermijnoplossingsrichtingen
wordtlaterbesloten.
3 Deoverhedengeven,inoverlegmetgebruikers,helder
heidoverdebeschikbaarheidvanzoetwaterinnormale
endrogeomstandigheden,enoverinspanningenen
verantwoordelijkheden.Zijdoenditindevormvan
voorzieningenniveaus.
4 Hetbestaande(hoofd)watersysteemwordtversterkt
alsbufferenalsaanvoerroutevanzoetwater.Op
internationaalniveauzethetRijkzichinvoorafspraken
terbeschermingvanRijnenMaasalsaanvoerroutesvan
zoetwater.
5 Regio’sengebruikersverminderendevraagnaarzoet
waterendekwetsbaarheidbijdroogtedoorhetbeschik
barezoetwaterzuinigeneffectieftebenutten.
IndeDeltabeslissingZoetwaterstaathoeweindeloopvan
detijdadaptiefkunneninspelenopdeontwikkelingenvan
hetklimaat.Hetadaptatiepadinfiguur1.2geeftditweer.
DeDeltabeslissingin2014betekendevoorhetprogramma
Zoetwaterhetbeginvandeuitvoeringsfase.Hetprogramma
heefteensnelledoorstartgemaakt.Indezenieuwefasestaat
deuitvoeringvandegezamenlijkevoorkeursstrategie,
inclusiefadaptatiepaden,uitwerkingvanvoorzieningen
niveauseninnovatieentransitiecentraal.HetDeltaplan
Zoetwaterbevateengrootaantalinitiatievenenmaatregelen
omdezoetwaterdoelentebereiken,dezoetwatervoorziening
inNederlandrobuustertemakenvoortoekomstigeeffecten
vanklimaatveranderingenomknelpuntendieernualzijnaan
tepakken.DitDeltaplanbevateenconcreteprogrammering
voordeperiode20152021,evenalseenvooruitbliknaarde
periode20222028.Debetrokkenpartijenzijnmetaldeze
activiteitenvoortvarendvanstartgegaan.
Deltascenario’s
DeltabeslissingZoetwater
DeltaplanZoetwater
MIRT
Etc...
Coördinerenenzorgenvoorsamenhang
UitvoeringDeltaplanenuitwerkenvoorzieningenniveau
Samenwerkingenafstemming
Netwerkvoorafstemming
Zoetwaterorganisatie
Figuur1.3Netwerkvansamenwerkendepartijen
VoorkeursstrategieZoetwater
Gebruikers
Gemeente
(staf)DC
Stuurgroepplus
gebruikers
Rivierengebied
ProjectorganisatieKWA
ProjectorganisatieIJsselmeerpeil
OostNederland
ZuidNederland
IJsselmeer
ZuidwestelijkeDelta
WestNederland
BestuurlijkPlatform
Zoetwater
Programmabureau
HoofdWatersysteem
10
IenM
RWS
WS
WS
WS WS
Prov
Prov
11
1.2 Samenwerking
1.2.1 Organisatie Deltaprogramma Zoetwater
IndeDeltabeslissingZoetwaterisdegedeeldeverant
woordelijkheidvanrijk,regioengebruikersvooreenduur
zamezoetwatervoorzieningbenadrukt.Bijderealisatiezijn
velepartijenbetrokken:overheidsorganisatiesengebruikers
vanhetzoetewater.Iederepartijheeftzijneigenrolaan
sluitendbijzijnverantwoordelijkhedenindeuitvoeringen
programmeringvanmaatregelenofonderzoekende
implementatievanhetinstrumentvoorzieningenniveau.
TijdensdebestuurlijkeZoetwaterconferentieinnovember2014
isdegedeeldeverantwoordelijkheidnogmaalsbevestigden
denieuweorganisatievoordeuitvoeringsfasebekrachtigd.
HetDeltaprogrammaZoetwatervormteennetwerkorganisatie
meteennationaleprogrammaorganisatieinderegierolen
zoetwaterregio’swaarhetvoortouwligtvoordeuitvoering.In
deuitvoeringsfasevanhetoverkoepelendeDeltaprogramma
ishetzwaartepuntbijdeuitvoeringendaarmeebijderegio’s
komenteliggen.Figuur1.3toonthetnetwerkvansamen
werkendepartijen.
1.2.2 Nationale programmaorganisatie
Denationaleprogrammaorganisatieheeftalsopgavehet
stimuleren,coördinerenenbewakenvandesamenhang,
uitvoeringenuitwerkingvandeDeltabeslissingenvoorkeurs
strategieZoetwaterende(gezamenlijke)adviseringvande
Deltacommissaris.Denationaleprogrammaorganisatie
bestaatuiteenBestuurlijkPlatformZoetwater,ondersteund
dooreennationaalprogrammabureau.DeDeltacommissaris
voertderegieoverhetDeltaprogrammaalsgeheel.
Bestuurlijk Platform Zoetwater
HetBestuurlijkPlatformZoetwater(BPZ)bestaatuit
vertegenwoordigersvandezoetwaterregio’s,IPO,VNG,Unie
vanWaterschappen,MinisterievanIenM,Rijkswaterstaat.
MinisterievanEZ,VEWINenStafDeltacommissariszijn
agendalidenkunnenaansluiten,mochtdeagendadaaraan
leidingtoegeven.HetBPZheefteenonafhankelijkevoorzitter.
Hetvoorzitterschapwordtdekomendejareningevulddoor
hetMinisterievanIenM.Deplaatsvervangendevoorzitteris
afkomstiguiteenvanderegio’s.HetBPZoverlegtcirca3xper
jaar,met1à2xperjaaraansluitendoverlegmetgebruikers.
Injanuari2015slotendegebruikersvoorheteerstaan.Ditwas
voorallepartijeneenpositieveervaring,diehetonderlinge
vertrouwenheeftversterkt.Daarnaastvondinnovember2014
dejaarlijksebestuurlijkeconferentieplaats,omdeopbrengst
vanhetafgelopenjaartedelenenvooruitteblikkennaarhet
komendejaar.
Programmabureau Zoetwater
HetprogrammabureauZoetwaterfaciliteerthetBPZbijde
uitvoeringvandetakenenbereidthetbestuurlijkoverlegvoor.
Hetprogrammabureauiscompactenefficiëntgeorganiseerd,
metbetrokkenheidvanallepartijen.Eenkernteamzorgt
voorde‘dagelijkse’coördinatievandedrieinhoudelijke
sporen(deltaplan,voorzieningenniveauenstrategie)enhet
12Diepedroogmakerij:polderdeMijdrechtbijUtrecht.
13
programmamanagement.Daarnaastzijnperspooreenof
meerderewerkgroepenactief.Capaciteithiervoorwordtonder
anderegeleverdvanuitIPO,UvW,Rijkswaterstaat,deregio’sen
vanhetMinisterievanIenM.Doormaandelijksewerksessies
metvertegenwoordigersvandezoetwaterregio’s,dekoepels
en(waarnodig)gebruikerswordeninputvan(cocreatie)en
afstemmingtussenbetrokkenpartijengeorganiseerd.Deze
werksessiesverlopengoedenblijkeneenuitstekende
voorbereidingvanhetBPZtezijn.
1.2.3 Regionale samenwerking
Opregionaalniveauzijnbestuurlijkesamenwerkingsverbanden
gevormddiewordenondersteunddoorambtelijkevoorbereiding
encoördinatie.Dezezoetwaterregio’szijnhetvoorportaal
voorhetBestuurlijkPlatformZoetwater.Zijzorgenonder
anderevoorintegraleverantwoordingenafstemmingover
degezamenlijkeuitvoering,eenregionaalvoorstelvoorde
(adaptieve)programmeringenverbindingmetgerelateerde
gebiedsoverleggen(zoalsvandedeelprogramma’sofMIRT)
enontwikkelingen(synergieenmeekoppelkansen).
Deuitvoeringenuitwerkingvoorhethoofdwatersysteem
valtonderverantwoordelijkheidvanhetministerievanIenM
(DGRWenRijkswaterstaat).Naastdezeuitvoerendetaakis
hetRijkookverantwoordelijkvoorhetnationaalwaterbeleid
enhetDeltafonds.
Deinvullingvandegovernancevarieertperregio.InIJsselmeer
gebiedstemthetRegionaalBestuurlijkOverlegNoorden
BestuurlijkOverlegFlevolandNoordHollandafmethet
BestuurlijkPlatformIJsselmeergebied.InZuidwestelijkeDelta
isdebestuurlijkeafstemmingoverzoetwaterverbonden
aanhetgebiedsoverlegvanhetDeltaprogramma.Inandere
regio’sisereenapartbestuurlijkoverlegoverzoetwater
naasthetgebiedsoverlegvanhetDeltaprogrammaen
wordtverbindinggezochtviapersoneleunieenafstemming
(WestNederlandenRijnmondDrechtsteden).Inderegio’s
OostenZuidishetoverlegoverzoetwaterverbondenaan
hetRegionaalBestuurlijkOverleg.
Vooreenaantalomvangrijkemaatregelen/opgavenwaaraan
meerderepartijeneenbijdragezullenleveren,worden
projectorganisatiesgeformeerd,bijvoorbeelddeKleinschalige
WateraanvoerWestNederland(KWA)envoormaatregelen
inhetIJsselmeergebied.VoorhettrajectvanSlimWater
managementlopenerinzesregio’sgebiedscaseseniser
tevenseennationaalcoördinatiespooromdegebiedente
faciliterenenvanelkaartelatenleren.
1.2.4 Rol gebruikers bij Zoetwater
Gebruikersspeleneenbelangrijkerolbijdezoetwateropgave.
Nietalleenondervindenzijdegrootstegevolgenvanwater
tekort,maarvaakkunnenzijookzelfmaatregelennemendie
totaanzienlijkeschadereductieleiden.Ookisbijgebruikers
veelkennisbeschikbaarenkunnenmeekoppelkansenworden
verzilverd.Debetrokkenheidvangebruikerszowelbijde
uitvoeringsmaatregelenalsbijhetuitrollenvanhetvoor
zieningenniveauisdaaromessentieel.Betrokkenbijhet
14
HetDeltaplanAgrarischWaterbeheer,kortwegDAW,iseeninitiatiefvan
LTONederland,opuitnodigingvandeRijksoverheid.Hetdoeliseenbijdrage
televerenaandewateropgaveninagrarischegebiedenenhetrealiseren
vaneeneconomischsterkeenduurzamelandbouw.Daariseenintensieve
samenwerkingtussenhetagrarischebedrijfslevenvoornodig,maarookmet
dewaterschappenomdeknelpuntenophetgebiedvanwateroptelossen.
Tedenkenvaltaanverontreinigingvanhetwatermetteveelmeststoffenof
gewasbeschermingsmiddelen,verzilting,teveeldanwelteweinigwater.
HetDeltaplanAgrarischWaterbeheerwildeagrarischeondernemers
faciliterenendesamenwerkingmetdewaterschappenbevorderen.Onder
anderedoorgebiedsprocessentestartenenhetdelenvankennisenpraktijk
ervaringvanandereagrariërs.Doelgroepenzijndeagrariërsindeopenteelt
(aardappels,graan,ruwvoerders,vollegrondsgroenten,bloembollen,bomen
enfruitteelt)inclusiefdegrondgebondenmelkveehouderij.
HetDeltaplanAgrarischWaterbeheerwilgraaggoedaansluitenbijde
uitvoeringvanhetDeltaprogrammaZoetwater.Gezamenlijkalssectoren
overhedenaandeslagvooreenrobuustezoetwatervoorzieninginNederland.
Inmiddelsisersamenwerkinggestart,zowelinderegio’salstussenhet
programmabureauZoetwaterenuitvoerdersvanhetDAW.Concretisering
iseenaandachtspunt,enwordtuitgewerktineenactieplan.
HetDeltaplanAgrarischWaterbeheer(DAW)
15
DeltaprogrammaZoetwaterzijnonderandereLTONederland,
VEWIN,denatuursector,descheepvaartsector,Havenbedrijf
Rotterdam,VNO/NCWendeVerenigingvoorEnergie,Milieu
enWater(VEMW).
Indeuitvoeringsfasezullendeafstemmingenbetrokkenheid
vandegebruikersvooralviaregio’slopendiedeverantwoor
delijkheidhebbendegebruikerstebetrekken.Ditwordtook
aanbevoleninhetadviesdatInfram[1]in2014heeftuitgebracht
inopdrachtvanhetprogrammaZoetwateropbasisvan
interviewsmetdiversegebruikersenoverheden.Conformhet
advieszullenregiooverstijgendeonderwerpendieomeen
nationalebenaderingvragen,ambtelijkopwerksessiesof
bestuurlijkinhetBPZwordengeagendeerdwaarbijgebruikers
gerichtwordenuitgenodigd.Hetadviesbeveelttevensaan
desamenwerkingmetgebruikersregelmatigexpliciette
agenderenenteevaluerenindebestuurlijkeenambtelijk
overleggen.Daarbijkunnenbestpracticeswordenuit
gewisseldennoodzakelijkeactieswordengedefinieerdom
deafstemmingteverbeteren.
Injanuari2015heefteeneersteBPZmetgebruikerskoepels
plaatsgevonden.Afgesprokenisdatbijdeagendering
duidelijkwordtaangegevenwatbelangrijkisvoorgebruikers
enwaarinbrengwordtverwacht.Eriseenoverzichtvande
betrokkenheidvangebruikersgemaakt,diehouvastgeeftbij
deuitvoering.InhetOverlegorgaanInfrastructuurenMilieu
(OIM)wordtvoorelkeStuurgroepDeltaprogrammaeen
adviesvandegebruikersaandeDeltacommissarisopgesteld.
Aanditoverlegneemteenbredegroepgebruikersdeel.Indien
gewenstkunnendegebruikerszoetwaterinhetOIMagenderen.
Tevenswordengebruikersuitgenodigdvoordemaandelijkse
werksessiesvanhetprogrammabureauendebestuurlijke
conferentie.Daarnaastwordengebruikersgevraagdominput
televerenvoordekennisagendaendevoortgangsrapportage,
vanuithuneigenkennisenonderzoeksprogramma’s.
Gebruikerskunnenookactiefbijdrageninregionaleof
nationalegezamenlijkeonderzoeken(JointFactFinding).
LTONederlandheeftmethetDeltaplanAgrarischWater
beheer(DAW)haarbereidheidgetoondominzetteplegenop
duurzaamwaterbeheer(waterkwantiteitenwaterkwaliteit).
SamenmetdewaterschappenzijnDAWinitiatievenin
gebiedengeïnventariseerdenDAWgebiedsprojectenworden
nuinuitvoeringgebracht.Veelindustriëlebedrijven,actiefin
diversewaterafhankelijkesectoren,hebbenhunwatergebruik
verdergereduceerd.DeVEWINsteldenamensdedrinkwater
sectoreensectorbredeinvesteringsagendaopenvijfdrink
waterbedrijvenvoerennumaatregelenuit.Achtlandelijke
natuurorganisatieshebbenzichverenigdindecoalitie
natuurlijkeklimaatbuffersenspannenzichinvooreen
integraleaanpakvanwaterennatuuropgaven.Descheep
vaartsectororiënteertzichophetanticiperenopgedifferenti
eerdwateraanbod.Ditzijneerstestappen.Verdereuitwerking
gebeurtinoverleg,ondermeeropdemaandelijksewerkses
siesvanDeltaprogrammaZoetwater.
[1] Infram,Adviesrapportrol‘gebruikers’bijvervolgDPZW,2014
16BeregeningvantulpenveldenindeNoordoostpolder.
17
1.3 Aandachtspunten
Desamenwerkingmetallebetrokkenpartijenlooptgoeden
wordtalspositiefervaren.Desalnietteminiseenaantal
aandachtspuntengeïdentificeerd.
DeverkiezingenvanProvincialeStatenendewaterschappen
dieinmaart2015hebbenplaatsgevondenhebbenbestuurlijke
gevolgen.Landelijkzijnveelwijzigingenindebestuurlijke
samenstellingopgetreden.Investereninhetinformerenvan
denieuwebestuurdersenzorgenvoorbestuurlijkdraagvlak
voordeingeslagenwegvanhetzoetwaterprogrammazijn
daaromvanbelang.Ditiseenregionaleverantwoordelijkheid.
Alsdenieuwebestuurdersmetnieuwebeleidsvoorstellenop
hetgebiedvanzoetwaterkomen,danwordtditgeagendeerd
inhetBPZ.
Ookhetactiefcommitmentkrijgenvangebruikersiseen
aandachtpunt.Zoblijfthetcomplexomviadekoepelsde
individueleondernemerstebereiken.Ditspeeltbijvoorbeeld
bijlandbouwenindustrie.Ditvraagteengezamenlijke
aanpak.Watbetreftlandbouwvindteenuitwerkingvan
zoetwatermaatregelenplaatsinhetDeltaplanAgrarisch
Waterbeheer.Commitmentvangebruikersiseenagendapunt
inhetgezamenlijkebestuurlijkoverleg(BPZ+).Knelpunten
kunnendaargesignaleerdwordenenerkunnenafspraken
wordengemaaktomdezeknelpuntenoptelossen.
18IJburginAmsterdam
19
2.1 Uitvoeringsprogramma
Zoetwater
In2014ishetDeltaplanZoetwateropgeleverd,eengezamen
lijkplanvanrijk,regioengebruikersvooreenduurzameen
doelmatigezoetwatervoorziening.Najarensamenonderzoek
doenensamenplannenmakenzijnweeennieuwefase
ingegaan:samenaandeslagmethetrealiserenvande
maatregelen.
Programmering
Deuitwerkingvandeplannenineen(jaarlijkse)programmering
voordeperiode20152021isafgerond.Voordejaarlijkse
actualisatievandeprogrammeringiseenwerkwijze
afgesprokenmetalsdoeldeprojectenbinnentijd,scopeen
budgetterealiseren.Dewerkwijzeisalsbijlageopgenomen
bijdeVoortgangsrapportageDeltaplanZoetwater.
Deafsprakenoverdeprogrammeringwordeninbestuurs
overeenkomstenperregiovastgelegd.Hiermeewordthet
commitmentvanallebetrokkenpartijengeborgd,wordende
sturingslijnenenverantwoordelijkhedenvastgelegdalsmede
definanciëlebijdragenvanregionalepartijenenhetRijk
(Deltafonds).Denadereuitwerkinggebeurtzonodigin
samenwerkingsovereenkomstenperprogrammaofproject.
Indemeesteregio’swordtgeprobeerdombestuursovereen
komstenooktesluitenmetéénofmeerderegebruikers.
Uitvoering
Deuitvoeringvandeeerstemaatregelenenpilotsisgestart.
HetDeltaprogrammaZoetwaterzorgtvooreenoverzichtvan
deuitvoeringindejaarlijkseVoortgangsrapportageDeltaplan
Zoetwater.Devoortgangsrapportagebevatookinformatie
overplanningenfinancieringvandemaatregelenendepilots.
Figuur2.1oppagina20geeftperregioeenaantalzoetwater
maatregelenweer,dieopditmomentinNederlandworden
uitgevoerd.Enkelevandezemaatregelenzalhetkomende
jaartotmijlpalenleiden.Deresultatenkomenteruginde
Bestuurlijkerapportage20152016.
2.2 Samenhang met andere
programma’s
Deltaprogramma
HetDeltaprogrammaiseengeheelaanactiviteitenophet
gebiedvanwaterveiligheid,ruimtelijkeadaptatieenzoet
watervoorzieningmeteengroteonderlingesamenhang,
zowelinhoudelijkalsprocesmatig.Naastdedriegenerieke
thema’s(Veiligheid,ZoetwaterenRuimtelijkeadaptatie)
zijnerzevengebiedsorganisaties(IJsselmeergebied,Zuid
westelijkeDelta,RivierenRijn,RivierenMaas,Kust,Wadden
gebiedenRijnmondDrechtsteden).DestafDeltacommissaris
stimuleertdeonderlingesamenhangensynergie.Voorhet
generiekethemaZoetwaterisvooraldesamenhangmetde
2 Voortgang Voorkeursstrategie en effecten
20
Figuur2.1Zoetwatermaatregelenperregiodienuwordenuitgevoerd
21
Legenda
MaatregelenZoetwaterEventuelekleurgeeftplanfaseaan.
Hogezandgronden(oost)
werkprogrammaOost
Oost1:subinfiltratieeffluent
Oost2:slimmestuw
Oost3:waterverdeling
HogeZandgrondenOost
IJsselmeergebied
HWS:maatregelenFrieseIJsselmeerkust
HWS:robuustenatuurlijkeoevers(vooroevers1efase)
HWS:nieuwpeilbesluitIJsselmeer
ProjectprogrammaHogereGrondenregioNoord:
natuurlijkeinrichtingDwarsdiepgebied
klimaatbestendigstroomgebiedDrentscheAa
optimalisatieinlatenlandbouwgrond NoordNederland
gebiedsontwikkelingDulfMerkseme.o.
ProeftuinIJsselmeergebied:
Spaarwater
GoudenGronden
ProeftuinHunzeenAa’s
ProeftuinWetterskipFryslân
Hoofdwatersysteem
slimwatermanagement
waterbeschikbaarheidinhethoofdwatersysteem
Standvanzakenpermaatregel:planfaseper2015
nognietinplanfase
onderzoek
verkenning
planuitwerking
realisatie
Pilots
klimaatpilot
pilotvoorzieningenniveau
Ondergrond
grensbestuurlijkeregio
zoetwater
zoutwater/brakwater
geenaanvoerzoetwater
beperkteaanvoer zoetwater
buitendijksgebied
stedelijkgebied
havengebied
grens
ZuidwestelijkeDelta
RoodeVaartdoorvoerWestBrabantenZeeland
ProeftuinZuidwestelijkeDelta:
zoetzoutkarteringZeelandFRESHEM
GOFRESHIIOndergrondsewateropslagZWD
mildeontzilting
zoutmanagementinzoektochtnaar zouttoleranteaardappel
HWS:HollandschDiep,Haringvliet,Spui
Hogezandgronden(zuid)
werkprogrammaZuid
Zuid:subirigatieBrabantenLimburg
HogeZandgrondenZuid
HWS:MaasMonsinHollandschDiep
WestNederland
HWS:Irenesluis(KWA+inHWS)
capaciteitstoenameKWA,stap1
optimalewatervoorzieningBrielsemeer,stap1
ZoetwaterfabriekDeGrooteLucht
Haarlemmermeer
GrootWilnisVinkeveen
BrielseMeer,Krimpenerwaard, Boskoop,Westland,Westeramstel
EilandvanSchalkwijk
Rivierengebied
HWS:onderzoekLangsdammen
startmaatregelenRivierengebiedZuid
duurzaamgebruikondiepgrondwater
kopvandeBetuwe
22
InWestNederlandvormthetidentificerenvansynergieenmeekoppelkanseneenbelangrijkaspectbijhetuitvoeringsprogrammaZoetwater.Daarbijwordendevolgendesporenonderscheiden:
AanpakmeekoppelenWest-Nederland
Meekoppelen vooral bij uitvoerings organisaties
Primaire verantwoordelijkheid voor het
betrekken van stakeholders en identificeren
van meekoppelkansen ligt bij de uitvoerings
organisaties van de concrete projecten.
De verwachting is dat juist op het lokale
uitvoeringsniveau de meeste synergiekansen
en energie liggen. De uitvoeringsorganisaties
moeten het als een verantwoordelijkheid
voelen om hier daadwerkelijk energie en
inspanning op te zetten en eventueel aan
passing van de scope of fasering te accepteren.
Ook binnen de eigen opgaven wordt synergie
gezocht zoals bijvoorbeeld voor Bernisse
waar zowel een gebiedscase voor Slim Water
management als voorzieningenniveau loopt.
Een concreet voorbeeld is de uitvoerings
organisatie van de eerste fase uitbreiding van de
Kleinschalige Wateraanvoer voorziening (KWA).
Voor de MIRT verkenning is een brief naar de
stakeholders (zoals gemeenten, provincie,
recreatie, landbouw) gestuurd met oog op
betrokkenheid. Dit kan leiden tot een, in
samenhang met de civieltechnische aanpak,
verbetering van de ontsluiting en verbindingen
(te water, te voet of met de fiets) van het
landelijke gebied. Daarnaast bestaan er wellicht
mogelijkheden om de landschappelijke en
ecologische kwaliteit van plekken te verbeteren.
Verbinding zoeken met gebiedsprocessen
Voor het uitrollen van het voorzieningen
niveau maar ook de regionale maatregelen
pakketten wordt gestreefd naar integratie
en verbinding met lopende gebieds
processen. Dit zorgt niet alleen voor meer
doelmatigheid maar stroomlijnt ook de
afstemming met de stakeholders of
gebruikers. Daarbij kunnen “trade off”
situaties ontstaan waarbij door uitwisseling
van belangen voor de diverse overheden
en gebruikers (bijvoorbeeld voor overlast,
verduurzaming landbouw en zoet water)
uiteindelijk een gedeelde meerwaarde
ontstaat. Dit kan sterk bijdragen tot
draagvlak en eigenaarschap.
Concreet wordt deze verbinding gezocht bij
het uitrollen van het DAW en het platteland
ontwikkelingsprogramma met de land
bouwsector waarbij naast waterkwaliteit
ook klimaat robuustheid wordt mee
genomen. Ook wordt verbinding gezocht
met de gebiedsagenda’s van MIRT waar
een maatregel als de 1ste fase capaciteits
vergroting KWA kan worden opgenomen
die dan ook in de context van bijvoorbeeld
de concurrentiekracht van de greenports
kan worden gebracht.
Bestuurlijk platform West-Nederland als verbinder
Het bestuurlijk overleg heeft
afstemming met andere sporen en het
identificeren van meekoppelkansen
nadrukkelijk als verantwoordelijkheid
benoemd. De samenstelling van het
platform met overheden, vertegenwoor-
digers van gebieds overleggen
en gebruikers reflecteert dit ook.
Het bestuurlijk overleg kan ook de
verbinding maken naar andere gremia
zoals het RBO, regionale strategische
overleggen en eventuele landelijke
overleggen zoals het BPZ, de stuurgroep
ruimtelijke adaptatie of het BO MIRT.
Voortgang en aandachtspunten voor
mee koppelen en het betrekken van
stakeholders zal ook op gezette tijden
worden geagendeerd bij het bestuurlijk
overleg, in ieder geval bij de jaarlijkse
regionale voortgangsrapportage. Daarbij
zullen de deelnemers worden uitgedaagd
concrete voorbeelden te tonen.
23
gebiedenIJsselmeergebied,ZuidwestelijkeDelta,Rivieren
enRijnmondDrechtstedencruciaal.Metdiegebiedenzijn
afsprakengemaaktoverhetvervolgvankennisuitwisseling
enbestuurlijkebesluitvormingnahetgereedkomenvan
deDeltabeslissingen.
VerbindingZoetwaterenWaterkwaliteit
DeTweedeKamerheeftnahetWetgevingsoverlegvan
17november2014eenmotieaangenomenominhetNationaal
Waterplan2(NWP2)integraaltekijkennaarverbeteringvan
waterkwaliteitenzoetwatervoorziening.Ditzaldekomende
maandennaderinvullingmoetenkrijgeninhetdefinitieve
NWP2.NaaraanleidinghiervanwordteenSamenhangende
AanpakWaterkwaliteitopgesteld,datzichrichtophethalen
vandedoeleneninbeeldbrengenvanderesterendeknel
punten.Zowelnationaalalsregionaalwordtopbestuurlijk
niveauZoetwaterenWaterkwaliteitverdergeïntegreerd.
DeStuurgroepWaterenhetnationaalBestuurlijkOverlegvan
hetDeltaprogrammagaanvanafditjaarmeersamenwerken.
Eneenaantalregio’sbehandeltbeideonderwerpeninde
RegionaalBestuurlijkeOverleggen(onderandereRBO
RijnOost,RBOMaas).
Verbindingmetruimtelijkeontwikkelingen:(Vernieuwing)
MIRT
ViahetMIRT(MeerjarenprogrammaInfrastructuurRuimteen
Transport)werkenoverhedenaaninformatieuitwisselingen
zomogelijkverbindingvanruimtelijkeopgavenenprojecten.
Hetdoeliszovroegmogelijksynergiekansenenrisico’ste
signalerenenzoontwikkelingeninhetruimtelijkedomeinzo
doelmatigmogelijktelatenzijn.HetMIRTbestaatondermeer
uiteenprojectenoverzicht,reguliereambtelijkeafstemming
enjaarlijksebestuurlijkeregionaleoverleggen.
ProjectendieinMIRTverbandwordenbesproken,kunnen
eenbestuurlijkesturinghebbendielosstaatvanhetMIRT.
HetMIRTisdanaanvullend,omderuimtelijkeintegratiete
bevorderen.Deambtelijkeenbestuurlijkeoverleggenvan
hetMIRTkunnenomdieredengeïnformeerdwordenover
dezoetwatermaatregelen.
Inhetkadervan’VernieuwingMIRT’werkenoverheden
gezamenlijkin2015aaneen‘bredereblik’,sterkeresamen
werkingeneenflexibelereaanpakbijhetoplossenvan
opgaveninhetruimtelijkdomein.Ookwaterschappen
werkenhieraanmee.IndestuurgroepDeltaprogrammavan
27november2014isafgesprokendatnadeverkiezingenvan
ProvincialeStatenenwaterschappeneeninformeelbestuurlijk
overlegwordtbelegdoverdeinteractietussenDeltaprogramma
enMIRT.Ditoverlegvindtplaatsinseptember2015.Verderis
inopdrachtvanIenMhetprojectMeerwaardeWaterenMIRT
gestart.Ditprojectbeoogtondermeerbetereintegratievan
waterinhetMIRTproces.
24ForellenvisserijinLochem
25
2.3 Voorzieningenniveaus
Hetvoorzieningenniveaubeschrijftdebeschikbaarheidvan
zoetwaterendekansopwatertekortenineengebied,zowelin
normalealsindrogesituaties.Indevormvanregiospecifiek
uitgewerkteafsprakenmaaktdeoverheidduidelijkwatde
verantwoordelijkhedeneninspanningenvandeoverheidzijn
enwatdeverantwoordelijkhedenenrestrisico’szijnvoorde
gebruiker.Hetgaathierbijomoppervlakteengrondwater
en–indienvantoepassing–omwaterkwantiteitenwater
kwaliteit.Hetvoorzieningenniveaubiedttransparantieaan
degebruikers,diedaarmeedemogelijkheidhebbenominte
spelenopde(toekomstige)beschikbaarheidvanzoetwater.
Hetafgelopenjaarheeftinhettekengestaanvanhetopstarten
vandeuitrolvanhetvoorzieningenniveau.Hierbijgaathet
enerzijdsomdeuitwerkingvanhetvoorzieningenniveauin
deregio’senbijhetRijkenanderzijdsomdecoördinatieop
nationaalniveau.
Uitwerkingvoorzieningenniveauinderegio’senbijhetRijk
Inalleregio’senvoorhethoofdwatersysteemgaanpartijen
(Rijk,provincies,waterschappen,gemeentenengebruikers)
dekomendejarenvoorzieningenniveausuitwerken.Voor
deuitrolinderegio’sligthetinitiatiefbijdeprovincies.
Deprovinciespakkenditopinsamenwerkingmetdewater
beheerdersengebruikers.HetRijk(DGRW/RWS)staataan
delatvoordeuitwerkingvanhetvoorzieningenniveauvan
hethoofdwatersysteem.
Debredereuitrolvanhetvoorzieningenniveauisvanstart
gegaanmethetopstellenvanstartnotitiesofplannenvan
aanpak.Hierinhebbendepartijensamenwerkingsafspraken
gemaaktoverhetproces,derolverdeling,deplanningende
eersteuitwerkingen.In2015en2016wordendeeerstepilots
uitgevoerdenvolgendeeersteuitwerkingenvanhetvoor
zieningenniveau.DezepilotszijnverspreidoverNederland
enverschillenvanelkaarinproblematiekenurgentie.
EnkelevandepilotgebiedenzijndeHaarlemmermeeren
de“KopvandeBetuwe”.Rijkswaterstaatisonderandere
begonnenmetdePilotZuidrandHollandsdiep,Haringvliet
enSpui.
Nationalecoördinatie
Hetvoorzieningenniveauiseennieuwinstrumentdat
gaandewegwordt(door)ontwikkeld.Deuitwerkingvan
hetvoorzieningenniveaubiedtruimtevoormaatwerken
differentiatie,vanwegedenatuurlijkeverschillentussen
regio’s,watersystemenengebruikers.HetDeltaprogramma
Zoetwaterzorgtvoornationalecoördinatieenfaciliteertbij
deontwikkelingvanhetvoorzieningenniveau.Denationale
coördinatierichtzichopsamenhangenafstemmingvanuit
eennationaalperspectiefenhetbewakenvandevoortgang.
Faciliterenvansamenhangenafstemming
RegioenRijkhebbeneeneigenverantwoordelijkheidvoor
hetopstellenvandevoorzieningenniveaus.Deonderlinge
afhankelijkheidtussenhoofdwatersysteemenregionaal
systeem(viadeuitwisselpunten)entussenregio’sonderling
vraagtwelomeengoedeafstemming.Daarnaastiser
26
richting2021ookverbindingnodigtussendeuitwerking
vanhetvoorzieningenniveauenhetDeltaplanZoetwater
(maatregelenpakketfase2).
HetDeltaprogrammaZoetwaterfaciliteerteenproceswaarin
regelmatigafstemmingplaatsvindtoverdeuitwerkingenvan
hetvoorzieningenniveauinderegio’senvoorhethoofd
watersysteem.Waarnodigwordenafsprakengemaaktom
deuitwerkingengoedopelkaaraftestemmen.Zoisditjaar
afgesprokendatdeuitwerkingvanhethoofdwatersysteem
enderegionalewatersystemenparallelletrajectenzijn,
waarbijdehuidigesituatievanvraagenaanbodnaarhet
hoofdwatersysteemalsvertrekpuntdient.
Lerenvanenmetelkaar
HetprogrammabureauZoetwaterbiedteenplatformvoor
eeniederdiebetrokkenisbijdeontwikkelingvanhet
voorzieningenniveauomvanelkaarenmetelkaarteleren.
Hetontwikkelenvaneennieuwinstrumenthoeftimmersniet
tebetekenendatiedereenzelfhetwielmoetuitvinden.Deze
CommunityofPractice(CoP)voorhetVoorzieningenniveau
wordtgaandewegingevuld,aansluitendbijdebehoeftevan
dedeelnemers.Daarnaastheefthetprogrammabureau
diversetoelichtendepresentatiesverzorgdinderegio.
Eriscommunicatiemateriaalontwikkelddatorganisaties
kunnengebruikenomhunpartnersteinformerenoverhet
voorzieningenniveau.
Bewakenvandevoortgang
HetDeltaprogrammaZoetwatermonitortdevoortgang,
signaleertknelpuntenenzoektoplossingendaarvoor.Opdeze
wijzewordteenslagvaardigeuitwerkingvanhetvoorzieningen
niveaugestimuleerd.In2018zaleenevaluatieplaatsvinden
vanhetwerkenderwijsontwikkeldeproces,deambitie,de
spelregelsendebeschikbareinstrumentenomdeafspraken
vastteleggen.
Standvanzaken
Inalleregio’senvoorhethoofdwatersysteemzijnRijk,
provincies,waterschappen,gemeentenengebruikers
gestartmethetuitwerkenvanvoorzieningenniveaus.
HetDeltaprogrammaZoetwatersignaleertopbasisvande
startnotitiesenplannenvanaanpakdevolgendeaandachts
puntendiekomendetijdinzetvergenvanbetrokkenpartijen:
• Partijenzoekennaareenbalansinhetbetrekkenvan
gebruikers:inhoeverrekunjevolstaanmethetbetrekken
vankoepelorganisatiesofgajebijiedereondernemeraan
dekeukentafelzitten?Ditdilemmawordtopgepaktdoor
deCommunityofPractice.
• Deonderlingeafhankelijkheidtussenhoofdwatersysteem
enregionaalwatersysteementussenregio’sonderling
blijfteenaandachtspunt.InhetBPZisafgesprokenomniet
opelkaartewachten,maartekiezenvooreenuitwerking
inparallellesporen.Uiteraardblijftookdaneengoede
afstemmingvanbelang.
• Allepartijenzijnaandeslag,maarbinneniedereorganisatie
ishetaantalbetrokkenenbeperkt.Deolievlekisnogklein.
Hetprogrammabureaugaatinvesterenincommunicatie,
onderanderedoorpresentatiesenfactsheetsaante
biedenwaarmeedeelnemersvandewerksessiesenCoP
huneigencollega’skunneninformeren.
27
2.4 Kennis en strategie
Omin2021eengefundeerdbesluittekunnennemenover
hetDeltaplanfase2blijftgeïnvesteerdwordeninkennis.
HetprogrammabureauZoetwaterfaciliteerthetopstellen
vaneengezamenlijkekennisagendatenbehoevevanzowel
maatregelendienoginonderzoekzijnalsmeermethodische
vraagstukken.Deresultatenvanonderzoeken,updatevan
klimaatscenario’seninzichtenuitdeuitvoeringvanmaat
regelenkrijgeneenvertalingnaardezoetwaterstrategieen
adaptatiepaden.IndeKennisagendaDeltaprogramma2015is
eeneersteaanzetgegevenvanonderwerpenenkennisvragen
diedekomendejarenvanbelangzijnvoordeuitvoeringvan
deDeltabeslissingZoetwater.Vanuithetzoetwaterprogramma
wordtookverbindinggezochtmethetmeerjarigeNationaal
KenniseninnovatieprogrammaWaterenKlimaat(NKWK),
bijvoorbeeldvoorSlimWatermanagement.
2.4.1 Kennisagenda Zoetwater: kennisvraagstukken na de Deltabeslissing
In2015heefthetDeltaprogrammaZoetwaterInsamen
werkingmetrijkenregioinbeeldgebrachtwelkekennis
vragenvanbelangzijnbijhetrealiserenvandeDelta
beslissingZoetwater.Hetiseenverdereuitwerkingvande
onderzoeksagendadiein2014isopgesteldenisopgenomen
inhetDeltaplanZoetwater.Defocusbijhetinbeeldbrengen
vandekennisvragenlagopdevragendievanbelangzijn
voor:
• deuitvoeringvanmaatregelenvoorhethoofdwater
systeemenderegiodiezijnopgenomeninhetDeltaplan
(fase1,metdoorkijknaarfase2)
• deuitwerkingvanhetvoorzieningenniveaumeteen
doorkijknaarwatnodigisvoorhetvaststellenvande
voorzieningenniveaus(afwegingssystematiek,governance)
• besluitvormingopdekortetermijn(richting2021overde
uitvoeringvanfase2vanhetdeltaplanenafsprakenover
devoorzieningenniveaus)enbesluitvormingoplangere
termijn.
Ookgebruikerszijngevraagdnaardoorhenopgestelde
kennisagenda’sdanwellopendeonderzoekendiebetrekking
hebbenopdezoetwaterstrategieominzichtelijktemaken
waarmogelijkeenlinktemakenismetonderzoekvanuitrijk
enregio.
Zesonderzoeksthema’s
Dekennisvragenzijntevattenineenzestalonderzoeks
thema’s,diedebasisvormenvoordekennisagenda
Zoetwater.Hetgaatom:
1 verdereontwikkelingvanhethydrologischmodel
instrumentarium,
2 verdereontwikkelingvanheteconomischmodel
instrumentarium,
3 ontwikkelingvanwatersysteemkennis,
4 kennisoveromgaanmetlangetermijnveranderingen,
5 bepalingvanhydrologischeeffectiviteitvanregionale
maatregelenen
6 degovernance.
28DuurzaamindustrieelwatergebruikbijHeineken
29
Voordezeonderwerpenzijnvanuitverschillendesporen
projecteninganggezetomantwoordentegevenopde
vragendieerliggenenhethuidigeinstrumentariumverder
teontwikkelen(ziebijlage).
Belangrijkomverderuittewerkenishoedehydrologische
effectiviteitvanderegionalemaatregelengoedinbeeld
gebrachtkanworden.Ditisdoorderegioalsessentieel
onderwerpbestempeldenzalgezamenlijkopgepaktworden.
Voordeuitwerkingenvandemaatregelendiestaan
geprogrammeerdinhetDeltaplanzijnnogtalvankennis
vrageninbeeld.Dezevragenzijnoverhetalgemeendirect
gekoppeldaandeuitvoeringvanmaatregelen.Deprimaire
verantwoordelijkheidvoorhetbeantwoordenvandeze
(kennis)vragenligtinprincipebijdeuitvoerendepartijen.
Zezijndaaromnietopgenomenindekennisagenda.
DekennisagendaZoetwaterwordtjaarlijksgeactualiseerd.
Geziendeontwikkelingendieplaatsblijvenvindenishet
vanbelangjaarlijksnategaanwatdeontwikkelingenzijnen
wataankennisnodigisomdezoetwaterstrategieopordete
houdenenzonodigbijtesturen.Hiervoorzalvanafnajaar
2015eenjaarlijksekennisdagwordengeorganiseerd.
Stresstest
BijdebesprekingvanhetDeltaprogrammainhetwetgevings
overlegvan17november2014heeftdeTweedeKamer
gevraagdnaardegevolgenvoordezoetwatervoorzieningvan
Nederlandvandiverseingrepeninhethoofdwatersysteem.
Daaromzijnineenstresstestdecumulatieveeffecteninbeeld
gebrachtvanhetzoutmakenvanhetVolkerakZoommeer,
verdiepingvandeNieuweWaterwegendeaanlegvaneen
nieuwezeesluisbijIJmuiden.Debelangrijksteconclusiesvan
ditonderzoekzijn:
Dedriebovengenoemdefysiekeingrepenleidentotextra
verziltingsdruk.DeadaptatiepadenvanhetDeltaplan
Zoetwaterbevattenvoldoendemaatregelenombijdedrie
onderzochtefysiekeingrependezoetwatervoorzieningaan
hetregionalewatersysteemophethuidigeniveautehouden.
Degeprogrammeerdezoetwatermaatregelenzijnzowelmet
alszonderdezefysiekeingrepenwenselijk.Bijrealisatievan
defysiekeingrepenzullenmaatregelenweleerderofvaker
ingezetmoetenworden.
Destresstestgeefthiermeeeengedetailleerdereonder
bouwingvandeconclusiesdiezijngetrokkententijdevan
deDeltabeslissingenendeOntwerpRijksstructuurvisie
GrevelingenVolkerakZoommeer.
Initiatiefnemersvanfysiekeingrepenzijnverantwoordelijk
voorhetbeperkenofcompenserenvannegatieveeffecten
vanverzilting.Demaatregelenverderinhetadaptatiepad
zijningrijpenderenvrageneenzorgvuldigeafweging.Om
dezeafweginggoedtedoenwordtverderesysteemkennis
opgebouwdensamenmetgebruikersgekekennaarwanneer
welkemaatregelhetbestkanwordeningezet.HetDelta
programmarichthiervooreenprocesin.
30
2.4.2 Beheer zoetwaterstrategie
Regionaleadaptatiepadenenhoofdwatersysteem
Iederezoetwaterregiovolgtzijneigenadaptatiepad.
Deactiviteitenenonderzoekendieinhetafgelopenjaar
inWestNederland,IJsselmeergebied,HogeZandgronden,
ZuidwestelijkeDelta,Rivierengebiedengerichtophet
hoofdwatersysteemplaatsvonden,gevenopditmoment
geenaanleidingvoorkoerswijzigingen.Doormiddelvan
monitoringwaarvanderesultatenjaarlijkswordenbesproken
inhetBPZwordtvingeraandepolsgehoudeneniszonodig
herijkingvandestrategiemogelijk.In2020zaleennieuwe
knelpuntenanalysewordenuitgevoerd.Ditiseenvande
afgesprokenmijlpalenbinnenhetDeltaprogramma.
Meten,Weten,Handelen
OpditmomentwordtdeMeten,Weten,Handelensystematiek
ontwikkeldonderleidingvandestafDeltacommissaris.
DezesystematiekiseenDeltaprogrammabredeevaluatie
systematiekdiezichrichtophetinbeeldbrengenvande
resultatenenmaatschappelijkeeffectenvanhetDelta
programmaeninputgenereerttenbehoevevandeadaptieve
aanpak.DoelvandeMeten,Weten,Handelensystematiekis
onderandereomdeinformatievoorzieningvoortijdige
aanpassingvandeVoorkeursstrategieënteborgen.
OoklevertdeMeten,Weten,Handelensystematiekinzicht
indeverschillendemanierenwaaropgemonitorden
geëvalueerdwordtenwatdesamenhangdaartussenis.Doel
isverderdatallebetrokkenenmetdezelfdebasisgegevens
werkenendatereenkoppelingplaatsvindttussenmonitoring
enevaluatieenerzijdsenactiviteiteninhetkadervanhet
Deltamodel,NKWK,DeltaportaalenhetDeltaontwerp
platformanderzijds.BinnendeMeten,Weten,Handelen
systematiekzalgebruikgemaaktwordenvanverschillende
reedsbestaandevoortgangsrapportagesenevaluaties
(zoalsWaterinBeeldendeBalansvandeLeefomgeving)
énvangegevensdiedoordeDeelprogramma’szelfworden
gegenereerd.
Doelbereikeneffecten
Hetvaststellenvanheteffectvanuitgevoerdemaatregelen
envandematevandoelbereikisbelangrijkomdeuitgavente
verantwoordenenvasttekunnenstellenwelkeinzeterinde
volgendefasenodigis.Omdezeevaluatiemogelijktemaken
zalRijkswaterstaat(Water,VerkeerenLeefomgeving)in
opdrachtvanhetprogrammabureaueenplanvanaanpak
uitwerken.Viadewerksessieszalhetplannadereuitwerking
krijgen.Indevolgenderapportage(in2016)zaleenbeeld
wordengegevenhoeeffectbepalingendoelbereikvoor
Zoetwatervormkrijgen.
2.5 Internationale
samenwerking
Deagenderingenuitwerkingvandeinternationaleaanpak
vandezoetwaterproblematiekvindenprimairplaatsinde
InternationaleRiviercommissiesvoorRijn,MaasenSchelde.
31
Rijn
DeRijnministersconferentievan2013heeftvooreenstevige
verankeringvanhetonderwerpzoetwaterbinnende
InternationaleCommissieterBeschermingvandeRijn(ICBR)
gezorgd.Deministersgavenopdrachtomin2014een
voorlopigeklimaatadaptatiestrategievoorhetRijnstroom
gebiedteontwikkelenopbasisvandeevaluatievanverrichte
studies,dediagnoseinverbandmetdeafvoerhuishouding
(hoogenlaagwater)endewatertemperatuur.Daarbijmoeten
toekomstgerichte,duurzamevoorzorgsbenaderingenvoor
hetwaterbeheerwordenontwikkeldenvoorstellenvoor
maatregelenvoordeadaptatieaandeverwachteeffecten
vandeklimaatveranderingwordenonderzocht.Erwordt
uitgegaanvandebestaandebeheersmaatregeleninde
verschillendelanden.Specifiekvoorlaagwaterkan
daarnaastbeslotenwordeneenlaagwaterbeheersplan
optestellen.
Erisafgelopenjaargewerktaanderapportage“Voorlopige
klimaatadaptatiestrategievoorhetinternationaalRijndistrict”
waarineensamenvattingwordtgegevenvandewerkzaam
hedendiedeICBRtotdusvervoorditonderwerpheeft
uitgevoerd.Deuitwerkingvoorhetonderdeellaagwateris
nogniethelemaalingevuld.Debelangrijksteuitkomsten
vandezeklimaatadaptatiestrategiewordeninhet2estroom
gebiedbeheersplanopgenomen.Nederlandblijftaandringen
opeenbetereuitwerkingvanhetlaagwateronderdeelindeze
rapportage.Welisinhetconceptrapportbijdezeszogenaamde
“Mogelijkhedenvoordeadaptatieaandeverwachteeffecten
vandeklimaatveranderinginhetinternationaalRijndistrict”
eenspecifiekeaanbevelingvoorsituatiesvandroogte
opgenomen.Inhet2estroomgebiedbeheersplan,dat
december2015definitiefgereedmoetzijn,isdewerkafspraak
gemaaktvoordenadereuitwerkingvandeaanpaklaagwater
indeperiode20162021Resultatenvandezeuitwerkingzullen
danhunplekkrijgeninhet3estroomgebiedbeheersplan.
Maas
Laagwatervormtnualeenterugkerendprobleeminhet
NederlandseMaasstroomgebiedendoorklimaatverandering
zaldatnaarverwachtingverdertoenemen.Binnenhet
internationaleMaasstroomgebiedhebbenmetname
NederlandenVlaanderenproblemenmetlaagwater.Dereden
hiervooris,dathierdeMaasinvierwaterstromengesplitst
wordt,waardoorbijlaagwaterdeafvoerenindeafzonderlijke
stromenheelkleinzijn.Ookisdeeconomievandezegebieden
meerafhankelijkvanwaterbeschikbaarheidenmeerkwets
baarvoorwatertekorten.InhetDuitseMaasstroomgebied
zijngeenlaagwaterproblemen:hierbevindenzichstuwmeren
meteengrotewatervoorraad.InhetWaalseenFransedeel
vanhetMaasstroomgebiedspeelthetprobleemvanwater
tekortenveelminderdaninonsland.HetWaterschapAA
enMaasheeftaangegevenmeetewillendenkenhoede
internationaleagenderinginhetMaasstroomgebiedversterkt
kanworden.
De‘afzwakkingvandeeffectenvanlaagwater’behoorttot
hetmandaatvandeInternationaleMaascommissie(IMC).
Hiervoorzijnechtergeenhardedoelenofafspraken
geformuleerd.BinnendewerkgroepHydrologieen
32BrielseMeer(Europoort);watervoorzieningvoordeindustrieenookvoorrecreatie
33
HoogwatervandeIMCiseenPlanvanAanpakLaagwater
opgesteldmeteenaantalacties.
Dediscussiesoverdeklimaataanpakenoverdemonitoring
vandrinkwaterrelevantestoffen(speeltvooralbijlaagwater)
enwatertemperatuurverlopenmoeizaam,omdatditonder
werpalleendoorNederlandenVlaanderenbelangrijkwordt
gevonden.Tochiserookvoortgangtemeldenopditonder
werp.Per1juli2014iseenstartgemaaktmeteeninternatio
naalafgestemddroogteberichteninhetconceptOverkoepe
lendDeelvoorhetstroomgebiedbeheersplanMaasiseen
afspraakomtewerkenaanhetvaststellenvaneengezamen
lijkedefinitie“drempelwaardeextreemlaagwater”.Verderis
eropdrachtgegevenaandewerkgroephydrologieomin
2015/16eenplanvanaanpakoptestellenvoorextreem
laagwater.Ditzalgebeurenopbasisvanscenario’svoor2050
vanhetAMICEIprojectengerichtzijnopdenabijetoekomst.
InsamenwerkingmetVlaanderenwordeninbilateraaloverleg
voorstellenvoordeinvullingvandelaagwateraanpakinIMC
verbandnaderopgepakt.Daarnaastwordtopbeleidsmatig
niveauafgetastinhoeverredesamenwerkingmetDuitsland
indezeverbeterenkan.
Schelde
IndeInternationaleScheldeCommissie(ISC)isbeperkt
aandachtvoorwaterschaarsteendroogteproblematiek.Eris
eenprojectgroepopgestartvoorwaterkwantiteit.Hierwordt
zoweloverwaterschaarsteendroogtealsoverwateroverlast
enoverstromingengesproken.Indezewerkgroepiseen
eerstepoginggedaanomeennotaoverwaterschaarste
–medeinrelatietotklimaatverandering–optestellen.
Tijdensdebesprekingkwamenveelkennishiatenaanhetlicht,
waardoorditnogniettoteenconcreetproductheeftgeleid.
Indekomendejarenzalditverderwordengebracht.De
verwachtingisdathetzalleidentoteengefundeerdestrategie
dieeenplaatszalkrijgenindederdecyclusvandestroom
gebiedbeheersplannen.
DaarnaastiszoetwateralsthemaopgenomenindeAgenda
voordeToekomstvandeVlaamsNederlandseSchelde
commissie.Daarbijwordtzoetwaterzowelbezienvanuithet
ecologischbelangvoorderivieralsderegionalezoetwater
voorzieninginhetgrensgebiedvanZeeuwsVlaanderenmet
OostenWestVlaanderen.
3434
Tabel3.1ActiviteiteninhetkadervanhetDeltaprogrammaZoetwaterinhetkomendejaar
2015/2016
sept okt nov dec jan febr mrt apr mei juni juli aug
1 (Bestuurlijke)bijeenkomsten
Werksessie WS WS WS WS WS WS WS WS WS WS
OIM OIM OIM
BPZ BPZ BPZ+gebruikers BPZ
ConferentieZoetwater conferentie
SGDPinformeleSGDPmetminister
SGDP SGDP SGDP
2 GeneriekZoetwater
Evaluatiewerkwijze concept gereed
Bestuurlijkerapportageincl.jaarprogramma concept gereed
3 Deltaplan
Opstellenbestuursovereenkomsten voor15/9
Opstellenjaarl.programmering concept2017 def2017
Opstellenjaarl.voortgangsrapportage concept definitief
Uitvoeringenmonitoringmaatregelenenpilotsfase1
continu
Opstellendeltaplanfase2
4 VZN
Coordinatie synthesedag CoP CoPJaarlijkse
updatePvA CoP
Uitwerkingnationaal PvAgereed
Uitwerkingregionaal PvAgereed
5 Kennis&Strategie
Opstellenkennisagenda/onderzoeksplan kennisdag onderzoeksplan2016kennissessie
Uitvoeren/coordinerenvanonderzoek continu
BeherenvandeZWstrategie adhocindienaandeorde
sept okt nov dec jan febr mrt apr mei juni juli aug
35
Hetkomendejaarzullenweerveelactiviteitenondernomen
wordeninhetkadervanhetDeltaprogrammaZoetwater.
Tabel3.1geefthetjaarprogrammaZoetwaterophoofdlijnen
weer.
1 Dezetabellaatdebelangrijkste(bestuurlijke)overleggenin
2015/2016zien:wanneerhetBPZendeStuurgroep
Deltaprogramma(SGDP)bijeenkomen,wanneergrote
bijeenkomstenenconferentieswordengeorganiseerden
wanneerwordtafgestemdmetbetrokkenpartijenviahet
OIM.Ookdemaandelijksewerksessieszijninbeeld
gebracht.Dezeoverleggenzijnleidendvoordeactiviteiten
inhetDeltaprogrammaZoetwater.
2 HetDeltaprogrammaZoetwaterbevateenaantal
generiekeactiviteiten,zoalsdeevaluatiewerkwijze
programmaZoetwaterendeBestuurlijkerapportage
inclusiefjaarprogramma.Dezespeleneenbelangrijkerol
indegovernanceenvindenplaatsinsamenhangmetacties
inhetkadervanhetDeltaprogrammabreed.
3 InhetDeltaplanZoetwaterstaatwaterinderegiogebeurt,
maarookwateropnationaalniveaugeregeldmoet
worden.Deprogrammeringenvoortgangsrapportage
wordenopnieuwopgesteld.Ineenaantalmaatregelenen
klimaatpilotsdoenzichdekomendejarenmijlpalenvoor.
Totslotwordenookstappengezetindemonitoringvan
hetuitvoeringsprogramma.
4 Voorhetvoorzieningenniveaucoördineerthet
programmabureaudevolgendezaken:hetorganiseren
vanCommunitiesofPractice,eensynthesedagenkennis
ontwikkeling.Hetprogrammabureauzalzichrichtenop
desamenhangtussenderegionalevoorzieningenniveaus
endievoorhethoofdwatersysteem.Daarnaastvindenbij
RijkenRegioactiviteitenplaatsgerichtopdeuitwerking
vanhetvoorzieningenniveauvanzowelhethoofd
watersysteemalshetregionaalwatersysteem,inclusief
eenaantalpilots.
5 InhetspoorKennisenStrategievindtdejaarlijkseupdate
vandekennisagendaplaats.Zowelnationaalalsregionaal
wordtonderzoekuitgevoerd,insamenhangmetde
kennisactiviteitenvanhetDeltaprogrammabreed,zoals
MetenWetenHandelen.
3 Jaarprogramma
36
37
Bijlage
GeactualiseerdekennisenonderzoeksagendaZoetwater
Geactualiseerde kennis- en onderzoeksagenda Zoetwater
KennisagendaZoetwater:belangrijksteonderzoeksthema’s
Hetprogrammabureauheeftinsamenwerkingmetrijken
regioeeninventarisatieuitgevoerdnaarkennisvragendievan
belangzijnbijhetrealiserenvandeDeltabeslissing.Uitde
inventarisatieblijktdatdebelangrijkstekennisvragenzijnte
vatteninzesonderzoeksthema’s,diedebasisvormenvoor
dekennisagendaZoetwater:
1 Doorontwikkeling hydrologisch
modelinstrumentarium
Omdezoetwateropgavegoedinbeeldtebrengeniseen
hydrologischinstrumentariumdatdewatervraagenwater
beschikbaarheidonderverschillendeomstandighedenin
beeldbrengtessentieel.Dekomendejarenwordthet
NationaalHydrologischInstrumentarium(NHI)verder
ontwikkeldinsamenspraakmet(potentiële)gebruikers.
2 Doorontwikkeling economisch
modelinstrumentarium
Voortoekomstigebesluitvormingenonderbouwingvande
voorzieningenniveausishetbelangrijkomdekostenenbaten
vandebeoogdemaatregeleninbeeldtehebbenomgoed
onderbouwde,maatschappelijkverantwoordekeuzeste
kunnenmaken.Komendetijdwordtmetnameverdergewerkt
aanhetverbeterenvanhetinbeeldbrengenvandebatenvan
maatregelen.
3 Ontwikkelen watersysteemkennis
Voorbesluitvormingoverinzetvanmaatregelenenuitwerking
vanhetvoorzieningenniveauisgedegenkennisvanhet
watersysteemvangrootbelang.Erzijnsysteemstudiesgestart
voordeRijnMaasmonding(verzilting)envoorhetIJsselmeer
gebiedomwatersysteemkennisindezegebiedenverderte
ontwikkelen.
4 Omgaan met (lange) termijn veranderingen
Uitgangspuntvandezoetwaterstrategieisadaptiefdelta
management.Inzetvanmaatregelenhangtonderandere
afvanklimaatontwikkelingenenontwikkelingenopsociaal
economischgebied.Hetonderzoek‘signpostandtriggersin
deltamanagement’genereertkennisoverhoedeuitvoering
vandezoetwaterstrategieintijdenomvanggeplanden
ingepastgaatworden(knikpunten).
5 Bepalen van hydrologische effectiviteit van regionale
maatregelen
Eenbelangrijkekennisvraagishoedehydrologische
effectiviteitvanmetnamederegionalemaatregeleninbeeld
kanwordengebracht.Dezekennisisessentieelvoorde
uitvoeringvanmaatregelenuithetDeltaplan,hetontwikkelen
vandevoorzieningenniveausenvoorverderebesluitvorming.
Rijkswaterstaatwerktaaneenplanvanaanpakomdeze
kennisvraagtebeantwoorden.
38
39
6 Governance
Kennisvragenrondgovernancespelenvooraleenrolbijde
uitwerkingvanhetDeltaplanZoetwater.Dekomendetijd
wordengovernancevraagstukkenmetbetrekkingtot
voorzieningenniveausen‘slimwatermanagement’verder
verkend.In2016wordtgeëvalueerdofaanpassingeninde
governancevanhetdeelprogrammaZoetwaterwenselijkzijn.
Hetprogrammabureauwerktaaneenoverzichtvanprojecten
diebinnendezeonderzoeksthema’swordenuitgevoerd.De
kennisagendaZoetwaterzaljaarlijkswordengeactualiseerd.
Hiervoorwordtvanafnajaar2015eenjaarlijksekennisdag
georganiseerd.
HetonderzoekvoorZoetwaterwordtinsamenhangmetde
kennisactiviteitenvanhetDeltaprogrammaalsgeheel
uitgevoerd,zoalsdesystematiek‘MetenWetenHandelen’.
Vanuithetzoetwaterprogrammawordtookverbinding
gezochtmethetmeerjarigeNationaalKenniseninnovatie
programmaWaterenKlimaat(NKWK),bijvoorbeeldvoor
SlimWatermanagement.
40
Colofon
Redactie ProgrammabureauZoetwater
Vormgeving CO3
Fotografie TheoBos
Cartografie NieuweGracht,POSAD
Druk GrafischGoed
Het Deltaprogramma is een nationaal programma.
Rijksoverheid, provincies, gemeenten en waterschappen
werken hierin op een vernieuwende manier samen met
inbreng van maatschappelijke organisaties, burgers en
het bedrijfsleven. Het doel is om Nederland ook voor de
volgende generaties te beschermen tegen hoogwater,
te zorgen voor voldoende zoetwater om grote schade
te voorkomen en onze steden en dorpen zo in te richten
dat deze klimaatbestendig worden.
www.rijksoverheid.nl/deltaprogramma
www.deltacommissaris.nl
Dit is een uitgave van
Ministerie van Infrastructuur en Milieu
Ministerie van Economische Zaken
Postbus 20904 | 2500 EX Den Haag
September 2015