1

DEPOLAMA VE ENVANTER YÖNETİMİ

2

Ders İçeriği (1/5)

� Depo, Antrepo ve Dağıtım MerkeziKavramı

� Temel Depo Türleri ve İşlevleri

� Tedarik Zinciri Yönetimi Kavramı

� Tedarik Zinciri Yönetiminde DepoYönetimi

� Üretimi destekleme, Konsolidasyon,Yükleme ve Dağıtım

2

3

Ders İçeriği (2/5)

� Depo Bölümü ve İşletme İçerisindeki Yeri� Depo Bölümünün Muhasebe, Pazarlama

Bölümleriyle İlişkileri� Depo İş Süreçleri� Depo Yeri Seçimi� Depolamada Kullanılan Teknikler ve

Araçlar� Envanter Planlaması ve Kontrolü

4

Ders İçeriği (3/5)

� Forklift, İstif Makineleri, Konveyörler,Palet ve Raf Sistemleri

� Depolamada Risk Faktörleri ve GüvenlikUygulamaları

� Depo Bilgi Sistemleri� Otomatik Tanımlama, RFID, Bar-Kod

Sistemleri� Depo Maliyetleri ve Depo Yönetiminde

Performans Ölçümü

3

5

Ders İçeriği (4/5)

� Depo Lojistiği

� İşletme Araç Filosunun Verimli Kullanımıve Depolama Açısından Önemi

� Aktarma Merkezi Özellikleri ve DağıtımYönetimi

� Cross-Docking Uygulamaları

� Depo Dağıtım Planlaması vePerakendecilik

6

Ders İçeriği (5/5)

� Stok türleri

� Stok yönetimi

� Stokların Dezavantajları

� ABC Analizi

� Stok Modelleri

� Kanban

4

7

ÖDEV (1/2)

1) Depoda görüşülen yetkilinin adı/soyadı/görevi2) Deponun boyutları ve özellikleri3) Depoda stoklanan mal çeşitleri (genel hatlarıyla)4) Depodaki süreçler (mal kabul, depolama, sipariş

toplama, ambalajlama, yükleme) hakkında bilgi ve iş akışını açıklayınız.

5) Depodaki departmanların yerleşim düzeni6) Depoda hangi malın nerede depolanacağı kararını

nasıl, neye göre veriyorlar? Bunun için kullandıkları bir yöntem yada yazılım var mı? Var ise detayları nelerdir?

7) Sipariş toplama sürecini nasıl planlıyorlar? Bunun için kullandıkları bir yöntem var mıdır? Detaylarını belirtiniz.

8) Depoda kullanılan raf sistemleri ve özellikleri nelerdir?

8

ÖDEV (2/2)

9. Depoda kullanılan ekipmanlar ve özelliklerini açıklayınız.10. Depoda kullanılan stok kontrol yöntemleri nelerdir?11. Depoda kullanılan yazılım var mıdır? Var ise hangi

faaliyetlerin bu yazılım üzerinden yürütüldüğü ya da yazılımın fonksiyonları nelerdir? Kullanıcıların bu yazılım hakkında fikirleri varsa şikayetleri nelerdir?

12. Firmanın katma değerli lojistik faaliyetleri nelerdir? Detaylarını belirtiniz.

13. Performans değerlendirme sistemleri var mı? Detayları, performans değerlendirme kriterleri nelerdir?

14. Firmanın müşteri memnuniyetine yönelik çalışmaları nelerdir? Açıklayınız

5

9

Ödev Nasıl Yapılacak? (1/3)

� Öncelikle grubunuzu belirleyiniz

� 1 grup en fazla 2 kişi olabilir.

� Bir lojistik firmasıyla görüşülecek,deposuyla ilgili bilgi alınıp resmiçekilecek.

10

Ödev Nasıl Yapılacak? (2/3)

� Word dosyasına Kapak, Sınıf veGruptakilerin isimleri ve numaralarıyazılacak.

� Word dosyası 12 Times New Romanpuntosuyla hazırlanacak.

� Her grup ayrı bir şirket veya aynı şirketsede farklı depo belirleyecek.

� Powerpoint sunumu en az 10 slayttanoluşacak.

6

11

Ödev Nasıl Yapılacak? (3/3)

� Sunumun ilk sayfasında şirketin ve sunumyapanların ismi yer alacak.

� Görsel öğelere yer verilecek.� Sunumlar vizelerden sonraki haftaya

başlayacak.

12

Ulaştırma

� Bir stok kaleminin demiryolu, karayolu,denizyolu veya havayolu araçlarından biriveya birkaçı ile uzak mesafelere (en azbirkaç km.) aktarılması işlemidir.

7

13

Taşıma

� Stok kalemlerinin bir yerden başka yakınbir yere götürülmesi işlemini kapsar.

� Genelde taşıma; depodan depoya, birdepolama alanından başka bir depolamaalanına veya bir işlem alanından başkabir işlem alanına olacak şekildegerçekleştirilir.

14

Paketleme:

� Koruma amaçlı ambalajlama,� Satış amaçlı ambalajlama,� Hem koruma ve hem de satış amaçlı

ambalajlamanın yanı sıra,� Etiketleme,� Adresleme,� Koliler haline getirme� Paletler üzerine yerleştirme.. gibi

dağıtıma hazırlık için gerekli tüm faaliyetve teçhizatı kapsayan işlerdir.

8

15

Lojistik Tanımı

� Dünyada geçerli olan

� Lojistik Merkezi ABD Chicago’da olan ve15.000’den fazla üyesi bulunan Council ofSupply Chain Management Professionals kısayazılımı CSCMP

� Bu tanım şöyledir:

16

Lojistik yönetimi

� Müşterilerin ihtiyaçlarını karşılamak üzere,hammaddenin başlangıç noktasından,ürünün tüketildiği son noktaya kadar olantedarik zinciri içindeki malzemelerin, servishizmetlerinin ve bilgi akışının etkili ve verimlibir şekilde, her iki yöne doğru hareketinin vedepolanmasının, planlanması, uygulanmasıve kontrol edilmesidir.

9

17

18

Lojistik Neleri Kapsar?

� Giren ve çıkan malzemenin taşınmasını,� Depolanmasını,� Elleçlenmesini,� Sipariş alımını,� Lojistik network dizayn edilmesini,� Stok yönetimini,� Arz talep planlamasını,� 3. parti servis sağlayıcıların yönetimini

kapsamaktadır.

10

19

Tedarik Zinciri

� Müşteri ihtiyaçlarını karşılamak amacıile üretilen mal ve hizmetler iledoğrudan yada dolaylı olarak ilgili tümtaraflardan oluşan bir yapıdır.

� Tedarik zinciri yalnızca tedarikçilerdenve imalatçılardan oluşmaz: Nakliyeciler,depolar ve müşteriler de tedarikzincirini oluşturan unsurlardır.

20

Tedarik Zinciri Yönetimi

� Bir ürünün ilk maddesinden başlayarak,tüketiciye ulaşması ve geri dönüşümünüde içeren tüm süreçlerde yer alantedarikçi, üretici, distribütör, perakendecive lojistikçilerden oluşan bir bütündür.

11

21

22

DEPO

WAREHOUSE

� Malların ihtiyaç anına kadarsaklandıkları yerlerdir.

12

23

Depo

� Fiziksel dağıtım sürecinde hareketmerkezlerinden olan depo;

� korunmak,� saklanmak,� gerektiğinde kullanılmak üzere birşeyin konulduğu ardiye; bir şeyinçokça bulundurulduğu yerler olaraktanımlanmaktadır.

24

Depolar

� Ürünlerin hammadde aşamasından

üretim ortamına tüketim merkezlerinedağıtımına kadar olan bütün faaliyetlerdizisinin gerçekleştirilmesinde stratejik roloynayan ara noktalardır.

13

25

� Uluslararası ticarette ithalat, ihracat ve gümrüksüreçlerinde eşyaların

� muhafaza edildiği,� stoklandığı,� korunduğu,� taşımaya hazır hale getirildiği açık ve kapalı

alanlara gereksinim bulunmaktadır.

26

� Depo Yönetimi, lojistikfaaliyetlerin daha verimliçalışmasını sağlayacaktır.

14

27

� Depo fonksiyonlarının yönetimi, birfirmanın tüm lojistik çabalarının enönemli parçalarından bir tanesidir.

28

ANTREPO

� Mal ve eşyaların miktar, kalite ve özelliklerininincelenip,

� kıymet tespitinin yapıldığı

� uygun şartlarda korunmalarının sağlandığı

� gümrüklü sahalarda kurulan

� 5911 sayılı Gümrük Kanunu ile gümrükyönetmeliğinin ilgili maddelerinde belirtilenözellikleri taşıyan yerlerdir.

15

29

ANTREPO ÇEŞİTLERİ

� 1- Özel Antrepo

� 2- Genel Antrepo

30

Özel Antrepo

� İşleticisinin ve kullanıcısının aynı kişiolduğu antrepolardır. C, D, E tipleri olmaküzere 3’e ayrılır.

16

31

Genel Antrepo

� Herkes tarafından kullanılabilen antrepotipidir. A, B, F tipi olmak üzere 3’e ayrılır.

Depo ve Depolama Türleri

� Ürün Cinsine Göre Depo Türleri

� Depolar, depolanacak ürün çeşidinegöre parça depoları ve dökme maldepoları olmak üzere gruplanabilir.

32

17

Parça (Birim Mal Depoları)

� Parça malların belirli şekil ve boyutlarınınolması, depolama ve taşımayı dökmemallara göre daha zorlaştırır.

� Parça malların depolanmasında; paletler,raflar, modüler çekmeceler, kutular,konteynerler, açık alanda istifleme, mobilraflar vb. kullanılır.

33

� Stoklama deposu: Hacimsel kapasiteleri ve uzundepolama süreleri ile diğerlerinden ayrılırlar.

� Malları uzun süreler için stoklayıp, saklamaktakullanılırlar.(Örneğin hammaddeler, kömür, tahıldepoları)

� Geçiş deposu: Geçiş depoları, depoya giren mallarınçıkışa kadar geçen kısa süre içinde ayrılmaları içinkullanılırlar.

� Depolama zamanı genellikle çok kısadır. (havaalanlarındaki veya tren istasyonlarındaki muhafazadepoları) 34

Parça (Birim Mal Depoları)

18

Parça (Birim Mal Depoları)

� Tasnif deposu: Tasnif depoları malzeme akışısırasında belli bir düzenlemenin ve ayırımınyapıldığı yerlerdir.

� Çok katlı depo: Çok katlı depolar üst üstedüzenlenmiş satıh depoların oluşturduğudepolardır.

� Yüksek raflı depo: Yüksek raflı depolardayükseklik 12 metreden fazladır.

35

Dökme mal depoları

� Dökme mallar, hacimsel ve belli bir şekilverilmemiş, paketlenmemiş olarak taşınan vedepolanan mallardır.

� Dökme mal depoları genelde açık hava veya yarıkapalı depo şeklinde inşa edilirler.

� Bunker ve silolar; dökme mallar, sıvı mallar vegazların saklanmasında ve depolanmasındakullanılırlar.

36

19

İşleyiş ve Niteliğine Göre Depo Türleri

Dağıtım Merkezi Dağıtım Merkezi İşletme Deposuİşletme Deposu

37

38

� Depo,

� Depolama,

� Dağıtım Merkezi

Depo Yönetimi için

stratejik kararlardır.

20

39

Dağıtım Merkezi (1/2)

� Eşyaların muhafaza edildiği ve müşterisiparişlerine göre hızlı, sık ve kapsamlısevkıyatlara elverişli büyük hacimlidepolardır.

40

Dağıtım Merkezi (2/2)

� Bir dağıtım merkezindeki farklı özelliktekieşyaların sayısı fazlayken, çok sayıdakisiparişler için istenen miktarlar çokçeşitlilik gösterebilir.

21

41

Depolar ve Dağıtım Merkezleri Arasındaki Farklar

Depo Dağıtım Merkezi

- Bütün ürünler stoklanabilir. - Kabul, depolama, yükleme ve sipariş toplama faaliyetlerini içerir.- Verileri grup halinde toplar. - Yükleme ihtiyaçlarını karşılayacak operasyon maliyetini minimum etmeye odaklanmıştır.

- Minimum miktarda fakat önem dereceli ve yüksek talepli ürünler stoklanır.- Sadece Kabul ve Yükleme faaliyetlerini içerir.- Verileri gerçek zamanlıdır.- Müşteri ve teslim ihtiyaçlarını karşılayacak maksimum karı hedefler.

42

Müşteriye Özel Avrupa ve Bölgesel Dağıtım Merkezi Çözümleri

22

43

DHL

� Lojistik kapsamı içinde stoklama alanlarımızhangi amaca hizmet etmek için kullanılırsakullanılsın tüketime yakın noktadakonumlanmış, tüketim talebine hızlı cevapverecek, büyük araçlarla uzak mesafeleretaşınan ürünlerin kısa mesafede küçükaraçlarla hızlı bir şekilde dağıtılmasını sağlayanDAĞITIM MERKEZLERİ’dir.

44

Depolamada amaç girdi çıktı bilgisini tutmak iken;

Dağıtım merkezleri � Verimliliğin temel olarak ölçüldüğü ve

arttırıldığı,

� Sipariş tedarik süresinin yani çevrimsüresinin kısaltıldığı,

� Kullanılan alanın değil toplam hacminoptimize edildiği yerlerdir.

23

45

İşletme Deposu

� İşletme deposunun fonksiyonu ise; giriş-çıkış ambarları ve ara depolar olmaküzere hammadde, yan mamul veyatamamlanmış ürünleri, üretim sürecindekullanılmak üzere ve/veya dağıtımöncesinde stoklamaktır.

46

Depo hareketlerinin 2 ana amacı vardır.

� Yerleştirme amacı

� Ekonomik amaç

24

47

Depolamanın Amacı

� Eşyanın zaman ve yer faydasını en üstdüzeye çıkarmaktır.

� Özellikle elektronik veri akışını sağlamaküzere teknik donanım sistemlerininkurulması ve kullanımı ile depolananmalların takibi, ticari ve endüstriyelortamlarda hareketliliğin kolaylıkla izlenmesi,bu iş sürecini karmaşalıktan kurtarmaktadır.

48

Depo Operasyonları

� Kabul (Receiving)

� Gönderme (Shipping)

� Stoklama ve depolama (Storage andWarehousing)

� Siparişi raftan toplama (Order Picking)

25

49

Depo Yönetiminin Temel İşlevleri

� Mal Kabul (Receiving)

� Yerleştirme (Put away)

� Rezervasyon (Allocation)

� Toplama (Picking)

� Sevk (Shipping)

� Düzenleme (Replenishment)

� Sayım (Cycle Count)

� Raporlama (Reporting)

50

� Depolama

� Maliyet Merkezi midir?

� Fırsat Merkezi midir?

26

51

Bir Deponun Fonksiyonları

� Çeşitli kaynaklardan gelen stok kalemlerininkabul edilerek biriktirilmesi

� Talep gelene kadar stok kalemlerininbekletildiği mekan olma.

� Herhangi bir talep geldiğinde talep edilen stokkalemlerinin bulunup getirilmesi (sipariştoplama).

� Talep edilen stok kalemlerinin talep edenkullanıcıya aktarılması.

52

Depolama= Warehousing

� Hammadde kaynağından başlayıp tüketicideson bulan lojistik zincirinde şaşılacak sayıdadepolama vardır.

� Uluslararası ticarette gümrük işlemleri ve dahafazla aracı kuruluş bulunduğundan deposayısı da fazladır.

� Her depo, yükleme-boşaltma, yerleştirme,bakım, ayıklama, muayene, paketleme vb.işlemlerin yapıldığı önemli bir maliyetunsurudur.

27

53

Depolar amaçlarına göre şöyle gruplanır: (1/2)

1. Üretim-talep arasındaki farkları karşılayanmamul ambarları.

2. Gümrük ve diğer vergilerin ödenmesi, sağlıkve güvenlik kontrolü, ödeme garantisi vb.işlemlerin tamamlanmasını beklemeyüzünden oluşan depolar.

3. Malların bir aracı kuruluştan diğerine devrindeoluşan depolar.

4. Perakende mağazalarına istek üzerinedağıtım yapan ana depolar.

54

Depolar amaçlarına göre şöyle gruplanır: (2/2)

5. İşletme içindeki departmanlar veya işistasyonları arasında, kapasite farklarıyüzünden oluşan yarı mamul ambarları,

6. Toptan alınan malların müşteri isteğine göredeğişen miktarlarda gruplanıp paketlenmesive dağıtımı için oluşan “pazara yönelik”depolar.

7. Çeşitli ülkelerden satın alınan hammadde,mamul ve yarı mamullerin toplandığı depolar.

28

55

Önemi

� Maliyetlerin düşürülmesi,� Lojistik iş süreçlerinin aksamaması ve

müşteri beklentilerinin en üst düzeydekarşılanmasında önemli bir süreçolarak görülmektedir.

� Depolar; tedarikçi, dağıtıcı veperakendecilere yönelik verdiklerihizmetler ile kilit roldedir.

56

29

57

Depo İşlemleri

� Malı saklamak ve korumak işlevinin yanında� Malın özelliklerine, müşteri tiplerine ve sözleşme

esasına göre sınıflandırmak� Kalite kontrol� Ambalajlama� Adresleme� Barkod� Etiketleme� Bilgisayar ortamında stok hareketlerinin kaydını

tutmak� Taraflar ile haberleşme sağlamaktır.

58

Bir depoda yapılan işlemler (1/2)

� İşletme içinden veya dışından gelen mallarınteslim alınması, miktar ve kalite muayenelerininyapılması,

� Malların depoya boşaltılması, stoklamak vebirleştirmek,

� Malları depodaki uygun konumlara yerleştirmek,stok kayıtlarına işlemek ve etiketlemek.

� Depo içerisindeki forklift, raf ve paletlerdenyararlanmak

� Ayıklama, yeniden gruplama ve paketlemeişlemleri,

� Malların bozulma, kırılma vb. zararlara uğramasınıengellemek,

30

59

Bir depoda yapılan işlemler (2/2)

� Depo içi ısı, nem, ses, ışık vb. risk faktörleriniasgari seviyede tutmak,

� Gelen siparişlere göre malları toplamak,gruplamak ve gönderime hazırlamak.

� Malları müşterilere uygun araçlarlagöndermek,

� Stoklardaki değişmeleri ilgili departmanlara(muhasebe, satış, üretim vb.) bildirmek.

60

İşletmenin kendine ait depo kurması daha ekonomik ise çözülmesi gereken sorunlar

aşağıda belirtilmiştir.

� Taşıma maliyetlerini minimum yapan uygun yerseçimi.

� Depo binası dizaynı ve inşaatı.

� Yükleme-boşaltma ve depo içi taşımalardakullanılacak araçların seçimi.

� Depo yerleştirme düzeni.

� Rafların dizaynı ve kodlama sistemi.

31

61

İşletmenin kendine ait depo kurması daha ekonomik ise çözülmesi gereken sorunlar

aşağıda belirtilmiştir.

� Gelen malların yerleştirilmesi, sipariş edilenlerintoplanması ve paketlenmesi işlemlerininorganizasyonu.

� Kayıt ve haberleşme sistemlerinin seçimi.

� Araç-bakım ve tamir atölyelerinin kuruluşu.

� Depo dışı taşıma araçları için park yeri.

� Personel için gerekli dinlenme, yemek vb.

tesislerin kurulması.

62

Etkin Depo Tasarımı

� Maliyet+Kar = Fiyat Kar=F-M idi

� Yeni ekonomik yapı

� Maliyeti azaltmak + Müşteri Memnuniyeti

32

63

Etkin depo tasarımı yönetimi=

� Zaman + Enerji + Maliyet Tasarrufu+ Rekabet Avantajı

64

� CLM Council of LogisticsManagement

� Lojistik Yönetimi Konseyi

� CSCMP Council of Supply ChainManagement Professionals

� Tedarik Zinciri Yönetimi ProfesyonelleriDerneği