ders sunum sablonu 2 · 2020. 10. 27. · Yara , ostomi ve inkontinens problemi olan bireyin problemlerini çözmek Bireyi sorunları ile baş edebilecek yeterliliğe getirmek Bireyin

Hemşirelik

Stoma Hemşireliği

Dersin Haftası: 3. Hafta

Dersin Öğr. Üyesinin Adı: Dr. Öğr. Üyesi Mahruk RASHIDI

E-Posta: mrashidi@gelişim.edu.tr

Telefon: 0554 916 63 10

Bölüm Adı

Dersin Adı

gelisimedu igugelisim

pazartesi 8:30-10:50

3 Kredi

22 Ekim perşembe

https://gsf.gelisim.edu.tr/bolum/gastronomi-ve-mutfak-sanatlari-179/mufredat

B Blok Sağlık Bilimleri Yüksek Okulu

Kat: Giriş 406 Numara 21.Oda

Ders Günü ve Saati

Görüşme Gün ve Saatleri

Dersin Öğretim Üyesinin Konumu

Dersin Kredisi

GBS Linki

DERS BİLGİLERİ


• Dünyada , Enterestomal Terapi

Hemşiresi olarak da adlandırılan Stoma

Bakım Hemşiresi stomalı bireylere bakım

veren özel dal hemşiresidir.


• Enterestomal terapi hemşireliği , ilk kez

Amerika Birleşik Devletlerinde Dr

Turnbull ve bir ileostomi hastası olan

N.Gill tarafından bir klinikte başlamıştır


Başlangıçta ostomili hastalar veya hasta

yakınları tarafından gönüllü olarak verilen

stomaterapi hizmeti sonralar sağlık

profesyonellerinin özellikle de hemşirelerin

katıldıkları kurs programlarına

dönüştürülmüştür.


Günümüzde dünyanın bir çok ülkesinde 240-320

saat süren kurs programları ile

STOMA BAKIM HEMŞİRESİ yetiştirilmektedir.


Stoma Bakım Hemşiresinin Tanımı

Stoma Bakım Hemşiresi; temel lisans eğitimini

tamamlamış , uluslararası veya kendi ulusal meslek

örgütleri tarafından tanınmış eğitim programından

mezun olarak yara , ostomi ve inkontinanse sorunu

olan bireye bakım verebilecek yeterliliğe sahip ve

sertifikası olan hemşiredir.


Stoma bakım hemşireliği ; hemşirelerin ilk

özelleştikleri alanlardan biridir.

SBH için en yaygın kullanılan iki isim Enterostomal

terapi – ET hemşiresi ve Yara –Ostomi- Kontinans

Hemşiresi’ dir


Stoma HemşireliğiStoma ,yara, inkontinans ve fistül sorunu olan

bireylere yönelik tanı , tedavi ve bakım

hizmetlerinin etkin bir şekilde yerine

getirilmesinden sorumlu özel dal hemşiresidir.


Stoma HemşiresiOstomili hastaları ( ileostomi, kolostomi veya

ürostmi gibi ) tedavi etmede ve bakım yapmada

uzmanlaşmış bir hemşiredir.


Stomaterapi Nedir?Stomaterapi ; ileostomi , kolostomi ve üriner

diversiyon açılan hastalara yönelik uzmanlaşmış

bakım olarak tanımlanmaktadır



Stomaterapinin temel amacıYara , ostomi ve inkontinens problemi olan

bireyin problemlerini çözmek

Bireyi sorunları ile baş edebilecek yeterliliğe

getirmek

Bireyin üretken , kaliteli bir yaşam sürdürmesini

sağlamaktır


Stomaterapi Ünitesinde Verilen

Hizmetler1. Hastayı ve hasta yakınlarını hastalığı ve yapılacak

ameliyata ilişkin bilgilendirme

2. Ameliyat öncesinde stoma yerinin tayini

3. Ameliyat öncesi ve ameliyat sonrası dönemde

hastaların ve hasta yakınlarının anksiyete

düzeylerini azaltmak

4. Hastaya ve hasta yakınlarına stoma bakımı

yapabilme becerisi kazandırma

5. Kalıcı kolostomisi olan hasta ve hasta yakınlarına

kolostomi irrigasyonu yapabilme becerisi

kazandırma

6. Hastayı ve hasta yakınlarını stoma bakım ürünleri

ve uygun ürün seçme konusunda bilgilendirme

7. Ödemin azalması , hastanın kilo alıp vermesi gibi

durumlarda değişebilecek stoma çapının izlenmesi

ve cilt sorunları gelişmeden gerekli ürün

değişikliğinin yapılması

8. Stoma komplikasyonlarının erken belirlenmesi ve

bakımıgelisimedu igugelisim

Stoma Bakım Hemşiresinin Rolleri

1. Eğitim ve Danışmanlık

• Hastaya öz bakım eğitimi verir

• Hekim ile iş birliği yaparak hastaya ve hasta

yakınlarına hastalığına ve yapılacak ameliyata

ilişkin bilgi verir.

• Hastanın ve yakınlarının hastalık , tanı ve tedavi

seçenekleri ile bakım konusundaki sorunlarını

cevaplandırır.


• Gerekli durumda hekime yönlendirir

• Ameliyattan önce bağırsak hazırlığı konusunda

hastayı bilgilendirir

• Hastaya , olası stoma tipine göre ameliyat

sonrasında kullanacağı ürünleri tanıtır

• Ameliyattan önce , hastaya psikolojik destek

sağlar, yönlendirir

• Gerekli durumlarda hastayı başarılı stoma

ameliyatı geçirmiş hastalar ile tanıştırır


• Bireyin tedavisi ve bakımı ile ilgili kararlara

katılmasını sağlar, teşvik eder

• Hasta ve yakınlarına stoma ,yara ve inkontinans

bakımına ilişkin teknik becerileri kazandırır( cilt

temizliği, torbanın/ adaptörün

değiştirilmesi,pansuman değiştirme , bandaj

uygulama , uygun pozisyon verme ,kateter

uygulama vb)


• Kalıcı kolostomisi olan hastalara /hasta

yakınlarına kolostomi irrigasyonu yapabilme

becerisi kazandırır.

• Hastaların sosyal yaşama uyumlarını sağlamak

amacıyla günlük yaşam aktivitelerine yönelik

eğitim programları düzenler

• Hizmet içi eğitim etkinliklerine katılır

• Eğitim materyalleri geliştirir

• Hasta ve hasta yakınlarına taburculuk eğitimi

verir


2. Hemşirelik Bakımı

• Stoma , yara ve inkontinas sorunu olan bireyi,

fiziksel ve psikososyal açıdan değerlendirir

• Değerlendirmeden elden edilen verileri

yorumlayarak hemşirelik tanılarını belirler

• Ameliyat öncesi stoma açılacak bölgeyi işaretler

• Gereksinim duyulan hemşirelik bakımını kanıta

dayalı olarak planlar, yürütür ve sonuçların

değerlendirir.


• Ameliyat sonrası erken dönemde ; ostomi

torbasını değiştirir, stomayı erken dönem

komplikasyonlar açısından değerlendiri

• Gaz ,gaita ve idrar çıkışını kontrol eder ve

stomaya torba yerleştirir

• Kalıcı kolostomisi olan hastalarda kolostomi

irrigasyonu yapar

• Stomanın ve stoma çevresindeki cildin bakımını

yapar.


• Stomanın tipine, biçimine ve çapına uygun

adaptörü / torbayı ve yardımcı stoma bakım

ürünlerini uygular

• Stoma çevresinde gelişen cilt problemlerinde ,

cilt bakımı yapar ve cilde topikal ajanlar uygular

• Stomaya ilişkin komplikasyonlarda ilgili hekimle

işbirliği yaparak gerekli uygulamaları yapar.

• Fistül bakımı yapar


• Yarayı değerlendirir. Yaranın mekanik

temizliğine önem verir

• İrrigasyonu , pansumanı ve bandaj uygulamasını

yapar

• Bakım verdiği bireyi, yarayı , yara bakımına

ilişkin ürünleri ve yara bakım uygulamalarını

değerlendirerek en etkili ürüne karar verir, aileyi

ve ekibi yönlendirir.


Stoma ve Yara Bakım Hemşireliğinde

Hemşirelik bakımı hangi amaçlara yöneliktir?

• Hemşirenin ,fiziksel , psikolojik ve sosyal yönde

mevcut ya da olası sağlık problemine sahip bireyin

bakım gereksinimlerini belirleme

• Karar verme

• Uygulama

• Değerlendirme

• Bireyin kendi gereksinimlerini karşılayabilme

düzeye yönelik kurduğu yardım edici ve savunucu

bir ilişki türü, etik ve yasal sorumluluğudurgelisimedu igugelisim

3. Araştırma

• Stoma , yara ve inkontinansa ilişkin prevelans ve

insidans çalışmaları ile verilen bakımın, eğitimin

ve tedavinin etkinliğine ilişkin araştırmalar

planlar, yapar veya yapılan araştırmaları

destekler.

• Bilimsel araştırma yapar

• Neden , niçin, nasıl, ne zaman, nerede sorularına

cevap vermek için çalışmalar yapar.


• Stoma ve yara ile ilgili olarak yayımlanmış ulusal

ve uluslararası pek çok yayın ve tez

bulunmaktadır

• Bu yayınlar incelendiğinde basınç ülseri olan

bireylede yara iyileşme sürecini etkileyen

bireysel faktörler, basınç ülseri riski , önleme ve

derecelendirme ile ilgili hemşirelerin bilgileri ,

tıbbi cihazlara bağlı basınç yaralanmalarını

önleyici hemşirelik girişimleri,


• Kolostomi ve ileostomisi olan bireylerin cinsel

yaşamları,ibadetleri , sosyal uyumları, beden

imajı algıları,konu ile ilgili ölçeklerin geçerlilik

güvenirlilik çalışmaları , hasta yakınlarının ve

bakım vericilerin yaşadıkları güçlükler ve çözüm

önerileri gibi konularının ele alındığı

görülmektedir.


• YOİHD hemşireleri bilimsel bilgiyi

kullanmalarının yanısıra bilgi üretmeye

de teşvik etmiş ve bu sürecin içine dahil

etmiştir.


• Bu bağlamda çok merkezli 6 adet

araştırma makalesi uluslararası

kongrelerde sunulmuş ve indeksli

dergilere yayımlanmıştır.


4. Yönetim

• Kuruma alınacak stoma , yara ve inkontinans

bakım ürünlerinin belirlenmesinde görev alır

• Stoma, yara ve inkontinans konularına yönelik

karar mekanizmalarına katılır

• Danışman olarak rol alır


• Türkiye’de 2011 yılında yürürlüğe giren

Hemşirelik Yönetmeliğine özel alan olarak

STOMA VE YARA BAKIM HEMŞİRELİĞİ

tanımlanmıştır.

• Buna göre stoma ve yara bakım hemşiresi ;

stoma , yara , inkontinans ve fistül sorunu olan

bireylere yönelik tanı , tedavi ve bakım

hizmetlerinin etkin bir şekilde yerine

getirilmesinden sorumlu özel dal hemşiresidir.


• Dünyada yarım asrı aşan bir süredir var olan

SYBH Türkiye’ de 1990’ ların sonunda

sempozyumlar ile gündeme gelmiştir.

• Bu alandaki mihenk taşı 2000 yılında Gazi

Üniversitesi sağlık araştırma ve uygulama

merkezin’de stomaterapi ünitesinin

kurulmasıdır.


• Bu ünite , ülkemizde stomalı bireylerin bakımına

yönelik hizmetleri sistemli olarak yürütülen ilk

ünitedir.

• Ünite bünyesinde , hastanın tüm kliniklerinde

ileostomi, kolostomi ve ürostomi açılan, her yaş

grubundaki hasta ve yakınlarına ameliyat öncesi

dönemden başlayarak eğitim ,danışmanlık ve

bakım hizmetleri verilmektedir.


• Ünitede bir genel cerrahi uzmanı , üç stoma

bakım hemşiresinden oluşan dört kişilik bir ekip

hizmet vermektedir.

• Ünitede , hafta içi 08.00 – 17. 00 saatleri arasında

randevu sistemi ile kurum içinden ve dışından

gelen tüm stomalı bireylerin ayaktan tedavisi ve

rehabilitasyonu yapılmakta , ayrıca servislerde

yatan stomalı bireylerin de bakım gereksinimleri

karşılanmaktadır.


• Stoma ve Yara Bakım Hemşireliği ‘ne hız

kazandıran ikinci büyük gelişme 2008 yılında

Yara Ostomi İnkontinans Hemşireler Derneği

(YOİHD) kurulmuştur.


• YOİHD, Yara Ostomi İnkontinans Hemşireliğini

geliştirmek ; yara, ostomi ve inkontinans sorunu

olan bireylere bakım veren hemşireleri

desteklemek ve mesleki gelişimlerini teşvik

etmek amacıyla kurulan bir hemşirelik meslek

örgütüdür.


• Derneğin tüzükle belirlenmiş faaliyetlerinden bir

kısmı ; kongre , konferans, seminer ve

sempozyum gibi toplantılar düzenlemek, ilgili

ulusal ve uluslararası kurum ve kuruluşlarla

işbirliği yapmak araştırma ve proje planlamak,

yarışma düzenlemek ,


• ilgili alanlarda eğitim bursları vermek, hizmet içi

eğitim programları düzenlemek, ilgili hastaların

bakım alma haklarını savunmak, hasta ve

yakınlarına eğitim sağlamaktır.


• YOİHD eğitimle ilgili Türkiye’ de kurulmuş olan

ilk ve tek hemşirelik derneğidir.

• Derneğin faaliyetleri günümüze kadar aktif

şekilde devam etmektedir.

• Yara bakım hemşireliğinin Türkiye’ deki durumu,

Miller ve arkadaşlarının , 2003 yılında ortaya

koyduğu hemşirelik mesleğinin profesyonellik

kriterleri başlıkları altında ele alınmıştır.


Eğitimsel Hazırlık

• Özel dal hemşirelerinin bilgi ve deneyimlerini

paylaşma, yaşadıkları sorunları ve çözüm

önerilerini dile getirme gibi amaçlarla bir araya

gelmeleri son derece önemlidir.

• Bu bağlamda ilki 2008 yılında olmak üzere her yıl

düzenli olarak stoma ve yara bakım hemşireleri

toplantısı yapılmaktadır


Yayın

• Ulusal ve uluslararası düzeyde yayımlanmış

yayınların takibi

• İlgili alanda kanıta dayalı uygulama yapmak

• Profesyonellik için gereken adımların atılması

gerekmektedir.


• YOİHD tarafından

• Basınç ülserlerinin tedavisi hızlı başvuru

kılavuzu ve basınç ülserlerinin önlenmesi hızlı

başvuru kılavuzu Türkçeye çevrilmiş ve alanda

kullanımı için sunulmuştur.

• Yara tanılama ve izlem formları geliştirilmiştir


• Hastaların stoma ile yaşamlarında uyum sürecini

hızlandırmak için YOİHD tarafından

• ileostomi ile yaşam

• Kolostomi ile yaşam

• Ürostomi ile yaşam

• İnkontinans ile yaşam

Hasta bilgilendirme kitapçıkları geliştirilmiştir.


• Derneğin kurulmasından buyana stoma ve yara

ile ilgili yayınlar ve tezlerin sayısında artış

olmuştur.

• Tez konuları genellikle öz bakım , cinsellik,

ibadet, anksiyete, uyum , enfeksiyon kontrolü,

yara iyileşme süreçleri gibi stomalı bireylerin

hayatlarını yakından etkileyen konulardır .


• Hastalara ve konu ile ilgili çalışan hemirelere

kolaylık sağlamak, stoma bakımında ortak bir dil

kullanabilmek amaçlarıyla

• İleostomi torbasının değişimi

• Stoma yerinin belirlenmesi

• Kolostomi torbasının değişimi

• Kolostomi irrigasyonu

• Ürostomi torbasının değişimi

• İsimli eğitim videoları hazırlanmıştır.




Mesleki organizasyonlar , örgüt• Meslek mensuplarının mesleki

organizasyonlara üye oluşu ve bu

organizasyonlarda aktif rol alması

meslekleşme yolundaki kriterlerdendir

• Mesleki organizasyonlara üyelik

profesyonelleşme yolunda hemşireliğe

önemli katkı sağlayacaktır.


• Türkiye’de yara ve stoma alanında kurulmuş

en eski mesleki organizasyon, yara bakımı ve

doku onarımı derneği (1996)’ dir

• 2001 yılında Türk ostomi cerrahi derneği

kurulmuştur

• 2008 yılında YOİHD kurulmuştur

• YOİHD’in mayıs 2018 itibarıyle 206 üyesi

bulunmaktadır.


• Dernek üyesi hemşireler; hastalara ,stoma ve

yara bakım hemşirelerine , basınç

yaralanmalarını durdurmaya yönelik değişik

alanlarda planlanan organizasyonların ve

çalışmaların yürütülmesinde görev almaktadırlar.


• YOİHD aynı zamanda stomalı bireyleri kendi

derneklerini kurmaları konusunda teşvik

etmiştir, desteklemiş ve bu alanda üç derneğin

kurulmasına katkı sağlamış.


• YOHİD ayrıca Dünya Enterestomal

Terapistler Konseyi ( World Council of

Enterestomal Terapists WCET)

• Avrupa Enterestomal Terapistler

Konseyi( EuropenCouncil of Enterstomal

Terapists ECET)

• Uluslararası Ostomiler Birliği

(İnternational Ostomi Assosiation IOA

• Gibi önde gelen meslek örgütleri ile

yakın iş birliği içindedir.


• Bu örgütlerin aracılığı ile dünyada

SYBH’nin güçlenmesine katkı

sağlanmaktadır.


Toplumsal Hizmet

• Türkiye ‘ de 2000 yılında , Gazi

Üniversitesi sağlık araştırma ve

uygulama merkezin’ de ilk stomaterapi

ünitesinin kurulması ile stoma ve yara

bakım hemşireleri topluma hizmet

sunmaya başlamıştır.


• Günümüzde İstanbul ‘da 12 , Ankara’ da 9 , İzmir’de

2, Samsun’ da 2 , Antalya’ da 2 , Adana’ da

2,Denizli, Konya ‘da 1’ er tane olmak üzere toplam

35 stomaterapi ünitesi topluma profesyonel hizmet

vermektedir.


Türkiye ‘ de hizmet veren stomaterapi ünitelerinin

organizasyon ve işlev standartları nelerdir?

• Stoma ünitesinde çalışacak hemşirelerin

nitelikleri

• Hemşire sayısı

• Hizmet verilen birimler

• Çalışma koşulları ve şekli

• Ünitenin fiziksel özellikleri ve donanımları

• Kayıt işlemleri ve ünitenin işlevleri tanımlanmıştır


Özetle

• stoma ve yara bakım hemşireliği

Türkiye’de 1999 yılından itibaren stoma

bakım hemşireliğine ilişkin bilimsel

faaliyetler düzenlenmektedir.

• İlk uygulamalı stomaterapi kursu Gazi

üniversitesi tarafından 26-30 kasım 2001

tarihinde gerçekleşmiştir.


• Stoma ve Yara Bakım Hemşireliği ülkemizde ilk

stoma terapi ünitesinin (2000)ve YOİHD(

2008)’in kurulmasından günümüze kadar geçen

yaklaşık 20 yıllık sürede , bir özel alan olarak

varoluş uğraşısı vermesine ilaveten,

profesyonellik kriterleri açısından da önemli

ilerleme göstermiştir.


• Başlangıcında uğraşı alanının zorluğu ve biraz

da iç açıcı almaması nedeni ile hemşirelerin

içine girmek istemedikleri bu alana ilgi , her

geçen gün hızla artmaktadır.

• Alana olan ilginin artmasına paralel olarak

bundan sonraki süreçte ülke ihtiyacını

karşılayacak sayıda hemşire yetiştirilmesi


• Stoma terapi ünite sayılarının artırılması

stoması ve kronik yarası olan bireylerin

ve ailelerinin yaşam kalitelerinin

iyileştirilmesine yönelik ulusal

stratejilerin geliştirilmesi öncelikli

konulardır.


Haftalık Öğrenim Kazanımları

Stoma hemşireliği nedir ?

Enterestomal terapi nedir?

Stomaterapi nedir?

Stoma terapi merkezlerinin amacı nedir?

Stoma bakım hemşiresinin görevleri nelerdir?

Türkiyede YOİHD ne zaman kurulmuştur ve

görevleri nelerdir?


Haftanın özeti


Dünyada , Enterestomal Terapi Hemşiresi olarak

da adlandırılan Stoma Bakım Hemşiresi stomalı

bireylere bakım veren özel dal hemşiresidir.

Günümüzde dünyanın bir çok ülkesinde 240-320

saat süren kurs programları ile

STOMA BAKIM HEMŞİRESİ yetiştirilmektedir.

Haftanın özeti


Stoma Bakım Hemşiresi; temel lisans eğitimini

tamamlamış , uluslararası veya kendi ulusal meslek

örgütleri tarafından tanınmış eğitim programından

mezun olarak yara , ostomi ve inkontinanse sorunu

olan bireye bakım verebilecek yeterliliğe sahip ve

sertifikası olan hemşiredir.

Haftanın özeti


Stoma HemşiresiOstomili hastaları ( ileostomi, kolostomi

veya ürostmi gibi ) tedavi etmede ve bakım

yapmada uzmanlaşmış bir hemşiredir.

Haftanın özeti


Stomaterapinin temel amacı

Yara , ostomi ve inkontinens problemi olan bireyin

problemlerini çözmek

Bireyi sorunları ile baş edebilecek yeterliliğe getirmek

Bireyin üretken , kaliteli bir yaşam sürdürmesini

sağlamaktır

Haftanın özeti


Stoma ve Yara Bakım Hemşireliğinin amacı

• Hemşirenin ,fiziksel , psikolojik ve sosyal

yönde sağlık problemine sahip bireyin

bakım gereksinimlerini belirleme

• Karar verme

• Uygulama

• Değerlendirme

Haftanın özeti


• Bireyin kendi gereksinimlerini

karşılayabilme düzeye yönelik kurduğu

yardım edici ve savunucu bir ilişki türü,

etik ve yasal sorumluluğudur

Haftanın özeti


• SYBH 4 tane önemli görevi bulunmaktadır

• Eğitim ve danışmanlık

• Hemşirelik bakımı ( ameliyat öncesi ve sonrası)

• Araştırma ( güncel tezleri ve makaleleri okumak)

• Yönetim

Haftanın özeti


• Türkiye’de 2011 yılında yürürlüğe giren

Hemşirelik Yönetmeliğine özel alan

olarak STOMA VE YARA BAKIM

HEMŞİRELİĞİ tanımlanmıştır.

Haftanın özeti


• 2000 yılında Gazi Üniversitesi sağlık araştırma ve

uygulama merkezin’de stomaterapi ünitesinin

kurulmuştur.

• Ünite bünyesinde , hastanın tüm kliniklerinde

ileostomi, kolostomi ve ürostomi açılan, her yaş

grubundaki hasta ve yakınlarına ameliyat öncesi

dönemden başlayarak eğitim ,danışmanlık ve

bakım hizmetleri verilmektedir.

Haftanın özeti


• Stoma ve Yara Bakım Hemşireliği ‘ne hız

kazandıran ikinci büyük gelişme 2008

yılında Yara Ostomi İnkontinans

Hemşireler Derneği (YOİHD) kurulmuştur.

Önerilen Haftalık Çalışmalar

• Öğrencilerimizin stoma hemşireliği

ve stoma bakımı konusunda literatür

taraması yaparak derste tartışmamız

gerekiyor.


Başvurulan Kaynaklar

1. Cerrahi hemşireliği I Prof.Dr.Nermin Akyolcu

Prof.Dr.Güler Aksoy, Prof.Dr. Nevin Kanan

2. Cerrahi hemşireliği II Prof.Dr.Nermin Akyolcu

Prof.Dr.Güler Aksoy, Prof.Dr. Nevin Kanan

3. Cerrahi hemşireliği uygulama rehberi

Prof.Dr.Nermin Akyolcu Prof.Dr.Güler Aksoy,

Prof.Dr. Nevin Kanan

4.Yara ve Stoma Bakımı Prof.Dr.Nermin Akyolcu

Prof.Dr.Nermin Akyolcu,


Bir Sonraki Ders Hakkında

• Stoma malzemelerinin tanıtımı


Documents

ders sunum sablonu 2 · 2020. 10. 27. · Yara , ostomi ve inkontinens problemi olan bireyin problemlerini çözmek Bireyi sorunları ile baş edebilecek yeterliliğe getirmek Bireyin