Efe SEZER

22/04/23

Detashe

Yaylı çalgılardaki bilinen en eski ve önemli yay çalım tekniklerinden biri olan Detashe’nin terminolojisine bakıldığında, Fransızca kökenli déta-cher kelimesinden geldiği görülür ve koparmak-ayırmak anlımını taşır. Türkçe bagsız calma teknigi olarak adlandırabileceğimiz bu teknik, birbirini izleyen sesleri veya notaları belirgin yay değiştirimleriyle birbirinden ayırarak çalma olarak ifade edilir.

Yay kılı tele yapışık olur ve yay değiştirimi belirgin olarak yapılırken bu değişiklikler sırasında yay üzerinde herhangi bir basınç değişikliği yapıl-maz. Her ses icin yayın ayrı kullanımı, yay kılının tele yapışması ve yayın belirgin değiştirimi gibi etkenler birlikte işleyince hem sesleri birbirinden ayırma kolaylaşır, hemde sesler arasındaki ayırım somutlasır. Ancak, bu ayırım sonucunda sesleri birbirinden koparmadan, sesler arasında boşluk oluşturmadan bağlı ve duraksamasız çalmak gerekir ki bu da tekniğin en zor tarafıdır.

Yapıtın karakterine ve stiline uygun olarak çok geniş yay ile (Grand Detashe) ya da kısa bir yay ile çalınabilir.

Besteci Detashe tekniğinin kullanılmasını isterse yapıt üzerinede örnek 1’de gösterildiği gibi (-) işaretini kullanır.

1

Örnek:1

Detashe yayın başından sonuna kadar her bölgesinde (alt yarı, orta, üst) çalınabileceği için çok yönlü bir teknik olma özelliği taşır.

Keman pedagoglarından Calvin Sieb’e göre Detashe çalım teknikleri aşağıda belirtilen biçimde sınıflandırılmaktadır.

- Temel basit detashe- Vurgulu Büyük detashe- Vurgulu büyük detashe 1- Vurgulu büyük detashe 2- Küçük detashe ( Parmak detashe’si)- Detashe Lance ( Atak detashe)

2

KAYNAKÇA

Kitaplar

Uçan, A. Anadolu Güzel Sanatlar Liseleri Için Keman Ders Kitabı Lise Hazırlık. Istanbul, M. E. B Devlet Kitapları Müdürlüğü, 2004.

Performance Characteristics In The Violin. SBCM 200, Fortaleza. Sieb, C. (2008)

Yüreğir, Y.(1997). Orkestra ve Çalgıları. Teknik Ofset, Adana.

Hakemli Dergiler

Çuhadar, C. H. (2009). Kemanda Çalma Teknikleri. Çukurova Üniver-sitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18(1).

Tezler

Biricik, S. B. (1998). Kemanda Sag El Tekniginin Galamian ve Rus Okullarından Örneklerle Incelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Istanbul: I.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü.

Bildiriler

3

Alpagut, U. Çalgı Egitiminde Performans Izleme Çizelgesi Yoluyla Hedeflerin Gerceklestirilmesi Duzeyinin ve Sapmaların Belirlenmesi. Yayımlanmamış Bildiri.

Müzik Eğitimi Sempozyumu. Bolu: Abant Izzet Baysal Üniversitesi. 1997.

Internet Kaynakları

http://www.servais-vzw.org/index.php?en-cellist-cello_technique Erişim tarihi: 15.11.2015

4