ZYRA E BASHKIMIT EVROPIAN NË KOSOVËNëna Terezë nr.16, 10000 Prishtinë, Kosovë Rruga e Kosovës 1, kutia postare 331, 10000 Prishtinë, KosovëTel: +381 (0) 38 25 99 99, Fax:+381 (0) 38 25 99 25E-mail: info@euicc-ks.com dhe helpdesk@euicc-ks.com

Cika Jovina p.n , veriu i Mitrovicës, Kosovë

9:00 deri 18:00

9:00 deri 18:00

Tel:+381 (0) 64 44 04 662

JU-3

0-13

-254

-SQ

-C

Dhjetë shanset më të mira evropiane

të Kosovës

Bashkimi Evropian

Dhjetë shanset më të mira evropiane të Kosovës

Bashkimi Evropian

Hyrje

Po, ne mund të bëjmë mrekulli – së bashku!

Kur ndokush ka përballë një përmbledhjeje të projekteve të fi-nancuara nga Bashkimi Evropian në Kosovë, siç është rasti me këtë broshurë, së paku dy mendime përshkojnë mendjet tona. Së pari, sa të holla janë investuar në të vërtetë deri tani në këtë anëtar të ardhshëm të familjes evropiane. Dhe së dyti, kur përvojat dhe ekspertiza evropiane bashkohet me popullin di-namik dhe ambicioz të Kosovës, mrekullitë janë të mundshme!

Realizimi i tri korrjeve; lëvizja nga kampi i kontaminuar me plumb në një shtëpi të mirëfilltë; hapja e një miniere thëngjilli me kapacitet eksploatimi prej 124 milionë tonë thëngjilli; res-taurimi i një kulle 200 vjeçare dhe kthimi i saj në bibliotekë me tre-kate; të fituarit e një kuizi kombëtar për shkolla që do të dërgojë fëmijë në një udhëtim aventure përgjatë tërë Evropës; shkrimi i një “letre për vetën time në të ardhmen” – a nuk janë të gjitha këto të arritura, një lloj e mrekullisë moderne?

Këto janë bërë të mundura për shkak të përpjekjeve të për-bashkëta të vendim-marrësve, fondeve të para-anëtarësimit, ekspertëve me përvojë dhe njerëzve të vullnetit të mirë për ta ndryshuar Kosovën në një vend më të mirë për të jetuar, studi-uar, punuar, për të rritur fëmijët dhe thjeshtë për ta gëzuar. Kjo broshurë është përplot kësi tregimesh. Por ajo që i bënë ato të vërteta, janë njerëzit. Një nxënëse e klasës së 9-të, Diellza Kastrati, fituesja e kuizit; zdrukthëtari 58 vjeçar Ahmet Topaj; banori i ri i Mëhallës Rome Sedat Bahtiu, dhe shumë e shumë individë të tjerë janë heronjtë e vërtetë të këtyre tregimeve. Për shkak se investimet e BE-së në fusha të ndryshme thjeshtë kanë ndryshuar jetën e tyre – dhe kanë ndryshuar historikun e tyre për ta kthyer atë në një tregim suksesi.

Dhe pikërisht kjo është arsyeja pse ne, Bashkimi Evropian, jemi këtu: për të ndihmuar në ndryshimin e jetëve të njerëzve për të mirën. Gjatë një viti të qëndrimit tim në Kosovë si Shef i Zyrës së BE-së dhe si Përfaqësues Special i BE-së, unë kam pas rastin të vizitojë shumë komuna të Kosovës. Kudo që kam vërejtur projekte të financuara nga BE-ja, apo jam takuar me njerëz që kanë qenë të përfshirë në ndonjë aktivitet të financuar nga BE-ja, ndjenjat tona të ndërsjella ishin ato të krenarisë. Ata ishin krenarë për rezultatin që do të ndihmojë në përmirësimin e jetës së tyre – dhe mburreshin për shkak se ishin pjesë e atij procesi. Është shumë gjë e mirë kur besimi i ndërsjelltë lind nga krenaria. Kjo është mënyra se si lindin miqësitë afatgjate dhe si krijohet e ardhmja. Sepse e ardhmja e Kosovës është e ardhme evropiane – dhe Kosova, është e ardhmja jonë evropiane.

Samuel Žbogar, Shef i Zyrës së BE-së dhe

Përfaqësues Special i BE-së në Kosovë

Përmbajtja

ARSIMIMI PËR NJË TË ARDHME MË TË NDRITUR

ARRITJA E STANDARDEVE EVROPIANE PËR TË DREJTAT E NJERIUT

INICIATIVAT PËR KOSOVËN E GJELBËR

MË SHUMË LOJËRA DHE MUNDËSI PËR TË MËSUAR PËR FËMIJËT

PËRKRAHJA E TRASHËGIMISË KULTURORE TË PASUR DHE INICIATIVAVE KULTURORE

faqe 8

faqe 12

faqe 10

faqe 16

faqe 18

MBJELLJA E FARËS PËR ZHVILLIM RURAL

KRIJIMI I MIRËBESIMIT NË ADMINISTRATËN PUBLIKE

RIKTHIMI I BESIMIT NË SUNDIMIN E LIGJIT

PËRMIRËSIMI I INFRASTRUKTURËS NË KOSOVË

SHFRYTËZIMI I NDËRGJEGJSHËM I ENERGJISË

faqe 20

faqe 24

faqe 22

faqe 26

faqe 28

ARSIMIMI PËR NJË TË ARDHME MË TË NDRITUR

8

PËRFITUESE E SKEMËS SË CELULËS SË TË RINJVE Valëza Ukaj• KastudiuarekonominëeBE-sëdhemarrëdhëniet ndërkombëtaretëBE-sënëLeuwen,Belgjikë• PunonnëDepartamentinpër IntegrimEvropian dheBashkërendim tëPolitikavenëMinistrinëe Kulturës,RinisëdheSportit

“PërveçligjëratavengaprofesorëtmëtëmirënjohurbotërornëfushëneçështjevetëBE-së,kemizhvilluarpraktikatëveçantanëfushënjuridiketëcilatishintejettëdobishme”.

PËRFITUESE E SKEMËS SË CELULËS SË TË RINJVE VjosaBeqaj• KastudiuarmenaxhmentdhemjedisnëUniversitetin eLankasterit,MbretëritëBashkuar• Punon si ushtruese detyre e drejtorit për Departamentin e Infrastrukturës dhe Burimeve NatyrorenëMinistrinëeIntegrimeveEvropiane.

“Përveçkënaqësisëgjatëligjëratavetëshkëlqyera,balla-faqimitmenjësistemtjetërarsimorsidhetëeksplorimittëkulturëslokale,poashtufitovanjohurisesiaspektetmjedisoremundtëzbatohenmesuksesnëvendetezh-villuara.Sipolitik-bërës,nepërpiqemiqëtapërmirëso-jmëqasjeneshoqërisënëçështjetmjedisore”.

PËRFITUES I SKEMËS SË CELULËS SË TË RINJVE Florim Canolli• KastudiuarpërstudimetevropianenëUniversitetin WestminsternëLondër,MbretëritëBashkuar.• PunonnëMinistrinëeIntegrimeveEvropiane

“PërvojaimemeskemëneCelulëssëtëRinjvemaku-jton thëniene famshme të JulÇezarit “Veni, vidi, vici”(“Erdha,epashë,epushtova”).PërvojadhekualifikimiakademikmëkanëndihmuarqëtakrijojënjëkarrierëtëqëndrueshmenëkuadërtëadministratëspublikenëKos-ovë.TanipoipromovojënëmënyrëaktivedhemesuksesvleratdhepraktikatmëtëmiraevropianenëKosovë”.

Eardhmjaebegatëeçdovendisaipërketrritjesekonomikedhesta-bilitetit shoqëror epolitikqëndronnëduart e rinisë së vet.KjoështëveçanërishtevërtetëpërKosovën.NëaspektindemografikpopullsiaeKosovësështëmëerejanëEvropë,kugjysmaepopullsisëështënënmoshën25vjeçare.Prandaj,investimitektërinjtëeKosovësështëtejetmerëndësipërzhvilliminenjështetiqëmëtonintegriminevropian.

EardhmjadigjitalePërt’iupërgjigjurnevojavetëfëmijëvedhetëtërinjvenëKosovë,Bashki-miEvropian(BE)kaofruarfinancimpërtrajnimprofesional,përnxënësmeaftësitëkufizuara,sidhepërpërmirësimineinfrastrukturëseduka-tivo-arsimorepërtëkrijuarnjëmjedismëtëmirëmësimor.

Sëvoni,arsimiminëteknologjitëeinformacionitdhetëkomunikimit(TIK)ështëvënënëfokusineinvestimittëBE-së.VendetanëembanëEvropësekanëpranuarrëndësinëepërgatitjessëfëmijëvetëtyrepërtëardhmendigjitale,dhesi rrjedhojëedheKosovaështëdukeendjekurtënjëjtindrejtim.PërmesMinistrisësëArsimit,tëShkencësdhetëTeknologjisë(MASHT)tëKosovës,BE-jaështëdukeepromovuarmësiminelektronikdhemësimineteknologjisëinformativedhetëkomunikimitmeanënenjëprojekti3milionëeurosh.

Kjonismëfilloiduke ipajisur40shkolladhe institucionearsimoremepajisje të teknologjisë informative.Në ndërkohë, 2,000mësimdhënësjanëaftësuarnëprotokolleteTIK-utdhetëmësimitelektronik.Trajnimiuështëofruaredhehartuesvetëpërmbajtjeveelektronikemeqëllimqëtësigurohetharmoniaematerialevemësimoredhetëtekstevemësimore.Mësimdhënësitdhenxënësitqëikanëpërdorpajisjeterejatëteknolog-jisëdhetëmësimitelektroniknëklasëthonësefotografitëdhevideotndërveprueseundihmojnëqët’igjallërojnëmëshumëtemattëcilat i zhvillojnë.“Taniekemimëtëlehtëtakuptojmëmësiminsepseatojanëmëinteresantedhemëtërheqëse,dhesetemattëcilatimësojmëilus-trohenmëmirë”,shprehetnxënësiEngjëllHamiti.

NjëkornizëmoderneekurrikulumitPërveçnismavepërdigjitalizim,BE-jaështëdukeendihmuarKo-sovënnëmodernizimin e sistemit të saj arsimor në shkallëmë tëgjerë.Falënjëprojektiprej3milionëeuroshështëkrijuarkornizaekurrikulumit tëKosovës,ndërsasillabusetekurrikulumitbërthamëjanëdukeuhartuarngaMASHT-imendihmëneekspertëvengapro-jektiiBE-sëpërQasjeTërësektorialetëArsimit(SWAp).

SipasRamushLekajt,udhëheqësiDepartamentitpërplanprogramenëMASHT,përkrahjaeBE-sëkandihmuarnëzbatiminemetodavemodernetëmësimdhëniesnëKosovës,nëveçantitëqasjevetëba-zuaranëkompetencadhetëmetodavemenxënësinnëqendër.

NjëaventurëevropianePërDiellzaKastratin,njënxënëseeklasëssë9-tëngafshatiKaraqevëeKamen-icës,vizitaturistike11ditorenëpërEvropëishtenjëpërvojëejashtëzakonshmeqëekandryshuarjetënesaj.Sëbashkumekatërnxënëstëtjerëtëshkollëssësaj,ajoivizitoiqytetetmëtëfamshmetëEvropës,siParisindheMunihun,pastajinstitucioneteBE-sënëBrukseldheLuksemburg.KjopërvojëbëriqëDiellzat’iavancojëedhemëtejnjohuritëesajteorikepërEvropëndhehistorinëesaj.

VizitaishtenjëshpërblimpërDiellzëndheshokëteshoqeteklasëssësajmerastinefitimittë“KuizitEvropa”,iciliumbajtnëshkallëvendi.Kuizierdhisirezul-tatirritjessëinteresittëtërinjvepërBashkiminEvropian.Njëzetëekatërshkollakanëkonkurruarmesvetinëfazëneparëtë“KuizitEvropa”,iciliumbajtnëvitin2011.Diellzadheekipiisajngashkolla“AvniKastrati”efituantrofeun,dheiudhamundësiaqëtabëjnënjëaventurënëpërEvropë.

Pyetjetdhepërgjigjetnëkuizishinnxjerrëprejnjëtekstishkollortëtitulluar“LetënisemipërnëEvropë”,iciliështështypurdheuështëshpërndarëshkollavekonkurrentengaprojektiPerspektivaeBashkimitEvropiannëKosovë(EUPK).“KylibërekaprovokuarkërshërinëenxënësvepërtëmësuarmëshumëpërEvropën”,thotëRamushLekaj,icilieudhëheqdepartamentinePlanprogramevenëMASHT.

MinistriaështëdukeplanifikuarqëtashpërndajëkëtëlibërtektëgjithashkollatfillorenëKosovëparafillimit tëvititshkollor2012/13.Poashtu,ështëdukeeshqyrtuarmundësinëepërdorimittëlibritsipjesëzgjedhorepërplanprogramineklasëssë9-të.

TanjohëshEvropënpërmesmundësivetëstudimitFalënjëprogramipostdiplomik tëfinancuarngaBE-ja,njëgrupiprej222stu-dentëvengaKosovauështëdhënëmundësiaqët’iprovojnëpraktikatmëtëmiraarsimoretëvendevetëBE-s.PërmesskemëssëCelulëssëtëRinjveorganizohenstudimepraktikepostdiplomikenëuniversitetetëpërzgjedhuranëEvropë.MerastinekthimitnëKosovë,studentëtduhettëpunojnëpëradministratënpublike.

QëllimiiskemëssëCelulëssëtëRinjveështëqëtëketësamëshumëekspertizëtekshërbyesitcivilnësektorëtkryesorëtëadministratëspubliketëKosovës.TëdiplomuaritdotashfrytëzojnënjohurinëetyretëfituarngavendetdhepolitikateBE-spërtandihmuarqeverinëeKosovësqët’ipërmbushobligimetesajgjatëprocesittëintegrimitnëBE.

Disacitatengafituesite“KuizitEvropa”:• “Ekamëndërrtastudiojëarkitekturënevropiane”.• “MendimiimpërEvropënkandryshuarpërtëmirë,dukeparëdhe dukemësuarpërkulturatnëEvropë”.• “UimpresionovangaParlamentiEvropian”.• “KemimësuarpërmundësitëestudimitnëEvropë”.• “Jamimpresionuarmeqytetetevropianetëcilatikamvizituar”.

9

MË SHUMË LOJËRA DHE MUNDËSI PËR TË MËSUAR PËR FËMIJËT

10

Pjesëmarrja e rregullt në aktivitete sportive dhe rekreative umundëson fëmijëve të jenësëbashkusidhe të jenë tëshëndet-shëmeaktiv.Poashtu,mundtëndihmojënëkrijiminebashkësivegjithëpërfshirësedhetëshëndetshme.DukeeditursekamungesëtëobjektevetëpërshtatshmesportivedherekreativepërtërinjnëKosovë,BashkimiEvropiankadhënëfondepërndërtiminefushavetërejasportive,lojëravepërfëmijë,sidheqendraverekreativenëmbarëvendin.

Iniciativae“TërinjvenëMitrovicë”ështëshembulliishkëlqyeshëmipërfitimittëinvestimittëBE-së.Njëraprejlagjevetëqytetitështëpajisurtanimëmenjërënprejobjektevemëtërejasportive.Nëtëtani zhvillohenndeshje të rregulltanë futboll ebasketboll, sidheofrohenmësimetëtenisitpërfëmijëtelagjespërtëgjithamoshat.Kjohapësirëpërfshinëedhenjë fushë të lojëravepër fëmijët.NëshenjëfalënderimipërkëtëinvestimtëBE-së,autoritetetkomunalejanë tëpërkushtuarqë tamirëmbajnëkëtëhapësirësipasstand-ardevemëtëlarta.

QendraeresportivedhekulturorenëfshatinLlabjannëkomunëneNovobërdësumundësuapoashtupërmesfinancimittëBE-së.Kjohapësirë ultra moderne përfshinë një fushë shumë-dimensionalepërbasketboll,hendboll,volejbolldhefutboll,sidhemundt’imbajëderinë320spektatorë.Qendragjithashtupërbëhetprejnjëstudiobaletidhevallëzimi,sidhenjëbiblioteke.

FushatërejasportivedhetëlojëravejanëndërtuaredhenëPrishtinë,PejëdhePrizren.Tëgjithakëtohapësiraeobjektetërejajanëndër-tuar sipas standardeve dhe udhëzimeve të BE-së për siguri dheqëndrueshmëri.

“Lojëpërtëgjithë”QershoriështënjëmuajiveçantëpërfëmijëteKosovës.Festi-valipërfëmijë“Lojëpërtëgjithë”iinkurajonfëmijëtetëgjithamoshaveqëtëdalinnërrugëtePrishtinëspërnjëjavërreshtmeaktivitete,paradadhefestimetëndryshme.

FestivaliështënjëprojektqëfinancohetngaBE-jadherealizo-hetngaSOSFshatrateFëmijëvetëKosovës,sidhengaQen-drapërArtePamoreMultimediale.Ky festival tanikahyrënëvitinetretë.Festivali“Lojëpërtëgjithë”umundësonfëmijëveanembanë Kosovës që tëmarrin pjesë në aktivitete të ndry-shmekrijuese,tëshohinfilma,sidhetëshkojnënëinterpretimeteatralesidheatonëpërrrugëtëhapura.Qëllimiështëqët’uofrohet të rinjvemundësiaqë tëmësojnëpërmesaktivitetevearsimore dhe rekreative, si dhe të kenëmundësi ta shprehintalentetdhekrijimtarinëevet.

ProjektiështëuniknëKosovësepseofronnjënumërtëmadhaktiviteteshnëtëcilatpërfshihendhepunojnëbashkërishtfëmi-jëtetëgjithagrupeveshoqërore.Përfshirjaefëmijëvemeaftësitëkufizuaraosetëkomunitetevetëpakicavendihmonnëkul-tiviminemirëbesimitmesgjeneratavetëardhshme.

Festivali i fëmijëve “Lojë për të gjithë” është shndërruar nënjë festival tradicional,dhe ikavendosur fëmijëtkosovarënëhartëneEvropësmengjarjetëveçantadheunikekombëtare.Mepërfundiminejavëssëfestivalitfëmijëtmundtëvazhdojnëtëmarrinpjesënëgaratëndryshmegjatëtërëvititkuofrohençmime për fituesit. Për shembull, në vitin 2011 pesë shkollakanëpërfituargranteinvestuesengaBE-japasikanëfituarnëkonkurrencënehapurtëidevepërpërmirësiminemjedisevenëvendetpublike.Janëdhënëshpërblimeedhepërtriesetëmëtëmiranëtemën“Letërvetëssimenëtëardhmen”.

11

PËRKRAHJA E TRASHËGIMISË KULTURORE TË PASUR DHE INICIATIVAVE KULTURORE

12

Jeta kulturoredhe trashëgimiaenjë vendi janëpjesë të rëndë-sishmetëidentitetitkombëtar.Gjithashtu,atoofrojnënjëmundësipërzhvillimineturizmit,sidhetëpërfshirjessëbashkësivelokalesinëaspektinsocialashtuedheatëekonomik.

Mepërkrahjendhe inkurajimineBashkimitEvropian,profili kul-turoriKosovëstanipozhvillohetnëmënyrëaktive,sinënivelra-jonalashtuedhenëatëevropian.Përveçfinancimittëaktivitetevetëndryshmekulturore,BE-jaështëdukendihmuarnërestaurimine kështjellave,monumenteve dhe lokacioneve të ndryshmemerëndësipërtrashëgiminëkulturore.Kosovapoerisjellëkrenarinëesajtëpasurtëtrashëgimisëkulturore.

BeledijeQytetiiPrizrenitnëbrigjetelumitLumbardhështënjëriprejqen-dravetëkahershmemerëndësiekonomikedhekulturorenëKos-ovë.Beledije,njështëpieshekullittëXVIII-tëpërbënnjëprejob-jektevetëvjetrahistorikedhekulturoretëqytetit,dheshembulltëtrashëgimisëarkitektoniketëKosovës.Gjatëperiudhëssëperan-dorisëosmane,Beledijeshërbentesizyrëkomunale.Megjithatë,pasrestaurimitnëvitin2011përmesfondevetëBE-së,ajoështëbërëqendraeparëtrajnuesepërtrashëgimikulturorenërajonineBallkanit.

Qendraofrontrajnimetëspecializuarapërndërtimtarëdhearkitek-tëlidhurmeteknikatdelikateqëpërdorennërestauriminendërte-save dhemonumenteve të vjetra e të lashta. Po ashtu ofrohenkursetrajniminëfushatetjeratëaktivitetevekulturore,përshem-bull,menaxhimi imuzevedhekonservimi iartefaktevetëvjetra.Përtëgjeneruartëardhurashtesë,BeledijedotëmundësojëedhembajtjenengjarjevekulturorepërvendetetjerajashtëKosovës.

GjersaKosovakaaktualishtnjënumërtëkufizuartëekspertëvetë fushës së trashëgimisë, Vjollca Aliu, shefe e Divizionit tëTrashëgimisëKulturorenëMinistrinëeKulturës,shpresonqëqen-draeBeledijestëluajnjërolvitalnëzhvillimineaftësivenëkëtësektor.KujtimGashiprejsektorittëkulturëssëkomunëssëPriz-renitështëgjithashtuoptimistpërtëardhmen:“Siqendërrajon-ale,Beledijeofronmundësirealepërzhvillimindhekonserviminetrashëgimisëtonëkulturore”,shprehetai.

RestaurimiikullavetradicionalenëJunikMeqindravjetshqiptarëteKosovësperëndimorekanëpërdorurme-todatradicionaletëndërtimittështëpiveprejguritdhedrurit.KjozejeelashtënukpraktikohetmënëKosovë,dheshumicaeshtëpivetëvjetrashqiptareprejguri(kullat)osejanëshkatërruarosejanënëgjendjetëmjerueshme.

KomunaeJunikutkishtembi200kulladhemedhjetëramullinjprejguri.Përfattëkeq,shumicaetyrejanëshemburmekaliminekohës,dhesëbashkumetoështëzhdukuredhenjëpjesëetrashëgimisëarkitektonikeeJunikut.Sotkanëmbeturvetëmrreth20kullatëcilatqëndrojnënëkëmbënëJunik.

FalëfondevetëBE-së,këtyrepakkullaveqëkanëmbeturpojukthehetnjëjetëere.Ështëdukeurealizuarnjëprogramirestaurimittëkëtyrekullavetëdëmtuaraqëtëshndërrohennëobjektemodernefunksionale.KryetariikomunëssëJunikut,AgronKuçiushpreh:“Gjersapërdorenmetodamodernetëndërtimitpërt’irestauruarkëtoobjekte,poikushto-hetkujdesimadhruajtjessëpamjessëtyretradicionale”.

KullaeHoxhajveNjëraprejshtëpivetëvjetrashqiptareprejgurinëJunik,KullaeHoxhajve,ështërestauruarmendihmënfinanciarepërmesprogramit“KosovaeBukur”,njëiniciativeefinan-cuarngaBE-japërtapërmirësuarinfrastrukturënurbanedhenëtënjëjtënkohëtëofrojëpunësimpërvendasit.

BanorëteJunikuttanikanënjëbibliotekëkrejtësishttëretrekatëshe,ecilazëmijëralibradhenjëpersonelprejtrebibliotekarëveme orar të plotë. Kullamund të përdoretedhesigaleridhepërngjarjetëtjerakulturore.

ZdrukthëtariAhmetTopaj,58vjeçar,ekarealizuarinspek-timinpërfundimtar sa i përket cilësisë sëpunimeveprejdruri në kullën e sapo rinovuar. Ahmeti ka jetuar në njëobjekttëtillëpërshumëvite,dheukënaqmeidenësekaarriturtëjapndihmënevetnërestauriminekësajshtëpie200 vjeçare prej guri. “Ishte në kushte mjaft të këqija. Kurrës’makishtemarrëmendjasedotëkthehejnënjëvendkaqtëdashur”,shprehetai.

Kyprojektafatshkurtër ishte imirëseardhurpërAhmetindhe33punëtorëtetjerëtëkësajzone,tëcilëtpunuannërestauriminekullës,dhetëcilëtishinpërzgjedhurpërmesqendrëslokalepërpunësim.

13

14

DokufestFestivalindërkombëtar ifilmitdokumentardhetëshkurtër–Do-kufest,ështënjëriprej festivalevemëtënjohuradhemëtëkon-soliduaranëKosovë.MëshumësegatinjëdekadëvizitorëtiakanëmësyerqytetittëPrizrenitpërtëshikuarfilmatërinjdhedokumen-tarënëhapësiratëndryshmetëmbyllurasidhetëhapuranëqytet.

ZyraeBE-sënëKosovëdheorganizatorëteDokufestitkanëkrijuarnjëbashkëpunimtëfuqishëmpërt’ipromovuartëdrejtatenjeriutpërmesartit.GjatëDokufestit2012uprodhuangjashtëdokumen-tarepërtëdrejtatenjeriuttëfinancuarapërmesfondevetëBE-së.

Me kalimin e viteve, BE-ja është përqendruar po ashtu nëmbështetjeneshkëmbimitkulturorrajonal.“BashkimiEvropiankakontribuarnëzhvilliminefestivalit,posaçërishtdukenandihmuarqëtëforcoheminëkonkurrencënrajonale”,shprehetAlirizaArën-liu,drejtorekzekutiviDokufestit.

KulturëpërtëgjithëIdentitetikulturor iKosovëspoemerrformëneduhur. Iniciativa“Kulturëpër tëgjithë”,qëfinancohetprejBE-së,dhe realizohetprejdisaOJQ-ve,ikapromovuarderimëtani30projektetëvoglanëshkallëvendi.Nëndërkohë,qeveriaeKosovësështëzotuarsedot’imbështetaktivitetetkulturore.

Idetëpëraktivitetetërejakulturoreeinkurajojnëdimensioninev-ropian. Valëza Ukaj, ushtruese detyre e drejtoreshës për Integ-rime Evropiane dheBashkërendim të Politikave nëMinistrinë eKulturës,RinisëdheSportit shprehetkështu: “Iniciativa ‘Kulturapërtëgjithë’jovetëmqëengritvetëdijenellojllojshmërisësëbrendshmekulturoretëKosovës,poredhetëllojshmërisëkul-turoretëBE-së”.

Informatatpërorganizimetdheaktivitetetkulturorenëshkallëven-didotëpërmblidhennë“hartënkulturore”nëmënyrëqënjerëzittakenëmëtëlehtët’igjejnëaktivitetetqëorganizohennëshkallëlokaleapotëvenditdheqëparaqesininterespërta.

PromovimiiturizmitnëDukagjinNërrafshineDukagjinit tëKosovësperëndimore,edhenjëkullëtjetërishtepërcaktuarqëtëbëhejzyrëkoordinuesepërturizëm.Lokacioniishkëlqyernëtëcilënndodhetobjekti,nërrëzëtëmajëssëGjeravicës(bjeshkamëelartënëKosovëprej2,656metrave),ebënatënjëvendidealpërpërmbushjenekëtijqëllimi.

Iniciativa“ShiheminëDukagjin”kapërqëllimqëtaringjallëtra-ditën e kahershme të turizmit në këtë rajon. Partneri realizues,Trashëgimia kulturore pa kufinj, e sheh turizmin si në mjet tërëndësishëmpërrritjenekonomikedhetëruajtjessëtrashëgimisëkulturorenëKosovë.Zyraereturistikedotëudhëhiqetnganjëpersonelprofesionalitrajnuardhedotëofrojëshërbimetëklasëssëparëpërvizitorëtnëkëtërajon.Kjozonëkavendetëndryshmeturistike,dukepërfshirëlokacionetëtrashëgimisëbotërore,shtëpitradicionale,hamame, liqeneglaciale,sidhehapësiratëtjeratëbukurivetëpaparanatyrore.

FestivaliiXhazitnëPrishtinëNdrysheprejpjesës tjetër tëEvropës,ngjarjetexhazitvijnëmërrallënëKosovë.Megjithatë,gjatënjë javepërçdovitPrishtinabëhetqendërtërheqësepërdashamirëtkosovarëtëxhazit.

Festivali ixhazitnëPrishtinëështëzhvilluarnënjërënprejngjar-jevemëtërëndësishmekulturorenëKosovë.Qëprejvitit2005,dashamirëtexhazit iakanëmësyrëqytetitpërshtatëditërreshtpërtëndjekurkoncertetëxhazit,sesionepërgatitore,sidhesem-inaretëndryshme.Javaefestivalitpërdisaështënjëmundësipërtëdëgjuarinterpretimetëdrejtpërdrejtatëmuzikësxhaz.

Qëllimi kryesor i organizatorëve të festivalit është promovimi i artistëvetërinj.TaulantMehmeti,kitarist20vjeçarixhazit,iinter-pretoikompozimetetijpërherëtëparënëfestivalinevitit2011.“Ishtenjëndjenjëepapërshkruarqëtëluajapërparanjëaudienceqë e vlerësonmuzikën xhaz, dhe u kënaqëmme të”, shprehetai.“KoncertetgjatëfestivalitjanëmundësiaejonëevetmeqëtëkënaqemimemuzikënedrejtpërdrejtëxhaznëKosovë”,shtonai.

Veçoritëe tjeraqëebëjnëkëtëngjarjekaq tëveçantëpërmuziktarëterinjtëxhazitjanëmundësitëpërtëlua-jtur në sesionet përgatitoreme artistët ndërkombëtarë,sidhediskutimetqëbëhen lidhurmeaspekte tëndry-shme të xhazit gjatë seminareve. Drejtori i festivalit IlirBajrithotësefestivalietheksonrëndësinëesimulimittëbashkëpunimitartistiksidhetëshkëmbimitmevendevedhekulturave.

KrijuesiterinjNëharmonimetrendeteBE-sëpërshfrytëzimineqas-jeve krijuesepërmendimdhe shkrim kritik,OJQ-ja In-tegraekasajuarnjëidetëreinteresantepërtrajtimineçështjevesocialenëKosovë.Tërinjveukërkohetqëtëkrijojnë në shpejtësi një numër të sloganeve lidhurmetematqëkanëtëbëjnë,mestjerash,mearsimin,korrup-sionin,integriminevropian,etj.Grupetetërinjvemblid-hen së bashku për të diskutuar dhe për të krijuar slo-ganepërmesnjëvarg takimesh.Posa takenështeruarnjëtemëdhepërcaktohenpërnjëslogan,atavazhdojnëmetemëntjetër.

Nëkëtëmënyrë,janëkrijuar,shtypurdheshpërndarëmemijërasloganenëpërqyteteteKosovës,dhetëcilatjanëmbuluardukshëmngavalëteradios.Sloganetpërpilo-hennëatëmënyrëqëtarrisinvetëdijenepublikutsa ipërketproblemevetëndryshmeshoqërore.Njëriprejslo-ganeveshkruankështu“Ëndrraevropianepomëmbyt”,ecila i referohetçështjevekompleksesa ipërketmar-rëdhënieveKosovë–BE;siçjanëpërshembullkufizimetpërqytetarëteKosovësqëdëshirojnë tëudhëtojnënëvendeteBE-s.

Nësendalemipakdhemendojmëpërkëtëslogandhepërproblematikënqëetrajton,atëherëaiekaarriturqël-limin.“Stiliisloganevejanëplotdomethënie,tëkombinu-aramenjëdizajntëthjeshtë,porartistik”,thotëKushtrimKoliqi,drejtoriIntegrës.Aishton:“Kyështënjëformatin-ovativdheunikpërtrajtimineçështjeveshoqërore.Ibënnjerëzittëmendojnë,pornenukjemipjesëtëzgjidhjes”.

15

ARRITJA E STANDARDEVE EVROPIANE PËR TË DREJTAT E NJERIUT

16

NëKosovësotjetojnëafro40,000romë,ashkalidheegjiptas(RAE).Këtopakica janëmë tëvarfratdhemë të rrezikuarateshoqërisë,tërrethuaramenjëvargproblemeshsocialesipapunësia,strehimiipapërshtatshëm,sidheqasjaekufizuarnëarsimdhekujdesshën-detësor.Përmirësimi imirëqeniessocio-ekonomikedhembrojtjaetëdrejtavetënjeriutpërkëtopakicatëmargjinalizuaraështësynimiidisainiciativavetëfinancuarangaBashkimiEvropian.

Mëhalla e RomëveNjëprejshembujveështëMëhallaeRomëvenëlagjeteMitrovicës,njëzhvillimiri,icilikapërsynimri-strehimineromëve,ashkalivedheegjiptasvetëzhvendosurngakampiiafërmirefugjatëve.Autoritetetlokaleekanëcaktuarnjëhapësirëpërkëtëzhvillim,dheseBE-jaikainvestuar5milionëeuronëkëtëprojekt.

Lagjjaereekatëkompletuartërëinfrastrukturënurbanesidhekaqasjetëlehtënëqendrëneqytetit.“Nekemiofruarnjëlokaciontëklasittëparëpërkëtënismëhumane.Komunitetetrome,ashkalidheegjiptasepadyshimse igëzojnëkushtetmëtëmiratë jetesësnëkrahasimmepjesëntjetërtërajonit,oseedhemevendeteBashkimitEvropian”,shprehetAvniKastrati,kryetarikomunëssëMitrovicës. Shtatëdhjetëenjëfamiljetëkëtyrekomunitetevejanëvendosurtash-mënëmëhallëne romëve.Njëriprejbanorëve të ri,SedatBahtiu,ështëfalënderuesqëfamiljaetijtanimundtajetojënjëjetënormale,dhesekatërfëmijëtetijkanëqasjenëshkollimtëplotë.“Gjithçkakandryshuarpërtëmirë”,shprehetai.“Nukmundtëkrahasohetjetanëkampmeshtëpinënëtëcilëntashpojetojmë”.

NjëeardhmemëendriturpërAvdylinAvdylipesëvjeçarikakaluarvjetëteparatëjetëssëtijnënjëkamprefugjatëshnëveritëMitrovicës.Edhepseduketsinjëdjaloshnor-mal dhe i shëndetshëm, testet klinike kanë gjetur nivel të lartë tëplumbitnëgjakunetijsirezultatikontaminimitmeplumbtëkampit.

PorjetaështëdukeupërmirësuarpërAvdylin.Aidhefamiljaetijjanëvendosursëvoninëmëhallëneromëve,dhesepotrajtohetsiduhetnëaspektinmjekësor.KujdesimjekësorpërAvdylinështëpjesëenjëprojektimëtëzgjeruartëfinancuarngaBE-japërtambështeturrive-ndosjenebashkësiverome,ashkalidheegjiptasengakampetekon-taminuarmeplumbtëOsterodesdheCesminLugut.Përveçkësaj,OrganizataBotëroreeShëndetësisë,nëpartneritetmeautoriteteteKosovës,ekamiratuarnjëprogramtëanalizësdhetrajtimitpërfëmi-jëtqëvuajnëngahelmimimeplumb.

Gjetja e një profesioniPjesëeprocesittëri-integrimittëbashkësiverome,ashkalidheegji-ptaseështëedheprogramipërarsimindheaftësiminprofesional.Përshembull,njëfloktareprofesionistenëMitrovicëofronpraktikëpërnënaterejangakëtobashkësi.Ajoshehpotencialtëvërtetënëkar-rierëpërdisaprejtëtrajnuarve.

FatimeJahiroviciështënjëraprej30gravetëcilatjanëpërfshirënëkëtëkurs trajnimi.Ajokapasursukses tëmirë,dhe taniështënëkërkimtëkarrierëssësajnëfloktari,dhenjëditëtëketësalloninesajtëbukurisë.FatimjaështënëmesinedisanjerëzveecilakamarrëgrantngaBE-japër trajnimprofesional, sidheqëkualifikohetpërgrantetëvoglafinanciarepërnisjetëbizneseve.

ArsimiBE-ja në bashkëpunimmeMinistrinë e Arsimit, të Shkencës dhetëTeknologjisë (MASHT)kadhënë220bursauniversitaredhepërshkollimtëmesëmpërnxënësitdhestudentëtebashkësiverome,ashkalidheegjiptase.IniciativaështëpjesëenjëplanitëveprimittëkrijuarngaMinistriaeIntegrimitEvropiandheKomisioniEvropianpërpromovimineintegrimittëbashkësiverome,ashkalidheegjiptase.Synimipërfundimtarështërekrutimiipjesëtarëvetëkëtyrebashkë-sivenësektorinpublik,dherritjaepërfaqësimittëtyrenëprocesetshoqëroredhenëvendimmarrjenlokale.Përmirësimiiqasjesnëar-simështëthelbësorepërt’jundihmuarkëtyrebashkësiveqëtëjenëtërësishttëbarabartameshoqërinëkosovare.

RuajtjaetrashëgimisëkulturoreRritja e vetëdijes së kulturës dhe traditave rome,ashkalidheegjiptasemundtapërmirësojëstatusinekëtyrepakicavenëKosovë.Festivaliikulturësrome,ashkalidheegjiptasetashmëkahyrënëvitinedytë,dheështënjëfestëerëndësishmeetrashëgimisësëkëtyrebashkësive.Gjatëfestivalevetëvitit2011dhe2012janëmbajturnjëvargngjarjeshkulturore,dukepërfshirë lojëra, filma, koncerte, lexim poezish, ek-spozitafotografish,tëcilatjanëshfaqurnëPrishtinë,PrizrendheMitrovicë.

Progresi i suksesshëm drejt anëtarësimit në BE dotëvaretprej zotësisësëKosovëspër tësiguruar tëdrejtadhemundësitëbarabartapërtëgjithëqytetarëte saj. Në veçanti, sigurimi i të drejtave të njeriut tëpakicaveështënjësfidëerëndësishmepërshoqërinëkosovarenëtërësi.

17

INICIATIVATPËRKOSOVËNEGJELBËR

18

InvestimetkapitalenënjëvargprojekteshtëinfrastrukturësnëKosovëkandikuarpozitivishtnëcilësinëemjedisittëvendit.Ajri,dheudheujijanëmëtëpastërdhebëjnëqëqytetarëttëkenënjëjetëmëtëmirë.

PërmirësimiimenaxhimittëmbeturinaveGjatështatëviteshmesvitit2001dhe2008janëmbyllurdherehabil-ituar21lokacionetëpakontrolluaradhetërrezikshmetëdeponive,ndërsanëanëntjetërjanëndërtuargjashtëdeponitërejapërme-naxhiminembeturinavenëqytetetkryesoretëKosovës.InvestimiështëbërëngaBashkimiEvropiannëmënyrëqësistemiimenax-himittëmbeturinavenëKosovëtëpërmirësohetdhetëjetënëhar-monimepolitikateBE-sësaipërketmbrojtjessëmjedisit,ndotjes,dhepërpunimitdhericiklimittëmbeturinave.

KypërmirësimmjedisormorimbështetjeedhemëtëmadhekurBE-jaefinancoiprojektinpërmbylljendherehabilitiminetetëlokacion-evetëtjeratëpakontrolluaratëdeponivenëPrishtinë,Ferizaj,FushëKosovë,Gjakovë,Kaçanik,Klinë,LipjandhePodujevëderinëfundinevitit2011.Punimetpërpastrimindhembuliminelokacionitfilluannëvitin2010.Është instaluarsistemi i ri idrenazhes, isistemit tëmonitorimittëujitnëntokësor,dheipusevetëbiogazit,sidhejanëpërgatiturhapësiratpërmbjelljetëpemëvedhetëpërmirësimit tëpeizazhitnëpërgjithësi.

Një kryeqytet më i pastërHapësiratejetemadheedeponisësëpakontrolluaranëPrishtinëkabërëqëprojektitapërqendrojëmëshumëse40përqindtëpuni-mevedhetëfinancimitpërkëtëlokacion.Ndotjaeajrit,dheut,dheeujitpërrethkaarriturnëshkallënalarmuesesaqëqindrabanorënukmundt’ihapnindritareteshtëpivetëtyre.Disaprejtyremadjeedhejanëzhvendosurqëtëjetojnëdikutjetër.

Tanibanorët lokalë janëkthyernëkëtë zonë. “Para se tëmbyllejdeponiaevjetërnerrezikoheshimpërçdoditëtëngulfateshimngatymiqëvintengabërlloku.Taninaështëkthyerjeta!”,shprehetnjëbanor icili jetonafërdeponisë.Menaxhimi ideponisësëredotëbartettekomunaePrishtinës.“Komunaplanifikontëmbjellënëkëtëhapësirëdhetagjelbërojëkëtëpjesëpëraktiviteterekreative”,thotëz.AgimGashi,drejtoriShërbimevePublike.

TrajtimiikanalizimevedhecilësiaeujitMbledhjadhetrajtimiefektivdheiqëndrueshëmiujëravetëkanali-zimeveështënjëndërobjektivatkryesoretëpolitikavemjedisoretëBE-së.SistemiekzistuesikanalizimitnëKosovënukështëefi-kasdheështë ipapërshtatshëmkurkihetparasyshshfrytëzimiaktualdheiardhshëm.BE-jaekaidentifikuarpërmirësiminekëtijsektorisidiçkaurgjente,dhepohulumtoniniciativatëndryshmeanëembanëvendit.

CilësiaeujitnëluminKlina,iciliepërshkonpjesënqendroretëKos-ovës,ështëpërmirësuardukshëmqëprejdhjetorittëvitit2011.FalëinvestimittëBE-së,komunaeSkenderajttaniekanjëimpianttëritëtrajtimittëkanalizimit,iciliushërbenrreth8,000banorëve.SistemiirisiguronqëvetëmujiitrajtuardheisigurtnëaspektinmjedisortëshkarkohetnëlumineafërttëKlinësdhenëpërrenjtëevegjël.

EdhekatërrrjetemëtëvoglatëkanalizimitdheimpiantevetëtrajtimittëujëravejanëdukeundërtuarnëKuk(Dragash),Skivjan(Gjakovë),Junik,dheMedvec(Lipjan).Impianteterejadot’jushërbejnëpop-ullataveqëvariojnëprej1,100derinë3,400banorë.Nëndërkohë,ështëdukeurealizuarnjëanketësaipërketsistemevetëkanalizimitnështatëqytezatdheqytetetmë tëmëdha tëvendit,dukepërf-shirëPrishtinën,kunevojiteninvestimetëmëdhapërt’ipërmbushurnevojatenjëpopullsiegjithnjënërritje.

PyjetRreth41përqindtëterritorittëKosovësështëembu-luarmepyje.Ështëmerëndësiqëtëmbrohenkëtopyje,dhenëtënjëjtënkohëtësigurohetqësektoriipyjevetaluajërolinevetnëforcimineekonomisë.

Kosova është e përkushtuar që t’i ruaj pyjet e vetadhe t’i promovojë ato nga aspekti turistik. Projektetmbështetëse tëBE-sofrojnëudhëzimepërautoritetetlokale se si tëmenaxhohenpyjetpublikedheprivate,dhesitëstimulohetzhvillimiruralsipaspraktikavemëtëmiraevropiane.

19

MBJELLJAEFARËSPËRZHVILLIMRURAL

20

Industriabujqësoreështëdukeerimarrëpozitënevetsipunëdhë-nësikryesornëKosovë.BashkimiEvropianderimësotkainvestuarrreth70milioneuropërtambështeturzhvilliminbujqësordheruralnëKosovë.Pjesëefinancimit tëBE-sëkaqenëedhethemelimi iagjenciverajonalepërzhvillim,skemavetëgranteve,dhetrajnimiibujqvesaipërketmetodavemodernenëbujqësi.

Mëshumëse30bujqdheshumëndërmarrjetëvogladhetëmesmenëKosovëjanënjoftuarmestandardetbujqësoretëEvropëspërmesprojektevetëfinancuarangaBE-jadhekëshillavetëmarrangaek-spertët,qëkanëçuarnërritjenemundësivepërpunësimdhepros-peritetitnëtërëKosovën.Ndihmaebujqvenërritjenefikasetëpro-dhimtarisësëtyredotëluajrolthelbësornëzëvendësiminemallravetëimportuaraushqimoremeproduktevendoretëbujqësisë.

FermatmodelShumicaeprojektevesponsoruesetëgranteveruralemenaxhohenngaOJQ-të.NjëriprejprojektevetëfinancuarangaBE-jaiubesuaIniciativëspërZhvillimeBujqësisënëKosovë(IADK),njëOJQmemëshumëse10vjetpërvojënëpërkrahjenesektoritbujqësornëKos-ovënveriore.Katërfermamodel,përpërpuniminefrutave,gjedhëve,rritjessëmollëve,dhekultivimittëserrave,uzhvilluannënmbikëqyrjene IADK-së.Fermatmodelpërdorenpërtëdemonstruarmetodadheteknologjimodernetëbujqësisë.“Shumëbujqkanëpërfituarngakëtodemonstrime,pasidisateknikatëcaktuaranuknjiheshinngatamëpërpara”,shprehetdrejtoriiIADK-sëZenelBunjaku.

Bujqve u ofrohetmë pastaj trajnimpërmes asociacioneve të fer-merëve,nëbashkëpunimmeIADK-në.Njëriprejkursevetëtrajnimitështëkrijuarpikërishtpër t’uamësuargraveshkathtësitëpërpër-puniminefrutavedhetëperimeve.Nëtëardhmeneafërtdotëboto-hetnjëdoracaktrajnimipërbujq.

Tëmbjellatnëserrë!NërajonineMitrovicës,skemaegrantevedhetrajnimiprofesionalkanë treguar rezultatembresëlënëse.Në fshatinÇabër,nëveri tëMitrovicës,mundtëshihetqënga largësianjëserrë500metrashkatror.Përkundërkushteveklimatikenënzeroqëmbretërojnëjashtë,temperaturabrendaserrësmbetetkonstantenë25°Cqëbimaespi-naqittërritetpaproblem.

AhmetUka,42vjeçar,përdortanimetodatërejatërritjessëfida-nëve.“Njëgrantmëkandihmuarqëtarrisprodhimindhebiznesintim.Tanimundt’ikorrëfryteteprodhimtarisëtriherënëvitnëvendtënjëheresimëparë”,ushprehai.Uka është kthyer nëKosovënë vitin 2000pasmë shumë se20vjetëvepërvojënëbujqësinëGjermani.Pakvitemëparëaifilloit’ushesfidanebujqvetëtjerë.Shitjetfillestareikishtenë500fidanenëvit.Këtëvitaiplanifikontëshes20,000fidane,menjëparashikimpërshitjeprej30,000soshpërçdovitnëtëardhmen.Ukagjithashtukaprodhuarmbi10tonelatadomatenëvjeshtënevitit2011.

NjëqasjeerepërshpërndarjeNërajoneteplleshmebujqësoretëKosovësjugoreështëkrijuarnjëimpiantpërmbledhjendhepërpuniminefrutavedheperimevenëfshatinXërxe.

Urinovuanjëobjektekzistuesdheupajismemakinapërmatje,frigoriferë,dhevinçngarkues.Taniprodhimetngafermatlokalemblidhennëpikëngrumbullueseqëtëklasifikohen,paketohendhet’uvendosetetiketaparaset’ushpërndahenshitësvemeshumicëapotëeksportohen.

ImpiantishërbensipikëgrumbulluesepërbujqiterajonittëRahovecit,Mamushës, Prizrenit dhe Suharekës, të cilët kultivojnë specin, do-maten,kastravecin,rrushindhelakrat.Bujqittaniedijnëdestinacion-inpërfundimtartëprodhimevetëtyremadjeedheparaset’imbjellinfarënetyre.Mundësiapërtëplanifikuarqëpërparaundihmonbujqvet’ipakësojnëhumbjet,tapërdorinmeefikasitetfuqinëpunëtore,dhesirrjedhojët’ipërmirësojnëtëardhuratetyre.“Ihumbnimfrutatdheperimetqënambetninkurnukkishtemëblerës.Kjopikëgrumbulluesenajepmirëbesimsetëgjithaprodhimettonadotëshiten”,thotëbujkulokalNebihMorina.Përveçnjoftimittëbujqvemekonceptineritëpikësgrumbulluese,edhetrajnimeteveçantanëmetodatekultivimitmodernundihmojnëatyreqëtëkenëprodhimetëcilësisësëlartë.Rreth200bujqekanëkryertrajnimin,dhetëcilëtnëmënyrëtërregulltidërgojnëprodhimetetyrenëkëtëpikëgrumbulluese.

ProjektiumundësuapërmesnjëinvestimitëBE-sësëbashkumenjëkontributtëvogëlngaautoritetetlokaletëRahovecit.Pikagrumbulluesepritetqët’ipërpunojëafër2,000tonëtëfrutavedheperimevenëçdosezon.Janëhapurmundësitëetregjeve,dhesejanënënshkruarkon-tratatërejameblerësitmeshumicërajonaldheevropian.

Grantetevogla–ndikimiimadhGrantetevoglakanëqenëinstrumentalenërigjallërimineekonomisëruralenërajoninePrizrenit.Këtoinvestimemonetarekanëprovuar të jenëtejet tëçmueshmepërbiznesetevogladhepërbujqitmeprodhimtaritëvogël,dukeundihmuarqëtarrisinproduktivitetindhekonkur-rencënetyrenëtreg.

NgaprodhimimanualnëatëautomatikProdhuesi i verës, Florim Shulina, është një personshumëilumtur.Tanimëainukiavendossecilësshisheetiketënmedorë!MelokacionnërajonineRahovecit,ifamshëmpërverënecilësisësëlartë,biznesiiShulinësfilloitëzhvillohejmëtejkuriudhanjëgrantiBE-sëqëimundësoiblerjenenjëmakinepërvendosjeneetiket-avenëmënyrëautomatike.“Nashkonteegjithëditavetëmt’ivendosnimetiketatdisaarkavetëverës.Tanikjobëhetbrendadisasekon-dave”,shprehetai.Veraetij“Shulina”mundt’ipërm-bushnevojatetregutmesasitëmjaftueshme,dheseainukkanevojëtëshqetësohetnëseetiketatjanëvendo-surgabimisht!

Bletët:kthimiipasionitnëbiznesËshtëmars,dhenëfshatinMirditë,pakpërtejPrizrenit,bletariNdueNokajpoehapkosherenetijpërherëtëparënëvitin2012.Aikanevojët’ikontrollojëbletëtetijnësejanëtëshëndetshmepasnjëdimritëgjatëdhetëftohtë.

Nëkëtëvit,aidotënxjerrëmëshumëmjaltësezakon-isht. “Granti më ka ndihmuar që ta rris numrin e ko-sherevenëkohëneduhur”,thotëz.Nokaj,iciliembanfamiljenetijpërmespasionitpërbletët.Skemaegrantitikaofruarz.Nokaj,dheshumëbletarëvetëtjerë,edhetrajnimepërmirëmbajtjenebletëve.

21

PËRMIRËSIMI I INFRASTRUKTURËS NË KOSOVË

22

Qëprej vitit 1999 investimet kapitale në infrastrukturë kanëqenëtëprioritetit të lartënëKosovëpërshkak tënevojësurgjentepërpërmirësiminerrugëve,aeroporteve,rrjetittëhekurudhave,objek-tevespitalore,rrjetittëfurnizimitmeujëdhesistemittëkanalizimit.

Krijimi i një infrastrukture moderne është thelbësore për rritjenekonomiketëKosovës.BashkimiEvropianështëdukeipërkrahurprojektetqëendihmojnëKosovëntapërmirësojëinfrastrukturënesajpërt’ipërmbushurstandardetevropiane.

PërmirësimiitransportitrrugorBE-jakandarë50milionëeuropërpërmirësiminerrjetittërrugëve.Derimësotjanëriparuarosendërtuar300kilometratërrugëvemagjistraledhe30rrugëvelokalenëmbarëKosovën.

Njëprojektmadhorishterindërtimii17uravenëM2–njëarteriekrye-soreecilaelidhKosovënmeishRepublikënJugosllavetëMaqedonisë.UratupërforcuandheuriparuannëpajtimmestandardetEurocodeqëjanëtëobligueshmepërtrafikunerëndëdhetëautomjeteveushtarake.

Përmirësimetekohëvetëfunditsaipërketcilësisësërrugëveekarriturmundësinëpërzhvillimekonomikdhekakrijuarkushtemëtëmirapërbashkëpunimpërtejkufijve.Përveçkësaj,qasjamëelehtënëqytezadheqyteteekarriturcilësinëejetëspërpopullsinënëzonatrurale.Sinjëzhvillimtjetërpozitiv,punimetnëpërrrugëkanëofruarpunësimpërnjënumërtëmadhtënjerëzve,sidheukadhënëmundësinëqët’ipërmirësojnëshkathtësitëetyrenëharmonimestandardetevropianepërndërtimdhesiguri.

NjëqendërereekujdesitshëndetësorNënëntortëvitit2011uhapnjëqendërereekujdesitshëndetësornëVushtrri.Objektiushërbenmëshumëse100,000banorëveloka-lë,dheufinancuangaBE-jamenjëkostoprejafro800,000eurove.

Qendraereofronshërbimegjithëpërfshirësetëkujdesitshëndetësor;përshembull,kanjëdepartamentpëraksidentedheemergjencë,pa-jisjepërrëntgen,laboratorëmikrobiologjikë,sidheklinikapërpediatri,

obstetridhegjinekologji,mjekësitëpërgjithshme,dhestomatologji.Poashtukaedhesallapërpraktikantë,salla të infermierisë,sidhehapësirëtëmjaftueshëmpëradministratë.

Ndërtimiiqendrësubënëharmonitëplotëmestandardetendërte-saveevropiane,tëcilatofrojnëqasjetëpërshtatshmesidhepajisjetëduhuratëbrendshmepërpersonatmeaftësitëkufizuara.Objektiështëpajisuredhemepanelesolarepërtabërëatëefikasesaipër-ketshfrytëzimittëenergjisë.

Banorëtlokalëjanëtëkënaqurmekëtëqendërtëretëkujdesitshën-detësor.Pacientëveupëlqejnëdhomatepërshtatshmetëpritjes,sidheshenjateqartatëcilat iorientojnëtekdepartamentetendry-shme.Asllanipesëdhjetëegjashtëvjeçarkanevojëpërkontrolletërregulltamjekësorepërshkaktësëmundjeskroniketëtijnëor-ganetefrymëmarrjes.Aiështëilehtësuarpasiqendraështëafërshtëpisësëtijdhe igëzohetmikpritjessëngrohtëqëmerrgjatëvizitaveqëibën.

RrjetiiujësjellësitProjektetetjera infrastrukturore janëpërqendruarnëpërmirësiminerrjetittëujësjellësitdhesistemittëkanalizimit.BE-jakainvestuargjithsej60milionëeuropërrehabilitimindhezgjeriminerrjetittëujës-jellësitnëtërëKosovën.

DymilionëeurotëkëtyrefondevejanëshpenzuarnëzëvendësiminedykilometravetëgypavetëvjetruartëujitnëPrishtinë.Rezultatetekanëpërmirësuarcilësinëeujit,ikanëzvogëluarhumbjeteujit,sidheekanërriturkapacitetineujitpërafro70përqindtëbanorëvetëqytetit.Njëprojekttjetër13milionëshështërealizuarnërehabilitimindhezgjeriminerrjetittëujësjellësitdhepërmirësimineimpiantitpërtrajtimineujitnëMitrovicë.Kyimpiantishërbenkatërkomunavemegjithsej250,000banorë,dheikadyfishuarkapacitetetpërpunueseqënëpërfundiminetijnëvitin2012.

PërmirësimiicilësisësëujitInstitutiKombëtariShëndetësisëPublikeështëpajisurmepajisjetërejalaboratorikepërtestiminecilësisësëujit.DonacionikaardhurngaBE-japasrekomandimevetëdalangastudimi ifizibilitetitnë lidhjemeshëndetinpubliknëKosovë.(Rekomandimetetjerapërfshijnëin-vestimetpërrehabilitimineimpiantevepërtrajtimineujitdhetëpompave,dhetëinstalimittënjehsorëvetëujit).

“Njerëzitkanëqenëgjithnjëtëvetëdijshëmpërçështjeteshëndetitpublik,porprojekteteBE-sëjanëdukendi-hmuar në përvetësimin e standardeve evropiane përshëndetinpublik”, thotëBurbuqeNushi-Latifi, shefeeDepartamentit për ujë dhe sanitari në Institutin Kom-bëtartëShëndetësisëPublike.

23

SHFRYTËZIMI I NDËRGJEGJSHËM I ENERGJISË

24

SektoriienergjisënëKosovëvazhdontëballafaqohetmesfida.Menjëprodhimtëulëttëenergjisëdhemenjëkonsumtëlartëtësaj,ndërprerjeterrymëselektrikenëKosovëmbesinnjërutinë.Historik-isht,burimikryesorienergjisënëvendkanëqenëminierateqymyrit.Megjithatë,këtominierapothuajse janëshfrytëzuarnëtërësigjatëvjetëvetëfundit.

Njëraprejobjektivavekryesore tëKosovësështëzvogëlimi ikon-sumimittëenergjisëderinënëntëpërqindnëvitin2018.Rritjaeefi-kasitetittëenergjisëështëpjesëthelbësoreeplanitgjithëpërfshirës.Njëprojektprej2milionëeuroshpoembështettrajnimindhecerti-fikimine55auditorëvetëenergjisëtëcilëtdot’iidentifikojnëpoten-cialetpërmasateefikasitetittëenergjisë.Projektikapërfshirënjëfushatëpublikepërinkurajiminekursimittëenergjisë,dheshfrytëzi-mittëburimevetëpërsëritshmetëenergjisë.

TraktatiiKomunitetittëEnergjisëKosovaështëpjesëeTraktati tëKomunitetit tëEnergjisë icilisynonpërfshirjenevendevetëEvropësjuglindorenëtregunegjerëevropiantëenergjisë.Synimiitraktatitështërritjaeinvestimevenëkëtësektor,dhesirrjedhojëpërmirësimiiaftësiveplanifikuesedhepërmirësimittëbesueshmërisënëfurniziminmeenergjinërajon.Nëharmonimelegjis-lacionineBE-sëpërenergjidhemjedisështënënshkruarnënëntortëvitit2011njëmarrëveshjepërzvogëliminekonsumimittëenergjisëdhepërmirësimittëefikasitetittësajnëKosovë.

Nëharmonimekëtëmarrëveshje,BE-japoofronmbështetjeteknikepërsistemineprodhimittëngrohjesnëPrishtinë.Kysisteminovativeshfrytëzonnxehtësinëqëprodhohetngagjeneratorëtqëfurnizohenngaqymyri,nxehtësiqëpërndryshedotëlirohejnëajër.NgrohtorjapublikerajonaleePrishtinësdotëmundtëofrojëngrohjetëqëndrueshmepërpopullsinëePrishtinëspërmesnjëteknologjietëintegruardheefikasetëkarburantit.

Rehatia në klasaPërmirësimiiefikasitetittëenergjisënëobjektetpublikeështënjësfidëtjetëremadhepërKosovën.Merreth2,500nxënës,shkollaIsmailQe-majliështënjëraprejshkollavemëtëmëdhafillorenëPrishtinë.Derivonëfaturapërkarburanteshkollësnësezoninedimritpërbëntenjëpjesëtëmadhetëshpenzimevevjetoretësaj.Megjithatë,përkundërshpenzimevetëmëdhafinanciare,nxënësitdhemësimdhënësitduhejtëmbaninpalltotetyrenëklasëmeqëllimqëtëngroheshin.

FalëinvestimevetëBE-sëshkollaIsmailQemajlijovetëmqëështëmëengrohtë,poredhemeefikasenëshfrytëzimineenergjisë.Objekti ishkollësështëpajisurmedyeredritaretërejasidhemeizolimtëmirëtëmurevedhetëkulmit.Paneletsolarekontribuojnënënjëkostomëtëulët tëenergjisë.Temperaturabrendanëshkollëështëkonstante,dhesenxënësitdhemësimdhënësittanimëmundtëpërqendrohennëmësimesesanëtëftohtinqëmbretërontemëparë!

Qëprejrenovimitshkollaekazvogëluarkonsumimineenergjisëderinë50përqind,sidheemetimineCO2derinë260tonë.“Shpenzimetpërenergjikanërënëpothuajpërgjysmë”,shprehetzëvendësdrejtoriishkollës,BajramVrapçani,dukeshtuarseshkollangrohetpërnjëperi-udhëshumëmëtëshkurtërfalëizolimittëpërmirësuar.

EdhemasatëngjashmetëkursimittëenergjisëjanëbërënënjëshkollëtjetërtëPrishtinës,sidhenëdyshkollatëtjeranëGjakovë,dhenëqen-drënematernitetittëspitalitrajonalnëGjilan.Jovetëmqërenovimikapërmirësuarnivelinerehatisësëpersonaveqëveprojnënëkëtoob-jekte,porseedhekonsumimiienergjisëpritettëbiesëpakupër40përqind,menjëzvogëlimtëdukshëmtëemetimittëCO2.

MinieraerenëSibovcBE-ja iu ka përgjigjur aplikacionit të autoriteteve kos-ovarepërtahapurnjëminierëtëretëqymyritnëfshatinSibovc.Minieraereekapotencialinqëtëofrojëqymyrtëbollshëmpër funksionimine termocentraleveekzis-tuese kur të kenë mbaruar furnizimet ekzistuese. Ini-ciativapërfshinëpërmirësiminemakinerisëekzistuesetëminierave,njëmasëeciladotapërmirësojësigurinëdhedo ta rrisëkapacitetingërmuesqëvlerësohetpër50përqind.

“MinieraeSibovcitështëprojektimëimadhienergjisënëKosovëgjatëdydekadavetëfundit.Minierakanjëka-paciteteksploatuesprej124milionëtonëqymyr”,thotëArbenGjukaj,drejtorëMenaxhuesiKorporatësEnergje-tiketëKosovës(KEK).Projektiështëvlerësuartëjetë17milion euro dhe është bashkë-financuar ngabuxheti iKosovës.Pritetqëminieraeredotastabilizojëfurniziminmerrymëelektrikedhedot’ipërmirësojëkushtetejetëspërpopullineKosovës.Dotëofrojëedhenjëmundësitër-heqësepërinvestuesitsinërajonashtuedhejashtëtij.

Meshfrytëzimemakinerisëtëposarinovuar,fazaeparëelargimittëdheutngasipërfaqjaelokacionittëminierëskafilluarnevitin2011.

25

KRIJIMIIMIRËBESIMITNËADMINISTRATËNPUBLIKE

26

Reforma administrative është një proces i vazhdueshëm, dhe zakonishtingarkuarmevështirësi.Kosovaaktualishtekarrjetinmëtëmadhtëorganeveadministrative,kostojaetëcilaveetejkalontejmasebuxhetinealokuarpërto.Sihapiparëpërstimuliminepros-peritetitsocio-ekonomik,administratapublikenëKosovëkanevojëpërpërmirësimtëefikasitetitdhellogaridhëniessësaj,t’izvogëlojëkostotebrendshme,dhetëofrojëshërbimemëefikasepublike.

ProkurimipublikBashkimiEvropianështëdukeendihmuaradministratëneKosovësqëtënjihetmëpërsëafërmimeprocesetlegjislativeevropiane,sidhetëzbatimittëkësajnjohuriedheekspertizenëpolitik-bërjenevet.

Nëtetortëvitit2011,KuvendiiKosovësemiratoiligjineritëprokurimitpublik,dukeshënuarfundine10vitevefushatetëBE-sëpërinkurajiminereformavenëkëtësektor.Legjislacioniiriështëhartuarqëtësigurojëefikasitetdheshfrytëzimtransparenttëfondevepublike,sidheshfrytë-zimtëpërpjesëtueshëmtëburimeve.Shtrëngimiiprocesevepubliketë prokurimit do të ndihmojë në luftimin kundër korrupsionit, si dhedotashtrojërrugëndrejtnjëqëndrueshmërieekonomikedhepolitikenëKosovë.BE-jaikakushtuarvëmendjetëveçantëpushtetitlokal,iciliështëpërgjegjëspërofrimineshërbimeveparësorepërpublikun.BashkëpunimievropianpërkomunamëtëfuqishmeështëtitulliinjëprojektitëBE-sëqësynonpërforcimindheefikasitetineadministratëssëpushtetitlokalnëKosovë.ShumicaekomunavetanikanëkrijuarzyrapërkoordinimmeBE-në.Megjithatë,duhettëbëhetedhemëshumëpërpërmirësimineshërbimevepërqytetarëtlokalë.

MbështetjaeauditoritNjëprioritet tjetër iBE-sëështëedhembështetjaevazhdueshmeeZyrëssëAuditorittëPërgjithshëm(ZAP)meqëllimtëpërmirësimittëmenaxhimittëfondevepublikenëKosovë.

MendihmëndheudhëzimineekspertëvengashtetetanëtaretëBE-së,ështëreformuarkornizaligjoreeZAP.MëparënënpërgjegjësinëevetmetëUNMIK-ut,ajotaniështëbërënjëinstitucionshtetëror.Përmëshumë,janëbërëpërmirësimetëdukshmenëmenaxhimin,admin-istrimindheshkathtësitëaudituesetëzyrtarëvetëZAP.ZAPtaniështënëgjendjetëofrojraportetëcilësisësëlartëdhemekohë.PublikutaniekuptonmëmirëfunksionimineZAP,dheështëshndërruarnënjëor-ganizatëtërespektuar.

RegjistrimiiriipopullsisëRegjistrimiiparëipopullsisëdheekonomivefamiljarepastridekadashubëgjatëmuajitprilltëvitit2011nëKosovë.Tëdhënateregjistrimitjanëtërëndësishmepërshumësektorëtëshoqërisë,dukepërfshirëbizneset, organizatat ndërkombëtare, institucionet hulumtuese dheakademike,dheveçanërishtpolitik-bërësitnënivelinkomunaldheqe-veritar.Regjistrimiivitit2011dotëofrojënjëpasqyrëtëKosovësmod-ernedhetëprofilittësajsocio-ekonomikdhetëkushtevetëstrehimittëbanorëvetësaj. Një ekip prej 27 ekspertëve për regjistrim nga Trupi MonitoruesNdërkombëtar emonitoroi procesin e regjistrimit për të siguruar sedo t’i përmbushtestandardetprofesionale tëcilësisë, transparencësdhepaanshmërisë.BE-jaofroi3.8milionëfondepërkëtëproces.“Ek-spertizaeofruarngaBE-jagjatëkëtyrevjetëvekaqenëthelbësorepërmbledhjen e statistikave sipas standardeve ndërkombëtare”, shpre-hetIsaKrasniqi,shefekzekutiviAgjencisësëStatistikavetëKosovës.“Agjenciakambledhurtëdhënatëbesueshmetëcilatmundtëpër-dorensibrendaashtuedhejashtëKosovës.”

TëdhënatesaktademografikepërpopullsinëeKosovësdotëndikojnënëplanifikimineqeverisëdhetëzhvillimittëpolitikavegjatëdekadëssëardhshme.PoashtudotëpërditësohentëdhënatstatistikoretëKosovësnëEUS-TATdhenëagjencitëetjeranëmbarëbotën. Një zhvillim pozitiv prej regjistrimit të popullsisë dheekonomivefamiljarekaqenëtëkuptuaritmëtëmirëtënevojëssëpersonavemeaftësifizikenëKosovë. Mbështetjapërpersonatmeaftësitëkufizuaradminis-trohetprejZyrëssëKryeministritpërQeverisjetëMirë,ecilakaqenëpërgjegjësepërzbatimineplanitshtetërortëveprimitpërpersonatmeaftësitëkufizuarqëprejvitit2009.

Pyetësoriiregjistrimittëpopullsisëpërfshintenjëlistëtëvështirësivekronikeqëmundtëpërjetoheshinngaper-sonatmeaftësitëkufizuar.Pjesëmarrësveiukërkuaqëtashënoninrubrikënqëpërkontemetasiindivid.Rezul-tatetevunënëpahrëndësinëthelbësoretëndarjessëburimeveatykukanevojëmësëshumti,dhebëriqëtërishikohettërësishplaniekzistuesipolitikave.

Qeveria italiane është duke e mbështetur zbatimin ePlanittëveprimitpërpersonameaftësitëkufizuara.“Tëdhënatngaregjistrimiipopullsisëdotëjetëmerëndësitëmadhe për ridefinimin e politikave dhe shërbimevepërpersonatmeaftësitëkufizuara”,shprehetDolaresMattossovich,menaxhereeprojektitpërmbështetjetëPlanit Kombëtarë të Veprimit për Persona me Aftësi të KufizuartëKosovës.

27

RIKTHIMIIBESIMITNËSUNDIMINELIGJIT

28

SundimiiligjitnëKosovëështëdukeluftuarpërtakthyerbesiminnëgjyqësor.Reformategjerajanëthelbësoreqëtaofrojnësisteminedrejtësisësëvenditnëharmonimestandardetevropiane.BashkimiEvropianështëdukendihmuartëarrihetkjopërmesmbështetjesnëhartimineligjevetëreja,kontributitpërmesinvestimevekapitalenëinfrastrukturën ligjore,sidhedukeepërkrahurnjëqasje të repërpërzgjedhjendheverifikimittëgjykatësvedheprokurorëvepublik.

VerifikimiikandidatëveligjorHartimi i procedurave të reja për analizimin e standardeveprofe-sionaledheetiketëpjesëtarëvetëgjyqësoritkaqenënjëraprejar-ritjevemëkryesorenëpërpjekjetepërbashkëtamesBE-së,qever-isësëShtetevetëBashkuara,dheinstitucioneveligjorenëKosovë.Mëshumëse300kandidatëpëremërimnëgjyqësorkaluannëpërnjësistemtëritëverifikimit.Atyupërfshinëgjykatësitekzistuesdheprokurorëtpubliksidheaplikuesittëcilëtkonkurroninpërherëtëparë.

Kandidatët iu nënshtruan një provimi lidhur me kodet ligjore tëetikës.Vetëmataqëekaluanproviminukualifikuanqëtëaplikojnëpërpunë.Ubënëhetimepërtaparëhistorikunesecilitkandidat.Kjoupasuameintervistatëhollësishme,sidheprejnjëanalizetëperformancëssësecilitindivid.

Nëfundtëprocesitpërzgjedhës,afro60përqindekandidatëvetësuksesshëmishintërinjnëpunë,dukefuturkështunjëgjaktërivitalnësistemingjyqësor tëKosovës.E tërëprocedura ishtebashkë-financuarngaBE-jadheqeveriaeSHBA-vemenjëkostoprejafro5.9milioneurove.

NgritjaestandardeveStandardetevropianemeobjektivitetligjorishinzbatuarsipjesëeprocedurëssëverifikimit.“Mbitëgjitha,dëshmitëeqartatëstand-ardevedheproceduravetransparentedheobjektivejanëmerëndësitë veçantë për rikthimin e besueshmërisë në sistemin gjyqësor”,shprehetMusaDragusha,kryetariOdëssëAvokatëve.Aiështëop-

timist që ky sistem i rreptë i verifikimit të gjyqësorit do t’u japqytetarëvetëKosovësmëshumëbesimqët’idërgojnërastetetyrenëgjykata.

Nënshtrimi i gjykatësvedheprokurorëvepublik ndaj një verifikimimëtëhollësishëmprofesionalkaqenëimirëseardhurprejAgjencisëKundërKorrupsionit. “Gjyqësori ështënjëndërdegëtmë të kriti-kuaratëpushtetitadministrativ,dheështëmerëndësiqëtërikthehetbesueshmëriaetij”,shprehetMentorBorovci,zëvendësshefikësajagjencie.AgjenciaKundërKorrupsionitikadërguardisarastenëzyrëneprokurorisënë tëkaluarën.Megjithatë, vetëmdisaprejtyreuhetuan.

TrajnimiivazhdueshëmPërforcimi igjyqësoritështënjëprocesivazhdueshëm.Gjykatësitdheprokurorëtpublik(siataaktualedheataqëaspirojnë)pritettëmarrin pjesë në praktikë profesionale dhe në kurse të ndryshmetrajnimipërtapërmirësuarekspertizënetyre.NjëtheksiveçantëikushtohetçështjeveqëkanëtëbëjnëmetëardhmeneintegrimitnëBEdheligjeveevropianesaipërkettëdrejtavetënjeriutlidhurmegratëdhegrupetepakicave.

NëndërkohëqëpublikimetligjorejanëdukeuhartuarpërmesQen-drës Juridike tëKosovëspër taplotësuar zbrazëtirëneburimeveekzistuesenëkëtëfushë.Ligjetdotëpublikohenkrahasbuletinevetëgjykimevenëgjykata.

Reformaqëpondodhinnësektorinesundimittëligjitpadyshimsejanëdukeequargjyqësorinnëdrejtimineduhur.

ReformimiisistemittëdrejtësisëpërtëmiturProjekti për reformimin e sistemit të drejtësisë për tëmitur është një iniciativë e përbashkët e BE-së dheUNICEF-it, i cili ka të bëjëme reformimin e kodit përdrejtësipërtëmitur.Aisynonqëtapërmirësojëtrajtiminefëmijëveqëbienndeshmeligjin,dhengritjenepro-ceduraveaktualenëharmonimestandardetevropianedhendërkombëtaretëdrejtësisëpërtëmitur.

Projektiikushtonthekstëveçantëtrajnimittëatyreqëjanënëkontakttëdrejtpërdrejtëmefëmijëterrezikuar;për shembull, me mësimdhënësit, punonjësit social,dhezyrtarëtepolicisë.Poashtu ishtynautoritetet ju-ridikeqëtëhartojnëprotokollespecifikereferuesepërpërfaqësiminligjordhetrajtiminefëmijëvegjatëarres-timitdhemasavehetuese.

Masatreformuesedotapërmbushinzbrazëtirëninstitu-cionalenëdirektivatligjorepërtrajtimineshkelësvetëmitur, viktimave, osedëshmitarëve të krimit. Janë kri-juardhomatmiqësorepërfëmijëpërqëllimtëmarrjessëtyrenëpyetjenëstacionetpolicorenëPrishtinë,Prizren,Pejë,Vushtrri,Gjilan,FerizajdheGraçanicë.

NjëvendiripërdrejtësinëPërmirësimiiinfrastrukturësligjoreështënjëndërsfidatmëtëmëdhatëkëtijsektori.Punimetjanëdukeubërëpërnjëpallat të ri tëdrejtësisënëPrishtinëmeqëllimtëofrimit tëobjekteve tëpërshtatshmepërautoritetetligjoredhepërpërmirësiminestatusittëtyretëpavarur.Përmirësimi i shërbimeve dhe pakësimi i rasteve tëgrumbulluara tashmëdo të ndihmojë në përmirësimine besimit në gjyqësor. BE-ja gjithashtu po e financonndërtiminenjëburgutësigurisësëlartë.

29

Dhjetë shanset më të mira evropiane të Kosovës ISBN978-92-9238-101-1DOI10.2871/45419

Tekst-shkrues:Veton Kasapolli

Redaktore:Harriet Milles

Dizajnidhefaqosja:Florim Mehmeti

Fotografitë:Astrit Ibrahimi

Edrejtaeautorit:ZyraeBashkimitEvropiannëKosovë

Lejohetkopjiminërastsejepeninformacionetrrethburimit.

Përkthimidheprintimi:ZyraeBE-sënëKosovë,2013.