Di Truyen Ung Thu

Embed Size (px)

Citation preview

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    1/131

    DI TRUYỀN UNG THƢ(Cancer Genetics)

    Biên soạn: TS. Phạm Ngọc Khôi(Bộ môn Mô Phôi - Di truyền, Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch)

    Email: [email protected]

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    2/131

    NỘI DUNG

    1.   Đại cương về ung thư

    2.   Bản chất di truyền của ung thư

    3. Các loại ung thư thường gặp

    4.   Chẩn đoán di truyền và tham vấn di truyền ung thư

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    3/131

     ĐẠI CƢƠNG VỀ UNG THƢ

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    4/131

     Đại cƣơng về ung thƣ

    1. Ung thƣ

    2.   Cơ chế

    1.   Tiến triển của ung thư2.   Khuếch đại gene

    3.   Tế bào gốc ung thư

    3.   Tần suất

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    5/131

    UNG THƢ

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    6/131

    Figure 20-2 Molecular Biology of the Cell  (© Garland Science 2008)

    Cancer incidence and mortality in the United States

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    7/131

    Ung thƣ

    -   Tế bào phân chia vô tổ chức

    -   Dưới tác nhân nào đó, khi tác nhân không còn tiếptục phân chia

    - Phát triển thành khối u tại chỗ di căn thứ phát

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    8/131Figure 20-3 Molecular Biology of the Cell  (© Garland Science 2008)

    Benign versus malignant

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    9/131

    Những đặc tính chung của bệnh ung thƣ

    -   Bệnh lý ác tính của tế bào

    - Khi bị kích thích bởi các tác nhân sinh ung thƣ, tế bào

    tăng sinh một cách vô hạn độ, vô tổ chức không tuântheo các cơ chế kiểm soát về phát triển của cơ thể

    -   Đa số bệnh ung thư hình thành các khối u

    -   Khối u lành tính: phát triển tại chỗ, thường rất chậm,có vỏ bọc xung quanh

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    10/131

    Những đặc tính chung của bệnh ung thƣ

    -   Khối  u ác tính (ung  thƣ):  xâm   lấn  vào các   tổ chứclành xung quanh

    - Các tế bào của khối u ác tính có khả năng di căn tớicác hạch bạch huyết hoặc các tạng ở xa hình thànhcác khối u mới và cuối cùng dẫn tới tử vong

    - Cùng với di căn xa, tính chất bệnh ung thư hay tái phátđã làm cho điều trị bệnh khó khăn và ảnh hưởng xấuđến tiên lượng bệnh

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    11/131

    Bảng phân loại theo đặc tính sinh học

    Bƣớu lành Bƣớu ác

    Biệt hóa   Ít biệt hóa

    Hiếm có phân bào   Thường có phân bào

    Phát triển chậm   Phát triển nhanhKhông xâm nhập   Xâm nhập

    Không phá hủy   Phá hủy

    Có vỏ bọc   Không có vỏ bọcKhông tái phát Tái phát

    Không di căn Di căn

    Không ảnh hưởng lên cơ thể Ảnh hưởng lên cơ thể

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    12/131

    Những đặc tính chung của bệnh ung thƣ

    - Có biểu hiện mạn tính, có quá trình phát sinh và pháttriển lâu dài qua từng giai đoạn

    -   Đều có giai đoạn tiềm tàng lâu dài, có khi hàng chụcnăm không có dấu hiệu gì trước khi phát hiện thấy dướidạng các khối u

    - Khi này khối u sẽ phát triển nhanh và mới có các triệuchứng của bệnh

    -   Triệu chứng đau thường chỉ xuất hiện khi bệnh ở giai

    đoạn cuối

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    13/131

    -   Bệnh lý đa yếu tố, trong đó phải kể đến các yếu tố:

    + di truyền+ môi trƣờng

    + y khoa

    +  lối sống

    Ung thƣ

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    14/131Figure 20-20a Molecular Biology of the Cell  (© Garland Science 2008)

    Cancer incidence is related to environmentalinfluences

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    15/131Figure 20-20b Molecular Biology of the Cell  (© Garland Science 2008)

    Cancer incidence is related to environmentalinfluences

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    16/131Figure 11-2 The biology of Cancer (© Garland Science 2007)

    Cigarette consumption and lung cancer 

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    17/131Figure 20-22 Molecular Biology of the Cell  (© Garland Science 2008)

    Some known carcinogens

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    18/131Table 20-1 Molecular Biology of the Cell  (© Garland Science 2008)

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    19/131

    Ung thƣ

    -   Một trong những nguyên nhân gây ra ung thư là do di

    truyền (genetics disease)

    http://www.cancer.gov 

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    20/131

    - Dù là ung thư do đột biến mới trên tế bào sinh dƣỡng

    - Hay ung thư xuất hiện nhiều lần trong cùng một giađình

    - Ung thư là một bệnh di truyền (genetic disease)

    Ung thƣ

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    21/131Figure 20-13 Molecular Biology of the Cell  (© Garland Science 2008)

    Chromosomes from a breast tumor displayingabnormalities in structure and number 

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    22/131Figure 20-5 Molecular Biology of the Cell  (© Garland Science 2008)

    The translocation between chromosome 9 and 22responsible for chronic myelogenous leukemia

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    23/131

    CƠ CHẾ

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    24/131

    Cơ chế

    -  Đột biến gene hoặc bất thƣờng nhiễm sắc thể

    - Các gene liên quan đến ung thư: phát triển, tăng sinhtế bào và điều hòa sự chết chƣơng trình của tế bào không còn đảm bảo hoạt động bình thường nữa

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    25/131

    Cơ chế

    - Các tế bào sinh dưỡng mất khả năng kiểm soát phânbào, tăng sinh quá nhanh hoặc vô hạn

    - Phá vỡ màng đáy, mất đáp ứng với các tín hiệu điềuhòa, mất khả năng gắn kết với các tế bào khác

    -   Rơi vào tuần hoàn, di căn đến các vị trí khác trong cơthể

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    26/131

    TIẾN TRIỂN CỦA UNG THƢ

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    27/131

    Tiến triển của ung thƣ

    - Trong quá trình tiến triển, khối ung thư tích tụ nhiều hƣhại gene và nhiễm sắc thể khác, gây nhiều hậu quảnghiêm trọng:

    +   tăng phân bố mạch vùng ung thư (angiogenesis)

    + thay đổi các tính chất bám dính của tế bào

    +   dẫn đến khối ung thư ngày càng phát triển và di căn

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    28/131

    Figure 20-11 Molecular Biology of the Cell  (© Garland Science 2008)

    Clonal evolution

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    29/131

    Figure 20-11 Molecular Biology of the Cell  (© Garland Science 2014)

    Loss of contact inhibition by cancer cells in cell culture

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    30/131

    Figure 20-14 Molecular Biology of the Cell  (© Garland Science 2008)

    Both increased cell division and decreased apoptosiscan contribute to tumorigenesis

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    31/131

    Figure 20-29 Molecular Biology of the Cell  (© Garland Science 2008)

    Loss of contact inhibition in cell culture

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    32/131

    Figure 20-17 Molecular Biology of the Cell  (© Garland Science 2008)

    Steps in the process of metastasis

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    33/131

    Figure 20-18 Molecular Biology of the Cell  (© Garland Science 2008)

    Colon adenocarcinoma metastasis in the lung

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    34/131

    Figure 20-1 Molecular Biology of the Cell  (© Garland Science 2008)

    Metastasis, PET-CT (position emission tomography  –computed X-ray tomography)

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    35/131

    Figure 20-33 Molecular Biology of the Cell  (© Garland Science 2014)

    An immunodeficient mouse, as used in transplantationassays to test human cancer cells for their ability tofound new tumors

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    36/131

    Figure 20-28 Molecular Biology of the Cell  (© Garland Science 2014)

    Monitoring tumor growth and metastasis in a mousewith a luminescent reporter 

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    37/131

    Figure 20-4 Molecular Biology of the Cell  (© Garland Science 2008)

    The growth of a typical human tumor, such as a tumor of the breast

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    38/131

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    39/131

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    40/131

    Figure 14.45a The Biology of Cancer  (© Garland Science 2007)

    Bone degradation by osteoclasts

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    41/131

    Figure 14.4 The Biology of Cancer  (© Garland Science 2007)

    The invasion – metastatis cascade

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    42/131

    KHUẾCH ĐẠI GENE

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    43/131

    Khuếch đại gene

    -  Một đoạn nhiễm sắc thể được  phóng  đại nhiều lần,trong đoạn này chúng ta tìm thấy nhiều tiền gene sinhung

    -   Đoạn nhiễm sắc thể được phóng đại có thể được quansát thấy như một băng trên nhiễm sắc thể có độ dài bấtthƣờng hoặc có thêm một chromosome rất nhỏ trongbộ nhiễm sắc thể

    -   Cơ chế của hiện tượng phóng đại gene hiện nay chƣađƣợc làm rõ

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    44/131

    Stages in the evolution of cancer 

    Nussbaum. et al, 2008 

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    45/131

    TẾ BÀO GỐC UNG THƢ

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    46/131

    Tế bào gốc ung thƣ

    - Khi dòng tế bào ung thƣ đầu tiên mang tính không ổnđịnh bộ gene (vì có đột biến trong bộ máy phát hiện vàsửa lỗi DNA, đột biến ảnh hưởng cơ chế phân chia bìnhthường của nhiễm sắc thể,...) dòng tế bào này gọi là

    tế bào gốc ung thƣ

    - Là  một  nguồn sản  sinh  nhiều  dòng   thứ  phát.  Cácdòng thứ phát có thể tồn tại song song trong một khối

    u và mang nhiều loại đột biến hay bất thƣờng nhiễmsắc thể khác nhau

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    47/131

    Figure 23-42 Molecular Biology of the Cell  (© Garland Science 2008)

    Cancer stem cell

    C t ll b ibl f t th

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    48/131

    Figure 20-32 Molecular Biology of the Cell  (© Garland Science 2014)

    Cancer stem cells can be responsible for tumor growthand yet remain only a small part of the tumor-cellpopulation

    S ll ifi d i l h i

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    49/131

    https://en.wikipedia.org/wiki/Cancer_stem_cell 

    Stem cell specific and conventional cancer therapies

    C t ll d l

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    50/131

    https://en.wikipedia.org/wiki/Cancer_stem_cell 

    Cancer stem cell model

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    51/131

    TẦN SUẤT

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    52/131

    Tần suất

    - Ung   thư   là  một  trong  những  nhóm  bệnh  thƣờng gặpnhất và nặng nhất gặp trong y khoa

    -   Ở các nuớc phát triển, ung thư xuất hiện:

    + 1/3 dân số

    + 20% nguyên nhân tử vong

    + 10% tổng chi phí y tế+  Chỉ khoảng 10% các loại ung thư là di truyền

    Th h ll k f

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    53/131

    The hallmarks of cancer 

    Molecular biology of cancer, mechanisms, targets and therapeutics

    Th ti t ti f th h ll k f

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    54/131

    Therapeutic targeting of the hallmarks of cancer 

    Hanahan and Weinberg .2011.Cell.144,646-674

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    55/131

    BẢN CHẤT DI TRUYỀN UNG THƢ

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    56/131

    Bản chất di truyền của ung thƣ

    - Gene liên quan đến quá trình sinh ung thư:

    + gene sinh ung (oncogene):

    - gene tiền sinh ung (proto-oncogene)

    + gene ức chế ung (tumor suppressor gene):

    - gene giữ cổng (gatekeeper)

    - gene bảo vệ (caretaker)

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    57/131

    Bản chất di truyền của ung thƣ

    - Các gene liên quan  đến  ung   thư  có  tần suất  khôngcao hơn các gene bình thường

    -   Nhưng mỗi đột biến của các gene này đều có khả năngđưa đến sự phát triển của một khối u

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    58/131

    GENE SINH UNG

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    59/131

    Gene sinh ung

    - Là một alen đột biến của tiền gene sinh ung (proto-oncogene)

    -   Tiền gene sinh ung vốn là một loại gene bình thường,có  chức năng  quan   trọng  trong sinh  trƣởng  và  sinhtồn của tế bào

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    60/131

    Gene sinh ung

    - Nhóm gene này gồm các gene:

    +  tổng hợp tín hiệu tăng sinh tế bào

    +   tổng hợp   các protein   quyết định   quá trình   chếtchƣơng trình của tế bào

    +  tổng hợp các yếu tố sao mã cho các gene tăng sinh tếbào

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    61/131

    GENE ỨC CHẾ UNG

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    62/131

    Gene giữ cổng

    - Là  gene  kiểm  soát  sự tăng  sinh  của tế  bào   tại  cácđiểm kiểm soát (checkpoint)  của  chu trình  tế bào, chophép   tế   bào   hoặc đi   vào phân chia   hoặc phải chếtchương trình tùy vào nhu cầu phát triển bình thường của

    mô và tình trạng "khỏe mạnh" của tế bào

    - Khi các gene này không hoàn thành nhiệm vụ, các tếbào sẽ tăng sinh nhiều, tích tụ và phát triển thành khối

    ung thƣ

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    63/131

    Gene bảo vệ

    -  Bảo vệ sự toàn vẹn của bộ gene

    - Nhóm gene này  gồm   các gene   tổng hợp  các proteinphát hiện và sửa chữa các đột biến, các protein điềuhòa quá trình phân chia nhiễm sắc thể trong nguyênphân, các protein thuộc quá trình chết chƣơng trìnhcủa tế bào

    - Khi các gene bảo vệ không hoạt động tốt, các đột biếntích  tụ  ngày càng  nhiều   trong các gene sinh ung vàgene giữ cổng, sẽ đưa đến phát triển ung thƣ

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    64/131

    ONCOGENE vs.

    TUMOR SUPPRESSOR GENE

    Cancer-critical mutations fall into two readily

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    65/131

    Figure 20-27 Molecular Biology of the Cell  (© Garland Science 2008)

    Cancer-critical mutations fall into two readilydistinguishable categories, dominant and recessive

    Proto-oncogenes

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    66/131

    Proto-oncogenes

    Nussbaum. et al, 2008 

    Chromosome translocations

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    67/131

    Chromosome translocations

    Nussbaum. et al, 2008 

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    68/131

    Mechanisms of tumorigenesis by oncogenes of

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    69/131

    Mechanisms of tumorigenesis by oncogenes of various classes

    Nussbaum. et al, 2008 

    Amplified chromosomal regions and the genes

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    70/131

    Table 4.3 The Biology of Cancer  (© Garland Science 2007)

    Amplified chromosomal regions and the genes

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    71/131

    UNG THƢ CÓ TÍNH GIA ĐÌNH

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    72/131

    Ung thƣ có tính gia đình

    - Trên bệnh nhân

    - Trên gia đình bệnh nhân

    Comparison of mendelian and sporadic forms of

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    73/131

    Comparison of mendelian and sporadic forms of cancers

    Nussbaum. et al, 2008 

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    74/131

    Ung thƣ có tính gia đình

    -   Ung thƣ gia đình đột biến gene sinh ung: gene RET 

    trong bệnh u đa tuyến nội tiết type 2, ung thư tủy tuyến

    giáp

    -   Ung thƣ gia đình đột biến gene ức chế ung: u nguyên

    bào võng mạc (retinoblastoma), hội chứng Li-Fraumeni

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    75/131

    RETINOBLASTOMA

    Chromosomal localization of the  Rb  locus

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    76/131

    Figure 7.10 The Biology of Cancer  (© Garland Science 2007)

    Retinoblastoma in a young girl

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    77/131

    y g g

    Nussbaum. et al, 2008 

    Chart of the major signaling pathways relevant to cancer in

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    78/131

    Figure 20-37 Molecular Biology of the Cell  (© Garland Science 2008)

    human cells, indicating the cellular locations of some of theproteins modified by mutation in cancers

    The pathway by which Rb controls cell cycle entry

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    79/131

    Figure 20-38a Molecular Biology of the Cell  (© Garland Science 2008)

    contains both proto-oncogenes and tumor suppressor genes

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    80/131

    Ung thƣ cá thể hay ung thƣ do đột biến mới

    -   Ung thƣ do đột biến mới của tiền sinh ung: ung thư

    máu   mạn   tính dòng   tủy,   lympho   của xương   hàm

    (Burkitt’s lymphoma), đột biến gene mã hóa telomerase

    -   Ung thƣ do đột biến mới của gene ức chế ung: gene

    TP53 và RB1 là hai gene ức chế ung thường phát hiệnthấy mất chức năng trong nhiều loại ung thư mới, không

    có tính gia đình

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    81/131

    PHILADELPHIA CHROMOSOME

    A typical karyotype from a patient with chronic

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    82/131

    myelogenous leukemia

    The Basic Science of Oncology, 5 h edition, Ian F. Tannock et al., McGraw-Hill Education, 2013

    Nomenclature for chromosomes and their 

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    83/131

    abnormalities

    The Basic Science of Oncology, 5 h edition, Ian F. Tannock et al., McGraw-Hill Education, 2013

    The Philadelphia chromosome translocation,

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    84/131

    t(9;22)(q34;q11)

    Nussbaum. et al, 2008 

    The conversion of the   Ab l   proto-oncogene into ani ti t ith h i l

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    85/131

    Figure 20-51 Molecular Biology of the Cell  (© Garland Science 2008)

    oncogene in patients with chronic myelogenousleukemia

    Formation of the  br c-abl   oncogene

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    86/131

    Figure 4.15a The Biology of Cancer  (© Garland Science 2007)

    The chemical structure of Gleevec, which was developed toi hibi h i ki i i f h B Abl f i

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    87/131

    Figure 16.10a The Biology of Cancer  (© Garland Science 2007)

    inhibit the tyrosine kinase activity of the Bcr-Abl fusionprotein active in chronic myelogenous leukemia (CML)

    How Gleevec blocks the activity of Bcr-Abl protein and

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    88/131

    Figure 20-52c Molecular Biology of the Cell  (© Garland Science 2008)

    halts chronic myeloid leukemia

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    89/131

    BURKITT’S LYMPHOMA

    Burkitt’s lymphoma incidence in Africa

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    90/131

    Figure 4.12 The Biology of Cancer  (© Garland Science 2007)

    Figure 24.22 Chromosomal translocation in Burkitt’s lymphoma.

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    91/131

    Molecular Cell Biology, 7 th edition

    Chromosomal translocations in Burkitt’s lymphomas

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    92/131

    Figure 4.13a The Biology of Cancer  (© Garland Science 2007)

    Chromosomal translocations in Burkitt’s lymphomas

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    93/131

    Figure 4.13b The Biology of Cancer  (© Garland Science 2007)

    Common chromosomal abnormalities in lymphoid andl id li i

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    94/131

    myeloid malignancies

    The Basic Science of Oncology, 5 h edition, Ian F. Tannock et al., McGraw-Hill Education, 2013

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    95/131

    p53

    Modes of action of the p53 tumor suppressor 

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    96/131

    Figure 20-40 Molecular Biology of the Cell  (© Garland Science 2008)

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    97/131

    CÁC LOẠI UNG THƢ THƢỜNG GẶP

    Các loại ung thƣ thƣờng gặp

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    98/131

    Các loại ung thƣ thƣờng gặp

    -   Ung thƣ vú:

    + ung thư vú gia đình và gene BRCA1 và BRCA2 

    + ung thư vú do đột biến mới

    -   Ung thƣ đại tràng:

    + ung thư đại tràng polyp gia đình không polyp gia  đình(hereditary nonpolyposis colon cancer, HNPCC)

    + ung thư đại tràng không có tính gia đình

    Các loại ung thƣ thƣờng gặp

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    99/131

    Các loại ung thƣ thƣờng gặp

    -   Hội chứng mất ổn định nhiễm sắc thể:

    +   thiếu máu Fanconi

    +  hội chứng Bloom

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    100/131

    UNG THƢ VÚ

    Breast cancer risks

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    101/131

    Nussbaum. et al, 2008 

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    102/131

    UNG THƢ ĐẠI TRÀNG

    Colorectal cancer risks

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    103/131

    Table 20-2 Molecular Biology of the Cell  (© Garland Science 2008)

    Colon of familial adenomatous polyposis coli patientcompared with normal colon

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    104/131

    Figure 20-46 Molecular Biology of the Cell  (© Garland Science 2008)

    compared with normal colon

    Chromosome complements (karyotypes) of coloncancers showing different kinds of genetics instability

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    105/131

    Figure 20-47 Molecular Biology of the Cell  (© Garland Science 2008)

    cancers showing different kinds of genetics instability

    Suggested typical sequence of genetic changesunderlying the development of a colorectal carcinoma

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    106/131

    Figure 20-48 Molecular Biology of the Cell  (© Garland Science 2008)

    underlying the development of a colorectal carcinoma

    Stages in the evolution of colon cancer, serving asa model more generally for cancer evolution

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    107/131

    a model more generally for cancer evolution

    Nussbaum. et al, 2008 

    Schematic diagram of the interaction between theproduct of the APC gene and β-catenin

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    108/131

    product of the APC gene and β-catenin

    Nussbaum. et al, 2008 

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    109/131

    CHẨN ĐOÁN DI TRUYỀN VÀ

    THAM VẤN DI TRUYỀN UNG THƢ

    Chẩn đoán   di   truyền   và tham   vấn   diề

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    110/131

    truyền ung thƣ

    1. Xét nghiệm gene   BRCA1  và   BRCA2  trong ung thƣ

    vú: giải trình tự gene tìm đột biến, tầm soát cho dân số

    chung, cho bệnh nhân ung thư vú

    2. Xét nghiệm cho ung thƣ đại tràng không polyp gia

    đình

    3. Xác định phổ biểu hiện gene đặc trƣng cho khối u

    trong chẩn đoán và điều trị ung thƣ

    Tumor marker 

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    111/131

    http://edusanjalbiochemist.blogspot.com/2013/07/tumor-marker-introduction.html 

    1. Enzymes

    2. Hormones

    3. Oncofetal antigens, like AFP, CEA, and PSA

    4. Cell surface markers

    5. Genetic markers

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    112/131

    Dấu ấn ung thƣ

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    113/131

    Công  nghệ sinh học  trên người và động vật, Phan Kim Ngọc, NXBGD, 2006.

    Schematic of an idealized gene expression   profilingexperiment of eight samples and 100 genes

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    114/131

    experiment of eight samples and 100 genes

    Nussbaum. et al, 2008 

    Comparative genomic hybridization for detection of theDNA changes in tumor cells

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    115/131

    Figure 20-35a Molecular Biology of the Cell  (© Garland Science 2008)

    DNA changes in tumor cells

    Comparative genomic hybridization for detection of theDNA changes in tumor cells

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    116/131

    Figure 20-35b Molecular Biology of the Cell  (© Garland Science 2008)

    DNA changes in tumor cells

    Stratifying breast cancers using functional genomics

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    117/131

    Figure 16.4a The Biology of Cancer  (© Garland Science 2007)

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    118/131

    CÂU HỎI TỰ LƢỢNG GIÁ

    CÂU HỎI TỰ LƢỢNG GIÁ

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    119/131

    Ự Ợ

    1.  Về tần suất của ung thư, phát biểu nào sau đây đúngnhất:

     A. Ung thư là bệnh lý nặng, điều trị khó, tỉ lệ tử vong caonên gây  sợ  hãi,  thật   ra  tần suất của  nhóm  bệnh  này

    không quá caoB. Ung thư là nhóm bệnh có tần suất chung khoảng 10%

    C.  Sống đến một độ tuổi quá cao, hầu hết dân số đều sẽmắc bệnh ung thư

    D. Ung   thư   là nhóm  bệnh thường gặp nhất, khoảng  1/3dân số mắc bệnh

    E. Ung thư gồm quá nhiều loại nên tần suất chung khôngthể ước tính được

    CÂU HỎI TỰ LƢỢNG GIÁ

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    120/131

    Ự Ợ

    1.  Về tần suất của ung thư, phát biểu nào sau đây đúngnhất:

     A. Ung thư là bệnh lý nặng, điều trị khó, tỉ lệ tử vong caonên gây  sợ  hãi,  thật   ra  tần suất của  nhóm  bệnh  này

    không quá caoB. Ung thư là nhóm bệnh có tần suất chung khoảng 10%

    C.  Sống đến một độ tuổi quá cao, hầu hết dân số đều sẽmắc bệnh ung thư

    D. Ung   thư   là nhóm  bệnh thường gặp nhất, khoảng  1/3dân số mắc bệnh

    E. Ung thư gồm quá nhiều loại nên tần suất chung khôngthể ước tính được

    CÂU HỎI TỰ LƢỢNG GIÁ

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    121/131

    Ự Ợ

    2.   Về tính di truyền của ung thư:

     A. Ung thư là do đột biến tế bào sinh dưỡng, là bệnh lýmắc phải chứ không di truyền

    B. Ung thư có liên quan đến hư hại NST hoặc gene, nêntất cả đều di truyền qua các thế hệ

    C.  Một số  gia  đình  có  sẵn một đột biến  gene, là  cơ địatăng nguy cơ phát triển ung thư

    D. Nghiên cứu di truyền của ung thư là không cần thiết vìphương pháp điều trị của ung thư có di truyền và khôngdi truyền là như nhau

    E.   Khoảng 50% các bệnh ung thư là có tính di truyền

    CÂU HỎI TỰ LƢỢNG GIÁ

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    122/131

    Ự Ợ

    2.   Về tính di truyền của ung thư:

     A. Ung thư là do đột biến tế bào sinh dưỡng, là bệnh lýmắc phải chứ không di truyền

    B. Ung thư có liên quan đến hư hại NST hoặc gene, nêntất cả đều di truyền qua các thế hệ

    C.  Một số  gia  đình  có  sẵn một đột biến  gene, là  cơ địatăng nguy cơ phát triển ung thư

    D. Nghiên cứu di truyền của ung thư là không cần thiết vìphương pháp điều trị của ung thư có di truyền và khôngdi truyền là như nhau

    E.   Khoảng 50% các bệnh ung thư là có tính di truyền

    CÂU HỎI TỰ LƢỢNG GIÁ

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    123/131

    Ự Ợ

    3. Tiền gene sinh ung có các tính chất sau đây, TRỪ MỘT:

     A. Là các gene có chức năng bình thường, chỉ  khi bị độtbiến sẽ trở thành gene sinh ung

    B. Là tên gọi chung một nhóm gene có nhiều chức năngđa dạng

    C. Bao gồm các gene quan trọng trong điều hòa hệ thốngmiễn dịch

    D. Bao gồm các gene quan trọng trong kích thích tăng sinhtế bào

    E. Bao   gồm   các gene quan   trọng   trong quá trình   chếtchương trình của tế bào

    CÂU HỎI TỰ LƢỢNG GIÁ

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    124/131

    Ự Ợ

    3. Tiền gene sinh ung có các tính chất sau đây, TRỪ MỘT:

     A. Là các gene có chức năng bình thường, chỉ  khi bị độtbiến sẽ trở thành gene sinh ung

    B. Là tên gọi chung một nhóm gene có nhiều chức năngđa dạng

    C. Bao gồm các gene quan trọng trong điều hòa hệ thốngmiễn dịch

    D. Bao gồm các gene quan trọng trong kích thích tăng sinhtế bào

    E. Bao   gồm   các gene quan   trọng   trong quá trình   chếtchương trình của tế bào

    CÂU HỎI TỰ LƢỢNG GIÁ

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    125/131

    Ự Ợ

    4. Gene giữ cổng là gene:

     A. Có chức năng bảo vệ sự nguyên vẹn của tế bào, chốnglại tác động của các yếu tố sinh ung

    B. Có chức năng trung hòa các chất oxy hóa mạnh có thểlàm hư hại DNA

    C. Là các gene kiểm soát, định hướng hướng biệt hóa củacác dòng tế bào

    D. Là một nhóm trong số những gene sinh ungE. Là các gene kiểm soát sự tăng sinh tế bào tại các điểm

    kiểm soát của chu trình tế bào

    CÂU HỎI TỰ LƢỢNG GIÁ

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    126/131

    Ự Ợ

    4. Gene giữ cổng là gene:

     A. Có chức năng bảo vệ sự nguyên vẹn của tế bào, chốnglại tác động của các yếu tố sinh ung

    B. Có chức năng trung hòa các chất oxy hóa mạnh có thểlàm hư hại DNA

    C. Là các gene kiểm soát, định hướng hướng biệt hóa củacác dòng tế bào

    D. Là một nhóm trong số những gene sinh ungE. Là các gene kiểm soát sự tăng sinh tế bào tại các điểm

    kiểm soát của chu trình tế bào

    CÂU HỎI TỰ LƢỢNG GIÁ

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    127/131

    5. Một gene có vai trò then chốt trong kiểm soát chu trình tếbào   tại điểm  nút G0. Gene này  bị đột biến mất chứcnăng, hậu quả thường gặp là:

     A. Chu trình tế bào dài ra so với bình thườngB. Chu trình tế bào thu ngắn lại so với bình thường

    C.  Tế bào ngưng tăng sinh

    D.  Tế bào chết chương trình

    E.   Tế bào tăng sinh dù không có tín hiệu điều hòa

    CÂU HỎI TỰ LƢỢNG GIÁ

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    128/131

    5. Một gene có vai trò then chốt trong kiểm soát chu trình tếbào   tại điểm  nút G0. Gene này  bị đột biến mất chứcnăng, hậu quả thường gặp là:

     A. Chu trình tế bào dài ra so với bình thườngB. Chu trình tế bào thu ngắn lại so với bình thường

    C.  Tế bào ngưng tăng sinh

    D.  Tế bào chết chương trình

    E.   Tế bào tăng sinh dù không có tín hiệu điều hòa

    TÀI LIỆU THAM KHẢO

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    129/131

    1. Di   truyền   y  học,  Trần  Công  Toại, Vũ  Phi Yên   (chủbiên), NXB Hồng Đức, 2013.

    2. Ung thƣ học đại cƣơng, Nguyễn Bá Đức (chủ biên),

    NXBGD Việt Nam, 2011.

    3. Molecular Biology of THE CELL, 5th edition, Alberts B.et al., Garland Science, 2008.

    4. Essential Cell Biology,   3rd edition, Alberts B. et al.,Garland Science, 2009.

    TÀI LIỆU THAM KHẢO

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    130/131

    5. The biology of CANCER,   Weinberg R.A., GarlandScience, 2006.

    6. Thompson & Thompson Genetics in Medicine,   7th

    edition. Nussbaum. et al., Saunders, 2009.

    7. USMLE Road Map: Genetics,   Jr., George Sack,McGraw-Hill Medical, 2008.

    8. http://www.insidecancer.org

    9. http://www.cancer.gov

  • 8/18/2019 Di Truyen Ung Thu

    131/131

    XIN CHÂN THÀNH CÁM ƠNĐịa chỉ liên lạc

    TS. Phạm Ngọc Khôi