Embed Size (px)
Citation preview
Diagnoza szkód związanych z używaniem
alkoholu wśród dorosłych mieszkańców
Radomia.
1
Spis treści
ROZDZIAŁ IWprowadzenie......................................................................................................................................3Cele.......................................................................................................................................................5
ROZDZIAŁ IIDIAGNOZA PROBLEMU ALKOHOLOWEGO NA TERENIE MIASTA RADOMIAa) Dane lokalne.....................................................................................................................................6Bezrobocie jako główny czynnik powodujący występowanie problemów alkoholowych..................7Punkty sprzedaży alkoholu...................................................................................................................9Dostępność ekonomiczna i fizyczna alkoholu w Polsce i Radomiu...................................................11Populacje osób, u których występują różne kategorie problemów alkoholowych.............................15Przedstawienie danych otrzymanych od Miejskiej Komendy Policji w Radomiu.............................16
ROZDZIAŁ IIIALKOHOL A ZDROWIESzkody zdrowotne związane z przewlekłym piciem alkoholu:..........................................................19Najczęstsze następstwa nadużywania alkoholu..................................................................................22
ROZDZIAŁ IVZASOBY LOKALNE UMOŻLIWIAJĄCE PROWADZENIE DZIAŁALNOŚCI PROFILAKTYCZNEJ I REHABILITACYJNEJ1. Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Radomiu...................................262. Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Radomiu.........................................................................28
ROZDZIAŁ VProfilaktyka........................................................................................................................................32
ROZDZIAŁ VIPodsumowanie....................................................................................................................................38
2
Na zlecenie Urzędu Miasta w Radomiu, zespół pracowników i studentów Instytutu Politologii
UKSW wykonał diagnozę dotyczącą problemu używania alkoholu wśród dorosłych mieszkańców
Radomia.
W rozdziale I przedstawiamy ogólny zarys problemu alkoholowego. Rozdział II poświęcamy
diagnozie lokalnych problemów miasta Radomia. Zaczęłyśmy od przedstawienia ogólnych danych
dotyczących miasta Radomia. Następnie przechodzimy do takich zagadnień jak: bezrobocie jako
główny czynnik powodujący występowanie problemów alkoholowych, punkty sprzedaży alkoholu,
dostępność ekonomiczna i fizyczna alkoholu w Polsce i Radomiu oraz populacje osób, u których
występują różne kategorie problemów alkoholowych. Rozdział ten kończymy analizą danych
otrzymanych od Miejskiej Komendy Policji w Radomiu. W rozdziale III zajmiemy się problemem
wpływu alkoholu na nasze zdrowie. Przedstawimy szkody zdrowotne związane z przewlekłym
piciem alkoholu oraz najczęstsze następstwa nadużywania alkoholu. W rozdziale IV
postanowiłyśmy skupić się na zasobach lokalnych umożliwiających prowadzenie działalności
profilaktycznej i rehabilitacyjnej. Omówiłyśmy zakres działania oraz cele Gminnej Komisji
Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Radomiu oraz Miejskiego Ośrodka Pomocy
Społecznej w Radomiu. W rozdziale V przedstawiamy profilaktykę.
ROZDZIAŁ I
WPROWADZENIE
Ważnym problemem społecznym w skali całego kraju jak i lokalnej społeczności jest zapobieganie
problemom zdrowotnym i społecznym jakie powoduje używanie i nadużywanie alkoholu. Problemy
wynikłe z używania substancji zmieniających świadomość dotyczą nie tylko osób uzależnionych
lub osób sięgających po nie zbyt często. Ogólnie rzecz ujmując, następstwa społeczne dotyczą
między innymi życia rodzinnego i relacji międzyludzkich, a w przypadku osób dorosłych także
wychowywania dzieci i funkcjonowania zawodowego. Do społecznych konsekwencji należy
zaliczyć również skutki wypadków drogowych, przestępstwa popełniane przez osoby uzależnione
pozostające pod wpływem środków odurzających. Wielu dorosłych nadużywając alkoholu
powoduje cierpienia swoich dzieci oraz odbiera im poczucie bezpieczeństwa. Wielu młodych ludzi
upijając się traci szansę na zdrowy rozwój i niszczy swoje życie. Napoje alkoholowe należą do
najpowszechniej spożywanych dóbr konsumpcyjnych. Jednakże jest to towar szczególnego ryzyka.
3
Według Światowej Organizacji Zdrowia alkohol znajduje się na trzecim miejscu wśród czynników
ryzyka dla zdrowia populacji. Ponad 60 rodzajów chorób i urazów ma związek ze spożywaniem
alkoholu.
Niewłaściwe korzystanie z tej substancji prowadzi więc do wielu negatywnych konsekwencji,
szkód. Do najważniejszych problemów alkoholowych można zaliczyć:
• Samozniszczenie osób uzależnionych od alkoholu
• Uszkodzenia zdrowia u dorosłych osób nadmiernie pijących
• Uszkodzenia rozwoju psychofizycznego pijącej młodzieży
• Szkody występujące u członków rodzin z problemem alkoholowym
• Alkoholowa dezorganizacja środowiska pracy i bezrobotnych
• Naruszenia prawa i porządku przez osoby nietrzeźwe
• Naruszenia prawa związane z handlem napojami alkoholowymiźródło: PARPA
1. Zadania związane z prowadzeniem działań profilaktycznych i rozwiązywaniem problemów
alkoholowych należą do zadań własnych gmin zgodnie z art. 4.1 ust. 1 ustawy o
wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (zwanej dalej ustawą) z dnia
26 października 1982 r. (Dz. U. z 2007 r. Nr 70, poz. 473 z późn. zm.).
Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (art. 4.1 ust. 1) nakłada na
gminę obowiązek podejmowania następujących działań:
• Zwiększanie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób
uzależnionych od alkoholu;
• Udzielanie rodzinom, w których występują problemy alkoholowe, pomocy
psychospołecznej i prawnej, a w szczególności ochrony przed przemocą w rodzinie;
• Prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej w zakresie
rozwiązywania problemów alkoholowych i przeciwdziałania narkomanii, a w
szczególności dla dzieci i młodzieży, w tym prowadzenie pozalekcyjnych zajęć
sportowych, a także działań na rzecz dożywiania dzieci uczestniczących w
pozalekcyjnych programach opiekuńczo – wychowawczych i socjoterapeutycznych;
• Wspomaganie działalności instytucji, stowarzyszeń i osób fizycznych, służącej
rozwiązywaniu problemów alkoholowych;
4
• Podejmowanie interwencji w związku z naruszaniem przepisów określonych w
art.13.1 i 15 Ustawy oraz występowanie przed sądem w charakterze oskarżyciela
publicznego;
• Ustalanie szczegółowych zasad wydawania i cofania zezwoleń na prowadzenie
sprzedaży napojów alkoholowych przeznaczonych do spożycia na miejscu lub poza
miejscem sprzedaży oraz kontrola przestrzegania zasad obrotu tymi napojami;
2. Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi wskazuje źródła
pozyskiwania środków finansowych na realizację w/w zadań. Środki te pochodzą z opłat za
korzystanie z zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych (art. 11.1 ustawy). Opłata ta
stanowi dochód gminy, który w całości jest przekazywany na realizację w/w zadań.
3. Zgodnie z art. 18.2 cytowanej ustawy dochody z opłat za korzystanie z zezwoleń na
sprzedaż napojów alkoholowych wykorzystywane będą na realizację gminnych programów
profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych i nie mogą być przeznaczone na
inne cele.
CELE
Projekt ma być środkiem inicjującym działania, które może podjąć miasto Radom w celu:
a) zapobiegania powstaniu problemów alkoholowych i zagrożeń społecznych w mieście Radom:
- zwiększenie liczby gminnych programów uwzględniając diagnozę lokalnych problemów i potrzeb
w zakresie profilaktyki rozwiązywania problemów alkoholowych,
- ograniczenie przypadków nielegalnej reklamy i promocji napojów alkoholowych,
- podwyższenie progu wiekowego inicjacji alkoholowej,
b) ograniczenia populacji osób pijących ryzykownie i szkodliwie :
- wspieranie zatrudnienia socjalnego,
- wspomaganie działalności instytucji, stowarzyszeń i osób fizycznych służącej rozwiązywaniu
problemów alkoholowych,
- zmniejszanie rozmiarów naruszeń prawa w związku z handlem napojami alkoholowymi,
c) zwiększenia skuteczności oddziaływań w zakresie profilaktyki problemów alkoholowych:
- kształtowanie postaw prozdrowotnych,
- kształtowanie postaw społecznych ważnych dla profilaktyki problemowej,
5
- zwiększenie ilości osób podejmujących leczenie we wczesnej fazie choroby alkoholowej,
- zwiększenie stabilności i bezpieczeństwa środowiska rodzinnego,
- przeciwdziałanie przemocy w rodzinie,
- wzrost wiedzy mieszkańców na temat negatywnych konsekwencji sięgania po środki
uzależniające.
ROZDZIAŁ II
DIAGNOZA PROBLEMU ALKOHOLOWEGO NA TERENIE MIASTA RADOM
a) Dane lokalne
Radom – miasto na prawach powiatu to druga pod względem wielkości aglomeracja na terenie
Mazowsza. Zajmuje powierzchnię 112 km2 , wg stanu na dzień 31 grudnia 2010 roku, zamieszkuje
222.496 mieszkańców, wśród których 177,598 osób to mieszkańcy powyżej 18 roku życia. Radom
należy do miast o poważnym potencjale gospodarczym i wysokim poziomie wykształcenia
mieszkańców. Ważnym argumentem przemawiającym na korzyść lokowania biznesu w Radomiu
jest dogodność położenia w odległości zaledwie 100 km na południe od Warszawy. Radom jest
przykładem ekspansji sektora prywatnego oraz zmian zachodzących w strukturze własnościowej.
Miasto jest na Mazowszu największym po Warszawie ośrodkiem akademickim. W mieście działa
kilkanaście szkół wyższych. Łączna liczba studentów tych szkół dochodzi do 30 tys. Profil
nauczania dostosowuje się do aktualnych potrzeb rynku pracy.
Istotne informacje demograficzne (2009 r.)
Powierzchnia: 112 km2
Stan ludności:
•Ogółem - 223 397
•Kobiety - 116 867
•Mężczyźni - 106 530
Ludność w wieku produkcyjnym:
•Ogółem - 145 391
•Kobiety - 74 561
•Mężczyźni - 70 830http://www.radom.pl/page/1103,bezrobocie.html
6
http://www.radom.pl/page/1103,bezrobocie.html
Bezrobocie jako główny czynnik powodujący występowanie problemów alkoholowych
http://www.radom.pl/page/1103,bezrobocie.html
7
http://www.radom.pl/page/1103,bezrobocie.html
http://www.radom.pl/page/1103,bezrobocie.html
8
http://www.radom.pl/page/1103,bezrobocie.html
Bezrobocie jako najważniejszy problem społeczny w swych konsekwencjach niesie za sobą szereg
negatywnych skutków rozszerzających się na inne płaszczyzny życia ludzkiego. Należą do nich nie
tylko spadek stopy życiowej ze względu na negatywne konsekwencje przekładające się wprost na
budżet domowy, ale również takie zjawiska jak: poczucie bezradności, brak motywacji do
kolejnych poszukiwań na rynku pracy, niskie poczucie własnej wartości, depresje. Wszystkie te
negatywne konsekwencje wpływają niewątpliwie na sferę emocji i przyczyniają się do częstszego
sięgania po alkohol celem rozładowania negatywnych napięć, co niesie za sobą problemy
alkoholowe a w przypadku kontynuowania tego typu zachowań dochodzi do uzależnienia.
Punkty sprzedaży alkoholu.
Istotną rolę w regulowaniu rynku napojów alkoholowych pełnią lokalne samorządy. W ich
kompetencji leżą bowiem regulacje dotyczące dostępności fizycznej alkoholu. Samorządowe
uchwały określają zasady usytuowania punktów sprzedaży trunków oraz jej limity. W ich gestii leży
także wydawanie zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych. Poniżej przedstawiamy dane
dotyczące punktów sprzedaży znajdujących się na terenie miasta Radom.
9
Limit punktów sprzedaży na dzień 31.12.2010 r. wynosił 550 punktów:
• 350 punktów sprzedaży napojów alkoholowych przeznaczonych do spożycia poza miejscem
sprzedaży (sklepy);
• 200 punktów sprzedaży napojów alkoholowych przeznaczonych do spożycia w miejscu
sprzedaży (lokale gastronomiczne);
Liczba punktów sprzedaży napojów alkoholowych na dzień 31.12.2010 r.
Na terenie Radomia znajduje się łącznie 652 punkty sprzedaży alkoholu. W tym 437 punktów, w
których alkohol sprzedawany jest do spożycia poza miejscem sprzedaży (sklepy) a w 215 punktach
prowadzona jest sprzedaż napojów alkoholowych przeznaczonych do spożycia w miejscu sprzedaży
(lokale gastronomiczne).
Alkohol o zawartości powyżej 18% jest sprzedawany w 306 sklepach i w 93 lokalach
gastronomicznych.
Dostępność alkoholu – Radom
a)Sklepy
10
550
437
306
Limit pkt. sprzedaży sklepyLiczba sklepówLiczba sklepów sprzedających alkohol o zawartości powyżej 18%
b)Lokale gastronomiczne
Dostępność ekonomiczna i fizyczna alkoholu w Polsce i Radomiu
2009: większa akcyza, mniejsze spożycie alkoholu
Spożycie alkoholu w 2009 r. wyniosło 9,06 litra 100% alkoholu na jednego mieszkańca, co oznacza
spadek o ponad 0,5 l w odniesieniu do roku poprzedniego. To pierwsza od 6 lat sytuacja
zmniejszenia spożycia w odniesieniu do roku poprzedniego. Analiza danych wskazuje na wyraźną
korelację tej zmiany z wprowadzeniem podwyżek akcyzy na alkohol. Na początku 2009 r.
podniesiono akcyzę – przerywana linia pionowa na wykresie – na napoje spirytusowe (o ok. 9%)
oraz wino (o ok. 16,5%), a w marcu na piwo (o 13,6%).
11
200
215
93
Limit lokali gastronomicznychLiczba punktów sprzedaży alkocholu w lokalach gastronomicznychLiczba punktów sprzedaży alkocholu o zawartości powyżej 18% w lokalach gastronomicznych
źródło: http://www.mz.gov.pl/wwwfiles/ma_struktura/docs/projekt_prof_alkoh_07092010pop.pdf
Jak widać na powyższym wykresie wahania poziomu spożycia są ściśle związane z polityką
akcyzową państwa. W latach 1998–2000 wielkość spożycia utrzymywała się na podobnym
poziomie, nieznacznie powyżej 7 l w przeliczeniu na stuprocentowy alkohol na jednego
mieszkańca. Lata 2001 i 2002 to spadek spożycia do poziomu 6,63 i 6,93 l. Jednak od roku 2003
(po obniżce akcyzy na napoje spirytusowe w roku 2002 – ciągła linia pionowa na wykresie) notuje
się stały, wyraźny wzrost ilości wypijanego alkoholu, aż do 9,58 l w 2008 r.
Regulowanie dostępności ekonomicznej i dostępności fizycznej to najskuteczniejszy
instrument oddziaływania na poziom spożycia alkoholu
Według wszelkich dostępnych badań najskuteczniej na poziom spożycia alkoholu wpływają dwa
czynniki – dostępność ekonomiczna i fizyczna. Mówiąc prościej: istotne jest czy alkohol to produkt
relatywnie tani czy drogi (np. w odniesieniu do przeciętnego wynagrodzenia) i czy zakup alkoholu
jest łatwy czy trudny (liczba punktów sprzedaży).
Przez niemal całą dekadę alkohol stawał z roku na rok towarem relatywnie tańszym, tzn.
rosła siła nabywcza przeciętnego wynagrodzenia w przeliczeniu na poszczególne rodzaje alkoholu.
W 1998 r. za średnią pensję można było kupić 504 butelki piwa, w 2008 r. już 1094 butelki. W
przypadku wódki liczby te to odpowiednio: w 1998 r. 56 butelek i w 2008 r. 158 butelek. I jeszcze
wino: w 2008 r. za średnią pensję można było kupić 368 butelek, w porównaniu ze 147 butelkami w
1998 r.
12
Dostępność ekonomiczna alkoholu (pokazana na kolejnym wykresie) jest wciąż duża, choć
zaobserwowano tu ostatnio pewne zmiany. W wyniku podwyższenia w 2009 r. podatku
akcyzowego na alkohol (i wraz z nim wzrostu cen) zmniejszyła się nieco ekonomiczna
dostępność piwa (o 2,8%) oraz wina (o 6%), ale nadal utrzymana została tendencja wzrostowa
w przypadku wódki (wzrost o 0,6%).
źródło: http://www.mz.gov.pl/wwwfiles/ma_struktura/docs/projekt_prof_alkoh_07092010pop.pdf
Poza dostępnością ekonomiczną ważnym czynnikiem wpływającym na wysokość spożycia
alkoholu jest większa fizyczna możliwość jego nabycia, czyli większa liczba punktów sprzedaży
napojów alkoholowych (dostępność fizyczna). Poniższy wykres pokazuje wzrost liczby punktów
sprzedaży na przestrzeni ostatnich 11 lat oraz zmniejszenie się liczby mieszkańców, która przypada
na jeden punkt sprzedaży.
Źródło: http://www.mz.gov.pl/wwwfiles/ma_struktura/docs/projekt_prof_alkoh_07092010pop.pdf
13
Refleksji wymaga obserwowana od kilku lat zmiana w strukturze spożycia alkoholu
w Polsce. Niepokoi przede wszystkim to, że ponad 1/3 konsumpcji przypada w ostatnich latach na
wyroby spirytusowe i proporcja ta zwiększała się do 2008 r., a w 2009 r. udział napojów
wysokoprocentowych w strukturze pozostał na poziomie porównywalnym do 2008 r. Nadal
zmniejsza się udział wina. Piwo stanowi ponad 55% spożywanego alkoholu. Spadek udziału wina
w strukturze spożycia napojów alkoholowych pokazuje, jak ważnym narzędziem w polityce
alkoholowej jest regulacja podatku akcyzowego.
Najwyższy procentowo wzrost akcyzy na wino w 2009 r. spowodował też najwyższy procentowo
wzrost cen (średnio o 12%, gdy cena wódki wzrosła o 5%, a piwa o 9%) oraz obniżenie spożycia
(dostaw na rynek kraju) również o 12% w odniesieniu do poprzedniego roku (dostawy wódki
zmniejszyły się o 6%, a piwa o prawie 9,7%). Zmiany w strukturze spożycia napojów
alkoholowych w ciągu 12 lat pokazuje poniższy wykres, opracowany na podstawie danych
Głównego Urzędu Statystycznego:
źródło: http://www.mz.gov.pl/wwwfiles/ma_struktura/docs/projekt_prof_alkoh_07092010pop.pdf
14
Dostępność fizyczna alkohol - Radom
Populacje osób, u których występują różne kategorie problemów alkoholowych (dane szacunkowe)
W Polsce 38,6 mln
W mieście Radomiu
Liczba osób uzależnionych od alkoholu ok. 2% populacji Ok 800 tys ok. 4 tys.
Dorośli żyjący w otoczeniu alkoholika (współmałżonkowie, rodzice)
ok. 4% populacjiok. 1,5 mln ok. 8 tys.
Dzieci wychowujące się w rodzinie alkoholików
ok. 4% populacjiok. 1,5 mln ok. 8 tys.
Osoby pijące szkodliwie 5 – 7 % populacji ok. 2 – 2,5 mln
ok. 11 – 15 tys.
15
20102006
0
100
200
300
400
500
600
700 652
629
331 359
399
325
557
695
Liczba punktów sprzedażyLiczba mieszkanców przypadająca na jeden punkt sprzedażyLiczba punktów sprzedaży napojów alkoholowych o zawartości alkoholu powyżej 18%.Liczba mieszkańców przypadająca na jeden punkt sprzedaży napojów alkoholowych o zawartości alkoholu powyżej 18%
Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Radomiu w 2010 r.
•Rozpatrzyła – 2,126 spraw
•Zmotywowała – 868 osób do podjęcia dobrowolnego leczenia odwykowego
•Skierowała – 208 wniosków do sądu o nałożenie obowiązku leczenia odwykowego
•Skierowała – 24 wnioski do prokuratury w sprawie przemocy w rodzinie
•Skierowała – 32 wnioski do sądu o wszczęcie postępowania opiekuńczego
•Zaopiniowała – 254 wnioski dotyczące wydania zezwoleń na sprzedaż i podawanie napojów
alkoholowych
•Przeprowadziła – 717 kontroli
W 2010 r. w Pomieszczeniach dla osób zatrzymanych przy KMP w Radomiu zatrzymano do
wytrzeźwienia 2,444 osób w tym:
mężczyźni → 2,256,➢ kobiety → 160,➢
nieletni chłopcy → 28➢
W 2010 r. z pomocy materialnej MOPS w Radomiu z powodu uzależnienia lub nadużywania
alkoholu przez co najmniej jednego członka rodziny skorzystało 716 osób.
Wysokość środków finansowych przeznaczonych przez MOPS w Radomiu na pomoc rodzinom z
problemem alkoholowym wynosiła 2,213,113,79 zł
Przedstawienie danych otrzymanych od Miejskiej Komendy Policji w Radomiu
Z informacji uzyskanych z Miejskiej Komendy Policji w Radomiu wynika, że na terenie Miasta
Radom dochodziło do następujących zdarzeń związanych ze spożyciem alkoholu:
Art. 178a. § 1. Kodeksu Karnego
- Kto, znajdując się w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego, prowadzi
pojazd mechaniczny w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym, podlega grzywnie, karze
ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
591 osób popełniło 610 przestępstw
16
343 osób podejrzanych popełniło 360 przestępstw, w tym służby, które zatrzymały to 223-
Wydział Ruchu Drogowego, 91- Wydział Patrolowo- Interwencyjny, 10- Dzielnicowi, 7 – służba
kryminalna.
Art. 178a. § 2. Kodeksu Karnego
Kto, znajdując się w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego, prowadzi na
drodze publicznej lub w strefie zamieszkania inny pojazd niż określony w § 1,podlega grzywnie,
karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.
248 osób popełniło 250 przestępstw, w tym 138- Wydział Patrolowo- Interwencyjny, 71-
Wydział Ruchu Drogowego,35 – Dzielnicowi.
Wiek podejrzanego
wiek 17 -20 21-24 25-29 30-39 40-49 50-59 60
Ogółem 25 60 98 141 123 113 31
§ 1 18 44 77 89 62 43 10
§ 2 7 16 21 52 61 70 21
Dane statystyczne z Wydziału Ruchu Drogowego.
Art. 87§ 1 i 2. Kodeksu Wykroczeń- 210 osób zatrzymano po użyciu alkoholu w I półroczu 2011
roku
§ 1. kto, znajdując się w stanie po użyciu alkoholu lub podobnie działającego środka, prowadzi
pojazd mechaniczny w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym, podlega karze aresztu albo
grzywny nie niższej niż 50 złotych.
§ 2. Kto, znajdując się w stanie po użyciu alkoholu lub podobnie działającego środka, prowadzi na
drodze publicznej lub w strefie zamieszkania inny pojazd niż określony w § 1,podlega karze aresztu
do 14 dni albo grzywny.
Art. 178 § 1 i 2. Kodeksu Karnego 789 osób zatrzymano w stanie nietrzeźwości w I półroczu
2011 rokuźródło: dane statystyczne Komenda Miejska Policji w Radomiu
17
ROZDZIAŁ III
Alkohol a zdrowie
Bezpośrednie efekty działania alkoholu w wybranych tkankach i na różne funkcje naszego ciała:
1. Układ pokarmowy - Po spożyciu alkohol trafia do przewodu pokarmowego, gdzie jest
wchłaniany i metabolizowany. Alkohol ma właściwości drażniące. Pobudza wydzielanie
soku żołądkowego. Zbyt duża ilość alkoholu powoduje: przewlekłe stany zapalne błon
śluzowych jamy ustnej, przełyku, żołądka i dwunastnicy, zaburzenia perystaltyki jelit oraz
upośledzenie wchłaniania, stany zapalne trzustki i wątroby (stłuszczenie, zwłóknienie i
marskość) i inne
2. Układ krążenia - Alkohol wypity w ilościach umiarkowanych zwiększa przepływ krwi
przez naczynia na powierzchni skóry. Naczynia te rozszerzają się, co powoduje iluzoryczne
poczucie ciepła, jednocześnie jednak powoduje niebezpieczne wychłodzenie ciała. Duże
ilości alkoholu mogą podnosić ciśnienie krwi, co z kolei zwiększa ryzyko zawału serca.
Wysokie stężenie alkoholu we krwi może stać się przyczyna niebezpiecznych zaburzeń
rytmu serca, mogących wywołać nawet zgon.
3. Wątroba - U każdego pijącego, nawet niezbyt duże ilości alkoholu, może dochodzić do
odkładania tłuszczu w komórkach wątroby. Kiedy alkohol pojawia się we krwi cała
czynność wątroby koncentruje się na metabolizowaniu alkoholu, co powoduje zahamowanie
innych procesów, w tym utrzymywania właściwego poziomu cukru we krwi. Jeśli poziom
niedocukrzenia będzie się zwiększał, w konsekwencji pojawi się śpiączka. Oczywiście u
osób stale nadużywających alkoholu ten proces nastąpi szybciej. Alkohol zaburza również
funkcjonowanie systemu odpowiedzialnego m.in. za metabolizm leków, stad spożywanie
alkoholu i niektórych leków grozić może poważnymi konsekwencjami z uwagi na to, że nie
są one w dostatecznie szybkim tempie wydalane z organizmu i może dojść do efektu
kumulacji.
4. Układ nerwowy - Alkohol wywiera na ośrodkowy układ nerwowy działanie depresyjne,
zmniejszając aktywność mózgu, przy czym nie wszystkie obszary mózgu reagują na alkohol
jednakowo. Nasilenie skutków picia jest bezpośrednio związane z poziomem cukru we krwi,
a wiec i w mózgu. W zależności od ilości spożytego alkoholu, płci i czasu, który upłynął od
momentu spożycia alkoholu, możemy wyliczyć stężenie alkoholu we krwi. Poszczególnym
poziomom stężenia alkoholu we krwi odpowiadają określone zmiany w zachowaniu
człowieka, związane ze zmianami w funkcjonowaniu ośrodkowego układu nerwowego,
18
którego kolejne ośrodki podlegają hamowaniu (ośrodek czucia, ruchu), następuje też
upośledzenie pamięci, rozchwianie uczuć. Przy dalszym wzroście stężenia alkoholu we krwi
popada się w otępienie, niemal całkowicie wyłączone zostaje czucie.
Szkody zdrowotne związane z przewlekłym piciem alkoholu:1. Alkohol a przewód pokarmowy - Długotrwałe oddziaływanie alkoholu na błonę śluzowa
może prowadzić do zmian funkcjonalnych, a w konsekwencji do zniszczenia struktury
błony. Zmiany funkcjonalne i uszkodzenie śluzówki jelit upośledza trawienie i wchłanianie
substancji odżywczych, powodując niedożywienie i utratę wagi.
Wśród szkodliwych skutków możemy wymienić:
• uszkodzenia gruczołów ślinowych,
• zapalenie języka i jamy ustnej,
• próchnicę, choroby dziąseł, prowadzące często do utraty uzębienia,
• zwiększone zagrożenie rakiem przełyku,
• krwawienie z górnego odcinka przewodu pokarmowego,
• zanik błony śluzowej żołądka,
• upośledzenie w zakresie wytwarzania kwasu żołądkowego,
• zapalenie błony śluzowej żołądka,
• zwolniona perystaltyka żołądka, tym samym opóźnienia w jego opróżnianiu,
• upośledzenie wchłaniania jelitowego,
• zmniejszenie wchłaniania wody i sodu, zmniejszenie przyswajania węglowodanów, białek
i tłuszczy w dwunastnicy, witamin B1, B12 i kwasu foliowego (niedokrwistość),
• upośledzenie pracy jelit, co powoduje biegunkę,
• niedożywienie.
Alkohol odgrywa istotna rolę w rozwoju nowotworów w obrębie przewodu pokarmowego.
Nadużywanie alkoholu związane jest z powstawaniem raka języka, krtani i gardła, raka przełyku, a
także jelita grubego i odbytnicy.
Uszkodzenia trzustki związane z piciem alkoholu- występuje udowodniony związek pomiędzy
nadużywaniem alkoholu a uszkodzeniem trzustki, najczęściej alkoholowym zapaleniem trzustki. U
osób z przewlekłym zapaleniem tego organu wzrasta ryzyko raka trzustki. Przewlekle zapalenie
trzustki także w ciągu około 5–6 lat od początku choroby prowadzi do cukrzycy .
19
Uszkodzenie wątroby spowodowane alkoholem- wątroba jest szczególnie podatna na
uszkodzenie, ponieważ jest głównym miejscem metabolizowania alkoholu. Wyróżnia się trzy fazy
alkoholowej choroby wątroby: stłuszczenie; alkoholowe zapalenie wątroby i marskość wątroby,
fazy te mogą współwystępować.
Współczynnik umieralności pacjentów, u których występuje jednocześnie marskość i zapalenie
wątroby wynosi 60% w ciągu 4 lat, przy czym większość zgonów następuje w ciągu 12 miesięcy od
rozpoznania .
• Stłuszczenie wątroby jest stanem odwracalnym, zwykle ustępuje po zaprzestaniu picia.
• Alkoholowe zapalenie wątroby charakteryzuje się zmianami zapalnymi i martwicą tkanki wątroby.
Stan zapalny może być odwracalny po zaprzestaniu picia, ale w ciężkich przypadkach prowadzi do
zgonu. Występuje u 50% osób nadużywających alkoholu.
• Alkoholowa marskość wątroby jest najbardziej zaawansowaną formą uszkodzenia wątroby,
występuje u 15–30% osób nadużywających alkoholu. Zwykle kończy się zgonem z powodu
powikłań, jednak zachowanie abstynencji może zwolnić ten proces.
Alkohol a serce i układ krwionośny- nadużywanie alkoholu może wywołać szereg chorób takich
m. in. jak:
• miokardiopatia alkoholowa – uszkodzenie mięśnia sercowego nie będące następstwem
niedokrwienia i stanowi do 45% wszystkich przypadków, często prowadząc do niewydolności serca
i śmierci,
• zaburzenia rytmu serca - dwa najczęściej spotykane rodzaje zaburzeń rytmu serca będące
następstwem nadużywania alkoholu to migotanie przedsionków i stanowiący zagrożenie dla życia
częstoskurcz komorowy; komorowe zaburzenia rytmu serca mogą być przyczyna nagłego zgonu,
• choroba niedokrwienna serca - u osób okresowo nadużywających alkoholu ryzyko zgonu z
powodu zawału serca jest sześciokrotnie wyższe niż u osób pijących w sposób umiarkowany,
• udar mózgu – nadużywanie alkoholu może zwiększać ryzyko jego wystąpienia,
• nadciśnienie tętnicze- jest wywoływane lub nasilane przez nadużywanie alkoholu.
Alkoholowe zaburzenia neurologiczne- z ostrą lub przewlekłą reakcją na nadużywanie alkoholu
związane są różnorodne zaburzenia neurologiczne takie jak: ostre zatrucie alkoholem spowodowane
jego wysokim poziomem w surowicy, zespół odstawienny przejawiający się drżeniami
mięśniowymi, drgawkami, omamami lub majaczeniem, zaburzenia odżywiania, alkoholowy zespół
20
płodowy związany z używaniem alkoholu przez ciężarną matkę, otępienie alkoholowe, zanik
mózgu, zwyrodnienie móżdżkowe.
Alkohol a układ odpornościowy- osoby nadużywające alkoholu często zapadają na choroby
zakaźne i nowotwory, co sugeruje, że alkohol upośledza funkcje układu odpornościowego. Osoby
nadużywające alkoholu częściej zapadają na takie choroby, jak:
• zapalenie płuc,
• gruźlica,
• zakażenia krwi,
• choroby układu moczowego,
• bakteryjne zapalenie otrzewnej,
• ropne zakażenia skóry i tkanki podskórnej,
• zapalenie opon mózgowych.
Wpływ alkoholu na układ wewnątrzwydzielniczy- przy ocenie wpływu alkoholu na równowagę
hormonalną należy uwzględnić wiele czynników takich, jak: długość i wzór picia, poziom
intoksykacji (zatrucia), współistniejące problemy zdrowotne, np. niedożywienie i dysfunkcje
wątroby. Alkohol oddziałuje nie tylko na syntezę i uwalnianie hormonów, ale także na ich transport,
oddziałuje na tkanki i cały proces metabolizmu.
Mogą w związku z tym występować takie zaburzenia, jak:
• u mężczyzn atrofia jąder, impotencja, utrata libido,
• u kobiet w wieku rozrodczym zaburzenia cyklu miesiączkowego, a także wcześniejsze
wystąpienie menopauzy, upośledzenie płodności poprzez utrudnienie zajścia w ciąże lub poronienia
samoistne, zwiększone ryzyko raka sutka,
• osłabienie wydzielania hormonu stymulującego tarczycę.
Osłabienie układu kostnego (złamania)
Zaburzenia w gospodarce minerałowej
Zaburzenia w gospodarce hormonalnej
KOBIETY W CIĄŻY
Najpoważniejszym następstwem dla płodu, picia alkoholu w ciąży jest Alkoholowy Zespół
Płodowy (zmiany w wyglądzie fizycznym, opóźnienie w rozwoju).
W Polsce brakuje badań dotyczących tego tematu -> brak odpowiedniego przygotowania
położników.
21
KOBIETY
Następstwa u nich występujące (częściej z racji na płeć)
Uszkodzenia:
• wątroby,
• trzustki,
• układu sercowo-naczyniowego
• szkieletu, mięśni
Występują u nich: wyższa umieralność, samobójstwa itd.
Kobiety nadużywające alkoholu uzyskują gorsze wyniki psychomotoryczne i pamięci.
NADUMIERALNOŚĆ
Osoby nadużywające alkoholu żyją krócej średnio o 10 – 20 lat od przewidywanego
Samobójstwa w tej grupie występują od 3 do 9 razy częściej
ZDROWA DAWKA – WHO
Kobiety – 20 gr, Mężczyźni – 40 gr. (nie częściej niż 5 razy w tygodniu)
NAJCZĘSTSZE NASTĘPSTWA NADUŻYWANIA ALKOHOLU
• Konflikty z rodziną
• Konflikty z prawem
• Zaniedbywanie obowiązków zawodowych
• Nie wywiązywanie się z ról społecznych
Rozsądne, ryzykowne i szkodliwe picie alkoholu
Dawki alkoholu, co do których można przyjąć, iż nie powodują szkód zdrowotnych, lub też
minimalnie wpływają na powstawanie takich szkód w organizmie dorosłego człowieka, określone
zostały przez WHO po serii długoletnich badań. Jest to 20 gramów czystego alkoholu dla kobiety
dziennie i 40 gramów dla mężczyzny, wypijanego nie częściej niż pięć razy w tygodniu. Można
zatem przyjąć – choć polscy eksperci są zdania, że stosowanie takich dawek w dłuższym okresie
może doprowadzić do wystąpienia szkód zdrowotnych, w tym uzależnienia od alkoholu – że dawki
te wyznaczają międzynarodowy standard tzw. rozsądnego picia.
Użyteczność definicji ilościowych rozsądnego (umiarkowanego) picia podważa fakt, że dana ilość
22
alkoholu może w rożny sposób oddziaływać na rożnych ludzi. Eksperci zajmujący się problemami
alkoholowymi posługują się określeniem „picie ryzykowne”. To co dla większości populacji jest
piciem rozsądnym, dla niektórych może już być piciem ryzykownym. Termin „picie ryzykowne”
oznacza picie alkoholu w zbyt dużych dawkach i w niewłaściwych okolicznościach. „Ryzykiem”
jest tu wysokie prawdopodobieństwo bycia ofiarą lub spowodowania wypadku pod wpływem
alkoholu, a także przemieszczenia się do kategorii osób pijących szkodliwie lub też kategorii
uzależnionych od alkoholu.
Niewłaściwe okoliczności spożywania alkoholu to przede wszystkim: zbyt młody wiek konsumenta
(tj. przed zakończeniem okresu dojrzewania), okres ciąży i karmienia, stany chorobowe, zażywanie
różnych leków, prowadzenie pojazdów mechanicznych.
Picie szkodliwe, inaczej używanie szkodliwe, dawniej określane jako „nadużywanie”,
uwzględniane jest jako rozpoznanie (F10.1) w Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób, Urazów i
Przyczyn Zgonów – ICD 10 (International Classification of Diseases,). Definiowane jest ono jako
picie alkoholu i związane z tym jednoczesne występowanie szkód zarówno w sferze somatycznej,
jak i w obszarze psychospołecznego funkcjonowania jednostki (konflikty z rodziną, prawem,
zaniedbywanie obowiązków zawodowych, nie wywiązywanie się z ról społecznych (np.
rodzicielskich). Innymi słowy, picie szkodliwe to picie alkoholu wystawiające na szwank zarówno
zdrowie fizyczne jak i psychiczne pacjenta lecz nie noszące jeszcze cech uzależnienia. Populacja
osób używających alkoholu w Polsce, czyli pijących szkodliwie, szacowana jest przez
ekspertów na około 3 mln osób.
Uzależnienie od alkoholu
Zespół uzależnienia od alkoholu (F10.2), zgodnie z kryteriami zawartymi w międzynarodowej
klasyfikacji chorób ICD10leży definiować jako wystąpienie przynajmniej trzech z
następujących objawów w okresie przynajmniej jednego miesiąca lub w ciągu ostatniego roku w
kilkukrotnych okresach krótszych niż miesiąc:
• silne pragnienie lub poczucie przymusu picia („głód alkoholowy”),
• upośledzenie zdolności kontrolowania zachowań związanych z piciem (upośledzenie
zdolności powstrzymywania się od picia, trudności w zakończeniu picia, trudności w
ograniczaniu ilości wypijanego alkoholu),
• fizjologiczne objawy zespołu abstynencyjnego w sytuacji ograniczenia lub przerywania
picia (drżenie, nadciśnienie tętnicze, nudności, wymioty, biegunka, bezsenność, niepokoj, w
krańcowej postaci majaczenie drżenne) lub używanie alkoholu w celu uwolnienia się od
23
objawów abstynencyjnych,
• zmieniona (najczęściej zwiększona) tolerancja alkoholu, potrzeba spożywania zwiększonych
dawek dla osiągnięcia oczekiwanego efektu,
• koncentracja życia wokół picia kosztem innych zainteresowań i obowiązków,
• uporczywe picie alkoholu mimo oczywistych dowodów występowania szkodliwych
następstw picia.Źródło: http://www.parpa.pl/download/rozdzial03.pdf
24
http://www.tipps.pl/negatywny-wplyw-alkoholu-na-zdrowie-czlowieka/
25
ROZDZIAŁ IV
ZASOBY LOKALNE UMOŻLIWIAJĄCE PROWADZENIE DZIAŁALNOŚCI PROFILAKTYCZNEJ I REHABILITACYJNEJ
1. Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Radomiu.
Działa na mocy Ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi z dnia 26.
X. 1982 r. (Dz. U. Nr 35 poz. 230 z późniejszymi zmianami). Prezydenci miast powołują gminne
komisje rozwiązywania problemów alkoholowych, w szczególności inicjujące działania w zakresie
określonym w ust. 1 oraz podejmujące czynności zmierzające do orzeczenia o zastosowaniu wobec
osoby uzależnionej od alkoholu obowiązku poddania się leczeniu w zakładzie lecznictwa
odwykowego).
W skład gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych wchodzą osoby przeszkolone
w zakresie profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych.
Prowadzenie działań związanych z profilaktyką i rozwiązywaniem problemow alkoholowych oraz
integracji społecznej osób uzależnionych od alkoholu należy do zadań własnych gmin. W
szczególności:
1. zwiększenie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzależnionych od
alkoholu,
2. udzielanie rodzinom, w których występują problemy alkoholowe, pomocy psychospołecznej
i prawnej, a w szczególności ochrony przed przemocą w rodzinie
3. prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej w zakresie
rozwiązywania problemów alkoholowych i przeciwdziałania narkomanii, w szczególności
dla dzieci i młodzieży, w tym prowadzenie pozalekcyjnych zajęć sportowych, a także
działań na rzecz dożywiania dzieci uczestniczących w pozalekcyjnych programach
opiekuńczo - wychowawczych i socjoterapeutycznych,
4. wspomaganie działalności instytucji, stowarzyszeń i osob fizycznych, służącej
rozwiązywaniu problemow alkoholowych,
5. wspieranie zatrudnienia socjalnego poprzez organizowanie i finansowanie centrow
26
integracji społecznej.
6. Przyjmuje zgłoszenia o przypadku wystąpienia nadużywania alkoholu z jednoczesnym
wystąpieniem przesłanek z art. 24 z ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu
alkoholizmowi.
7. Wzywa na rozmowę osobę co do której wpłynęło zgłoszenie i motywuje do leczeniu
odwykowego.
8. Zaprasza do współpracy rodzinę osoby zgłoszonej
9. W celu diagnozowania oraz zapobiegania zjawiskom patologii współpracuje z prokuraturą,
sądem, kuratorami, Policją, Strażą Miejską, Ośrodkiem Interwencji Kryzysowej, Miejskiej
Ośrodkiem Pomocy Społecznej w Radomiu, przychodniami odwykowymi
10. Kontroluje podmioty gospodarcze, prowadzące sprzedaż napojów alkoholowych,
przeznaczonych do spożycia w miejscu lub poza miejscem sprzedaży w zakresie
przestrzegania zasad i warunków korzystania z zezwoleń
11. Opiniuje lokalizacje punktów sprzedaży napojów alkoholowych zgodnie z zapisami Rady
Miejskiej dot. ustalenia zasad usytuowania punktów sprzedaży napojów alkoholowych na
teranie miasta Radom.
12. Inicjuje postępowania opiekuńcze w sprawach dzieci z rodzin dotkniętych chorobą
alkoholową.
13. Podejmuje działania z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie, profilaktyki szkolnej
i rodzinnej oraz pomocy dzieciom z rodzin z problemem alkoholowym.
14. Uczestniczy w szkoleniach przeznaczonych dla Członków Gminnej Komisji
Rozwiązywania Problemów Alkoholowych
15. Pokrywa koszty sądowe.
16. Ze swojej działalności Komisja sporządza roczne sprawozdanie, które przekłada do
wiadomości Rady miejskiej do dnia 31 marca następnego roku.
Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w celu realizacji zadań pracuje
w zespołach stałych oraz doraźnych:
• zespół ds. orzekania o leczeniu i interwencji środowiskowej,
• zespół ds. profilaktyki,
• zespół ds. przemocy,
• zespół ds. kontroli punktów sprzedaży alkoholu,
• zespół ds. organizacji pozarządowych
27
2. Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Radomiu.
Jednostka w systemie pomocy społecznej. Są one miejscem pierwszego kontaktu osob
poszukujących pomocy społecznej. Zgodnie z prawem działają w każdej gminie. Kierują osoby
potrzebujące do domów pomocy społecznej lub kwalifikują do wypłaty zasiłku. A przede
wszystkim prowadzą szeroko zakrojoną pracę socjalną z ludźmi dotkniętymi patologią,
marginalizacją, wykluczeniem lub niedostosowanie społecznym.
Zakres działania: Pomoc społeczna umożliwia przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych tym,
którzy nie są w stanie sami ich pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości.
Wspiera ich w wysiłkach zmierzających do zaspokojenia niezbędnych potrzeb i umożliwia im życie
w warunkach odpowiadających godności człowieka. Zadaniem pomocy społecznej jest także
zapobieganie trudnym sytuacjom życiowym przez podejmowanie działań zmierzających do
usamodzielnienia osób i rodzin oraz ich integracji ze środowiskiem.
Komu przysługuje prawo do pomocy społecznej ?
Prawo do pomocy społecznej przysługuje osobom i rodzinom, ktore znajdują się w trudnej dla nich
sytuacji w szczególności z powodu:
• ubóstwa,
• sieroctwa,
• bezdomności,
• niepełnosprawności,
• długotrwałej lub ciężkiej choroby,
• przemocy w rodzinie,
• potrzeby ochrony macierzyństwa lub wielodzietności,
• bezradności w sprawach opiekuńczo - wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa
domowego, zwłaszcza w rodzinach niepełnych lub wielodzietnych,
• trudności w integracji osób, które otrzymały status uchodźcy,
• trudności w przystosowaniu do życia po zwolnieniu z zakładu karnego,
28
• alkoholizmu lub narkomanii,
• zdarzenia losowego i sytuacji kryzysowej,
• klęski żywiołowej lub ekologicznej,
• lub innych okoliczności uzasadniających udzielenie pomocy społecznej.
Inne ośrodki lokalne:
• Placówki oświatowe.
• Miejska Komenda Policji w Radomiu.
• Poradnia Uzależnień
• Organizacje Pozarządowe.
• Poradnia Psychologiczno - Pedagogiczna
• Ośrodek Wsparcia Rodziny „ Caritas” w Radomiu.
Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej swoje zadania realizuje za pośrednictwem odpowiednich
działów i komórek organizacyjnych, do których m.in. należą:
DZIAŁ OBSŁUGI MIESZKAŃCA
Do jego zadań należy m.in.:
- przyjmowanie wniosków w zakresie świadczeń realizowanych przez Ośrodek,
- prowadzenie rejestracji przepływu dokumentów między działami Ośrodka,
- wydawanie zaświadczeń o korzystaniu ze świadczeń pomocy społecznej,
- wydawanie druków i raportów ubezpieczonych.
DZIAŁ PRACY SOCJALNEJ
Do jego podstawowych zadań należy:
- dokonywanie oceny zjawisk rodzących zapotrzebowanie na świadczenia pomocy społecznej,
- przeprowadzanie wywiadów środowiskowych, kompletowanie dokumentów oraz podejmowanie
innych niezbędnych czynności związanych ze świadczeniem różnorodnych form pomocy,
- prowadzenie pracy socjalnej,
- aktywizowanie społeczności lokalnych w ramach programu Centrum Aktywności Lokalnej,
29
- inicjowanie ruchów samopomocowych i obywatelskich,
promowanie działań wolontarystycznych,
- współpraca z lokalnymi instytucjami i organizacjami, w tym pozarządowymi oraz kościelnymi.
W ramach Działu Pracy Socjalnej funkcjonuje 10 Zespołów Pracy Socjalnej zlokalizowanych w
różnych częściach miasta, aby ułatwić mieszkańcom kontakt z pracownikami socjalnymi. Do zadań
zatrudnionych tam pracowników socjalnych należy m.in. udzielanie pomocy w zaspakajaniu
podstawowych potrzeb bytowych, rozwiązywaniu problemów oraz przeciwdziałanie negatywnym
zjawiskom w środowisku lokalnym.
Ponadto w ramach Działu Pracy Socjalnej funkcjonuje:
- Zespół ds. Strategii i Doradztwa Metodycznego
Do jego podstawowych zadań należy:
- prowadzenie szkoleń dla pracowników socjalnych z zakresu pracy socjalnej,
- konsultacje i doradztwo metodyczne,
- koordynacja programu Centrum Aktywności Lokalnej,
- bieżąca ocena realizacji zadań i projektów,
-przygotowywanie materiałów informacyjnych i promocyjnych.
ZESPÓŁ PROFILAKTYKI RODZINNEJ I OPIEKI NAD DZIECKIEM
Zajmuje się organizowaniem i finansowaniem opieki zastępczej, budowaniem indywidualnych
programów usamodzielniania wychowanków placówek opiekuńczo - wychowawczych i rodzin
zastępczych; pracą socjalną z rodzinami zastępczymi i rodzicami biologicznymi w celu powrotu
dziecka do rodziny; kierowaniem usamodzielniających się wychowanków do mieszkania
chronionego oraz ich wspieraniem.
DZIAŁ REALIZACJI POMOCY
Zajmuje się w szczególności wydawaniem decyzji przyznających lub odmawiających świadczenia
30
pomocy społecznej. Ponadto zajmuje się sporządzaniem bilansu potrzeb oraz sprawuje nadzór nad
prawidłowym wykorzystaniem budżetu.
DZIAŁ DODATKÓW MIESZKANIOWYCH
Zajmuje się m.in.: kompletowaniem i opracowywaniem dokumentacji oraz wydawaniem decyzji
dot. przyznania dodatków mieszkaniowych, sporządzaniem bilansu potrzeb środków finansowych
na dodatki mieszkaniowe oraz analizą obciążeń mieszkaniowych na terenie Radomia.
DZIAŁ ŚWIADCZEŃ RODZINNYCH
Zajmuje się przyjmowaniem wniosków, wydawaniem decyzji dotyczących świadczeń rodzinnych,
egzekucją należności nienależnie pobranych niektórych świadczeń rodzinnych, sporządzaniem
bilansów potrzebnych środków finansowych na realizację zadań.
DZIAŁ USŁUG OPIEKUŃCZYCH I POMOCY STACJONARNEJ
Zajmuje się zapewnianiem pomocy domowej w formie usług opiekuńczych osobom potrzebującym
wsparcia w zakresie zaspakajania codziennych potrzeb życiowych, opieki higienicznej i pielęgnacji,
kontaktu z otoczeniem; zapewnianiem specjalistycznych usług opiekuńczych dostosowanych do
szczególnych potrzeb, wynikających ze schorzeń lub niepełnosprawności; kierowaniem osób
wymagających całodobowej opieki do domów pomocy społecznej oraz kierowaniem osób
niepełnosprawnych intelektualnie do środowiskowego domu samopomocy.
DZIAŁ REHABILITACJI OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH
Zajmuje się działaniami, które mają na celu rehabilitację zawodową i społeczną osób
niepełnosprawnych. Zadania są realizowane m.in. poprzez: organizowanie warsztatów terapii
zajęciowej, turnusów rehabilitacyjnych oraz zespołów ćwiczeń. Ponadto podejmowane są działania
zmierzające do ograniczenia skutków niepełnosprawności i likwidacji barier architektonicznych.
Dział realizuje również zadania wchodzące w zakres rehabilitacji zawodowej, której celem jest
ułatwienie i utrzymanie odpowiedniego zatrudnienia i awansu zawodowego osobom
niepełnosprawnym poprzez umożliwienie korzystania z poradnictwa zawodowego i pośrednictwa
pracy.
31
MIEJSKI ZESPÓŁ DS. ORZEKANIA O NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI
Orzeka o stopniu niepełnosprawności do celów poza rentowych (np.: w celu skorzystania z ulg
komunikacyjnych, podatkowych, zatrudnienia, uczestnictwa w terapii zajęciowej itp.). Ponadto do
zadań Zespołu należy ustalanie uprawnień dzieci do zasiłku pielęgnacyjnego poprzez orzeczenie
niepełnosprawności.
Źródło: http://www.mops.radom.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=22&Itemid=26
ROZDZIAŁ V
Profilaktyka:
1. Poprawa funkcjonowania rodziny dotkniętej problemami picia szkodliwego i uzależnienia
od alkoholu
- szkolenie pracowników lecznictwa odwykowego i pracowników socjalnych ośrodków pomocy
społecznej pracy z rodziną z problemem alkoholowym. Szkolenia te mogą być wykonane między
innymi przez:
a) podjednostki Ministerstwa Zdrowia (PARPA)
b) MOPS
c) Instytut Psychologii Zdrowia
d) Fundacja ETOH
Picie szkodliwe - Opisywane jest jako wzorzec picia, który już powoduje szkody zdrowotne,
fizyczne bądź psychiczne; ale również psychologiczne i społeczne, przy czym nie występuje
uzależnienie od alkoholu. Robocza definicja Światowej Organizacji Zdrowia określa picie
szkodliwe w następujący sposób: picie szkodliwe to regularne średnie spożywanie alkoholu w ilości
ponad 40 g czystego alkoholu dziennie przez kobietę i ponad 60 g dziennie przez mężczyznę, przy
jednoczesnym łącznym spożyciu 210 g lub więcej w tygodniu przez kobiety i 350g i więcej w
tygodniu przez mężczyzn. Jako picie szkodliwe określane jest też spożywanie każdej ilości
alkoholu przez: kobiety w ciąży, matki karmiące, chorych przewlekle, osoby przyjmujące leki,
osoby starsze.
Uzależnienie - Zespół uzależnienia od alkoholu to kompleks zjawisk fizjologicznych,
behawioralnych i poznawczych, wśród których picie alkoholu dominuje nad innymi zachowaniami,
które miały poprzednio dla pacjenta większą wartość. Głównym objawem zespołu uzależnienia jest
32
pragnienie alkoholu (często silne, czasami przemożne). Na ostateczne rozpoznanie uzależnienia
pozwala identyfikacja trzech lub więcej następujących cech lub objawów występujących łącznie
przez pewien czas w ciągu ostatniego roku (picia):
1. Silne pragnienie lub poczucie przymusu picia („głód alkoholowy”).
2. Upośledzona zdolność kontrolowania zachowań związanych z piciem, (trudności w unikaniu
rozpoczęcia picia, trudności w zakończeniu picia do wcześniej założonego poziomu, nieskuteczność
wysiłków zmierzających do zmniejszenia lub kontrolowania picia).
3. Fizjologiczne objawy stanu odstawienia pojawiającego się, gdy picie alkoholu jest ograniczane
lub przerywane (drżenie mięśniowe, nadciśnienie tętnicze, nudności, wymioty, biegunki,
bezsenność, rozszerzenie źrenic, wysuszenie śluzówek, wzmożona potliwość, zaburzenia snu,
niepokój, drażliwość, lęki, padaczka poalkoholowa, omamy wzrokowe lub słuchowe, majaczenie
drżenne) albo używanie alkoholu lub pokrewnie działającej substancji (np. leków) w celu
złagodzenia ww. objawów, uwolnienia się od nich lub uniknięcia ich.
4. Zmieniona (najczęściej zwiększona) tolerancja alkoholu (ta sama dawka alkoholu nie przynosi
oczekiwanego efektu) potrzeba spożycia większych dawek dla wywołania oczekiwanego efektu.
5. Z powodu picia alkoholu - narastające zaniedbywanie alternatywnych źródeł przyjemności lub
zainteresowań, zwiększona ilość czasu przeznaczona na zdobywanie alkoholu lub jego picie, bądź
uwolnienia się od następstw jego działania.
6. Uporczywe picie alkoholu mimo oczywistych dowodów występowania szkodliwych następstw
picia (picie alkoholu, mimo że charakter i rozmiary szkód są osobie pijącej znane lub można
oczekiwać, że są znane).
2. Zmniejszenie spożycia napojów alkoholowych i zmiana struktury spożycia (dostępność
ekonomiczna → istotne jest czy alkohol to produkt relatywnie tani czy drogi np. w odniesieniu
do przeciętnego wynagrodzenia i czy zakup alkoholu jest łatwy czy trudny - liczba punktów
sprzedaży i dostępność fizyczna → większa liczba punktów sprzedaży napojów alkoholowych.)
3. Zwiększenie liczby gminnych programów uwzględniając diagnozę lokalnych problemów i
potrzeb w zakresie profilaktyki rozwiązywania problemów alkoholowych,
- wprowadzenie edukacji i wsparcia w zakresie sporządzania diagnozy lokalnych problemów i
potrzeb (dokonać tego może Wydział Zdrowia i Polityki Społecznej Urzędu Miejskiego w Radomiu
ściśle współpracując z Gminną Komisją Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz służbami
publicznymi miasta Radom, w celu dokładniejszej analizy zebranych danych)
33
1.Zwiększenie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzależnionych od
alkoholu
- wspieranie placówek lecznictwa odwykowego:
Nazwa placówki Adres placówki Typ placówkiSWPZZPOZ Centrum Specjalistycznej
Opieki Ambulatoryjnej „Krychnowice”
Poradnia Terapii Uzależnienia od
Alkoholu i Współuzależnienia
Reja 30
26-600 Radom
048 362 27 89
poradnia/przychodnia terapii
uzależnienia od alkoholu i
współuzależnienia
SWPZZ Psychiatrycznej Opieki
Zdrowotnej Oddział Leczenia
Alkoholowych Zespołów
Abstynencyjnych
Krychnowicka 1
26-607 Radom
048 33 24 566
oddział leczenia
alkoholowych zespołów
abstynencyjnych
SWPZZ Psychiatrycznej Opieki
Zdrowotnej Oddział Terapii Uzależnienia
od Alkoholu
Krychnowicka 1
26-600 Radom
0-48 3324 500
całodobowy oddział terapii
uzależnienia od alkoholu
Centrum Medyczno-Diagnostyczne
Poradnia Leczenia Uzależnień od
Alkoholu
Czerwonego
Krzyża 41
08-110 Siedlce
025 631 08 67
poradnia/przychodnia terapii
uzależnienia od alkoholu i
współuzależnienia
http://www.parpa.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=62&Itemid=79
- rozszerzanie zespołu terapeutycznego
- finansowanie dodatkowych programów terapeutycznych (profilaktyka zapobiegawcza – dzieci
alkoholików)
- przeszkalanie personelu placówek w zakresie wstępnego diagnozowania zjawiska przemocy w
rodzinie (opieka społeczna)
- opłacanie kosztów powoływania biegłych orzekających w przedmiocie uzależnienia
- dofinansowanie zajęć w klubie abstynenckim (prowadzenie większej liczby zajęć)
- zwiększenie finansowania punktów konsultacyjnych (rozpowszechnienie informacji o nich
lokalna prasa, telewizja, internet)
5. Ograniczenie szkód zdrowotnych wynikających z picia szkodliwego i uzależnienia od
alkoholu w tym zmniejszenia odsetka konsumentów spożywających alkohol ryzykownie i
szkodliwie (Ryzykowne spożywanie alkoholu to picie nadmiernych ilości alkoholu
34
(jednorazowo i w określonym przedziale czasu) nie pociągające za sobą aktualnie
negatywnych konsekwencji, przy czym można oczekiwać, że konsekwencje te pojawią się,
o ile obecny model picia alkoholu nie zostanie zmieniony. Robocza definicja Światowej
Organizacji Zdrowia określa picie ryzykowne w następujący sposób: picie ryzykowne to
regularne średnie spożywanie alkoholu w ilości 20–40 g czystego alkoholu dziennie przez
kobietę i 40–60 g dziennie przez mężczyznę, przy jednoczesnym łącznym spożyciu czystego
alkoholu w tygodniu przez kobiety zawierającym się w przedziale 140-209 g, a w przypadku
mężczyzn – 280–349 g.)
- wprowadzenie edukacji publicznej na temat działania alkoholu na organizm i ryzyka szkód
wynikających z różnych wzorów spożywania alkoholu
- zakup materiałów informacyjno – edukacyjnych (plakaty, ulotki)
- utworzenie programów dotyczących w głównej mierze tematyki alkoholizmu (szkód i problemów
z nim związanych) w radio, gazecie i telewizji lokalnej.
- szkolenie lekarzy i pielęgniarek w zakresie rozpoznawania wzorów spożywania alkoholu przez
pacjentów i podejmowanie interwencji wobec osób pijących alkohol w sposób ryzykowny i
szkodliwy (np. przez Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych we
współpracy z Kolegium Lekarzy Rodzinnych w Polsce oraz Uniwersytetami Medycznymi)
6. Zwiększenie kompetencji służb działających w zakresie przeciwdziałania przemocy w
rodzinie z problem alkoholowym
- doskonalenie metod interwencji i pomocy ofiarom przemocy w rodzinie w oparciu o procedurę
„Niebieskiej Karty”
- upowszechnienie standardów interdyscyplinarnej pracy na rzecz przeciwdziałania przemocy w
rodzinie
7. Zwiększenie dostępności i podniesienie jakości pomocy dla ofiar i przemocy w rodzinie z
problemem alkoholowym – dorosłych i dzieci
- wdrażanie procedury zobowiązania do podjęcia leczenia odwykowego
- pomoc psychologiczna i socjoterapeutyczna dla dzieci z rodzin z problemem alkoholowym
(utworzenie świetlic socjoterapeutycznych)
- upowszechnienie programów i metod pomocy psychologicznej, terapeutycznej i samopomocy dla
ofiar w rodzinach z problemem alkoholowym – dorosłych i dzieci
- tworzenie, finansowanie i dofinansowywanie działalności specjalistycznych miejsc pomocy dla
35
ofiar przemocy w rodzinie (ośrodek interwencji kryzysowej → dofinansowanie; schronisko →
utworzenie; telefony zaufania i informacyjne → lepsza organizacja, dostępność przez całą dobę,
zwiększenie liczby ~ obecnie istnieje 1)
- opracowanie i upowszechnienie standardów funkcjonowania placówek oferujących pomocy
rodzinom, w których dochodzi do przemocy
- zwiększenie oferty Ogólnopolskiego Pogotowia dla Ofiar Przemocy w Rodzinie „Niebieska
Linia” i Ogólnopolskiego telefonu dla ofiar przemocy w rodzinie
8. Zmniejszenie skali naruszeń prawa w zakresie sprzedaży alkoholu bez wymaganego
zezwolenia oraz wbrew jego warunkom i zasadom
- kontrole przedsiębiorstw korzystających z zezwoleń na sprzedaż hurtową i detaliczną napojów
alkoholowych
9. Ograniczenie zjawiska prowadzenia pojazdów pod wpływem alkoholu
- zwiększenie odsetka wykonywania badań stanów trzeźwości podczas rutynowych kontroli
drogowych
- prowadzenie edukacji publicznej na temat działania alkoholu na organizm i ryzyka szkód w
kontekście prowadzenia pojazdów pod wpływem alkoholu
10. Zmniejszenie liczby przestępstw oraz innych przypadków naruszeń prawa popełnionych
przez osoby będące pod wpływem alkoholu (w tym ograniczenie zjawiska picia alkoholu w
miejscach publicznych wskazanych w ustawie O wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu
alkoholizmowi)
- przygotowanie strategii w zakresie problematyki związanej z nietrzeźwością w miejscach
publicznych (zamontowanie monitoringu pod nadzorem służb publicznych w miejscach
permanentnych zatrzymań / przestępstw osób spożywających napoje alkoholowe)
11. Ograniczenie przypadków nielegalnej reklamy i promocji napojów alkoholowych
- systematyczne monitorowanie mediów lokalnych pod kątem nielegalnej / ukrytej reklamy i
promocji napojów alkoholowych
12. Podniesienie kompetencji członków GKRPA (swoboda spotkań), oraz pełnomocników/
koordynatorów gminnych programów w zakresie rozwiązywanie problemów alkoholowych w
społecznościach lokalnych
36
- opracowanie i dystrybucja materiałów edukacyjnych (książek, przewodników, rekomendacji) dla
osób zajmujących się rozwiązywaniem problemów alkoholowych w społecznościach lokalnych
- realizacji programów potwierdzenia kwalifikacji osób pracujących w obszarze profilaktyki i
rozwiązywania problemów alkoholowych w społecznościach lokalnych
13. Wypracowanie lepszych strategii współpracy między Urzędem Miasta Radom a organami
administracji publicznej (Policja, Straż Miejska, Straż Pożarna) w celu osiągnięcia
efektywnych rezultatów w ramach przeciwdziałania alkoholizmowi
14. Zwiększanie wiedzy społeczeństwa na temat przemocy w rodzinie, możliwości
przeciwdziałania zjawisku oraz sposobów reagowania i uzyskania pomocy
- wprowadzenie edukacji na temat zjawiska przemocy w rodzinie w szczególności związanej z
problemem alkoholowym, możliwości przeciwdziałania i sposobów reagowania
- wprowadzenie badań na temat skali zjawiska przemocy w rodzinie i postaw wobec tego zjawiska
w społeczeństwie
- uświadamianie mieszkańców miasta o konieczności zgłaszania nagminnego nadużywania
alkoholu przez członka / członków rodziny oraz o przypadkach przemocy
15. Wspomaganie działalności instytucji, stowarzyszeń i osób fizycznych służącej
rozwiązywaniu problemów alkoholowych
- powierzanie realizacji poszczególnych zadań gminnego programu organizacjom pozarządowym
(NGO)
-współpraca i wspieranie ruchów trzeźwości i samopomocowych (m.in. AA, Al – Anon, DDA)
-współpraca z Kościołem Katolickim i innymi związkami wyznaniowymi (bractwa trzeźwości,
indywidualna działalność księży, prasa o charakterze antyalkoholowym)
16. wspieranie zatrudnienia socjalnego poprzez organizowanie i finansowanie centrów i klubów
organizacji społecznych.
- wspieranie przedsięwzięć mających na celu przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu i
marginalizacji oraz na rzecz reintegracji społecznej i zawodowej osób uzależnionych od alkoholu i
ich rodzin (np. klubów integracji społecznej).
37
ROZDZIAŁ VI
PODSUMOWANIE
Zmiana postaw ludzi sięgających po alkohol oraz zapobieganie negatywnym wpływom
otoczenia, będących przyczyną patologicznych zachowań, wymaga prowadzenia działań
profilaktycznych na szeroką skalę. Zmiany, aby były skuteczne, muszą swym zasięgiem objąć
wszystkie elementy otoczenia ludzi: rodzinę, zakład pracy, grupę rówieśniczą, szkołę czy
społeczność lokalną.
Kluczem do zbudowania efektywnych programów profilaktycznych jest aktywna
współpraca instytucji przeciwdziałających problemom alkoholowym oraz przemocy z nim
związanej. Ważne jest zwrócenie uwagi powyższych instytucji na potrzebę stworzenia efektywnych
projektów profilaktycznych oraz konieczność koordynacji działań wszystkich podmiotów
działających na powyższym polu.
Profilaktyka to oddziaływanie, którego celem jest eliminowanie lub redukowanie czynników
ryzyka tkwiących w jednostce i w jej środowisku społecznym. To działania, które są nastawione na
wzmacnianie czynników chroniących tkwiących w jednostce i w jej środowisku społecznym.
38
