Upload
others
View
2
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
daviT batoniSvilis samarTlis instituti
dimitri gegenava, zurab maWaraZe
kazusebi
sakonstitucio
samarTalSi
damxmare saxelmZRvanelo
Tbilisi
2013
`kazusebi sakonstitucio samarTalSi~ gankuTvnilia sa-konstitucio samarTlis TematikiT dainteresebuli pirebisa da samarTlis sabakalavro programis umcroskurselTaTvis damxmare saxelmZRvanelod.
krebuli ibeWdeba daviT batoniSvilis samarTlis insti-tutis sakonstitucio samarTlis mimarTulebisa da samecnie-ro sabWos TanxmobiT.
ydis dizaini: zurab beJaSvili
dimitri gegenava
gamocemaze pasuxismgebeli redaqtori: Tamar WalIIIiZe
© dimitri gegenava, zurab maWaraZe, 2013
© daviT batonIiSvilis samarTlis instituti, 2013
3
winaTqma
`kazusebi sakonstitucio samarTalSi~ sakonstitucio samarTlis mimarTulebiT Sedgenili savarjiSoebis kre-bulia. wignSi Tavmoyrilia saxelmwifo mowyobisa da ada-mianis uflebaTa samarTlis kazusebi, romelTa damUUuSaveba daexmareba sakonstitucio samarTlis SeswavliT daintere-sebul studentebs codnis gaRrmavebaSi.
saxelmwifo mowyobis samarTlis sferodan warmodgeni-li kazusebisTvis amoxsnis erTiani sqema dadgenili araa. rac Seexeba adamianis ZiriTad uflebebs, kazusebi gaT-vlilia Tanazomierebis principis gamoyenebiT amoxsnaze.
savarjiSoebis amosaxsnelad aucilebelia saqarTvelos konstituciis gamoyeneba. ramdenime savarjiSosTvis pasuxis gasacemad saWiroa saqarTvelos parlamentis reglamenti, saqarTvelos kanoni `mTavrobis struqturis, uflebamosi-lebisa da saqmianobis wesis Sesaxeb~, saqarTvelos kanoni `normatiuli aqtebis Sesaxeb~ da a.S.
am praqtikuli savarjiSoebis krebulis gamocema pirve-li cdaa sakonstitucio samarTlis mimarTulebiT, romel-ic aucileblad gagrZeldeba. momavalSi dagegmilia sa-konstitucio samarTlis praqtikumis momzadeba, romelSic kazusebTan erTad maTi amoxsnis meTodika, sqemebi da sas-wavlo Tematikis damxmare masalebi iqneba Tavmoyrili.
imedia, `kazusebi sakonstitucio samarTalSi~ mniSvne-lovan gamoyenebas hpovebs rogorc saswavlo kurikulumeb-Si, ise praqtikaSi.
dimitri gegenava
daviT batoniSvilis samarTlis institutis direqtori, asisten-profesori
zurab maWaraZe
ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis
saxelmwifo asistent-profesori
Tbilisi, 2013 wlis 21 TEebervali
4
5
kazusebi sakonstitucio samarTalSi
* saqarTvelos moqalaqe zurab samxaraulma saqarTve-
los parlaments sakanonmdeblo winadadebiT mimarTa da moiTxova, rogorc saqarTvelos moqmedi konstituciis ZiriTadi teqstis, ise mTeli sakanonmdeblo masivis sa-qarTvelos konstituciis preambulasTan SesabamisobaSi moyvana, kerZod mis im nawilTan, romelic acxadebs rom ,,Cven, saqarTvelos moqalaqebi... saqarTvelos 1921 wlis konstituciis istoriul-samarTlebriv memkvidreobaze dayrdnobiT... vacxadebT am konstitucias~. avtoris gan-martebiT, 1921 wlis konstituciiT, saqarTvelos pir-vel respublikaSi saparlamento mmarTvelobis modeli funqcionirebda da amasTan, mas prezidenti ar hyavda. samxaraulis mosazrebiT, parlamenti ubralod valde-bulia misi winadadebebi gaiziaros, ramdenadac Tavad konstituciis preambula amas pirdapir moiTxovs. preambulas ki, romelic konstituciis araTu Semadge-nel nawils, aramed mis winsarTs warmoadgens, gacile-biT meti iuridiuli Zala gaaCnia. sakanonmdeblo wina-dadebaSi moqalaqe zurab samxarauli iTxovda, momxda-riyo qveynis mmarTvelobis wminda saparlamento mod-elis gansazRvra, aseve, prezidentis postis gauqmeba da saxelmwifos meTauris uflebamosilebebis sxvadasxva subieqtze gadanawileba.
kiTxva: ramdenad safuZvliania moqalaqe zurab samxa-
raulis moTxovna?
mimdinare wlis 24 Tebervals saerTaSoriso xasiaTis Sexvedraze, romelsac saqarTvelos prezidenti, aSS-is prezidenti, da evrokavSiris prezidenti eswrebodnen, (ruseTis federaciis prezidentis warmomadgeneli Sex-vedraze mxolod damswris statusiT imyofeboda da mas aranair dokumentze xeli ar mouweria) saqarTvelos evro-atlantikur organizaciebSi integraciis sakiTxi ganixiles. erToblivi SeTanxmebiT gadawyda, rom afxa-
6
zeTisa da yofili samxreT oseTis damoukideblobis aRiarebis Semdeg saqarTvelo ruseTis mxridan soli-dur anazRaurebas miiRebda da meore mxriv, ramdenadac saqarTvelos saxelmwifos mougvarebeli konfliqturi teritoriebi aRar eqneboda, misi integracia dadebi-Tad gadawydeboda, rogorc evrokavSirSi, ise - natoSi.
kiTxva: Seicavs Tu ara prezidentis qmedeba saqarT-
velos konstituciis darRvevis niSnebs?
aWaris avtonomiuri respublikis umaRlesma sabWom
aWaris avtonomiuri respublikis kanoni `aWaris moqa-laqeobis Sesaxeb~ xmaTa 2/3-is mxardaWeriT miiRo.
kiTxva: uflebamosilia Tu ara aWaris umaRlesi sab-
Wo miiRos aRniSnuli saxis kanoni?
aWaris avtonomiuri respublikis umaRlesma sabWom aWaris avtonomiuri respublikis kanoni `aWaris avto-nomiur respublikaSi binadrobis wesis Sesaxeb~ xmaTa 2/3-is mxardaWeriT miiRo, romelSic aWaris avtono-miur respublikaSi migraciisa da emigraciis, agreTve, ucxoelTa droebiT da mudmivad yofnis wesebi gan-sazRvra.
kiTxva: uflebamosilia Tu ara aWaris umaRlesi sab-
Wo miiRos aRniSnuli saxis kanoni?
aWaris avtonomiuri respublikis umaRlesma sabWom aWaris avtonomiuri respublikis kanoni ,,baTumis por-tis saqmianobis Sesaxeb~ xmaTa 2/3-is mxardaWeriT mii-Ro.
kiTxva: uflebamosilia Tu ara aWaris umaRlesi sab-
Wo miiRos aRniSnuli saxis kanoni?
7
aWaris avtonomiuri respublikis umaRlesma sabWom
avtonomiur respublikaSi daZabuli kriminogenuli vi-Tarebis gamo mTeli rigi RonisZiebebi gaatara. amasTan dakavSirebiT aWaris umaRlema sabWom aWaris avtonomi-uri respublikis sisxlis samarTlis kodeqsi wevrTa 2/3-is mxardaWeriT miiRo.
kiTxva: uflebamosilia Tu ara aWaris umaRlesi sab-
Wo miiRos aRniSnuli saxis kanoni?
saqarTvelos parlamentSi politikuri partiis
,,erTiani saqarTvelos~ mxardamWerebma, 2012 wlis mar-tis TveSi, sakanonmdeblo iniciativis wesiT konstitu-ciuri kanonis proeqti Seitanes, romelic miznad sa-qarTvelos konstituciis 49-e muxlSi cvlilebebis gan-xorcielebasa da mis safuZvelze bikameraluri parla-mentis implementirebas isaxavda.
parlamentma aRniSnuli kanonproeqti 104 xmiT miiRo. mxari mxolod 46-ma deputatma ar dauWira, romelTac aRniSnes, rom saqarTvelos parlamentma saqarTvelos konstitucia daarRvia, rameTu is pirdapir acxadebs, rom saqarTveloSi bikameraluri parlamentis implemen-tireba mxolod maSin unda moxdes, rodesac qveynis te-ritoriuli mTlianoba aRdgeba.
kiTxva: daarRvia Tu ara parlamentma saqarTvelos
konstitucia?
saqarTvelo 2001 wlis 30 seqtembers q. niu orkSi 30-
mde saxelmwifosTan erTad saerTaSoriso SeTanxmebas SeuerTda, romelic miznad imave q. niu orkSi, ramde-nime kviriT adre, kerZod 9 seqtembers momxdari teraq-tebis msgavsi teroristuli aqtebis prevencias isaxavda. aRniSnuli konvenciis erT-erTi muxli gansazRvruli
8
kategoriis teroristul aqtebze sikvdiliT dasjas iT-valiswinebda.
kiTxva: imoqmedebs Tu ara saqarveloSi, aRniSnuli
SeTanxmebis rogorc konkretulad is muxli, romelic sikvdiliT dasjas iTvaliswinebs, ise mTlianad SeTanx-meba?
saqarTvelos moqalaqes, romelsac surda q. galis sa-
krebulosTvis gancxadebiT miemarTa, sakrebulos kance-lariis muSakebma ganucxades, rom ramdenadac q. gali afxazeTis avtonomiuri respublikis SemadgenlobaSi Sedis, gancxadeba aucileblad afxazur enaze unda dae-wera. winaaRmdeg SemTxvevaSi, isini aRniSnul gancxade-bas ver miiRebdnen.
kiTxva: hqonda Tu ara ufleba q. galis sakrebulos
kancelariis muSaks aRniSnuli saufuZvliT ar mieRo gancxadeba?
saqarTveloSi moRvawe protestantuli aRmsareblo-
bis moqalaqeebma saqarTvelos saxelmwifosa da protes-tantul eklesiasTan konstituciuri SeTanxmebis dadeba moiTxoves.
mocemuli marTlmadidebelma morwmuneebma gaapro-testes da aRniSnes, rom saqarTvelos konstitucia konstituciuri SeTanxmebis dadebis saSualebas sxva religiur organizaciebTan ar iTvaliswinebs. konsti-tuciiT aseTi ufleba saqarTvelos saxelmwifos winaSe misi istoriuli rolidan gamomdinare mxolod saqarT-velos samociqulo avtokefalur marTmadidebel ekle-sias gaaCnia. marTlmadidebeli morwmuneebis ganmarte-biT, saxelmwifos ufleba ar aqvs protestantul ekle-siasTan konstituciuri SeTanxmeba dados.
9
kiTxva: aqvs Tu ara ufleba saqarTvelos saxelmwifos dados konstituciuri SeTanxmeba protestantul ekle-siasTan?
saqarTvelos parlamentma 2004 wlis 5 maiss 66 xmiT
erovnuli droSis Secvlis Sesaxeb gadawyvetileba mii-Ro.
kiTxva: uflebamosili iyo Tu ara saqarTvelos par-
lamenti am qvorumiT mieRo aRniSnuli gadawyvetileba da xmaTa ra raodenoba sWirdeba mgavsi gadawyvetilebe-bis miRebas?
aWaris a/r-is umaRlesi sabWos deputatma, amiran
futkaraZem sakonstitucio sasamarTlos mimarTa da aWaris a/r-is umaRlesi sabWos mier mimdinare wlis 27 marts miRebuli kanonis gauqmeba moiTxova im motiviT, rom is saqarTvelos konstituciasTan winaaRmdegobaSi modioda. amiran futkaraZis gancxadebiT, kanonis miReba mxolod saqarTvelos parlamentis kompetenciaa da umaRles sabWos amis uflebamosileba saqarTvelos konstituciis Tanaxmad ar gaaCnia.
kiTxva: ramdenad safuZvliania amiran futkaraZis
moTxovna?
saudis arabeTis moqalaqe il-Razi terorizmis xel-
Sewyobis braldebiT saqarTveloSi daakaves. igi israelis mier iZebneboda. israelisaTvis gadacemis mu-qariT (sadac mas sikvdili eloda) datboril sakanSi gaaCeres, ris Sedegadac man samarTaldamcavebs saWiro informacia misca. am informaciis safuZvelze tero-ristuli dajgufeba gamoaaSkaraves da teraqti aRik-veTa.
10
il-Razi miiCnevs, rom saqarTvelom misi uflebebi daarRvia.
kiTxva: dairRva Tu ara ZiriTadi ufleba? SeafaseT
mdgomareba samarTlebrivad.
samarTaldamcavebma saqarTvelos moqalaqe grigol
maisuraZe daakaves, romelsac brali mkvlelobis Cade-naSi edeboda. man gamoZiebasTan TanamSromlobaze uari ganacxada, ris gamoc igi erTi dRe-Rame aSimSiles, gaa-SiSvles da TavdaRma dahkides. amis Semdeg bralde-bulma brali aRiara da gamoZiebas mis mier Cadenili qmedebis damadasturebel samxilebzec miuTiTa. sasamar-Tlom mtkicebulebaTa safuZvelze maisuraZe damnaSaved scno.
kiTxva: dairRva Tu ara grigol maisuraZis ufle-
bebi?
saqarTvelos parlamentma saqarTvelos sagadasaxado
kodeqsSi cvlilebebi Seitana. cvlilebebis mixedviT, saqarTvelos is moqalaqeebi, romelTa wliuri Semosa-vali 1 milion larze metia, dadgenil saSemosavlo ga-dasaxadze damatebiT 2%-iT mets gadaixdian. am TanxiT saqarTvelos mTavroba socialurad SeWirvebulTa dax-marebis programebis dafinansebas gegmavs.
saqarTvelos moqalaqe aleqsandre mxeiZem, romlis wliuri Semosavali ramdenime milions aWarbebs, Sesaba-misi kanoni gaasaCivra.
kiTxva: ramdenad samarTliania mxeiZis moTxovna?
qalaq Tbilisis sakrebulos gadawyvetilebiT, re-
kreaciul zonebTan axlos mdebare fabrika-qarxnebi, romelTac sawarmoo gamonabolqvi gaaCniaT da garemos
11
abinZureben, Sesabamisi anazRaurebis sanacvlod mesaku-Treebs unda CamoerTvaT, maT adgilas ki parkebi da skverebi gaSendes.
erT-erTi qarxnis mesakuTres, murad axmedovs miaCnia, rom Tbilisis sakrebulos gadawyvetileba mis uflebebs arRvevs.
kiTxva: ramdenad samarTliania axmedovis mosazreba?
parlamentis gadawyvetilebiT, piri sakasacio sasa-
marTlos ver mimarTavs, Tu warmomadgenlad licenzire-buli advokati ar eyoleba. avstriis moqalaqe klaus Sroderma, romelic quTaisis saapelacio sasamarTlos gadawyvetilebiT ukmayofiloa, saqarTvelos uzenaes sa-samarTloSi sakasacio saCivari Seitana da warmomad-genlad misi qarTveli biznespartniori, profesiiT ekonomisti daniSna. sasamarTlom ar miiRo saCivari parlamentis Sesabamisi cvlilebis safuZvelze. Sroders miaCnia, rom kanonmdeblobis msgavsi debuleba mis uf-lebebs arRvevs.
kIiTxva: ramdenad safuZvliania Sroderis mosazreba?
Sveicariis konfederaciis moqalaqe raimon faberi
saqarTveloSi daakaves. mas satelefono zaris ganxor-cielebis saSualeba ar misces. radgan faberma ingli-suri ena icoda (Tuma misi mSobliuri ena germanuli gaxldaT), gamoZiebam Tarjimnis gamoZaxeba saWirod ar miiCnia. faberma Tanxmoba ganacxada da uTarjimnod dahkiTxes.
kiTxva: dairRva Tu ara faberis uflebebi?
sajaro universitetis akademiuri sabWos gadawyvti-
lebiT, muslim studentebs universitetSi Cadris ta-
12
reba aekrZalaT. im pirebs, romlebic dadgenilebas ar Seasrulebdnen, jer jarima daekisrebodaT, xolo gan-meorebis SemTxvevaSi, umaRlesi saganmanaTleblo dawe-sebulebidan gairicxebodnen.
indoeTis moqalaqe sara nerus miaCnia, rom akademi-uri sabWos dadgenileba mis uflebebs arRvevs.
kiTxva: dairRva Tu ara ZiriTadi ufleba?
erT-erTi religiuri dajgufebis wevrebi vandaliz-
mis braldebiT daakaves, radgan maTi religiuri ritu-ali gansakuTrebuli sisastikiT cxovelebis mokvdinebas iTvaliswinebda, rasac isini mravalsarTuliani sacxo-vrebeli saxlis erT-erT binaSi axorcielebdnen.
maT aekrZalaT msgavsi ritualis ganxorcieleba. kiTxva: dairRva Tu ara religiuri gaerTianebis
wevrTa uflebebi?
iemenis moqalaqe safar raSidi qrTamis micemis
braldebiT daakaves. Tumca, radgan faqti dResaswau-lebs (2 uqme dREe) daemTxva, xolo mesame dRes sasamar-Tlo Zlier gadatvirTuli gaxldaT, mas brali meoTxe dRis 15:00 sT-ze wauyenes. raSids miaCnia, rom misi uflebebi dairRva.
kiTxva: dairRva Tu ara ZiriTadi ufleba?
saqarTvelos kanonmdeblobis Tanaxmad, qalaq Tbili-
sis meri pirdapiri kenWisyris gziT airCeva, sxva TviTmmarTveli erTeulebis merebi da gamgeblebi ki - arapirdapiriT. kaspSi registrirebuli saqarTvelos moqalaqe akaki WilaSvili miiCnevs, rom kaspis gamge-belic pirdapiri wesiT unda airCeodes da saarCevno
13
kodeqsis Sesabamisi norma adamianis ZiriTad uflebebs arRvevs.
kiTxva: dairRva Tu ara ZiriTadi ufleba? SeafaseT
samarTlebrivad mdgomareba.
`moqalaqeobis Sesaxeb~ saqarTvelos organul kanonSi
ganxorcielebuli cvlilebebiT saqarTvelos parla-mentma daadgina, rom Tu naturalizebuli saqarTvelos moqalaqe moqalaqeobis miRebidan 5 wlis Semdeg qar-Tuli enisa da istoriis gamocdas ver Caabarebs, mas saqarTvelos moqalaqeoba CamoerTmeva.
saqarTvelos moqalaqe faruk bens, romelmac saqarT-velos moqalaqeoba sami wlis win miiRo, miaCnia, rom msgavsi debuleba mis uflebebs arRvevs.
kiTxva: ramdenad safuZvliania faruk benis mosa-
zreba?
saqarTvelos kulturisa da ZeglTa dacvis samini-
stros gadawyvetilebiT ssip `simon janaSias saxelobis saqarTvelos erovnulma muzeumma~ gamofenebis bile-Tebze kerZo muzeumebTan da galereebTan SedarebiT ma-Rali fasi ar SeiZleba daawesos.
muzeumis administracias miaCnia, rom msgavsi Se-zRudva muzeumis ganviTarebas ewinaaRmdegeba da mis uflebebs arRvevs.
kiTxva: ramdenad gamarTlebulia muzeumis admini-
straciis pretenzia?
kubis moqalaqe migel baptista politikuri devni-
lia, romlis eqstradiciasTan dakavSirebiT saqarTve-lom gadawyvetileba miiRo. saqarTvelos kanonmdeblo-bis axali debulebiT, eqstadiciasTan dakavSirebuli
14
gadawyvetileba ar saCivrdeba. baptistas miaCnia, rom msgavi Canaweri mis uflebebs arRvevs.
kiTxva: dairRva Tu ara baptistas uflebebi?
koptebis mier gadaRebul dokumentur filmSi islami
agresiul religiadaa gamoyvanili, xolo yoveli mus-limi - potenciur teroristad. saqarTveloSi am fil-mis gavrceleba da kinoTeatrebSi Cveneba aikrZala.
koptebis gaerTianebas miaCnia, rom amiT maTi ufle-bebi dairRva.
kiTxva: ramdenad safuZvlianiaa koptebis mosazreba?
saqarTvelos mTavrobis dadgenilebiT ssip `mavne ze-
gavlenis mqone informaciisagan bavSvTa da mozardTa dacvis saagento~ Seiqmna, romlis mizanic tele-radio saSualebebiT gavrcelebul informaciaze zedamxedve-lobaa. am saSualebiT, mTavroba bavSvTa da mozardTa mavne zegavlenis mqone informaciisagan dacvas varau-dobs. sainformacio saSualebebs daevalaT, rom sate-levizio programebis bade da sainformacio gadaceme-bis siaxleebi saagentos winaswar gadaugzavnon.
telekompania `bravos~ miaCnia, rom dadgenilebiT mi-si uflebebi irRveva.
kiTxva: dairRva Tu ara ZiriTadi ufleba? SeafaseT
mdgomareba samarTlebrivad.
sisxlis samarTlLis saproceso kodeqsSi Setanili
cvlilebebis mixedviT, prokuroris brZanebis safuZ-velze, SesaZlebelia pirs SeezRudos Tavisuflad ga-daadgilebis ufleba, Tu arsebobs dasabuTebuli eWvi, rom man danaSauli Caidina an amzadebs, apirebs mis Ca-denas.
15
kiTxva: ramdenad Seesabameba cvlilebebi konstitu-
ciis meore Tavs?
umaRlesi saganmanaTleblo dawesebulebis students,
giorgi lomiZes miaCnia, rom umaRles saswavlebelSi swavlas saxelmwifo srulad unda afinansebdes, radgan es misi socialuri movaleobaa. igi saxelmwifo grante-bis sistemas arasamarTlianad miAiCnevs da fiqrobs, rom nawilobrivi dafinanseba arRvevs mis uflebebs.
kiTxva: dairRva Tu ara ZiriTadi ufleba?
saqarTvelos moqalaqeTa gaerTianeba, romelic eTni-
kuri umciresobis saTvistomos warmoadgens, Tavis we-vrebs saxelwifo enis nacvlad mSobliuris gamoyenebas aiZulebs. gaerTianebis gadawyvetilebas Tu ar daemor-Cilebian, maT Seuracxyofen da xSirad materialur ziansac ayeneben.
gaerTianebas saqmianoba aekrZala. saTvistomo miiC-nevs, rom maTi uflebebi irRveva.
kiTxva: dairRva Tu ara ZiriTadi ufleba? SeafaseT
mdgomareba samarTlebrivad.
saqarTvelos zogadi administraciuli kodeqsis Ta-
naxmad, administraciuli organos gadawyvetileba sanam sasamarTloSi gasaCivrdeba, aucilebelia igi zemdgomma administraciulma organom ganixilos. Sps `Temida~ miiCnevs, rom es norma sasamarTLosaTvis mimarTvis uf-lebas zRudavs.
kiTxva: ramdenad samarTliania Sps `Temidas~ mosa-
zreba?
16
sagangebo mdgomareobis dros prezidentis dekretiT
zogierTi saxis informaciis gavrceleba SeizRuda, ra-Ta epidemias xalxSIi panika ar mohyoloda.
gazeT `saqarTvelos moambes~ miaCnia, rom mosaxleoba epidemiis Taobaze nebismier informacias unda flobdes, xolo dekreti adamianis ZiriTad uflebebs arRvevs.
kiTxva: dairRva Tu ara ZiriTadi ufleba? SeafaseT
mdgomareba samarTlebrivad.
saqarTvelos saarCevno kodeqsiT saprezidento kan-
didatis registraciisaTvis aucilebeli moTxovna qristianuli aRmsareblobis mimdevroba gaxda. saqarT-velos moqalaqe mixeil ocxeli, romelic acxadebs, rom arcerT religias ar aRiarebs, miiCnevs, rom msgavsi debuleba mis uflebebs arRvevs.
kiTxva: ramdenad samarTliania moTxovna?
saqarTvelos moqalaqe zurab amaSukeli niderlande-
bis samefoSi gansakuTrebiT mZime danaSaulis CadenaSia eWvmitanili. saqarTvelom niderlandebis samefos moT-xovniT zurab amaSukeli gadasca mas. saqarTvelos mo-qalaqes miaCnia, rom saqarTvelom misi uflebebi daarRvia, radgan qveyana sakuTar moqalaqes unda mfar-velobdes.
kIiTxva: ramdenad samarTliania zurab amaSukelis
moTxovna?
17
`samxedro samsaxuris Sesaxeb~ saqarTvelos kanonSi
ganxorcielda cvlileba, romlis mixedviTac, 100 ki-logramze meti wonis saqarTvelos moqalaqeebi saval-debulo samxedro samsaxurisgan gaTavisufldnen.
saqarTvelos moqalaqe nugzar miSvelaZe, romelic aRniSnul standarts ar akmayofilebs, jarSi gaiwvies. igi miiCnevs, rom msgavsi norma diskriminaciulia da yvela moqalaqe saxelmwifos winaSe Tavis movaleobebs Tanabrad unda asrulebdes.
kiTxva: ramdenad safuZvliania moTxovna?
saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis ministris
brZanebiT, sajaro skolebis yvela moswavlem saskolo uniforma unda ataros, romelTa damzadebasac saxelm-wifo sakuTar Tavze aiRebs. aRniSnul brZanebas mos-wavleTa nawilis mSoblebi ar eTanxmebian da miaCniaT, rom igi maT uflebebs arRvevs.
kIiTxva: ramdenad samarTliania mSoblebisa da mos-
wavleebis mosazreba?
giorgi gogsaZes q. rusTavis keTilmowyobis samsax-
urSi gamasworebuli samuSaoebi miesaja, sadac mas quCe-bis dagva-dasufTaveba evaleboda. moqalaqe gogsaZes miaCnia, rom sasjelis msgavsi forma Seuracxmyofelia da saqarTvelos konstituciasa da evrokonvencias ewi-naaRmdegeba.
kiTxva: daadgineT sasjelis konstituciuroba da
dairRva Tu ara adamianis ZiriTadi uflebebi?
18
sazogadoebrivi mauwyeblis sameTvalyureo sabWom
miiRo dadgenileba, romlis Tanaxmadac, 22:00 sT-is Semdeg mauwyeblis eTerSi gadacemuli nebismieri mxat-vruli filmi qarTuli subtitrebiT originalSi unda iqnes naCvenebi.
saqarTvelos moqalaqe dimitri berZeniSvils miaCnia, rom sazogadoebrivi mauwyebeli filmebs qarTul enaze unda aCvenebdes da amiT misi uflebebi irRveva.
kITxva: dairRva Tu ara moqalaqe berZeniSvilis ZiriI-
Tadi ufleba?
saomari mdgomareobis dros Seqmnilma samxedro sa-
samarTlom polkovnik laRiZes saxelmwifo Ralatis braldebiT sikvdiliT dasja miusaja, rac imiT daasa-buTa, rom saomari mdgomareoba gansakuTrebul samar-Tlebriv reJims warmoadgens, romlis drosac SeiZleba adamianis ZiriTadi uflebebi SeizRudos.
kiTxva: ramdenad kanonieria sasamarTlos gadawyve-
tileba? SeafaseT samarTlebrivad mdgomareba.
esapeneTis moqalaqe sanCess Tavisi Semoqmedebis, mxat-
vruli tiloebis gamofenaze erovnul galereaSi uari ganucxades. galereis administraciis gancxadebiT, maT erT-erTma religiurma gaerTianebam mimarTa, romlis ganmartebiT, mxatvris stili da tiloebze gamosaxuli gansakuTrebuli sisastike, axalgazrdebs agresiulad ganawyobda da religiuri gaerTianebis uflebas arR-vevda.
mxatvari miiCnevs, rom galerea mis uflebebs arRvevs. kiTxva: ramdenad safuZvliania mxatvris mosazreba?
19
`Sekrebebisa da manifestaciebis Sesaxeb~ saqarTvelos
kanonSi ganxorcielebuli cvlilebebiT, Tu Sekreba an manifestacia mWidrod dasaxlebul ubanSi unda gaimar-Tos, sazogadoebrivi usafrTxoebis dacvis mizniT au-cilebelia Sinagan saqmeTa saministros gafrTxileba. aseve, adgilobrivi TviTmmarTvelobis organos winas-wari nebarTvis aucilebloba dawesda, romelsac es uka-naskneli mdgomareobis gaTvaliswinebiT, mizanSenowi-lobidan gamomdinare gascems.
saqarTvelos moqalaqe mariam Rubianurs miaCnia, rom kanoni konstitucias ewinaaRmdegeba.
kiTxva: irRveva Tu ara ZirIiTadi uflebebi?
saqarTvelos parlamentis gadawyvetilebiT, is poli-
tikuri partiebi, romlebic saparlamento arCevnebSi 3%-ian bariers gadalaxaven, saxelmwifo dafinansebas miiReben.
saparlamento arCevnebSi monawile politikur par-tias, saxelwodebiT - `saqarTvelos dideba~, romelmac arCevnebSi xmaTa 2,9% daagrova, miaCnia, rom am wesiT misi uflebebi irRveva da ganawilebis wesi usamar-Tloa.
kiTxva: dairRva Tu ara ZiriTadi ufleba? SeafaseT
samarTlebrivad mdgomareba.
saqarTvelos sasjelaRsrulebis, probaciisa da
iuridiuli daxmarebis ministrma `kriminaluri menta-litetisa da ZneladaRsazrdel arasrulwlovan damnaSa-veTa resocializaciisa da reabilitaciis programis damtkicebis Sesaxeb~ brZaneba gamosca, romelic miznad samizne jgufis uflebebisa da interesebis dacvisaTvis Sesabamisi programis ganxorcielebas isaxavda. progra-mis Tanaxmad, sasjelaRsrulebisa da probaciis dawese-
20
bulebebSi arasrulwlovan damnaSaveTaTvis socialuri muSakebi specialurad unda moemzadebinaT, romlebic arasrulwlovnebs resocializaciasa da reabilitaciaSi unda daxmarebodnen. brZanebis erT-erTi danarTi so-cialuri muSakobis maZieblis mier specialuri (dax-uruli) formularis Sevsebas iTvaliswinebda, romel-Sic erT-erTi moTxovna seqsualuri orientaciis miTi-Teba iyo. formularebze daSveba mxolod specialuri komisiis wevrebs hqondaT, romlebic Semdeg etapze gamsvlel kandidatebs arCevdnen.
saqarTvelos moqalaqe daviT beriSvili, romelmac brZanebis Sesabamisad saministros specialur komisias saWiro dokumentacia warudgina, formularis xsenebuli moTxovnis Sesrulebaze uari Tqva da Sesabamisi grafa Riad datova, ris gamoc, mas ganacxadis ganxilvaze ua-ri uTxres. moqalaqes miaCnia, rom ministris brZaneba mis ZiriTad uflebebs arRvevs da mas sakuTari Tavis realizaciis saSualeba ar eZleva.
kiTxva: dairRva Tu ara daviT beriSvilis uflebebi?
saqarTvelos iusticiis ministris 2012 wlis 18 iv-nisis #103 brZanebiT damtkicebuli `moqalaqeTa poli-tikuri gaerTianebebis (partiebis) registraciis wesis~ 21-e muxlis Tanaxmad, moqalaqeTa iseT politikur gaerTianebebs, romelTac anarqiuli ideologia, msoflmxedveloba gaaCniaT, sajaro reestrma daregi-strirebaze uari unda ganucxados.
saqarTvelos moqalaqe, mixako wereTelma sajaro reestrs politikuri gaerTianebis, `saqarTvelos anar-qistTa kavSiris~, daregistrirebis moTxovniT mimarTa. man saWiro dokumentacia waradgina, maT Soris, partiis wesdeba da politikuri manifesti, romelSic aRniSnuli gaxldaT gaerTianebis ideologia.
sajaro reestrma, ministris brZanebis Sesabamisad, mixako wereTels politikuri gaerTianebis daregi-strirebaze uari ganucxada. moqalaqe wereTeli miiCnevs, rom darRveulia misi uflebebi da ministris brZaneba sakonstitucio sasamarTloSi gaasaCivra.
21
kiTxva: dairRva Tu ara ZirIiTadi ufleba?
saqarTvelos moqalaqe guram andRulaZe saqarTvelo-SiI SidsiT daavadebul pirTa mdgomareobas ikvlevs. am mizniT, man saministros oficialuri gancxadebiT mi-marTa da yvela aRricxuli daavadebuli piris moancemi moiTxova, raTa mas maTTan uSualod gasaubreba SeZle-boda. saministrom msgavsi informaciis gacemaze uari ganacxada.
guram andRulaZe miiCnevs, rom saministro valdebu-lebas ar asrulebs da konstitucias arRvevs.
kiTxva: dairRva Tu ara moqalaqis ZirIiTadi ufleba?
saqarTvelos parlamentma `erovnuli usafrTxoebis Sesaxeb~ kanoni miiRo, romliTac ganisazRvra, rom sa-qarTveloSi mcxovreb pirebTan dakavSirebuli nebis-mieri saxis informacia samkurnalo dawesebulebebma erovnuli usafrTxoebis saagentos avtomaturad unda acnobon.
saqarTveloSi mcxovrebi apatridi sergei bunini miiCnevs, rom kanoni mis uflebebs arRvevs.
kiTxva: ramdenad samarTliania buninis mosazreba?”
saqarTvelos samoqalaqo saproceso kodeqsSi gan-
xorcielebuli cvlilebebiT 1000 laramde Rirebule-bis qonebriv davas sasamarTlo aRar ganixilavs. cvli-leba ganpirobebulia sasamarTloebis gadatvirTulo-biT.
Sps `dacvis samsaxuri~ miiCnevs, rom praqtikaSi xSi-ria maTi klientebis mier nakisri valdebulebebis darRveva da umravlesobis mier gadasaxdeli Tanxa 1000 lars ar aRemateba. jamSi ki sakmaod didi odenobis
22
Tanxa gamodis, romlis miuReblobis SemTxvevaSi orga-nizacia mniSvnelovnad dazaraldeba.
Sps `dacvis samsaxurs~ miaCnia, rom samoqalaqo sa-proceso kodeqsSi Sesuli Sesabamisi cvlilebebi mis uflebebs arRvevs.
kiTxva: ramdenad safuZvliania Sps `dacvis samsax-
uris~ mosazreba?
saqarTvelos parlamentma dadgenileba erTxmad (150
deputatis mxardaWeriT) miiRo, romlis safuZvelzec parlamenti droebiT zugdidSi Seikribeba. mocemuli gadawyvetilebis mizezad is garemoeba dasaxelda, rom amiT SesaZlebelia afxazeTis teritoriul erTeulTan kidev ufro daaxloveba, rogorc geografiuli, ise politikuri TvalsazrisiT.
kiTxva: uflebamosili iyo Tu ara parlamenti mieRo
aRniSnuli saxis gadawyvetileba?
saqarTvelos parlamentma saqarTvelos parlamentis
mudmivi adgilsamyoflis Secvlis Sesaxeb dadgenileba 3/4-is umravlesobiT miiRo.
kiTxva: iyo Tu ara uflebamosili parlamenti mieRo
es gadawyvetileba?
mimdinare wlis 21 maiss saqarTvelos saxelmwifo
sazRvari ruseTis federaciis SeiaraRebulma Zalebma gadmolaxa da upirveles miznad q. quTaisis, rogorc saparlamento qalaqis, dapyroba daisaxa. saqarTvelos prezidentma saomari mdgomareobis gamocxadebis Sesaxeb dekreti gamosca. parlamenti Seikriba q. TbilisSi, ra-Ta mocemuli brZanebuleba daemtkicebina.
23
kiTxva: hqonda Tu ara ufleba parlaments Sekrebi-liyo q. TbilisSi?
mimdinare wlis 21 Tebervals saqarTvelos saxelm-
wifo sazRvari gadmolaxa ruseTis federaciis jarma da pirvelad miznad q. quTaisis, rogorc saparlamento qalaqis, dapyroba ganizraxa. parlamentis Tavmjdomaris gadawyvetilebiT parlamenti q. TbilisSi Seikriba, ra-Ta daemtkicebina saqarTvelos prezidentis mier ga-mocemuli dekreti saomari mdgomareobis gamocxadebis Sesaxeb.
kiTxva: hqonda Tu ara ufleba parlamentis Tavmjdo-
mares moewvia parlamenti q. TbilisSi?
saqarTvelos moqalaqe daviT egnataSvilma, romelic
90-iani wlebidan saqarTvelodan wasuli iyo da same-warmeo saqmianobas ruseTis federaciaSi eweoda, gani-zraxa, misive mSobliuri raionis, q. goris ganviTare-baSi monawileoba. am mizniT man gadawyvita kenWi iyaros maJoritari deputatobis kandidatad amave qalaqSi. un-da aRiniSnos, rom daviT egnataSvils ruseTis fede-raciis moqalaqeoba arasodes miuRia da is mudam sa-qarTvelos moqalaqed rCeboda, Tumca saqarTveloSi iSviaTad Camodioda. ukanasknelad samsaxureobrivi vi-zitiT 13 Tvis ukan imyofeboda.
kiTxva: aqvs Tu ara ufleba daviT egnataSvils mona-
wileoba miiRos arCevnebSi?
moqalaqe elene WankvetaZem gadawyvita politikuri
partia `erTiani erovnuli frontis~ partiuli siiT 25 oqtombris saparlamento arCevnebSi monawileoba mii-Ros. mas 21 weli usruldeboda 26 oqtombers. mocemul faqtobriv garemoebas yuradReba aravin miaqcia da
24
marTlac, 25 oqtombers arCevnebSi misma politikurma partiam gaimarjva. arCevnebis Sedegebi centralurma saarCevno komisiam arCevnebis Catarebidan erT kviraSi gamoacxada. politikurma partiam `Cven saqarTvelos-Tvis~ aRniSnuli faqti gaaprotesta da aRniSna, rom elene WankvetaZes arCeviT saqarTvelos konstituciav. sanam dava sasamarTloSi gadawydeboda, axladarCeuli parlamenti 9 noembers Seikriba da saqmianobas Seudga.
kiTxva: rogor unda gadawydes sakiTxi? hqonda Tu
ara elene WankvetaZes ufleba monawileoba mieRo 25 oq-tombris saparlamento arCevnebSi?
2014 wlis biujetis Sedgenisas gadawyda, rom msof-
lio da maT Soris saqarTveloSi arsebuli ekonomi-kuri krizisidan gamomdinare, saxelmwifo aparatis bi-ujeti saxelmwifo moxeleTa xelfasebis nawilSi unda Semcirebuliyo. gadawyda, agreTve, rom parlamentsac Semcireboda dafinanseba 5%-iT wina wlis biujetTan SedarebiT. proeqtiTve ganisazRvra, rom deputatis anazRaureba Semcirebuliyo 3%-iT. mocemul sakiTxze parlamenti da mTavroba ver SeTanxmdnen, ris Sedegadac parlamentma igi ar miiRo. aRniSnulidan gamomdinare, prezidentma saxelmwifo biujeti dekretiT daamtkica da parlamenti daiTxova.
kiTxva: Seesabameboda Tu ara prezidentis qmedeba sa-
qarTvelos konstitucias da saqarTvelos mTavrobis gadawyvetilebiT dairRva Tu ara saqarTvelos konsti-tucia?
saqarTvelos prezidentma 26 agvistos gankarguleba
gamosca, romliTac 26 oqtombers saparlamento arCev-nebi daniSna. 29 seqtembers saqarTvelos prezidentma, momxdari miwisZvris gamo, ramac qveyanaSi masobrivi ngreva gamoiwvia, sagangebo mdgomareoba gamoacxada. aR-niSnuli mdgomareoba 20 oqtombers unda gauqmebuliyo,
25
Tumca miwisZvra kvlav ganmeorda da miRebul iqna ga-dawyvetileba sagangebo mdgomareobis kidev erTi TviT gagrZelebis Sesaxeb. saparlamento arCevnebi, bunebrivia, 26 oqtombers qveyanaSi gamocxadebuli sagangebo mdgo-mareobis motiviT ar Catarda. aRniSnuli mdgomareoba 20 noembers gauqmda. saqarTvelos prezidentma 22 noem-bers gamosca gankarguleba saparlamento arCevnebis 22 ianvars CatarebasTan dakavSirebiT.
kiTxva: daarRvia Tu ara prezidentma saqarTvelos
konstitucia?
saqarTvelos prezidentma mimdinare wlis 26 marts
wargenili mTavrobisadmi 3-jer zedized ndobis ar ga-mocxadebis motiviT parlamenti daiTxova da riggareSe arCevnebi imave wlis 25 maiss daniSna. mocemuli arasta-biluri politikuri viTarebiT ruseTis federaciis CrdiloeT kavkasiaSi dislocirebulma 37-e diviziam isargebla da 20 maiss rokis gvirabis gavliT saqarT-veloSi SemoiWra. saqarTvelos prezidentma saomari mdgomareobis Sesaxeb brZanebuleba gamosca. aRniSnuli mdgomareobis dasamtkiceblad ki parlamenti moiwvia. parlamentma, romelic prezidentma daSala, masze erTgvari politikuri Suri iZia da prezidentis brZa-nebuleba saomari mdgomareobis gamocxadebis Sesaxeb ar daamtkica.
kiTxva: unda gauqmdes Tu ara saomari mdgomareoba
da aseve, unda Catardes Tu ara arCevnebi 25 maiss?
saqarTvelos parlamentis arCevnebSi, romelic faq-
tobrivad saomar mdgomareobaSi tardeboda (preziden-tis brZanebuleba saomari mdgomareobis gamocxadebis Sesaxeb parlamentma ar daamtkica) monawileoba amomr-Cevlebis rekordulad mcire rodenobam miiRo. unda aRiniSnos, rom Seqmnili mdgomareobidan gamomdinare, aqtivoba mxolod TbilisSi SeiniSneboda. danarCen
26
saarCevno olqebsa da ubnebSi Zalian mcire aqtivoba dafiqsirda. Tumca, vinaidan arCevnebSi monawileoba mainc miiRo kanoniT gansazRvrul minimalur raodeno-baze metma amomrCevelma, ceskom Sedegebi Seajama da ga-marjvebulad daasaxela politikuri partia `mSvido-biani saqarTvelo~. parlamenti arCevnebidan erTi Tvis Tavze Seikriba, Tavad parlamentma proporciuli arCev-nebi Catarebulad gamoacxada, xolo maJoritaruli we-siT arCeuli deputatebis uflebamosileba ar scno. aR-niSnulis Semdeg prezidentma saomari mdgomareobis ga-mocxadebis Sesaxeb brZanebuleba kidev erTxel gamosca, romelic amjerad parlamentis mier damtkicebuli iqna.
kiTxva: uflebamosili iyo Tu ara parlamenti daemt-
kicebina prezidentis brZanebuleba saomari mdgomareo-bis gamocxadebis Sesaxeb?
q. gorSi mcxovrebma 5000-ma moqalaqem saqarTvelos
parlamentis win SimSiloba daiwyo da q. goris maJo-ritari deputatis parlamentidan gamowveva moiTxova, radgan is winasaarCevnod gacemul dapirebebs saerTod ar asrulebda.
kiTxva: Seesabameba Tu ara moqalaqeTa moTxovna de-
putatis gamowvevis Sesaxeb saqarTvelos konstutucias?
saqarTvelos me-7 mowvevis parlamentis deputati le-
van samxaraZe moqalaqeebis e. gvazavas, l. SurRaias da d. mekokiSvilis Cvenebis safuZvelze policiam 27 de-kembers saRamos 19:35 sT-ze daakava. Cvenebebis Tanaxmad, deputatma moqalaqe l. pertias sityvieri da fizikuri Seuracyofa miayena 24 dekembers saRamos 19:45 sT-ze.
kiTxva: hqonda Tu ara policias 27 dekembers 19:45
sT-ze deputatis dakavebis ufleba?
27
saqarTvelos me-7 mowvevis parlamentis deputati la-
vrenti lipartia mimdinare wlis 24 maiss aqciaze imyo-feboda, romelsac mowinaaRmdege politikuri jgufis mxardamWerebi marTavdnen. deputatma aqciaze misvla da iq yofna mxolod dRis pirvel saaTamde moaxerxa, ram-denadac sam saaTze parlamentSi gamosvla hqonda dageg-mili. aRniSnul aqciaze deputatis gamoCenas aqciaSi monawileebTan sityvieri SekamaTeba mohyva, rac CxubSi gadaizarda. aRniSnuli kamaTis dros deputatma aqciis erT-erT monawiles mZime fizikuri Seuracyofa miayena, romelic ramdenime saaTSi gardaicvala. policiam, ro-melic SemTxvevis adgilidan iqve, mimdebare terito-riaze imyofeboda, Sesabamisi sagamoZiebo moqmedebebi Caatara, Tumca deputati ar daukavebia. deputatma par-lamentSi 15:00 saaTisTvis dagegmili gamosvla daubr-koleblad SeZlo. sakiTxSi garkvevis Semdeg policiam Ramis 23:25 sT-ze deutati lavrenti lipartia daakava.
kiTxva: hqonda Tu ara ufleba policias daekavebina
deputati?
moqalaqe lamara rCeuliSvilma gadawyvita saqarTve-
los parlamentis deputat nineli CxeiZisTvis, romelic, marTalia, ar iyo im qalaqis maJoritari, romelSic cxovrobda, Tumca misi bavSvobis megobari gaxldaT, erTi saidumloeba gaando. lamara rCeuliSvilma depu-tats mouyva, rogor moipara samsaxurSi 30 000 aSS dolari ufrosis seifidan, romelic am ukanasknels SemTxveviT Ria darCa. deputatma urCia, rom aRniSnuli policiaSi nebayoflobiT eRiarebina da Sesabamisad, sasjels Seimsubuqebda. Tumca aRniSnli rCeva lamara rCeuliSvilma ar gaiTvaliswina da gadawyvita poli-ciisTvis araferi eTqva. Ziebisas policiam mainc miagno borotmoqmeds da lamara rCeuliSvili daakava. man momxdari faqti ar aRiara. policiam gamoavlina, rom mas deputatisTvis hqonda gandobili yovelive da Sesa-bamisad, misi sasamarTloze dakiTxva gadawyda. depu-
28
tatma ganacxada, rom ramdenadac is im qalaqis maJori-tar deputats ar warmoadgens, sadac lamara rCeuliS-vili cxovrobs, amdenad ufleba aqvs, mouyves sasamar-Tlos rac icis yvelaferi da daexmaros sasamarTlos simarTlis dadgenaSi. deputatma sasamarTlos mouyva, rac mas lamara rCeuliSvilma gaando da Sedegad sasa-marTlom es ukanaskneli damnaSaved scno da 9 wliT Ta-visuflebis aRkveTa miusaja.
kiTxva: daarRvia Tu ara nineli CxeiZem saqarTvelos
konstitucia?
moqalaqe nineli gaguam, imis SiSiT, rom policia mis
binaSi Cxrekas Caatarebda da didi albaTobiT im we-rilobiT mtkicebulebebs miagnebda, romelsac mis mier Cadenili TaRliTobis saqmis Ziebis procesSi arsebiTi xasiaTi hqonda, gadawyvita misi qalaqis maJoritari de-putatisTvis gadaeca aRniSnuli nivTieri mtkicebule-bebi. deputatma aRniSnuli mtkicebulebis miRebaze ua-ri ganacxada, Tumca daJinebuli Txovnis Semdeg mainc miiRo. amis Semdeg deputatma mocemuli mtkicebuleba policias gadasca. mocemuli ganmarta im motiviT, rom Tu is amas ar gaakeTebda, SesaZlebelia policias is danaSaulis dafarvis safuZvliT pasuxisgebaSi mieca.
kiTxva: hqonda Tu ara deputats, erTi mxriv, uari
eTqva mocemuli mtkicebulebis miRebaze da meore mxriv, gadaeca is policiisaTvis?
moqalaqe beriSvilma sasamarTloSi saCivari im moti-
viT Seitana, rom saqarTvelos parlamentis deputatma giorgi giorgaZem mis mier gakeTebuli gancxadebebiT mas sityvieri Seuracyofa miayena. aRniSnulis garda, mas, rogorc patiosan mewarmes saqmiani reputacia See-laxa. sasamarTloSi beriSvilma moiTxova, rom depu-tatma giorgaZem uaryos parlamentSi gakeTebuli ganc-xadeba, moixados bodiSi da aanazRauros 200000 laris
29
odenobiT is ziani, romelic mas saqmiani reputaciis Selaxvis gamo miadga.
kiTxva: SeiZleba Tu ara deputatis mimarT aRniSnuli
xasiaTis moTxovnis dayeneba?
saqarTvelos parlamentis wevrma grigol kovzanaZem
sakmaod momgebiani samewarmeo sazogadoebis aqciebis 78%-is SeZena gadawyvita. deputatma es ganZraxva sisru-leSi moiyvana. aRniSnuli garemoebis Sesaxeb rogorc ki Seityves fraqcia ,,momavali saqarTvelosTvis~ wevrebma, maSinve parlamentis Tavmjdomares mimarTes da ganuc-xades, rom deputati kovzanaZe samewarmeo saqmianobas eweva da aRniSnuli motiviT mas deputatis statusi unda Seuwydes. parlamentis Tavmjdomarem ganixila sa-kiTxi, miiRo Sesabamisi daskvna sakonstitucio sasamar-Tlos Tavmjdomarisgan da Semdeg deputatis statusi Seuwyvita.
kiTxva: dairRva Tu ara saqarTvelos konstitucia?
saqarTvelos me-7 mowvevis deputats irakli lemon-
javas parlamentma uflebamosileba im motiviT Seuwy-vita, rom mis mimarT sasamarTlom gamamtyunebeli gana-Ceni gamoitana. lemonjavam gadawyvita gaesaCivrebina, rogorc pirveli instanciis sasamarTlos ganaCeni zemdgom instanciaSi, ise, masTan erTad pirdapir uze-naes sasamarTloSi Seetana saCivari parlamentis gadawy-vetilebis gauqmebis moTxovniT. igi Tavs damnaSaved ar cnobda da uzenaes sasamarTloSi Setanil saCivarSi aR-niSnavda, rom mas parlamentis deputatis imuniteti icavda da sasamarTlos ufleba ar hqonda is sisxlis samarTlis pasuxisgebaSi mieca da gamamtyunebeli gana-Ceni gamoetana.
kiTxva: ra proceduruli daRRvevebi iqna daSvebuli?
30
parlamentis deputats, mamuka raziSvils parlamentma uflebamosileba im motiviT Seuwyvita, rom sasamar-Tlom mis mimarT gamamtyunebeli ganaCeni gamoitana. de-putatma aRniSnuli uzenaes sasamarTloSi gaasaCivra da ganmarta, rom parlaments ufleba ar honda misTvis uflebamosileba Seewyvita, radgan mas zemdgom instan-ciaSi gasaCivrebuli hqonda sasamarTlos ganaCeni, romliTac is damnaSaved iqna cnobili.
kiTxva: ra proceduruli darRvevebi iqna daSvebuli?
saqarTvelos parlamentis wevrma irakli nebieriZem
miiRo ruseTis federaciis moqalaqeoba. aRniSnuli mo-tiviT saqarTvelos parlamentma mas uflebamosileba Seuwyvita.
kiTxva: Seesabameboda Tu ara konstitucias parlamen-
tis gadawyvetileba da sad SeuZlia irakli nebieriZes parlamentis gadawyvetilebis gasaCivreba?
saqarTvelos parlamentma `mTavrobis struqturis,
uflebamosilebebisa da saqmianobis wesis Sesaxeb~ sa-qarTvelos kanonis me-14 muxlSi gamartivebuli wesiT erTi mosmeniT Seitana cvlileba da ekonomikisa da mdgradi ganviTarebis saministros saxelwodeba gan-sazRvra, rogorc ekonomikis saministro.
kiTxva: uflebamosili iyo Tu ara saqarTvelos par-
lamenti erTi mosmeniT mieRo mocemuli kanonproeqti?
31
saqarTvelos prezidentma miiRo gadawyvetileba, mi-
sive politikuri partiidan parlementis 40 deputatis moTxovniT, riggareSe sesiis mowvevis Sesaxeb. ]
kiTxva: uflebamosili iyo Tu ara prezidenti moew-
via sagangebo sesia?
agvistos TveSi, maSin rodesac saqarTvelos parla-
mentis morigi sesia ukve daxuruli iyo, deputatTa 48 kacianma Semadgenlobam (romlebic opoziciur partias warmoadgendnen) ganacxada, rom mTavrobam uxeSi poli-tikuri Secdoma dauSva. Sesabamisad, maT prezidents sagangebo sesiis mowveva mosTxoves, raTa Semdeg parla-menti Seikribos da mTavrobas undobloba gamoucxados. prezidentma gadawyvita riggareSe sesia ar moewvia.
kiTxva: uflebamosilia Tu ara parlamenti Seikri-
bos?
saqarTvelos parlamentis deputatTa 1/3-is moTxov-
niT prezidentis mimarT impiCmentis procedura aRiZra. sakiTxi daskvnisTvis uzenaes sasamarTlos gadaeca. uze-naesma sasamarTlom sakiTxi ganixila da gadawyvetileba gamoitana, romliTac prezidenti damnaSaved gamoacxada da mas 2 wlis vadiT Tavisuflebis aRkveTa miusaja. imave gadawyvetilebaSi aRniSna, rom prezidenti aRniS-nul sasjels moixdida mas Semdeg, rac daumTavrdeboda saprezidento uflebamosilebis vada.
kiTxva: daarRvia Tu ara uzenaesma sasamarTlom sa-
qarTvelos konstitucia?
32
saqarTvelos parlamentma 55 deputatis mxardaWeriT
prezidentis impiCmentis wesiT Tanamdebbidan gadayene-bis Sesaxeb sakiTxi im motiviT aRZra, rom man dana-Sauli Caidina. sakiTxi daskvnisaTvis saqarTvelos uze-naes sasamarTlos gadaeca, romelmac Tavis daskvnaSi aRniSna, rom prezidentma danaSauli Caidina, Sesabami-sad, is aRniSnul qmedebaSi damnaSaved miiCnia. daskvna parlaments gadaeca, romelmac ganixila da 2/3-is mxar-daWeriT prezidentis mimarT impiCmentis gamocxadebis Sesaxeb gadawyvetileba miiRo.
kiTxva: dairRva Tu ara saqarTvelos konstituciiT
gaTvaliswinebuli procedurebi?
saqarTvelos parlamentis fraqcia ,,samarTliani sa-
qarTvelos~ warmomadgenlebma (fraqciiis Semadgenlo-baSi jamSi 49 deputatia) ganacxades, rom prezidentma mimdinare wlis 24 Tebervals TaRliToba Caidina, rac, maTive ganmartebiT, prezidentis mimarT impiCmentis procedurebis dawyebis safuZvels warmoadgenda. parla-mentis deputatTa konstituciiT gansazRvrulma raode-nobam marTlac aRZra prezidentis mimarT impiCmentis procedura, uzenaesma sasamarTlom Tavisi daskvniT prezidentis qmedebaSi danaSaulis Semadgenlobis niS-nebi daadastura, Tumca aRniSnul fraqcias mxari ar dauWira deputatebis Sesabamisma raodenobam da Sesaba-misad prezidentis impiCmenits wesiT Tanamdebobidan gadayenebis Sesaxeb gadawyvetileba ar iqna miRebuli.
aRniSnulis Semdeg imave fraqciam momdevno wlis 12 ianvars ganacxada, rom prezidentma TaRliToba kvlav Caidina da impiCmentis wesiT prezidentis Tanamdebobi-dan gadayeneba moiTxova. deputatTa 1/3-ma kvlav daayena igive moTxovna kenWisyraze, Tumca mocemulma sakiTxma azrTa sxvadasxvaoba gamoiwvia. deputatTa nawilis azriT, fraqcia `samarTliani saqarTvelos~ winadadeba konstituciis moTxovnebs ar Seesabameboda. amis miux-edavad, impiCmentis p[roceduris aRZvris Sesaxeb gadawy-
33
vetileba mainc iqna miRebuli. sakiTxi daskvnisaTvis saqarTvels uzenaes sasamarTlos gadaegzavna da sakiT-xis gadagzavnasTan erTad parlamentma mimarTa kiTxviT: Seicavda Tu ara prezidentis 12 ianvars ganxorciele-buli da wina wlis 24 Tebervals Cadenili qmedeba msgavsi danaSaulis niSnebs?
uzenaesma sasamarTlom mis mier gakeTebuli daskvna parlaments gadaugzavna, Tumca kiTxvasTan dakavSirebiT ganmarta, rom is ar iyo uflebamosili amasTan dakavA-SirebiT pasuxi gaeca.
parlamentma ganixila uzenaesi sasamarTlos daskvna da deputatTa 1/2-is mxardaWeriT prezidentis impiCmen-tis wesiT Tanamdebobidan gadayenebis Sesaxeb sakiTxis kenWisyraze dasmis Taobaze gadawyvetileba miiRo. xmaTa 2/3-is mier miRebuli gadawyvetilebiT prezidenti Ta-namdebobidan gadaayenes.
kiTxva: moxda Tu ara Tanamdebobidan prezidentis
gadayeneba konstituciis moTxovnaTa Sesabamisad?
saqarTvelos parlamentma opoziciuri fraqciis we-
vris mimarT impiCmentis procedura im motiviT wa-moiwyo, rom man danaSauli Caidina. amasTan, saqarTve-los parlamentma aRniSnul deputats imuniteti erTxel ukve mouxsna, ris safuZvelzec sagamoZiebo samsaxurma mis mimarT Sesabamisi sagamoZiebo RonisZiebebi ganax-ociela, Tumca danaSaulis verdamtkicebis gamo mas sa-deputato mandati aRudga. saqarTvelos parlamentma gadawyvetileba sruli Semadgenlobis umravlesobiT miiRo da saqarTvelos parlamentis wevrs sadeputato uflebamosileba impiCmentis wesiT mouxsna.
kiTxva: dairRva Tu ara saqarTvelos konstituciis
normebi?
saqarTvelos parlamentis 1/3-is mier saqarTvelos
uzenaesi sasamarTlos Tavmjdomaris mimarT procedura
34
im motiviT aRiZra, rom man danaSauli Caidina. sakiTxi daskvnisaTvis saqarTvelos uzenaes sasamarTlos ga-daeca, romelmac ganacxada, rom, ramdenadac saqme swored uzenaesi sasamarTlos Tavmjdomares exeba, is uflebamosili ar aris ganixilos saqme da sakiTxi sa-konstitucio sasamarTlos gadasca. am ukanasknelma Ta-vis daskvnaSi aRniSna, rom uzenaesi sasamarTlos qmede-baSi sisxlis samarTlis danaSaulis niSnebi SeiniSneba. aRniSnulis Semdeg saqarTvelos parlamentma sruli Se-madgenlobis umravlesobiT, uzenaesi sasamarTlos Tamvjdomare impiCmentis wesiT gadaayena. am ukanasknelma aRniSna, rom saqarTvelos parlamentma konstituciiT gansazRvruli procedurebi daarRvia, kerZod ki kons-tituciis 63-e muxlis me-2 punqti, romlis Tanaxmadac, parlaments daskvnis miRebis Semdeg jer kenWi unda eya-ra impiCmentis wesiT Tanamdebobidan gadayenebis sa-kiTxis kenWisyraze gatanisTvis da amis Semdeg mieRo gadawyvetileba. aseve, misi gancxadebiT, konstituciiT gansazRvruli Sesabamisi xmaTa raodenoba ara 1/2-s, aramed 2/3-s Seadgens.
kiTxva.: ramdenad dasabuTebulia uzenaesi sasamar-
Tlos gancxadeba da dairRva Tu ara konstituciiT gansazRvruli procedurebi?
saqarTvelos parlamentma saqarTvelos kanonSi
cvlilebebis proeqti 44 xmiT miiRo. mocemul sakiTx-Tan dakavSirebiT opoziciuri fraqciis warmomadgen-lebma ganacxades, rom aRniSnuli saqarTvelos konsti-tuciis moTxovnebs ar Seesabameba. parlamentis Tavmjdomarem ki ganmarta, rom saqarTvelos parlamenti uflebamosili iyo mieRo gadawyvetileba, ramdenadac sxdomas jamSi 79 deputati eswreboda. Sesabamisad, dam-swreTa umravlesobis mier miRebuli gadawyvetileba konstituciis absoliturad yvela savaldebulo muxlis dacviT iqna miRebuli.
kiTxva: dairRva Tu ara saqarTvelos konstitucia?
35
saqarTvelos parlamentis wevrma, giorgi kapanaZem
parlaments saqarTvelos konstituciaSi cvlilebebis Setanis Taobaze sakanonmdeblo iniciativiT mimarTa: iq sadac `afxazeTis avtonomiuri respublika weria~, amo-Rebul iqnas `avtonomiuri~ da darCes `afxazeTis res-publika~. misi TqmiT, aRniSnuli afxazeTis aRiarebas ar niSnavs, miT ufro suverenul saxelmwifod. mocemu-lis magaliTebi ruseTis federaciaSi gvxvdeba, kerZod ki CeCneTis respublikis SemTxvevaSi, romelic damou-kidebel saxelmwifod ar gvevlineba. aqve daamata, rom mocemuli afxazuri mxaris nebasac emTxveva, romlis Semdegac SesaZlebelia teritoriuli reintegraciis sakiTxis msjelobis ganaxleba. deputatma aRniSna, rom mocemuli terminologiuri xasiaTis cvlilebas war-moadgens da amdenad SesaZlebelia misi gamartivebuli wesiT miReba.
kiTxva: aqvs Tu ara mocemul SemTxvevaSi saqarTvelos
parlaments ufleba, ganixilos sakiTxi gamartivebuli wesiT da saerTod aris Tu ara saqarTvelos parla-menti dRes moqmedi kanonmdeblobiT uflebamosili ga-nixilos saqme gamartivebuli wesiT?
saqarTvelos parlamentma 2004 wlis 24 aprils sa-
qarTvelos axali xuTjvriani droSa 73 xmis umravle-sobiT miiRo.
kiTxva: dairRva Tu ara saqarTvelos konstituciiT
gaTvaliswinebuli procedura, imis gaTvaliswinebiT, rom kenWisyramde zustad 10 dRiT adre parlamentis 4 deputati dainiSna saxelmwifo ministris Tanamdebo-bebze?
saqarTvelos palramentma 59 xmis umravlesobiT
(sxdomas eswreboda 110 deputati) saqarTvelos orga-
36
nul kanonSi cvlilebebis proeqti pirveli mosmeniT miiRo. meore mosmenisas proeqts mxari dauWira 66-ma deputatma (damswre deputatebis raodenoba iyo 112). rac Seexeba mesame mosmenas, cvlilebebs mxari dauWira 73-ma deputatma (unda aRiniSnos, rom 150 parlamentis deputatidan 6 deputats uflebamosileba Sewyvetili hqonda sxvadasxva mizezTa gamo da maTi uflebamonac-vleebi jer kidev ar iyvnen dadgenilni).
kiTxva: aris Tu ara kanonproeqti saqarTvelos kons-
tituciisa da parlamentis reglamentis wesebis Sesaba-misad miRebuli?
saqarTvelos moqalaqem, barbara arevaZem, romelic 80
welsaa mitanebuli, sakanonmdeblo winadadebis wardgena gadawyvita. qalbatonma barbarem, romelic profesiiT iuristi ar iyo da arc kanonproeqtis momzadebis ga-mocdileba gaaCnda, werili dawera, romelSic miuTiTa, rom, misi azriT, saqarTvelos parlamentma Sesabamis kanonSi cvlileba unda Seitanos, romlis safuZvelzec pensia 320 laris odenobiT ganisazRvreba.
kiTxva: aqvs Tu ara saqarTvelos moqalaqes ufleba,
aRniSnuli saxiT mimarTos saqarTvelos parlamets?
saqarTvelos parlamentma 115 deputatis mxardaWeriT
`saqarTvelos konstituciaSi cvlilebebis Setanis Se-saxeb~ konstituciuri kanoni miiRo. miRebuli konsti-tuciuri kanonis proeqti prezidents miRebidan me-6 dRes gadaegzavna. prezidentma me-10 dRes parlaments kanonproeqti weriliTurT daubruna, sadac mokled mi-moixila, Tu ratom ar moawera xeli da ra SeniSvnebi hqonda. parlamentma prezidentis SeniSvnebi ganixila, Tumca saparlamento umravlesobam isini miuReblad miiCnia da kenWisyraze pirdapir kanonproeqtis Zveli redaqcia gaitana. am SemTxvevaSi kanonproeqts mxari dauWira 105-ma deputatma (da ara 115-ma deputatma, ro-
37
gorc pirveli kenWisyris dros). miRebuli kanon-proeqti prezidents xelmosawerad gadaegzavna. prezi-dentma ganacxada, rom konstituciiT gaTvaliswinebuli procedurebi dairRva da Sesabamisad, is arakonstitu-ciur aqts warmoadgenda, ris gamoc xelis moweraze uari ganacxada. amis Semdeg premier-ministrma kanon-proeqts xeli moawera da gamoaqveyna.
kiTxva: dairRva Tu ara kanonis miRebisTvis konsti-
tuciiT gansazRvruli procedurebi?
saqarTvelos parlamentis deputatma, levan maisaiam
kanonproeqti moamzada da sakanonmdeblo iniciativis wesiT parlamentSi waradgina. kanonproeqti Tavdapir-velad parlamentis saorganizacio departaments gadaeca, romelmac is aRricxa da registraciaSi gaatara. aRniS-nulma departamentma igi biuros gadaugzavna. am uka-nasknelma proeqti ganixila da sxva sakiTxebTan erTad wamyvani komiteti da proeqtis sakomiteto da plena-rul sxdomebze ganxilvis savaraudo TariRebi gan-sazRvra. saqarTvelos parlamentis biurom sakiTxi ga-nixila da kanonproeqtis avtorisTvis dabrunebis Tao-baze gadawyvetileba im motiviT miiRo, rom misi Tan-darTuli ganmartebiTi baraTi monacemebs saerTod ar Seicavda.
kiTxva: dairRva Tu ara konstituciiTa da parlamen-
tis reglamentiT gansazRvruli procedurebi da hqonda Tu ara biuros ufleba, daebrunebina kanonproeqti av-torisTvis xarvezis gamosasworeblad?
saqarTvelos maqalaqe lorena vadaWkoriam saqarTve-
los parlamets werili miswera, romelSic qalbatonma parlaments winadadebiT mimarTa da moiTxova, rom sa-pensio asaki qalTaTvis 50 wlamde Semcirebuliyo. bi-urom aRniSnuli proeqti ganixila da wamyvan komitets gadasca. Tavis mxriv, sakiTxi am ukanasknelmac ganixila
38
da biuros daubruna. biurom, ise, rom plenarul sxdo-maze ar gautania, sakanonmdeblo winadadeba motivire-buli gadaw-yvetilebiT uaryo.
kiTxva: hqonda Tu ara biuros ufleba, mieRo gadawy-
vetileba kanonproeqtis uaryofis Sesaxeb?
saqarTvelos maqalaqe lavrenti pertaiam sakanonm-
deblo winadadebis uflebiT isargebla da parlaments werilobiTi formiT mimarTa, romelSic asabuTebda, rom mas da mraval mis mdgomareobaSi myofs, romlebic meore msoflio omSi ibrZodnen (Tumca ara sabWoTa ar-miis rigebSi) unda hqondeT msgavsi uflebebi rogorc maT, romlebic meore msoflio omis dros sabWoTa ar-miis mxares ibrZodnen.
sakanonmdeblo winadadeba werilobiTi gaxldaT, Tumca, kanonproeqtis saxiT ar iyo Sedgenili. saqarT-velos parlamentis biurom aRniSnuli sakiTxi ganixila da igi gansaxilvelad Sesabamis komitets gadasca. aR-niSnulis Semdeg Sesabamisma wamyvanma komitetma saka-nonmdeblo winadadebas kanonproeqtis saxe misca da sa-parlamento ganxilvebisTvis waradgina. parlamentma sa-kiTxi ganixila da igi miiRo. kanoni prezidentis mier xelmowerisa da gamoqveynebis Semdeg ZalaSi Sevida.
kiTxva: vin miiCneva aRniSnuli kanonprpoeqtis mimarT
sakanonmdeblo iniciativis subieqtad?
saqarTvelos parlamentma `mTavrobis struqturis,
uflebamosilebebisa da saqmianobis wesis Sesaxeb~ ka-nonSi Sesatani cvlilebebis proeqti daCqarebuli we-siT ganixila. parlamentma erT kviraSi ganixila da mo-cemuli proeqti miiRo. unda aRiniSnos, rom orSabaTs kanonproeqts kenWi uyares da sakiTxis irgvliv dawye-buli kamaTis gamo mxolod paraskev dRes gaxda SesaZ-lebeli meore da mesame mosmeniT proeqtze kenWisyris Catareba.
39
kiTxva: dairRva Tu ara gansazRvruli sakanonmdeblo
procedurebis wesi?
saqarTvelos parlamentma daCqarebuli wesiT ganix-
ila da aWaris avtonomiuri respublikis mTavrobis TavmjdomarisTvis mTeli rigi uflebebis CamorTmevis Taobaze `aWaris a/r-is statusis Sesaxeb~ konstituciur kanonSi Sesabamisi cvlilebebis proeqti miiRo.
kiTxva: aris Tu ara saqarTvelos parlamenti ufle-
bamosili ganaxorcielos aRniSnuli cvlileba?
fraqcia `qarTveli patriotebis~ wevrma, giorgi na-
siZem saqarTvelos parlaments sakanonmdeblo inicia-tivis wesiT `adamianis organoebis gadanergvis wesis Sesaxeb~ axali kanonproeqti warudgina. misi TqmiT, sa-qarTveloSi aRniSnulis Sesaxeb kanoni ar arsebobs da uaRresad mniSvnelovania misi miReba. mocemuli kanon-proeqtis ar arsebobiT uamravi adamianis sicocxles safrTxe emuqreba. swored amitom misi daCqarebuli we-siT miReba moiTxova.
kiTxva: uflebamosilia Tu ara parlamenti daCqare-
buli wesiT miiRos aRnisSuli kanonproeqti?
saqarTvelos prezidentma, romelsac saprezidento
uflebamosilebis pirveli vada umTavrdeba, gadawyvita, monawileoba miiRos morig saprezidento arCevnebSi, raTa saqarTvelos prezidentis Tanamdeboba meorejer daikavos. kandidatma aRniSnulis Sesaxeb sajaro preskonferenciaze ganacxada da centralur saarCevno komisiaSi gancxadeba Seitana.
40
kiTxva: daaregistrirebs Tu ara cesko prezidento-bis kandidatad?
saqarTvelos moqalaqe zviad zviadaZem saprezidento
arCevnebSi monawileoba gadawyvita. is arcerTi poli-tikuri partiis wevri ar aris da arCevnebSi damouki-debel subieqtad monawileoba surs, romelic arcerTi politikuri partiis politikas ar gaatarebs. aRniS-nuli mizniT is centralur saarCevno komisiaSi misma 5-ma megobarma registraciisaTvis waradgina. ceskom mo-qalaqe zviad zviadaZis registraciaze uari im motiviT ganacxada, rom is politikur partias ar warudgenia.
kiTxva: daarRvia Tu ara ceskom saqarTvelos ka-
nonmdebloba?
zurab ZlieriSvilma amomrCevelTa daJinebuli moT-
xovniT saqarTvelos prezidentis arCevnebSi monawi-leoba gadawyvita. ceskom mas kandidatad daregistri-rebaze uari uTxra, radgan mas saqarTvelos preziden-tis Tanamdeboba ukve orjer ekava. marTalia bolo sa-prezidento vadis Semdeg sxva saprezidento kandidati airCies, magram ceskom aRniSna, rom saqarTvelos ka-nonmdeblobiT akrZalulia prezidentad erTi da imave piris orze meti vadiT arCeva.
kiTxva: Seesabameba Tu ara ceskos ganmarteba saqarT-
velos konstituciisa da saarCevno kodeqsis moTxov-nebs?
saprezidento arCevnebis pirvel turSi monawileoba
registrirebul amomrCevelTa saerTo raodenobis mxo-lod 60%-ma miiRo. centralurma saarCevno komisiam pirvelive turSi gamarjvebulad gamoascxada kandidati,
41
romelmac registrirebul amomCevelTa mxolod 38% miiRo.
kiTxva: kanonierad gamoacxada Tu ara ceskom sapre-
zidento arCevnebSi gamarjvebulad monawile kandidati?
2001 wlis 24 Tebervals, saqarTvelos axali prezi-
dentis inauguraciis dRes, axalarCeuli kandidatis mier saprezidento ficis warmoTqmisas, mis mimarT teroristuli aqti ganxorcielda. teraqtis Sedegad igi adgilze ise gardaicvala, rom ficis teqstis da-sruleba ver moaswro. aseT viTarebaSi wina p[rezidentma aRniSna, rom axali prezidentis arCevamde is kvlavin-deburad qveynis prezidentad rCeba. Tumca, mocemul pozicias gardacvlili prezidentobis kandidatis mom-xreebi daupirispirdnen da aRniSnes, rom axalarCeuli prezidenti mas Semdeg, rac ficis teqstis wakiTxvas Seudgeba, romelic iwyeba - ,,me saqarTvelos prezi-denti"~, ukve am wamidan prezidentad miiCneva da, Sesaba-misad, prezidentis movaleoba unda Seasrulos ara wina prezidentma, aramed parlamentis Tavmjdomarem.
kiTxva: romelia marTebuli msjeloba?
saqarTvelos prezidentma andro kukava da irma bara-
baZe saqarTvelos mTavrobis TanxmobiT espaneTis same-fosa da italiis respublikaSi saqarTvelos sagangebo da sruluflebian elCebad daniSna. aRniSnulis garda, safrangeTisa da evrokavSiris elCebi saqarTveloSi erTpirovnulad miiRo.
kiTxva: ra proceduruli darRvevebi iqna daSvebuli?
saqarTvelos prezidentma, mas Semdeg, rac samTa-
vrobo gunds parlamentma ndoba gamoucxada, pirvelive
42
kenWisyraze (Tumca samTavrobo programas parlamentma ndoba ar gamucxada) premier-ministri da ministrebi daniSna.
kiTxva: ra proceduruli darRvevebia kazusSi?
saqarTvelos prezidentma, qveyanaSi arsebuli mZime
ekonomikuri mdgomareobis gaTvaliswinebiT, premier-ministrTan SeTanxmebiT, ekonomikisa da mdgradi ganvi-Tarebisa da finansTa ministrebi Tanamdebobidan ga-daayena.
kiTxva: hqonda Tu ara saqarTvelos prezidents uf-
leba, Tanamdebobidan gadaeyenebina ekonomikisa da mdgradi ganviTarebisa da finansTa ministrebi?
saqarTvelos prezidentma, im motiviT, rom qveyanaSi
Semosuli iyo ucxo saxelmwifos SeiaraRebuli Zalebi, sagangebo mdgomareoba gamoacxada, ris Semdegac qveyana srulmasStabian samxedro operaciaSi CaerTo. imave dRes mowinaaRmdege Zalebis mier saqarTvelos msxvil qalaqebsa da dedaqalaqze SeiaraRebuli Tavdaxma gan-xorcielda. ganadgurda samTavrobo Senobebi da, maT Soris, saqarTvelos parlamentis Senoba.
saqarTvelos prezidentma im motiviT, rom mTeli qveyana samxedro operaciaze iyo gadasuli, samTavrobo dawesebulebebi ganadgurda da parlamentis Sekreba rTuli iyo, parlaments mxolod mesame dRes mimarTa misi brZanebulebis damtkicebis moTxovniT, maSin rode-sac ukve 48 saaTi gasuli iyo. saqarTvelos parlamentma prezidentis mier vadis gaSveba sapatiod miiCnia da saomari mdgomareoba daamtkica.
kiTxva: dairRva Tu ara saqarTvelos konstitucia da
kanonieria Tu ara qveyanaSi saomari mdgomareobis ar-seboba?
43
saqarTvelos prezidentma aWaris a/r-is umaRlesi
warmomadgenlobiTi organos daTxovna gadawyvita, im motiviT, rom misi saqmianoba qveynis suverenitets safrTxes uqmnida. saqarTvelos parlamentma ganmarta, rom prezidentis aRniSnuli qmedeba ganpirobebuli gaxldaT imiT, rom q. marneulis sakrebuloSi absolu-tur umravlesobas prezidentis oponenti partiis war-momadgenlebi Seadgens. swored am safuZvliT saqarTve-los parlamentma prezidents Tanxmoba ar misca.
kiTxva: uflebamosilia Tu ara prezidenti daiTxo-
vos aWaris a/r-is warmomadgenlobiTi organo da meore mxriv, saWiro iyo Tu ara parlamentis Tanxmoba?
kazusis amoxsnisas ixelmZRvaneleT rogorc amJamad moqmedi, ise 2010 wlis konstituciis asamoqmedebeli redaqciiTac.
saqarTvelos prezidentma, rogorc umaRlesma mTa-
varsardalma brZneba gamosca. saqarTvelos Tavdacvis ministrma aRniSnul sakiTxze ganacxada, rom prezidenti uflebamosili ar iyo brZaneba gamoeca da Sesabamisad, mimarTa saqarTvelos sakonstitucio sasamarTlos da aqtis gauqmeba moiTxova.
kiTxva: iyo Tu ara uflebamosili saqarTvelos pre-
zidenti gamoeca brZaneba?
saarTvelos prezidentma saqarTvelos premier-mini-
stris brZanebuleba gaauqma, radgan, misi ganmartebiT, igi uflebamosili ar iyo aRniSnuli saxis dokumenti mieRo. premier-ministrma saqarTvelos sakonstitucio sasamarTlos mimarTa da prezidentis im aqtis gauqmeba moiTxova, romliTac man, Tavis mxriv, premier-mini-stris brZanebuleba gaauqma.
44
kiTxva: iyo Tu ara premier-ministri uflebamosili gamoeca brZanebuleba da hqonda Tu ara saqarTvelos prezidents premier-ministris aRniSnuli aqtis gauqme-bis ufleba?
saqarTvelos prezidentma aWaris avtonomiuri res-
publikis axalarCeuli umaRlesi sabWos uflebamosile-bis cnobidan me-8 dRes, umaRles sabWoSi warmodgenil politikur subieqtebTan konsultaciis Semdeg, mTavro-basTan SeTanxmebiT, umaRles sabWos dasamtkiceblad aWaris avtonomiuri respublikis mTavrobis Tavmjdo-maris kandidatura warudgina.
aRniSnul gadawyvetilebasTan dakavSirebiT saqarT-velos premier-ministrma ganacxada, rom prezidentis gadawyvetilebas, aseve, misi kontrasignacia esaWiroeba.
kiTxva: ra proceduruli normebi iqna darRveuli da
esaWiroeba Tu ara kontrasignacia umaRlesi sabWos da-samtkiceblad aWaris avtonomiuri respublikis mTavro-bis Tavmjdomaris kandidaturis wardgenas?
saqarTvelos prezidentma mTavrobis wardginebiTa da
parlamentis TanxmobiT marneulis sakrebulos saqmia-noba SeaCera. Tumca, premier-ministrma ganacxada, rom prezidentis am umniSvnelovanes gadawyvetilebas kon-trasignacias piradad ver gaukeTebs da moiTxova, rom mTavroba is subieqti yofiliyo, romelic kontrasigna-ciiT pasuxismgeblobas Tavad aiRebda.
kiTxva: rogor unda gadawydes sakiTxi?
saqarTvelos prezidentma saqaTvelos konstituciiT
gansazRvruli viTarebis arsebobisas saomari mdgoma-reoba gamoacxada da amasTan, dekretiT konstituciis
45
me-18 da 21-e muxlebi SezRuda. premier-ministrma aR-niSnuli dekretis kontrasigneba ar moaxdina.
kiTxva: ZalaSia Tu ara prezidentis dekreti, rom-
liTac SezRuda konstituciis me-18 da 21-e muxlebi?
saqarTvelos prezidentma saqarTvelos konstituciis
73-e muxlis me-2 punqtis safuZvelze 2014 wlis 15 aprils adgilobrivi TviTmmarTvelobis arCevnebi da-niSna. premier-ministri am TariRis daniSvnas kategori-ulad ewinaaRmdegeba da Sesabamisad, prezidentis gan-kargulebas xeli ar moawera.
kiTxva: Catardeba Tu ara arCevnebi 2014 wlis 15
aprils, imis gaTvaliswinebiT, rom premier-ministrma ar moaxdina kontrasigneba prezidentis gankargulebaze.
saqarTvelos prezidentis brZanebulebiT vladimer
petrovs da jorj soronsons saqarTvelos moqalaqeoba mieniWaT. saqarTvelos premier-ministris gancxadebiT, maT sasamarTlos mier kanonier ZalaSi Sesuli gadawy-vetilebis safuZvelze sasjeli hqondaT misjili, ro-melic, marTalia, maT ukve moixades, magram mainc moce-muli garemoeba sakmaod seriozul safuZels warmoad-genda, raTa mas prezidentis brZanebulebisaTvis Tanax-elmowera ar ganexorcielebina.
kiTxva: sWirdeba Tu ara premier-ministris kontra-
signeba prezidentis aRniSnul brZanebulebas da mieni-Weba Tu ara premier-ministris poziciis gaTvaliswine-biT xsenebul pirebs moqalqeoba?
saqarTvelos prezidents 1.545.550 aTasma saqarTvelos
moqalaqem referendumis daniSvnis TxovniT mimarTa. sa-referendumod unda gaetanaT sakiTxi, romelic saqarT-
46
velos parlamentis wevrobis minimalur asakad 25 wlis gansazRvris sakiTxs exeboda. saqarTvelos prezidentma aRniSnuli sakiTxis Taobaze referendumis daniSvnis Sesaxeb uari ganacxada, im motiviT, rom mocemuli sa-kiTxi konstituciiT wesrigdeboda. prezidentis mier gamocemuli aqti, romliTac man referendumis daniSv-naze uari ganacxada, moqalaqeebma sasamarTloSi gaasaCi-vres, romelmac igi gaauqma da referendumi daniSna.
referendumze monawileTa absoluturma umravleso-bam mxari parlamentis wevris minimalur asakad 25 wlis gansazRvras dauWira. miRebuli gadawyvetilebis Semdeg referendumze gatanili sakiTxis saqarTvelos konsti-tuciaSi asaxva gadawyda, risTvisac sakonstitucio ko-misia Seiqmna. komisiam, moqmedi kanonmdeblobis Sesaba-misad, proeqti erTTvian sajaro ganxilvaze gaitana, ris Semdegac saparlamento ganxilvebi daiwyo, rac ki-dev ori kvira gagrZelda. mocemuli moqalaqeebma gaa-protestes, ramdenadac kanonis Tanaxmad, referendumze miRebuli gadawyvetileba erT TveSi moqmed kanonmdeb-lobaSi unda aisaxos. prezidentma ganacxada, rom swored aRniSnuli motiviT ar daniSna referendumi, radgan konstituciaSi cvlilebebis ganxorcielebas Tavdapirvelad erTTviani sajaro ganxilva sWirdeba da amas garda, saparlamento ganxilvebisTvis saWiroa dro, rac erT TveSi ver Caeteoda.
kiTxva: rogor unda gadawydes sakiTxi? hqonda Tu
ara prezidents ufleba, uari eTqva referendumis da-niSnvaze?
kazusis amoxsnisas ixelmZRvaneleT saqarTvelos konstituciis rogorc moqmedi, ise 2010 wlis cvlile-bebiT.
saqarTvelos prezidents saqarTvelos 200 000-ma mo-
qalaqem referendumis daniSvnis TxovniT mimarTa. pre-zidentma sakiTxi ganixila da im motiviT, rom 200 000-dan 2000 piri patimars warmoadgenda, Txovnis dakmayo-filebaze uari ganacxada.
47
kiTxva: daarRvia Tu ara prezidentma saqarTvelos konstitucia?
kazusis amoxsnisas ixelmZRvaneleT saqarTvelos konstituciis rogorc moqmedi, ise 2010 wlis cvlile-bebiT.
saqarTvelos parlamentis wevrma, levan namoraZem sa-
qarTvelos prezidents mimarTa da saqarTvelos narko-tikuli saSualeebis moxmarebis dekriminalizaciis Taobaze referendumis daniSvna da misi administra-ciul samarTaldarRvevad gansazRvra sTxova.
kiTxva: mocemul sakiTxze referendumis daniSvna ewi-
naaRmdegeba Tu ara konstituciasa da `referendumis Sesaxeb~ organul kanons?
saqarTvelos 265 000-ma amomrCevelma saqarTvelos
prezidents mimarTa da saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsSi sasjelis axali saxeobis - sikvdilis dasjis SemoRebis Sesaxeb referendumis daniSva moiTxova.
saqarTvelos prezidentma referendumis daniSnvaze uari ganacxada, im motiviT, rom aRniSnuliT adamianis ZiriTadi uflebebi da Tavisuflebebi izRudeba. amas-Tan, konstituciis 74-e muxli kanonis misaRebad an ga-sauqmeblad referendumis daniSvnas krZalavs.
kiTxva: daarRvia Tu ara prezidentma konstitucia?
qveyanaSi arsebuli mZime politikuri da socialuri
viTarebidan gamomdinare, saqarTvelos prezidentma ga-dawyvita, rom qveyanas axali aRmasrulebeli da saka-nonmdeblo xelisufleba esaWiroeba, Sesabamisad, is Ta-namdebobidan gadadga, Tumca, gadadgomamde parlamenti daiTxova, im motiviT, rom am ukanasknelma mTavroba zedized samjer ar daamtkica.
48
kiTxva: vin Seasrulebs prezidentis movaleobas axa-
li prezidentis arCevamde?
27 noembers saqarTvelos prezidenti sakuTari ganc-
xadebiT Tanamdebobidan gadadga da prezidentis mova-leobis Sesrulebas, saqarTvelos konstituciis Tanax-mad, parlamentis Tavmjdomare Seudga. am dros man sa-qarTvelos premier-ministris Tanamdebobidan gaTavi-sufleba gadawyvita, razec premier-ministrma ganacxada, rom prezidentis movaleobis Semsrulebeli uflebamo-sili ar iyo, saqarTvelos konstituciis 79-e muxlis Tanaxmad, igi Tanamdebobidan gaeTavisuflebina, radga-nac amas konstituciis 76-e muxlis me-2 punqti da 73-e muxlis pirveli punqtis `g~“qvepunqti ukrZalavs. am sa-kiTxTan dakavSirebiT prezidentis movaleobis Semsru-lebelma ganacxada, rom is Sinagan saqmeTa, Tavdacvis an iusticiis ministrebs da miT umetes, arc mTlianad mTavrobas ar aTavisuflebda. man Tanamdebobidan mxo-lod premier-ministri gaaTavi-sufla.
kiTxva: iyo Tu ara prezidentis movaleobis Semsru-
lebeli uflebamosili Tanamdebobidan gadaeyenebina premier-ministri?
saqarTvelos prezidentma qveynis winaSe arsebuli
erT-erTi mniSvnelovani sakiTxis gadasawyvetad saqarT-velos mTavrobis sxdoma moiwvia da mas Tavadve uxelmZRvanela. premier-ministrma da ministrebma (Tav-dacvis, Sinagan saqmeTa da iusticiis ministrebis gar-da) ganacxades, rom isini valdebulni prezidentis mier mowveul mTavrobis sxdomas ar arian daeswron da Sesa-bamisad, aRniSnul sxdomaSi monawileobaze uari ga-nacxades.
kiTxva: uflebamosili iyo Tu ara, erTi mxriv, pre-
zidenti moewvia mTavrobis sxdoma da meore mxriv, aris
49
Tu ara mTavrobis wevri uflebamosili, uari ganacxa-dos arasapatio mizeziT monawileoba miiRos mTavrobis sxdomaSi?
saqarTvelos prmier-ministrma, qveyanaSi arsebul
saomar mdgomareobasTan dakavSirebiT brZaneba gamosca, romliTac me-5 qveiTi batalionis generlad ivane max-araZe daniSna.
kiTxva: iyo Tu ara premier-ministri uflebamosili,
gamoeca aRniSnuli saxis da Sinaarsis aqti?
saqarTvelos premier-ministrma 2012 wlis 24 marts
Tanamdebobidan gadadgomis Sesaxeb gancxadeba gaakeTa. saqarTvelos prezidentma axlis SerCevamde mas droebiT premier-ministris movaleobis Sesruleba sTxova. 10 dRis Semdeg prezidentma axali premier-ministris kan-didatura SearCia da ise daniSna, rom parlamentisTvis ndobis gamocxadeba ar uTxovia. prezidentis gancxade-biT, saqarTvelos konstitucia aseT SemTxvevaSi mTa-vrobis Semadgenlobis parlamentisTvis ndobis misaRe-bad wardgenas ar avaldebulebda. prezidentis azriT, mTavrobis Zvel Semadgenlobas ndobis misaRebad par-lamentSi xelaxla wardgena mxolod im SemTxvevaSi sWirdeba, rodesac mTavrobis Semadgenloba 1/3-is Se-madgenlobiT icvleba. ramdenadac premier-ministris cvlileba iyo Zveli SemadgenlobisTvis pirveli cvli-leba, Zveli SemadgenlobisTvis xelaxla ndobis gamoc-xadeba ar aris aucilebeli.
kiTxva: ra proceduruli darRvevebia mocemul ka-
zusSi?
saqarTvelos garemos dacvis ministri piradi ganc-
xadebis safuZvelze Tanamdebobidan gadadga. premier-
50
ministrma axali kandidatura SearCia da misi daniSvna gadawyvita. prezidentma, Tavis mxriv, garemos dacvis ministris Tanamdebobaze kanidatura Tavadac SearCia.
kiTxva: vin aris uflebamosili ministris Tanamdebo-
baze daniSnos kandidati? SeZlebs Tu ara prezidenti an premier-ministri erTpirovnulad sakuTari kandida-tis„gayvanas?
saqarTvelos prezidentis mir ficis dadebis Semdeg
wina prezidents uflebamosileba Seuwyda da Zvelma mTavrobamac axali prezidentis winaSe uflebamosileba moixsna. prezidentma gadawyvita, rom Zveli mTavrobi-dan mxolod nawils daavalos uflebamosilebis Sesru-leba, xolo darCenil vakantur postebze axali kandi-daturebi SearCia.
kiTxva: iyo Tu ara prezidenti uflebamosili ganex-
orcielebina aRniSnuli qmedeba?
saqarTvelos prezidentma, iqidan gamomdinare, rom
saqarTvelos parlamentSi fraqciebi jer kidev Camoya-libebuli ar iyo (ramdenadac saprezidento da sapar-lamento arCevnebi erTmaneTs daemTxva da politikurma partiebma konsultaciebis gamarTva fraqciebis Camo-sayalibeblad ver moaxerxes), komitetebTan konsulta-ciis Semdeg 7 dRis vadaSi premier-ministris kandida-tura SearCia, xolo am ukanasknelma 10 dReSi ministre-bis - kandidaturebi. SerCeulma premier-ministrma, pre-zidentis TanxmobiT, ndobis misaRebad parlaments mTa-vrobis axali Semadgenloba warudgina.
kiTxva: dairRva Tu ara konstituciiT gaTvaliswine-
buli proceduruli normebi?
51
saqarTvelos parlamentma 5 dRis vadaSi mTavrobis
axali SemadgenlobisTvis ndobis gamocxadebis sakiTxi ganixila da 73 xmis umravlesobiT (parlamentis siiTi Semadgenloba 145 deputati iyo) mTavrobis axal Semad-genlobas ndoba gamoucxada.
kiTxva: dairRva Tu ara konstituciiT gaTvaliswine-
buli proceduruli normebi?
saqarTvelos parlamentma mTavrobis wardgenil Se-
madgenlobasa da programas ndoba ar gamoucxada. amas-Tan, calke kenWisyriT ganixila da xmaTa umravlesobiT Sinagan saqmeTa ministrobis kandidatis acilebis sa-kiTxi dasva.
saqarTvelos prezidenti premier-ministris mier wardgenil axal kandidaturas ar daeTanxma da premier-ministrs mTavrobis imave Semadgenlobis wardgena (Sina-gan saqmeTa ministrobis imave kandidatiT) daavala.
saqarTvelos parlamentma sakiTxi ganixila da kvla-vindeburad igive gadawyvetileba miiRo. aRniSnulis samgzis ganmeorebis Semdeg prezidentma parlamentis daTxovna gadawyvita.\
kiTxva: aqvs Tu ara prezidents am SemTxvevaSi parla-
mentis daTxovnis ufleba da ra normebi dairRva mTa-vrobis formirebis procesSi?
saqarTvelos prezidentma mTavrobis gadayenebis Se-
saxeb gagawyvetileba erTpirovnulad miiRo da axali Semadgenlobis SerCevis Semdeg igi ndobis misaRebad waradgina. parlamentma mTavrobis axal Semadgenlobasa da samTavrobo programas ndoba zedized samjer ar ga-moucxada, ris Semdegac prezidentma gadawyvita, parla-mentis aRniSnuli poziciis miuxedavad, mTavrobis axa-li Semadgenloba mainc daeniSna da parlamenti daeT-
52
xova. aqve unda aRiniSnos, rom ramdenadac parlamenti sul 3 Tvis arCeuli iyo, prezidentma parlamentis daTxovna ver SeZlo.
kiTxva: SeuZlia Tu ara prezidents mainc daniSnos
premier-ministri da misces Tanxmoba am ukanasknels mi-nistrebis daniSvnaze?
saqarTvelos prezidentma mTavrobis is Semadgenloba,
romelsac parlamentma ukve samjer zedized ar gamouc-xada ndoba, ndobis misaRebad xelaxla waradgina. sa-qarTvelos parlamentarTa nawilis gancxadebiT, moce-muli saqarTvelos konstituciis darRvevas warmoad-gens, ris gamoc prezidentis mimarT aucileblad impiC-mentis procedura unda daiwyos (saqarTvelos konsti-tuciis me-80 muxlis darRvevis gamo).
kiTxva: uflebamosilia Tu ara parlamenti aRZras
mocemuli darRvevis SemTxvevaSi impiCmentis proce-dura?
axalarCeulma prezidentma axali mTavrobis Camoya-
libebis mizniT mTavroba gadaayena da axali mTavrobis formireba daiwyo.
kiTxva: uflebamosili aris Tu ara axalaCeuli pre-
zidenti gadaayenos mTavroba? kazusis amoxsnisas ixelmZRvaneleT saqarTvelos
konstituciis 2010 wlis cvlilebebiT.
saqarTvelos parlamentisaTvis wardgenilma mTavro-
bis Semadgenlobam 30 dRis vadaSi ndoba ver miiRo. aRniSnuli mizeziT prezidentma premier-ministris postze 55 deputatis mier wardgenili kandidatura wa-
53
radgina. Tavis mxriv, am ukanasknelma mTavrobis igive Semadgenloba, romelic premier-ministrobis pirvel kandidats hyavda wardgenili, ndobis misaRebad warad-gina. parlamentma aRniSnul Semadgenlobas 74 xmiT ndo-ba gamoucxada (parlamentis siiTi Semadgenloba 148 de-putats Seadgenda).
kiTxva: dairRva Tu ara saqarTvelos konstituciiT
gansazRvruli proceduruli wesebi? kazusis amoxsnisas ixelmZRvaneleT saqarTvelos
konstituciis 2010 wlis cvlilebebiT.
prezidentma samTavrobo Semadgenloba ndobis misa-
Rebad parlaments xelmeored warudgina, Tumca parla-mentma ndoba ganmeorebiT wardgenil Semadgenlobasac ar gamoucxada. amis Semdeg 61-ma deputatma prezidents kandidatura SesTavaza, aseve deputatTa meore, 62 ka-cianma Semadgenlobamac Tavisi kandidatura SesTavaza. prezidentma wardgenilTagan pirveli kandidati SearCia da parlaments ndobis misaRebad warudgina (samTavrobo Semadgenlobis Seuqmnelad). parlamentma im motiviT, rom mTavrobis Semadgenloba wardgenili ar iyo, mas ndoba ar gamoucxada. prezidentma aRniSnulis Semdeg mTavrobis ganaxlebuli Semadgenloba xelaxla aRar wa-radgina da parlamenti meore dResve daiTxova. amis Semdeg, marTalia, prezidents premier-ministrisa da mTavrobis sxva wevrebis daniSvnis Sesaxeb Sesabamisi samarTlebrivi aqti ar gamoucia, Tumca faqtobrivad isini saqmianobis ganxorcielebas mainc Seudgnen.
kiTxva: saqarTvelos konstituciiT gansazRvruli ra
proceduruli normebi dairRva? kazusis amoxsnisas ixelmZRvaneleT saqarTvelos
konstituciis 2010 wlis cvlilebebiT.
54
85 deputatis umravlesobiT saqarTvelos parla-
mentSi mTavrobis mimarT undoblobis gamocxadebis procedura aRiZra. undobloba ki 126 deputatis umrav-lesobiT iqna gamocxadebuli. miuxedavad imisa, rom mTavrobas undobloba deputatTa absoluturma umrav-lesobam, 4/5-ze metma gamoucxada, saqarTvelos prezi-dentma parlamentis gadawyvetileba mainc ar gaiziara.
kiTxva: hqonda Tu ara ufleba prezidents ar gaezia-
rebina zemoaRniSnuli gadawyvetileba?
saqarTvelos mTavrobas parlamentma 89 deputatis
umravlesobiT kvlav undobloba gamoucxada. aRsaniSna-via, rom pirveli undoblobis gamocxadebidan gasuli mxolod 90 dRe iyo da im dros undoblobis gamocxa-debas mxari deputatTa ara 89, aramed 135-ma wevrma dauWira.
prezidentma parlamentis gadawyvetileba ar gaiziara da parlamentis daTxovna gadawyvita, Tumca ramdenadac parlamentis arCevnebidan 6 Tve gasuli ar iyo, parla-mentis daTxovna ver moaxerxa.
kiTxva: parlamentis daTxovnis SeuZleblobis
SemTxvevaSi uflebamosilia Tu ara prezidenti ar ga-iziaros mTavrobis mimarT undoblobis gamocxadebis Sesaxeb gadawyvetileba?
sxva ra proceduruli darRvevebia kazusSi?
saqarTvelos parlamentis 90-ma deputatma mTavrobas
pirvelive mcdelobaze upirobo undobloba gamouc-xada. saqarTvelos prezidentma parlamentis gadawyve-tileba ar gaiziara da misi daTxovna gadawyvita.
55
kiTxva: aqvs Tu ara prezidents ufleba parlamentis gadawyvetileba ar gaiziaros da mocemul SemTxevaSi daiTxovos parlamenti?
imis gamo, rom mis mier ganxorcielebuli politika
qveynis winaSe mdgar amocanebs ar Seesabameboda, sa-qarTvelos parlamentma saqarTvelos mTavrobisaTvis undoblobis gamocxadeba gadawyvita da xmaTa 1/3-is umravlesobiT mocemuli procedura wamoiwyo. amasTan, deputatebma ganacxades, rom prezidenti, romelic konstituciis safuZvelze warmarTavs da axorcielebs qveynis saSinao da sagareo politikas da romlis gan-xorcielebasac, Tavis mxriv, mTavroba uzrunvelyofs, pasuxismgebelia, aseve, mocemuli warumatebeli politi-kis ganxorcielebaze. parlamentma wevrTa 105 xmis umravlesobiT prezidentis winaaRmdeg impiCmentis pro-cedura wamoiwyo.
kiTxva: saqarTvelos konstituciiT gansazRvruli ra
procedurebi iqna darRveuli?
saqarTvelos parlamentis 61 kacianma Semadgenlobam
undoblobis gamocxadebis Sesaxeb sakiTxis aRZvris moTxovniT parlaments mimarTa. mimarTvidan sami kviris Tavze parlamentma aRniSnul sakiTxze imsjela da mTa-vrobas ndoba ar gamoucxada.
kiTxva: ra proceduruli darRvevebia kazusSi? kazusis amoxsnisas ixelmZRvaneleT saqarTvelos
konstituciis 2010 wlis cvlilebebiT.
deputatTa 76 kacianma Semadgenlobam mTavrobisTvis
undoblobis gamocxadebis moTxovniT parlaments mi-marTa. deputatebi aRniSnavdnen, rom mTavrobis mier
56
ganxorcielebuli ekonomikuri politika qveyanas finan-sur krizisSi CaiTrevda. mimarTvidan 24-e dRes parla-mentma imsjela da undoblobis sakiTxis aRZvras mxari mxolod 74-ma deputatma dauWira.
am ukanaskneli kenWisyridan 4 Tvis Tavze, im motiviT, rom mTavrobis mier ganxorcielebuli igive politika ekonomikur sakiTxebSi qveynisTvis damRupvelia, 62-ma deputatma mTavrobisTvis undoblobis gamocxadebis Sesaxeb parlamentisTvis mimarTva gadawyvita.
kiTxva: iyo Tu ara mocemul SemTxvevaSi aRniSnuli
62 deputati uflebamosili, miemarTa parlamentisTvis mTavrobis mimarT undoblobis gamocxadebis Sesaxeb?
kazusis amoxsnisas ixelmZRvaneleT saqarTvelos
konstituciis 2010 wlis cvlilebebiT.
parlamentis deputatma parlaments mTavrobis mimarT
undoblobis gamocxadebis proceduris aRZvris Tao-baze mimarTa. parlamentma mimarTvidan 24-e dRes aRniS-nul sakiTxze imsjela da 80 xmiT mTavrobis mimarT undoblobis sakiTxi aRZra. aRniSnulidan kidev 20 dRis gasvlis Semdeg parlametma deputatebis mier da-saxelebul 2 kandidaturas kenWi uyara, romelTagan umravlesobis mxardaWera mxolod erTma moipova, Tumca mis wardgenaze prezidentma uari ganacxada. parlamentis azriT prezidents ufleba ar hqonda, parlamentis mier mxardaWerili kandidatis wardgenaze uari ganecxade-bina, amitom kvlavindeburad kenWi uyara da imave umravlesobiT igive kandidatura xelaxla waradgina. prezidentma kandidaturis wardgenaze amjeradac uari ganacxada. parlamentma imave kandidaturas kenWi mesame-jerac uyara da ukve xmaTa 2/3-is mxardaWeriT premer-ministrobis kandidatad waradgina. prezidentma mesame-jer wargenili kandidati premier-ministrobis kandi-datad wamoayena.
wamoyenebul premier-ministrobis kandidats parla-mentma ndoba gamoucxada, ris Semdegac igi mTavrobis formirebas Seudga. 7 dRis vadaSi man prezidents mini-
57
strobis kandidatebi warudgina, romelmac, Tavis mxriv, 10 dRis vadaSi parlaments ndobis misaRebad mTavrobis Semadgenloba warudgina. parlamentma axal Semadgenlo-bas ndoba amjeradac gamoucxada, Tumca ise, rom ukve Tveebis win Zveli mTavorbis SemadgenlobisTvis aR-Zruli undoblobis sakiTxze undoblobis gamocxadebis gadawyvetileba ar miuRia.
kiTxva: uflebamosilia Tu ara axali mTavrobis Se-
madgenloba Seudges Tavisi uflebamosilebebis ganxor-cielebas da mTavrobisTvis undoblobis konstruqci-uli votumis meqanizmis safuZvelze gamocxadebuli un-doblobisas ra proceduruli darRvevebia kazusSi?
kazusis amoxsnisas ixelmZRvaneleT saqarTvelos
konstituciis 2010 wlis cvlilebebiT.
mTavrobis mimarT undoblobis sakiTxis aRZvridan
22-e dRes deputatTa ori sxvadasxva fraqciis mxridan kandidaturebi iqna wardgenili. parlamentma orive kan-didaturaze imsjela, Tumca vercerTma maTganma umrav-lesobis mxardaWera ver miiRo. kenWisyra 25-e dRes ki-dev erTxel gaimarTa, Tumca umravlesobis mxardaWera verc amjerad ver miiRo.
aRniSnulis Semdeg kvlavindeburad ori kviris Tavze parlamentma xelaxla kenWisyra gadawyita da 80 xmiT prezidents premir-ministrobis kandidati warudgina. mocemuli proceduris Semdeg saqarTvelos konstitu-ciiT gansazRvruli mTavrobis formirebis procesi daiwyo.
kiTxva: konstituciiT gansazRvruli ra moTxovnebi
dairRva? kazusis amoxsnisas ixelmZRvaneleT saqarTvelos
konstituciis 2010 wlis cvlilebebiT.
58
saqarTvelos parlamenti mTavrobisTvis undoblobis
gamocxadebis sakiTxs ixilavda. prezidentma parlamen-tis mier wardgenili kandidatura wamoayena, Tumca parlamentma mTavrobas ndoba mainc ar gamoucxada. pre-zidentma axali kandidaturis wardgena arc ki scada da parlamenti pirdapir daiTxova. amasTan, riggareSe ar-Cevnebis daniSvna ver moaxerxa, ramdganac qveyanaSi sao-mari mdgomareoba iyo.
kiTxva: ra proceduruli darRvevebia kazusSi?
saqarTvelos soflis meurneobis ministrma premier-
ministrTan winaswari konsultaciis Semdeg Tanamdebo-baze misi moadgileebi daniSna. prezidentma im motiviT, rom saqarTvelos moqmedi kanonmdebloba dairRva, mini-stris Sesabamisi brZaneba gaauqma.
kiTxva: daarRvia Tu ara prezidentma saqarTvelos
moqmedi kanonmdebloba?
saqarTvelos prezidentma premier-ministrs samTa-
vrobo programis Sesrulebis mimdinareobis Sesaxeb an-gariSi im motiviT mosTxova, rom 5 agvitodan 7 seq-tembramde mTavrobas arcerTi samTavrobo sxdoma ar Cautarebia. premier-ministrma ganacxada, rom mas val-debuleba ar aqvs angariSi Caabaros saqarTTvelos pre-zidents. rac Seexeba imas, rom aRniSnul vadaSi samTa-vrobo sxdoma ar Catarebula, mocemuli im mizeziT iyo gamowveuli, rom agvistos TveSi mTavrobis wevrebi kuTvnili SvebulebebiT sargeblobdnen.
prezidentma premier-ministris sajarod gakeTebuli gancxadeba ar gaiziara da mTavroba gadaayena.
kiTxva: dairRva Tu ara saqarTvelos moqmedi kanonm-
deblobis normebi?
59
saqarTvelos konstituciisa da `saxelmwifo rwmune-
bulis - gubernatoris Sesaxeb~ saqarTvelos kanonis me-3 muxlis me-2 punqtis Tanaxmad saqarTvelos prezi-dentma Tanamdebobaze saxemwifo rwmunebuli - guberna-tori daniSna. aRniSnulze premier-ministrma ganacxada, rom saxelmwifo rwmunebulis - gubernatoris Tanamde-bobaze daniSvnisa da gaTavisuflebis wesi `mTavrobis struqturis, uflebamosilebebisa da saqmianobis wesis Sesaxeb~ kanonis 271-e muxlSia gansazRvruli, romlis safuZvelzec prezidents am gadawyvetilebis miReba erTpirovnulad ar SeeZlo da premier-ministrTan kon-sultacia iyo saWiro.
kiTxva: dairRva Tu ara moqmedi kanonmdeblobiT gan-
sazRvruli procedurebi da saxelmwifo rwmunebulis -gubernatoris daniSvna/gaTavisuflebis romeli proce-dura Seesabameba saqarTvelos konstituciasa da kanons? ramdenad swori samarTlebrivi safuZveli iqna Ser-Ceuli prezidentis gadawyvetilebisaTvis?
saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos da saqarTvelos
sakonstitucio sasamarTlos erToblivi wardginebis safuZvelze saqarTvelos mTavrobam ganixila da Tanam-debobaze daniSna saqarTvelos mTavari prokurori. sa-qarTvelos prezidentma saqarTvelos mTavrobis is aqti gaauqma, romliTac am ukanasknelma mTavari prokurori Tanamdebobaze daniSna da premier-ministrTan SeTanxme-biT saqarTvelos parlaments mTavari prokuroris kan-didatura warudgina.
kiTxva: uflebamosili iyo Tu ara saqarTvelos pre-
zidenti gaeuqmebina kolegiuri organos - mTavrobis samarTlebrivi aqti da ra proceduruli normebi dairRva mTavari prokuroris Tanamdebobaze daniSvnis dros?
60
saqarTvelos prezidentma sakuTari iniciativiT
parlamentis sagangebo sesia moiwvia da ndobis misaRe-bad mTavroba waradgina. parlamentma axal mTavrobas 70 xmis umravlesobiT ndoba gamoucxada.
kiTxva: uflebamosili iyo Tu ara prezidenti saku-
Tari iniciativiT moewvia sagangebo sesia da dairRva Tu ara saqarTvelos konstitucia mTavrobisTvis ka-zusSi miTiTebuli formiT ndobis gamocxadebis dros?
saqarTvelos parlamentma `samxedro sasamarTloebis
Sesaxeb~ specialuri kanoni miiRo, romliTac saqarTve-loSi ori samxedro sasamarTlo - senakisa da goris samxedro bazebze dadginda. maT kompetenciad sajariso nawilebTan da samxedro mosamsaxureebTan dakavSire-buli davebis ganxilva ganisazRvra.
saqarTvelos moqalaqe giorgi andronikaSvils miaC-nia, rom kanoni konstituciis meore TaviT uzrunve-lyofil uflebebs arRvevs da kanoni sakonstitucio sasamarTloSi gaasaCivra, romelmac saqme warmoebaSi miiRo.
kiTxva: SeeZlo Tu ara parlaments msgavsi kanonis
miReba? SeafaseT sakonstitucio sasamarTlos moqmedeba.
2012 wels saqarTvelos prezidentis gadawyvetilebiT
30 wlis saqarTvelos moqalaqe elizbar gunia Tbilisis saqalaqo sasamarTlos mosamarTled dainiSna. mosamar-Tlis monacemebSi aRniSnulia, rom misi staJi 10 wels iTvlis: 2002-2003 wlebSi igi advokatis TanaSemwed mu-Saobda; 2003-2005 wlebSi - advokatad, xolo 2005-2011 wlebSi ki q. rusTavis meriis keTilmowyobis samsaxuris ufrosad. 2011 wels igi saadvokato saqmianobas miu-brunda.
61
kiTxva: SeafaseT, ramdenad kanonierad moxda mosa-marTlis daniSvna.
baTumis saqalaqo sasamarTlom zestafonis municipa-
litetis sarCeli ar daakmayofila da mopasuxis Segebe-buli sarCelis safuZvelze municipalitets 10 000 la-ris gadaxda daakisra. zestafonis municipaliteti ga-dawyvetilebis aRsrulebaze uars ambobs im motiviT, rom baTUumis sasamarTlos teritoriuli iurisdiqcia masze ar vrceldeba; amasTan, mosamarTlisagan, romelic xsenebul saqmes ganixilavda, axsna-ganmartebas iTxovs.
kiTxva: ramdenad safuZvliania zestafonis municipa-
litetis pozicia da valdebulia Tu ara sasamarTlo misces mas axsna-ganmarteba?
mosamarTle giorgaZe qrTamis aRebaSia eWvmitanili.
prokuraturam iusticiis umaRles sabWos mosamarTlis mimarT Sesabamisi RonisZiebis gamoyenebisa da misi sax-lis Ckrekaze Tanxmobis gacemis SuamdgomlobiT mi-marTa. iusticiis umaRlesi sabWos mdivanma aRniSnuli Tanxmoba gasca, ris safuZvelzec mosamarTle daakaves da saxlis Cxreka ganxorcielda. amis Taobaze goris saqalaqo sasamarTlos ecnoba, sadac xsenebuli mosa-marTle gamwesebuli gaxldaT. goris sasamarTlom faq-ti uzenaesi sasamarTlos Tavmjdomares Seatyobina, ro-melmac dakavebuli mosamarTlis dauyovnebliv gaTa-visufleba moiTxova, razec prokuraturam uari ganac-xada im motiviT, rom mosamarTlis dakavebaze iusti-ciis sabWos Tanxmoba arsebobda.
kiTxva: gansazRvreT SemTxvevaSi monawile TiToeuli
pirisa Tu organos saqmianobis marTlzomiereba.
62
premier-ministris samarTlebrivi aqti saqarTvelos
parlamentma sakonstitucio sasamarTloSi gaasaCivra, radgan parlamentis wevTa azriT, igi konstituciis meore TaviT garantirebul uflebebs zRudavs. sakons-titucio sasamarTlom sarCeli miiRo.
kiTxva: hqonda Tu ara parlaments aqtis gasaCivrebis
ufleba da ramdenad marTebulad moiqca sakonstitucio sasamarTlo?
saqarTvelos mTavrobam 2 noembers parlamentSi moma-
vali wlis biujetis proeqti Seitana. ramdenimekviriani ganxilvis Semdeg parlamentma biujeti dargobrivi eko-nomikis komitetis winadadebebis gaTvaliswinebiT daamtkica, romelTac, mTavrobis winaAaRmdegobis miux-edavad, kenWi mainc eyara.
saqarTvelos mTavrobas aRniSnuli gadawyvetileba sakuTar kompetenciaSi Carevad miaCnia, rasac parla-menti ar iziarebs.
kiTxva: romeli organos poziciaa marTebuli da
dairRva Tu ara saqarTvelos konstitucia?
saqarTvelos prezidentis iniciativiT parlaments ka-
nonproeqti waredgina, romelic saSemosavo gadasaxadis 2%-iT gazrdas iTvaliswinebs. aRniSnul iniciativas parlamentma mxari ar dauWira, ris sapasuxodac prezi-dentma proeqti referendumze dasamtkiceblad gaitana. referendumis Sedegebi dadebiTi aRmoCnda, ris Semde-gac prezidentma kanonproeqts xeli moawera da `saqarT-velos sakanonmdeblo macnes~ gamosaqveyneblad gadaug-zavna.
kiTxva: SeafaseT Seqmnili garemoeba da gansazRvreT
TiToeuli moqmedebis konstituciuri CarCoebi.
63
saqarTvelos prezidentis iniciativiT parlamentma
gadawyvetileba miiRo da qonebis gadasaxadi gazarda. saqarTvelos erovnul banks miaCnia, rom aRniSnuli ga-dawyvetileba saqarTvelos konstitucias ewinaaRmdegeba da kanoni sakonstitucio sasamarTloSi gaasaCivra. sa-konstitucio sasamarTlom sarCeli im motiviT ar mii-Ro, rom sasamarTlo uflebamosili araa ganixilos sa-finanso da ekonomikur sakiTxebTan dakavSirebuli saq-meebi.
kiTxva: dairRva Tu ara prezidentisa da parlamentis
mier konstitucia da ramdenad Seesabameba sakonstitu-cio sasamarTlos qmedeba kanonmdeblobas?
saqarTvelos mTavrobam saxelmwifo auditis samsax-
urs ganxorcielebuli saqmianobis Taobaze angariSis warmodgena mosTxova, razec uari miiRo. amis sapa-suxod, mTavrobam Tavisi samarTlebrivi aqtiT Tanamde-bobidan generaluri auditori gadaayena da mis Semcvlelad parlaments finansTa ministris kandida-tura warudgina.
kiTxva: ramdenad kanonieria saqarTvelos mTavrobis
mier ganxorcielebuli qmedebebi?
saqarTvelos mTavrobis wardginebiT saqarTvelos
parlamentma erovnuli bankis sabWo daakompleqta, xolo prezidentis wardginebiT sakanonmdeblo organom erov-nuli bankis prezidenti erTxmad daamtkica. saqarTve-los generalur auditors miaCnia, rom aRniSnuli ga-dawyvetileba saqarTvelos konstitucias ewinaaRmdegeba da sakonstitucio sasamarTlos Sesabamisi sarCeliT mimarTa. sasamarTlom sarCeli dauSveblad scno.
64
kiTxva: moqmedebdnen Tu ara konstituciur CarCoebSi saxelmwifo organoebi da ramdenad safuZvliani gaxl-daT generaluri auditoris qmedeba?
saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos didi palatis
ganCinebis safuZvelze saqarTvelos erovnuli bankis sabWos wevrs, aleqsandre gogiberiZes sabWos wevris statusi SeuCerda. saqarTvelos parlaments miaCnia, rom uzenaesma sasamarTlom araobieqturi gadawyvetileba miiRo da didi palatis ganCineba sakonstitucio sasa-marTloSi gaasaCivra.
kiTxva: ramdenad kanonieria uzenaesi sasamarTLlos
gadawyvetileba da parlamentis qmedeba? ra iqneba mdgomareobidan gamosvlis saukeTEeso samarTlebrivi gza?
parlamentma `erovnuli uSiSroebis sabWos Sesaxeb~
saqarTvelos kanoni miiRo, romliTac axali Tanamde-boba - erovnuli uSiSorebis sabWos Tavmjdomare gani-sazRvra, romelsac Tanamdebobaze saqarTvelos Tavdac-vis ministri niSnavs.
kiTxva: hqonda TUu ara parlaments msgavsi mowesrige-
bis SemuSavebis uflebamosileba?
prezidentma parlaments `samxedro Zalebis odenobisa
da struqturis Sesaxeb~ kanonproeqti warudgina, ro-melic parlamentma miiRo. yvarlis municipalitets miaC-nia, rom kanoniT konstitucia irRveva da igi sakons-titucio sasamarTloSi gaasaCivra.
kiTxva: ramdenad konstituciuria kanoni da aris Tu
ara yvarlis municipaliteti am SemTxvevaSi uflebamo-sili mosarCele?
65
zestafonis raionulma sasamarTlom zestafonis sax-
eliT gadawyvetileba miiRo da misi moqmedebis areali zestafonis municipalitetis teritoriiT SemozRuda, rasac saqarTvelos konstituciis 1013-e muxlis me-2 punqtiT asabuTebs.
saxelmwifo rwmunebulma imereTis mxareSi zestafo-nis raionuli sasamarTlos gadawyvetileba quTaisis saapelacio sasamarTloSi gaasaCivra.
kiTxva: ramdenad marTebulia zestafonis raionuli
sasamarTlos pozicia da sworia Tu ara saxelmwifo rwmunebulis moqmedeba?
qarelis municipalitetis sakrebulom qarelis teri-
toriaze quCebisaTvis saxelwodebis miniWebis erTiani wesi daamtkica. Sida qarTlSi saxelmwifo rwmunebuls miaCnia, rom es wesi saqarTvelos kanonmdeblobas ewi-naaRmdegeba da igi saqarTvelos premier-ministrTan gaasaCivra, romelmac ganxilvis Semdeg sakrebulos ga-dawyvetileba gaauqma.
kiTxva: ramdenad kanonierad moqmedebda saxelmwifo
rwmunebuli da premier-ministri?
saqarTvelos mTavrobam normatiuli aqtiT saqarT-
velos uSiSroebis sabWos dakompleqtebis wesi gan-sazRvra, romlis Sesabamisad, saqarTvelos parlamentma erovnuli uSiSroebis sabWos Tavmjdomare airCia. am ukanasknelma sakuTari wardginebiT parlaments saqarT-velos samxedro jaris raodenobis gazrda SesTavaza, rasac sakanonmdeblo organom kanonisaTvis aucilebeli qvorumis farglebSi mxari dauWira.
kiTxva: SeafaseT mdgomareoba samarTlebrivad da im-
sjeleT TiToeuli qmedebis konstituciurobaze.
66
qobuleTis municipalitetma sakonstitucio sasamar-
TloSi `adgilobrivi TviTmmarTvelobis Sesaxeb~ sa-qarTvelos organuli kanonis ramdenime muxli gaasaCi-vra. sasamarTLlom sarCeli daakmayofila da gasaCivre-buli normebi gaauqma. mopasuxe - saqarTvelos parla-ments miaCnda, rom municipaliteti arauflebamosili piri gaxldaT da misi sarCEeli saerTod ar unda gan-xiluliyo.
kiTxva: ramdenad marTebulia parlamentis argumenta-
cia da sworad moiqca Tu ara sakonstitucio sasamar-Tlo?
sakonstitucio sasamarTlos wevri daakaves. dakave-
bamde samarTaldamcavebma sasamarTlos Tavmjdomares mimarTes, romelmac mis dakavebaze Tanxmoba gasca. sa-konstitucio sasamarTlos wevri miiCnevs, rom ukanono-daa dakavebuli.
kiTxva: ra unda moimoqmedon samarTaldamcavebma da
romeli mosazrebaa marTebuli?
parlamentma sakonstitucio sasamarTlos wevris mier
gaweuli muSaoba dadebiTad Seafasa da mas uflebamo-silebis vada aTi wliT gaugrZela.
parlamentis wevri daviT ciciSvili miiCnevs, rom parlamentis gadawyvetileba ukanonoa da igi saqarTve-los uzenaes sasamarTloSi gaasaCivra.
kIiTxva: gaaCnda Tu ara parlaments am SemTxvevaSi
uflebamosileba da ramdenad marTebulia ciciSvilis gadawyvetileba?
67
saqarTvelos prezidentis gadawyvetilebiT sakonsti-
tucio sasamarTlos wevrad saqarTvelos moqalaqe, 30 wlis Tengiz mayaSvili, dainiSna, romelmac daniSvnamde ramdenime dRiT adre samarTlis bakalavris akademiuri xarisxis damadasturebeli diplomi aiRo. amasTan, mayaSvils samarTlis sferoSi praqtikuli gamocdileba ar gaaCnia.
parlamentarTa nawils miaCnia, rom prezidentis ga-dawyvetileba ukanonoa.
kIiTxva: safuZvliania Tu ara parlamentarTa mosa-
zreba?