Djaka Lodang 37 - Penerbit Djaka Lodang

5/9/2018 Djaka Lodang 37 - Penerbit Djaka Lodang

1/49


2/49

> . ?~df.b~2e:L


3/49

F O T O S A M A K .N G A R E PASD lTY A AYUPU RW ITASAH I u taw a AYU ngon ow a e .. A lu m ni F is ip ol U P N Yogyaka r t a ,ke la ira n Y ogyaka rta , 6 Ju li 1 988 .N ate dad i juw ara T em ba ng M ille n iumP ersad a, D e la yo ta S ing ing C on te s t,F es tiv a l K ara oke R am ayana , Ia nJuw ara F avo r it F es tiv a l K araokeM ohan . K e ja ba iku A YU na teng lu ncu ra ke a lb um p erdana la guSA TU C IN TA ka rya ne H a nun g HH .S alam sa ka A yu kag em pa ram aosD ja ka lo da ng . (F oto : Is m ad i/D UC R IT A R A KY AT 2. M a h~ nd ra da ta U da ya naSRUM UW US : 4U N , B im b in ga n B ela ja r Ia n P ro fe si G u ruD HATNYENG , 4K A R TUN E D IT O R IA L 4W A W AS AN J RO N IN G N EG AR A 5S ila t lid ahW AW AS AN JA BA N R AN GK AH 6H o sn i M u b ara kPAGE l ARAN 7T un a S ata k B ath i S an akPAW IYATAN 89S e rti f ik as i G u ruAn ta r ane u n t u n q Ia n B u n tu n gSKETSA 10 11 .N a lik a M u sib ah N g uw o ha ke B erk ahPR IB AD I BIN UKA 12 13K i W is nu P ra da naD h ala ng T aru na S ak a W o no so boJAG AD ING LELEM BUT : 14W i tw ita n P a dh a Om o n go m o ng a nKAS ARASAN 15K im p ul, E na k D ip an ga n Ia nM an ju r K anggo T am ba .PAO H ALANG AN lfi 17W id aw ati M an jin g A gn iL EM B AR A GA M AS a ka te n T la te n A n gg u ga h L u hu rin gB ebuden : 18

M AC APAT 19J eb lu ge R e di M e ra piW AN ITA LAN KU LAW ARGA 20W atak U tam an ing P riv a N AS IB PAN JENENG AN 22D rs . A nd hv S aso ng ko B S C am atW irob ra jan s in g A nva r 2 3CR ITA SAM BUNG 24 2 5Jan ji K ali C ode Is ih M il iP A NGUPABOGA 26T ava no , 35 T au n D ad i T uka ng P and heSATLER AM AN : 27E ko W a hy ud i, S .P dT e ka n e T a ns ah D itu n gg uW A RT A R IN G KE S 28.29 d L om ba M aca G eg uri ta n in gG re be g B uku Jo gja 2 010 D e sa J atia yu N g a ntu a n tuB an tu wan S um ur B or K op era si M a nu ng ga l R as aB an tu l M b uk ak W a ru ng K ulin erS erb a O rg an ik in g B an tu l S i s w a - s is w i S M KI M e lu D ra m ata siT ra dh is i J og ja ka rta 2 01 0L a ru n ga n A g un gR uw a ta n Jagad 32 33SASTRA L AN BUDA VA 34W a ya ng G e dh og u rip N g re m ba kaing Ja man S un an P B"XG EGUR ITAN 35PENG ALAM AN KU : 36 N um pak P it N eng K utha M a rn in g J ag un g, S ik ilK rasa G a d h o - q a d h oLE LAKON 37D o la n an B a ny u T e le s,D o la n an G e ni K o bo n gCERKAKDh ik 4 0 4 1R itu a l S e nim a n P a dh e po ka nS enu T jip ta B oeda ja . ."M baba r U rip A nya r" 4 2W ACAN BOCAH .4 4 . 4 5N g un d hu h W o h in g P a ka rtiP AR IW ISATA 464 7P e s is ir K uwa r uP ap an W isa ta A nya r in g B an tu lK ue R an ja ng : 4 8G uw a M aria law angs ih 5 0 ;G O JEG : 5 0 '


4/49

e .n aja n a ke h p ih ak s in g o ra s aru ju k k aro a na n.e U jia n N a sio na l jn g ta ta ra nSO , SM P, SM AfSM K kan th i a le sa n o ra pa s ye n pa s in aon sa jro n in g 6taun S O, 3 taun S MP , Ia n S MA fS MK m ung ka tem to kake nga ngg o l l j i a nN as io na l w ula ng an tin am tu in g sa wijin in g w ek tu p un nk asa nin a ta un p as in ao ne .K ejaba iku ug a an a p anga ngg ep yen ta nsah ada ka cu lika n ka le b u- ke bc co ra n.~ ~ rg in g p e~ e rin ta h te te p n g ad a ni U jia n N ~ sio n al, k an th i a l.e sa nk an g g~ n ~k er k as il~ s)n ao ne s ls .w a Ia n ~ an gg on g~ k~ r k ua ht~ s ta t~ ra n n as io na l ~ en dh ld hlk an .< ,,,j;A ,.n an eU iia n N a slO n al (U N ] ik l a ke h p ih ak s lO g n vu m uru pi Ia n n gg un ak ak eft'a Jo dha nga n ka ngg o go le k dhuw it s in g d ia ng gep h a la l kan th i n g ana kake'~ ~ I ~ 'j bi~ g a nBe la ia r ". la s , t ar n b ah a n p e la ja r a n l an ltW , bu h a p a ': 'la n e ~ j e n e n p e , W~s e~~ ~eh l tu n tu nan Ian tam baha n w ula nga n kang ~ nqa dha p i U N 1 0 9 san iaban inq!e m .:s ,e ko la h ka n th i n a rik b a va ra n s am u rw a t.e . M a ,lR h ~ n a s in q k av a-k av a .~ e ne hi[a m m an , ta ng gu ng lu lu s. M u la le m ba ga b im b in qa nb ala ja r k av a m a ng ko no ik i s ay aS 4 Q U [ , b is a d ad i s um b er p am e tu ne p etu qa s Ia n g gru g uru sin g m en eh i w ula ng ani' ig ': "iemb a g a b imb i n g a n b e la ja r k a s e b ut . 1 (; : , 1 , K eja ba iku qu ru -gu ru s in g nye ke l u taw a m u la ng w Lila nga n ka ng d ia nggo U Ny ai'k u B a sa In d on e sia , B a sa In g ge ris , M a t e m a t i k a l a n t P A d ad i m u nd ha k re ga ne .~ ts ,w a s is w au ta w a rn u rid -rn u rid e ru m a ng sa k U r3 f,1 gd iw u la ng a n a in g s ek ola ha ni,n g'w ek tu k an g w is su m ad hiy a, m u la n ja lu k le s p riv et in g a ma h. M lig in e ka ng go~ ~ ~,\Il: ln gg eris Ia n M a te m atik a tu m ra pg uru s in g d ia ng ge p d uw e k alu w ih an , s in gl e s . in g o rnah e o ra m un g rnu rid -m urid e dhe we . n ang ing u ga rnu rid -m urid sa kas eko la ha n liya . M es th i b ae ka nth i b av ara ns in q w is d is aru ju ki p ih ak ke ka ro ne .J",; T u w uh Ia n m e ka re L em b ag a B im b in ga n B e la ja r Ia n le s in g o m ah e g uru t in am tuje !a ran rn urid -rn ur id ka le b u w on g tuw an e m urid rum ang sa w ed i y en o ra lu lu s .m u la o ra e m an n ge to ka ke ra ga t ta m ba ha n k an gg o le s Ia n m e lu b im b in ga n b ela ja r.u taw a luw ih tre p yen d ia ran i B im bing an T e s u taw a B im binga n U jia n , aw it ca k -n aka ne ng re mbu g Ia n ny in a on i s oa l-so al u jia n Ia n ca ra ca rane nga dhe pi u jia ns up a ya lu i u s.It~ So also al u jia ne p an ce n w uju t ce k p ain u ta wa p ilih an g an dh a. m ilih s iji s ak aja waban jaw ab an s in g w is sum adh iva . O ra ana soa l-sn al s in g jaw aba ne w uj.u dk me ra ng an Ia n a na lis a. J aw ab an e cu ku p m b un de ri u ta wa m e ne hi ta nd ha p in g (X ]il'1 g,ja w a ba n k an g d ia n gg e pb e ne r. M u la k an g go n e b im b in g an b ela ja r s in g u m um erU ~ o eh ic ara b is an e lu i u s, s in g d ig la dh i y a s oa l-s oa l u jia n ke p iy e ja w ab e Ia n k ep iy eIfa t'a "n e .A w it k an th i n g ga ra p p ira n q-p ira n q s et s ea l u iia n d ia n gg e p s oa l s in g b a ka lc lia dh ep i k ura ng lu w ih k ay a s in g d ila tih ak e ik u, s ao ra -n ra na m e sth i.a na s na l-s na i , " ~ ~~~ ' ; ! " ; ~ ~ ; 2 ) : : ~ ~>~~~>


5/49

'Silat.Lidhah

j I ,j

D in a -d in a iki en en g-en en ga n 'kepen tin ga n a n ta ra n e pih ake ks ekuti f (p eme r in ta h ) ,

legisla tif (pa rlem e n-D l'R ), Ia ny ud i ka ti f ( h ukum - p en g a d ila n )sa ya ken cen g. M uslih a t(m an uver) poli tik d iob ra l ta npan ga ng go ted h en g a lin g-a lin g.T u j.u a n e s iji , k ep en ti n ga n ed hew e, d ud u ke,pen tin ga newong ka b eh utaw a ra kya tu m um (resp ub lik a).Pnggung sand iw ara po litikIn do nes ia pan cen heba ttem enan , S ena ja n pa ra pa -

n q a r s a b an gs a In do ne sia n ye bu t la m un ,m a s v a r a k a t In do ne sia le la nd he sa na g am a u ta w a k ap ita ya n (s os ia l r elijiu s],na ng in g pa ra p e jab a t Ianp olitiku se n ge ca ka ke u ripkava p rem an . K epa ra , 'p rem an ism e dum ad i ings ara nd hu ne u rip e b an gs a.In g ja ja ran pe rne rin ta h ,w a k il ra kva t, pe negakhu kum , s ing m es th inam e n eh i w e w a ra h ka n gg on g ee a ka ke u rip r es ik , ju ju r,ng ugem i b ebene r, m be lak ea d ila n , tu lu s, je b ul m a la hdad i susuh kom p lo ta n(m afia ) s ing p adhadeneng in ee r le na ne m un gsuh m ung su ih p n litik e .P e n ja h a ta n (k rim in a li sa s i)dad i tontonansahen d inain g te le v is i Ian d ad i se paja ng an s ing d i s u q u h a k a ra kya t s in gs e b a q e v a n gedhe u ripe m la ra t Iank eb a k p a ri a n d an g .O iw iw ti na lika K om is i P em be ra n -ta sa n K orup s i (K PK ) nahan 19 ang -go ta O PR pe rin de 19992004 s ingd ib ran ang (d isa ng ka ) o leh dhuw itliw a t 'le ek p srja lana n " ga yu tanka ro p ilihan W ak il (O epu ti) G ub ern urS en io r B an k In done s ia , M ira nda S

Goe l t om . H u m a n q s a d iongg reh ohgg rehp riv atis as in e la nd ila nd he si s em a ng afm b e la k an e an e (k o le g ia l} , K om is i III O PRn go ng gre h m a ne h "p en ge sa m pin ga n"(pe ndepon iran ) ka sus gepokan ka rnW ak il K etua KP K B ib it S am ad H ian to 'Ia n C h a nd ra M H am z ah , B u ntu te kom is i III I O P R n ola k te ka ne B ib it Ia n t!;h an dra 'Isa je ron e a ca ra rapa t ke rja6 s ing 'd ige la r d ina S ene n, 31 Januai i 2011 .K epu tu sa n no la k B ib it Ian iVhand rad iland he s i p enem une 23 anggo taD P R s ak a F ra ks i P a ra ti G o lk ar '{F P G ),F raks i P DI~ P, F ra ks i P arta i K ea dilanSe ja h te ra ( PKS )' F r ak s i P f 'P . la 'l ')F ra k siG erind ra , lam un sa wen ehe w ong s ingke lun gg iuh an is ih " te rsang ka " o rap an tes n ge s tre n i ra pa t ka ng d ige la rw ak il ra kya t. P erlu kaun inpan lam unte kan w ek tu ik i ke lun gg uh ane (sa tu s)

B ib it Ia n C a nd ra is ih " t e r s a n q k a " k ranad ib ra n a ng n y al ah g u na k a ke w e w a n a n qI a n k e lu n g gu h a n ( ja b a ta n ).A n c a ng - an c a ng ( pa s a ng k u d a- ku d a )a nta ra ne O PR I a n K P K ta ns av a n am b ah ik is ru h e s w as an a p o litik k ra n a in s tr uk siP res id en S us ilo B am ba ng Y ud ho yo no, (S B Y ) s up ay a p erk ara (k as us ) p an du gako rup s i m a fia p a jek s in g ga yu tanka ro pegaw e Kan to r P ajek G ayus H PTam bunan d itu n ta sa ke , SBY s ing

. , . I fo mo ng e a sring d ia ng gep m ung a ban ga ba ng lam be (p en eitraan ) d iang gl;!~o ra du we ni kaw ig ate n ge dhe (se ri~ '~ lJ ala ra n, d ha w uh e (in stru ks i)n e sihm un g k ra na kesen til om on ga ne K e,u~U mum Parta i G olka r A bu riza l B a4 rls in g n ga nc am S e kre ta ris S a tu an T Llg ~s"em(s atg as ) P e m be ra nta sa n M a fia H u ku l!ID enn y Ind ra ya na k ran a d iangg~ 'pn genggo kake pe rka ran e G a .v 'u~ .m en yang pe rka ra po litik . M it\lj~ t,A b uriz al, S a tg as m u ng d ad i a la t p o:li~ ikp anguw asa ing ga kudu d ihene rakem aneh ke lL ing guhane . . '..1 ; 1

P arka ran eG avu s s ing d ia ng 'g epra pe t ge po k senggo le karo pa rap e ng em p la n g p aje k k le bu p e ru sa h an a seA bu riza l B ak rie o ra uw al sa ka pa rka raB an k C en tu ry s ing bun tu te m lem pemsaw ise M en te ri K eua ng an S ri M u lyan id ip oe ot Ia n A bu riz al B ak ned ian gka t d ad i K e tu aS ek re ta ris G abungan .K ahanan ruw e t ta nsayabundhe t n a lika K PK s ingp in sr ca va m b ra n ta s k or up sita ru n g k ar o p ih a k k eja k s: 8'8 9!Ia n ke po lis ian s in g d inu gJ l;d ad i s us uh m a fia h uk um la nma f ia p a je k . B e b a re n g ar ti ku -p a ra k o ru p to r I an p e n gu s a~ il ;s in g n as ib e "te ran cam :hK P K n go m plo t n gla w an ~!~ !l:m branang lam un KPK ugao ra re sik k ra na tu mind akes in g "teb ang p ilih " . K r t . ~d ian qqep dad i a la t po fi~ *;kanggo ny in gk ira ke pa ralaw an po litik pa nguw :a~~ ,s in g k em ra nya s m e rg a p ed he se kn tl.~ lK ebundhe tan tansa ya keke t na lika10 0 a ga ma wan Ian tokoh m asya ra~ t,m r ate la ka ke p em e rin ta h n in d ak ak el~ rg oro h (k eb oh on ga n p ub lik ). N a ng 'g ~ip '!k r itik a qam aw an , p ihak panquw asagen ti' m anq ka l lam un sw a r~ J I.\la gam aw an o ra pe rlu d igu b ris m e:[q~ .

w is k um a w an i n ya m pu ri p erk ara p olit lks in g d u du g a ra p an e ,***O ja k a L od a n g N o , 3 7 . : . 1 2 / 2 / 2 0 1 1 5 '

S a b t u le g i . 8 M u l u d 1 9 4 4 B E


6/49

Lengsere Presid en Tun isia , Z in e a l-A b ld in e B en A li (Jum uw ah ,14 Ja n ua ri 2011) pra nya ta d uwe pra b awa ged h e turn ra p ka h a n a nn ega ra -n ega ra A ra b sa k iw a ten gen e. Pa ra pa nguwa sa M esir, Y am an , Ia n., Yord a n ia n gra sa ketir-ketir kra n a sa ya ken cen ge gera ka n a n ti pern e-(rin ta h ka n ggo n yin gkira ke pa nguwa sa sin g d ia n ggep korup Ia n otoriter.." G era ka n a n tipem erin ta h in g M esir m iw iti a ksi d in a Sela sa , 25 Ja nua ri. 2011, d isusul in g Y a rn a n Kem is, 27 ]a nua ri 2011, Ia n ]ord a n ia d in aJurnuwah, 28 [anuan 2011.

d e m o n s t r a n tu m u iu p u s a t - p u s a t p em e r-ln ta ha n ka ng go n un tu t P res ide n H osn i~ uba~~ k~undu r s~ka ku rs i p r e s i d e nsm g \ / V I S d llu ngguh l 30 taun (1981 - .IgM e s ir g e ra k an a n ti p em e rin ta hd is ule t p erk ara m e h n ge m pe ri jn g. T un is ia . S e taun kepungku r s a -w en eh e p em ud ha m isk in , K ha le d S aid ,s ing d i u n v e r i gaw e ona r d i q a -buk i p o lis i in g ku tha A l e x a n -dr ia nqan ti tiw as . P erka ra ikuadhem saw eta ra nang ing ba lim uba l d in a S en en , 17 Janua ri2 011 kep un qku r n alika sawe-nehe w arga m isk in pa ti o bongm e rg a o ra k uw aw a n vandhanqn a s ta p a n e 1 /J o n gm la ra t.G e ra kan an ti pe rne rln -

ta h k rana de rba la ne ko rups i.k em is kin a n, p e ng a ng g ur an , Ia nk iln ce ng e k on tro l p em e rin ta hm a ra ng k eb eb as an (re pre sif)m uba l in g sake h e ku tha kavaK a i r u , A le xa nd ria , Is m ailia ,A sw an , M ansou ra , T a nta , Ia n'S .u ez . P en gu nju k ra sa n un tu tp em e rin ta h le re h k elu ng gu ha nk rana o ra kuw aw a nuhon i j a n -lin e kanggo m ujudake neqa rakese jah te raan (w e lfa re s ts te lIa n pem erin ta han kang re s ik. (c lean government ) . Kanya tan40 pe rsen saka 80 v u t a r akya tM es ir u rip m isk in , p en ga ng gu ra n sa yan um p uk , Ia n re re ga n b ara ng k eb utu ha np nko k sa va de de !. . . S a sa ran ke je ngke lan pengun jukrasa v a i k u k an to r p em e rin ta h, rn ark aspn lis i, Ian kan to r pa rta i p anguw asaP arta i D em ok ra s i N as io na l. A ks i s in gd iilham i ke kuw atan ra kya t (peoplepower) in g T un is ia k an g d iu ba la ke l i -w at je ja rin g s os ia l k av a Facebook Ia nTwit ter ik i w iw ita ne m un g a r a k - a r a k a np ro te s in g d a l a n - d a l a n k uth a. A ks i m a lihd ad i b ru ta l n alik a p olis i n q a l a n a - a l a n q i

D ic k e L D d c n g N o , 3 7 . : . 1 2 / 2 / 2 U IIS a b t u l aqi 8 M u lu d 1 9 4 4 B E

M o hamm a d E IB a ra de l, n ga ng ge p la m unpe msrin tah s in g ko rup ku du m und ur.P anguw asa M es ir P res iden M uham mad H osn i M uba ra k s in g nyeke l. p anguw asa w iw it ta un 1981 te tepla ng ge ng n glu n'gg uh i ku rs i p re sid enliw a t re fe rendum taun 1981 , 1987 ,1993 , 1999 , Ia n 2005 . M inangkato ko h k an g m a ris i k elu ng gu ha ne P r e s i -den Anw ar e l -S adda t s in g d ip a r ja vataun .1981 : ga ris kaw ica ksanan kangd ia cakaka M uba ra k o ra beds ka rosen iore va iku n ge bla t m ara ng n eg araK ulon an (A m erika S erika t) Ia npro- ls rae l .T um rap ke lo mp ok M us limga ris ke ra ss in g o ra s reg ka rok aw ic ak sa na n M u slim m o d era tka ya kang ana M es ir, J e r d a -n ia . T un is ia , A rab S aud i, U niE m ira t A ra b W E Al, m ecu ng uleM uba ra k kang ne ru sake - k a -w icaksanane A nw a r S adda tkang nengenake bedham enIs ra eW a le stin a, d ad i p ep ala ngg eg ay uh an e. A n ta ra ne k e l n m -pok M us lim ga ris ke ras ya ikuIkhw anu l M us lim in t a r a n q -ts ra nqan nan tang k a w i c a k -sanana M ubara k . O ra m oka lke lo mp ok g aris ke ra s M es ir ik is in g d itu d ing nyokong upayam e rja va M u ba ra k s in g k ed a de nka pin g 6 .W ek tu 30 taun m ren tah

M es ir d ad i ja la ran a ke h p e r k a -ra n um p uk o ra b is a d ira m pu ng iM uba ra k . K orups i, p engang g ura n, Ia n k em is kin an ,d ad i g aw a n a bo ttu m ra p p ria u m ur 8 2 ta un ( M u ba r-a k l airin g K a fr M ~ s aila ha h, 4 M ei.1928 ) ik i .Ib a ra t sa y a su rup M uba ra k ken tekanw ek tu kanggo rnbanqun k .e kuw atanpo litike . P anguw uh M uba ra k supavap en siu n Ia n m un du r, lu wih w ica ksa nad ita nggap i sadu runge M es ir tum ibasa je rone pe rang sedu lu r s in g b isa ng gaw a ko rban bandha Ian nyaw a.

2 011 ). N alika b en tro k p en gu njuk rasaka ro p olis i n uw uh ake k orb an pa ti, a ks i"p em baka ran " kan to r po lis i, kan to rp arta i, Ia n g ed hu ng pe me rin ta h m ub als ain dh en ge n eq ara . P en ulis b uk u la risYacoub ian Bu i ld ing , A laa a l - a s w a n v .s in g m e lu sa je ro ne a ks i m ra te la ka kela m un p olitis i k oru p, k eb ru ta la n p olis i,Ia n te ro ris m e in g M e sir , k ud u d ip era ng ik ra na d ad i m u ng su he rakvat . Semonou ga to ko h in te rn as io m al a sli M e sir s in gn ate o le h N ob el P erd arn aia n k an g s aik in gungs i in g ku tha V ienna (A us tr ia ) ' ***


7/49

_~~!")4~~OO~~~~oooooooo~ P A G E l A R A N OO~~oooooooooooo~

Tufla~atak l3athi ~anak, a n in g c ilik p in gg ir k am pu ng

ce dh ak p eru ma ha n B an gu nGr i ya Sen t n sa ik u , in g sa -

d he ng ah w ay ah ta ns ah je je l r iy el. K eba k d en ing w o ng tu ku . M ba k Su ra t ,w ong s in g d uw e w aru ng kuw i w an itaka ng p ra sa ja . P ra sa ja in g sa ka be he .P ra sa ja jro nin g tu m in da k, te ge se o rata u n e k a - n e k a , p ra s aja jr on in g m e n -g an gg o,p ra sa ja jro nin g n ya w an g u ripiki.

"K ula n ik i d od olan m bo te ri n ga yako k , B u . S am ad ya rn aw on , T iy angge sa ng n iku sam pun gad hah [a tahp iy am bak p iy am bak ," ka ndh ane ings aw ijin in g w e ktu .

S in g d ik a rep ake ja ta h kuw i o raliya re je ki. D ad i m itu ru t pa m ik ira n e'M ba k S u ra t s in g p ra sa ja , re je k in ew o ng ik u w is d ia tu r sa ka kan an e .W is .d ia tu r d en in g s in g g aw e u rip .Y en n qon o s lo ga n T im e is m oney(w ek iu kuw i p adh a ka ro d h u w i t lo ra ana gu na ne? M en gko dh is ik .O ra m an ako no , K an gg on e w on gw ong p ra sa ja ka va M bak S ura t.w ek tu o ra m un g sa de rin a dh u -w it. N ang ing a na . s in g luw iha ji t in im ba ng d huw it. Y a iku ,p a se d ulu ra n . K e pr iy e n a la re ?

M ba k S u ra t m u jud akepo tre t u taw a g am ba ra n sa kas ap era ng an c ilik w on gw on gde s a s in g du run g ka rege tan(te rko n tam in as i) v iru s kap i-ta lism e s ing kuw aw a n g ru sa ks en dh i-s en dh i p an gu rip an . P rin -s ip e w on g -w on g ka yaM bak S u ra tu ta wa p ara le lu tiu r b i v e n , bebaku l ankuw i o ra kudu nq edh uk b ath i s aa ke h-a ke he a lia s n uth uk . M a la h k ala -ka laru g ; s ith ik u taw a ba k -buk o ra apa -apa . Tu na S ata k B a th i S an a k,m a n gkana kang lum aku . D ad i se na ja n rug i(ja n-ja ne o ra rug i n a ng in g m ung ba th i .s ith ik ) , o ra dad i ng apa s in g p en tin qb is a n a m ba h p a se d ulu ra n ,

c _ . _ _ ~Oe_n_ i n~g_N~y i _R_e~sp~a_ t iK ang gon e w ong Ja wa , pasedulu w aru ng c ilik m au ug a nukon i a s il b u m i

ran luw ih pe nga ji tin im ban g dh uw it. s a ka p a ra w a rga ing sak iw a teng ene .S e na ja n o ra b is a d ip un gk ir i jro n in g M erga is ih sa ka tang an ka s iji ( s a k ab eb ra yan m od e rn ik i d h uw it d uw en i s in g d uw e d h e w a ) . : o toma t i s r e q a r r ep e ran ka ng p en tin g . S eb ab jam an ug a luw ih m u rah tin im b im g yen k 'u sa i k i a p a - a p a ku du ng ang go dh uw it. la k an a lia pasa r s in g m es th i w a e w i sW iw it sa ka keb u tuh an p okok kava tib a baku l u taw a ta nga n k a lora b i s asan dh ang Ia n pan gan , nga n ti te ka n ug a m a lah ka te lu . T u r m aneh v i mkebu t uhan t a m b a h a n kava de ne le tu k u s a k a p eta ni la ng su ng b ara ng elu ng a n , pe nd h idh ika n " ia n liv a liya ne , ug a luw ih seg e r . K uw i ce tha . M erg -atanpa d huw it o ra b is a m la ku . D ad i in g . mantas o le he m e th ik utawa mane njam an ik i ta np a d huw it w ong ka ya :la ngsun g sa ka saw a h .ka va o ra b is a u r ip . N a ng in g na ja n ,K a n th i n u ku ba rang lang su ng sa kam anq ko nn d huw it d ud u sakab ehe . s in g duw e d hew e ik u d hew eke te tepK a va s in g kaa tu ra ke in g d huw u r, b is a n qe do l p ad ha re ga pa sa r u taw ap ase .du lu ra n is ih te te p luw i.h pen ga ji luw ih m ura h . D ad i s in g baku l b a th i,t in irn b ang dhuw it. M erga yen se du - s in g d od o l (p e tan i) u ga d iu n tung ake

. lu re a ke h , o tom atis re je k in e ug a haka l m erga o ra n dad ak ka nge lan ngg aw a .a ke h , L ho? Iva b ene r m an gkono . a s il p a nen e rne nyanq p asa r, Ia n s in g

tu ku ug a m a rem m e rg a p ik an tu kh ara ng -b ara nq s in g s eg er Ia n re ga nem u ra h. K ab eh p ad ha -p ad ha u ntu ng e.Is tila he s ith ik e dh an g. B ath in e d id umd il u ta w a d id um s ith ik -s ith ik d ad in e

k ab eh ku rn an an . K ab eh b isa n qra -sa kake m an faa te . K uw i seg ipo s it ip s a ka ekon om i nda sau taw a ekono m i r a k v a t kan th iss rnbovan tu na sa ta k ba th is an ak , s in g akeh p igun anetum rap be b ra ya n . M e s th iw ae b ab ik i u g a m bu tuh akeke tla te n an , k eu ls ta n Ian k e -sa ba ran . .~ :::

S a u p ama se rnbnvan kavaik u is ih te te p d i a v a t i d en in g m a -

sa ra ka t, m bokm an aw a v iru s t r r i p ita lis o ra ba ka l b is a u rip nd erb ala

in g bu m i N usw an ta ra ik i. T oke - to ker ite I (ta ka ja rin ga n d uw eke p em o dh alg edh e ) o ra b aka l k la ko n ng ram bahte kan d esa -d esa Ia n p ap an -pap anrn en cil, n qn sa k-a sik p ere ko no m ia nwa rga .

K a va ka ng ke la kon in g w arung c i-lik ik u. B ak ule o le he n ju pu k b ath i m u ngse th ith ik . S am a dy a. M e rg a s ed ulu re(la ng ga na ne ) a ke h, d ad i b ath i s ith ik -s ith ikm au yen d ik lum pukake suw e-suw e ra kdad i a keh . O ra m un g ' kuw i,

"**

O ja k a L o d a n g N o . 3 7 . : . 1 2 / 2 / 2 0 1 1S a b tu le g i , 8 M u l i J d 1 9 4 4 B E 7


8/49

Sertiflkasi GuruAntarane Untung Ian Buntung, ',j

n da nq -U nd an q (U U) R I N om o r20 Tahun 2003 t en tangP e n did ik an N a s io n al, llll R IN om or 14 T au r i 2005 ten tan g G urud ~a nD o se n, Ia n P e ra tu ra n P e m erin ta hN omo r 19 Tahun 2005 te n ta n g S ta n da r~ ,io na l P end id ika n aweh amana tlam u'n g u ru w a jib Ian kudu duw en ikua lif ik as i a kadem ik , kom pe te n s i,

,i~ ~ ifik a t . pend i d i k . ~ eh a~ ja s~ an ila~ ~ ro han l, sa rta d uw em kab isan .{\~ \em am puan ] ka nggo m ujud a ket u i u a n pend id i kan nasional. Kual i f i kasi~ ka de mik m in im um g uru va i ku S 1 / D .L \t~ ;s in g d ib uk te ka ke n ga ng go ija za hs i99 jum buh ka ro je n is , ta ta ra n , Ia ns i b tuan pendidikanresrni in g papan~m g go n e m a k ary a . M itu ru t " k e t s n t u a npe 'ra lih a n " P asa l 66 Pera tu ranP e m erin ta hN O .7 4 T au n 2 0 0 8 t en tanggu ru , .gu ru d a lam jab a tan sa je ro neke lu n gguhan s ing du ru n g m em enuh ikua lif ik as i a ka dem ik S ' u taw a D IVbisa m elu u ji kom pe ten s isup a ya o lehssrtifikat pend id ik lam un um ure w is50 ta un , du wen i pe nga la ma n in ulan g(n y am b u t g a w e] 2 0 ta u n, Ia n g o lo n ga n ew is IV /a , u taw a s ing kuw aw a nggayuh

D ja k a L o d a n g N o . 3 7 . : . 1 2 / 2 /2 0 1 1S a b t u L B g i . 8 Mu l ud1 9 4 4 B E

Gambar ndhuwur: Po t topo lio , ng lumpukakesertif ikat.. D e ne g ambar ng is or : Sw as an e p ertem ue n.' forpegu.(Foto : Suh indr iyo/DLJ

a ng ka k re dit k um u la tif s etim b an g k arog o lo n g a n IV /a . P a n q u as a a n k o rn p e te n s igu ru s in g n yakup kom pe te n s ik om p ete ns i p ed ag og ik , p ro fe ss io na l,k ep rib ad ia n, Ia n s us ia l, d ib uk te ka ken q a n q q o se rtif ik a t pe nd id ik s in g b isad iga yuh liw at p ro g ram se rtif ik a s i.M itu ru t P e ra tu ran P em erin tah R Inom er 7 4 T aun 2 0 0 9 te nta ng g uru ,se rtif ika si kan ggo g uru d itind aka ked en ing lP TK te rak red ita s i ka nth i ca rau ji k om p e te n s i liw a t p e n ila ia n p o rto fo lioIa n m e ne hi se r t i f i ka t p e nd id ik s ec a rala rig sung m ara ng gu ru s ing cukup 's a ra te .. K r an a s e rtif ik a si g u ru m u ju d a keu pa ya p en in gka tan m utu g uru s ing u gam uw u hi k e se ja h te ra a n g u ru , d ig a dh a ngb isa n gu nd ha ka ke m u tu p em b ela ja ra nla nm utu p e laya nan b im b ing an Ia nk on s elin g tu m ra p g u ru B K s in g tlo n jo n gem uw uh i m utu n a pend id ika n na s io na lkan ggo w ek tu saban ju re . T um rapg u ru s in g d u ru n g lu lu s s e rtif ik as H iw a tp o rto fo lio d ie lo ka ke P end id ikan danLa tih an P ro fe s i G uru [P LP G) kanggon em to ka ke ke lu lu san liw at u jian tu l isIan u ji k in e r ja . .Aturan s i ng t h i r i n q - t h i r i n q


9/49

k a v a ka ng k a tu lis in g n d huw ur b is aju m bu h ca k-c ak an s la m un d itra pa kek an th i b e c ik d e n in g paw ong an kan gkuw aw a m erd en i a tu ra n ik u ka n th iw ic ak sa na . J ala ra n s ec ara filo so fis ,s aw en ehe a ru ra n ik u d ig a we kan th itu ju a n ngg am pa nga ke saw ene hetu ju a n s in g b a k a l d ig a yu h ,' d u d ung go le k i re ka sa ne (m em pe rs u lit)tu ju an s in g b ak al d ig ay uh . K e ja ba ik u,a tu ra n ik u b a ra n q m ati in g g a a la Ia n b e cike a tu ra n b ak a l g um an tu ng m ara ngk ang ng eca ka ke . T u m rap m anun qsak ang bu th e k a ti Ia n n a la re , a tu ra nb isa ka ngg o a la t n g id a k , n in d h e s ,. m b e da ka ke , m e te g ,n g re ka sa ka ke ,fa n n y eng sa ra k a k e na s ib e w o ngliy a. K os ok ib alin e, tu m ra p m a nu ng sak ang be n in g Ia n p a ja r n a la r s a rtaa t in e , a tu ra n b a k a l k uw aw a kan gg o. n g u w on g a ke , n ju n ju n g rn a rta b a td h ir i,m i ko le h a ke , g a w e b u n ga h e a ti, n y uru n gra sa p en ga re p-a re p,a w eh s em a ng at,Ia n kuw aw a g aw e se ia h te ra n e u r iptu m ra p w o ng liy a."K u la k alih ta un m a lih p u n p en siu n,n a n g in g b o te n lu lu s p o rto fo lio n a p a d e n eP LP G ," p ra te la ne P ak H an afi m a ra ngO ja ka L o da n g (0 I f - M itu ru tP a k H a na fik a n y a ta n ka v a d hew eke s in g w is m eh30 ta u n dad i g u ru SM P la p um ur m ehn yan dh ak 60 ta u n ap ad ene go lo n ganIV la m es th ir ie d a d i p e rtim ba nga npa nitia ka ngg o m en eh i se rtif ik a si.J a la ra n . se rtif ik a s i ik u m ung s ra n ad u d u tu ju a n _ L ire s ra n a ka n g go n y uru n gs upa ya . luw ih g re n g se ng ang go nem aka rya k ra n a k e s e ja hte ra a n u rip elu w ih b e cik .S in g g aw e n ie nd he ke le a ti m itu ru tP ak H ana fi, a n a g u ru s in g is ih c a lo npe gaw a i (ca p eg ) m a la h w is lu lu ss e rtif ik a s i. " -N a pa ka do s nqo te nn iku m bo te n jie n d h enq ,' K an va ta nm enq ke ne ik i m itu ru t P a k H an a fnu du ha ke p ro s e s s e rtif ik a s i lum akuo ra ju ju rh in o ra a d il. K am an q kad iu k u r sa ka p en gab d ia n Id e d ik a s i)g u ru s in g v u sw an e w is 5 0 ta u n, luw ihs aka 2 0 .ta un ,a o'g go ne m a ka rya , Ia ng o lo n ga ne , w is n ya ndh a k IV la k u d uo le h k aw ig a te n in iru n gg a n, o ra b an ju rd ig e by ah u ya h k aro g u ru -g u ru a ny ara n's in g ~ u ktid e d ik a sin e d u ru n g k a to n . B iji. p orto to lio Ia n k as il te s s aje ro ne P L PGo ra h an iu r d ltra pe ke se ca ra "m e m ba bib uta " ta np a n gin gu k k om p on en liy an e

k a v a yu sw a, s uw ene n yam bu t g aw e,Ia n pa ng ka t a pa den e go lo n ga n la n gd id uw e n i saw e neh e gu ru . K ra n ak ak un e p en ge tra pa n a tu ra n ik i te m ah. c a c ahe gu ru in g P ro p in s i D a e ra hIs tim ew a Y og ya k a rta (D IY ) s in g o ralu lu s se rtif ik a s i in g R ayon 11 T ahu n2 0 10 s in g d ita n ga ni U n iv ers ita s N e ge riY o qv ak srta (U N Y ), U n iv ers ita s A h m a dD ah la n, Ia n U n iv ers ita s P G R l ca ca hen yan dh a k 659 g u ru . A n ta ra n e g u rum a ta p e la ja ra n s in g o ra lu lu s. p ara g u ruB im b in ga n K on se lin g (8 K) Ia n m u la ng(m e ng am p u) B a ha sa In do ne sia s artaB aha sa In g g r is , p a lin g a k eh dhew es in g o ra lu lu s,M uly o n o , g u ru B K s in g o ra lulusP L P G 2 01 0, u g an gra sa n g gre n je l k r e n ak elu lu sa n se rt if ik a si tu m ra p s in g o ralu lu s p o o ra lu lu s P LP ~ , I a n o ra

g aji p ok ok e. E m a ne , m itu ru t B u N a nin gH id a y ah sa ka SM P N 1 P iy u ng an ,b e da ne gu ru s in g lu lu s se rtif ik a s iu taw a gu ru p ro fe sio n al ka ro s in g o ralu lu s , m ung a na b a ya re , o ra a na in gk a s il k in e r ja n e . J a la ra n . a k e h g u rus in g p ro fe sio na l n an gir ig p re sta sin ek er ja ne te te p m e m ble . K ep ara m itu ru tIb u Y un i L es ta ri, in g S le m an a na g y,rus in g se ko la ha ne k ola ps in gg a~ ~i~ ts ed in an e o ra m e sth i m u la ng n ally fligg u ru n e s in g w is lu lu s s ertif ik as i t~;iflPn a m pa n gg le n gg e m d h uw it n eg a r;~ ;,.~ 'N ik u ra k n am in e n ed ha u an g h ara ~tp ra te la n e b u Y u n i s i n g u g a d a d i " k o rll} IA '"k a w ic a ks a na n p an it ia s e rtif ik a si~ in gam b u ra d u l ik u . . : . i ~ } . ' i 1".~'i


10/49

S K E T S A. . .~alika Mu~ibah~QuW()hak

l3er-kah

Erupsi M era pi 26Oktob er ketug Novem b er2010 pra nya ta n ggaw aperka ra d aw a. Sa wisem b la b ak d esa -n ga d esan ga nggo a wu pa na s, teka ng ilira n e sa ik i m b l a ba kpa b a ra ta n in g peperen g Ia nsik ile n ga n gg o g esik sin gd itum p uk in g pep eren ge.N a ngin g in g suw a Iikem usib a h ik i, a n a b erka h ka n gsum im pen in g leron e .ea m ok al, d es a n ga de sa s in gd um un ung in g p in gg ire ka lis in g tu k e in g p e p e re n g M e r a pita nsa va n es ta pa k ra na m blu da ge ka liaw it a ke he ge s ik Ia n w a tu s in g m elum lo ro t m udhun sa ka pe ren g g l.ln un g .P a ra w in a s is aw eh penem u Iam unca cahe ges ik Ian w atu (la ha r d in g in )s in g tem um puk in g pe ren g M era p i Ia nh aka l m lo ro t m ud hun la mu n ke n a u da nd eres a m i 14 0 yu ta m e te r ku bik . C aca hsem ene ik i m ung bage yan c ilik sa kaca cahe la v a kang is ih sum im pen jn gw adhu k M era p i s ing ca cahe 1 m ilya rm D je k e L o d a n g N o . 3 7 . : . 1 2 /2 /2 0 1 1

. S .a b tu L a g i. 8 M ulu d 1 9 4 4 B E

m e te r k ub ik .O ra m oka l k ran a a kehe ge s ik ka ng .tu mu mp uk p ep ere ng g Ullu ng , sa ka haka li s in g p oke in g p ere ng M e ra pi ka vaK aliA pu , T lin g s in g , S enow o, L am a!"P u tih , K ra sa k , B o yong , K un in g ,G endho l, Ia n W oro , d a d i pa ngan cam. tum ra p de sa -d e sa in g tla ta h Jaw aT engah Ian D ae ra h ' Is tim ew aY o g ya k arta k a va K a b up a te n M a g e l.a n g,B oyo la li, K la te n , Ia n S lem an . L am unna lika e ru p s i ta n g ga l 5 - 7 N ovem be r

2 01 0 la la da n k an g p alin g h an c ur k ra napanqa rn u ke "w edhu s gem be l" (aw anp an as ) d um u nu ng in g la la da n S le m an ,k os ok ba lin e s aw is e e ru ps i m e nd ha Ia nla ha r ka ng g en ti rn lo ro t. sa ka p eren gg u nu n g, d e sa -d e sa jn g tla ta h M a g e la n gs in g dad i ko rb a n . . .K a li P u tih s in g ny ig a r tla ta hK e cam ata n S rum bung , M un tila n ,S alam , Ia n N gluw ar, ing K abupa te nM age ia n g sa sa t d a d i m om ok s in gs a w a v a h - w a v a h n gla bra k Ia n n gu bu rd h u sun nganggo ge s ik Ia n w atu s in gca cahe rn a ew u -ew u m e te r ku b ik .A n ta ra ne p ap an s in g k eru sa ka en h eb atk ra na d ay an e K ali P utih v aik u k uk ub anK a lu ra ha n J urn ov u Ia n 'S ira ha n: D a la nm a lih d a di k a li, d e sa m a lih d a di te g ala n ,Ia n s esaw angan s in g b iye n endah ijorn v o -rn v o m alih d a d i a ra -a ra , A kehw ong seng sa ra k ra n a om ahe han cu r.b a ra ng da rb e ke kegaw a ban jir, Ia n

ke lu wa rg an e n ga ja l u ta wa ta tu k ra nate ka ne g es ik Ia n w atu .In g ten gahe kahanan ne s ta p a ik i,a ke h pan va ruw s Ia n ban tu a n kangd ika to n a ke paw ongan llv a ka ngg 0m e lu n ge nth en ge nth en gi p an an da ng .B eba re n gan iku u ga , a ke h paw ongans in g m elu g .um un Ia n ngungun in ggakepeng in n a ky in a ke kedade yaan


11/49

( fe n omen a j a lam s in g n g g e g ir is i ik i. A k e hp aw o ng an s ak a K eb um e n, P urw ore jo ;S em a ra n g, S u ra k ar ta , Y o g ya k ar ta , s in gte ka m en ya ng p ap an ik u k an th i tu ju an"to ur la va ". N alik a O ja ka lo da ng lO Usuka p i t a k o n m a ra n gs ak eh e p aw o ng ankang tin d ak m en yang Jum oyo IanS ira han , seba geyan . ged he pa rin gw ang su lan lam un pen gin n a k v i n a k eka ba r s in g k em ot in g te le vis i a pa de nea riw a r ta Ia n m aja la h . " K a nya tan en ge ri n gg ih M b a k," p ra te la n e S u m i n a hs in g a sli K eb um e n Ia n te ka in g p ap an ik i. s aro m bo ng an n ga gg o k en dh ara an b is .S ud iy o , ba ku l e s rum pu t la u t s in gsabe n d in a dodo Ian in g papa n ik um r a te la k ak e :"K u la p u n k liw a t s e w u l a npados re je k i te ng papan r ik i,n gg ihlum ayan M bak , m erg i n gg ene panas ,ja ja nan ku la la ris rn an is ," , O ra m oka lapese S ud ivo ngg aw a ba li d huw itre s is k liw at R p 7 5 . 0 0 0 s ab e n d in an e .S em ono uga A m ir s in g dodo la n b aksopen thn l m ra te la ka ke " Ja ja n an ku lan gg ih lu ma ya nla rise , m erg i la re -Ia rea lit s in g sam i nd he re k tiy ang sep uhetin da x r ik i, ra ca k sam i rem en ne dh ib a k s o p e n th o l, "ra nee n, ca eahe "w isa taw an " s in gte ka rne nyan g S ira han Ian Jum oyos ab en d in an e s in g c ac ah e e wo na we hb erk ah m iru ng ga n tu m ra p m a sy ara ka ts in g k en a m u sib ah . P ara p em u dh a s in gp adha ja ga pa rk ir Ia n dad i p enun tund ala n m erg a d ala ne n ya ma ri, u ga o le h~ erk ~h li~ at k oth ak d an a s in g d ip as an g1 0 9 p m gg lr d ala n. " P a lin g ra m e m e na wid in te olM in gg u n ap a d in te n p re i. W iw it

Oesa S ir sb en s in g h a /J cu f_(Fo lo :L AsfJ/Dl)

ja m 6 e njin g p un d lid ir s in g s am i tin da kmriki." p ra te la ne E d y , saw ene hepem udh a ing d esa S ira han m ara ngOL -O esa S tra han s in q pa lin g pa rahke tra ja ng ban jir K a li P u tih pan eenmr i ha t i nake . J a l a r a n d ala n a sp ala ns in g s in g b iy en e n ep un ga ke k aro k uth aK e cam atan M un tila n sa ik i d ad i ka lije ro n e k liw a t 6 m e te r. T un dh oe n a m ahing sak iw a teng en da la n d ad l m ag lik -

m ag lik in g p in gg ir k a li. M a rgon o s in gas l i d h u s u n P ole ng a we h k ete ra ng anm arang D l lam un ban jir sep isana ns in g te ka ne ja m 1 " 9 _ 0 0 b e n g i n g g e g ir is item en an . D hew eke s in g w e k tu ikum e rtam u in g om ahe adh ine s in gdum unun g in g p ingg ir K ali P utih m elu

m l ay u n g u lo n m e n y an g p a pa n s a pin g g~ ~K a li B lo ng keng s in g o ra ke tra jilQ 9b an jir . O m a h s ais in e d ha dh al d ia rfi't lkb an jir , d en e d ala n d es a m a lih d a d i ka l ije ro s aw a ne k liw a t 1 k i lometer . :B an jir d um a di k ap in g w ola -w aii I :~ ijta ns ay a n arik k aw ig ate ne w is ata wa n.K ahana n ik iu ga m eneh i be rkah sayag a n gs a re p a ra h a k u l nyedh i y an i j a ja h ! d rlm aran g pa ra pen gun jung . B u S um ih is in g sed ina ba ka lpan ganan Ian esd h awe t mratelakake:" B i a sane parawisatawan m en aw i b ote n [awah s ' a ksam i n gan to s se rap ko k M bak , m erg im enaw i son ten ra k m a lah edhurn,tu r se saw an gane ngg ih ke tin gaJl angkung sas ." M itu ru t S u m in i, k eja b an ye dh iy an i k an gg o w is ata wa n, ja i_ ~~ eu ga a ke h d ib u tu h ak e p ar a re la w an s j'f lgcacahe ake h Ian sa ben d ina te ka in gpapan ik u . " N g gih s ak in g kan t o r an ,sa k in g sed he re k te b ih , n gg ih sa k in gke po lis ia n, m a la h te nta ra b ara ng s in gs am i te tu lu n g d h a te n g s e dh e re k r nr ik i."_ M itu ruL S um in i, a keh s in g ban ju rpad ha ja ja n in g w arun ge u taw a pesense ga w ungkus kan ggo m an gan aw an .M us iba h lng S ira han ug a aw ehwewa rah l a m u n u rip g oto ng ro yongiku sa me sth in e d i t i n d a k a k e sabenuw ong . " B oten saged m en aw i q s s a n qnam un g m iya mba ki. B uk tin e, na likarik i o n ten m us ibah , s edaya la je ngsa m i p arin g p am b iya ntu m aw i te na ga ;pangga l i han , u t aw i arta." p ra t e I aneSum in i . "

(t., As r i W ulan da ri - D l)Bak u/ e s u ga m lJ f8 ka bi tumra pw is ata wa n s in g n ge /a k. (Fa lo : L


12/49

oOOOOcx>ooOOOOOOO- P R IB A D I B IN U K A oOOOo>ooooooooOOT~~~I I, Dhalanq Taruna Saka WOllosobo

" I n gk an g n gla tih pe dh ala ng annun ingg ih keng ra rn a ," k eja lia s in a umenyang bapa ke W isn u uqa as ringd ip e lo k a ke m a n g g un g d h a la n g -d h a la n gW o no so bo Ia n sakitere, m alah yen a nadha lang s ing kaw en ta r m anggungin g )N o no so bo W is nu m e sth in on to n,. n gg ate ka ke d ha la ng m a u ngga t ekake

rna ha ana in g desa RT 021RW 01 dssa Bum i T ir to ,Kecama t a f l S e l o r n e r t o .k ab up ate n W o no so bo _ A sm a ja ng ke pe, ~ ~!J ,e rid ra W is nu P ra da na ke la ira ni11 "A p riI1996 , is ih ke las 9 SM PN 01~ r~ tek , W onosobo . P u tra m ba repe'. ~ .ak Heru Pu rw ono lan lbu W oroa id a h , B a pa k e d h ala n g k on d ha n gW onosobo . W iw it c ilik , n a lika4 S O w is a srin g ta rn pil m im g gu ngla na tan d lto n ton m asa ra ka t. '

; " K u la ke penq in d ado s gu ru ," " 11 lY ! akena i nga ransad i na -d i naneoh i ke r i s in a u , ka ja ba m aca -. ('\\"'\ .m aca bu ku w u l a n q a n ugabu ku sen i pedha la ngan .M anaw a m aca buku w u -( 'cHigan k a n q q o nggayuhc it a - c ita ne kep eng indad i gu ru a k a dem is .:ma ca c r i t a - c r i t a . p e d h a - .la n gan kanggo dad ig u - .ru ne m asa ra ka t. G u rua kadem is Ian . gu rum asa raka t o ra a naB e tlan ekudu p in te r ,~ ilg s am b a ra n g kaw ru h ,{ft ln J~ in g s ek ola h k an gg on ~V ip ta ka ke s um b er d ay am anus ia (SO M ) ka ngJ lliMmp u n i d a d i g u ru n e ma s a -ta ka t ka ng go n an du r ta ta na nu tt~ 'k an g p ig u na tu m ra pe m a-l lHf iakat .;!E 'O ad i g uru Ia n d ad i d ha la ng p a-tltla :p ad ha s ak a k era ta b as a n gu dh al,~ 'iW iJ lang , P iw ulang kang m ig una ni. 11 im rap sa sam a, tum ra p m asa raka tb 'a -ng sa Ian n ega ra m ala h supa ya qa -f u l p t u m r a p a q a r n a .HH i;oM u ia s a ka ik u d h a la n g l a n q u r u i n q'j~man r e fo f~ a~ i 'ik i,~ a ja b a lu n g id :in gk aw ru h, lu ng ld In g b as a, s as tra , s en i la ntod aya uga kudu b isadad i tu la dhanern ur id -rn as ara ka t k an g d a dis as ara nep iw u la nqan . O ra m ung cu kup k o a r -.kn ar ngo mong , c rita , se so rah na ng in g .kud u dad i tu lad ha , d hew eke dhew sk ud u b is a n gla ko ni b ara nq -b ara nq s in gd iwu l angake .' . 1 2 D ja k a L o d a n g N o . 3 7 ~ : . 1 2 /2 /2 0 1 1

S a btu L eg i 8 M u lu d 1 9 4 4 a E

K i M a h e n d r a W i s n u P ra da na D h a l a ng~ a r u n a s a k a S e ! o m e r t o , W o no s o b o , 'F o t o : S u t a r M B I D l )s ab eta ne . w in da , w id ya , Ia n w ira m an ek i dha lang kaw en ta r kad id ene K iM an tep S uda rsono Ia n K i A nom Ian K i .P urb o A srn ara m a ng gu ng . S a liy an e ik uu ga s in a u s ak a C D /D VD Ia n k as et-k as etjJ ed ha la ng a n s in g la w as -Ia w as , s ak a K iN arto S abdo , K i T im bu lla n uga k i Had iS u g ito s a ka Y o g ya k arta .

L om ba L a n M an gg u ng S a ra n aN a m ba h P e ng a la m anB isa ne p in te r, b isa ne t r a r n p i l ,b is an e p in te r Ia n t r a m p r i l a m arg a s ak ap e nq a la m a n, P e ng a la m a n k aja b a s in a um e ny an g g uru Jp ela tih Ia n m a ca -m a cabu ku uga liw a t lom ba Ian m anggung .M a ng gu ng w iw it g eb ya g n ga nti tu m ek am an gg un g in go m ah e m asa ra ka t s a n a -ja n um ur nem be 14 ta un w is as rin g.P en ga la m an s in g p alin g n ab et jro nin ga ti y aik u n alik a r ila ng gu ng in g T am a nBuda ya Jawa Tengah (TBS ) ingSo lo ya iku tau n 2007 Ian 2009 ,"Ing So lo rnen ika ku las ag e d p in a ng g ih k alih d h ala n gN usw an ta ra , dha lang a litm aksud ipu n !!" Ing Lom -ba D ha la ng C ilik sa N u s- .w an ta ra iku K i W is nu b is aw eruh Ian non ton m ang -gunge dha lan g sa kaB anyum as , S em aran g,S olo , S ura ba ya ,Y og yaIa n u g a d h a la n q -d h a la n qsa luw a r Jaw a sena ja no ra p atia a ke h. In g s ap a-tem on iku W isn u ng ra saluw ih Ian uga ng ra sa ku -rang , nq rasa luw ih s in gdha lan g c ilik s in g tam pilra da k ura ng tra mp il, n gra salu wih yen W isnu b isa tam pillm a n g g un g lu w ih p in te r/tram p il,se na ja n pa ng ra sa iku sok g esehk aro c ath eta ne p an itia .' T a u n 2007 Ian ug i taun 2009ku la ang sa l p re dh ika t D ha lang C ilikD engan S abe t G andhang T e rb a ik ,". n go no cr ita ne K i W is r iu s in g u ga s en en g;w Llla ng an m atem atika ing seko lah e. . ,S en en qe ta mp il m a ng gu ng in g T BSja ren e b lsa d ito n tonm asa raka t s in gp ancen seneng sen i m lig ine senanqs en i p ed ha la ng an . A pa ma ne h ye n o le hkep lo k kang m ba ta rub uh , w ah a tinem akp lo ng . O en in g bapa k sadu ru nge

ta m p il w is d is an q on i jiw a Ia n k sta h an a nm en ta l s ing kuw a t, supa va teg a r,sup aya o ra g rog i d iton to n w ong akehs in g p an ce n s en en g Ia n p in te r s en l-s an i


13/49

pedha langan , w iw it sa ka gendh ing ,s a be t Is p.In g taun 2010 K i W isnu na -te m anggung ing B orobudu r , in g sa -w ijin in g ho te l s in g la g i nganakakeaca ra S e lapanan d ina m adege ho te li k u . kebene ran nanggap w ayangK i M ahend ra W isnu P radana . A naing aca ra iku ka ja ba d ito n ton pa ram asa ra ka t B o robudu rla n sak ite re K iW isnu uga d ito n ton pa ra tu ris m a n c a. s in g kebene ran ng inep ana ho te l ik u .P a ra tu ris s in g kepeng in ng inep anaB oro bu du r, k an th i o by ek w is ata C an dh iB o ro bu du r, C a nd hi M e n dh ut Ia n C a nd hiP awon .

Turunan Dha lang /S i ndhenO ra m un g b ap ake K i H eru P urw onos ing dha lang nang ing uga em bahe K iO arm o S uw ito uga dha lang m alah ugabuyu t Ia n canggahe uga dha lang . O ram ung ik u em bah pu tri N y.P e rtiw i u gas in dhen , m alah yen m anggung em bahp utri iku ta nsa f m elu n yin dh en . S a kin gem b a h p u tr i a s rin g o le h w e lin g w e lin g /p itu tu r k ang ban ge t m igunan i o ram u ng m e ny an g s es am b un ga n K i W is nun dh ala ng n an gin g u ga m en ya ng ka be hse lah baw ane K i W isnu ka lebu ingbabagan seko lah Ian pe rgau lane ingrnasa raka t ."O ados tiyang , m enapa m a lihre m aja k ed ah ta ns ah n ge tra pa ke n ta ta

K i W i sn u n a/ ik a m an gg un g k an th i L ak on W i ra th a P ar wa ( F o to : S ute r,sus ila : in g sadhengah w ayah ila n ug ipapan , m enapa m alih dados dha langm in an gk a p ub lic f ig ure , s en aja n p ub licfig u re a lit, m bo ten kados a rtis ," s a kae m ba h p utrin e ik i a srin g k an gg o b ah an -bahan an taw ecana na likane K i W isnundha l ang .

"N gge r m inangka sa tr ia kangu ta ma s ira ku du ta nsa h b ek ti m ~e nya ngnega ra , nu sa Ian bangsa !!!" N gonoa nta we ca na ne K i W is nu m ara ga ka ke

K i W i sn u d is in d he ni a dh in e l il ik I an s im b ah e p u tr i Ny. P e rti wi ( F o to :S uta r MB ID l)

p itu tu re B egaw an W iyasa m enyangw ayahe raden G athu tk aca Ian A bim a;nyu na lik a sow an ing P e rta pan W uk irR a taw u . D ha lang b isa c rita m es th ia m arg a in g d ha dh an e a na u ka ra -u ka ras in g w is ta u d itam pa /d is in au , ka le bukang d is in aon i sa ka gu ru , w ong tuw aka lebu B apak , Ib u , E mbah Ian sapaaw ae s in g m arin gi p itu tu r b ec ik ,N alika m anggung in g R RI P urw q-ke rto (30 /1 0 ) w eng i K i W isnu m ay~ ngw iw it jam 21 .30 tum eka jam 2 3 ; . 3 0kan th i la kon W ira ta P arw a. W eng i & uka jaba d is in dhen i em bahe pu tri N ,v iP e rtiw i uga d is in dhen i adh ik e D ~ )N iP rita sa ri (8 th j is ih k ela s II S ON K re te k0 1 W o na so bo Ia n b uh ka R iris O e wj.~ F lr i(12 th ) is ih ke la s V I SO M age la .l1g .In g Lakon W ira tha P a rw a m ujudakep ra la m ba ng a m arg a o ra titi I a n nas t it i,Ia n u ga s en en g n ga bo to ha n w on g,u ripb isa ka jl9m prong m arang ju rang in J Ik an is th an . K aya kang d igam ba ra kew ong P andaw a kang ka lah m aio ju~ j/d ha dh u k aro w on g K ura wa p un qk as an enga lam i sanqsa ra .12 taun ngum pe tin g a la s w anaw asa , Ia n ses in q id aning nega ra W ira ta , u rip s snasa ran gu la nd ara ka siva -s iva . M uq a-m uq ao le he n dh ala ng K i W is nu b is a m ig un an itum rap ke luw arga , nu sa Ian bangsa .M lig in e fe sta rin e b ud ay a p ew ay an ga nin g d un ya ik i, m lig in e d un ya In do ne sia .N uwun ! [S u ta r M BID j a k a L o d a n g N o . 3 7 . : . 1 2 / 2 I 2 0 1 1S a b t u L eg i. 8 M u l u d 1 9 4 4 B E 1 3


14/49


15/49

"~~;:~_&:~, ,K A S A R A S A N

im pu l (X an th o som a S pp ]k le bu sa la h s iiin e u rnb i-um bian s in g du rung d igU '-n ak ak e k an th i m a k sim a l, d im a n fa ata kaw in ate s m in an gk a b ah an p an ga n p ac e-k lik , g an tin e b era s, ja gu ng , p oh un g Ia ng an du m . N an gin g s en aja n k ah an an o rapacek lik k im pu l uga padha d idhaha rm inangka pangan se lin g an kanggoka nca w ed an qa n, 'K im pu l (b lu e ta ro ), sape ranganm a sa ra ka t p ad ha m a sta ni ta le s k im p ul,Ia n en th ik k im pu l. K eja ba m em pu r Ia ngu rih , ta ndu ran s in g g odhonge am ba -a mb a ik i ka bu kti re nd ha h ka rb oh id ra tIa n ga jih . K an th i m anqkono cendhekuga kandhu tan g lu ko sane cocogtu mra p p en dh erita d ia be te s m e llitu s,d eg en era tif l iy an e k av ad en e: ja ntu ng ,o s teopo ro s is Ia n hype rte n s i. S aben100 g r k im pu l ngandhu t ka rboh id ra t

2 3,7 g r, lu w ih c en dh ek tin im b an g b era s7 8,9 g r, g an du m 7 7,3 g r, ja gu ng k un in g63 ,6 g r. 'K im pu l ng andhu t ka ls iumluw ih dhuw ur 47 m g d iband iJ in g be ra sm ung 10 m g , gandum m ung 16 m g ,ja gu ng k un in g 9 m g . D ib an dliin g b era s,g an du m Ia n ja gu ng k un in gm u ng k im p uls in g ngand hu t v itam in C ya iku 4 m gsaben 100 g r k im pu l. H eregan k im pu l 'luw ih m u rah tin im bang be ra s , Ia nb ah an p an g a n p ok ok liv an eK im pu l co co g kan ggo pendhe ritad ia be te s, G ag an g Ia n g od ho ng k im pu lkena kanggo pakan iw a k gu ram i(q ram eh ) s in g la g i m eteng Ian s ia pn ge nd ho g. T an du ra n k im p ul s ak a o yo dn ga nti g od ho ng m ig un an i tu mra p k ita .

T a nd ura n k im pu l u ga p ad ha ~jta nd urana n ggon po t m inangka tandu ranp as ra n jro nin g ru wa ng ta mu , te ra s, Ia np la ta ran om ah . T andu ran k im pu l uqa :b is a u rip b eb as in g p ak eb on an , p in gg irka li, m alah b isa u rip ng rem ba ka anain g le m a h s are va n, B ia sa ne in gp in gg ir-p in gg ir sa re yan akeh the thu ku la n w itk im pu l. S atle ram an tandu ran k im pu ld ia nggep o ra pa tia m igunan i Ia no ra padha d irum at kan th i -1n ten s ip .T andu ran k im pu l m inangka tandu ranam puh s in g b isa nga ta s i p en yak itm enahun . "P aw ongan s in g kenaguna -guna , ke sam be t, ke su rupan ,ke tem pe lan roh ja ha t. b isa d iu sa dan i'n ganggo k im pu l m inangka p ira n ti.R es ep ka 'n gg o Ln an gka l ke ku wa ta nm ag is ik i d iw en ehaks ju ru se rnbu h '

u taw a w on g p in te r, m enaw a anapaw on gan s in g ke tem pe lan roh ja ha td iw eneh i 2 lem ba r qodhonp k im pu lu taw a god h ong ta le s d io le s i le nga

"ul"jla n ta h in g pe rangan ng iso r dhuw u rban ju r d ig a rang nang ng gon ang lo .B a nju r d io le si d up a Ia n m e n va n, m itu n nju ru sem buh u taw a w ong p in te r (o rake rsa d isebu ta ke as rnane l. kanggon etra la ke e ne rg i n eg atif s in g m a ng go na na se kita r ro wa ng an , u ga e ne rg i s akadayane god hong k im pu L 'S a w ise godhong k im pu l s in g w isd ig a rang w is m anq e t-m an qe t. Ia npe rangan aw ak u taw a w e teng w is .d i o le s i n g a nggo en je t sem ubeng ,g od ho ng k im p ul b an ju r d ite m pla ka ks ,d ita le n i n ganggo s tagen supavak en ce ng . S a su w en e d ita m b an i n ga ng g ogodhong k im pu l, p ra yogan e padhandedonga m rin g Gus t i A lla h am rihk ap arin ga n s ara s k av a w in gi-w in g i. B is ak alis s ak a q un a-q un a, te nu ng , s an th et

la nb an g sa ne le le m b ut, g od ho ng k im p u ls in g w is d ig a rang , uga kena kanggote rap i tum rap w an ita s in g nandhangla ra - abo t in g pe rangan a la t v ita le(p ad on an ). G an da s in g ku ra ng se dh eptum rap a la t v ita l w an ita b isa d ite rap in ganggo godhong k im pu l ka ssb u t."M a ng ko no c erita ne p aw o ng an s in g w isna tem ertam ba m en yang nggone ju ru

- , , . , j J l" .

O ja k a L o d a n g N o , 3 7 . : . 1 2 / 2 / 2 0 1 1S a b tu L e g i. B M u lu d 1 8 4 4 B E

. ,ANampu,sa /fn ls k impu l, .k img uga a ke hmupangffte_.(toto: Yuk/ill)

sem buh u taw a w ong p in te r m arang D Ldu runqsuw e ik i. Ju ru sem buh kase~ utb uk ak p ra ktik in g S uk ah arjo . B ab b en e'rIa n o ra n e n v ur na n pq a ka k a. [Vuk/Dl]"

. '


16/49

oooo~~=oooo~=oooo~~PADHAlANGAN~oooooo~~oooooo~~oooooo.A~"'i.Z,;'R;""w' "K o we ko k c ao s p an glip ur,w ong senenge ongo t-o ngo tko k kow e kuw i."" Y a u w is , a ku d ak m en en g,w ong senenge K ang T o gog k is ok o ra p erc ay an ," c" L h a w o n g la m be m usenenge m iw ir a du - a du ngonoko k , w is rn e nenq ." K i Lu rahT ogog ba li m re peg i P ra b uDasamuka ."S inuw un ku la a tu r ie nge l. La je ng m an gga ku lad he re kake n kon du r d ha te ngnaga r i A len g k a, su padospengga lih la jen g sagedten t r em, ""0 ra b isa T agog , aku

ba ka l n gube r p a pan iki,bo km enaw a W idaw ati m ungdhe lika n an ta ran e w it in gp e t a m a n a n , " ,"Sinuwun ke dah em u tb iJ ih R etn a W ida wa ti r n e n i -ka k le be t ja lm a linuw ihke ka sih in g b ath ara , p ra mila m ena pakem aw on ing kang d ip u n ke rsa ka kentem tu badhe k a l a m p a h . B ote n m oka lR e tn a W id aw a ti ie al k ra na la tu in gk an g- r n bes sm a ng ga nip un , N a ng in g m e nik ara k in g g ih k ra n a pam biya n tun ip u nja wa ta , M oka l ke Jam pah ja lm a lim rahs ag ed ic al in g s ale be tin g latu."" Iv a , b a nju r k ira -k ira W i da w a ti s a ik ia n a n g en d i? "" Inggih saqsd kem aw on sangre tno dedunungw on ten sw a rgap an gra ntu nan , p apa n in gka ng ka ng gengen to s i m in ggah dha te ng sw a rgam enapa dene kangge ngen tos i n i t i sdha te n g w anod ya in g a r c a p a d a . "

" A p a k ira -k ira a tu rm u ik u b en er? ""M e na pa s in uw u n k es up en , m e na w iK an g T o ku ng n iku d ew a ng eja wan tahin g k an g d ip u n p a s r a h i mom o n g p a ra ra jain g T an ah S ab ra ng ," B ilu ng n ye la ," l l uuuu , o ra u sa h urun r em b u q ,m alah jig u h i a nggonku m atu r m arangd e w aji," B ilu n g m r in g is ."M e na pa k an je ng d ew a ji k e l e p v a n ,pa mire ng ku la D ew i W id aw ati sam pu npa r ing te nga ra ' be n ja ng ip un badhem anu ksw a u taw i n it is w on tenan gga nip un p utr i in g M aga da uta wiM an tilid ir ja . D ado s s in uw un kedahsa b ar n g en to s i nitisipun Dew iWidawat i , "

BEDHAHE lOKAPAtA

R in g ke se c rita ke pungku r: I .G :' T anpa kanyana P rabu D asam uka kepapagrV ew i W idaw ati, kang bakal ka titisanDew i S O : S ak ala g an dru ng k ap ira ng u Ia n m b eb uju k s up aya k ers a d ig arw a, n an gin g D ewiW /d aw ati p itam bu h. M erg a ad ren ge P rs bu D as am uka m buju ng sa ng k us um e de wi ing gaItJfayu tumuju sanggar pa langga tan.

andheg pam bu ju n ge S angR ahw ana ra ja k ra n a sangk us um a de w i w u s d um u nu ngin g te le ng in g sa ng ga r p ala ng ga ta n.W adanane kang su lis tye n g w a rn ap in dha cah yan ing w u la n pu rn a rn a .N etra ne ka ng b en ing a liye p n ge mp erik in clon ge tir ta tla ga san ga nd hap in gm a nd ira te ng ah in g w an aw asa , s lira neka rig le nc ir a ng ga nd a se wu seka ringr u m - a r um . B an ju r sa ka la th inesa ng ku sum a kang dham is kaw iyo swuwuse ,

t . "H e S ang P ra bu , a ja t emen - t emenr n b a b u j u n q a ku . J ala ra n h a k a l c uwapengga l i hmu . Sep i s en , m erga S angP ra bu w us w an i m an jin g tam anla ra n gan , sa law ase u rip S ang P ra buba ka l te ru s pana s at ine.Kepindho,'m erga w us ad u a re p ka ro aku . s lira mu6 ra b a ka l b i s a n g la le k ak e a k u s a la w a sein g ga te ka n ngend i w ae pa ra n e S a'IlgP ra bu o ra b aka l b isa n resn an i w an italiy a ." ." '- . "W id aw ati, a ku o ra g etu n k ep eth ukiA iram u sena ja n apa w ae m engkone~ i1n an s in g ba ka l n em ah i. A ku ugah ra wed i a pa w ae pepa la n ge kanggong ra su k s liram u. M ula , a ja le lew a ,u l u n q n a a st a rn u , d ak ga nd he ng k on ca ,tu m u ju K ra to n A le n gk a dira ja ,", ' .1 ' S ang D ew i d a ta n n q e n d i k a . Mun g; 1 B O ja k a L o d a n g N o . 3 7 . : . 1 2 / 2 / 2 0 1 1S a b t u Leg i .8 Mulud1944B E

b a n ju r s e d ha k e p ng e n in g a ke n cipta,m anung ka pu ja , n e ges ke rsa n in gH ya ng J ag ad N ata . S ak ala a na d ah an am anga lad -a la d gedhene sa lum bungc ah ya ne m b ale re ng i. T re ng gin as S a n'gD e w i m a n jin g te le n gin g a g ni s in g s a ka las ire p ila n g s a ke d he p in g n e tra .P u n gu n -p u ng u n S a n g R a h w an a ra jan gun in g i kah anan s in g tan pa d in u qa .S aka la n ga lum pru k lir lin o lo sa n o to tbeba vun va . M us ta ka tu nd hu k nu nje mban ta la . W aspa dhaw ah sak in gp e pa d on in g n e tra lir ja w a h g e gro n to la n _K i L u ra h Togog Ia n B ilu n g s ing kaw itm a u a na g em b ola n b an ju r m re pe gi k an gla gy a n an da ng k in g k in .. "A dhuh s in uw un ku la a tu r i e n ge t,je r jo d h o m en ika w on te n a s tan ip unb ath ara in gk an g a ka ry a jagad . T em a hd ip u n ta n g isa n a , d ip u n ge tu n anam enaw i de ren g jo dhon ipu n , in g kangw on ten n am ung pe ngg alih ku ciw a," K iL ura h T og og c a o s pang l i pu r ."E ng gih s in uw un , ku la a tu ri e ng el,r nenaw i . . . . " ka ndhega tu re B ilu n gm erg a d iso d ho k w ete nge den in g K iL u ra h T o g'o g ."A re p m a tu r ap a kow e? M a la hngg idh uh i pe ngga lih e S in uw un ." K iT o gog s e re n g . '

"W a la h , m bokya o ra u s a h ke r eng -ke ren g ta K ang , a ku k i ra kya a rep cao spang l i pu r , "


17/49

"O ra b isa T a g og . A ku b aka l nu su lm enyan g sw arg a p an gran .tu na n. tn gn g en d i ik u p a pa n e T o go g ?""P a pa n ip un w on te n in g jam anan taw is ip u n a rcap ad a ka liy anm a y ap a da . P a pa n m e n ik a p ra m ila d ip u nn am e ni m ad ya pa da , te ge sip un p ap aning a ntiw is ip un a la rn d on va ka liya na la m k ela n gg e ng a n. L h a, p a nje n en g anten tu bo ten sag ed dum ug i p ap anm en ik a sad eren gip un pa nje ne ng ansed a , m erg i in g ka ng sa ge d d um ug ipa pa n m en ik a na mu ng suk rna , s an esba da n w ad ha g ," ."A k u p a te n an a T a g o g, k a re b en b is ate tu n gg a la n ka ro W o d a w ati,""A d hu h s in iw u rl k ok m e ka te n k ers ap a d uk a ." T o g o g te b a h- te b a hd h a d ha ."O ra p erd uli T og og , k elu ng gu ha n,pa ng uw asa , Ia n ra ja b ra na du du a pa -a p a k ata n dh in g W i da w a ti, m u la g a ge yape rja yan en aku ." P ra bu D asam ukan g un u s p e dh a ng s ak a w a ra n qk an e ."M eja h i p ad uka m en ik a bo teng am p il s in uw un , a ma rg i p an je ne ng ankad un un ga n A ji P a nca so na A n g in ,S en a ja n pa n je ne ng an sed a sed ina

kap ing sew u, n an gin g m ena wi ta ks ihw o n ten sem illir in g p aw a na tem tup ad uk a b ad he w a lu ya k ate m ah in g ja ti-ja ti k ate m a hin g w a lu y a. K e ja w i m e n ik a,s ed a k an th i n g en d ha t ta lim u rd a m e n ik as u kr na n ip u n b a d he k lam b r an g a n, b o ts nb ak al d ip u n ta m pi p ara ,d ew a in gk an ga n ja g i a la m p an g ra n tu n an . L h a m e n aw ip ad uk a n ge rs ak ak en b ad he p in .a ng gihka liy a n R etna W idaw a ti w o n te n in ga la m p an gra ntu na n ra k m e sth in ip unsed a kan th i m uly a . N ang ing m en ik ab o te n g am pil, am arq i d e w a de rengte m tu m a re n ga k en ,""T e ru s a pike p iy e G og ?""La ng ku n g p ra yog i ne ng ga tann g u p a d i t it is in g R e t n a W l d aw a l'i, m e n i k ala n g ku n g s e ke c a tu rn a g am p il k e lam p a h .P a du ka ra ja g un g b in a th a ra , s ug ihb an dh a ba u, tu rn a sek ti m ah~ mba ra .,S in te n ln g tr ib aw an a m e nik a in qk an qsag ed n ge mb ar i k ad ig d aya n p ad uka ..P ram ila , m ang g a ko nd u r kem aw on ,n gle re m ak en pe ng ga lih , la je ng p ad oss is ik m e lik in g pu nd i du nu ng ipu nw an od yaka ng kas in un ga n .tit is in qD e w i S ri W i da w ati,"

L eg eg jro n in g w arda ya n aren dra -g un g A le ng ka dira ja P ra bu D as am u ka ,m idh an ge t a tu re K i L u rah T ogo g . P u-ng un -p un gu n tya sn ya S ri N aran a tak ran a ka ru be da n . k in g k in in g ka lb u .K e ta n g g e nn ya n a ha n d h uh k ite n g d riy a ,S an g R ahw a na ra ja g e ren g -ge re ngp in dh a s im a a ne ba k b uro n w an a."Togog , " -,"K u la n o kn o n." I!" In g sun o ra kuw aw a n ing ga tk epa pa n ik i T o go g . Ja la ran in g ken ein g su n s e pis a n an n g u nin g i g in a tila n in gjiw a k u , W i d a w ati,"" A d h u h S in uw u n, k ula a tu ri e ng et,b ilih R etn a W id aw ati s am pu n b o te nc um o nd ho k in g p ap an m e nik a. P ra m ilam an gg a ku la dh e re ka ke n jen gka r sa -k in g A rga sam un , sup ad os p en gg alihp a d uk a s a g ed k a lip u r." A lo n -a lo n P r a'b 'uD asam uka m edh ak saka A rg asam und id he re ka ke K i Lu ra h T ogo g lan ;~ ii-lu n q . S ad aw an in g m arg a n a re~ &~ ita n sa h n ye lu k a s mane sa ng kusum aayu W id aw ati s in g kuw aw a n g ra to n ipengga l i he .

l A n a candhakel

, 1~ .JiT re ng gin ~s S an g D ew i m an jin g fe /e ng /n g a gn / sin g s ak a/a s ire p ila ng sa ke dh ep in g n etra .D ja k a L o d a n g N o . 3 7 . : . 1 2 / 2 /2 0 1 1

S a b t u L eg i. 8 M u l u d 1 8 4 4 B E


18/49

Sehaten TlatenAnggugah Luhuring Bebudeneka ten saka tem bung syaha -da ta in (syahada ta in ) ya ik up ra se tyan in g tya s (a ti) kangk in ary a b eb uk an ih g ru ku n Is la m :t\ ' D h a n d h a n g g u l ai:'P r as ety an ln g ty es : " K ula ne ks en ;,:. b llih b ato n w on te n Se se mb ahan,t ' ute wi P ang era n se ne s.k eja w i P an je ne ng an ip un , .A lla h In gk an g M a ha S aw ijl.S am pun ne kse nl kula ,i ng sa e st un ipun ,n a bl Muh ammadpu nl ka ,kaw ulanip un A I/ah K ang M a ha S oc i.( Ia n) U t us an ip u n A l la h.S ya h ad ata in (s va h ad at) p er lt. i d en -ta njem ake ing m anah , kanggo anggu -ga h in sya A lla h p in a rin gan Jannah ,S yaha dda t m inangka pam bL ika nin gru kun Is lam kang lim a, tem en w iga tid e n es th i sagung su ja lm i ge sang pu -

n ik i . 1 . Syahad ad kalih iku law ang ing(p in tu ) m le b Is la m. Ra s ulu lla h p a rin gsabda : "A ku (n ab ;) d id ha w uh i m er an gisu ja lm i ngantl dhew eke flgueapake"lsa flaa ha illa llah , " m ang ka ge tih Ianbendhene w ong mau wus dad l suc i(hare m d ip ate ni u te we d iram pas): " . 2 . Sy ah ad atain m lna ngka intise ri.aj i J ran I s lam.'1 Ie p ara m an ungsa! Sire -.p ad h ama nemb ah a m r ln g P a ng er a n:/s l!sem bahanira kang w us n itehske ., s ira Ian w on g-w on g sad urungira ,{ 'lf1 g m angkan o iku sup ay a sira p ad ha1 , ; : : ' ta qw a in gA l la k~ ' (2:21), :," I ba d ah , a k hla k Ia n m u a 'r na la tm a n -ju r,u n g ( ng le n gk a pi) s ya h ad a t ta u hid Ia ns ah a da t r os u l.. ' J ~,,:ji.;.3. Syahad ataln w iw itane(titlk to -f~l/o wah .ow ahan kang tum uju m ringkC jpec ikan ( r ld la ni ng A l lah ) :. .', "Lan sira e llnga M uhamm add j~ llkane w ong kafir O uralsy pedhe . f!gre ka d ay a sira are p nu kap (ny eke l)Jng sira , utaw a erep m re jaya sira ,1 8 ' O ja k a lo d a n g N o .. 3 7 . : . 1 2 / 2 /2 0 1 1

S ab tu L eg i, 8 M u lu d 1 9 4 4 B EI?: , ~" ~ )

'., __Jf ) ~ ~ .~ '

. Sakin g K a h o n osarta are p nund hu ng sira sakan egaranira , w o ng-w o ng kafir m eup ad ha n gre kad ay a. A lla h uga b anjurm ales p angreka d ayane w ong w ongm su. D im e A llah iku luw lh b ec ik-b ec ike P sn qe m kang n grane an gangrekadaya!" (8 :30)O ~ ah -o w ah an k an qk om p lit iro nin gu rip ik i;~ k aw iw ita n s ak a s va ha da ta in ,U pa rn~ rie ow ah -ow ahan sa ka ka fir

d ad i Is lam . G eg am ba ran u taw a sane -pane saka pe teng dad i padhang , M a-s ara k at k an g k eth er (te rb ela ka ng ) d ad im asa ra ka t m a ju Ia n a ga m is .4. ln ti d akw ahp ara ro so l (utlJ san)D ha wu ha s ira M u ha mm ad :"S any atane sku ikiuga m anungsa_keve slra kab eh, m ung bee skuk ap ar in ga n w a hy u k an g n er an ga key en sate me ne P ang eranlta iku

P ang era n kan g Saw iji. M u Ia ne sap akang ng are p-are p so w an fng ngarsaneA lla h P an ge ra ne , s up ay a n in da ka keIe ku b ec lk , Ia n a ja n ya ku to ka ke. s aw iji b ee anggone nyem bah m arangP an ge ra ne lk u. "(18 :110)5 . Sy ah ad atain te me n a gung fad lil eh e . S apa w onge kang nqucapaken ga nti te ka n a tin e: " ls e il aa ha I I/ al /a hl'd hew eke m leb u suw arga. "Seo e w onge

mati kamangka w ong m e ngertenim enaw a ora ana Pangeran ke jabaam ung A llah m angka w ong m su m lebusuwarga."G eg ayu ha n rn an qa rta ni w ig atin es y ah a da ta in , b a nju r m a h a na n is u bu rin gim a n , s a te ru s e n g ur ip a ke s e dy a nin g ty a s(a ti) ta ns ah is tiq om a h n gla ng ge ng ak eIa n n gu rip -u rip im an p erc aya Ia n ya kinb ak al m a ng gih ak e k am u ly an in gu rip in gd o ny a J an a ke ra tS y ah a da ta in m u ju d ak e k a l irn ahk an g is i:1. Ik ra r u ta w a p rn kla m as i. m in an g-ka p iw u lanq tauh id kanq nuduha ke

fitra hin g m a n un gs a:"l an n alik an e P a ng er ans es em b ah an lr a n ge to ka ke te dh etu rtm e A dam sakagegere w ong tuw a-tu w en e. Ia n P an je ne ng an e n ek se ka kem aran g sukm e-sakm ene w o ng~ wo ngm e s ar an a d ha w uh ln g A lla h:"Ape Ingsun iku d ud u A llah P ange -ran se se mb ahanira ke be h? D he we ke(sukm e-sukm s m au ) p ad ha m unjo kstur :Inggik kite sem i nyekseni m enaw lP a dl1 k a p un ik a P a ng er an s es em b e ha nkite". K an g m an gk on o m su so pe ying d ina D ly am at aja ngan ti s irap ad ha n gu ea p:"Ssyekto s beb punlka kita sam ikasupen . II(7 : 172)

2 . J an ji u taw a sum pah1 1Ie w o ng-w o ng m u'm in! S iraa ja p adha nganggep w ong kaflr dad ik ek as lh . " S ar an a n ln gg al w o ng -w o ngm u'm m, apa ta sira p adha kareptum rep A llah anggaw e tand ha yekii(b ukti) kang c eth s kan ggo ny iksam ar an g s ir ar (4: 144). 3 . P erja n jia n"L an s ir a p ad ha e llo ga in gkanlkm ata nln g A llah kan g w asd lp ar in ga ke m ar an g s lr a k ab eh , y alk un alik a s ir s p ad ha n gu ea p:

1 'K lta se m pu n s em i m ir en g s ar takita b ad he d be re k. rr L ao s ir a p ad haw e diy a fn g A lla h, ja la ra n A lta h ik uM aha ngaw unlnganl b arang kang anaing fe le ngin g a ti. rr(A I M a ld ah 5 :7 )

Ik ra r, sum pah Ian p e rja n jia n ba -ka l d e n lam pah i kan th i sam es th in em enaw a tsm en -tem en m anqe rte n i Ia ny ak iin , a pa ka np d en u ca pa ke . U ca pa nm au ka titi sa ka :. 1. U c ap an le sa ne ( 2 : 8 ; 6 3 : 1 -2 ),2 . A tin e a m be ne ra ke [4 9: 15 ),il_1


19/49

JeblugeRedi eraS in aw un g in g S ekar D and han ggu la

Den ing M ar j uk iM apan sis ih .fer w onte n ing kikis , .a r di M ra p i i ng Ng a yo g ya kar tar is te n d a/u k em u ku se ,d be se re ge dhe tu r d huw ur ,je ng ge re ng k ato n m e rb aw a nlu le ng k uk us m a ng ak as a,kawiwi tan!pun,in g S la sa P ain g w o /u la s,k/e res O ulka idah eka naw a caturtri,in g D a l a ra nin g w o rs e.M a ng ku n em /lk ur O k to be r y ek ti,aw arsa ka llh ew u sadasa,r ed i M r ap l p an gje b/u ge , .d e nn y a man ga b ul a b u"je nang law a wu kr iki/p as ir ,umu bn ya n g ed a /k e nh awak la n gkun g b ent er ip u n,in gk an g k as as ak k ela ga r,kew an te tuw uhsn griya tiyang ug tin g /a g ar d e nin g l ah ar .

o i iA - nu

i ila - da

. .

Man jin g s er ap .n ga je ng ak en r atr l,a rd i M r ap i a miw iti k ar der uh g em u ru h s uw e nte ne ,den susul jew eh. aw u ,jum ed hul ing puncak sang agn l,u lu r m le b er m a ng an dh ap ,k um a ra sa k n yem bu r,in gga b ente rny a tan tum re h,k as em b ur ak en k rik illa n p as ir u gi,ik u san g a rd l ku rd a.M lli m and hap Ilr w arih sa ng ag ni,anyeb ar haw a be ate r sing laharr an ip un w e dh us g em b ele ,d ha sa r k uk us k um e/o n,j eb lu g ip u n a rd iM e r a p l,u r ub in g l ah ar n g la g ar ,k a ng kaf ra ja ng I e t u .in gg ih n ga nto s p in te n c en dr e,kinte nip un tan w on fe n ka ngnyumerep i ,in g w e kd al s ir ep ir a.

M a na h k ula n dh er ek in g p rih atin ,aw it w on ten b ebaya kang nrajang, .tin te n d alu n gw a tir ak e,de nganc am gesang sagung,je bl ug ip un r ed i M e r ap i,u gi n ga dh ep i ja w ah ,kad ang am ba tuhu .in gg ih k iy atn a a nam py ak alu w ar an a s ak in g p an an dh an gyekti ,ing p iw las H yang M a K wese .M anuw un konjuk m ring H yang M aS u c i .am ba nyuw un kaw lasan P eduks,r um e nta hin g w la s e sih e,d hu ma te ng ka da ng u lun.jiw a r ag a in gk an g a ng rin tih ,o w aln a s in g p an an dh an g,k ap ar /n ga am pu n,ing sd ay a p anan dha ng Ie pe t,kan tun a nam pl sag ung kaw las anss ih ,ing ngarseng H yang M a K w asa .

Pelog Pathet nemjNotasi Diatonis, do=Ai : 5 34 4

bang - sa se - mut4:' 54 L___Z 4Na - dyan re - mehi 2.___Z L___Z iSa - yuk ru - kuni 754

Pa - dha u - run--0 4 4 4 0Tu - la - dha

3 4 L___Z 5Ru _.kun a - ga

5 7 i 7pa - weh pe - mut

--5 7 I : 5 Item - ba _ yat -an

5 7 i 7ke - ku - wat-an

rnring su- jan - rnaL__ 7 7 5 4we san - .to - sa

Kapethik saking Buku AYO PADffA NEMIJAl'fO, C. ffardjosoebrotoTransnotasi Diatonis AY Untung Rusbiantarto

D ja k a lo d a n g N o . 3 7 . : . 1 2 / 2 / 2 0 1 1 1 9S a btu L eg i. B M u lu d 1 9 4 4 B E


20/49

~OOOO< ; > < X / OC >O < > OOOO o 0 < X>OO K U L A W A R G A

~Watah Utamanin .Priyaj , : . ot i~~1 , ; :~- ;, J : ' , ,~\..~~t". ' "

Den i ng O r a. M u a w an ah

; m ' " : ' , A ng b .e b ra y a nagung J a w a m i~ u wu r"~. ~ suq lh p ra lam bang , ng an tl a nate tem bungan w ong Jaw a, ~pggone sernu P e n u Jis k a lo d h an g a n~ i~ i a re p m baba r ng enan i p ra lam bang ,'w ata k Ia n tin da k u ta ma nin g p riy a k an g, rina k it ka ro kaanan w ek tu ik i. W ata k\ Ia n tin da k u tam an in g p riya ana kang,.s in aw un g in g te m ba ng P an gk ur, u nin eka va m ang kene : "P om a jiw a ngan ti, k aw un ta t. p ara p riy a m a mrih u ta me ngu rip . n gu la tam a ngan li an tu k , lim a.p ra bo tin g g esa ng , y ek u w ism a cu rig ata n ke na k an tu n, ku kila m iw ah w an ita ,g anepe lim a tu ra ngga ". M angga k itao nc ek i s i] m ba ka s iji,P riya iku kudu nda rbe n i w ism au taw a om ah , ka ng d ike re pa ke in gkene bab m om ote . P r i v a ik u kudud uw en i a sip at m om o t. m a ksu de : su gihp an ga pu ra te mb un ge liy a ya iku sa ba r,m ak lum , m om ot Ian m engku .D a d in e s a ik i g am b la n g me n aw aom ah u taw a w ism a iku duduka r1g a wu jud fis ik an ang ingm om o te . K a re p e p r iy a ik u k ud usug ih pangapu ra , an ag ingin g w ek tu ik i b ia sane s ingru ma ng sa k ua t ka lu ng gu ha neIa n s ug ih b an dh a p ad ha rn en an q- 'm ena ng an . W on gw ong p ad haila ng saba re ka re pe padha .'.tsb u t d h is ik , in g la lad an apa .''waa T u la dh an e. a na ne d ala nd ad i m ac et s ala h s ijin in g p an ye ba b ra kya w ong kang padha o ra saba r, ban iu r. n era k a tu ra n la lu lin t a s. K are pe ka be hk ep en gin c ep et te ka n tu ju an , a na ng in gm alah kabeh dad i ka p ira n ing ten gahd ala n. Lan ug a rasa m ak lum w is pad halu ntu r, p erk ara c ilik w is o ra b isa p ad had ita nd a ng i k an th i ra sa k ek elu a rg a an .K a ng k ap in g p in d ho p riy a k ud u d u wec urig a u ta w a k eris , ik u s in g d ik are pa keb ah lan dh epe . P riya iku kud u lan dh epin g bud i, d ad ine p r iya ka ng u tam a ikuk tidu d uw en i bu d i p eke rti k ang luh u r.P ara m u dh a s aik i, a ke h ka ng wis p ad halu ntu r ta ta k ram ane m aran g w on g s inglu wih tuw a. P ancen sa ik i padha pinter2 D O j ak a l o d a ng N o . 3 7 - : - 1 2 / 2 /2 0 1 1

S a b t u l . e q l . 8 M u lu d I S 4 4 B E

w an ita , s ing d ika rep ake bab a lus ings ola h b aw a ne .-P riv a tin da k-ta nd uk ekudu sa rw a a lus sa reh anqa rah -a ra h , Ia n o ra g rusa . g ru su . In g keneo ra ban iu r nuw un sew u , ba n ju r kav atin gkah la ku ne ban c i. O ra m ang konoa na ng ing sa ka be hin g tin da k-ta nd uka .k u du d ip ik ir s ad u ru n ge k atin d ak ak e . A jaka va ked ad ean ka ng kaw arta ka ke in gm e dia , w o ng did ak wa m a te ni, a na ng iitgje bu lane w on g s ing d ip aten i is ih u rip .A nang ing w ong m au w is ka dung kenap ida na , yen kava m angkono rak van gru ge ka ke w on g liy a.K ang pungkasan p riv a kudu duw etu ran gga , s in g d ika re pa ke bab te ka d .Ia n b an de le . T ek ad Ia n b an de le in g k en eya iku a line . P ara m udha a ja gam pangn glo kro , a m arg a ja m a n s aik i p an ce n o rag am p an g d ila ko ni. A m arg a s es ain ga nin g la lad an a pa w ae sansa ya ab ut. Ia nka ng baka l dad i jaw a ra w ong kangduw e te ka d kang kuw a l. A nang ingk ita k ud u p rih atin , a m arg a in g p aw a rtabocah se ko lah o ra lu lu s UN AS w ae. p adha nyoba bunuh dh iri. K ok padhacupe t p ik ire , kam angka d iba len i w aeuga b isa . A na uga am arga pedho t s ihk atre sn an m a ra ng w a nita , n ek ad a njlo gs aka p as ar s wa la ya n Ia n n ga nti o nc atesu km a. K ok ka va ndonva ik i ge dhenea m un g s ag od ho ng k elo r.M en aw a p ara p riya w ek tu ik i p ad hadu ilv en i w atak Ia n tin da k kav a kangs in aw un g sa jro nin g te mb an g P an gk urin g d hu w ur, m e sth in e tu la dh a-tu la dh akang o ra p ra yo ga m aubaka l o ra a na .S ese re pa n in g d hu wu r b is a u ga k an gg op ed ho man m aran g w an ita m ud ha s inga re p n ge sir p riy a. D ad i p ra la mb an g ikua ja p ad ha d ip an ga n m e nta h-rn en ta h,a ma rga p ra la mba ng iku p adh a d uw en im a kn a ka ng s in an dh i. L an ka ng go p arap riya , b isa pa dh a le ga am arga sup ayadad ; p riya u tam a o ra kudu duw en ib a nd h a k an g a s ip a t k ad o ny an . A n an g in gk ud u d uw e lim a p ra bo tin g g es an g k av ain g d hu w ur. Y e n d ira sa ka ke p ra bo t lim am au ug a a bo t san gga ne . *

b ab ilm u Ia n te kn olo gi a na ng in g p ad hak ura ng d ila nd he si m o ra l Ia n k eim a na n.K e ja ba ik u p ad ha s en en g n ye dh ak i k eb og u pa k.ln g k uth a g e dh e tu lu n q-tin u lu n quga w is p adha lun tu r. A nang ing k ltais ih b isa ngucap syuku r am a rg ain g be ncan a M erap i d h e k w ing i is iha keh w ong kanq padha sa yu k ruku nrn b iv an tu k orb a n b e nc an a .

P riya kudu duw e kuk ila u taw am anu k , s in g d ika re pa ke be c ik ings w ara ne , k ep ru ng u n gre se pa ke . P riy aik u g un em e k ud u a lu s Ia n n gre se pa ke ,a ja d um e h a wa ke g ed he d hu wu r b an ju rp ad ha u m uk . P ad ha n ve nta k-n ye nta km ara ng w ong , am arga am ung sa lahse th ith ik . S a ik i a keh am arqa am ungm ob ile ' kes rem pe t sspedha on the lse th ith ik , s ing n gu nek ngu ne ka kenqan ti ng abangake kup in g . K uw i is ihb eja a m un g d iu na k-u ne ka ke . a na k an gb an ju r d ip ila ra . W o ng n gla ko ni tin da kang ka ra ko k am ung kanggo m be lan i. b an dh a k ad on va n.K a ,p in g papa t p riya ku du duw e


21/49

3 . D ib uk te kake saka tin g kah laku(9 :105)A b u U m a r S u fv an -b in A bd ulla hn y uwun p r e s a Rasu lu lla h . s aw :"Y a Hasu lu l l ah ! K u la k a p ar in g a na.p re sa in g Is la m n ga nto s k ula b ote nn yu wu n p re sa m a lih d ha te ng tiy an gs an es K a nje ng n ab i p ar in g p iw u la ng :"S ira ngucapa ! A ku w us im an ,s a ba n ju re s ira te te p is tiq o m ah a !"( HR Mu s lim )l s t i q o m a h Ia n t eru s to ' a t m a u m u i u d -ake anug ra h kang gedhe , m ahan an i

p i ranq -p i ranp kau t aman :1 . K e ke n de la n (9 :5 2 )D ha wu ha s ira M u ha m ma d!"Ora p i s a n - p i s a n a na b eba ya b aka ln ge na ni in g k it a , k eja ba b ara ng k an gw us d ite te pa ke d en in gA lla h, m a ra ngk ita . P a nje ne ng aN e ik u B e nd ara k ita ,Ia n m a ra ng n ga rs an in g A lla h w on grn u'm in s up ay a p ad ha ta w ak al."( 9 : 51 )2. Tent r em -an tenq Ia n a ye m(13 :28)"Y aiku w ong w on g ka ng p ad hain ia n Ia n a tine p ad ha te tep m an tepk ela w an e lin g m a ra ng A lla h. E lin gn a!T ete p a nten ge a ti ik u m un g ke law ane lin g m a ra ng A lla h." (A r R a d1 3:i8 )3 . P e rc ay a te na n (n ptirn is )"M e na wa A lla h k ars a p ar in g p itu lu ngs ira , m es th i o ra a na w ong kang b isan ga la ha ke in g s ira , La n m ena wa A llahk ars a n gin ak ak e.in g s ira , m a ng ka

. sap a w on g kan g b isa nu lu ng , sa liy a neA lla h? L an m a ra ng n ga rs an in g A lla hw on g-w on g rn u'rn in s up ay a p ad ha .ta w a ka l." (3 :1 60 )R asa tu ma njem e sya ha da ta in m auw ong -w ong im an Is lam bebas sa kara sa a jr ih (w e di), w a s-w a s. b in gu ng in gu rip e w ek tu sa ik i. A nane m ung a yem. ten trem , n am pa pepe s the n kan th iih la s, le ga lila Ia n s ab ar n ge sth i s ag un gd ha wuh Ia n n ge doh i sa gun g p epa cu h.S aba r I a n ta wa ka l n an d ha ng m u sib ah ,.u jia n Ia n p ac ob an .. I n sya A llah p in a r in ga n lan an tu k .R id hon in g A lla h Sw t. .

A l hamdu l i l l ah . *O ja k a L o d a n g N o . '3 7 . : . 1 2 /2 /2 0 1 1 2 1S a b t u l e q l , 8 M u l u d 1 9 4 4 B E


22/49

A ja k at re m n g ug un g d h ir i, u n ga ke now a h -ow a h a n e ka h a n a n ja b a .P an qu pa hn qa : p as u la ya n n ge do ha ke s an dh an g p an ga n.R eje k i: m le ke n u k . A sm ara : b e ka . D in a B ec ik : S ela saW a g e. K es ara sa n: w a sp ad a g an gg ua n m u m e t, w a tu k, Ia np ile k . M em itra n : a n a g o d ha sa ka ka n ca ra k er.~ eptu s S in g b is a n u lu ng n as ib e d h~ w e ik ~~ L ya m un g aw ake d h ew e, a la w ed lk an ge la n. P a ng up a bo ga : s a nd ha n g p an g an s e w u d ala ne .R e je k i: lum aya n . A sm a ra : ta n d h uk re sm i. D in a B ec ik :S ela sa W a ge . K esa ra sa n : o la h ra g a te ra tu r , n g u ra n g ia sin . M e m itra n: a ia d ola na n g en i a sm a ra .~ eptu 9 8a ya p a ke wuh ik u sa n dh u n g ~n e,.jT,Z-L w on g le la k u , la ra ke p e n a k ik us a nd h a ng a n e w o n g u rip . P a n g up a b og a : s e n aja n s e th ith ikg ed he d ay an e. R e je ki: a ke h. A sm a ra : s ab ar. D in a B ec ik :R e b o K liw o n . K e s ar as a n: w a s p ad a g a ng g u an p a d ha ra n I a nm a su k a ng in . M e m itra n: w as pa da re m bu g le la m is an .~ en tu ,1 0 P .a ku lin a n a la ik u ra cu n e u r ip ,..Jr~L a Ja s en en g n gu m ba r k am u rk an .P an g up a b o ga : g o le k p a n g an ik u s in g p ad h a n g d ala n e .R e je k i: a k e h . A sm ara : s ew ot. D in a B e c ik : S e tu P o n .K es ara sa n: o la h ra ga , s ara pa n ta ra tu r, n ga so ne , d ia ke h id ha ha r s avu r-b ua h. M e m itra n: o ra u sa h n gu ru si liy an .: : : l C \ eptu 11 K ab e c ik a n i~ u o ra b a ka l i1 a n g ,. . J r~L ka d u ra ka n lk u k ra to n e se ta n .P a n gu p a bo g a : u s a ha s in g d ir an c an g b e cik k e pe n a k l a ku n e .R e je ki: rn ora h-m a ra h. A sm a ra : n ge s. B ec ik : J um u wa ~P a in g K e sa ra sa n: n gu ra ng i d ag in g s ik il p ap at.n qu ra nmk eg iy a ta nb en g i.M e m itra n: n yin g kir i p as u la ya n.: : IC \ eptu 1 ; ' ) S in g w ic .a k sa n a n g e ~ ~ ka k ~~L .4 q u n em , a ja d um eh s a ik i la g lk as in u ng an b ra n a Ia n p a ng uw a s a. P a ng up a bo ga : t la te n ,s ab ar a m rih la m ak e la ku . R e je ki: d lid ir . A s m ara : c ub riy a .D in a B ec ik : K em is K liw on . K es ara sa n: d ia ke hi n gu nju kp utih , n qu ra nq i d ha ha ra n g ajih . M e m itra n: s in g p an da k." : lC ' \ eptu l' 3 Ka~ i s a n . i k uw i n a t ~ s , a j a ~ uman g sa~ L p a lin g b is a , o ra m ik o le h i, P a ng u-p ab og a: t la te n Ia n tu m em e n u wo he lu w ih n ya ta . R e je ki:m le ke n u k . A sm a ra : s a re h . D in a B ec ik : J um uw ah L e g i.

K esa ra s im : re k re a si s a k eluw arg ag aw e b in g are a ti Ia np ik ir . M e m itra n: g os sip o ra u sa h d ita ng ga pi.~ t 14 G ela Ia n c uw a ik u m an u s iaw i,~ ep U n a n gin g a ja n g uw asa ni la ku n eu rip , P a ng up ab og a: s ak a s eth ith ik d ad i s as en ik . R e j~ ki:a ng lo ng . A s rra ra : k eb ak a sih . D in a B ec ik : M in gg u P a in q,K e sa ra sa n : n g ura ng i ls k- le ka n, d ha h ar te ra tu r, o la h ra ga .M em itra n : a ja n go p e n i sw a ra ja b a .~eptu 15 M anpa n g atn a w ek tu sa b e c ik e~ sa d u ru n g e k e p la n tra n g a d o h .P a n g u p a b o g a : akeh k a lo dh an ga n k an gg o. m b an g.u nu sa ha a ny ar. R e je ki: a ke h. A sm a ra : a ng el. D m a B ec ik :J um uw ah P a in g . K e sa ra sa n : w asp a d a g a n g g u a n f luIa n p ad ha ra n. M e m ~tr"n : a ja s en en g Ilg ra sa ni [iv a n.~ t 1. : . S en e n g g o ro h tem ah o ra b is a~ ep u \,) d ip erc ay a d en in g s ed ulu r a ke h.P a ng up ab o ga : a ja s e ne ng d o la na n d h uw it p an a s. R e je ki:tu ra h . A sm ara : w a sp a d a g o d h a . D in a B e c ik : S e tuP on . K es ara sa n: n gu ra ng i k ec ut-p ed he s. n ga so c uk up ,M e m itra n: n gu ra ng i k eg iy ata n ja ba .~cptu 17 N g an g g u r ik u b a n ta le s a ta n .,.jT'z- m a k ary a ik u m b a ng u n p en g are pa re p . P a n g u p a b o g a : u sa h a a n ya rp e r lu k aw ig a ~ e nm iru n g g a n . R eje k i: n d lid ir . A sm ara : s e n g sem . D maB e c ik : S e la sa W age . K e sa ra sa n : w asp a d a g re g re s g re g e s , n g u ra n g i p e d h e s -k e c u t, M em itra n : o ra p e r lun g u ru s liy a n .: : IC \ t 1 S A ja se n e n g n e p a k Ia n n g em be~ ep U 's in g la g i s e n g sa ra u r ip e , b is an u rn u s i d h ir i, P an g u p a b o g a : y e n g e lem gum law at,re je ki o ra k en dh at. R e je ki: a ke h, A sm a ra : d ia le m . D i~ aB ec ik : R eb o K liw on . K es ara sa n: w as pa da m a su k a ng m ,n ge nd ha ni u da n b en gi. M e m itra n: a ja b le nja ni ja nji. *


23/49

D r s . A n d b v S a s o n g k o B S C a m a tW i r o b r a ia n S in g A n v a rP isa h sam b u t an ta rane rnan tanC arn at W iro bra ja n Jo gy aka rtaD is .H M a rd ju k i ka ro C a rna tM an tr ije ro n D rs .A n dhy S asong koB S w is kaa dan i na lik a ta n gga l 2 7D e se m b er 20 1 0 in g p e nd h ap a au la A S R IM a n e a sa n W i ro b ra j'a n J o gy a ka rta .C a rna l W irob ra ja n s in g an ya ra s rnan e D rs . A n dhy S asong ko B Srn b iy en n a te m in a nq ka C a rn a t K e ra to n ,sa ban ju re dad i C arna t M ergan gsa n.S aw is e sakaM e rgan gsan ban ju rn g le n gg a hi ja ba ta n a n v a r r n inangkaC arna t W iro bra ja n Jo gya ka rta . O eneC a rna t W irob ra ja n s in g law as D rs.R .M a rd ju ki b ak al n gle ng ga hi ja ba ta na nya r rn in an gka C arn at M a ntr ije ro nJogyaka r ta .A e ara p is ah s arn bu t k ae stre ni p araT r ip ika K eca ma tan W irob ra ja n , pa raK etu a T im P en gg era k P K K s ak a tin gk atK e ea m a ta n W i ro b ra ja n , K a lu ra ha n , RW IR T Ia n pen gu ru s B KM sa rta o rg an isa s i ,so sia lla n ke pa la se ko la h S O .O rs ,H ,M ard ju k i n ge nd ika kakean ggo ne ng ayah i .fu qas ' rn in an gkaE am a t W irob ra ja n suw ene 5 tau n

Drs,AndhySasongko, BSCama t .Wi robra jan s ing anya r .

( Fo to : SAB /DL )

ku ran g .se sa s i p a se kaw it 1 Janu a ri2 006 . Lan ra rnp ung jab a tan C am atW iro bra ja n te ka n1 O ese m be r 2 010 ."Iladi C am at W iro bra ja li d u ru nga keh a s ile a ngg one la buh labe te in grn as ara ka t," n go no k ate ra ng an e O rs .HM ard ju kL D en e C am at W irob ra ja ns in g an ya r O rs .A nd hy S asong ko B Sp re s ta s in e tau dad i C arn a t K era tonsuw ene 5 taun ,' k a te ru sa ke C a rna tM an trije ro n se tau n luw ih ru ng sas i.L an saba n ju re ng leng gah i C a rna t

JLAT RA \,A Tamba HebelenB eb e 'e n u taw a sem be litu taw a ko ns tip a s i, m ina ngka ''ke la in an ' in g s is t im'p e nc ern ak an ' s ru p a k oto ra n u ta w atin ja a to s s in g ang e l ba nge t m etus ak a d hu bu r u ta w a s ilit. Y en n ge pa sib eb uw an g n ju r b eb ele n ra sa ne la rab an g et. K e su w e n s in g rn a ku n qk on qIan n gede n , tin ja n e o ra " m e tu -m e tu . B ebe le r i p an een ra san e o raka ru -ka ruw an , o ra kap ena k. A w itk on dh is i fa se s a n ge l d ito ka ke ..B eb ele n s in g n em en d iw as ta nio p s tip a s i. M enaw a kah ana nops tip as i n em en b isa n ja la r i k an ke r 'u s u s s in g "m beba yan i. B eb e le nm in an gka se sa m ba t u ta wa ke lu ha n 'in g s is tem pe nee rn akan s in gpa lin g um um Ia n d ip ran ggu li in gmasarakat,'M bo km enaw a m ah kab ehpaw onga n w is na te n ga lam i b ebe len .

lI a! b aya . (Fo to : AY lI n/D l)B ebe len d is eba bake ku ra nge ea ira ntu buh u taw a dh eh id ra s i, am arga la g i

W i rob ra jan .D rs .A ndhy S ason gko B S ke la ira nku tha S o lo k ram a ka ro R um iya ti a s a l'M a ge la ng p ep utra lo ra la na ng w ad on ,s in g m ba rep se ko lah e in g SM P den es in g no me r lo ro pe nd id ik ane S O. "In gp ap an s in g a nya r b ak al nyesuwsekskdh iri k le bu p ro g ram kang g 0 t aun2 01 1," n go no p ra te la ne P ak A nd hy b abp ro gra m s in g b aka l d ig ara p ta un 2 011ing w ila yah K eeam atan W iro b ra ja nJog yaka rta . [S AB /D L]

n in dakake ibad hah pasa , pa nas je ro .s tre s s am a rg a gaw e ya n nu rn puk .a kt ifita s s in g p ad he t, Ia n p en ga ru hh orm o ne je ro n a w ak .S aliy ane kuw i uga ibu s in g la q in ga ndh u t, ke la in an a na tom is in gsy s tem pe nce rnakan , ga ya u rips in g o ra be cik . ku rang e tam ba hanv itam in C , d is eb a bake de n in gp en ya kit, n a ha n ra ng sa n ga n k an gg obeb uw ang , ra da kesuw en s in 'gngam pe t be buw an g , Ia n ku rangp an g a n s in g s ug ih s era t,S a liya ne o ba t sa ka d hok te ru ta wa in um a n s in g ka ng go n am ba nib eb ele n, p ara m ao su ga b is a n yo ban gu n ju k ra m u an tra d his io n al. y aik u:god hon g ila t b a ya u taw a a loe ve rrase teng ah le n je r d ikum ba h re s ik ,d ii la ng i k ulite Ia n d itu g el c itik -c ilik .O ie or ja ra ng p an as s ste nq ah g ela s,d iw e n ah i rn a du s as en d ho k rn a ng a n.Y en w is ra da a dh em d iu niu k, s ed in aka pin g p in dh o e su k s ore . [Yuk /DL ]

D ja k a L o d a n g N o , 3 7 . : . 1 2 / 2 /2 0 1 1 2 3S a b tu L e g i, 8 M u lu d 1 9 4 4 B E


24/49

T e kan k am pu ng e B in to ro n ju ju gp en ere a m ah s in g d ip an gg on i B in to roIa n w on g tuw a ne . B in to ro rn a nq u -m ang u a re p n dh od ho g la w ang om ahkuw i. B iy e n w u ju d om a ha m u ng g ed he g p rin g w ae se ba gia n w is p ad hap atin g c ro m p lo ng . - l .ha k o k sa ik iw is d a d i om ah te rn b o k . c e k li.ode: G e k je ng ge re ng e ka to n m e na wa. b an gu na n k uw i p en gk uh b an ge t.T a ng ga k iw a te n ge n am ah ko noug a a k eh s in g is ih in e p a nla w an ge . J ara ga n is ih e su k.M e rg a B in to ro ya k inm en aw a d un un ge om ahe w ongtuw a ne y a k an a kuw i, B in to rob a n ju r ka n th i a t i-a t i n d h od ho glaw ang e Ia n u lu k s a lam : "thoj t hogth og ... k ula n uw u n . .. "S a ka n je ro n n go m a h B in to ro k ru n gu. em pu n ke ba cu t. A je n g w an g su i . s u w a ra ne s ik il jum an g k ah n ge ne rd h a te n g ng rik i em pu n ke la je n g law im g . S aw ise law a ng ka bu ka k ,lin q s em , R iy in ,g e g am ba ra n k u la ' p aw o ng an s in g m bu ka k law a ng d ud un y am bu t d a rn e l e n te n Ja ka rta m ila P ak S as tro , b a pa kn e . W o ng s in g d uw eng g ih 'k a d o s p am an gg ih s am pe ya n , o rn a h n u li ta k o n : "M ang ga , ke rsa n ip u nP a k . S e k e c a , N in g j e b u l. . ." m e na pa , M a s? "T u ~ a ng be ca k k uw i m un gg e l "W ah , n y u ... n yuw u n pa ng ap un te n .ka n d ha ne B in to ro . "Je b u l ka d o s p un d i P ak . S ad e re n g ip u n ke pa re n ga ku lata M a sT ' , 'n y uw un p irs a m en ap a m en ik a da lem ip u n .

"N ya ta n ip u n k u la n gg ih r iam ung P a k S a s trn ? "n y am bu t d a rn e l k a s a r w o n te n n g r ika . W ong kuw i rum a ng sa o ra ke na iP o ko ke n e k m bo te n g ad ha h ko ne k s i ' m ara n g P a k S a s tro s in g d ik a re p a k eta n ge h lam un b ad he a ng sa l d am e Ia n d en in g dha y ohe .e n te n ka n to r u ta w i e n te n pa pa n s in g "P a k S a s tro s in te n ng g ih ,M as? "s e k e c a . K u la p iy am b a k s em p a t d a d o s "K a te la h ip u n in g ng r ik i S a s trog la n d ha ng an en te n n g r ik a , P a k ." m a be l. am a rg i p e d am e la n ip u .n"A h m e na pa e ng g ih ta M a s? " d ad o s tu ka ng m a be l, K u la kem u ta n"N ge rto sa ne k m un g (lje n g ..d a d i .b ilih rum iy in in g g ih n g rik i m en ik atu k a n g p a rk ir , ra k k u la m ho te n pe rlu d a lem ip u n ."k e d ha ra n g d h a ra n g d ug i J ak a r ta P ak .; "N yuw un pa ng ap un te n M as . S ae s tuP a k ." . ku la m bo te n m a ng e r to s . K u la tum ba sN ge rt in g e r ti b e c a k s in g s iti n g r ik i la je n g ku la b a ng un g riy ad itu ng ga ng i w is m en gg ok ng alo rJ a la n m en ik a s aw eg ka lih ta un an . M ila k u laK aliu ra n g, s in g sa ik i s in e bu t J a la n C . a tu r i M as -e m un dh ut p irs a d ha te ng P akS im an ju n ta k . R T . M e n ika I h o Mas , da le rn ip u n P a k R TBin to rD n q u l u n p i : dh uw it ew o n s ir in g w e ta n m e n ika !" .te lu n q lem ba r. "M ang ga P a k .M en ika " In g g ih , rn a tu r n uw u n . S e p isa nk ira n g m b o te n ? " . m a lih , ku la n yuw u n p an ga pu n te n"S a rn p u n ce ka p . M as . M ,a tu r n g g an gg u sa re n ip u n ba pa k ."n uw un ." T e ka n n ga re p la w an g o rn a h s in gLa ku ne B in to ro k a to n ka ya w ong d itu d u h ke , B in to ro - th u th u k - th c th c ka s in g . M e ng o ng iw a ne ng en ng aw asa k e la w ang Ia n u lu k sa lam : "T h og th o gow a h -ow ah an k ah an an in g s a k iw a th o g ... k u la n uw u n .. _ "te n q en e te rm in a l om pre aq an Ia n p as a r . O ra g an ta la n w e k tu s in g d uw eN d ila la h u ga o ra ke tem u ka n c a -k a n ca om ah n ge ng a k ke law an g . S a ja k ela w a s s in g p ad ha n vam bu t g aw e ne ng pa n c en w is w ung u . K ato n w is k lim ism on to ra n . m bo km en aw a ba r s h o la tsu b u h .

. r ~1, !

AD) ' in to ro n u li n g a n y an g~O~be c a k . "P a k , d h a te n g.J . B on g G in a T e rb a n , p in -te n ? " . ."B ong C in a p un di ta M as? K alih anM iro ta K a m pu s? ""B o ng G in .a saw e t a n k re te g

G o n do la yu , ju ru sa n d h ate n

Documents

Djaka Lodang 37 - Penerbit Djaka Lodang