Doc. dr Goran MirjaniUniverzitet u Banja Luci, BiH

Poljoprivredni fakultet

goran.mirjanic@agrofabl.org

APITERA 2015 Zagreb, 17. 10 2015. god.

Medonosna pela (Apis mellifera) - bitna karika u lancuproizvodnje hrane (proces opraivanja),

Izvore hrane u prirodi: nektar, pelud i voda,

Dobre i loe pane prilike,

Vanost pravovremene intervencije pelara u vidu prihranepelinjih drutava (posebno za zimski period),

Prihrana pelinjih drutava moe biti:1. stimulativna,2. iz nude,

Stimulativna prihrana pelinjih drutava - podsticaj na briproljetni razvoj, u jesen (zimska pela), u proizvodnji rojeva,matica, dresure pela u opraivanju,

Prihrana iz nude - dovoljne koliine hrane u pelinjemdrutvu za zimski period,

Najvei gubici pelinjih drutava tokomgodine se javljajukao posljedica nedostatka hrane i kvaliteta iste,

KOLIINAHRANE, kg

MASA MAT. MLIJEI SA 3-DNEVNIM LARVAMA, mg

MASA LARVI 3-DNEVNOG UZRASTA, mg

4,5 2,1 6,7

8,1 5,0 9,5

12,6 4,8 10,8

Kvalitet hrane za pele bitno utie na:1. brojnost pela u konici,2. strukturu pela u konici,3. duinu ivota pela, U hrani za pele, osim korisnih materija (ugljenihidrati,

proteini, vitamini, minerali, org. kiseline), mogu se nai itetne materije (HMF-hidroksimetilfurfural), proistekle izneadekvatne pripreme hrane za pele,

Najei uzrok tome je korienje kiselina u procesuinvertovanja sloenih eera (saharoza), u velikimkoncentracijama i pri visokim, nekontrolisanimtemperaturama,

Upotrebomkiselina (npr. oksalna, mlijena), ivot pela sesvodi na maksimalno 3-5 dana (cijepanje srednjeg crijevapela i nemogunosti kvalitetne probave),

Naruena struktura pelinjeg drutva direktan utjecaj nakoliinu i kvalitet pelinjih proizvoda, prvenstvenomeda ipeluda,

U prekomjernoj i nekvalitetnoj ishrani pela - tetne materijee se pojaviti i u gotovimproizvodima, to moe imati idalekosene posljedice,

1. upotrebom koncentrata oienog enzima invertaze(mikrobioloka tehnologija),

2. upotrebomkiselina uz zagrijavanje rastvora(vinska, limunska, jabuna kiselina)

prisustvo HMF-a u hrani za pele:1. kiselinskomhidrolizomsloenih eera,2. pregrijavanjempelinje hrane,3. dugimstajanjemgotove pelinje hrane,

uzrok smrti pela = cijepanje probavnog trakta pela

maks. koliina HMF-a = 3 mg/1 kg sirupa

u medu = 40-80 mg/1 kg (Codex AlimentariusCommission)

Tabela 2. Sastav ugljikohidratnih proizvoda za pele (Ivanov, 1995)

Proizvod Voda (%) Red.eeri (%) Saharoza (%) HMF mg/1 kg

Enzim sirup 34.60-37.20 45.60-57.30 5.70-7.00 0.00

Kiselinski sirup

(HCL)

27.60-30.50 61.80-68.60 3.80-7.70 5.70-11.40

Kiselinski sirup

(limunska kis.)

36.00-38.60 37.50-51.20 12.70-26.50 1.70-4.40

Opis oteenja tankog crijeva Zid tankog crijeva pele

epitelne elije prilinorazmaknute, dosta prazninaizmeu istih (dubokaudubljenja),

potpuno oteene visokecilindrine epitelne elije,osimregenerativnihelija;

sadraj u lumenu crijevarastresit (vidljivi dijeloviraspalihelija),

Opis oteenja tankog crijeva Zid tankog crijeva pele

epitelne elije prilino ouvane, visoke su i tijesno prijanjaju jedna uz drugu,

sadraj crijeva dosta homogen i kompaktan, te tijesno prilijee uz epitel crijeva,

idealna slika dobro probavljene hrane.

HRANITI PELINJA DRUTVA

NE HRANITI PELINJA DRUTVA

Stalna tenja pelara za savremenom tehnologijom pelarenja,

Ishrana pela sastavni dio tehnologije pelarenja,

Strah pelara od pomora pela (glad),

Promjena klimatskih prilika, Jak trgovaki lobi i njegov

uticaj na odluku pelara.

Produkcija izvornog proizvoda bez primjesa, prepoznatljiv na tritu,

Dobra lokacija pelinjaka i izolovan pelinjak (do 50 ko.)

Stare navike u tehnologiji pelarenja,

Ekonominost na pelinjaku, Ne obuenost pelara

(neiskustvo, loe mentorstvo)

Tabela 3. Prosjena povrina peluda (u dm) (Mirjani, 2014)

Vrsta hrane Poetak prihrane

% Kraj prihrane

%

Med 7.9 100 75.3 100

Kiselinski sir.

8.4 106 56.3 75

Enzimski sirup

14.4 182 68.5 91

Tabela 4. Prosjena povrina meda (u dm) (Mirjani, 2014)

Vrsta hrane Poetak prihrane

% Kraj prihrane

%

Med 49.4 100 225.8 100

Kiselinski sir.

31 63 96.7 43

Enzimski sirup

37.2 75 145 64

Tabela 5. Prosjena duina ivota (u danima) (Mirjani, 2014)

Vrsta hrane

Godinje doba

zima % proljee % ljeto %

Med 45.9 100 21.6 100 21.8 100

Kiselinski sirup

13.7 28.8 11.5 53.2 12.8 58.7

Enzimski sirup

37.0 80.6 20.9 96.7 18.4 84.4

neophodna odluka pelara da li prihranjivati pele ili ne,

u loim pelarskimsezonama neophodna je intervencija pelara isprijeiti glad pela = SRAMOTAZA PELARA,

obratiti panju na kvalitet hrane za pele, kako prirodne hrane,tako i vjetake, koju dodajemo,

pojamvrste prihrane pelinjih drutava tokomgodine, zavisno odnamjene i vremena primjene,

pojamHMF-a u hrani za pele,

preporuka = preferirati zdravstveno bezbjedne izvore hrane zapele, proizvedene u skladu sa standardima kvaliteta hrane,

preporuka = koristiti proizvode vie proizvoaa ili vie recepturau proizvodnji hrane za pele,

Drugim rijeima =1. primjena novih trendova u ishrani pela,2. potivanje fiziolokih potreba pele,3. koritenje enzimske hrane za pele, proizvedene upotrebom

preienih sojeva sintetskih enzima invertaze,

Omoguiti medonosnoj peli da "ivi svoj ivot"u maksimalnom izdanju i time da istadoprinese, da lanac proizvodnje hrane zaljudsku populaciju bude jovri.