ĐỀ CƯƠNG MÔN GIẢI PHẪU 2

Câu 1: Thiêu mau do Leptospirosis (trang 14)

Leptospirosis la bênh cua gia suc, loai găm nhăm & ngươi gây ra bơi cac Serovars cua L. Interrogans, phân bô trên toan thê giơi khi đk môi trương thich hơp.

Trên nhưng thu mang trung, VSV sông trong thân & đương sinh duc, đông thơi đc bai tiêt ra ngoai băng nươc tiêu & chât dich sây thai.

VSV gây cam nhiêm qua da & niêm mac, sau đo vao mau & đên đinh vi ơ gan, thân, tư cung co thai. Trong suôt thơi ky co vi trung trong mau, thu co thê bi hoang đan do tiêu huyêt & hư hai gan. Ơ bo cai cho sưa, thê bancâp cua bênh gây sôt & giam san lương sưa.

Ơ heo, thê bênh co y nghia nhât la sây thai & heo con chêt. Môt sô heo nai se ko đâu thai.

Bênh gây hư hai gan, thân cua ngưa con, ngưa cai sây thai & viêm mach mac man tinh.

Trên cho, viêc tiêm văc-xin se lam giam sô trương hơp phat bênh. Xoăn khuân ơ trong thân gây viêm thân ke tu điêm hoăc phân tan. Măc du co bênh tich thân năng nhưng thương cho ko chêt do suy thân. Thu sông sot se bai thai xoăn khuân qua nươc tiêu hang năm.

Cho chêt vi bênh thê câp tinh cung co xuât huyêt ơ nhiêu nơi. Thân sưng & co đôm xuât huyêt vung vo. Bênh tich vi thê vao g/đ nay thây đc biêu mô ông lươn thoai hoa & hoai tư, phu mô ke…

Thu nhai lai chêt do bênh câp tinh co bênh tich nôi bât nhât la hoai huyêt trong mach mau. Nhưng dâu hiêu nay bao gôm: thiêu mau, hoang đan, phu thung phôi, gan thâm mât, bơ & nhat mau. Thân sưng, mau đo đâm dp thâm huyêt săc tô. Nhiêu đôm xuât huyêt nho lan rông khăp nơi trên cơ thê.

Câu 2: Hôi chưng gây com sau cai sưa (trang 18)

PMWS gây ra bơi virus PCV2 lam thiêt hai kinh tê đang kê do tư sô bênh cao. Bênh thương anh hương hâu hêt trên heo tư 2-4 thang tuôi, măc du bênh đa đc mô ta ơ heo tư 1–6 thang tuôi. Chi co môt bao cao đc mô ta heo con 3 ngay tuôi (Hirai et al., 2001; trich dân bơi Segale’s et al., 2005). PMWS co ơ hâu hêt tât ca cac trai chăn nuôi bao gôm nhưng heo đa đe, nhiêu vi tri mô & nhưng trai co tư 3–10.000 đan heo nai. Măc bênh & tư vong trên PMWS ơ nhưng trai biên đôi tuy thuôc vao trai, công viêc chăn nuôi & quan ly thưc tiên... Ty lê măc bênh thương thây trong trai la 4-30% (vơi ty lê ngoai lê trên 50-60%) & 70-80% bi anh hương nhưng heo chêt; ty lê tư vong ơ trai biên đôi giưa 4 &20% (Sagales & Domingo, 2002; trich dân bơi Sagele’s et al., 2005). Nhưng heo riêng le bi PMWS đc quan sat thưa thơt trên nhưng trai thi sx rât tôt & tư vong sau cai sưa ơ mưc tôi thiêu.

Nhiêu nghiên cưu con cho biêt PVC2 co liên quan đên cac hôi chưng khac trên heo như: hôi chưng viêm da & thân trên heo (PDNS – Porscine Dermatitis and Nephropathy Syndrome), hôi chưng hô hâp phưc tap trên heo (CT-Congential Tremo)... Nhưng triêu chưng nay co thê xuât hiên đông thơi hay ko đông thơi vơi hôi chưng PMWS vi thê gây kho khăn cho viêc chân đoan bênh.

Triêu chưng:

Dâu hiêu lâm sang chu yêu cua PMWS la coi coc nhưng thương thây kem theo vơi nhưng dâu hiêu khac như da nhơt nhat, truy hô hâp, tiêu chay & vang da (Harding & Clar, 1997 trich dân bơi Segale’s et al., 2005). Đăc điêm nôi bât cua PMWS la gia tăng kich thươc cua cac hach lympho (chu yêu la hach ben) (Segale’s et al., 2004).

Sư nhiêm trung hoăc nhưng bênh khac thương tim thây nhiêu trong cac trai bi anh hương PMWS, khi so sanh vơi nhưng trai ko bi anh hương (Ellis et al., 2004). Nhưng bênh đo gôm: aujeszky’s, PRRS, Glasser’s, viêm mang nao Streptococcal, Salmonnellosis, Colibaccillosis sau cai sưa, Hepatosis dietetica & Bacterial pneumonia.

Ngoai viêc gây ra coi coc trên heo, PMWS con co biêu hiên đăc trưng khac la chưng viêm da. Nhưng châm đo băng đông xu xuât hiên ko đêu ơ vung chân trươc, vung châu, vung mông & vung bung. Nêu bênh keodai, nhưng châm nayco khuynh hương tu lai ơ môt phân cơ thê, co thê ơ tai. Cac tôn thương nay co thê phuc hôi &đc che phu băng môt lơp vây đen, cưng. Đa sô nhưng hao nay khoe manh nhưng nhiêm bênh đôt ngôt vơi ty lê bênh & chêt cao do tôn thương thân nên con goi la hôi chưng viêm da thân (PNDS-Porcine Dermatistis Nephropathy Syndrome). Heo măc hôi chưng PNDS co đô tuôi lơn hơn heo coi coc, khoang tư 11–14 tuân tuôi. PNDS co thê gây chêt heo hoăc heo cung co thê khoi bênh môt cach ngâu nhiên, nhưng thương co biêu hiên suy nhươc.

Bênh tich:

+ Bênh tich đai thê:

Bênh tich thương thây la viêm phôi thê hiên dươi nhiêu dang khac nhau như gan hoa, viêm phôi phê quan... thinh thoang co cac bênh tich phân bô theo kiêu ô ban cơ thuy hoanh, viêm nôi mô & tich dich giưa cac nang phôi. Ngoai ra, trên bê măt phôi xuât hiên nhưng đôm đo, nhat mau & dai như cao su (Rosell & ctv, 1999; Gegale’s & ctv, 1999). Cac bênh tich viêm phôi thương đi kem vơi viêm mang phôi, viêm mang trong tim & mang ngoai tim. Trong trương hơp viêm hơp viêm phôi phu nhiêm vi khuân co thê găp ap xe phôi & nhưng vung phôi xep răn chăc thương xay ra trên heo choai & heo lơn.

Heo nai nhiêm PVC2 co thê bi sây thai, thai khô, heo con chêt khi sinh & viêm cơ tim rât năng (Sanchez & ctv, 2001).

Cac hach bach huyêt sưng lơn, đăc biêt la hach vung bên sưng gâp 2-3 lân binh thương. Cac hach ơ mang treo ruôt, hach khi quan cung sưng to.Gan bi viêm, thân phu nê & sưng lơn vơi nhiêu đôm trăng, lach thương triên dương, sưng lơn giông như thit ko bi xung huyêt.

Thân xuât hiên nhiêu điêm trăng phân tan ngay rông. Ruôt viêm, thanh ruôt mong & tich nươc, thinh thoang phu thung tai mang treo ruôt & vach manh trang. Da day loet & vach da day phu nê (Allan & Ellis, 1998).

Bênh tich vi thê:

Bênh tich thương thây tai cac tô chưc lympho (hach hanh nhân, hach lympho, mang Peyer’s cua hôi trang), lach, gan, phôi, thân. Bênh tich đăc trưng la sư xâm nhiêm mô bao ơ cac tô chưc lympho thương kêt hơp vơi sô lương lơn tê bao không lô co nhiêu nhân & co thê găp nhưng vung hoai tư đông đăc (Nguyên Tiên Ha, 2008). Sư suy giam lympho bao ơ nhiêu mưc đô khac nhau, anh hương đên nang lympho & vung chung quanh nang.

Trong lach & mang Peyer’s co sư biên đôi cua cung môt loai TB. Ngoai ra, con co môt sô biên đôi khac trong gan & thân. Trong giai đoan đâu bênh tich chu yêu la xâm nhâp tê bao lympho & hoai tư cuc bô tê bao gan. Trong cac giai đoan tiêp theo, tiêu thuy gan bi tăc nghen hoan toan. Thê vui trong bao tương cung hiên diên trong mang Peyer & hach hanh nhân & nhưng lympho bao hoai tư. Viêm thân ke & sư xơ hoa thương xay ra, đăc biêt trong trương hơp heo nhiêm PNDS thi viêm câu thân la bênh tich đăc trưng (Rosell & ctv, 1999).

Viêm ruôt đăc trưng bơi viêm mac hôi trang mong & suy thoai lympho ơ mang Peyer’s vơi sô lương lơn khang nguyên PCV2 (Done, 2001 – trich dân bơi Lê tiên Dung, 2006).

Câu 3: Bênh viêm phê quan truyên nhiêm trên ga (IB) (trang 41)

Đinh nghia:Bênh nhiêm virus đương hô hâp lây lan manh ơ ga con. Bênh do môt loai coronavirus gây nên. Virus nay cung co thê nhiêm vao đương tiêt niêu – sinh duc cua ga & điêu quan trong chinh cua bênh la anh hương xâu tơi sưc đe trưng & chât lương trưng.

Phân bô:Ơ khăp thê giơi.

Triêu chưng lâm sang:Triêu chưng lâm sang khac nhau rât nhiêu, ga nhiêm bênh co thê ko biêu hiên triêu chưng lâm sang nao ca. Triêu chưng lâm sang gôm chay nươc măt, nươc mui, thơ kho khe, măt sưng, hăt hơi & thơ kho. Thơi gian u bênh ngăn, chi1–3 ngay nên bênh nhanh chong lan ra toan nhom ga mân cam. Triêu chưng lâm sang keo dai khoang 10–14 ngay nhưng hâu hêt ga khoi bênh & chi co ga con rât nho co thê chêt.

Nhiêm bênh ơ ga đe co thê pha hoai ông dân trưng lam giam đang kê san lương & chât lương trưng. Khi phuc hôi, ga đe trưng trơ lai sau khoang 1 thang nhưng co thê ko trơ lai đc mưc cu. Nhiêm bênh ơ ga vai ngay tuôi co thê dân tơi di dang trong phat triên ông dân trưng & lam rôi loan san xuât trưng.

Môt thê khac ơ bênh thây ơ ga con 3–6 tuân tuôi. Thân bi anh hương nên ga rât u ru thương co triêu chưng vê hô hâp & co tơi 30% ga co thê chêt.

Cach lây lan:Chi co ga nhiêm bênh, ga co thê duy tri mâm bênh trong nhiêu thang & virus truyên theo ko khi tư đương hô hâp la cach lây nhiêm chu yêu. Virus co thê thai vao phân & lây lan qua dung cu & con ngươi...

Điêu tri:Ko co điêu tri.

Phong chông:Vi bênh phô biên & lây lan chu yêu qua ko khi nên không chê bênh băng biên phap vê sinh it co hiêu qua, không chê bênh băng tiêm phong la chu yêu. Hiên co văc-xin sông & văc-xin vô hoat, đa phat triên cac chương trinh tiêm phong khac nhau co cac loai hinh xi nghiêp chăn nuôi ga khac nhau. Trong moi trương hơp, phai tuân thu chăt che hương dân cua nha sx.

Câu 4:Viêm nôi tâm mac (Endocarditis) (trang 29)

Hâu hêt cac trương hơp viêm mang trong tim xay ra ơ van tim do vi trung, thinh thoang cung do ki sinh trung hoăc nâm.

Bênh tich cua viêm mang trong tim câp tinh thương do vi trung gây sui van & nhưng vêt loet ko đêu ơ van lam cac la van sưng lên. Vi trung sinh bênh thương khu tru ơ trong cac vêt sui.

Qua măt thương, vêt sui co mau đo hơi vang hoăc xam hơi vang. Măt khôi mô sui don& co thê vơ ra thanh nhiêu manh nho tao ra vêt loet ơ đâu tư do cua van. Viêm ơ van nhi thât co thê lan rông& lam hư hai nhanh dây chăng. Nhưng vêt sui lam hep lô van & gây rôi loan tuân hoan tim.

Qua kinh hiên vi, sui la cac tê bao lk tăng sinh qua mưc, nhât la nguyên sơi bao.

Ơ bo, bênh thương do Corynebacterium pyogenes; ơ heo, do Erysipelothrix rhusiopathiae nhưng trong nhưng trương hơp câp tinh thương do Streptococcus.

Viêm nôi tâm mac ơ ngưa thương do âu trung cua Strongylus vulgaris tao ra cac ô hoai tư ba đâu hoăc hoa calicum ơ đinh cua tâm thât trai.

Nhưng manh mô sui troc ra se trơ thanh vât tăc mach đi đên cac mach mau đi đên cac cơ quan khac, gây ra huyêt khôi co nhiêm trung, gây nhôi mau ơ lach & thân.

Viêm van tim co thê gây ra nhiêu biên chưng trâm trong:

- Sui lam hep van tim, lam giam trong lương mau qua tim.- Gây hoa sơi hoan toan, lam cho van ko thê đong kinh đc nưa.

Câu 5: Ki sinh trung Dirofilaria (trang 34)

Thương co 2 loai: D. immitis sông ơ tim cho & D. repens trong mô liên kêt dươi da. . D. immitis ky sinh trên thu ăn thit thương co ơ châu A, Nam My, Uc...

Con trương thanh thương sông trong ngăn tim bên phai & đông mach phôi nhưng đôi khi cung co ơ cac mach mau khac. Âu trung di chuyêntư do trong mau& thương thây xuât hiên trong phôi & thân.

Âu trung dai khoang 3cm, con trương thanh ơ trong tim giông như chi trăng dai 12–30cm, con cai dai hơn con đưc. Ky sinh trung sông rât lâu & co thê lam giam lương mau lưu thông, gây huyêt khôi ơ tim vơi đông mach phôi.

Câu 6: Bênh viêm teo mui truyên nhiêm ơ heo (trang 39)

Bênh tich điên hinh la cac xương poa xoăn cua mui bât dương, mât đi, nho lai & cong queo. Bênh thương thây ơ cac vung nuôi heo quan trong trên TG. Tuy ko lam chêt heo nhưng lam heo châm tăng trương. Luc đâu bênh chi trên môt con nhưng lâu dai se lan sang ca bây.

Nhưng dâu hiêu đâu tiên co thê thây trên heo: hăt hơi, kho thơ & chay nươc mui. Sau đo, măt heo biên dang, mo cong queo, mui phia trên ngăn lai lam cho da xêp nhiêu nêp nhăn. Vkđc đê câp nhiêu trong bênh nay la Bordetelala bronchiseptica.

Qua kinh hiên vi, ta thây biêu mô mang viêm biên triên trơ thanh biêu mô lat kep, cac tê bao dai biên mât &đc thay thê băng cac tb đa giac. Lơp đêm co nhiêu bach câu trung tinh.

Hiên tương hoa sơi trong cac lơp đêm diên tiên rât châm & xay ra dươi sâu nơi co nhiêu mach mau. Cac tuyên nhơn luc đâu chưa rât nhiêu chât tiêt nhưng khi bênh keo dai thi thoai hoa & mât chưc năng.

Câu 7:Bênh gao bo (trang 114)

Căn bênh la âu trung Cysticercus bovis ky sinh ơ cơ tim, cơ lươi, cơ đui... co hinh boc nho, hơi tron, mau trăng trong, dai 5-9mm, rông 3-6mm, trong boc chưa dich thê trong suôt & môt đâu san lôn ngươc ra phia ngoai. Đâu san nay co 4 giac bam. Ko co đinh & moc đinh.

San trương thanh la Taeniarhynehus saginatus ky sinh ơ ruôt non ngươi, dai 4–12m, gôm 1000–2000 đôt san. Đâu san tron co 14 giac bam to, ko đinh &ko co moc đinh.

Vong đơi:

San trương thanh ky sinh ơ ruôt non ngươi, đôt gia thương rung 1 hoăc nhiêu đôt (27 đôt) & theo phân ra ngoai. Khi đôt san phân huy, trưng san khuêch tan ra môi trương ngoai. Nêu bo ăn phai, trưng san vao đương tiêu hoa, đên ruôt, thai 6 moc đc nơ ra & xuyên qua thanh ruôt theo hê tuân hoan vê tim & đên cac cơ lươi, cơ đui...Ơ đo hinh thanh âu trung Cysticercus bovis sau 3-6 thang (thanh gao bo). Khi ngươi ta an phai gao bo, âu trung vao đên ruôt, đâu nhô ra bam vao niêm mac ruôt. Sau khoang 3 thang thanh san trương thanh, môi ngay san co thê dai thêm 8–9 đôt.

Dich tê hoc:- Tinh hinh phân bô: co nhiêu ơ châu A & châu Phi. Ơ Viêt Nam, tinh hinh nhiêm tuy

theo khu vưc, nơi nuôi nhiêu bo, hay ăn thit bo tai oc ti lê cao. Môt sô vung nui it nuôi bo thi it thây bênh.

- Vât chu trung gian nhiêm gao ko nhưng ơ bo ma con ơ trâu, dê, cưu, hươu...

- Hinh thưc nhiêm bênh: ngươi măc san dây bo ăn thit chưa chin, con bo măc gao do ăn phai đôt san ngươi thai ra.

Câu 8:Cac giai đoan viêm phôi (trang 47)

Viêm phôi gôm 4 giai đoan: xung huyêt, hoa gan đo, hoa gan xam & cuôi cung la tiêu biên hoăc co biên chưng.

a. Giai đoan xung huyêt

Phôi hơi năng, nôi lơ lưng trong nươc, mau đo bâm, bop nghe lao xao. Măt căt ngang mau đo thâm, xuât dich mau hông & đuc. Mao mach chưa đây mau, phê nang co chưa xuât dich long mau hông nhat vơi H & E.

b. Hoa gan đo

Vung phôi trơ nên răn chăc hơn, năn ko kêu, giông như gan mau đo bâm. Căt manh phôi nay bo vao nươc se chim xuông đay vi ko con ko khi.

Măt căt ko thây ro cac vach ngăn & xuât dich mau đo. Tiêt chât long chưa đây trong phê nang co môt it sơi huyêt hông câu, bach câu trung tinh & lympho. Ty lê cac loai bach câu nay thay đôi tuy theo lưc gây bênh cua vi sinh vât xâm nhâp. Giai đoan nay xay ra khoang 2 ngay sau khi viêm.

c. Hoa gan xam

Phôi vân răn chăc, nga dân qua mau đo nhat gân như xam, ngoai măt co nôi vân như câm thach khi căt bê măt khô hơn & hoa hat. Trong giai đoan bay cac tiêu thuy phôi hoa gan đo & xam năm xen ke nhau.

Hiên tương xung huyêt ko con ro rang, tiêt chât trong phê nang con rât it hông câu & chưa rât nhiêu bach câu. Nêu nguyên nhân gây viêm la vi trung sinh mu, ta se thây vô sô đa hach bao trung tinh.

d. Giai đoan tiêu biên (rut nươc)

Trương hơp bênh tiên triên tôt, cac nguyên nhân gây viêm bi huy diêt& thu khoi bênh trong khoang môt tuân kê tư khi xay ra.

Cac loai tê bao & sơi huyêt chưa trong phê nang hoa long dân do men cua bach câu. Chât long nay se đc tông ra ngoai băng tac đông ho hay đc mang đi theo hê thông tinh mach & bach huyêt. Cac tê bao lat măt trong phê nangtai sinh trong vong vai ngay & phôi lây lai câu tao & chưc năng binh thương.

Biên chưng cua viêm phôi:

- Viêm pha huy môt phân nhu mô phôi & tao ra môt vach liên kêt sơi bao xung quanh, bên trong la mu & đo la boc mu.

- Bênh chuyên biên lâu ngay thanh mang tinh, cac tê bao lat phê nang co thê thanh bôi triên & trơ thanh biêu mô khôi đơn. Tinh trang nayđc goi la dang phôi hoa cac tê bao biêu mô (giông mô phôi trong bao thai).

- Nêu tiêt chât co sơi huyêt năm lâu trong phê nang (2–3 tuân), sơi huyêt se đc han găn lai bơi cac nguyên sơi bao tư cac mô xung quanh & tiên trinh nay đc goi la sư nhuc hoa (Carnification).

Trong đa sô cac trương hơp, viêm phôi băt nguôn tư cuông phôi nên cac phân phôi phia trươc & phia dươi thương bi nhât (ơ phôi co chia thuy thương viêm thuy đinh & thuy tim), vi khi thu hit vao, tac nhân gây viêm hâu hêt đêu roi vao hai thuy nay.

Câu 9: Hư thân do muôi thuy ngân (trang 65)

La nguyên nhân thương thây nhât, vi du môt sô nơi no đc dung lam chât bao tôn ngu côc. Nhưng thu it khi bi ngô đôc câp tinh ma thương la thê man tinh. Đăc biêt vung châu thân khi căt ra ko thây co bênh tich.

Qua kinh hiên vi, biêu mô ông lươn gân hoai tư & troc; long co chưa cac tru hiêu hat. Mô liên kêt ke chưa đây dich phu thung & môt it bach câu. Vung mô hoai tư co khuynh hương lăng đong canci. Tac đông chon loc cua muôi thuy ngân trên ông lươn gân co le do nông đô cua nươc tiêu & đôc chât co ơ phân nay. Quan câu gân như ko co biên đôi gi ca.

Câu 10: Bênh tich & triêu chưng bênh Marek’s trên ga (trang 188)

Bênh tich: phô biên ơ dây thân kinh canh, chân, nôi tang, phê vi, thi giac... Cac tung thân kinh sưng to đôi tư mau trăng qua xam, đuc thay vi sang trong.

Trong tiêu ban vi thê, lympho bao lơn hay nho xâm nhâp vao sơi thân kinh tao ra sưc nen gây thoai hoa. Ga măc bênh bi liêt chân, liêt canh hay mu măt.

Triêu chưnglâm sang: bênh Marek gây bênh cho ga tư khoang 6 tuân tuôi. Bênh thây phô biên nhât ơ ga giưa 12 & 24 tuân tuôi nhưng ga lơn hơn cung măc bênh. Trong vong vai ngay tư khi nhiêm mâm bênh& vi rut xâm nhâp& gây chêt tb lympho, đăc biêt la ơ tui Fabricius & tuyên ưc. Kêt qua la tê bao lympho T biên thanh tb ac tinh& tăng ơ thân kinh ngoai vi, cơ quan nôi tang & cac tô chưc khac dân tơi hinh thanh cac khôi u lympho ơ nhưng vi tri nay.

Trong bênh Marek cô điên, u lympho ơ thân kinh ngoai vi lam cac dây thân kinh bi bênh to gâp 3 lân binh thương. Cac dây thân kinh bi bênh phô biên gôm dây thân kinh canh, dây thân kinh hông, phu tang, thân kinh 10 & dây thân kinh liên sươn.

It găp hơn la cac u lympho phat triên như cac u xam nho mêm ơ buông trưng hay cac u to co chia thuy mau vang ơ phôi, thân, tim, gan, lach & da day tuyên. U lympho cung co thê phat triên trong da & cơ vân.

Trong bênh Marek cô điên, u lympho ơ thân kinh ngoai biên gây nên liêt tăng dân chân & canh. Nêu thân kinh liên sươn bi bênh, co thê gây kho thơ. Đôi khi thân kinh đôt sông côbi bênh lam đâu ngoeo vê phia sau. Rât it ga khoi bênh & chêt co thê xay ra trong vai ngay tơi vai tuân tư khi co triêu chưng lâm sang.

Ơ thê câp tinh, ga co thê chêt đôt ngôt hay co triêu chưng u ru & liêt cac mưc khac nhau trươc khi chêt. Thê câp tinh liên quan tơi cac tôn thương u lympho ơ nôi tang như đa nêu trên.

Ơ ga, ung thư bach câu (tê bao lympho) ơ thân kinh ngoai biên do cưc vi.

Câu 11: Viêm da do nâm (trang 100)

Cach sinh bênh:

Nâm thương ơ vung keratin ơ lông, khuân ty cua nâm đâm vao lam yêu & gay lông. Cac san phâm trong qua trinh trao đôi chât cua nâm se tac đông đên gôc lông, gây ra viêm nang lông & co thê gây di ưng. Tư đo lông ngưng phat triên & âm phat trien. Sư nhiêm trung lây lan qua vung bên canh theo hinh tron. Nâm da ko gây ngưa, sư phu nhiêm vi trung gây ra co mu.

Triêu chưng & bênh tich:- Bênh thương xuât hiên ơ cô, u vai, bê măt cua lưng & chân gôm nhưng mang tron,

đương kinh 2–3cm.

- Trong trương hơp bi nâm icrosporum bênh tich đc phu bơi nhiêu chân lông gay, nhu ra khoi măt da.

- Trong trương hơp bi nâm Trichophyton ta thây nâm thương xuât hiên ơ bung sau, quanh âm hô, măt đui trong...

- Nêu nhiêm năng & co sư phu nhiêm vi khuân se tao vêt loet, ô mu.

Chân đoan: - Dưa vao triêu chưng bênh tich.

- Chân đoan phong thi nghiêm: nuôi cây trên môi trương thach Sabouraud

Điêu tri:

- Đăc tri Griseofulvin, Ketoconazole.

- Dung khang sinh chu yêu đê chông phu nhiêm

Câu 12:Bênh ly tinh hoan (trang 74)

1. Nhưng phat triên bât thương

a. Tinh hoan thưa

La môt khôi mô nho hinh trưng hoăc hinh tron năm trên tinh hoan ơ gân đâu pho tinh hoan. Chưng nay thương co trên ngưc đưc, it co trên thu khac.

b. Tinh hoan ân

Co thê xuât hiên ơ môt bên hoăc ca hai bên, thương co ơ heo & ơ ngưa. Tinh hoan ân thương mêm, nho & co mau đâm hơn tinh hoan binh thương.

Cơ quan ko tao ra đc tinh trung do nhiêt đô cao bên trong cơ thê. Cac ông sinh tinh co it &ko chưa tinh trung, tinh hoan co nhiêu mô liên kêt & nhiêu gian bao Leydig.

Tinh hoan ân thương năm ơ lô kinh hang phia trong nhưng cung co thê thây ơ bât cư vi tri nao tư thân tơi kênh hang. Ơ cho, tinh trung ân thương đưa tơi tân bao cua tê bao Sertoli. Chưng ân tinh hoan ơ heo co tinh cach di truyên.

c. Tinh hoan kem phat triên

Chưng nay thây nhiêu nhât trên bo đưc, cưu đưc, heo noc & ngưa. Trên bo Thuy Điên, kem triên dich hoan bên trai chiêm 25% sô bo đưc, kem triên ca 2 tinh hoan chiêm 4–5% & kem triên tinh hoan bên phai: 1%.

Dich hoan kem triên se giam hoăc mât hăn đô thu tinh, cac tuyên sinh duc phu vân phat triên binh thương.

Qua kinh hiên vi, đương kinh cua cac ông sinh tinh giam dân, mang đay day lên & hoa kinh, mô lk quanh cac ông tăng lên.

2. Tinh hoan thoai hoa

Chưng nay thây trên tât ca cac thu. Băng măt thương, tinh hoan teo nho, mêm. Cơ quan co thê hoa sơi.

Qua kinh hiên vi, ta ko thây sư trương thanh cua tinh trung. Mang đay ông sinh tinhco thê biên mât lam cho ông xep xuông & hoa mô lk. Nêu bênh năng, sô lương tinh trung se giam nhiêu, nêu bênh nhe, ta thây tinh dich hơi loang & co thê trơ lai binh thương.

Nguyên nhân:

a. Nhiêt đô: Tinh hoan phai co ơ nơi nhiêt đô thâp hơn to cơ thê.

b. Cam nhiêt: gây viêm lam dinh la thanh & la tang cua lơp ao vaginalis cua tinh hoan.

c. Dinh dương: Thiêu sinh tô A, thiêu protein trong khâu phân. Thiêu sinh tô A se lam giam mưc sx sinh duc hưng phân tô ơ nao thuy.

Ơ bo đưc tơ anh hương rât ro lam cho no mât kha năng thu tinh.

d. Sư vân đông phu hơp đôi vơi thu đưc.

3. Tinh hoan hoa calcium

Phô biên ơ bo đưc & cưu đưc trong bênh gia lao, thương xay ra sau khi hoai tư. Măt tinh hoan nhăn, hơi cưng & co u lôi lên.

Ơ chim & ga trông, tinh hoan co thâm săc tô mau đen.

4. Viêm tinh hoan (Orchitis)

Tinh hoan viêm do vi trung xâm nhâp theo đương mau & ông dân tinh. Bo đưc & heo noc thương viêm tinh hoa do Brucella abortus, tinh hoan sưng lên, nong, lâu dân phân nhu mô hoai tư se bi hoa long & tao ra cac boc mu ơ tinh hoan. Boc mu cung co ơ pho tinh hoan.

Bênh lao cung co thê gây viêm tinh hoan nhưng rât hiêm, kê ca khi co ô dich.

Môt sô loai vi trung khac như Corynebacterium sp. cung gây boc mu ơ tinh hoan.

5. Tân bao

Tân bao nguyên phat ơ tinh hoan găp ơ cho đưc gia, đôi khi co ơ bo đưc, con ơ thu khac rât it.

a. Bươu tê bao ke

Rât thương găp ơ cho & bo đưc, nhât la bo Guernsey. Bươu tao ra nhưng nôt nho ơ tinh hoan kich thươc tư 1–20mm. Khi căt dê chay mau.

b. Bươu tê bao Sertoli

Bênh thương gây ra tinh trang hoa cai do tê bao Sertoli co chưa nhiêu estrogen. Cho nay thương quyên ru cac cho đưc khac, rung lông, vu phat triên manh & tich mơ nhiêu. Bươu lơn co thê thây băng măt thương, khi măt co mau trăng & cưng chăc.

Câu 13: Viêm tư cung (trang 84)

Nguyên nhân:

Sau khi sinh, tư cung thương bi viêm do sư can thiêp, đe kho & nhiêm vât la (contaminants) vao tư cung, sư suy nhươc cua cơ thê thu me, sư căng thăng do sinh đe (stress), sây thai, đe kho, sot nhau, đôi khi do viêm tư cung đăc thê (indiopathic metritis).

Triêu chưng: Thu co triêu chưng toan thân suy nhươc, thân nhiêt tăng, mach tăng, thơ nhanh, tư

cung co teo lai châm, thanh tư cung viêm năng, dê rach, chay cac tiêt vât & tiêt chât rât hôi thôi, dich co mau trăng xam, co lân mau hay tê bao, nêu do Clostridium tetani se co khi thoat ra ơ âm hô.

Bênh viêm tư cung co biêu hiên viêm tai khơp niêm mac tư cung, năng hơn se ăn sâu vao lơp tư cung (co mau) & gây thung lơp niêm mac tư cung, cho se chêt.

Trên heo nai, chưng viêm tư cung đi đôi vơi viêm vu (phu long) & mât sưa trong hôi chưng MMA.

Trên ngưa đôi khi tôn đong môt manh nho nhau thaicung gây bênh & biêu lô dang viêm câp tinh.

Trên dê, cưu, bênh viêm tư cung thương đi đôi vơi hiên tương sot nhau.

Điêu tri: Bênh đc điêu tri kip thơi se mau lanh bênh & it co anh hương đên kha năng sinh san

cua thu.

Điêu tri ko tich cưc hay ko đung p2 se dân đên hâu qua như thu se bi nhiêm trung mau (septicemie), hôn mê & chêt. Bênh năng khi điêu tri khoi cung anh hương đên kha năng sinh san cua thu. Môt sô trương hơp viêm tư cung kêt hơp vơi tôn thê vang gây ra pyometra.

Khi thu sot nhau hay đe kho can thiêp cân chu y gây vây nhiêm cho tư cung.

Đăt viêm thuôc khang sinh+sulfamide, tiêm khang sinh điêu tri toan thân.

Đ/v heo, nên thut rưa tư cung ngay 2 lân băng d2 sat trung nhe & đăt viên khang sinh.

Câu 14: Viêm âm đao (trang 92)

Mang niêm âm đao & âm hô thương bi tôn thương sau khi sinh, nhât la nhưng gia suc đe lưa đâu hay do bô phân sinh duc co kich thươc nho hơn binh thương, sư viêm nhiêm thương ko chuyên biêt (non specific vaganitis).

Nguyên nhân Trong giai đoan sinh, do sư can thiêp bên ngoai hay do đe kho lam tôn thương lơp

niêm mac tư cung như rach, trây...

Do viêm tư cung, sot nhau, dich chuyên dich viêm qua âm đao.

Sa âm đao khi sinh.

Do nhiêm cac chât dơ tư bên ngoai như phân...tư hâu môn vao âm đao.

Ung thư âm đao, âm đao co hat bôi triên (lyphocytis)

Triêu chưng Âm hô, âm đao sưng đo hay xam đo, dung mo vit kham phat hiên thây dâu vêt xay

sat; khi sơ kham, thu co phan ưng đau, mang viêm dê chay mau, môt sô trương hơp gây lơ loet, hoai tư co mu, tê bao troc & dich viêm co mui rât hôi thôi.

Âm hô co thê phu long đôc (malignant edema), bênh do vi khuân Clostridium septicum gây ra & co thê gây chêt sau 1-2 ngay, trương hơp bênh nhe se keo dai vai tuân hay chuyên sang thê kinh niên.

Bênh ơ âm đao it gây anh hương tinh trang chung cua gia suc cai. Tuy nhiên co thê lây lan sang tư cung & qua trinh lanh bênh se hoa seo & keo dai se rât kho phân biêt vơi dich tiêt lên giông, gây châm sinh san.

Điêu tri: Môt sô trương hơp ko cân điêu tri bênh vân co thê tư khoi. Bênh viêm âm đao năng

cân điêu tri đê lam giam đau đơn & nhưng cơn răng cua thu cai. Điêu tri bao gâm cac biên phap:

Bơm rưa vơi dung dich sat trung nhe, bơm khang sinh & sulfamide bên trong (tranh gây xây sat thêm).

Nêu thu co triêu chưng toan thân (nong sôt) cân dung khang sinh, thuôc ha sôt + thuôc chong viêm can thiêp toan thân.

Dung cac viên nang can khang sinh& sulfamide đăt môi 24h.

Nêu thu qua đau đơn co thê gây tê mang cưng tuy sông hoăc tiêm thuôc tê tai chô.

Câu 15: Chưng pho giac hoa (Parakeratosis) trên heo (trang 104)

Bênh nay do Kernkemp & cac công sư viên mô ta. Căn bênh kođc biêt măc du nghi la co sư mât thăng băng dương chât, nhât la giưa Ca & Zn. Thêm Zn vao khâu phân đê thoa man vơi lương Ca thu thâp se co tac dung tri liêu ơ bênh nay (1,5–2g ZnSO4/kg thưc ăn).

Bênh thương xuât hiên ơ heo con đc 10–20 tuân tuôi & biêu lô qua cac vung đo da co giơi han, 3–5cm đương kinh, nhât la ơ da bung & măt trong cua 2 đui.

Da vung chiu anh hương se sơm nôi lên cao & co vây & cac bênh tich lan rông hơn & co tinh cach đôi xưng, liên hê tơi cac vung da lơn. Bê măt lơp da trơ nên day hơn, gô ghê, hoa sưng & thinh thoang bi nưt ra. Lông ko rung nhưng thương rôi bu, dinh do chât sưng

trên măt. Thu co thê kem ăn & mưc tăng trương giam phân nao, nhưng thương cac dâu hiêu ko cô đinh &ko chuyên biêt.

Dươi kinh hiên vi, da bênh pho giac hoa co cac gai thit ơ lơp bi cương mach thu đông, keo dai ra & lơp hat (Stratum granulosum) biên mât. Ơ lơp da bênh, cac nhân con lai thương xêp thanh day gơn song bât thương& đôi khi trôn lân vơi manh nho tê bao.

Câu 16: Rung lông do Estrogen & tuyên giap it hoat đông (trang 106)

Cac biên đôi ơ da đc biêu thi đăc tinh bơi sư đôi xưng 2 măt (Bilateral symmertry), mât lông & bât dương lơp thương bi, trong nhiêu năm đa đc mênh danh la do mât cân băng nôi tiêt hay “thiêu”.

a. Bôi estrogen (Hyperestro – genism):

Do viêc câp estrogens lâu ngay hay do tân bao cua tê bao Sertoli ơ dichhoan tiêtra. Trong tinh trang nay da mât lông ơ cac vung hông hay đôi xưng 2 măt cua chân, cô, mong, hông & đôi khi khăp cơ thê. Lông trơ nên dôn, dê nhô hay cha cho rung &kođc thay thê.

b. Tuyên giap trang it hoat đông (Hypothyroidism):

Lông mât dân dân nhưng thương co sư đôi xưng ơ măt. Lông ơ cac vung con lai cua cơ thê thương thưa. Cung câp Thyroxin se tao lai bô lông binh thương.

Câu 17: Bênh than thư (ung khi than) (trang 112)

Bênh thương xay ra ơ bo, cưu nguyên nhân Clostridium feseri. Vi khuân tiêt ra ngoai đôc tô lam hoai tư cuc bô & san xuât ra khi. Tât ca cơ đêu co thê bi cam nhiêm kê ca hoanh cach mô, tim & lươi. Cơ bênh phu đen (nên goi la bênh chân đen Blackleg); xuât huyêt (vi mau bi thoai hoa nên co mau đen), chưa nhiêu bot khi mui đăt biêt (khet) & cơ kêu lao xao khi sơ năn.

Ngoai ra nhu mô cua nhưng mô khac cung bi thoai hoa như nhu mô cua gan, thân, tim... Viêm bao tim sơi huyêt, lach sưng to, giai đoan cuôi cung la toan nhiêm. Sư thoai hoa sau chêt rât nhanh & cac chât chưa đây hơi.

Xuât dich chưa mau chay ra ơ măt, mui, miêng hâu môn, âm hô... Trưc trang bi đây ngươc ra ngoai do ap xuât trong xoang cơ thê tăng.

Câu 18: Bênh do nhuc bao tư trung (Sarcosporidia) (trang 112)

Sarcosporidia thuôc nguyen sinh đông vât gôm nhiêu ki sinh trung trong môt ken năm trong sơi cơ cua bo, heo, ngưa, cưu, vit trơi. Khi ki sinh trung chêt, bach câu se xâm nhâp & hoa calci.

Câu 19: Bênh thiêu calci & phospho ơ gia câm (trang 120)

Canxi & phospho la 2 nguyên liêu chu yêu cho viêc hinh thanh nên xương & vo trưng cua gia câm. Đông thơi, trong mô cơ thê, canxi con duy tri chưc năng hoat đông cua mô thân kinh, xuc tac qua trinh đông mau, tăng hoat đông cua mô cơ vân, cơ tim, duy tri hoat đông cua tê bao, tao điên thê sinh hoc trên măt băng tê bao & xuc tac men trypxin trong qua trinh tiêu hoa protein trong thưc ăn.

Con phospho ngoai chưc năng tao xương no con tham gia vao thanh phân axit nucleic, tham gia vao hê thông men tinh bôt & mơ, tham gia trong chât đêm cua mau & lam trung gian cho điêu hoa hoocmon (3’, 5’ AMP) (3,5 adenozinmonophotphtat) vơi tac dung tông hơp protein, phân giai lipid, hoat hoa cac men khac nhau & tông hơp steroit.

Sư thiêu hut canxi & phospho se lam anh hương rât lơn đên cac hoat đông trong cơ thê. Vơi đăc điêm ro nhât la gia câm bai liêt, đe non, đe giam & ti lê âp nơ thâp.

Nguyên nhân:- Do khâu phân ăn kođc cung câp đu canxi & phospho (thiêu bôt so, bôt xương, bôt ca,

banh dâu lac & đâu tương...

- Do chuông tr ai lam qua kinh lam cho anh sang măt trơi buôi sang ko chiêu vao cơ thê cua ga đc, nên chât ergosteron (tiên vitamin D2) ko chuyên thanh vitamin D2đc. Thiêu vitamin D2 la thiêu yêu tô điêu hoa sư hâp thu calci tư thưc ăn vao cơ thê.

- Do chuông trai che kin ma kođc bô sung premix co vitamin D2, D3 trong khâu ăn thi gia câm cung ko thê nao hâp thu đc calci tư thưc ăn vao cơ thê gia câm.

- Do lương thưc ăn chưa lương chât beo (mơ, dâu) qua cao, lam giam kha năng hâp thu Ca, P.

- Do cơ thê gia câm bi môt sô bênh truyên nhiêm hay dinh dương lam viêm đương tiêu hoa & teo tuyên tuy tang gây anh hương đên kha năng hâp thu Ca tư thưc ăn vao cơ thê.

- Do tuyên cân giap trang (pho giap trang) bi teo nên ko san sinh ra hoocmon Canxitonin& Parathocmon, 2 hoocmon nay co tac dung điêu hoa Ca, P trong mau.

Triêu chưng

Đôi vơi ga con & ga gio:

Ga đi lai ko binh thương, co giât & rung rây.

Môt sô ga con mơi nơ thây xương mêm, mo mêm hoăc cheo nhau.

Ga coi, lông moc châm, xu lông, sa canh, ga hay mô lông nhau & ăn nhưng vât la sau tiêu chay.

Bênh keo dai dân đên chân khuynh ra, ngon chân bi uông cong, cac đâu xương, khơp xương bi sưng to, biên dang. Sau bai liêt năm môt chô rôi chêt do biên chưng truy tim mach, viêm phôi, viêm ruôt...

Đôi vơi ga đe:

Trưng đe ra co vo mêm, mong hoăc ko co vo, sau đo ngưng đe. Trưng âp nơ thâp.

Bênh tich:

Xương ông chân mêm & xôp, dê gay.

Xương ưc (ngưc) bi văn veo.

Xương sươn co nhưng nôt u do sưng khơp giưa phân xương & sun cua xương sươn.

Điêu tri:

Trong trương hơp bênh bai liêt năng hoăc đe non nhiêu, co thê tiêm thuôc:

Gluconatcanxi 10%: tiêm băp 10 – 20mg/kg thê trong (ông 5 ml tiêm băp cho 5 kg thê trong)/ ngay. Liên tuc 5 – 7 ngay.

ADE 500 tiêm băp 0,1 – 0,2 ml/ga mai đe. Tiêm 1 lân, sau 15 – 20 ngay tiêm lai lân 2.

Trôn Calcivit ADE liêu 1g/kg thưc ăn hay pha 1g/lit nươc liên tuc môi ngay.

Pha Vetophes liêu 1- 2 ml/lit nươc uông, liên tuc môi ngay.

Câu 20: Viêm da do Demodex: triêu chưng, bênh tich, điêu tri (trang 98)

Triêu chưng & bênh tich:

Viêc truyên lây bênh chu yêu do tiêp xuc. Bênh co thê thây ơ gia suc vai ngay sau khi sinh, sau đo ti lê nhiêm cao dân do gia suc non tiêp xuc trưc tiêp vơi gia suc gia.

Demodex thương băt đâu gây bênh ơ vung đâu, hai go ma & quanh hôc măt, sau đo la vung chân trươc, viêm vung da giưa 2 ke chân & 2 bên bung, rung lông, biêu bi phonglên, sân sui, co vây tao điêu kiên thuân lơi cho vi khuân xâm nhâp. Staphylococcus la vi khuân thương găp nhât, chung tao thanh ô mu hay mun mu trên da lâu ngay co thê gây nhiêm trung mau, suy kiêt & chêt.

Tac hai cua Demodex năng hay nhe con do nhiêu yêu tô như tuôi, cho lông dai hay ngăn, tinh trang dinh dương tôt hay xâu, mưc đô rôi loan kich thich tô...

Bênh co 2 dang: cuc bô & toan thân.

- Cuc bô: thu bi rung lông tâp trung ơ hai măt (goi la bênh cho đeo măt kiêng) & 4 chân. Tôn thương cuc bô dang nhe thương ko phat triên thanh dang viêm mu kê phat. Bênh xay ra hâu hêt ơ moi lưa tuôi.

- Toan thân: thu nhiêm toan thân da ưng đo, ri dich nhây lân mau kem vơi mu bi viêm Staphylococcus, lông rung tưng mang lơn & co mui hôi.

Bênh con lam suy giam miên dich do xuât hiên trong huyêt thanh môt nhân tô kiêm ham phan ưng cua tê bao lympho T.

Điêu tri:- Dung Neo-cemex thoa, Amitraz đê tăm.

- Dung Ivermectin 1% (1 ml/12–15 kgP) chich dươi da, tuân 1 lân tư 6-8 tuân.

- Chông phu nhiêm kê phat dung khang sinh Lincomycin, Ceftriaxone & khang viêm Dexamethasone.

- Dung thuôc bô trơ Lesthiolin-C, Bidizym, Bepanthene.

Câu 21: Bênh loet giac mac: Triêu chưng, cach điêu tri (trang 131)

Triêu chưng:

Cho co thê bi đau nhưc, sơ anh sang & chay nươc măt nhưng ko năng, thương tôn băt đâu dươi dang môt sư thâm nhiêm khoang tron, xam đuc trên bê măt & sau đo gây hoai tư & mưng mu đê tao thanh ô loet. Ô loet nay co mau đuc khi nhuôm băng Fluorescein & rât dê thây. Thương co sư xung huyêt thê mi đang kê & trong trương hơp lâu ngay thi cac mach mau co thê tư nơi bơ ria lan vao (mang mau). Vêt loet co thê lan ra khăp bê rông giac mac hoăc ăn sâu vao, ơ tiên phong gây co mu.

Sư loet do nâm thương thi bi thâm nhiêm day đăc & đôi khi phơi bay nhưng ôc đao biêt lâp cua chât thâm nhiêm ơ vung ngoai vi, loet do nâm thương ko đau nhưng nghiêm trong.

Điêu tri:- Co thê sư dung khang sinh tai chô như Neocaf, Keratil (co tac dung pha vơ lơp

keratin bao quanh vêt loet đê vêt loet co thê co lai & lanh) kêt hơp vơi Hematopan B12.

- Tuyêt đôi ko sư dung thuôc co chưa corticoit vi no se ngăn chăn sư lanh seo & lam giam miên dich cuc bô.

Câu 22: Nguyên nhân nguyên phat gây ra viêm ngoai tai (trang 134)

La nhưng yêu tô gây viêm bao gôm:

+ Di ưng: đây la nguyên nhân phô biên nhât gây viêm tai ngoai cua cho. Cho co thê di ưng vơi phân hoa, rân, thuôc điêu tri.

+ Ngoai vât: khi lot vao tai chung se kich thich, gây viêm. Ơ môt sô trương hơp, ngoai vât co thê gây tôn hai đên mang nhi thi tôn thương se nghiêm trong hơn.

+ Rôi loan sưng hoa, rôi loan tuyên tai: đây la bênh trên lơp nhây dân đên kêt qua la sư hinh thanh vây hay dư thưa chât nhơn cua da hay ông tai. Sư tăng tiêt ba nhơn tinh trang thương phô biên ơ giông America Cooker Spaniels, Iris Setters & nhưng giông cho Spaniels khac. Bênh nay dân đên hoa vây, nhiêm khuân da, tich tu nhiêu ray tai & gây ngưa nghiêm trong. Viêm hach nhơn co thê thây ơ môt sô giông cho như Akitas, Poodle & cac giông cho khac, bênh nay dân đên rung lông, hinh thanh vây trong tai & phân con lai cua cơ thê.

+ Ki sinh trung: ghe Octodectes cynotis, mo bao lông Demodex canis & ghe Trombicula autumnalis la nhưng ki sinh điên hinh trong tai cho.

+ Ngoai ra, viêm tai con co thê kê phat tư bênh ngoai da.

Câu 23: Bươu cô tân bao (trang 145)

Bươu cô tân bao(Adenomatous goiter) hinh thưc nay đc đinh bơi nôt nho trong mô tuyên giap, chung co kich thươc thay đôi lơn lao, hinh câu ơ rai rac trong mô tuyên giap.

Nhưng nôt nay thương đc xem la tân bao tuyên lanh (Adenomas).

Vai nôt ko co hoat tinh, môt sô khac tiêt môt cach tich cưc giap tinh (Thyroxin) & tao ra tinh trang bôi hoat tuyên giap & loai sau nay đc coi la tân bao lanh co đôc tinh (Toxic adenoma).

- Tuyên to kiêu lôn nhôn: bênh nhân thương ko co triêu chưng, ko cân điêu tri.- Tuyên chi co môt vi tri to tron lên, con lai ca tuyên giap binh thương. Trương hơp nay

cân theo doi & xet nghiêm sinh thiêt khi cân thiêt đê phat hiên sơm cac dâu hiêu ac tinh cua khôi u đê xư ly kip thơi.

Câu 24: Hôi chưng MMA trên heo (trang 94)

Khai niêm

- La bênh thương găp trong cac trai chăn nuôi, co trai bi anh hương trên 25% nai.

- Hôi chưng la bênh tac đông đăc trưng bơi môt tâp hơp cac triêu chưng & do nhiêu nguyên nhân gây ra.

- Cac bênh gây ra cac triêu chưng chinh:

Viêm tư cung

Viêm vu

Mât sưa

Viêm bang quang (môt sô tai liêu)

Nguyên nhân:

Do cơ thê hoc:

- Cơ thê hoc bât thương tao điêu kiên thuân lơi cho viêc viêm nhiêm đương tiêt niêu như ông thoat nươc tiêu đô trưc ttiêp vao âm đao do thiêu cơ vong hoan chinh.

- Nhiêm trung bang quan dân đên lây lan cac cơ quan khac.

Do sinh ly hoc

- Cac thay đôi sinh ly hoc vao cuôi thơi ky mang thai, do thia lơn co thê chen ep lam giam nhu đông ruôt & gây ư đông nươc tiêu trong bang quang, cô tư cung mơ lam vi sinh vât viêm nhiêm.

- Thơi gian sinh đe trơ ngai hoăc qua lâu (trên 4 giơ) thương dân đên:

Nhưng vi khuân cơ hôi:

Vi khuân Phân lâp tư dung cu rưa tư cung

Phân lâp tư nươc tiêu

CollibacilleStreptococciProteusPseudomonasStaphylococi

50,6%18,4%25%25%24,3%

58%36%25%25%30%

Thưc ăn thưc uông:

- Tâm quan trong nươc uông vơi heo nai cung câp 20 lit/nai/ngay trong giai đoan mang thai va 35 – 50 lit/nai/ngay trong giai đoan tiêt sưa nuôi con, nươc phai sach (ko vi khuân), pH > 75,5, nitrat < 65 mg/lit.

- Chon thưc ăn phu hơp, tranh cung câp qua nhiêu chât ko cân băng.

Câu 25: Triêu chưng, bênh tich cua viêm gan truyên nhiêm trên cho (trang 169)

Triêu chưng:

Thơi gian nung bênh thi thay đôi tư 2 - 10 ngay. Sôt cao 400C, bo ăn, suy nhươc, khat nươc, sung huyêt mang niêm, đăc biêt niêm mac mang miêng, co thê xuât huyêt. Viêm hach amygdate, viêm hâu hong, oi mưa, tiêu chay sâm mau, sưng gan, đau đơn vung bung, viêm kêt mac măt, chay nhiêu nươc mui, nươc măt, thuy thung dươi da vung đâu, cô, chân.

Bênh tich đai thê: - Hach bach huyêt thuy thung, sung huyêt nhe, thương xuât huyêt nhe.

- Hach amygdate viêm sưng to.

- Co nhưng đôm đo xuât huyêt ơ man thanh dich, măt ngoai ruôt & thương co it dich xuât trong hay mau đo cua mau trong xoang bung.

- Gan co thê giư kich thươc binh thương hay sưng to, mêm, dê vơ, co sư biên đôi vê mau săc, co đôm hoai tư.

- Điêm xuât huyêt ơ vo thân (trên cho non), ơ phôi.

- Lach co thê sưng & xuât huyêt.

- Đôm trăng xam co thê găp ơ vung vo thân.

Bênh tich vi thê: tê bao gan bi hoai tư & co sư nơ rông cac xoang. Xuât huyêt nhiêu thê vui trong nhân tê bao nôi mô hay trong tê bao nhu mô gan trong tê bao Kuffer.

Câu 26: Hâu qua cua viêm phuc mac (trang 167)

Phuc mac la môt trong nhưng măt hâp phu lơn cua cơ thê do đo khi viêm se gây hâu qua trâm trong. Khi co viêm nhiêm, sơi huyêt thương xuât hiên bao lây bao lây vi thê sinh bênh. Mang mơ sa se di đông bao lây vung bi thương tôn trong vai phut sau đo & ap chăt vao chô bi bênh. Phan xa chông đau nay se lam giam chuyên đông cua ruôt xuông tơi mưc tôi thiêu. Nhu đông giam lam cho vach bung trơ nên cưng răn & cư đông hô hâp chi con giơi han ơ vung ngưc.

Ruôt bê tăc & tê liêt nên mưc đô tiêu hoa bi giam. Ruôt co thê phinh hơi & co cac triêu chưng giông như kich xuc đi kem.

Nêu thu sông sot, cac sơi huyêt se đc tô chưc hoa, thay thê băng cac sơi phôi bao & kêt chăt cac cơ quan trong xoang bung lai, đông thơi dinh ca vao cơ hoanh & thanh bung. Tiên trinh se xay ra khoang 6-7 ngay nêu viêm ko thuyên giam & lam trơ ngai nhu đông & tiêu hoa.

Ơ bo thương co viêm phuc mac do lao, tao nhiêu đôt lao trên măt hoanh cach mô hay trên măt phuc ma.

Phuc mac co thê ư nươc phu thung & tao ra bang (Ascites). Bang nươc co thê do phu thung toan thân hoăc do cương mach thu đông man tinh ơ tinh mach cưa. Bang nươc gây trơ ngai do chuyên đông cua cac cơ quan tiêu hoa & đe lên cach mô gây trơ ngai hô hâp.

Câu 27: Triêu chưng, bênh tich cua bênh Newcastle (trang 165)

Triêu chưng:

Bênh diên tiên theo thê.

- Thê qua câp tinh: bênh tiên triên nhanh, chêt trong 25-48 giơ vơi nhưng biêu hiên triêu chưng chung (ko ro rêt) như bo ăn, suy sup, xu lông, guc đâu, sôt, kho thơ,...

- Thê câp tinh: bênh xay ra vơi nhưng biêu hiên triêu chưng điên hinh như: ga u ru, ăn it sau bo ăn, thich uông nươc, lông xu,xa canh đưng ru hoăc năm môt chô, ga tim tai, xuât huyêt hay thuy thung mông & yêm ga, co nhiêu dich nhơn chay ra tư mui & mo, ga thơ kho khe, ga bênh hay bi sưng diêu, tiêu chay phân lân mau mau phân trăng xam mui tanh... Đôi vơi ga đe trưng thi giam đe rât nhiêu, trưng nho mau trăng nhơt, xuât huyêt tui mau đo. Ty lê chêt lên đên 100%.

- Thê man tinh: thương xay ra sau đơt dich vơi cac triêu chưng như: ga ngoeo đâu, liêt chân, đâu mo guc xuông, mât thăng băng, co khi quay vong tron... Ga chêt do xao trôn hô hâp, thân kinh, kiêt sưc rôi chêt.

Bênh tich: - Ga con hoăc ga thit: xuât huyêt khi quan, xuât huyêt da day tuyên, phu đâu, măt sưng

to, xuât huyêt ruôt & nga ba van hôi manh trang.

- Bênh tich đăc trưng la xuât huyêt co khi hoai tư trên cac mang lympho & nga ba van hôi manh trang, hach amidal xuât huyêt.

- Thưc quan, da day tuyên, da day cơ (mê) xuât huyêt trên bê măt.

- Ơ ga đe trưng: thi nang trưng trong buông trưng bi thoai hoa mêm nhao xuât huyêt.

- Khi quan bi viêm co dich & xuât huyêt, viêm tui khi day đuc chưa casein.

- Viêm mang kêt hơp vơi viêm măt.

Câu 28:Triêu chưng, bênh tich cua bênh dich ta vit (trang 165)

Triêu chưng:- Thơi gian nung bênh 3-7 ngay, tiên trinh cua bênh diên ra trong vong 1–5 ngay.

- Vit đe: bơi kem, năm u ru trên măt nươc, chay nươc măt, nươc mui, hay bi chêt đôt ngôt & xac chêt mâp, mau chay ra tư cac lô tư nhiên. San lương trưng giam khoang 25–40 %. Vit bo ăn, vô cung khat nươc, xa canh, đâu guc, thât đêu vân đông, xu lông, tiêu chay phân xanh nhiêu nươc. Vit bi liêt & di chuyên phai lăc đâu cô & minh.

- Vit thit (2–7 tuân tuôi): tiêu chay mât nươc, gây ôm, mo xanh nhat, lô huyêt nhuôm mau & bi phu đâu.

- Vit đưc: khi bi bênh chêt dương vât thoat ra ngoai.

Bênh tich:

- Xuât huyêt điêm day đăc khăp cơ thê. Xuât huyêt, tu mau, chay mau ơ: trên & trong cơ tim, ruôt, mang treo ruôt.

- Van tim xuât huyêt, gan tuy thân xuât huyêt điêm.

- Vit đe: nang trưng sung huyêt, xuât huyêt hoai tư.

- Da day tuyên, thưc quan xuât huyêt thanh vong, gan nôi ban trên niêm mac đương tiêu hoa (kich thươc 1-10mm).

- Ruôt xuât huyêt hinh nhan. Gan hoai tư điêm băng đâu đinh ghim.

Câu 29: Bênh TGE trên heo (trang 162)

a. Đăc điêm:

- Do Corona TGE gây ra.

- Bênh xuât hiên theo mua, lan nhanh trong trai.

- Thơi gian nung bênh ngăn: 1-3 ngay.

- Heo con dươi 2 tuân tuôi măc bênh rât năng, dê dân đên tư vong.

- Heo con trên 3 tuân tuôi hoăc heo lơn ty lê tư vong thâp.

b. Triêu chưng:

- Heo con bênh bo ăn, nôn mưa & tiêu chay nghiêm trong.

- Phân vang hoăc hơi xanh, co nhiêu nươc, co manh mô mui tanh hăng kho chiu.

- Ko sôt, ko co triêu chưng thân kinh.

- Heo suy yêu nhanh, chêt sau 2-5 ngay

c. Bênh tich:

Ruôt non căng phông chưa nhiêu bot. Thanh ruôt mong, trong suôt, lông nhung bi ăn mon toan bô.

d. Phong bênh:- Cach ly heo mơi vê trai.

- Tao miên dich cho heo nai đôi vơi dich diên rông.

- Loai bo heo mân cam vơi bênh.

- Nhưng văc - xin hiên chi co hiêu qua bao hô rât han chê.

- Cân thưc hiên phap autovaccin trong trai (căt ruôt cua heo con bênh băm nho cho heo nai ăn đê tao miên dich).

- Thương xuyên vê sinh sat trung chuông trai (1 tuân/1 lân): PIVIDINE hoăc ANTIVIRUS-FMB.

e. Điêu tri:

- Đây la bênh do virus do đo ko co thuôc điêu tri hiêu qua.

Heo bênh thương mât nươc, acid hoa & chêt đoi, cân thưc hiên cac biên phap sau đê han chê thiêt hai:

+ Bô sung chât điên giai: ELECTROLYTE, ELESTROLYTE-C, AMILYTE, SG.ORESAL. Nhưng con bênh năng nen truyên tinh mach SG.GLUCOSE 5% hoăc tiêm băp DEXTR-SOL.

+ Bô sungvi sinh vât co lơi giup phuc hôi hê vi sinh vât đương ruôt: SG.SUBTYL, ZYMIX, MULTI–20.

+ Bô sung vitamin: ADE.B-COMPLEX, TALUTO, B.COMPLEX-C, giup bôi bô cơ thê, tăng sưc đê khang.

+ Vê sinh sat trung chuông trai (2 ngay/1 lân): ANTIVIRUS-FMB, PIVIDINE.

Câu 30: Bênh do Parvovirus trên heo (PPV) (bênh thai khô) (trang 88)

Porcine Parvovirus (PPV) la virus gây bênh phô biên ơ heo khăp thê giơi & co tâm quan trong vê măt kinh tê trong chăn nuôi heo công nghiêp.

Năm 1967 môt virus tương tư đc phân lâp tư kêt trang cung như cac mô bao khac cua heo đe non & thai sây sau đo đc xac đinh la Parvovirus. Virus nay cung đc phân lâp tư dich nhây âm đao, tinh dich, xoang mui, phôi & ca ơ nao. Khang thê khang Parvovirus thương thây trong huyêt thanh heo.

Theo Mangeling (1992), vai tro cua Parvovirus trong rôi loan sinh san đc xac đinh ơ Anh (Cartwight & Huck, 1967) & sau đo ơ My (Margeling & Bolin, 1972).

Triêu chưng

Ngoai trư rôi loan sinh san, ko co môt dâu hiêu lâm san nao biêu lô ra.

Trên heo nai (ko miên dich vơi Parvovirus) virus co thê xuyên qua mang nhau đên ngay thư 80 sau khi thu tinh. Ngươi ta co thê thây cac biêu hiên: nâng, chêt phôi hay sây thai nêu cam nhiêm ơ ngay 33 co mang. Môt phân gây toan bô sô phôi cam nhiêm co thê chêt

&khô& cam nhiêm tư phôi thai nay qua phôi thai khac trong tư cung. Khang nguyên virus co thê phat hiên trên nhưng trưng thu tinh.

Cac dâu hiêu rôi loan sinh san thương thây vơi PPV la châm đông duc trơ lai, sây thai & tăng sô thai khô & sô đe non. Sô heo con yêu & gây hiên tương chưa gia (Pseudo pregnancy).

Bênh tich

Virus phân bô rông trong mô cua phôi nhiêm & nhau thai, bênh tich vi thê co thê găp la hoai tư & hư hai mach mau cua bao thai. Tuy nhiên, bênh tich ơ tư cung trâm trong hơn vơi sư tâp trung nhiêu bach câu đơn nhân ơ mô cơ & nôi mac tư cung.

Bênh tich đai thê cho thây thai co sung huyêt & xuât huyêt lam cho mach mau thai nhô cao, tich dich trong cac xoang cơ thê, mau dân sâm lai sau khi chêt, mât nươc (thai khô).

Cach lây lan

Theo trich dân cua Trân Thanh Phong (1995), PPV co thê lây lan sang cac đông vât cam thu băng tiêp xuc trưc tiêp vơi cac đông vât nhiêm bênh đang thai virus hoăc tiêp xuc vơi cac chât ngoai tiêt & nôi tiêt cua đông vât nhiêm bênh. Mang nhau, thai sây, heo đe non & tinh dich la nhưng nguôn virus quan trong. Do vây, đương lây nhiêm co kha năng qua miêng, co thê qua đương sinh duc tuy tưng đôi tương cu thê như sau:

Heo nai: đương mui, miêng (5 ngay sau gây viremia), đương nhau thai.

Heo noc: đương sinh duc, khi phôi trưc tiêp vơi heo nai nhiêm (virus ơ mang niêm âm hô). Ngươc lai, heo noc bênh co thê truyên virus qua tinh dich hay bơi tiêp xuc trưc tiêp.

Câu 31: Viêm ruôt xuât huyêt do Parvovirus trên cho: triêu chưng & bênh tich (trang 157)

Triêu chưng:

+ Thê viêm ruôt:

Thơi gian nung bênh 3-5 ngay

Tâp trung trên cho 2-4 thang tuôi, cho u ru, bo ăn, sôt keo dai khi triêu chưng tiêu chay năng xuât hiên.

Nhiêt đô giam dân nêu cho bi suy nhươc.

Oi mưa & tiêu chay năng, phân luc đâu thôi sau đo phânco mau hônghoăc đo tươi tuy vi tri virus tân công vao ruôt.

Phân co lân niêm mac ruôt, co lân keo nhây & co mui đăc trưng.

Cho suy nhươc nhanh & mât nươc dư dôi.

+ Thê viêm cơ tim:

Thương xay ra vơi ti lê thâp trên cho nho hơn 2 thang tuôi.

Thu suy tim, niêm mac nhơt nhat hoăc thâm tim, gan sưng, tui mât sưng, tim nhơt nhat, nhao, lơp mơ quanh tim & cơ tim xuât huyêt. Trong thê nay cac biêu hiên ruôt ko ro rang, cho chêt nhanh.

+ Thê kêt hơp: lam cho chêt nhanh

Thoai hoa cơ tim, tim suy nhươc, mât nươc.

Tiêu chay oi mưa năng, mât nươc nhanh.

Bênh tich:

+ Bênh tich đai thê:

Lach ko co dang đông nhât.

Hach mang treo ruôt & triên dương xuât huyêt, ruôt nơ rông sung huyêt hay xuât huyêt thanh ruôt non mong do co sư hao mon cua nhung mao ruôt, niêm mac ruôt bong troc.

Gan co thê sưng, tui mât căng.

Trong thê cơ tim thương thây thuy thung ơ phôi.

+ Bênh tich vi thê:

Hoai tư & tiêu chay tê bao lympho trong mang bayer.

Trong trung tâm mâm, trong cac hach bach huyêt mang ruôt. Trên cho con con bu tuy theo giai đoan phat triên cua bênh ma co bênh tich, thuy thung hoăc hoai tư, hoa sơi vơi sư co măt hay ko nhưng thê vui ai base trong nhân cua sơi cơ tim.

Câu 32: Viêm gan do đôc chât man tinh (xơ gan) (trang 171)

Xơ gan co đăc tinh như hâu hêt cac dang viêm man tinh biêu hiên qua sư hoa thơ & tao thêm mô sơi. Đây la phan ưng trưc tiêp đôi vơi đôc chât gây sot hay cung co thê xem như sư han găn vêt thương thanh seo sau khi nhu mô gan bi chêt.

Đăc điêm nôi bât cua xơ gan la sư thanh lâp mô liên kêt sơi lan rông khăp cac tiêu thuy & tiên tơi tinh trang mô liên kêt ke nhiêu hơn nhu mô cua tiêu thuy. Mô liên kêt co thê con non & nhiêu tê bao sơi phôi nhưng thương la mô liên kêt sơi trương thanh. Co sư xâm nhâp cua tê bao lympho & bach câu đơn nhân lơn. Nhiêu ông mât mơi thanh lâp xuât hiên trong

mô liên kêt. khi căt ngang co dang nhưng vong tron nho co tê bao biêu mô vơi nhân nhuôm mau đâm. Ngoai ra con thây hoai tư & hiên tương tai sinh cua nhô mô gan.

a. Xơ gan trong tiêu thuy gan: mô liên kêt sơi phân tan đêu khăp trong tiêu thuy.

b. Xơ ông dân mât: hâu qua do viêm man tinh cac ông dân mât trong gan. Viêm ông dân mât co thê gây nghen. Cac ki sinh trung đc coi la nguyên doi gây chưng cưng ông mât ơ ngươi, heo, bo (lai đua, san la gan) gây sư hoa sơi ơ cac mô quanh ông mât.

c. Xơ gan trung tâm

La sư gia tăng mô liên kêt sơi ơ chung quanh tinh mach trung tâm & bât ngơ đưa tơi cương mach thu đông kinh niên.

d. Xơ gan đao (Glisson):

Mô liên kêt sơi phat triên phia dươi vung vo.

Hâu qua cua xơ gan:

Anh hương quan trong đên trư lương &lam xao trôn chưc phân cua gan. Anh hương đên chưc năng cua estrogen & lam cho tinh hoan teo, ngăn can sư thanh lâp prothrombin nên keo dai thơi gian đông mau. Lương protein trong mau & vitamin A giam.

Hâu qua chinh cua xơ gan la can trơ lưu thông cua mau trong tinh mach cưa khi qua gan đê vê tim. Cương mach thu đông man tinh ơ lach & cơ quan tiêu hoa, phu long xoang bung & bang nươc. Vang da la hâu qua tât yêu cua xơ gan & sư hoa mô liên kêt sơi vân tiêp tuc măc du nguyên nhân ko con nưa.

Câu33: Bênh tich cua bênh viêm phôi đia phương trên heo (mycoplasmosis) (trang 49)

Phôi bênh biên đôi ro rêt vê tô chưc. Nhưng biên đôi nay gây hiên tương viêm kem theo cac bênh phôi. Đăc điêmchung la viêm phôi khơi phat ơ thuy tim lan sang thuy đinh, thuy hoanh cach mô co tinh chât đôi xưng, it khi viêm ca thuy phôi. Cac vung tôn thương co ranh giơi rât ro vơi nhưng vung khac.

Trong giai đoan sơm co sư gia tăng ngay cang nhiêu cac bach câu trung tinh trong long ông & xung quanh đương hô hâp cung như trong phê nang. Co sư xâm nhiêm tê bao lympho vao cac tiêu đông mach, tinh mach & quanh đương hô hâp. Theo tiên trinh bênh co sư gia tăng tê bao lympho quanh cac mao quan, quanh phê quan & quanh cac mô tiêu phê quan. Phê nang co chưa nhiêu bach câu ưa acid, dich phu & co sư gia tăng lương bach câu đơn nhân & bach câu đa nhân. Khoang 15-20 ngay ta co thê thây ro bênh tich, co sư tăngsinh tê bao lympho quanh đương hô hâp, tich tu nhiêu dich chât, tê bao liên nhân & vach liên phê nang day lên. Theo Wittlestone (1972), bênh tich ngay cang năng hơn sau 17-40 ngay cam nhiêm, nhiêu phê nang bi xep, khi thung, nhiêu lympho tăng sinh manhme trong đương hô hâp. Hê thông lông rung bi hao mon, long phê quan co nhiêu chô tôn thương lam vach

phê quan day lên, bên trong chưa nhiêu dich chât & tê bao bach câu, đây la nguyên nhân chinh gây hep long tiêu phê quan gây ra hiên tương kho thơ cho heo (trich dân bơi Quach Tuyêt Anh, 2003).

Câu 34: Triêu chưng & bênh tich cua bênh tai xanh (PRRS) (trang 57)

Triêu chưng

Trên heo nai:

Ăn ko ngon trong thơi gian 1 – 4 ngay. Thơ kho nhưng sôt thương ko cô đinh, it khi vươt qua 400C. Co thê co sư biên đôi ơ da như cương mach hay đong huyêt ơ lô tai, mui, đuôi

(theo Taylor 1995, chi ghi nhân ơ 1–2% heo bênh). Sư cho sưa se bi anh hương & heo nai châm lên giông trơ lai. Mât kha năng sinh san & giam ty lê đe. Sinh non, vao luc 105–112 ngay. Tăng chêt thai, heo con sinh ra yêu & chêt.

Trên heo noc

Co dang dâp bơ phơ, mêt moi, co biêu hiên tai xanh ơ lô tai Chât lương tinh co thê bi anh hương

Trên heo con

Đôi vơi heo sơ sinh thương thây cac triêu chưng: suy kiêt hô hâp; giam tăng trương, tăng phu nhiêm vi khuân viêm phôi & viêm ruôt.

Sư cam nhiêm trươc khi đe co thê dân đên tăng sô heo sơ sinh chêt hoăc nhiêu thai khô. Vai heo con sinh ra yêu ơt, chân bet (spayles) kho sông sot.

Heo con co thê thuy thung ơ măt, viêm mang tiêp hơp măt. Sư biên mau ơ da biêu hiên da tai xanh, lông xu xi, heo châm lơn. Trương hơp thơ kho, phu nhiêm vi khuân gây viêm mang nao đa đc ghi nhân. Trên heo cai sưa & heo nuôi vô co thê thây sôt, gia tăng xao trôn hô hâp & biên

đôi mau da 5 – 7 ngay sau cam nhiêm. Tăng ty lê chêt.

Bênh tich:

Yêu tô chinh tim thây la cac phê nang phôi thiêu ko khi. Đai thưc bao ơ phôi dê bi giêt chêt hoăc tôn hai trong khoang 26 ngay. Sau 7 tuân tuôi, đai thưc bao trơ nên đê khang hơn đôi vơi sư nhiêm PRRS.

Heo bênh co thê ko co bênh tich, nhưng bênh co thê găp: Da: co thê thâm tim do chay mau trong mô. Phôi: đong huyêt & viêm phôi thuy trươc co nhiêu dich trong phôi & quanh tim.

Nhưng bênh tich ơ phê quan, mui hiêm thây (nhưng căn bênh ơ Canada cho thây nhiêu ô hoai tư ơ phôi, vơi nhiêu bach câu quanh mach & viêm mui).

Bênh tich vi thê cho thây co sư thoai hoa nhưng đai thưc bao phê nang (hay ko co nhưng đai thưc bao nay) & viêm phôi mâ ke liên thuy.

Co nhưng ô hoai tư trên nhau cua nai bênh.

Câu 35: Triêu chưng bênh tich cua bênh Carre trên cho?( trang 189)

Triêu chưng:

Thơi gian nung bênh tư 3-8 ngay, co thê xuât hiên như nhưng triêu chưng như viêm kêt hơp măt, viêm xoang mui chay nhiêu dich long luc đâu, sau đăc dân rôi co mu (do giai đoan đâu virus tân công cac TB lympho cua phôigây tăng tiêt dich sau co phu nhiêm cac vi khuân sinh mu).

Thê cấp tinh:

Cho biêu hiên sôt cao tư ngay thư 3 đên ngay thư 6 sau khi lây nhiêm virus, nhưng chi sôt cao 2 ngay sau đo giam sôt. Đơt sôt thư 2 xuât hiên sau khi virus vao mau & cac cơ quan hô hâp.

Triêu chưng hô hâp như: viêm phê quan & phôi thuy lam thu ho, kho thơ, âm rale ươt do viêm phôi, ho, chay nươc mui đuc như mu, viêm kêt mac măt, chay nhiêu ghen. Cac triêu chưng nay xuât hiên do virus tân công vao cac đai thưc bao & cac TB lympho cua phôi lam cho hê thông phong ngư cua phôi h/đko hưu hiêu nên co hiên tương bôi nhiêm cac vi khuân sinh mu. măt khac virus con tân công cac TB biêu mô cua phôi lam tinh trang viêm phôi trơ nên trâm trong hơn.

Triêu chưng tiêu hoa như: đi phân long, tanh, co thê co niêm mac ruôt bi bong troc kem theo, viêm da day do đo cho co biêu hiên oi. Đây la hâu qua cua viêm do virus gây ra.

Triêu chưng thân kinh: co giât tưng cơn, chay nươc bot, co giât chay vong vong luc đâu. khoang cach giưa cac lân co giât dai & sau đo ngăn dân & liêt mât y thưc đen chêt. nêu thơi gian măc bênh keo dai tư 2-3 tuân, trong thơi gian nay cho suy nhươc biêng ăn, chay nhiêu nươc mui hoăc tiêu chay nhe kem theo triêu chưng sôt. Sau đo băt đâu xuât hiên triêu chưng sưng hoa gan ban chân & gương mui. Thương xuât hiên nhưng mun mu ơ vung da mong & nhưng biêu hiên thân kinh như: co giât, đông kinh, đi ko vưng, chay nhiêu nươc bot, nhai gia, tinh trang nay co thê keo dai nhiêu tuân. Trươc khi chêt co triêu chưng trao nươc bot, hôn mê. Do viêm nao gây tôn thương nao & trung kku vân đông bi tôn thương dân đên thât điêu, đông kinh, đi đưng ko vưng. ơ nhưng trương hơp bênh năng ngươi ta thây cho thê hiên triêu chưng thân kinh như co giât, run tưng cơn, hoăc 2 chân trươc giât tưng hôi như bơi trong k2. Môi trương hơp co môt dang co giât khac nhau, giai đoa cuôi cho bi liêt. hâu hêt cho xuât hiên dang thân kinh thương chêt. môt sô it co thê vuot qua đc thi mang di chưng thân kinh suôt đơi.

Bênh tich

- Bênh tich đai thê:

Bên ngoai viêm da co mun nươc & mun mu, bênh tich viêm trên da năng hay nhe phu thuôc vao hê vi khuân gây nhiêm & thơi gian măc bênh. Môt sô trương hơp co biêu hiên sưng hoa gan ban chân & mui.

Bên trong tuyên hung thương giam kich thươc khi kham tư, niêm mac ruôt, da day co nhiêu điêm xuât huyêt, trên đương hô hâp co thê găp trương hơp viêm phê quan phôi.

- Bênh tich vi thê:

Mô hach huyêt hoai tư.

Co thê lây thê vui (thê Lentz) trong TB chât (đôi khi thây trong nhân) băt mau eosine thương thây trên cac TB biêu mô đương hô hâp, ruôt nao.

Viêm nao tuy ko mu vơi sư thoai hoa noron & huy myeline & thê vui trong nhân thương găp ơ TB thân kinh đêm.

Câu thây đa ra trong cac kì thi trươc: câu 3, 8, 20, 32,17,10, 19, 27, 6.