အလတသေဘာမြ နမာဘာသာပြ နဆချက

ပြ ညေထာငစသမတမြ နမာ ငငေတာ၊ တ တပြ ညသသမတ ငင င အ ယသမတ ငငတအကား ငမးချမးစာ အတယ တေနထငေရး မကး(၅)ရပ ေကညာသည

စ (၆၀) ပြ ည ပးတထတပြ နေကညာချက

၂၀၁၄ ခ စ၊ ဇနလ ၂၈ ရကေနတင ငမးချမးစာအတယ တေနထငေရး မကး(၅)ရပ စတငကျငသးခသည စ(၆၀) ပြ ည အထမးအမတအဖြ စ ေပကျငးမ တင ကျငးပခေသာ ညလာခသ ပြ ညေထာငစသမတမြ နမာ ငငေတာ၊ ငငေတာသမတ ဦးသနးစန၊ တ တ ပြ ညသ သမတ ငင သမတ မစတာရကျငဖျင င အ ယသမတ ငင သမတ မစတာ ပါရာနဘ ကးမားရ မခါးဂျးတ တကေရာကခကပါသည။ အဆပါ ငငေခါငးေဆာငကးများမ ငမးချမးစာ အတ ယ တေနထငေရး မကး(၅)ရပသည အေရးပါအရာေရာကဆဖြ စ ပး ယေနကမာ အေခြ အေန င လကေလျာညေထမ ရေသးေကာငးက ယကညလကခ ကလျက၊ ယငးမကး (၅)ရပ ေကညာခခြ ငး၏ သမငးေကာငးအရ အေရးပါမများ င ေရရည အကျ းသကေရာကမများ အေပ ပြ နလညသးသပခကပါသည။ ညလာခအပးတင ငမးချမးစာ အတယ တ ေနထငေရး မကး(၅)ရပ ေကညာခသည စ(၆၀) ပြ ညအထမးအမတ အခမးအနား ဆငရာ ေအာကပါ ပးတေကညာချက (ေပကျငးေကညာချက)က ထတပြ နခ ပါသည-

အပဒ (၁)

၁။ ငငသး ငငတသည ၁၉၅၄ ခ စ၊ ဇနလ အတငး တ တပြ ညသသမတ ငင ဝနကးချ ပ မစတာ ချ အငလငး မြ နမာ ငင င အ ယ ငငတသ သားေရာကလညပတ ခသည ခရးစ င ငမးချမးစာ အတယ တ ေနထငေရး မကး(၅)ရပဖြ စေသာ တစ ငင၏ အချ ပအခြ ာအာဏာ င နယေမြ ပငဆငမက တစ ငငက ေလးစားေရး ၊ တစ ငင င တစ ငင မကျ းေကျာေရး၊ တစ ငင၏ ပြ ညတငးေရးတင တစ ငငက ဝငေရာကစကဖကခြ ငးမပြ ေရး၊ တစ ငင ငတစ ငင တနးတ ညမမ င စဦး စဖက အပြ နအလန အကျ းဖြ စထနးမ ရေစေရး င ငမးချမးစာ အတယ တ ေနထငေရး၏ အစကနဦးဖြ စသည ပြ ညေထာငစ သမတမြ နမာ ငငေတာ ဝနကးချ ပ ဦး င အ ယသမတ ငင ဝနကးချ ပ မစတာ ဂျဝါဟာလာေန းတ သးခြ ားစထတပြ နေကညာချက များက ပြ နလညအမတရကသည။ အဆပါမကးများသည အခြ ားေသာအာရ င ကမာ ငင များ ငဆကဆေရးတင အသးပြ ရမည မကးများအဖြ စလညး ထပေလာငး အတညပြ ခက ပါသည။

ငမးချမးစာအတယ တေနထငေရး မကး(၅)ရပအား ၁၉၅၅ ခ စ၊ ဧပလတင ကျငးပ ခေသာ ပထမအကမ အာရ-အာဖရကကနဖရင၏ ကမာငမးချမးေရး င ပးေပါငး ေဆာငရကမ မြ ငတငေရးေကညာချက 1/၊ ၁၉၇၀ ပြ ည စတငကျငးပခေသာ ကလသမဂ

                                                            1/ Declaration on Promotion of World Peace and Cooperation

2 

အေထေထညလာခ၌ ထတပြ နခသည ကလသမဂပဋညာဥစာတမး ငအည ငငများအကား ချစကညရငး းေသာ ဆကဆေရး၊ ပးေပါငးေဆာငရကေရး ငပတသကေသာ ငငတကာ ဥပေဒ စညးမျ းစညးကမး များဆငရာ ထတပြ နေကညာချက2/ ၊ ၁၉၇၄ ခ စတင ကျငးပ ခေသာ ကလသမဂ အေထေထညလာခ၌ ထတပြ နခေသာ စးပားေရးဆငရာ အခငအေရးများ င တာဝနဝတရားများ ပဋညာဥ စာတမး3/တတင ထညသငးေဖာပြ ခကပး ငငတကာ အသငးအဝငးမ ကျယကျယပြ န ပြ န လကခထားကေသာ ငငတကာဥပေဒ င ငငတကာ ဆကဆေရးတအတက အေခြ ခစ နးများ ဖြ စလာခပါသည။

၂။ ငမးချမးစာအတယ တေနထငေရး မကး(၅)ရပသည အာရ ငငများ င အခြ ားေသာ ဖ ဖ းဆ ငငများ၏ ရညမနးချကဖြ စေသာ လတလပ ေရးရလမ၊ ကလသမဂပဋညာဥစာတမး၏ မဝါဒများ င ရညရယချကများကထငဟပခပး၊ အားလးေသာ ပြ ညသများ၏ဘအကျ းစးပား င ငမးချမးေရး င ဖ ဖ းတးတကေရးသမငးေကာငးဦးတညချက င လကေလျာညေထရခပါသည။ စေပါငး(၆၀)ေကျာ ငငတကာ ေပြ ာငးလမများ င ပြ ဿနာများ၏ စမးသပမများ င ရငဆငခရ ေသာလညး ငမးချမးစာအတယ တေနထငေရးမကး(၅)ရပက ငငအချငးချငး ဆကဆေရးတင ထနးေကျာငးေပးသည အေခြ ခစ နးတစခအဖြ စ ငငတကာအသငးအဝငး မ ကျယကျယ ပြ န ပြ န လကခကျငသးခကပး၊ ငမးချမးစာအတယ တေနထငေရး မကး(၅)ရပ သည ကမာငမးချမးေရး င လသားဖ ဖ းတးတကေရးအတက အေရးကးေသာ အေထာကအက လညး ပြ ခပါသည။

အပဒ (၂)

၃။ တ တ၊အ ယ င မြ နမာ ငငတသည စးပားေရးဆငရာကမာတစဝနး ဆကစပ ဖြ စေပ မ ဖြ စစဥ င ဗဟမ င ပြ ကမာ4/သ ေရ ေပြ ာငးလလာသည ကမာကး၏ အေခြ အေနအရ ငင များသည တစ ငင ငတစ ငငအကား ပမဆက ယကာ အပြ နအလန မခလာက ပး ငမးချမးေရး၊ ဖ ဖ းတးတကမ င စဦး စဖက အကျ းဖြ စထနးေစသည ပးေပါငးေဆာငရကမများ ဖြ စေပ လာခေကာငး သေဘာတညခကပါသည။ ေပ ေပါက လာသည ေစျးကကအသစများ င ဖ ဖ းဆ ငငအများအပြ ားသည ေခတမဖ ဖ းေရးက အရနအဟနဖြ င လပေဆာငလာကပး ငငတကာ အေခြ အေန5/သည ကမာငမးချမးေရး င ဖ ဖ းေရးဆသ ဆကလကဦးတညေရလျားလျက ရပါသည။ ကမာ ငငေရး င စးပားေရး မျက ာစာတင ေလးနကေသာ ချနညမများ င တစချန တညးတင မေသချာမေရရာမများ၊ မတညငမမများ ပမ ဖြ စပားလာေကာငး၊ ဗလကျစးမးေရးပစသစများ၊ အငအားသး

                                                            2

/ Declaration on Principles of International Law concerning Friendly Relations and Cooperation among States 

3/ Charter of Rights and Obligations of National Economies 4/ Multi-polar World (အငအားကး ငငအများ ေပ ထကလမးမးလာသညကမာ) 5/ International Order

3 

ငငေရး င ကျ းေကျာမပစသစများ တးတကဖြ စေပ လာပါသည။ သမား းကျ င အစဥအလာ မဟတေသာ လခ ေရး ခမးေခြ ာကမများလညး ေရာယကေနပး၊ စားနပ ရကာလခ မ၊ ရာသဥတေပြ ာငးလမ င အခြ ားေသာ ကမာလးဆငရာ ပြ ဿနာများ ပမ ထငရားစာ ဖြ စေပ လာပါသည။ ငမးချမးေရးထနးသမးေရး င ငငအားလးဖ ဖ းတးတကမ မြ ငတင ေရးသည ရညလျားခကခေသာ ခရးအဖြ စ တညရေနဆ ဖြ စပါသည။

အေခြ အေနသစများအရ ငမးချမးစာ အတယဥတေနထငေရး မကး(၅)ရပက လကခ ကျငသးေရးသည ငငတကာနယပယတင ညမ ခြ ငး င တရားမတမက ထနးသမးရန၊ ကမာ ငမးချမးေရး ငတညငမေရးတက ထနးသမးရန လနစာအေရး ကးလပါသည။ ယငးတ၏ အသးဝငအပစပမ င ခငမာသညပဓာနကျမေကာင ငမးချမးစာ အတယဥတေနထငေရး မကး (၅)ရပသည ကမာ ငငများအကား ချစကညရငး းစာဆကဆေရးအတက ဆကလက ထနးေကျာငး သားမညဖြ စ ပး ငငများအား ၎ငးတ၏တရားမတေသာ အခငအေရးများ ကျငသးေရး င ၎ငးတ၏ တာဝနများက ဖြ ည ဆညးရန နယနမတစညးမျဥး သတမတေပးရန၊ သမငးေကာငးအရ ကျနရေသာ ပြ ဿနာများ င ငငတကာအငြ ငးပားမများက ငမးချမးစာ ေဖြ ရငးမည ထေရာကေသာ နညးလမးများက ေဖာထတရန၊ ဖ ဖ းဆ ငငများအတက ၎ငးတ၏ အကျ း စးပားက ကာကယေစာငေရာကေရး၊ ငငအားလး ဘဖ ဖ းတးတကေရး င အားလး အကျ း ရမညပးေပါငးေဆာငရကမ မြ ငတငေရးအတက အေခြ အေနေကာငးများက ဖနတးေဖာထတရန ပမတရားမတပး ဆေလျာသည အပြ ညပြ ညဆငရာ အေခြ အေန တညေထာငေရးအတက အေခြ ခအချကများက ဆကလကကည ချမတသားမညဖြ စပါသည။

အပဒ (၃)

၄။ ငမးချမးစာ အတယဥတေနထငေရး မကး(၅)ရပက ပးတစတငခသည ငငများဖြ စ ကေသာ တ တ၊ အ ယ င မြ နမာ ငငတသည ငမးချမးစာ အတယဥတ ေနထငေရး မကး (၅)ရပ၏ လမး နမဖြ င အမနးချငးေကာငး ဆကဆေရး၊ ချစကညရငး းမ င ပးေပါငး ေဆာငရကမက မြ ငတငလျကရပး၊ ၎ငး ငငများ င ပြ ညသများ၏အကျ းက ေဆာငကဥးကာ အာရေဒသ င ကမာ ငမးချမးေရး၊ တညငမေရး င ဖ ဖ းတးတကမအတက အေရးပါသည ပပးေထာကပမဖြ စေစပါသည။

ငမးချမးစာ အတယဥတေနထငေရးမကး (၅)ရပကေကညာခသည စ(၆၀) ပြ ည ေမြ ာကသည အခါသမယတင တ တ၊ အ ယ င မြ နမာ ငငတသည ချစကညရငး းေသာ ဆကဆေရး ငပးေပါငးေဆာငရကေရးက ပမတးတကခငမာေစခြ ငးဖြ င ေဒသတငး ငမးချမးစာ ဖ ဖ းတးတကေရးလမးေကာငးက ေလာကလမးကာ၊ ငမးချမးေရး၊ တညငမေရး င ကယဝ ချမးသာေရးတက မြ ငတငလျက တရားမတပး ဒမကေရစနညးလမးကျ၍ သဟဇာတဖြ စသည ကမာဆကဆေရးအေခြ အေန တစရပဖြ စေပ ေစေရး တကတနးေဆာငရကရန၊ လခ ေရး အာမခမတညေဆာကေရး၊ ဖ ဖ းတးတကမရလဒများကမေဝခစားေရး င ပမေတာကပသည အနာဂတက သစဖငလစေရး အတတကေဆာငရကသားရန ငမးချမးစာအတယဥတ

4 

ေနထငေရး မကး(၅)ရပ ရညမနးချကများက ဆကလကေဆာငကဥး သားရန ဆးဖြ တခက ပါသည။

၅။ “တစ ငင၏ အချ ပအခြ ာအာဏာ င နယေမြ တညတခငမေရးက ေလးစားရန၊ တစ ငင ငတစ ငင ကျ းေကျာမ မပြ လပရန၊ တစ ငင၏ ပြ ညတငးေရးက အခြ ားတစ ငငမ ဝငေရာက စကဖကခြ ငး မပြ ရန၊ တနးတညမမ၊ အပြ နအလနအကျ းဖြ စထနးရန င ငမးချမးစာ

အတယဥတေနထငရနဟေသာ ငမးချမးစာအတယဥတေနထငေရးမကး (၅)ရပ”က အေခြ ခပး တ တ၊ အ ယ င မြ နမာ ငငတသည ေအာကပါအချကများက အဆပြ ရန ယငးတ၏ဆ က ေလးနကစာ ေဖာ ပြ ခ ကပါသည-

(၁) အချ ပအခြ ာအာဏာ တနးတညမမရေရး ထနးသမးရန။ အချ ပအခြ ာအာဏာ တနးတညမမရေရးသည ငငအားလးမ ကျငသးသည မဝါဒ တစရပ ဖြ စပါသည။ အချ ပအခြ ာအာဏာ င နယေမြ တညတမအား ချ းေဖာကမက ခငပြ မညမဟတပါ။ ငင ကးငယမဟ၊ ဆငးရချမးသာမေရး၊ အငအားကးမားနညးပါး သညဖြ စေစ ငင အားလးသည တနးတ ဖြ စ ကပါသည။ က ပတအေနဖြ င တစ ငင ချငးစ၏ လမေရးစနစ၊ အေတးအေခ စနစ င ဖ ဖ းတး တကမလမးစဥတက ေလးစားကာ၊ တစ ငင င တစ ငင၏ ပဓာနအကျ းစးပား ငစးရမပပနမတက ေလးစားကပါသည။ က ပတသည အခြ ား ငင၏ ပြ ညတငးေရးက ဝငေရာက မစကဖကေရးက အေလးထားပး၊ အခြ ားေသာ ငငများ၏ တရားဝငအစးရက ပျကပြ ား ေစမည အပြ အမများအား ဆနကျငသည။ လမယဥေကျးမများ၏ ကပြ ား ခြ ားနားမက အပြ ညအဝေလးစားလျက၊ က ပတသည လေဘာငအဖအစညးများ၊ ယဥေကျးမများ င ကပြ ားေသာဘာသာေရးများအကား ထေတေဆးေ းမများ ပမတးမြ င၍၊ မတ ခြ ားနားမ များက ေဘးဖယ၍ ဘရပတညချကက ရာေဖကာ မတညသညလမ ယဥေကျးမများ အားလး ပါဝငေစရန၊ အပြ နအလနေလလာမ င ဘဖ ဖ းတးတကမတအတက တနးအားေပးမညဖြ စပါသည။

(၂) စဦး စဖကအကျ းရေစသည ပးေပါငးေဆာငရကမများရရေစရန။ က ပ တ သည အပြ နအလန အကျ းဖြ စထနးေစမည ပးေပါငးေဆာငရကမများ တးမြ င၍ အားလး မေဝခစား ငမည ဘတးတကမ ငဖ ဖ းမအကျ းစးပားများ ငအတ ေမာမနးချက တညသည အသကအဝနးတစရပက တညေဆာကကမညဖြ စသည။ ပငလငးပး ပးေပါငး ေဆာငရကသည စဖကအကျ းရေစေသာ ကမာစးပားေရး ငကနသယေရးစနစ တးတက ဖြ စေပ ေစရန က းပမးတညေဆာကမညဖြ စပး၊ ပစမျ းစဖြ င ကနသယေရး င ရငး း မြ ပ မဆငရာ ကာကယသညမဝါဒက ဆနကျငသည။ က ပတသည ေရရည တညတေသာ စးပားေရး၊လမေရး င သဘာဝပတဝနးကျငဆငရာ တးတကမများက မြ ငတငေဆာငရကသားမညဖြ စသည။ ပမေကာငးမနညမေသာ နညးလမးတစခဖြ င ဖ ဖ းတးတကမ အကျ းစးပားများအားလး မေဝခစား ငကေစေရးအတက က ပ တသည အာရေဒသတငး ပးေပါငးေဆာငရကမက ပမနက ငးေစမညဖြ စပး၊

5 

ပးလမးမကး စးပားေရးရစေ ာငမ6/ င (၂၁)ရာစအဏဝါ ပးလမးမကး7/ တညေဆာကရန၊

ဘဂလားေဒရ၊ တ တ၊အ ယ ငမြ နမာ ငငစးပားေရးစက8/တးတကလာေစရန အတတက ေဆာငရက ကမည ဖြ စသည။

(၃) ဘလခ ေရးအတက လပေဆာငသားရန။ က ပတသည ငမးချမးစာ ဖ ဖ း တးတကမလမးေကာငးက လကနာကျငသးရန ငငအားလးက အားေပးတကတနး၍ ပြ ညစသည ဘပးေပါငးပါဝငေသာ စဥဆကမပြ တလ ခ ေရးက အားေပးေထာကခသည။ က ပတသည အပြ နအလနမကျ းေကျာရန င မတညမများ င အငြ ငးပားမများက ေဆးေ းည ငး ခြ ငးဖြ င ငမးချမးစာေဖြ ရငးရန သ ာနပြ သည။ က ပတသည အငအားအသးပြ ခမးေခြ ာကမများ၊ စစပများ(သမဟတ)ကျ းေကျာမများ င အကမး ဖကမပစမျ းစက ဆနကျငသည။ က ပတသည အာရ-ပစဖတေဒသအတက ပငလငး မြ ငသာ၍တညေသာ အေခြ ခလခ ေရး ပးေပါငးေဆာငရကမ ပသကာတစရပ တညေဆာကကာ ကမာငမးချမးေရး င လခ ေရးက ပးတထနးသမးသားမည ဖြ စသည။

(၄) ညမမ ငတရားမတမကထနးသမးရန။ ငငတကာ ဆကဆေရးတင ဒမ ကေရစက မြ ငတင၍၊ ကမာရညမနးချကကမာက ငငအားလး၏ ပြ ညသများက ဆး ဖြ တ ပငခငက ေထာကခသည။ က ပတသည ဗလကျစးမးမ င အငအားသး ငငေရးစနစ၊ အားနညးသက အ ငကျငခြ ငး င ဆငးရသများက ချမးသာသများက ဖ ပခြ ငး အေလ အကျငတက ပြ ငးထနစာဆနကျငသည။ က ပတသည ငငတကာ ဥပေဒ င ငင တကာဆကဆေရးအေခြ အေနများ၏ အခငအာဏာ ငေလးနကမတအတက ရပတညကာ စ နး စမျ းဖြ င ခခြ ားဆကဆမများကဆနကျငသည။ ပငးခြ ားထားသည တာဝနဝတရား များ ငပးေပါငးေဆာငရကမ စညးမျဥးများ၏ ဘအေခြ ခစညးမျဥးများ၏ ထနးေကျာငး မဖြ င က ပတသည ဖ ဖ းဆ ငငများ၏ တရားနညးလမးကျသည အခငအေရးများ င အကျ းစးပားများက ခငမာစာထနးသမးလကခသည။ က ပတသည ဂျ-၂၀ 9/၊ ရနဟငး ပးေပါငးေဆာငရကေရးအဖ (အကစစအ)10/၊ ဘရာဇးလ၊ ရား၊ အ ယ င ေတာင အာဖရကအဖ (ဘအာရအငစအကစ-ဘရစကစ)11/၊ အာဆယ၊ ေတာငအာရေဒသ ပးေပါငးေဆာငရကေရးအဖ (ဆာခ)12/ င ငငတကာအေရးကစများတင တကကေသာ အခနးက မ ပါဝငေဆာငရကေနသည အခြ ားေသာအဖအစညးများက ေထာကခသည။ က ပတသည ငငတကာဆကဆေရးအေခြ အေနများက တရားမတ၍ ေကာငးကျ း ဆေလျာသညပနးတငသ ဦးတညေစရန ေဆာငရကကမည ဖြ စသည။

                                                            6/ Silk Road Economic Belt 7/ 21st Century Maritime Silk Road 8/ BCIM Economic Corridor (Bangladesh, China, India and Myanmar) 9/ G-20 10/ Shanghai Cooperation Organization (SCO) 11/ BRICS 12/ SAARC (South Asian Association for Regional Cooperation)

6 

(၅) ဗဟမ င ပြ ကမာတစခက ဖြ စေပ ေစရန။ က ပတသည ဗဟမ င ပြ ကမာတစခဖြ စေပ ေစရန၊ တကကစာေဆာငရက၍ ကပြ ားေသာ အငအားစများအကား သဟာဇာတဖြ စေသာ အတယဥတတညရမက အားေပးေထာကခကမည ဖြ စသည။ က ပ တသည ဖ ဖ းဆ ငငများအကား စညးလးည တမ င ပးေပါငးေဆာငရကမက မြ ငတငကာ၊ ငငတကာအေရးကစရပများတင ဖ ဖ းဆ ငငများ၏ ဆ ငထတေဖာ တငပြ မများ တးမြ ငေရးဆငရာ က းပမးအားထတမများက ေထာကခသားမည ဖြ စသည။ က ပတသည ဖ ဖ းဆ ငငများ င ဖ ဖ း ပး ငငများအကား အပြ နအလနနားလညမ င ပးေပါငးေဆာငရကမများက တးမြ ငသားမညဖြ စပး၊ ငငကးများအကား ဆကဆေရး ပစသစတညေဆာကရန င အားလးပါဝငမ၊ ပးေပါငးေဆာငရကမ ငကပြ ားမများအေပ အေခြ ခ၍ သတမနဆငရာ အေတးအမြ ငများ င နညးလမးစညးမျဥးသစများလညး ေဖာထတသားမညဖြ စသည။

(၆) မြ နမာ-တ တ-အ ယသး ငငတအေနဖြ င ငမးချမးစာ အတယဥတေနထငေရး မကး(၅)ရပသည မမတ၏လကရကာလ သေဘာတရားသစများအရ ပမတးတက ခငမာ မက ပြ သမညဟ ယကညသည။ မမတအေနဖြ င အခြ ားေသာငမးချမးေရး ချစမြ တ းသည ငငများ၊ ပြ ညသများ ငအတ ငမးချမးစာ အတယဥတေနထငေရး မကး(၅)ရပက တးမြ ငကျငသးရန င သာတညမမ၊ယကညမ၊အားလးပါဝငမ၊ အပြ နအလန ေလလာမ င စဦး စဖကအကျ းရေစသည ပးေပါငးေဆာငရကမများက ထငဟပေဖာပြ သည ငင တကာဆကဆေရးပစသစတစရပ တညေထာငရန င လသားတစရပလး ငမးချမးေရး င တးတကေရးအတက အေထာကအကသစဖြ စေစရန အသငရသည။

**********