DOKAZI - vladars.net”окази уз... · ? kodozvola " d h h 'RND]X]]DKWMHY]DL]GDYDQMHHNRORãNHGR]YROH 4 UVOD U savremenom svijetu energija dobijena iz mini hidroelektrana, sunca,

Datum: avgust 2016 godine

Broj protokola: 159/16

DOKAZI UZ ZAHTJEV

ZA IZDAVANJE EKOLOŠKE DOZVOLE ZA

MALU HIDROELEKTRANU „KRUŠEVO BRDO“

NA RIJECI VRBANJA, OPŠTINA KOTOR VAROŠ INSTALISANE SNAGE 249 kW

INVESTITORI: ALEKSANDAR AĆIMOVAC,

ALEKSANDAR STANIVUKOVIĆ (član 12. Zakona o izmjenama i dopunama Zakona o zaštiti životne sredine

(„Službeni glasnik Republike Srpske“, broj 79/15))

U Banjaluci, avgust 2016. godine

"Еkodozvola" d.о.о.

Dokaz uz zahtjev za izdavanje ekološke dozvole 2



SADRŽAJ

RJEŠENJA I LICENCE

SADRŽAJ DOKAZA

UVOD

(A) OPIS POSTROJENJA I AKTIVNOSTI

(B) OPIS OSNOVNIH I POMOĆNIH SIROVINA, OSTALIH SUPSTANCI I ENERGIJE

KOJA SE KORISTI ILI KOJU PROIZVODI POSTROJENJE

(V) OPIS IZVORA EMISIJA IZ POSTROJENJA

(G) OPIS STANJA LOKACIJE NA KOJOJ SE NALAZI POSTROJENJE

(D) OPIS PRIRODE I KOLIČINE PREDVIĐENIH EMISIJA IZ POSTROJENJA U SVE

DIJELOVE ŽIVOTNE SREDINE (VAZDUH, VODA, ZEMLJIŠTE), KAO I

IDENTIFIKACIJA ZNAČAJNIH UTICAJA NA ŽIVOTNU SREDINU

(Đ) OPIS PREDLOŽENIH MJERA, TEHNOLOGIJA I DRUGIH TEHNIKA ZA

SPREČAVANJE ILI, UKOLIKO TO NIJE MOGUĆE, SMANJENJE EMISIJA IZ

POSTROJENJA

(E) OPIS OSTALIH MJERA RADI USKLAĐIVANJA SA OSNOVNIM OBAVEZAMA

ODGOVORNOG LICA, POSEBNO MJERA NAKON ZATVARANJA POSTROJENJA

(Ž) OPIS MJERA PLANIRANIH ZA MONITORING EMISIJA U ŽIVOTNU SREDINU

(Z) OPIS ALTERNATIVNIH RJEŠENJA U ODNOSU NA PREDLOŽENU LOKACIJU I

TEHNOLOGIJU

(I) PLAN UPRAVLJANJA OTPADOM

(J) PRILOZI

NETEHNIČKI REZIME

OVJERA

KORIŠTENI PROPISI (ZAKONI, PRAVILNICI I STRUČNA LITERATURA)



UVOD

U savremenom svijetu energija dobijena iz mini hidroelektrana, sunca, vjetra i biomase se

smatra obnovljivom energijom, odnosno ovi izvori se tretiraju kao obnovljivi izvori energije koji

nemaju veliki negativan uticaj na okolinu. U vrijeme globalne recesije, povećanih potreba za energijom i zagađenja okoline, svaka mogućnost za proizvodnju obnovljive energije je potrebna i

dobro došla.

Članice Evropske Unije su u brojnim raspravama i dokumentima promovisale usmjerenje prema korištenju obnovljivih resursa u energetske svrhe, kao prioritetan zadatak (bijela knjiga o

obnovljivim energijama, Kyoto protokol itd.). Brojni su argumenti da se korištenjem alternativnih energetskih izvora postižu globalni ekološki efekti, sigurnost isporuke energije i konkurentnost na tržištu. Trenutno najaktuelniji ekološki zadatak je definisan u Okvirnoj Konvenciji o klimatskim promjenama UN i njenom Kyoto protokolu, kojim su se zemlje članice obavezale da do 2020. godine najmanje 20% od proizvedene električne energije vodi porijeklo iz obnovljivih resursa.

Republika Srpska se svrstava u područja bogata hidroenergetskim potencijalom. Ukupan tehnički iskoristiv hidroenergetski potencijal Republike Srpske iznosi oko 3200 MW instalisane snage i

9500 GWh/god prosječne godišnje proizvodnje električne energije. Od toga je iskorišćeno oko

2420 GWh/god. Energetski potencijal lokacija sa predvidivom instalisanom snagom ispod 0,5

MW (mikro i mini hidroelektrane) nije detaljno istražen na području Republike Srpske.

Narodna skupština Republike Srpske na 16. sjednici održanoj 13.-15.03.2012. godine, usvojila je

Prijedlog strategije razvoja energetike Republike Srpske do 2030. godine. Strategijom razvoja

energetike do 2030. godine po prvi put je na jedan sveobuhvatan način osmišljen razvoj energetskog sektora zasnovan na principima održivog razvoja, oslanjanju na domaće resurse uz nastojanje uključivanja obnovljivih izvora u što većoj mjeri za podmirivanje vlastitih energetskih potreba, uz podsticanje i uvođenje mjera energetske efikasnosti. Strategija je rađena po principima najbolje svjetske prakse, uvažavajući globalna svjetska kretanja u energetici, legislativu Evropske Unije, Osnove energetske politike Republike Srpske i preporuke institucija

Republike Srpske.

Strategija razvoja energetike je potencijale korištenja obnovljivih izvora energije i efikasne

kogeneracije, definisala kao opšti interes za Republiku Srpsku. Korištenjem obnovljivih izvora energije i efikasnom kogeneracijom obezbjeđuje se smanjenje upotrebe fosilnih goriva i negativnih uticaja na životnu sredinu, kao i efikasno korištenje energije, podstiče se razvoj novih tehnologija, raznolikost izvora energije i povećava sigurnost snabdijevanja, te dugoročno smanjuje zavisnost od uvoza energije.

Narodna skupština Republike Srpske donijela je Zakon o obnovljivim izvorima energije i

efikasnoj kogeneraciji („Službeni glasnik Republike Srpske“, broj 39/13) i Zakon o izmjenama i

dopunama Zakona o obnovljivim izvorima energije i efikasnoj kogeneraciji („Službeni glasnik Republike Srpske“, broj 108/13), kojim je uredila oblast izgradnje malih hidroelektrana za

proizvodnju električne energije, te obavezala nadležne organe da uspostave vođenje registra projekata iz obnovljivih izvora i u efikasnoj kogeneraciji, s ciljem podsticanja izgradnje ovakvih

sistema i garantovanja otkupne cijene proizvedene električne energije iz obnovljivih izvora. Ministarstvo industrije, energetike i rudarstva Republike Srpske prema važećim zakonskim propisima (Zakonom o energetici („Službeni glasnik RS“, broj 49/09), Zakon o obnovljivim

izvorima energije i efikasnoj kogeneraciji („Službeni glasnik RS“, broj 39/13)) je propisalo da je

izgradnja malih hidroelektrana od opšteg interesa za Republiku Srpsku, kad je u pitanju proizvodnja i korišćenje obnovljivih izvora energije, naročito za slučaj kada se radi o malim

http://www.reers.ba/sites/default/files/Zakon_OIE_39_13.pdf

http://www.reers.ba/sites/default/files/Zakon_OIE_39_13.pdf

http://www.reers.ba/sites/default/files/Izmjene_Zakona_OIE_dec2013.pdf





domaćim privrednicima koji žele da izgrade energetsko postrojenje i ostvare pravo na podsticanje

proizvedene energije.

Prema prijedlogu izmjena i dopuna Prostornog plana Republike Srpske do 2025. godine

usvojenim na drugoj redovnoj sjednici Narodne skupštine Republike Srpske 18.02.2015. godine

Odlukom broj 2/1-021-214/14 („Službeni glasnik Republike Srpske“, broj 15/15) kao najvišim zvaničnim prostorno-planskim dokumentom, u dijelu Energetska infrastruktura i energetika, je

istaknuto da težište razvoja energetskog sektora u Republici Srpskoj treba da bude na domaćim, obnovljivim izvorima energije. Maksimalno iskoristiti hidroenergetski potencijal vodotokova u

Republici Srpskoj kroz izgradnju hidroelektrana gdje god se pokaže njihova opravdanost sa ekonomskog, ekološkog i socijalno-društvenog aspekta.

U ciljevima i koncepciji razvoja korišćenja obnovljivih energetskih izvora energije osnovni cilj

je:

(1) povećanje učešća energije iz obnovljivih energetskih izvora u ukupnom energetskom bilansu

Republike i

(2) proizvodnja opreme za korišćenje energije iz obnovljivih izvora.

Izgradnja malih hidroelektrana planirana je sa ciljem da se ubrza razvoj ruralnih područja, s obzirom na to da se najveći dio lokacija nalazi u tim oblastima. Ukupan hidroenergetski potencijal na svim slivovima u Republici Srpskoj procijenjen je na 341 MW, što odgovara proizvodnji oko 1.500 GWh/god.

Prednosti izgradnje malih hidroelektrana su: snabdijevanje stanovništva električnom energijom iz obnovljivog izvora, vodosnabdijevanje, uređenje vodotoka (uređenje bujica, sprečavanje nanosa...), navodnjavanje, sportski i privredni ribolov i uređivanje sportskihi rekreacionih zona. Izgradnja ove mini hidroelektrane predstavlja opšti interes u cilju poboljšanja snabdjevenosti električnom energijom i stabilnosti energetskog sistema na području opštine Kotor Varoš.

Ministarstvo za prostorno uređenje, građevinarstvo i ekologiju Republike Srpske, rješavajući po zahtjevu za prethodnu procjenu uticaja na životnu sredinu Investitora Aleksandar Aćimovac I Aleksandar Stanivuković, za izdavanje Rješenja o obavezi sprovođnja procjene uticaja na životnu sredinu za MHE “KRUŠEVO BRDO” na rijeci Vrbanja, opština Kotor Varoš, instalisane snage

249 kW, je donijelo Rješenje broj 15.04-96-51/16 od 24.06.2016. godine, da:

1. Investitori Aleksandar Aćimović i Aleksandar Stanivuković, nisu obavezni sprovoditi

procjenu uticaja, niti pribaviti Studiju uticaja na životnu sredinu za MHE “KRUŠEVO BRDO” na rijeci Vrbanji, instalisane snage 249 kW.

2. Nosilac projekta Aleksandar Aćimovac, Majevačka bb, Banja Luka i Aleksandar

Stanivuković, Davida Štrpca broj 13, Banja Luka su dužani pokrenuti postupak za

izdavanje ekološke dozvole u Ministarstvu za prostorno uređenje, građevinarstvo i ekologiju za postrojenje iz tačke 1. za aktivnost određenu ovim rješenjem i Lokacijskim uslovima, u skladu sa odredbama člana 85. Zakona o zaštiti životne sredine.

3. Dokazi uz zahtjev za izdavanje ekološke dozvole moraju biti usklađeni sa Stručnim mišljenjima Ministarstva zdravlja i socijalne zaštite, Republičkog zavoda za zaštitu kulturno-istorijskog i prirodnog nasljeđa kao i sa mišljenjima Opštine Kotor Varoš.



Odgovorno lice pogona i postrojenja, u skladu sa Zakonom o zaštiti životne sredine („Službeni glasnik Republike Srpske“, broj 71/12) i u skladu sa članom 12. Zakona o izmjenama i dopunama

Zakona o zaštiti životne sredine („Službeni glasnik RS“, broj 79/15) i na osnovu člana 2. stav e, Pravilnika o postrojenjima koja mogu biti izgrađena i puštena u rad samo ukoliko imaju ekološku dozvolu („Službeni glasnik Republike Srpske“, broj 124/12) dužno je da podnese zahtjev za izdavanje ekološke dozvole sa DOKAZIMA za predmetnu MHE “KRUŠEVO BRDO“,

instalisane snage 249 kW.

Ekološku dozvolu za navedeno postrojenje izdaje Ministarstvo za prostorno uređenje, građevinarstvo i ekologiju. S tim u vezi, investitori Aleksandar Aćimović i Aleksandar Stanivuković, su se obratili preduzeću „EKODOZVOLA“ d.o.o. Banja Luka, sa zahtjevom za

izradu DOKAZA za izdavanje ekološke dozvole.

Ministarstvo za prostorno uređenje, građevinarstvo i ekologiju Republike Srpske je,

preduzeću "EKODOZVOLA" d.o.o. Banja Luka, za obavljanje navedenih poslova, izdalo

Licencu broj 1 - E/07 od 23.12.2015. godine.

Osnovni podaci o investitoru:

Investitori Aleksandar Aćimovac, Aleksandar Stanivuković

Adrese investitora

Aleksandar Aćimovac, Majevačka bb, Banja Luka Aleksandar Stanivuković, Davida Štrpca broj 13, Banja Luka

Telefon, faks Aleksandar Aćimovac 065/513-097

Aleksandar Stanivuković 065/519-130

Objekat mala hidroelektrana „KRUŠEVO BRDO“, instalisane

snage 249 kW

Katastarska čestica k.č. 297, 1025, 1022 k.o. Kruševo Brdo 1 i k.č. 985 i 967 Kruševo Brdo 2



(A) OPIS POSTROJENJA I AKTIVNOSTI

Investitori Aleksandar Aćimovaci i Aleksandar Stanivuković iz Banje Luke, je na osnovu

Lokacijskih uslova, broj 04/3-364-11/16 od 21.07.2016. godine izdatih od strane Odjeljenja za

prostorno uređenje i stambeno komunalne poslove, Opština Kotor Varoš pokrenuo aktivnosti za

izgradnju male hidroelektrane „KRUŠEVO BRDO, opština Kotor Varoš, instalisane snage 249

kW. Ista će se nalaziti na rijeci Vrbanja, na zemljištu označenom kao k.č. 297, 1025, 1022 k.o. Kruševo Brdo 1 i k.č. 985 i 967 Kruševo Brdo 2, opština Kotor Varoš.

Sastavni dio lokacijskih uslova su:

Izvod iz Prostornog plana opštine Kotor Varoš 2011 – 2030 godine,

Stručno mišljenje i urbanističko-tehnički uslovi za izgradnju male hidroelektrane

„Kruševo Brdo“, na rijeci Vrbanji, instalisane snage 249 kW, opština Kotor Varoš, izrađeni od strane „AG PROJEKT“ d.o.o. Banja Luka, broj: 10-04/16 od aprila 2016.

godine,

Zapisnik o izvršenom uviđaju na licu mjesta od 10.04.2016. godine koji čini sastavni dio Stručno mišljenje i urbanističko-tehničkih uslova za izgradnju male hidroelektrane,

Mišljenje načelnika opštine, broj: 02-014-8/16 od 13.05.2016. godine,

Kopija katastarskog plana, izdata od Republičke uprave za geodetske i imovinsko pravne

poslove Banja Luka, Područne jedinice Kotor Varoš, za zemljišne parcele označene kao k.č. 967,985, k.o. Kruševo Brdo 2: 1022,1025,297, k.o. Kruševo Brdo 1,

Posjedovni listovi, izdati od Republičke uprave za geodetske i imovinsko pravne poslove

Banja Luka, Područne jedinice Kotor Varoš, broj 126/1, 405/0 i 31/0,22/0 i 29/0

Rješenje, Ministarstvo za prostorno uređenje, građevinarstvo i ekologiju Republike Srpske, broj: 15.04-96-51/16 od 24.06.2016. godine, kojim se utvrđuje da za predmetni

objekat investitor nije obavezan sprovoditi postupak procjene uticaja na životnu sredinu niti pribavljanja studije uticaja na životnu sredinu,

Zaključak, Javne ustanove “VODE SRPSKE” Bijeljina, broj: 01/3-BA.2-2653/16 od

25.02.2016. godine, kojim se daju vodne smjernice sa uslovima za izradu tehničke dokumentacije,

Saglasnost Komunalnog preduzeća „BOBAS“ a.d. Kotor Varoš, broj: 299/16-KB od

08.07.2016. godine,

Saglasnost na lokaciju MHE “RS” - MP a.d. Trebinje, ZP „Elektrokrajina“ a.d. Banja

Luka, broj: 299/16-KB od 08.07.2016. godine,

Saglasnost “M:tel” a.d. Banja Luka, broj: 1-05/01-1-1593-1/16 od 07.07.2016. godine.

Fotokpija ugovora o prodaji nekretina, OPU broj: 0248/216 od 22.02.2016. godine.

Fotokpija ugovora o prodaji nekretina, OPU broj: 2869/216 od 30.12.2016. godine.



Opis postrojenja

Osnovni elementi predmetne MHE su:

vodozahvata u koritu rijeke sa armirano - betonskom pregradom (prelivna brana),

tlačnog cjevovoda u dužini od 1 645 m, mašinska zgrada.

VODOZAHVAT

Vodozahvat, dimenzija oko 28 m x 28 m, biće lociran na parceli označenoj kao k.č. 985 i 967 Kruševo Brdo 2, 1025, i 1022 K.O. Kruševo Brdo 1. Na ovom mjestu je predviđeno da se zahvatanje vode vrši na vodotoku, bez velike brane i bez akumulacije vode (tirolski tip vodozahvata).

Na pregradnom mjestu vodozahvata, predviđena je izgradnja ispusta koji osigurava ekološki prihvatljiv protok. Važno je istaći da projektovani tip turbine u ovom sistemu, ne može da radi na malim vodama, što zasigurno i u tehničkom pogledu garantuje održivost biološkog minimuma.



CJEVOVOD

Cjevovod (ukupne dužine oko 1 645 m, profila DN 813 mm) predviđen je u okviru parcela

k.č. 985 i 967 Kruševo Brdo 2, 297,1025, i 1022 K.O. Kruševo Brdo 1 trasom postojećeg puta koji ide uz vodotok rijeke Vrbanja, u parceli puta, a djelimično i u samoj škarpi vodotoka, u zavisnosti od konfiguracije terena.

Trasa cjevovoda je u konstantnom padu, a ukupni pad od vodozahvata do mašinske zgrade je oko 42 m. Cjevovod će biti ukopan na dubini od 1,2 m, tako da neće biti vidljiv u prostoru, čime je isključena i mogućnost degradacije pejzažnih karakteristika ovog područja.

Legenda:

1. pregradni zid

2. riblja staza

3. preliv

4. gruba rešetka

5. taložnik

6. fina rešetka

7. tablasti zatvarač

8. kanal za ispiranje

9. cjevovod

10. krilni zid vodozahvata

Skica vodozahvatne građevine



MAŠINSKA ZGRADA

Mašinska zgrada nalaziće se oko 1645 m nizvodno od vodozahvata (na parceli k.č. 297, k.o. Kruševo Brdo 1). Obzirom da će ovaj objekat biti malih dimenzija (oko 9 m x 11 m +- 0.5 m) i

biće u nivou terena, spratnosti P, isti neće imati značajniji uticaj na pejzažne karakteristike ovog

lokaliteta.

Elektrana će biti u svemu projektovana prema načelima zaštite životne sredine. Vodozahvat neće stvarati akumulaciju, neće remetiti režim velikih voda, a omogući će i ispuštanje ekološki prihvatljivog protoka. Cjevovod će biti ukopan i praktično „nevidljiv“. Predviđena mašinska zgrada će se dobro uklapati u ambijent. Predmetnu MHE činiće sljedeći objekti: zahvatna građevina vodozahvat tirolskog tipa, derivacioni (talčni) cjevovod pod pritiskom i mašinska zgrada, koja će biti smještena na lijevoj obali vodotoka rijeke Vrbanja. Svaki od ovih sastavnih dijelova ima svoje tehničke i tehnološke osobine i veličine koje su date dalje u tekstu.

Osnovni tehnički podaci za predmetnu malu hidroelektranu su: - kota krune vodozahvata 667 m n.v.;

- kota mašinske zgrade 625 m.n.v.; - tip turbine – Frensis;

- bruto pad 42 m;

- instalisani proticaj 0,8 m3/s;

- instalisana snaga 249 kW;

- dužina derivacionog cjevovoda oko 1 645 m; - prečnik derivacionog cjevovoda Ø 813 mm. Navedeni tehnički podaci su dati okvirno.

Inženjersko-geološke karakteristike

Planimetrijski oblik opštine Kotor Varoš je izdužen, formiran u slivu rijeke Vrbanje, tako da je najveća dužina Opštine u pravcu Jugoistok-Sjeverozapad 47 km, dok širina varira od 5 – 18 km.

Geomorfologija Opštine karakteriše se prisustvom dinarskog pravca pružanja svih morfo-formi

sa izraženim bogatstvom i raznovrsnošću reljefnih oblika što predstavlja značajno ograničenje u prostornoj povezanosti cjelokupne teritorije. U morfometrijskom smislu na teritoriji Opštine mogu se izdvojiti slijedeće cjeline: riječne doline, odnosno ravni tereni i pribrežne padine do cca 5% nagiba u dolinama rijeke Vrbanje, Kruševice i Cvrcke; brežuljkasti tereni na nižim nadmorskim visinama sa površinama sa nagibom do 20% (livade i pašnjaci) i brdsko-planinski

tereni sa nagibom većim od 20% na višim nadmorskim visinama (preko 400 m.n.m.) Morfogenetski gledano moguće je izdvojiti aluvijalnu ravnicu Vrbanje u kojoj je smješteno gradsko jezgro Kotor Varoši, kao i specifične forme brdsko-planinskog i planinskog reljefa

(neusaglašene padine, uske potočne doline, izraženi nagibi i diseciranost reljefa, planinska uzvišenja sa visoravnima, kao i uzvišenja i vrhovi Uzlomca, Borja, Vlašića i Čemernice). U području razvoja dijabaz-rožne formacije odnosno rasprostranjenja rožnačkih formacija i

alteracija reljef karakterišu dijelom strme padine, uvale i grebeni. U nivou lokalnih erozionih bazisa, odnosno u podnožju padina česte su eroziono-akumulacione forme predstavljene sipare i

deluvije.

Neogeni sedimenti kotorvaroškog basena ispunjavaju jednu kotlinu koja se nalazi u slivu rijeke

Vrbanje a između ogranaka planina Uzlomac na sjeveru, Borja na istoku i Čemernice na jugu. Teren kotorvaroškog neogenog basena je valovit sa pinepleniziranim morfološkim oblicima. Prosječna nadmorska visina terena ovog basena, blago nagnutog ka sjeverozapadu je oko 400

m.n.m.



Klimatske karakteristike

Područje Opštine Kotor Varoš odlikuje se u predjelima do 700 m nadmorske visine umjereno-kontinentalnom klimom sa specifičnostima naglih promjena pod uticajem planinske

klime i klime panonskog bazena. Ostali dijelovi područja imaju planinsku klimu, koja predstavlja varijantu kontinentalne klime. Srednje mjesečne temperature kreću se od – 1,3° C (januar) do

20,2° C (juli, avgust) dok srednja godišnja temperatura iznosi 10,5° C. U sljedećoj tabeli dat je prikaz srednjih mjesečnih i godišnjih temperatura vazduha sa

Meteorološke stanice Kotor Varoš (226 m.n.m) u periodu 1971-1973. godine.

Od ostalih raspoloživih meteoroloških podataka, dobijenih od strane Republičkog hidrometeorološkog zavoda iz Banjaluke, bitno je naglasiti i podatke o mjesečnim količinama padavina. Prema ovom izvoru, Meteorološka stanica Kotor Varoš, koja je radila u periodu 1955-

1984. godine, je zabilježila sljedeće vrijednosti količina padavina u mm, i to: 1971. godine 834 mm; 1972. godine 1107 mm; 1973. godine 989 i 1974. godine 1357 mm.

God. M J E S E C I Prosj.

god. I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII

1971 0,9 1,5 3,1 12,0 16,3 17,9 20,7 20,5 12,9 8,7 5,2 1,2 10,1

1972 -0,8 4,3 7,9 11,6 15,6 18,6 20,0 17,9 12,9 8,4 6,0 0,7 10,3

1973 -0,4 2,1 3,7 8,2 16,7 18,3 20,1 18,5 16,1 9,4 3,7 0,9 9,8

1974 0,8 3,7 5,9 10,2 15,8 18,1 19,9 18,8 13,6 9,4 5,3 0,6 10,2

Tabela 1. Pregled prosječnih vrijednosti temperatura vazduha na Meteorološkoj stanici Kotor Varoš za period 1971-1974. godine

Prezentovane vrijednosti temperature vazduha pokazuju normalnu raspodjelu po mjesecima

sa izraženim maksimumom u ljetnim mjesecima (šesti, sedmi i osmi mjesec) i minimumom u zimskim mjesecima (dvanaesti, prvi i drugi mjesec).

Imajući u vidu činjenicu da organizovanih osmatranja klimatskih elemenata nema od

prestanka rada Meteorološke stanice (1984. godine) neophodno je inicirati aktivnosti na obnavljanju stanice i uspostavi neophodnih mjerenja i osmatranja.

Hidrološke karakteristike područja

Najznačajniji vodotok, koji većim dijelom svoga toka u dužini od 55 km (od 92,8 km ukupne dužine) protiče kroz teritoriju opštine Kotor Varoš je, rijeka Vrbanja. Izvorišna zona Vrbanje je u reonu Kruševa Brda. Visinska razlika izvor-ušće u rijeku Vrbas je 1297 m što daje prosječni pad oko 14%. Srednji godišnji protok na ušću u Vrbas je oko 16 m³/s a ukupni energetski potencijal je oko 40 MW (dovoljno za proizvodnju 310 GWh/god. električne energije). Površina sliva rijeke

Vrbanje je 285 km2 od koje većina pripada teritoriji opštine Kotor Varoš. Potrebno je naglasiti da

ne postoje kontinuirana hidrološka mjerenja proticaja i vodostoja rijeke na teritoriji opštine. Na osnovu podataka Sektora za hidrologiju Republičkog hidrometeorološkog zavoda postojala su mjerenja karakterističnih mjesečnih i godišnjih proticaja rijeke kao i godišnji pregled vodostaja na dva mjerna mjesta u Donjem Obodniku i Kotor Varošu. Mjerenja vodostaja vodomjernom letvom u Kotor Varošu obavljena su daleke 1924. godine i imaju istorijski značaj. Na osnovu ovih mjerenja minimalni vodostaj rijeke izmjeren je 17.02.1924. godine i iznosio je 28

centimetara, a najveći vodostaj je utvrđen 25.06.1924. godine u iznosu od 210 centimetara. Što se tiče mjerenja proticaja ona su obavljena u dva perioda, odnosno u periodu 1976. do 1977. godine



i od 1980. do 1987. godine na hidrološkoj stanici u Donjem Obodniku. U navedenim periodima ekstremne vrijednosti proticaja su: najmanji proticaj NQ= 0,44 m3/s, srednji proticaj SQ=7,65

m3/s i najveći proticaj, registrovan u 1981. godini VQ= 150 m3/s.

U svom gornjem toku rijeka Vrbanja prima veći broj pritoka koje formiraju dendritičnu hidrografsku mrežu, koja je u planu nepravilno razgranata i ukazuje na homogenost i izotropnost

površine reljefa. Posebna osobenost ovog dijela toka Vrbanje je veliki broj izvora i izvorišnih zona (većinom kontaktni izvori), koji formiraju kratke i povremene vodotoke, često bujičnog karaktera, sa izraženim erozionim dejstvom (linijska erozija). Pomenute izvorišne zone i izvori nastaju na kontaktu različitih jedinica jursko-krednog i krednog karbonatnog fliša (bankoviti i laporoviti krečnjaci sa laporima) i razlikuju se prema veličini isticanja. U najvećem broju ovi izvori imaju promjenljiv režim sa velikim kolebanjima, što ukazuje na njihovu zavisnost od padavinskih epizoda. Vrlo mali broj ovih izvora je kaptiran. Njihov broj kao i osnovni podaci

(položaj, tip izvora, izdašnost i osnovne karakteristike hemizma) nisu poznati. Zbog toga je

neophodno izraditi katastar svih izvora čitavog gornjeg toka Vrbanje kako bi se došlo do podataka o njihovom prostornom razmještaju, osnovnim podacima o režimu kao i uslovima korišćenja i njihove zaštite. Evidentna je postojanost hemijskog sastava ovih izvora kao i većine pritoka i samih voda rijeke Vrbanje. Kao posebno izražen način korišćenja pomenutih vodnih potencijala gornjeg toka Vrbanje može se naglasiti mogućnost izgradnje ribogojilišta (potencijalnost uzgoja potočne i kalifornijske pastrmke). Izražena osobenost gornjeg toka Vrbanje je ambijentalna vrijednost (ljepota prirodnog pejzaža, izražen biodiverzitet i relativna očuvanost biote) kao i postojanost hemijskog sastava vodotoka. U tom smislu treba napomenuti

izraženu vrijednost vodnih potencijala gornjeg toka Vrbanje, što bi se moglo vrednovati u smislu tretmana ovog dijela toka kao zaštićenog vodnog i prirodnog područja. Posebna osobenost ovog dijela toka Vrbanje je veliki broj izvora i izvorišnih zona (većinom kontaktni izvori), koji formiraju kratke i povremene vodotoke, često bujičnog karaktera, sa izraženim erozionim dejstvom (linijska erozija).



Lokacija MHE „KRUŠEVO BRDO“

Sl. Prikaz hidrološke mreže vodotoka Vrbanje iz Prostornog plana opštine Kotor Varoš



Uslovi za arhitektonsko oblikovanje objekta

Prilikom projektovanja i izvođenja, posebnu pažnju posvetiti oblikovanju i materijalizaciji objekta, koje treba izvesti od građevinskih materijala po izboru projektanta, koji su funkcionalno i estetski primjenjivi za datu namjenu. Kvalitet ugrađenih materijala mora biti u skladu sa odgovarajućim standardima i atestima.

Odnos prema objektima u okruženju

Neophodno je voditi računa o tome da se u toku izvođenja radova omoguće bezbjedonosni uslovi i nesmetano funkcionisanje okolnog prostora.

Građevinske linije

Građevinske linije su definisane kotama. Prilikom izrade tehničke dokumentacije, dozvoljena su minimalna odstupanja od definisanih

pozicija, a u skladu sa karakteristikama terena i specifičnom tehnologijom. To se posebno odnosi

na vodozahvatnu građevinu, imajući u vidu specifičnost objekta, koji je apsolutno uslovljen tehnološkim procesom. Dakle, precizni gabariti planiranih sadržaja će biti definisani tehničkom dokumentacijom.

Veličina i oblik parcele

Mašinska zgrada, koja bi bila locirana na k.č. 297, K.O. Kruševo Brdo 1.

Cjevovod, koji je planiran u dužini oko 1645m, išao bi trasom postojećeg puta, cjevovod

obuhvata k.č. 985, 967 Kruševo Brdo 2 i k.č. 297,1025, i 1022 K.O. Kruševo Brdo 1. Vodozahvat, koji bi bio lociran na k.č. 985, 967 Kruševo Brdo 2 i k.č. 297,1025, i 1022 K.O. Kruševo Brdo 1. Predmetna lokacija se nalazi na lokaciji za koju nije donesen ni jedan sprovedbeni dokument

prostornog uređenja.

Uslovi za zaštitu od požara

U procesu rada i eksploatacije, MHE „KRUŠEVO BRDO“ će kontinualno pratiti i pridržavati se svih mjera protivpožarne zaštite i zaštite na radu, a u slučaju bilo kakvih nepredviđenih incidenata obustaviti rad postrojenja i pristupiti eliminisanju uzroka, te inoviranju zaštite objekata. Neophodno je radi zaštite života i zdravlja radnika u svemu se pridržavati zaštitnih mjera u skladu sa: Zakonom o zaštiti na radu („Službeni glasnik Republike Srpske“, broj 01/08,

13/10), Zakonom o vodama („Službeni glasnik Republike Srpske”, broj 50/06, 92/09), Zakonom

o zaštiti od požara („Službeni glasnik Republike Srpske“, broj 71/12) i svim njegovim izmjenama

i dopunama, i u skladu sa svim drugim zakonima, pravilnicima, uredbama koji regulišu ovu oblast, a kojima se osigurava zaštita ljudi i sredstava. Obavezno je poštovati Zakon o zaštiti životne sredine („Službeni glasnik RS“, broj 71/12, 79/15).

Uslovi za zaštitu od elementarnih i nepogoda

Mjere zaštite od elementarnih nepogoda obuhvataju preventivne mjere kojima se sprečavaju nepogode ili ublažava njihovo dejstvo, mjere koje se podrazumijevaju u slučaju neposredne opasnosti od elementarne nepogode, mjere zaštite kad nastupe nepogode, kao i mjere ublažavanja i otklanjanja neposrednih posljedica. Pri projektovanju i eksploataciji objekta, potrebno je

predvidjeti sve neophodne uslove za zaštitu od elementarnih nepogoda.



Uslovi priključenja na komunalnu infrastrukturu

Saobraćaj

Mala hidroelektrana MHE „KRUŠEVO BRDO“ planirana je na rijeci Vrbanja, na zemljištu označenom kao k.č. 297, 1025, 1022 k.o. Kruševo Brdo 1 i k.č. 985 i 967 Kruševo Brdo 2,

opština Kotor Varoš.

Objektima na predmetnoj parceli se pristupa direktno sa seoskog puta..

Vodosnabdjevanje

Vodosnabdjevanje predmetnog objekta male hidroelektrana za sanitarne potrebe nije predviđeno, obzirom da je rad objekta potpuno automatizovan i osposobljen za rad bez posade.

Kanalizacija

U okruženju nema izgrađene kanalizacione mreže.

Elektroenergetika

U neposrednoj blizini lokacije je izgrađena nadzemna NN mreža. Svi objekti u okruženju imaju obezbijeđene priključke na istu.

Toplifikacija

U okruženju nema izgrađene toplifikacione mreže.

Telekomunikacije

U blizini lokacije je izgrađena TT mreža.



(B) OPIS OSNOVNIH I POMOĆNIH SIROVINA, OSTALIH SUPSTANCI I

ENERGIJE KOJA SE KORISTI ILI KOJU PROIZVODI POSTROJENJE

Osnovne i pomoćne sirovine koje koristi ili koje postrojenje proizvodi:

Voda

Voda je tečnost bez mirisa i ukusa koja je prisutna skoro svuda: u okeanima, morima, rijekama i

jezerima. Nalazi se u gasovitom stanju u oblacima, u zamrznutom stanju u glečerima ili u velikim

podzemnim bazenima ispod krečnjačkih stijena. Vodu neprestano koristi živi svijet koji bez nje

ne može da živi. Ljudsko tijelo čini 72 odsto vode, pri čemu ono stalno unosi i izbacuje nove

količine vode. Presudna je za metabolizam u organizmu, pošto omogućuje varenje i kasnije

rastvaranje hrane u ćelijama, ali i čišćenje ćelija od otpada. Kako bi zadovoljila svoje ogromne

potrebe za vodom, ljudska civilizacija vodu crpi ispod zemlje, iz rijeka, ili iz mora, a zatim je

putem vodovoda dovodi u gradove, do stanova i česmi. Sva voda, hemijski posmatrano sačinjena

je od molekula H2O, tj. od dva atoma vodonika (H) i jednog atoma kiseonika (O). Električne

karakteristike i prostorni izgled ovog molekula su zaista specifične, što određuju mnoge od dobro

poznatih osobina vode.

Zbog svojih prirodnih karakteristika koje se odnose na razvijen reljef, relativno bogatstvo

padavinama i dosta razvijenu hidrografsku mrežu, Republiku Srpsku svrstava u oblasti bogatije

hidroenergetskim potencijalom. Prema podacima prikazanim u „Strategiji razvoja elektroprivrede

Republike Srpske“ definisano je sljedeće: ukupan tehnički iskoristiv potencijal vodotoka u Republici Srpskoj, uključujući i granične

rijeke, iznosi 13505 GWh/god;

tehnički iskoristiv potencijal koji pripada RS iznosi 10027,5 GWh/god.;

iskorišćeni hidropotencijal RS je 2985,8 GWh/god i preostali neiskorišteni hidropotencijal RS je 7041,7 GWh/god.

Na osnovu iznesenih podataka može se zaključiti da iskorišćeni hidropotencijal u Republici

Srpskoj iznosi oko 30% raspoloživog potencijala. Najveći dio neiskorištenog potencijala pripada energetskim objektima snaga većih od 10 MW. Međutim, značajan je potencijal snage ispod 10 MW, tj. potencijal hidroenergetskih objekata koji imaju naziv „mini hidroelektrane”, i on iznosi

cca 1430 GWh.

Uopšteno, hidroelektrane su postrojenja za proizvodnju električne energije koje koriste snagu

vode. U hidroelektranama se kinetička i potencijalna energija vode pomoću lopatica u turbini transformiše u mehaničku energiju rotacije, da bi se zatim preko vratila u hidrogeneratoru pretvorila u električnu energiju. Ključni elemenat sistema je turbina, koja po konstrukciji može biti različitih tipova.

Električna energija

Električna energija je jedan od oblika energije koji se proizvodi djelovanjem elektromagnetskog

polja na naelektrisanje.

Pored ove, strogo fizičke, definicije postoji opšte prihvaćena definicija da je električna energija ono što se proizvodi u elektranama, prenosi dalekovodima i distribuira do potrošača, gde se

koristi za rad kućanskih aparata, kancelarijske opreme, industrijskih mašina i omogućava dovoljno energije kako za kućno tako i za komercijalno osvetljenje, grijanje, kuvanje i

industrijske procese.



(V) OPIS IZVORA EMISIJA IZ POSTROJENJA

Pod pojmom „emisija” podrazumjeva se direktno ili indirektno ispuštanje supstanci, otpadnih voda, zračenja, toplote, mirisa ili buke, koje proizvodi jedan ili više izvora u postrojenju, u vazduh, vodu ili zemljište. Uticaji na životnu sredinu, postrojenja MHE, se dijeli na dva dijela i to:

- tokom pripreme i izgradnje postrojenja i

- tokom rada prostrojenja.

Izvori emisije iz predmetnog postrojenja se mogu klasifikovati na sljedeći način prema mjestu emisije:

emisije u vazduh,

emisije u vodna tijela i zemljište, emisija buke,

emisija čvrstog otpada...

4.1. Uticaji na životnu sredinu tokom pripreme i izgradnje zahvata

Uticaji na zemljište i vode

Izgradnja građevine predstavlja trajnu prenamjenu zemljišta zbog izgradnje MHE,

pristupnih i manipulativnih saobraćajnica. Zbog smještaja objekta i ostale prateće logistike mora se preduzeti premještanje

površinskog plodnog sloja.

Tokom dopreme i otpreme materijala, građenja i montaže tj. korištenjem teretnih vozila i

građevinske mehanizacije, može doći do zagađenja zemljišta i podzemnih voda usljed

nekontrolisanog izlijevanja mašinskih ulja ili goriva. Veličina uticaja zavisi o količini istekle tekućine, a najčešći uzrok tome su neodržavana vozila i mehanizacija, te ljudska nepažnja.

Ukoliko se projektnom dokumentacijom ne riješi pitanje pratećih građevina (saobraćajnica, sabirnih kanala...) tako da koeficijent izgrađenosti ne pređe 0,4, ostvarit će

se uticaj na zauzimanje zemljišta veći od predviđenog. Nastajanje otpada

Tokom građenja objekata nastajat će različite vrste otpada (otpadna ulja, različita ambalaža, gvožđe, miješani metali, ostaci građevinskog materijala) koji će opteretiti

životnu sredinu, ukoliko se ne osigura pravilno upravljanje otpadom. Uticaji na vazduh

Tokom građenja i uklanjanja građevinskog otpada, do uticaja na vazduh može doći kao posljedica ispuštanja zagađujućih materija u vazduh iz vozila koja su Zakonom o zaštiti vazduha (“Službeni glasnik RS”, broj 124/11), definisana kao pokretni emisijski izvori.

U bližoj okolini zahvata, u pogledu uticaja na vazduh, najznačajnija može biti emisija prašine koja je dijelom posljedica građevinskih radova (čišćenje terena, iskopavanje,

nasipavanje i dr.), a dijelom nastaje dizanjem prašine s tla uslijed kretanja građevinskih mašina i vozila. Emisija prašine zbog građevinskih radova na lokaciji variraće iz dana u dan, zavisno od tipa i intenziteta građevinskih radova, te meteoroloških faktora.

Takođe, za vrijeme izvođenja radova će se javiti povećana emisija produkata

sagorijevanja gasova iz radnih mašina, velike zapremine motora koji će raditi više sati na dan u kontinuitetu.

Uticaji na vizualni identitet krajolika Izgradnjom poslovnog objekta, manipulativnih saobraćajnica i ostalih pratećih objekata,

doći će do promjene izgleda mikrolokacije u odnosu na sadašnje stanje.



Uticaji uslijed emisije buke

Na gradilištu objekta može doći do pojave buke i to iz dva izvora:

buka koju proizvodi oprema na gradilištu (buldozeri, rovokopači, mješalice za beton i sl.); buka koju proizvode transportna sredstva (kamioni-prikoličari, kiperi i sl.) prilikom

kretanja i istovara materijala.

4.2. Emisije u životnu sredinu tokom eksploatacije postrojenja

Emisija u vazduh

Emisija u vazduh je izbacivanje iz izvora u atmosferu produkata sagorijevanja motornih vozila

koja dolaze u krug predmetnog postrojenja prilikom obilaska postrojenja i zagađujuće materije koje se emituju u vazduh u gasovitom obliku i u obliku vodene pare. Dolazak vozila na lokaciju

rijetko će se dešavati.

Postrojenje nema akumulaciju pa samim tim ni potapanja okolnog zemljišta, te se ne očekuje ni promjena klime, jer se ne narušava okolina. Iz gore navedenog se vidi da se na lokaciji preduzeća u toku odvijanja procesa rada, ne očekuje povećana emisija aerozagađenja, tj. štetnih polutanata, obzirom da se radi o tehnologiji rada, koja

ne sadrži određene izvore aerozagađenja u ekološki značajnoj mjeri.

Emisija u vodna tijela i zemljište

Do smanjenja vodotoka rijeke Vrbanja dolaziće na dijelu toka gdje se voda usmjerava putem cjevovoda od vodozahvata do turbine (mašinske zgrade), ali će se obezbijediti ekološki prihvatljiv protok, koji se mora obezbijediti za normalan opstanak i razvoj biocenoza, odnosno

radi održavanja života akvatičnih zajednica. Ekološki prihvatljiv protok će se utvrđivati na osnovu hidroloških osobina vodnog tijela za karakteristične sezone, kao minimalni srednji

mjesečni protok devedesetpetpostotne obezbijeđenosti (95%) (Zakon o vodama, „Službeni glasnik RS“, broj 50/06).

Vremenjaci koji se ulivaju poslije vodozahvata, obezbeđuju dodatne količine vode u rječici. Kod odvijanja tehnološkog procesa rada javljaju se tehnološke i atmosferske otpadne vode.

Nezagađene tehnološke vode nastaju nakon izlaska vode iz turbine i one se odvodnom vadom

odvode u korito rijeke Vrbanje nizvodno od mašinske zgrade. Atmosferske vode se javljaju sa krovnih i manipulativnih površina odvode se u rijeku Vrbanja.

Kod zemljišta kao osnovnog prirodnog elementa, posebno treba istaći da zemljište kao složeni ekološki sistem reaguje na vrlo male promjene, u kom smislu dolazi i do degradacije njegovih

osnovnih karakteristika. Posebna činjenica nam nameće obavezu da se za svaki konkretan slučaj istraži veliki broj mogućih uticaja, koji se mogu sistematizovati u dvije osnovne grupe:

zagađenja zemljišta i degradacija zemljišta.

Na predmetnoj lokaciji, ne očekuje se zagađenje zemljišta. Negativnih uticaja na životnu okolinu MHE ovog tipa nemaju, jer samo postrojenje u toku rada nema nikakav tehnološki otpad značajan sa stanovišta ekologije.

Emisija buke

Najveći problem uticaja buke prilikom korištenja predmetnog postrojenja male hidroelektrane

potiče iz bučnih dijelova opreme postrojenja (turbina, generator, transformator), koja se može kretati do 70 dB(A), zavisno od proizvođača opreme. S obzirom, da se turbina nalazi ispod



mašinske zgrade, širenje buke van mašinske zgrade je zanemarivo. Generator i transformator

proizvode zanemarivu količinu buke.

Emisija nastanka i zbrinjavanja čvrstog otpada

Pri radu predmetnog objekta (postrojenja) neće biti negativnih uticaja na životnu okolinu, jer samo postrojenje u toku rada ne proizvodi nikakav čvrsti tehnološki otpad. U toku rada predviđeno je automatsko upravljanje predmetnom hidroelektranom (nema zaposlenog osoblja na lokaciji), nema dežuranja, pa nema ni komunalnog otpada. Nakon remonta i redovnih radova na održavanju hidroelektrane vršit će se prikupljanje, selektovanje i adekvatno konačno zbrinjavanje otpadnih ulja i čvrstog energetskog otpada. Sve otpadne materije koje je moguće reciklirati, sakupljaće se i predavati licenciranim firmama za upravljanje tim materijama. Konačno odlaganje otpada vršit će se na adekvatan način. Upravljanje otpadnim materijama vršit će se shodno propisima iz oblasti upravljanja otpadom. U skladu sa Pravilnik o kategoriji, ispitivanju i klasifikaciji otpada („Službeni glasnik Republike

Srpske”, broj 19/15).

Pojava incidenata

S obzirom, da je postrojenje projektovano prema savremenim principima, ne očekuju se incidenti većeg obima u smislu većeg uticaja na životnu sredinu i ugrožavanja zdravlja ljudi. Incidentne situacije male vjerovatnoće pojava za ovaj sistem objekata su procurivanja ulja iz

transformatora, iz sistema regulacije, sistema za podmazivanje ležajeva ili nekog goriva ili ulja iz

građevinskih mašina ili prevoznih sredstava.

Projektom pojedinih dijelova sistema hidroelektrane predviđene su mjere za smanjenje

vjerovatnoće nastanka incidenta, kao i mjere za smanjenje posljedica.

Opasnosti od procurivanja ulja iz transformatora i sistema regulacije i podmazivanja moraju se

isključiti i projektom predvidjeti izgradnja prijemnih tankvana, rezervoara za čisto i prerađeno

ulje.



(D) OPIS STANJA LOKACIJE NA KOJOJ SE POSTROJENJE NALAZI

Radi sagledavanja svih elemenata na lokaciji, izlaskom na teren je izvršen pregled sadržaja u okolini parcele, objekata, pregled dostavljene dokumentacije i razgovor sa Investitorom, na

osnovu čega su dobijeni značajni elementi potrebni za analizu izvedenih rješenja predmetnog postrojenja, sa stanovišta uticaja na životnu sredinu. Predmetna MHE „KRUŠEVO BRDO“ će se nalaziti na rijeci Vrbanja, Instalisane snage 249 kW,

u opštini Kotor Varoš, na zemljištu označenom kao k.č. 297, 1025, 1022 k.o. Kruševo Brdo 1 i k.č. 985 i 967 Kruševo Brdo 2, opština Kotor Varoš. Teren na lokaciji je u padu od planiranog vodozahvata do mašinske zgrade, s obzirom da se

lokacija nalazi uz vodotok rijeke Vrbanja. Visinska razlika između mašinske zgrade i vodozahvata je oko 42 m.

Predmetne parcele su djelimično izgrađene u pogledu infrastrukture. Na parcelama nema izgrađenih objekata. Parcelama se pristupa sa lokalnog puta. Susjedne parcele su izgrađene. Posmatrajući trasu cjevovoda od mašinske zgrade do vodozahvata, cjevovod će se polagati u trupu postojećeg puta, prilagođavajući se konfiguraciji terena. U blizini predmetne lokacije nema izgrađenih: zdravstvenih, stambenih, poslovnih, sportsko

rekreacionih, kulturnih, škola i dječijih vrtića. U blizini lokacije mašinske zgrade na cca 80 m je objekat mjesne pravoslavne crkve.

Predmetne lokacije na kojima je planirana izgradnja mini hidroelektrane „Kruševo Brdo“

Кота одо ах ата

Кота аш ке аде



FOTOGRAFIJE SA LOKACIJE

Lokacija mašinske zgrade

Crkva pored mašinske zgrade

Lokacija vodozahvata



(D) OPIS PRIRODE I KOLIČINE PREDVIĐENE EMISIJE IZ POSTROJENJA U SVE

DIJELOVE ŽIVOTNE SREDINE (VAZDUH, VODA, ZEMLJIŠTE) KAO I

IDENTIFIKACIJA ZNAČAJNIH UTICAJA NA ŽIVOTNU SREDINU

Pod pojmom „emisija” podrazumjeva se direktno ili indirektno ispuštanje supstanci, otpadnih

voda, zračenja, toplote, mirisa ili buke, koje proizvodi jedan ili više izvora u postrojenju, u vazduh, vodu ili zemljište. Uticaji na životnu sredinu, postrojenja MHE, se dijeli na dva dijela i to:

- tokom pripreme i izgradnje postrojenja i

- tokom rada prostrojenja.

Izvori emisije iz predmetnog postrojenja se mogu klasifikovati na sljedeći način prema mjestu emisije:

emisije u vazduh,

emisije u vodna tijela i zemljište, emisija buke,

emisija čvrstog otpada...

4.1. Uticaji na životnu sredinu tokom pripreme i izgradnje zahvata

Uticaji na zemljište i vode

Izgradnja građevine predstavlja trajnu prenamjenu zemljišta zbog izgradnje MHE,

pristupnih i manipulativnih saobraćajnica. Zbog smještaja objekta i ostale prateće logistike mora se preduzeti premještanje

površinskog plodnog sloja.

Tokom dopreme i otpreme materijala, građenja i montaže tj. korištenjem teretnih vozila i

građevinske mehanizacije, može doći do zagađenja zemljišta i podzemnih voda usljed

nekontrolisanog izlijevanja mašinskih ulja ili goriva. Veličina uticaja zavisi o količini istekle tekućine, a najčešći uzrok tome su neodržavana vozila i mehanizacija, te ljudska nepažnja.

Ukoliko se projektnom dokumentacijom ne riješi pitanje pratećih građevina (saobraćajnica, sabirnih kanala...) tako da koeficijent izgrađenosti ne pređe 0,4, ostvarit će

se uticaj na zauzimanje zemljišta veći od predviđenog. Nastajanje otpada

Tokom građenja objekata nastajat će različite vrste otpada (otpadna ulja, različita ambalaža, željezo, miješani metali, ostaci građevinskog materijala) koji će opteretiti životnu sredinu, ukoliko se ne osigura pravilno upravljanje otpadom.

Uticaji na vazduh Tokom građenja i uklanjanja građevinskog otpada, do uticaja na vazduh može doći kao

posljedica ispuštanja zagađujućih materija u vazduh iz vozila koja su Zakonom o zaštiti vazduha (“Službeni glasnik RS”, broj 124/11), definisana kao pokretni emisijski izvori.

U bližoj okolini zahvata, u pogledu uticaja na vazduh, najznačajnija može biti emisija prašine koja je dijelom posljedica građevinskih radova (čišćenje terena, iskopavanje, nasipavanje i dr.), a dijelom nastaje dizanjem prašine s tla uslijed kretanja građevinskih mašina i vozila. Emisija prašine zbog građevinskih radova na lokaciji variraće iz dana u dan, zavisno od tipa i intenziteta građevinskih radova, te meteoroloških faktora.

Takođe, za vrijeme izvođenja radova će se javiti povećana emisija produkata

sagorijevanja gasova iz radnih mašina, velike zapremine motora koji će raditi više sati na dan u kontinuitetu.



Uticaji na vizualni identitet krajolika Izgradnjom poslovnog objekta, manipulativnih saobraćajnica i ostalih pratećih objekata,

doći će do promjene izgleda mikrolokacije u odnosu na sadašnje stanje.

Uticaji uslijed emisije buke

Na gradilištu objekta može doći do pojave buke i to iz dva izvora:

buka koju proizvodi oprema na gradilištu (buldožeri, rovokopači, mješalice za beton i sl.); buka koju proizvode transportna sredstva (kamioni-prikoličari, kiperi i sl.) prilikom

kretanja i istovara materijala.

4.2. Emisije u životnu sredinu tokom eksploatacije postrojenja

Emisija u vazduh

Emisija u vazduh je izbacivanje iz izvora u atmosferu produkata sagorijevanja motornih vozila

koja dolaze u krug MHE prilikom obilaska postrojenja i zagađujuće materije koje se emituju u vazduh u gasovitom obliku i u obliku vodene pare. Dolazak vozila na lokaciju rijetko će se

dešavati.

Postrojenje nema akumulaciju pa samim tim ni potapanja okolnog zemljišta, te se ne očekuje ni promjena klime, jer se ne narušava okolina. Iz gore navedenog se vidi da se na lokaciji u toku odvijanja procesa rada, ne očekuje povećana emisija aerozagađenja, tj. štetnih polutanata, obzirom da se radi o tehnologiji rada, koja ne sadrži određene izvore aerozagađenja u ekološki značajnoj mjeri.

Emisija u vodna tijela i zemljište

Do smanjenja vodotoka rijeke Vrbanja dolaziće na dijelu toka gdje se voda usmjerava putem cjevovoda od vodozahvata do turbine (mašinske zgrade), ali će se obezbijediti ekološki prihvatljiv protok, koji se mora obezbijediti za normalan opstanak i razvoj biocenoza, odnosno

radi održavanja života akvatičnih zajednica. Ekološki prihvatljiv protok će se utvrđivati na osnovu hidroloških osobina vodnog tijela za karakteristične sezone, kao minimalni srednji mjesečni protok devedesetpetpostotne obezbijeđenosti (95%) (Zakon o vodama, „Službeni glasnik RS“, broj 50/06).

Vremenjaci koji se ulivaju poslije vodozahvata, obezbeđuju dodatne količine vode u rječici. Kod odvijanja tehnološkog procesa rada javljaju se tehnološke i atmosferske otpadne vode.

Nezagađene tehnološke vode nastaju nakon izlaska vode iz turbine i one se odvodnom vadom odvode u korito rijeke Vrbanja nizvodno od mašinske zgrade. Atmosferske vode se javljaju sa krovnih i manipulativnih površina i odvode se u rijeku Vrbanja.

Kod zemljišta kao osnovnog prirodnog elementa, posebno treba istaći da zemljište kao složeni ekološki sistem reaguje na vrlo male promjene, u kom smislu dolazi i do degradacije njegovih

osnovnih karakteristika. Posebna činjenica nam nameće obavezu da se za svaki konkretan slučaj istraži veliki broj mogućih uticaja, koji se mogu sistematizovati u dvije osnovne grupe:

zagađenja zemljišta i degradacija zemljišta.

Na predmetnoj lokaciji, ne očekuje se zagađenje zemljišta. Negativnih uticaja na životnu okolinu MHE ovog tipa nemaju, jer samo postrojenje u toku rada nema nikakav tehnološki otpad značajan sa stanovišta ekologije.



Emisija buke

Najveći problem uticaja buke prilikom korištenja predmetnog postrojenja male hidroelektrane potiče iz bučnih dijelova opreme postrojenja (turbina, generator, transformator), koja se može kretati do 70 dB(A), zavisno od proizvođača opreme. S obzirom, da se turbina nalazi ispod

mašinske zgrade, širenje buke van mašinske zgrade je zanemarivo. Generator i transformator

proizvode zanemarivu količinu buke.

Emisija nastanka i zbrinjavanja čvrstog otpada

Pri radu predmetnog objekta (postrojenja) neće biti negativnih uticaja na životnu okolinu, jer samo postrojenje u toku rada ne proizvodi nikakav čvrsti tehnološki otpad. U toku rada predviđeno je automatsko upravljanje predmetnom hidroelektranom (nema zaposlenog osoblja na lokaciji), nema dežuranja, pa nema ni komunalnog otpada.

Nakon remonta i redovnih radova na održavanju hidroelektrane vršit će se prikupljanje, selektovanje i adekvatno konačno zbrinjavanje otpadnih ulja i čvrstog energetskog otpada. Sve otpadne materije koje je moguće reciklirati, sakupljaće se i predavati licenciranim firmama za upravljanje tim materijama. Konačno odlaganje otpada vršit će se na adekvatan način. Upravljanje otpadnim materijama vršit će se shodno propisima iz oblasti upravljanja otpadom. U skladu sa Pravilnik o kategoriji, ispitivanju i klasifikaciji otpada („Službeni glasnik Republike

Srpske”, broj 19/15). tokom izgradnje i eksploatacije predmetnog postrojenja na predmetnoj

lokaciji se javljaju sljedeće vrste otpada, koje su date u tabelama 3 i 4.

Tabela 3. - Kategorije otpada koje se javljaju na predmetnoj lokaciji tokom izgradnje postrojenja

ŠIFRA NAZIV OTPADA

08 01 Otpadi od proizvodnje, formulacije, snabdijevanja i upotrebe i uklanjanja boja

i lakova

08 01 11* otpadna boja i lak koji sadrže organske rastvarače i druge opasne

supstance

08 01 12 otpadna boja i lak drugačiji od onih navedenih u 08 01 11

08 01 99 otpadi koji nisu drugačije specifikovani 13 01 Otpadna hidraulična ulja

13 01 11* sintetička hidraulična ulja

13 02 Otpadna motorna ulja, ulja za mjenjače i podmazivanje

13 02 06* sintetička motorna ulja, ulja za mjenjače i podmazivanje

13 02 08* ostala motorna ulja, ulja za mjenjače i podmazivanje

13 07 Otpadi od tehničkih goriva

13 07 01* pogonska goriva i dizel

13 07 02* benzin

15 01 Ambalaža (uključujući posebno sakupljenu ambalažu u komunalnom otpadu) 15 01 06 miješana ambalaža

15 01 10* amabalaža koja sadrži ostatke opasnih supstanci ili je kontaminirana opasnim supstancama

15 01 11* metalna ambalaža koja sadrži opasan čvrst porozni matriks, uključujući i prazne boce pod pritiskom

15 02 Apsorbenti, materijali za filtere, krpe za brisanje i zaštitna odjeća

15 02 02* apsorbenti, materijali za filtere (uključujući filtere za ulje koji nisu drugačije specifikovani), krpe za brisanje, zaštitna odjeća, koji su kontaminirani opasnim



supstancama.

15 02 03 apsorbenti, materijali za filtere, krpe za brisanje, zaštitna odjeća, koja je drugačija od 15 02 02

17 01 Beton, cigla, pločice i keramika

17 01 01 beton

17 01 02 cigle

17 01 03 pločice i keramike

17 04 Metali i njihove legure

17 04 03 gvožđe i čelik

17 04 07 miješani metali 17 04 11 kablovi drugačiji od onih navedenih u 17 04 10

17 05 Zemlja, kamen i muljeviti otpad iskopan bagerom

17 05 03* zemlja i kamen koji sadrže opasne supstance

17 05 04 zemlja i kamen drugačiji od onih navedenih u 17 05 03 17 05 05* muljeviti otpad iskopan bagerom koji sadrži opasne supstance

17 05 06 muljeviti otpad iskopan bagerom drugačiji drugačiji od onog navedenog u 17 05 05

20 Opštinski otpadi (kućni otpad i slični komercijalni i industrijski otpadi),

uključujući odvojeno sakupljene frakcije

20 01 01 papir i karton

20 01 02 staklo

20 01 08 biorazgradivi kuhinjski i otpad iz restorana

20 01 38 drvo drugačije od onog navedenog u 20 01 37

20 01 39 plastika

20 01 40 metali

20 01 99 ostale frakcije koje nisu drugačije specificirane

20 03 01 miješani komunalni otpad

NAPOMENA: Vrste otpada označene zvjezdicom (*) označavaju vrste opasnog otpada koji moraju

zbrinjavati ovlaštena lica za zbrinjavanje opasnog otpada.

Tabela 4.- Kategorije otpada koje se javljaju na predmetnoj lokaciji tokom eksploatacije postrojenja

ŠIFRA NAZIV OTPADA

13 01 Otpadna hidraulična ulja

13 01 11* sintetička hidraulična ulja

13 02 Otpadna motorna ulja, ulja za mjenjače i podmazivanje

13 02 06* sintetička motorna ulja, ulja za mjenjače i podmazivanje

13 02 08* ostala motorna ulja, ulja za mjenjače i podmazivanje

13 07 Otpadi od tehničkih goriva

13 07 01* pogonska goriva i dizel

13 07 02* benzin

15 01 Ambalaža (uključujući posebno sakupljenu ambalažu u komunalnom otpadu) 15 01 06 miješana ambalaža

15 01 10* amabalaža koja sadrži ostatke opasnih supstanci ili je kontaminirana opasnim supstancama

15 01 11* metalna ambalaža koja sadrži opasan čvrst porozni matriks, uključujući i prazne boce pod pritiskom

15 02 Apsorbenti, materijali za filtere, krpe za brisanje i zaštitna odjeća

15 02 02*

apsorbenti, materijali za filtere (uključujući filtere za ulje koji nisu drugačije specifikovani), krpe za brisanje, zaštitna odjeća, koji su kontaminirani opasnim supstancama.

15 02 03 apsorbenti, materijali za filtere, krpe za brisanje, zaštitna odjeća, koja je



drugačija od 15 02 02

20 03 Ostali opštinski otpad

20 03 99 opštinski otpadi koji nisu drugačije specifikovani NAPOMENA: Vrste otpada označene zvjezdicom (

*) označavaju vrste opasnog otpada koji moraju

zbrinjavati ovlaštena lica za zbrinjavanje opasnog otpada.

Za pravilno upravljanje otpadom mora se donijeti Plan za upravljanje otpadom u skladu sa

Zakonom o upravljanju otpadom („Službeni glasnik Republike Srpske”, broj 111/13) i

Pravilnikom o načinu skladištenja, pakovanja i obilježavanja opasnog otpada („Službeni glasnik Republike Srpske“, broj 49/15).

Pojava incidenata

S obzirom, da je postrojenje projektovano prema savremenim principima, ne očekuju se incidenti većeg obima u smislu većeg uticaja na životnu sredinu i ugrožavanja zdravlja ljudi. Incidentne situacije male vjerovatnoće pojava za ovaj sistem objekata su procurivanja ulja iz

transformatora, iz sistema regulacije, sistema za podmazivanje ležajeva ili nekog goriva ili ulja iz

građevinskih mašina ili prevoznih sredstava.

Projektom pojedinih dijelova sistema hidroelektrane predviđene su mjere za smanjenje

vjerovatnoće nastanka incidenta, kao i mjere za smanjenje posljedica.

Opasnosti od procurivanja ulja iz transformatora i sistema regulacije i podmazivanja moraju se

isključiti i projektom predvidjeti izgradnja prijemnih tankvana, rezervoara za čisto i prerađeno

ulje.



(Đ) OPIS PREDLOŽENIH MJERA, TEHNOLOGIJA I DRUGIH TEHNIKA ZA

SPREČAVANjE ILI, UKOLIKO JE TO MOGUĆE, SMANJENJE EMISIJE IZ

POSTROJENJA

U toku razmatranja i odlučivanja po zahtjevu za Prethodnu procjenu uticaja na životnu sredinu, Ministarstvo za prostorno uređenje, građevinarstvo i ekologiju je u skladu sa članom 65. Zakona o zaštiti životne sredine dostavilo zahtjev sa dokumentacijom na mišljenje Ministarstvu zdravlja i socijalne zaštite, Ministarstvu poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede, Republičkom zavodu za zaštitu kulturno-istorijskog i prirodnog nasljeđa, kao i Opštini Kotor Varoš, koja su dostavili

svoja mišljenja:

Ministarstvo zdravlja i socijalne zaštite u svom mišljenju broj 11/08-012-228/16 od 31.05.2016.

godine, navodi da se iz dostavljene Prethodne procjene za predmetni objekat se uočava da je predlagač prethodne studije rizika i posljedice po zdravlje dobro opisano. Uticaj narušenih primarnih i ekoloških standarda vremenom se mogu negativno odraziti na javno zdravlje i u

epidemiološkoj slici stanovništva, zbog čega se prema zakonskoj regulativi u izradi Dokaza uz zahtjev za izdavanja ekološke dozvole veća pažnja treba posvetiti:

sveobuhvatnoj procjeni potencijalnih rizika po segmentima životne sredine (fizičkim,

hemijskim i biološkim opasnostima) koji se mogu registrovati za ovaj objekat na svim kritičnim kontrolnim tačkama, a koje će izrađivač studije detaljnije razraditi,

kontroli i nadzoru nad trenutnim („nultno“) stanjem životne sredine zahtjeva da se urade

prethodna mjerenja i kasnije dopunjavaju, provjeravaju i upređuju sa izmjernim parametrima monitoringa vazduha, vodotoka, podzemnih voda i izvorišta voda za piće,

evaluaciji efekata koja će se odnositi na dugoročnu izmjenjenost stanja u životnoj sredini i načinu izvještavanja nadležnih organa za javno zdravlje.

Sa javnozdravstvenog aspekta za opasnosti, principi prevencije i predostrožnosti koji su navedeni u studiji treba dopuniti sa podacima:

radi se o objektu koji je potencijalni zagađivač koji može uzrokovati ekološku katastrofu (npr. usljed curenja mineralnih ulja iz turbina) i stoga je monitoring površinske vode na kojoj je mini hitroelektrana neophodan i iz razloga što se samo na osnovu njega izvode zaključci i sukcesivno izmijeniti sadržaj ekološke dozvole i obavezne parametre

monitoringa evidentirati promjene tokom gradnje objekta i kasnije tokom eksploatacije, te

upoređivati sa osnovnim stanjem kroz monitoring; za klimatske promjene posljednje dekade (temperaturne promjene, vodeni talog, ruža

vjetrova, sušni period) za predmetno područje; sekundarni prolongirani uticaj će se odraziti na povećanje nivoa registrovanog stepena

nejonizujućih zračenja (elektormagnetno zračenje), izmjene klime kraja, nestašicu ili preusmjeravanje vode i namjene zemljišta zbog čega bioakumilacija štetnih materija u životnoj sredini treba biti registrovana i praćen trend izmjena koji se samo na osnovu izvršenih ispitivanja može utvrditi;

u Dokazima uz zahtjev za izdavanje ekološke dozvole treba se dati prijedlog isplaniranih

frekvencija ispitivanja parametara radi utvrđivanja „nultog“ stanja kvaliteta vode prema

Uredbi o kvalifikaciji voda i kategorizaciji vodotoka u RS i Zakonu o vodama („Službeni glasnik Republike Srpske“, broj 50/06), te kako će se kontrolisati parametri kvaliteta

vode;

za obavještavanje stanovništva postavljanjem pisanih zabrana o upotrebi površinske vode rijeke;



promjene u vezi sa prebacivanjem ili gubitkom dijela vode, ribljeg fonda, flore i faune;

navesti Plan upravljanja otpadom tokom perioda gradnje, koncesije i po prestanku rada

objekta u skladu sa procjennjenim količinama kategorisanih vrsta otpadnih materija i rizicima;

sanitarne otpadne vode odlagati u septičke jame sa pražnjenjem na šest mjeseci u skladu sa zakonskim regulativom

u slučaju da voda u sanitarnim čvorovima nije higijenski ispravna u skladu sa zakonskim regulativom, obavezno mora stajati natpis „Voda nije za piće“, a zaposlenima obezbijediti

higijenski ispravnu vodu za piće ; razraditi scenarije za potencijalna vanredna stanja (ljudski faktor, elementarne nepogode

manjih i većih razmjera) i predložiti mjere smanjenja negativnih posljedica po životnu sredinu i zdravlje stanovništva koji moraju biti komplementarni sa opštinskim planovima za elementarne nepogode i sprječavanje razornih posljedica po stanovništvo i zajednicu uopšte;

razraditi poseban plan vertikalne i horizontalne odgovornosti u slučaju nastanka bilo koje vrste akcidenta i predložiti mjere prevencije.

Ministarstvo poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede nije dostavilo mišljenje na predmetni elaborate i ako im je zahtjev sa dokumentacijom uredno dostavljen 19.05.2016. godine.

Republički zavod za zaštitu kulturno-istorijskog i prirodnog nasljeđa u svom mišljenju broj 07/1.20,30-625-358/16 od 22.06.2016. godine, navodi na osnovu pregleda ponuđene dokumentacije da se predmetna MHE ne nalazi u prostoru planiranom za zaštitu.

Opština Kotor Varoš, Odjeljenje za prostorno uređenje i stambeno –komunalne poslove u svom

mišljenju broj 04-9/370-65/16 od 20.06.2016. godine, dalo je pozitivno mišljenje za izgradnju MHE „KRUŠEVO BRDO“ na rijeci Vrbanja.



U vezi Vašeg zahtjeva za mišljenje za prethodnu procjenu uticaja na životnu sredinu za projekat izgradnje MHE „KRUŠEVO BRDO“ na rijeci Vrbanja, opština Kotor Varoš sa dokumentacijom u prilogu, obavještavamo vas sljedeće:

u okviru Studije o uticaju na životnu sredinu izgradnje i eksploatacije ovog energetskog kompleksa na vodotoku rijeke Vrbanje, istražena je cjelokupna problematika uticaja na životnu sredinu i analizirana u okviru nekoliko posebnih cjelina kroz koje su obuhvaćene osnove za istraživanje, opisivanje i vrednovanje postojećeg stanja, kompleksna analiza uticaja i neophodne mjere zaštite.

nakon provedenog studijskog istraživanja cjelokupne problematike uticaja na životnu sredinu projekta izgradnje i eksploatacije energetskog kompleksa MHE „Kruševo Brdo“,

moguće je donijeti generalni zaključak da su uticaji MHE „Kruševo Brdo“,“ značajni i trajni, posebno zbog toga što će zajedno sa ostalim MHE veliki dio vodotoka rijekeVrbanje biti na biološkom minimumu, ali i da se specificiranim mjerama mogu dovesti u prihvatljive granice, pa se može konstatovati da se realizacijom predmetnog projekta mogu obezbijediti potrebni uslovi za zaštitu životne sredine uz maksimalno odgovorno ponašanje investitora, provođenjem svih mjera zaštite definisanim ovom Studijom i realizacijom propisanog monitoringa.

projekat izgradnje i eksploatacije MHE „Kruševo Brdo“, uz poštovanje svih predloženih mjera zaštite životne sredine definisanih u okviru Studije uticaja, prilikom izvođenja građevinskih radova, kao i prilikom korištenja objekta, svešće negativne uticaje u smislu uticaja na životnu sredinu na prihvatljiv nivo, tako da se može konstatovati da je predmetni projekat bezbjedan u smislu uticaja na životnu sredinu.

S tim u vezi, dajemo pozitivno mišljenje uz poštovanje naprijed navedenih činjenica.

Opšti uslovi za zaštitu životne sredine:

Preduzeće je dužno da tokom rada i prestanka rada predmetnog postrojenja, ispuni opšte uslove zaštite životne sredine, tako da:

Ne ugrožava niti ometa zdravlje ljudi i ne predstavlja nesnosnu/pretjeranu smetnju za ljude koji žive na području uticaja postrojenja ili za okolinu zbog emisija: supstanci, buke, mirisa, vibracija i toplote ili saobraćaja iz postrojenja ili prema postrojenju;

Obavezno vrši redovne periodične preglede uslova radne sredine i kontrolu primjene mjeran za zaštitu radne i životne sredine.

Proizvodni prostor u koji se smještaju sve mašine, uređaji i transportni sistemi za tehnološki proces, moraju imati pod obrađen tako, da omogućava normalnu postavku tehnologije. Pri obradi poda, treba voditi računa o sljedećim njegovim karakteristikama: nosivost, horizontalna nivelacija i završna obrada. Nosivost poda se definiše opterećenjem koje mašine vrše na tlo, bilo sopstvenom težinom, bilo udarima i vibracijama koje nastaju pri radu turbine i generatora.

Sva predviđena mašinska oprema i instalacije moraju odgovarati važećim JUS-

standardima i normama kvaliteta. Sva ugrađena oprema i instalacije mora biti zaštićena odgovarajućim premazima, te ispitana probama na odgovarajući pritisak i nepropusnost izolacije.

Se preduzimaju neophodne mjere za sprečavanje nesreća i ograničavanje njihovih posljedica.



Preduzmu sve odgovarajuće preventivne mjere tako da se spriječi zagađenje. Se energetski i prirodni resursi efikasno koriste.

Preduzmu neophodne mjere za sprečavanje nesreća/incidenata i ograničavanje njihovih

posljedica.

Preduzmu neophodne mjere nakon prestanka rada postrojenja da bi se izbjegao bilo kakav

rizik od zagađenja i da bi se lokacija na kojoj se postrojenje nalazi vratilo u zadovoljavajuće stanje, što znači da su ispunjeni svi standardi kvaliteta životne sredine

koji su bitni za lokaciju poslovnog objekta, naročito oni koji se tiču zaštite zemljišta i vode.

Radi sprečavanja pristupa neovlašćenim licima postrojenju MHE postaviti zaštitnu ogradu sa kapijom koja se zaključava i tablama na kojima je jasno napisano upozorenje o opasnosti koja postoji u blizini postrojenja, održavati u ispravnom stanju.

Pridržavanje svih mjera za sprečavanje, smanjivanje, ublažavanje ili sanaciju štetnih

uticaja u toku izgradnje i eksploatacije propisanih Prethodnom studijom uticaja na životnu sredinu.

Mjere prevencije za svođenje upotrebe sirovine, vode i energije na minimum:

Prilikom nabavke opreme za rad vršiti odabir opreme kojom će se osigurati: optimalna

potrošnja sirovina i energije, minimalan nivo emisija i olakšati pravilan rad i održavanje.

Vršiti redovan remont i održavanje opreme na lokaciji poslovnog objekta.

Mjere smanjenja emisija u vazduh tokom građenja postrojenja:

Kod organizovanja gradilišta i izvođenja radova u toku izgradnje koristiti savremenu praksu i sredstva te predvidjeti korištenje uređaja, vozila i postrojenja koja su, prema evropskim standardima, klasifikovana u kategoriju sa minimalnim uticajem na okolinu.

Potreba da se obezbijedi kontinuitet procesa izgradnje, uslovljava najčešće skladištenje znatnih količina agregata na deponijama. Ove deponije su najčešće izvor difuznog zagađenja prašinom, budući da najsitnije frakcije bivaju nošene vazdušnim strujanjima. Uređenje deponije i održavanje optimalne vlažnosti agregata predstavljaju osnovni preduslov za eliminisanje ovih efekata.

Neminovna posljedica izvođenja građevinskih radova (iskop, utovar i istovar materijala) je i disperzija lebdećih čestica i zagađenje vazduha sa njima, pa je potrebno da se tokom

izvođenja tih radova primjenjuju sve mjere neophodne da bi disperzija lebdećih čestica u vazduhu bila što manja.

Prilikom utovara iskopanog materijala u sušnom periodu potrebno je kvašenje da bi se postigla njegova vlažnost od 6% i izdvajanje prašine svelo na minimum.

Zbog zaštite od prašine pri transportu kamionima primjeniti postupak orošavanja vodom. Pristupne i druge gradilišne puteve potrebno je redovno održavati i kvasiti vodom i to

2 do 4 puta u toku dana ukoliko je podloga zemljana sa habajućim slojem pijeska. Takođe pri izgradnji pristupnih puteva voditi računa o tome da se što je moguće manje naruši izgled okoline.

Prilikom izgradnje postrojenja nije predviđeno miniranje, a ukoliko se ukaže potreba za

tim, primjeniti propise koji su predviđeni za ovu vrstu radova.

Mjere smanjenja emisija u vazduh tokom korišćenja postrojenja:

U toku eksploatacije predmetnog postrojenja nisu potrebe mjere zaštite vazduha, jer je



tehnološki proces proizvodnje električne energije takav da nema uticaja na vazduh.

Mjere smanjenja negativnog uticaja na vode i zemljište tokom građenja postrojenja:

Nije dozvoljeno izvođenje radova kojim bi se remetio ili mijenjao pravac vodotoka, kao ni radovi na regulaciji riječnog korita bez prethodne saglasnosti nadležnih institucija.

Kvalitet vode po izlasku iz hidrocentrale treba biti bar istog kvaliteta vode koji se u nju

upušta. Praćenje parametara kvaliteta vode automatskom mjernom opremom na lokaciji

vodozahvata i mašinske zgrade. Za građevinske radnike, na lokaciji obezbjediti pokretne prenosne ekološke sanitarne

nužnike, koje treba u saradnji sa najbližom komunalnom službom redovno održavati i prazniti.

Na gradilištima i za transport opreme i materijala isključivo koristiti tehnički ispravnu mehanizaciju i prevozna sredstva.

Zabranjena je distribucija goriva na predmetnom lokalitetu, zbog mogućnosti zagađenja životne sredine.

Na predmetnoj lokaciji potrebno je postaviti posudu za adsorbens (piljevina, pijesak,

ekopor) u slučaju prosipanja nafte i naftinih derivata. Otpad nastao upijanjem nafte i naftinih derivata posebno odlagati i tretirati kao opasan otpad u dogovoru sa nadležnom službom.

Uspostaviti sistem adekvatnog upravljanja otpadnim vodama već u fazi organizacije

gradilišta tako da se prilazne saobraćajnice i manipulativne površine izgrade tako da bude obezbijeđen odvod površinskih voda i prilagođena predviđenoj frekvenciji i teretu transportnih vozila koji će se kretati na navedenoj lokaciji.

Dobrom organizacijom i nadzorom minimizirati mogućnost incidentnog zagađenja vode zbog nemarnosti osoblja.

Višak materijala nakon izgradnje predmetnog postrojenja, ne smije se istresati u vodotok. Površine na lokaciji redovno čistiti i održavati urednim. Pranje i održavanje radne mehanizacije ne obavljati na predmetnoj lokaciji. Obavezno se pridržavati smjernica (provođenje mjera upravljanja vodnog resursa) i

uslova koji su dati u vodoprivrednoj saglasnosti - dozvoli.

Pravilno odlaganje komunalnog otpada (u zatvorene kante) do preuzimanja od strane

nadležne komunalne službe. Zaštititi površine osjetljive na eroziju sredstvima stabilizacije koja sprečavaju eroziju i

nanošenje erodiranog materijala u vodotok. Ovo se odnosi prije svega na obale potoka na kojima će se izvoditi najveći obim građevinskih radova.

U slučaju pojave erozivnih procesa poduzeti hitne mjere stabilizacije tla. Sav materijal od iskopa koji neće biti upotrebljen u toku građevinskih aktivnosti mora biti

deponiran na za to predviđenim lokacijama i zaštićenim od pojave erozije. Preduzimati aktivnosti u cilju zaštite postojeće vegetacije. Postojeću vegetaciju treba

maksimalno sačuvati. Kvalitetnija zemlja iz iskopa se može koristiti za rekultivaciju okolnog zemljišta i nasipa

tako da se sav materijal od iskopa koji neće biti upotrebljen u toku građevinskih aktivnosti deponuje na za to predviđenim lokacijama i zaštiti od erozije.

Izbjegavati degradaciju tla izvan projektom definisanog prostora, te zasjecanje nagiba,

uzimanje građevinskog materijala iz padina podložnih klizanju uz primjenu najbolje raspoložive tehnologije i inženjerske tehnike.



Mjere smanjenja negativnog uticaja na vode i zemljište tokom upotrebe postrojenja

Zagađenja voda i zemljišta u toku normalnog rada i ispravnosti uređaja hidroelektrane ne bi

trebalo biti, ali da bi se to postiglo moraju se ispoštovati sljedeće mjere zaštite vodotoka od eventualnih zagađenja:

Odgovarajućim hidrološkim analizama za protoke pri malim, srednjim i velikim vodama, kao i za garantovani ekološki prihvatljiv, protok i njegovo tačno definisanje.

Podaci o mikroklimatskom stanju i promjenama u zadnjoj dekadi (temperaturne izmjene,

vodeni talog, ruža vjetrova, sušni period) za predmetno područje; Pratiti promjene u vezi sa prebacivanjem ili gubitkom dijela vode, ribljeg fonda, flore i

faune;

Potreba kontinuiranog praćenja, kako tokom izgradnje, tako i tokom eksploatacije, posebno se odnosi na monitoring obezbjeđivanja garantovanog ekološki prihvatljivog protoka iza pregradnog profila, sa pokazateljima kvantitativnih i kvalitativnih parametara

dotekle vode na uređeni mjerni profil. Poštovanje vodoprivrednog i biološkog minimuma u cilju zaštite kompletnog ekosistema,

pogotovo u supšim periodima i njegovo praćenje automatskim mjernim instrumentima. Izrada upustva režima rada sa posebnim prikazom za period malih i velikih voda. Praćenje hidroloških parametara (vodostaja, protoka) automatskim vodomjernim

stanicama na lokaciji vodozahvata i mašinske zgrade. Kvalitet vode po izlasku iz hidrocentrale treba biti bar istog kvaliteta vode koji se u nju

upušta. Sprovoditi mjere zaštite vode u slivu uklanjanjem potencijalnih zagađivača, sprečavanjem

degradacije obradivog zemljišta, kontrolom eksploatacije šuma i izvođenjem antierozivnih radova.

Provođenje mjera upravljanja vodnog resursa saglasno vodoprivrednoj dozvoli.

Pravilno urediti privremenu deponiju plutajućeg nanosa u smislu pozitivnih načela zaštite životne sredine, ili prikupljeni otpad odlagati u namjenske kontejnere veće zapremine, do preuzimanja sakupljenog otpada od strane nadležne komunalne službe.

Onemogućiti pristup deponiji neovlašćenim licima i spriječiti nekontrolisano raznošenje sakupljenog otpada.

Izvršiti izdvajanje korisnih komponenti iz plutajućeg nanosa (npr. drvo). Izvršiti analizu fizičko - hemijskih parametara mulja iz taložnika u toku probnog rada

postrojenja. Ako ispuštanje mulja u vodotok rijeke Vrbanje i rezultati analize fizičko -

hemijskih parametara mulja ukazuje na mogućnost negativnih uticaja mulja na kvalitet

vode, potrebno je primjeniti drugu mjeru zbrinjavanja mulja, kao što je odlaganje mulja na sanitarnoj deponiji.

Atmosferske vode sa krovnih i manipulativnih površina, voditi kanalizacionom mrežom do korita vodotoka koji prolazi pored predmetne lokacije, a služi kao recipijent atmosferskih voda sa okolnog zemljišta.

Pošto u predmetnom objektu – mašinskoj zgradi nije predviđen stalni boravak ljudi, nema potrebe za sanitarnim čvorom, tako da nema ni sanitarnih otpadnih voda, niti potrebe za izgradnjom septičke jame.

Ispod transformatorskog postrojenja mašinske zgrade, kao i ispod turbine izgraditi nepropusne tankvane, uljne bazene zapremine dovoljne da mogu primiti svo eventualno

iscurjelo turbinsko ili izolaciono ulje iz transformatora u mašinskoj zgradi. U cilju zaštite kvalitete vode rijeke Vrbanje, koja se koristi za druge svrhe, Investitor je

dužan tokom izgradnje i rada objekta obavještavati stanovništvo, postavljati pisane



zabrane o upotrebi površinske vode u slučaju zagađenja i izvještavati Agencije za vode u Republike Srpske o izmjenjenosti kvaliteta vode koje su nastupile.

Mjere za sprečavanje/smanjenje nastanka otpada uz mjere upravljanja otpadom: Najstrože je zabranjeno deponovanje bilo koje vrste otpada na predmetnoj lokaciji, sav

višak zemlje, nastao u fazi pripreme terena, mora se ukloniti sa lokacije i deponovati na

mjesto i pod uslovima koje utvrdi nadležna komunalana služba. Napraviti Plan upravljanja otpadom tokom perioda gradnje, koncesije i po prestanku rada

objekta u skladu sa procjenjenim količinama kategorisanih vrsta otpadnih materija i

rizicima.u skladu sa članom 22. Zakona o upravljanju otpadom („Službeni glasnik RS“,

broj 111/13).

Kontrolisati provođenje Plana upravljanja otpadom od strane odgovornog lica.

Otpad prikupljati i klasifikovati prema Katalogu otpada i zbrinjavati ga sa ovlaštenom institucijom.

Imajući u vidu karakter objekta i način funkcionisanja istog, može se konstatovati da iz predmetnog objekta nema produkcije otpada koji bi mogli biti predmet procesa povrata

korisnog materijala iz otpada ili zbrinjavanja istog.

Redovno održavati i čistiti uljnu jamu lociranu ispod transformatora.

Mjere zaštite od buke i vibracija u toku izgradnje objekta:

Prilikom izgradnje postrojenja nije predviđeno miniranje, a ukoliko se ukaže potreba za tim, primjeniti propise koji su predviđeni za ovu vrstu radova. Buka najnepovoljnije efekte ima na samom gradilištu i tu se eliminiše upotrebom odgovarajuće opreme (zaštita antifonima i štitnicima na ušima). Buka utiče i na obližnju okolinu (ljudi u okolnim naseljima, stoka) i zbog

toga je potrebno provoditi sljedeće mjere za smanjenje ili potpuno eliminisanje buke:

Građevinske radove koji bi proizvodili veliku buku izvoditi u određenim vremenskim intervalima prema propisima i standardima.

Zabraniti korišćenje građevinskih mašina u noćnom periodu i ograničiti ih na radne sate i dane u sedmici.

U slučaju da nivo buke prekorači dozvoljene vrijednosti, zabraniti korištenje mehanizacije koja proizvodi nedozvoljenu buku, odnosno koristiti modernu i ispravnu mehanizaciju.

Izmjerena vrijednost nivoa buke na pogonskim i radnim mašinama na sličnim gradilištima nalazi se na granicama 80-85 dB, pa je potrebna odgovarajuća zaštita radnika na gradilištu (ušni čepići i štitnici za uši).



Mjere zaštite od buke i vibracija u toku eksploatacije objekta:

U cilju sprečavanja emisije prekomjerne buke iz objekata hidrocentrale potrebno je redovno praćenje ispravnosti i održavanje tehničkih standarda instalisane opreme i postrojenja.

Iz predmetnog objekta (mašinske zgrade) se ne očekuje emitovanje buke preko

dozvoljenog nivoa. Ukoliko se dokaže povećan nivo buke, potrebno je predložiti rješenje za smanjenje iste, kao što je podizanje zelenog pojasa uz pravilan odabir i dispoziciju drvoreda i drugog zelenila u cilju formiranja zaštitnih barijera. Uređaji i postrojenja koja emituju buku moraju biti atestirani, tako konstruisani ili izolovani da u spoljnu sredinu ne

emituju buku preko dozvoljenog nivoa koji je regulisan Pravilnikom o dozvoljenim

granicama zvuka i šuma („Službeni list SRBiH“, broj 46/89).

Mjere zaštite flore i faune tokom građenja objekta:

U toku građenja vodozahvata potrebno je iskrčiti svu vegetaciju sa površina na kojima će se graditi objekti. U cilju zaštite vegetacije i nepotrebnog uništavanja biljnog fonda na

ovom području neophodno je ograničiti krčenje vegetacije i kretanje građevinskih mašina, mehanizacije i transportnih sredstava isključivo u prostoru odobrenom po Glavnom projektu.

Posječeno drveće i biomasu iskoristiti prije svega za proizvodnju različitih drvnih polu -

ili gotovih proizvoda pa tek onda za energetske potrebe.

U cilju zaštite okoline faune i njenog što manjeg uznemiravanja koristiti tehnički ispravnu mehanizaciju sa što manjim stepenom emisije štetnih produkata sagorijevanja, buke i vibracije, te organizacijom gradilišta i faznim načinom izgradnje vodozahvata omogućiti prolaze, pristupe pojilištima, hranilištima i sl.

Što veći dio objekta realizovati u koritu za velike vode tj. na suvom, a zatim u malovodnom dijelu godine pod zaštitom privremenih zagata, a zatim realizovati dio

objekta koji se nalazi u početnom dijelu korita.

Zbog zaštite ribljih vrsta organizacija gradilišta se mora obaviti uz sljedeće uslove: 1. Radovi unutar vodotoka se moraju obavljati tako da se izbjegava zamućivanje

vode u što većoj mjeri, jer je posljedica zamućenja vode smanjenje količine rastvorenog kiseonika u vodi što, može imati velike posljedice po živi svijet vodotoka.

2. Zbog toga radove unutar vodotoka, koji dovode do zamućenja vode treba izvoditi u etapama i to tako da se prekida sa radovima do potpunog izbistrenja vodotoka,

više puta u toku radnog sata.

3. Svo vrijeme tokom građenja mora se obezbediti nesmetana protočnost korita, kako ne bi bile ugrožene ribe na nizvodnim dionicama.

4. Pri izgradnji privremenih zagata u toku rijeke, radi realizacije faze pregrađivanja osnovnog korita, moraju se preduzeti sve mjere za zaštitu riba. Eventualno zarobljavanje ribe unutar privremenih zagata se moraju pod kontrolom članova ribolovačke organizacije prebaciti u protočni dio korita.

5. Sve aktivnosti na gradilištu koje imaju interakcije sa ribljim populacijama moraju

se obavljati u kordinaciji s ribolovačkom organizacijom i inspektorom za

ekologiju.

6. Prilikom izvođenja radova, a i u fazi projektovanja, posebnu pažnju treba posvetiti mogućim rješenjima migracije riba (riblje staze, riblji liftovi i metode



poribljavanja).

7. Kota ispusta vode za obezbjeđivanje biološkog minimuma, mora da bude ispod kote vodozahvatnog kanala.

8. Pridržavati se svih mjera zaštite voda, jer one ujedno predstavljaju i mjere za zaštitu akvatičnih organizama.

9. Pridržvati se mjera zaštite zagađenja vazduha, jer one ujedno predstavljaju i mjere zaštite flore i faune.

Mjere zaštite flore i faune tokom eksploatacije objekta:

Na objektu vodozahvata predvidjeti objekte za prelaz riba tzv. riblje staze. Njihov zadatak

bi bio da omoguće nesmetanu longitudinalnu migraciju riba. Riblje staze treba da

obezbjede nesmetani prelaz iz jedne akvatorije u drugu.

U pogledu zaštite flore i faune, kao i cjelokupnog akvatičnog ekosistema rijeke Vrbanje,

neophodno je definisati objekte, parametre i lokalitete za uspostavljanje trajnog

monitoringa, kako u toku izvođenja radova, tako i u fazi eksploatacije, u okviru kojeg detaljno opisati mjere zaštite voda, šuma i zemljišta.

Pristup tim objektima mora da bude fizičkim preprekama onemogućen nesavjesnim pojedincima, koji bi mogli da zloupotrijebe te objekte za krivolov.

Obaveza monitoringa ribljih populacija.

U saradnji sa lokalnim ribolovačkim društvom kontinualno pratiti stanje riblje populacije

u nizvodnom i uzvodnom dijelu rječice i uzeti aktivno učešće u poribljavanju, tj.

obnavljanju ribljeg fonda.

Poremećaj migracionih puteva (prvenstveno uzvodno) kao i prirodne ravnoteže i prirast ihtiofaune i druge akvatične organizme, utvrdiće se u Zakonu o slatkovodnom ribarstvu i

Zakonu o zaštiti prirode i biće neophodno uraditi plan sanacije i redovnog godišnjeg vještačkog poribljavanja i održavanja autohtonih vrsta.

Eventualne poremećaje prirodne ravnoteže prirodnog prirasta treba pratiti i održavati na optimumu (odnos salmonoidnih i ciprinidnih vrsta riba i sl.),

Održavati sistem za sprečavanje prodiranja riba u postrojenje hidroelektrane. Odabrati turbine sa zaštitom za ribe (koncepcija: odvraćanje riba od kretanja u pravcu

turbina), što je prema savremenim standardima izgradnje takvih objekata u zemljama sa najvišim zahtjevima očuvanja ekološkog okruženja.

Konstruktivno - arhitektonskim rješenjima vodozahvata, taložnika i vodne komore, prije dovodnog cjevovoda, potrebno je riješiti ulazak riblje mlađi u sistem hidroelektrane.

Na pregradnim mjestima potrebno je izgraditi tzv. objekte koji će omogućavati, ekološki prihvatljiv protok koji se utvrđuje na osnovu hidroloških osobina vodnog tijela za karakteristične sezone, kao i minimalni srednji mjesečni protok devedesetpetpostotne obezbeđenosti, na osnovu člana 65. Zakon o vodama, tako da se u toku eksploatacije ovog

hidroenergetskog objekta bezuslovno poštuje vodovodni i biološki minimum u cilju zaštite cijelog ekosistema, pogotovo u sušnom periodu, te provoditi mjere upravljanja vodnim resursima, saglasno vodoprivrednoj dozvoli.



Mjere zaštite pejzaža za vrijeme izgradnje:

Ograničiti krčenje i skidanje vegetacije samo na površinama gdje je to neophodno. Objekti HE (mašinska zgrada) treba da budu minimalnih gabarita u kojima je moguće

razviti predviđeni proces proizvodnje,

Projektom prilagoditi materijalizaciju objekata MHE (u spoljnoj obradi izbjegavati

upotrebu vidljivog betona, lima, plastičnih materijala i sl.), a za oblaganje predvidjeti prirodne materijale (kamen, drvo) kako bi se objekat uklopio u prirodno okruženje,

Poslije završetka izgradnje svih objekata obavezno sprovesti mjere rekultivacije i sanacije

terena, na način da podsjeća na prvobitno stanje. Oko glavnih pregradnih objekata, prostor

hortikulturno urediti na način da se vizuelno oplemeni. Obale predmetne rječice urediti i

fitosanaciono obezbjediti radi što skladnijeg uklapanja objekta u okruženje. Trase budućih dalekovoda kojima će MHE biti spojena sa glavnim vodovima

elektroenergetskog sistema moraju biti projektovani uz minimalno narušavanje prirodnih i

ambijentalnih vrijednosti.

Novoizgrađeni cjevovod treba ukopati, a kanal vratiti u prvobitno stanje, za stabilizaciju korita koristiti biološke metode za osiguranje obala.

Pri projektovanju predvidjeti maksimalno korišćenje postojećih pristupnih puteva koji se

nakon završetka radova moraju vratiti u prvobitno stanje. Sav višak zemlje, nastao u fazi pripreme terena, mora se ukloniti sa lokacije i deponovati

na mjesto i pod uslovima koje utvrdi nadležna komunalana služba. Nije dozvoljeno izvođenje radova kojim bi se remetio ili mijenjao pravac vodotoka, kao

ni radovi na regulaciji riječnog korita bez prethodne saglasnosti nadležnih institucija, Zabranjuje se izvođenje bilo kojih drugih radova osim predviđenih projektom.

Mjere zaštite pejzaža za vrijeme eksploatacije:

Uređenje obala i održavanje čistoće površinskih voda i obale doprinjeće uklapanju i prihvatljivosti objekata sistema u prostoru.

Implementacija kvalitetnog projekta pošumljavanja uz isključivo unošenje autohtonih vrsta sa razvijenim korjenovim sistemom, koji bi istovremeno obezbijedio protiverozionu

zaštitu i dobro uklapanje i prihvatljivost novoformiranih objekata u ambijentalnu cjelinu.



Mjera za zaštitu zdravlja ljudi:

Postavljanjem pisanih zabrana obavjestiti stanovništvo o zabrani upotrebe površinske vode za piće;

Investitor je dužan obezbijediti i vršiti redovan godišnji monitoring sa akreditovanim Centrom za zračenje Instituta za javno zdravstvo Republike Srpske, kako bi se obezbijedilo praćenje nivoa i jačine elektromagnetnih zračenja;

Tokom gradnje radnicima se treba obezbijediti lična i kolektivna zaštita na radu i zdravstvena zaštita u nadležnoj zdravstvenoj ustanovi;

U slučaju da voda u sanitarnim čvorovima nije higijenski ispravna u skladu sa zakonskim regulativom, obavezno mora stajati natpis „Voda nije za piće“, a zaposlenima obezbijediti

higijenski ispravnu vodu za piće ; Razraditi scenarije za potencijalna vanredna stanja (ljudski faktor, elementarne nepogode

manjih i većih razmjera) i predložiti mjere smanjenja negativnih posljedica po životnu sredinu i zdravlje stanovništva koji moraju biti komplementarni sa opštinskim planovima za elementarne nepogode i sprječavanje razornih posljedica po stanovništvo i zajednicu uopšte;

Razraditi poseban plan vertikalne i horizontalne odgovornosti u slučaju nastanka bilo koje vrste akcidenta i predložiti mjere prevencije.

Mjere zaštite prirodnih i kulturnih bogatstava:

Uslučaju pronalaska fosila i minerala koji bi mogli predstavljati prirodnu vrijednost nalazač je dužan da obavijesti Ministarstvo ili Zavod (član 44. Zakona o zaštiti prirode).

Ako se u toku izvođenja planiranih radova (skidanja humusnog sloja i pripreme zemljišta za građevinske radove) naiđe na arheološka nalazišta ili arheološke predmete, izvođač radova je dužan da odmah, bez odlaganja prekine radove i obavjesti Zavod i da preduzme

mjere da se nalaz ne uništi i ne ošteti i da se sačuva na mjestu i u položaju u kome je otkriven (član 82. Zakona o kulturnim dobrima).

Mjere koje se poduzimaju u slučaju incidenta:

Pod incidentnim situacijama mogu se smatrati nepovoljni događaji nastali tokom eksploatacije sistema, bilo zbog havarija, ili zbog djelovanja više sile. Postoji mogućnost nesreća koje se mogu

dogoditi tokom izgradnje i tokom korišćenja hidroelektrane koji mogu ugroziti zdravlje i živote

ljudi, odnosno izazvati znatnije materijalne štete u prostoru. Njihovo dešavanje je praktično

moguće u svakoj fazi i tokom izgradnje i tokom korišćenja hidroelektrane.

Sa gledišta planiranog sistema posebno su bitne sljedeće incidentne situacije:

Prilikom gradnje objekata hidroelektrane, potrebno je pribaviti ateste svih materijala koji

se ugrađuju u navedeni objekat. Za izvođenje radova na izgradnji objekta potrebno je obezbijediti stručni kadar koji

posjeduje verifikaciju izdatu od nadležne institucije. Prilikom projektovanja, gradnje i funkcionisanja pomenutog objekta potrebno je

primjeniti sva zakonska rješenja iz oblasti zaštite od požara kako u oblasti građevinarstva, tako i u oblasti elektro i mašinskih instalacija, a na izvedeno stanje je potrebno pribaviti

ateste od ovlaštene institucije. U okviru odabira lokacije potrebno je poštovati smjernice i uputstva koja izdaje resorno



Ministarstvo.

U slučaju proboja i isticanja transformatorskog ulja predvidjeti izgradnju betonske uljne

jame koja može da primi svu količinu ulja bez rasipanja u slučaju ekstremnog isticanja. Na gradilištu je potrebno raspolagati sa neutralizirajućim sredstvima za eventualno

prolivena goriva i maziva.

U svrhu zaštite od požara potrebno je stalno provoditi mjere zaštite od požara, imati ispravna sredstva za zaštitu od požara i osposobiti ljude za postupanje u slučaju požara, a sve u skladu sa Zakonom o zaštiti od požara („Službeni glasnik RS“, broj 74/12),

Ukoliko se izgradnjom objekta pojavi bilo koji negativan uticaj na zdravlje ljudi i životnu sredinu obavezno izvršiti obavještavanje u skladu sa odredbama Zakona o zaštiti životne sredine („Službeni glasnik RS“, broj 71/12) i nadležnostima Ministarstva zdravlja i socijalne zaštite Republike Srpske.

Tokom eksploatacije postrojenja poštovanje garantovanog ekološkog minimuma je jedan od krucijalnih faktora zaštite cijelog eko sistema, naročito u sušnom periodu. U slučaju niskog vodostaja koji bi mogao prvo ugroziti utvrđeni tehnološki minimum turbine,

obustaviti rad MHE. Prema tome potrebno je uspostaviti monitoring sistema režima voda i sistema internog nadzora i obezbediti bezuslovno osiguranje ispuštanja garantovanog ekološkog i biološkog minimuma, te provoditi mjere upravljanja vodnim resursom.

U slučaju zatvaranja postrojenja, obaveza odgovornog lica je da brzo, efikasno i ekološki prihvatljivo dovede vodotok potoka i zemljište predmetne lokacije u prvobitno stanje ili ga pripremi za izgradnju nekog drugog poslovnog objekta.

Tačno definisati ko će biti zadužen da prati i osmatra objekte hidrocentrale u fazi izgradnje i eksploatacije voda, odnosno zaštitu biodiverziteta, i ko treba upravljati sistemom obavještavanja i uzbunjivanja u slučaju incidentnih situacija.

Zahtjevi za praćenje emisija uz određivanje metodologije i učestalosti mjerenja:

Monitoring kvaliteta vode rijeke Vrbanje, mora biti obezbjeđen na dvije lokacije, uzvodno

i nizvodno od zahvata građevinskih radova u koritu potoka, kako bi se mogli pratiti uticaji izvođenja tih radova na kvalitet vode. Parametri kvaliteta vode koji se budu pratili moraju

obavezno da uključuju mutnoću, koncentraciju rastvorenog kiseonika i temperaturu vode.

Monitoring zemljišta mora biti obezbjeđen kao nulti monitoring originalnog zemljišta iz okruženja hidroelektrane za minimalno tri uzorka za analizu kvaliteta zemljišta. U slučaju eventualnih akcidenata prosipanja i iscurivanja ulja, maziva, naftinih derivata i njihovog

kontakta sa zemljištem, potrebno je izvršiti detaljne analize zemljišta i obavezno sprovesti

sanaciju i rekultivaciju zagađenog područja. Monitoring otpadnih materija podrazumjeva praćenje količine i vrste otpada i

organizovano zbrinjavanje u okviru implementacije Plana upravljanja otpadom i

šestomjesečno ažuriranje ovog Plana. Potrebno je redovno pratiti akumuliranu količinu mulja u prostoru taložnika. U toku probnog rada postrojenja potrebno je izvršiti analizu fizičko – hemijskih parametara mulja i ukoliko se konstatuje mogućnost negativnog uticaja mulja na kvalitet površinske vode rijeke, potrebno je preduzeti druge mjere

zbrinjavanja mulja.

Monitoring pogona i agregata vršiti sofisticiranim programskim sistemom koji služi za vođenje, nadzor i daljinsko upravljanje i čime je omogućena vizuelizacija nad radom agregatnih jedinica i opreme. U slučaju nastanka anomalija u radu agregata postoji alarmna svjetlosna i zvučna signalizacija kao i zaštita na osnovu kojih dolazi da zaustavljanja agregata. U slučaju kvarova nastalo stanje identifikovaće se na lokalnom ormaru pomoću alarmne signalizacije, a programska struktura će nastalo stanje



registrovati u pismenoj formi na računaru. Monitoring hidrološkog režima podrazumjeva kontrolu nad dotokom i korišćenjem vode

u funkciji programskog mjerenja nivoa vode na ulaznoj građevini, a time i obezbeđivanje ekološki prihvatljivog protoka. Ovu kontrolu vršiti elektronski pomoću instalirane mjerne sonde na vodozahvatnoj komori.

U toku trajanja ekološke dozvole potrebno je vršiti : Monitoring kvaliteta vode vršiti dva puta u toku kalendarske godine, u različitim

godišnjim dobima, pri malim i srednjim proticajima vode.

Monitoring kvaliteta ulja i maziva vršiti pri svakoj nabavci robe. Zbog eliminacije rizika od zagađenja PCB-om (polihlorisani bifenil) obavezno tražiti specifikaciju proizvođača u kojoj mora biti navedeno da roba ne sadrži isti.

Monitoring kvaliteta transformatorskih i hidrauličnih ulja vršiti pri svakoj nabavci robe. Periodično se moraju vršiti ispitivanja i analize ulja u transformatorima kao i kontrola transformatora. Učestalost uzimanja i ispitivanja uzoraka ulja u okviru preventivne,

periodične kontrole pored toga što zavisi od grupe kvaliteta kojoj ulje pripada, zavisi i od

veličine i značaja transformatora za elektroenergetski sistem. Monitoring kvaliteta vazduha u toku izvođenja radova vršiti kontinuirano u skladu sa

Pravilnikom o mjerama za sprečavanje i smanjenje zagađivanja vazduha i poboljšanja kvaliteta vazduha („Službeni glasnik RS“, broj 3/15).

Monitoring ukupnog nivoa buke vršiti periodično u toku izgradnje postrojenja, a u toku

eksploatacije postrojenja najmanje jednom u tri godine, u ljetnom i zimskom u skladu sa

Pravilnikom o dozvoljenim granicama intenziteta zvuka i šuma („Službeni list SR BiH“

broj 46/89) primjeniti određene mjere.



(E) OPIS OSTALIH MJERA RADI USKLAĐIVANjA SA OSNOVNIM OBAVEZAMA

ODGOVORNOG LICA, POSEBNO MJERA NAKON ZATVARANJA POSTROJENJA

Preduzetim mjerama, koje su predmet ovih Dokaza o uticaju na životnu sredinu, planirana mini hidroelektrana, u pogledu planova i tehničkih rješenja zaštite životne sredine ispunjava propisane uslove u skladu sa Zakonom o zaštiti prirode (˝Službeni glasnik Republike Srpske˝, broj 20/14), Zakonom o zaštiti životne sredine (˝Službeni glasnik RS˝, broj 71/12, 79/15), Zakonom o zaštiti vazduha (˝Službeni glasnik Republike Srpske˝, broj 124/11), Zakonom o upravljanju otpadom (˝Službeni glasnik Republike Srpske˝, broj 111/13, 106/15) i Zakonom o vodama (˝Službeni glasnik Republike Srpske˝, broj 50/06), te odgovarajućim podzakonskim aktima.

Odgovorno lice u slučaju nesreće su Aleksandar Aćimovac i Aleksandar Stanivuković, koji su

dužni preduzeti sve preventivne mjere neophodne za sprečavanje incidenata i ograničiti njihov

uticaj na ljude i životnu sredinu. Odgovorno lice prezentuje preduzete preventivne mjere

nadležnom organu ili prilikom inspekcijskog pregleda.

U toku rada poslovnog objekta, u cilju svođenja negativnih uticaja u bližoj i daljoj okolini na

propisani nivo, neophodno je pridržavati se svih navedenih mjera zaštite, sa posebnim osvrtom na

sljedeće preporuke:

Zaštitu podzemnih voda i zemljišta, od zagađenja nekontrolisanim odlaganjem čvrstog

otpada, riješiti odvajanjem po vrsti i pravovremenim odvoženjem na, za to predviđenu,

deponiju.

U skladu sa požarnim opterećenjem objekta, izvršiti instalisanje hidrantske mreže i

odgovarajućeg broja protivpožarnih aparata.

Kod gradnje ili dogradnje objekata, predvidjeti odgovarajuću izolaciju od buke, pa prema

tome birati građevinske materijale sa što većom zvučnom izolacijom.

Sve površine koje ne budu prekrivene betonom, ozeleniti na odgovarajući način;

Daljom izgradnjom objekta, kasnije i njegovim funkcionisanjem, ne ugroziti režim postojećih podzemnih i površinskih voda.

Standardne mašinske instalacije moraju biti atestirane i ispitane na probni pritisak i kompaktnost izolacije.

Sakupljanje otpada na lokaciji poslovnog objekta, riješiti putem posebnih kontejnera, a

isti zatim odvoziti na deponiju (ugovor sa ovlaštenim licima). U skladu sa pravilnikom o metodologiji i načinu vođenja registra postrojenja i

zagađivača („Službeni glasnik Republike Srpske“, broj 92/07), shodno članovima 3. i 8. i podacima navedenim u tabeli broj 2, a prema formatu propisanom u tabeli broj

3 (iz gore navedenog pravilnika), odgovorno lice ovog dužno je, nadležnom organu uprave za poslove zaštite životne sredine, dostaviti izvještaj do 30. juna tekuće godine za predhodnu godinu izvještavanja.

Mjere nakon zatvaranja postrojenja: Preduzeti sve mjere koje su zahtjevane ili će se zahtjevati prema zakonima koji su ili će

biti na snazi.

U slučaju preuređenja postrojenja ili dogradnje novih pomoćnih objekata, vršiti ugradnju konstruktivnih materijala koje ne sadrže toksične ili radioaktivne elemente.

Na okolinski prihvatljiv način, koristiti sve raspoložive mjere u cilju uklanjanja otpada. U slučaju promjene namjene lokaliteta, Investitor je dužan izvršiti rekultivaciju terena i

predmetni lokalitet dovesti u prvobitno stanje u skladu sa posebnim Projektom o

rekultivaciji.

Otpad koji bi nastao prilikom rušenja postrojenja, zbrinuti na propisani način. Izvršiti fizičko uklanjanje postrojenja i objekata.



Na kraju izvršiti fizičko poravnavanje terena i oplemeniti izgled i pejsaž lokacije zasijavanjem i zasađivanjem odgovarajućih biljnih vrsta.

Cilj navedenih mjera je dovođenje navedene lokacije u prvobitno stanje čime će se obnoviti biljni i životinjski svjet, dobiće se prirodan pejsaž i izgled lokacije, odnosno vratiće se stari izgled i stanje životne sredine na predmetnoj lokaciji.



(Ž) OPIS MJERA PLANIRANIH ZA MONITORING EMISIJA U ŽIVOTNU SREDINU

Sve planirane mjere monitoringa imaju za cilj smanjenje emisija zagađujućih materija u vazduh, vodu i zemljište, čime se smanjuje uticaj navedenog postrojenja na životnu sredinu. Ukoliko se u toku rada objekta pojave veće emisije od propisanih u pojedinim Pravilnicima, potrebno je odmah pristupiti njihovom smanjenju i sanaciji eventualnog zagađenja ili zaustavljanju samog rada dok se ne otklone izvori prevelike emisije. O navedenim incidentima odgovorno lice je

dužno obavjestiti nadležni organ.

Tabela 5. - Mjere planirane za monitoring emisija u životnu sredinu

Opis mjere Učestalost

Organizovati obuku svih zaposlenih i voditi zapise o obuci i

podizanju svijesti zaposlenih o unapređenju radnih procedura u cilju prevencije zagađivanja.

Svakih 6 mjeseci

Voditi dnevnik u koji se upisuju podaci važni za rad objekata, a naročito podaci o količini i načinu deponovanja produkovanog otpada i potrošnji vode. Sastavni dio dnevnika mora biti: dokumentacija o tehničko – tehnološkoj opremljenosti objekata, količini potrošene električne energije, podaci o godišnjoj količini otpada i o preduzetim

mjerama po zahtjevima iz ekološke dozvole i eventualno po

zahtjevima inspekcije za zaštitu životne sredine i

vodoprivredne inspekcije.

Mjesečno i godišnje

Satove za električnu energiju na lokaciji objekta redovno

očitavati i zapisivati podatke. Vršiti redovne analize podataka o utrošku energije, pratiti efekte sprovođenja aktivnosti i

mjera iz Plana u pogledu smanjenja utroška, te voditi zapise o ovome. Analizirati i ekonomske efekte postignute

smanjenjem utroška kroz naknade koje se plaćaju.

Svaki mjesec

Napraviti sumarni izvještaj o svim prethodno navedenim mjerama za monitoring nastanka otpada i emisija.

Jednom godišnje

Sam monitoring plan ima preventivni značaj u sprečavanju zagađenja životne sredine i blagovremenom reagovanju. Osnovni cilj koji se mora ispuniti kroz proces monitoringa je da se

smanji emisija zagađujućih materija i njihov uticaj na životnu sredinu i zdravlje ljudi, da se

smanje količina otpada, da se obezbjedi i promoviše što veći procenat ponovne upotrebe,

reciklaže nastalih produkata, kao i bezbjedno odlaganje otpada.

U programu praćenja stanja životne sredine neophodno je provoditi sljedeće mjere:

kontrola buke u okruženju, kontrola kvaliteta vazduha,

kontrola kvaliteta vode i ekološki prihvatljivog protoka, kontrola kvaliteta zemljišta, praćenje nivoa i jačine elktromagnetnog zračenja, monitoring stanja otpadnih materija.



Ukoliko se u toku rada jave veće emisije od propisanih u pojedinim Pravilnicima obavezno odmah pristupiti njihovom smanjenju i sanaciji eventualnog zagađenja ili zaustavljanju samoga rada objekta, dok se ne otklone izvori prevelike emisije. O navedenim akcidentima odgovorno

lice je dužno obavjestiti nadležni organ.

Tabela 6. Plan monitoringa

MHE „KRUŠEVO BRDO“ Program monitoringa i merenja značajnih aspekata životne

sredine

R.br. Aspekt životne sredine - medij i

mjesto uzorkovanja

Zakon / Propis

Učestalost mjerenja

1. MONITORING EMISIJE BUKE Pravilnik o dozvoljenim granicama intenziteta

zvuka i šuma (“Sl. list BiH“, broj 46/89).

- jednom u toku izgradnje

postrojenja

- jednom u tri godine u toku

eksploatacije postrojenja.

2. MONITORING KVALITETA

VAZDUHA

Pravilnikom o mjerama za sprečavanje i smanjenje zagađivanja vazduha i poboljšanja kvaliteta vazduha („Službeni glasnik RS“, broj

3/15);

- jednom u toku izgradnje

postrojenja

-u toku eksploatacije

postrojenja, po zahtjevu

inspektora

3.

MONITORING KVALITETA

VODE

Pravilnik o uslovima za ispuštanje otpadnih voda u površinske vode („Službeni glasnik RS“, broj 44/01).

- jednom za vrijeme izvođenja građevinskih radova, po jedan uzorak prije i poslije zahvata

građevinskih radova, - dva puta godišnje u toku

eksploatacije (nakon remonta

postrojenja ili čišćenja vodozahvata)

MONITORING EKOLOŠKI PRIHVATLJIVOG PROTOKA

Zakon o vodama („Službeni glasnik RS“, broj

50/06).

Kontinualno

4. MONITORING KVALITETA

ZEMLJIŠTA

Zakon o zaštiti prirode (''Službeni glasnik RS''

broj 20/14) U slučaju incidentnih situacija

5.

MONITORING PRAĆENJA NIVOA I JAČINE ELEKTROMAGNETNOG

ZRAČENJA

Pravilnik o izvorima nejonizujućeg

zračenja od posebnog interesa

(„Službeni glasnik RS“ broj 112/05)

Pravilnik o zaštiti od elektomagnetskih

polja do 300 GHz („Službeni glasnik

RS“, broj 112/05)

Jednom godišnje za vrijeme rada

6. MONITORING STANJA

OTPADNIH MATERIJA

Zakonom o upravljanju otpadom

(˝Službeni glasnik RS, broj 111/13)

Pravilnik o kategoriji, ispitivanju i

klasifikaciji otpada („Službeni glasnik RS”, broj 19/15)

Mjesečno



Napomena:

1. Monitoring (monitoring emisije buke u okruženje, monitoring kvaliteta vode i ekološki prihvatljivog protoka, monitoring praćenja nivoa i jačine elektromagnetnog zračenja) vrši ovlaštena institucija.

2. Monitoring stanja otpadnih materija vrši Investitor prema Planu upravljanja otpadom, koristeći tabele date u prilogu istog.



(Z) OPIS ALTERNATIVNIH RJEŠENJA U ODNOSU NA PREDLOŽENU LOKACIJU I TEHNOLOGIJU

Kod izbora lokacije, Investitor se odlučio za odabranu lokaciju, ne prezentujući druga

moguća alternativna rješenja. Izabrana lokacija je rezultat određene procjene za uspješnu eksploataciju predmetne hidroelektrane, koji je prilagođen situaciji na terenu i postojećim objektima u okruženju.

U koncepciji rješenja, razmatrano je rješenje za što bolje iskorištenje vode i za smanjenje specifične investicije tako da se u glavnom projektu može pojaviti rješenje sa dva agregata umjesto jednog. Ovo rješenje bi imalo bolje iskorištenje velike vode koja bi se inače prelijevala, a kod malih voda bi imali veći stepen iskorištenja, jer bi radio samo jedan agregat. Ovakvim

rješenjem ništa se ne bi mijenjalo u pogledu uticaja predmetne hidroelektrane na okolinu samo bi

se ista voda efikasnije iskoristila.

U dosadašnjoj praksi Investitor nije obavljao planiranu djelatnost, ali se rukovodio pozitivnom

praksom u ovoj oblasti, te je na tim principima i formirao politiku zaštite životne sredine i načela djelovanja u zaštiti okoline. Preduzimanjem ovog zahvata, Investitor se oprijedjelilo za obavljanje djelatnosti u skladu sa

pozitivnim zakonima iz domene zaštite životne sredine i zaključcima koji će se utvrditi rješenjem

nadležne institucije, odnosno uslovima i ograničenjima koji će biti sadržani u odobrenju za

upotrebu objekta.

Obzirom na predviđeno vrijeme trajanja eksploatacije, Investitor se opredjelio za stalno praćenje

savremenih tehnologija i metoda rada, uz stalni neposredni kontakt s lokalnom zajednicom koji

će uključivati i izvještavanje javnosti o mogućim problemima vezanim uz zaštitu životne sredine.

Obzirom na položaj lokacije zahvata i planirani tehnološki proces, odnosno nemogućnosti prekograničenog uticaja realizacije zahvata na okolinu i globalnog uticaja na životnu sredinu, ocijenjeno je opravdanim izuzimanje ovog poglavlja iz sadržaja Dokaza.

Zaštita životne sredine, a posebno zaštita pejzažnih vrijednosti, vazduha kao i podzemnih i površinskih voda predstavlja trajnu i važnu zadaću nosioca zahvata.

Iz navedenoga se vidi da preduzeće želi provoditi politiku zaštite životne sredine na postojećoj lokaciji.

Vezano uz izradu Dokaza i prihvaćanje ovog Zahtjeva, prije izdavanja ekološke dozvole, Investitor će upoznati lokalnu javnost s Dokazima, planiranim mjerama na smanjenju emisija i

usklađivanju s najboljim raspoloživim tehnikama.



(I) PLAN UPRAVLJANJA OTPADOM

Sakupljeni otpad se mora sortirati prema vrsti i lagerovati u odgovarajuće posude -

kontejnere odvoza od strane ovlaštenog preduzeća za zbrinjavanje otpada.

Prema članu 22. Zakona o upravljanju otpadom („Službeni glasnik RS“, broj 111/13, 106/15):

(1) za sva postrojenja za koja se izdaje ekološka dozvola priprema se i donosi plan upravljanja

otpadom (što je obaveza proizvođača otpada), koji sadrži: a) dokumentaciju o otpadu koji nastaje u procesu rada postrojenja, kao i o otpadu čije se

iskorišćenje vrši u postrojenju ili čije odlaganje obavlja postrojenje (vrste, sastav i

količine otpada), b) mjere koje se preduzimaju u cilju smanjenja proizvodnje otpada, posebno opasnog

otpada,

v) postupke i načine razdvajanja različitih vrsta otpada, posebno opasnog otpada i otpada koji će se ponovo koristiti, radi smanjenja količine otpada za odlaganje i g) način skladištenja, tretmana i odlaganja otpada.

(2) Plan upravljanja otpadom priprema ovlašćeno pravno lice koje ispunjava uslove za obavljanje

djelatnosti iz oblasti zaštite životne sredine.

(3) Plan upravljanja otpadom, zajedno sa ostalim dokazima, prilaže se uz zahtjev za izdavanje

ekološke dozvole u skladu sa propisom koji reguliše zaštitu životne sredine.

(4) Plan upravljanja otpadom ažurira se svakih pet godina.

Lice odgovorno za upravljanje otpadom iz stava 1. tačka ž, člana 31. Zakona o upravljanju otpadom („Službeni glasnik RS“, broj 111/13) dužno je da:

a) organizuje sprovođenje i ažuriranje plana upravljanja otpadom iz člana 22. ovog zakona, b) predlaže mjere prevencije, smanjenja, ponovnog iskorišćenja i reciklaže otpada i

v) prati sprovođenje zakona i drugih propisa o upravljanju otpadom i izvještava organe upravljanja.

U cilju prevencije nastanka otpada, te njegovoga zbrinjavanja, na lokaciji poslovnoga objekta,

redovno se moraju provoditi sljedeće aktivnosti i postupci, a koji su razrađeni u prethodnim tačkama. Posebno izdvajamo sljedeće mjere i postupke:

pravilno sortiranje nastaloga otpada, na određenom mjestima platoa, bez rasipanja po

platou i van lokacije, te održavanje urednosti radnih i manipulativnih površina, sakupljanje komunalnog, opasnog i dr. otpada u namjenski kontejner i redovan odvoz na

deponiju ili zbrinjavanje od strane ovlaštenih operatera,

sklopiti ugovor o redovnom odvoženju i zbrinjavanju otpada sa ovlaštenim operaterom.

Polazeći od Zakonom date definicije da se pod otpadom podrazumevaju materijali koji nastaju u obavljanju proizvodne, uslužne ili druge djelatnosti, predmeti isključeni iz upotrebe kao i otpadne materije koje nastaju u potrošnji, a mogu se neposredno ili uz odgovarajuću doradu i preradu upotrebljavati kao sirovine u proizvodnji ili kao poluproizvodi, proizlazi konstatacija da

je otpad iz procesa rada, neophodno selektivno odlagati i transportovati do preduzeća koja se bave reciklažom.



(J) PRILOZI

Investitor raspolaže sljedećom dokumenacijom: Lokacijskih uslova, broj 04/3-364-11/16 od 21.07.2016. godine izdatih od strane

Odjeljenja za prostorno uređenje i stambeno komunalne poslove, Opština Kotor Varoš.

Rješenje broј 15.04-96-56/16 od 24.06.2016. godine da investitor nije obavezan

sprovoditi procjenu uticaja, niti pribaviti Studiju uticaja na životnu sredinu za MHE

„KRUŠEVO BRDO”, na rijeci Vrbanja, opština Kotor Varoš, snage 249 kW, izdato od strane Ministarstva za prostorno uređenje, građevinarstvo i ekologiju Republike Srpske;

Zaključak o izdavanju vodnih smjernica od JU „Vode Srpske“ Bijeljina, Republika

Srpska, broj: 01/3-BA.2-2653/16 od 25.2.2016. godine.



NETEHNIČKI REZIME

Radi sagledavanja svih elemenata na lokaciji, izlaskom na teren je izvršen pregled sadržaja u okolini parcele, objekata, pregled dostavljene dokumentacije i razgovor sa Investitorom, na osnovu čega su dobijeni značajni elementi potrebni za analizu izvedenih rješenja predmetnog postrojenja, sa stanovišta uticaja na životnu sredinu. U cilju podnošenja zahtjeva za izdavanje ekološke dozvole za poslovni objekat, u skladu sa

Zakonom o zaštiti životne sredine („Službeni glasnik Republike Srpske“, broj 71/12, 79/15),

obrađeni su podaci o: investitoru, lokaciji, planiranim aktivnostima u vezi rada objekta,

infrastrukturi, uticaju na životnu sredinu, predložene mjere za smanjenje uticaja i monitoring i mjere koje se moraju ispuniti u fazi izgradnje, fazi eksploatacije i na kraju korištenja predmetnog objekta. Ovaj zahtjev nije obrađivao uslove Zaštite na radu i Zaštite od požara. Realizacijom predviđenih mjera zaštite životne sredine, koje su predložene u ovim Dokazima, omogućava se zaštita životne sredine na nivou koji zadovoljava tražene standarde, tako da se,

eksploatacijom predmetnog objekata, ne očekuju prekogranični uticaji na životnu sredinu. Na osnovu uvida u stanje na terenu, te priložene informacije i uslove za rad objekata,

konstatujemo da se na opisanoj lokaciji, uz poštovanje predviđenih mjera zaštite lokacije,

ugrožavanje životne sredine može svesti na dozvoljenu mjeru, odnosno procesom rada predmetna

mini hidroelektrane neće ugroziti kvalitet okolne životne sredine, niti stanovništvo, prirodna i

kulturna dobra u bližoj i daljoj okolini lokacije.

Na osnovu svega navedenog, smo mišljenja, da se, nakon ispunjavanja uslova navedenih u

ovim Dokazima, može izdati Ekološka dozvola za MHE „KRUŠEVO BRDO“ na rijeci

Vrbanja, instalisane snage 249 kW, koja će se nalaziti u opštini Kotor Varoš, na zemljištu označenom kao k.č. 297, 1025, 1022 k.o. Kruševo Brdo 1 i k.č. 985 i 967 Kruševo Brdo 2, opština Kotor Varoš, Investitora Aleksandar Aćimovac i Aleksandar Stanivuković.

OVLAŠĆENI STRUČNI SARADNICI:

Ljubinko Kostić, dipl.inž.maš _____________________

Ljubislavka Vukojević, dipl.inž.građ. _____________________

Dragoljub Sember, dipl.inž.el. _____________________

Draško Bogdanović, dipl.inž.tehnol. _____________________

Svetlana Pavičić, dipl.inž.tehnol. _____________________

Dalibor Kljajić, dipl.inž.poljoprivrede _____________________

Branka Pekez, dipl.ekolog _____________________

Direktor:

_____________________________

Ljubinko Kostić, dipl. inž. maš.



ZAKONI I PRAVILNICI

Zakoni

Zakon o zaštiti prirode (''Službeni glasnik RS'' broj 20/14)

Zakon o upravljanju otpadom (''Službeni glasnik RS'', broj 111/13, 106/15)

Zakon o uređenju prostora i građenju RS (''Službeni glasnik RS'', broj 40/13)

Zakon o zaštiti životne sredine (''Službeni glasnik RS'', broj 71/12, 79/15)

Zakon o zaštiti od požara (''Službeni glasnik RS'', broj 71/12)

Zakon o zaštiti vazduha RS (''Službeni glasnik RS'', broj 124/11)

Zakon o zaštiti na radu (''Službeni glasnik RS'', broj 01/08, 13/10)

Zakon o vodama (''Službeni glasnik RS'', broj 50/06)

Pravilnici i uredbe

Pravilnik o projektima za koje se sprovodi procjena uticaja na životnu sredinu i kriterijumima za odlučivanje o potrebi sprovođenja i obimu procjene uticaja na životnu sredinu („Službeni glasnik RS“, broj 124/12)

Pravilnik o postrojenjima koja mogu biti izgrađena i puštena u rad samo ukoliko imaju ekološku dozvolu („Službeni glasnik RS“, broj 124/12)

Pravilnikom o uslovima za prenos obaveza upravljanja otpadom sa proizvođača i prodavača otpada na odgovorno lice sistema za prikupljanje otpada („Službeni glasnik RS“, broj 118/05)

Pravilnik o kategoriji, ispitivanju i klasifikaciji otpada („Službeni glasnik RS”,

broj 19/15)

Pravilnikom o načinu skladištenja, pakovanja i obilježavanja opasnog otpada („Službeni glasnik Republike Srpske“, broj 49/15)

Uredba o vrijednostima kvaliteta vazduha („Službeni glasnik RS“, broj 124/12)

Uredba o uslovima za monitoring kvaliteta vazduha („Službeni glasnik RS“, broj

124/12)

Pravilnikom o mjerama za sprečavanje i smanjenje zagađivanja vazduha i poboljšanja kvaliteta vazduha („Službeni glasnik RS“, broj 3/15).

Pravilnik o monitoringu kvaliteta vazduha („Službeni glasnik RS”, broj 39/05)

Pravilnik o graničnim vrijednostima kvaliteta vazduha („Sl. gl. RS”, broj 39/05)

Pravilnik o uslovima za ispuštanje otpadnih voda u površinske vode („Službeni glasnik RS“, broj 44/01)

Pravilnik o dozvoljenim granicama intenziteta zvuka i šuma („Službeni list BiH”,

broj 46/89) i dr.



P R I L O Z I

























Documents

DOKAZI - vladars.net”окази уз... · ? kodozvola " d h h 'RND]X]]DKWMHY]DL]GDYDQMHHNRORãNHGR]YROH 4 UVOD U savremenom svijetu energija dobijena iz mini hidroelektrana, sunca,