Dolaşım SistemiDicle Aras

Kalbin temel anatomisi, dolaşım sistemleri, kalbin uyarlaması, kardiyak döngü, debi, kalp atım hacmi ve hızı

3.9.2015 1

Kalbin Temel Anatomisi

Kalp sağ ve sol olmak üzere ikiye ayrılır.

Kalbin sağ ve sol tarafını birbirinden ayıran kas duvarainterventriküler septum adı verilir.

Kalpte atrium (kulakçık) ve ventrikül (karıncık) denilen boşluklarbulunur.

3.9.2015 2

Kalbin Temel Anatomisi

Kalp sağ atrium ve sağ ventrikülün oluşturduğu sağ pompa ve solatriumla sol ventrikülün oluşturduğu sol pompa şeklinde çalışır.

Kalpteki kan atriadan ventriküllere doğru gider. Buradan daarterlere pompalanır.

3.9.2015 3

Kalbin Temel Anatomisi

3.9.2015 4

Aort, solventriküldençıkan ve tümvücuda O2’likanı taşıyan enbüyükatardamardır.

Kalbin Temel Anatomisi

Kalpte, hareket eden kanın geri dönüşünü engellemek içinkapakçıklar bulunur.

Atriumlar ile ventriküller arasındaki kapakçıklara atrioventrikülerkapak denir.

Sağ atriumu sağ ventriküle bağlayan atrioventriküler kapakçığatriküspit kapaktır.

3.9.2015 5

Kalbin Temel Anatomisi

Sol atriumu sol ventriküle bağlayan atrioventriküler kapağa isebiküspit (mitral) kapak denir.

Ventriküller ile arterler arasındaki kapakçıklara ise semilüner kapakdenir.

Bunlar arterlerdeki kanın ventriküllere geri dönmesini engellerler.

3.9.2015 6

Kalbin Temel Anatomisi

Pulmoner arterle sağ ventrikül arasında pulmoner semilünerkapaktır.

Aort ile sol ventrikül arasında ise aortik semilüner kapak bulunur.

3.9.2015 7

Pulmoner ve Sistemik Dolaşım

Kalbin sağ kısmı O2 miktarı az, CO2 miktarı fazla olan kanıakciğerlere götürür.

Bu kanın O2 miktarı akciğerlerde normale döner ve tüm vücudapompalanmak üzere kalbin sol bölümüne gelir.

Buna pulmoner (küçük) dolaşım denir.

3.9.2015 8

Pulmoner ve Sistemik Dolaşım

Kalbe geri dönen O2’li kan sol atriumdan sol ventriküle, buradanda aort yoluyla tüm vücuda pompalanır.

Dokularda O2 enerji olarak kullanılırken CO2 üretilir, CO2 miktarıyüksek olan kan venöz dönüşle vena kava yoluyla sağ atriumageri döner.

Bu dolaşıma ise sistemik (büyük) dolaşım denir.

3.9.2015 9

Pulmoner ve Sistemik Dolaşım

3.9.2015 10

Yanda; kalp, pulmoner vesistemik dolaşım. O2’denzengin kanı taşıyan kısımlardaha koyu renklegösterilmiştir.

Pulmoner ve Sistemik Dolaşım

Miyokardiyum, kalbin kasılmasından ve kanın kalpten çıkışındansorumludur.

Miyokardiyum ihtiyacı olan O2’li kanı koroner arterlerden alır.

Sağ ve sol koroner arterler tarafından, kalp kasının kendisinesağlanan bu dolaşıma koroner dolaşım denir.

3.9.2015 11

Pulmoner ve Sistemik Dolaşım

Koroner arterler aorttan çıkarlar ve kalbi çevrelerler.

Kalp çevresinde bunlara paralel olarak koroner venler debulunur.

Bu venler kullanılan kanı alıp vena kavaya boşaltırlar.

3.9.2015 12

Pulmoner ve Sistemik Dolaşım

3.9.2015 13

Kalbin Uyarılması

Kalp bağımsız bir kasılma ritmine sahiptir.

Kalbe bağlı tüm sinirler zarar görse bile kalp kasılmaya devameder.

Kalp üzerinde bu otoritmi sağlayan bazı önemli noktalar vardır.

3.9.2015 14

Kalbin Uyarılması

Bunlar;

Sinoatrial (SA) düğüm (70-80 atım/dk),

Atrioventriküler (AV) düğüm (40-60 atım/dk),

His demeti, sağ ve sol dalları (20-40 atım/dk),

Purkinje lifleri (25-40 atım/dk),

Ektopik pacemaker.

3.9.2015 15

Kalbin Uyarılması

3.9.2015 16

Kalbin Uyarılması

Sinir uyarısı SA düğümden atria boyunca dağılır ve atria kasılarakiçindeki kanı ventriküllere boşaltır.

Sonra, atriadaki bu uyarı atria ile ventriküllerin birleştiği yerdebulunan atrioventriküler düğümü (AV) harekete geçirir.

3.9.2015 17

Kalbin Uyarılması

Uyarı AV düğümünün bir uzantısı olan his demeti yoluylaventriküllere gider.

His demeti ventriküllerin duvarlarına purkinje lifleri olarak yayılırve purkinje sistemini oluşturur.

3.9.2015 18

Kalbin Uyarılması

Böylece uyarılar ventrikülermiyokardiyumun tamamınaulaşır ve ventriküler kasılmayısağlar.

Bu kasılma sayesindeventriküllerdeki kan arterlereve dolayısıyla tüm vücudapompalanır.

Kardiyak Siklus

3.9.2015 20

Kardiyak Siklus

Kalp atımı sırasında kalpte görülen elektriksel ve mekanikdeğişikliklere (basınç ve hacim) kardiyak siklus denir.

Kalp atımı sırasında miyokardiyumun kasılmasına sistol,gevşemesine ise diastol denir.

3.9.2015 21

Kardiyak Siklus

Kalbin dinlenim ve maksimal egzersiz sırasında her bir siklusiçin harcadığı ortalama süreler vardır;

3.9.2015 22

Kardiyak Siklus

Diastol sırasında, atria gevşediğinde basınç düşer ve venözsistemden gelen kan atriayı doldurmaya başlar.

Kan ile dolunca atriadaki basınç tekrar artar.

Diastol sırasında ventriküllerdeki basınç atriadan düşük olduğuiçin atriaya gelen kan atrianın kasılmasıyla ventriküllere akar.

3.9.2015 23

Kardiyak Siklus

Bu durumda ventriküler basınç artarken atrial basınç düşer.

Atrial basınç düşünce vena kava ve pulmoner vendeki basınçartar.

Kan tekrar atriaya gider ve bu siklus sürekli tekrarlanır.

3.9.2015 24

Kardiyak Siklus

Ventriküler basınç, aorttaki ve pulmoner arterdeki basınçtanfazla olunca semilüner kapaklar açılır.

Ventriküller kasılır ve kan, pulmoner ve sistemik dolaşımapompalanır.

3.9.2015 25

Kardiyak Siklus

Kalbin elektriksel aktivitesi Elektrokardiyografi (EKG) ilekaydedilebilir.

Kalbin aksiyon potansiyeli oluşturma yeteneği, oluşan uyarınıntüm kalp üzerinde yayılma süreci ve kontraksiyon gücü izlenebilirniteliktedir.

Bu ölçüm kalbin, yapısal ve fonksiyonel durumu hakkında bilgiverir.

3.9.2015 26

Kardiyak Siklus

Her bir kardiyak döngü;

P, Q, R, S, T ve U dalgalarını,

ST ve PR segmentlerini,

PR, QRS, ST, QT ve RR intervallerini içerir.

3.9.2015 27

Kardiyak Siklus

3.9.2015 28

Kardiyak Siklus

Neden önemli?

Bu vektörel değerlerin anormal oluşu yani kalpte görülen ritimbozuklukları, birçok kalp rahatsızlığını hatta ani ölümleri önlemekiçin tanı olarak kullanılmaktadır.

Spor bilimlerinde, egzersizin kalp ritimleri üzerindeki akut vekronik etkisini incelenmektedir.

3.9.2015 29

Kardiyak Siklus

Kalpte ileti nasıl oluşur (Aksiyon potansiyeli)?

Kalp kasında elektrik uyarılarının hücre içi ve dışındaki iyonmiktarında değişiklik yaratmasıdır.

Bu iyon miktarlarındaki ani ve hızlı değişiklikler kontraksiyonugerçekleştirir.

3.9.2015 30

Kardiyak Siklus

3.9.2015 31

Dinlenim iyonkonsantrasyonu -90milivolttur. Hücre içi ve dışıelektriksel olarakdengededir.

Polarizasyon sürecinde,hücre içi K+ miktarı dışınagöre 30 kat daha fazladır.Hücre dışındaki Na+ miktarıise hücre içine göre 30 katdaha fazladır.

Kardiyak Siklus

Ancak kalp aktivitesi başka sistemlerce kontrol edilmektedir.

3.9.2015 32

Kardiyak Siklus

3.9.2015 33

Kardiyak Hızlandırıcı Merkez

Kardiyak Yavaşlatıcı Merkez

Kardioregülatuvar merkez;

Sempatik ve Parasempatik

Kardiyak Siklus

3.9.2015 34

Sempatik aktivite

Artırır;

SA nodu uyarı hızını

İleti hızını

Kontraksiyon gücünü

Odakların irritabilitesini

Parasempatik aktiviteAzaltır;

SA nodu uyarı hızını

İleti hızını

Kontraksiyon gücünü

Odakların irritabilitesini

Kardiyak Debi

Kardiyak debi (CQ), kalpten bir dakikada pompalanan kanmiktarıdır.

Dolaşım sisteminin, fiziksel aktivitenin getirdiği fonksiyonelihtiyaçları karşılayabilme kapasitesinin göstergesidir.

3.9.2015 35

Kardiyak Debi

Kardiyak debi, kalp atım hızı ve kalp atım volümünün [ayrıcastrok volüm (SV) olarak da bilinir ve kalpten bir atımdapompalanabilen kan miktarıdır] bir ürünüdür.

CQ (L/dk) = KAV (L/atım) * KAH (atım/dk)

Kalp atım hızı veya kalp atım volümündeki artış kardiyak debidede artışa neden olur.

3.9.2015 36

Kardiyak Debi

Dinlenme sırasında antrenmanlı ve antrenmansız kişilerinkardiyak debilerinde pek fark yoktur. Ortalama 5-6 L/dk’dır.

Egzersizle artan iş yükü ve O2 kullanımıyla birlikte kardiyakdebide de artış olur ve bu artış antrenmanlı kişilerde dahafazladır.

3.9.2015 37

Kardiyak Debi

Antrenmanlı erkeklerde kardiyak debi egzersiz sırasında 40L/dk’ya çıkabilir.

Bu miktar dinlenme değerinin yaklaşık 7-8 katıdır. Antrenmansızkişilerde bu değer 20-25 L/dk olur.

Maksimal kardiyak debi arttıkça maksimal aerobik güç de artar.

3.9.2015 38

Kardiyak Debi

Antrenman ile CQ’da oluşan değişiklikler açısından erkekler vekadınlar benzerdir.

Kadınlar, birim iş yükünde daha yüksek kardiyak debiye sahiptir.

Bunun nedeni olarak, kadınların düşük hemoglobin seviyesinesahip olmaları düşünülmektedir.

3.9.2015 39

Kardiyak Debi

Bununla birlikte kadınların, maksimal kardiyak debisinierkeklerinkinden düşüktür.

Bunun sebebi olarak da kadınların daha küçük vücut yapısınasahip olmaları düşünülmektedir.

3.9.2015 40

Kalp Atım Volümü

Antrenmansız erkeklerin dinlenik halde, ayakta dik dururkenkikalp atım volümleri ortalama 70-90 ml/atım’dır.

Maksimal değerler ise 100-120 ml/atım’dır.

Bu değerler antrenmanlı erkeklerde dinlenik durumda 100-120ve egzersiz sırasında 150-170 ml/atım’dır.

3.9.2015 41

Kalp Atım Volümü

Elit dayanıklılık sporcuları 200 ml/atım’a ulaşabilmektedir.

Öyleyse dayanıklılık sporcularında görülen yüksek kardiyakdebinin nedeni strok volümün artışıdır.

Çünkü maksimal kalp atım sayısı tüm bireylerde aşağı yukarıaynıdır.

3.9.2015 42

Kalp Atım Volümü

Kadınlarda SV, kalp hacminin küçük olmasından dolayı düşüktür.

Antrenmansız kadınlarda dinlenik kalp atım volümü 50-70ml/atım iken, egzersiz kalp atım volümü 80-100 ml/atımdır.

Antrenmanlı kadınlar ise 70-90 ml/atım dinlenik SV’ye ve 100-120 ml/atım egzersiz SV’ye sahiptir.

3.9.2015 43

Kalp Atım Volümü

Kalp atım volümünü istirahat ve egzersiz sırasında düzenleyendeğişkenler şunlardır;

End-diastolik volüm (EDV), yani diastol sonunda ventrikülde bulunankan veya diastol sonu hacim,

Ortalama aortik kan basıncı ve

Ventriküler kasılmanın kuvveti’dir.

3.9.2015 44

Kardiyak Debi – Kalp Atım Volümü ve Kalp Atım Hızı

3.9.2015 45

Atı

m v

olü

mü

(ml)

Kal

p a

tım

say

ısı

(atı

m/d

k)

Kar

diy

ak d

ebi

(L/d

k)