Doskonalenie jakości kształcenia

– praktyczne możliwości Dr hab. inż. Marek T. Roszak, prof. nzw. w Pol. Śl.

Pełnomocnik Rektora

ds. Systemu Zapewnienia Jakości Kształcenia

IV Ogólnopolskim Spotkaniu Pełnomocników

Rektorów ds. Jakości Kształcenia

Politechnika Wrocławska

Wrocław, 19.06.2017r.

Zapisy Komunikatu z Bergen

system zapewnienia jakości kształcenia

przewiduje doskonalenie

i ocenianie programów nauczania i sposobów ich realizacji

oraz jakości i warunki prowadzenia procesu

dydaktycznego.

System Zapewnienia Jakości Kształcenia

• podnoszenie rangi pracy dydaktycznej oraz budowanie etosu nauczyciela akademickiego,

• skuteczne informowanie (społeczności akademickiej) w zakresie problematyki jakości kształcenia,

• inicjowanie działań projakościowych związanych z działalnością dydaktyczną – procesem kształcenia,

• inicjowanie działań projakościowych związanych z podnoszeniem kultury jakości kształcenia,

• promowanie / upowszechnianie najlepszych praktyk w zakresie kształcenia,

• systematyczne udoskonalanie, w zakresie skutecznego dostosowywania go do nowych regulacji prawnych.

Doskonalenie

• Zasoby ludzkie –

„doskonalenie kadry”,

„Doskonalenie to powinno być również wynikiem powiązania kształcenia z pracą naukową”

Znaczący poziom świadomości problematyki jakości kształcenia jest najważniejszym elementem zrozumienia istoty funkcjonowania WSZJK oraz stanowi fundament

jego utrzymania, a więc i postawę doskonalenia.

Doskonalenie – inwestycja w kadry

Procedura uczelniana PU11 - OCENA I MONITOROWANIE EFEKTÓW KSZTAŁCENIA ustala mechanizm procesu doskonalenia programu kształcenia i jego efektów. Procedura ta realizowana jest na trzech poziomach:• - poziom I - prowadzącego przedmiot i prowadzących zajęcia,

zobowiązani są oni do prowadzenia stosownej dokumentacji zgodnie z PU 7 - OBOWIĄZKI PROWADZĄCYCH ZAJĘCIA DYDAKTYCZNE oraz P-MT -3 DOKUMENTACJA PROWADZĄCEGO ZAJĘCIA DYDAKTYCZNE dotyczącej wykazania uzyskania przez studentów określonych w karcie przedmiotu efektów kształcenia,

• - poziom II - kierownika wewnętrznej jednostki organizacyjnej, opiniującego Karty doskonalenia przedmiotu/modułu oraz przekazuje do Wydziałowej Komisji ds. Kształcenia,

• - poziom III - Komisji ds. Kształcenia, dokonuje ona oceny osiągniętych efektów kształcenia oraz formułuje wnioski doskonalące programy kształcenia wszystkich prowadzonych przez wydział kierunków studiów we wszystkich formach i rodzajach kształcenia.

Doskonalenie programu kształcenia

III. Podniesienie jakości nauczania / Waga punktowa parametru

Liczba

punktów

1.Autorstwo zaakceptowanego do realizacji programu nowego przedmiotu (jednorazowo)

8 32

2.Zaprojektowanie i wdrożenie do zajęć nowego stanowiska laboratoryjnego

2

3. Przygotowanie i realizacja zajęć w systemie distancelearning (jednorazowo)

10

4. Przygotowanie programu i uruchomienie studiów podyplomowych

15 30

5. Przygotowanie programu i uruchomienie kursów dokształcających

10 20

6. Prowadzenie zajęć z przedmiotu po raz pierwszy 3 12

Doskonalenie - DZIAŁALNOŚĆ DYDAKTYCZNA

Dobrowolne - Systemy zarządzania:

• System zarządzania jakością - ISO 9001

• Systemy zarządzania jakością. Wytyczne do zastosowania ISO 9001:2000 w edukacji - IWA 2:2007

• System zarządzania usługami edukacyjnymi - ISO 29990

Obligatoryjne - Systemy wymagane prawem:

• System Zapewnienia Jakości Kształcenia

Systemy zarządzania jakością

Przedstawienie struktury normy w cyklu PDCA – norma ISO 9001:2015

ISO 9001:2015

Norma określa wymagania dotyczące systemu zarządzaniajakością, gdy organizacja:

a) pragnie wykazać zdolność do stałego dostarczania wyrobówi usług spełniających wymagania klienta i mającychzastosowanie wymagań prawnych i regulacyjnych, i

b) dąży do zwiększenia zadowolenia klienta przez skutecznestosowanie systemu, łącznie z procesami doskonalenia

systemui zapewnienia zgodności z wymaganiami klienta i mającymizastosowanie wymaganiami prawnymi i regulacyjnymi.

PN/ EN ISO 9001:2015 - 1 Zakres normy

ISO 9001:2015

9

Potencjalne korzyści dla organizacji wynikające z wdrożenia systemu zarządzania jakością:

a) zdolność do stałego dostarczania wyrobów i usług, które spełniają wymagania klienta, oraz mające zastosowanie wymagania prawne i regulacyjne – minimalizacja ryzyka,

b) stwarzanie szans na zwiększenie zadowolenia klienta –wykorzystanie szans;

c) uwzględnienie ryzyka i szans związanych z jej kontekstem i celami;

d) możliwość wykazania zgodności z wyspecyfikowanymi wymaganiami systemu zarządzania jakością – wykorzystanie szans i minimalizacja ryzyka.PN/ EN ISO 9001:2015 - 0.1 Postanowienia ogólne

ISO 9001:2015

10

Korzyści z wdrożonego SZJ w uczelni obejmują:

�korzyści w sferze ekonomicznej, w tym odnoszące się do wpływu SZJ na doskonalenie procesów mających na celu wzrost efektywności uczelni, zwiększenie liczby studentów,

�korzyści w sferze organizacji i zarządzania; w tym wzrost przejrzystości systemu organizacji i zarządzania uczelnią a także doskonalenie funkcjonowania uczelni oraz skuteczne identyfikowanie i rozwiązywanie problemów organizacyjnych, usprawnienie obiegu informacji,

�korzyści w sferze świadomości pracowników, w tym wzrost świadomości rangi jakości w grupie pracowników dydaktycznych i naukowych, większa znajomość celów uczelni i utożsamianie się z wynikami jakościowymi przez wszystkich pracowników oraz zintensyfikowanie działań związanych z komunikacja wewnętrzna w badanych szkołach wyższych.

ISO 9001:2015

IWA 2

Model podejścia procesowego – IWA 2– norma ISO 9001:2015

Dodatkowe zasady utrzymania sukcesu:• Tworzenie wartości uczenia, w celu zachęcenia uczących

się by odczuwali satysfakcję z wartości, które otrzymują.Pomiar zadowolenia określa stopień, w jakim są spełnianewartości potrzeb i oczekiwań uczących się. Wyniki pomiarówpomagają zwiększyć organizacji edukacyjnej rozwój ichprocesów w celu tworzenia wartości ucznia.

• Skupienie na wartościach społecznych, oznaczazajmowanie się, jak uczniowie i inni zainteresowanipostrzegają etykę, bezpieczeństwo, ochronę środowiska.Organizacja edukacyjna powinna zapewnić trwały wzrost,tylko wtedy kiedy większa część społeczeństwa doceniawyjściowa wartość dodaną ucznia.

• Sprawność, ma zasadnicze znaczenie dla trwałego wzrostugospodarczego w drastycznie zmieniającym się środowiskuedukacyjnym dając tym samym szansę dla kontynuowaniasukcesów w edukacji.

• Niezależność, opiera się na analizie sytuacji i analiziewłasnej. Organizacje edukacyjne powinny podejmowaćwłasne wolne od stereotypów decyzje.

IWA 2

Załącznik A – samoocena organizacji edukacyjnej

Klauzula 4. System zarządzania jakością

1. Proces stosowany do określenia, oceny i doskonalenia umiejętności uczniów

2. Działania umożliwiające każdemu uczniowi osiąganie wyników

3. Weryfikacja wiedzy, ocen i wymaganych umiejętności każdego ucznia

4. Dostosowanie do standardów nauczania, instrukcje, testowanie i doskonalenie

5. Pomiar motywacji, każdego uczącego odpowiadający wymaganiom

6. Udowodnione skuteczne wsparcie nauczania każdego ucznia

7. Systematyczne monitorowanie wszystkich procesów związanych ze

sprawnością każdego uczącego się

8. Efektywność urządzeń i zasobów w obiekcie (klasie, sali, laboratorium)

9. Zatwierdzanie programów nauczania spełniających zarówno wymogi

kształcenia jak i kariery

IWA 2

IWA 2:2007 (E), Quality management

systems. Guidelines for the

application of ISO 9001:2000

in education

Norma PN-EN ISO 9001:2016. Systemy zarządzania jakością.

Wymagania

„certyficire” - czynić pewnym

Certyfikowane systemy zarządzania jakością kształcenia

(1) Określ potrzeby edukacyjne(2) Zaprojektuj usługę edukacyjną(Np. Efekty uczenia się, program nauczania, metody nauczania, materiały dydaktyczne, wykładowcy i kryteria uczestników, egzaminy)(3) Świadczenie usług edukacyjnych(4) Monitorowanie dostarczania i oceny usługi edukacyjnej

Usługi

Potrzeby

edukacyjne

Projekto-

wanie

Zapewnianie

Ewaluacja

ISO 2990

• Określenie potrzeb stron zainteresowanychZakres i proces nauczania

• Projektowanie i rozwój usług edukacyjnychWytyczne do projektowania i rozwoju usług edukacyjnychCele i zakresy programów edukacyjnychPlanowanie programów edukacyjnychDokumentowanie i nadzorowanie wyników projektowania

• Dostarczanie i realizacja usług edukacyjnychInformowanie i orientacja w usługach edukacyjnychZarządzanie usługami edukacyjnymiŚrodowisko nauczania i jego nadzorowanieMonitorowanie realizacji usług edukacyjnychOcena usług edukacyjnych i nauczania

ISO 2990

• Identyfikacja, ocena i zarządzanie ryzykiem w usługach edukacyjnych.Podstawy podejścia oparte na zarządzaniu ryzykiemMetody analizy i oceny ryzyka i ich zastosowanie.

• Zarządzanie zasobami ludzkimi i komunikacja.Zarządzanie kompetencjami personelu i współpracowników.Ocena i rozwój kompetencji zawodowychKomunikacja wewnętrzna i zewnętrzna

• Audit wewnętrzny jako metodanadzorowania usług edukacyjnychPodstawowe pojęcia dotyczące auditowaniaWytyczne do audytowania według ISO 19011Praktyczne aspekty audytowania usług edukacyjnych.

ISO 2990

Korzyści wynikające z wdrożenia ISO 29990:

• zwiększenie wartości i atrakcyjności przedsiębiorstwa świadczącego usługi edukacyjne;

• poprawa pozycji konkurencyjnej przedsiębiorstwa;

• kompleksowy system zapewniający jakość świadczonych usług edukacyjnych i szkoleniowych;

• przejrzystość międzynarodowego systemu zarządzania jakością;

• wyższa jakość oraz efektywniejsze prowadzenie procesów edukacyjnych i szkoleniowych;

• skuteczne prowadzenie ciągłości procesów biznesowych dzięki minimalizacji ryzyka.

ISO 2990

Przegląd SZJ

Pomiar satysfakcji klienta

Audit

Samoocena

Kolejność

wykorzystania

metod w

organizacji

Poziom

strategiczny

Poziom

operacyjny

Ocena skuteczności systemu zarządzania jakością

„Celem działania Systemu jakości kształcenia jest w szczególności:

• podnoszenie świadomości społeczności akademickiej na temat roli jakości kształcenia w procesie dydaktycznym w Akademii,

• podnoszenie rangi działalności dydaktycznej oraz budowa etosu nauczyciela akademickiego,

• ……”

http://www.wme.wat.edu.pl

Podsumowanie

• Jakość kształcenia nierozerwalnie więc wiąże się z

wartościami, które są pierwotne w stosunku do celów

wychowania, nadają sens życiu człowieka i wszelkim

podejmowanym przez niego działaniom.

• Spotkanie podmiotów procesu edukacyjnego

powinno służyć odkrywaniu, przeżywaniu i osiąganiu

wartości.

• Dopiero wówczas można mieć nadzieje na to,

że człowiek sprosta wyzwaniom współczesności,

będzie w stanie przeciwstawiać się kryzysom i

zagrożeniom, których w świecie współczesnym nie

brakuje.

Alicja Kozubska, Studia Dydaktyczne 26/2014

Podsumowanie

• Źródłem doskonalenia są …… ludzie.

• Formalizmy prawne i pokrewne (obowiązkowe, dobrowolne) nie stanowią same w sobie mechanizmu doskonalenia.

• Nowe wymagania prawne i pokrewne mogą (powinny) stanowić podstawę (inspirację) do kreatywnego poszukiwania sposobów ich spełnienia oraz pozwolić ustanawiać nowy – wyższy poziom jakości kształcenia.

Podsumowanie

Dziękuje za uwagę