Embed Size (px)
Citation preview
Dr Agnieszka Witoń
Dr Piotr Klimczyk
Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie
Plan prezentacji
Uzasadnienie wyboru problemu
badawczego
Cel badania
Rozwój sektora KIS w krajach Unii
Europejskiej
Metoda badawcza
Rezultaty przeprowadzonych badań
Wnioski końcowe
Kontekst badawczy (1)
Nasilenie zjawisk rozwoju gospodarczego
powiązanego z szerokim zastosowaniem wiedzy.
Wpływ KIS/KIBS na wzrost gospodarczy, zarówno
w ujęciu regionalnym, jak i w skali całego kraju
(Brenner i in., 2018; Desmarchelier, Djellal,
Gallouj, 2013).
Udział KIS/KIBS w zwiększaniu wydajności innych
sektorów przemysłowych może znacznie
przewyższać wzrost wydajności mierzony
w samym sektorze KIBS (Castaldi, 2009).
Kontekst badawczy (2)
Dwukierunkowy związek między KIS/KIBS a wzrostem gospodarczym: widoczny mechanizm wzrostu ciągnionego popytem (Brenner i in., 2018).
Rozwój sektora KIS/KIBS w najbardziej rozwiniętych gospodarkach może być ograniczony ze względu na spowolnienie wzrostu gospodarczego
Pojawienie się firm oferujących usługi oparte na wiedzy w gospodarkach rozwijających się, obsługujących rynki lokalne i światowe (Miles, 2018)
Kontekst badawczy (3)
Statyczny charakter pracy intelektualnej,
Wzrost kosztów nie jest równoważony
przez poprawę jakości "aktu myślenia";
co do zasady praca intelektualna ma
stosunkowo stały poziom intensywności jej
wykonywania (Baumol 2002, Wolff 2002),
W konsekwencji - możliwe zmniejszenie
produktywności w sektorach
wymagających wykorzystania wiedzy.
Cel badawczy
Zbadanie stopnia sigma-konwergencji
poziomu produktywności w sektorze usług
opartych na wiedzy w krajach Unii
Europejskiej.
Rozwój sektora KIS w Unii
Europejskiej
Wyhamowanie rozwoju sektora KIS (mierzonego
jako udział usług opartych na wiedzy
w zatrudnieniu ogółem) w wielu gospodarkach
europejskich
„szklany sufit” – istnienie w wielu krajach UE
poziomu udziału w zatrudnieniu ogółem, którego
nie da się przekroczyć (Godlewska-Dzioboń,
Klimczyk, Witoń, 2019)
„Szklane sufity” KIS w UE
>50%
50%
45-47%
40%
35-37%
32-33%
• Luksemburg, Szwecja
• Belgia, Dania, Wielka Brytania
• Irlandia, Francja, Malta, Holandia, Finlandia
• Niemcy, Cypr, Austria, UE, strefa euro
• Estonia, Grecja, Hiszpania, Chorwacja, Włochy, Łotwa, Litwa, Węgry, Portugalia, Słowenia, Słowacja
• Bułgaria, Czechy, Polska
Metodyka badania
Hipoteza badawcza:
W Unii Europejskiej obserwuje się sigma-
konwergencję poziomu produktywności w sektorze
usług opartych na wiedzy, jednak jest to
spowodowane w większym stopniu przez spadek
lub stagnację poziomu produktywności w krajach
o jej wyższym poziomie, niż poprawę
produktywności w krajach o jej niższym poziomie.
Metodyka badania (2)
Wykorzystane miary rozproszenia: odchylenie standardowe, odchylenie przeciętne, rozstęp, rozstęp ćwiartkowy oraz odchylenie ćwiartkowe
Dane z bazy Eurostat
Horyzont czasowy 2000-2017
Produktywność sektora zmierzono jako stosunek wartości dodanej wytworzonej w usługach opartych na wiedzy w tys. euro w cenach stałych (rok bazowy=2010) oraz ilości osób zatrudnionych w sektorze
Uzupełnienie analizy – „produktywność” kosztowa (produkcja sektora na 1 EUR kosztów osobowych, lata 2008-2014)
Miara rozproszenia Formuła
Odchylenie standardowe
Rozstęp
Odchylenie przeciętne
Rozstęp ćwiartkowy
Odchylenie ćwiartkowe
Usługi oparte na wiedzy wg Eurostatu
(klasyfikacja NACE Rev. 2)
Zaawansowane usługi oparte na wiedzy:
Produkcja filmów, nagrań wideo i programów telewizyjnych, nagrywanie dźwięku i działalność wydawnicza
Działania programistyczne i nadawcze
Telekomunikacja
Programowanie komputerowe, doradztwo i działalność pokrewna
Działalność usługowa w zakresie informacji
Badania naukowe i prace rozwojowe
Usługi oparte na wiedzy wg Eurostatu
(klasyfikacja NACE Rev. 2)
Usługi rynkowe wymagające dużej wiedzy (z wyłączeniem pośrednictwa finansowego i usług zaawansowanych technologii): Transport wodny
Transport lotniczy
Działalność prawnicza i księgowa
Działalność firm centralnych; doradztwo w zakresie zarządzania
Działalność w zakresie architektury i inżynierii; badania i analizy techniczne
Reklama i badania rynku
Pozostała działalność profesjonalna, naukowa i techniczna
Działalność związana z zatrudnieniem
Działalność w zakresie bezpieczeństwa i dochodzeń
Usługi oparte na wiedzy wg Eurostatu
(klasyfikacja NACE Rev. 2)
Usługi finansowe wymagające dużej
wiedzy:
Działalność usług finansowych, z wyjątkiem
ubezpieczeń i funduszy emerytalnych
Ubezpieczenia, reasekuracja i fundusze
emerytalne, z wyjątkiem obowiązkowych
ubezpieczeń społecznych
Działalność wspomagająca usługi finansowe
i działalność ubezpieczeniową
Usługi oparte na wiedzy wg Eurostatu
(klasyfikacja NACE Rev. 2)
Inne usługi wymagające dużej wiedzy: Działalność wydawnicza
Działalność weterynaryjna
Administracja publiczna i obrona; obowiązkowe zabezpieczenie społeczne
Edukacja
Działalność w zakresie zdrowia ludzkiego
Działalność w zakresie opieki domowej
Praca socjalna bez zakwaterowania
Działalność artystyczna i rozrywkowa
Biblioteki, archiwa, muzea i inna działalność kulturalna
Działalność hazardowa i zakłady
Zajęcia sportowe i rozrywkowe oraz rekreacyjne
Rezultaty
Miary rozproszenia 2000 2005 2010 2015 2017
Odchylenie
standardowe 41,023 37,436 31,555 33,492 35,544
Odchylenie przeciętne 26,667 24,463 21,936 22,891 23,313
Rozstęp 208,181 195,903 158,856 170,366 176,284
Rozstęp ćwiartkowy 46,732 44,662 36,126 38,810 34,659
Odchylenie
ćwiartkowe 23,366 22,331 18,063 19,405 17,329
Tabela 1. Miary rozproszenia dla produktywności sektora KIS w krajach Unii Europejskiej w wybranych latach (tys. EUR na os.) Źródło: Obliczenia własne na podstawie danych Eurostat.
Rezultaty (2) Miara
rozproszenia 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
Odchylenie
standardowe 1,047 0,929 0,949 0,873 0,763 0,714 0,625
Rozstęp 3,519 3,345 3,630 3,583 3,395 3,182 2,760
Odchylenie
przeciętne 0,864 0,795 0,796 0,704 0,610 0,552 0,487
Rozstęp
ćwiartkowy 1,427 1,351 1,614 1,252 0,953 0,883 0,903
Odchylenie
ćwiartkowe 0,713 0,675 0,807 0,626 0,476 0,442 0,452
Tabela 2. Miary rozproszenia dla produktywności ponoszonych kosztów osobowych w sektorze KIS w krajach Unii Europejskiej w latach 2008-2014 (w EUR produkcji sektora KIS na 1 EUR kosztów osobowych) Źródło: Obliczenia własne na podstawie danych Eurostat.
Rezultaty (3)
Najniższa produktywność w 2000 roku: Bułgaria (9,27
tys. EUR na os.), Litwa (12,48 tys. EUR na os.),
Rumunia (15,02 tys. EUR na os.) oraz Łotwa (15,51
tys. EUR na os.)
Kraje te podniosły swoją produktywność odpowiednio
o 41,2%, 40%, 53,1%, 40%
Najwyższa produktywność w 2000 roku: Luksemburg
(217,45 tys. EUR na os.), Włochy (83,99 tys. EUR na
os.), Francja (77,78 tys. EUR na os.), Irlandia (74,84
tys. EUR na os.) oraz Cypr (72,89 tys. EUR na os.)
W tej grupie tylko Irlandia podniosła swoją
produktywność, reszta zanotowała spadki
Rezultaty (4)
Spadek produktywność sektora KIS całej Unii
Europejskiej (EU-28) z poziomu 63,30 tys. EUR na
os. w 2002 roku do 53,24 tys. EUR na os. w 2017
roku
Produktywność w sektorze KIS wzrosła
w badanym okresie w 15 krajach UE
ALE sektory KIS w tych krajach wytworzyły w 2017
roku jedynie 36,7% wartości dodanej sektora
Konkluzja: potwierdzenie hipotezy badawczej
Sytuacja w Polsce
W ostatnich latach (2008-2017) udział
sektora KIS w zatrudnieniu ogółem wzrósł
o 3 punkty procentowe (z 28,3% w 2008 do
31,3% w 2017)
Jednak tempo zmian ulega spowolnieniu
Słaby wzrost produktywności sektora KIS
w Polsce: w okresie 2004-2017 zaledwie
4,6%.
Wykres 1. Udział sektora KIS w całkowitym zatrudnieniu w Polsce (dane 2008-2017 oraz prognoza 2018-2025)
Źródło: własne obliczenia na podstawie danych Eurostat, https://ec.europa.eu/eurostat/data/database, dostęp: 11.09.2018
Wnioski W wielu krajach UE produktywność w sektorze KIS
może nadal spadać; wiąże się to z rosnącymi kosztami
pracy w Europie i rosnącą konkurencją firm
outsourcingowych spoza UE (np. w Indiach), gdzie
koszty są niskie. Możemy spodziewać się dalszej
konwergencji w zakresie poziomu produktywności, ale
nie idzie to w parze z ogólnym rozwojem sektora usług
opartych na wiedzy w UE, zwłaszcza w krajach tzw.
starej Unii. Obserwuje się stagnację zarówno
w przypadku zatrudnienia w sektorze, jak i jego
wyników.
Wnioski (2)
W przypadku Polski rozwój KIS zależy również od popytu na usługi innowacyjne, a nawet „klimatu innowacyjnego”. W Polsce utrzymują się niskie wydatki na badania i rozwój, a pomimo znacznego udziału osób z wyższym wykształceniem na rynku pracy, istnieją duże rozbieżności między umiejętnościami pracowników a potrzebami pracodawców. To niedopasowanie spowalnia wzrost produktywności sektora.
Kierunek dalszych badań - produktywność sektora KIS w Polsce w kontekście napływu imigrantów zwłaszcza z Ukrainy.
Bibliografia
Baumol, W. J. (2002). Services as leaders and the leader of the services. J. Gadrey and F. Gallouj, Productivity, Innovation and Knowledge in Services: New Economic & Socio-Economic Approaches, Edward Elgar, Cheltenham, UK, 147-163.
Brenner, T., Capasso, M., Duschl, M., Frenken, K. & Treibich, T. (2018). Causal relations between knowledge-intensive business services and regional employment growth, Regional Studies, 52:2, 172-183, DOI: 10.1080/00343404.2016.1265104.
Castaldi, C. (2009). The relative weight of manufacturing and services in Europe: An innovation perspective. Technological Forecasting and Social Change, 76(6), 709–722. doi:10.1016/j.techfore.2008.08.001
Desmarchelier, B., Djellal, F., & Gallouj, F. (2013). Knowledge intensive business services and long term growth. Structural Change and Economic Dynamics, 25, 188-205.
Godlewska-Dzioboń, B., Klimczyk, P., & Witoń, A. (2019). Knowledge-Intensive Services (KIS) Development in EU - Forecasts for Selected Countries and Implications for Poland. Entrepreneurial Business and Economics Review, w druku.
Miles, I. D., Belousova, V., & Chichkanov, N. (2018). Knowledge intensive business services: ambiguities and continuities. foresight, 20(1), 1-26.
Wolff, E. (2002). How stagnant are services?. In Productivity, innovation and knowledge in services: new economic and socio-economic approaches. Edward Elgar Publishing, 3-25.
