Dünyada ve Türkiye’de Derecelendirme

Dünyada ve Türkiye’deDünyada ve Türkiye’de Derecelendirme Derecelendirme

09.05.2009SAHA Kurumsal Yönetim ve Kredi Derecelendirme Hizmetleri A.Ş.

Dünyada ve Türkiye’de Derecelendirme

Sunum Başlıkları: Hakkımızda Neden Kurumsal Yönetim? Kurumsal Yönetimin Derecelendirmesi Kredi Derecelendirme ve Basel Süreci Küresel Finansal Kriz Işığında

Derecelendirme Geleceğe Yönelik Tartışmalar


Hakkımızda SAHA Kurumsal Yönetim ve Kredi Derecelendirme A.Ş., Aralık

2005 tarihinde kurulmuştur. SAHA, Sermaye Piyasası Kurulu’nun 17.11.2006 tarihli

kararıyla Kurumsal Yönetim İlkelerine Uyum Derecelendirmesi alanında; 11.09.2007 tarihli kararıyla da Kredi Derecelendirmesi alanında yetkilendirilmiştir.

OECD ve SPK ilkelerine uygun olarak SAHA tarafından hazırlanmış olan Kurumsal Yönetim Derecelendirme metodolojisi; ülkemizin kendine özgü koşullarını uluslararası kabul görmüş temel kurumsal yönetim prensipleriyle uyumlu hale getirmektedir ve özgündür.

SAHA’nın Kredi Derecelendirme Metodolojisi de uluslararası standartlarda hazırlanmıştır.

SAHA Kurumsal Yönetim derecelendirmesinde piyasa lideridir.


Ortaklık Yapısı Yola çıkış felsefesine uygun ortaklık yapısı Konusunda uzman ve tecrübeli kişiler Değişik eğitim ve özgeçmişler Beş ana ortak Her ortak katkıda bulunur Ortaklık değişimleri SPK’nın normlarına uygun

yapılır


Yönetim Kurulu Selim Suhan Seçkin (Bşk.) Ali Perşembe (Bşk. Yrd.) S. Mehmet İnhan (Üye) Abbas Yüksel (Üye) Hıfzı DEVECİ (Üye)

Dünyada ve Türkiye’de DerecelendirmeDerecelendirme Faaliyetlerimiz (Kurumsal Yönetim)


Derecelendirme Faaliyetlerimiz (Kredi)

KOÇ FİAT KREDİ TÜKETİCİ KOÇ FİAT KREDİ TÜKETİCİ FİNANSMANI A.Ş.FİNANSMANI A.Ş.


Derecelendirme Süreci Katılım Plânlama Ziyaretler Toplantılara Hazırlık Gizlilik Derecelendirme Komitesi Gözetim Not Değişimleri


Metodolojilerimiz Kurumsal Yönetim metodolojimiz Türkiye’ye

özgüdür (OECD: one size does not fit all) Kurumsal yönetim uyum derecelendirmesi

niceliksel (quantitative) değil niteliksel (qualitative) esasların öne çıktığı bir derecelendirme türüdür.

Ağırlıklar SPK tarafından düzenlenmiştir Kredi Derecelendirme metodolojimiz

uluslararası standarttadır Kredi derecelendirme transition matrisimiz

İMKB şirketlerinin 20 yıllık dataları kullanılarak hazırlandı


Kurumsal Yönetim Nedir, Neden Önemlidir ?


Enron Olayı


Öngörmek Mümkün Müydü?

Enron’un 14 gün içinde batacağını sadece piyasa değerine ve mali verilerine bakarak öngörmek mümkün müydü?

Bir şirketin risklerini sadece mali performansına bakarak değerlendirmek mümkün mü?

2001 Enron – 2008 Lehmann, JPMorgan, AIG, Freddie, Fanny ... Arada bir benzerlik veya ilişki var mı?


Enron Dersleri

Etik Kuralların Önemi“Please keep making us millions !” (Borges & Mastroieni vakası)Profesyonel başarı nerede bitiyor, sahtekarlık nerede başlıyordu?

Şeffaflığın ÖnemiBilmeye Hakkımız var ...

Bağımsız Denetimin ÖnemiAvukatlar, Denetçiler, Bankalar ... Hayır demesi gereken hiçkimse “hayır” demedi


Tarihsel Süreç

19. Yüzyıl: Yönetim Kurulu’nun Hissedarlardan aldığı yönetme hakkı ve çağdaş şirketler hukuku

1929: Wall Street Çöküşü “The Modern Corporation and Private Property” Berle & Means

1987: Borsa krizi 1997: Doğu Asya Krizi 1999: OECD Kurumsal Yönetim İlkeleri (revize

2004) 2001: Enron, WorldCom, Tyco, Arthur Andersen 2002: Sarbanes-Oxley yasası 2003: SPK Kurumsal Yönetim İlkeleri (revize

2005) 2007: Global Finansal Kriz


Kurumsal Yönetimin Konusu Nedir?

Kurumsal Riskin Konusu Olan 3 Olası Çatışma1.Çoğunluk pay sahiplerinin azınlık pay

sahiplerinin haklarını ihlal etmesi2.Yöneticilerin pay sahiplerinin haklarını ihlal

etmesi3.Yöneticilerin menfaat sahiplerinin (müşteriler,

çalışanlar, tedarikçiler, kamu) haklarını ihlal etmesi

Kurumsal Yönetim, bu hakların ihlal Kurumsal Yönetim, bu hakların ihlal edilmesi nedeniyle faaliyetin zarar edilmesi nedeniyle faaliyetin zarar görme riskinin yönetimidir.görme riskinin yönetimidir.

Dünyada ve Türkiye’de DerecelendirmeSPK Kurumsal Yönetim İlkeleri 2003 (rev.2005)

Dünya Bankası, Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) ve bu iki örgütün özel sektör temsilcilerinin katılımı ile birlikte oluşturduğu Global Kurumsal Yönetim Forumu (GCGF) öncü çalışmaları temel alındı

Sermaye Piyasası Kurulu, İstanbul Menkul Kıymetler Borsası, Türkiye Kurumsal Yönetim Forumu’nun uzmanlarından oluşan komite, bir çok akademisyen, özel sektör temsilcisi, kamu kuruluşları ile çeşitli meslek örgütlerinin görüş ve önerilerini dikkate alarak ülke koşullarına uyarlanmış ilkeleri yayınladı (2003)


Kurumsal Yönetimin Tanımı

Kurumsal Yönetim (corporate governance), en geniş anlamda modern yaşamda insanların bir amaca ulaşmak için oluşturduğu herhangi bir kurumun yönetiminin düzenlenmesidir.

Daha dar anlamda ise, bir kurumun– beşeri ve mali sermayeyi çekmesine, – etkin çalışmasına– ait olduğu toplumun değerlerine saygı göstermesine– uzun dönemde ortaklarına ekonomik değer yaratmasına

imkan tanıyan her türlü kanun, yönetmelik, kod ve uygulamaları ifade etmektedir (Dünya Bankası, Corporate Governance Manual).

Kurumsal yönetimin evrensel kabul ve geçerliliği olan ana ilkeleri adillik, hesap verebilirlik, şeffaflık ve sorumluluktur.


SPK Kurumsal Yönetim İlkeleri 2005

Kurumsal Yönetimin Ana Başlıkları:

PAY SAHİPLERİ KAMUYU AYDINLATMA VE ŞEFFAFLIK MENFAAT SAHİPLERİ YÖNETİM KURULU


PAY SAHİPLERİ

Pay sahipliği haklarının kullanımının kolaylaştırılması

Bilgi alma ve inceleme hakkı (örneğin: Bağımsız Denetçi Atama)

Genel kurula katılım hakkı Oy hakkı (örneğin: İmtiyazlar) Azınlık hakları (örneğin: Birikimli Oy

Hakkı) Kâr payı hakkı Payların devri Pay sahiplerine eşit işlem ilkesi


Kamuyu Aydınlatma ve Şeffalık

Kamuyu aydınlatma araçları ve esasları Şirket ile Pay Sahipleri, Yönetim Kurulu

Üyeleri ve Yöneticiler arasındaki ilişkilerin kamuya açıklanması

Kamunun aydınlatılmasında periyodik mali tablo ve raporlar

Bağımsız denetimin işlevi Ticari sır kavramı ve içerden

öğrenenlerin ticareti Kamuya açıklanması gereken önemli

olay ve gelişmeler


Menfaat Sahipleri

Menfaat sahiplerine ilişkin şirket politikası

Menfaat sahiplerinin şirket yönetimine katılımının desteklenmesi

Şirket malvarlığının korunması Şirketin insan kaynakları politikası Müşteriler ve tedarikçilerle ilişkiler Etik kurallar Sosyal sorumluluk


Yönetim Kurulu

Yönetim kurulunun temel fonksiyonları Yönetim kurulunun faaliyet esasları ile

görev ve sorumlulukları Yönetim kurulunun oluşumu ve seçimi Yönetim kuruluna sağlanan mali haklar Yönetim kurulunda oluşturulan

komitelerin sayı, yapı ve bağımsızlığı Yöneticiler


Derecelendirme

Derecelendirme, kurumların hissedar haklarına verdikleri önemin, kamuyu aydınlatma faaliyetlerinin, menfaat sahipleri ile ilişkilerinin ve yönetim kurullarının genel kredibilitesi hakkında bir görüştürgörüştür.

Bu görüş, yukarıdaki konular bağlamında, şirketin kendi çıkarları ve mal varlığına, hissedarlarına, menfaat sahiplerine, kamuya ve çevresine karşı taşıdığı riskleri tartar.


Derecelendirme

Bu görüş, 1-10 arasında, iki basamaklı olarak (7.75) ifade edilir.

Derecelendirme notu, SPK Kurumsal Yönetim İlkeleri’nde belirtilen herbir 4 alt başlık (Pay Sahipleri, Kamuyu Aydınlatma ve Şeffaflık, Menfaat Sahipleri, Yönetim Kurulu) için ve bunların toplamı olarak Genel Şirket notu halinde tahsis edilir.


Derecelendirme


Derecelendirme

Toplam derecelendirme notunu belirlemede her bir alt başlık için SPK direktifleri doğrultusunda aşağıdaki ağırlıklar kullanılır:– Pay Sahipleri: %25– Kamuyu Aydınlatma ve Şeffaflık: %35– Menfaat Sahipleri: %15– Yönetim Kurulu: %25


Derecelendirme – Notların Anlamı

9-10: İlkelere en yüksek düzeyde uyum, riskler asgariye indirilmiş 7-8: İlkelere önemli ölçüde uyum, minimal riskler, minimal iyileştirmeler gereği 6: İlkelere orta derecede uyum, bir dizi iyileştirme gereği 4-5: İlkereler asgari derecede uyum, artan riskler, önemli iyileştirmeler gereği <4: Yüksek risk


Derecelendirme Süreci


Kurumsal Yönetimin Yararları

İMKB Kurumsal Yönetim Endeksi ve teşvikler Kişisel kararlar yerine kollektif ve profesyonel akıl Yabancı yatırımcıya güven Denetim zafiyetlerinin giderilmesi Marka Değerinin artması Kredi notunun artması, kredi maliyetlerinin azalması Etkili bir reklam ve iletişim aracı Müşteri, çalışan ve tedarikçi memnuniyeti ve

performans artışı Hisse senedi ve tahvil fiyatlarına olumlu yansır

volatiliteyi düşürür


Yasal Nedenler

Hisse senetleri İMKB’de işlem gören şirketlerin faaliyet raporlarında ve internet sitelerinde kurumsal yönetim uyum raporuna yer vermeleri Sermaye Piyasası Kurulu tarafından zorunlu kılınmıştır. Uygula veya Açıkla İlkesiUygula veya Açıkla İlkesi

İMKB bünyesinde Kurumsal Yönetim EndeksineKurumsal Yönetim Endeksine dahil olmak için Derecelendirme Tebliği çerçevesinde derecelendirme yaptırma ve kurumsal yönetim ilkelerine uyum derecelendirme notunun en az 6 olması zorunluluğu getirilmiştir.

Şirketlerin kurumsal yönetim ilkelerine uyumu, yasal otoriteler, düzenleyici kurumlar, sivil toplum kuruluşları ve çevreci gözetmenlerce çok yakından izlenmektedir. Bu sebeple, Kurumsal Yönetim İlkelerine aykırı uygulamalar, gittikçe artan bir sayıda inceleme veya yasal işleme maruz kalmaktadır. Batı dünyasında bariz bir hal alan bu trend, ülkemizde de gittikçe daha yoğun hale gelecektir.


Yönetim Kurullarına KatkısıKurumsal yönetim ilkelerine uyum: Üst yönetime stratejik vizyon ve yüksek sorumluluk yükler Denetim, Risk Analizi ve Kurumsal Yönetim alanlarında

uzmanlaşma sağlar Bilgilendirilmiş kollektif kararlar verilmesini sağlar Şeffaflık ve pay sahiplerine karşı sorumluluk bilinci sağlar Menfaat sahiplerine karşı duyarlılığı ve etkili politikaları

destekler Pay ve menfaat sahiplerinin beklentilerinin iyi

yönetilmesini sağlar Sektörel, ulusal ve uluslararası standartlara uyulmasını

destekler Sosyal Sorumluluk bilinci kazandırır Etik Kuralların tanımlanmasını ve şirketçe benimsenmesini

sağlar Doğru ve verimli yöneticilerin atanmasını sağlar


Bovespa Örneği

Bovespa - Kur.Yön.End.Karşılaştırması

50

100

150

200

250

300

350

400

450

500

550

600

650

6/26

/200

1

10/2

6/20

01

2/26

/200

2

6/26

/200

2

10/2

6/20

02

2/26

/200

3

6/26

/200

3

10/2

6/20

03

2/26

/200

4

6/26

/200

4

10/2

6/20

04

2/26

/200

5

6/26

/200

5

10/2

6/20

05

2/26

/200

6

6/26

/200

6

10/2

6/20

06

2/26

/200

7


Yönetim Kurulunda Bağımsız Üye Farkı


Eşit Oy Hakkı Farkı


Kurumsal Yönetimde Başarılı Şirketlerin Farkı


SAHA

SPK’nın OECD ve Dünya Bankası nezdindeki konumu

İMKB Kurumsal Yönetim Endeksi ve Brezilya örneği

Metodoloji Coğrafya Bilgi birikimi Ekip Maliyetler İyileştirme süreci


DERECELENDİRDİĞİMİZ İMKB ŞİRKETLERİNİN TEMEL EKSİKLİKLERİ

Hiç bir firmada özel denetçi atanması talebi hakkı yok Hiç bir firmanın ana sözleşmesinde azınlık haklarıyla ilgili düzenleme

yok Hiç bir firma Yönetim Kurulu seçiminde “birikimli oy” yöntemine yer

vermiyor Hiç bir Yönetim Kurulu üyesi mal bildiriminde bulunmuyor Y&Y ile Doğan Holding haricindeki firmalar nihai hakim pay

sahiplerini tablo halinde açıklamıyor Hiç bir firmanın faaliyet raporunda çalışanlara yapılan türlü

ödemeler/primler/teşvikler yer almıyor Hiç bir firmada %100 bağımsız üyeden oluşan komite yok Pay ve menfaat sahiplerinin Yönetim Kurulunu toplantıya davet

edebilmesine olanak sağlayacak madde hiç bir firmanın esas sözleşmesinde yok

Yöneticilerin görevi ihmalden oluşacak zararları tazmin etmesine dair madde hiç bir firmanın esas sözleşmesinde veya iç prosedüründe yok

Dünyada ve Türkiye’de DerecelendirmeDERECELENDİRDİĞİMİZ İMKB ŞİRKETLERİNİN ARTILARI

Her şirkette Yatırımcı İlişkileri birimi ya da sorumlusu var.

Her şirketin ana sözleşmesinde ya da kamuya bildirimlerinde “Kar Payı Politikası” mevcut.

Genel kurullarda “bir hisse bir oy” geçerli ancak çoğu şirkette aday gösterme imtiyazı var

İMKB şirketi oldukları için tümü “Kamuyu Aydınlatma” konusunda Türkiye ortalamalarının çok üstünde

Tümü bağımsız dış denetimden geçiyor ve UFRS’ye uygun mali tablo yayınlıyor

Tümünün şirket içi ETİK kuralları var Tümünün Yönetim Kurulu bünyesinde Denetim Komitesi

mevcut


On Dakka İhtiyaç Molası


Kredi Derecelendirme Nedir?

Bir Kişi, bir Kurum (bütünü veya menkul kıymeti) veya bir Ülkenin borcunu ödemede temerrüde düşme riski hakkında bir görüştür.

Kredi Derecelendirme mali denetim değildir. Görüş, vadeye göre Kısa veya Uzun Vadeli olabilir. Görüş, borcun para birimine göre yerli veya yabancı

para cinsinden olabilir. Referans noktasına göre Ulusal veya Uluslararası

olabilir, Belirlenmiş derece notu ayrıca “görünüm” olarak

pozitif, durağan veya negatif olarak konumlandırılır.


Kredi Derecelendirme Türleri

Kişisel Kredi Derecelendirmesi (Personal Rating)

Menkul Kıymet Derecelendirmesi (Issue rating)

Şirket Derecelendirmesi (Corporate rating)

Ülke Derecelendirmesi (Sovereign rating)


Kredi Derece NotlarıS&P ve Fitch Moody’s

En düşük risk düzeyi (genellikle kamu)

AAA Aaa

Düşük risk AA (+,-) Aa (1,2,3)Düşük ancak uzun vadede riskli olabilir

A (+,-) A (1,2,3)

Orta derecede riskli BBB (+,-) Baa (1,2,3)

Kuşkulu kredibilite BB (+,-) Ba (1,2,3)Yüksek risk B (+,-) B (1,2,3)Çok yüksek risk CCC (+,-) Caa

(1,2,3)Temerrüde yakın, çok spekülatif CC (+,-) Ca (1,2,3)Temerrüten çıkma olasılığı zayıf C CTemerrüt D D

Spek

ülat

if Ya

tırım


Uluslararası Normlar

Şirketlerin Ulusal derece notunda referans, ülkenin en düşük riskli borçlanma aracıdır. Genellikle hazine bonosu. Derece notları buna görece sınıflandırılır.

Ülke notları, ABD hazine bonosuna görece sınıflandırılır. ABD derece notu her zaman AAA’dır (krizden önce de, kriz sırasında da, sonrasında da!).

Şirket notları ülke notu ile üstten sınırlıdır. Bu sınırı ancak yabancı para cinsinden ve transfer riski olmayan gelir gösterdiği durumunda bir “notch” aşabilir.


Metodoloji

Kredi Derecelendirme metodolojileri kabaca iki temel bölümden oluşur:

Kantitatif değerlendirme Kalitatif değerlendirme


Kantitatif Analiz

Temerrüt olasılığının (Probability of Default) hesaplanması:Geçmiş sektör ve şirket datasına dayalı modeller:– Diskriminant analizi– Lojistik regresyon– Nöral Ağlar v.b.

Temerrüt spesifik risklerin analizi (yaş, büyüklük, büyüme, volatilite v.b.)

Geleceğe yönelik finansal projeksiyon modelleri

Stres Testleri


Kalitatif Analiz

Sektörün niteliği ve riskleri– Sektörün performansı ve büyüme öngörüleri– Rekabet ortamı

Firma riski– Firmanın stratejisi– İşletme yönetimi– Finansman olanakları– Bilanço dışı yükümlülükleri– Muhasebe uygulamaları– Ana – yavru şirket ilişkileri

Kurumsal Yönetim


Kredi Derece Notunun Belirlenmesi

Analizlerin ağırlıklandırılmasıyla nihai notun belirlenmesi

Ülke risklerini analize katarak uluslararası notun belirlenmesi

Kısa ve uzun vadedeki ayrıma göre notların ayrıştırılması

Para birimine göre notların ayrıştırılması “Görünüm” değerlendirmesinin yapılması


Kredi Derecelendirme Pazarı

Dünya Kredi Derecelendirme pazarının hacmi yaklaşık 5 milyar dolar olup bu pazarın %89’u S&P, Moody’s, Fitch’in elindedir.

SEC son dönemde Japon JCR ve RNI şirketleriyle Egan Jones, Dominion gibi şirketlere de faaliyet yetkisi vermiştir.

Türkiye’de ise SPK dört şirkete yetki vermiştir: Fitch, Saha, TCR ve JCR

Dünyada ve Türkiye’de DerecelendirmeKredi Derecelendirmede Çıkar Çelişkileri

Kredi Derecelendirme Kuruluşlarının (KDK) derece notu verdikleri şirketlerden para kazanıyor olması bir çıkar çelişkisi yaratmaktadır. Egan Jones dışında genel kural budur.

Son dönemde Derecelendirme kuruluşlarının “Structured Finance” bölümleri açarak müşterilerine finansman olanakları yaratıyor olmaları da bir başka çıkar çelişkisi olarak tartışılmaktadır.


Küresel Finansal Krizin Etkileri

Küresel finansal krizle KDK’lar önemli miktarda itibar yitirdi ve günah keçisi haline geldiler.

NedenlerÇözüm Önerileri Finansal Kurumlar, Türev Ürünler KDK’lar


Nedenler - 1 Krizin beklenilmeyen boyutlara ulaşması ve borçlu şirketler,

finansal kurumlar ve ihraç edilen borçlanma enstrümanları üzerinde öngörülmesi kolay olmayan bir baskı yarattı.

KDK’ların özellikle ipoteğe dayalı menkul kıymetlere başta aşırı yüksek derece notlar vermiş olmaları.

Danışmanlık ve Derecelendirme işlevlerinin aynı anda yapılarak çıkar çatışması yaratmış olması.

Başta metodolojileri olmak üzere şeffaflığın arzulanan düzeyde olmaması.

KDK’ların “sistematik” riski öngörme yeteneğinin olmaması. Kredi derecelendirme işlevinin kamu ve/veya yatırımcılar

tarafından tam olarak anlaşılamaması.


Nedenler - 2 Özellikle karmaşık ve yapılandırılmış türev ürünler

sepetlerinin anlaşılması, değerlemesi ve derecelendirilmesinin hayli güç olması.

Politik baskı gruplarının filtrasyonunun ayrı bir savaş alanı haline gelmesi.

KDK’ların ücretlerini derecelendirdikleri kurumdan almalarının yarattığı çıkar çatışması.

5 milyar dolarlık küresel derecelendirme pastasının %90’ının üç kızkardeşte monopolize olması ve bu durumun müşteriye mahkumiyeti engelleyerek olumlu sonuç vermesi beklenirken tiranik bir durum yaratarak notlara mahkumiyet yaratması.


Çözüm Önerileri

İş dünyası, düzenleyici otorite ve akademi çalışıyor.

Finansal Kurumlar (başta bankalar),Türev ÜrünlerDerecelendirme Şirketleri

için çözüm önerileri geliyor...

Dünyada ve Türkiye’de DerecelendirmeFinansal Kurumlar İçin Çözüm Önerileri - 1

Her bir banka ünitesinin o bankaya ve her bankanın ülke ve dünya ekonomisine ne kadar sistematik risk oluşturduğunun ölçümü (bu halihazırda bankalarda uygulanan iç risk yönetimi sistemleri ve yine bazı üniversitelerin önerdiği sofistike sistematik risk ölçümü modelleri ile yapılmalı deniliyor).

Düzenleyici otoritenin ortaya çıkan bu sistematik risk seviyesine göre her banka için sermaye yeterlilik oranı belirlemesi.

Ortaya çıkan bu sistematik risk seviyesine göre her bankanın sigorta satın alması.

Dünyada ve Türkiye’de DerecelendirmeFinansal Kurumlar İçin Çözüm Önerileri - 2

Bu önerilerle, bankaların sistematik riski körüklemeyecek seviyede sermaye sahibi olması ve sigorta primi maliyetlerinin düşürülmesi amaç haline geleceğinden daha az risk almanın teşvik edilmesi hedefleniyor.

Böylece, piyasada oluşan sigorta primlerinin bankaların oluşturduğu riskin bir nevi bir ölçüm derecesi olacağı bekleniyor ve felaket durumunda ödenen sigorta hasar paralarının da bankaya değil düzenleyici otoriteye giderek piyasaları kurtarma operasyonlarının finansmanının bir kısmının karşılanması öngörülüyor.

Bu önerilerin Basel ile çelişen bir tarafı yok ama sistematik risk ölçümü modelleri ve sistematik riski sigortalayacak kurum ve modeller hâlâ tam olarak şekillenmemiş durumda. Dolayısıyla ne gibi sorunlarla karşılaşılabileceği de henüz netleşmemiş.


Türev Ürünler İçin Çözüm Önerileri

Hem arz hem de talep tarafında daha etkin içsel risk yönetimi mekanizmaları,

Değerleme (marked-to-market), Kurumsal Yönetim İlkeleri, Daha sıkı OTC denetim ve gözetimi, Organize borsalar, Merkezi Takas Evleri, Anti-balon önlemler (ör. CDS)


KDK’lar İçin Çözüm Önerileri - 1

Düzenleyici otoritenin derecelendirme şirketleri için bir nevi merkezi bir takas platformu yaratması, derecelendirilmek isteyen firmanın bireysel derecelendirme şirketlerine değil bu merkezi platforma başvurması ve istenilen derecelendirmenin seviyesine göre standart bir ücret skalası oluşturulması.

Başvurunun akabinde, düzenleyici otoritenin lisans vermiş olduğu derecelendirme şirketleri arasından (derecelendirme şirketinin o derecelendirme faaliyetinde sahip olduğu deneyim, geçmişteki başarısı, teftişlerde elde ettiği görünüm ve genel kalitesine göre) o derecelendirmeyi yapacak şirketi seçip görevlendirmesi.



Bu yöntemlerle, ücretlerin yatırımcıdan alınması

durumunda başkalarının “free ride” durumunun yok olacağı,

ücretlerin derecelendirilen firmadan alınmasının yarattığı çıkar çatışmalarının önleneceği,

derecelendirme şirketinin düzenleyici otorite tarafında seçilmesinin kaliteyi artıracağı bekleniyor.



Bu modelde de sorunlar var. Hangi derecelendirme şirketinin hangi kriterlere göre seçileceğinin belirlenmesinde yatan zorluklar ve çıkacak anlaşmazlıkların nasıl ele alınacağı belirli değil. Öte yandan, gelişmiş ekonomilerin düzenleyici otoriteleri arasında tam bir görüş birliğine de varılmamış.

Ücretlerin derecelendirilen firmadan alınmasının çıkar çatışması yarattığı görüşü biraz abartılı, çünkü KDK’ların bir franchise (marka) değeri var ve bu değer objektif görüş beyan etme yeteneklerine dayalı. Kriz öngörülemediği için kriz haline gelir. Her krize gidiş sürecinde saadet zinciri yatar. Eğer KDK’ların finansal krizleri ve sistematik riski öngörme yeteneği olsaydı, başka finansal kurumlara ihtiyaç olmazdı. Bu gerçekçi bir beklenti değil. Ulusal kurtarma plânları “moral hazard” yaratıyor ve bir sonraki krizin temelini atıyor.


KDK’lar İçin Çözüm Önerileri - 4 KDK’ların özellikle ipoteğe dayalı menkul kıymetlere ve

yapılandırılmış karmaşık borçlanma araçlarına aşırı yüksek notlar verdiler, çünkü “danışmanlık” ve “derecelendirme” işleveleri ayrıştırılmadı. Bu yasalaştırılmalı.

Kullanılan metodolojiler şeffaf olmalı. Kredi derecelendirme işlevi kamu ve/veya yatırımcılar tarafından

tam olarak anlaşılmalı. Kredi derecelendirme borsa yatırımcısı için değil kreditör için yapılır ve derecelendirilen kurumun veya enstrümanın PD’sini ölçer. Bir AL/SAT önerisi değildir.

Evet, karmaşık ve yapılandırılmış türev ürünler sepetlerinin anlaşılması hayli güç. Burada tüm finansal kurumlar birlikte çalışmalı.

Politik baskı gruplarının filtrasyonunu ancak etik değerlerin öneminin vurgulanması ve yasal müeyyidelerin ağırlaştırılması gerekir.

SEC artık yeni izinler vererek monopoliyi sulandırmaya çalışıyor.


KDK’lar İçin Çözüm Önerileri - 5 Aşırı düzenleme zararlı. Aşırı düzenleme KDK’ların krizleri ve

sistematik riski öngörme yeteneklerini artırmayacak. Aşırı düzenleme düzenleyici otoriteyi suç ortağı yapar. Üstelik en büyük borçlu kurumlar hükümetler. Onlara gelince düzenlemeler gevşetilecek mi?

Evet, KDK’lar bazı durumlarda yanıldılar, ama diğer finansal kurumların yanıldıkları kadar değil,

Evet, yine yanılacaklar, ama yanılma lüksü en çok olan yine KDK’lar, çünkü:

o İş dünyasında saygınlığa ve marka değerine en çok ihtiyacı olan onlar,o Herkes finansal veri okur ama KDK’ların ileri düzey istatistiki ve

ekonometrik modellerine ek olarak derin veri tabanları var,o Bir şirketi inceleme “mandate”leri var,o Uluslararası karşılaştırılabilirlik.

Türkiye notu!

Documents

Dünyada ve Türkiye’de Derecelendirme