DULA

7/15/2019 DULA

http://slidepdf.com/reader/full/dula55cf9d6d550346d033ad9344 1/66

DULAni: Rubie Ann Macaspac

7/15/2019 DULA


Isang kathang may layunin

ay ilarawan sa tanghalan sapamamagitan ng kilos at

galaw ang isang kawil namga pangyayarin nanagpapahayag ng isangkapanapanabik na bahagi ngbuhay .

7/15/2019 DULA


Isang sining ang dula. Magiging malikhainat mapanuri ang isang tao kungmabibigyan siya ng pagkakataongmakibahagi sa pagtatanghal nito, anuman

ang papel niya dahil sa bawat elementonito ay dapat mabuo nang may kasininganupang maging buhay na buhay at

makatotohanan ang paksang inilalarawanna karaniwa’y batay sa karanasan atpangyayari sa buhay ng tao.

7/15/2019 DULA


Ang kasaysayan ng Dulang Pilipino

ay isinilang sa lipunan ng mgakatutubong Pilipino bago padumating ang mga dayuhang

mananakop. Ayon kay Casanova,ang mga katutubo’y likas namahiligin sa mga awit, sayaw, attula na siyang pinag-ugatan ngmga unang anyo ng dula.

7/15/2019 DULA


7/15/2019 DULA


7/15/2019 DULA


Patula ang usapan ng mga tauhangmagsisiganap.

Ginaganap kaugnay ng mga seremonya sapananampalataya at pagpaparangal sa kani-kanilang mga pinuno at bayani.

MGA HALIMBAWA :

Wayang Orang at Wayang Purwa -ng mgaBisaya- tumutukoy sa pagmamalupit ng mga

Sultan sa kanilang aliping mga babae.

7/15/2019 DULA


Embayoka at Sayatan ng mga Muslimsa Hulo at Lanaw- dulang pagtutulakahawig ng Balagtasan ng mga Tagalog.Kinapapalooban ng sayawan at awitan.

Bulong-

ginagawa o ginaganap satunay na buhay kaugnay spanananpalataya, pamahiin o

paniniwala at panggagamot.

7/15/2019 DULA


7/15/2019 DULA


TATLONG URI NG DULA

Pantahanan- isinasagawa sa tahanan.Halimbawa nito ay ang Pamamanhikan.

Panlansangan-isinasagawa sa

lansangan. Halimbawa nito ay

Panunuluyan atbp.

Pantanghalan-isinasagawa sa loobng tanghalan.

7/15/2019 DULA


Paksa ng mga Dulang ipinapalabas

PangkagandahangAsal

Pangwika

Panrelihiyon

7/15/2019 DULA


Halimbawa

ng Dula

7/15/2019 DULA


Duplo- isang

tulang patnigan na angpinapaksa ay tungkolsa nawawalang ibon ngHari. Ito ay kalimitangisinasagawa sa

malawak na bakurankung may namatayansa isang nayon.

7/15/2019 DULA


Karagatan-

isinasagawa rin ito tuwingmay namatayan sa nayon.Ito’y hango sa alamat ng

prinsesang naghulog ngsingsing sa gitna ng dagatat ang sinumang binatang

makahanap nito ay kaniyang papakasalan.

7/15/2019 DULA


Panunuluyan- prusisyong ginaganap tuwing

bisperas ng Pasko. Ito ay paghahanap ngbahay na matutuluyan ng Mahal na Birhen sapagsilang kay Hesukristo.

7/15/2019 DULA


Tibag- pagsasadula

ng paghahanap ng Krusna pinagpakuan kay Kristo nina Reyna Elenaat Prinsipe Constantino.Ginaganap tuwing Mayo

sa mga lalawigan ngBulacan, Nueva Ecija,Bataan, Rizal.

7/15/2019 DULA


Panubong- mahabang tulang

paawit bilang handog atpagpaparangal sa isang dalagang may kaarawan. Ito’y laganap saMarinduque. Mula ito sa salitangTagalog na “pamutong” na ang ibig

sabihin ay lalagyan ng putong okorona ng mga mga bulaklak angdalagang may kaarawan. Nahahati ito

sa tatlong bahagi.

7/15/2019 DULA


7/15/2019 DULA


Karilyo- dulang ang mganagsisiganap ay mga tau-tauhang karton.Pinapagalaw ang mga ito sa

pamamagitan ng mga nakataling pisinghawak ng mga tao sa itaas ng tanghalan.Ang mga taong nagsasalita ay nasa likod

ng telon. Madilim kung palabasin itosapagkat ang nakikita lamang ng mga taoay kanilang mga anino.

7/15/2019 DULA


7/15/2019 DULA


Cenakulo- isang dulang

naglalarawan ng buong buhay hanggang sa muling pagkabuhay ng

ating Panginoong Hesukristo. Angusapan ay patula. Sinulat ng paringPilipino. Ang Pasig, Morong at Pasay

ang mga kilalang pook napinagtatanghalan nito.

7/15/2019 DULA


7/15/2019 DULA


Moro-moro- paglalaban ng mga

Muslim at mga Pilipinong Kristiyano. May magaganda at makukulay na kasuotan. Angusapan dito ay patula at karaniwan ay

totoong mataas ang tono ng mganagsasalita, laging mag taga-dikta sa mganag-uusap sapagkat hindi totoong

naisasaulo ng mga gumaganap angkanilang papel. Mas magara at magandaang pagpapalabas nito sa Bisaya.

7/15/2019 DULA


Panahon ngAmerikano

7/15/2019 DULA


Isang bagong pangkat ng mananakop ang nagdalang mga pagbabago sa panitikan ng Pilipinas.

Ipinakilala ang mga bagong anyo ng literatura gaya ng malayang taludturan (sa mga tula),maikling kwento at mapamunang sanaysay (critical essay). Ang impluwensya ng mgaAmerikanong mananakop ay nanatili kaalinsabay ng pagtatalaga sa Ingles bilang wikang ginagamitsa lahat ng paaralan sa bansa gayundin ng

paglinang sa masining na kamalayan ng mgamanunulat batay sa modernong panitikang dalang mga mananakop.

7/15/2019 DULA


Maliwanag na ambag ng

panahong ito ang pelikula. Sakauna-unahang pagkakataon ay nakapanonood ang mga Pinoy ng mga larawang gumagalaw.Binigyang-daan ng imbensyong

ito ang pag-ungos ng kulturangpopular.

7/15/2019 DULA


Dito unang kauna-unahang kinilala ang DULA odrama.

Sa unang bahagi ng ika-20 siglo ang mga dula’y tungkol sa MAKABAYAN subalit noong 1920ang karamihan sa dulaan ay nagupo mula samakabayan napalitan ito ngaMAKATOTOHANAN at MAROMANSA.Dito sa panahong ito pinanghina ang Moro-

moro ng SARSWELA subalit di rin ito

tumagal ng mahabang panahon at ito’y naigupo naman ng bodabil, Burlesque atsine na dala rin ng mga dayuhan,

7/15/2019 DULA


7/15/2019 DULA


7/15/2019 DULA


SARSWELA- dulang musikal o

isang melodramang may 3 yugto na angmga paksa ay tungkol sa pag-ibig,panibugho, paghihiganti, pagkasuklam at

iba’t iba pang masidhing damdamin.1844 ng ipalaganap ni Narciso Claveria(Governador ng Pilipinas) ang komedya.

Unang tatlong komedyang ipinalabas:a. La Conjuracion de Veneciab. La Bata de Cobra

c. La Reduma

7/15/2019 DULA


1852, tatlong komedyang

komedyang itinanghal ng samahangLopez at Asiya.a. Isabel La Catolica

b. Diego Corrientesc. El Trio Camilletas

Pagkakaiba ng Sarsuwela sa MoroMoro.

a. Buhay Pilipino ang tinatalakay.

7/15/2019 DULA


b. Ang kasuotan ng nagsisiganap

ay damit Pilipino.c. May kasamang katatawanan nalaging ginagampanan ng mga

katulong sa dula.d. Ang usapan ay tuluyan.

Isa sa mga sumikat sa dulang ito ay ang “Walang Sugat” ni SeverinoReyes.

7/15/2019 DULA


DALAWANG BAHAGI NG TAONG

NAKAPALOOB SA DULA

A. IMPESARYO- nag-aayos, pumipili samga magtatanghal sa palabas.

Kinabibilangan ito nina Severino Reyesat Hermogenes Ilagan na nagtatag ngCompania Ilagan.

B. MANUNULAT- mga tagapagsulat ngmga dula.

7/15/2019 DULA


7/15/2019 DULA


Severino Reyes•Ipinanganak sa Sta. Cruz,

Maynila noong Pebrero12,1861. Ikalima sa mgaanak nina Rufino Reyes atAndrea Rivero.• Mas kilala sa tawag naDon Binoy.• Itinuturing na “ Ama ngMakabagong DulangTagalog”.

7/15/2019 DULA


•Nakasulat siya ng humigit 40 na dula.• May- akda ng “Mga Kwento ni Lola

Basyang.” • Mga Halimbawa ng mga Dula:

a. Walang Sugat

b. Ang Kalupic. R.I.P d. Cablegrama Fatal (1903)

- nagpakilala ng walang katarungang paglilitis kay Rizal.

e Puso ng Isang Pilipina (1919)

7/15/2019 DULA


e. Puso ng Isang Pilipina (1919)f. Bagong Fausto g. Filotea, o Ang Pag- aasawa ni San Pedro

h. Opera Italianai. San Lazaro

* Maituturing ding Ama ng DulangFilipino.

* Naging manunulat din ng Liwayway.

*Nagtatag ng unang samahan sa dula,“Gran Compania de Zarzuela

Tagala.”

7/15/2019 DULA


Aurelio Tolentino•Kapampangang

kapanahon nina DonBinoy at PatricioMariano.• Mas kahanga-hangakumpara kina DonBinoy dahil sumulat siya gamit ang ibang wikakaysa katutubong wika.

7/15/2019 DULA


•Sumama sa paghihimagsik ng mgaPilipino kung kaya ilang ulit syangnabilanggo.• Siya ang pumulot sa salitang “Dula”

mula sa Bisaya at ginamit ito sa Tagalogsa kahulugang “drama”.• Ang kanyang Dula ay lipos ng diwang

makabayan at panunuligsangpanlipunan.

7/15/2019 DULA


Mga Tanyag na Dulaa. Sumpaan – 3 yugto

b. Filipinas at Espanya – 2 yugtoc. Rizal y los Dioses – operang Tagalog

na puno ng mga sagisag na bansa.

d. Sinukuan – 3 yugto at pampulitika.e. Ang Makata – 1 yugtof. La Rosa – 1 yugto g. Manood Kayo – awit at mga

pangyayaring pinag ugnay ugnay sa 3 yugto.

7/15/2019 DULA


h. Bagong Kristo – panlipunan

i. Luhang Tagalog – pangkasaysayan atpinalagay na kanyang obramaestra.

j. Kahapon, Ngayon, Bukas – 3 yugto,may himig paghihimagsik,protesta sa pamamalakad ng mgaAmerikano at dahilan ng kanyangpagkbilanggo. Pinakamahusay

niyang Dula.

7/15/2019 DULA


Hermogenes Ilagan•Isinilang si Hermogenes

Hagan sa Bigaa, Bulacan.Nag-aral siya sa Ateneo deManila.•Siya ang ninuno ng mgaIlagan na kinikilala salarangan ng pagtatanghalsa radio, pelikula.• Kinilala sa tawag na “KA MUHING”.

7/15/2019 DULA


at telebisyon -sina Robert Arevalo, Jay Ilagan, Liberty Ilagan at ang noo'y sumikat

na si Eddie Lat Ilagan.•Mga Dulang isinulat:a. Dalagang Bukid – Dulang nagpabantog

sa kanya na tungkol sa isang taga bukidna si Angelita.

b. Dalawang Hangal

c. Lucha Electorald. Despoes de Dios, el Dineroe. Biyaya ng Pag- ibig

J li C B l d

7/15/2019 DULA


Julian Cruz Balmaceda

* Isinilang sa Orion,

Bataan noong Enero28, 1895. Nag-aralsiya sa Colegio de San

Juan de Letran.Natapos siya ng

dalawang taong pag-aaral ng Batas saEscuela de Derecho.

7/15/2019 DULA


• Sa gulang na 12 sya naging taga sulat ngmga liham pag – ibig sa Udyong, Bataan.

• naging sarhento sa gulang na 13 saBacood, Cavite.• Mambabalarila, mananaysay, makata,

manunuring pampanitikan, kuwentista,mangangathambuhay at higit sa lahatmandudula.• Patnugot ng Suriang ng WikangPambansa

Mga Akda o Tanyag na Dula

7/15/2019 DULA


Mga Akda o Tanyag na Dulaa. Sugat ng Puso – kinatha niya sa

gulang na 14 na taonb. Ang Piso ni Anita – nagkamit ngunang gantimpala sa Bureau of Posts.

Ito ay hinggil sa pagtitipid, isangdrama musikal na may 3 yugto.

c. Sa Bunganga ng Pating –

panunuligsa sa mga usurero. Ito rinang nagdala sa kanya ng karangalanat kabantugan

7/15/2019 DULA


d. Budhi ng Manggagawa e. Dugo ng Aking Ama

f. Kaaway na Lihim g. Dahil sa Anak – isa sa

pinakapinaggigiliwang tula

7/15/2019 DULA


Patricio Mariano• Naglingkod sa Senado ng Pilipinaskung kaya’t tinalikurang ang

kanyang pag – ibig ang “Pagsusulat” • Ang kanyang istilo ay maromansaat punong puno ng simbolismo.

• 1901-1934 nakasulat siya ng 45na tula.

7/15/2019 DULA


Mga Akdaa. Anak ng Dagat – 1922, 3 yugto, obra

maestra at naipasok karanasangpersonal bilang manghihimagsik,

mamamahayag at pandudula.b. Lakambini – Trahedya, 3 yugto,salaysaying batay sa unang pagsapit

ng mga Kastila sa Maynila atipinapalagay ding kanyang obramaestra.

l

7/15/2019 DULA


c. Tulisand. Buhay Dapo

e. Luha’t Dugof. Ang Dalawang Pag – ibig g. Ang Unang Binhi

h. Denii.Ang Pakakak j. Silanganan

k. Ako’y Iyo Rinl. Si Mayumo

7/15/2019 DULA


1941 1945 i k ili i

7/15/2019 DULA


*1941-1945, sinakop ng Hapon ang Pilipinas•Nabalam ang umuunlad na panitikang

Pilipino.•Ang lingguhang Liwayway ay inilagay samahigpit na pagmamatyag ng mga Hapones.•Ipinagbawal ang mga babasahingnaklimbag sa wikang Ingles.•Isinalin sa Tagalog ang mga nasa Ingles na

babasahin.•Buhay Lalawigan- pangunahing pinapaksasa mga panitikan.

7/15/2019 DULA


7/15/2019 DULA


7/15/2019 DULA


7/15/2019 DULA


7/15/2019 DULA


7/15/2019 DULA


7/15/2019 DULA


IBA’T IBANG TEATRO NA NAGLABASAN SA

7/15/2019 DULA


IBA’T IBANG TEATRO NA NAGLABASAN SA

PANAHONG ITO

Avenue Theater

7/15/2019 DULA


b. Life Theater

c. Manila GrandOpera Theater

7/15/2019 DULA


Mga

Manunulat

A.Jose Ma. Hernandez – Panday

7/15/2019 DULA


A.Jose Ma. Hernandez Panday

Pira

B.Jose Villa Panganiban- Utak Habang Panahon

C. Wilfrido Guerrero

D. Clodualdo del Mundo at Mateo Cruz-

sumulat ng Bulaga noong Pebrero 23,

1943

E. Alfredo Pacifico Lopez-

Sankuwaltang Abaka

F. Francisco Soc Rodrigo- Sa Pula. Sa Puti

7/15/2019 DULA


Bagong Panahon

• Muling sumigla ang panitikang Pilipino ng

7/15/2019 DULA


• Muling sumigla ang panitikang Pilipino ngtuparin ni MacArthur ang kanyang pangako at

natalo ang mga Hapon.•Nagkaroon ng iba’t ibang patimpalak salarangan ng pagsusulat gaya ng mga ss:

•

Palanca Memorial Award in Pil. & English Lit.•Gawad ni Balagtas Award •Republic Cultural Award •Taunang Gawad na Surian ng WikangPambansa

7/15/2019 DULA


•Tuluyang namatay ang sining ng dulang

pandulaan.

Dahilan:a. Pamamalasak ng pelikulangTagalog at pelikulang dayuhan.

b. Kawalan ng samahang

magmamalasakit sa sining na ito.c. Kapabayaan ng pamahalaan

Documents

DULA