51
DİYALİZ ÜNİTELERİNDE ÇALIŞAN HEMŞİRELERİN TÜKENMİŞLİK DÜZEYİ: DİYALİZ VE YATAN HASTA SERVİSLERİ KARŞILAŞTIRMA ÇALIŞMASI Neşe Bayraktar Antalya Eğitim ve Araştırma Hastanesi Hemodiyaliz Ünitesi

DİYALİZ ÜNİTELERİNDE ÇALIŞAN HEMŞİRELERİN TÜKENMİŞLİK ... · Bazı demografik ve mesleki değişkenlerin tükenmişlik düzeyleriyle ilişkisini belirleme amacıyla

  • Upload
    others

  • View
    10

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: DİYALİZ ÜNİTELERİNDE ÇALIŞAN HEMŞİRELERİN TÜKENMİŞLİK ... · Bazı demografik ve mesleki değişkenlerin tükenmişlik düzeyleriyle ilişkisini belirleme amacıyla

DİYALİZ ÜNİTELERİNDE ÇALIŞAN HEMŞİRELERİN TÜKENMİŞLİK DÜZEYİ:

DİYALİZ VE YATAN HASTA SERVİSLERİ KARŞILAŞTIRMA ÇALIŞMASI

Neşe Bayraktar

Antalya Eğitim ve Araştırma Hastanesi Hemodiyaliz Ünitesi

Page 2: DİYALİZ ÜNİTELERİNDE ÇALIŞAN HEMŞİRELERİN TÜKENMİŞLİK ... · Bazı demografik ve mesleki değişkenlerin tükenmişlik düzeyleriyle ilişkisini belirleme amacıyla

SUNUM PLANI

• Tükenmişliğin Tanımı

• Tükenmişlik Alt Boyutları

• Tükenmişlik Ölçekleri

• Çalışmanın Kapsamı, Amacı ve Yöntemi

• Çalışmanın Sonuçları

Page 3: DİYALİZ ÜNİTELERİNDE ÇALIŞAN HEMŞİRELERİN TÜKENMİŞLİK ... · Bazı demografik ve mesleki değişkenlerin tükenmişlik düzeyleriyle ilişkisini belirleme amacıyla
Page 4: DİYALİZ ÜNİTELERİNDE ÇALIŞAN HEMŞİRELERİN TÜKENMİŞLİK ... · Bazı demografik ve mesleki değişkenlerin tükenmişlik düzeyleriyle ilişkisini belirleme amacıyla

• Tükenmişliğin Tanımı

• Tükenmişlik Alt Boyutları

• Tükenmişlik Ölçekleri

• Çalışmanın Amacı ve Yöntemi

• Çalışmanın Sonuçları

SUNUM PLANI

Page 5: DİYALİZ ÜNİTELERİNDE ÇALIŞAN HEMŞİRELERİN TÜKENMİŞLİK ... · Bazı demografik ve mesleki değişkenlerin tükenmişlik düzeyleriyle ilişkisini belirleme amacıyla

TÜKENMİŞLİK TANIMI

Tükenmişlik kavramı ilk kez 1974 yılında Freudenbergertarafından ortaya atılmıştır. Freudenberger tükenmişliği:

İnsanların aşırı çalışma sonucu artık işin gereklerini yerinegetiremez bir duruma gelişlerini ifade eden duygusal tükenmedurumu olarak tanımlamıştır. (Leiter, 1991 : 547).

Page 6: DİYALİZ ÜNİTELERİNDE ÇALIŞAN HEMŞİRELERİN TÜKENMİŞLİK ... · Bazı demografik ve mesleki değişkenlerin tükenmişlik düzeyleriyle ilişkisini belirleme amacıyla

Maslach:

Sendromun aniden ortaya çıkmadığını, uzun süre ve stresliçalışma sonucunda özellikle insana hizmet veren meslekgruplarında yaşandığını vurgulamıştır.

Maslach ve Jackson:

Tükenmişliği kronik fiziksel yorgunluk, çaresizlik ve ümitsizlik duyguları, olumsuz bir benlik kavramının gelişmesi, mesleğe, genel olarak yaşama ve diğer insanlara yönelik olumsuz tutumlar ile belirginleşen fiziksel, emosyonel ve zihinsel bir tükenme sendromu olarak tanımlamıştır (Erol ve ark., 2007)

Page 7: DİYALİZ ÜNİTELERİNDE ÇALIŞAN HEMŞİRELERİN TÜKENMİŞLİK ... · Bazı demografik ve mesleki değişkenlerin tükenmişlik düzeyleriyle ilişkisini belirleme amacıyla

Sağlık çalışanları

Öğretmenler

Avukatlar

Çocuk bakıcıları

Müşavirler

Sosyal hizmet uzmanları

PDR uzmanları

Güvenlik güçleri

Halkla ilişkiler çalışanları

Yöneticiler

Tükenmişlik sendromu özellikle insanlarla birebirçalışan iş kollarında rastlanan bir sendromdur

Page 8: DİYALİZ ÜNİTELERİNDE ÇALIŞAN HEMŞİRELERİN TÜKENMİŞLİK ... · Bazı demografik ve mesleki değişkenlerin tükenmişlik düzeyleriyle ilişkisini belirleme amacıyla

Sıklıkla, insanlara hayati öneme sahip hizmet veren sağlıkçalışanlarında görülmektedir.

Yapılan işin hataya yer olmayan bir iş olması insanlarınkendilerini büyük bir baskı altında hissetmeleritükenmişliğe neden olabilmektedir.

Tükenmişlik;

Page 9: DİYALİZ ÜNİTELERİNDE ÇALIŞAN HEMŞİRELERİN TÜKENMİŞLİK ... · Bazı demografik ve mesleki değişkenlerin tükenmişlik düzeyleriyle ilişkisini belirleme amacıyla

Bu meslek gruplarında tükenmişliğin sık görülme nedenleri;

1. Hayatı tehdit eden hastalıklarla uğraşmak.2. Hem kendisinin hem de aile ve çevresinin kendisinden beklentilerinin yüksek olması3. Yoğun çalışma, aşırı iş yükü ve aşırı sorumluluk4. Yetersiz sayıda ve nitelikte yardımcılarla çalışmak.5. Geçim sorunları6. Bunlarla başa çıkmaya çalışırken kendisine ve hayatına sahip çıkamamaktır.(Özdemir ve ark. 1999)

Page 10: DİYALİZ ÜNİTELERİNDE ÇALIŞAN HEMŞİRELERİN TÜKENMİŞLİK ... · Bazı demografik ve mesleki değişkenlerin tükenmişlik düzeyleriyle ilişkisini belirleme amacıyla

• Tükenmişliğin Tanımı

• Tükenmişlik Alt Boyutları

• Tükenmişlik Ölçekleri

• Çalışmanın Kapsamı, Amacı ve Yöntemi

• Çalışmanın Sonuçları

SUNUM PLANI

Page 11: DİYALİZ ÜNİTELERİNDE ÇALIŞAN HEMŞİRELERİN TÜKENMİŞLİK ... · Bazı demografik ve mesleki değişkenlerin tükenmişlik düzeyleriyle ilişkisini belirleme amacıyla

Tükenmişlik kavramı;

Duygusal tükenme Duyarsızlaşma Kişisel başarıda düşme hissiolarak üç alt boyuttan oluşmaktadır.

Freudenberger (1974) tükenmişliğin sadece duygusaltükenmişlik boyutunu tanımlarken, Maslach ve Jackson(1981) literatürde tükenmişlik ile ilgili adı geçen üçboyutu ortaya koyan teorisyenler olarak yeralmaktadırlar.

Page 12: DİYALİZ ÜNİTELERİNDE ÇALIŞAN HEMŞİRELERİN TÜKENMİŞLİK ... · Bazı demografik ve mesleki değişkenlerin tükenmişlik düzeyleriyle ilişkisini belirleme amacıyla

• Mesleki tükenmişliğin bu boyutunda bireyde yorgunluk,enerji eksikliği duygusal yönden kendini yıpranmışhissetme gibi belirtiler gözlenmektedir. Bu boyutliteratürde tükenmişliğin en kritik ve en belirleyici boyutuolarak ifade edilmektedir. Duygusal tükenmetükenmişliğin içsel boyutudur.

• Duygusal tükenmişliği yaşayan kişi hizmet verdiği kişileregeçmişte olduğu kadar verici ve sorumlu davranmadığınıdüşünür, gerginlik ve engellenmişlik duygularıyla yüklüolan birey için ertesi gün yeniden işe gitme zorunluluğubüyük bir endişe kaynağıdır.

(Leiter ve Maslach,1988:297; Friesen ve Sarros,1989:179; Ergin,1993:144; Ergin,1995:37; Torun,1997:47; Maslach ve diğ.,2001: 402-403; Çimen ve Ergin, 2001:169; Sweeney ve Summers, 2002:225, Singh ve diğ.,1994:559;).

Duygusal Tükenme (Emotional Exhaustion)

Page 13: DİYALİZ ÜNİTELERİNDE ÇALIŞAN HEMŞİRELERİN TÜKENMİŞLİK ... · Bazı demografik ve mesleki değişkenlerin tükenmişlik düzeyleriyle ilişkisini belirleme amacıyla

Duyarsızlaşma (Depersonalization)

Duyarsızlaşma, bireyin hizmet sunduğu kişilere karşı birerbirey olduklarını dikkate almaksızın duygudan yoksun tutumve davranışlar sergilemesi ile kendini gösterir. Bireyinsancıllıktan uzaklaşmış, alaycı, küçümseyen,katı, duygusuzve kayıtsız bir tutum içerisine girmiştir. (Leiter veMaslach,1988:297; Singh ve diğ.,1994:559; Maslach vediğ.2001:403; Kaçmaz,2005:29).

Page 14: DİYALİZ ÜNİTELERİNDE ÇALIŞAN HEMŞİRELERİN TÜKENMİŞLİK ... · Bazı demografik ve mesleki değişkenlerin tükenmişlik düzeyleriyle ilişkisini belirleme amacıyla

Çalışanlar, hem hizmet sundukları kişilere hem deçalıştıkları kuruma karşı mesafeli, umursamaz ve kinayeli birtavır sergileyebilirler ve bu durumdan rahatsızlık duymazlar(Çimen,2000:6).

Duyarsızlaşma, tükenmişliğin kişilerarası boyutunu ifadeetmektedir (Budak ve Sürgevil,2005:96).

Page 15: DİYALİZ ÜNİTELERİNDE ÇALIŞAN HEMŞİRELERİN TÜKENMİŞLİK ... · Bazı demografik ve mesleki değişkenlerin tükenmişlik düzeyleriyle ilişkisini belirleme amacıyla

Kişisel Başarıda Düşme Hissi(Low Personal Accomplishment)

Bu kavram “kişinin kendisini olumsuz değerlendirmeeğiliminde olması”nı ifade etmektedir. (Maslach,2003:190).

Birey işinde ya da etkileşim içinde bulunduğu insanlarlailişkilerinde genel bir yetersizlik ve başarısızlık hissetmeyebaşlamıştır (Cordes ve Dougherty,1993:623-624).

Page 16: DİYALİZ ÜNİTELERİNDE ÇALIŞAN HEMŞİRELERİN TÜKENMİŞLİK ... · Bazı demografik ve mesleki değişkenlerin tükenmişlik düzeyleriyle ilişkisini belirleme amacıyla

SUNUM PLANI

• Tükenmişliğin Tanımı

• Tükenmişlik Alt Boyutları

• Tükenmişlik Ölçekleri

• Çalışmanın Kapsamı, Amacı ve Yöntemi

• Çalışmanın Sonuçları

Page 17: DİYALİZ ÜNİTELERİNDE ÇALIŞAN HEMŞİRELERİN TÜKENMİŞLİK ... · Bazı demografik ve mesleki değişkenlerin tükenmişlik düzeyleriyle ilişkisini belirleme amacıyla

MASLACH TÜKENMİŞLİK ÖLÇEĞİ

• Üç alt boyuttan oluşmuştur.DuygusalTükenme, Duyarsızlaşma,Kişisel Başarıda Düşme

• Özellikle Amerikan kültürüne uygun olduğu farklı kültürlere uygun olmadığı belirtilmiştir. Kristensen vd. (2005:193-194)

Page 18: DİYALİZ ÜNİTELERİNDE ÇALIŞAN HEMŞİRELERİN TÜKENMİŞLİK ... · Bazı demografik ve mesleki değişkenlerin tükenmişlik düzeyleriyle ilişkisini belirleme amacıyla

• Kişisel tükenmişlik

• İşle ilgili tükenmişlik

• Müşteri ile ilgili tükenmişlik (Borritz vd., 2006: 50).

KOPENHAG TÜKENMİŞLİK ÖLÇEĞİ

Page 19: DİYALİZ ÜNİTELERİNDE ÇALIŞAN HEMŞİRELERİN TÜKENMİŞLİK ... · Bazı demografik ve mesleki değişkenlerin tükenmişlik düzeyleriyle ilişkisini belirleme amacıyla

OLDENBERG TÜKENMİŞLİK ENVANTERİ

Bitkinlik ve işe duyarsızlaşma olarak ifade edilen ikiboyuta indirgenerek işle ilgili negatif deneyimlerin sonucuoluşan bir sendrom olarak tanımlanmaktadır. (Demeroutive diğerleri, 2001).

Page 20: DİYALİZ ÜNİTELERİNDE ÇALIŞAN HEMŞİRELERİN TÜKENMİŞLİK ... · Bazı demografik ve mesleki değişkenlerin tükenmişlik düzeyleriyle ilişkisini belirleme amacıyla

SUNUM PLANI

• Tükenmişliğin Tanımı

• Tükenmişlik Alt Boyutları

• Tükenmişlik Ölçekleri

• Çalışmanın Kapsamı, Amacı ve Yöntemi

• Çalışmanın Sonuçları

Page 21: DİYALİZ ÜNİTELERİNDE ÇALIŞAN HEMŞİRELERİN TÜKENMİŞLİK ... · Bazı demografik ve mesleki değişkenlerin tükenmişlik düzeyleriyle ilişkisini belirleme amacıyla

AMAÇ

Özel,kamu diyaliz merkezleri ve kamu hastanesi yatan hasta

servislerinde çalışan hemşirelerin tükenmişlik düzeylerinibelirleyerek bazı demografik ve mesleki değişkenler açısındantükenmişlik puanlarının farklılaşıp farklılaşmadığına bakmaktır.

Page 22: DİYALİZ ÜNİTELERİNDE ÇALIŞAN HEMŞİRELERİN TÜKENMİŞLİK ... · Bazı demografik ve mesleki değişkenlerin tükenmişlik düzeyleriyle ilişkisini belirleme amacıyla

YÖNTEM

Bazı demografik ve mesleki değişkenlerin tükenmişlikdüzeyleriyle ilişkisini belirleme amacıyla tanımlayıcı olarakplanlanan araştırma ,Antalya ili özel ve kamu diyaliz merkezleriile kamu hastanesi yatan hasta servisinde görev yapan 63 gönüllüsağlık çalışanı arasında Mayıs ve Haziran 2015 tarihlerindeyapıldı.

Veriler Memnuniyet anket formu ve Maslach Tükenmişlik ölçeğiile toplandı. İstatistiksel analizler Anova testi, Scheffe testi,Kruskal Wallis testi,bağımsız iki grup t testi, Pearson ve Spearmankorelasyon analizleri, Mann Whitnay U testi, KolmogorovSmirnov ve Shapiro Wilk normallik testleri ile yapıldı.

Page 23: DİYALİZ ÜNİTELERİNDE ÇALIŞAN HEMŞİRELERİN TÜKENMİŞLİK ... · Bazı demografik ve mesleki değişkenlerin tükenmişlik düzeyleriyle ilişkisini belirleme amacıyla

• Tükenmişliğin Tanımı

• Tükenmişlik Alt Boyutları

• Tükenmişlik Ölçekleri

• Çalışmanın Amacı ve Yöntemi

• Çalışmanın Sonuçları

SUNUM PLANI

Page 24: DİYALİZ ÜNİTELERİNDE ÇALIŞAN HEMŞİRELERİN TÜKENMİŞLİK ... · Bazı demografik ve mesleki değişkenlerin tükenmişlik düzeyleriyle ilişkisini belirleme amacıyla

Maslach Tükenmişlik Ölçeğinin ülkemize uyarlama çalışmaları1992 de Canan Ergin tarafından yapılmıştır.(Ergin 1992). Ergin(1992) üç boyuta ait Cronbach alfa güvenirlik katsayılarını;

Duygusal Tükenme için 83,Duyarsızlaşma için 65 ve KişiselBaşarı hissi için 72 olarak bulmuştur.

Bizim çalışmamızda;

Cronbach alfa Duygusal Tükenme için 91 ,Duyarsızlaşma için 73ve Kişisel Başarı hissi için 72 olarak bulunmuştur.

Page 25: DİYALİZ ÜNİTELERİNDE ÇALIŞAN HEMŞİRELERİN TÜKENMİŞLİK ... · Bazı demografik ve mesleki değişkenlerin tükenmişlik düzeyleriyle ilişkisini belirleme amacıyla

0

5

10

15

20

25

DT DYS KB

MTÖ PUAN ORTALAMALARI

18,34

6,13

20,87

M.T.Ö PUAN ORTALAMALARI

Page 26: DİYALİZ ÜNİTELERİNDE ÇALIŞAN HEMŞİRELERİN TÜKENMİŞLİK ... · Bazı demografik ve mesleki değişkenlerin tükenmişlik düzeyleriyle ilişkisini belirleme amacıyla

ÇALIŞTIĞI YERE GÖRE TÜKENMİŞLİK DÜZEYLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI

0

5

10

15

20

25

DT DYS KB

14,31

3,81

22,56

16,1

4,9

23,0522,54

8,41

18,04

MTÖ

PU

AN

LAR

I

ÇALIŞTIĞI YER

KAMU DİYALİZ

ÖZEL DİYALİZ

YATAKLI SERVİS

DUYGUSAL TÜKENME Yataklı Servis Çalışanları > Özel DiyalizÇalışanlarıP<0,016

Yataklı Servis Çalışanları > Kamu DiyalizÇalışanlarıP<0,016

DUYARSIZLAŞMAYataklı Servis Çalışanları > Özel DiyalizÇalışanlarıP<0,016

Yataklı Servis Çalışanları > Kamu DiyalizÇalışanlarıP<0,016

KİŞİSEL BAŞARIYataklı Servis Çalışanları < Özel DiyalizÇalışanlarıP<0,016

Yataklı Servis Çalışanları < Kamu DiyalizÇalışanlarıP<0,016

Page 27: DİYALİZ ÜNİTELERİNDE ÇALIŞAN HEMŞİRELERİN TÜKENMİŞLİK ... · Bazı demografik ve mesleki değişkenlerin tükenmişlik düzeyleriyle ilişkisini belirleme amacıyla

ÇALIŞTIĞI BİRİME GÖRE TÜKENMİŞLİK DÜZEYLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI

0

5

10

15

20

25

DT DYS KB

15,31

4,42

22,8322,54

8,41

18,04M

T

Ö

P

u

a

n

O

r

t

.

ÇALIŞTIĞI BİRİM

HEMODİYALİZ

YATAKLI SERVİS

DUYGUSAL TÜKENME

Yataklı Servis Çalışanları > Hemodiyaliz Çalışanları P<0,05

DUYARSIZLAŞMA

Yataklı Servis Çalışanları > Hemodiyaliz Çalışanları P<0,05

KİŞİSEL BAŞARI

Yataklı Servis Çalışanları < Hemodiyaliz Çalışanları P<0,05

Page 28: DİYALİZ ÜNİTELERİNDE ÇALIŞAN HEMŞİRELERİN TÜKENMİŞLİK ... · Bazı demografik ve mesleki değişkenlerin tükenmişlik düzeyleriyle ilişkisini belirleme amacıyla

CİNSİYETE GÖRE TÜKENMİŞLİK DÜZEYLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI

0

5

10

15

20

25

30

DT DYS KB

15,11

5,78

25,11

18,89

6,19

20,13

CİNSİYET

KADIN

ERKEK

DUYGUSAL TÜKENME

Erkek Sağlık Çalışanı = Kadın Sağlık Çalışanı P>0,05

DUYARSIZLAŞMA

Erkek Sağlık Çalışanı = Kadın Sağlık Çalışanı P>0,05

KİŞİSEL BAŞARI

Erkek Sağlık Çalışanı < Kadın Sağlık Çalışanı P< 0,05

Page 29: DİYALİZ ÜNİTELERİNDE ÇALIŞAN HEMŞİRELERİN TÜKENMİŞLİK ... · Bazı demografik ve mesleki değişkenlerin tükenmişlik düzeyleriyle ilişkisini belirleme amacıyla

YAŞA GÖRE TÜKENMİŞLİK DÜZEYLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI

0

5

10

15

20

25

DT DYS KB

16,27

5,4

20,6719,59

6,37

21,43

18

6,43

20,83

YAŞ

18-30 YAŞ

31-44 YAŞ

45-52YAŞ

DUYGUSAL TÜKENME 18-30 YAŞ = 31-44 YAŞ = 45-52 YAŞ

DUYARSIZLAŞMA18-30 YAŞ = 31-44 YAŞ = 45-52 YAŞ

KİŞİSEL BAŞARI18-30 YAŞ = 31-44 YAŞ = 45-52 YAŞ

P> 0,05

Page 30: DİYALİZ ÜNİTELERİNDE ÇALIŞAN HEMŞİRELERİN TÜKENMİŞLİK ... · Bazı demografik ve mesleki değişkenlerin tükenmişlik düzeyleriyle ilişkisini belirleme amacıyla

ÖĞRENİM DÜZEYİNE GÖRE TÜKENMİŞLİK DÜZEYLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI

0

5

10

15

20

25

SağlıkMeslekLisesi

Önlisans Lisans Lisans üstü

15,5

17,07

18,56

23,2

5,67 5,45 5,17

10,1

21,6720,39

22,11

19,33

ÖĞRENİM DÜZEYİ

DT

DYS

KB

DUYGUSAL TÜKENME

S.M.L. = ÖNLİSANS =LİSANS=LİSANSÜSTÜ P>0,05

DUYARSIZLAŞMA

LİSANSÜSTÜ>DİĞER GRUPLAR P<0,05

KİŞİSEL BAŞARI

S.M.L. = ÖNLİSANS =LİSANS=LİSANSÜSTÜ P> 0,05

Page 31: DİYALİZ ÜNİTELERİNDE ÇALIŞAN HEMŞİRELERİN TÜKENMİŞLİK ... · Bazı demografik ve mesleki değişkenlerin tükenmişlik düzeyleriyle ilişkisini belirleme amacıyla

MEDENİ DURUMA GÖRE TÜKENMİŞLİK DÜZEYLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI

0

5

10

15

20

25

DT DYS KB

19,19

6,86

19,8

16,5

4,29

22,93

16,67

5,17

23,33

MEDENİ DURUM

EVLİ

BEKAR

BOŞANMIŞ

DUYGUSAL TÜKENME

Evli=Bekar=Boşanmış P> 0,05

DUYARSIZLAŞMA

Evli=Bekar=Boşanmış P> 0,05

KİŞİSEL BAŞARI Evli < Bekar P<0,05

Evli = Boşanmış P> 0,05Bekar=Boşanmış P> 0,05

Page 32: DİYALİZ ÜNİTELERİNDE ÇALIŞAN HEMŞİRELERİN TÜKENMİŞLİK ... · Bazı demografik ve mesleki değişkenlerin tükenmişlik düzeyleriyle ilişkisini belirleme amacıyla

ÇOCUK SAYISINA GÖRE TÜKENMİŞLİK DÜZEYLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI

0

5

10

15

20

25

0 ÇOCUK 1 ÇOÇUK 2 ÇOCUK 3 ÇOCUK 6 ÇOCUK

16,35

19,22 19,61

14,67

18

4,94

7,396,5

3,67

2

22,88

20,28 19,91

22

15

ÇOCUK SAYISI

DT

DYS

KB

DUYGUSAL TÜKENME

Çocuklu=Çocuksuz P> 0,05

DUYARSIZLAŞMA

Çocuklu=Çocuksuz P> 0,05

KİŞİSEL BAŞARI

Çocuklu < Çocuksuz P> 0,05

Page 33: DİYALİZ ÜNİTELERİNDE ÇALIŞAN HEMŞİRELERİN TÜKENMİŞLİK ... · Bazı demografik ve mesleki değişkenlerin tükenmişlik düzeyleriyle ilişkisini belirleme amacıyla

YAŞADIĞI YERE GÖRE TÜKENMİŞLİK DÜZEYLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI

,00

5,00

10,00

15,00

20,00

25,00

30,00

DT DYS KB

18,94

6,57

20,25

13,00

2,71

27,43

21,00

6,00

14,00

NEREDE İKAMET EDİYORSUNUZ?

Ailemle yaşıyorum

Yalnız yaşıyorum

Arkadaşımlakalıyorum

DUYGUSAL TÜKENME

Yalnız yaşıyorum =Ailemle yaşıyorum = Arkadaşımla yaşıyorum P>0,05

DUYARSIZLAŞMA

Yalnız yaşıyorum =Ailemle yaşıyorum = Arkadaşımla yaşıyorum P>0,05

KİŞİSEL BAŞARI Yalnız yaşıyorum >Ailemle yaşıyorum P<0,05 Yalnız yaşıyorum >Arkadaşımla yaşıyorum P<0,05

Page 34: DİYALİZ ÜNİTELERİNDE ÇALIŞAN HEMŞİRELERİN TÜKENMİŞLİK ... · Bazı demografik ve mesleki değişkenlerin tükenmişlik düzeyleriyle ilişkisini belirleme amacıyla

MESLEKTE ÇALIŞMA YILINA GÖRE TÜKENMİŞLİK DÜZEYLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI

,00

5,00

10,00

15,00

20,00

25,00

30,00

DT DYS KB

15,70

4,80

20,70

17,56

7,11

20,6720,60

7,38

20,40

17,89

5,33

24,22

21,00

6,33

19,07

8,33

1,33

25,67

ÇALIŞMA YILI

1-5 yıl

6-10 yıl

11-15 yıl

16-20 yıl

21-30 yıl

30 veüstü

DUYGUSAL TÜKENME

P>0,05

DUYARSIZLAŞMA

P>0,05

KİŞİSEL BAŞARI

P=0,051Sınırda anlamlı

Page 35: DİYALİZ ÜNİTELERİNDE ÇALIŞAN HEMŞİRELERİN TÜKENMİŞLİK ... · Bazı demografik ve mesleki değişkenlerin tükenmişlik düzeyleriyle ilişkisini belirleme amacıyla

VARDİYADA SORUMLU OLDUĞU HASTA SAYISINA GÖRE TÜKENMİŞLİK DÜZEYLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI

16,79

4,88

22,00

15,25

5,38

22,63

15,20

8,33

14,60

25,58

8,75

18,92

,00

5,00

10,00

15,00

20,00

25,00

30,00

DT DYS KB

VARDİYADA SORUMLU OLDUĞU HASTA SAYISI

1-10 hasta

11-20 hasta

21-30 hasta

31-40 hasta

DUYGUSAL TÜKENME

1-10 Hasta < 31-40 Hasta P<0,0125

DUYARSIZLAŞMA

P>0,05

KİŞİSEL BAŞARI 21-30 Hasta < 1-10 Hasta

P<0,0125

Page 36: DİYALİZ ÜNİTELERİNDE ÇALIŞAN HEMŞİRELERİN TÜKENMİŞLİK ... · Bazı demografik ve mesleki değişkenlerin tükenmişlik düzeyleriyle ilişkisini belirleme amacıyla

MESLEK SEÇİMİNE GÖRE TÜKENMİŞLİK DÜZEYLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI

,00

5,00

10,00

15,00

20,00

25,00

DT DYS KB

18,85

7,19

19,2518,86

5,45

21,57

15,33

2,67

24,33

17,59

6,29

21,29

MESLEĞİNİZİ İSTEYEREK Mİ SEÇTİNİZ?

Aileministeğiyle

İş imkanı iyiolduğu için

çevreninetkisiyle

isteyerek

DUYGUSAL TÜKENME

P> 0,05

DUYARSIZLAŞMA

P> 0,05

KİŞİSEL BAŞARI

P> 0,05

Page 37: DİYALİZ ÜNİTELERİNDE ÇALIŞAN HEMŞİRELERİN TÜKENMİŞLİK ... · Bazı demografik ve mesleki değişkenlerin tükenmişlik düzeyleriyle ilişkisini belirleme amacıyla

ÇALIŞTIĞI BÖLÜMÜ TERCİH NEDENİNE GÖRE TÜKENMİŞLİK DÜZEYLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI

,00

5,00

10,00

15,00

20,00

25,00

DT DYS KB

16,05

5,13

21,9022,22

7,87

19,05

ÇALIŞTIĞINIZ BÖLÜMÜ TERCİH NEDENİNİZ?

Kendi isteğim

Yönetim Kararı

DUYGUSAL TÜKENME

Kendi İsteğim <Yönetim kararı p< 0,05

DUYARSIZLAŞMA

Kendi İsteğim <Yönetim kararı p< 0,05

KİŞİSEL BAŞARI

Yönetim kararı <Kendi isteğim p< 0,05

Page 38: DİYALİZ ÜNİTELERİNDE ÇALIŞAN HEMŞİRELERİN TÜKENMİŞLİK ... · Bazı demografik ve mesleki değişkenlerin tükenmişlik düzeyleriyle ilişkisini belirleme amacıyla

MESLEĞİ DEĞİŞTİRME İSTEĞİNE GÖRE TÜKENMİŞLİK DÜZEYLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI

,00

5,00

10,00

15,00

20,00

25,00

30,00

DT DYS KB

20,71

6,85

21,39

28,50

11,75

18,00

13,29

4,24

20,63

MESLEĞİNİZİ DEĞİŞTİRMEYİ DÜŞÜNÜRMÜSÜNÜZ?

Koşullaruygun olsadeğiştiririm

İlk fırsattadeğiştireceğim

Emekliliğimekadarsürdüreceğim

DUYGUSAL TÜKENME

Emekliliğime kadar sürdüreceğim < Koşullar uygun olursa değiştireceğim p< 0,016

Emekliliğime kadar sürdüreceğim < İlk fırsatta değiştireceğim p< 0,016

DUYARSIZLAŞMA İlk fırsatta değiştireceğim > Emeklliğe kadar sürdüreceğim P<0,016

KİŞİSEL BAŞARI

P> 0,05

Page 39: DİYALİZ ÜNİTELERİNDE ÇALIŞAN HEMŞİRELERİN TÜKENMİŞLİK ... · Bazı demografik ve mesleki değişkenlerin tükenmişlik düzeyleriyle ilişkisini belirleme amacıyla

AYLIK GELİRE GÖRE TÜKENMİŞLİK DÜZEYLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI

,00

5,00

10,00

15,00

20,00

25,00

DT DYS KB

21,24

6,52

20,95

17,16

6,05

20,66

13,00

4,33

23,00

AYLIK GELİRİNİZ YETERLİ Mİ?

HAYIR

EVET KISMEN

EVET TAMAMEN

DUYGUSAL TÜKENME

P> 0,05

DUYARSIZLAŞMA

P> 0,05

KİŞİSEL BAŞARI

P> 0,05

Page 40: DİYALİZ ÜNİTELERİNDE ÇALIŞAN HEMŞİRELERİN TÜKENMİŞLİK ... · Bazı demografik ve mesleki değişkenlerin tükenmişlik düzeyleriyle ilişkisini belirleme amacıyla

KRONİK SAĞLIK SORUNU VARLIĞINA GÖRE TÜKENMİŞLİK DÜZEYLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI

,00

5,00

10,00

15,00

20,00

25,00

DTDYS

KB

22,47

7,50

19,0017,02

5,66

21,48

KRONİK SAĞLIK SORUNUNUZ VAR MI?

EVET

HAYIR

DUYGUSAL TÜKENME

Evet>Hayır p<0,05

DUYARSIZLAŞMA

P> 0,05

KİŞİSEL BAŞARI

P> 0,05

Page 41: DİYALİZ ÜNİTELERİNDE ÇALIŞAN HEMŞİRELERİN TÜKENMİŞLİK ... · Bazı demografik ve mesleki değişkenlerin tükenmişlik düzeyleriyle ilişkisini belirleme amacıyla

PSİKOLOJİK DESTEK ALMASINA GÖRE TÜKENMİŞLİK DÜZEYLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI

,00

5,00

10,00

15,00

20,00

25,00

DT DYS KB

19,48

6,10

20,95

18,15

6,27

20,68

DAHA ÖNCE HİÇ PSİKOLOJİK DESTEK ALDINIZ MI?

EVET

HAYIR

DUYGUSAL TÜKENME

P> 0,05

DUYARSIZLAŞMA

P> 0,05

KİŞİSEL BAŞARI

P> 0,05

Page 42: DİYALİZ ÜNİTELERİNDE ÇALIŞAN HEMŞİRELERİN TÜKENMİŞLİK ... · Bazı demografik ve mesleki değişkenlerin tükenmişlik düzeyleriyle ilişkisini belirleme amacıyla

DUYGUSAL TÜKENME

P> 0,05

DUYARSIZLAŞMA

KÜLTÜREL< HİÇBİRİ P<0,05

KÜLTÜREL < HOBİ P<0,05

KİŞİSEL BAŞARI

HİÇBİRİ < BİRDEN FAZLASI P<0,05

HİÇBİRİ < HOBİ P<0,05

HİÇBİRİ < KÜLTÜREL P<0,05

İŞ STRESİ İLE BAŞA ÇIKMA YÖNTEMİNE GÖRE TÜKENMİŞLİK DÜZEYLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI

HOBİ

KÜLTÜREL FAALİYETLER

SPOR

HİÇBİRİBİRDEN FAZLASI

,00

5,00

10,00

15,00

20,00

25,00

DT DYS KB

HOBİ

KÜLTÜREL FAALİYETLER

SPOR

HİÇBİRİ

BİRDEN FAZLASI

İŞ STRESİ İLE BAŞA ÇIKMA YÖNTEMİ

Page 43: DİYALİZ ÜNİTELERİNDE ÇALIŞAN HEMŞİRELERİN TÜKENMİŞLİK ... · Bazı demografik ve mesleki değişkenlerin tükenmişlik düzeyleriyle ilişkisini belirleme amacıyla

İŞ STRESİ NEDENİYLE İŞE GİTMEME DURUMUNA GÖRE TÜKENMİŞLİK DÜZEYLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI

,00

5,00

10,00

15,00

20,00

25,00

DTDYS

KB

17,75

4,00

20,5018,67

6,36

20,79

İŞ STRESİ NEDENİYLE İŞE GİTMEDİĞİNİZ OLUYOR MU?

EVET

HAYIR

DUYGUSAL TÜKENME

P> 0,05

DUYARSIZLAŞMA

P> 0,05

KİŞİSEL BAŞARI

P> 0,05

Page 44: DİYALİZ ÜNİTELERİNDE ÇALIŞAN HEMŞİRELERİN TÜKENMİŞLİK ... · Bazı demografik ve mesleki değişkenlerin tükenmişlik düzeyleriyle ilişkisini belirleme amacıyla

HASTA BAKIMINDA KENDİNİ YETERLİ GÖRÜP GÖRMEME DURUMUNA GÖRE TÜKENMİŞLİK DÜZEYLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI

,00

5,00

10,00

15,00

20,00

25,00

DT DYS KB

18,74

6,06

22,00

18,14

6,67

16,71

HASTA BAKIMINDA KENDİNİZİ YETERLİ GÖRÜYORMUSUNUZ?

YETERLİ

KISMEN YETERLİ

DUYGUSAL TÜKENME

P> 0,05

DUYARSIZLAŞMA

P> 0,05

KİŞİSEL BAŞARI

Kısmen yeterli < Yeterli p<0,05

Page 45: DİYALİZ ÜNİTELERİNDE ÇALIŞAN HEMŞİRELERİN TÜKENMİŞLİK ... · Bazı demografik ve mesleki değişkenlerin tükenmişlik düzeyleriyle ilişkisini belirleme amacıyla

TATİL YAPMA DURUMUNA GÖRE TÜKENMİŞLİK DÜZEYLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI

0

5

10

15

20

25

DT DYS KB

23,92

8,08

19,05

17,18

5,41

21,26

17,46

6,64

20,23

MTÖ

PU

AN

OR

T.

TATİL YAPABİLİYORMUSUNUZ?

TATİLYAPMIYORUM

YILDA BİR KEZ

YILDA 2 KEZ

DUYGUSAL TÜKENME

Tatil yapmıyorum > Yılda bir kez tatil yapıyorum p<0,05

Tatil yapmıyorum > Yılda iki kez tatil yapıyorum

P<0,05

Yılda bir kez ve iki kez yapanlar arasında anlamlı fark yok P>0,05

DUYARSIZLAŞMA

P> 0,05

KİŞİSEL BAŞARI

P> 0,05

Page 46: DİYALİZ ÜNİTELERİNDE ÇALIŞAN HEMŞİRELERİN TÜKENMİŞLİK ... · Bazı demografik ve mesleki değişkenlerin tükenmişlik düzeyleriyle ilişkisini belirleme amacıyla

ULAŞIM ŞEKLİNE GÖRE TÜKENMİŞLİK DÜZEYLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI

,00

5,00

10,00

15,00

20,00

25,00

DT DYS KB

18,88

5,75

19,2518,65

6,57

20,14

18,27

5,89

21,3520,50

9,50

24,00

19,50

5,00

23,00 ULAŞIM

YÜRÜYEREK

TOPLU TAŞIMA

KENDİ ARABAM

KENDİARABAM+TOPLUTAŞIMA ARACI

YÜRÜYEREK+TOPLU TAŞIMA

DUYGUSAL TÜKENME

P> 0,05

DUYARSIZLAŞMA

P> 0,05

KİŞİSEL BAŞARI

P> 0,05

Page 47: DİYALİZ ÜNİTELERİNDE ÇALIŞAN HEMŞİRELERİN TÜKENMİŞLİK ... · Bazı demografik ve mesleki değişkenlerin tükenmişlik düzeyleriyle ilişkisini belirleme amacıyla

İŞ YAŞAMINDAN MEMNUNİYETE GÖRE TÜKENMİŞLİK DÜZEYLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI

,00

5,00

10,00

15,00

20,00

25,00

30,00

DT DYS KB

11,73

4,42

22,45

18,46

5,93

20,68

27,67

9,89

19,11

İŞ YAŞAMINIZDAN MEMNUNMUSUNUZ?

EVET

KISMEN

HAYIR

DUYGUSAL TÜKENME

HAYIR > KISMEN > EVET P<0,016

DUYARSIZLAŞMA

HAYIR > EVET P<0,016

KİŞİSEL BAŞARI

P> 0,05

Page 48: DİYALİZ ÜNİTELERİNDE ÇALIŞAN HEMŞİRELERİN TÜKENMİŞLİK ... · Bazı demografik ve mesleki değişkenlerin tükenmişlik düzeyleriyle ilişkisini belirleme amacıyla

MESLEĞİNİ OLUMSUZ ELEŞTİRME SIKLIĞINA GÖRE TÜKENMİŞLİK DÜZEYLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI

,00

5,00

10,00

15,00

20,00

25,00

30,00

DT DYS KB

23,42

7,72

20,48

15,27

5,86

19,18

15,20

4,00

23,50

14,00

3,00

26,00

MESLEĞİNİZİ OLUMSUZ OLARAK NE SIKLIKLA ELEŞTİRİRSİNİZ?

SIKLIKLA

BAZEN

NADİRN

HİÇBİR ZAMAN

DUYGUSAL TÜKENME

SIKLIKLA > NADİREN

SIKLIKLA > BAZEN

DUYARSIZLAŞMA

SIKLIKLA > NADİREN

KİŞİSEL BAŞARI

BAZEN < NADİREN

BAZEN < HİÇBİRZAMAN

P<0,05

Page 49: DİYALİZ ÜNİTELERİNDE ÇALIŞAN HEMŞİRELERİN TÜKENMİŞLİK ... · Bazı demografik ve mesleki değişkenlerin tükenmişlik düzeyleriyle ilişkisini belirleme amacıyla

GEÇMİŞE DÖNMEK MÜMKÜN OLSA YİNE BULUNDUĞUNUZ BİRİMİ SEÇERMİYDİNİZ?

,00

5,00

10,00

15,00

20,00

25,00

DT DYS KB

15,14

4,57

22,25

20,88

7,23

20,67

GEÇMİŞE DÖNMEK MÜMKÜN OLSA YİNE BULUNDUĞUNUZ BİRİMDE

ÇALIŞIRMIYDINIZ?

EVET

HAYIR

DUYGUSAL TÜKENME

EVET < HAYIR P<0,05

DUYARSIZLAŞMA

EVET < HAYIR P<0,05

KİŞİSEL BAŞARI

P> 0,05

Page 50: DİYALİZ ÜNİTELERİNDE ÇALIŞAN HEMŞİRELERİN TÜKENMİŞLİK ... · Bazı demografik ve mesleki değişkenlerin tükenmişlik düzeyleriyle ilişkisini belirleme amacıyla

• Kamu hastanesi yataklı servisinde çalışan hemşirelerin hastalarve yakınlarıyla daha uzun zaman geçirmelerinin,24 saat esasınadayalı çalışmalarının tükenmişlik düzeylerini artırdığı,tükenmişlikdüzeylerinin diyaliz hemşirelerine göre daha yüksek olmasınaneden olduğu düşünülmektedir.

• Kamu ve özel diyaliz merkezleri arasında tükenme altboyutlarında anlamlı bir fark olmadığı ve diyaliz hemşirelerininyatan hasta servisi hemşirelerine göre tükenmişliklerinin daha azolduğu,duyarlılıklarının daha yüksek olduğu bulunmuştur.

• Hobi, kültürel faaliyet, spor gibi uğraşıların Duyarsızlaşmayıazalttığı, Kişisel Başarı Hissini artırdığı,

• Çalıştığı bölümü Yönetimin belirlediği çalışanların tükenmişliğininkendi kararı ile belirleyenlere göre yüksek olduğu,

• Yılda en az bir kez tatil yapmanın Duygusal Tükenmeyi azalttığı,• Yalnız yaşayanların Kişisel Başarı Hissinin yüksek olduğu,• Kronik sağlık sorunları olanların Duygusal Tükenmesinin yüksek

olduğu bulunmuştur.

SONUÇLAR

Page 51: DİYALİZ ÜNİTELERİNDE ÇALIŞAN HEMŞİRELERİN TÜKENMİŞLİK ... · Bazı demografik ve mesleki değişkenlerin tükenmişlik düzeyleriyle ilişkisini belirleme amacıyla