Dziendobry nazywam się Justyna mam do pana jedno pytanie co to jest era mezoiczna Justyna 2005-11-11To też nie do mnie pytanie. Jest to czwarta era w dziejach Ziemi. Obejmuje trzy okresy: triasowy, jurajski i kredowy, trwała od 185 do 60 milionów lat temu. Pojawiły się w niej pierwsze ssaki i ptaki. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

Dień dopry Mam jedno pytanie co trzeba zrobić aby korzystać z poczty elektronicznejMaciej 2005-11-10To nie do mnie. Pozdrowienia. Marian Bugajski

Panie Profesorze! Pewien prezydent urodził się w miejscowości *Rury Jezuickie*. Czy pierwsze słowo ma/miało również inne znaczenie, niż asortyment hutniczy (metalowy dzisiaj , a może kiedyś drewniany)? Jak można zinterpretować tę nazwę (np. *Cedry Wielkie* można dość prosto)? Przy okazji punktów procentowych - także mnie to irytuje, jednak procenty to nie to samo, co punkty procentowe - jeśli zwiększyła sie produkcja samochodów (szt.) albo energii elektrycznej (MWh), to wzrosła o x procent. Jeśli jednak zwiększyło się poparcie dla parti Y z 5% do 10%, to znaczy wzrosło o 100% (podwoiło się), ale wzrosło o 5 punktów procentowych. Ciekawe, jak owe różnice wyglądaję w innych językach...Mirnal 2005-11-101. Pod hasłem „rura” A. Brűckner podaje m. in. łacińskie rūs ‘wieś’, ruralis ‘wieśny’ i rurant ‘gbur’. Można więc przypuszczać, że Rury Jezuickie to tyle, co Wsie Jezuickie. 2. 10-5=5 Pięć procent właśnie. Pozdrowienia. Marian Bugajski

Dzień Dobry Profesorze! Mam jedno pytanko: która z form jest poprawna? śpieszyć się, czy spieszyć się Dziękuję i pozdrawiammac 2005-11-09Obie formy są poprawne. Pozdrawiam. Marian Bugajski

Co oznaczaja te dwa wyrazy : duby smalone?pawel 2005-11-09Same w sobie już dzisiaj nic nie oznaczają, wiążą się zaś etymologicznie z wyrazami „dąb” i „smalić” (palić). Duby smalone to wobec tego palone, przypalane, nagrzewane drewno dębowe, które obrabiano w ten sposób, aby nadać mu odpowiedni kształt (np. obręczy koła do wozu). Pleść duby smalone, to mówić bez sensu od rzeczy, tak samo jak bez sensu byłoby na przykład plecenie koszyka z drewna dębowego, a nie z witek wierzbowych. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

Przeglądając Pańskie forum, trafiłam na wypowiedź, w której napisał Pan, że używanie sformuowania punkt procentowy jest niepoprawne. Czy dobrze zrozumiałam? Dlaczego więc we wszystkich mediach używa się tak owego? Czemu dziennikarze mówią i piszą niepoprawnie? Społeczeństwo bierze z nich przykład i również wyraża się w ten sposób. Np. Do końca wyborów pozostała nam godzina czasu. (<- przecież nie godzina mąki...). Czy mógłby Pan powiedzieć, jak należy poprawnie zapisywac datę? 20.11.2005r. , 20. XI.2005r. , 20 XI.2005r. , 20 XI 2005r. ? Gimnazjalistka 2005-11-09Nie wiem, dlaczego. Może jest w tym ukryty jakiś głębszy sens, ale ja go nie widzę, jeśli po prostu można powiedzieć „procent”. Uważam, że miejsce języka literackiego zajmuje dzisiaj język medialny. Nośnikiem tego pierwszego była literatura, tego drugiego zaś są media, które rozprzestrzeniają wiele błędów, wobec czego od dziennikarzy powinno się wymagać szczególnej staranności w formułowaniu myśli. Daty można zapisywać tak (w kolejności dzień, miesiąc, rok): 10. 11. 2005 r.; 10 XI 2005 r.; 10 listopada 2005 r. Niezgodne z polskim zwyczajem jest natomiast zapisywanie daty „od tyłu”, co się coraz częściej zdarza, bo można pomylić dzień z miesiącem. Nie zalecam więc zapisu takiego: 2005. 11. 10., bo dodatkowo jest on nielogiczny. Serdecznie pozdrawiam. Marian Bugajski

1. Czy poprawne jest mówienie: 'Ta dziewczyna w czarnych włosach / w nowej fryzurze'? Bardziej naturalne wydaje mi się sformułowanie: 'z czarnymi włosami', 'z nową fryzurą'. Co Pan o tym sądzi? 2. Co oznaczają przezwiska, którymi mała Isia obrzuca u Wyspiańskiego Chochoła, tzn. 'paralus', 'nygus'.TheSamurai 2005-11-081. Podzielam ten pogląd, chociaż mówimy „do twarzy ci w tej fryzurze” 2. nygus – leń, próżniak, wałkoń; paralusz to dawne paraliż, stosowane też jako przekleństwo. Serdecznie pozdrawiam. Marian Bugajski

jak mam napisac reportaz o jeziorze świteźnat 2005-11-08Pojęcia nie mam. Nigdy nie pisałem żadnego reportażu, ale może zapytać nauczyciela, który to wymyślił. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

Czy współczesny Polak powinien poprawnie pisać paola 2005-11-07Powinien poprawnie pisać, mówić i poprawnie się zachowywać. Powinien po prostu przestrzegać wszelkich norm, jeśli chce uchodzić za człowieka kulturalnego. Serdecznie pozdrawiam. Marian Bugajski

Panie profesorze jak bedzie brzmiec czasownik pomyśleć , w trybie rozkazujacym, w odmianie przez pierwsza, druga i trzecia osobe liczby pojedynczej i mnogiej. Dziekuje za odpowiedz.Dawid 2005-11-07Niech pomyślę, pomyśl, niech pomyśli; pomyślmy, pomyślcie, niech pomyślą. Jak widać są tu trzy tzw. formy analityczne (tworzone z partykułą niech), chociaż czasami się twierdzi (ze względów znaczeniowych), że w tej odmianie brakuje 1 osoby liczby pojedynczej. Istnieje też pogląd, że formy fleksyjne trybu rozkazującego to tylko formy drugiej osoby l.poj. (pomyśl) oraz 1 i 2 osoby liczby mnogiej (pomyślmy, pomyślcie). Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

Mam serdeczną prosbę, o zaproponowanie kilku tytułów najlepszych książek o języku mediów. Ble 2005-11-06No nie. Ja nie jestem informatorem bibliograficznym. Proszę sobie zadać trochę trudu i poszukać w katalogach internetowych. Życzę sukcesów. Marian Bugajski

panie profesorze z kad pochodzi moje imie i co oznacza w naszym jezyku i w innych?Daria 2005-11-06Jest to odpowiednik męskiego imienia Dariusz (łacińskie Darius). Wywodzi się jednak z Persji, gdzie oznaczało tego, który posiada dobro. Pozdrowienia. Marian Bugajski PS. SKĄD

Jaka powinna byc poprawna odmiana przez przypadki w liczbie pojedynczej i mnogiej wyrazu cudzyslow'' Bardzo prosze o szybka odpowiedz.nell 2005-11-05Cudzysłów, cudzysłowu; l.mn. cudzysłowy. Pozdrawiam. Marian Bugajski

Mam podwójne nazwisko, podpowiedzcie mi jak powinnam teraz się przedstawiać w pracy. Przedstawianie się podwójnym nazwiskiem uważam, że jest zbyt śmieszne, jeśli chciałabym przedstawiać się jednym nazwiskiem, które powinnam używać: panieńskie czy po mężu. Czy są jakieś standardy, odpowiedzcie mi proszę JoannaJoanna 2005-11-04Nie ma innego wyjścia, trzeba używać dwu nazwisk. Marian Bugajski

Potrzebuję materiałów (książki lub artykuły) nt. komunikacji między kobietami i męzczyznami ale - w świetle badań nad historią języka. Czy pan prof. poleciłby coś? Emila 2005-11-04Nie wiem, czy napisano coś na ten temat w ujęciu historycznojęzykowym, ale jest książka pt. „Lingwistyka płci” M. Karwatowskiej i J. Szpyry Kozłowskiej z obszerną bibliografią. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

Czy nauka to potęgi klucz jest frazeologizmem?Pozdrawiam Gosiagosia 2005-11-04Tak. To jest frazeologizm. Marian Bugajski

Która forma jest poprawna: 1. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej,czy 2. Prezydent Rzeczpospolitej Polskiej?Sylwia 2005-11-04Z językowego punktu widzenia obie formy są poprawne, ale na dyplomie profesorskim podpisanym przez A. Kwaśniewskiego mam pierwszą z nich. Pozdrowienia. Marian Bugajski

Posze mi powiedziec cos o jezyku komentarzy sporotwych..jakby go rozlozyc na czesci pierwsze, (skladnia, moze jakies wystepujace zw. frazeologiczne, bledy..itp)zosia 2005-11-04Proszę poczytać prasę sportową i zastanowić się nad tekstami tam występującymi. Marian Bugajski

Czy powstały jakiekolwiek książki na temat komentatorów i dziennikarzy sportowych, ich języka? Jeśli nie do jakich źródeł najlepiej zaglądać?Piotrek 2005-11-04Najlepiej zajrzeć do katalogów internetowych Biblioteki Narodowej. Życzę sukacesów. Marian Bugajski

Panie Profesorze. Jestem Smok i tak się głowię co oznacza imię Bartosz w żadnej książce tego nie ma jest tylko Bartłomiej. Czy Bartosz i Bartłomiej to to samo??? Smok 2005-11-03Drogi Smoku, Bartosz to jest polski odpowiednik imienia Bartłomiej, to zaś pochodzi z aramejskiego Bar-Tholomai – ‘syn Tholomaja’, ‘syn oracza’. Pozdrowienia. Marian Bugajski

Jaka jest etymologia słowa zajebiście .... dziekuje bardzo :)Marek 2005-11-03Cóż tu mówić o etymologii. Jest to wulgaryzm mający rdzeń JEB, który występuje także w innych słowiańskich językach. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

Panie Profesorze! Mam do napisania pracę na temat ,,Jakie błędy jezykowe popełnieja współcześni polacy. Może mógłby Pan polecić mi jakieś ciekawe i w miarę dostępne pozycje książkowe dotyczące tego tematu. Z góry dziękuję!Paula 2005-11-03Myślę, że literaturę powinien polecić nauczyciel, który tę pracę zadał. Życzę sukcesów. Marian Bugajski

Interesują mnie funkcje najnowszych zapozyczeń z języka angielskiego w gwarze młodzieżowej. Chodzi mi tu szczególnie w jakich ksiązkach mógłbym coś o tym znaleźć przytoczyć jakieś teksty!!!!Michał 2005-11-02Proszę zajrzeć do książki K. Ożoga, Polszczyzna przełomu XX i XXI wieku, Rzeszów 2001. Pozdrawiam. Marian Bugajski

Zastanawiam się czy rośliny są żywotne czy nie nieżywotne? Proszę o odpowiedż. Kasia 2005-11-02Chyba chodzi o nazwy roślin. Żywotność i nieżywotność to kategoria gramatyczna, polegająca na zgodności końcówek (odnosi się zresztą tylko do rodzaju męskiego, stąd mówi się też o rodzaju męskożywotnym). Rzeczowniki żywotne mają biernik równy dopełniaczowi (pies - psa), rzeczowniki nieżywotne - biernik równy mianownikowi (piec - piec). Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

Dzień dobry! Mam takie małe pytanie: w jakich tytułach filmów występują imiesłowy przymiotnkowe?ZOOLA2005-11-02

No nie. Nie znam na pamięć tytułów filmów z imiesłowami. Życzę sukcesów w dociekaniach. Marian Bugajski

Panie Profesorze od pewnego czasu chce się dowiedzieć z kąd pochodzi nazwisko Grduszak?? I w jaki sposób można zbadać swoje korzenie, chodzi mi o drzewo genealogiczne, co zrobić by dowiedzieć się o najdawniejszych przodkach?? Łukasz 2005-11-02Informowałem już, że nie mam czasu zajmować się etymologią nazwisk. Myślę, że dociekania genealogiczne należą do historyków, więc radzę się skontaktować z jakimś historykiem. Życzę sukcesów. Marian Bugajski. PS SKĄD.

potrzebuje kilka (kilkanaście?) przykładów wyrazów, ktore przez ostatnie pięćdzxiesięciolecie zyskały nowe znaczenie....Ewelina 2005-11-01Przykro mi, ale nie odrabiam zadań domowych. Proszę sobie zadać trochę trudu i poszukać po słownikach. Życzę sukcesów. Marian Bugajski

jakie sa funkcje cytatu w tekscie???claudia02 2005-11-01Cytat jest dosłownym przytoczeniem czyichś myśli sądów, a jego funkcje zależą od intencji autora. Może więc na przykład służyć wprowadzeniu stylizacji, może być punktem wyścia do polemiki, może potwierdzać sady autora. Pozdrawiam serdecznie.Marian Bugajski

Panie Profesorze! Ale (nawiązując do przedwczorajszej odpowiedzi) - czy *województwo zachodniopomorskie* (pisywane błędnie *województwo zachodnio-pomorskie*) jest także nazwą własną? Jeśli dopuszcza Pan (do stosowania) bardziej polski wyraz *nik* zamiast *nick*, to dlaczego pytajny formularz ma *nick*? Pozdrawiam w szczególnym a smutnawym dniu! Mirnal 2005-11-01Nazwy województw są w moim przekonaniu nazwami własnymi, ale według zasad naszej ortografii piszemy je oczywiście małymi literami. Zresztą pisownia dużych i małych liter to w polskiej ortografii jest według mnie największy problem i właśnie ona sprawia użytkownikom języka chyba najwięcej trudności. Ja jednak od pewnego czasu uważam, że ortografii lepiej nie ruszać, bo historia nas poucza, że żadna jej reforma w naszych warunkach nie doprowadziła do stanu pożądanego. Może więc pisać tak, jak się pisze i nie przysparzać sobie nowych kłopotów. Uważam też, czemu wiele razy dawałem wyraz, że język wymyka się zasadom logiki. Nie wiem, dlaczego w formularzu jest „nick”, ale to nie jest błąd. Serdecznie pozdrawiam. Marian Bugajski

Co to są nazwy własne? Gdzie moge to nalezc? Maja 2005-10-30Nazwy własne są to nazwy przysługujące jednostkom, a nie klasom jednostek, (do których odnoszą się nazwy pospolite). Inaczej mówiąc, odnoszą się one do konkretnych przedmiotów. W tym sensie nazwą własną jest np. WROCŁAW, ale MIASTO jest to już nazwa pospolita. Proszę zajrzeć np. do „Encyklopedii języka polskiego” pod red. S.Urbańczyka. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

Witam! Jak mówi się na osobę, która przesadnie dba o ortografię i gramatykę ( o poprawną polszczyznę)??? Proszę o odpowiedź. Z góry dziękuję. PozdrawiamAsia 2005-10-30Może chodzi o purystę. Pozdrowienia. Marian Bugajski

Panie Profesorze! Z Poradni Językowej otrzymałem post skierowany do wszystkich chętnych czytelników. Zastanowił mnie. Ciekawe, jakie jest zdanie Pana Profesora? Przepraszam za brak wytłuszczeń albo kursywy. *Jak poprawnie odmieniać nazwisko Dobija? Nazwisko to oczywiście odmieniamy, nawet gdy występuje z imieniem, a powinniśmy zapisać: D. Wandy Dobii [wym. dobiji], CMs. Wandzie Dobii [wym. dobiji], B. Wandę Dobiję, N. Wandą Dobiją. Zapis jest zgodny z obowiązującymi zasadami pisowni, choć uważam, że w dopełniaczu, celowniku i miejscowniku rozumniej byłoby zapisywać Dobiji. Mirnal 2005-10-30Wielce Szanowny Panie, nie prowadzę form dyskusyjnego, tylko poradnik językowy, dlatego nie cytuję całej Pańskiej wypowiedzi. Moje poglądy są znane w środowisku językoznawczym, bo publikowałem je w licznych artykułach i kilku książkach (Polecam zwłaszcza „Językoznawstwo normatywne”). Należy Pan do „poszukiwaczy logiki” w języku, niestety konsekwentna logika jest tu niemożliwa. Możliwe jest natomiast konsekwentne przestrzeganie obowiązujących zasad, a te wbrew powszechnie panującym poglądom nie są wynikiem widzimisię językoznawców, lecz mają swoje źródło w praktyce społecznej. A co do nazwisk (w tym do nazwiska prof. Krei), owszem są ona własnością nosicieli, ale ortografia ich własnością nie jest. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

Panie Profesorze! *Kilku/kilka uczniów wzięło udział w egzaminach*, *Kilku/kilka dziennikarzy straciło pracę*, *Kilku/kilka żołnierzy wyjechało do Pakistanu*, jeśli w grupie znajdują się także panie? Pozdrawiam o północy z Gdyni! PS *Nik* czy *nick* po polsku? A może *pseudo(nim)*?Mirnal 2005-10-29Kilkoro albo kilku. Może pseudonim, ale nick (ja uważam, że można spolszczyć i pisać nik) już się przyjął. Serdecznie pozdrawiam. Marian Bugajski

Panie Profesorze, jaka jest etymologia imienia Kamilla? Dziękuję.Kamilla 2005-10-28Informowałem już internautów, że nie odpowiadam na pytania o etymologię imion i nazwisk, ale obiecuję, że wrócę do tego, gdy będę mieć trochę więcej czasu. Pozdraiwam serdecznie. Marian Bugajski

Na podstawie rozdziału o tytule Językowy bon ton z książki Jana MiodkaRzecz o języku mam zredagować pojęcie styl językowy. Nie bardzo wiem jak to zrobic, gdyż niewiele zrozumialam z tego tekstu. Czy mozliwa bylaby jakas pomoc?? Lila 2005-10-28Możliwa by była u mnie na Uniwersytecie Zielonogórskim w Zakładzie Komunikacji Językowej. Adres i telefon w internecie. Pozdrawiam. Marian Bugajski

Jaka jest etymologia słowa Wojciech lub gdzie moglbym to znależć w Internecie? 2005-10-27Wojciech jest to dwuczłonowe imię słowiańskie zawierające element WOJ. (por. woj, wojować, wojownik) oraz CIECH (por. uciecha, cieszyć), a więc ‘ten, którego cieszy wojowanie’. Pozdrowienia. Marian Bugajski

Panie Profesorze, od czego pochodzi nazwa 'Ziemia lubuska?alicja 2005-10-27Nazwa Ziemia Lubuska pochodzi od nazwy starego grodu LUBUSZ, obecnie poza granicami Polski. LUBUSZ to gród Lubucha. Według S. Rosponda zawiera się w tych nazwach rdzeń LUB oznaczający teren podmokły porośnięty trawą. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

Panie profesorze jakie sa wyrazy gwarowe?katarzyna 2005-10-27Takie, które są właściwe gwarom. Marian Bugajski

Panie Pofesorze Czy nazwiska polskie zakończone na -a, w dopełniaczu odmieniamy czy nie? np.w umowach : reprezentowanym przez Panią Janinę Jaworską?Kamilla 2005-10-27ODMIENIAMY!!! Pozdrowienia. Marian Bugajski

P Profesorze jakie jest znaczenie związku frazeologicznego posąg kultowyOlek 2005-10-26To nie jest żaden związek frazeologiczny, a wyraz KULTOWY stał się modny i jest nadużywany. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

Panie Profesorze, czy mógłby Pan przybliżyć mi, jaka może być etymologia nazwiska Gabor (że węgierska, to jasne)? Serdecznie dziekujęOleg Pawliszcze 2005-10-26Przykro mi, ale nie wiem. Informowałem już sympatycznych internautów, że na razie nie mam czasu na dociekanie etymologii imion i nazwisk. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

1. W moim podr. do WOS-u nazwy niektórych organizacji zapisane są w cudzysłowie, np. /Amnesty International/, a przy innych cudzysłów pomija się (Ogranizacja Narodów Zjednoczonych). Czy obowiązuje jakaś zasada, czy takie zapisy są poprawne? 2. Jak pisać tytuły dokumentów, aktów prawnych etc., które wydane zostały w przeszłości - KODEKS NAPOLEONA, KODEKS HAMMURABIEGO, WIELKA KARTA SWOBÓD itp. Używać cudzysłowów, kiedy stosować wielkie litery? Pozdrawiam serdecznie. TheSamurai

2005-10-25Cudzysłowu można użyć do wyodrębnienia pewnych nazw własnych: pseudonimów, kryptonimów różnych organizacji, nazw firmowych itp. Nie jest to jednoznaczny przepis ortograficzny. Uważam, że jeśli w tekście używamy cudzysłowów, to powinniśmy to robić konsekwentnie, ale nie ma potrzeby wyodrębniania nazw instytucji, bo ich wyróżnikiem są duże litery. Kodeks Napoleona, Kodeks Hammurabiego, Wielka Karta Swobód. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

Panie Profesorze! Jak powinnam napisać? Stopień trudności wykonanego zadania czy stopień łatwości wykonanego zadania?Krystyna 2005-10-25Nie wiem, czy to zadanie jest łatwe, czy trudne. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

Dzień dobry Panie Profesorze! Mój syn musi się nauczyć kiedy piszemy z dużej litery, te podstawowe to znam i on też, ale może są jakieś jeszcze inne reguły. Proszę odpisać jak najszybciej, dziękuję i pozdrawiam.Izabela

2005-10-24No nie. Nie mogę udzielać korepetycji. Proszę zajrzeć do podręcznika albo do słownika. Piszemy DUŻĄ LITERĄ. Pozdrawiam. Marian Bugajski

panie profesorze mam do pana bardzo ważne pytanie kiedy pisze sie kuć a kiedy kłuć i czy to w ogóle dobrze napisałam????aga 2005-10-23To są dwa wyrazy o odmiennych znaczeniach. „Kuć” to ‘obrabiać jakiś metal’ (kowal kuje żelazo), kłuć to ‘przebijać coś czymś ostrym’ (róża kłuje). Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

Panie Profesorze mieszkaniec Zbąszynia to zbąszynianin, mieszkanka zaś to zbąszynianka. Jak jednak nazwać mieszkańców (obu płci) Zbąszynka?Gosia 2005-10-23Nie można utworzyć takich form. Na szczęście mamy w języku polskim określenie opisowe „mieszkaniec Zbąszynka” właśnie. Marian Bugajski

panie profesosze jak mozemy zinterpretowac dokladnie utworpaulina 2005-10-23Nie wiem. Na tak postawione pytanie nie umiem odpowiedzieć. Marian Bugajski

Panie profesorze!! Czy może Pan wytłumaczyć znaczenie pojeciafunkcja poznawcza tekstu językowegoOla2005-10-22

Mógłbym, gdybym wiedział, w jakim kontekście i ewentualnie przez kogo zostało użyte. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

Panie profesorze W internetowym słowniku alternatywnym służącym do sprawdzania polskiej pisowni (sic!)są takie wyrazy jak: niebyć, niezabić, niebić, nieużyć, nieryć, móż, możenie, woleniu, urynowi, kroczni, jawowi, lańsk, muszeń, jesiennień, niemożeń i wiele im podobnych. Moim zdaniem, ten ogólnie dostępny słownik powinien zawierać wyraźną uwagę, że nie może służyć do sprawdzania polskiej pisowni. W dostępnych publikacjach brak informacji o wprowadzeniu nowych zasad gramatycznych, ale może to ja mam problem w dotarciu do najnowszych ustaleń. Karolina Karolina 2005-10-22Nie wiem, co to za słownik, ale ostrzegam przed korzystaniem z niego! To, co Pani cytuje, nie ma nic wspólnego z zasadami polskiej ortografii. Myślę zresztą, że internauci się orientują, że do wszelkich materiałów zawartych w internecie (szczególnie jeśli ich źródło jest niepewne) trzeba podchodzić z dużą dozą ostrożności

Jak napisać reportaż?? jakego użyć łownictwa i jakie cechy powinien on zawierać??Julita 2005-10-22Nie wiem. Nigdy nie pisałem reportażu. Marian Bugajski

Panie Profwsorze Czy można użyć cudzysłowu w wyrażeniu: pojęcie targowiska wyjaśnione jest w ustawie... Chodzi mi o użycie słowa targowisko w innym przypadku niż mianownik. PozdrawiamHania 2005-10-21Niepotrzebny jest cudzysłów, jeśli mówimy o pojęciach, natomiast w metatekstowym użyciu terminy piszemy w cudzysłowach, np.: Termin „targowisko” oznacza.... Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

Jak poprawnie napisać tz. SIVI ?ANDRZEJ2005-10-21

Nie wiem. Marian Bugajski

Szanowny Panie Profesorze. Jaką formę w wołaczu przyjmuje imię Ula? Pani Ulu czy pani Uló? Pozdrawiam.Arcadius 2005-10-21Pani ULU. Marian Bugajski

Co oznacza słowo SYBARYTABożena 2005-10-20Sybaryta to człowiek rozmiłowany w zbytku i przyjemnościach, unikający wszelkich trudów. Marian Bugajski

Panie Profesorze, czy do liczebników zbiorowych, wyrażonych w zdaniu za pomocą cyfry arabskiej dodajemy końcówki odmiany, np. wykształciła 3-je swoich dzieci? Taki zapis jest poprawny, czy nie powinnam dodawać żadnej końcówki? Dziękuję!agata 2005-10-20Nie. To jest błąd. Najlepiej napisać liczebnik literami. Pozdrowienia. Marian Bugajski

Panie Profesorze! Mam do napisania pracę z gramatyki opisowej na temat komunikacji przez internet. Może mógłby Pan polecić mi jakieś ciekawe i w miarę dostępne pozycje książkowe dotyczące tego tematu. Z góry dziękuję!Aga 2005-10-20Myślę, że lepiej by było, gdyby literaturę polecił ten, kto tę pracę zadał. Proszę zajrzeć na przykład do artykułu W.Godzica „Język w Internecie” (w:) „Język w mediach masowych” pod red. J. Bralczyka i K. Mosiałek-Kłosińskiej, albo do książki T. Gobana-Klasa „Media i komunikowanie masowe”. Życzę powodzenia. Marian Bugajski

Witam Panie Profesorze. Mam jeszcze jedno pytanie. Dotyczące ankiet (z którymi spotykam się również na wspomnianym wcześniej forum). Czy zadawanie pytania rozstrzygającego w którym występuje negacja jest poprawne? Przykład (z tej strony): Czy według Was przedstawiciele sztabów wyborczych obydwu kandydatów nie będą już uprawiać brudnej kampanii? Jeżeli wybiorę odpowiedź Nie mam na myśli: Nie, nie będą już uprawiać brudnej kampanii. Jeżeli wybiorę odpowiedź Tak mam na myśli : Tak, nie będą już uprawiać brudnej kampanii. Czy zadawanie pytań przy podaniu tak krótkich wariantów odpowiedzi jest poprawne? PozdrawiamWojciech 2005-10-19To nie ma nic wspólnego z poprawnością językową, raczej z logiką, a zasady logiki nie zawsze w języku obowiązują. Ale zadając pytanie (szczególnie w ankiecie), powinniśmy się zastanowić nad jego konsekwencjami. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

Dzien dobry, Panie Profesorze, moj przyjaciel uczy sie jezyka polskiego. W zwiazku z tym zadaje mnostwo klopotliwych (i zabawnych) pytan, na ktore nie zawsze potrafie odpowiedziec. Ostatnio odkryl, ze najbardziej meski z meskich rzeczownikow (mezczyzna) z jego koncowka -A, posiada forme zenska! No i jak sobie z tym poradzic? Bo przeciez nie ma to nic wspolnego z wszechogarniajacym unisexem, prawda? ;) Pozdrawiam Pana serdecznie, Viool2005-10-18Z seksem to chyba nie, raczej z gramatyką. Mężczyzna (podobnie jak na przykład poeta) rzeczywiście ma w liczbie pojedynczej końcówki rodzaju żeńskiego, a w liczbie mnogiej w mianowniku i bierniku tzw. formy męskoosobowe. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

Panie Profrsorze! Sprawa dotyczy jezykowego obrazu swiata. Jakie elementy wchodza w sklad jezykowego obrazu swiata. Interesuje mnie też jezykowy obraz swiata w utworach muzycznych. Magdalena 2005-10-18Przez językowy obraz świata rozumiemy wszystko to, co zostało utrwalone w języku naturalnym, a co możemy odtworzyć z tekstów. Elementy? – nie wiem, o co chodzi, ale trudno mówić o elementach, raczej o sądach, ocenach, obrazach rzeczywistości. Nie wiem, co powiedzieć na Pani zainteresowania. Życzę, żeby je Pani rozwijała. Pozdrawiam najserdeczniej. Marian Bugajski

jak się pisze gąsiętami czy gęsiętamiamariola 2005-10-18Gęsięta albo gąsięta - obie formy są poprawne. Pozdrawiam. Marian Bugajski

Witam Mam pytanie dotyczące słowa zajebisty. Czy jest to wulgaryzm?? Na przykład w radio czy telewizji, jeżeli wypowiada się ktoś, kto używa wulgaryzmów są one zagłuszane (najczęściej Piiiiiiiii). To słowo, jeżeli pada nie jest zagłuszane. Pamiętam również, ze, kiedy byłem w ostatniej klasie liceum nauczycielka mówiła, że to nie jest wulgaryzm, (bo była jakaś zmiana w języku polskim). Sprawa jest dla mnie o tyle istotna, że jestem moderatorem na dużym forum i mam między innymi wyłapywać i kasować wulgaryzmy. Z tym słowem mam jednak spore problemy. Pozdrawiam Wojciech 2005-10-18To jest wulgaryzm!!! Marian Bugajski

Panie Profesorze! Sprawa dotyczy stopniowania przymiotnika - miękki. Jak ma brzmieć stopień wyższy : miększy, bardziej miękki, czy miękcejszy . I drugie pytanie czy nazwisko PATER, ORCHEL bedzie w dopełniaczu brzmiało PATRA, ORCHLA czy PATERA, ORCHELA?Magdalena 2005-10-17Bardziej miękki albo miększy. W odmianie tego typu nazwisk uwzględnia się albo tradycję rodzinną, albo utrwalony powszechny zwyczaj (np. Wedel, Wedla ale Romer, Romera). Tak więc obie formy są poprawne. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

Witam Panie Profesorze, czy wie Pan jakie jest pochodzenie słowa barok (od jakich słów)?Marta2005-10-17Jest to wyraz portugalski (barrocco) zapożyczony przez włoski(barocco). Pozdrowienia. Marian Bugajski

Panie profesorze czy można w pisowni używać zaimków: mi, ci? Prosze o przykłady. Grażyna 2005-10-17Można. Są to krótkie (enklityczne) formy zaimków występujące po czasowniku. Np.: Powiem Ci coś miłego. Pozdrawiam. Marian Bugajski

Panie Profesorze! Jak powinnam pisać spotkania organizowanego przez naszą Firmę czy spotkania organizowanego przez Naszą Firmę? Która (czy którakolwiek) wersja jest poprawna? Dziękuję za odpowiedź.Arleta 2005-10-17Nie ma żadnego powodu, żeby „naszą firmę” pisać dużą literą, chyba że darzy ją Pani jakimś szczególnym uczuciem. Pozdrowienia. Marian Bugajski

dzień dobry. Moja nauczycielka zadała nam na prace domową napisać protokół. Ja nie bardzo wiem jak to zrobić, ale to nie jest moją prośba. Chciałabym sie dowiedzieć jaka jest poprawna forma: protokół z lekcji czy protokół lekcji???agata 2005-10-16Dawno już nie pisałem żadnego protokołu. Protokół lekcji (nie z lekcji). Pozdrawiam. Marian Bugajski

Panie Profesorze, jaka jest etymologia słowa głowa? Dziękuję i pozdrawiam alina 2005-10-16Jest to wyraz występujący we wszystkich jezykach słowiańskich. Wywodzi się z prasłowiańskiego GOŁWA. Pozdrawiam. Marian Bugajski

jak wygląda budowa pracy maturalnej Gosia 2005-10-14Nie wiem, ale przypuszczam, że nauczyciel języka polskiego wie. Pozdrawiam. Marian Bugajski

Witam, prosze mi odpowiedzieć skąd albo od czego wywodzi się nazwisko MYSZOR. Dziękuje.Krzysiek2005-10-14

Informowałem już miłych internautów, że na razie nie mam czasu dociekać etymologii nazwisk. Serdecznie pozdrawiam. Marian Bugajski

Jak jest po angielsku JOLA??Justyna 2005-10-14Jola, a angielskimi odpowiednikami imienia Jolanta są: Iolanthe, Iolande, Yolande. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugsjski

witam! bardzo pilnie szukam dawniejszych znaczeń słowa 'dziewczyna'. Z góry bardzo dziękuję za wyjaśnienia. Coris 2005-10-14Proszę sobie zadać trochę trudu i poszukać w słownikach. Marian Bugajski

Dzień dobry Panie Profesorze, chciałem się dowiedzieć o etymologie imion Sylwia i Adam. Z góry dziękuje. uczen 2005-10-14Etymologia imienia ADAM budzi wiele dyskusji i nie jest ostatecznie ustalona. Może ono pochodzić od sumeryjskiego ada-mu ‘mój ojciec’; z akadyjskiego ad-mu ‘narodzenie’, ‘dziecko’; z hebrajskiego adhamah ‘ziemia’. Rhea Sylvia była matką Romulusa i Remusa, założycieli Rzymu. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

co oznacza określenie wykszytałcony chamania 2005-10-13Dokładnie to, co suma znaczeń poszczególnych jego składników. Pozdrowienia. Marian Bugajski

co oznacza określenie pedant aż do bóluAnia 2005-10-13Pedant to: «człowiek przesadnie dokładny, drobiazgowy; nudziarz bez polotu, formalista». A „do bólu” to takie modne ostatnio określenie, oznaczające najwyższy stopień czegoś. Ponieważ modne, to nadużywane. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

Witam. Chcialabym miec całkowita pewność- jak należy napisać słowo: NAPEWNO. czy razem czy osobno NA PEWNO ??botakijuż 2005-10-12NA PEWNO. Marian Bugajski

Mam do Pana ważne pytania, proszę o szybką odpowiedź bo muszę na jutro umieć. Mam temat o słowotwórstwie (6 klasa). Pisze w internecie i w książce co to Formant i Oboczność ale jest napisane bardzo trudnym językiem, może pan napisać to jakoś prościej?Bartekman 2005-10-11Myślę, że najprościej wytłumaczyłby to nauczyciel. Formant jest to cząstka słowotwórcza służąca do tworzenia nowych wyrazów. Na przykład formant PRZY- tworzy takie wyrazy, jak PRZY-jechać, PRZY-słać; formant -EK – pies-EK, kot-EK. Oboczność albo wymiana głoskowa jest to zjawisko polegające na występowaniu w tym samym miejscu w temacie wyrazu różnych głosek, np.: głOwa – głÓwka, roK – roCZek. Jest też w polskim języku tzw. E ruchome (wymiana ilościowa) np.: sEn – snu. Pozdrowienia. Marian Bugajski

Panie Profesorze, Chciałabym wiedzieć jak odmienić nazwisko Gzella,ponieważ muszę napisać prośbę o przedłużenie sesji do prodziekana noszącego takie właśnie nazwisko studentka 2005-10-10Pan Gzella, pana Gzelli, panu Gzelli, pana Gzellę, z panem Gzellą. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

mam problem z wymowa jezyka francuskiegoAgnieszka 2005-10-10I co ja mam na to poradzić?! Marian Bugajski

proszę mi wytłumaczyć określenie oboczności rzeczownikasyndia 2005-10-10Oboczności w tematach rzeczownika? polegają na wymianie (jakościowej) spółgłosek: ręKa: rąCZka) i na wymianie jakościowej samogłosek: rĘka: rĄczka oraz na wymianie ilościowej samogłosek (E ruchome): sEn:sΦnu. Pozdrawiam Serdecznie. Marian Bugajski

minisiatkówka i minikoszykówka ale czy minipiłka siatkowa i minipiłka koszykowa lub mini piłka siatkowa i mini piłka koszykowa rzecz jasna mówimy o nazwie dyscypliny sportowej a nie o małych piłkachMarcin 2005-10-10MINI- to jest pierwszy człon wyrazów złożonych i wszystkie jego połączenia należy pisać łącznie. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

zwracam się z pytaiem o oboczności tematu wodmiaie rzeczownikasyndia 2005-10-10To pewnie znowu zadanie domowe. proszę zapytać nauczycielkę, ewentualnie sięgnąć do podręcznika. Marian Bugajski

jak piszemy biblografię?najpierw imię czy nazwisko?piotr 2005-10-09BIBLIOGRAFIĘ! Ponieważ jest to zestawienie alfabetyczne, to łatwiej i wygodniej nazwisko + imię, ewentualnie skrót imienia. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

Drogi Panie Profesorze! Nauczycielka kazała napisać nam reportaż. Jak to zrobić? Z góry dziękuję i pozdrawiamKasia 2005-10-09Nie wiem. Nigdy nie pisałem reportażu. Może nauczycielka wie. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

WItam!!Mam problem zdaje w tym roku mature i mam taki temat OMÓW PERSWAZYJNĄ FUNKCJĘ JĘZYKA REKLAMY nie wiem jak sie za to zabrac i jakie mam dokladniejsze materialy pozbierac i jak poukladac logicznie cała prezentacje. :( prosilabym o odpowiedz na e-maila jakby byla taka możliwośc.SYLWIA 1986 2005-10-09Proszę się zwrócić o pomoc do nauczyciela języka polskiego. Nie jestem w stanie opiekować się pracami maturzystów. Życzę sukcesów. Marian Bugajski

jak mam się zwrócić w liscie do księdza? Drogi....??Magda 2005-10-09Drogi Księże... Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

Panie Profesorze! Kto i dlaczego skomplikował nasz język? Dlaczego wyraz *procent* nie odmieniamy jak *cent*? Byłoby łatwiej nam i uczącym się cudzoziemcom... Dlaczego ów *procent* wymyka się normalnym regułom? Teraz to już jest po ptakach, ale kiedyś pewnie było to do uratowania... A jeśli (teraz podają wyniki wyborów) jest 27,32% to w jaki sposób czytamy owe *32%*? A jeśli 5 i 1/3 (jedna trzecia) proc. to jak czytamy (procent/procenta)? No i jeśli mamy dane w promilach - czy występuje ten sam problem? Czy istnieją inne słowa, które odmieniają się w niecodzienny sposób? Czy przychodzi Panu na myśl odmiana *tiret*? Może jeszcze jakieś? Pozdrawiam (z Trójmiasta)!Mirnal 2005-10-09

Język jest wytworem społeczeństwa i sami go komplikujemy, a normalną regułą jest w tym wypadku brak końcówki w mianowniku i bierniku w połączeniu z liczebnikami oznaczającymi całości, a we wszystkich formach w połączeniu z liczebnikami ułamkowymi. I NIE PUNKT PROCENTOWY, bo to już jakaś bzdura! Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

Jaka jest etymologia związku frazeologicznego mieć z kimś na pieńku?Goja 2005-10-08Przysłowie to ukształtowało się w związku z wymierzaniem kary chłosty. Jej atrybutami bywały zazwyczaj rózga (dyscyplina) i pieniek. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

Pana zdaniem rodzaj gramatyczny w jezyku polskim to kategoria tylko selektywna (syntaktyczna), czy rowniez morfologiczna. czy dzisiejszy gramatyka rozroznia tylko 3 rodzaje gramatyczne albo piec wedlug Manczaka (1956), czy tez 9 wedlug Saloniego. jak wyglada to w dzisiejszej polszczyznie. Iwona 2005-10-08Tak postawionego problemu nie da się rozstrzygnąć jednoznacznie. Jest to bowiem kategoria gramatyczna oparta na różnicach desygnatów. Dla niektórych wyrazów jest to kategoria fleksyjna (mały, mała, małe). Dla rzeczowników rodzaj jest kategorią selektywną, bo determinuje wybór odpowiednich form wyrazu podrzędnego (chłopak mały, dziewczyna mała). Sygnalizuje też rodzaj powiązania między składnikami wypowiedzenia i dlatego można go uznać za kategorię składniową. Z tym wiąże się oczywiście klasyfikacja rodzajów, ale wobec powyższego też jest ona nie do końca precyzyjna. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

Jak napisać reportaż?Mirabelka 2005-10-08Nie wiem, nigdy nie pisałem. Marian Bugajski

Moj syn bedzie zdawac we Francji jezyk polski na maturze. Czy ktos moze mi doradzic jakas ksiazke z latwymi opowiadaniami ? Wybierzemy 2-3 z nich i pomoge mu je przygotowac.Z gory dziekuje!manyola 2005-10-07Uważam, że taką lekturę powinien Pani polecić nauczyciel języka polskiego. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

Panie Profesorze, jaka jest różnica między podaniem a wnioskiem? Czy skrót w/w traktujemy jako błąd ortograficzny? Agata 2005-10-07Podanie to pismo z prośbą, wniosek – propozycja, konkluzja a także propozycja skierowana do odpowiednich władz i to ostatnie znaczenie jest zbliżone do pierwszego. W/w to błąd ortograficzny. Marian Bugajski

Jaki jest najdłuższy polski wyraz?Proszę o szybką odpowiedźMarta 2005-10-07Nie wiem. Marian Bugajski

Panie Profesorze, czy w zdaniu po wyrażeniach według mnie, moim zdaniem stawiamy przecinek?Pozdrawiam serdecznie.agata 2005-10-05Jeśli jest to wtrącenie (w środku zdania), to całość oddzielamy przecinkami. Na początku zdania przecinek nie jest potrzebny. Pozdrawiam. Marian Bugajski

PanieProfesorze...nie wiem jak wytłumaczyć powiedzenieSprowadzić coś do wspólnego mianownika Który wyraz jest pochodzenia łacińskiego prezes czy bibuła ( nie wiem gdzie tego się doszukać). Co oznacza wyraz -duby? Czy słowo rzecz ,przedmiot oznaczało kiedyś słowo przymiot? Niewiem jak wytłumaczyć powiedzenie ,,Sprowadzić do wspólnego mianownika. Pozdrawiam jesiennajesienna 2005-10-05Sprowadzić coś do wspólnego mianownika to ‘umieszczać coś (to, co podobne pod jakimś względem) na wspólnej płaszczyźnie’, ‘znajdować podobieństwo między jakimiś sprawami, faktami’ „Praeses” – to po łacinie ‘przełożony’; „bibuła” też ma rodowód łaciński: „bibo” – ‘piję’. „Przymiot” miało kiedyś kilka znaczeń: ‘przyrzucenie’, ‘przywara’, ‘skaza’ a także ‘syfilis’. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

Dobry wieczór.Jak brzmi celownik wyrazu Wrocław? Wrocławiowi czy WrocławowiIza 2005-10-05Wrocławiowi. Marian Bugajski

Panie Profesorze wykupować czy wykupywać? wydawało mnie się, że ta pierwsza forma jest poprawna, tymczasem w podręczniku spotkałam wykupywać... Monika 2005-10-04Wykupywać. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

jakie są funkcje środków stylistycznych??Karolina 2005-10-04Środki stylistyczne służą do odpowiedniego wyrażania myśli w mowie i piśmie. Odpowiednie środki stylistyczne cechują np. styl indywidualny (styl wyrażania określonego człowieka), style funkcjonalne (style o tej samej funkcji społecznej) lub style artystyczne (np. styl młodopolski). Mają też oczywiście funkcje

stylizacyjne – służą do świadomych zabiegów mających na celu nadanie tekstowi cech właściwych jakiemuś stylowi. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

Wtam serdecznie. Proszę o wyjaśnienie co oznacza i ską się wzięło powiedzienie nie bez kozeryRafał 2005-10-04„Kozera” to już dzisiaj wyraz przestarzały; oznaczał kiedyś tyle, co ‘powód czyjegoś zachowania’ A więc „nie bez kozery” to: ‘nie bez powodu’. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

Drogi Panie Profesorze! Moją sprawę można byłoby określić najprościej: wiele krzyku w sprawie jednej kropki. Rzecz przedstawia się następująco: nie kazałam uczniom stawiać kropki na końcu tematu lekcji. Ja nie kazałam im tego robić, ale inni nauczyciele stwierdzili, że nie mam racji. Uważam, że temat należy traktować tak jak tytuł, a w tytułach przecież nie ma kropki. Co Pan o tym sądzi? Maria 2005-10-03Sądzę, że możliwe są dwie interpretacje. Jeśli wypiszemy na tablicy „goły” temat, to kropka będzie niepotrzebna, bo rzeczywiście można to traktować jako swoisty tytuł. Jeśli jednak napiszemy np.: „Temat: Znaki interpunkcyjne”, to kropka na końcu będzie konieczna, bo całość potraktujemy jako wypowiedzenie oznajmujące. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

jak napisać opracowanie na temat pisowni łącznnnej i rozłącznej partykuły by ?Młody 2005-10-03Radzę zapytać nauczyciela, który ten temat wymyślił. Pozdrawiam. Marian Bugajski

Panie Profesorze! Gdyby ktoś chciał nazwać swą firmę na cześć miejscowości Świteź, to raczej - Świteźja czy Świteźia? A na cześć Gdyni nazwałby wyhodowane rybki akwariowe 'gdynia' [gdyńja] (w odróżnieniu od miasta [gdyńa]); oczywiście wówczas 'o gdynii' (pod. m(M)ania [mańja/mańa]. Pomijając dziwne upodobania językowe domniemanego twórcy, jak brzmi odpowiedź? Pozdrowienia z Gdyni!Mirnal 2005-10-02Nie rozumiem, skąd takie pomysły słowotwórcze. Może ta firma mogłaby się nazywać po prostu „Świteź”. A o nazwę rybek radzę zapytać ichtiologów. Marian Bugajski

Panie Profesorze Jak poradzić sobie z pytaniem;Opowiedz historię Marcelego Bielasa (Wiech Wariackie papery) używając swojego idiolektu. (Jak rozumieć idiolekt?) gimnazjalistkaAnia 2005-10-02No nie! Może lepiej zapytać tego, kto to zadanie wymyślił. A idiolekt to nic innego, jak język osobniczy, czyli język konkretnej osoby. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

od czego zalezy dobór końcówki fleksyjnej w tych formach: Nie zostawiaj orginału pisma tylko kserokopię. Dawno nie spotakałem takiego orginała jak twój sasiad. Zazdroszczono artyscie geniusza muczycznego. Wasze liceum wychowało prawdziwego geniusza. Akta sadowe tej sprawy liczyły kilkanaście tomów. Dwa pierwsze akty sztuki podobały mi się bardzo. Ewelina krucha 2005-10-01Nie odrabiam zadań domowych. Zastanów się chwilę, a sama odpowiesz na to pytanie. Serdecznie pozdrawiam. Marian Bugajski

nie wiem co to jest końcówka fl;eksyjna krucha 2005-10-01To może zajrzyj do podręcznika. Końcówka fleksyjna jest to ostatni morfem fleksyjny w ciągu morfemów tworzących formę (fleksyjną) wyrazu. Inaczej mówiąc jest to końcowa, zmieniająca się, w odmianie cząstka wyrazu. Np.: dom, dom-u, dom-owi itd. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

Dzień dobry Panie Profesorze, chciałem się dowiedzieć o etymologie imion Sylwia i Adam. Z góry dziękuje.żak2005-10-01

Bardzo przepraszam, ale ostatnio nie mam czasu na dociekania etymologiczne. Obiecuję, że wrócę do nich niedługo. Marian Bugajski

Panie Profesorze, czy postawienie przecinka w zdaniu Wszystko,co stworzył było piękne i dobre jest właściwe? Dziękuję.agata 2005-09-29Jest właściwe, ale brakuje w nim przecinka przed BYŁO. Pozdrawiam. Marian Bugajski

Panie Profesorze, mam problem z nazwą towarzystwa pływackiego, które działa w Słupsku. Na stronie internetowej ww. towarzystwa raz widnieje nazwa Skalar Słupsk, innym razem Skalar w Słupsku. W tej sytuacji nie wiem czy można napisać, że jest się członkiem Towarzystwa Pływackiego Skalar Słupsk czy członkiem Towarzystwa Pływackiego Skalar w Słupsku. Która z form jest poprawna? Adres strony Skalara: www.skalar.slupsk.pl 2005-09-29Nie mam pojęcia, jaka jest pełna oficjalna nazwa towarzystwa. Uważam jednak, że Słupsk w takiej czy innej formie jest tylko określeniem miejsca i nie wchodzi w skład nazwy własnej. Pozdrawiam. Marian Bugajski

Witam ,panie Profesorze. Proszę mi powiedzieć ,w jakich sytuacjach używamy wyrażenia nomen - omen ? Dosłownie oznacza to w imieniu tkwi wróżba,ale nie wiem ,kiedy właściwie należy to stosować .Kropka 2005-09-28Ojej! Nie potrafię sformułować jakiejś zasady, ale mogę powiedzieć, że odnosi się do określenia, które można jednocześnie uważać za charakterystykę kogoś lub czegoś. Np. Raptusiewicz w Zemście to, nomen omen, człowiek porywczy, gwałtowny (wg. Nowego słownika poprawnej polszczyzny).Pozdrawiam. Marian Bugajski

Czy wołacz od słowa kot brzmi: kocie ?andrzej 2005-09-28Właśnie tak. Marian Bugajski

Panie Profesorze, czy poprawna forma celownika utworzona od rzeczownika las to: przyglądam się (komu?czemu?) lasowi czy lasu??? Z góry dziękuję.beata 2005-09-28Lasowi. Marian Bugajski

Proszę o podanie formy celownika nazwiska Socha. Dziękuję Lanbar 2005-09-28Sosze. Marian Bugajski

nie watp czy nie watpijEla2005-09-27NIE WĄTP. Pozdrowienia. Marian Bugajski

Bardzo prosze o odpowiedż jak odmienia się nazwisko Datczuk w odniesieniu do kobiety i mężczyzny. Serdecznie dziekuję. Ewa Datczuk 2005-09-27Datczuk, Datczuka, Datczukowi... Państwo Datczukowie, Datczuków, Datczukom... W formie żeńskiej to nazwisko się nie odmienia (Ewa Datczuk, Ewy Datczuk, Ewie Datczuk...). Pozdrawiam. Marian Bugajski

JAK MAM NAPISAC SWOJE SIVIJUSTYNA 2005-09-27Ale to nie jest pytanie do językoznawcy. Proszę w internecie znaleźć sobie wzór. Pozdrawiam. Marian Bugajski

Czy formy 'gniewem bożem', 'niebem szkarłatnem' etc. - tak często spotykane w poezji, szczególnie minionych epok - można uznać za archaizmy (np. fleksyjne), czy jest to raczej zabieg poetycki w celu utworzenia rymu ('sercem złotem (...)/ wali młotem')? Czypotrzebny jest przecinek pomiędzy zaimkiem 'tym' a partykułą 'że' w sformułowaniu 'z tym że'? Dziękuję i pozdrawiam serdecznie.TheSamurai 2005-09-27Nie jest to zabieg poetycki. Końcówkę –em wprowadził do gramatyk Onufry Kopczyński w czasach Komisji Edukacji Narodowej, uważał bowiem, że logiczniej będzie jeśli w deklinacji przymiotnikowej mianownikowi na -e będą odpowiadać odpowiednie przypadki, w których także to „e” się pojawi. A więc: dobry, dobrym, dobrymi, ale: dobre, dobrem, dobremi. Pozostałością tej koncepcji są dzisiaj jeszcze takie formy, jak: w Zakopanem czy w Zarytem. Przecinek przed „że” nie jest tu potrzebny, ale powinien stać przed całym wyrażeniem. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

Wypisuję zaproszenie na ślub, jak prawidłowo powinnam wpisać państwa Sawę czy Sawów?Eliza 2005-09-26Państwo Sawowie i Państwa Sawów. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski.

Dzien dobry Panie Profesorze! Zastanawiam sie, czy w jezyku polskim jest jakas regula dotyczaca deklinacji nazw miast np. dlaczego mowimy jestem z wroclawia, ale jestem z Warszawy - inna koncowka. Gdzie moge znalezc jakies dokladniejsze informacje. Jak to jest w przypadku miast niemieckich np. jestem z Hamburga, lub z Frankfurtu. Z gory dziekuje za pomoc. Pozdrawiam E. WagnerElwira 2005-09-26Odmianą nazw miast nie rządzą jakieś specjalne prawa. Warszawa odmienia się według deklinacji żeńskiej tak, jak np. „krowa” (twarda spółgłoska przed –a). Hamburg i Frankfurt – według deklinacji męskiej (twarda spółgłoska na końcu wyrazu), jak np. (kruk i drut). Męskie rzeczowniki żywotne mają w dopełniaczu końcówkę –a, nieżywotne zaś albo –a, albo –u. I nie ma żadnej reguły, rządzącej ich repartycją. Informacji na ten temat należy szukać w podręcznikach do gramatyki. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

Jak poprawnie odmienia się rzeczownik ksiądz przez przypadki w liczbie mnogiej? Z góry dziękujęwikkkkka2005-09-26

Księża, księży, księżom, księży, księżmi, o księżach. Wołacz l.poj. - księże. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

jak bedzie słowkoskarbiew j.niemieckim?Majka 2005-09-26

Nie wiem. Marian Bugajski

Gdzie mogę znaleźć historyczne pochodzenie imienia Bartosz???Bartek 2005-09-25Jest to polski wariant imienia Bartłomiej, a to z kolei pochodzi od aramejskiego Bar-Tholomai i znaczy tyle, co ‘syn Tolomaja’ albo ‘syn oracza’. Po raz pierwszy zapisano je na początku XIII w. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

przeczenie nie piszemy z bezokolicznikami razem czy osobno??ada 2005-09-25Osobno. Pozdrowienia. MB

Z ulotki wyborczej: Mam troje dzieci, z czego jedno... Czy takie sformułowanie można uznać za poprawne? Myślę, że powinno być: z których jedno...Purysta 2005-09-24Ma pan rację. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

Ktos obchodzi piaskownice. Jak powiedziec: piaskownica została............???Grazyna 2005-09-24Nie została. Już o tym pisałem. Pozdrawiam. Marian Bugajski

Dzień dobry,chciałbym poznać pochodzenie nazwiska Kalyta, z góry dziękuje i pozdrawiam.Szajbob 2005-09-24Informowałem już miłych internautów, że na razie nie odpowiadam na pytania o etymologię nazwisk. Nie mam na to czasu. Przepraszam. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

Witam serdecznie Panie Profesorze! problem o który chcę zapytać trapi mnie już od długiego czasu , proszę o wiarygodną odpowiedź . Dlaczego we wszystkich kodeksach pracy /starych i nowych/ wyraz nieokreślony jest napisany osobno, czy ktoś się myli cz jest tak jak ja myślę,że jest to imiesłów przymiotnikowy i pisze się osobno np.umowa o pracę na czas nie określony /jestem kadrową i jest to dla mnie ważne.Z góry dziękuję serdecznie za odpowiedź. Ania 2005-09-23W 1997 r. zmieniono zasady pisowni „nie” z imiesłowami. Cytuję fragment uchwały RJP: „Rada Języka Polskiego podejmuje decyzję pozytywną co do łącznej pisowni nie z imiesłowami odmiennymi z dopuszczalnością świadomej pisowni rozdzielnej”. Uważam, że lepiej się nie zastanawiać, co to jest „dopuszczalność świadomej pisowni rozdzielnej” i zalecam pisownię łączną. Tak jest po prostu łatwiej. Jeśli napisze Pani razem, z pewnością nie popełni Pani błędu, jeśli oddzielnie, to trzeba by uzasadniać, dlaczego. Serdecznie pozdrawiam. Marian Bugajski

Witam Panie Profesorze. Chciałabym się dowiedzieć, jaka jest etymologia słowa czar. Pozdrawiamp. 2005-09-23Jest to wyraz, który Słowianie znali od najdawniejszych czasów w znaczeniu takim, jak współczesne. A.Bruckner określa je jako prasłowo. Pozdrawiam. Marian Bugajski

Jakie zjawiska językowe zachodzą we współczesnych krótkich komunikatach językowych?klaudia 2005-09-23Na to pytanie nie da się odpowiedzieć w krótkiej formie. Proszę sie ze mną skontaktować w Zakładzie Komunikacji Językowej tel. 0683283140. Marian Bugajski

Serdecznie dziękuję za odpowiedź, ale też proszę o kolejną, ostatnią mam nadzieję, bo nie chcę zamęczać. Znów mam problem z nazwiskiem. Wystawa obrazów autorstwa Romy Pejda czy Romy Pejdy?Z góry ślicznie dziękuję Ilona 2005-09-22Romy Pejdy. Serdecznie pozdrawiam. Marian Bugajski

Panie profesorze. Chcialabym sie dowiedziec jak powinno wygladac cv, co ma sie w nim znajdowac, co jest najwazniejsze. Serdecznie pozdrawiamDżina 2005-09-22To nie jest pytanie do językoznawcy. Proszę poszukać w internecie wzoru cv. Pozdrawiam. Marian Bugajski

jak piszemy niedokońca??ola 2005-09-21Nie do końca. Marian Bugajski

Jestem introligatorem i oprawiam wiele prac magisterskich, w których znajduję błędy oczywiste i mniej oczywiste. Kłopot jest gdy autor nie chce już rozszywać oprawionej pracy. Teraz przed oprawą znalazłem taki (moim zdaniem) błąd: PRACA NAPISANA POD KIERUNKIEM DR SYLWII PANGSY-KANIA a moim zdaniem powinno być: PRACA NAPISANA POD KIERUNKIEM DR SYLWI PANGSY-KANI jeżeli pani dr

nazywa się Sylwia Pangsy-Kania to dwa i w imieniu i nie odmienione nazwisko są błędami. Proszę o pomoc młodej magistrantce. adadrabczyk 2005-09-21Sylwii Kani. Pozdrawiam Pana i magistrantkę. Marian Bugajski

Witam!Jak brzmi wołacz od słowa gęś?agata 2005-09-21Ten wyraz nie ma wołacza, ale jeśli trzeba by koniecznie utworzyć, to GĘSI. Pozdrowienia. Marian Bugajski

Witam! Skamerować coś - to poprawne sformuowanie? dziękujęsas 2005-09-21Poprawne. Marian Bugajski

Panie profesorze wracam do wcześniejszego pytania. Skamerować np tańczącą parę to chyba mowa potoczna.Proszę wyjaśnić dokładniejaga 2005-09-21W języku polskim jest formant –ować pozwalający bezwyjątkowo tworzyć czasowniki od rzeczowników, np. fotografia – fotografować, film – filmować, telefon – telefonować. Rzeczownik „kamerować” może budzić wątpliwości, ponieważ jest neologizmem, ale nie jest to konstrukcja błędna. Pozdrowienia. Marian Bugajski

Panie Profesorze Czy poprawna jest forma: Podziękowanie dla Mariki Powąski, jeżeli osoba nazywa się Marika Powąska oraz podziękowanie dla Piotra Cały (Piotr Cała)? A jak będzie w przypadku: List Pochwalny dla Renaty i Piotra Całów (Renata i Piotr Cała)? PozdrawiamAnia 2005-09-20Powąski (bo to chyba nazwisko rzeczownikowe) Piotra Cały, państwo Całowie i państwa Całów. Pozdrawiam. Marian Bugajski

proszę o genezę wyrazu rzeczpospolitaHania 2005-09-20Jest to kalka łacińskiego res publica. ‘rzecz publiczna, powszechna, państwowa; państwo’. Pozdrawiam. Marian Bugajski

Czy mozna odmieniać nazwę firmy Metalexport - Metaleksportu? Czy to nieszczęsne X może przechodzic w KS? Podobno jest to oboczność i nie jest to błąd ortograficzny. PozdrawiamRenata 2005-09-20Język polski jest językiem fleksyjnym i trzeba odmieniać wszystkie wyrazy, które się dają odmieniać, a więc METALEXPORTU. Słowniki języka polskiego w ogóle nie notują wyrazu „eksport” pisanego przez „x” i nie jest to żadna oboczność w sensie gramatycznym, ale dwa sposoby zapisu. Uważam, że w nazwach własnych to „x” jest dopuszczalne. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

Proszę o szybką odpowiedź. Czy prawidłowe postaci poniższych słów(zwłaszcza imiona i nazwisko) powinny być napisane: .........mają zaszczyt zaprosić Jego Ekscelencję Biskupa Sławoja Leszka GłódźIlona 2005-09-19Sławoja Leszka Głodzia. Pozdrowienia. Marian Bugajski

co oznacza imie karolinaeeeeeeee 2005-09-19Jest to żeński odpowiednik imienia Karol, to zaś wywodzi się najprawdopodobniej ze staro-wysoko-niemieckiego wyrazu „karl”, co mogło znaczyć ‘małżonek, mąż, ukochany’,także ‘bohater’, ‘człowiek’, Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

Czy kiedy jest godzina !5:22 to mowi się piętnasta dwadzieścia dwa czy dwadzieścia dwie? Dziękuję za odpowiedź i pozdrawiam.Wojtek 2005-09-18(Godzina) piąta dwadzieścia dwie (minuty). Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

Czy odmiana nazwy miescowości Turek w Polsce to na przykład - jadę do Turku jest prawidłowa czy jadę do Turka.Grażyna 2005-09-16Jadę do Turku. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

Panie Profesorze:zczerniały czy sczerniały?asia 2005-09-15SCZERNIAŁY. MB

Często strofuje się młodych ludzi, aby nie rozpoczynali wypowiedzi od spójnika 'więc', 'a więc' etc. Jednak biorąc pod uwagę wypowiedź pisemną, takie rozpoczęcie zdania jest chyba dopuszczalne, jeśli owo zdanie jest kontunuacją jakiejś wcześniejszej myśli. Zatem czy poprawne jest np.: 'Lodowce topnieją w wyniku globalnego ocieplenia klimatu, wywołanego działalnością człowieka. A WIĘC można się spodziewać już wkrótce globalnej katastrofy'? Serdeczne pozdrowienia. PS Przykład wymyśliłem na poczekaniu, więc proszę wybaczyć jego trywialność. Ale chodziło mi o zilustrowanie pytania. TheSamurai 2005-09-15

Poprawne. A takie „więc” w składni Z. Klemensiewicza nosi nazwę dodatkowego wskaźnika nawiązującego. Zaliczamy je do tzw. obudowy zdania. Pozdrawiam. Marian Bugajski

wyrazy bliskoznaczne od wyrazu koleżankaOla 2005-09-15Proszę sobie poszukać w słownikach. Marian Bugajski

jaki jest język internetumonia 2005-09-15Trudno mi odpowiedzieć na to pytanie. Nie da się na nie odpowiedzieć krótko. Poniżej cytuję fragmenty swojej ksiażki, która powinna się ukazać pod koniec tego roku. Pojęcie mediów nabrało nowego sensu wraz z wynalezieniem internetowego sposobu komunikowania, przy czym trzeba zaznaczyć, że ten nowy sens wynika zarówno z uwarunkowań kulturowych, technicznych, informacyjnych, językowych, jak i wszelkich innych, którym podlegają lub podlegały media. Z punktu widzenia prezentowanego w tym rozdziale największe znaczenie ma to, że internet łączy wszelkie możliwe techniki i sposoby komunikowania, co jest ważne także w wymiarze językowym, a jeśli się uważniej zastanowimy, to dojdziemy do wniosku, że w zasadzie nie różni się od przekazywania informacji za pomocą telewizji. Pojawiają się bowiem na ekranach monitorów informacje przekazywane zarówno za pomocą kodów językowych, jak i niejęzykowych, zarówno akustycznych, jak i wizualnych. Zresztą sama obecność monitora upodabnia komunikację internetową do telewizyjnej. Czy są wobec tego jakieś wyróżniki stanowiące o specyfice komunikowania internetowego? Wydaje się, że pod względem istniejących w rzeczywistości oraz potencjalnych możliwości technicznych takich różnic nie ma z tego powodu, że jesteśmy (albo w niedługim czasie będziemy) w stanie wszystko to, co odbieramy poprzez telewizję, odbierać i co ważne, nadawać przez internet. Zauważmy jednak, że zarówno telewizja, jak i wszelkie pozostałe media podlegają instytucjonalizacji. Są to instytucje i w sensie jednostkowym jako ‘wyodrębnione przedsiębiorstwa powołane do działania w jakiejś dziedzinie’, i w sensie socjalnym – jako ‘zjawiska, funkcje usankcjonowane zwyczajowo lub prawnie’ i jako takie, o czym już wspomniano, są w większym lub mniejszym stopniu scentralizowane. Nie ma potrzeby zajmować się tutaj szczegółami technicznej organizacji systemu internetowego ani jego historią, trzeba jednak podkreślić, że zasada poziomego, sieciowego, zdecentralizowanego komunikowania spowodowała, że internet stał się ogólnodostępnym i najbardziej demokratycznym medium umożliwiającym z założenia przekazywanie i odbieranie informacji między wszystkimi jednostkami sieci. Jest to ważne z punktu widzenia użytkowników języka nie zawsze zdających sobie sprawę z wpływu, jaki na ich komunikowanie wywierają media. Pojęcie mediów nabrało nowego sensu wraz z wynalezieniem internetowego sposobu komunikowania, przy czym trzeba zaznaczyć, że ten nowy sens wynika zarówno z uwarunkowań kulturowych, technicznych, informacyjnych, językowych, jak i wszelkich innych, którym podlegają lub podlegały media. Z punktu widzenia prezentowanego w tym rozdziale największe znaczenie ma to, że internet łączy wszelkie możliwe techniki i sposoby komunikowania, co jest ważne także w wymiarze językowym, a jeśli się uważniej zastanowimy, to dojdziemy do wniosku, że w zasadzie nie różni się od przekazywania informacji za pomocą telewizji. Pojawiają się bowiem na ekranach monitorów informacje przekazywane zarówno za pomocą kodów językowych, jak i niejęzykowych, zarówno akustycznych, jak i wizualnych. Zresztą sama obecność monitora upodabnia komunikację internetową do telewizyjnej. Czy są wobec tego jakieś wyróżniki stanowiące o specyfice komunikowania internetowego? Wydaje się, że pod względem istniejących w rzeczywistości oraz potencjalnych możliwości technicznych takich różnic nie ma z tego powodu, że jesteśmy (albo w niedługim czasie będziemy) w stanie wszystko to, co odbieramy poprzez telewizję, odbierać i co ważne, nadawać przez internet. Zauważmy jednak, że zarówno telewizja, jak i wszelkie pozostałe media podlegają instytucjonalizacji. Są to instytucje i w sensie jednostkowym jako ‘wyodrębnione przedsiębiorstwa powołane do działania w jakiejś dziedzinie’, i w sensie socjalnym – jako ‘zjawiska, funkcje usankcjonowane zwyczajowo lub prawnie’ i jako takie, o czym już wspomniano, są w większym lub mniejszym stopniu scentralizowane. Pod tym względem wyraźnie przeciwstawia się im internet. Sama techniczna organizacja sieci nie sprzyja bowiem jakiejkolwiek koncentracji czy centralizacji. Nie ma ona hierarchicznej wielopoziomowej czy piramidalnej struktury, można powiedzieć, że jest rozczłonkowana na jednej płaszczyźnie, a wszystkie podłączone do niej komputery są jednostkami niezależnymi, co bezpośrednio wynika z samego znaczenia leksemu „sieć”. Nie ma potrzeby zajmować się tutaj szczegółami technicznej organizacji systemu internetowego ani jego historią, trzeba jednak podkreślić, że zasada poziomego, sieciowego, zdecentralizowanego komunikowania spowodowała, że internet stał się ogólnodostępnym i najbardziej demokratycznym medium umożliwiającym z założenia przekazywanie i odbieranie informacji między wszystkimi jednostkami sieci. Jest to ważne z punktu widzenia użytkowników języka nie zawsze zdających sobie sprawę z wpływu, jaki na ich komunikowanie wywierają media. Jak już ustaliliśmy przez cały właściwie wiek dwudziesty polszczyzna pozostawała pod zmieniającymi swoje nasilenie wpływami bądź to mówionej, bądź pisanej odmiany języka, co ściśle się wiązało z rozwojem mediów – początkowo prasy, później zaś radia i telewizji. Te wpływy spowodowały, że w końcu ubiegłego wieku zaczęła się kształtować się swoista, uwarunkowana funkcjonalnie, medialna odmiana polszczyzny z dającymi się wyraźnie zauważyć trzema funkcjami: perswazyjną, emocjonalną i fatyczną, przy czym wszystkie one mają na celu wciągnięcie w obwód

komunikowania jak największej liczby odbiorców, co jest spowodowane względami komercyjnymi. Wynikiem tego jest z kolei postępujące upotocznienie języka mediów, którego cechą staje się pospolitość prowadząca do zatarcia różnorodności gatunkowej i stylistycznej. Odmiana, o której mowa, w połączeniu z pozajęzykowymi środkami przekazu oraz z intencjami nadawcy i z uzasadnionymi psychologicznie potrzebami odbiorcy stanowi zespół czynników tworzących tzw. interakcje paraspołeczne, przez które rozumie się rodzaj szczególnego zażyłego związku między nadawcą komunikatu medialnego a jego adresatem, w którym ten pierwszy kreuje siebie w ten sposób, by adresata sprowokować do zachowań interaktywnych, przy czym interakcje te są w gruncie rzeczy pozorne, tworzone na pokaz, a celem nadawcy jest zgromadzenie jak największej widowni, co jest z kolei podstawowym elementem jego oceny. Adresat natomiast ma potrzebę zaistnienia na tej widowni. Jest to wiec rodzaj gry reżyserowanej przez nadawcę medialnego, w której adresat dobrowolnie poddaje się manipulacji, żeby za wszelką cenę zaistnieć w mediach, przy czym jest rzeczą oczywistą, że uczestniczy w niej także szersza publiczność zgromadzona np. przed ekranami telewizorów. Internet jest medium kształtującym się i kształtowanym przez jego użytkowników w opozycji do mediów oficjalnych, zinstytucjonalizowanych. Najwyraźniejszą językową manifestacją tej opozycji jest stosunek internautów do rygorystycznie skodyfikowanej oficjalnej ortografii i wyraźne rozluźnienie normy językowej na wszystkich jej poziomach. Komunikację internetową trzeba rozpatrywać w powiązaniu z komunikacją w innych mediach, która stanowi dla niej naturalne tło. Jednocześnie o specyfice komunikowania językowego w internecie nie stanowi wszystko to, co zostało w sieci zaadaptowane z mediów tradycyjnych, a więc na przykład język artykułów prasowych, tekstów literackich, urzędowych czy wystąpień politycznych, gdyż ten sam w sobie reprezentuje poszczególne odmiany współczesnej polszczyzny, lecz głównie wszelkie przejawy zindywidualizowanego, nieinstytucjonalnego komunikowania, do którego internet wręcz prowokuje i stopniowo staje się podstawowym środkiem językowej komunikacji interpersonalnej. W związku z tym zaciera się charakterystyczny dla komunikacji oficjalnej wyrazisty podział ról nadawców i odbiorców medialnych. Jak powiada W. Godzic, „zanika granica między twórcą, krytykiem, odtwórcą”. Biorąc udział w komunikowaniu internetowym, stajemy się raczej uczestnikami komunikowania, niż nadawcami czy odbiorcami, a w każdym razie żadna oficjalna instytucja tych ról nam nie narzuca. Otrzymujemy zatem swobodę wyboru i względną swobodę posługiwania się językiem, który (przypomnijmy) jest definiowany jako system znaków dźwiękowych (wtórnie pisanych). Na dzisiejszym etapie rozwoju komunikacji internetowej takie ujęcie jest jednak nieadekwatne do istniejącego stanu rzeczy, bo chociaż rozpowszechnia się w sieci komunikacja dźwiękowa, to podstawowym sposobem kodowania pozostaje wciąż jeszcze pismo, możliwe są tam dostępne w innych mediach sposoby kodowania informacji. Jest wobec tego rzeczą oczywistą, że wszelkie istotne dla komunikacji językowej w internecie problemy będą się koncentrować na pograniczu pisanej i mówionej odmiany języka i raczej będą dotyczyć tekstów o mniejszym niż w innych mediach stopniu oficjalności lub wręcz całkowicie nieoficjalnych. Za J. W. Ongiem powiedzielibyśmy, że sytuują się na pograniczu oralności i piśmienności lub że jest to oralność wtórna, czyli zjawisko, które polega na „przekształcaniu wyrażeń werbalnych z pomocą elektroniki”. Zjawisko z kolei W.Wilk nazywa telepiśmiennością u T. Farella znajdziemy zaś termin „piśmienność oralna”. Pewnie w innych pracach na temat internetu znaleźlibyśmy takich terminów jeszcze więcej. Nie jest to zresztą nic dziwnego, gdyż na naszych oczach ukształtował się całkiem nowy sposób komunikowania, który fascynuje i przyciąga badaczy, prowokując ich do poszukiwania nowych narzędzi opisu. Ten sposób komunikowania związany jest (przynajmniej w postaci, w której go dostrzegamy) z kodowaniem i utrwaleniem tekstów językowych za pomocą pisma. Na podstawie istniejącego stanu rzeczy można przewidywać, że w niedługim czasie rozwinie się w internecie także ustny sposób przekazywania informacji, co zbliży sieć do telefonii, i zapisywania tekstów w postaci dźwiękowej. Wszelkie sposoby zapisywania i utrwalania tekstów, począwszy od pisma węzełkowego, na tzw. nośnikach elektronicznych skończywszy, powodują rozsunięcie w czasie i przestrzeni pierwotnych (naturalnych?) warunków komunikowania językowego, które jest ograniczone zasięgiem zmysłów wzroku i słuchu, przy czym nie trzeba specjalnie uzasadniać, że większy zasięg pierwotnie miały znaki dźwiękowe. Wynalazek pisma spowodował swoistą dezintegrację procesów komunikowania polegającą na możliwości przestrzennego i czasowego rozdzielenia nadawcy i odbiorcy komunikatu, który przy tym niekoniecznie musi być jego adresatem. Ta dezintegracja postępowała wraz z rozwojem mediów, a jej przejawami są na przykład działy prohibitów w bibliotekach, utajnianie różnych dokumentów, bardziej lub mniej jawna cenzura polityczna i obyczajowa w mediach. Najważniejszym skutkiem zjawiska, o którym mowa, jest moim zdaniem, kształtowanie się nowej odmiany języka, którą można określić terminem „język medialny”, ponieważ to właśnie media stały się głównym jego nośnikiem. Należy zatem traktować internet jako naturalne przedłużenie technicznych i komunikacyjnych możliwości rozwoju mediów. Konsekwencją takiego stanu rzeczy jest kolejny etap rozwoju komunikacji językowej polegający na kumulowaniu wszelkich dotychczas obserwowanych zjawisk, umożliwia bowiem publikację zarówno tekstów rękopiśmiennych, jak i przekazywanie nagrań dźwiękowych oraz obrazów, co dotychczas było rozdzielone miedzy poszczególne rodzaje mediów. Ta kumulacja dotyczy również sfery czysto językowej; kształtująca się stopniowo medialna odmiana języka naturalną koleją rzeczy staje się podstawowym środkiem komunikacji internetowej. Jedną z jej ważniejszych, a w każdym razie zwracających uwagę, cech jest absorbowanie elementów stylu potocznego. To upotocznienie nasila się w komunikacji

internetowej, a zwłaszcza w tych wszystkich jej przejawach, w których użytkownik języka może zachować anonimowość. Jednocześnie upotocznienie (czasami także wulgaryzowanie) wypowiedzi staje paradoksalnie jednym z najważniejszych sposobów autokreacji językowej. W.Lubaś uznaje, że „w internecie leży przyszłość totalnego uznania i nobilitacji tej odmiany w komunikacji publicznej”, co jest zapewne wynikiem jej ogólnego pod względem terytorialnym i wspólnotowym zasięgu. „Język potoczny - według A.Furdala – jest w społeczeństwach mało zróżnicowanych wewnętrznie, np. wśród ludów tzw. prymitywnych, właściwie jedynym rodzajem języka. W takich warunkach używają go wszyscy, ponieważ brak jest specjalizacji zawodowej i w ogóle sytuacji prowadzących do wyodrębniania się pewnych grup ludzkich”. Jest to dodajmy – sposób komunikowania właściwy naturalnemu typowi przekazywania informacji twarzą w twarz. Tak więc trzeba uznać, że przebyliśmy długą drogę ewolucji w sposobach i środkach językowego przekazywania informacji (od wynalazku pisma po komunikację internetową), by znaleźć się w sytuacji, w której specyficzny rodzaj komunikowania medialnego, jakim jest internet, zbliża nas paradoksalnie do punktu wyjścia. Otrzymaliśmy bowiem środek przekazu, który imituje komunikowanie bezpośrednie - coś, co można by nazwać „środkiem bezpośredniej komunikacji medialnej”.

Jeżeli w pracy maturalnej / poziom podstawowy / nie było ani jednego błędu ortograficznego, a wystąpiły tylko błędy interpunkcyjne / przecinek / ok. 7 razy, to pana zdaniem ,ile punktów z kryterium oceniania zapis należało przyznać. Pozdrawiam serdecznie mama maturzystyRenata 2005-09-14Nie wiem. Marian Bugajski

Witam! Moje dziecko ma przygotować do szkoły odpowiedż na następujące pytanie: dlaczego przedstawiając się podajemy najpierw imię a potem nazwisko?Powinien poprzeć to dokumentami.Proszę mi podpowiedzieć gdzie powinnam szukać odpowiedzi na to pytanie?Gdybym mogła uzyskać jeszcze dzisiaj odpowiedź była bym wdzięczna.Renata 2005-09-14No tak. Zaczęła się szkoła, ale ja nie mogę odrabiać zadań szkolnych. Podajemy najpierw imię, a potem nazwisko, bo taki jest zwyczaj, który ma na dodatek historyczne uwarunkowania. Nazwiska mają po prostu krótszą tradycję niż imiona i ugruntowały się w dzisiejszym znaczeniu tego słowa dopiero w XIX wieku. Nie wiem, o jakie dokumenty chodzi. Pozdrawiam. Marian Bugajski

Chcialam sie tylko upewnic, jak poprawnie powinien zostac napisany zaimek rodzaju zenskiego w bierniku: 1). tą wiedzę, czy 2). tę wiedzę bo wydaje mi sie, ze tą wiedzę jest poprawne. Z tego co sie orientuje to w jezyku mowionym mozna uzyc obydwu sposob, ale w formie pisanej tylko jedno zlozenie jest dopuszczalne. Prosze o odpowiedz Pana Profesora. PozdrawiamPytanie 2005-09-14Trzeba napisać „tę”, a można mówić i „tę”, i „tą”. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

Panie Profesorze Czy poprawna jest forma: Podziękowanie dla Szymona Owsiannego, jeżeli osoba nazywa się Szymon Owsianny? Podobny problem mam z następującymi osobami: Natalia Cała - czy ma być dla Natalii Cała czy Cały Robert Kuleta - dla Roberta Kulety czy Kuleta? Pozdrawiam AniaAnia 2005-09-14Szymona Owsiannego, Natalii Całej, Roberta Kulety. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

Panie Profesorze! Imiona Roger i Angela czytamy w zależności od języka, którym posługują się posiadacze/nosiciele tych imion. Po polsku i niemiecku [roger, angela], po angielsku inaczej, a po francusku jeszcze inaczej. Zatem imię Angelika powinniśmy czytać [angelika], chyba że napiszemy je jako Andżelika. Czy prawidłowo opisałem ten problem? Pozdrawiam!Mirnal 2005-09-14Niezmiennie usiłuje się Pan doszukiwać logiki w języku, ale języki naturalne tylko do pewnego stopnia są zgodne z zasadami logiki - między innymi dlatego, że znak językowy ma charakter konwencjonalny. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

jakie są odmiany przymiotnikazibikid92 2005-09-14Nie rozumiem pytania. Jest jedna deklinacja przymiotnikowa. Pozdrawiam. Marian Bugajski

Dzień Dobry! PAnie Profesorze, czy popełniłam błąd zwracając się do ucznia: Adamie Wojtuściszyn, proszę zrobić to zadanie! Czy muszę odmieniać nazwisko Wojtusciszyn ? Z góry dziękuję za odpowiedż. sylwia 2005-09-13Nazwiska w formach adresatywnych nie przybierają końcówki wołacza, ale też w takich formach nie powinny być stosowane, o czym decyduje zwyczaj społeczny (nie językowy). Nie zwracamy się po prostu do kogoś po nazwisku. Uważam jednak, że dopuszczalna jest konstrukcja z imieniem, której Pani użyła, chociaż jest ona nacechowana (oficjalna lub ironiczna). A nazwiska należy odmieniać, jeśli odmianie podlegają. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

Panie profesorze jaka forma jest poprawna: z tyłu czy w tyleMarcin 2005-09-13Obie formy są poprawne, ale zróżnicowane pod względem znaczeniowym i o ich zastosowaniu rozstrzyga kontekst. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

Panie Profesorze, mówi się w Chynowie czy na Chynowie? Pozdrawiam serdecznie. zielonogórzankasis 2005-09-13W Chynowie albo na Chynowie, bo to już od dawna jest część Z. Góry. Pozdrawiam serdecznie. MarianB ugajski

Panie profesorze, czy słowo konfident jest obraźliwe, czy jest wulgaryzmem? Czy jak ktoś donosi to można do niego tak się zwracać? Proszę odpisać. Z góry dziękuje.uczeń 2005-09-13Wyraz „konfident” słowniki definiują jako ‘agent wywiadu, tajny wywiadowca; szpieg’, także ‘osoba, która szpieguje, donosi’. Kiedyś ten wyraz znaczył także osobę zaufaną. Zmienia więc stopniowo znaczenie i na dodatek „obrasta” negatywnymi konotacjami (por. szpieg, kapuś, kabel), może więc być obraźliwe; a czy można kogoś obrażać? Nie jest to wulgaryzm. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

Spróbuj znależćinformację na temat patrona , którego imię nosisz, oraz historii iznaczenia swoiego imienia KrzysztofKrzysztof 2005-09-13Spróbuj. Życzę sukcesów. Marian Bugajski

skad pochodzi nazwisko Jankowski?becia 2005-09-13Informowałem już, że nie odpowiadam na pytania o etymologię nazwisk. Marian Bugajski

jakie jest najdłuższe słowo w j. niemieckim???Roger C. 2005-09-12Nie wiem. Marian Bugajski

bardzo pilne!dzien dobry panie profesorze!chcialabym sie dowiedziec jaka jest etymologia slowa chamstwo z gory dziekuję zyczę milego dniaDomi 2005-09-11„Chamstwo” pochodzi od wyrazu „cham”, a ten z kolei wiąże się etymologicznie z biblijnym Chamem – synem Noego wyklętym przez ojca za złe zachowanie. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

bardzo pana prosze jest mi to naprawde potzebne kiedy puszemy wyraz pół razem kiedy osobno a kiedy z myślnikem???? pozdrawiam:)agata2005-09-10Wyraz „pół” piszemy bądź łącznie, bądź rozdzielnie, z łącznikiem tylko wtedy, gdy łączy się z nazwą własną (pół-Polak, ale UWAGA! pół Polak, pół Francuz) Jeśli „pół” jest liczebnikiem ułamkowym, wtedy pisze się oddzielnie (pół buta); gdy „pół” jest elementem wyrazu złożonego – pisze się łącznie (półbut). Z przymiotnikami, czasownikami, przysłówkami w złożeniach – łącznie (półfinałowy, półleżeć, półdarmo). W połączeniach typu: „pół zabawa, pół nauka” – oddzielnie. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

jak napisac reportaż??????kinia 2005-09-10Nie wiem. Nigdy nie pisałem. Marian Bugajski

Witam Czy pan profesor wie skąd wzięła się końcówka -yk w nazwiskach typu : Jęczmyk (prosze nie mylić tego ze staropolskim zastosowaniem tego słowa jako jęczmienia), a także Mrzyk i Procyk. Nazwiska tego typu nieraz się powtarzają w historii mojej rodziny. Dodam, że większość posiadaczy tego typu nazwisk pochodzi ze Śląska.Jasiek 2005-09-10Przyrostek –yk może mieć charakter zdrabniający (por. kamień – kamyk, jęczmień - jeczmyk). W wyrazie mrz-yk jest to sufiks tworzący rzeczownik (od czasownika u-mrz-e-ć). W nazwisku Proc(z)yk to też jest przyrostek o funkcji zdrabniającej (od imienia Prokop). Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

Panie Profesorze, czy odmienia się nazwiska zakończone na cz np. Dukowicz?aga 2005-09-09TAK. Dukowicz, Dukowicza, Dukowiczowie, ale nie odmienia się forma żeńska tego nazwiska. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

Szanowny Panie Profesorze. Czy tryb rozkazujący czasownika 'jechać' to również 'jeździj' (a nie tylko 'jedź')? Czy można zatem powiedzieć: 'Pojeździj swoim samochodem'? Przy okazji pragnę podziękowac za Pańską pomoc, gdyż korzystam z Pana porad nie po raz pierwszy i nie sposób ich przecenić. Pozdrawiam serdecznie. PS W tym roku zdaję maturę i wybieram się na filologię polską. Zamierzam zostać na uczelni, najprawdopodobniej w celu zrobienia doktoratu, najchętniej właśnie z językoznawstwa. Rozumiem, ze to pytanie nieco odbiegające

od charakteru tego poradnika, ale co Pan sądzi o studiowaniu tego kierunku w dzisiejszych realiach? Jakie sa perspektywy pracy? TheSamurai 2005-09-09Tryb rozkazujący od „jechać” to „jedź” , a od „jeździć” - „jeźdź” i odpowiednio: „pojedź” i „pojeźdź”. Można zatem powiedzieć „Pojeźdź swoim samochodem”. Prawie niemożliwością jest „zostanie na uczelni”, bo nie zatrudnia się asystentów, więc perspektywy pracy są mizerne. Doktorat można zrobić bądź indywidualnie, bądź na studiach doktoranckich. Jak już Pan będzie studentem, zapraszam na rozmowę. Pozdrawiam serdecznie, życzę sukcesów. Marian Bugajski

Panie Profesorze Która forma jest poprawna: umowa na czas nie określony czy nieokreślony. Pozdrawiam Tomasz 2005-09-08NIEOKREŚLONY. Pozdrawiam. Marian Bugajski

jak odmienic przez przypadki liceum w l. mng.filip 2005-09-08Licea, liceów, liceom, licea, liceami, liceach. Pozdrowienia. Marian Bugajski

Panie Profesorze, jaka jest zasada ortograficzna dotycząca zapisu skrótów typu: plac - Pl. czy pl., aleja Al. czy al. ( o ulice nie pytam, bo tu nie ma wątpiliwości). Dziekuję. AnetaAneta 2005-09-08Podobnie jak ulica, a więc pl. (pl. Nankiera) i al. (al. Wolności). Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

dlaczego robimy błędy językowepati 2005-09-08Błąd definiuje się jako nieświadome odstępstwo od normy. Wynika stąd, że przyczyną błędów jest brak świadomości (nieznajomość) normy. Czasami przyczyną błędów jest też po prostu bezmyślność ( nie zastanawiamy się nad swoimi wypowiedziami) i pośpiech (nie mamy czasu, aby się zastanowić). Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

Czy moze mi pan powiedziec gdzie moge znalezc wzor do napisania siwi?Gocha 2005-09-08Proszę poszukać w internecie. Pozdrawiam. Marian Bugajski

Witam Pana Profesora Mam problem z poprawną odmianą przez przypadki rzeczowników maksimum i minimum ,w liczbie mnogiej .Czy w mianowniku można użyć tego słowa jako minima i maksima??I czy liczba mnoga była by poprawna w zdaniach???Wiem ,że przeważnie stosuje się ten wyraz w liczbie pojedynczej .Jak brzmiałoby poprawnie zdanie z liczbą mnogą???Za pomoc z góry dziękujęania 2005-09-08Minima i maksima - to liczba mnoga, a w dopełniaczu minimów i ew. maksimów. Pozdrawiam. Marian Bugajski

Panie profesorze co oznaczają cyfry rzymskie z kreseczkami poziomymi na dole cyfry i nad nią np. V tylko jeszcze podkreślenie o te kreseczki co one oznaczają. pozdrawiam Kamilakamila 2005-09-07Nie mają one żadnego znaczenia, ale w tekście mogą odróżniać litery od cyfr. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

Panie Profesorze! Ratunku! Nazwisko Cichy, państwo Cisi? Jak je odmienić? 2005-09-07Właśnie tak. Pana Cichego i Państwa Cichych. Pozdrawiam. Marian Bugajski

Proszę o wyjaśnienie etymologii słowa ZAJEBIŚCIENika 2005-09-07A cóż tu wyjaśniać?! Marian Bugajski

Panie profesorze, przeglądając Wielki słownik ortograficzny PWN-u prof. Polańskiego natrafiłam na słowo CELT, napisane wielką literą. Czyżby była to nazwa własna? Chciałabym również podzielić się pewnym spostrzeżeniem. Mój nauczyciel języka polskiego, człowiek wykształcony i z tytułem magistra sądzi, że forma lekkostrawny (pisana razem) jest niepoprawna. Co więcej, twierdzi, że nie cierpieć to wyjątek, wobec czego owy wyraz należałoby napisać łącznie. Pozostaje tylko pytanie: dlaczego? Może Pan mi to wytłumaczy, bo wspomniany polonista nie zdołał. Triss 2005-09-07Celt, podobnie jak na przykład Słowianin, należy pisać dużą literą. Lekkostrawny albo lekko strawny – obie formy są poprawne. Nie ma żadnych powodów, dla których „nie cierpieć” trzeba by pisać łącznie, ale prawdą jest, że jest to całość znaczeniowa, a nie zwykłe przeczenie (cierpieć ‘znosić męki’ i nie cierpieć ‘nienawidzić’). Pozdrawiam. Marian Bugajski

Witam serdecznie jak wymawiać prawidłowo:[gulasz czy gularz?] pozdrawiam Annakot 2005-09-07Tylko gulasz, bo „rz” na końcu wyrazu ulega ubezdźwięcznieniu. Pozdrawiam. Marian Bugajski

Panie Profesorze! Czy nadając pieskowi albo wyścigowemu koniowi oryginalne imię typu *Uśmiech o Poranku* nie wyglądałoby ono ładniej z cokolwiek większym *o* (czyli *Uśmiech O Poranku*)? Uroda to jedno, ale ortografia to drugie, zatem jakie *o/O*?Mirnal 2005-09-06W nazwach własnych przyimki należy pisać małą literą. Pozdrawiam. Marian Bugajski

Witam jak jest poprawnie:nie jadę do Bieszczad czy Bieszczadów? DziekujęTomek 2005-09-06Jadę w Bieszczady; wróciłem z Bieszczad albo z Bieszczadów. Pozdrawiam. Marian Bugajski

Jestem ciekaw skąd Pan wziął tą odmianę nazwiska Jany. Od 33 lat mam nazwisko Jany i nigdy nikomu nie przyszło do głowy go odmieniać.sybaryta 2005-09-06Takie są zasady fleksji i mnie o nie pytano, bo może komuś przyszło do głowy, że to nazwisko można odmieniać. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

Jaki jest znaczenia i pochodzenia imienia Magdalena?Magda 2005-09-05Magdalena była przydomkiem biblijnej Marii z Magdali, a Magdala to nazwa miejscowości nad jeziorem Genazaret. Tak więc Magdalena to 'osoba pochodząca z Magdali'. Pozdrawiam. Marian Bugajski

witam proszę o podanie wyrazów w których ( łącznie) będą wszystkie litery oznaczające samogłoki dziękuję Bartekbartek 2005-09-05Obawiam się, że takiego wyrazu w języku polskim nie ma. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

Witam serdecznie Proszę powiedzieć jaka jest prawidłowa wymowa wyrazu budget[budget?czy badżet?]i jaka jest prawidłowa forma zapytania :zapytam Sylwię o zdanie? czy zapytam Sylwii o zdanie? Z wyrazami szacunku OlaOla 2005-09-05Ojej. Nie znam tego wyrazu! Ale myślę, że lepiej BADŻET, żeby go odróżnić od BUDŻETU (finansów). Zapytam Sylwię albo Sylwii. Pozdrawiam. Marian Bugajski

Panie profesorze Jak poprawnie należy wymawiać wyrazenie:na dekolcie?czy na dekoldzie?i dlaczego?pozdrawiam Magdamagda 2005-09-05Na dekolcie, suknia z dekoltem, bo ten wyraz kończy się na „t”: DEKOLT. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

Czy nazwy klubow, lokali rozrywkowych etc. nalezy pisac wielkimi literami, np. ide do Metra czy metra (nazwa dyskoteki). PozdrawiamTheSamurai 2005-09-04Nazwy własne należy pisać dużymi literami i wyodrębniać je za pomocą cudzysłowów, a więc np. byłem w „Metrze”; idę do „Winnicy”. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

Dzień dobry.Mój chłopak otrzymał zaproszenie na ślub swojego brata na którym jest napisane jego nazwisko a pod spodem moje-czy mam rację oburzając sie,ze to moje nazwisko powinno być pierwsze?Justyna 2005-09-04To nie jest pytanie do językoznawcy, ale wydaje mi się, że ktoś zapraszał na ślub swojego brata z osobą towarzyszącą, czyli adresatem zaproszenia był Pani chłopak. Może więc to nie jest niewłaściwa kolejność? Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

jakie to są wyrazy modnewodnias 2005-09-04To są wyrazy, których chętnie używamy, a nawet nadużywamy, bo wydają się nam atrakcyjne. Takimi modnymi wyrazami są dziś na przykład „kultowy” i „legendarny”. „Kultowy zespół”, „legendarny wykonawca” to przykłady ich użycia. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

co oznacza IX np. w dacie 02.IX.2005 nie chodzi tu że to jest 9 (wrzesień) tylko coś innego?Kamila 2005-09-03To jest oznaczenie miesiąca cyframi rzymskimi, np.: 6 IX - to szósty września, 12 XII - to dwunasty grudnia. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

Dzień dobry Panie Profesorze! Bardzo proszę o wyjaśnienie, która z form jest poprawna: w roku dwa tysiące piątym czy w roku dwutysięcznym piątym?Katarzyna 2005-09-03Ja wbrew niektórym językoznawcom, którzy dopuszczają tylko pierwszą z tych form, uważam, że obie one są poprawne. Ale jeśli istnieją spory w interpretacji niektórych zjawisk, to lepiej się opowiedzieć za konstrukcją niebudzącą wątpliwości. Wobec tego zalecam używać formy „w roku dwa tysiące piątym”. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

Panie Profesorze, proszę o wyjaśnienie czy formy odnośnie komputera, odnośnie problemu są już poprawne? W moim odczuciu to rusycyzm, ale właściwie nigdy nie słyszałam, aby ktoś użył sformułowania odnośnie do komputera, odnośnie do problemu. Proszę o wyjaśnienie, bo być może niesłusznie strofuję moich uczniów.Nauczycielka 2005-09-03Tylko ODNOŚNIE DO. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

Jaka jest norma dotycząca odmiany nazwisk typu MLECZKO? Jaki jest zwyczaj językowy w tym zakresie. Jakie są różnice występujące w mowie współczesnych Polaków między formami przypadków zależnych nazwisk znanych postaci historycznych (np. Kościuszko) a formami nazwisk dziś żyjących osób (np. Mleczko), wnioski.Ewa 2005-09-03Z utrwalonymi w języku nazwiskami postaci historycznych np. „Kościuszko”, „Jagiełło” raczej nie ma kłopotów, ale przemożna tendencja do unieruchomienia fleksyjnego powoduje, że coraz częściej się wahamy, gdy mamy do czynienia z nazwiskami typu „Mleczko”, „Kołodko” i pozostawiamy je w postaci mianownikowej. Norma nakazuje je odmieniać! A więc „Mleczki”, „Kołodki”. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

Dzień dobry, tak się składa, iż jestem szachistą i zdarza mi się zajmować wysokie miejsca w turniejach a moje nazwisko często sprawia organizatorom problemy przy wypisywaniu dyplomów. Spotkałem się już z różnymi wariantami: Dyplom dla Jacka Haji ..., ... Hai, ...Haja i nigdy nigdy nie robiłem z tego problemu ale byłbym wdzięczny za fachową poradę. Mój dziadek pochodził ze Śląska (haja - awantura). Pozdrawiam serdecznie. Jacek HajaJacko 2005-09-03Pozdrowienia dla pana JACKA HAI. Marian Bugajski

Panie Profesorze! Ponieważ ponownie zajął się Pan jeziorem, które ktoś obszedł, ale nie wiadomo, czy jezioro zostało o... mam językowo teoretyczne pytanie. Otóż - jeśli istnieje pewne słowo (tu obejść) to (z punktu widzenia słowotwórstwa) czy istnieje jakaś przeszkoda utrudniająca utworzenie strony biernej? Pozdrawiam znad Bałtyku!Mirnal 2005-09-02Oczywiście że istnieje przeszkoda. Do utworzenia strony biernej potrzebny jest imiesłów przymiotnikowy bierny na –ny, -ony, -ty, a od interesującego nas czasownika takiego imiesłowu utworzyć się nie da. Pozdrawiam. Marian Bugajski

dzien dobry! skad pochodzi nazwisko Nocon z n z kreseczka na koncu nazwiska, (nie mam polskich znakow na klawiaturze) dziekujeruda 2005-09-02Przepraszam bardzo, ale już informowałem PT internautów, że nie udzielem odpowiedzi na pytania o etymologię nazwisk. Marian Bugajski

Panie Profesorze, czy rzeczywiście kierując się zasadą, że nazwiska będące rzeczownikami pospolitymi można odmieniać dwojako: traktując je jako takie właśnie rzeczowniki lub odmieniając bez oboczności - można stosować takie twory językowe jak np. Orzeła? Czy język polski preferuje którąś z tych zasad? monika 2005-09-01Nazwiska kilkusylabowe z tzw. e ruchomym należy odmieniać tak, jak rzeczowniki pospolite. A więc „Orła”. Pozdrawiam. Marian Bugajski

Panie profesorze, jak odmienić nazwisko Jany? 2005-08-31Ojej! To nazwisko trzeba by odmieniać tak jak przymiotnik: Jany, Janego Janemu..., forma żeńska oczywiście nieodmienna; w liczbie mnogiej: Janowie, Janych, Janym.... Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

co oznacza slowo pyzdraanianska 2005-08-30Właściwie to słowniki nie notują tego słowa. S. Rospond tłumaczy je jako przezwisko (pizd-ura) z przyrostkiem – ura mającym bardzo ujemne nacechowanie, a i sam rdzeń też niesie znaczenie obelżywe. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

Panie Profesorze,chwilę wcześniej zadano Panu pytanieZagadka: Obszedłem całe jezioro.Jezioro zostało o... Odpowiedział Pan Nie ma sensownej odpowiedzi na taką zagadkę. Czyż nie łatwiej było napisać że obejść to czasownikk nieprzechodni który nie tworzy strony biernej?Pozdrawiam Agata 2005-08-30Dziękuję za podpowiedź. Pewnie by mi było łatwiej, ale czy zainteresowana osoba wie, co to jest czasownik nieprzechodni i strona bierna? I pewnie byłem trochę zniecierpliwiony, bo tę „zagadkę” słyszałem wiele razy. Przyrzekam, że się poprawię. Przepraszam. Pozdrawiam najserdeczniej. Marian Bugajski

Panie Profesorze, czy istnieje regula na temat uzycia 'w' lub 'na' w polaczeniu z nazwami miejscowosci? Wiadomo ze mowi sie 'na Mokotowie', czy 'na Powislu' (dzielnice miasta) ale 'w Grojcu' czy 'w Warszawie' (miasta). Co z nazwami obcymi? Mieszkam w Australii i czesto razi mnie mowione a jeszcze bardziej pisane 'na' w odniesieniu do nazw dzielnic np. 'szkola na Phillip', wydaje mi sie ze duzo lepiej brzmi 'szkola w Phillip'. Nie potrafie tego uzasadnic i nie mialoby to wiekszego znaczenia w jezyku mowionym ale tak sie skalda, ze odpowiadam za strone jezykowa naszej miejscowej gazetki polonijnej i ten drobiazg wywoluje wiele sporow. Z gory dziekuje za porade.Ola 2005-08-29Przykro mi bardzo, ale nie ma ścisłej reguły. O użyciu tych przyimków decyduje tradycja i zwyczaj językowy. Proszę pytać o konkretne przykłady. Nie wiem, czy Phillip to nazwa miejscowości, jeśli tak, to trzeba by użyć przyimka „w”. Jeśli to może w czymś pomóc, to przesyłam odpowiedni fragment ustaleń ze „Słownika poprawnej polszczyzny PWN” (wyd. elektroniczne). Serdecznie pozdrawiam. Życzę sukcesów w redakcji. Marian Bugajski

Witam serdecznie. Bardzo interesuje mnie znaczenie mojego nazwiska oraz skąd może ono pochodzić? Za udzieloną odpowiedź bardzo dziękuję i pozdrawiam. Marcin Mania.mm 2005-08-28Informowałem już przemiłych internautów, że wstrzymuję odpowiedzi na pytania o etymologię nazwisk. Pozdrawiam. Marian Bugajski

Panie Profesorze, bardzo proszę o podanie zasady, według której należy poprawnie pisać formy dopełniacza, celownika i miejscownika liczby pojedynczej rzeczowników zakończonych na -ia.Anka 2005-08-28Trudno mi się domyślić, o jakie rzeczowniki chodzi. Proszę o przykład. Pozdrawiam. Marian Bugajski

Panie Profesorze Niedługo wychodzę za mąż i w związku z tym mam problem z odmiana nazwisk przy wypisywaniu zaproszeń. Proszę o pomoc. Oto nazwiska: 1.Gryzło (zapraszam Beatę i Adama Gryzłów czy Gryzło?) 2.Bożek (zapraszam Adama i Alicje Bożków?) 3.Broński (zapraszam beate i ryszarda Bronskich?) 4.Drwal (zapraszam Kazimierza i Marie Drwali czy Drwalów?) 5.Turan (zapraszam Grzegorza Turana?) serdecznie Panu dziękuję!NATASZA 2005-08-261. Gryzłów, 2. Bożków, 3. Brońskich,4. Drwalów, 5. Turana. Pozdrawiam. Życzę szczęścia na nowej drodze życia. Marian Bugajski

Bardzo proszę o przesłanie mi poprawnej odmiany rzeczownika rzeczpospolitaGOŚKA 2005-08-24Dop. rzeczpospolitej, rzeczypospolitej; cel. rzeczpospolitej, rzeczypospolitej, bier. rzeczpospolitą, narz. rzeczpospolitą, rzecząpospolitą, miejsc. rzeczpospolitej, rzeczypospolitej. Pozdrawiam. Marian Bugajski

Witam Panie Profesorze! Jak się powinno odmieniać nazwisko Korwin-Mikke? Dwa człony, jeden, który? Pozdrawiamerqa 2005-08-24Korwin-Mikkego albo Korwina-Mikkego, Korwin-Mikkemu albo Korwinowi-Mikkemu. Pozdrawiam. Marian Bugajski

Szanowny Panie Profesorze, proszę o pomoc: która wersja jest prawidłowa: 1) do tuneliku/do tunelika 2) obok tuneliku / obok tunelika Pozdrawiam serdecznie z Wrocławia GermanistaGermanista 2005-08-24Obie formy są poprawne. Polecam jednak te z końcówką -u. Pozdrowienia. Marian Bugajski

Witam serdecznie! Moje pytanie brzmi - czy odmienia się nazwisko Jarmoluk? Ola 2005-08-23Adama Jarmoluka, Anny Jarmoluk; państwo Jarmolukowie, p. Jarmoluków. Odmienia się tylko w formie męskiej i w liczbie mnogiej. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

PROSZĘ O PRZESŁANIE WZORU SIVIMARIOLA 2005-08-22Proszę sobie zadać trochę trudu i znaleźć w internecie. Serdecznie pozdrawiam. Marian Bugajski

Panie Profesorze! Ostatnio sportową karierę robi Anna Jesień. Także mogłaby językową, ale coś nie tak. Otóż - żaden z dziennikarzy nie odmienia jej nazwiska; pisują *z Anną Jesień*. A przecież odmieniamy *Anna Zima/Wiosna* - *z Anną Zimą/Wiosną*. Wolałbym się mylić (jedna osoba), niż mieć rację, bowiem wówczas

okaże się, że dziennikarze (po maturze i to starej!) nie potrafią odmieniać polskich nazwisk (to co z obcymi?!). A gdyby była Anna Przedwiośnie albo Anna Lato? No i co z Adamem o nazwisku Jesień i z państwem Anna i Adam J.? Pozdrowienia jeszcze z lata! mirnal@neostrada.pl 2005-08-22Z Anną Jesień; z Anną Przedwiośnie. Z Adamem Jesieniem; z Adamam Przedwiośniem. Państwo Jesieniowie i Przedwiośniowie. Pozdrawiam. Marian Bugajski

Panie Profesorze! Czy zwroty - *Drodzy siostry i bracia* (kościół) albo *Drodzy posłanki i posłowie* tudzież *Drodzy koleżanki i koledzy* są do zaakceptowania podczas uroczystych przemówień? Mirnal 2005-08-21Nie są do zaakceptowania. Pozdrawiam. Marian Bugajski

Nazwa wsi Łosinno . Jaka będzie odmiana w dopełniaczu .Mirosława 2005-08-21Jadę do Łosinna. Mieszkam w Łosinnie. Pozdrawiam. Marian Bugajski

Mam pytanie odnośnie odmiany nazwiska ŁopatoMaria 2005-08-19Łopaty, Łopacie, Łopatę, Łopatą; Łopatowie. Pozdrawiam. Marian Bugajski

Co Pan może powiedzieć o zapożyczeniach językowych? Mania 2005-08-19Dużo mogę powiedzieć. Proszę na przykłąd przeczytać mój artykuł Przejawy snobizmu w komunikacji językowej, Poradnik Językowy 1995, zesz.3. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

Proszę powiedzieć czy wyrażenia: - gwoli wyjaśnienia - w między czasie są poprawne.pozdrruda2005-08-18GWOLI jest przestarzałe, ale poprawne. W MIĘDZYCZASIE w znaczeniu ‘między jedną a drugą czynnością’ jest poprawne. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

Witam Mam Jedno Krótkie Pytanie Na Dzień Dzisiejszy... Jaka Jest Poprawana Forma: Na Przodzie Czy Na Przedzie?? Mnie Się Wydaję Że Obie... Z Góry Dziękuje...Sylwia 2005-08-18NA PRZODZIE. Ale błędne jest sformułowanie „na dzień dzisiejszy”. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

Panie Profesorze! Ostatnio karierę robi Anna Jesień. Także mogłaby językową, ale coś nie tak. Otóż - żaden z dziennikarzy nie odmienia jej nazwiska; pisują *z Anną Jesień*. A przecież odmieniamy *Anna Zima/Wiosna* - *z Anną Zimą/Wiosną*. Wolałbym się mylić (jedna osoba), niż mieć rację, bowiem wówczas okaże się, że dziennikarze (po maturze i to starej!) nie potrafią odmieniać polskich nazwisk (to co z obcymi?!). A gdyby była Anna Przedwiośnie albo Anna Lato? Pozdrowienia jeszcze z lata!mirnal 2005-08-16W polszczyźnie odmieniają się tylko te nazwiska żeńskie, które są zakończone samogłoską a, np. KOWALSKA, ROKITA. Pozdrawiam. Marian Bugajski

UPRZEJMIE INFORMUJĘ P.T. INTERNAUTÓW, ŻE NA RAZIE NIE BĘDĘ ODPOWIADAĆ NA PYTANIA O ETYMOLOGIĘ NAZWISK. NAJSERDECZNIEJ PRZEPRASZAM. MARIAN BUGAJSKI

2005-08-15UPRZEJMIE INFORMUJĘ P.T. INTERNAUTÓW, ŻE NA RAZIE NIE BĘDĘ ODPOWIADAĆ NA PYTANIA O ETYMOLOGIĘ NAZWISK. NAJSERDECZNIEJ PRZEPRASZAM. MARIAN BUGAJSKI

Witam, słyszałam ostatnio, że w ogóle to znaczy np. w ogóle ludzi zobaczyłam tege jedynego, a wogule to nic z tego co tam było nie lubie. Czy są dwa rodzaje tego słowa?Anka 2005-08-15Coś takiego! Zupełnie błędna interpretacja i ortografia też! „W ogóle” najczęściej ma znaczenie przysłówkowe ‘podsumowując’, ‘ujmując rzecz w całości’, np.: „To mi się w ogóle nie podoba”. Może też być formą miejscownika od rzeczownika „ogół”, np.: „W ogóle studentów znajdzie się zawsze jakaś czarna owca”. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

Szanowny Panie Profesorze! Koniecznie potrzebuję definicji pojęcia deklaracja polityczna. Gdzie te definicje znaleźć lub czy bylby Pan Profesor tak uprzejmy i podał mi ją według swej wiedzy językowej. Z powazaniem, Marek KochowiczMarek 2005-08-13Nie jest to pytanie do językoznawcy, ale do politologa. Deklaracja to publiczne oświadczenie, wygłoszenie poglądów. Wobec tego deklaracja polityczna byłaby publicznym oświadczeniem w sprawach politycznych. Dokładniejszej definicji trzeba by szukać w podręcznikach do politologii. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

DZIEŃ DOBRY, UPRZEJMIE PROSZĘ O PODPOWIEDŹ JAK ODMIENIĆ NAZWISKO JĄDER NA ZAPROSZENIACH: ...mamy zaszczyt zaprosić D. JĄDRA /JĄDERA, A. i G. JĄDRÓW /JĄDERÓW . DZIĘKUJĘ ZA POMOCANETA 2005-08-13

Obie formy są poprawne. Pozdrawiam serdecznie.Marian Bugajski

Witam serdecznie Jak prawidłowo odmienić nazwisko Lenart na zaproszeniu np. (zapraszam Sz.P Lenartów czy Sz.P Lenart)convest 2005-08-11PAŃSTWA LENARTÓW. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

Mam pewien problem związany z pisaniem nazw ulic i kościołów wielka bądź małą literą. Np. kiedy jest: ul. dra Pieniężnego, to dra powinno być pisane wielką czy małą literą? A ul. św. Wojciecha, wielką czy małą? A z kolei kościół pw. św. Wojciecha jak powinien być poprawnie zapisany? Dziękuję i pozdrawiam.Anna 2005-08-111.ul. dra Pieniężnego albo Doktora Pieniężnego 2.ul. św. Wojciecha albo Świętego Wojciecha 3.kościół św. Wojciecha albo kościół Świętego Wojciecha Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

Zagadka: Obszedłem całe jezioro.Jezioro zostało o... jakie panie profesorze?nina 2005-08-11Nie ma sensownej odpowiedzi na taką zagadkę. Pozdrawiam. Marian Bugajski

dzień dobry! Jakie dokumenty potrzebne są do ślubu cywilnego i kościelnego z obcokrajowcem? Serdecznie dziękujęJustyna 2005-08-09Nie wiem. Marian Bugajski

UPRZEJMIE INFORMUJĘ WSZYSTKICH MIŁYCH INTERNAUTÓW, ŻE NA RAZIE NIE BĘDĘ WYJAŚNIAĆ ETYMOLOGII NAZWISK, GDYŻ NIE MAM NA TO CZASU. PRZEPRASZAM NAJSERDECZNIEJ. MARIAN BUGAJSKI. 2005-08-09UPRZEJMIE INFORMUJĘ WSZYSTKICH MIŁYCH INTERNAUTÓW, ŻE NA RAZIE NIE BĘDĘ WYJAŚNIAĆ ETYMOLOGII NAZWISK, GDYŻ NIE MAM NA TO CZASU. PRZEPRASZAM NAJSERDECZNIEJ. MARIAN BUGAJSKI.

DZIEŃ DOBRY. MAM ZAPYTANIE O ODMIANĘ NAZWISKA JĄDER. CHODZI O DEKLINACJĘ POTRZEBNĄ DO WYPISANIA ZAPROSZENIA ŚLUBNEGO. Mamy zaszczyt zaprosić A. i D. Jąderów / Jądrów. DZIĘKUJĘ ZA POMOCANETA 2005-08-09Jądrów albo Jąderów. Pozdrawiam. Marian Bugajski

Panie Profesorze, niedługo wychodze za mąż i w związku z tym mam problem z odmiana nazwisk przy wypisywaniu zaproszeń. Proszę o pomoc. ...mamy zaszczyt zaprosić Sz. P. A. i M. Sroka (czy Sroków), Piotra Staciwa (czy Staciwę), Pawła Czerniec (czy Czernieca)? Z góry dziękuję. Pozdrawiam. A.K.Anna K. 2005-08-08Sroków, Staciwę, Czerńca albo Czernieca. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

Panie Profesorze Mam pytanie jaka jest etymologia słowa Miemcy i kiedy zaczęto w Polsce używać tej nazwy w stosunku do naszych zachodnich sąsiadów? Z góry dziękuję za pomoc. Pozdrawiam, GrzegorzGrzegorz 2005-08-08NIEMIEC to ‘człowiek, którego nie można zrozumieć’, ‘człowiek niemy’. Niewykluczone, że nazwa ta pojawiła się już w czasach prasłowiańskich, a więc jeszcze przed Chrystusem. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

Dzień Dobry Która odmiana miateczka Chodecz jest poprawna: jestem w Chodeczy czy w Chodczy. Serdecznie dziękuję i pozdrawiam.Agawa 2005-08-07Ten Chodecz, tego Chodcza. Jestem w Chodczu. Pozdrawiam. Marian Bugajski

Dzień dodry! Jaka jest etymologia nazwiska Orpel? Jak odmienić to nazwisko w dopełniaczu liczby pojedynczej (Orpela czy Orpla?) i liczbie mngogiej (Orpelów czy Orplów)? Pozdrawiam serdecznie!Dorota 2005-08-06Odpowiadałem już na pytanie o etymologię tego nazwiska. Myślę, że może ono też mieć w sobie stary, słowiański rdzeń ORP (z przestawką ROP). Wtedy miałoby związek z wyrazem pospolitym „ropa” ‘substancja gnilna’. W przypadkach zależnych obie formy są dopuszczalne. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

Witam Bardzo proszę o etymologię nazwiska Gleń Serdecznie dziękujeirena 2005-08-05„Gleń” to po prostu ‘kawałek chleba’. Pozdrawiam. Marian Bugajski PS Nie podoba mi się nadużywane dzisiaj we wszystkich sytuacjach WITAM.

Panie Profesorze! Słowniki notują hasło *image* (tym image'em, te image'e, tych image'y) jako *wizerunek*, o kłopotliwej dla nas deklinacji. Czyż nie prościej byłoby przyjąć *imaż* (balejaż, wizaż, wiraż)? W słownikach powinny być słowa polskie, chyba że językowa fantazja nas zawodzi i wówczas zżynamy słowo dosłownie z

obcego słownika, np. *weekend*. Podobnież - zamiast *exodus* powinniśmy mieć *eksodus*, nieprawdaż? Pozdrawiam z Gdyni; z miasta o deszczowym image'u!Mirnal 2005-08-04Jestem zwolennikiem polonizowania zapożyczeń. Zresztą w wielu wypadkach można to zjawisko w polszczyźnie obserwować. Pozdrawiam. Marian Bugajski

Czy w pismach urzędowach /do podatników w związku z postępowaniem administracyjnym/ winno używać się zwrotów Pan/ Pani, jeżeli tak to z dużej czy małej litery.Bożena 2005-08-03Etykieta językowa wymagałaby form PAN i PANI pisanych dużą literą (nie „z dużej litery”!). Pozdrowienia. Marian Bugajski

Dobry wieczór!Prosiłabym o etymologię nazwiska PAWELEC.Dziękuję i pozdrawiam.Justyna 2005-08-03To nazwisko wywodzi się od imienia Paweł. Pozdrowienia. Marian Bugajski

Jestem studentką słowianistyki na uniwersytecie Kolońskim, obecnie zastanawiam się nad tematem pracy magisterskiej. chciałabym pisac na temat zgrubień i zdrobnień w języku polskim i niemieckim. nie wiem jedak, czy znajdę odpowiednia literaturę. 9 czy jest takowa w języku polskim????) Może Pan profesor orientuję sie, czy jest to temat na prace magisetrską???? bardzo prosze o szybka odpowiedź. dziekujęewa kirsch 2005-08-02Nie mogę wyręczać promotora pracy. Proszę się z nim skontaktować. Życzę sukcesów. Marian Bugajski

Chciałam się dowiedzieć co oznacza imie Thamar????????Ona.buziaczek 2005-08-01To imię wywodzi się z hebrajskiego: „tamar” – ‘palma’. Jest to francuski odpowiednik naszej Tamary. Pozdrawiam. Marian Bugajski

mam problem z wypisywaniem nazwisk w zaproszeniach Annę Nynca czy Nyncę, Państwa Tyrbus czy Trybusów? Państwa Cichy? Państwa Ślusarek czy Ślusarków? Państwa Kaczmarczyk czy Kaczmarczyków? Annę Kania czy Kanię? Włodzimierza Leksa czy Leksę? Państwa Pachciarek czy Pachciarków? Państwa Kmitę czy Kmitów? Byłabym wdzieczna za szybką odpowiedźBeata 2005-08-01Annę Nyncę, Trybusów, Cichych, Ślusarków, Kaczmarczyków, Kanię, Pachciarków, Kmitów. Jeśli Leks – to Leksa, a jeśli Leksa – to Leksę. Pozdrawiam. Marian Bugajsjki

Piszę zaproszenia ślubne i zastanawiam się nad odmianą nazwiska Kozieł. Zapraszam Państwa Kozieł, Kozłów czy Koziełów?.Monika 2005-08-01KOZIEŁÓW. Pozdrawiam. Marian Bugajski

Witam Panie Profesorze! chciałabym zadać Panu pytanie dotyczące pochodzenia nazwiska TOPORSKI. Znajomy mój będący Niemcem ma mieć korzenie polskie i bardzo go interesuje znaczenie tego przez niego odszukanego nazwiska. Skierował on tę prośbę do mnie, ponieważ jestem Polką. Spełnienie jej leży mi na sercu, ponieważ jest to osoba chora na raka, która niedługo umrze. Proszę napisać WSZYSTKO, co Pan wie na ten temat, bym mu mogła jak najlepiej pomóc i spełnić jego prośbę. Z góry bardzo dziękuję i pozdrawiamEwa

2005-08-01Jest to nazwisko dość rzadkie (165 osób w Polsce). Jego etymologia wiąże się z wyrazem pospolitym „topór”. Nie jest wykluczone, że pochodzi od przezwiska. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

Dzien dobry, nosze to samo nazwisko co pan chcialabym sie dowiedzieć, czy moje nazwisko pochodzi od rzeki Bug? Z góry dziękuje.Marta 2005-07-30Ja wywodzę swoje nazwisko od nazwy miejscowej Bugaj, Oprócz tego możliwe jest jeszcze wiązanie tego nazwiska z wyrazem „bugaj” – ‘zakręt rzeki”, ewentualnie gwarowym „bugaj” – ‘byk’, ‘duży, silny chłopak’. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

witam bardzo proszę o etymologię nazwiska Kudzia z góry dziękuję_variable_ 2005-07-29Nazwisko ma związek z rdzeniem KUD; (prze)kudzić - gwarowe 'zniszczyć'. Pozdrowienia. Marian Bugajski

Chciałbym się dowiedzieć skąd pochodzi nazwisko SzynertRobert 2005-07-28Jest to prawdopodobnie nazwisko albo niemieckie, albo żydowskie i ma etymologiczny związek z wyrazem SCHIENE - szyna. Mogło być na przykład określeniem jakiegoś „kolejowego zawodu”. Pozdrowienia. Marian Bugajski

Panie Profesorze chciałabym się dowiedzieć o pochodzenie nazwiska Klajmon. z góry dziękuję.Kasia 2005-07-28Niejasna jest etymologia tego nazwiska. Pozdrawiam. Marian Bugajski

Drogi Panie Profesorze! Spotkałem się ostatnio z ciekawymi wyrażeniami typu człowiek skarb, jaszczur kosmita (epitet Obcego z filmów Alien), rekin ludobójca. Obie części odmieniają się, ale jak brzmi mianownik liczby mnogiej? Ludzie skarby czy ludzie skarbi? Jaszczury kosmici czy jaszczury kosmity? Rekiny ludobójcy czy rekiny ludobójce? A co z biernikiem lm. - widzę ludzi skarbów (oba męskoosobowe) czy też może widzę ludzi skarby (zachowują własną odmianę). Widzę jaszczury kosmitów? Widzę rekiny zabójców? To trochę niejednoznaczne... Dziękuję i pozdrawiamGrzegorz Jagodziński 2005-07-28„Ludzie skarby”, „jaszczury kosmici”, „rekiny ludobójcy”; „ludzi skarby (skarbów), „jaszczury (jaszczurów) kosmitów”; „rekiny (rekinów) ludobójców”, ale żadne z tych rozwiązań w bierniku nie jest zadowalające. Radzę więc konstruować tekst tak, żeby uniknąć przypadków, które budzą wątpliwości. Pozdrawiam. MarianBugajski

Panie Profesorze! Czy rurka w kształcie litery U, to *u-rurka/U-rurka*? W uchwale ortograficznej, RJP zamieściła - *Poprawna forma nazwy listu elektronicznego to e-mail, potocznie: mejl.* Czy ocena pierwszej jako 'poprawna' nie sugeruje niepoprawności formy potocznej? Jak należy czytać ową poprawną formę (emajl, czy imajl)? Pozdrawiam!Mirnal 2005-07-271.Rurka w kształcie litery „U”, to rurka w kształcie litery „U”. 2.Nie sugeruje. 3.imejl albo emajl. Pozdrawiam. Marian Bugajski

Dzień dobry. Zastanawia mnie jedno słowo. Co to jest albo kto to jest sabaryta? Dziękuję.Jan 2005-07-26SYBARYTA to człowiek lubiący luksusowe życie, unikający trudów. Pozdrawiam. Marian Bugajski

Witam Chcialabym poznac pochodzenie iminia KajaAsia 2005-07-26Jest to imię pochodzące od zdrobniałej formy imienia Katarzyna. Może też być żeńską formą skandynawskiego imienia Kaj. Pozdrawiam. Marian Bugajski

Witam panie profesorze, mam pytanie z serii zaproszań ślubnych. Czy na zaproszeniu zapraszam W.P. Joannę i Pawła Postawa czy Postawów. Dziękuje za odpowiedz. Rafał 2005-07-26POSTAWÓW. Pozdrawiam. Marian Bugajski

Witam! Potrzebuję napisać podziękowania firmom za sponsoring klubu sportowego. Proszę mi pomóc. EwaEwa2005-07-25

Przepraszam, ale nie wykonuję takich zamówień. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

Dzien dobry, panie profesorze, czy moglby mi Pan wyjasnic etymologie nazwisk:Szlapa i Galuszka,z gory dziekuje.Ewelina 2005-07-23Nazwisko GALUSZKA pochodzi od łacińskiego imienia GALLUS znanego w Polsce od XII w.; SZLAPA ma etymologiczny związek z wyrazem SZŁAPA oznaczającym nakrycie głowy (por. ros. SZL'APA). Pozdrawiam. Marian Bugajski

Witam, mamy droby problem z odmienieniem nazwisk na zaproszeniach ślubnych. Bardzo proszę o pomoc przy nazwiskach: Smorong, Pawlina, Dyas, Guga. czy zapraszamy Państwa: Smorongów, Pawlinów, Dyasów i Gugów? dziękuję i pozdrawiamAgnieszka Z. 2005-07-22Właśnie tak. Pozdrawiam. Marian Bugajski

Witam Panie Profesorze, Chciałabym sie zapytać o odmianę nazwiska Grossmann? Czy jesli państwo to Grossmannowie?czy na zaproszeniu zapraszam JiK Grossmannów. Dziekuje bardzo za odpowiedz i zycze udanego dnia.monika 2005-07-20Grossmanowie i Grossmanów. Pozdrawiam. Marian Bugajski

Panie profesorze, czy pytanie czemu? (w znaczeniu: dlaczego, z jakiego powodu?) jest błędne? Czy słowo czemu moze byc używane tylko w pytaniach typu: czemu się przyglądam?, a pytanie: czemu tak się stało? jest nieprawidłowe?Anka 2005-07-19CZEMU może występować jako partykuła pytajna i jest równoznaczne wyrazowi DLACZEGO. Pozdrowienia. Marian Bugajski

Szanowny Panie Profesorze! Wypisuje wlasnie zaproszenia slubne i mam niestety dylemat...Podpisanie Aktu Malzenstwa odbedzie sie we Francji. Wieksza czesc gosci przybedzie jednak z Polski. Czy na owych zaproszeniach nalezy napisac (...)ktore nastapi (w, na????) Mairie d'Aix(...). Byc moze powinnam napisac merostwo???(odpowiednik urzedu stanu cywilnego)i czy wowczas wmerostwie czy na merostwie???Anna

2005-07-19

Przypuszczam, że Mairie d'Aix to jest nazwa miejscowości; uważam, że wystarczy napisać „w Mairie d'Aix”. W merostwie, nie na merostwie. Pozdrawiam. Marian Bugajski

Szanowny Panie Profesorze! Chciałabym dowiedzieć się, jaka jest pisownia wyrazu narazka (wyraz ten pochodzi z gwary młodzieżowej). Nie jestem pewna, czy pisze się go przez z czy s. Koleżanka twierdzi, że przez s, ponieważ jest to zdrobnienie od nara lub narki. Ja natomiast uważam, że narazka (naraska?) jest formą powstałą od na razie, w związku z czym należałoby pisać go przez z. Pańska odpowiedź jest dla mnie istotna, gdyż wspomniane słowo nie występuje w najnowszym Wielkim słowniku ortograficznym PWN-u prof. Polańskiego, nie znalazłam go też w żadnym innym słowniku. Pozdrawiam.Szesnastolatka 2005-07-17NARAZKA - tak trzeba by napisac ten wyraz, ponieważ tak czy inaczej ma związek z NA RAZIE. Pozdrawiam. Marian Bugajski

Witam! Chciałam się upewnić czy miałam rację czując się urażona gdy na zaproszeniu, które dostał mój nażeczony na ślub swojego kuzyna zabrakło mojego imienia. Było tylko napisane imię i nazwisko mojego nażyczonego z osobą towarzyszącą - sądzę,że powinni mnie rownież zaprosić imiennie, tym bardziej,że sie kiedyś spotkalimy i zostaliśmy sobie przedstawieni. Serdecznie pozdrawiam!Anastazja 2005-07-17Lepiej by było, gdyby zaproszono Panią imiennie. Pozdrawiam. Marian Bugajski PS Narzeczony należy pisać przez „rz”.

chciałabym sie dowiedzieć z kąd pochodzi nazwisko BOBEK, chziałabym znać jego etymologię. Z góry dziękuje.ghi 2005-07-15Jest to nazwisko pochodzące od przezwiska, od wyrazu pospolitego „bobek”. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski PS – skąd, nie z kąd!

Witam. Czy mógłby Pan, panie profesorze, podać interpretację/pochodzenie nazwiska Sidlarewicz? Pozdrawiam, Anna.Anna 2005-07-13Nazwisko ma strukturę Sidlar –ewicz, co wskazywałoby na jego odojcowskie pochodzenie (syn sidlarza), a sidlarz to ten, kto zakłada sidła na zwierzynę. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

Dzień dobry! Mam pytanie, z jakiego języka pochodzi nazwisko -Kijak ? pozdrawiam.Bogumiła 2005-07-13Pochodzi z języka polskiego i ma etymologiczny związek z wyrazem pospolitym KIJ. Pozdrowienia. Marian Bugajski

Witam! Piszę pracę na temat językowego obrazu świata i mam dylemat odnośnie tytułu: 1. Językowy obraz świata komentarzy sportowych w polskiej telewizji. 2. Językowy obraz świata w komentarzach sportowych w polskiej telewizji. 3. Językowy obraz komentarzy sportowych w polskiej telewizji. Który z nich będzie najlepszy?Jarek 2005-07-11Może tytuł wybrać w porozumieniu z promotorem pracy? Pozdrawiam. Marian Bugajski

Witam! Chciałam zapytać co oznacza sformułowanie zachowanie buforowe ? PozdrawiamJustyna 2005-07-09Trudno mi powiedzieć, bo pierwszy raz się spotykam z takim określeniem, ale jeśli się odwołać do podstawowego znaczenia wyrazu „bufor”, to mogłoby to być zachowanie osłabiające, łagodzące jakieś konfliktowe sytuacje. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

Dzień dobry! Chciałam zapytać, czy zwroty : wartościować negatywnie i wartościować pozytywnie są poprawne? Wartość to coś pozytywnego, więc pierwszy zwrot byłby oksymoronem, a drugi - tautologią.Elżbieta

2005-07-07„Wartościować” to ‘oceniać’, ‘formułować sądy oceniające’. Można więc wartościować (oceniać) pozytywnie lub negatywnie. Pozdrowienia. Marian Bugajski

Witam Panie Profesorze Mam pytanie z serii: odmiana nazwisk na zaproszeniach ślubnch. Czy jesli wujostwo nazywa sie Jania to zapraszam Janiów, Gossman to Gossmanów, Maziarka to Maziarków,Kuliga to Kuligów,Spoz to zapraszam np. Marka Spoza, czy jesli nazwisko brzmi Kłusek to zapraszam Kłusków? Dziekuje za odpowiedź, pozdrawaim i życze udanego dniamonika 2005-07-06Właśnie tak. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski. PS „Wujostwo się nazywają” – tutaj obowiązuje liczba mnoga.

Panie Profesorze ratunkuuu z tym nazwiskiem Kośka top nie tak jak Pan napisal:(( powiedziano mi ze to co Pan napisal to jest od koszenia... wiec co bedzie od Kośka...??:(( Blagam o odpowiedz...Megusia 2005-07-06Nie ulega wątpliwości, że w nazwisku KOŚKA jest rdzeń KOŚ. Kłopot polega na tym, z jakim znaczeniem go powiązać. Według S. Rosponda może to też być hipokorystyczna (pieszczotliwa) forma od KOŃ. Jednoznaczne ustalenie etymologii nazwiska czasami jest bardzo trudne, a czasami wręcz niemożliwe. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

Panie Profesorze! Jak należy czytać h w poniższych imionach? Bogdan Bohdan Bogumira Bohumira Bogusława Bohusława Może słuch mnie myli, ale słyszę jednak [bogdan kowalski], choć opisują go jako Bohdan Kowalski Pozdrowienia znad Bałtyku!Mirnal2005-07-06Litera „h” w polskim języku oznaczała głoskę dźwięczną, ale taka (dźwięczna wymowa) już dzisiaj zanika, chyba że „h” znajdzie się przed spółgłoską dźwięczną (np. „d”) i po samogłosce. A więc np. w wyrazie BOHDAN. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

Panie Profesorze... mam wielka prośbe juz nawet dzwonilam dzisiaj do radia zeby dowiedziec sie kiedy ewentualnie Pan bedzie... i kiedy bedzie Pan mogl odpowiedziec na moje pytanie na czym bardzo ale to bardzo mi zalezy... mianowicie chodzi o znaczenie staropolskie lub znaczenie w jakiejs gwarze nazwiska Kośka... z czego moze sie ono wywodzic pochodziac i co oznacza... pisze na ten temat prace i bardzo zalezy mi na czasie wiec bardzo prosze o szybka o ile to mozliwe odpowiedz... i przepraszam ze tyle razy juz wysylam ta wiadomosc ale za kazdym razem nie ukazuje sie ona na tym forum... dziekujeMegusia 2005-07-05Już odpowiedziałem. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

Czy polskie nazwisko MORDAKA pochodzi od zydowskiego imienia MORDECHAJ ? I czy nalezy je odmieniac? Serdecznie pozdrawiam.Magda magda 2005-07-05Niewykluczone, że tak; może też mieć związek z wyrazami 'mord', 'mordować'. Pozdrowienia. Marian Bugajski

Dobry wieczor, Bardzo prosibym o podanie ewentualnej reguly i odpowiedz, czy nalezy powiedziec: zyprodukowano na Kostaryce, czy tez wyprodukowano w Kostaryce . Z gory dziekuje i serdecznie pozdrawiam.Nicolas 2005-07-05W Kostaryce. W zasadzie o użyciu form z w i na decyduje zwyczaj językowy. W odniesieniu do samodzielnych państw powiemy raczej „w”. Por. „w Słowacji” i „na Słowacji”. Marian Bugajski

Mialem na mysli Wojewodzki Osrodek Ruchu Drogowego (WORD) i o odmiane takiego skrotu mi chodzilo. PozdrawiamTheSamurai 2005-07-05WORD, WORD-u, WORD-zie. Pozdrawiam. Marian Bugajski

Panie profesorze, Jestem w trakcie wypisywania zaproszeń ślubnych.Rodzice mojego męża nazywają się Janka, przyjaciel Guss, a moja przyjaciółka Anders /duńskie nazwisko/.Kogo zatem zapraszam? XY Janków?xy Gussów i XY Andersów?Z góry dziękuję za pomoc.Joanna 2005-07-04Własnie tak. Pozdrowienia. Marian Bugajski

Chciałabym poznac pochodzenie imienia Jaśmina, czy to to samo imię co Jasmina?Jaśmina 2005-07-04Już to kiedyś wyjaśniałem. Proszę przejrzeć moje odpowiedzi. Marian Bugajski

chcialabym sie dowiedziec co oznacza a gwarze lub w mowie staropolskiej nazwisko Kośka... jest to bardzo wazne dla mnie i dlatego prosze o szybka odpowiedz z gory dziekuje...Megusia 2005-07-04Może to nazwisko mieć związek z wyrazem „kośkać”, co znaczy ‘baraszkować’, ‘paplać’. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

Jak odmieniać skróty WOPR i WORD? Dziękuję i pozdrawiam.TheSamurai 2005-07-03WOPR, WOPR-u, WOPR-ze itd. Word, Worda, Wordzie – jeśli chodzi o nazwę programu komputerowego, ale nie jestem pewien, czy to jest skrót. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

Zawsze się zastanawiam, kiedy czytam dramaty, co wyznacza końce poszczególnych aktów i scen. I tak zaobserwowałem, iż scena kończy się kiedy zmienia sie liczba bohaterów występujących, a akt kiedy zmienia się miejsce akcji. Czy dobrze rozumuję?Jan 2005-07-02

Częściowo tak, bo akt to „część utworu scenicznego, wyodrębniona kompozycyjnie, stanowiąca pewną całość tematyczną”, scena zaś - „część aktu w dramacie lub w przedstawieniu teatralnym wyodrębniona ze względu na występowanie w niej określonej liczby osób”. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

Szanowny Panie Profesorze! Jestem fotografem i mam zwyczaj opisywać robione przez siebie zdjęcia, używając imion i nazwisk fotografowanych osób. Staram się odmieniać nazwiska, o ile to tylko możliwe. Ostatnio na fotkach umieściłem napis Uroczystość ślubna Katarzyny Knauff i Gabriela ZIUDY. W moim przekonaniu dokonałem prawidłowej odmiany nazwisk. Ku mojemu zdziwieniu jednak Klientka zażądała, aby w tym napisie poprawić (?!) odmienioną formę nazwiska mężczyzny (które w mianowniku brzmi: Gabriel ZIUDA). W/g niej powinienem napisać Uroczystość ślubna Katarzyny Knauff i Gabriela ZIUDA. Klientka stwierdziła, że skończyła polonistykę, więc wie, jak powinno się poprawnie pisać! Wiadomo - Klient nasz Pan - płaci i żąda!!! Ale jak to właściwie jest - mamy takie słabe polonistki, czy też ja jestem niedouczonym fotografem? Bardzo proszę o odpowiedź, bo jest Pan niezaprzeczalnym autorytetem w dziedzinie poprawnej polszczyzny i sądzę, że może Pan jednoznacznie rozsądzić, która z wersji językowych jest poprawna. Serdecznie pozdrawiam i czekam z niecierpliwością na odpowiedź!!! JanekYanneck 2005-07-02Gabriela Ziudy – taka jest poprawna forma gramatyczna. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

Dzisiejsza smutna informacja - *Dwóch polskich żołnierzy zostało rannych w Iraku, gdy polsko-iracki patrol został zaatakowany w Diwaniji. Życiu rannych, którzy są w szpitalu, nie zagraża niebezpieczeństwo.* 11 listopada 2004 podano - *Pobito rekord w biesiadowaniu. Ok. 3000 osób siedziało przy stole o długości 379 m. Sponsorem imprezy byli producenci rakiji.* Panie Profesorze! Co Pan sądzi o zakończeniu *iji*? Chyba jest już archaiczna? (podobnie jak zdanie *Chyba jest już archaicznĄ?*). Wydaje mi się, że nazwa miasta Diwanija jest błędnie odmieniana - *Diwaniji*, zamiast *Diwanii*. Może w mianowniku powinno być (po spolszczeniu) *Diwania* albo nawet *Dywania* (rzeka Tygrys w Iraku ma formę raczej *Tigris*)? Pary znaczeń (niezależnie od poprawności w pisowni) - Kija/Kia, żmija/żmia, rakija/rakia i Diwanija/Diwania mają jednakowe dopełniacze, celowniki i miejscowniki o zakończeniu *-ii* (nie *-iji*), nieprawdaż? Pozdrawiam ze stoczni!Mirnal 2005-06-29Bez względu na wymowę po samogłosce nie piszemy połączenia „ji”, lecz samo „i”. Pozdrawiam. Marian Bugajski

Szanowny Panie Profesorze! ARABJA i ARABJI – tak się ten wyraz wymawia. B’ (zmiękczone B) powinno być w polszczyźnie wymawiane synchronicznie, ale powszechna jest wymowa asynchroniczna To prawda, ale czy wobec tego nie ma żadnej różnicy między zarabia a Arabia (pomijając oczywiście z-)? Właśnie o to mi chodziło, że ja tę różnicę słyszę powszechnie... a w książkach nie spotkałem informacji, aby sylaba zapisywana -bia- w ustach tej samej osoby mogła być wymawiana rozmaicie, w ścisłej zależności od wyrazu. Tak samo on kopie, ale te kopie - moim zdaniem słychać tu różnicę. Czy się mylę?Grzegorz Jagodziński 2005-06-28Różnica może być (i być powinna), dobrze, że Pan ją słyszy. A cóż mogę powiedzieć o książkach, proszę się zwrócić do ich autorów. Pozdrawiam. Marian Bugajski

Panie Profesorze! Z zainteresowaniem nabyłem renomowany *Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych z almanachem* (Władysław Kopaliński, Świat Książki, Warszawa 2000). Niestety, mimo że jest to kolejne wydanie, znaczna liczba usterek (łagodnie rzecz ujmując) jest niepokojąca. Poniżej pozwalam sobie na podanie adresu listy błędów. Nie sądzę, aby miał Pan czas na dokładne prześledzenie wszystkich zarzutów, zwłaszcza że i bez tej listy ma Pan wiele spraw do rozstrzygnięcia, ale gdyby choć Pan znalazł kilka, które by Panem wstrząsnęły... http://www.mirnal.neostrada.pl/slwyrob1.html Z poważaniem Mirnal 2005-06-28Dziękuję. Marian Bugajski

Jak napisac sivi do pracy??Ania 2005-06-28Znaleźć formularz w internecie. Marian Bugajski

DZIEN DOBRY! panie profesorze, bardzo bycm chciała poznac pochodzenie i znaczenie nazwisk: Jarmuła i Świątek... bardzo dziekuję! Pozdrawiamnatasza 2005-06-27Jarmuła to najprawdopodobniej nazwisko związane etymologicznie z gwarowym wyrazem „jarmolić” – ‘hałasować’, a Świątek najwyraźniej z wyrazem „święty”. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

Dobry wieczór. Nazywam sie Schmalenberg Marta i zastanawiam się czy moje nazwisko (skoro jest pochodzenia niemieckiego) powinno się odmieniać, przykładowo Schmalenbergówna nie przszła. Z taką i innymi formami spotykam się bardzo często. Mam jeszcze takie pytanie, niezwiązane z nazwiskiem. Od

dłuższego czasu poszukuje znaczenia imienia Milan. Czy mógłby mnie przynajmniej profesor naprowadzić na kraj pochodzenia tego imienia? Z góry bardzo dziękuję i pozdrawiamMarta 2005-06-271. Tu nie chodzi o odmianę (fleksję), ale o tworzenie formy nazwiska córki (słowotwórstwo). Od nazwisk z tematem na –g takiej formy nie należy tworzyć. 2. Milan jest to imię słowiańskie utworzone od przymiotnika „miły”. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

dzien dobry ... mam maly problemik :) Jak brzmi mponiższe podziekowanie dla promotora? Może Pan zaproponuje coś innego, prosze :) Specjalne podziękowania dla Pani .... za cierpliwość i pomoc przy pisaniu niniejszej pracy .z problemikiem 2005-06-27Dobrze brzmi. Pozdrowienia. Marian Bugajski

W Zielonej Góze jest ulica Studzianki. Zastanawiam się co lub kto to jest lub była Studzianka. Wiem, że jest miejscowość o tej nazwie, ale gdyby nazwa ulicy pochodziła od osady brzmiała by inaczej, nie Studzianki, a Studziankowska. A może ta nazwa wzięła się po prostu od studni? Początkowo skojarzyło mi się to ze Świtezianką, więc może to jakaś nimfa, żyjąca w studni? Prosze o etymologię tej nazwy, dziękuję i pozdrawiam.Andrzej 2005-06-27To jest pytanie do twórcy nazwy, ale mnie się wydaje, że nazwa ulicy ma związek z nazwą miejscowości. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

Szanowny Panie Profesorze! Jestem ciekawa, czy istnieje filozofia, która zakłada, że szczęście można osiągnąć poprzez doświadczenia, błędy, cierpienia? Kto ją wymyślił? (nie licząc Jezusa Chrystusa) I jeszcze jedno pytanie - czy żyje jakikolwiek członek rodziny Edwarda Stachury? Może to pytanie nie jest zbyt precyzyjnie sformuowane, ale mam nadzieję, że domyśli się Pan, o co mi chodzi. Liczę na szybką odpowiedź. Pozdrawiam.Gimnazjalistka 2005-06-27To nie jest pytanie do językoznawcy. Pozdrawiam. Marian Bugajski

Szanowny Panie Profesorze! Jestem ciekawa, czy istnieje filozofia, która zakłada, że szczęście można osiągnąć poprzez doświadczenia, błędy, cierpienia? Kto ją wymyślił? (nie licząc Jezusa Chrystusa) I jeszcze jedno pytanie - czy żyje jakikolwiek członek rodziny Edwarda Stachury? Może to pytanie nie jest zbyt precyzyjnie sformuowane, ale mam nadzieję, że domyśli się Pan, o co mi chodzi. Liczę na szybką odpowiedź. Pozdrawiam.Gimnazjalistka 2005-06-27To nie są pytania do językoznawcy. Serdecznie pozdrawiam. Marian Bugajski

moje nazwisko to Bawoł i chcę wiedziec czy moze miec ono pochodzenie szlacheckie,bo przeczytałam ze Bawoł byl herbem szlacheckim.a jesli nie to co ono oznacza.z góry dziękujęmaja 2005-06-26Niestety na herbach się nie znam. Pozdrawiam. Marian Bugajski

WITAM! Prosze pomóc odczytać etymologię nazwiska Bawołmaja 2005-06-26Pewnie pochodzi od przezwiska i jest związane etymologicznie z wyrazem pospolitym . Pozdrawiam. Marian Bugajski

Oto deklinacja z http://portalwiedzy.onet.pl/polszczyzna.html - Polska Polski Polsce Polskę Polską Polsko POLSEK [moje powiększenie]Polskom Polskami Polskach. Oczywiście, rzadko mawiamy o Polskach, jednak *rzadko* nie oznacza *wcale*. Zatem pięć *Polsek* czy *Polsk*? *Stary wiarus przeżył kilka Pols(e)k - sanacyjną, okupowaną, ludową, transformacyjną i unijną.* Przy okazji - skoro cudzysłów (albo inny znak) ogranicza cytat (jak powyżej), to kropka należąca do cytatu powinna być przed drugim znakiem, wszak cytat można podać kursywą (albo wygrubieniem) i wówczas kropka jest również wykursywiona (wygrubiona), nieprawdaż? Jednak słowniki podają, że kropka powinna być za prawym znakiem cudzysłowu. Szereg telestacji pisuje na planszach (lub podekranowych paskach z wieściami) owe omawiane kropki zgodnie z podaną przeze mnie analogią do kursywy (pogrubienia), ale sprzecznie z wykładnią twórców słowników... Panie Profesorze! Co Pan sądzi o tych językowych drobiazgach? A może klawiszowi pisarze nie znają zasad i kierują się (zgubną?) logiką? Pozdrowiam znad morza! PS Przy okazji *Pols(e)k* - czy zauważył Pan, że większość rodaków ma kłopoty z dwojaką odmianą oficjalnej nazwy naszego państwa - *Rzecz(y)pospolitej [Polskiej]* (itd.), choć nazwa gazety występuje tylko jako *Rzeczpospolitej*?Mirnal 2005-06-261.Jeśli koniecznie musi być liczba mnoga, to POLSK. 2.Kropka powinna być po cudzysłowie. 3.Rzeczpospolita – Rzeczypospolitej albo Rzeczpospolitej. Pozdrawiam. Marian Bugajski

Witam.Mam pytanie bardzo podobne do pytania które zadała moja koleżanka z roku,mianowicie chciałabym uzyskać odpowiedz na temat pochodzenia mojego nazwiska Wasiel 2005-06-24

Jednoznacznie nie można określić pochodzenia tego nazwiska, ale niewątpliwie zostało ono utworzone od jakiegoś imienia na WA- (Wasyl, Wawrzyniec). Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

Panie profesorze chiałabym poznać pochodzenie i znaczenie mojego nazwiska. nazywam się Kargulania 2005-06-23Nazwisko ma w sobie rdzeń cząstkę karg-. KARGOL - to pokręcony pień, przenośnie także człowiek. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

Mój narzeczony jest Białorusinem ma na nazwisko Krugły. Jak będzie brzmiało moje nazwisko po ślubie?Joanna 2005-06-22Pani Krugły, chyba że zechce Pani przyjąć formę żeńską - Krugła. Pozdrawiam. Marian Bugajski

Co Pan, Panie Profesorze, sądzi o polskim wyrazie *dizel* (zamiast *diesel*) wobec poniższej argumentacji oraz w aspekcie nowszych słów *design=dizajn*? ******************************* Popularne silniki, zwłaszcza samochodowe, zasilane olejem napędowym, o zapłonie samoczynnym, nazywane są - na cześć niemieckiego wynalazcy - silnikami Diesla. W języku potocznym istnieje podział silników samochodowych na benzyniaki iropniaki, ale oczywiście obu tych form nie można zaakceptować w oficjalnym technicznym języku. W układzie SI (lub w innych układach) - na cześć wielkich wynalazców i naukowców - natężenie, napięcie, opór, ładunek, pojemność, przewodność elektryczną mierzymy (kolejno) w amperach (nie Ampere'ach), w woltach (nie Voltach), w omach (nie Ohmach), kulombach (nie Coulombach), faradach (nie Faradayach), simensach (nie Siemensach); siłę określamy w niutonach (nie Newtonach), ciśnienie w paskalach (nie Pascalach), energię, ciepło i pracę w dżulach (nie Joule'ach), moc w watach (nie Wattach), temperaturę w kelwinach (nie Kelvinach), częstotliwość w hercach (nie Hertzach), strumień magnetyczny w weberach i makswelach (nie Weberach ani Maxwellach), indukcję magnetyczną w teslach lub gausach (nie Teslach ani Gaussach), natężenie pola magnetycznego w erstedach (nie Oerstedach), indukcyjność w henrach (nie Henry'ach), zaś w dziedzinie promieniotwórczości stosujemy bekerele (nie Becquerele). Przyrząd Guillotina to po prostu gilotyna, promienie Röntgena to promienie rentgenowskie, przegub Cardana to kardan. Odkrycia Marii Skłodowskiej-Curie i Piotra Curie, ale pierwiastek kiur. Podobnie mendelew (nie Mendelejew), lorens (nie Lawrence), ferm (nie Fermi). Na cześć Pasteura nie określamy pasteryzację pasteuryzacją, zaś na cześć Balzaca mówimy o wieku balzakowskim, a nie balzacowskim. Matematycy mówią o kartezjańskim układzie współrzędnych, a nie o układzie Descartesa. Rozumując w powyższy sposób - jeśli ludzkość chciałaby uhonorować pana Rudolfa Diesla określając jego nazwiskiem pewną jednostkę fizyczną lub pierwiastek, to w języku polskim byłby to zapewne dizel, a nie diesel ani Diesel. Wprawdzie di nie jest naturalną sylabą w naszym języku, ale funkcjonują już - diler, dinar, dingo, dinozaur, Malediwy. Być może poprawniej byłoby zamienić w owych słowach di na dy, ale któż podejmie się tego zadania?... Wobec powyższego proponuję uznać określenie dizel za właściwą nazwę dla rodziny silników wynalezionych przez Rudolfa Diesla. Oznaczałoby to zatem, że silnik Diesla = dizel = diesel, jak również, że dizelizacja = dieselizacja , dizlowski = dieslowski , dizlowy = dieslowy ... Sterowce - na cześć także niemieckiego wynalazcy Ferdynanda Zeppelina - powinny być nazywane (w analogiczny sposób) cepelinami, a nie zeppelinami. Zatem sterowiec Zeppelina = cepelin = zeppelin. Pozdrowienia z niemal upalnej Gdyni! Mirnal 2005-06-22Czasami logiczne wywody w odniesieniu do języka nie mają uzasadnienia. Dotyczy to zwłaszcza reguł konwencjonalnych. Przyjęliśmy pisownię DIESEL i wymowę DIZEL i nie ma potrzeby jej „ulogiczniać”. Pozdrawiam z upalnej Zielonej Góry. Marian Bugajski

Jak piszemy skróty tytułów naukowych np profesor nadzwyczajny?montana 2005-06-22Na przykład tak: prof. zw. dr hab. Jan Kowalski; prof. dr hab. Marian Bugajski. Nie używa się raczej w tytułach określenie profesor nadzwyczajny.

Panie Profesorze, wypisuje dyplomy i dziewczyna nazywa się Anna Klaryska. Nagroda będzie więc dla Anny Klaryski czy dla Anny Klaryskiej? Pozdrawiamjoasia 2005-06-22Nie wiem, jaka jest forma nazwiska ojca. Marian Bugajski

Drogi Panie Profesorze! W słownikach poprawnościowych podają, że wyraz Arabia należy czytać [arabja]. W wielu innych wyrazach (choćby zarabia) podaje się wymowę [bia]. Czy to oznacza, że w polskim istnieją dwa sposoby wymowy -bia-, zależnie od wyrazu? Ja tak właśnie zawsze myślałem, ale dowiedziałem się ze zdumieniem, że w podręcznikach fonetyki piszą inaczej i zarabia transkrybują [zarabja], i tak samo Arabia [arabja]. Ja słyszę tu różnice, fonetycy nie. Kto ma więc rację: fonetycy czy mój słuch? A może ja mówię błędnie? Wydaje mi się, że w wymowie telewizyjnych spikerów zarabia i Arabia też nie tworzą dokładnego rymu.Grzegorz Jagodziński 2005-06-22

ARABJA i ARABJI – tak się ten wyraz wymawia. B’ (zmiękczone B) powinno być w polszczyźnie wymawiane synchronicznie, ale powszechna jest wymowa asynchroniczna, stąd artykulacja typu bi a ły lub b j ały. Jest to też problem w opisie fonologicznym języka polskiego (twardy i miękki fonem B, oddzielne fonemy I oraz J). Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

Sz. P. Profesorze, Niedawno skończyłem 18 lat. W dniu moich urodzin wszyscy twierdzili, że nie jestem solenizantem (jak sam siebie określałem), tylko jubilatem (bo rzekomo solenizant to człowiek obchodzący imieniny, a jubilat urodziny). Moim zdaniem jest to kompletna bzdura, zwłaszcza że Słownik Języka Polskiego PWN podaje: <>. Skąd więc u ludzi to błedne przekonanie (wielu mnie strofowało za bycie 'solenizantem')? A może mają rację? PozdrowieniaTheSamurai2005-06-21Solenizant to osoba obchodząca imieniny lub urodziny; jubilat – osoba obchodząca jubileusz. A więc ma Pan rację. Skąd błędne przekonanie? Może stąd, że 18 – lecie to swoisty jubileusz? Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

Szanowny Panie Profesorze, debatujemy z koleżanką, jak poprawnie powinna brzmieć forma wołacza od Jej imienia: Mariola. Droga Pani Mariolu wydaje mi się zręczniejszą formą od Droga Pani Mariolo. Będę wdzięczna za odpowiedźMargola 2005-06-21Pani Mariolu. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

Dzień dobry Panie profesorze! wypisuje dyplomy i mam problem z odmianą nazwiska: Mateusz Boda.czy mam odmienic i napisać dyplom dla Mateusza Body, czy zostawić taka forme i nie odmieniać-Boda..??uprzejmie prosze o pomoc i jesli to mozliwe prosze o podanie jakies ciekawej książki o odmianie nazwisk...:) dziękuje bardzo! Pozdrawiamnatasza 2005-06-21Dla Mateusza Body. Informacje o odmianie nazwisk można znaleźć w „Nowym słowniku poprawnej polszczyzny” albo w „Wielkim słowniku poprawnej polszczyzny” -oba pod red. A.Markowskiego. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

hmm...Zawsze zastanawialem sie nad znaczeniem Nazwisk. Gdzie moge znaleść informacje na ten temat? Black Fox 2005-06-20Informacje na temat nazwisk można znaleźć w pracy K.Rymuta NAZWISKA POLAKÓW, Wrocław....1991. Pozdrawiam. Marian Bugajski

Panie Profesorze - przeczytałem właśnie Pańską odpowiedź (2003-02-27) *Witam Panie Profesorze. Proszę o odpowiedź na nurtujące mnie pytanie: jak poprawnie powinno być napisane - ocet 25,5 % ? Marek Oj!!!To jest złośliwe pytanie, ale nasza ortografia też jest czasami złośliwa dwudziestopięcioipółprocentowy - tak to trzeba napisać. Serdecznie pozdrawiam. Marian Bugajski* i mam pytania - a) a jeśli będzie 25,75% to *-cioitrzyczwatoprocentowy*? b) pomiędzy liczbą a *%* powinna być spacja? c) przy okazji - pomiędzy znakiem *paragraf* a liczbą powinna być spacja?mirnal 2005-06-20To będzie ocet, który ma dwadzieścia pięć i trzy czwarte procenta. Marian Bugajski

*Proszę sobie wyobrazic taki tekst: kupiłem sobie telefona, wysłałem smsa i dostałem za niego rachunka. Pozdrowienia. Marian Bugajski* - to Pańska odpowiedź (9 czerwca 2005). Podobnie *wysłałem list i post* (elektroniczny list), ale co ze srebrzystym elektronicznym pilotem? *Kupiłem srebrzysty elektroniczny pilot*? Podobnie - *widziałem kulinarny robot, kawowy ekspres i elektryczny mikser*?mirnal 2005-06-20Kupiłem: pilot albo pilota; robot albo robota; ekspres i mikser. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

Panie profesorze chciałabym uzyskac odpowiedz na nastepujące pytanie. Chciałabym poznac znaczenie i pochodzenie mojego nazwiska i imienia. Nazywam sie Dominika Łopuch. Za odpowiedz z góry dziekuje! Pozdrawiam!Dominika/ mikunia 2005-06-20DOMINIKUS z łaciny – ‘pański’. Łopuch – nazwisko od wyrazu pospolitego „łopuch” (łopian). Pozdrawiam. Marian Bugajski

Co Pan sądzi o poniższym (moim) tekście - *Co z Brakiem, mężem Picassa?* - na podstawie 'The Guardian'/Forum Onet (13 czerwca 2005) Pod tytułem Mąż Picassa ukazał się obszerny artykuł na portalu Onet. Tytuł tyle skandalizujący co w modnym ostatnio stylu, zwłaszcza w aspekcie parad maści wszelakiej. Treść również wskazująca (może tutaj akurat niesłusznie), że artyści mają szczególny dar kierowania uczuć w niewłaściwą stronę (obecnie należy starannie dobierać słownictwo - ani słowa o zboczeniach! to nie jest prawomyślne - można pomyśleć, ale nie pisać!). Oto fragmenty obfitujące w odmianę interesującego nazwiska. ***Był pierwszym kubistą - Picasso zabiegał o jego względy, jak o względy kochanki.Co takiego miał w sobie Georges Braque, który uchodzi za jednego z trzech najważniejszych twórców modernizmu, lecz to Matisse i

Picasso dzierżą prym. Braque pozostaje w cieniu... Podobnie było z Brakiem, którego nie interesowały niekończące się rozmyślania nad interpretacją treści obrazu... Tak czy inaczej, znane słowa Picassa, który mówił o Braque'u jako o swojej żonie lub eksżonie (to kobieta, która kochała mnie najbardziej), stały się pożywką dla późniejszych komentarzy... Znajomość z Braque'em była do pewnego stopnia najbardziej satysfakcjonującym związkiem w jego życiu...Picasso nie byłby Picassem bez Georges'a Braque'a...*** Weźmy takie nazwisko (również firma, marka samochodów) Peugeot - tego Peugeota, o tym Peugeocie. Owszem, t przechodzi w c, co jest w naszym języku powszechne (kot/kocie) i taką deklinację dla obcych nazw przeciętny Polak znosi dość dzielnie, ale z owym malarzem Brakiem (czyli o nazwisku Braque) to już jednak przesada. Tego nie wymyślił lud pracujący miast i wsi (RJP oraz twórcy słowników powołują się na zwyczaje panujące pośród wspomnianego ludu), to musiał wymyślić finezyjny polonista (oczywiście, nie musiał - miał kaprys)... Braque to po polsku rasa psa, a dokładniej - wyżeł (w kabaretowych kręgach określany jako łyżew). Gdybyśmy na wyżła mawiali z francuska, czyli brak, to pewnie większość Polaków, zwłaszcza psich miłośników , nie miałaby kłopotów z dziwną odmianą nazwiska (dziwnego?) twórcy. Można nadmienić, że polski brak (manko) to francuskie manque a. manquant.Natomiast nasz barak to ichni baraque. Podobnie - bank/banque, barok/baroque, Bask/Basque. Aby wiedzieć, że deklinujemy - Georges'a Braque'a, Georges'owi Braque'owi,Georges'em Brakiem, o Georges'u Braque'u to należy wiedzieć jak piszemy imię oraz jak odmieniamy imię. Powiedzmy, że większość Polaków przebrnie przez te wstępne problemy, ale z nazwiskiem - zwłaszcza w aspekcie Braka (Braque'a) - to już niewielu rodaków sobie poradzi. Abyśmy nie mieli zbyt wielu braków w wykształceniu (i kompleksów), należałoby dopuścić formę z Braquem albo z Braque'em (taką też formę zastosował tłumacz w przedostatnim cytowanym zdaniu), skoro podobnie zakończone nazwisko Paul Cézanne odmieniamy - Paula Cézanne'a, Paulowi Cézanne'owi, Paulem Cézanne'em, o Paulu Cézannie. Najwięcej problemów mamy bodaj z francuskimi nazwami, przy czym układacze dyktand mają szczególne zamiłowanie do ich zamieszczania w swych tekstowych pułapkach. Może spolszczyć owego Braque'a na Braka? Jak wielu innych, choćby - Descartes/Kartezjusz, Montesquieu/Monteskiusz, Chopin/Szopen. Mielibyśmy - Brak, Braka, Brakowi, Brakiem, Braku, państwo Brakowie. Ten dość sławny facet całemu światu namieszał (farbami) w kubizmie (cubique - sześcienny); więcej - on go stworzył! Można by go żartobliwie określić jako pan Kubik i odmieniać - Kubika, Kubikowi, Kubikiem, Kubiku albo (dla ambitniejszych tudzież frankofilów) - Cubique, Cubique'a, Cubique'owi, Cubikiem a. Cubiquem a. Cubique'em, Cubique'u. Gdyby Polacy mieszkający we Francji chcieli zmienić swe nazwiska Kubrak albo Żebrak na Cubraque oraz Zebraque...to podczas wizyty w starej ojczyźnie spotkania odbywałyby się z Cubrakiem i Zebrakiem. Tak czy owak - na każdym kroku (również w języku polskim, choć nazwiska zupełnie niepolskie) mamy poważne braki... Jeśli prace Tycjana i Picassa można określić jako tycjany i pikasy, to dzieła Braque'a jako... braki. Australijska piosenkarka Kylie Minogue nie musi obawiać się dziwnej (ale poprawnej!) deklinacji, ponieważ ma przywilej (zgodnie z zasadami) nieodmieniania swego nazwiska w naszym języku. Jednak już jej męscy koliganci zostaliby dość dowcipnie potraktowani - Peter Minogue, z Peterem Minogiem... Przy powrotnym tłumaczeniu ktoś mógłby zauważyć niezaprzeczalny związek z ichtiologią, zatem Peter mógłby komercyjnie to wykorzystać na (swych) antypodach i prowadzić knajpę Pod Minogiem serwującą i wiadomą muzykę, i oczywistą potrawę.Ciekawe, czy twórca kubizmu zdawał sobie sprawę, że w Polsce jego nazwisko nie kojarzy się z rasą psa, ale z błędami podczas produkcji lub sklepowymi kłopotami w zaopatrzeniu... Jeśli odróżniamy język potoczny od wykwintnego, to może jednak opracować prostszą deklinację trudnych obcych nazw (dopuszczalną także na dyktandach)? A przy okazji - na dyktandach z języka polskiego nie powinniśmy popisywać się znajomością niepolskich wyrazów (niespolszczone nazwy geograficzne, marki, nazwiska), wszak cudzoziemcy na swoich podobnych egzaminach nie żonglują czysto polskimi hasłami. Tacy zachodni Europi* sobie napiszą tylko Braque i na tym kończą się ich umiejętności oraz wymagania wobec nich stawiane - nie obchodzi ich niemal żadna odmiana, a dla nas (także biednego tłumacza) to dopiero początek męki przeszukiwania szarokomórkowych zasobów i ułatwiających katorgę słowników... Nie dość, że bogatsi, to jeszcze na dyktandach nie zawracają im głowy polskimi wyrazami typu - Wałęsa, Łódź czy Śląsk (pewnie pomijają polskie ogonki, zaś przy geograficznych nazwach nawiązują do łacińskich źródeł). I jak tu nie zazdrościć? Słowianom w każdej dziedzinie wiatr w oczy - a to wojny, a to rewolucje, a to transformacje, jednak to wszystko w ramach wspólnego mianownika - w atmosferze językowych skomplikowanych zasad... * - Europejczycy (krócej)Mirnal 2005-06-19Sądzę źle, bo już na początku jest bardzo pretensjonalna „maść wszelaka” i nie za bardzo wiem, co to takiego. Marian Bugajski

Witam! Co właściwie oznacza termin : KonstantynopolitańczykównaDoris 2005-06-19Nie odpowiadam na takie pytania! Marian Bugajski

dzien dobry ja bym chciała się dowiedzieć czym różni sie temat wyrazu od rdzenia (czyli morfemu głównego) i czy mógłby poprzeć to pan jakimś dobrze odzwierciedlającym ró znicę przykładem? z gory dziękujęagata2005-06-18

Temat (słowotwórczy) wyrazu, to jest ta jego część, która zostaje po odcięciu formantu. Np.: PO-PRACOWAĆ (formant PO, temat PRACOWAĆ). Rdzeniem w tym wyrazie jest PRAC (por.: praca). Czasami może być tak, że te dwa elementy są reprezentowane przez jedną cząstkę (pokrywają się) np. w wyrazie DOM-EK i temat, i rdzeń jest reprezentowany przez morfem DOM. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

Proszę o wyjaśnienie etymologii nazwiska Pytlik.Oskar 2005-06-18Jest to nazwisko etymologicznie związane z wyrazem pospolitym pytel, co znaczy ‘worek, mieszek’. Pozdrawiam. Marian Bugajski

Wiatm!!! Czy pseudoetymologia i bajeczka etymologiczna to to samo??? Mam też problem z wyjaśnieniem terminu metafrazem... Z góry dziękuję za pomoc i Serdecznie pozrdawiam!! Dorota 2005-06-18NIE WIEM. Znam niewiele bajeczek. Mam nadzieję, że to nie jest największy z problemów. Marian Bugajski

Jaka jest poprawna forma: otworzylem, czy otwarlem?Alicia 2005-06-17Obie. Marian Bugajski

Jaką formę użyć dla liczby mnogiej: Mikołajczycy czy też Mikołajczykowie? miki 2005-06-17MIKOŁAJCZYKOWIE. Marian Bugajski

chcialabym się dowiedzieć na czym polega performatywność wypowiedzi i swoistość wypowiedzi indywidualnej(idiolekt) oraz co to są kontakty międzyjezykowe pilnie potrzebuję to na egzamin wstępny na studia lub jak by pani mogła napisąc autora i tytuł książkiw której mogłabym to poszukać bardzo prosilabym na odpowiedz na e-maila bede bardzo wdzieczna z gory bardzo dziekuje olimpia19@buziaczek.plmadzia 2005-06-17Nie jestem panią. I (przepraszam bardzo) nie mogę w krótkich odpowiedziach udzielać porad tego typu. Życzę sukcesów na egzaminie. Marian Bugajski

najdłuższe słowo w języku niemieckim monka 2005-06-16NIE WIEM. I nie odpowiadam na pytania tego typu!!!. Marian Bugajski

Panie Profesorze, jak mówi się poprawnie: protokołowała czy protokółowała? Dlaczego niekiedy niepromowany napisane jest razem, a czasem osobno?bawama 2005-06-161. Obie formy są poprawne. 2. Nie wiem dlaczego. Należy pisać łącznie. Pozdrowienia. Marian Bugajski

podziekowanie dla promotora 2005-06-16????????????????

Panie Profesorze Mam pytanie odnośnie etymologii nazwiska KAROLCZYK. Interesuje mnie szczególnie w jakich rejonach Polski tworząc to nazwisko patronimiczne dodawano końcówkę -czyk ? Może mógłby Pan spróbować odpowiedzieć jakie grupy ludności mogły w ten sposób tworzyć to nazwisko ? Serdecznie Pozdrawiam Jurek 2005-06-16Czyk” to nie jest końcówka. Nazwisko ma strukturę KAROL-CZ+YK, inaczej mówiąc KAROLEK + YK . W polskim języku zachodzą tu dwie oboczności e:0 (tzw. e ruchome) i k:cz. Pytanie o grupy ludności jest źle postawione. Pozdrawiam. Marian Bugajski

Panie Profesorze! Czy nazwa miasta Berlin moze byc pochodzenia slowianskiego???ula 2005-06-16Berlin, Bralin to forma dzierżawcza (własność Brala - Bratosława) i jest to nazwa słowiańska. Pozdrawiam. Marian Bugajski

Proszę o etymologie nazwiska Potaszyński. Z góry dziekuję:)Madzia 2005-06-16Może to być po prostu zniekształcone PTASZYŃSKI. Pozdrawiam. Marian Bugajski

Jaki jest najdłuższy wyraz w języku polskim? Znam wyraz Konstantynopolitańczykówna, ale chodzi mi o kilka innych wyrazów. Bardzo proszę o odpowiedź. Sprawa pilna!Maryla 2005-06-15Nie wiem. Proszę może poszukać w słownikach. Pozdrowienia. Marian Bugajski.

Jak odmienia się nazwisko Maleńki? pani Maleńka? Panśtwo Maleńcy? Dziękuję i pozdrawiam.Igor 2005-06-14Właśnie tak, ale nazwisko żeńskie w tym wypadku może pozostawać w postaci męskiej: Janina Maleńki Marian Bugajski

Prawdopodobnie trudne pytanie ... bo tego nazwiska nie widać np. w słowniku Kazimierza Rymuta. Jednak jaka byłaby etymologia nazwiska RACHMAJDA ? Rodzina Rachmajda pochodzi z okolic Sremu, w Wielkopolsce (dokładnie Bodzyniewo , parafia Mórka) , pierwszy raz (o ile wiem ...) nazwisko występuje w drugiej połowie XVIII tego wieku pod bardzo wyrazną formą Rachmajda ; pózniej jednaj widać formy Rechmejda , a nawet , tylko raz, Rochmajden . Serdecznie dziękuję Panu Profesorowi za odpis i pozdrawiam. Chrystian Orpel Christian Orpel 2005-06-14Nie jestem pewien, ale może to być przezwisko pochodzące od wyrazu rachować. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

1. Czy nazwisko Szmbelan powinno brzmieć w liczbie mnogiej Szambelanowie, czy wystarczy pańtwo Szambelan? Czy jest to dowolne, czy należy stosować zasadę, że jaśli nazwisko się da odmienić, to należy je odmienić. W liczbie pojedynczej jest pan Szambelan i pani Szambelan, więc może powinno być państwo Szambelan? 2. Kiedy można odstapić od odmiany nazwisk. Spotkałem się z takim przypadkiem w różnych dokumentach urzędowych, np. w aktach notarialnych. Czy jest na to jakiś przepis lub zasada, mówiąca kiedy można nie odmieniać? Nieodmienianie nazwiska pozwala czasem uniknąć nieporozumienia, wynikającego z tego, że dwa różne nazwisko mogą w odmianie wygladać tak samo. Z góry dziękuję za odpowiedź.Przemek

2005-06-13SZAMBELANOWIE. Już kilka razy pisałem, że nazwiska należy odmieniać (dotyczy to także dokumentów urzędowych), bo język polski ma fleksję. Niestety szerzy się zwyczaj nieodmienności. Mianownikowa postać nazwiska rzeczywiście czasami pomaga uniknąć nieporozumień i wtedy można tę formę zastosować. Polecam swoją książkę „Pół wieku kultury języka w Polsce”, proszę też zajrzeć do „Wielkiego słownika poprawnej polszczyzny”. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

Dziękuję serdecznie za pomoc w rozwiązaniu mojego prolemu związanego z odmianą nazwisk.Gratuluję anielskiej cierpliwości w odpowiadaniu różnym niemotom. Pozdrawiam serdecznie Kika. 2005-06-13Staram się odpowiadać na wszystkie pytania. Uważam, że jeśli ktoś pisze, to należy mu poświęcić trochę uwagi. Niestety tych pytań jest coraz więcej i już nie zawsze nadążam. Niektórzy respondenci zresztą mogliby czasem zajrzeć do słownika. Pozdrowienia. Marian Bugajski

Jezeli zajelismy pierwsze miejsce to jestesmy pierwsi a jezeli zajelismy ósme miejsce to ktorzy jestesmy ?michaleck 2005-06-13Takiej formty w języku polskim nie tworzymy. Pozdrowienia. Marian Bugajski

Panie Profesorze, czym jest frazematyka?basia 2005-06-12Proszę zajrzeć na stronę: http://frazeologia.pl/frazeologia/forum/read.php?f=1&i=76&t=75

Szanowny Panie Profesorze, proszę pomóc mi poznać etymologię dwu nazwisk - Cynacewicz i Mroczek. Bardzo serdecznie dziękuję za pomoc.Ernestyna 2005-06-12Etymologia pierwszego z tych nazwisk jest dla mnie niejasna. Może mieć ono związek z wyrazem „cynek”, co znaczyło ‘cętka’ , formant –ewicz, świadczy o tym, że jest to nazwisko odojcowskie. „Mroczek” natomiast to nazwisko pochodzące od wyrazu pospolitego „mrok”, ewentualnie od przezwiska „mroczek” ‘ktoś chorobliwie mrużący oczy’. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski.

Witam serdecznie, Mój syn miał za zadanie wypisać wyrazy dwunastosylabowe. Udało mi się wymyślić tylko Konstantynopolitańczykowianeczka, czy istnieją jeszcze inne wyrazy w języku polskim?Monika 2005-06-12Nie wiem. Proszę sobie zadać trochę trudu i poszukać w słownikach. Marian Bugajski

Po chwilowej dyskusji nieco zwatpilam czy poprawne jest potrzebujesz samochód czy raczej potrzebujesz samochoduzdezorientowana 2005-06-10Potrzebować czegoś, a więc „potrzebuję samochodu”. Pozdrowienia. Marian Bugajski

Panie Profesorze! Mam ułożyć i napisać właściwe zdania zgodnie z poleceniami i określić jakie to zdania. 1. Poinformuj mamę o wyjeździe na wycieczkę. 2. Poproś brata, aby pożyczył ci plecak. Napisałam : 1. Mamo jadę na wycieczkę. Zdanie oznajmujące. 2. Proszę, pożycz mi plecak. Zdanie oznajmujące. Czy dobrze? DZIĘKUJĘ Iwona 2005-06-10Dobrze, ale po wyrazie „mamo” powinien być przecinek. Marian Bugajski

Chciałabym poznać pochodzenie mojego imienia (a jest to imię Jaśmina). Prosze, pomóżcie mi!! Nasza nauczycielka zadała nam taką pracę domową. Jeśli możecie to odpiszcie na mój e-mail jeszcze dzisiaj do godz.20.00, BŁAGAM!!jasmina9191 2005-06-09Jest to imię znane także w innych językach (angielski, niemiecki, francuski). Kojarzy się oczywiście z nazwą kwiatu, bo z pochodzenia jest zapożyczeniem perskim: jasämin ‘jaśmin’. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

dzien dobry Panie Profesorze! mam taka prosbę..czy moglby pan mi napsiać, jak prawdiłowo powinna wygladac strona tytułowa pracy mgr?chodzi mi dokladnie o taki zapis:Praca magisterska napisana pod kierunkiem prof. dra hab. Edwarda X...czy to jest poprawny zapis? i druga formułka:Panu prof. drowi hab. Władysławowi X. za cenne rady i wskazówki ... czy formy drowi i dra są poprawne? dziekuje uprzejmie! pozdrawiam natasza 2005-06-09To są poprawne formy. Pozdrawiam. Marian Bugajski

Wielka prosba do pana profesora!!!! Jest mi to bardzo potrzebne na j.polski! Potrzebuje słów bliskoznacznych do wyrazów: -ma -stoi -jestBarbasia 2005-06-09Proszę zajrzeć do jakiegokolwiek słownika. Marian Bugajski

Witam Panie Profesorze! Mam pytanie dotyczące odmiany słowa, a raczej skrótowca sms. Codziennie spotykam się ze stwierdzeniem wyśle ci sms-a 1 grosz za sms'a, moim zdaniem powinno być wyśle ci sms podobnie jak wyśle ci list, a nie lista. Jak powinno się to odmieniać i stosować? dopełniacz - sms - a/u?, biernik - sms z zerową końcówką? Pozdrawiam mama 2005-06-09Proszę sobie wyobrazic taki tekst: kupiłem sobie telefona, wysłałem smsa i dostałem za niego rachunka. Pozdrowienia. Marian Bugajski

panie profesorze, w szkole na ławkach widze często wulgaryzm huj, lecz raz jest napisane przez ch a raz przez h. Jaka jest poprawna forma?Piotrasss 2005-06-09Nie wiem, czy ortografia w tym wypadku jest ważna, ale nalezałoby to pisać przez ch. Marian Bugajski

Jak odmienia się nazwisko Piątkiewicz? Piątkiewiczowie czy Piątkiewicze ? Dziękuję.Iwona 2005-06-08PIĄTKIEWICZOWIE. PIĄTKIEWICZE też się w nieoficjalnej polszczyźnie zdarza,ale tej formy nie polecam. Pozdrowienia. Marian Bugajski

Proszę o wyjaśnienie etymologii nazwiska WójtowiczJW 2005-06-08Wójtowicz to syn wójta. Ale to nazwisko może też mieć związek z imieniem Wojt - Wojciech. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

czy mówisz po francusku?jaś 2005-06-08Nie.

Witam, Mam na nazwisko Rozmysłowiczi bardzo bym chciał poznać etymologię tego słowa... dziękuję za pomoc!Er 2005-06-07Rozmysłowicz to syn Rozmysła, a to z kolei jest nazwisko pochodzące od pospolitego wyrazu „rozmysł”, co znaczy ‘rozwaga’, ‘mądra’ rada.. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski.

Panie Profesorze! Mam kłopot z napisaniem kropki w tytule pracy licencjackiej. Tytuł jest dwuczłonowy i nie wiem czy kropki należy wstawić w obydwu miejscach (tj.po pierwszym członie i na końcu tytułu). Tytuł brzmi: Przestępczosć w szczecinie. Uwarunkowania i profilaktyka negatywnych zachowań. Z góry dziękuję za odpowiedz 2005-06-07Na kartach tytułowych nie należy stawiać kropek, ale „Nowy słownik ortograficzny PWN” nie podaje przykładów tytułów dwuczłonowych. Ja uważam, że w tego typu tytułach należy postawić dwie kropki, jeśli je będziemy pisać jednym ciągiem, jeśli natomiast rozplanujemy stronę tak, żeby każde zdanie znalazło się w oddzielnej linii, wtedy kropki są zbędne. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski.

Mam problem,bo nie umiem podstawy słowotwórczej.Nie wiem także o co chodzi z formantem i wyrazem pochodnym.Bardzo prosze aby Profesor mi to wytłumaczy, bo jutro(08.06.05)mam z tego sprawdzian a żadna książka mi tego nie wytłumaczyła. Pozdrawiam Patrycja.A kl.6 patrycja 2005-06-07Obawiam się, że już jest za późno, ale nie zawsze mam czas, żeby odpowiadać na bieżąco. Może taki przykład pomoże Ci to zrozumieć. Załóżmy, że wyraz „domek” jest wyrazem pochodnym. Pochodzi on oczywiście od rzeczownika „dom”, który wobec tego stanowi dla niego podstawę słowotwórczą. W wyrazie „domek”

wyróżnimy temat słowotwórczy i formant, a więc: dom+ek. Myślę, że dokładniej i z większą liczbą przykładów wyjaśni to nauczycielka. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski.

Witam serdecznie Pana Profesora. W języku polskim litery alfabetu są wymawiane: C [ce], B [be] itd. A jednak mówi (słyszy) się sidi (CD), bipi (BP). Takie jest ich brzmienie angielskie- to wiem, ale np. w Niemczech wymawia się je normalnie: BePe, CeDeROM. Czy to nie jest taka mała przesada w dążeniu do globalizacji? Proszę kazać napisać np. emerytowi z jakiejś prowincji SiDi. Jak Pan myśli, Panie Profesorze, czy użyje on w tym celu tylko dwóch liter CD, czy też napisze to, co usłyszał? Pozdrawiam serdecznie.bogdan 2005-06-06Ma Pan rację, ale nikt nam nie każe tak literować skrótów, chociaż taki zwyczaj się szerzy. I obawiam się, że jest on nie do powstrzymania. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski.

Panie Profesorze, Protokoł czy protokół? Która wersja jest poprawna?Wacław 2005-06-06PROTOKÓŁ. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

Jakie jest najdłuższe nazwisko na świecie?Lola 2005-06-06Nie wiem.

Interesuje mnie pochodzenie nazwiska DrabowiczWioletta 2005-06-06Jest to nazwisko etymologicznie związane z wyrazem „drab”, który kiedyś znaczył ‘żołnierz najemny’. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski.

Jaka jest etymologia słowa zajebiście!! prędko bo musze znac to do jutra.... Najlepiej prosił bym o odpowiedz na meila oto on paatryk123@o2.plBalcer 2005-06-06Chyba zbyt obcesowo jest to pytanie sformułowane. Jest to przysłówek odprzymiotnikowy o strukturze za+jeb+iść(e). A na maile nie odpowiadam. Pozdrowienia. Marian Bugajski.

najdłuższy wyraz w języku niemieckim??Ryba 2005-06-06Nie wiem.

Interesuje mnie pochodzenie nazwiska Rybaczek i KobrzynskaRyba 2005-06-06Nazwisko „Rybaczek” jest zdrobnieniem od rzeczownika „rybak” i oczywiście ma związek z wyrazem pospolitym, który prawdopodobnie stał się przezwiskiem. Pochodzenie nazwiska „Kobrzyńska” nie jest całkiem jasne. Być może jest to „kobierz-yń-ska” i wtedy miałoby związek z nazwą miejscową „Kobierzyce”, która z kolei pochodzi od nazwiska „Kobier” („Kobierz”), a to ma etymologiczny związek z wyrazem pospolitym „kob”, co kiedyś znaczyło ‘chlew’. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski.

Interesuje mnie pochodzenie nazwiska DublasiewiczAle Xandra 2005-06-05Jest to nazwisko pochodzące od pospolitego wyrazu „dubiel” – ‘głupiec’. Dublasiewicz to syn Dublasa. Dubl+asi+ewicz. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski.

Chciałam prosić jeszcze o etymologię nazwiska PLUTA, za etymologię nazwiska KACA ślicznie dziękuję. Uśmiałam się, bo wszyscy kojarzą je z jednym:). Pozdrawiam. Joanna 2005-06-05To nazwisko może pochodzić albo od pospolitego wyrazu „pluć” (w więc ‘ten, co pluje’), albo też może mieć związek z „pluta” – ‘niepogoda’. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski.

Mam taki oto problem: Wypisuje zaproszenia ślubne i do końca nie wiem jak prawidłowo powinny być napisane imiona i nazwiska, np. Jan Kowalski i Barbara Nowak serdecznie zapraszają i teraz jak podaję czyjeś dane to czy się odmienia czy nie? ( imię chyba tak, a nazwisko?)i czy inaczej jest jak zapraszam jedną osobęnp. serdecznie zapraszają Tomasza Kasiak, czy Tomasza Kasiaka, a inaczej małżeństwo: serdecznie zapraszają Jan i Maria Kasiak, czy może Jana i Marię Kasiaków? I jeszcze jedno pytanie, czy na kopercie tez sie odmienia? Prosze o szybką odpowiedź- dziekuję bardzo- dowidzenia.Wojtek 2005-06-04Nie wiem, czy dostatecznie szybko odpowiadam, ale się staram. Nazwiska należy odmieniać, jeśli tylko to jest możliwe, dotyczy to zarówno liczby pojedynczej, jak i mnogiej. A więc zapraszamy Jana i Józefę Kowalskich, Tomasza Kasiaka oraz państwa Nowaków i Matysiaków. Serdecznie pozdrawiam. Marian Bugajski.

Witam, chciałabym prosić o wyjaśnienie etymologii nazwiska KACA. Z góry dziękuję. Joanna 2005-06-04Jest to nazwisko związane z rdzeniem KACZ (kaczać – ‘taczać’, ‘przewracać’; por. kaczka.). Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski.

Panie profesorze, jestem uczennicą gimnazjum nr 7 w Zielonej Górze. 1 czerwca otrzymało ono nowego patrona. Odtąd szkoła nazywa się: Gimnazjum nr 7 im. unicef w Zielonej Górze. Nad drzwiami szkoły wisi tablica z takim własnie napisem, całość jest napisana kursywą, a tylko unicef jest normlaną czcionką (chyba arialem). Czy to jest poprawne? Po pierwsze czy nie powinno się tej nazwy odmianiać, a po drugie czy nie powinno być to pisane z wielkeij litery? Czy to, że ta orgazniacja nie życzy sobie odmiany, może być jedynym argumentem na umieszczaniu błędu na tablicach państwowych? Znam chłopca, który ma nazwisko zakończone na -o i również sobie nie życzy odmiany. Paranoja. Wszystko się powinno odmianiać. Bo jak sobie ludzie zaczną życzyć to Henryk będzie pisany przez CH, a Józef przez U. Tylko dlatego, że ci panowie sobie tak życzą. Co Pan o tym myśli? Dziękuję i pozdrawiam.Joanna 2005-06-03United Nations International Children’s Emergency Fund – jest to nazwa własna i jej skrót powinien być pisany dużymi literami; może się odmieniać, ale pozostawienie jej w postaci mianownikowej nie jest błędem. Przypuszczam, że ze względów graficznych zastosowano sposoby wyróżnienia, o których mówisz. Zgadzam się z poglądem, że wyrazy w języku polskim (także nazwiska) należy odmieniać, bo to jest język fleksyjny. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski.

Panie Profesorze. Mam pytanie. Jak jest w mianowniku słowo dżdży, dżdża. Z góry dziękuję. PozdrawiamSzczoteczka 2005-06-03DEŻDŻ, ale ŻDŻ się ubezdźwięczniło DESZCZ. Wobec tego forma dżdżu dzisiaj nie ma mianownika.

Proszę o etymologie nazwiska Kopeć. Dziękuję serdecznie.Marcin Kopeć 2005-06-02To nazwisko ma związek z pospolitym wyrazem KOPEĆ (por. kopcić). Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski.

Mam pytanie - w jak sposób umieścic nazwiska na wizytówce na stolikach: np Państwo Sawka czy Państwo Sawkowie, Państwo Lenart czy Państwo Lenartowie, Państwo Guzewicz czy Państwo Guzewiczowie, Państwo Szewczak czy Państwo Szewczakowie, itd. Czy mógłby Pan wyjaśnić reguły w jaki sposób to robić ? Z góry dziękuję za okazaną pomoc i pozdrawiam !Mariusz 2005-06-02Tylko w liczbie mnogiej! A więc SAWKOWIE, LENARTOWIE itd. Pozdrowienia. Marian Bugajski.

Witam!!!Chciałabym zapytać o najdłuższe słowo w języku niemieckim.Jak ono brzmi?NaTaLiee2005-06-02Nie wiem. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

moje pytanka brzmią : różnica między językiem pisanym a mówionym..... a drugie :jakich norm powinien przestrzegać użytkownik polszczyzny? anulka 2005-06-02To nie są pytania, na które można odpowiedzieć w kilku zdaniach. Proszę sie ze mną skontaktować z Zakładzie Komunikacji Językowej Uniwersytetu Zielonogórskiego. Tymczasem polecam dwie swoje książki: JĘZYKOZNAWSTWO NORMATYWNE i PÓŁ WIEKU KULTURY JĘZYKA W POLSCE. Proszę też zajrzeć do II tomu ENCYKLOPEDII KULTURY POLSKIEJ XX WIEKU. Tam jest hasło JĘZYK USTNY A JĘZYK PISANY. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski.

jak można opisać krótko twórczość potockiego dziękuję anulkaanulka 2005-06-02Nie potrafię odpowiedzieć na takpostawione pytanie. Proszę zapytać nauczyciela. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

Jak napisać podziękowanie ?Bombel 2005-06-02Na tak sformułowane pytanie nie potrafię odpowiedzieć. Pozdrowienia. Marian Bugajski.

Dzień dobry. Interesuje mnie etymologia nazwiska Czarski. Bardzo prosze o pomocMariola 2005-06-02Formant -ski tworzy zasadniczo nazwiska od nazw miejscowości. Jednak nazwiska z tym formantem tworzono (i tworzy się nadal) w sposób sztuczny. Przypuszczam,że budowa tego nazwiska wygląda tak CZAR(T) – SKI. Ma ono wobec tego związek z wyrazem pospolitym CZART. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski.

Chciałam sprawdzić pochodzenie swojego nazwiska :Dzienisiewicz. Czy pochodzi ono od dzień + siew?? a końcówka -icz ? Dziękuję za pomoc.Kinga 2005-06-02Nie. Jest to nazwisko pochodzace od imienia DIONIZY. DENISZ, DZIENISZ to formy spieszczone od tego imienia, -ewicz - formant tworzący nazwiska odojcowskie. A więc DZIENISIEWICZ to syn DZIENISZA. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

Panie Profesorze, mówimy:musisz się sam domyślić czy domyśleć? muszę coś wymyślić czy wymyśleć? bogna2005-06-01

DOMYŚLIĆ SIĘ i WYMYŚLIĆ. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

Szanowny Panie Profesorze, proszę o wyjaśnienie, czy formą poprawną jest zwrot: nadajemy na częstotliwości 1395 kiloherców, czy też nadajemy na częstotliwości 1395 kiloherca? Gorąco pozdrawiam.Andy 2005-05-31W tym połączeniu - KILOHERCÓW.Pozdrawiam. Marian Bugajski.

Mam pytanie: który ze zwrotów jest poprawny: 1) ...wskrzeszać ludzi... czy 2) ...wskrzesać ludzi Czytałam teksty na nagrobkach i spotkałam się z obedwoma zwrotami. Zastanawiam sie który jest poprawny, a może oba? jeśli tak to czy różnią się one w interpretacji??juda 2005-05-31Wskrzesić, ale wskrzeszać. Pozdrowienia. Marian Bugajski.

Już znalazłam, w dawnej Polsce przumus, nakazujący przewiezienie księcia z jednego miejsca do drugiego, własnym środkiem transportu oczywiście.Ania 2005-05-30Możliwe. Marian Bugajski.

Pochodzenie nazwiska WYREMBLEWSKI. DziekujeGreg 2005-05-30Nazwisko pochodzi od „wyrąbać”, „wyrąb” i ma strukturę: wyremb- l + ewski. Pisane niestety nieortograficznie, ale to się w nazwiskach nierzadko zdarza. Pozdrowienia. Marian Bugajski.

Witam Pana Profesora Chciałbym dowiedzieć sie jaka moze być etymologia nazwiska GrzymskiSamael 2005-05-29Jest to nazwisko mające w sobie rdzeń grzym- (por. pielgrzym), co z kolei zostało zapożyczone z łaciny: peregrinus ‘obcy’ poprzez niemiecki Pilgrim). Pozdrawiam. Marian Bugajski.

Jak brzmi grecki pierwowzór zapożyczonego słoweńskiego liczebnika leodr ? (chcę zobaczyć znaczenie tego słowa w słowniku grecko-angielskim online) Michał 2005-05-29Nie wiem, nie jestem znawcą greki. Proszę sobie zadać trochę trudu i poszukać (wiem, ze jest Pan bardzo dociekliwy). Życzę powodzenia. Marian Bugajski.

Co to jest/była powoda. Dziękuję i pozdrawiam.Ania 2005-05-28Nie wiem. Skąd to? Marian Bugajski.

Szanowny Panie Profesorze, Zastanawiam się nad czasem zaprzeszłym w języku polskim. Dlaczego jest coraz żadziej używany ? Czy znów kłania się 'ekonomiczność' języka? Ala 2005-05-28Można to próbować tłumaczyć ewolucją języka. Proszę zauważyć, że system czasowy j. polskiego z porównaniu z prasłowiańskim znacznie się uprościł. Konstrukcje gramatyczne mogą być wypierane przez elementy leksykalne i opisywane odpowiednimi konstrukcjami składniowymi. Zamiast więc czasu gramatycznego możemy użyć przysłówka ZANIM, ale nie wiem, czy to jest ekonomiczniej. Nawiasem mówiąc, w odniesieniu do języka pytanie DLACZEGO nie zawsze jest uzasadnione. Pozdrawiam najserdeczniej. Marian Bugajski.

Panie Profesorze, opracowałam profilaktyczny program nauczania ortografii i chciałabym zamieścić jakiś cytat na temat błędów ort.. Czy mógłby mi Pan coś zasugerować?tyrtunia 2005-05-26A po cóż ten cytat! Jeśli taki konieczny, to proszę sobie zadać trochę trudu i znaleźć coś w klasycznej literaturze, np. u W.Doroszewskiego. Życzę sukcesów. Marian Bugajski.

Witam! Mam jeszcze jedno krótkie pytanie. Czy faktura jest za samochód czy na samochód? Pozdrawiam i z góry dziękuję za odpowiedź.Rafał 2005-05-25Faktura na samochód. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

proszę o poradę pisowni słowa - gofr czy gofer?Mirela 2005-05-25GOFR. Marian Bugajski.

Dzień dobry Proszę o wyjaśnienie od czego pochodzi nazwisko Rokk2 2005-05-25Nazwisko ROK pochodzi od takiego samego wyrazu pospolitego. Pozdrowienia. Marian Bugajski.

Chciałabym dowiedzieć się, co oznacza słowo niediakrytyczny (w odniesieniu do sygnałów umotywowanych). Czy apele asemantyczne różnią się od sygnałów semantycznych tym, że te pierwsze spełniają funkcję poetycką a te drugie - funkcję informacyjną? Czy to jedyna różnica? Co to są symptomy? Byłabym bardzo wdzięczna za odpowiedź!Karolina 2005-05-25

Diakrytyczny to inaczej odróżniający. Niediakrytyczny – taki, który nie ma funkcji odróżniania znaczeń. Wyróżnia się dwa zasadnicze rodzaje znaków: symptomy i symbole. Symptomy znaki, które się charakteryzują naturalnym (zazwyczaj przyczynowo-skutkowym) związkiem między treścią a formą. Np.: płacz jest symptomem (objawem) smutku, rozpaczy. Symbole to znaki konwencjonalne. Trudno mi odpowiedzieć na pierwszą i drugą część pytania, bo nie znam całego kontekstu myślowego. Sygnały, na przykład A.Furdal uznaje za znaki służące do przekazywanie informacji ograniczonych treściowo. Jeśli stoją za nimi jakieś procesy psychiczne, można je uznać za komunikaty. Takimi komunikatami są na przykład znaki drogowe. Sygnały będą więc pełnić funkcję informacyjną, apele asemantyczne mogą pełnić kilka różnych funkcji, np. emocjonalną. Jeśli ta odpowiedź nie jest zadowalająca, proszę zajrzeć do „Semantyki” P.Guirauda, „Wstępu do semiotyki” J.Pelca, „Nowej retoryki dziennikarskiej” W.Pisarka. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski.

Dzień dobry Proszę o wyjaśnienie, jak poprawnie napisać datę np: 23 V 2005 r. czy 23.V.2005 r. Aga 2005-05-2423 V 2005 r. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

Dzień Dobry jak odmieni Pan nazwisko na zaproszeniu ślubnym brzmiącym tak: ...........i......... mają zaszczyt zaprosić W.P...........................itd. Nazwisko i imię zaproszonych gosci to: Anna i Krzysztof Mak Katarzyna i Wojciech Bartczak Basia i Adam Nowojczyk Gosia i Dawid Szymańska/iRenata 2005-05-24A.i K. Maków; K. i W. Bartczaków, B. i A. Nawojczyków; G. i D. Szymńskich. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski.

Witam! Mój adres: ul. Wallek-Walewskiego. Czy ja mieszkam przy Walka Walewskiego czy Wallek-Walewskiego. Proszę o odpowiedź i dziękuję Rafał 2005-05-24Wallek-Walewskiego. Pozdrowienia. Marian Bugajski.

Dzień dobry! Mam na imię Kasia, studiuję filologię polską (IV rok) w Poznaniu, a teraz piszę pracę zaliczeniową z historii języka polskiego na temat języka sms'ów. Mam problem z dotarciem do jakichkolwiek źródeł, a muszę zamieścic w pracy bibliografię. Czy byłby Pan w stanie w jakikolwiek sposób mi pomóc? Z góry dziękuję. Pozdrawiam. kacha 2005-05-24Nie mogę wyręczać promotora. Proszę przejrzeć kilka ostatnich roczników Poradnika Językowego, tam zdaje się coś było o sms-ach. A w bazie Biblioteki Narodowej są odnotowane adresy wszystkich artykułów z czasopism naukowych. Proszę tam zajrzeć. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

Dzień dobry! potrzebuje wiadomości o derywatach mutacyjnych, modyfikacyjnych itd. oraz o kryterium podziału derywatów. Gdzie mogłabym znaleźć wiadomości na ten temat?maranka1 2005-05-23Proszę na przykład zajrzeć do książki R.Grzegorczykowej „Zarys słowotwórstwa polskiego”. Pozdrawiam Serdecznie. Marian Bugajski.

Panie profesorze, w swojej pracy magisterskiej muszę wyjaśnić (krytycznie) co oznacza termin poczucie. Wiem, że dobre wyjaśnienie daje A. Antonovsky w książce Poczucie koherencji, ale mam problem z dotarciem do niej. Elementem mojego temau jest poczucie satysfakcji i z tym nie mam problemu. Mój promotor kazał mi umieścić w pracy znaczenie słowa poczucie i odnieść się krytycznie, a z tym mam ogromny problem. Czy może mi Pan pomóc? Zdesperowana Agata 2005-05-22Proszę poszukać w słownikach języka polskiego.Można na przykład znaleźć taką definicję: zdawanie sobie sprawy z pewnych faktów, zjawisk zachodzących w otaczającym świecie, stanów wewnętrznych; świadomość, czucie, wrażenie. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski.

Mówi Pan że leodr raczej nie ma odpowiednika słowiańskiego. Zatem czy zna pan rdzennie słowiańskie słowo mozliwie najbliższe leodrowi - jakie?Michał 2005-05-22Nie znam. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

jak sie prawidlowo odmienia slowo wylazic ?Jacek 2005-05-21Wyłażę, wyłazisz itd. Wyłaź, wyłaźcie...Proszę zajrzeć do jakiegokolwiek słownika. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

Skoro liczebnik leodr (starosłowiański/starosłoweński) jest pożyczką, to skąd jest ta pożyczka i jaki jest rdzennie słowiański odpowiednik słowa leodr? Michał 2005-05-20Jest to prawdopodobnie zapożyczenie z greki i raczej nie ma odpowiednika w językach słowiańskich. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

Drogi Panie Profesorze! Kolejny problem, który mam nadzieję, rozwiążę dzięki Pana pomocy. Gdzie jest podmiot w zdaniu: Leniwemu Józkowi znudziło się pranie, sprzątanie i gotowanie. Czy jest to podmiot logiczny: Józkowi? Czasem mam problem z rozpoznaniem podmiotu logicznego, jak sobie z tym radzić? Dziękuję i pozdrawiam.Maria 2005-05-201.Podmiot: „pranie, sprzątanie i gotowanie” . 2.Proponuję przestudiować gramatyki. Najprzystępniejsza moim zdaniem jest książka S.Jodłowskiego „Podstawy polskiej składni. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski.

Szanowny Panie Profesorze! Proszę mi pomóc. Do dziś nie ma pewności, kto ją wymyślił. Czy w pierwszym zdaniu składowym podmiot to pewności, a orzeczenie nie ma; a drugie zdanie składowe to zdanie bezpodmiotowe? A co ze zdaniem: Legenda mówi, że była to pracownica biblioteki Akademii. W pierwszym zdaniu składowym nietrudno wskazać podmiot. Jest nim legenda, a orzeczenie to mówi. Pewne trudności mam ze znalezieniem podmiotu i orzeczenia w drugim zdaniu składowym. Proszę mi pomóc. Dziękuję.Maria 2005-05-201. W pierwszym zdaniu składowym podmiotem jest rzeczownik w dopełniaczu (pewności), orzeczeniem – „nie ma”. W drugim zdaniu podmiotem jest zaimek „kto”. 2. Jest to zdanie bezpodmiotowe (podmiot domyślny – „ona”; „była to pracownica” - orzeczenie imienne: „była to” – łącznik, „pracownica” – orzecznik. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

jak napisac siwi??zaba 2005-05-19No to już chyba nie jest pytanie do mnie. Proszę wejść na stronę: http://www.cvonline.pl/content/index.php?id=756&gr=1. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

na jednym z forów jest ktos i nicku LOBO. mam pytanie, czy można odmieniać ten nick? loba, lubu itp? dziękuje za oddpowiedzgosia 2005-05-19Można odmieniać, ale raczej Lobowi (tak jak Stachowi). Pozdrawiam. Marian Bugajski.

Witam, mam dwa pytania: 1. Kto pierwszy użył terminu językowy obraz świata i w jakim celu? Jaki lingwista? Proszę też o krótką definicję Naukowego obrazu świata Gdzie mogę znaleźć coś na ten temat? Potrzebuję kilku przykładów (zdań), które by rozróżniały te 2 obrazy. 2. Jak połączyć językowy obraz świata z językoznawstwem kognitywnym? I gdzie mogę szukać informacji na ten temat?marta ch. 2005-05-191. Początków tezy o JOS trzeba szukać w pracach M.Lutra. Sama problematyka rozwijała się już w oświeceniu. W.Humboldt stwierdził wprost, że „w każdym języku naturalnym zawarty jest jemu tylko właściwy ogląd świata”. Wprost o językowym obrazie świata mówił L.Weisgerber. JOS świata to zespół doświadczeń i poglądów utrwalonych w języku, a obraz naukowy (jak sama nazwa wskazuje) jest ukształtowany w wyniku badań i zawarty głównie w tekstach naukowych (nie wchodzi w obręb języka). 2. JOS można włączyć w obręb językoznawstwa kognitywnego. Polecam książki: A.Wojciechowskiej „Magdaleny Samozwaniec z Kossaków widzenie świata”; J.Anusiewicza „Lingwistyka kulturowa”; „Kognitywne podstawy języka i językoznawstwa” pod red. E.Tabakowskiej, „Językowy obraz świata pod red. J.Bartmińskiego. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski.

witam Pana profesora! Mam na nazwisko Gryzło i bardzo bym chciala pozanc etymologię tego słowa... dziekuje!natasza 2005-05-19To nazwisko pochodzi od czasownika „gryźć”. Serdecznie pozdrawiam. Marian Bugajski.

dzień dobry! uprzejmie proszę o odpowiedz na pytanie:jakie pelnia funkcje srodki stylistyczne w prasie...dziekuje bardzo za pomoc... Pozdrawiamnatasza 2005-05-19Trudno mi odpowiedzieć na tak sformułowane pytanie. Mogą na przykład służyć stylizacji i indywidualizacji wypowiedzi. Mogą pełnić funkcję emocjonalną; mogą służyć wartościowaniu, wyrażaniu ocen, wyrażaniu stosunku mówiącego do opisywanych zdarzeń i mogą mieć jeszcze wiele innych funkcji. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski.

Panie Profesorze, prosze mi odpowiedziec na pytanie jaka forma jest poprawna: obejzalam film czy ogladnelam film ? Dziekuje za odpowiedz.Dagmara 2005-05-19Lepiej powiedzieć „obejrzałam”, bo „oglądnęłam” to forma regionalna (krakowska). Pozdrawiam. Marian Bugajski.

Panie Profesorze, Do jakich pozycji najlepiej odnieść się pisząc o wartościowaniu w mediach?Ania 2005-05-18Trudno mi powiedzieć, bo nie znam charakteru pracy, ale radzę zacząć od książki J.Puzyniny „Język wartości”. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

pomozcie mi napisac harlequina szyda 2005-05-18Nie pomożemy, bo nie potrafimy, bośmy nigdy nie pisali. Pozdrawiamy. Marian Bugajski.

Dzień dobry chciałabym się dowiedzieć czy forma oboma rękami jest poprawna? Czy mógłby mi Pan Profesor polecić jakąś literaturę na temat odmiany polskich wyrazów? dziękujęKaja 2005-05-18Obiema rękami, oboma rękami, oboma rękoma - uff. Informacji na temat polskiej fleksji najlepiej szukać w „Zarysie gramatyki polskiej” A.Nagórki. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

Drogi Panie Profesorze! Chciałabym sprawdzić pochodzenie mojego nazwiska Kalfas. Podobno to słowo gerckie,ale nie jestem pewna. Czy mógłby mi pan pomóc?lena 2005-05-18Przypuszczam, że to nazwisko ma rodzimy źródłosłów (kal-w-as) i prawdopodobnie pochodzi od kalać, co znaczy ‘brudzić’, ‘plamić’. Może być też pożyczką z niemieckiego, byłoby wtedy z pochodzenia przezwiskiem. Brückner podaje: „kalfas mularskie’ – ‘faska do wapna’. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski.

Jak napisać podziękowanie przedstawicielowi firmy za sponsoring na rzecz szpitala 2005-05-17Na przykład tak: Najuprzejmiej dziękuję za darowiznę na rzecz szpitala....Pomoże ona zapewnić lepsze warunki hospitalizacji naszym pacjentom oraz przyczyni się do ratowania ich zdrowia i niejednokrotnie życia. Pozwalę sobie wyrazić nadzieję, że także w przyszłości będziemy mogli liczyć na wsparcie. Pozostaję z poważaniem i z wdzięcznością. Życzę jak najwięcej bogatych sponsorów. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski.

prosze o odmiane nazwiska Lindemicha 2005-05-16Linde, Lindego, Lindemu, Lindego, Lindem; Lindowie, Lindów, Lindom, Lindów, Lindami, Lindach. Pozdrowienia. Marian Bugajski.

Panie Profesorze, zapraszam na wesele ciocię która ma na nazwisko Kośka. Zapraszam więc Państwa Kośków? A wujek Słoma? Zapraszam Państwa Słomów?ania 2005-05-16Tak jest. Państwa Kośków i Słomów. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

Czy istnieje w języku polskim takie słowo jak placebo? czy może inaczej się je zapisuje? word, kiedy pisałem, uznał to za błąd, ale to tylko maszyna, wolę spytać Pana. Dziękuję i pozdrawiam.Andrzej 2005-05-16Istnieje i oznacza 'środek obojętny farmakologicznie podawany pacjentom w celach psychoterapeutecznych'. A wordowi rzeczywiście zbytnio nie trzeba ufać. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

Witam! Nie mam żadnych pytań, ale chcę się podzielić pewnym spostrzrżeniem, otóż mam wrażenie, że Pana profesora już nudzą pytania internautów. Oczywiście rozumiem to, że nie chce Pan za kogoś pisać prac domowych etc., ale ta nonszlancja prawie wszystkich jest nie w porządku. Cenię Pana, ale słowa krytyki chyba się należą :-) PozdrowieniaRuda 2005-05-16Najserdeczniej dziękuję za krytykę. Postaram się poprawić. Serdeczności. Marian Bugajski.

Chcialabym wydrukowac imiona i nazwiska gosci na zaproszniach . Tekst brzmi: Pragniemy serdecznie zaprosic.... Czy powinnismy odmienic imie goscia np. W. P. Joanne Kozak, czy mozna napisac W. P. Joanna Kozak. Czy odmiana imienia jest tutaj konieczna? PS. Przepraszam za brak polskich znakow. Basik 2005-05-15Koniecznie należy odmieniać imiona i (jeśli to możliwe) nazwiska. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

proszę mi powiedzieć jak napisać reportać o wynikach testów gimnazjalnych. proszę o szybka odpowiedź to pilne. pozdrawiam~Madzia~ 2005-05-15Nie wiem, jak napisać reportaż, ale życzę sukcesów. Marian Bugajski.

czy jest jakis poradnik , wktórym opracowana jest pisownia przypisów, materiałów źródłowych, bibliografii itd??basia 2005-05-13Nie wiem, ale radzę wziąć do ręki jakąkolwiek ksiażkę wydaną przez PWN i przyjrzeć się, jak to jest zrobione. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

Panie Profesorze, Mam problem z określeniem nazwy na dwa słowa, które nie tylko są podobne znaczeniowo ale również jesli chodzi o ich wygląd są podobne- jak nazwac takie podobieństwo?np. w polskim słowo dobrodusznośc i w słoweńskim dobrodušnost.kasia 2005-05-13Ponieważ chodzi tu o podobne brzmienie w różnych językach, można mówić o zjawisku HOMOFONII. Są to więc wyrazy homofoniczne. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

witam! dlaczego w jęż angielskim po skkrócie dr stawiamy kropkę? ( dr. )wew 2005-05-13Nie wiem. Nie znam angielskiej ortografii. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

Czy pisząc pracę pisemną należy unikać powtórzeń? jak nazywają się takie błędy? pozdrala 2005-05-13Niepotrzebne powtórzenia można zaliczyć do błędów stylistycznych. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

Szanowny Panie Profesorze Bardzo proszę o podanie etymologii nazwiska Glądała .Z góry dziękuję. PozdrawiamPiotr Glądała 2005-05-12Jest to nazwisko związane etymologicznie ze staropolskim „ględać”, „ględzieć”,co znaczy ‘patrzeć’, ‘szukać’. Por. „oglądać”. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

Mam pytanko. Jak zacząć pisać reportaż. Całkowicie nie wiem od jakiego zdania zacząć. Mam zamiar pisać o ofiarach w Darfurze i ogulnie o tym, że się im nie pomaga. Bardzo prosze o pomoc. Bo naprawde nie mam pomysłów:(gosiak 2005-05-11Ja też nie mam pomysłów na reportaż i też nie wiem, jak zacząć, bo nigdy żadnego reportażu nie napisałem. Życzę jednak sukcesów. Marian Bugajski. PS. OGÓLNIE należy pisać przez Ó.

Proszę o wyjaśnienie czy Przemek to zdrobnienie imienia PrzemysławIza 2005-05-10Tak. Pozdrowienia. Marian Bugajski.

Panie Profesorze, 1. Mężczyzna obszedł dookoła budynek. Budynek został...? Czy istnieje strona bierna? 2. Naukowcy doszli do wniosku. Czyli co zrobiono? 3. Sławny - sława. Czy istnieje rzeczownik od słynny?Katarzyna 2005-05-101. Budynek jak stał, tak stoi. 2. Nic nie zrobiono. SŁAWNY to jest przymiotnik utworzony od SŁAWA, a SŁYNNY jest formacja pochodną od SŁYNĄĆ. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

Panie Profesorze, czy jest jakaś zasada, która mówi kiedy używać przyimka ze zamiast przyimka z i na odwrót? Czy zdarza się, że można ich używać zamiennie? Przykładowy problem: z zebrą czy ze zebrą? A jeśli tylko jedna forma jest poprawna, to dlaczego?Rafał 2005-05-10Przyimek „ze” występuje w języku polskim przed wyrazami rozpoczynającymi się od spółgłoski: s, z, ś, ź, ż, rz, sz, po której następuje inna spółgłoska oraz przed wyrazami rozpoczynającymi się od kilku spółgłosek. Na południu Polski także przed głoskami z, s, ż, ś. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

Panie Profesorze, Linux jest nazwą pewnego systemu operacyjnego (podobnie jak Windows). Ale często spotykam się w publikacjach ze spolszczoną wersją Linuks. Czy to forma poprawna? Linux to przecież nazwa własna, która bywa też wykorzystywana jako nazwa handlowa (znak handlowy). A jeśli spolszczenie wydaje się panu poprawne, to czy również poprawne jest spolszczenie typu Łindołs?Rafał 2005-05-10Nawet jeśli to jest nazwa własna, to powinna być pisana zgodnie z zasadami polskiej pisowni, w której nie stosuje się znaku X (inna rzecz, że zwyczaj językowy pomału tę zasadę łamie). Można zatem LINUKS pisać przez KS. Pisowni ŁINDOŁS nie można natomiast uznać za poprawną, bo w naszym języku nie ma połączenia głosek ŁI. Jest tylko ŁY lub LI. Ja jestem zwolennikiem dostosowywania wszelkich zapożyczeń do systemu języka polskiego, jeśli to tylko jest możliwe. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski.

Zastanawia mnie takie modne sformułowanie jak w sumie. Nie bardzo wiem kiedy mogę posługiwać się owym sformułowanien (czy wogóle mogę z niego korzystać) w słowie pisanym i mówionym. Co ono tak naprawdę oznacza? Czy istnieją jakieś konteksty, które dopuszczaja posługiwanie się tym czesto słyszanym sformułowaniem?Iza 2005-05-09W SUMIE trudno mówić o jakiejkolwiek funkcji znaczeniowej tego sformułowania. Nietrudno jednak zauważyć, ze jest ono bardzo operatywne, bo zastepuje przynajmniej kilka innych. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski.

Panie profesorze chciałbym prosić o wyjaśnienie znaczenia skrótu ETC., oraz podanie sytuacji w których należy go używać.pozdrawiammarcin 2005-05-08Et cetera - i tak dalej. Pozdrowienia. Marian Bugajski.

Drogi Panie Profesorze! Mam ogomny kłopot: otóż muszę przygotować pracę na temat genezy zapożyczeń i ich wpływu na współczesny język polski. Byłabym niezmiernie wdzięczna gdyby zechciał Pan mi pomóc, ponieważ w internecie nie mogę znaleźć na ten temat trafnych informacji. Z góry dziękuję.Martina 2005-05-07

Proszę zajrzeć na przykład do Historii języka polskiego Z.Klemensiewicza, do prac S.Urbańczyka, B.Walczaka, S.Dubisza i przejrzeć bazy biblioteki narodowej. Może Pani wykorzystać też moje Językoznawstwo normatywne. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski.

Panie Profesorze, mówi sie za siedmioma górami, a co jeśli gór było 700? Jaka będzie poprawna forma?sonia2005-05-07

Za siedmiuset górami. Pozdrowienia. Marian Bugajski.

Czy jest jakaś zalecana kolejność przy pisaniu tytułów z roznych dziedzin np.: ks. dr (medycyny) prof. mjr Jan Kowalski czy to wszystko jedno jak po kolei podawane są skróty? Czy jest jakaś reguła? dziękuję.Witold 2005-05-07Zwyczajowo się przyjęło KSIĄDZ PROFESOR, PUŁKOWNIK PROFESOR itp. Pozdrowienia. Marian Bugajski.

Mam pytanie dotyczące zapozyczeń jezykowych. Chodzi mi o zasadność stosowania i jakie typy i rodzaje zapozyczeńwax87 2005-05-05Na to pytanie nie da się odpowiedzieć w kilku zdaniach. Proszę się ze mną skontaktować w Zakładzie Komunikacji Językowej UZ tel.068 3283140, 41. Pozdrawiam Serdecznie. Marian Bugajski.

panie profesorze mam do Pana pytanie: jaki jest najdłuższy Polski wyraz????? mam prace domową aby przesylabizować najdłuższy Polski wyraz !!! Olga z IVc 2005-05-05Nie wiem. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

Szanowny Panie Profesorze!! od jakich imion powstało www-@Sylwia@- 2005-05-05Nie rozumiem. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

fsdfdfdfdflilka 2005-05-05WGQERWTH

Witam Pana Profesorze! Mam pytanie! ciekawi mnie jakie jest najdłuższy Polski wyraz. Proszę o sztbką odpowiedź =) PozdrawaimOla 2005-05-05Nie wiem. Proszę sobie poszperać w słownikach. Życzę sukcesów. Marian Bugajski.

Panie Profesorze, czy apostrofa może być wyrażona zaimkiem rzeczownym np. Jeszcze o jedno Cię poproszę. Ktoś ostatnio nawet powiedział, że może nią być czasownik np. Rozumiecie...; ale to moim zdaniem lekka przesada. Proszę o odpowiedź.Maria 2005-05-05To pewnie zależy od definicji apostrofy. Według słownika jest to figura retoryczna polegająca na bezpośrednim i uroczystym zwróceniu się do przedmiotu, pojęcia abstrakcyjnego, osoby (zmarłej, nieobecnej), z którymi w rzeczywistości nie można rozmawiać, w celu wywołania silniejszego wrażenia na czytelnikach lub słuchaczach; metabaza. Ale przez apostrofę można też rozumieć każdą formę adresatywną. Ja uważam, że trzeba się trzymać pierwszego znaczenia i wobec tego podanych przykładów nie uznałbym za apostrofy. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

Mam na nazwisko Cygan i chcę się dowiedzieć skąd pochodzi lub skąd się wzięło moje nazwisko. Proszę o odpowiedź. Pozdrawiam i dziękuję.Magda 2005-05-04Jest to nazwisko związane z nazwą narodowości. Może też pochodzić od przezwiska. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski.

Nie był ( w szkole ) z powodu grypy. W powyższym zdaniu część zapisana w nawiasie to dopełnienie czy okolicznik miejsca?Małgosia 2005-05-04Okolicznik miejsca. Marian Bugajski.

Panie profesorze, mam kilka pytań. 1. Czy jest jakaś różnica między słowami oznaczającymi obiekt gastronomiczny i renowację jakiegoś budynku (resteuracja czy restauracja?) 2. Jak się pisze: bogatozdobiony czy bogato zdobiony ? 3. Mam problem z liczbą pojedyńczą od pewnego smakołyku, mianowicie od gofry. Gofr? Gofer?Ania 2005-05-041. Tylko RESTAURACJA. 2. BOGATO ZDOBIONY. 3. GOFR Pozdrowienia. MArian Bugajski.

Jak napisać dobry reportaż o puczu janajewa?pucznistka 2005-05-03Nie wiem. Nigdy nie pisałem reportaży. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

Panie profesorze szukam zapożyczeń z języka polskiego w języku angielskim, oprócz wyrazu Mazurka i horde , proszę chociaż o wskazanie mi gdzie mogę znależć coś na ten temat. DziękujęAleksandra 2005-05-03Pojęcia nie mam. I jeśli się orientuję, to chyba nikt z polskich językoznawców się tym problemem nie zajmował. Może by trzeba poszukać wśród anglistów. Przykro mi, że nie mogę pomóc. Serdecznie pozdrawiam. Marian Bugajski.

Panie profesorze, proszę o pomoc. Bibioteka IMIENIA Mickiewicza, czy IMIENIEM Mickiewicza? Jak czytać skrót im? DziękujęŻyrafa 2005-05-03IMIENIA. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski.

Potrzebuje cos na temat harlequin'ow czy moglby mi pan pomoc i przeslac jakies istotne informacje??na temat mody na ten rodzaj ksiazek i jezyka poetyckeigo tych powiesci 2005-05-01Niemógłbym, bo nigdy nie przeczytałem (wstyd przyznać) ani jednego harlequina. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

Dlaczego słowo Internet pisze się wielką literą ? nie czas to zmienić telewizja, gazeta i nazwy innych mediów pisze się małymi literamipolidaktyl2005-05-01Można pisać i dużą, i małą literą. Ja zawsze pisałem małą. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

Panie Profesorze Jak powinno pisać się na zaproszeniach ślubnych. Pierw zaczynać od imienia czy nazwiska osoby zaproszonej? A jak zaprasza się małżeństwo z rodziną? PozdrawiamNiepewna 2005-04-29Zawsze najpierw imię, a później nazwisko. Małżeństwo z rodziną - na przykład tak: „Zapraszam Państwa Jana i Marię Kowalskich z rodziną”. Serdecznie pozdrawiam. Marian Bugajski.

Poproszę o krótką definicję czym jest Językowy obraz świata?jeanne 2005-04-28Jest to utrwalony w języku zespół sądów i wyobrażeń o rzeczywistości zawarty w znaczeniach wyrazów lub przez te znaczenia implikowanych. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski.

Szanowny panie profesorze! Jak należy poprawnie napisać reportaż?Rocco 2005-04-27Nie wiem. Nigdy nie pisałem reportażu; ale polecam książkę Marii Wojtak „Gatunki prasowe”. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski.

Szanowny panie profesorze! Mam mały problem z językiem belgijskim. Nasza klasa przygotowywuje referat na temat Belgii i nie wiemy jak można powiedzieć po belgijsku ,,witamy. Proszę o podpowiedź. Pozdrawiammonika 2005-04-27Nie ma języka belgijskiego. Belgowie posługują się albo francuskim, albo flamandzkim. Serdecznie pozdrawiam. Marian Bugajski.

Panie Profesorze, czy poprawne są formy: o Harry Potterze, o Harrym Potterze. Czy wydarzenie realne to jest to samo, co wydarzenie prawdopodobne. Czy tych związków można używać zamiennie? Dziękuję za Pana wszystkie porady; dużo z nich skorzystałaMaria 2005-04-26Ja bym powiedział o Harrym Potterze. WYDARZENIE REALNE to jest pleonazm, bo chyba nie ma wydarzeń nierealnych. I na pewno to nie jest to samo, co wydarzenie prawdopodobne. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski.

Co to jest funkcja perswazyjnaJudyta 2005-04-26Już odpowiadałem na to pytanie. Proszę przejrzeć bazę. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

Panie profesorze, jutro zdaję maturę z języka polskiego, omawiam funkcje kolokwializmów w poezji Juliana Tuwima. Jakie funkcje wymieniłby pan,panie profesorze? Pozdrawiam i dziękuję .asia 2005-04-25To już chyba za późno na odpowiedź. Najogólniej mówiąc kolokwializmów używał J.Tuwim w celu stylizacji. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

Filologia polska ze spec. dziennikarską przesyła pozdrowienia :-) 2005-04-25Najserdeczniej dziękuję. Również pozdrawiam filologię. Marian Bugajski.

Modne wyrazy istniejące w przeszłości, które z biegem lat odchodziły w zapomnienie, a dziś ponownie można je spotkać w pisowni i mowie Polaków. -jakie to mogą być wyrazy? -i dlaczego te wyrazy znów są modne?pavo

2005-04-25

Mogą być modne własnie ze względu na ich archaiczny charakter, tak jak odkurzone starocie. Takimi wyrazami są na przykład MATACZYĆ i MATACTWO. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

Modne wyrazy używane jako przerywniki. -dlaczego stają się one (te wyrazy-przerywniki) modne? -i jakie moze pan podać przykłady takich wyrazów-przerywników...apvo 2005-04-25Moim zdaniem największy wpływ na modę w języku mają media. Zjawisko to da się interpretować w kategoriach społecznych i psychologicznych. Wyrazy modne szerzą się głównie przez naśladownictwo. Za taki modny (nie wiadomo czemu służący) można uznać wyraz PRAKTYCZNIE w sformułowaniu WSZYSTKO PRAKTYCZNIE PODLEGA DZISIAJ MODZIE. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

Panie Profesorze! Czy może Pan mi powiedzieć co to są zapożyczenia semantyczne?Zbychu gd 2005-04-25Zapożyczenia semantyczne polegają na zmianie (najcześciej na rozszerzeniu) znaczenia wyrazu pod wpływem języka obcego. Przykładem takiego zapożyczenia może być wyraz KONDYCJA w połączeniu KONDYCJA PAŃSTWA. Pierwotnie KONDYCJA to 'sprawnosć fizyczna'. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

Szanowny Panie Profesorze! Jak napiszemy wyrazy niedokońca czy nie do końca ? w sensie nie do końca/niedokońca odkryty ląd oraz niezapominanie czy nie zapominanie w sensie niezapomonanie/nie zapominanie o swoich korzeniach Pozdrawiam! jatojajatoja 2005-04-24NIE DO KOŃCA i NIEZAPOMNIANY. Popzdrawiam. Marian Bugajski.

Dlaczego słowo yeti w języku polskim pisze się przez Y! Czy nie powinno misać się przez J??Paweł_pafcio2005-04-24

Pytanie dlaczego nie zawsze ma sens w odniesieniu do języka, bo czesto obowiązują w nim zasady konwencjonalne. Tak się pisze, bo tak zwykliśmy pisać. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

Szanowny Panie Profesorze! Czy to prawda, że po podpisie nie należy stawiać kropki? Dlaczego więc Pan stawia?Ciekawa 2005-04-23Bo taki mam zwyczaj. W ten sposób kończę tekst, a na końcu tekstu trzeba kropkę postawić. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

jakie s dziedziny je zykoznawstwakarolinka2005-04-23Nie mam zwyczaju odpowiadać na pytania sformułowane w postaci smsów. Marian Bugajski.

Dlaczego zmienia Pan polszczyznę ogólną (jak nazywa język ogólnopolski KULTURA JĘZYKA POLSKIEGO) na swoja korzyść? Maturzystka po ustnym polskim (temat: błędy językowe) 2005-04-23Nie rozumiem tej korzyści. Mam nadzieję, że egzamin dobrze poszedł. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski.

PANIE PROFESORZE. MOJE NAZWISKO TO 'STANEK' CHCĘ WIEDZIEC CO ONO OZNACZA I OD CZEGO SIĘ WZIĘŁO/ZNALAZŁEM WIELE TAKICH NAZWISK W CZECHACH I NA SŁOWACJI MOJE DRUGIE PYTANIE BRZMI OD CZEGO POWSTAŁA NAZWA MIEJSCOWOSCI 'MNICHÓW' KOŁO KIELC. POZDRAWIAM PROSZĄC O ODPOWIEDŻ KAMIL STANEK LDZ/CK 2005-04-23STANEK ma rdzeń STAN. Por. poprzednią odpowiedź. M(N)ICHÓW jest to nazwa dzierżawcza od imienia MICH (MIŁOSŁAW lub MIKOŁAJ). Głoska N pojawiła się w nim najprawdopodobniej przez skojarzenie z wyrazem MNICH. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

PROSZĘ O WYJAŚNIENIE ZNACZENIA NAZWISKA 'STANEK' OD CZEGO SIĘ WYWODZI. POZDRAWIAMTIGRA LDZ / CK 2005-04-23To nazwisko ma rdzeń STAN, a więc może się wywodzić od imion złożonych typu STANISŁAW lub od czasownika STANĄĆ. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski.

W wielu tekstach pisanych dawniej, m. in. u Mickiewicza czy Sienkiewicza, pojawia się obecnie niepoprawna forma czasownika wziąć, mianowicie - wziąść. Czy było to niegdyś zgodne z zasadami czy też klasycy byli niedouczeni? Skąd w takim razie dzisiejsze uznawanie wziąść za błąd? Pozdrowienia.Marek 2005-04-23Nie sądzę, żeby w dawniejszych tekstach pojawiała się taka forma, ale jeśli nawet, to należy ją uznać za błędną, bo etymologicznie jest to WZ-JĄĆ, podobnie jak U-JĄĆ. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

wpływ j.niemieckiego na j.polski na przestrzeni wieków. Dagmara 2005-04-21No nie!!! MB

dzień dobry panie profesorze, chciałabym sie dowiedzieć co znaczy określenie przenośna funkcja wyrazów, czy to to samo co poprostu zwykła przenośnia ?? mam jeszcze drugnie pytanie odnoszące sie do funkcji perswazujnej języka, co to tak naprawde jest ?? katka 2005-04-21Myślę, że takie określenie odnosi się do potencjalnych możliwości bycia przenośnią. Funkcja perswazyjna języka nie jest łatwa do zdefiniowania i czasami trudno powiedzieć, czy mamy do czynienia rzeczywiście z funkcją języka czy tekstu. Możemy jednak przyjąć, że funkcja perswazyjna języka to jego systemowa i pragmatyczna zdolność do nakłaniania, przekonywania itp. Pozdrawiam Marian Bugajski.

Czy kobitę, która nosi płód,która jest w ciąży, można nazwać MATKĄ? Wg słownika to określenie jest zarezerwowane dla kobiety, która urodziła dziecko (w stosunku do tego dziecka)Ania 2005-04-21W języku polskim MATKA znaczy tyle, co 'kobieta mająca własne dziecko'. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

Jak należałoby pisać: trójkąt Pascala czy Trójkąt Pascala? Dziękuję i pozdrawiam.Marek 2005-04-20trójkąt Pascala. Pozdrowienia. Marian Bugajski.

Witam! Dlaczego niektórzy używają formy wyrazu rozumieć i umieć w pierwszej osobie liczby pojedynczej rozumie i umie. Czy to są stare formy?basia2005-04-20Jest to pewnie związane z tzw. hiperpoprawnością, ale są to formy błędne. Należy mówić i pisać ROZUMIEM i UMIEM. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

jak zaznaczamy przydawki orzeczenia dopełnienia liczebnika paulina klasa 5 2005-04-20Nie rozumiem pytania. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

hmm, Ja chciałabym się dowiedzieć, jaką rolę pełni język w kreowaniu rzeczywistości? .. ambitieuse 2005-04-19Trudno odpowiedzieć na to pytanie w kilku zdaniach. Jest to w dużym stopniu związane z funkcją symboliczną znaku, który może również symbolizować pojęcia nierzeczywiste. Takim pojęciem jest na przykład kosmita - postać wykreowana między innymi za pomocą języka. Wszystkie systemy pojęć i terminów w nauce także są przykładem tego zjawiska. Oprócz tego język pełni funkcję performatywną polegającą między innymi na tworzeniu nowych stanów rzeczywistości. Jej przykładem może być przysięga małżeńska, po której złożeniu zmienia się stan cywilny. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

Panie profesorze, do jakiego rodzaju należy modulant niemal?tzn. chodzi mi o przypisanie go do jednrgo z kryteriów Jodłowskiego. Jest więc to modulant modalny czy jakiś inny?hanka 2005-04-19Myślę, że można ten wyraz zaliczyć do modulantów sytuujących. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

Zdrobnienie Aga wywodzi się z imienia Agnieszka czy Agata??Beatka:) 2005-04-18Tego nie da sie jednoznacznie stwierdzić. Pewnie od obu tych imion. Pozdrowienia. Marian Bugajski.

Konkretyzacja pytania z 09.04.05. Zgadzam się, że nazwiska zakończore na -icz wywodzą się z ruskiego kręgu językowego. Jednakże w związku z adaptacją tego języka w Wlk.Ks.Lit. (język urzędowy) slawizowały się także ich bałtyjskie nazwiska. Dzisiaj nazwiska zakończone na -icz występują głównie w Polsce, na Ukrainie i w Rosji wykształciły się inne charakterystyczne końcówki. Wobec tego czy można założyć, że nazwiska zakończone na -icz mają śilniejszy związek z historyczną polską Litwą niż Ukrainą? bonusvir 2005-04-18Tak postawione pytanie wymagałoby szczegółowych badań onomastycznych. Nie wiem, czy tego typu badania nad pochodzeniem i zasięgiem poszczególnych typów nazwisk prowadzono. Serdecznie pozdrawiam. Marian Bugajski.

Proszę o informacje kiedy powinno się pisaś o rozładowaniu a kiedy o rozładowywaniu akumulatora?Rafał2005-04-18

ROZŁADOWYWANIE to nazwa procesu (np: rozładowywanie akumulatora trwa pięć godzin) lub czynności wielokrotnej (np: częste rozładowywanie akumulatora ujemnie wpływa na jego pojemność). ROZŁADOWANIE to nazwa czynności jednokrotnej - (np. nastąpiło szybkie rozładowanie akumulatora). Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski.

Jak będzie poprawnie brzmiało zdanie : Będziemy grli jutro TO derby czy Będziemy jutro grali TE derby? Dziękuję i pozdrawiam!Paweł_pafcio 2005-04-16TO DERBY - rodzaj nijaki. Pozdrowienia. Marian Bugajski.

Witam pana bardzo serdecznie. Moja pani od polskiego mówi, że rzeczownik w l.mnogiej piszę się w rodzaju żenskim, męskim i nijakim. A mój kolega z klasy znalazł w książce dla studentów zdanie, w którym jest napisane, że rzeczownik w liczbie mnogiej jest w rodzaju męskoosobowym i niemęskoosobowym od niedawna. Kto ma rację??? Nauczycielka cz kolega???Kasia 2005-04-16Racja, jak to zwykle bywa, leży pośrodku. Tradycyjnie przyjmuje się istnienie trzech rodzajów w liczbie pojedynczej i trzech w liczbie mnogiej (na zasadzie kryterium znaczeniowego). W liczbie mnogiej jednak daje się zauważyć wyraźna opozycja rzeczowników rodzaju męskiego (oznaczających właśnie mężczyzn) w stosunku do pozostałych rzeczowników polegająca na zrównaniu końcówek dopełniacza i biernika (koty, kotów, koty; ale Niemcy, Niemców, Niemców). Mielibyśmy więc do czynienia z rodzajem męsko- i niemęskoosobowym. Dokładniejsza obserwacja kontekstów i końcówek w przypadkach, w których zarysowują się największe różnice, a więc właśnie w mianowniku i bierniku obu liczb, pozwala na jeszcze precyzyjniejsze wyróżnienie pięciu rodzajów gramatycznych: męskoosobowego (uczeń), męskożywotnego (jeleń), męskorzeczowego (kamień), żeńskiego (jesień), nijakiego (uprzedzenie). Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski. PS Radzę sprawdzić, kiedy należy pisać -ę, a kiedy -e na końcu wyrazów.

Panie Profesorze! Mam do Pana dwa pytania. Oto one: Czy wyraz Konstantynopolitańczykowianeczka jest poprawny? Jakie jest pochodzenie słowa PYZNAR? Z góry dziękuję za pomoc! Ola 2005-04-15Ten wyraz należy traktować jako wynik zabawy językowej i mówienie o jego poprawności nie ma sensu, ale słowotwórczo poprawne nie jest. Nie wiem, co to za słowo PYZNAR i co ono mogłoby znaczyć. Jeśliby uznać, że to jest nazwisko, to mogłoby mieć jakiś związek z rdzeniem PYZ(A) odnoszącym się do człowieka o dużej twarzy. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

Dobry wieczór - a raczej - dzień dobry Panie Profesorze! mam problem, ponieważ muszę przygotować prezentację maturalną na temat funkcja perswazyjna w reklamie i nie wiem czy powinnam skupić się głównie na języku czy na oddziaływaniu na psychikę. w zasadzie mam juz wszystko napisane pod psychikę,ale szukając w internecie informacji na ten temat natrafiałam się najczęściej na analizę języka. nie chciałabym oblac matury ze względu na pracę nie na temat, dlatego błagam o poradę i przesyłam serdeczne pozdrowieniaGumisiunia 2005-04-14Pewnie jest już za późno na odpowiedź, przepraszam. Mówca powinien oddziaływać na intelekt, wolę i na emocje, a podstawowym narzędziem tego oddziaływania jest język, nie można więc go pominąć, jeśli chcemy mówić o funkcji perswazyjnej. Pozdrawiam serdecznie. Trzymam kciuki. Marian Bugajski.

Dziękuję za szybką odpowiedź! Poszukam publikacji prof. Furdala. Pherenike 2005-04-13Pozdrowienia. MB.

Szanowny Panie Profesorze! Zastanawiam się kiedy można uznać zjawisko językowe za niepoprawne. Kiedy za najważniejszą funkcję przekazu obrać tą komunikatywną, to za niepoprawną uznamy wiadomość niezrozumiałą. Wtedy jednak ucierpi estetyka języka. Problem, który mnie dręczy, pojawia się gdy to poeta nagnie obowiązujące normy językowe. Co sprawia, że podobają nam się neologizmy Szymborskiej, a rażą nas formy spod znaku 'szłem' ? Czy neologizm może być poprawny? niepoprawny? Dlaczego, gdy poeta złamie syntaksę, ta zbrodnia staje się figurą stylistyczną? Gdzie jest granica między błędem a swobodą wypowiedzi? Jest taka? To nie jest temat mojej pracy domowej, licencjackiej, czy broń boże nowomaturalnej... tym lepiej, bo mam doń stosunek osobisty, a nie zawodowy. Pozdrawiam. Mateusz DzikowskiMateusz Dzikowski 2005-04-13Poruszył Pan wiele istotnych problemów z dziedziny językoznawstwa normatywnego, na które nie jestem w stanie odpowiedzieć w kilku zdaniach. Polecam więc dwie swoje ksiażki Językoznawstwo normatywne i Pół wieku kultury języka w Polsce - obie wydane w PWN-ie. Znajdzie Pan tam (przynajmniej częsciowe) odpowiedzi na swoje pytania. O tych problemach pisałem również w innych swoich publikacjach, ale wymagają one obszerniejszych odpowiedzi. Bardzo więc proszę o kontakt telefoniczny (068 3283140, 41). Serdecznie pozdrawiam. Marian Bugajski.

Mamy problem z odmianą przez przypadki: Klasztor Kamedułów. Wielki Słownik Poprawnej Polszczyzny tak nas zainspirował, że zupełnie straciliśmy poczucie poprawności. Czy: Kameduli, czy Kamedułowie? Kręci się w głowie. Dziękuję, pozdrawiam. BogumiłaBogumiła 2005-04-12KAMEDULI to zakon kontemplacyjny założony na początku XI wieku jako odłam benedyktynów. KAMEDULI, KAMEDUŁÓW, KAMEDUŁOM itd. a w liczbie poj. KAMEDUŁA. Pozdrawiam serdecznie, ale nie wiem, co polecić na zawroty głowy. Marian Bugajski.

Witam! Chciałam zapytać jakie są charakterystyczne tendencję w języku środków masowego przekazu na dzień dzisiejszy. [Te pozytywne i te ngatywne]Konwalijka 2005-04-12

Uważam, że o specyfice języka mediów decydują uwarunkowania funkcjonalne, do których zaliczam: 1. uwydatnienie funkcji perswazyjnej służącej przede wszystkim przywiązaniu odbiorcy do danego środka przekazu, tytułu, audycji itp.; medium staje się wtedy ośrodkiem zainteresowania a język zaczyna pełnić funkcję socjalizacyjną; 2. celom perswazyjnym jest podporządkowana funkcja emocjonalna; komunikaty medialne z założenia mają budzić emocje; 3. język mediów jest nastawiony głównie na nawiązanie i podtrzymanie kontaktu, stad też ważna jest funkcja fatyczna; 4. w związku z powyższym język mediów coraz bardziej podlega upotocznieniu, co prowadzi do jego wulgaryzacji (pospolitości), w rezultacie zatraca się różnorodność gatunkowa i stylistyczna. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski.

Panie Profesorze! Który z ośrodków naukowych w kraju prowadzi badania ekolingwistyczne? Gdzie można znalęźć publikacje na ten temat? R.S.V.P.pherenike 2005-04-11Zajmowano się tymi problemami w Katedrze Językoznawstwa Ogólnego na Uniwersytecie Wrocławskim, ale katedra już nie istnieje. Kierował nią prof. A.Furdal, w którego pracach mozna znaleźć dużo interesujących rozważan na temat egzystencji języków. Proszę zajrzeć na przykład do jego książki Językoznawstwo otwarte. Proszę się ze mną skontaktować telefonicznie (068 3283141), bo w krótkim tekście trudno mi zdać relację z wielu obszernych badań prowadzonych na przykład także w Poznaniu. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

Dlaczego człon auto- pisze sie na początku wyrazu bez myślnika, czyli np. autocysterna, autokarawan?Dlaczego zostało to zmienione i juz nie trzeba używac myslnika?Roman 2005-04-11Nie wiem nic o żadnych zmianach. Po prostu AUTO- to pierwszy człon wyrazów złożonych i pisze się łącznie, np.: autogeneza, autostymulacja. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

Która odmiana nazwiska angielskiego jest właściwa: Nazwisko: Rooney Odmiana: nie ma Rooney'a czy Rooney'egoRoman 2005-04-11ROONEYA (pisownia bez apostrofu). Pozdrawiam. Marian Bugajski.

Panie profesorze. Czy moglby pan mi napisac co to są derywaty??Szukałem w internecie i nie znalazłem definicji.Z góry dziekuję.Roman 2005-04-11Derywat to inaczej formacja słowotwórcza, wyraz motywowany albo wyraz pochodny. Można go zdefiniować jako wyraz o złożonej budowie, w którym wyróżniamy temat słowotwórczy i formant. Tak więc derywatami są na przykład wyrazy: PIES-EK w którym wyróżnimy temat PIES i formant -EK; RĄCZKA, w którym wyróżnimy temat RĄCZ i formant -KA. Wyraz, od którego bezpośrednio utworzono inną jednostkę leksykalną nazywamy podstawą słowotwórczą. W podanych przykładach podstawą słowotwórczą są odpowiednio: PIES i RĘKA. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

Witam! Czy nazwisko Ciesek sie odmienia? Chcialbym dodac, iz nazwisko to jest pochodzenia czeskiego, zostalo spolszczone, a jego obecna forma ksztaltowala sie przez okolo 100lat. Idac tym tropem - czy zapozyczenia jezykowe badz tez slownictwo specjalistyczne/branzowe rowniez mozemy(powinnismy), czy tez moze nie nalezy w ogole odmieniac? Jeszcze jedno pytanie. Czy slang (wszelkiego rodzaju, w ujeciu ogolnym) mozemy nazwac neologizmem jezykowym? Jaki jest stosunek norm jezykowych do takich zwrotow i wyrazen, czy powinny byc one uzupelniane w slownikach jezyka polskiego (poprawnej polszczyzny), czy moze jest to tylko chwilowa moda na jezyk?Maturzysta 2005-04-11Ogólna zasada mówi, że nazwiska (podobnie jak i wszystkie inne wyrazy - także obce) w języku polskim podlegają odmianie, bo jest to język fleksyjny. Od tej zasady istnieją liczne wyjątki i można wręcz we współczesnej polszczyźnie zaobserwować tendencję do nieodmienności nazwisk. Nie ma jednak żadnych przeszkód żeby odmieniać nazwisko CIESEK. Wyrazy obce, jeśli nie stoją na przeszkodzie względy morfologiczne, także podlegają odmianie. Slangu nie możemy nazwać neologizmem językowym, bo to nie ta kategoria pojęciowa. Uważam, że norma dotyczy wszelkich zjawisk w języku, ale tylko niektóre z nich podlegają kodyfikacji. Pisałem o tym w książce „Językoznawstwo normatywne”. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski.

jak sie pisze bibliografie?? gdzie autor przecinek itp porosze o szybko odpowiedz ja na jutro musze oddac bibliografie!!!!!!!ola 2005-04-10Proszę Olusiu zajrzeć do jakiejś książki wydanej przez PWN. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

Pisząc najbardziej szczupłe jaki popełniamy błąd? Słowotwórczy, słownikowy czy jakiś inny? Dziękuje za pomocMaturzystka 2005-04-10To jest błąd fleksyjny, bo stopniowanie przymiotników jest kategorią fleksyjną. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

Czy można powiedzieć. Otwarłem okno. Czy poprawnie jest? Otworzyłem oknololek 2005-04-10

OTWORZYŁEM albo OTWARŁEM. MB.

jak sie pisze duże litery greckie kinga 2005-04-10Nie rozumiem. MB.

jak napisac sivi . Podaj przykładMegi 2005-04-10NO NIE !!! Coś Takiego !!! Nie przywykłem, żeby nieznajomi zwracali sie do mnie przez TY. Może jakaś lekcja savoir-vivre'u? Marian Bugajski.

dlaczego od dwóch dni w radiu leciały reklamy rozpoczynającej się ligi żużlowej i trwa transmisja bezpośrednia ze stadionu , a nie było żadnych komunikatów o Białej Niedzieli,która tak ważna była dla mieszkańców Zielone Góry.Lekarze specjaliści i pielęgniarki , władze szpitala czekali wszyscy , a w Urzędzie marszałkowskim było pusto.Kto za to zapłaci?Dorota 2005-04-10To nie jest pytanie do mnie, ale serdecznie pozdrawiam. Marian Bugajski.

Z jakim obszarem należy utożsamiać pochodzenie nazwisk zakończonych na -icz?Czy jest to obszar Wielkiego Księstwa Litewskiego, czy Ukrainy stanowiącej część Korony?bonusvir 2005-04-09Są to nazwiska ruskie (właściwe wschodniej Słowiańszczyźnie), ale rozprzestrzeniły się na całym obszarze Rzeczypospolitej. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

czy wyraz wyspecyfikowane jest poprawny w tym zdaniu czy moze jest to bład słowotwórczy ? Co to własciwie znaczy? Te szczegółowe cele są wyspecyfikowane w załączonych materiałach. Maturzystka 2005-04-09Nie jest to błąd słowotwórczy, ale wyraz SPECYFIKACJA raczej się nie odnosi do pojęć abstrakcyjnych. Lepiej byłoby powiedzieć, że CELE SĄ WYMIENIONE, WYLICZONE, WSKAZANE. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

Dobry wieczór! Chcialabym sie dowiedzieć jaki jest wpyw UE na język polski, czy poza derywatami z cząstką euro, zapożyczeniami i skrótowcami można odnalezc inne przyklady?kari 2005-04-09Trudno mówić o konkretnych przykładach. Ale integracja europejska niewątpliwie będzie wywierać wpływ na poszczególne języki narodowe. Myślę, że trzeba by podjąć jakieś badania i wtedy można by odpowiedzieć na to pytanie. Pozdrawiam. Marian Bugajski. PS. Proszę zajrzeć do książki A.Furdala Jak być Polakiem w Unii Europejskiej.

Dzień dobry Panie Profesorze! Która pisownia jest poprawna: mikro i makro ekonomia mikro - i makro - ekonomia mikro - i makroekonomia? A może dopuszczalne sa wszystkie? Pozdrawiam Karolina 2005-04-07MIKRO- i MAKROEKONOMIA. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

Witam, czy wyrażenie poczucie wstydu jest poprawne językowo?Czy jest to połączenie frazeologizmów: poczucie winy i uczucie wstydu?EWELINA 2005-04-05To jest chyba jednak kontaminacja frazeologiczna. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

co to są funkcje składniowe 2005-04-05Już na to pytanie odpowiadałem. Pozdrowienia. Marian Bugajski.

Dlaczego starsi ludzie mowią: Gdybym była wiedziała ? czy forma zaprzeszła istnieje jeszcze w jezyku polskim czy jest to błąd?Maturzystka 2005-04-04To nie jest błąd, czas zaprzeszły jeszcze może się pojawiać. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

Jak pisac bibliografię??? Bałagam o pomocAnia 2005-04-04Proszę zajrzeć do jakiejkolwiek książki naukowej wydanej przez PWN. Na końcu zazwyczaj jest bibliografia. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

co to znaczy rostropny 2005-04-03Może ROZTROPNY? Działający z namysłem, rozważny. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

Mam pytanie wymagające długiej odpowiedzi,ale mam nadzieję, że prof. Marian Bugajski odpowie na nie jak najszybciej: Jaka jest celowość stosowania wyrazów obcych we współczaesnym języku polskim?Kasia 2005-04-03O stosowaniu wyrazów obcych powinna decydować ich funkcjonalna przydatność. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

czym charakteryzuje się funkcja perswazyjna?osama2005-04-03Nie potrafię odpowiedzieć na tak postawione pytanie. Marian Bugajski.

Dwa tysiące ludzi modli się czy modlą się? Ktora forma jest poprawna? Czy czasownik w tego typu wypowiedzeniach powinien być dostosowany do liczebnika czy rzeczownika? Pozdrawiam i dziękuję. PS. Chciałbym przypomnieć sobie zasady i podstawy gramatyki języka polskiego - jestem uczniem liceum, a w programie ten temat jest jakby pominięty. Proszę polecić mi jakąś zwięzłą i aktualna pozycję.Marek 2005-04-03Poprawne są obie formy. Polecam książkę Alicji Nagórko „Zarys gramatyki polskiej (ze słowotwórstwem)”. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

Witam. Chcialbym sie dowiedziec w jakich sytuacjach powinno najpierw podawac sie nazwisko potem imie, a kiedy na odwrót. Jaka powinna byc kolejnosc np w podpisie, w zaproszeniach, adresie @, przedstawiajac sie nowo poznanej osobie lub przedstawiajac kogos. Czy stopnie mgr, dr, inz cos zmieniaja?koski 2005-04-01Stopnie nic nie zmieniają. Najpierw podajemy imię, a następnie nazwisko i jest to zasada, której należy przestrzegać we wszystkich okolicznościach z wyjątkiem spisów, list alfabetycznych (np. katalogi, spisy urzędowe). Pozdrawiam. Marian Bugajski.

Czy słowo Internet pisze się z małej litery czy dużej?kaśka 2005-04-01INTERNET można pisać albo dużą, albo małą literą. Ja piszę małą. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

Witam! Zwracam sie z prośbą do p. profesora o odpowiedź na pytanie, czy określenie pracownicy niebędący nauczycielami akademickimi jest napisane poprawnie? Czy w ogóle jest poprawnie sformułowane? Pozdrawiam.Katarzyna 2005-03-31Jest napisane i sformułowane poprawnie. Pozdrowienia. Marian Bugajski.

jakie sa srodki jezykowe??madzia 2005-03-31Na tak postawione pytanie nie potrafię udzielić odpowiedzi. Środki językowe są to elementy systemu językowego realizowane w tekstach. Łączy się je zazwyczaj z odpowiednimi funkcjami. Tak więc na przykład przymiotnik pełni w tekstach funkcję przydawki i w tym sensie jest środkiem językowym służącym do wyrażania cech przedmiotów. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

co to znaczy dżdżu i jak bedzie odmieniony ten wyraz przez przypadkifufa 2005-03-31Jest to stara forma dopełniacza wyrazu DESZCZ (DEŻDŻ). Celownik – DŻDŻOWI, narzędnik – DŻDŻEM, miejscownik DŻDŻU; mianownik l.mn. DŻDŻE, dopełniacz DŻDŻÓW itd. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski.

Dzień dobry! moje pytania brzmią: -która wersja jest napisana poprawnie: postanowienie o nie wszczynaniu postępowania czy postanowienie o nie wszczynaniu postępowania -za nieusprawiedliwione niestawiennictwo czy za nie usprawiedliwione nie stawiennictwo co do w/w to spotkałam sie z różnymi kombinacjami. Będę wdzięczna za odpowiedź. Pozdrawiam!agata 2005-03-30NIEWSZCZYNANIE, NIEUSPRAWIEDLIWIONY i NIESTAWIENNICTWO (Co to za neologizm?). Pozdrawiam. Marian Bugajski.

jaki jest najdłuższy wyraz w jązyku niemieckim?krynio 2005-03-30Nie wiem. Marian Bugajski.

Witam Proszę o pomoc w odnalezieniu źródeł genealogicznych nazwisk ukraińskich (po polsku, jesli takowe publikacje są). Pozdrawiam serdecznie.iza 2005-03-28Nie za bardzo rozumiem, o co chodzi. Proszę się ze mną skontaktować w Zakładzie Komunikacji Językowej UZ. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

Jak się pisze; zapraszam Genowefe czy Genowefę Plute czy PlutęAli 2005-03-27Zapraszam Genowefę Plutę. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

Jak ktoś napisze przyjdom zamiast przyjdą to czy ten błąd można nazwać stylistycznym , czy innym błędem.tom123 2005-03-27To jest błąd ortograficzny. Ma on podłoże fonetyczne. Pisałem o tym w swojej książce „Językoznawstwo normatywne”. Pozdrowienia. Marian Bugajski.

Czy nazwisko WRANGA isę odmienia.......dla kogo? dla Karola Wranga czy dla Karola Wrangi???punia 2005-03-26Odmienia się. Dla KAROLA WRANGI. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

Gdzie można znaleść najlepszą klasyfikacje błędów językowych? Jakie są rodzaję błędów? Czy jest jakaś jedna poprawna klasyfikacja?Maturzystka 2005-03-22Proszę zajrzeć do „Wielkiego słownika poprawnej polszczyzny” albo do „Nowego słownika poprawnej polszczyzny” - oba pod red. A.Markowskiego. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

Czy nazwy epok literackich piszemy małą literą?Aneta 2005-03-22Małą albo dużą. Młoda Polska - dużą. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

Dzień dobry Panie Profesorze ! Mam dwa pytania: Kiedy stosujemy słowo jakiś, a kiedy jakichś ( np. widziałam jakiś samochód). Czy obciążyć Pawęzką, czy obciążyć Pawęzkę ( nazwisko Pawęzka). Z góry dziękuję za pomoc. Ania 2005-03-22„Jakiś” to forma mianownika i biernika liczby pojedynczej. Np. „Mam jakiś samochód” i „Widziałem jakiś samochód”. „Jakichś” to dopełniacz i miejscownik liczby mnogiej. Np. „W komisie jest dużo jakichś samochodów”; „Rozmawialiśmy o jakichś samochodach”. To także biernik rodzaju męskoosobowego np.: „Widziałem jakichś mężczyzn”. Pozdrowienia. Marian Bugajski

Witam mam nielada dylemat: jak napisać na za proszeniu na wesele: 1. mam zaszczyt zaprosić państwa imię i imię Zeh czy imię i imię Zehów 2. mam zaszczyt zaprosić państwa imię i imię Ptak czy imię i imię Ptaków Dziękuje i pozdrawiamSlave 2005-03-22Tylko PAŃSTWA ZEHÓW i PAŃSTWA PTAKÓW. Serdecznie pozdrawiam. Marian Bugajski.

Panie profesorze chciałam zapytać czym charakteryzuję się język internetu? Chodzi mi od strony językowej.marlenek 2005-03-21Uważam, że o specyfice internetu decydują głównie wszelkie przejawy zindywidualizowanego, nieinstytucjonalnego komunikowania, do którego wręcz prowokuje; stopniowo staje się podstawowym środkiem językowej komunikacji interpersonalnej. W internecie możliwe są wszelkie dostępne w innych mediach sposoby kodowania informacji. Sytuuje się na pograniczu pisanej i mówionej odmiany języka. Jest to sposób komunikowania związany (przynajmniej w postaci, w której go dostrzegamy) z kodowaniem i utrwaleniem tekstów językowych za pomocą pisma.Jedną z ważniejszych, cech internetu jest absorbowanie elementów stylu potocznego. Upotocznienie nasila się zwłaszcza w tych wszystkich przejawach komunikacji internetowej, w których użytkownik języka może zachować anonimowość. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

Jaka jest poprawna forma: sprzed czy z przed?Arek 2005-03-18SPRZED. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski.

Dzień dobry, chciałbym prosić o komentarz do modnej ostatnio odmiany wyrazów. Po fizyce, matematyce, technice, w mediach zaczęto akcentować w podobny sposób inne wyrazy, np. o pera, ka pitan, atmo sfera. Czy to poprawny sposób akcentowania? I jeszcze jedno pytanie. W książce użyłem słowa rozcapierzony. Ktoś zwrócił mi uwagę, że powinienem napisać rozczapierzony. Miał rację? Serdecznie pozdrawiam.Mikołaj Wójcik 2005-03-17Słownik poprawnej polszczyzny pod red. A.Markowskiego dopuszcza akcentowanie typu fizy'ka na poziomie tzw. normy użytkowej, ja uważam, że jest to niesłuszne i należy przestrzegać wymowy typu fi'zyka. O'pera powinna mieć akcent na pierwszej sylabie, ale może mieć także na przedostatniej; tylko kapi'tan i tylko atmosfe'ra. Rozcapierzony albo rozczapierzony. Pozdrowienia. Marian Bugajski.

Witam bardzo serdecznie! Zwracam się z prośbą o pomoc w zetymologizowaniu nazwiska- Mazurkiewicz. Czy pochodzi ono od nazwy geograficznej (miejsce pochodzenia- Mazury), a sufiks -icz wyznacza rodowód odojcowski (syn Mazura)? Czy jest może jakaś inna koncepcja? Bardzo dziękuję i szczerze pozdrawiam.ania

2005-03-17Mazur-ki-ewicz. Jest to nazwisko patronimiczne, na co wskazuje formant -(ew)icz. A więc syn Mazur(k)a. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

Witam Pana, w mojej rodzinie używa się od pokoleń słowa przylipnąć ( przylipnął do czegoś....). Czy jest to radosna twórczość moich przodków? Wydaje mi się, że widziałam to słowo gdzieś w literaturze. Serdecznie pozdrawiamELA 2005-03-17

Nie znalazłem tego wyrazu w podręcznych słownikach, ale proszę się nie dziwić, w tzw. języku familijnym jest wiele wyrazów niespotykanych w polszczyźnie ogólnej. Pozdrowienia. Marian Bugajski.

Chciałabym się zapytać jak poprawnie wymawiać skrót cv (curriculum vitae) ponieważ do tej pory wymawiano go sivi a dzisiaj spotkałam się iż pewna osoba( nauczyciel) powiedział że powinno wymawiać sie kav ponieważ jest to wyraz pochodzący z j.łacińskiego a nie angielskiego. proszę o odpowiedźg 2005-03-17Rzeczywiście curriculum vitae pochodzi z łaciny, ale skrót zapożyczyliśmy z angielskiego i wymawia się jako s i - wi. Pozdrowienia. Marian Bugajski.

jaki jest czwarty przypadek deklinacji ???asia 2005-03-17BIERNIK. Buziaczki. Marian Bugajski.

Witam. Są nazwy sklepów, które wydają się być w 3 osobie i są nieodmienne, np. Tesco, ale czy powinniśmy odmieniać nazwy takie jak Ikea, Mini Mal? jedziemy do Ikeii i Mini Mala? A Lady Makbet jest wyrazem nieodmiennym?Adam 2005-03-17W języku polskim obowiązuje zasada odmienności, ale TESCO się nie odmienia, MINIMAL podlega odmianie (MINIMALU), IKEA też (IKEI). LADY MAKBET się nie odmienia. Serdecznie pozdrawiam. Marian Bugajski.

W jaki sposób odmienić i czy wogóle się odmienia nazwisko Hampel. Jest to nazwisko niemieckie. Słyszałem, że nazwisk obcojęzycznych w Polsce się nie odmienia.Przemek 2005-03-15Nazwiska nalezy odmieniać. Taka jest ogólna zasada. HAMPEL, HAMPELA (HAMPLA), HAMPLOWIE (HAMPELOWIE). Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski.

kiedy pisze ze ktos natchnał mnie do życia a później chce napisać że przyjaciele ................mnie do zycia w czasie teraźniejszym tak jak np zachecają to jak mam to poprawnie zapisac?toffi 2005-03-15Nie rozumiem. Marian Bugajski.

Dobry wieczór! Mam pytanie, czy poprawnie w książce telefonicznej jest napisane :Kowalscy Marek i Alicja , czy raczej powinno być Kowalski Marek, Alicja.Marek 2005-03-15Napisane jest poprawnie. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

Czy formuła: Życzenia wszelkiej pomyślności Pani Annie Nowak składają Pracownicy Fabryki jest poprawna czy może: Życzenia wszelkiej pomyślności dla Pani Anny Nowak składają Pracownicy Fabryki Robert 2005-03-14Pierwsza formuła jest poprawna, ale nie wiem, dlaczego „Pracownicy Fabryki” napisano dużymi literami. Pozdrowienia. Marian Bugajski.

Które aktorki, prezenterki postacie historyczne posluguja sie /poslugowaly sie zenskimi formantami nazwisk z formantami- ówna -anka????????? prosze mi pomuc Pokrzyfa 2005-03-14Proszę sobie zadać trochę trudu i poszukać na przykład w słownikach. Są to nazwiska typu: Kucówna, Skarżanka. A POMÓC trzeba tak napisać. Sukcesów. Marian Bugajski.

Panie profesorze! Jak napisać bibliografie. Interesuje mnie zwłaszcza bibliografia strony www, ale również książki. Aguś 2005-03-14Jeśli chodzi o książki, to proszę zajrzeć do dowolnej pracy wydanej przez PWN, która ma na końcu zestawioną bibliografię. Nie ma skodyfikowanych reguł zapisywania stron internetowych, ale ja swoim studentom polecam zrobienie odrębnego, alfabetycznego wykazu w takiej postaci, w jakiej znajdujemy adres w wyszukiwarce. Pozdrowienia. Marian Bugajski.

Tatry jako nazwa gór to rzeczownik czy przymiotnik? W jakim rodzaju? Pozdrawiam. kob 2005-03-13Rzeczownik semantycznie bezrodzajowy, bez liczby pojedynczej, ale ma odmianę żeńską. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

Dzień dobry prosze mi powiedzieć jaka jest prawidłowa wymowa wyrazu dżdżu,dżdżysty , dżdżownica,czy przed głoskami dżdż powinniśmy wymawiać[ddżdżownica?]bo z taką teorią spotkałam sie w książce pani D. Michalowskiej,O podstawie polskiej wymowy scenicznej a inne zdanie ma pan a. Markowski i 2 pytanie:jak wymawiać prawidlowo słowo budżet? dziękuje Olaola 2005-03-13Etymologicznie to jest DEŻDŻ, a więc powinno być D-ŻDŻU, ale te dwie głoski obok siebie powodują, że wymawiamy DŻDŻU. Obie podane przeze mnie formy są poprawne. Nie należy natomiast wymawiać tego jako DDŻDŻU. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

Jak sie poprawnie mówi? Sweter czy swetr? (Zimny) wiater czy wiatr? Dziekuje za odpowiedz. Pozdrawiam.Maturzystka 2005-03-10SWETER i WIATR. Pozdrowienia. Marian Bugajski.

Szanowny Panie Profesorze ! Uprzejmie proszę o podanie etymologii nazwiska Gołuch.Funio 2005-03-09Nazwisko to jest związane etymologicznie z wyrazem GOŁY i ma formant -uch. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

Witam! Mam pytanie dotyczące pisowni takiego oto tworu językowego długogórnokończynowy, w sensie człowiek z długimi rękoma. Czy nalezy pisać te słowo/a razem, osobno? Pozdrowieniaefsms 2005-03-08To trzeba napisać łącznie. Pozdrowienia. Marian Bugajski.

Nigdzie nie mogę znaleźć informacji na temat ilości zapożyczeń angielskich, francuskich, niemieckich, włoskich, czeskich, ruskich oraz węgierskich w języku polskim. Czy zostay one wogóle policzone? Proszę o pomoc. Z góry dziekuję.Aga 2005-03-08Nie sądzę, aby ktoś dokładnie liczył obce wyrazy w polszczyźnie. Najwięcej informacji na temat zapożyczeń można znaleźć w HISTORII JĘZYKA Z.Klemensiewicza, polecam też B.Walczaka MIĘDZY MODĄ, SNOBIZMAM A POTRZEBAMI JĘZYKA. Pozdrowienia. Marian Bugajski.

Pieczarek czy pieczarków? kafelek czy kafelków?dziękujęaga 2005-03-08PIECZAREK i KAFELKÓW. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

Czym są modulanty, wspomniane kilka zapytań poniżej? Pozdrawiam.Marek 2005-03-07Modulanty to są wyrazy niewchodzące w strukturę wypowiedzenia, stanowiące tzw. tło albo obudowę wypowiedzenia. Proszę sobie zadać trochę trudu i zajrzeć do książki S.Jodłowskiego. Pozdrowienia. Marian Bugajski.

Jakich neologizmów najczęściej używają politycy?zosia 2005-03-07Proszę posłuchać wypowiedzi polityków. Pozdrowienia. Marian Bugajski.

jakie środki językowe charakteryzują styl sportowy??piotrek 2005-03-07Proszę sobie zadać trochę trudu, przeczytać jakąś gazetę sportową i wypisać to, co w niej charakterystyczne. Sukcesów. Marian Bugajski.

Czy poprawne jest sformułowanie: cytat z prezydenta?Marek 2005-03-07Poprawne. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

DLaczego kiedyś mówłi się milicja a teraz policja? paulina 2005-03-07O zmianie nazwy zadecydowały jej złe konotacje i względy polityczne. Pozdrowienia. Marian Bugajski

ZZastanawia mnie poprawna pisownia jednego z zajęć. Nie znalazłem tego w słowniku. Skakać na bungee. - Dobrze napisałem? To taka dluga, rozciągająca się lina. Dziękuję.Adam 2005-03-06Dobrze. Pozdrowienia. Marian Bugajski.

Co znaczy taki zapis w słowniku: np. po/plenerowy( chodzi tę kreskę). dziękujęada 2005-03-05Ukośna kreska w słowniku może oznaczać granicę morfologiczną. W tym wypadku oddzielony jest przedrostek. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

Panie profesorze gdzie znajdę informację dotyczącą klasyfikacji błędów językowych?DziękujęAgnieszka 2005-03-05Proszę zajrzeć do „Wielkiego słownika poprawnej polszczyzny” albo do „Nowego słownika poprawnej polszczyzny” (oba pod red. A.Markowskiego). Pozdrawiam. Marian Bugajski

Czy jest dopuszczalne uzywanie zwrotu: otwarłem się zamiast otworzyłem się - jest to błąd??? Pozdrawiam i dziękuję!!! :))alle-gro 2005-03-04To nie jest błąd. OTWARŁEM albo OTWORZYŁEM. Pozdrowienia. Marian Bugajski.

Piszemy: uwiarygodniający czy uwiarygadniający?Maciek 2005-03-03UWIARYGODNIAJĄCY. Pozdrowienia. MarianBugajski.

Jak poprawnie zwrócić się do ekspedientki w sklepie gdy chcemy o coś zapytać: Proszę pani czy..... czy Proszę pania czy....... Która z form jest poprawna nie mogę wymyślić czy nie mogę wymyślećLidia 2005-03-03PROSZĘ PANI. WYMYŚLIĆ nie WYMYŚLEĆ. Serdecznie pozdrawiam. Marian Bugajski.

Wyraz: pisze, ide ( zamiast piszę , idę) zawiera błąd ortograficzny? Czy tylko błąd flesyjny?ala 2005-03-02Ja to uznaję za błędy ortograficzne o podłożu fonetycznym (nie fleksyjnym). Pozdrowienia. Marian Bugajski.

ma pytania odnosnie podręczników dydaktycznych? czy poradniki np. kosmetyczne lub dietetyczne należa do książek dydaktycznych??mirka 2005-03-01Za podręczniki uznaje się takie książki, które bezpośrednio służą w dydaktyce szkolnej lub uniwersyteckiej. Pozdrowienia. Marian Bugajski.

jaka jest poprawna forma: wymyśleć czy wymyślić?? i jeszcze jedno pytanie czy wyrażenie poszłem i przyszłem zostało uznane za poprawne językowo???baśka 2005-03-01WYMYŚLIĆ. POSZŁEM I PRZYSZŁEM to bardzo rażące błędy!!! Pozdrowienia. Marian Bugajski.

Ile jest liter w polskim alfabecie? Czy x i q też należą do polskiego alfbetu? w końcu nie ma polskich wyrazów z tymi literami: taxi=taksi, quiz=kwiz.Asia 2005-03-01Nie wiem, ile jest liter, bo nigdy nie liczyłem, ale to łatwo sprawdzić. Proszę policzyć tylko te, które służą do zapisu polskich dźwięków. Nie ma w polszczyźnie takich głosek, jak „x” i „q”. Serdecznie pozdrawiam. Marian Bugajski.

mamzadanie domowe i niewiem jak to napisac.a tresc zadania jest następujaca.Napisz rodzine wyrazu lody.co moge napisacalicia 2005-02-28No nie! Nie mogę odrabiać zadań domowych. Proszę zapytać nauczycielki polonistki. Serdeczne pozdrowienia. Marian Bugajski.

rodzina wyrazu lodyPaweł 2005-02-28Nie odpowiadam na sms-y. Marian Bugajski.

jak odmienic rzeczownik ksiazka?wiktor 2005-02-27Książka, książki, książce, książkę, książką, książce; książki, książek, książkom, książki, książkami, książkach. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

Dzień DObry Profesorze, Zwraca sie do pana z pośbą o pomoc w napisaniu pracy na temat: język komentatorów sportowych, a normy poprawnosciowe. Dokładnie chodzi mi o to aby doradził mi pan co mam w niej umieścić. Czy starac sie wytykac błedy na każdym kroku, czy moze chwalic za dotarcie do młodzieży, czy też mówić o jakichś slangach,zapozyczenaich itt. Prosze mi pomóc w napisaniu choćby plany ramowego zebym pokoleii sam rozwijał punkty. prosze odp. na e-mail piotrek_ander@wp.plPiotr 2005-02-26Przykro mi, ale pomoc w pisaniu pracy wykracza poza ramy tego poradnika. Proszę się zwrócić do nauczyciela polonisty. Życzę sukcesów. Marian Bugajski.

WITAM SERDECZNIE PANIE PROFESORZE!!!!!! Mam problemy z tematem maturalnym, brzmi on: omów wpływ radia i telewizji na kształt poprawnej polszczyzny Niech mi Pan Profesor doradzi z czego mam kożystać i co tak mniej więcej umieścić Serdecznie pozdrawiam i czekam na odpowiedź mój email to stawwek@wp.pl Jeszcze raz dziękuję!!!!!!!!!Mateusz 2005-02-25Nie mam prawa wyręczać nauczycieli w opiece nad pracami maturalnymi. Proszę się porozumieć z polonistą i ortografii też trzeba by się poduczyć. Życzę sukcesów. Marian Bugajski.

Szanowny Panie Profesorze! Jaki bedzie rodzaj w czasowniku ciesze sie ,idz oraz czy mialbys ochote... DziekujeAnna 2005-02-22W pierwszym czasowniku brak jest informacji o rodzaju gramatycznym, drugi natomiast jest użyty w rodzaju męskim. Pozdrowienia. Marian Bugajski.

A więc tak... moim tematem maturalnym są neologizmy, a dokładniej brzmi on tak: Neologizmy w języku polskim - nadużycie czy potrzeba? Omów problem odwołując się do przykładów ze współczesnej polszczyzny. Prosiłabym o wyznacznie informacji, jakie powinnam ująć w mojej pracy. I do jakiej bibliografi powinnam sie odwołać. Z góry dziękuje i pozdrawiam._k@siunia_ 2005-02-22Nie mogę wyręczać nauczycieli. Proszę się zwrócić do polonisty. Życzę powodzenia. Marian Bugajski.

Dlaczego tupecik jako peruka jest własnie tak nazywany? Od tupetu? Ludzie z tupecikiem mają tupet?Adam2005-02-22

Jest to tylko zbieżność fonetyczna. Oba te wyrazy pochodzą z języka francuskiego. Pozdrowienia. Marian Bugajski.

jak się pisze poprawnie wolnostojący, i dlaczego? asia 2005-02-21Pisze się „wolno stojący” podobnie jak „wolno idący”, bo to są dwa wyrazy. Pytanie „dlaczego” w odniesieniu do konwencjonalnych zasad języka nie zawsze jest zasadne. Serdecznie pozdrawiam. Marian Bugajski.

Jak powinno się mówić na obywateli dziwnych krajów. Np nie powie się przecierz wybrzeżanin kościoano słonianin lub papus nowo gwninejczyk czy tez wyspiarz święto tomaszowypolidaktyl 2005-02-21Trzeba powiedzieć: mieszkaniec Wybrzeża Kości Słoniowej: mieszkaniec Papui Nowej Gwinei itd. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

Szukam słownika etymologicznego żeby zobaczyć w nim słowo ,,las. Pomóżcie mi! Proszę!Magda 2005-02-21Jak mam pomóc w szukaniu słownika? Marian Bugajski.

Panie profesorze: gdzie moge znaleźć Komunikaty Komisji Kultury Języka Komitetu Językoznawstwa PAN i czy jest gdzieś internetowe wydanie Poradnika językowego oraz czasopisma Język polsk(albo gdzie mozna dostac te czasopismo)?Roman 2005-02-21Komunikaty publikuje Poradnik Językowy. Jest on dostępny w bibliotekach, np. w bibliotece Uniwersytetu Zielonogórskiego (al.Wojska Polskiego). Pozdrawiam. Marian Bugajski.

Panie Profesorze, umowa o pracę na czas nie określony czy na czas nieokreślony? Gdzie znajdę informacje o modulantach w języku polskim? Dziękuję.Asia 2005-02-20NIEOKREŚLONY. O modulantach najprzystępniejsze informacja można znaleźć w Podstawach polskiej składni S.Jodłowskiego.

jaka jest poprawna forma swędzieć czy swędzić i w zwiazku z tym swędziało czy swędziło?ania 2005-02-20Obie formy są poprawne. Marian Bugajski.

Szanowny Panie Profesorze ! Jaka jest etymologia nazwiska WYDUBA ( Kozmin Wielkopolski, XVII w.) ? Pozdrawiam. Christian Orpel 2005-02-20Może to nazwisko pochodzić od pospolitego „wyd(ł)ubać”, ale nie mam całkowitej pewności. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

Dzień Dobry.Mam pewien problem mój temat Maturalny z jezyka polskiego to Język prezenterów sportowych. Glowny problemem to ksiazki,(materiały),ktore moge wpisac w bibliografie neiwiem z czego korzystac gdzie tego szukać.Będe wdzięczna za pomoc.POzdrawiamJoanna 2005-02-19Nie mogę wkraczać w kompetencje nauczycieli. Proszę się zwrócić do polonisty. Pozdrowienia. Marian Bugajski.

Panie Profesorze, redagujemy m.in. książki z zakresu podstaw pisania na komputerze. Pojawiają się ogromne problemy. Poprzednio recenzenci sugerowali zwrot: kliknij na ikonie, kliknij na przycisku. Teraz podobno jest to sfromułowanie niepoprawne. Powinno być: kliknij przycisk, kliknij na przycisk, kliknij w przycisk. Drobna sprawa, a jak denerwuje. Czy mógłby mi Pan pomóc? Pozdrawiam serdecznie, BogumiłaBogumiła 2005-02-18Kliknąć co, a więc kliknij przycisk. Pozdrowienia. Marian Bugajski.

Moje pytanie brzmi: Dlaczego wyrazy stają się modne?Ania 2005-02-18Moda w języku podobnie jak w innych dziedzinach jest zjawiskiem społecznym. Moda w języku szerzy się przez naśladownictwo. Uważam, że główną jej przyczyną jest snobizm. Pozdrowienia. Marian Bugajski.

Chciałabym dowiedzieć się, jakiego pochodzenia jest nazwisko Medowski/aK 2005-02-16Jest to zapewne nazwisko sztucznie urobione formantem -(ow)ski, a w rdzeniu ma med - 'miód'. Pozdrowienia. Marian Bugajski.

Pani Profesorze mam ogromną prośbę, poszukuję literatury na temat ekspresywności języka i nacechowania emocjonalnego, uczuciowego języka.Czy może mi Pan coś polecić to jest mi niezbędne do pracy licencjackiej na temat gwary uczniowskiej. Bardzo dziękuję i pozdrwawaiam!!!!Grzegorz 2005-02-16Raczej nie powinienem wyręczać promotora. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

Panie Profesorze, piszę pracę magisterską w której jeden z rozdziałów poświęcony będzie modulantom w języku polskim. Z jakich lektur mogę korzystać? Z góry dziękuję za odpowiedź.Agata 2005-02-15Może lepiej się zwrócić o poradę do promotora? Marian Bugajski.

Panie Profesorze! Umowa o pracę na czas nie określony czy umowa o precę na czas nieokreślony? Spotykam się ostatnio z obiema tymi formami.Bartosz 2005-02-15Na czas nieokreślony. Pozdrowienia. Marian Bugajski.

Witam, Panie Profesorze. Moje pytanie brzmi następująco: Czy istnieje liczba mnoga od dyscyplin sportowych? A dokładnie od słowa bilard. Chciałbym rónież dowiedzieć się, czy w dopełniaczu tego słowa mówimy: bilarda czy bilardu, a w bierniku: bilard czy bilarda. Proszę o odpowiedź.Kapol 2005-02-15Jest to rzeczownik bez liczby mnogiej. Bilardu albo bilarda. Grać w bilard albo w bilarda. Serdecznie pozdrawiam. Marian Bugajski.

Jakie są wyrazy bliskoznaczne do mądry życzliwy dobry podejrzliwy wścibski zły kłótliwyKaja 2005-02-14Przypuszczam, że chodzi tu o jakieś zadanie domowe. Proszę sobie zadać trochę trudu i znaleźć w słownikach. Pozdrowienia. Marian Bugajski.

Mnie chodziło o coś innego, liczebniki starosłowiańskie dla wielkich liczb, ale jak by to brzmiało w spolszczeniu: 10,000 (tma) 100,000 (nesved') 1,000,000 (leodr) 10,000,000 (vran) 100,000,000 (koloda) link: http://www.synaxis.info/azbuka/printing/azbuka_fonts/azbuka.html na samym dole Michał 2005-02-14Nie jestem pewien, czy chodzi tu o starosłowiańskie, czy o starosłoweńskie, ale jeśliby je spolszczyć, to otrzymamy: ćma, nieświedź, wron(a), kłoda. „Leodr” to jest pożyczka. Pozdrowienia. Marian Bugajski.

Nazywam się Aneta Gogłoza, czy mógłby mi Pan wytłumaczyć jak powstało moje nazwisko? Moja znajoma również ma dziwne nazwisko - Garyga, skąd ono powstało? Dziękuję.Aneta 2005-02-13Nazwisko Gogłoza może mieć jakiś związek z rdzeniem „gog”. „Gogotać” znaczy tyle, co ‘bełkotać’. Może więc jest to jakaś forma dźwiękonaśladowcza. „Garyga” może być natomiast zniekształconą formą od nazwiska „Darga”. To zaś miałoby rdzeń „darg” – ten sam, który jest w wyrazie „dziergać”. „Darga” znaczy też tyle, co 'wędka'. Pozdrowienie. Marian Bugajski.

Czy w staropolskim istniały liczebniki jednoczłonowe podobne do jeden, dziesięć, sto, tysiąc, ale wyższe od tysiąca? Jakie?Bobek 2005-02-13Milion, ale to pożyczka łacińska. Pozdrowienia. Marian Bugajski.

Moje pytanie jest krótkie: AZSu czy AZS-u? Dziękuję.Janusz2005-02-12I odpowiedź też krótka. AZS-u. Proszę. MB

Witam Pana cieplo, Panie Profesorze. Pytanie do Pana wyszlo mi dwuczlonowe i najpewniej niezbyt madre; skad wzielismy okreslenie SMYCZ? Kiedys wylacznie dla psa, teraz takze TELEFONICZNA (!?). Chodzi o telefon komorkowy. No i dlaczego KOMORKOWY wlasnie, a nie mobile - przenosny, jak na calym swiecie. Kto jest odpowiedzialny za nazewnictwo? Kiedys > Wicherek< i >Chmurka< za pogode, a za nasz potoczny jezyk, tu i teraz - kto? Serdecznie Pana Pozdrawiam. Eva-juz-nie-39 2005-02-10„Smycz” to bardzo stare słowo oznaczające ‘rzemień’. Być (uwiązanym) na smyczy, to być w bezpośrednim zasięgu. W odniesieniu do telefonu to oczywiście przenośnia. Określenie „komórkowy” zapożyczyliśmy od Szwedów, bo oni podzielili sobie kraj właśnie na komórki, czyli połacie wyznaczane zasięgiem anten. A za język (w tym i za nazewnictwo) jesteśmy odpowiedzialni wszyscy. Pani też, chociaż istnieją wyspecjalizowane w tej dziedzinie instytucje. Pozdrowienia. Marian Bugajski.

Jaka jest etymologia nazwiska Borchólski? marojka 2005-02-08Nie jest jasna etymologia tego nazwiska. Cząstka „bor-„ mogłaby świadczyć, że pochodzi ono od imion złożonych typu „Borzysław”, ale trudno wtedy wyjaśnić dalszą jego część. A może jest to zniekształcone „bork-„ (por.: borek, Borkólski). Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski.

Panie profesorze, czy istnieją ramy czasowe ściśle okreslające 'współczesny język'? czy jest to ostatnie dziesięciolecie, czy też ostatnie 100 lat? Natalia 2005-02-07Trudno jest określić ramy czasowe tego pojęcia. Byłbym raczej za tym, że są to ostatnie lata. Dobrą datą graniczną byłby tu rok 2000. Istnieje nawet takie opracowanie Polszczyzna 2000 pod red. W.Pisarka. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski.

Dzień dobry mam na imie paulina w tym roku mam mature,,,moj temat z j.polskiego brzmizapożyczenia językowe.Omów problem i ocen zasadnosc najnwoszych zapozyczen w jezyku polskimchcialabym sie dowiedziec co zamiescic w takiej pracy i w jakim kierunku mam pojsc,aby praca była ciekawa i urozmaicona...ma Pan może jakiś pomysł?pozdrawiam i czekam na odpPaUla19 2005-02-06Najlepiej by było, gdyby się Pani skontaktowała z nauczycielką polonistką, bo nie mogę wyręczać nauczycieli i nie jestem w stanie w kilku zdaniach omówić takiego zagadnienia, ale zapraszam na konsultacje do Zakładu Komunikacji Językowej UZ. Pozdrowienia. Marian Bugajski.

Panie profesorze Sprawa ma się tak że mam kłopoty z zapisem fonologicznym tekstów i w związku z tym chciałbym prosić Pana profesora o przybliżenie mi w jaki sposób doknywac tkiego zapisu.Artf 2005-02-06Przykro mi, ale nie jestem w stanie spełnić tej prośby ze względu na uproszczony system czcionek w tej rubryce, a i sama materia jest skomplikowana. Polecam zatem „Zarys gramatyki polskiej” A.Nagórko, gdzie przedstawiono system transkrypcji API. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

Szanowny Panie Profesorze, Którego przypadka (dopełniacza czy biernika) należy używać w konstrukcjach typu: - zapytaj kolegę czy kolegi o zdanie - poproś mamę czy mamy o kieszonkowe - poszukaj kartkę czy kartki - czego szukasz? czy co szukasz? etc. A może to bez różnicy? Z góry dziękuję za odpowiedź i pozdrawiam.Marek 2005-02-05Zapytać kolegę; poprosić mamę; poszukać kartki; szukać czegoś. Pozdrowienia. Marian Bugajski.

Dzień dobry Panu! Pytanie: czy w kontekście pół-oficjalnego listu o dokonanaich firmy można użyć słowa podekscytowany, jak w sformułowaniu: Jestem podekscytowany nowymi, czekającymi nas wyzwaniami. Czy może lepiej po prostu powiedzieć: Cieszę się z nowych itd. Będę Panu bardzo wdzięczna za pomoc, bo ta ekscytacja pojawia się w tekstach, jakie tłumaczę dość często. Pozdrawiam Elżbietaelżbieta 2005-02-05Uważam, że lepiej mówić „po prostu”, ale coraz częściej (za przykładem mediów) używamy słownictwa emocjonalnie nacechowanego. Co zrobić, jeśli ktoś jest podekscytowany swoim działaniem i koniecznie chce to wyrazić? Ze względów czysto stylistycznych może ta „ekscytacja” być rażąca. Serdecznie pozdrawiam. Marian Bugajski.

Sz. P. Profesorze, Dziś po południu usłyszałem wypowiedź komentatora sportowego, który rzekł coś na kształt: ...kolejne zwycięstwo dla Bayernu.... Czy nie powinno być: Kolejne zwycięstwo Bayernu? Jeśli jest Pan w stanie zrobić to na łamach tego poradnika, proszę o podanie zasad poprawnego użycia zaimka dla. Pozdrawiam.Marek 2005-02-05Oczywiście, że „zwycięstwo Bayernu”. Najczęściej błędnie się używa przyimka „dla” w wyrażaniu tzw. przekazywania bezpośredniego, np.: „Daj to ojcu”, a nie „Daj to dla ojca”; ale poprawnie jest „Daj to (np.: Józkowi) dla ojca”. W połączeniu z nazwami istot żywych używamy „dla”, np.: „zasypka dla dzieci”; w połączeniu z nazwami rzeczy – „do” np.: „szampon do włosów” (nie „dla włosów”). Więcej szczegółów na ten temat można znaleźć w „Wielkim słowniku poprawnej polszczyzny”. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski.

Często ludzie (nawet aktorzy) mówią np. pojechaliśmy tam z Anią, kiedy pojechał on i Ania, czyli wg mnie powinno być pojechałem tam z Anią. Wg mnie to błąd stylistyczny, czy mam rację? Czy może można mówić i tak i tak? Dziękuję.Bartek 2005-02-03Nie jest to błędne sformułowanie. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski.

jak sie pisze słowo HAŁABAŁA czy CHAŁABAŁA ?Monika 2005-02-02A cóż to za słowo? Jeśli neologizm niemający uzasadnienia etymologicznego, to można napisać w dowolny sposób. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

Jak napisać prawidłowo: napewno czy na pewno?elma 2005-02-02Na pewno. Marian Bugajski.

Dlaczego na monarchę belgijskiego mówi się Król Belgów, a nie Król Belgii? A może obydwie formy są poprawne?Jan 2005-02-02

Chodzi tu bardziej o tzw. poprawność polityczną niż językową. Belgię zamieszkują bowiem dwie narodowości: Walonowie i Flamandowie silnie z sobą konkurujące pod względem językowym i kulturowym. Określenie „Król Belgów” trzeba by zatem rozumieć jako ‘król wszystkich Belgów’ niezależnie od ich narodowości. Pozdrowienia. Marian Bugajski.

definicja środek stylisytcznyKamil 2005-02-01Nie rozumiem. Marian Bugajski.

Pragnę dowiedzieć się o błędach językowych popełnianych przez sprawozdawców sportowych?Jakego rodzaju są to błedy?Tomi 2005-01-31Wszystkie możliwe. Pozdrowienia. Marian Bugajski.

Chcialam sprostowac odpowiedz na pytanie Nejsi z dnia 19 stycznia b.r. odnosnie nazwiska Granops. Otoz wedlug informacji mojej rodziny jest to spolszczone nazwisko greckie Z powazaniem Malgorzata GranopsMargo 2005-01-30Skoro rodzina tak uważa..... Pozdrowienia. Marian Bugajski.

Gdzie znajdę informacje na temat najnowszych zapożyczeń językowych?Zbychu 2005-01-30Proszę zacząć od Wielkiego słownika poprawnej polszczyzny pod red. A. Markowskiego, a następnie przejrzeć Poradnik Językowy. Polecam katalog Biblioteki Narodowej on line. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

jak sie mowi urwipołć czy urwipłoć??lol 2005-01-28Tylko URWIPOŁEĆ. Pozdrowienia. Marian Bugajski.

Mam pewien problem czy poprawne jest sformułowanie : Decyzją Np. Rady Pedag. protokół został jednogłośnie przyjęty? Zwrócono mi uwagę że tylko Uchwałą jest właściwie.Dziękuję sad 2005-01-28Decyzją albo na podstawie decyzji. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski.

W jaki sposób zapisujemy w skrócie: Dziennik Ustaw z 2004 r., nr 222, poz. 111, z późniejszymi zmianami. Proponuję: DzU 2004, nr 111, poz. 111, z późn. zm. Czy jest to zapis prawidłowy? W jaki sposób zapisujemy w skrócie poszczególne rodzej spółek: SA, SC, Sp. z o.o., Sp. j., Sp. p., Sp. k., Sp. k.a.? Jeśli piszemy SC (spółka cywilna), to chyba powinno być też: SJ (spółka jawna), SK (spółka komandytowa itd.). Mam z tym ogromne problemy. Porszę o pomocBogumiła 2005-01-27Dziennik Ustaw – DzU; Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej – DzuRP; SA , SJ , SK, SC itp. Pozostałe skróty nie są skodyfikowane, ale proponuję Sp.z o.o. itp. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski.

Panie Profesorze Czy może Pan podać jakieś infornacje na temat najnowszych zapożyczeń w języku polskim?Zbychu 2005-01-27Jakie? Pozdrowienia. Marian Bugajski.

mam pytanie dotyczące tematu: JĘZYK NIEPARLAMENATRNY W PARLAMENCIE Jakie błedy popelniaja politycy i jaki jest sposób ich wyslawiania?katasza 2005-01-27Na to pytanie nie można odpowiedzieć w kilku zdaniach. Zapraszam na rozmowę w Zakładzie Komunikacji Językowej w kampusie B UZ (tel. 3283141). Pozdrawiam. Marian Bugajski.

Panie Profesorze, czy mógłby Pan wyjaśnić jakiego pochodzenia jest nazwisko Orpel?notabene 2005-01-27Etymologia tego nazwiska nie jest dla mnie całkiem jasna. Jest w nim niewątpliwie przyrostek –el. Rdzeń „orp” sugerowałby starogermańską nazwę miejscową. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski.

Gdzie mogę znaleźć zebrane w jakąś całość zmiany w ortografii polskiej ? Potrzebne mi to jest do matury ustnej z polskego.Dorota 2005-01-26Informacje na temat zmian ortograficznych można znaleźć na stronie internetowej Rady Języka Polskiego, w Poradniku Językowym i w słownikach ortograficznych. Pozdrowienia. Marian Bugajski.

Panie Profesorze, mam pytanie dot. zapisywania haseł w tabelach, tzn czy pisać je wielką, czy małą literą. Nie jestem pewna też co do liczby, w której powinno się je pisać, np. jeżeli chcemy zapytać o średnie ocen, to chyba w rubryce, nazwę ją nagłówkową, wpiszemy właśnie w liczbie mnogiej: średnie ocen, a nie średnia ocen, bo będą podawane średnie z poszczególnych klas. Napiszemy też klasy, a nie klasa (oczywiście w tym przypadku chodzi mi o wypisywanie w kolejnych rubrykach: IV a, IV b...). Czy mam rację? Czy może używać liczby pojednyczej? Gonia 2005-01-26

Nie rozumiem, o jakie hasła chodzi. Nie ma żadnej reguły, co do liczby w podanych przez Panią przykładach. Pozdrawiam serdecznie.Marian Bugajski.

Panie Profesorze, mój problem dotyczy pisania wypowiedzeń w cudzysłowie. Kiedy piszemy w cudzysłowie jakieś zdanie zakończone kropką, to zamykamy cudzysłów właśnie przed tym znakiem przestankowym. Zauważyłam jednak, że kiedy wypowiedzenie kończy się znakiem zapytania, to cudzysłów zamykamy dopiero po tym znaku, np: Co skłania poetów do pisania wierszy? Czy jest to robione poprawnie?Gonia 2005-01-26Tak jest poprawnie. Pozdrowienia. Marian Bugajski.

panie profesorze czym jest funkcja perswazyjnatrussss 2005-01-25Perswazja to przekonywanie, namawianie. Funkcja perswazyjna języka (tekstu) jest to więc taka funkcja, która ujawnia się wtedy, gdy chcemy wywrzeć na adresata wypowiedzi pewien skutek – przekonać go do naszych poglądów, zachęcić do kupna czegoś, odwieść od jakichś zamiarów itp. W języku taką funkcję pełni na przykład tryb rozkazujący. W tekście w funkcji perswazyjnej możemy na przykład użyć przymiotników takich, jak „dobry”, „wspaniały”, „zły”, „wstrętny” itp. Pozdrawiam Serdecznie. Marian Bugajski.

Panie Profesorze, mam wieczny problem z kilkoma rzeczownikami i czasownikami. Pierwszy zestaw: formuła i forma: W tym roku szkolnym mamy nową formę sprawdzianu. Drugi zestaw: kształcić i kształtować: W naszej szkole kształcimy u uczniów umiejętność czytania ze zrozumieniem. Kształtowanie czyjejś osobowości to proces długotrwały i niesłychanie trudny. Trzeci zestawi: Żaba zamieniła się w księżniczkę. Ma obuwie zmienne w woreczku. Proszę sprawdzić, czy prawidłowo użyłam tych części mowy w powyższych zdaniach. I bardzo, bardzo proszę Pana Profesora o jakąś radę, żeby nie mylić się przy używaniu tych form. Dziękuję i pozdrawiam serdecznie.Gosieńka 2005-01-25Żeby nie mylić pojęć, trzeba dobrze znać ich znaczenie i zastosowanie, w razie wątpliwości należy zajrzeć do słownika. „Formuła” to ‘przepis, wzór’; „forma” ‘zewnętrzny kształt, postać, wygląd czegoś’. Z tego by wynikało, że do sprawdzianu mogą się odnosić oba wymienione rzeczowniki. „Kształcić” to ‘przekazywać komuś pewien zasób wiedzy, umiejętności, wiadomości w jakiejś dziedzinie; uczyć kogoś’; „kształtować” – ‘nadawać czemuś określony kształt, postać, formę’. W drugim wypadku podała więc Pani dobre przykłady. Oczywiście „zamienić się w co”, np.: „zamienić się w słup soli” i „zmienić obuwie, ubranie”, ale nie powiedziałbym „obuwie zmienne”, lecz „obuwie na zmianę”, bo „zmienny” to ‘ulegający zmianom”. Trudna ta polszczyzna i zmienna. Pozdrowienia. Marian Bugajski.

Czy na pewno i na razie pisze sie zawsze oddzielnie?Jesli nie to w jakich przypadkach pisze sie razem? Dziekuje.Jola 2005-01-25Zawsze oddzielnie. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

Jaki jest najdłuższy Polski wyraz?Killer 2005-01-25Nie wiem. Już o tym pisałem. Proszę przejrzeć moje odpowiedzi. Marian Bugajski.

W JAKI SPOSÓB PISZEMY WYRAŻENIE Statut szkoły - oba człony rozpoczynamy dużą literą czy tylko pierwszy ?Anna 2005-01-22Pierwszy wyraz dużą literą. Pozdrowienia. Marian Bugajski.

Panie Profesorze, proszę mi wyjaśnić, jaka jest różnica między zdaniami: W parku odbywała się rozmowa między nastolatkiem a staruszką; W parku odbywała się rozmowa między nastolatkiem i staruszką. Dziękuję.Gonia 2005-01-22Jest różnica w staranności wypowiedzi. Lepiej powiedzieć „między....a...” .Pozdrawiam. Marian Bugajski.

Panie Profesorze, czy w zdaniu: A ta gwiazdka to książeczka dla starszych i dziecka przed dziecka powinno się powtórzyć przyimek dla. Jeżeli nie, to czy istnieją przypadki, gdy trzeba tak zrobić. Pięknie dziękuję.Gonia

2005-01-22Można powtórzyć i decydują o tym względy stylistyczne lub zwyczajowe (np. dla mnie i dla ciebie). Pozdrawiam. Marian Bugajski.

Polska jest członkiem Unii Europejskiej czy raczej członkinią?Adam 2005-01-22Polska jest członkiem UE. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

Witam ponownie, chciałabym jeszcze poznać etymologie nazwiska: Granops oraz Kapczyński, dziękujęNejsi2005-01-19

Nazwisko Granops ma w sobie rdzeń „gran” i etymologicznie może być związane bądź z rzeczownikiem „grań” – ‘linia graniczna’, bądź też z imiesłowem „gran” – ‘grany’. Myślę, że jest to zniekształcona postać wyrazu Gran – osz. Kapczyński ma rdzeń „kap” (por. kapać) i jest prawdopodobnie nazwiskiem ze sztucznie dodanym formantem „-(yń)ski”: Kap-czyk – Kapcz-yń-ski. Serdecznie pozdrawiam. Marian Bugajski.

Jak jest poprawnie: Protokół Rady Pedagogicznej czy Protokół z Rady Pedagogicznej ? Powinno się mówić : Wydaje mnie się czy Wydaje mi się?dziękuję ada 2005-01-19Protokół czego, a więc protokół rady pedagogocznej. Wydaje mi się, ale: mnie się wydaje. Pozdrowienia. Marian Bugajski.

Czy mógłby mi Pan wyjaśnić etymologię nazwiska Bęgowska? Dziękuję.Nejsi 2005-01-16Nie mogę tego stwierdzić z całą pewnością, ale niewykluczone, że jest to nazwisko pochodzące od nazwy miejscowej BĘDKÓW, a więc zniekształcone BĘDKOWSKA. BĘDKÓW zaś pochodzi od nazwy osobowej BĘDEK, co z kolei się wywodzi od imienia złożonego BĘDZIMIR.

Witam Panie Profesorze, Proszę o informację, wyjaśniającą z jakiej lektury powinnam korzystać chcąc poznać normy języka mówionego. Z góry dziękuję za odpowiedźJoanna 2005-01-14Na tak postawione pytanie nie jestem w stanie odpowiedzieć. Polecam więc na przykład: W.Lubasia, Polskie gadanie, Opole 2003 i M.Korolki, Sztukę retoryki, Warszawa 1990. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski.

Szanowny Panie Profesorze, Inżynier napisał: Zakłady Przemysłu Ceramicznego S.A. wystąpiły o udzielenie pomocy publicznej. Ekonomista (wybitny) poprawił na: Zakłady Przemysłu Ceramicznego S.A. wystąpiła..., uzasadniając to faktem, że Zakłady są spółką, a ta jest rodzaju żeńskiego. Kto ma rację? Łączę ukłony InżynierRobert 2005-01-14Rację ma inżynier. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski.

jak jest poprawie oba spektakle są kameralne czy obydwa spektakle są kameralne ??coobaw 2005-01-13Oba albo obydwa. Pozdrowienia. Marian Bugajski.

Szanowny Panie Profesorze Moje pyatnie brzmi: Kiedy piszemy wyrazy dużą literą a kiedy małą????? Proszę o odpowiedź!! Dziękuje!!!Ania 2005-01-12To zagadnienie w Nowym słowniku ortograficznym PWN jest opracowane na szesnastu stronach. Polecam. Marian Bugajski.

jake są funkcje środków stylistycznych?aga 2005-01-12Środki stylistyczne, jak sama nazwa wskazuje, służą nadawcy do stylizowania wypowiedzi czyli nadawania jej odpowiedniego w stosunku do treści kształtu. Pozwalają one odbiorcy sklasyfikować dany tekst i rozpoznać go jako odpowiednią odmianę, styl bądź gatunek wypowiedzi. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski.

Witam!!! Czy mógłby pan wyjaśnic etymologię nazwiska Woźniak? Pozdrawiam...coobaw 2005-01-11Woźni-ak. Nazwisko z przyrostkiem –ak utworzone od wyrazu „woźny” oznaczającego sługę sądowego bądź dozorcę. Pozdrowienia. Marian Bugajski.

Słyszyałem kiedyś taką opinię, że haha i hehe pisze się wtedy, kiedy nasz śmiech jest szczery, a cha cha lub cheche - kiedy śmiech jest ironiczny. Co Pan o tym myśli?Jarek 2005-01-09Dziwna interpretacja. Piszemy „cha, cha” ew. „ha, ha”; „che, che” ew. “he, he”. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

Słyszy się często słowa Watykan i internet wymawiane z akcentem na pierwszą sylabę, WAtykan, INternet. Czy to poprawne? Co robi konwisarz? Dziękuję i pozdrawiam.Jacek 2005-01-09Nie. To jest akcentowanie niepoprawne. Pozdrowienia. Marian Bugajski.

Kierowca w autobusie sprzedaje bilety za odliczoną kwotą czy też za odliczoną kwotę ?!Marek 2005-01-08Sprzedaje coś za odliczoną kwotę. Pozdrowienia. Marian Bugajski.

Drogi Panie Profesorze, zrób mi herbatę, czy zrób mi herbaty. Grałem w bilard, czy grałem w bilarda. Pożycz mi ołówek, czy pożycz mi ołówka. Czy obywie formy rzeczowników w tych zdaniach są poprawne?Małgosia

2005-01-08„Zrób mi herbatę” albo „zrób mi herbaty”; „gram w bilard” (potocznie „gram w bilarda”); „pożycz mi ołówek”. Pozdrowienia. Marian Bugajski.

Widział wyschłe studnie, a więc wie, co to rozpacz, i widział studnie z wodą, a więc wie, co to radość. To fragment pewnej książki. Czy mógłby mi Pan Profesor wytłumaczyć, dlaczego w tym zdaniu przed I postawiony jest przecinek?Gonia 2005-01-08Mógłbym. W tym tekście jest oddzielone przecinkami zdanie wtrącone. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski.

Drogi Panie Profesorze, czy w statucie szkoły słowo dyrektor (traktowane jako nazwa urzędu) powinno być napisane wielką literą? 2005-01-08Nazwy tytułów naukowych i zawodowych (poza aktami prawnymi) piszemy małą literą. Statut szkoły to chyba jednak nie jest akt prawny. Dopuszcza się pisownię wielkimi literami poza aktami prawnymi pod warunkiem, że nazwa odnosi się do konkretnej osoby i występuje w pełnym brzmieniu. A więc na przykład „Jan Kowalski Dyrektor Szkoły Podstawowej nr 5”. Dużą literę można też stosować ze względów grzecznościowych. Tak więc w statucie szkoły wyraz „dyrektor” można pisać dużą bądź małą literą. Ja zalecam konsekwencję w pisowni (albo tylko małą, albo tylko dużą). Uważam, że wielka litera jest w różnego rodzaju tekstach oficjalnych nadużywana. Pozdrowienia. Marian Bugajski.

W naszym języku pojawiają się coraz częściej neologizmy. Ostatnio miałem okazję przeczytać np. o audytowaniu finansów. Słowa audytowanie nie znalazłem w żadnym ze słowników choć znam jego etymologię. Czy zatem uprawnione jest stosowanie tego zwrotu?Tamal 2005-01-06Język się rozwija, a jednym z przejawów tego rozwoju są neologizmy. Wyraz „audyt” już chyba wszedł do polszczyzny (odnotowuje go Wielki słownik poprawnej polszczyzny PWN) i otworzył miejsce dla czasownika „audytować” i rzeczownika „audytowanie”. Są to wyrazy modne, zastąpiły one dotychczas używane „kontrola”, „kontrolować”, „kontrolowanie”, ale też mają w stosunku do wymienionych pewną nadwyżkę znaczeniową. Audyt przeprowadzają zazwyczaj niezależni (zewnętrzni) eksperci. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

WITAM PANA PROFESORZE MÓGŁ BY mi pan podac definicje ,ogólnie co oznaczają składniowe srodki stylistyczne KSIĄDZ 2005-01-06Środki stylistyczne są to elementy języka, które w ramach tej samej zawartości komunikacyjnej pozwalają na różnicowanie kształtu wypowiedzi. Na poziomie składniowym będą to więc różne konstrukcje pozwalające na przykład na indywidualne kształtowanie tekstu. Możemy zatem w zależności od potrzeb stylistycznych powiedzieć: Siedziała w kącie samotna, Samotna siedziała w kącie, Siedziała w kącie i była samotna. W ten sposób kształtujemy wypowiedź, ale nie zmieniamy jej sensu. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

Moje nazwisko brzmi Pukszta. Czesto miewam problemy z właściwą odmianą, nie mówiąc juz o znajomych. Więc takie oto pytanie: czy nazwisko moje nie ulega odmianie, czyli w każdym użytym przypadku brzmi Pukszta, czy też ulega odmianie? Otrzymałam zaproszenie na którym widniało: Zapraszamy Katarzynę Puksztę a mnie samej wydaje sie iż powinno być zapraszamy Katarzynę Pukszta? Kasia z Drezdenka 2005-01-05Zaproszenie było sformułowane poprawnie. Lepiej, żeby nazwiska (jeśli to możliwe) odmieniać. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

W dwutysięcznym piątym roku czy w dwa tysiące piątym roku? Jak poprawnie?Aga 2005-01-05W dwa tysiące piątym roku jest lepiej. Ja tej drugiej formy nie uważam za błędną, ale np. prof. Walery Pisarek twierdzi, że jest niepoprawna. Pozdrowienia. Marian Bugajski.

Co ZNACZY Z JEZYKA GRECKIEGO MONOS ??Ewa 2005-01-05Mónos - jedyny. Pozdrowienia. Marian Bugajski.

Skąd pochodzi nazwisko Kędzior?? Dziękuje i pozdrawiam!!Justyna 2005-01-05Jest to nazwisko etymologicznie związane z rdzeniem kędr- (kędzior – ‘lok włosów’). Kędzior to pewnie pierwotnie ktoś kędzierzawy, wyróżniający się bujnymi włosami. Serdecznie pozdrawiam. Marian Bugajski.

Wędrował po wsiach, zbierając pieśni. Czy dobrze został tu postawiony przecinek?Małgosia 2005-01-04Dobrze. Marian Bugajski.

Zawody odbędą się 12.01 w szkolnej sali gimnastycznej. Czy po cyfrze, która oznacza miesiąc powinna być kropka, czy nie? Proszę Pana Profesora o odpowiedź.Małgosia 2005-01-04Powinna być kropka. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

Panie profesorze mógł by pan napsisać najdłużdzy polski wyraz ? dziękuje i pozdrawiamDragoN2005-01-02

Nie wiem, jaki jest najdłuższy wyraz, już kiedyś ten problem poruszałem. Proszę przejrzeć moje porady. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

Co to jest książka beletrystyczna? Dziękuję i pozdrawiam.Andrzej 2005-01-02Beletrystyka to: utwory literatury pięknej, twórczość prozatorska obejmująca powieść, nowelę, opowieść, reportaż literacki. Ksiażka beletrystyczna to wobec tego książka, którą można zaliczyć do któregoś z wymienionych gatunków. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski.

Szanowny Panie Profesorze! Córka znajomego urodziła się w Wielkiej Brytanii, toteż w akcie urodzenia jej nazwisko figuruje w formie Nowicki, ale teraz mieszka już w Polscee. Czy w dalszym ciągu powinna używać takiej właśnie formy, czy może teraz powinno już być Nowicka? Z góry dziękuję za odpowiedźMarta 2005-01-02Nazwiska przymiotnikowe na -ski i -cki przybierają formy żeńskie. Powinno więc być Nowicka. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski.

Szanowni Państwo, Proszę o informację jak napisać: nie przekazywania innym czy nieprzekazywania innymEla2004-12-30

Łącznie: nieprzekazywanie, niedokarmianie, nieotrzymanie itp. Pozdrawiam Serdecznie. MarianBugajski.

Bardzo prosze o wyjaśnienie pochodzenia nazwiska Jańczyk. Dziękujeno3q 2004-12-29Nazwisko etymologicznie związane z imieniem Jan: Jań-cz+yk; Jan-ek+yk. Pojawia się w nim tzw. e ruchome i oboczności k:cz, n:ń. Pozdrowienia. Marian Bugajski.

“Korzystając z Internetu jako źródła komunikacji (blog, czat, e-mail), stwórz słownik wyrazów i wyrażeń nieznanych ojcom i dziadkom oraz objaśnij ich etymologię i znaczenie” - to temat mojej pracy maturalnej. Po jakie książki najlepiej sięgnąć, by napisać to dobrze ? Słyszałam o „Wypasionym słowniku najmłodszej polszczyzny” B.Chacińskiego. A coś oprócz tego ?? (Może jakieś artykuły, wykłady) Jak do nich dotrzeć ? Pozdrawiam serdecznieMilka 2004-12-28Nie powinienem pomagać w pisaniu prac maturalnych. Radzę się skontaktować z nauczycielem polonistą. Polecam korzystanie z internetowych katalogów bibliotek - najlepiej z katalogu Biblioteki Narodowej. Marian Bugajski.

Choć mówi się czasem o języku Internetu, w rzeczywistości funkcjonuje on w kilku odmianach, należy wyróżnić co najmniej trzy: (1) język czatów, (2) język poczty elektronicznej, (3) język stron WWW. Jan Grzenia. Czy zgadza się Pan z takim podziałem ? Czym charakteryzują się dane odmiany, lub jakie są pomiędzy nimi różnice ? Nie proszę o długi referat, a o wskazówki. Pozdrawiam.Milka 2004-12-28Zgadzam się z taki stwierdzeniem, bo język w internecie jest bardzo zróżnicowany. Różnice wynikają między innymi z różnych sposobów komunikowania uwarunkowanych pozycją nadawcy i odbiorcy, w tym także ich pośrednim lub bezpośrednim kontaktem i różnym stopniem anonimowości w poszczególnych formach. Marian Bugajski.

Panie Profesorze Czy nazwisko Szreter może świadczyć o niemieckich korzeniach mojej rodziny?Katarzyna2004-12-22

Może świadczyć, ale na podstawie samego nazwiska nie można jednoznacznie przesądzać o czyimś pochodzeniu. Marian Bugajski.

Drogi Panie Profesorze, zawsze mam wątpliwości, gdy piszę skrót od SZANOWNA PANI. Nigdy nie wiem, czy ma być: Sz. P., czy SP. Ten ostatni też spotkałam i prawdę mówiąc jakoś bardziej jestem do niego przekonana, bo przecież WIELMOŻNA PANI ma skrót WP, bez żadnych kropek. Czy mam rację?Małgosia 2004-12-22Ponieważ skrót SP ma już kilka znaczeń (np.: Szkoła Podstawowa), SZP używano jako skrótu nazwy organizacji (Służba Zwycięstwu Polski) proponuję SzP bez kropki. Pozdrawiam Serdecznie. Marian Bugajski.

Odpowiedź proszę przesłać pod mój adres e-mailowy. Czy jest to napisane poprawnie?Małgosia 2004-12-22Jest to błędne sformułowanie. Poprawnie będzie: pod adresem albo na adres. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

Panie Profesorze proszę o wyjaśnienie nazwy wsi Chotel Czerwony położonej między Buskiem- Zdrój a Wiślicą. Z poważaniemandrzej 2004-12-20Jest to prawdopodobnie nazwa utworzona od czasownika „chodzić”, a więc „Chodel” z ubezdźwięcznionym „d”. Wieś „Chodel” znajduje się na lubelszczyźnie. Trudno natomiast powiedzieć, dlaczego dodano do tej nazwy przydawkę „czerwony”. Odmieniać się powinna z tzw. e ruchomym, a więc „Chodel”, „Chodla” itd., ale

możliwa jest też odmiana bez tego e – „Chodela”, przy czym rozstrzyga o tym zwyczaj mieszkańców. Należałoby więc sprawdzić, jak mieszkańcy tej wsi odmieniają jej nazwę. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski.

Panie profesorze, chciałabym się dowiedzieć jak powinnam pisać wyrazy z przedrostkiem ''tele''? Proszę o przykłady!Zuzia 2004-12-19Telekino, telegazeta, telefaks, teletransmisja, teleabonent. Pozdrowienia. Marian Bugajski.

mam problem dotyczący kolorów, jak się pisze łacznie, osobno czy przez myśnik: jasno niebieskie biało czerwone trupio zielone dziękuję i pozdrawiam JerzyJerzy 2004-12-18Jasnoniebieski, biało-czerwony (biały i czerwony), trupio blady. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

Czy prawdą jest, że po i nigdy nie stawia się przecinka, a przed że zawsze się stawia304 2004-12-16To nie jest prawda, nie rozdziela się bowiem przecinkiem połączeń typu „mimo że”. A w wypowiedzeniu „I mama i ojciec, i syn i, i, i ...” po „i” postawimy przecinki. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski.

Dzień dobry Panie Profesorze, wysyłam zaproszenia, chodzi o porawną formę odmiany nazwiska, czy w zaproszeniach nazwisko powinno być odmienione, np. serdecznie zapraszam Pana (Kopeć) Kopcia?- trochę śmiesznie brzmi, albo Panią (Christowa) Christową?, Pana (Ogórek) Ogórka? Panią (Myśliwy) Myśliwą?? Pozdrawiam MonikaMonika 2004-12-14W polskim języku nazwiska podlegają odmianie, ale jest wiele wyjątków, a stopniowo kształtujący się zwyczaj powoduje ich nieodmienność. Pisałem o tym w książce „Pół wieku kultury języka w Polsce, 1945-1995”. A więc: Kopcia, Christową, Ogórka, ale panią Myśliwy. W zaproszeniach oczywiście powinno się znaleźć przed nazwiskiem imię w pełnym brzmieniu. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski.

Panie Profesorze! Bardzo proszę o wyjaśnienie pochodzenia nazwiska Nocoń. Ada 2004-12-13Jest to nazwisko związane etymologicznie z pospolitym wyrazem „noc”, do którego dodano formant –oń. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski.

jak poprawnie wymawiamy? ddżydżysty czy dżdżystyola 2004-12-13Dżdżysty. Pozdrowienia. Marian Bugajski

Szanowny Panie Profesorze, czy do kobiety piastującej urząd starosty mówi się poprawnie: pani starościno czy pani starosto? Mnie się wydaje, że pani starościno. Proszę o odpowiedź. Małgosia 2004-12-12Można powiedzieć „pani starościno”, ale we współczesnej polszczyźnie ukształtował się już zwyczaj stosowania form męskich w odniesieniu do funkcji urzędowych i bywa tak, że kobieta woli, by się do tego zwyczaju stosować. Musimy zatem zgodnie z własnym wyczuciem wybrać właściwą w odniesieniu do danej osoby formę. Serdecznie pozdrawiam. Marian Bugajski.

Szanowny Panie Profesorze, Pytanie banalne, lód czy lody (w odniesieniu do zmrożonych smakołyków) ? Czy w tym kontekscie moze istnieć liczba pojedyncza? Mamo, tato, kup mi loda czy lody np. orzechowe. Wydaje mi się oczywiste, ze w liczbie mnogiej, jednak bardzo czesto spotykam się ze zdecydowanym sprzeciwem sprzedawcy, który twierdzi, ze ma lód taki i owaki, nie pomaga, że pokazuję opakowanie na którym jest napisane np. lody o smaku truskawkowym Pozdrawiam!Rafał 2004-12-10„Lody” w odniesieniu do zamrożonej masy; ale ukształtowała się już liczba pojedyncza w znaczeniu: ‘porcja lodów’. A więc np.: „Tato kup mi lody”, ale: „Tato kup mi loda orzechowego na patyku”. Mam nadzieję, że to nie jest zbyt skomplikowane. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski.

Panie Profesorze! Czy kiedy dziecko się do mnie zwraca w szkole (jestem nauczycielką) to powinno mówić: proszę pani czy proszę panią? Pytam bo mój partner się ze mną o to spiera i twierdzi, że powinno się mówić proszę panią, natomiast mnie w szkole uczulali na to, że poprawnie jest kiedy zwracam się proszę pani....czy mogę np. pokazać zeszyt?Ewutek 2004-12-04Proszę pani - to forma adresatywna, używamy jej właśnie wtedy, gdy się zwracamy do kogoś. Proszę panią - mozna użyć wtedy, gdy połączenie to (zgodnie ze swoim znaczeniem) oznacza prośbę, np. proszę panią o poradę. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski.

Witam serdecznie Panie Profesorze! Mamy problem z prezentacją nowych informacji na stronie internetowej. Powinno się pisać: nowości na naszej witrynie czy też nowości w naszej witrynie. Pozdrawiam.Jan 2004-12-03„W witrynie”. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

Dzień dobry! Mieszkanka miasta Rzym to rzymianka, ale mieszkanka starożytnego Imperium Rzymskiego to Rzymianka tak? Miasto z małej, województwa i państwa z wielkiej litery.Joanna 2004-12-03Tak. Nazwy mieszkańców miast piszemy małą literą, a mieszkańców państw i regionów - dużą.Pozdrawiam. Marian Bugajski.

Potrzebuje Kryteria poprawności językowych oraz najczęstsze błedy do tych kryteriówxgosiax 2004-12-02To pewnie jakieś zadanie domowe. Proszę się skonsultować z osobą prowadząca zajęcia. Marian Bugajski.

Panie Profesorze, jadę na Chorwację czy jadę do Chorwacji ? Która forma jest prawidłowa? Pozdrawiam serdecznie Wioletawioleta2004-12-01Jadę do Chorwacji. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

uluzcie mi zdania z wyrazami z wielkiej litery Matka Ojciec Naród@nia 2004-12-01To jakieś bardzo obcesowe żądanie. Proszę się trochę potrudzić. Marian Bugajski.

Szanowny Panie Profesorze! Czy pomiar lub odczyt może być zdalaczynny czy z dala czynny? Czy regulujemy zdalaczynnie czy z dala czynnie? Pozdrawiam serdecznie.Maciek 2004-12-01Nie znam takiego określenia. Pewnie to jest jakiś termin. Zgodnie z zasadami pisowni trzeba by napisać „z dala czynny”. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski.

Dzień dobry. Skąd się wzięło PLN? Co to w ogóle znaczy?Piotr 2004-11-30Znaczy tyle, co zł. Jest to skrót stosowany w oznaczeniach bankowych; PL - polski, N - nowy. Serdecznie pozdrawiam. Marian Bugajski.

Czy zwrot wpadłem w paniczny lęk jest poprawny? 2004-11-30Jest poprawny. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

jakie są funkcje składniowe w zdaniu? m.a.s.z.a 2004-11-30Na tak sformułowane pytanie nie jestem w stanie odpowiedzieć, ale na przykład czasownik w zdaniu pełni funkcję orzeczenia lub łącznika w orzeczeniu imiennym. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski.

Mój znajomy twierdzi, że jego nazwisko (Cisek) jest nieodmienne. Ja się z tym nie zgadzam, a nawet uważam, że twierdzenie mojego kolegi jest oznaką snobizmu i strasznie mnie to denerwuje. Proszę o jednoznaczną odpowiedż.Katarzyna 2004-11-30Nazwiska w polszczyźnie podlegają odmianie. Taka jest ogólna zasada. Nie ma żadnego powodu, dla którego nazwisko „Cisek” miałoby być nieodmienne, ale też nie ma żadnego sposobu, żeby zabronić właścicielowi nazwiska posługiwać się nim tak, jak sobie tego życzy. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski.

Dzień doby Panie Profesorze. Mam pytanie dotyczące przestrzeni wieków. Nie wiem czy ta forma jest prawidłowa. Przestrzeń to długość, szerokość i wysokość, a wiek to czas. Proszę o ustosunkowanie się do tego. Z poważaniem - PiotrPiotr 2004-11-29Nie jest to forma błędna, chociaż lepiej byłoby powiedzieć w ciągu wieków. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

co to są środki stylistycznełukasz 2004-11-28Są to środki kształtujące tekst w zależności od indywidualnego wyboru jego autora. Odpowiednio dobrane słownictwo, związki frazeologiczne, konstrukcje składniowe nadają poszczególnym tekstom piętno indywidualnego ukształtowania stylowego bądź też sytuują teksty w danej odmianie stylowej (np. styl potoczny, zawodowy, naukowy). Pozdrawiam. Marian Bugajski.

przeczytałem niedawno w gazecie, że nie ma takiego miejsca jak Aleja Niepodległości tylko ul. aleja Niepodległości. Pisano tam, że słowo aleja, trasa, szosa itp. są nazwami, które należy poprzedzać ul. Czy to prawda? ul. Aleja ZJednoczenia? ul. Szosa Kisielińska? A jeśli tak to czy mówi się, że mieszka się na ul. Trasa Północa czy ul. Trasie Północnej? I jeszcze jak to jest z mieszkańcami osiedla pomorskiego, czy tak samo: ul. Osiedle Pomorskie 35? To dość dziwne, co Pan na to? Dziękuję i pozdrawiam.zielonogórzanin 2004-11-27W jakiej gazecie?! To jakaś bzdura. Oczywiście że aleja (al.) Niepodległości. I nie ma żadnej potrzeby poprzedzać tego typu nazw wyrazem ulica. Podobnie trasa Północna, szosa Kisielińska. Dyskusyjna jest tu

natomiast pisownia (Trasa Północna, Szosa Kisielińska czy trasa Północna, szosa Kisielińska). Ja uważam, że trasa, szosa, to takie same wyrazy, jak ulica i wobec tego należy je pisać małymi literami. To samo dotyczy osiedla Pomorskiego. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski.

Witam serdecznie, 1. Przymiotnik od słowa ksiądz - podobno są 2 formy 2. Od słowa efemeryczny rodzimy wyraz pochodny zlożony 3. Jak najwięcej synonimów od słowa rozpocząć (albo powstać). Tylko czasowniki dokonane. Z góry bardzo dziękuję za odpowiedź. Pozdrawiam!Oleńka 2004-11-271.Księży albo księżowski 2.Nie rozumiem. Efemeryczny to: złudny, krótkotrwały, szybko przemijający. 3.Rozpocząć, zacząć, nastać, wziąć początek, zainaugurować (otworzyć coś). Przypuszczam, że to jakieś zadanie domowe. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

Dzień Dobry Panie Profesorze. Mam pytanie, jak odmienić nazwisko Soja? Nie ma pani Soi czy, nie ma pani Soji? Serdecznie pozdrawiam.Anna 2004-11-26Nie ma pani SOI. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

prosilbym o wyjasnienie definicji: środki językowepiotrek 2004-11-26Definicja jest zawarta w samym określeniu. Są to więc wszystkie dostępne użytkownikowi elementy języka, takie na przykład, jak: końcówki, formanty jednostki leksykalne, konstrukcje składniowe. Polecam na ten temat swoją książkę „Językoznawstwo normatywne”, w której jest mowa m.in. o systemie języka i jego podsystemach. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski.

Szanowny Panie Profesorze, 1) Jak brzmi imiesłów przymiotnkiowy bierny od dać? 2) Rok dwutysięczny czwarty-poprawnie? 3) Nazwa mieszkańca miejscowości Pszczew 4) Poczucie własnej osoby i wartości. Niektórzy zbyt mocno je eksponują. Co to? Z góry dziękuję bardzo i pozdrawiam serdecznieJaśmina 2004-11-251.„Dany”. 2.Lepiej „dwa tysiące czwarty”; „dwutysięczny czwarty” niektórzy językoznawcy uznają za błąd. 3.Pszczewianin, pszczewiak. 4.To nie jest pytanie do językoznawcy – raczej do psychologa. Serdecznie pozdrawiam. Marian Bugajski

Jakie jest stanowisko językoznawców na temat wyrazów modnych?venom_pl 2004-11-22Moda w języku (podobnie jak i w innych dziedzinach) sama w sobie nie jest zjawiskiem ani negatywnym, ani pozytywnym. Jej zasięg i skutki w dużym stopniu zależą od środowisk, które w danym okresie mają na język największy wpływ. Pod wpływem mody możemy więc wzbogacać zasób środków wyrazu bądź go ubożyć. Moda może powodować też szerzenie się różnego rodzaju natrętów w rodzaju „na dzień dzisiejszy”. Bardzo negatywnie natomiast oceniam, obejmującą w ostatnich czasach także środowiska humanistyczne, modę na wulgarność. Polecam na ten temat książkę B.Walczaka „Między snobizmem i modą, a potrzebami języka”, Poznań 1987.

Jak utworzyć przymiotnik od nazwy Trzy Korony? Trzykoronny? Trójkoronny? Trzykoronowy? Trójkoronowy? Dziękuję i pozdrawiam.Fanny 2004-11-20Trzykoronny ewentualnie trójkoronny, ale raczej przymiotnika od tej nazwy własnej się nie tworzy. Pozdrowienia. Marian Bugajski.

Szanowny Panie Profesorze, Która forma jest poprawna: Z banku znikła czy zniknęła duż asuma pieniędzy? oraz Pranie wyschło czy wyschnęło? Dziękuję bardzo i pozdrawiamAlicja, Ś-n 2004-11-20Wyschnąłem, wyschłem; wyschnął, wysechł; wyschła (nie: wyschnęła); wyschliśmy (nie: wyschnęliśmy) . Zniknąłem, znikłem; zniknął, znikł; zniknęła, znikła; zniknęłiśmy, znikliśmy. Takie są formy tych czasowników. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski.

Co to jest reportażmemo 2004-11-18Reportaż to jest gatunek prozy publicystycznej zawierający opis zdarzeń i faktów znanych autorowi z bezpośredniej obserwacji. Pozdrowienia. Marian Bugajski.

Jak w dopełniaczu będą brzmiały następujące tytuły oraz imiona i nazwiska: Srebroń i ja ( Juan Ramon Jimenez ), Auto da fe (Eugenio Montale) oraz w miejscowniku Bernard Shaw, Pablo Neruda? Które poradniki językowe mogą być pomocne w rozstrzyganiu tego typu wątpliwości językowych?. Pozdrawiam i dziękuję.Barbara 2004-11-17W pierwszym wypadku ze względów pragmatycznych trzeba by dodać wyznacznik składniowy np.: Nie czytałem książki „Srebroń i ja” Juana Ramona Jimeneza, w drugim rzecz jest prostsza: „Auto da fe” Eugenia

Montalego i kolejno: o Bernardzie Shaw i Pablu Nerudzie. Najlepiej posłużyć się Nowym słownikiem poprawnej polszczyzny PWN. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

Panie Profesorze Mój problem dotyczy prawidłowiej odmiany nazwisk na zaproszeniach ślubnych. Mam zaszczyt zaprosić państwa... np. Helenę i Tomasza Bieńko czy Bieńków ? lub Irenę i Rafała Maziarz czy Maziarzów ? oto jeszcze kilka innych przykładów Marcina Szkutnik czy Szkutnika? Jak odmienić nazwisko Lic?Olaaaa 2004-11-16Na zaproszeniach koniecznie trzeba użyć odpowiedniej formy gramatycznej nazwiska, bo nie chodzi tu już tylko o zwykłą poprawność, ale o elegancję. Wobec tego oczywiście Bieńków, Maziarzów, Szkutnika itd. Lic, Lica, Licowi...; Licowie, Liców, Licom... Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski.

Witam Panie Profesorze! Chciałabym dowiedzieć się czegoś na temat językowego obrazu świata. Z góry dziękuję za odpowiedź! Pozdrawiam.Małgorzata 2004-11-14Przez JOS rozumie się najprościej sposób odwzorowania świata zawarty w pojęciach danego języka naturalnego. Polecam na ten temat książkę A. Wojciechowskiej „Magdaleny z Kossaków Samozwaniec widzenie świata”. PWN 2000. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

Szanowny Panie Profesorze! czy Szanowny panie profesorze!? Zauważyłem , że korzystający z poradnika używają obu form. bm 2004-11-14Wszelkie tytuły w tzw. formach adresatywnych, czyli wtedy, gdy się do kogoś zwracamy bezpośrednio, lepiej jest pisać dużymi literami. Serdecznie pozdrawiam. Marian Bugajski.

Chciałam spytać, gdzie używając wyrażenia takich jak, a następnie coś wymieniając należy wstawić przecinek? Czy też nie należy oddzielać tego od reszty zdania?Mi 2004-11-11Nie stawiamy przecinka w połączeniu „taki jak”, np.: „Dzieci takich jak Miłosz ze świecą by szukać”. Jeśli po zespolonym zaimku pojawi się wyliczenie, sygnalizujemy je dwukropkiem, np.: „Dzieci takich jak: Miłosz, Magda, Jurek i Hania ze świecą by szukać”. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski.

Szanowny Panie Profesorze! Jakie jest uzasadnienie polskiej pisowni nazwiska oligarchy rosyjskiego:CHODORKOWSKI? Czy nie powinno być:HODORKOWSKI? W języku rosyj skim występuje tylko jedno h. Serdecznie pozdrawiam.Janusz 2004-11-09Takie są zasady transkrypcji. Przyjeło się, że rosyjskie „x” oddajemy przez „ch”, a więc na przykład choroszo, schodka, Chruszczow itp. Serdecznie pozdrawiam. Marian Bugajski.

Witam Serdecznie, Jak napisał Pan w jednej z odpowiedzi słowo wolno stojace piszemy oddzielnie. Dla pewności chciałabym zapytać czy także piszemy oddzielnie jeśli mówimy np. dom wolno stojący, pralka wolno stojąca, sprzęt wolno stojący ?Ania2004-11-06Tak. Tego typu połączenia piszemy oddzielnie. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

Witam, potrzebuję jak najwięcej wyrazów bliskoznacznych do słowa:promocja.Z góry dziękujęMoni 2004-11-05Lansowanie, protegowanie, upowszechnianie, reklamowanie, sprzedaż promocyjna. Pozdrowienia. Marian Bugajski.

Panie Profesorze, co to jest SZYNKWAS? dziękujęAlicja, Ś-n 2004-11-05Szynkwas to jest bufet, rodzaj lady w karczmie, na której podawało się trunki. Wyraz już przestarzały. Dzisiaj powiedzielibyśmy bar. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

Jestem zbulwersowany. Obejrzałem właśnie mecz Amici i nie zbulwersował mnie sam wynik aż tak bardzo jak ostatnie zdanie komentatora, który powiedział, że mecz odbył się na stadionie im. Arnolda Schwarzeneggera w Grazu. Można nazywać miejsca imieniami ludzi, którzy jeszcze żyją? Rozumiem Szpital im. Jana Pawła II, bo ta osoba jest tego godna, ale aktora, choćby nie wiem jak wielkiego? To już chyba przesada! Co Pan na to?adam

2004-11-04Cóż mogę powiedzieć? Może w Grazu wolą Schwartzenegera od papieża. Uważam, że nie należy różnym obiektom nadawać imion ludzi żyjących. Marian Bugajski. Pozdrowienia.

Jak (razem czy oddzielnie) piszemy w zdaniu: ... niewykonanie czegoś.. Romek 2004-11-03Wszystkie połaczenia typu: niewykonanie, nienapisanie, niezatrudnienie piszemy łącznie. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

Szanowny Panie Profesorze! Jak pisać? Relacja uczeń-nauczyciel, czy Relacja uczeń – nauczyciel? Z góry dziękuję za rozstrzygnięcie problemu, który psuje mi krew od tygodnia. Pozdrawiam najserdeczniej Andrzej Andrzej 2004-11-03Nie rozumiem!!!

Witam średniozaawansowany, średnio-zaawansowany czy może średnio zaawansowany? Pozdrawiam:) QQryQ2004-10-25

Średnio zaawansowany. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski.

Szanowny Panie! Czy poprawne jest składanie podziękowań DLA kogoś? Czy podziękowania komuś można składać? I czy zawsze, czy są jakięs reguły kiedy tak, a kiedy tak się używa. Dziękuję.Adam 2004-10-23Podziękowania składamy komuś bezpośrednio, ale możemy prosić jakąś osobę, żeby przyjęła i przekazała podziękowania dla kogoś innego, a więc przyimek dla oznacza przekazywanie pośrednie. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

aha i jeszcze jedno, czy można dziś już mówić o naukowcach ufologach i nauce ufologii? Ufolog-człowiek badający niezinedyfikowane obiekty latające.adam 2004-10-23Nie uważam ufologii za naukę a ufologów za uczonych. MB

Panie Profesorze, czy w zdaniu: CHOMIK ZJADŁ MARCHEWKĘ, pytając się o chomika postawimy pytanie: KTO ZJADŁ MARCHEWKĘ? czy CO ZJADŁO MARCHEWKĘ? I jeszcze jedno: czy nie orientuje się Pan jak ta kwestia przedstawia sie w języku niemieckim i angielskim, tzn. jakiego pytajnika uzyjemy dla rzeczowników ożywionych? Z góry serdecznie dziękuję,Alicja, Ś-n 2004-10-22Zapytamy - kto zjadł marchewkę, chociaż nie wykluczam i drugiej możliwości. Jest to problem dość skomplikowany i wymagałby dokładnego prześledzenia istniejących opracowań gramatycznych oraz badań świadomości językowej. Niestety nie jestem kompetentny, żeby się wypowiadać w sprawie języków obcych. Radzę sie zwrócić do anglistów i germanistów. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski.

Jak prawidłowo należy napisać reportaż i co w nim musi się znaleźćMarcin 2004-10-19Nie jestem w stanie podać w kilku słowach recepty na reportaż, może więc pomocna będzie taka definicja (por. słowniki): gatunek prozy publicystycznej, żywy opis zdarzeń i faktów, znanych autorowi z bezpośredniej obserwacji. Serdecznie pozdrawiam. Marian Bugajski.

Witam ! Czy przed wyrazem , lub należy stawiać przecinekJózef 2004-10-19Nie. Pozdrowienia. Marian Bugajski.

Szanowny Panie Profesorze! Co to są książki naukowe? Czy podręczniki szkolne do nich należą? I czy ksiązki opisujące kulturę i historię innych krajów też?Janina 2004-10-17Naukowy to : 1. odnoszący się do nauki jako do ogółu wiedzy lub jako do poszczególnych dyscyplin badawczych; wchodzący w skład nauki, zgodny z jej zasadami, metodami; 2. odnoszący się do kształcenia, nauczania, mający na celu kształcenie się, nauczanie; szkolny (por. słowniki). Można zatem podręczniki szkolne uznać za książki naukowe, ale zazwyczaj odnosi się do nich tylko pierwsza definicja. Podręczniki zaś traktujemy jako książki dydaktyczne. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

Witam panie profesorze. (Z gory przepraszam ale od jakiegos czasu nie mam mozliwosci stawiania polskich znakow ). Zarzucono mi, ze mowiac jakichs(czyli wymawiajac ch w tym wyrazie) robie blad. Wydaje mi sie, ze nie wymawianie ch w tym slowie jest zwyklym niechlujstwem. Byc moze jestem w bledzie. Prosze o wyjasnienie moich watpliwosciPaulina 2004-10-17Jakiś pan, ale jakichś panów - w tym drugim wypadku należy ch wymawiać. Pozdrowienia. Marian Bugajski.

Dzień dobry, panie profesorze. Moi znajomi notorycznie, mówiąc o Politechnice Warszawskiej, używają wyrazu szkoła, np.: Idę jutro do szkoły na 10:00, itd. Starsznie mnie to irytuje, ponieważ sądzę, że szkołę skończyliśmy ze zdaniem egzaminu maturalnego i teraz poprawną formą byłaby uczelnia. Jakie jest pana zdanie na ten temat? Serdecznie pozdrawiam.kutro 2004-10-12Cóż mogę powiedzieć. Jest to językowy przykład degardacji pojęcia uczelni. W powszechnej świadomości uczelnia przestaje się różnić od szkoły. Nie ma to nic wspólnego z poprawnością językową, ale jest odbiciem rzeczywistości. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski.

1.co to jest znak i jakie sa ich odzaje? 2.moglby pan wyjasnic pojecie podsystemy jezyka? 3.wyraz i pojecie wyrazu(co to jest) 4.carchou 2004-10-12

1. Znak jest to pewna całość składająca się z elementu znaczącego i znaczonego. Inaczej mówiąc jest to przedmiot, właściwość, wydarzenie funkcjonujące w procesach komunikacji . Np.: wyrazowi (el. znaczący) odpowiada pewne pojęcie (el. znaczony). Tak więc znakiem jest całość składająca się np. z wyrazu „komputer” i pojęcia (wyobrażenia w naszym umyśle) przedmiotu przez ten wyraz oznaczanego. Znaki dzielimy na symptomy i sygnały. Te drugie powstają w wyniku celowych działań komunikacyjnych i można je z kolei podzielić na sygnały umotywowane (obrazy) i sygnały nieumotywowane czyli arbitralne. Język jest systemem znaków arbitralnych. 2. Można wyróżnić kilka podsystemów języka czyli płaszczyzn (części składowych):, fonologiczny, fleksyjny, słowotwórczy, składniowy i semantyczny. Każdy z tych podsystemów posiada właściwe sobie elementy i reguły ich łączenia. 3. Wyraz jest to najmniejsza (zasadniczo) samodzielna jednostka językowa mogąca pełnić jakieś funkcje składniowe. W obiegowym znaczeniu pojęcie wyrazu jest równoznaczne z pojęciem znaku językowego.

Czy powinno w pismach używać się piswoni z dużej liery Prezes Zarządu czy prezes zarządu i tak samo Dyrektor czy dyrektor.~mmm 2004-10-11Jeśli tego typu nazwa odnosi się do konkretnej osoby i występuje w pełnym brzmieniu, to można ją pisać dużymi literami, a więc na przykład: Jan Kowalski Dyrektor Przedsiębiorstwa X, chociaż tego typu nazwy zgodnie z zasadami ortografii powinno się pisać małymi literami. Ze względów grzecznościowych także można stosować duże litery, szczególnie w tzw. formach adresatywnych, a więc wtedy, gdy zwracamy się (np. w pismach służbowych do danej osoby), np. Pan Prezes Zarządu...... Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski.

Dziendobry mamy pytanie w jakich znajdziemy słownika odpowiedzi n a pytania informacje gram,atyczne o wyrazie oraz przykłady uzycia wyrazu w zdaniuzamyslona osoba 2004-10-11To może być na przykład Słownik ortograficzno-gramatyczny pod red. Ireny Kamińskiej-Szmaj; Uniwersalny słownik języka polskiego pod red. Stanisława Dubisza; a ze starszych Słownik języka polskiego pod red. Witolda Doroszewskiego. W tym ostatnim jest najbogatszy, udokumentowany materiał źródłowy. Pozdrowienia. Marian Bugajski.

powinno mówić się postaci czy postacie?Michał 2004-10-10Postaci albo postacie. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski.

czy mógłby mi pan polecić jakąś literaturę, która pomogłaby mi zrealizować temat maturalny, który brzmi: Jesteśmy zaklęci w metafory. Wykaż obecność przenośni w języku potocznym? Na czym bazować? Dziękuję i Pozdrawiam.MichałP 2004-10-10Raczej nie powinienem pomagać w opracowywaniu tematów maturalnych. Radzę zajrzeć na strony internetowe Biblioteki Narodowej. Tam jest katalog z wyszukiwarką i łatwo znaleźć odpowiednią literaturę. Pozdrawiam serdecznie, życzę sukcesów. Marian Bugajski.

jak pisze sie reportaż?aga 2004-10-08Właśnie tak - reportaż. Pozdrowienia. Marian Bugajski.

Która forma jest prawidłowa: wręczanie czy wręczenieAnna 2004-10-06Obie formy są prawidłowe. Pierwsza jest utworzona od wręczać, druga - od wręczyć. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski.

jak piszemy nie z imiesłowami Ola2004-10-05Pewnie chodzi o imiesłowy odmienne (przymiotnikowe) typu niespotykany, nieznający, niezatrudniony, niepijący - należy je pisać łącznie. Pozdrowienia. Marian Bugajski.

Jak pisze się wyraz napewnoMar 2004-10-05Na pewno - oddzielnie. Pozdrowienia. Marian Bugajski.

Panie profesorze czym różni się fikcja od kłamstwa ?pszczółka 2004-10-03Fikcja to wymysł, fantazja, złudzenie, a kłamstwo to twierdzenie wypowiedziane z zamiarem wprowadzenie kogoś w błąd. Myślę więc, że cechą kłamstwa jest intencja autora. Pozdrawiam Serdecznie. Marian Bugajski.

Czy poprawne jest wyrażenie: zapobieganie handlowi ludźmi? 2004-10-01Gramatycznie poprawne, ale niezręczne stylistycznie. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

co to sa bledy jezykowe gramatyczne stylisyczne fleksyjne??????magda 2004-09-30

Są to odstępstwa od normy gramatycznej, stylistycznej, fleksyjnej; innowacje funkcjonalnie nieuzasadnione. Polecam Nowy słownik poprawnej polszczyzny PWN, w którym mozna znaleźć szczegółowe wyjaśnienia, albo moje książki Językoznawstwo normatywne i Pół wieku kultury języka. Pozdrowienia. Marian Bugajski.

Dzień dobry Panie Profesorze, chciałabym się dowiedzieć, jaka jest prawidłowa forma: CUKIERKI WAŻĄ 30 GRAM ( CZY GRAMÓW)? i jaki jest rodzaj następującego owocu: TEN POMARAŃCZ czy TA POMARAŃCZA , TE POMARAŃCZE czy TE POMARAŃCZA?Alicja, Ś-n 2004-09-301.Cukierki ważą 30 gramów. 2.Ta pomarańcza. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski.

MOje pierwsze pytania dotyczą czasów w języku polskim. Ile ich właściwie jest? Czy liczy się osobno przeszłe dokonane i niedokonane? Następnie nurtuje mnie sprawa czasu przeszłego przeszłego, który podobno był kiedys w jęz. polskim. Najbardzij przeszły z czasów, np; Zjadłem obiad, byłem, poszedłem do miasta. Czy był taki czas opisujący co się robiło zanim....? Dalej usłyszałem jak prof. Bralczyk mówił o pierwszym zdaniu po polsku mianowicie nie dobrze nam znane daj ać ja pobrusze a ty poczywaj tylko słowa Henryka Legnickiego gorzej nam się stało. Jak to z tym pierwszym zdaniem jest? I ostatnie pytanie dotyczy greckiego (albo greckiej) polis jaki to słowo ma rodzaj? Przepraszam za dużą ilość pytanań i dziękuję za odpowiedź. Pozdrawiam.Sławomir

2004-09-231.Większość gramatyk przyjmuje trzy czasy, a tzw. czasowniki dokonane i niedokonane wiążą się z morfologiczną kategorią aspektu. A więc „jadłem” i „zjadłem” to ten sam czas. 2. Czas zaprzeszły właściwie już w polszczyźnie nie istnieje, chociaż w gramatykach jest opisywany. Przykład: „Zjadłem był kolację i wyszedłem na spacer”. 3. Pierwsze zapisane zdanie polskie pochodzi z 1270 r. i zanotowane było w taki sposób: „day ut ja pobrusa a ti poziwai”. Jan Długosz w II poł. XV w. podaje, jakoby Henryk Pobożny powiedział po bitwie pod Legnicą „Gorze (nieszczęście) się nam stało”, ale nie ma żadnego wcześniejszego dokumentu poświadczającego tę wypowiedź. 4. Greckie „polys” – liczny, duży; rodzaj męski. Serdecznie pozdrawiam. Marian Bugajski.

Mam problem z odmianą przez przypadki mojego nazwiska, czy mogłby pan napisać mi odmianę. Moje nazwisko BehnkeSwistak 2004-09-22Odmiana przymiotnikowa Behnke, Behnkego, Behnkemu - tak jak Linde, Lindego...; miejscownik o Behnkem. W liczbie mnogiej odmiana rzeczownikowa: Behnkowie, Behnków...Tego typu nazwiska jednak już przestają się odmieniać, co znajduje akceptację części normatywistów. Ja uważam, że nazwiska, tak jak wyrazy pospolite, powinny podlegać odmianie. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski.

jakie srodki jezykowe sluza funkcji perswazji?Z 2004-09-18Mogą to być środki ze wszystkich poziomów języka (fonetyczne, morfologiczne, składniowe). Funkcja perswazyjna uwydatnia się też przez odpowiedni dobór środków stylistycznych (np. słownictwo frazeologia). Odpowiednio (zgodnie z zasadami retoryki) skomponowana wypowiedź i dobór środków retorycznych to też warunek skuteczności perswazyjnej. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

<Czy są w języku polskim wyrazy, które mimo jednakowej pisowni, w zależności od wymowy, znaczą co innego? Weronika 2004-06-03 Nie ma takich wyrazów w polszczyźnie. Pozdrawiam. Marian Bugajski. >> Otoż myli sie Pan panie Profesorze. Proszę : OBMIERZAĆ . Wymawiamy Obmierzać z er-zet w środku- gdy coś nam obierza, jest obmierzłe. Wymawiamy Obmieżać- gdy obmierzamy drzewo dookoła. Proste ?? Proste. Trzeba było pilniej na studiach uważać, jest to banalny i KSIĄŻKOWY przykład. pozdrawiam Jakub Naumiuk Jakub

2004-09-17Ma Pan rację, nie byłem zbyt pilnym uczniem. Nawet dwóje miałem. Dziękuję za przykład, zachęcam do szukania następnych. Najserdeczniej pozdrawiam. Marian Bugajski

Bożena 2004-09-15?

co to jest imiesłów?belebe2004-09-14Są to formy czasownika. Np. palący, palony; kochający, kochany to są imiesłowy tzw.przymiotnikowe. Imiesłowy przysłówkowe (nieodmienne) to na przykład: myśląc, kochając; pomyślawszy, zakochawszy się. Pozdrowienia. Marian Bugajski.

Panie Profesorze, który z podanych zwrotów jest poprawny i dlaczego: - listy proszę wysyłać pod adresem, - listy proszę wysyłać pod adres, - listy proszę wysyłać na adres. Pozdrawiam. MarekMarek 2004-09-12Pod adresem albo na adres (nie: pod adres). Nie ma logicznego uzasadnienia. Taka jest po prostu skodyfikowana norma, która sankcjonuje zwyczaj językowy. Serdecznie pozdrawiam. Marian Bugajski.

Jaki jest odmiennik słowa butelka?wazi 2004-09-08Odmiennik? Może zamiennik, synonim, wyraz bliskoznaczny? Flaszka. Pozdrowienia. Marian Bugajski.

Dziedobry Profesorze! Otoz dowiedzialam sie od kolezanki, ze nazwisk polskich sie nie odmienia? Ze jest to jakoby nowa tendencja uznana przez slowniki??? Niech Pan mi powie ze to nie prawda! I dlaczego na milosc Boska piszemy wskutek razem???? a na skutek juz osobno...??? Czy ortografia ma sens i Co Pan mysli o reformie ortograficznej, takiej jak w Niemczech na przyklad? Czy w Polsce mialoby to sens, zasady sa jakby nie patrzec bardzo skomplikowane. pozdrawiam bardzo serdecznieplumplum 2004-09-081.Nazwiska w języku polskim, podobnie jak inne wyrazy, podlegają odmianie. Istnieje jednak, mająca podłoże społeczne, tendencja do nieodmienności i dlatego niektóre nazwiska przestają się odmieniać. Pisałem o tym w książce „Pół wieku kultury języka w Polsce”. 2. Istnieją konwencjonalne zasady ortografii i dlatego dla pisowni nie zawsze jest logiczne wytłumaczenie. Można te zasady stopniowo upraszczać, co się zresztą robi (por. pisownia nie z imiesłowami odmiennymi), ale niemożliwa jest jakaś radykalna rewolucja ortograficzna, bo zbyt wysokie byłyby jej koszty (nie tylko materialne). Wypowiadałem się na ten temat m. in. w pracy „Językoznawstwo normatywne”. Najlepiej pisał o tym J.Tokarski w książce „Traktat o ortografii polskiej” w roku 1978; radzę wypożyczyć i przeczytać. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski.

Dublin czy Dablin - jak po polsku przeczytamy stolicę Irlandii?Adaś 2004-09-06Można spolszczyć (tak jescze mnie uczono), ale można też zachować wymowę zbliżoną do oryginalnej. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

Jak brzmi dopełniacz od nazwiska Orpel?Dorota 2004-09-05Orpela. Pozdrowienia. Marian Bugajski.

Witam, Panie Profesorze! Czy mógłby mi Pan polecić jakąś dobrą publikację nt. zapożyczeń w języku polskim (rysycyzmy, germanizmy itp.)? Pozdrawiam serdecznie. Tomasz 2004-09-03Proszę zajrzeć do jakichś opracowań historycznojęzykowych, np.: Bogdan Walczak, Między snobizmem, modą a potrzebami języka, Poznań 1987; Bogdan Walczak, Zarys dziejów języka polskiego, Poznań 1997; Zenon Klemensiewicz, Historia języka polskiego, Warszawa 1976; T.Lehr-Spławiński,: Język polski. Pochodzenie, powstanie, rozwój, Warszawa. 1978. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski.

Jak brzmi dopełniacz od Artur Kopeć?daria 2004-08-24Artura Kopcia. Pozdrowienia. Marian Bugajski.

Witam Panie Profesorze Co to jest językowy obraz świata?np. w wybranym czasopismieFilipinka 2004-08-23Trudna jest w skrócie odpowiedzieć na to pytanie, ale możemy przyjąć, że jest to zespół sądów i interpretacja rzeczywistości wyrażona poprzez język w tekstach danego czasopisma. Proponuję zajrzeć do książki A.Wojciechowskiej Magdaleny z Kossaków widzenie świata, gdzie w częsci wstępnej wyłożono dość przystępnie teorię JOS. Serdecznie pozdrawiam. Marian Bugajski.

Szanowny Panie! Prosze polecic jakies opracowanie dotyczace polszczyzny lat 50-tych. Dziekuje. Dorota 2004-08-20Nie znam jakiejś jednej pracy traktującej syntetycznie o języku lat 50. Może Pani zajrzeć do zbioru artykułów Z.Klemensiewicza Składnia, stylistyka, pedagogika językowa, Warszawa 1982 i do zbioru prac W.Doroszewskiego Język, myślenie, działanie Warszawa 1982. Polecam też: Polszczyzna piękna i poprawna pod red. S.Urbańczyka, Wrocław...1966; W.Doroszewski, O kulturę słowa, t. I i II, Warszawa 1962, 1968; Z.Klemensiewicz, Pogadanki o języku, Wrocław 1966; H.Gaertner..., Poradnik gramatyczny, Warszawa 1962. Trochę różnych rzeczy (także bibliografię znajdzie Pani w mojej ksiażce Pół wieku kultury języka w Polsce. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski.

Witam Panie Profesorze! Mam pytanie olimpijskie:) czy słowo judo odmienia sie? Pytanie drugie komentator stwierdzil, że zawodnik ma tutaj dwie alternatywy, czy alternatyw moze byc wiele? PozdrowieniaHerpolop

2004-08-17Dżudo jest wyrazem nieodmiennym. Alternatywa to konieczność wyboru między dwiema wykluczającymi się możliwościami. Komentator popełnił błąd logiczny. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

Dzień dobry, panie profesorze! Mam dwa pytania: 1. Moja koleżanka nazywa się Marta Socha. Jak więc powiedzieć: Idę do Marty Sochy/Socha, widzę Martę Sochę/Socha, itd.? 2. Jak to jest z używaniem przecinków przy użyciu imiesłowów przysłówkowych współczesnych i uprzednich? Czy poniższe zdania są poprawne? a.

Widząc jej strach, szybko podniósł ją na duchu. b. Jednak, sądząc po wyrazie jego twarzy, nie miał na to ochoty. (ten przypadek mnie najbardziej nurtuje! - czy po jednym wyrazie używać przecinka przed -ąc czy też nie???) c. Przerażony, wybiegł z pokoju. d. Następnie, przerażony, wybiegł z pokoju. d. Po czym wybiegł z pokoju, przerażony. Pozdrawiam serdecznie!kutro 2004-08-071. Marta Socha, Marty Sochy itd. 2. Pierwsze zdanie jest poprawne, drugie też. Pojedynczy imiesłów też trzeba oddzielać przecinkiem. W kolejnych przykładach przecinki są niepotrzebne. Wakacyjne pozdrowienia. Marian Bugajski.

prosiłabym o pomoc w wyjaśnieniu pewnej kwesti. mam znajomego, jest obcokrajowcem, niedawno zaczal uczyc sie jezyka polskiego. staram mu sie pomagac,ale na niektore pytania nie jestem w stanie znalexc odpowiedzi. bo np.: jak uzasadnic, korzystanie z przypadków w języku polskim?magda 2004-08-05Polski jest językiem fleksyjnym. Przypadek wyznacza funkcję wyrazu w zdaniu. Marian Bugajski.

Szanowny Panie Profesorze, mam proste pytanie. Zwracajac sie do osob, jakiej formy imienia uzywamy? Czy jest to wolacz, np. 'Hej Marto', czy 'Hej Marta'? Mieszkam od paru lat za granica i troche mi sie zapomnialo. Dziekuje z gory, Maciej 2004-08-03Już odpowiedziałem. Marian Bugajski.

Szanowny Panie Profesorze, mam proste pytanie. Zwracajac sie do osob, jakiej formy imienia uzywamy? Czy jest to wolacz, np. 'Hej Marto', czy 'Hej Marta'? Mieszkam od paru lat za granica i troche mi sie zapomnialo. Dziekuje z gory, Maciej 2004-08-03Powinien być wołacz, a więc Marto, ale w polskim języku może to też być mianownik. Zatem żadna z tych form nie jest błędna.

Świetna zabawa! Ułożyłam: PonadDziewięcsetDziewięćdziesięcioDziewięcioTysięcznoDziewięćsetDziewięćdziesięcioDziewięcioiPółProcentowy (999 999,5%) ...czyli milion %. 106 liter-to chyba dobrze. Tylko nie wiem, czy to do końca poprawne. Pozdrawiam.Halina 2004-07-30Oj, coś nie tak! Marian Bugajski.

Dzieńdobry. Jaki jest najdłuższy polski wyraz?? Dotarły do mnie słuchy że może to być neoknstantynopolitańczykowineczka, lub neokonstantynoNEOpolitańczykowineczka lub bez 'neo', lub bez dwóch 'neo', jednak nie jestem pewien. Pozdraiwam i liczę na szybka dpowiedź.JAneK 2004-07-27Nie wiem, jaki jest najdłuższy polski wyraz, ale wymyślanie wyrazów to światna zabawa językowa. Ponadtysiącsiedemsetpięćdziesięcioipółletni - to też dość długi wyraz. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

Czytam właśnie mitologię i Pan Parandowski odmienia imię bogini Demeter: wymknęło się z rąk Demetry, trzeba było przebłagać Demetrę, posąg Demetry itd. To wg mnie brzmi dziwnie, no ale Parandowski odmienia, co Pan o tym myśli?Halina 2004-07-26Myślę, że dobrze robi, bo polski jest językiem fleksyjnym. To w ostatnich czasach nasila się tendencja do nieodmienności. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

Dzień dobry! Jak należy odmieniać nazwy miejscowości z okolic Chełma, takich jak: Horodyszcze, Siedliszcze, Krupe?Kamik 2004-07-20Horodyszcze - w Horodyszczu, z Horodyszcza Siedliszcze - tak samo Krupe - w Krupem, z Krupego Pozdrawiam. Marian Bugajski.

Witam. I od razu pytam. Skąd wzięło się określenie nie bez kozery. Nie znalazłem wyjaśnienia tego zwrotu w internecie, są tylko liczne przykłady użycia go. Dziękuję i pozdrwawiam KrzysztofKrzysztof 2004-07-19Kozera to wyraz przestarzały - 'przyczyna'. Nie bez kozery - nie bez przyczyny.

Panie Profesorze, proszę mi powiedzieć, która forma jest poprawna: 1. koncert miał miejsce w niedzielę, 2. koncert odbył się w niedzielę. Która z nich to rusycyzm? I w jakim słowniku można sprawdzać podobne zagadnienia? Pozdrawiam i dziękuję.Anna 2004-07-18Żadna z tych form nie jest rusycyzmem. Pierwsza z nich jest nadużywana w stylu publicystycznym, ale nie jest błędna. Druga jest lepsza. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

Wypisuję zaproszenia ślubne i mam wątpliwości co do odmiany w bierniku liczby pojedynczej i mnogiej następujących nazwisk: Rackiewicz, Mazurek, Pater, Łukieńczuk, Jonczek, Zacharuś.Dorota 2004-07-17

Liczba pojedyncza: Rackiewicza, Mazurka, Patera, Łukieńczuka, Jonczka, Zacharusia. Liczba mnoga: Rackiewiczów, Mazurków, Paterów, Łukieńczuków, Jonczków, Zacharusiów. Uff. Pozdrowienia. Marian Bugajski.

Panie profesorze, doszła mi nowa wątpliowość dotycząca nazwiska Hildebrandt- zapraszam Hildebrandtów? Z góry dziękuję za rozproszenie wszystkich rozterek. Dorota 2004-07-17Tak jest - Hildebrandtów. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

Panie Profesorze! Mieszkam w Ośnie Lubuskim i jestem Ośnianinem czy Osinianinem? Która jest bliższa prawdy historycznej? To było na tyle. Pozdrowienia.Edmund 2004-07-13Ośnianinem, ale to nie ma nic wspólnego z prawdą historyczną (pisze się małą literą).Pozdrawiam. Marian Bugajski.

Jak pisze się poprawnie nazwisko Piechowiak w liczbie mnogiej(jako małżeństwo)Paweł 2004-07-03Państwo Piechowiakowie. Pozdrowienia. Marian Bugajski.

Co oznacza zagadnienie językowy obraz światanene 2004-07-02Najprościej rzecz ujmując jest to zespół sądów i pojęć znajdujących odbicie w języku i w języku utrwalonych. Zawierają się one w znaczeniach wyrazów lub są przez te znaczenia implikowane. JOS orzeka o cechach i sposobach istnienia obiektów świata pozajęzykowego.Serdecznie pozdrawiam. Marian Bugajski.

Gratuluję wydania nowej książki! Na pewno przeczytam.Halina 2004-07-01Bardzo dziękuję. Pewnie już Pani zdążyła przeczytać. Gorąco pozdrawiam. Marian Bugajski.

Dzień dobry. Chciałabym zaadresować koperty z zaproszeniami w formie Szanowni Państwo........ Mam problem z kilkoma nazwiskami, proszę o pomoc. Podaję nazwiska panów: Zając Borowy Seweryn Garboś Nowak Należyty SawindaEwa K 2004-06-30Zając - Zającowie Borowy - Borowi Seweryn - Sewerynowie Garboś - Garbosiowie Nowak - Nowakowie Należyty - Należyci Sawinda - Sawindowie Pozdrawiam najsrdeczniej, przepraszam, że dopiero teraz odpowiadam, ale nie miałem dostępu do internetu. Marian Bugajski.

Dzień dobry, Chciałabym zapytać o odmianę nazwiaska MAŚLANEK, czy powinnam pisać do pana MAŚLANKA i konsultować się z panem MAŚLANKIEM, czy może nazwiska tego nie powinno się odmieniać? bardzo dziękuję za pomoc, pozdrawiam Dorota 2004-06-30Powinno się odmieniać. A więc piszemy do pana Maślanka. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

Nazywam się Grzeja i nie wiem jak poprawnie napisać dopełniacz od mojego nazwiska, kogo, czego nie ma? Grzei czy Grzeji? Jak Pan myśli?Adrian 2004-06-30Tylko Grzei. Pozdrowienia. Marian Bugajski.

Szkoła Podstawowa im. UNICEF czy UNICEFu czy UNICEF-u, a może jescze inaczej? Anna 2004-06-29UNICEF-u, UNICEF-ie itd. Pozdrowienia. Marian Bugajski.

Mam wątpliwości co do pisowni łącznej lub rozdzielnej następujących słów, w następujących kontekstach (będę pisał osobno): nie zatwierdzenia terminów nie dostarczenie środków nie wywiązania się z obowiązku Dziękuję.Andrzej 2004-06-29Wszystko trzeba napisać razem. Pozdrawiam. Marian Bugajski

Zyra to nazwisko i mężczyzny i kobiety. Jak będzie brzmiał biernik liczby mnogiej tego nazwiska np. gdy jest mowa o małżeństwie? Annę i Lecha Zyrów czy Annę i Lecha Zyra? Może to nazwisko lepiej jest nie odmieniać? Dziękuję za odpowiedź i pozdrawiam serdecznie.Jolanta 2004-06-28Nie jest lepiej. To nazwisko trzeba odmieniać: „Państwo Zyrowie”, „Państwa Zyrów”, „Państwu Zyrom” itd. Pozdrowienia. Marian Bugajski.

no ale na swiadectwie szkolnym tak skreslic wojewodztwo? a w pozniejszych dokumentach? jakis dowodach osobistych itd.? to tak nieladnie wyglada, chociaz woj. Niemcy wyglada jeszcze gorzej, i tu zle i tu niedobrze. powinno sie zmienic dokumenty.Halina 2004-06-27Myślę,że wystarczy określenie miejsca urodzenia i ewentualnie kraju. Pozdrawiam najserdeczniej. Marian Bugajski.

kolezanka mojego syna urodzila sie w Hamburgu i wychowawczyni na swiadectwie napisala jej: urodziona w Hamburgu, woj. Niemcy. strasznie to wyglada i to jeszcze wychowawczyni-polonistka, co Pan na to? jak to pisac? czy landy? czy co?halina 2004-06-25Może by wystarczyło napisać w Hamburgu? I ewentualnie skreślić to woj. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

skąd Wzięła się nazwa województwa : Lubuskie?gofranek 2004-06-24Ziemia lubuska to historycznie obszar położony po obu stronach środkowej Odry między Śląskiem a Wielkopolską i granicząca z Brandenburgią. „Lubusz” to nazwa miejscowa pochodząca od dawnego imienia „Lubuch” (a więc gród Lubucha); rdzeniem tej nazwy jest –lub- to samo co wyrazie „lubić”. Najserdeczniej pozdrawiam. Marian Bugajski.

Dzień dobry profesorze!! Chciałem się dowiedzieć o znaczenie słowa zajebisty.Znajomy twierdzi,że wyraz ten oznacza także intensywny Devil 2004-06-23Jest to niewątpliwie wyraz wieloznaczny, mocno nacechowany. I może oznaczać 'intensywny' proszę spróbować go na przykład połączyć z rzeczownikiem czerwień. Ale nie polecam go stosować przynajmniej w sytuacjach oficjalnych. Jest po prostu wulgarny. Pozdrowienia. Marian Bugajski.

Witam serdecznie !!! Jak pisze się nie klasyfikowany? razem czy osobno.Zasada z 98 mówi ,że zasadniczo z imiesłowami przymiotnikowymi piszemy łacznie( pomijam juz ksiazki , które nie stosują tej zasady). Jak jest w praktyce, gdyż spotykam rózne wersje tego słowa.Bardzo prosze o szybką odpowiedz.Ania 2004-06-22Trzeba to napisać razem. Marian Bugajski

Dzień dobry, jak odmienić nazwisko Skupień w dopełniaczu Skupnia czy może Skupienia? będę wdzięczna za odpowiedź, pozdrawiam AgnieszkaAgnieszka 2004-06-21Obie formy są poprawne, gdyż w tego typu nazwiskach (dwusylabowych z tzw. e ruchomym, niemających odpowiedników w rzeczownikach pospolitych) decyduje zwyczaj. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski.

Szanowny profesorze! Jaka jest charakterystyka następujących podsystemów językowych: -fonologiczny -morfologiczny -składniowyFidel 2004-06-16To nie jest pytanie, na które można odpowiedzieć w krótkiej pisemnej formie. Podsystemy języka charakteryzuje się na wielogodzinnych wykładach. Proszę zajrzeć do mojej książki Językoznawstwo normatywne (jest dostępna w bibliotekach) albo do jakiegoś innego opracowania z dziedziny językoznawstwa ogólnego (np. Milewski, Furdal; Encyklopedia językoznawstwa ogólnego). Można się ze mną też kontaktować w katedrze (3283140).

Witam Panie Profesorze! Moje pytanie dotyczy języka, co to są podsystemy języka? Jakie występują w naszym języku?Marnowiec 2004-06-07System języka to uporządkowany zasób znaków językowych i norm umożliwiający porozumiewanie się w obrębie danej społeczności. W tak rozumianym systemie wyróżniamy jego podsystemy (części składowe): leksykalno-semantyczny i gramatyczny; ten zaś z kolei rozpada się na podsystemy: fonologiczny, morfologiczny (ze słowotwórczym i fleksyjnym) i syntaktyczny (składniowy). Polecam swoją książkę „Językoznawstwo normatywne”, gdzie jest to szerzej omówione. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski.

Szanowny Panie Profesorze, Prezes Europejskiego Banku Centralnego i mój szef nazywa się Jean-Claude Trichet. W polskich tekstach, gdy zachodzi konieczność użycia jego imienia i nazwiska w przypadku innym niż mianownik, staję przed problemem odmiany pierwszego członu imienia - np. w dopełniaczu Jean-Claude'a Trichet czy Jeana-Claude'a Trichet (zakładam, że nazwisko lepiej pozostawić nieodmienione). Internet nie daje tu jasnej podpowiedzi - wiarygodne źródła (duże dzienniki itp.) używają obu form. Jaka byłaby sugestia Pana Profesora? Z prawdziwym szacunkiem, Daniel GłuchDaniel 2004-06-04Najlepiej byłoby odmieniać wszystkie trzy wyrazy: Jeana-Claude’a Tricheta, ale dopuszczalna jest także forma z nieodmiennym nazwiskiem: Jeana-Claude’a Trichet. Serdecznie pozdrawiam. Marian Bugajski.

Witam uprzejmie, Czy są w języku polskim wyrazy, które mimo jednakowej pisowni, w zależności od wymowy, znaczą co innego?Weronika 2004-06-03Nie ma takich wyrazów w polszczyźnie. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

Dzien dobry, Panie Profesorze. Moj przyjaciel uczy sie jezyka polskiego i zwrocil mi uwage na cos, czego nie potrafie mu logicznie wyjasnic. Moje studiujace dzieciaki rowniez nie. Dlaczego rzeczownik w liczbie mnogiej zmienia koncowke po czterech? Np: jedna szafa, 2, 3, 4 szafy ale 5, 7, 20 szaf, 1 kilometr, 2, 3, 4 kilometry ale 5 kilometrow, itd ? Doprawdy mamy dylemat, jak wytlumaczyc te zawila dla niego, a teraz rowniez dla nas sprawe. Serdecznia Pana pozdrawiam. Ewa 39 2004-06-02

Nie ma żadnego logicznego wytłumaczenia. Po prostu tak jest w polskiej gramatyce, że liczebniki większe od 4 łączą się dopełniaczem. Oczywiście także 21 (31....) kilometrów i 21 szaf (31 ....) szaf. Ponieważ język jest systemem konwencjonalnym, pytanie dlaczego? nie zawsze jest właściwe. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski.

Witam Serdecznie Panie Profesorze! mam pewną wątpliwość, mianowicie pisał pan już niejednokrotnie że należy odmieniać nazwiska jeśli to tylko mozliwe. W związku z tym proszę o podpowiedx jak odmienic następujące nazwiska, osób które chcę zaprosic na ślub: Kapuściarz (w l.mn); Hybel (w l.mn); Seredyn (w l.mn); Krawiec (w l.mn); Duśko (w l.mn); Starowicz (w l.mn); Fabian (w l.mn); Bajek (w l.mn); Dymacz (w l.mn); Stanek (w l.mn); Wasieczko ( w l.mn). Z góry dziekuje za odpowiedź i kłaniam się.Izabela 2004-05-25Państwo Kapuściarzowie - Państwa Kapuściarzów; Hybelowie (albo Hyblowie) - Hybelów (albo Hyblów); Seredynowie – Seredynów; Krawcowie – Krawców; Duśkowie – Duśków; Starowiczowie – Starowiczów; Fabianowie – Fabianów; Bajkowie – Bajków; Dymaczowie – Dymaczów; Stankowie – Stanków; Wasieczkowie – Wasieczków. UFF. Trudna ta polszczyzna! Najserdeczniej pozdrawiam i życzę szczęścia z okazji ślubu!

Szanowny Panie Profesorze!Jaka forma jest poprawna: znany/znana muzyk Wiłkomirska?Grupa mężczyzn myślała, że ich/jej praca polega na tłumaczeniu.Z góry dziękuje za pomocshara 2004-05-22Znany muzyk - W.W. - tylko taka forma jest możliwa.Grupa mężczyzn myślała, że jej (grupy) praca.... Serdecznie pozdrawiam. Marian Bugajski.

Witam. Jak odmienia się imiona zakończone na "o" jak Hugo, Bruno i Otto? Chodzi mi o dopełniacz, czy tak samo jak podobne imiona zakończone na "n"? Hugon, Brunon i Otton? czyli nie ma Hugona, Brunona i Ottona?Halina 2004-05-15Tak jest: Hugona, Brunona i Ottona. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski.

Jak odmieniać pana, który się nazywa Aleksander Lagorio? Czy Lagoriowi ?Joanna 2004-05-15Tak. D.Lagoria, C.-owi, B. -a, N.-em, Msc. -u. L.mn. -owie. Serdeczne pozdrowienia. Marian Bugajski.

Witam.W mojej rodzinie utarł się zwrot "pozbaść kogoś". Wszyscy rozumiemy jego znaczenie jako : wykorzystać kogoś, wleść mu na głowę itp. Czy jest to prawidłowe. Do zastanowienia sie nad tym zmobilizowała mnie koleżanka ze studiów pytając co to znaczy, bo dla mnie ma to szerokie znaczenie i bardzo trudno mi było to wyłuszczyć w kilku słowach. PozdrawiamKarolcia 2004-05-13„Pozbadnąć kogoś” to ‘opanować, zawojować’, przenośnie – ‘osiodłać kogoś’ jest to regionalizm. Rozumie go Pani prawidłowo. Ja też go czasami używam, ale pozbadnąć się nikomu nie daję. Pozdrowienia. Marian Bugajski.

Spotkałam się w polskiej powieści ze słowem "furda". Co może ono znaczyć?Karolcia 2004-05-12Jest to wyraz przestarzały, używany na oznaczenie lekceważenia, bagatelizowania czegoś. Np.: „Wszystko to furda”.

Co oznacza określenie "nomen omen"Beata 2004-05-10W nazwisku tkwi wróżba; w imieniu osoby objawia się jej charakter. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski.

Panie Profesorze! Czesto spotykam sie w mediach z okresleniem postkomunista. Wydaje mi się, że człowiek który był w Partii, działał w niej w czasach P.R.L. to raczej ekskomunista. "Post" to chyba coś po, czyli postkomunistami jesteśmy wszyscy:). Mowi sie przecież eksbeatles a nie postbeatles, lub ekslegionista a nie postlegionista. Jak to jest z tym "post" i "eks"ja 2004-05-09Nie jestem ani postkomunistą, ani ekskomunistą. Cząstka „post” znaczy tyle, co „po”, ale język nie zawsze chce być ściśle logiczny. „Postkomunizm” to okres, który nastąpił po upadku komunizmu, a „postkomunista” to członek lub sympatyk ugrupowań postkomunistycznych i wydaje mi się, że w tekstach politycznych o to ostatnie znaczenie chodzi. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski.

Mam bardzo poważne pytanie dotyczące kwestii, ktora nęka mnie od dawna: znajome polonistki za jedynie poprawne uważają formy"mnie się podoba" "pożyczyłem tobie" itp. Czy rzeczywiście niedopuszczalne są zaimki krótsze "podoba mi się" "pożycze ci" ? Sprawdzałam m. in. w "Nauce o jezyku dla polonistów" z 2002 r. i nie znalazłam zakazu. Może należy uwzględnić to też regionalne nawyki językowe? Pozdraiam.polonistka

2004-05-09„Mnie się podoba”, ale „Podoba mi się”, „Ciebie kocham”, ale „Kocham Cię” zaimki w krótszej formie występują po czasowniku i stanowią z nim całość akcentuacyjną, zaimki w formie dłuższej stoją przed czasownikiem i mają samodzielny akcent. Pozdrowienia. Marian Bugajski.

Przepraszam bardzo, że tyle pytań zadję, ale co chwilę natykam się na jakieś zawiłości językowe. Otóż mój syn chodzi do klasy z bliźniakami, Anna Kudlarek i Paweł Kudlarek. Polonistka przy sprawdzaniu obecności mówi: Kudlarkostwo. Państwo Kudlarkowie, ale czy dla dzieci też jest jakaś odmiana nazwiska? A jeśli tak to jak będą nazywąć się dziecki Kudlawicza albo Kudlawskiego? Dziękuję bardzo, mam nadzieję, że mnie Pan zrozumiał. Pozdrawiam.Halina 2004-04-30Przypuszczam, że polonistka sobie żartuje. Mówi się bowiem np.„wujostwo”, „profesorostwo”. Forma liczby mnogiej nazwiska „Kudlarek” to „Kudlarkowie”. Dzieci Kudlawicza to Kudlawiczowie, a Kudlawskiego – Kudlawscy. Córka Kudlawicza – Kudlawiczówna (forma już nieco przestarzała), a córki – Kudlawiczówny; córka Kudlawskiego to po prostu (tak jak żona) Kudlawska, a w liczbie mnogiej – Kudlawskie. Polecam swoją ksiażkę „Pół wieku kultury języka w Polsce, 1945 – 1995”, gdzie piszę o tych problemach szczegółowiej. Czekam na następne pytania. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski.

kiedy mówi się TĘ a kiedy TĄ np. Widzę TĘ czy TĄ teczkę?Halina 2004-04-27W starannej i w oficjalnej polszczyźnie, także w tekstach pisanych lepiej używać formy "tę", w języku mniej starannym, potocznym można mówić "tą". Pozdrowienia. Marian Bugajski.

Mogli by czy mogliby. Przyrostek by razem czy oddzielnie? PozdrawiamHubba 2004-04-21"Mogliby". "By" z formami osobowymi czasownika należy pisać oddzielnie; ale "można by", bo to jest forma bezosobowa. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

Czy podłużne, zielono-białe warzywo, wchodzące w skład włoszczyzny to por czy pora?Halina 2004-04-16Allium porrum, roślina z rodziny amarylkowatych - to por. Sałatka z porów. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski.

Moje pytanie dotyczy zapożyczeń uży3wanych w języku poskim. Jak jast różnica międzzy błędnie a prawidłowo użytym zapożyczeniem. Prodzę o kilka przykładów. 2004-04-03Na to pytanie nie potrafię udzielić krótkiej i jednocześnie wyczerpującej wypowiedzi, podaję więc kryteria, którymi kierują się językoznawcy przy ocenie zapożyczeń, proszę je uwzględnić, jeśli będzie miała Pani wątpliwości. Pozdrawiam serdecznie i życzę przyjemnych świąt.1. Czy obce elementy językowe uzupełniają tylko nasz system leksykalny, czy także system gramatyczny?2. Czy niepolskie wyrazy mają swoje odpowiedniki w słownictwie rodzimym?3. Czy obce słownictwo jest używane w języku ogólnym, czy też w odmianie naukowo-technicznej?4. Czy pożyczki pochodzą z określonego języka narodowego, czy mają charakter internacjonalizmów?5. Czy odbiorcy tekstów zawierających zapożyczenia mają szanse je zrozumieć?

Panie Profesorze jak to jest z tym slowkiem "bynajmniej", jest to przeczenie? Czyli jak sie go powinno uzywac. "To nie jest bynajmniej hotel" w znaczeniu ze nim nie jest czy uzywajac tylko jednego przeczenia "bynajmniej" - "To jest bynajmniej hotel?" Skad moje pytanie? Otoz mowiono mi o nie zaprzeczaniu podwojnym bo to blad logiczny, a w tym przypadku nie mam pewności.ja 2004-04-01"Bynajmniej" to partykuła przecząca, używana przede wszystkim z przeczeniem "nie". Np.: "Bynajmniej nie jest jeszcze ciepło","To nie jest bynajmniej hotel". Podwójne przeczenie w języku nie jest żadnym błędem, wręcz przeciwnie istnieje zasada podwójnego przeczenia - "Nic nie wiem". Proszę się zastanowić nad takim zdaniem: "Nikt nikomu nigdy nic o tym nie powie". Pozdrowienia. Marian Bugajski.

witam ,Panie Profesorze.Co dokładnie znaczy określenie nomen omen i kiedy je można używać? I kolejna sprawa - co znaczy określenie - deja vu ? Henryk 2004-03-30"Nomen omen" to nazwa, którą można uważać za charakterystyczna dla kogoś lub czegoś", np: "Brzydalski" to, nomen omen, człowiek niezbyt urodziwy"."Deja vue" - to złudzenie pamięci, polegające na tym, że wydaje się komuś, że jakieś zdarzenie już zna, że coś, w czym uczestniczy, już się odbyło. Pozdrowienia. Marian Bugajski.

Moje pytanie dotyczy nieszczesnych imieslowow. Pisowania łączna i rozłączna z partykulą "nie". "Nierobiąc, niezrobiwszy" ??, itd. Juz sie zaczalem gubic, kiedy, jak?Dziekuje za odpowiedzzabugiony 2004-03-26"Nie robiąc" - oddzielnie, łącznie z imiesłowami przymiotnikowymi typu "nieokreślony" "nieograniczony", "niepracujący" "nienależący". Pozdrowienia. Marian Bugajski.

jak nazywaja sie potocznie sklepy z rekodzielem atrystycznym? cepelie? i od czego pochodzi ta nazwa? dziekuję i pozdrawiam.Halina 2004-03-26W rzeczy samej "cepelie". Jest to skrótowiec od nazwy "Centrala Przemysłu Ludowego i Artystycznego", ale nie wiem, czy ta instytucja jeszcze istnieje. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

Draze temat nazwisk polskich; Mam problem z odmiana niektorych nazwisk zakonczonych na -yś ; -a ; np. Kuryś, Bura (mężczyzna) ; Bogdan (nazwisko). Czy mozna jasno powiedziec, ze nazwiska zakonczone na jakas litere nie odmieniaja sie (mysle ty o -o) i ewentualnie jeszcze innych przypadkach, jesli takie wystepuja. Bardzo prosze o odpowiedzroxie 2004-03-16Nazwisko „Kuryś” w rodz. męskim podlega deklinacji: „Kuryś, Kurysia, ,Kurysiowie”; „Bura” też będzie się odmieniać: „pan Bura, pana Bury, Burze, itd. i l. mnoga „Burowie”. „Bogdan” odmienia się tak jak imię (l. mn. „Bogdanowie”). Nazwiska zakończone na –o także podlegają odmianie (Kościuszko, Kołodko), ale zaznacza się wyraźna tendencja do ich nieodmienności (Ziobro).Większość nazwisk kobiecych tożsamych brzmieniowo z nazwiskami męskimi nie podlega odmianie. (dotyczy to nazwisk i polskich, i obcych), ale wtedy w tekstach powinno się je łączyć z imieniem lub z wyrazem „pani”. Serdecznie pozdrawiam, przepraszam, ze dopiero teraz odpowiadam, ale miałem kłopoty z komputerem. Marian Bugajski.

Dobry Wieczór. Jaki jest najdłuższy polski wyraz?Radek 2004-03-13Nie wiem. Proszę sobie zadać trochę trudu i poszukać w słownikach. Jak będę miał trochę czasu, to też poszukam. Pozdrwienia. Marian Bugajski.

Moje pytanie dotyczy owocu" Pomarancza" jaki jest rodzaj tego owocu, meski, zenski, nijaki? Na czym polega trudność zawierająca się w tym wyrazie?Gremb 2004-03-12"Pomarańcza" ma rodzaj żeński. A więc "ta pomarańcza, tej pomarańczy, tych pomarańcz albo tych pomarańczy". Myślę, że nie ma tu żadnych specjalnych trudności". Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski.

Czy nazwiska z końcówką-dla ulegają odmianie?.Jakich nazwisk się nie odmienia? Czy można stosować zdrobnienia imienia na dyplomach, odnośnie dziecka uczęszczającego do przedszkola? np. Dla Magdy Pentli.Czy imię Magdalena i Magda to dwa różne imiona?Dziękuję.Joanna 2004-03-08Polski jest językiem fleksyjnym, wiec nazwiska z zasady podlegają odmianie.Podaję ważniejsze informacje o nieodmienności nazwisk za „Słownikiem poprawnej polszczyzny” pod red. A.Markowskiego.Większość nazwisk kobiecych tożsamych brzmieniowo z nazwiskami męskimi pozostaje nieodmienna. Dotyczy to zarówno nazwisk polskich, jak i obcych zakończonych na:A) spółgłoskę, np. Sand , Piaf, Marszałek, Kieniewicz.B) samogłoskę -i, np. Saloni;C) samogłoskę -y, np. Bovary;D) samogłoskę -o, np. Garbo, Dejneko;E) samogłoskę -e, np. Reszke, Moltke.Nazwiska męskie.Nie podlegają odmianie niektóre nazwiska obce ze względu na ich fonetyczne zakończenie:1. Nazwiska zakończone dźwiękiem, którego w polszczyźnie w ogóle nie ma, np. Dubois [wym. Dibła];2. Nazwiska zakończone dźwiękiem spotykanym wprawdzie w języku polskim, ale tylko na początku i w środku wyrazu, np. -u: Papandreu;3. Nazwiska zakończone na akcentowane -o, np. Boileau [wym. Bualo].Oprócz tego istnieje w polszczyźnie tendencja do nieodmienności niektórych nazwisk, np. zakończonych na –o (Bańko, Ziobro). Można stosować zdrobnienia dzieci przedszkolnych.„Magda” od XIV wieku jest już samodzielnym imieniem, ale funkcjonuje także jako zdrobnienie od „Magdalena”.Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski.

nie odpowiedział Pan jeszcze na moje pytania, a ja mam jeszcze jedno. Czytam książkę o wojnie i pojawia się tam słowo "sic!" z kontestu może wynikać, że chodzi o zbulwersowanie, ale mogę się tylko tego domyślać. Co znaczy to słowo? Dziękuję za odpowiedzi na wszystkie 3 pytania.Kazimierz 2004-03-07"Sic" - tak, stwierdzenie, że tak jest w rzeczywistości. Może też być uwagą ironiczną> Pozdrawiam Serdecznie. Marian Bugajski

Dzien dobry, Panie Profesorze proszę powiedzieć, która forma jest poprawna- dziękuję - dziekujeZ poważaniem LidkaLidka 2004-03-03"Ja dziękuję", ale "on dziękuje". Pozdrawiam. Marian Bugajski.

panie profesorze spotkalem sie ostatnio z zapisem imienia i przydopmka ksiecia w sposob nastepujacy: Henryk sandomierski, Konrad mazowiecki, czy uwaza Pan, że przydomki-przymiotniki powinno sie pisac z malej litery? moim zdaniem z wielkiej.kazimierz 2004-03-03Ma pan rację. Powinno się pisać dużą literą. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

Panie profesorze, w Zielonej Górze jest ulica nazwana na cześć doktora Pieniężnego i na tabliczce (obok nowo budowanego parkingu) jest napisane - ul. dr Pieniężnego. Czy nie powinno być - ul. Dr. Pieniężnego. W końcu to nazwa własna więc z wielkiej litery, no i dopełniacz czyli z kropką. Jak Pan uważa?kazimierz 2004-03-03Ma Pan rację. Powinno być z kropką i dużą literą. Pozdrowienia. Marian Bugajski.

Panie Profesorze. Mam pytanie dotyczace miasta Tychy. Pochodze z Tychów czy Tych...Wydaje mi sie, ze Tychow, ale nie mam pewnosci. Podobnie - Bieszczad czy Bieszczadów. Drugie pytanie dotyczy takiej konstrukcji - pseudoafera czy pseudo afera?berum 2004-03-02"Z Tychów i z Tych" - obie formy są poprawne. Podobnie z Bieszczadami. "Pseudoafera". Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski.

Panie Profesorze często spotykam się w mediach z zbitką słowną "na dzień dzsiejszy" "w chwili obecnej" czy nie jest to zbędne tworzenie oficjalności swojej wypowiedzi , można przecież powiedziec "na dzsiaj" "obecnie" lub "w tej chwili". Czy te sformułowania są poprawne? I drugie pytanie dotyczy zbitki "w takim bądź razie" czy nie jest to błąd, chyba powinno się mówić "w takim razie" i "bądź co bądź"??ja2004-02-27Ma Pani rację. To są takie pseudoeleganckie (błędne) konstrukcje. Szerzą się bardzo w stylu oficjalnym. Błędem jest także zastępowanie wyrazu "dzisiaj" wyrażeniem przyimkowym "na dzisiaj". Pozdrawiam. Marian Bugajski.

Witam, Panie Profesorze.Czy nazwę multikino mogę stosować ,określając obiekt ,składający się np.z trzech sal kinowych czy jest to wyłącznie nazwa własna,pisana dużą literą , i nie można posługiwać się nią ? Większość mieszkańców zamiast multipleks używa słowa multikino ,a może zakorzeniło się ono w mowie potocznej ? Kropka 2004-02-24"Multipleks" i "multikino" to są wyrazy pospolite. Są one oczywiście bliskoznaczne i znaczą tyle, co 'nowoczesny kompleks architektoniczny mieszczący kilka sal z widownią i ekranem i z możliwością projekcji wiecej niż jednego filmu w tym samym czasie'. Oba te wyrazy funkcjonują w języku potocznym. pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski.

Dzień dobry ,Panie Profesorze."Ponad cztery tysiące mieszkańców mogą zostać pozbawione opieki lekarskiej "- tak powiedziałam ,ale ktos mnie poprawił ,używając zformułowania "cztery tysięce może zostać pozbawionych ...".Uważam ,że jeden tysiąc może,dwa ,trzy ,cztery tysiące mogą ,pięć tysięcy może.Które zdanie jest poprawne ? 99procent Polaków mówi "4 tysiące może " ,ja mówię "4 tysiące mogą ".Proszę o pomoc !Kropka 2004-02-21Już odpowiedziałem. Marian Bugajski.

Dzień dobry ,Panie Profesorze."Ponad cztery tysiące mieszkańców mogą zostać pozbawione opieki lekarskiej "- tak powiedziałam ,ale ktos mnie poprawił ,używając zformułowania "cztery tysięce może zostać pozbawionych ...".Uważam ,że jeden tysiąc może,dwa ,trzy ,cztery tysiące mogą ,pięć tysięcy może.Które zdanie jest poprawne ? 99procent Polaków mówi "4 tysiące może " ,ja mówię "4 tysiące mogą ".Proszę o pomoc !Kropka 2004-02-21Pani zdanie jest sformułowane poprawnie, ponieważ liczebnik został użyty w liczbie mnogiej, ale dobrze (zgodnie z zasadą o składni liczebnikowej jest także sformułowane zdanie pani adwersarza. Szczegóły tych zasad można znaleźć w "Nowym słowniku piprawnej polszczyzny". Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

Panie Profesorze, jakich tytułów należy używać w zaproszeniach kierowanych do osób pełniących funkcje zastępców, np. Pan Adam Iksiński, wiceprezydent (wiceprezes, wicekurator, wicedyrektor) czy też tak jak w zwrotach grzecznościowych: prezydent, kurator. Z poważaniemGosia 2004-02-18Nie mogę udzielić jednoznacznej odpowiedzi na to pytanie. W bezpośrednim zwrocie powiemy "panie kuratorze, panie rektorze"; w oficjalnych pismach kierowanych do osoby urzędowej raczej napiszemy "Pan Wiceprezes....", bo w ten sposób zaznaczamy funkcję, stanowisko zgodnie z nomenklaturą. W pismach mniej oficjalnych może zamiast "wiceprezes" pojawić się pewnie także i "prezes". Myślę, że wszystko zależy tu od wyczucia sytuacji przez nadawcę wypowiedzi,chyba trochę też od zwyczaju panujacego w danej instytucji. Jeśli ta odpowiedź jest niezadowalajaca, proszę uszczegółowić pytanie. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

Panie Profesorze, który z podanych zwrotów jest poprawny:- pisać wielką literą,- pisać z wielkiej litery,- pisać od wielkiej litery.Pozdrawiam.Gosia 2004-02-14"Pisać wielką literą" albo "wielkimi literami". Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski.

Dzień Dobry.Moje pytanie nie jest związane z poprawnością językową, lecz z pana artykułem "Językowy obraz świata a literatura", zamieszczonym w t.13 "Język a kultura".Bardzo proszę o podanie dokładnego tytułu pracy poświęconej JOS w tekstach M.Samozwaniec,bo podobno temat ten ma już wydanie książkowe.Dziękuję.Karina

2004-02-12Wydawało mi się, że już o tym informowałem, ale chyba coś się nie zapisało na komputerze.Owszem jest książka mojej doktorantki Anny Wojciechowskiej pt. "Magdaleny z Kossaków Samozwaniec widzenie świata" Warszawa - Poznań 2000. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski.

witam. mam dwa pytania. jak się pisze wolnostojący. razem, osobno czy przez myślnik oraz kiedy używamy TĄ a kiedy TĘ. np. TĄ pomarańczę czy TĘ pomarańczę. TĄ ocenę, czy TĘ ocenę. dziekuję 2004-02-061."Wolno stojący" - oddzielnie.2.To jest tylko kwestia staranności. Potocznie można powiedzieć "tą", w starannych wypowiedziach (oficjalnych, literackich) "tę". Pozdrowienia. Marian Bugajski.

czy "iść jak krew z nosa" oznacza szybko czy nie? bo krew z nosa zazwyczaj idzie szybko, lecz przyjęło się, że to przysłowie znaczy coś odwrotnego. dziekujemarek 2004-01-31To znaczy, że coś przychodzi z trudem, z dużym wysiłkiem, ciężko i z szybkością nie ma nic wspólnego. "Robota idzie jak krew z nosa" - wykonuję ją z wysiłkiem i mam marne wyniki. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

dzien dobry, chcialem sie zapytac jak nazywaja sie mieszkancy Finlandii - Finowie czy Finlandczycy, Finki czy Finlandki, a czy jezyk jest fiński czy finlandzki?zainteresowany 2004-01-21Finowie i Finki i oczywiście jezyk fiński. Pozdrowienia. Marian Bugajski.

mam problem z odmiana nazywiska postaci z dramatu "niemcy". mianowicie jak brzmi dopełniacz od nazwiska Hoppe. kogo czxego nie ma? hoppego czy hopp'ego? dziekuje i pozdrawiamuczeń 2004-01-19Hoppego - tak, jak na przykład Lindego. Serdecznie pozdrawiam. Marian Bugajski

witamMam pytanie odnośnie odmiany nazwy miejscowości Krępa.Pojechać do Krępy czyPojechać do Krępej.W pierwszym przypadku sugerowałem się miastem Częstochowa - czyli jechać do Częstochowy,w drugim zaś - miastem Biała ( jechać do Białej)Prosiłbym przy okazji o podobną odmianę miejscowości: Osowa, Grudna.Z góry dziękuje za odpowiedź.Marcin C. 2004-01-15W odmianie nazwy miejscowej decyduje przede wszystkim zwyczaj mieszkańców. Niektóre z nich bardziej znane odnotowuje "Nowy słownik poprawnej polszczyzny". Krępa - do Krępy; Osowa - do Osowej; Grudna - do Grudnej. Formę rzeczownikową (typu "do Częstochowy")przyjmują nazwy zleksykalizowane, a więc częściej używane.Pozdrowienia. Marian Bugajski.

Panie Profesorze! Czy wyrażenie "istnieje wiele alternatyw" jest już uważane za poprawne, czy też alternatywa może istnieć tylko jedna? I drugie pytanie: jak powinno się czytać rok 2004? 1999 był przecież tysiąc dziewięćset... a nie tysięcznym dziewięćsetnym... Tymczasem nagle wszyscy zaczęli mówić "rok dwutysięczny pierwszy" itd. Pozdrawiam serdecznie. WZ 2004-01-14Alternatywa to 'konieczność wyboru między dwiema wykluczającymi się możliwościami'. "Dwie alternatywy" zamiast "dwie możliwości" to jest błąd logiczny. Rok "dwa tysiące czwarty"; "dwutysięczny czwarty" nie jest formą błędną. Pozdrawiam Marian Bugajski.

Witam serdecznie. Proszę o wskazanie, która forma jest poprawna: Andrzej i Jolanta Tyszkiewiczowie czy Andrzej i Jolanta Tyszkiewicze?etykieta 2004-01-13Tyszkiewiczowie. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski.

Dzień dobry. W województwie lubuskim jest miejscowość "Kije". Jak nazywają się jej mieszkańcy? Czy pani mieszkająca w Kijach to "Kijanka", a pan to "Kijanin"? Wydaje się to prawidłowe, coć brzmi dziwnie. Co Pan na to? włodek 2004-01-04W rzeczy samej - kijanin lub kijak i kijanka i rzeczywiście brzmi to dziwnie, ale taki jest nasz język. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski.

Witam. W ostatnim dniu roku zastanawiam się nad tym, która z form jest poprawna gramatycznie: "półtorej roku", czy też "półtora roku"? Pozdrawiam i dziękuję.Rif 2003-12-31Tylko "półtora roku", bo "rok" jest rodzaju męskiego, ale na przykład "półtorej butelki wina", bo "butelka" ma rodzaj żeński. Życzę wszelkiej pomyślności na Nowy Rok i na wszystkie następne. Marian Bugajski.

Dzien Dobry, Panie Profesorze. Czy poprawna jest odmiana nazwisk nie polskich? Np. z Georgem BUSHEM, u Georga BUSHA, Georgowi BUSHOWI, itp. Ja rozmawiam o Georgu BUSH. Jesli jednak odmiana taka jest prawidlowa, to skad bierze sie niekonsekwencja w rodzaju zenskim? Bo przeciez nikt nie byl z wizyta u Laury BUSHY, ani nawet BUSHOWEJ, tylko mowil o Laurze (niezmiennie) BUSH, prawda? Pozdrawiam Pana bardzo serdecznie:)Ewa392003-12-16Na to pytanie już odpowiedziałem. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski.

Dzien Dobry, Panie Profesorze. Czy poprawna jest odmiana nazwisk nie polskich? Np. z Georgem BUSHEM, u Georga BUSHA, Georgowi BUSHOWI, itp. Ja rozmawiam o Georgu BUSH. Jesli jednak odmiana taka jest prawidlowa, to skad bierze sie niekonsekwencja w rodzaju zenskim? Bo przeciez nikt nie byl z wizyta u Laury

BUSHY, ani nawet BUSHOWEJ, tylko mowil o Laurze (niezmiennie) BUSH, prawda? Pozdrawiam Pana bardzo serdecznie:)Ewa392003-12-16Polszczyzna jest językiem fleksyjnym i nazwiska można (a ja uważam, że trzeba) odmieniać, ale proces nieodmienności postępuje od 200 lat. Jak Pani zauważyła procesowi temu łatwiej ulegają nazwiska żeńskie. Imiona na szczęście odmieniamy, chociaż te obce też mogą się nie odmieniać. Trudno to zjawisko opisać w krótkiej formie internetowej, proszę wiec zajrzeć do mojej książki "Pół wieku kultury jezyka w Polsce".

czy okreslenie "muzyka dawna" dla muzyki lat 60. i 70. jest bledna? a jesli tak to jaka jest poprawna tego forma? i moje drugie pytanie brzmi dlaczego mowi sie "jadwiga zostala koronowana na krola polski w 1385 roku"? dziekujemateusz 2003-12-14To jest raczej pytanie do muzykologa i wydaje mi się, że nawet istnieje termin "muzyka dawna" (odpowiednik łacińskiego "musica antiqua")i bynajmniej nie oznacza muzyki lat 70., ale odnosi się na przykład do muzyki renesansowej. Nic nie stoi na przeszkodzie, żeby mówić o muzyce lat 60. czy 70.Ubolewam nad tym, że się tak mówi, ale proces maskulinizacji nazw żeńskich postępuje i jest chyba nieodwracalny. Mnie jeszcze w szkole uczono o królowej Jadwidze. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski.

Panie Prosfesorze, ktos, "zbulwersowany" uprzedzil mnie z pytaniem dotyczace pisowni imienia i nazwiska, ale mam drugie pytanie. jak powinno sie podpisywac? najpierw funkcja wykonywana czy najpierw imie? Np.:józef kowalskidyrektorczy dryektor józef kowalski?i prosze o uzasadnienie. Dziękuję.józef kowalski 2003-12-10Wydawało mi się, że na to pytanie już odpowiedziałem, chociaż właściwie nie dotyczy ono zagadnień jezykowych. Widocznie coś się popsuło w internecie.Osobiście uważam, że ważniejsze od funkcji jest imię i nazwisko. Więc raczej podpisuję się imieniem i nazwiskiem, dodając ewentualnie funkcję. Utarło się natomiast, że stopnie naukowe i zawodowe stoją przed nazwiskiem. Pozdrawiam serdecznie. Prof. Marian Bugajski, Kierownik Katedry Komunikacji Językowej i Społecznej.

Dzien dobry, Panie Profesorze. Moja ukochana przyjaciolka poslugujaca sie na codzien przepiekna polszczyzna, powtarza czesto, ze jej corke, alergiczne dziecko, cos SWEDZILO, kota SWEDZILO, bo sie drapal...Wierze, ze forma moze byc prawidlowa, mnie to jednak dziwnie to razi. Wiec SWEDZILO czy SWEDZIALO? W pisowni lepiej wyglada pierwsza wersja, ale w wersji audio brzmi jakos koslawo. Nie wiem... Pozdrawiam Pana serdecznie:)Ewa39 2003-12-04Istnieją dwa czasowniki: "swędzieć" i "swędzić". Interesujace Panią formy brzmią zatem "swędziało" i "swędziło". Oczywiście obie one są poprawne. Mam wrażenie, że druga z nich jest rzadziej używana. Pozdrowienia dla Pani i jej przyjaciółki. Marian Bugajski.

rozmawiam czasem z moim wnukiem i bardzo czesto na moje pytania odpowiada "no ba" co znaczy ten zwiazek frazeologiczny? i jako drugie pytanie prosze podac definicję słowa "tudzież". dziękuję.dziadek 2003-11-29"Ba" jest to słowo (wykrzyknik) oznaczajacy zdziwienie, ale także domysł i zwątpienie. "No ba" to może też być potwierdzenie jakiegos sądu."Tudzież" jest spójnikiem. Można go zastapić przez "a także", "także" , "i". Ma charakter ksiażkowy.

Panie Profesorze Czy nazwisko Niemiec powinno sie odmieniac?DziekujeAgata Niemiec 2003-11-24Nazwiska w języku polskim podlegają fleksji, ale są odstępstwa od tej zasady. Nazwisko Niemiec w formie męskiej podlega odmianie, a więc na przykład: Jan Niemiec, Jana Niemca itd. W formie żeńskiej jest nieodmienne: Janina Niemiec, Janiny Niemiec itd., ale może przybrać postać Janina Niemcowa i wtedy się będzie odmieniać. Pan Niemiec i Pani Niemiec (Niemcowa) to Państwo Niemcownie. Pozdrowienia. Marian Bugajski.

mam 2 pytania dotycznace zielonogorskich politykow.1. pani prezydent podpisuje sie najpierw nazwiskiem a potem imieniem co jest chyba nie pooprawne prawda? powinno byc odwrotnie2. czy jest takie imie jak Bożenna? Nowy słownik poprawnej polszczyzny PWN z roku 1999 (na stronach 1484 i 1521) przestrzego o tym! a miomo to pewna liderka ma takie imie. to co najmniej dziwne.zbulwersowany 2003-11-211. Oczywiści powinno być odwrotnie. Podpisujemy się imieniem i nazwiskiem w takiej własnie kolejności. Marian Bugajski, nie Bugajski Marian.2. Z imieniem Bożenna nie jest już taka prosta sprawa, bo w tej formie jest ono dość częste i jest to forma wtórna do Bożena. Można sądzić, że utworzona przez analogię do takich imion, jak na przykład Joanna. To podwojone "n" ma też funkcję ekspresywną. Wydaje mi się, że intencją redaktorów słownika nie było potępienie tej formy (nie miałoby to sensu), lecz raczej przestroga przed nią. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski.

Dziekuje za odpowiedz na moje pierwsze pytanie, a oto nstepne: ktora forma jest poprawna: liczac od dzisiaj, czy liczac od dnia dzisiejszego? O ile sobie przypominam na studiach przestrzegano nas przed ta druga forma,

ale uzycie jej jest jednak powszechne. O zgrozo! Niby "moj" jezyk, a wszedzie jakies potyczki jezykowe... Prosze o pomoc... i z gory dziekuje :)Plumplum 2003-11-18Lepiej powiedzieć "licząc od dzisiaj". Niestety te dłuższe (analityczne) formy pochodzące z urzędowej odmiany polszczyzny są bardzo ekspansywne i stosowane (mam takie wrażenie) z jakimś upodobaniem jako wykwintniejsze. Pozdrawiam serdecznie.Marian Bugajski.

Czy mozna mowic: zapraszam do oglądnięcia wystawy? chodzi m oczywiscie o wyraz "oglądnięcia". Mi sie to wydaje niepoprawne (no bo w podobnych byloby: siądnięcia, stanięcia itp.), ale dosc czesto sie z tym spotykam, a jak powiedziala tak nauczycielka jezyka polskiego to zwatpilam... jak jest poprawnie?kaśka 2003-11-14Można tak powiedzieć. Nie jest to forma błędna, ale uważam, że lepiej będzie "obejrzeć" i "do obejrzenia". Pozdrawiam. Marian Bugajski.

Jak jest poprawnie..."...ale z każdego urzędu wychodził z pustymi rękami" czy .......rękoma...pozdrawiam Adrian2003-10-29

I jedna, i druga forma jest poprawna. Albo "rękami", albo "rękoma". Pozdrawiam. Marian Bugajski

Jest w Zielonej Górze ulica Szczekocińska. Jak pan myśli jaka jest geneza tej nazwy?Janina 2003-10-10Przepraszam za odpowiedź nie na temat. Jakoś bez zastanowienia wpisałem wyjaśnienia dla innej osoby. Nazwa ulicy Szczekocińskiej pochodzi od miejscowości Szczekociny (nad Pilicą). Szczekociny zaś pod względem znaczeniowym to 'miejscowość, osiedle Szczekoty'. Szczekota z kolei to przezwisko utworzone od wyrazu "szczekać". Pozdrawiam serdecznie, jeszcze raz przepraszam za niewłaściwą informację. Marian Bugajski.

Szanowny Panie Profesorze!Mam pytanie dotyczace najmlodsze polszczyzny. Znalazlem sie w internecie na stronie GW duzo z nich. Kiedy mowi sie o nich jako czesc jezyka polskiego ? Jesli one znajduja sie w slownikach, czy nie.? Moim zdaniem za szybko ludzie sa przekonani, ze cos jest elementem jezyka ojczsytego. Gdzie jest granica miedzy ´to jest uzywane tylko w kregu moich przyjaciol´ i ´to jest znane po calej Polsce´?Dziekuje bardzo i przepraszam za bledy !Filip 2003-10-03Obawiam się, że takiej ścisłej granicy wyznaczyć się nie da, ale możemy przyjąć, że to, co skodyfikowane ( w słownikach, gramatykach podręcznikach językowych) obowiązuje jako norma języka ogólnego. W lingwistyce normatywnej teoretyczne zasady tego zagadnienia wyznaczają pojęcia systemu językowego, normy i normy skodyfikowanej, uzusu (zwyczaju językowego) i tekstu. Ale język jest tworem żywym, podlega zmianom. Stąd też bardzo przydatne jest pojęcie świadomości językowej. Użytkownik języka po prostu wie, co do tego języka należy, bo jest wyposażony w kompetencję. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

Szanowny Panie Profesorze! Stała sie rzecz straszna (chociaż zgodna z prawem Murphiego - "jak coś może pójść źle, to pójdzie"). Rozsypał się, mianowicie, w mieście Łodzi serwer na którym jest witryna RZ! A ponieważ tamtejsi (o skandalu!) administratorzy nie robili tzw. (fon.) "bakapów", to oczywiście wszystko poszło... się czesać! Wynajęta została firma co odzyskuje pliki, ale to potrwa parę dni i nie jest wiadome czy się je odzyska. Dlatego jest to, co jest ( z kwietnia). W imieniu naszej firmy bardzo przepraszam i apeluję o cierpliwość! Z poważaniem Krzysztof RutkowskiK.R. 2003-09-24Trudno. Czasami tak bywa. Serdecznie pozdrawiam. Marian Bugajski.

Witam uprzejmie Pana Profesora. Pytanie moje dotyczy epidemii zwrotu "dokładnie tak", oraz "powiem tak". Skąd wzięła się ta moda? Czyżby z kompleksów oraz braku wiary we własne talenty perswazyjne? Czy nie lepiej zamiast "powiem tak" poprostu powiedzieć ...?Jan 2003-04-09Cześciowo sam Pan sobie udzielił odpowiedzi. "Dokładnie" jest anglicyzmem, "powiem tak" ma w mniemaniu nadawcy podkreślać wagę jego słów, jest więc elementem perswazji. Wszystkie nadużywane środki językowe (zresztą nie tylko językowe)są rażące, ale moda ma swoje psychologiczne uzasadnienie. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

Panie Profesorze, co Pan sądzi o wyrazach "zajebisty" i "zajebiście"Znajomy 2003-04-01Modne ostatnio, ale zbyt dosadne i bardzo wulgarne. Uważam, że nie powinny się pojawiać w wypowiedziach publiczcznych, oficjalnych, ale niestety się pojawiają. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

Witam uprzejmie. Wielką i nagłą karierę w mediach zrobiło słowo "mataczyć". Pozwalam sobie zapytać jakie jest źródło tego słowa oraz czy jest ono użyte poprawnie /Kargul z Pawlakiem rozmawiali w filmie o "matLaczeniu" nawozami/. Dziekuję i pozdrawiam. krut 2003-03-11"Mataczyć", "matactwo", "matacz", "matacki" to wyrazy już nieco przestarzałe, ale dziś odkurzone przez polityków i media i jawnie z jakimś dziwnym upodobaniem nadużywane. "Matać" znaczyło kiedyś tyle, co

"kręcić", "kłamać", "pleść", "bredzić". Występowało też w postaci "matlać", której już dzisiaj nie ma w znaczeniu "gmatwać" "mieszać". Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski

Skąd wziął się, coraz bardziej rozpowszechniany przerywnik "niejako" /są ludzie porafiący użyć "niejako" trzy razy w jednym zdaniu/, i co on dokładnie oznacza?K. 2003-03-05Trudno powiedzieć, skąd się wziął. Wiem natomiast, że rozpowszechniają go media, które są dzisiaj największym rozsadnikiem różnych językowych natrętów. Jest to wyraz osłabiający i ograniczający znaczenie. W konkretnych tekstach może więc służyć do wyrażenia niepewności, wahania lub tylko do sugerowania czegoś. Myślę więc, że to jest główną przyczyną popularności tej partykuły. Jej synonimami są: :"poniekąd", "w pewnym stopniu", "jak gdyby". Pozdrawiam. Marian Bugajski

Witam Panie Profesorze. Proszę o odpowiedź na nurtujące mnie pytanie: jak poprawnie powinno być napisane - ocet 25,5 % ?Marek 2003-02-27Oj!!!To jest złośliwe pytanie, ale nasza ortografia też jest czasami złośliwa"dwudziestopięcioipółprocentowy" - tak to trzeba napisać. Serdecznie pozdrawiam. Marian Bugajski.

Witam Panie Profesorze!Interesuje mnie odmiana słowa "procent".Dlaczego 1 procent i 8 procent ? Czy to słowo w tym przypadku nie odmienia się ?Jak brzmi poprawna wymowa 2,75 % ? Kolejny przykład :ciężarówki czekają po godzinie ,po pół godzinie .Większość ludzi mówi po pół godziny ,ale logicznie jest po pół godzinie .Kropka 2003-02-26W połączeniu z liczebnikami wyraz "procent" się nie odmienia, a więc "2 procent i "7 procent", a nie "2 procenty" i "7 procentów". To samo dotyczy liczebników ułamkowych, np.: "trzy i pół procent", "dwanaście i siedem dziesiątych procent". "2,75" - dwa i trzy czwarte procent, dwa i siedemdziesiąt pięć setnych procent."Ciężarówki czekają po pół godziny" - w znaczeniu 'każda z nich czeka', ale „ciężarówki czekają pół godziny” - wszystkie razem. Pozdrowienia. Marian Bugajski.

Panie Profesorze, moje pytanie dotyczy pisowni anglicyzmów. Czy pisać należy je fonetycznie, np. bekstejdż (jak ostatnio spotkałam w gazecie i trochę mnie to zaskoczyło) czy stosować pisownię oryginalną. Zresztą i z tym jest różnie, piszemy dżinsy obok jeansów ale już tylko whisky a nie łiski. Od czego to zależy i jaka pisownia jest poprawna i dlaczego? PozdrawiamKaka 2003-02-26To jest cały, bardzo złożony problem adaptacji, fonetycznej, graficznej i morfologicznej. Najprościej można powiedzieć (i ja jestem zwolennikiem takiego podejścia), że te wszystkie zapożyczenia, które dają się polonizować, polonizować trzeba. Nie ma żadnej zasady, która nakazywałaby stosować pisownię oryginalną. Można więc napisać np.dżojstik, dżinsy i keczup. Pozdrawiam. Marian Bugajski.

Witam Panie Profesorze. Dziękuję za odpowiedź dotyczącą walentynek, ale przyznam się, że zupełnie nie rozumiem, dlaczego ta nazwa jest zaliczana do pospolitych. Oznacza przecież jeden, konkretny dzień w roku, a dokładniej święto zakochanych. Dla mnie jest równoznaczna z Bożym Narodzeniem czy Dniem Babci. Będę wdzięczny za odpowiedź. Pozdrawiam. Jorgi 2003-02-24Nie ma ostrej granicy między nazwami własnymi a pospolitymi, wobec tego uzasadnione są Pańskie wątpliwości. Może więc przynajmniej do pewnego stopnia przekona Pana to, że pisownia nazw własnych jest niejako sprzężona z konwencjonalną zasadą ortografii polskiej i wobec tego trudno jest znaleźć jedyne, słuszne, racjonalne uzasadnienie. Można powiedzieć, że pewne wyrazy piszemy tak, a nie inaczej, bo tak się utarło, bo taki jest zwyczaj, Ten zwyczaj znajduje potwierdzenie w normie, która jest skodyfikowana w słownikach. W razie wątpliwości trzeba zatem zajrzeć do słownika ortograficznego. Ja to też często robię. Gdyby jednak koniecznie chciał Pan pisać „walentynki” dużą literą, to może się Pan powołać na regułę o użyciu wielkiej litery ze względów uczuciowych. Ja uważam, że dużych liter nadużywamy. W kilku miejscach pisałem też o tym, że ich ortografia wymaga pilnego ujednolicenia. Pozdrawiam. Marian Bugajski

Panie Profesorze, proszę o wyjaśnienie, dlaczego (jeśli dobrze się orientuję) nie należy pisać wielką literą takich nazw jak walentynki, bachanalia, andrzejki, itp.? jorgi 2003-02-17Dużą literą piszemy nazwy własne. A te wyrazy nazwami własnymi nie są. W ogóle jeśli używamy dużej litery, powinniśmy się zastanowić, czy takie wyróżnienie wyrazu jest potrzebne. Imiona "Walenty" i "Walentyna" są nazwami własnymi, "Walentynka" też, bo to zdrobnienie, ale "walentynki" to już nazwa pospolita. Nie ma więc potrzeby jej wyróżniania. Pozdrawiam. Marian Bugajski

Witam Pana Profesora! Badzo razi mnie "wargowa" wymowa końcówki "ą" na końcu słów, u nie których osób publicznych (polityków, artystów, dziennikarzy /!/), mówią oni tak: "przyjdoł", "zrobioł", "kupioł", zamist "przyjdą", "zorbią" itd..Czy to może być wada anatomiczna, niechlujstwo czy naleciałość regionalna? Pozdrwaiam - K.R.krut 2003-02-16

Jest to wymowa niezgodna z normą języka polskiego. Na końcu wyrazu „ą” powinno być wymawiane jako samogłoska nosowa. Niepoprawna jest również artykulacja typu „mówiom” i „mówio” - mająca podłoże gwarowe. Pisałem o tym w swoim „Językoznawstwie normatywnym”. Niestety warszawscy spikerzy telewizyjni coraz częściej „mówioł” i „myśloł”. Pewnym wyjaśnieniem tej dość już powszechnej tendencji jest to, że język polski jest ostatnim z języków słowiańskich, w którym zachowały się jeszcze samogłoski nosowe. Uważam, że znikną one w ciągu dwóch, trzech pokoleń. Pozdrawiam serdecznie. Marian Bugajski.

Witam Pana Profesora. Zapewne mówił Pan o tym już w radiu, ale ja nie słyszałam. Czy prawidłowe jest mówienie:"..dziś jest /dziś mamy/ PIERWSZEGO stycznia; DWUDZIESTEGO DRUGIEGO marca.." itp. Słyszę to w mediach i mnie to razi. Czy słusznie? Serdecznie Pozdrawiam. Bacha Bacha 2003-02-13Dziś jest czternasty (dzień) lutego; dzisiaj mamy ósmy (dzień) marca. Takie są poprawne formy, ale mówimy, że coś się wydarzyło czternastego (dnia) lutego, ósmego (dnia) marca. Dziekuję za pozdrowienia. Serdeczności. Marian Bugajski

Jak napisać "czas nieokreślony".Józek 2003-02-13Tak, jak to jest sformułowane w pytaniu "czas nieokreślony".Pozdrawiam. Marian Bugajski.

Panie profesorze, jaka to wielka szkoda, że zapominamy wiele przepięknych, przeuroczych polskich słów i zwrotów. Nawet w dziedzinie wyzwisk zmiast używać staropolskich - "huncwot", "urwipołć", "oczajdusza", "gałgan" /o jakie to piękne przezwisko!/ to u nas panuje brutalność, chamstwo i poza np. "dupka", który przyszedł z filmu amerykańskiego oraz paru słów obrzydliwych, polszczyzna dzisiejsza jest coraz uboższa. Wy językoznawcy możecie ją jeszcze ratować, zawierając z pospólstwem jak najmniej zgniłych kompromisów. Walczcie! Dziękuję, przepraszam za ten zbyt długi wywód i życzę sukcesów. Z.Zen 2003-02-11Nie "urwipołć" - "urwipołeć". Można by jeszcze dodać na przykład "hultaj". Robię, co mogę. Dowodem na to jest choćby to okienko. Dziękuję za życzenia. Serdecznie pozdrawiam.

Witam Pana. Mam pytanie następujące: 1/ Czy i kiedy piszemy z dużej litery po wielokropku? /Jak np. powyżej/2/ Jak mówimy: nie ma "złodziei", czy "złodziejów"; wolnych "pokoi", czy "pokojów", zimnych "napoi", czy "napojów"?Z góry dziękuję i pozdrawiam Jerzy 2003-02-10Po wielokropku używamy wielkiej litery zawsze wtedy, gdy cytujemy lub umieszczamy tekst składający się z dwu lub więcej zdań. Krótsze cytaty (teksty) mogą mieć na początku małą literę. Oprócz tego obowiązują ogólne zasady użycia wielkich liter, np. dotyczące nazw własnych. Organizacja dłuższych wypowiedzi po dwukropku podlega regułom składni. Pański przykład jest poprawny.Złodziei albo złodziejów, pokoi albo pokojów, napojów albo napoi. Repartycja tych końcówek jest dopełniaczu liczby mnogiej tego typu rzeczowników nieustabilizowana.Marian Bugajski

Dzień dobry.Mam pytanie dotyczące prawidłowej odmiany mojego nazwiska.Spotykam się z różnymi opiniami na ten temat,więc skoro nadarzyła się taka sposobność,chciałbym zasięgnośćporady językoznawcy.Czy nazwiska mające końcówkę -ała ulegają odmianie?np.kogo,czego nie ma-ały;z kim -z ałą itp.evil 2003-02-06Nazwiska w j.polskim powinno się odmieniać. To jest najogólniejsza zasada. Tak też jest z nazwiskami zakończonymi na -ała; np.: Kucała, Kucały, Kucale. A więc rozmawiamy o panu Kazimierzu Kucale. W liczbie mnogiej: Kucałowie, Kucałów, Kucałom itd. Np.:Znam państwa Kucałów; byłem na wycieczce z państwem Kucałami. Pozdrawiam. Marian Bugajski